ວິທະຍາສາດການເມືອງ 2

ສາມໄລຍະ, ປະຕິບັດສາມພາລະບົດບາດແລ້ວກບັ ສູຮ່ ູບຖານທາໍ ອດິ ຂອງມນັ ນັນ້ື . ເອົີ່ນວາ່ ການໝນູ ວຽນຂອງທຶນ ການເຄືົ່ອນເໜັງຄືແນວນິື້ແມູ່ນຈຸດພິເສດຂອງອຸດສາຫະກໍາເທົ່ານັື້ນການໝູນວຽນຂອງທຶນແຕູ່ດໍາເນີນໄດ້ ໃນເມອົື່ ທນຶ ເຄົ່ືອນເໜງັ ຜາ່ ນສາມໄລຍະຕ່ົເໍ ນ່ອືົ ງກນັ ຢູາ່ ງລຽນໄຫຼ່ົທີສຸດ, ຖ້າຖືກຕິດຢູ່ໃນໄລຍະທີໜຶ່ົງແມູ່ນເງິນຕາຈະ ບ່ກໍົ າຍເປັນທນຶ ໄດຖ້ າ້ ຕິດຄັດຢູ່ໃນໄລຍະທີ ສອງ, ພາຫະການຜະລິດຈະອັ່ົງອໍ, ກໍາມະກອນບໍ່ົມີວຽກ ເຮັດງານທໍາ, ຖ້າຕິດຄັດໄລຍະທີສາມ ແມູ່ນສິນຄ້າທີົ່ຜະລິດນັື້ນຈະອັົ່ງອໍບໍ່ົມີເງືົ່ອນໄຂເພືົ່ອສືບຕໍົ່ດໍາເນີນການຜະລິດສໍາ . ຢາກ ຮັບປະກນັ ການໝນູ ວຽນຂອງທຶນໄດດ້ ໍາເນນີ ໄປຢ່າູ ງບ່ົໍຢຸດຢງັ້ື ຈະມີເງ່ົືອນໄຂທີຄົ່ ົບຖວ້ ນສອງຢູ່າງຄື: ທຶນທັງໝົດຕ້ອງແບູ່ງອອກເປັນສາມພາກສ່ວນ, ພ້ອມກັນຄົງຕົວຢູ່ສາມໄລຍະ, ພາຍໃຕ້ສາມຮູບຖານ (ທຶນເງນິ ຕາ, ທຶນຜະລດິ , ທຶນສິນຄາ້ ) ຕອ້ ງເຮັດແຕລູ່ ະບຖູ ານຂອງທຶນຜນັ ປຽູ່ ນ ແຕູ່ຮູບຖານນື້ສິ ຮູ່ ບູ ຖານອນົ່ື ຢູ່າງລຽນຕດິ ຂ. ຮອບໝູນວຽນຂອງທນຶ ການໝນູ ວຽນຂອງທຶນທີົສ່ ໍາໄປສໍາມາໂດຍໄລຍະເວລາຕາຍຕົວໃດໜງ່ົື ທ່ົແີ ນູນ່ ອນເອືນ້ີ ວາ່ ຮອບໝູນວຽນ ຂອງທຶນ ທ່ານ ກາກມາກ ເອີ່ົນວ່າ “ການໝູວຽນຂອງທຶນໃນເມືົ່ອຖືວ່າເປັນຂະບວນວິວັດທີ່ົມີໄລຍະເວລາຕາຍຕົວ ໃດໜົ່ງື . ຫາກບົ່ໍແມູນ່ ຂະບວນວວິ ັດອນັ ໜ່ົຶງອນັ ດຽວເທ່ົານັື້ນເອີນົ່ ວາ່ : ການໝນູ ວຽນຂອງທນຶ . ຄນືົ້ ຄວາ້ ຮອບໝູນວຽນຂອງທນຶ ແມນູ່ ການຄນືົ້ ຄວ້າການເຄົ່ອື ນເໜັງຂອງທຶນໄວ ຫຼື ຊາ້ ໄລຍະເວລາຂອງ ຮອບໝູນວຽນຂອງທຶນແມູ່ນໄລຍະເວລາທີ່ົທຶນນອນຢູ່ຂົງເຂດການຜະລິດ ແລະ ໄລຍະການໝູນວຽນ (ຈໍລະ ຈອນ). ໄລຍະເວລາການຜະລິດຂອງທຶນແມູ່ນໄລຍະເວລາທີ່ົທຶນນອນຢູ່ຂົງເຂດການຜະລິດ, ຕາມທໍາມະດາ ໄລຍະເວລາການຜະລິດລວມມໄີ ລຍະການອອກແຮງງານເຊນັົ່ : ໄລຍະເວລາລໍຖາ້ ການກະທບົ ຂອງກາໍ ລງັ ທໍາມະຊາດ, ໄລຍະຍົກຍາ້ ຍແຕເູ່ ຂດນ້ິືໄປຫາເຂດອ່ົືນ ຫືຼ ຢຸດສະງກັ ຍ້ອນເກີດອຸປະຕິເຫດອື່ົນໆ, ໄລຍະແຮູ່ໄວເພືົ່ອຜະລິດ ໄລຍະ ນແ້ືິ ມນູ່ ໄລຍະທນຶ ໄດຜ້ ະລິດມນູ ຄ່າສວ່ ນເກນີ ອອກມາ.  ໄລຍະເວລາຜະລດິ ຈະຍາວ ຫຼື ສນື້ັ ແມນູ່ ຍ້ອນປັດໄຈດັ່ງົ ນື້ີ: ລັກສະນະຂອງຂະແໜູ່ງການຜະລິດ, ຕົວຢູ່າງ ໄລຍະເວລາຜະລິດຂະແໜງຕໍົ່າແຜູ່ນແພສັົ່ນກວ່າ ການລຽ້ ງສດັ , ສະມັດຕະພາບຂອງງານ ແລະ ລະດັບວິທະຍາສາດເຕກັ ນກິ ສູງ ຫຼື ຕົໍ່າ ວັດຖຸດບິ ຖກື ການກະທົບຈາກຂະບວນວິວດັ ຂອງທາມະຊາດເສຍເວລາຫຼາຍ ຫຼື ໜອ້ ຍ ໄລຍະເວລາແຮໄວເພົ່ອື ທາການຜະລິດຍາວ ຫືຼ ສັນ້ື . ໄລຍະເວລາໝນູ ວຽງນ (ຈໍລະຈອນ) ຂອງທຶນແມູ່ນໄລຍະເວລາທີົ່ທຶນຢູ່ໃນຂົງເຂດການໝູນວຽນ ໃນໄລຍະນິ້ືທຶນບໍົ່ໄດ້ສິນຄ້າ, ບໍົ່ຜະລິດມູນຄ່າສ່ວນເກີນອອກມາໄດ້. ໄລຍະເວລາໝູນວຽນລວມມີໄລຍະເວລາຊື້ ແລະ ໄລຍະເວລາຂາຍສນິ ຄ້າ. ໄລຍະເວລາການໝນູ ວຽນຂອງທນຶ ແມູ່ນອງິ ໃສູ່ປັດໄຈດັງ່ົ ນິເ້ື ປັນສງ່ົິ ຕັດສນິ ສະພາບທ້ອງຕະຫຼາດດີ ຫຼື ບົດ່ໍ ີ (ການຊ້ືຂາຍໄວ ຫືຼ ຊ້າ) ໄລຍະຫາ່ ງຈາກການບອນຜະລິດເຖິງຕະຫາຼ ດໃກ້ ຫືຼ ໄກ. ໄລຍະຜະລິດຕະພັນນອນໃນສາງດົນ ຫຼື ບົ່ດໍ ນົ . ການຄມົ ມະນາຄມົ ຂນົ ສົງ່ ສະດວກ ຫຼື ຫຍຸ້ງຍາກ. ວທິ ີຄດິ ໄລຮອບໝູນວຽນຂອງທຶນ 95

ຈໍານວນຮອບໝູນວຽນຂອງທຶນໃນແຕູ່ລະຂະແໜູ່ງລ້ວນແຕູ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນສະນັ້ືນ, ເພິົ່ນຄິດໄລູ່ ຄວາມໄວຮອບໝນູ ວຽນຂອງທນຶ ດວ້ ຍສດູ ດົັງ່ ນ້ືິ: ທຶນ ຮໝວ ໃຫຍ່ ຮໝວ ນອ້ ຍ ທຶນ = ຈາໍ ນວນເທອ່ືົ ໝນູ ວຽນ ຮໝວ (ໃຫຍ່ )= ແມູ່ນຫວົ ໜວ່ ຍວດັ ແທກໝນູ ວຽນຂອງທນຶ 1 ປີ (12 ເດືອນ ) ຮໝວ ( ນ້ອຍ )=ຮອບໝນູ ວຽນໜ່ງົຶ . ຕົວຢູ່າງ: ໂຮງງານ ກໍ ຮອບໝນູ ວຽນໜົ່ງຶ ແມນູ່ 3 ເດອື ນ. ຈາໍ ນວນເທືອໝນູ ວຽນແມູ່ນ = ເດອື ນ = 4 ຮອບ/ ປີ ເດືອນ ຮອບໝູນວຽນຂອງທນຶ ຮອບໝູນວຽຂອງທນຶ ຮອບໝນູ ວຽນຂອງທນຶ ຜະລດິ ຮສ ງ-ສ ຮສ ຜລ-ສ ງ ສ ....ຜ ....ຜ....ສ ...ງ ພຜ ພຜ ຮອບໝນູ ວຽນທືນສນີ ຄາ້ ຮຄ ສງສ ......ຜ ........ສ ພຜ ສະຫບຼຸ ໄດວ້ ່າການຜະລດິ ສາໍ ແມນູ່ ຄວາມເປັນອັນໜົຶ່ງອນັ ດຽວກັນລະຫວ່າງຂະບວນການໝູນວຽນ ແລະ ຂະ ບວນການຜະລິດ, ເຖງິ ວ່າການຜະລິດ ແລະ ການໝູນວຽນຈະມີຄວາມເປັນອັນໜຶ່ົງອັນດຽວກັນກໍຕາມແຕູ່ບົດບາດ ຕັດສນິ ຂຶ້ນື ກບັ ການຜະລິດ, ຍອ້ ນວາ່ ການຜະລິດເປນັ ຜູສາ້ ງມນູ ຄ່າສວ່ ນເກນີ . 2.4 ໂຄງປະກອບຂອງທຶນ ໂຄງປະກອບຂອງທຶນປະກອບມີສອງແງຄູ່ ື ໂຄງປະກອບເຕກັ ນກິ ແລະ ໂຄງປະກອບມນູ ຄ່າ. ກ. ໂຄງປະກອບເຕກັ ນກິ ຂອງທຶນ ແມູ່ນອດັ ຕາສວ່ ນລະຫວາ່ ງປະລິມານພາຫະນະການຜະລິດ ແລະ ປະລິມານກໍາລັງແຮງງານທີົ່ນໍາໃຊ້ພາ ຫະນະການຜະລິດດັ່ົງກ່າວໃນຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການຜະລິດ. ໝາຍຄວາມວ່າ ບັນດາອັດຕາສ່ວນເຫຼົ່ານັື້ນສະແດງ ເຖິງລະດັບການນາໍ ໃຊພ້ າຫະນະການຜະລດິ ຂອງກໍາມະກອນຄນົ ໜ່ຶົງໃນເວລາທໍາການຜະລິດ C/V ຂ.ໂຄງປະກອບມນູ ຄ່າຂອງທຶນ ໂຄງປະກອບໝນູ ຄ່າຂອງທນຶ ຕາມມູນຄ່າທີ່ກົ ໍານດົ ໂດຍອດັ ຕາແຍກທຶນອອກເປນັ ພາກສ່ວນຄົງທົີ່ ແລະ ສວ່ ນປ່ຽູ ນແປງເອີືນ້ ວາ່ : ໂຄງປະກອບມູນຄ່າຂອງທນຶ (C+V ). 96

ໂຄງປະກອບມູນຄ່າຂອງທຶນ ແລະ ໂຄງປະກອບເທັກນິກຂອງທຶນ ມີການພົວພັນກັນຢູ່າງສະໜິດແ ໜ້ນ. ການປູ່ຽນແປງຢູ່ໃນໂຄງປະກອບເທັກນິກຂອງທຶນສົ່ງຜົນສະທ້ອນເຖິງມູນຄ່າ ເພາະສະນັື້ນການພົວພັນ ລະຫວາ່ ງ ທຶນຄົງທົ່ີ ແລະ ທຶນປູ່ຽນແປງກໍຄື ໂຄງປະກອບມູນຄ່າຂອງທຶນເຊິົ່ງໄດ້ກໍານົດຂື້ນດ້ວຍໂຄງປະກອບຂອງ ທຶນດັົ່ງກ່າວນື້ນັ ທ່ານ ກາກມາກ ເອີ້ືນວາ່ : ໂຄງປະກອບຂອງທຶນ. ສະຫບຼຸ ໄດວ້ າ່ : ໂຄງປະກອບຂອງທຶນ ແມູ່ນອັດຕາສ່ວນລະຫວາ່ ງທຶນຄົງທ່ົກີ ັບທຶນປູຽ່ ນແປງ ໂຄງປະກອບຂອງທນຶ = ຕົວຢູ່າງ: ຖ້າວ່າທຶນປະກອບມີ 8000C+200V ເມືົ່ອນັື້ນໂຄງປະກອບຂອງທຶນຈະເທົ່າກັບ 800/200=4/1. ຖ້າທຶນປະກອບດ້ວຍ 1000C=200V ໂຄງປະກອບຂອງທນຶ ເທົ່າກັບ =5/1 ໂຄງປະກອບມູນຄ່າຂອງທຶນສາມາດຂຶື້ນໆລົງໆຕາມລາຄາຊື້ຂາຍພາຫະນະການຜະລິດ ແລະ ແຮງງານຄົນ. ໂຄງປະກອບທຶນຈະມີການປູ່ຽນແປງໄດ້ກໍເນືົ່ອງມາຈາກຜົນສະທ້ອນຂອງການປູ່ຽນແປງທາງດ້ານໂຄງປະກອບທາງ ດ້ານເທັກນິກເທົ່ານັ້ືນ. ສະນັ້ືນເມືົ່ອລະບອບທຶນນິຍົມຂະຫຍາຍຕົວການສະສົມທຶນເພີ່ົມທະວີຂຶ້ືນຈະເຮັດໃຫ້ໂຄງ ປະກອບຂອງທນຶ ຖີບຕວົ ຂ້ຶນື ສງູ ສະເໝີ. ການເຕີບຂະຫຍາຍຕົວຂອງໂຄງປະກອບຂອງທຶນສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າການຜະລິດມີການຂະຫຍາຍຕົວ , ອປຸ ະກອນເຄື່ົອງມືໄດ້ມີການປູ່ຽນແປງ, ເຕກັ ນກິ ທນັ ສະໄໝ, ການໃຊແ້ ຮງງານຫຼຸດລງົ ການຫວາ່ ງງານເພົມ່ີ ທະວີ. ຕົວຢູ່າງ: ໂຄງປະກອບຂອງທຶນໃນເບື້ອງຕົ້ືນ 1:1 ແລະ ໃນເວລາຕໍົ່ມາກໍແມູ່ນ 2:1,4:1,5:1 ແລະ ຕໍົ່ໆໄປໝາຍ ຄວາມວາ່ ອດັ ຕາສວ່ ນທຶນປູຽ່ ນແປງຢູ່ໃນຕນື້ົ ທນຶ ທງັ ໝດົ ນັນ້ື ຖືກຕົກຕາົໍ່ ລງົ ຊກັ ຊາ້ . 2.5 ການຜນັ ປຽູ່ ນກາໍ ລັງແຮງງານກາຍເປນັ ສນິ ຄ້າ ກໍາລັງແຮງງານ ແມ່ນູ ກາໍ ລັງສັງລວມຄວາມສາມາດທງັ ໝດົ ຂອງກໍາລັງກາຍ ແລະ ກໍາລັງສະຕິປັນຍາຂອງຄົນ ເຮົາເຊິົ່ງຄົນເຮົານໍາໃຊ້ເພືົ່ອທໍາການຜະລິດວັດຖຸສິ່ົງຂອງຕ່າງໆ ຢູ່ສັງຄົມໃດກໍຕາມງານຂອງຄົນແມູ່ນສ່ວນສໍາຄັນ ພື້ນຖານອັນດັບໜຶົ່ງທີ່ົຈໍາເປັນຂອງການຜະລິດ ຖ້າບໍົ່ມີແຮງງານຂອງຄົນກະທົບໃສູ່ພາຫະນະອອກແຮງງານແມູ່ນບໍ່ົ ສາມາດຜະລິດວດັ ຖສຸ ິົ່ງອອກມາໄດ້ ເງົືອ່ ນໄຂທເົ່ີ ຮດັ ໃຫ້ກໍາລັງແຮງງານກາຍເປັນສນິ ຄ້າມີສອງຢູ່າງຄື - ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານຕ້ອງແມູ່ນຄົນທີົ່ມີເສລີພາບທາງດ້ານຮ່າງກາຍ ແລະ ກົດໜາຍ. ສະນັ້ືນ, ເຂົາມີສິດ ເຕມັ ສ່ວນໃນການຊມົ ໃຊ້ກໍາລງັ ແຮງງານຂອງເຂາົ ນບັ ທງັ ການຂາຍແຮງງານຂອງຕື້ົນໃຫ້ຄົນອນ່ືົ . - ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານຕ້ອງເປັນຜູ້ສູນເສຍກໍາມະສິດກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດ, ເຂົາມີພຽງແຕູ່ກາລັງ ແຮງງານທເົ່ີ ປນັ ຊບັ ສົມບດັ ອນັ ດຽວຂອງຕນົ ເທົາ່ ນນັ້ື . ເພອືົ່ ໃຫ້ຕນົ ເອງມີຊີວິດຢ່ລູ ອດເຂາົ ເຈົື້າມີແຕູ່ເສັື້ນທາງດຽວທີ່ົວ່າ ຕອ້ ງຂາຍກາໍ ລັງແຮງງານຂອງຕົນໃຫຄ້ ນົ ອື່ນົ . 2.6 ມນູ ຄ່າ ແລະ ມູນຄ່າໃຊສ້ ອຍຂອງສິນຄ້າກາໍ ລງັ ແຮງງານ ກ. ມນູ ຄ່າຂອງສນິ ຄ້າກາລງັ ແຮງງານ ແມູ່ນເວລາອອກແຮງງານທົຈ່ີ ໍາເປັນຂອງສງັ ຄົມເພືົ່ອຜະລິດ ແລະ ເພື່ົອຜະລິດສໍາກໍາລັງແຮງງານ ຫຼື ເວົ້ືາ ຢູ່າງລະອຽດຕື່ົມ ມູນຄ່າຂອງສິນຄ້າກໍາລັງແຮງງານເທົ່າກັບມູນຄ່າຂອງບັນດາພາຫະນະໃຊ້ສອຍອັນຈໍາເປັນໃຫ້ແກູ່ ກໍາມະກອນ ແລະ ຄອບຄົວຂອງເຂົາພ້ອມດ້ວຍບັນດາລາຍຈ່າຍເພື່ົອບໍາລຸງສ້າງກໍາມະກອນໃຫ້ມີລະດັບວິຊາ ສະເພາະທົີແ່ ນູ່ນອນສອດຄ່ອງກບັ ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕອ້ ງການຂອງການຜະລິດສິນຄາ້ (ເງິນເດືອນກາໍ ມະກອນ). 97

ຂ. ມູນຄ່າໃຊ້ສອຍຂອງສິນຄ້າກາໍ ລງັ ແຮງງານ ສະແດງອອກຢູ່ບ່ອນວ່າມັນຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການໃດໜຶົ່ງໃຫ້ແກູ່ຜູ້ຊື້ແຕູ່ວ່າມັນຕ່າງ ກັບສິນຄ້າທໍາມະດາ, ສິນຄ້າກໍາລັງແຮງງານມີມູນຄ່າໃຊ້ສອຍພິເສດໃນເມື່ົອເວລານໍາໃຊ້ສິນຄ້າກໍາລັງແຮງງານມັນ ສາມາດສ້າງມນູ ຄ່າໃໝູ່ທີົ່ໃຫຍກ່ ວາ່ ມູນຄ່າຂອງມັນເອງ ສ່ວນທີ່ົໃຫຍ່ກວ່າມູນຄ່າຂອງຕົວມັນເອງນັື້ນເອີ້ືນວ່າ ມູນຄ່າ ສວ່ ນເກີນເຊົງິ່ ນາຍທນຶ ເປນັ ຜູ້ຢດຶ ເອາົ ໄປ. 3. ມນູ ຄ່າສວ່ ນເກນີ 3.1 ວາມໝາຍຂອງມນູ ຄາ່ ສ່ວນເກນີ ມນູ ຄ່າສວ່ ນເກີນແມູ່ນມນູ ຄາ່ ທ່ົີຖກື ສ້າງຂຶ້ືນດ້ວຍແຮງງານຂອງກໍາມະກອນຮັບຈ້າງ. ມູນຄ່ານິ້ືມັນຫຼາຍກວ່າ ມູນຄ່າຂອງກໍາລັງແຮງງານ ແລະ ໄດ້ຖືກກອບໂກຍເອົາໂດຍພວກນາຍທຶນຢູ່າງບໍ່ົມີຄ່າຕອບແທນ. ທ່ານ ກາກມາກ ໄດ້ໃຊເ້ ຄົ່ອື ງໜາຍມູນຄ່າສ່ວນເກນີ ດວ້ ຍຕວົ ອກັ ສອນ m ເຊົິງ່ ມາ ຈາກຄາໍ ສບັ (mehrwert) 3.2 ການຜະລດິ ມນູ ຄ່າສວ່ ນເກນີ ຄວາມຕ້ອງການແຮງງານຄົນມີຢູ່ຕະຫຼອດທຸກຂະບວນວິວັດການອອກແຮງງານ. ແຕູ່ຂະບວນດັົ່ງກ່າວໄດ້ ສະແດງອອກຕ່າງກັນຕາມຮູບຖານຂອງສັງຄົມ, ຮູບຖານສັງຄົມນັ້ືນຄືການພົວພັນແຫູ່ງການຜະລິດບົນພື້ນຖານ ກໍາມະສິດກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດ. ຂະບວນວິວັດການອອກແຮງງານຕ້ອງຂຶື້ນກັບບ່ອນທີົ່ວ່າພາຫະນະການ ຜະລິດນັ້ືນແມູ່ນກໍາມະສິດຂອງໃຜ, ຢູ່ໃນເງືົ່ອນໄຂລະບອບທຶນນິຍົມພາຫະນະການຜະລິດແມູ່ນກໍາມະສິດຂອງ ນາຍທນຶ ເອງ, ສ່ວນກາມະກອນບມ່ໍົ ີກາມະສິດໃດເລຍີ ດວ້ ຍເຫດນິຂື້ ະບວນການອອກແຮງງານຈຶງົ່ ມີຈຸດພເິ ສດດັ່ົງນ້ິື: ການພວົ ພນັ ລະຫວ່າງນາຍທຶນກັບກາມະກອນ ເພືົ່ອຊື້ຂາຍກາລັງແຮງງານແມູ່ນສະເໝີພາບກັນ, ພ້ອມກັນ ຕົກລົງລາຄາຄັກແນູ່ ແຕູ່ເມືົ່ອເວລາເຮັດວຽກແລ້ວກໍາມະກອນຕ້ອງເຮັດວຽກຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸມບັນຊາຂອງ ນາຍທນຶ ແລະ ຂະບວນການອອກແຮງງານແມູ່ນເພ່ອົື ນາຍທຶນເອງ ນາຍທຶນເປັນຜູ້ກາໍ ນດົ ຈະຜະລິດຫຍງັ , ປະລິມານ ເທົາ່ ໃດ ແລະ ດວ້ ຍວິທໃີ ດ. ຜົນຜະລິດທີົ່ໄດ້ຮັບທັງໝົດໃນຂະບວນການອອກແຮງງານແມູ່ນໄດ້ຕົກເປັນຂອງນາຍທຶນ.ໃນຂະບວນ ວິວັດຂອງການຜະລດິ ສນິ ຄ້າ ແມູ່ນຄວາມຕອ້ ງການເປນັ ເອກະພາບລະຫວາ່ ງການປະກອບສ້າງມູນຄ່າໃຊ້ສອຍ ແລະ ການເພີົ່ມທະວີມນູ ຄ່າສາໍ ລບັ ນາຍທຶນເອງການຜະລິດມນູ ຄ່າໃຊ້ສອຍເປັນພຽງປັດໃຈໜຶົ່ງເພືົ່ອບັນລຸຈຸດປະສົງລະດັບ ຄາດໜາຍຂອງຕົນເທົ່ານັ້ືນ ຈຸດປະສົງ ແລະ ເນື້ອໃນແທ້ຂອງການຜະລິດທຶນນິຍົມ ແມູ່ນການປະກອບສ້າງ ແລະ ເພມີ່ົ ທະວມີ ູນຄ່າສ່ວນເກີນ, ແຕມູ່ ນູ ຄ່າສ່ວນເກີນຈະເກີດຂນຶື້ ໄດ້ຄແື ນວໃດແທ້. ໃນຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດໜົງຶ່ ນາຍທຶນຜ້ເູ ປນັ ເຈືົາ້ ຂອງຕ້ອງໄດ້ຊທ້ື ຸກຢູ່າງທີ່ົຈໍາເປັນໃຫ້ແກູ່ການຜະລິດທຶນ ເຊັົ່ນ ອຸປະກອນກົນຈັກ, ເຄື່ົອງຈັກຕ່າງ, ວັດຖຸດິບ, ເຊື້ອໄຟ ແລະ ແຮງງານຄົນ. ໃນເມື່ົອເລີ່ົມທາການຜະລິດເຄືົ່ອງກົນ ຈັກຕາ່ ງໆເລີົມ່ ດາໍ ເນນີ ງານ, ກາມະກອນລົງມເື ຮັດວຽກ, ເຊື້ອໄຟກຈໍ ະຈູດເຜາົ ເພອົື່ ການຜະລິດ, ວັດຖດຸ ບິ ກໍປູ່ຽນເປັນ ສິນຄ້າສໍາເລດັ ຮບູ . ໃນເມືົອ່ ສິນຄ້າຖກື ປງຸ ແຕູງ່ ສາເລດັ ຮູບແລ້ວກໍນາເອົາໄປຂາຍຢູ່ຕາມທ້ອງຕະຫຼາດ ແລະ ເງິນທີົ່ໄດ້ ມາຈາກການຂາຍສິນຄ້ານັ້ືນກໍນໍາໄປຊື້ວັດຖຸດິບ, ອຸປະກອນກົນຈັກ, ແຮງງານຄົນ ແລະ ອືົ່ນໆອີກເຊິ່ົງສາມາດສະ ແດງເປນັ ຕໍາລາດງົັ່ ລຸ່ມູ ນິື້: ຮ ງ-ສ . ຄ. . . . ຜ ລ ກ. ມູນຄ່າສນິ ຄ້າສາໍ ເລດັ ຮູບ ..ພ.ສຜ ...... ງ ສມົ ມດຸ ເຈື້ົາຂອງໂຮງງານຕັດຫຍິບຫັຼງໜົງ່ຶ ຜະລິດເສ້ືອຊດຸ ໃຫຍ່ 500 ຊຸດຕໍົມ່ ື້ ລາວຕ້ອງໄດຊ້ ື້ແພ 98

1500 ແມັດ ໃນລາຄາ 30 ໂດລາຕໍົ່ແມັດ ແລະ ຕົກເປັນມູນຄ່າທັງໝົດ 45.000 ໂດລາ. ໃນການຕັດຫຍິບຊຸດ ເສື້ອໃຫຍ່ 500 ຊຸດກຕໍ ້ອງໃຊ້ຈາ່ ຍຄ່າຫຼຸຍ້ ຫ້ຽນຂອງເຄ່ອົື ງຈັກ ແລະ ລາຍຈ່າຍ ອືົ່ນໆອີກເຊັ່ົນ ກະແສໄຟຟ້າ, ນໍື້າປະ ປາ, ຕົກເປັນເງິນຈໍານວນ 500 ໂດລາ. ໃຊ້ຈ່າຍຄ່າແຮງງານ 500 ຄົນຜູ້ໜຶ່ົງໄດ້ຮັບ 5ໂດລາ ທັງໝົດເປັນເງິນ 2500 ໂດລາ. ນອກຈາກນິື້ຍັງໄດ້ຊື້ອຸປະກອນຕ່າງໆ ອີກຈໍານວນເງິນ 500 ຊຸດ, ຊຸດລະ 30 ໂດລາ, ທັງໝົດເປັນ ເງນິ 1.500 ໂດລາ. ການໃຊຈ້ ່າຍຂອງນາຍທຶນຕໍກົ່ ານຕດັ ຫຍິບຊດຸ ເສື້ອໃຫຍ່ 500 ຊດຸ ປະກອບມີດັ່ົງນືິ້: ແຜູນ່ ແພ 45.000 ໂດລາ ເຄອືົ່ ງອຸປະກອນຕ່າງໆ 15.000 ໂດລາ ຄາ່ ຫຼຸ້ຍຫຽ້ ນຂອງເຄອົື່ ງຈັກ ແລະ ອືົ່ນໆ 5.000 ໂດລາ ຄ່າແຮງງານກາໍ ມະກອ່ ນ 2.500 ໂດລາ ລວມ 67.500 ໂດລາ 67.500 ໂດລາ ນິື້ແມູນ່ ລາຄາສໍາເລດັ ຮບູ ລວມຂອງລາຄາສນິ ຄາ້ . ຊດຸ ເສື້ອໃຫຍຊ່ ດຸ ໜຶ່ົງຕົກເປັນມູນຄ່າ (67.500:500 = $135) 135$ (ໂດລາ) ແມູ່ນລາຄາສໍາເລັດຮູບ ສະເພາະຂອງສນິ ຄ້າ. ຂ. ຂະບວນວິວດັ ແຫູ່ງການຜະລິດມນູ ຄ່າສ່ວນເກນີ ມູນຄ່າສ່ວນເກີນບໍ່ົໄດ້ເກີດຂຶື້ນພາຍໃນທັງໝົດວັນອອກແຮງງານ, ແຕູ່ຫາກເກີດຂຶື້ນຢູ່ໃນສ່ວນໜຶ່ົງ ຂອງການອອກແຮງງານເທ່ົານັືນ້ . ຕົວຢູ່າງ: ໃນວັນອອກແຮງງານທໍາມະດາກໍາມະກອນຕ້ອງໄດ້ເຮັດວຽກ 8 ຊົວໂມງຕໍ່ົມື້ໃນມູນຄ່າສ່ວນເກີນຈະຖືກ ຜະລິດອອກພຽງແຕູ່ 4 ຊົວໂມງເທ່ົານນືັ້ ( ຖ້າວາ່ ມາດຕະຖານການຂູດຮີດເທົ່າ 100%) ສົມມຸດ ກໍາມະກອນຜູ້ໜຶ່ົງໄດ້ອອກແຮງງານຢູ່ໃນໂຮງງນຂອງນາຍທຶນ 8 ຊົ່ວໂມງຕໍ່ົວັນ. ຕະຫຼອດໃນ 8 ຊວົ່ ໂມງກໍາມະກອນຕ້ອງໄດ້ເຮັດວຽກລືົ່ນຄາດໜາຍສອງເທື່ົອ ແລະ ກໍຜະລິດສິນຄ້າອອກໄດ້ຫຼາຍກວ່າເກົ່າສອງ ເທື່ົອ ໝາຍຄວາມວ່າ ນາຍທຶນໄດ້ບັງຄັບໃຫ້ກໍາມະກອນຜະລິດຊຸດເສື້ອໃຫຍ່ 500 ຊຸດໃຫ້ສໍາເລັດພາຍໃນ 4 ຊົ່ວໂມງ ທໍາອິດຂອງວັນອອກແຮງງານ ແລະ 4 ຊົວໂມງທ້າຍສຸດຂອງວັນອອກແຮງງານກໍົ່ຫຍິບໃຫ້ສໍາເລັດຮູບອີກ 500 ຊຸດ ເພື່ົອໃຫ້ໄດ້ແນວນັ້ືນໃນຕອນແລງ ນາຍທຶນຈຶົ່ງຕ້ອງຊື້ແພຕື້ມອີກ 1.500 ແມັດ ແມັດລະ 30$ ລວມ ເປັນເງິນ 45.000$, ຈ່າຍຄ່າຫຼຸ້ຍຫ້ຽນຂອງເຄື່ົອງຈັກ ແລະ ຈ່າຍຄ່າອື່ົນໆອີກ 5.000$, ຊື້ເຄື່ົອງປະກອບຕ່າງໆ ເຊັົ່ນ: ດ້າຍ, ແພແຈງ, ກະດຸມ... ຊຸດລະ 30 ໂດລາ ລວມເປັນເງິນ 15.000$ ເມື່ົອຄິດລວມແລ້ວໃນວັນ ອອກແຮງງານໜ່ຶົງນາຍທຶນຈະຕອ້ ງຈາ່ ຍເງິນຄດື ົັງ່ ນ້ືິ: - ຊື້ແຜູນ່ ແພ 3000 ແມດັ ເປັນເງິນ 90,000 $ - ເຄືອ່ົ ງປະກອບຕາ່ ງໆ 30,000 $ - ຄາ່ ຫຼຸຍ້ ຫ້ຽນຂອງເຄອົ່ື ງຈກັ 10,000 $ - ຄາ່ ແຮງງານກໍາມະກອນ 500 ຄົນ 2,500 $ ລວມ 132,500 $ ພາຍໃນ 8 ຊົ່ວໂມງອອກແຮງງານກໍາມະກອນຜະລິດເສື້ອໃຫຍ່ໄດ້ 1.000 ຊຸດ ຫຼັງຈາກການຂາຍໃນ ທ້ອງຕະຫຼາດໃນລາຄາ 135$ ຕໍ່ົຊຸດນາຍທຶນຈະໄດ້ເງິນ 135.000 $ ແຕູ່ໃນຂະບວນວິວັດຂອງການຜະລິດນາຍ ທຶນໄດຈ້ າ່ ຍເງນິ ພຽງແຕູ່ 132.500 $ ເທ່ົານືນັ້ . ໜາຍຄວາມວ່າ ນາຍທນຶ ໄດ້ຮັບມູນຄາ່ ສ່ວນເກີນ (ສວ່ ນທ່ເົີ ພີມົ່ 99

ຈາກມນູ ຄາ່ ເບ້ອື ງຕືນ້ົ ) 2.500 $. ເວລາອອກແຮງງານຢູ່ໃນໂຮງງານນາຍທຶນນິຍົມ ໄດ້ແບງອອກເປັນສອງປະເພດ ຄື ໂມງເວລາອອກແຮງ ງານຈໍາເປັນ ແລະ ໂມງເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກນີ . ເວລາອອກແຮງງານຈາເປັນ ແມນູ່ ໂມງເວລາອອກແຮງງານເພື່ົອສ້າງມູນຄ່າຂອງປັດໄຈການດາລົງຊີວິດອັນ ຈໍາເປັນຂອງກໍາມະກອນ. ນາຍທນຶ ໄດ້ເສຍຄ່າໂມງເວລາອອກແຮງງານຈໍາເປນັ ດ້ວຍອັດຕາເງນິ ເດືອນ. ເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກີນ ແມູ່ນໂມງອອກແຮງງານທີົ່ໃຊ້ເຂົ້ືາໃນການຜະລິດມູນຄ່າສ່ວນເກີນໃຫ້ແກູ່ ນາຍທຶນ. 3.3 ບລໍ ິມາດ ແລະ ມາດຕະຖານມູນຄ່າສ່ວນເກນີ ມູນຄ່າສ່ວນເກີນປະກອບມີບໍລິມາດມູນຄ່າແບບເດັດຖານ (ສໍາບູນ) ແລະ ທຽບຖານ (ສໍາພັດ) ບໍລິມາດ ມນູ ຄາ່ ແບບເດດັ ຖານຂອງມນູ ຄາ່ ສວ່ ນເກີນນັ້ືນເອີື້ນວ່າ ບໍລິມາດມູນຄ່າສ່ວນເກີນ, ມັນຂຶ້ືນກັບລະດັບຂອງການຂູດ ຮດີ ແລະ ປະລມິ ານກາໍ ມະກອນທົຖ່ີ ກື ຂດູ ຮີດ. ບໍລິມາດມູນຄ່າທຽບຖານຂອງມູນຄ່າສ່ວນເກີນກໍສະແດງຕົວອອກ ໃນມາດຕະຖານມນູ ຄາ່ ສວ່ ນເກນີ ຫຼື ລະດບັ ການຂູດຮີດ. ມາດຕະຖານສວ່ ນເກນີ ແມູ່ນເປີເຊັນສມົ ທຽບມູນຄ່າສ່ວນເກີນກັບທຶນປູ່ຽນແປງ ຫຼື ແມູ່ນເປີເຊັນສົມທຽບ ລະຫວ່າງເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກີນກັບເວລາອອກແຮງງານຈໍາເປັນ ທ່ານ ກາກມາກ ໄດ້ໃຫ້ສັນຍາລັກແກູ່ ມາດຕະຖານຂອງມນູ ຄ່າສ່ວນເກນີ ດວ້ ຍຕົວອັກສອນ ( ). ດັົ່ງນືນັ້ , ມາດຕະຖານມູນຄາ່ ສ່ວນເກີນຄິດໄລູ່ໄດ້ດ້ວຍ ສດູ ດ່ງົັ ນ້ິື: ເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກີນ ເວລາອອກແຮງງານຈໍາເປັນ ຕວົ ຢາູ່ ງ ນາຍທຶນຜໜູ້ ຶົ່ງລົງທນຶ ຊື້ພາຫະນະການຜະລິດ (C) = 70$, ຈ້າງກໍາລັງແຮງງານກໍາມະກອນ (V) = 30$, ພາຍຫຼັງຂະບວນການວວິ ດັ ການຜະລດິ ນາຍທຶນເກບັ ກ້ໄູ ດ້ 70+30+30. ມາດຖານມນູ ຄ່າສ່ວນເກີນຂອງນາຍທນຶ ຜູ້ນ້ືນັ ແມ່ນູ 3.4 ສອງວທິ ກີ ານຍກົ ລະດບັ ການຜະລິດມນູ ຄາ່ ສ່ວນເກີນ ກ. ວທິ ກີ ານຜະລິດມູນຄ່າສວ່ ນເກີນແບບເດັດຖານ ມູນຄ່າສ່ວນເກີນແບບເດັດຖານແມູ່ນມູນຄ່າສ່ວນເກີນທີົ່ນາຍທຶນໄດ້ມາດ້ວຍວິທີແກູ່ຍາວເວລາ ອອກແຮງງານ ຫຼື ເພ່ົມີ ຄວາມເຂ້ືມັ ຂອງງານ. ຕົວຢ່າູ ງ ວນັ ອອກແຮງງານຂອງກໍາມະກອນແມູ່ນ 8 ຊົ່ວໂມງໃນນັື້ນນາຍທຶນໄດ້ ແບູ່ງ 4 ຊົ່ວໂມງທໍາອິດເປັນເວລາ ແຮງງານຈາໍ ເປັນ ແລະ ອກີ 4 ຊວ່ົ ໂມງແມູ່ນເວລາສວ່ ນເກນີ ເຊງົິ່ ໄດ້ສະແດງອອກດ່ງົັ ນ້ືິ: ເວລາອອກແຮງງານຈໍາເປນັ ເວລາອອກແຮງງານສວ່ ນເກນີ 4 ຊົວ່ ໂມງ 4 ຊ່ວົ ໂມງ ມາດຕະຖານຖານມນູ ຄ່າສ່ວນເກີນ ຢາກຍົກລະດັບມນູ ຄ່າສວ່ ນເກນີ ນາຍທນຶ ໃຊວ້ ິທີແກຍູ່ າວວັນງານຂອງກໍາມະກອນ ສມົ ມດຸ 2 ຊົ່ວໂມງອກີ ຕື່ົມໂດຍບົໍ່ ໃຫ້ຄ່າແຮງງານ ດັົ່ງນັື້ນ, ເວລາອອກແຮງງານຈາເປັນຍັງຄືເກົ່າ, ເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກີນເພີົ່ມຂຶ້ືນເປັນ 6 ຊວ່ົ ໂມງ 100

ເວລາອອກແຮງງານຈໍາເປັນ ເວລາອອກແຮງງານສວ່ ນເກີນ ຮບູ ທີ 1 4 ຊວົ່ ໂມງ 6 ຊົ່ວໂມງ 2+4 ດວ້ ຍວທິ ນີ ິ້ມື າດຕະຖານມນູ ຄ່າສວ່ ນເກນີ ການຜະລດິ ມນູ ຄ່າສ່ວນເກີນແບບນິ້ືມີຂອບເຂດຈໍາກັດ ເພາະວ່າ ບໍົ່ສາມາດຈະແກູ່ຍາວວັນງງານໄດ້ເກີນ ກວ່າ 24 ຊວົ່ ໂມງຕ່ົວໍ ນັ .ດງົ່ັ ນນັື້ ,ນາຍທຶນຈງຶ່ົ ໃຊວ້ ທິ ີເພົມ່ີ ຄວາມເຂມື້ັ ຂອງງານ.  ການເພີມົ່ ຄວາມເຂັື້ມຂອງງານ ເພມົີ່ ຄວາມເຂັື້ມຂອງງານແມູ່ນຮກັ ສາເວລາອອກແຮງງານໄວ້ຄືເກົ່າແຕູ່ໄດ້ບັງຄັບໃຫ້ກໍາມະກອນເຮັດ ວຽກດ້ວຍຄວາມໄວສູງສິ້ືນເປືອງ ແລະ ສູນເສຍກໍາລັງແຮງງານຫຼາຍກວ່າເກົ່າ ເພື່ົອຜະລິດມູນຄ່າສ່ວນເກີນໃຫ້ໄດ້ ຫາຼ ຍກວ່າເກົ່າ. ຂ. ວິທີຜະລດິ ມູນຄາ່ ສ່ວນເກນີ ແບບທຽບຖານ ການແກູ່ຍາວເວລາອອກແຮງງານ ແລະ ເພົ່ີມຄວາມເຂັມື້ ຂອງງານບ່ົໍສາມາດດໍາເດີນໄປໄດ້ຢູ່າງບໍົ່ມີຂອບ ເຂດໄດ້ຍ້ອນມີຄວາມຈໍາກດັ ທ້າງດາ້ ນວິທະຍາສາດ ແລະ ຈິດໃຈ. ສະນນ້ືັ , ພວກນາຍທຶນຈົຶງ່ ໄດ້ຊອກວິທີຜະລິດມູນ ຄາ່ ສ່ວນເກນີ ແບບທຽບຖານ. ມນູ ຄາ່ ສ່ວນເກນີ ແບບທຽບຖານ ແມູ່ນໄດ້ມາຈາກການຫຍໍ້ືເວລາອອກແຮງງານ ທີົ່ຈໍາເປັນລົງໂດຍບໍ່ົມີ ການປູ່ຽນແປງເວລາອອກແຮງງານຈາກນນັ້ື ເຮດັ ໃຫ້ເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກນີ ເພ່ມົີ ຂ້ນຶື . ຕົວຢູ່າງ ມື້ໜຶ່ົງກໍາມະກອນຕ້ອງອອກແຮງງານ8 ຊົ່ວໂມງ ໃນນັ້ືນເວລາອອກແຮງງານຈໍາເປັນ 4 ຊົ່ວໂມງ ແລະ ເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກີນ 4 ຊົ່ວໂມງ ລະດັບມາດຕະຖານມູນຄ່າ ສ່ວນເກີນແມູ່ນ ຢາກໄດມ້ ນູ ຄາ່ ສ່ວນເກນີ ທຽບຖານນາຍທນຶ ຕ້ອງຫຍເໍ້ື ວລາອອກແຮງງານຈໍາເປນັ ລົງເພ່ົືອໃຫ້ເວລາອອກແຮງ ງານສ່ວນເກນີ ເພີົ່ມຂຶ້ືນ ເວລາອອກແຮງງານຈາໍ ເປນັ ເວລາອອກແຮງງານສ່ວນເກີນ 3 ຊວ່ົ ໂມງ 5 ຊົວ່ ໂມງ ຮບູ ທີ (2) ມາດຕະຖານມູນຄາ່ ສວ່ ນເກີນ ຫືຼ ຢາກຫຍ້ເໍື ວລາອອກແຮງງານຈາໍ ເປນັ ໃຫ້ໜອ້ ຍລງົ ຕ້ອງເຮັດໃຫກ້ າໍ ລັງແຮງງານຫຼຸດລົງ ຢາກໃຫ້ມູນຄາ່ ກໍາລັງ 101

ແຮງງານຫຼຸດລົງ ຕອ້ ງເຮດັ ໃຫມ້ ນູ ຄາ່ ຂອງເຄືົອ່ ງບລໍ ໂິ ພກທກີ່ົ າໍ ມະກອນເຄຍີ ໃຊຫ້ ຼຸດລົງ. ຢາກໃຫ້ເຄ່ອືົ ງບໍລິໂພກຫຼຸດລົງ ຕອ້ ງເພົີມ່ ສະມັດຕະພາບຂອງງານໃນການຜະລດິ ເຄອົື່ ງບໍລິໂພກໃຫສ້ ງູ ຂືນຶ້ ມູນຄ່າສ່ວນເກີນເພມ່ີົ ເຕມີ ມູນຄາ່ ສ່ວນເກີນເພມ່ົີ ເຕີມໄດ້ມາຈາກການນໍາເອົາເຄ່ືອົ ງກົນຈັກຊະນດິ ໃໝູ່, ເຕກັ ນິກແບບໃໝູ່ທົີທ່ ັນສະໄໝເຂື້າົ ຕດິ ຕັ້ງື ຢູ່ໂຮງງານ ແລະ ຈາກນນັື້ ກໍສາມາດຍົກສູງສະມັດຕະພາບຂອງແຮງງານສູງ ຂນ້ືຶ ແລະ ມາຫຼຸດຜ່ອນມນູ ຄ່າສະເພາະຂອງສນິ ຄ້າຂອງຕົນລົງໄດ້ໃນລະດັບປານກາງ ຖາ້ ສົມທຽບໃສູ່ມູນຄ່າສິນຄ້າທ່ົີ ຜະລດິ ໃນຂະແໜງດຽວກັນ. ຍ້ອນລາຄາສິນຄາ້ ຢູທ່ ອ້ ງຕະຫາຼ ດຖກື ການດົ ດ້ວຍເງືົ່ອນໄຂຂະໜາດປານກາງຂອງການ ຜະລິດຊະນິດນນັ້ື ນາຍທຶນຈະຕ້ອງໄດຮ້ ັບມາດຕະຖານມູນຄາ່ ສວ່ ນເກນີ ສູງກວ່າເມົື່ອທຽບກບັ ສນິ ຄາ້ ທໍາມະດາ ສະນນັື້ , ຖາ້ ຜຜູ້ ະລິດໃດສາມາດຍົກສງູ ສະມັດຕະພາບຂອງງານສະເພາະຂອງຕົນສງູ ກວ່າສະມັດຕະພາບ ຂອງສັງຄມົ , ເຮດັ ໃຫມ້ ນູ ຄາ່ ສິນຄ້າຂອງຕນົ ຕົ່າໍ ກວ່າມນູ ຄາ່ ສງັ ຄມົ ແລວ້ ຜນູ້ ນືັ້ ຈະເກັບໄດກ້ າໍ ໄລເພີົມ່ ເຕີມສງູ . ມູນຄ່າສ່ວນເກີນເພີ່ົມເຕີມ ແມູ່ນຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງມູນຄ່າສິນຄ້າຂອງສັງຄົມ ແລະ ມູນຄ່າ ຂັື້ນຕໍົ່າຂອງສິນຄ້າເອງ (ມູນຄ່າສະເພາະ) ຫຼື ມູນຄ່າສ່ວນເກີນເພີົ່ມເຕີມແມູ່ນມູນຄ່າສ່ວນເກີນທີົ່ຫຼາຍກວ່າມູນຄ່າ ສວ່ ນເກນີ ທໍາມະດາ ເຊິ່ງົ ຜູຜ້ ະລິດໃດໜົງຶ່ ເກັບໄດ້ຍ້ອນສະມັດຕະພາບຂອງງານສະເພາະສູງກວ່າສະມັດຕະພາບຂອງ ງານສັງຄົມ, ເຮັດໃຫມ້ ູນຄາ່ ສະເພາະຕາ່ໍົ ກວາ່ ມູນຄາ່ ສັງຄົມ. ມນູ ຄາ່ ສວ່ ນເກີນເພີ່ມົ ເຕີມ ມີລັກສະນະຊົ່ວຄາວ ເພາະວ່າອຸປະກອນກົນຈັກທີົ່ທັນສະໄໝນັ້ືນຈະຕ້ອງ ຖືກນໍາໃຊຢ້ ູຕ່ າມໂຮງຈັກໂຮງງານແຫູ່ງອືົ່ນໆອີກ ແລະ ກໍຈະເປັນຜູ້ຜະລິດທີົ່ເກັບໄດ້ຂໍ້ືມູນສ່ວນເກີນເພີ່ົມເຕີມ. ແຕູ່ ມນູ ຄາ່ ສວ່ ນເກີນເພມີ່ົ ເຕີມຫາກສູນເສຍໃນໂຮງງານໜົງ່ຶ ແລ້ວມັນກຈໍ ະປະກົດຕົວຢູ່ແຫູ່ງໃໝູ່ອີກ ເນືົ່ອງຈາກເຈົ້ືາຂອງ ໂຮງງານແຫ່ງູ ນືັ້ນໄດ້ນໍາໃຊ້ເຕກັ ນິກໃໝທູ່ ່ທົີ ັນສະໄໝກວາ່ ເກ່າົ . ມູນຄ່າສ່ວນເກີນເພີ່ົມເຕີມ ມີບົດບາດສໍາຄັນຕໍ່ົກັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະກິດ. ເພາະວ່າເພື່ົອ ຍາດຊີງເອາົ ມູນຄາ່ ສວ່ ນເກນີ ເພົມ່ີ ເຕີມນນັື້ ໄດ້ເກີດມີການເສມີ ດັດແປງເຕກັ ນກິ ແລະ ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກທົທີ່ ນັ ສະໄໝແຕູ່ ໃນເວລາດຽວກັນກໄໍ ດມ້ ີການປິດບັງການນໍາໃຊ້ເຕັກນິກໃໝູ່ທີົ່ທັນສະໄໝເຂົື້າໃສູ່ການຜະລິດ. ດ້ວຍເຫດນິ້ືເອງມູນ ຄ່າສ່ວນເກນີ ເພ່ມົີ ເຕີມຈຶ່ົງນໍາໄປສູ່ການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງການຜະລິດ ແລະ ອີກດ້ານໜຶົ່ງກໍໄດ້ໄປສູ່ ການຖ່ວງດງຶ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງກາໍ ລັງການຜະລິດ. 4. ກດົ ເກນເສດຖະກິດພືນ້ ຖານທນຶ ນຍິ ມົ ການຜະລິດມູນຄ່າສ່ວນເກີນ ແມູ່ນກົດເກນເສດຖະກິດພື້ນຖານທຶນນິຍົມ , ຄວາມຮຽກຮ້ອງຂອງກົດເກນ ດັ່ົງກ່າວແມູ່ນຜະລິດມູນຄ່າສ່ວນເກີນ ໃຫ້ນັບມື້ນັບຂະຫຍາຍຕົວໂດຍການຂູດຮີດແຮງງານຮັບຈ້າງຂອງຊາວຜູ້ ອອກແຮງງານຢູ່າງປ່າູ ເຖົອ່ື ນດວ້ ຍວິທີການເພີົ່ມເວລາອອກແຮງງານ, ເພີົ່ມຄວາມເຂັື້ມຂອງການອອກແຮງງານ ແລະ ດດັ ແປງເຕັກນິກຂອງການຜະລິດ. ຄາໍ ຖາມ 1. ການຜັນປູ່ຽນເງິນກາຍເປັນທຶນມີຄືແນວໃດ ? 2. ຈົ່ງອະທິບາຍຫກັຼ ຕໍາລາລວມຂອງທຶນ ? 3. ຂະບວນວວິ ັດແຫງູ່ ການຜະລິດມນູ ຄ່າສ່ວນເກີນມີແນວໃດ ? 4. ມູນຄາ່ ແລະ ມນູ ຄ່າໃຊ້ສອຍຂອງສນິ ຄາ້ ກໍາລັງແຮງງານມີແນວໃດ ? 5. ສອງວທິ ີການຍົກລະດັບການຜະລິດມນູ ຄາ່ ສວ່ ນເກນີ ມຄີ ືແນວໃດ ? 6. ກົດເກນເສດຖະກດິ ພນື ຖານທນຶ ນິຍົມມຄີ ືແນວໃດ 102

ບດົ ທີ 11 ການສະສມົ ທນຶ ແລະ ໄພຫວ່າງງານ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການສະສົມທຶນ 1.1 ການສະສົມທຶນ ຢູ່ໃນແຕູ່ລະໄລຍະແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງທຶນນິຍົມ, ນາຍທຶນຈະຊົມໃຊ້ມູນຄ່າສ່ວນເກີນດ້ວຍປະລິ ມານທີ່ົແຕກຕ່າງກັນ. ໃນເບື້ອງຕົື້ນຂອງລະບອບທຶນນິຍົມການໃຊ້ຈ່າຍມູນຄ່າສ່ວນເກີນສໍາລັບທັງໝົດຊີວິດການ ເປັນຢູ່ຂອງພວກນາຍທຶນແມູ່ນມີຢູ່ເລື້ອຍໆ. ໃນເວລາຕໍ່ົມາສະພາບການປູ່ຽນແປງໄປໂຮງຈັກໂຮງງານທຶນນິຍົມໄດ້ ຂະຫຍາຍຕົວກ້ວາງອອກ. ບົນພື້ນຖານອຸດສາຫະກໍາກົນຈັກຂະໜາດໃຫຍ່. ນາຍທຶນໄດ້ແບູ່ງມູນຄ່າສ່ວນເກີນສໍາ ລັບໃຊ້ຈ່າຍສວ່ ນຕົວ ແລະ ອີກສ່ວນໜງ່ົຶ ເພືອົ່ ຊື້ອຸປະກອນເຄ່ອືົ ງຈັກອນັ ໃໝູ່. ຊວ້ື ັດຖຸດິບ ແລະ ຈາ້ ງກາໍ ມະກອນເພີ່ົມ ຕ່ົືມ, ໃນທນ່ົີ ້ີືໄດ້ມກີ ານຜະລດິ ສາໍ ເປີດກວ້ າງ ຫຼື ເອນ້ືີ ວາ່ ແມູ່ນການ ສະສມົ ທຶນ. ສະນືັ້ນ, ການສະສົມທຶນ ແມູ່ນການຫັກເອົາມູນຄ່າສ່ວນເກີນຈໍານວນໜຶົ່ງໄວ້ເພື່ົອສືບຕໍ່ົຂະຫຍາຍການຜະ ລິດ. ສວ່ ນຕນືົ້ ກໍາເນີດຂອງການສະສົມທນຶ ແມູ່ນກົດເກນມູນຄ່າສວ່ ນເກນີ ແລະ ກົດເກນການແກງ້ ແຍ້ງທນຶ ນິຍົມ. 1.2 ບນັ ດາປັດໄຈຕດັ ສິນຕົ່ຂໍ ະໜາດຂອງການສະສມົ ທຶນ ຂະໜາດຂອງການສະສົມທນຶ ຂຶ້ືນກັບ 4 ປດັ ໄຈດັງ່ົ ນີື້ ກ. ການຍົກສູງລະດັບຂດູ ຮດີ ກໍາລັງແຮງງານ ໃຫ້ຄາ່ ແຮງງານບເ່ໍົ ຕັມສ່ວນ ແກູ່ຍາວເວລາອອກແຮງງານ ເພົມ່ີ ຄວາມເຂ້ັືມຂອງງານ ຂ. ການຍົກສູງປະສິດທພິ າບຂອງງານ ຍິ່ງົ ຜະລິດໄດໄ້ ວ ແລະ ໄດ້ຫຼາຍກໍຈະເຮັດໃຫມ້ ູນຄ່າສວ່ ນເກີນເພ່ມີົ ຂນ້ືຶ ປະສິດທິພາບຂອງງານເພີົ່ມຂຶື້ນຈະເຮັດໃຫ້ມູນຄ່າຂອງກໍາລັງແຮງງານຫຼຸດລົງນາຍທຶນຈະໄດ້ມູນຄ່າ ສວ່ ນເກນີ ເພີມົ່ ຂຶ້ືນ. ຂະຫຍາຍວິທະຍາສາດເຕັກນິກ, ເຮັດໃຫ້ວັດຖຸເຕັກນິກທັນສະໄໝຈາກນັື້ນທຶນຄົງທີ່ົກໍອາດຈະຄືເກົ່າ ແຕູ່ມູນຄ່າສ່ວນເກີນເພ່ີົມຂນຶື້ . ຄ. ການຜດິ ໂຕນກນັ ລະຫວາ່ ງທຶນຄງົ ທົີ່ ແລະ ທນຶ ປູ່ຽນແປງ. ຄຽງຄູກ່ ບັ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງກໍາລງັ ການຜະລດິ ໄດເ້ ຮດັ ໃຫ້ມູນຄາ່ ຂອງເຄອືົ່ ງຈກັ ເຄົ່ືອງລາງນັບມື້ນັບ ເພີ່ົມຂຶື້ນ, ຄວາມອາດສາມາດໃນການຜະລິດກໍສູງອັນເຮັດໃຫ້ການນໍາໃຊ້ແຮງງານຂອງກໍາມະກອນຫຼຸດລົງ. ໝາຍ ຄວາມວ່າທຶນປູ່ຽນແປງໜ້ອຍລົງເລື້ອຍໆອັນເປັນຕົ້ືນເຫດເຮັດໃຫ້ນາຍທຶນຍູທ່າງເລືອກເຝັື້ນແຮງງານຮັບຈ້າງ ແລະ ໃຫຄ້ ່າຈາ້ ງດ້ວຍລາຄາຖກື . ງ. ຂະໜາດຂອງທຶນທ່ສີົ ະໜອງລ່ວງໜາ້ ຖາ້ ລະດບັ ການຂດູ ຮດີ ມນູ ຄ່າສ່ວນເກີນບໍ່ົປູ່ຽນແປງ (ສົມມຸດວ່າ 100) ພ້ອມດຽວກັນນັື້ນອັດຕາສ່ວນ ແຫູ່ງການແບູ່ງປັນມູນຄ່າສ່ວນເກີນເປັນທຶນສະສົມ ແລະ ຄັງໃຊ້ຈ່າຍສ່ວນບຸກຄົນນາຍທຶນກໍບໍ່ົປູ່ຽນແປງ (5) ແຕູ່ ທນຶ ທ່ີສົ ະໜອງລວ່ ງໜາ້ ເພີ່ມົ ຂຶ້ືນ, ກຈໍ ະເຮັດໃຫປ້ ະລມິ ານມູນຄາ່ ສ່ວນເກີນຍິົ່ງຫຼາຍຈາກນັ້ືນທຶນສະສົມ ແລະ ຄັງໃຊ້ ຈ່າຍສວ່ ນບຸກຄົນນາຍທນຶ ກຍໍ ິງ່ົ ເພົີ່ມຂຶນື້ . 103

ຕົວຢູ່າງ: ປີໜ່ງົຶ ລງົ ທຶນ 10.000 ສະສມົ 1000 ການປະກອບຂອງທນຶ 8000c+2000v…2000m ໃຊຈ້ າ່ ຍບກຸ ຄົນ - ປີທີສອງ ທຶນສະໜອງລ່ວງໜ້າທົບ 2 ເທືົ່ອ = 20.000 100 ສະສມົ 2000 ການປະກອບຂອງທຶນ 17000c+3000v…3000m 1.3 ຂະບວນວິວດັ ແຫງູ່ ການສະສົມທຶນ ໃຊ້ຈ່າຍບຸກຄນົ 100 ກ. ການທອ້ ນໂຮມທຶນ ການທ້ອນໂຮມທຶນ ແມູ່ນການເພີ່ົມທະວີຂະໜາດຂອງທຶນໃນແຕູ່ລະໜ່ວຍວິສາຫະກິດຂຶື້ນດ້ວຍວິທີ ການເພີົ່ມທະວີການສະສົມເຊິ່ົງແມູ່ນຜົນຂອງການສະສົມທຶນ. ການທ້ອນໂຮມທຶນນັບມື້ນັບສູງຂຶື້ນແມູ່ນກົດເກນ ພາວະວິໄສແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງແບບວິທີການຜະລິດທຶນນິຍົມ. ຍ້ອນມັນແມູ່ນຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ຂອງການສ້າງມູນຄ່າສ່ວນເກີນ, ການຊ່ວງຊີງ, ຄວາມກ້າວໜ້າທາງດ້ານເຕັກນິກ ແລະ ການຍົກສູງລະດັບຂູດຮີດ ກໍາມະກອນຮບັ ຈ້າງ. ຂ. ການລວບລວມທຶນ ແມູນ່ ການເພມົ່ີ ເຕມີ ຂະໜາດຂອງທນຶ ດວ້ ຍວິທີການກືນກິນ ຫຼື ຮ່ວມມືກັນ. ການລວບລວມທຶນໄດ້ດໍາ ເນີນໄປດວ້ ຍສອງວິທຄີ ື: ວິທີທໜີ ຶ່ງົ ແມນູ່ ການລວບລວມດ້ວຍການບງັ ຄບັ ແບບກນື ກິນກນັ (ປາໃຫຍ່ກິນປານ້ອຍ). ວິທີທສີ ອງ ແມ່ນູ ລວບລວມທຶນດວ້ ຍການສະໝກັ ໃຈປະສົມປະສານກັນຈັດຕງືັ້ ບລໍ ສິ ດັ ຫນຸ້ ສ່ວນຂນຶື້ . ກໍາລັງອັນເປັນພື້ນຖານທີົ່ຊຸກຍູ້ການລວບລວມທຶນ ແມູ່ນກົດເກນມູນຄ່າສ່ວນເກີນ ແຕູ່ວ່າການແກ້ງ ແຍ້ງ ແລະ ການສນິ ເຊົອ່ື ແມ່ນູ ປັດໄຈໂດຍກງົ ຕົໍກ່ ານລວບລວມທຶນ.  ການທອ້ ນໂຮມທຶນ ແລະ ລວບລວມທນຶ ມີບອ່ ນຄືກັນ ແລະ ແຕກຕ່າງກນັ ດັົງ່ ນືີ້: ບອ່ ນຄືກນັ ການທອ້ ນໂຮມທນຶ ແລະ ລວບລວມທນຶ ກລໍ ້ວນແຕູທ່ ະວີຕ້ນົື ທນຶ ສະເພາະຫຼາຍຂຶນ້ື . ບ່ອນຕ່າງກນັ ຕ້ືນົ ກາໍ ເນດີ ຂອງການທອ້ ນໂຮມທນຶ ແມູ່ນມູນຄ່າສວ່ ນເກີນ, ການທ້ອນໂຮມທຶນເຮັດ ໃຫ້ຕ້ົນື ທນຶ ສະເພາະ ແລະ ຕ້ືົນທຶນສງັ ຄົມເພີ່ມົ ຂນືຶ້ . ຕົື້ນກໍາເນີດຂອງການລວບລວມທຶນແມູ່ນເອົາມາຈາກຕົື້ນທຶນສັງ ຄົມທີໄົ່ ດມ້ ີແລ້ວ, ການລວບລວມທນຶ ພຽງແຕູ່ເຮດັ ໃຫຕ້ ົື້ນທຶນສະເພາະເພມົີ່ ຂືຶນ້ ເທົາ່ ນ້ນືັ , ສ່ວນຕົື້ນທຶນສັງຄົມແມູ່ນຄື ເກົ່າ. ການທ້ອນໂຮມທຶນແມູ່ນສະແດງໃຫ້ເຫັນການພົວພັນລະຫວ່າງນາຍທຶນກັບກໍາມະກອນ, ສ່ວນການລວບ ລວມທນຶ ແມນູ່ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ການພວົ ພັນລະຫວາ່ ງນາຍທຶນກັບນາຍທຶນ. ແຕູ່ແທຈ້ ິງແລ້ວກໍແມູ່ນການພົວພັນລະ ຫວາ່ ງນາຍທນຶ ກັບກໍາມະກອນເຊ່ົນັ ດຽວ. ຄ. ການພົວພັນລະຫວາ່ ງການທ້ອນໂຮມທນຶ ກບັ ການລວບລວມທຶນສະແດງອອກຄື ການທ້ອນໂຮມທຶນແມ່ນູ ພື້ນຖານ ແລະ ສ້າງເງື່ົອນໄຂໃຫ້ແກູ່ການລວບລວມທຶນ, ມັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຂະ ໜາດຂອງທນຶ ສະເພາະເພົມີ່ ຂນ້ຶື , ສາ້ ງເງືອ່ົ ນໄຂໃຫແ້ ກູ່ການກືນກນິ ທຶນຂອງຜູ້ອືນ່ົ . ການລວບລວມທຶນເພົີມ່ ຂຶ້ືນຢູ່າງຫຼວງຫຼາຍຈາກນັ້ືນນາຍທຶນຈະເກັບເອົາມູນຄ່າສ່ວນເກີນເປັນຈໍານວນ ຫາຼ ຍສາມາດເຮັດໃຫກ້ ານສະສົມ ແລະ ການທອ້ ນໂຮມທຶນເພມີ່ົ ຂຶນື້ ຢູ່າງໄວວາ ແລະ ຫຼວງຫາຼ ຍ. 104

1.4 ກົດເກນລວມຂອງການສະສມົ ທຶນ ການຄນືົ້ ຄວ້າຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການສະສົມທຶນທີ່ົກ່າວມາຂ້າງເທິງສາມາດສະຫຼຸບ ເປັນກດົ ເກນລວມໄດດ້ ່ົງັ ນືີ້: ສະສົມຊບັ ສມົ ບດັ , ຄວາມຮ່ັົງມ,ີ ຟມຸ ເຟອື ຍຢູ່ກັບຊນົ ຊັື້ນນາຍທນຶ . ສະສົມການຫວ່າງງານ, ຫຍຸ້ງຍາກກາກກໍາ, ໂງູ່ຈ້າ, ເຊືົ່ອມຊາມທາງດ້ານຈິດໃຈຢູ່ກັບຊົນຊັ້ືນກໍາມະກອນ ແລະ ຊາວຜ້ອູ ອກແຮງງານ. ຄວາມໄວ ແລະ ຂະໜາດຂອງການສະສົມທຶນຍິ່ົງເພີົ່ມຂຶ້ືນນາຍທຶນກໍຍິົ່ງຮັ່ົງມີຂຶ້ືນ, ໄພຫວ່າງງານຂອງກໍາ ມະກອນກໍຍ່ິົງເພມົ່ີ ຂ້ຶນື ແລະ ອຶດຢາກທຸກຈນົ ລົງ. ລວມຄວາມວ່າ ຂະບວນວິວດັ ແຫູ່ງການສະສົມແບບທຶນນິຍົມແມູ່ນຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການແບູ່ງສັງຄົມ ອອກເປັນສອງຂົ້ືວ. ສອງດ້ານສ້າງເງືົ່ອນໄຂໃຫ້ແກູ່ກັນ ແລະ ກະຕຸກຊຸກຍູ້ເຊິ່ົງກັນ ແລະ ກັນ, ນັື້ນແມູ່ນກົດເກນ ລວມຂອງການສະສົມທນຶ ໃນສັງຄົມທຶນນຍິ ມົ . 2. ໄພຫວ່າງງານ ເພົ່ອື ຢາກເຂາືົ້ ໃຈໄພຫວ່າງງານພວກເຮົາຈະຕ້ອງສຶກສາໂຄງປະກອບຂອງທຶນເຊິ່ົງອາດຈະພິຈາລະນາໃນ 2 ແງູ່ຄື ທາງດາ້ ນເຕກັ ນິກ ແລະ ທາງດ້ານມນູ ຄາ່ . ໂຄງປະກອບຂອງທຶນທາງດາ້ ນມນູ ຄ່າທົ່ີກໍານົດໂດຍອັດຕາແບູ່ງເງິນທຶນອອກເປັນພາກສ່ວນທຶນຄົງທີົ່ (C) ແລະ ພາກສວ່ ນທຶນປູຽ່ ນແປງ (V) ເອນີື້ ວ່າ ໂຄງປະກອບມູນຄ່າຂອງທນຶ . ຕວົ ຢູ່າງ: ທຶນອາດປະກອບດ້ວຍ 800C+200V. ໂຄງປະກອບຂອງທຶນທີົ່ກໍານົດໂດຍການຫານລະຫວ່າງຈໍານວນພາຫະນະການຜະລິດທີ່ົຖືກນາໃຊ້ ແລະ ປະລມິ ານແຮງງານທົຈ່ີ າໍ ເປນັ ໃຫ້ແກກູ່ ານນາໍ ໃຊພ້ າຫະນະການຜະລິດເອີືນ້ ວ່າ ໂຄງປະກອບເຕັກນກິ ຂອງທຶນ. ການປູ່ຽນແປງຢູໂ່ ຄງປະກອບເຕກັ ນກິ ຂອງທຶນສົ່ງຜົນສະທ້ອນເຖິງໂຄງປະກອບມູນຄ່າຂອງທຶນເຮັດ ໃຫເ້ ກີດມີອັດຕາສ່ວນພວົ ພັນລະຫວ່າງທຶນຄົງທີົ່ກັບທຶນປູ່ຽນແປງ ທ່ານມາກເອີື້ນວ່າ ໂຄງປະກອບຂອງທຶນ. ໝາຍ ຄວາມວາ່ ໂຄງປະກອບຂອງທນຶ ແມນູ່ ອັດຕາສ່ວນລະຫວ່າງທຶນຄງົ ທ່ີກົ ັບທນຶ ປູ່ຽນແປງ. ໂຄງປະກອບຂອງທຶນ ຕວົ ຢູ່າງ ທຶນຄົງທີ່ົ 200c ເມືົ່ອນັື້ນໂຄງປະກອບຂອງທຶນຈະເທົ່າກັບ 4/1. ໂຄງປະກອບຂອງທຶນມີການປູ່ຽນແປງກໍຕົເ່ໍ ມ່ອືົ ໂຄງປະກອບເຕັກນິກມີການປູ່ຽນແປງເທາ່ົ ນນ້ັື , ການສະສົມທຶນ ເພີ່ົມທະວີຈະເຮັດໃຫ້ໂຄງປະກອບຂອງທຶນຖີບຕົວສູງຂຶື້ນເຊັ່ົນ ອຸດສາຫະກໍາປຸງແຕູ່ງຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ 1889 ໂຄງປະກອບຂອງທຶນມີແຕູ່ 4,5/1 ພໍຕົກມາເຖິງ 1939 ໂຄງປະກອບຂອງທຶນເທົ່າກັບ 6/1 ແລະ ປີ 1966=8/1. ການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວຂອງໂຄງປະກອບຂອງທຶນສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າການນໍາໃຊ້ກົນຈັກນັບມື້ນັບຫຼາຍ ຂືນ້ . ໃນຂະນະນັື້ນການນໍາໃຊ້ແຮງງານຂອງກໍາມະກອນພັດຫຼຸດລົງ. ໃນເບື້ອງຕົື້ນໂຄງປະກອບຂອງທຶນແມູ່ນ 1/1 ແລະ ຕົມ່ໍ າກາຍເປັນ 2/1, 3/1, 4/1, 5/1 ຕໍົ່ໆໄປ. ເມື່ົອເປັນແນວນັ້ືນອັດຕາສ່ວນທຶນປູ່ຽນແປງຢູ່ໃນຕົ້ືນທຶນທັງ ໝົດຈະຕົກຈາກ 1/2, 1/3, 1/4, 1/5 ແລະ ຕໍົ່ໆໄປ. ການຫຼຸດທຶນປູ່ຽນແປງເຊິ່ົງແມູ່ນຄ່າແຮງງານຂອງກໍາມະ ກອນເຂົ້ືາສູ່ການຜະລິດນັື້ນຫຼຸດໜ້ອຍຖອຍລົງ. ສາເຫດດັ່ົງກ່າວໄດ້ເຮັດໃຫ້ກໍາມະກອນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍຖືກປັດ ເຂູ່ຍອອກຈາກການຜະລິດ, ເຂົາບົໍ່ໄດນ້ ໍາໃຊ້ແຮງງານຂອງຕນົ ເຂາ້ືົ ສູ່ການຜະລດິ ແລະ ໄດກ້ າຍເປັນ “ ພາກສ່ວນເສດ 105

ເຫຼືອ ” ຖ້າທຽບໃສູ່ຄວາມຕ້ອງການຂອງການສະສົມທຶນຂອງທຶນນິຍົມ. ມະຫາຊົນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍທີ່ົບໍົ່ມີວຽກ ເຮດັ ງານທາໍ ອັນຍ້ອນເຕກັ ນກິ ທັນສະໄໝນືັ້ນເອື້ນີ ວາ່ ໄພຫວ່າງງານ. 2.1 ພນົ ລະເມອື ງເຫອຼື ສໍາພັດ ກ. ສາເຫດຂອງພົນລະເມອື ງເຫຼອື ສາໍ ພດັ ການສະສົມທນຶ ໃນເງື່ົອນໄຂໂຄງປະກອບຂອງທຶນເພີົມ່ ຂ້ຶືນຢູ່າງບໍ່ົຢຸດຢັ້ືງນັື້ນແນູ່ນອນຕ້ອງພາໃຫ້ກໍາເນີດ ໄພພນົ ລະເມືອງເຫຼືອສໍາພັດອັນເປນັ ຕນົື້ ເຫດຂອງໄພຫວາ່ ງງານ. ໃນຂະບວນວວິ ດັ ແຫູ່ງການສະສົມທຶນສັງຄົມທຶນນິຍົມມີສອງທ່າອ່ຽງຄື ຮັບກໍາມະກອນເຂົ້ືາຕືົ່ມ ແລະ ໄລູ່ກໍາມະກອນອອກ. ການທ່ົພີ າໃຫພ້ ນົ ລະເມືອງເຫຼອື ສາໍ ພັດນອກຈາກສາເຫດທີົ່ໄດກ້ າ່ ວມາແລວ້ ນືນ້ັ ຍັງມສີ າເຫດໜຶົ່ງທີົ່ສໍາຄັນ ຄື ການໃຊ້ແຮງງານແມຍູ່ ງິ , ເດກັ ນອ້ ຍດວ້ ຍລາຄາຖືກນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ືນເຂົ້ືາໃນການຜະລິດເຮັດໃຫ້ຈໍານວນຄົນວ່າງ ງານຫາຼ ຍຂຶື້ນ. ນອກຈາກນັື້ນຊາວຜະລິດນ້ອຍ ທີ່ົຖືກລົື້ມລະລາຍເຊັົ່ນ ຊາວກະສິກອນຊົນນະບົດກໍໄດ້ກາຍເປັນກໍາ ມະກອນຮບັ ຈາ້ ງນັບມນ້ື ບັ ຫຼາຍຂນ້ື . ຂ. ບັນດາຮູບການຄົງຕວົ ຂອງພນົ ລະເມືອງເຫຼອື ສໍາພັດ ພນົ ລະເມອື ງເຫືອຼ ເຄອົ່ື ນທີ່ົ ແມນູ່ ຮບູ ການວ່າງງານຊົວ່ ຄາວເຊິງົ່ ແຜ່ຫູ ຼາຍຢູໃ່ ນບັນດາໃຈກາງອຸດສາຫະກໍາ, ລັກສະນະການເຄື່ົອນທີ່ົ ແມູ່ນກາໍ ມະກອນຖືກໄລູ່ອອກບອ່ ນນື້ພີ ດັ ເຂົາ້ື ໄປເຮດັ ວຽກຢູ່ບ່ອນອົນ່ື . ເຊງົິ່ ສາເຫດໂດຍກົງແມນູ່ ມາຈາກການຮັບເຂົື້າ ແລະ ໄລູ່ອອກໃນສງັ ຄມົ ທຶນນິຍົມ ຍອ້ ນເສດຖະກດິ ທນຶ ນິຍມົ ຂະຫຍາຍຕວົ ຂຶນື້ ຢາູ່ ງເປັນໄປເອງ. ພົນລະເມອື ງເຫອືຼ ແບບເຄອ່ືົ ນທີ່ົ ບ່ໍົພຽງແຕູເ່ ຮດັ ໃຫ້ກາໍ ມະກອນທຸກຍາກລົງໃນເວລາບໍ່ົມີວຽກເຮັດງານ ທໍາເທົ່ານນື້ັ . ຫາກຍງັ ເຮດັ ໃຫ້ຄວາມຊໍານານງານຂອງກໍາມະກອນເຊື່ົອມລົງ, ເງິນເດືອນຖືກຕົກຕໍ່ົາເພາະເຂົາເຈົ້ືາຕ້ອງ ໄປເຮັດວຽກໃໝທູ່ ່ເົີ ຂົາບົຊ່ໍ າໍ ນານ. ພນົ ລະເມືອງເຫືອຼ ຊອ້ ນແຝງ. ເຊົ່ງິ ປະກອບດວ້ ຍໝູ່ຄົນຢູ່ຊົນນະບົດໂດຍແມູ່ນຊາວນາຜູ້ທຸກຈົນ, ໃນແຕູ່ລະປີເຂົາພຽງແຕູ່ເຮັດວຽກ ໄຮກູ່ ານນາເທາົ່ ນືນ້ັ , ນອກນືັນ້ ແມ່ນູ ເຂາົ ເຮດັ ວຽກຕາມໂຮງຈກັ ໂຮງງານຕາ່ ງໆໃນຕົວເມືອງ. ຮູບການດັງ່ົ ກາ່ ວຍງັ ເອືີ້ນວາ່ ພນົ ລະເມືອງເຫອືຼ ກະສກິ າໍ ເຊງ່ິົ ເຮດັ ໃຫ້ລະດບັ ຄາ່ ແຮງງານໃນການກະສິກໍາ ຕໍ່ົາກ່ວາໃນອຸດສາຫະກໍາ, ເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງກໍາມະກອນກະສິກໍາຮ້າຍແຮງກ່ວາຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງ ກໍາມະກອນໃນໂຮງຈກັ ໂຮງງານ. ພົນລະເມືອງເຫລືອຢດຸ ສະງັກ. ແມູ່ນຮູບການລວມເອົາພວກທີົ່ບໍ່ົມີວຽກເຮັດງານທໍາອັນໝັື້ນຄົງ, ເຂົາເຈົ້ືາພຽງແຕູ່ມີວຽກເປັນບາງຄັື້ງ ຄາວ ແລະ ມີລາຍຮັບຕໍ່ົາທີ່ົສຸດ. ຈໍານວນໜຶ່ົງກໍເຮັດສິົ່ງທີົ່ບໍົ່ດີເຊັົ່ນ ຂີ້ືລັກ, ເປັນໂສເພນີ, ຂໍທານເຊິ່ົງເປັນພາລະໜັກ ໃຫ້ແກູ່ສັງຄົມ. ດັົ່ງນັ້ືນ, ລັດທິທຶນນິຍົມບໍ່ົພຽງແຕູ່ເຮັດໃຫ້ຊົນຊັ້ືນກໍາມະກອນທຸກຍາກລົງເທົ່ານັ້ືນຫາກຍັງເຮັດໃຫ້ ເຂົາເຊົອ່ື ມໂຊມທາງດ້ານຈິດໃຈອກີ ດວ້ ຍ. 106

ຄ. ການທກຸ ຈົນລົງຢ່າູ ງສໍາພດັ ແລະ ການທຸກຈນົ ລົງຢາູ່ ງສມົ ບນູ ຂອງຊນົ ຊ້ືັນກາໍ ມະກອນ ການທກຸ ຈົນລົງຢ່າູ ງສາໍ ພດັ ການທກຸ ຈນົ ລົງຢາູ່ ງສໍາພັດຂອງຊນົ ຊນັື້ ກໍາມະກອນສະແດງອອກຄື ຄຽງຄູ່ກັບການເພີົ່ມຂຶື້ນຂອງວັດຖຸ ສິົ່ງຂອງໃນສັງຄົມ, ອັດຕາສ່ວນຂອງລາຍໄດ້ຂອງກໍາມະກອນຕໍ່ົລາຍຮັບແຫູ່ງຊາດນັບມື້ນັບລຸດລົງ ແຕູ່ອັດຕາສ່ວນ ຂອງລາຍໄດ້ຂອງນາຍທນຶ ຕ່ົໍລາຍຮບັ ແຫູ່ງຊາດພດັ ນບັ ມື້ນັບສູງຂືນຶ້ . ການທຸກຈນົ ຢູ່າງສົມບູນ ການທຸກຈົນຢູ່າງສົມບູນໝາຍເຖິງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊົນຊັື້ນກໍາມະກອນນັບມື້ນັບບໍົ່ມີຄວາມຮັບ ປະກນັ , ຄວາມທຸກຍ່ົິງເພີ່ົມຂນຶ້ື . ລະດບັ ຊວີ ດິ ການເປັນຢູ່ ແລະ ຄຸນນະພາບຊວີ ດິ ແມນູ່ ຕອບສະໜອງຢູ່າງພຽງພທໍ າງດ້ານວດັ ຖຸ ແລະ ວັດທະນະທໍາ, ຄວາມຕ້ອງການຂອງຄົນທຸກໆຄົນແມູ່ນຂະຫຍາຍຂຶື້ນເລື້ອຍໆ ຕາມການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງ ການຜະລິດ. ແຕູ່ວ່າໃນລະບອບທຶນນິຍົມເງືົ່ອນໄຂການດໍາລົງຊີວິດຂອງຊາວຜູ້ອອກແຮງງານຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ ແມນູ່ ທກຸ ຍາກລາໍ ບາກ, ເຂົາຕ້ອງເຮັດວຽກຮັບຈ້າງຢາູ່ ງທກຸ ທ່ລໍົ ະມານ ແລະ ບໍົ່ໄດຮ້ ັບຄວາມຍຸຕິທໍາຈາກນາຍທຶນເຊັົ່ນ ເງິນເດອື ນ, ທົີ່ຢູອ່ າໄສ ແລະ ສະຫວດັ ດີການ. 2.2 ທິດສະດກີ ຽດຊງັ ມະນຸດຂອງມານຕຸສ ນກັ ເສດຖະສາດນາຍທນຶ ຈໍານວນຫາຼ ຍພະຍາຍາມອະທິບາຍ ການເກີດມີໄພວ່າງງານ ແລະ ຄວາມທຸກຍາກ ນນ້ືັ ເປັນກົດເກນທໍາມະຊາດ ແລະ ຕະຫຼອດການ. ໜຶົ່ງໃນຈໍານວນນັກເສດຖະສາດເຫຼົ່ານັ້ືນ ແມູ່ນນັກເສດຖະສາດ ຊາວອັງກິດ ແລະ ທັງເປັນນັກບວດທີົ່ມີຊືົ່ວ່າ ມານຕຸສ (Mantus) ໄດ້ປະກາດທິດສະດີປະຕິການທີ່ົສຸດໃນປີ 1978. ເນອື້ ໃນບດົ ວິທະຍານພິ ົນຕົືນ້ ຕໍຂອງມານຕຸສກໍຄື ພາຍຫຼງັ ທົ່ສີ ັງຄມົ ມະນຸດໄດ້ເກດີ ຂືນ້ຶ ປະຊາກອນກເໍ ພ່ີົມຂຶ້ືນ ຢູ່າງທະວີຄນູ ໄປຕາມຕົວເລກເລຂາຄະນດິ (1, 2, 4, 8 ແລະ ຕ່ໍໆົ ໄປ) ສ່ວນວັດຖຸປັດໄຈດໍາລົງຊິວິດພັດສູງຂຶ້ືນໄປ ຕາມຕົວເລກຄະນິດສາດ (1, 2, 3, 4 ແລະ ຕົໆໍ່ ໄປ) ເນ່ືົອງຈາກຄວາມຮົັ່ງມີຂອງທໍາມະຊາດມຂີ ອບເຂດຈາໍ ກດັ . ດ້ວຍສາເຫດດັ່ງົ ກາ່ ວນື້ີ ມານຕສຸ ຈົ່ງິ ໃຫທ້ ັດສະນະວ່າ ຂະບວນມະນຸດຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍອັນມະຫາສານຈິົ່ງ ກາຍເປັນສ່ວນເກີນໃນໂລກນີ້ື. ພວກເຂົາເຈົື້າບໍ່ົມີຄວາມສາມາດຫາວຽກເຮັດງານທໍາລວມທັງອາຫານການກິນໄດ້ ເລຍີ . ບົດສະຫຼຸບດ່ົງັ ກາ່ ວຂອງມານຕສຸ ແມູ່ນອີງໃສກູ່ ານຄິດໄລູສ່ ະຖິຕິຢູາ່ ງຫຼອກລວງທສ່ົີ ຸດ. ເຂົາເວົ້ືາວ່າໄພວ່າງງານເກີດຂື້ນຈາກຈໍານວນກໍາມະກອນທີົ່ຖີບຕົວຂຶື້ນສູງເກີນປະລິມານ ສ່ວນຄວາມທຸກ ຍາກນ້ນັື ເກີດຈາກ” ຜ້ກູ ນິ ” ລົ້ນື ເຫຼືອ ແລະ ການຂາດເຂນີ ປັດໄຈການດໍາລົງຊີວິດ. ອີງຕາມທັດສະນະຂອງມານຕຸສ ຊາວຜ້ອູ ອກແຮງງານສາມາດປດົ ປ່ອູ ຍຕົນເອງອອກຈາກໄພວ່າງງານ, ຄວາມທຸກຍາກຂາດເຂີນ ແລະ ຄວາມອຶດຫິວ ດ້ວຍວິທີການອົດກັື້ນບໍ່ົສ້າງຄອບຄົວ ແລະ ຊອກວິທີຄຸມກໍາເນີດ ແຕູ່ບໍ່ົແມູ່ນວິທີລົບລ້າງລະບອບທຶນນິຍົມ . ນອກຈາກນນັື້ ມານຕຸສ ຍັງຖວື ່າສງົ ຄາມລາ້ ງຜານ, ພະຍາດຕິດແປດຊາ້ໍື ເຮື້ອ ແລະ ອື່ົນໆເປັນຜົນດີແກູ່ສັງຄົມມະນຸດ, ເພາະວ່າມັນສາມາດທໍາລາຍປະລິມານ” ລນ້ືົ ເຫືຼອ ” ຂອງປະຊາກອນ ແລະ ເຮດັ ໃຫ້ປະຊາກອນມີຄວາມສົມດູນກັບ ປັດໄຈດາໍ ລົງຊວີ ດິ . ທ່ານ ມາກ ຢູ່ໃນທດິ ສະດີວາ່ ດ້ວຍການສະສົມທຶນຂອງທ່ານ, ແຕູ່ໃນເວລາດຽວກັນນັື້ນ ທິດສະດີມານຕຸສ ໄດຮ້ ບັ ການເຜຍີ ແຜູໂ່ ຄສະນາຢູໃ່ ນປະເທດທຶນນິຍົມຈນົ ເຖິງປດັ ຈຸບັນ ພິເສດແມູ່ນຢ່ສູ ະຫະລັດອາເມລິກາ. ທິດສະດີ ດົງ່ັ ກ່າວໄດຮ້ ບັ ການເຜຍີ ແຜ່ຢູ ູາ່ ງກ້ວາງຂວາງທົສີ່ ດຸ . ສາເຫດອັນແທ້ຈິງຂອງໄພວ່າງງານ ແລະ ຄວາມທຸກຍາກບໍ່ົແມູ່ນຍ້ອນການເພີ່ົມຂຶື້ນຂອງປະຊາກອນແຕູ່ ແມນູ່ ຍ້ອນຄວາມໂລບມາກໂລພາຂອງລະບອບທຶນນິຍົມ. ດ້ວຍເຫດນັ້ືນນະໂຍບາຍຂອງລັດຖະບານປະເທດຕ່າງໆ 107

ໃນໂລກປດັ ຈບຸ ັນ ຈ່ົິງເອາົ ໃຈໃສ່ບູ ົພໍ່ ຽງແຕ່ຈູ າໍ ກັດການເກີດ, ການວາງແຜນຄອບຄົວເທົ່ານັື້ນ, ແຕູ່ບັນຫາສໍາຄັນແມູ່ນ ບັນຫາປັບປຸງການຜະລິດຂະຫຍາຍການຜະລິດສະບ່ຽງອາຫານປູ່ຽນແທນການເພີ່ົມທະວີການຊ່ວງເສັງປະກອບ ອາວຸດທົໃີ່ ຊງ້ ບົ ປະມານຈາໍ ນວນມະຫາສານ. ຄາໍ ຖາມ 1. ຈ່ົງໃຫຮ້ ຄູ້ ວາມໝາຍຂອງການສະສົມທນຶ ? 2. ການທ້ອນໂຮມ ແລະ ການລວບລວມທຶນມຈີ ຸດຄກື ັນ ແລະ ຕ່າງກັນແນວໃດ ? 3. ກດົ ເກນລວມຂອງການສະສົມທຶນແມນູ່ ຫຍັງ ? 4. ເປັນຫຍງັ ຈງົິ່ ເກດີ ມີໄພວາ່ ງງານ ? 5. ຈົ່ງອະທບິ າຍພນົ ລະເມອື ງເຫຼືອສາໍ ພດັ ? 108

ເອກະສານອາ້ ງອີງ ປ ນິກິຕນິ ຄວາມຮພູ້ ້ືນຖານເສດຖະສາດການເມືອງ ສາໍ ນັກພມິ “ ກາ້ ວໜ້າ“ ມົດສະກູ 1985. ມາກອັງແກນເລນິນ, ຢ ວ ສະຕາລນິ ວາ່ ດວ້ ຍການສະສົມ ແລະ ການໃຊ້ສອຍ ສໍານັກພິມ “ ກ້າວໜ້າ“ ມົດສະກູ ປີ 1987. ເສດຖະສາດການເມອື ງມາກ-ເລນິນ ພາກທຶນນຍິ ມົ ຫັຼກສດູ ຊັ້ນື ກາງແປຈາກພາສາຫວຽດນາມ. ມະຕິກອງປະຊມຸ ໃຫຍູ່ ຄືັງ້ ທີົ່ iv,v,vi ຂອງສູນກາງພັກປະຊາຊົນປະຕວິ ັດລາວ.

ລະບົບ-ພາກ ໂຄງຮາ່ ງຫກຼັ ສດູ ລາຍວຊິ າ ຈໍານວນຊວົ່ ໂມງ ຊວ່ືົ ຊິ າ: ວທິ ະຍາສາດການເມອື ງ 2 ຫກຼັ ສດູ ສາ້ ງຄມູ ດັ ທະຍມົ ລະບບົ 12+4 ຄາ່ ໜ່ວຍກດິ ອະທບິ າຍໜ່ວຍ ລະຫດັ ວຊິ າ :0915207 12+4 ພາກຮຽນທີ 2 ປທີ ີົ່ 1 ກດິ 32 ຊົວ່ ໂມງ 2(2-0-0) ວຊິ ານ:ີ້ື ມີ 2 ໜ່ວຍກິດ. ໃນນັື້ນ 2 ຊວົ່ ໂມງບນັ ຍາຍຕໍົ່ອາທດິ ໃນ 16 ອາທດິ ເທົ່າກບັ 32ຊົ່ວໂມງ ລວມທັງໝດົ ມີ 32 ຊົວ່ ໂມງ ຈຸດປະສົງ ເມ່ືົອຮຽນວຊິ ານແ້ືີ ລວ້ ນັກສຶກສາ ສາມາດ: ເນ້ືອໃນຫຍ້ືໍ 1. ອະທິບາຍບນັ ຫາພືນ້ ຖານຂອງປັດຊະຍາ ແລະ ເສດຖະສາດໄດ.້ 2. ຈໍາແນກທິດສະດີມາກ-ເລນິນກັບທິດສະດີອ່ນືົ ໆໄດ.້ 3. ອະທິບາຍການກາໍ ເນີດ ແລະແບບວທິ ີການຜະລດິ ທຶນນຍິ ົມໄດ.້ 4. ນາໍ ເອາົ ບັນດາທິດສະດດີ ່ົັງກ່າວໄປນາໍ ໃຊ້ໃນຊີວດິ ປະຈໍາວັນໄດ.້ ຄວາມຮູ້ທົ່ວໄປກ່ຽວກັບປັດຊະຍາ, ປັຊະຍາ ມາກຊິສ, ວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈ, ບັນດາຫຼັກມູນພື້ນຖານ ຂອງລດັ ທິວັດຖຸນຍິ ມົ ສດັ ຈະວິພາກ, ບັນດາກດົ ເກນພ້ືນຖານຂອງວທິ ີສັດຈະວິພາກວັດຖຸນິຍົມ, ບັນດາ ຄູ່ມາດຕະເກນ, ທິດສະດີການຮັບຮູ້, ການກໍາເນີດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະສາດການເມືອງ, ການຜະລິດສນິ ຄ້າ ແລະ ການກໍາເນີດທຶນນິຍົມ, ທຶນ ແລະ ມູນຄ່າສ່ວນເກີນ, ການສະສົມທຶນ ແລະ ໄພຫວາ່ ງງານ. ການດໍາເນີນ ວິຊານີື້ມີ 11 ບົດໃນແຕູ່ລະບົດມີຫຼາຍຫົວຂໍື້ຍ່ອຍ, ເຊີ່ົງຈະໄດ້ຈັດການຮຽນ-ການສອນພາຍໃນ 16 ການສອນ ອາທິດ, ໃຊ້ຮູບແບບການສອນແບບວິທີບັນຍາຍ, ອະທິບາຍ, ສົນທະນາຄົື້ນຄວ້າເປັນກຸູ່ມ ແລະ ໃຫ້ ນກັ ສຶກສາເຮັດບົດລາຍງານ ອາທດິ ທ1ີ ພາກທີ I ອາທິດທີ 2 ຄວາມຮພູ້ ນື້ ຖານກຽ່ ວກບັ ປດັ ຊະຍາ ອາທິດທີ 3 ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮທູ້ ວ່ົ ໄປກຽ່ ວກບັ ປດັ ຊະຍາ 1. ຄວາມສໍານກຶ ກ່ຽວກັບປດັ ຊະຍາ. 2. ເງື່ົອນໄຂຂອງການກໍາເນີດປັດຊະຍາ. 3. ບນັ ຫາພ້ນື ຖານຂອງປັດຊະຍາ ບດົ ທີ 2 ປດັ ຊະຍາມາກຊສິ 1. ປດັ ຊະຍາກ່ອນສະໄໝມາກ. 2. ທ່ານ ກາກມາກ (1818-1883) ບດົ ທີ 2 (ຕ)່ົໍ ປດັ ຊະຍາມາກຊສິ 3.ທ່ານ ຟະຣີຣກີ ອງັ ແກນ (1820-1895) 4.ທ່ານວາລາດເີ ມຍ ອິລດິ ເລນິນ (1870-1924) 5.ເງື່ົອນໄຂກາໍ ເນີດຂອງປດັ ຊະຍາ ມາກ-ເລນນິ

ອາທິດທີ4 ບດົ ທີ 3 ອາທິດທີ5 ວດັ ຖຸ ແລະ ຈດິ ໃຈ ອາທິດທີ6 1.ວັດຖຸ ແລະ ຮູບການຄງົ ຕົວຂອງວດັ ຖຸ. ອາທດິ ທີ7 2.ການກາໍ ເນີດ ແລະ ທາດແທ້ຂອງຈິດໃຈ. ອາທິດທີ8 3.ການພົວພນັ ລະຫວ່າງວັດຖຸກັບຈິດໃຈ ອາທດິ ທີ9 ອາທິດທ1ີ 0 ບດົ ທີ 4 ອາທດິ ທ1ີ 1 ບນັ ດາຫກັຼ ມນູ ພນື້ ຖານຂອງລັດທວິ ດັ ຖນຸ ິຍມົ ສດັ ຈະວພິ າກ ອາທິດທ1ີ 2 1.ວິທີສັດຈະວິພາກ. 2.ບນັ ດາຫກັຼ ມນູ ພືນ້ ຖານຂອງລດັ ທິວດັ ຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກ ບດົ ທີ 5 ບນັ ດາກດົ ເກນພນ້ື ຖານຂອງວທິ ສີ ດັ ຈະວພິ າກວດັ ຖນຸ ຍິ ມົ 1. ກດົ ເກນວາດວຍ້ ຄວາມເປນັ ເອກະພາບແລະຕສ່ົໍ ູ້ບນັ ດາດ້ານທກີົ່ ົງກັນຂາ້ ມ 2. ກົດເກນການຫັນປ່ຽູ ນຈາກການປ່ຽູ ນແປງທາງດ້ານຄນຸ ະພາບແລະກງົ ກນັ ຂ້າມ. 3. ກົດເກນປະຕເິ ສດຊອ້ ນປະຕິເສດ ບດົ ທີ 6 ບນັ ດາຄມູ່ າດຕະເກນພນື້ ຖານຂອງລັດທວິ ດັ ຖນຸ ິຍມົ ສັດຈະວິພາກ. 1. ອນັ ສະເພາະແລະອັນລວມ 2. ສາເຫດແລະໝາກຜນົ 3. ອັນແນູນ່ ອນແລະອັນບງັ ເອນີ ບດົ ທີ 6 (ຕ)ໍ່ົ ບນັ ດາຄມູຸ່ າດຕະເກນພນື້ ຖານຂອງລດັ ທວິ ັດຖນຸ ິຍມົ ສັດຈະວພິ າກ 4. ເນ້ືອໃນ ແລະ ຮບູ ການ 5. ທາດແທ້ ແລະ ປະກດົ ການ 6. ຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປັນຈງິ ບດົ ທີ 7 ທດິ ສະດຄີ ວາມຮບັ ຮູ້ 1. ທາດແທ້ຂອງຄວາມຮບັ ຮ.ູ້ 2. ບົດບາດ ແລະ ຄຸນປະໂຫຍດຂອງພືດຕກິ າໍ . 3. ບນັ ຫາສັດຈະທໍາ. 4. ການພົວພນັ ລະຫວາ່ ງພດຶ ຕກິ າໍ ກບັ ທິດສະດ.ີ ພາກທີ 2 ຄວາມຮພູ້ ນ້ື ຖານເສດຖະສາດການເມອື ງ ບດົ ທີ 8 ການກາໍ ເນດີ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ 1. ຄວາມໝາຍຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ. 2. ການກໍາເນີດ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງກ່ອນລດັ ທິທຶນນຍີ ົມ. ບດົ ທີ 8 (ຕ)່ົໍ 3. ການກາໍ ເນີດ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ ຂະບວນວິວດັ ການອອກແຮງງານ ແລະ ປັດໄຈຕ່າງໆຂອງການອອກແຮງງານ 4. ເປືາົ້ ໝາຍຄື້ນົ ຄ້ວາຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ. 5. ລັກສະນະຊົນຊ້ັືນ ແລະ ລັກສະນະວິທະຍາສາດຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ. 6. ຄວາມໝາຍພດຶ ຕິກາໍ ຂອງການຄືົນ້ ຄ້ວາເສດຖະສາດການເມືອງ ບດົ ທີ 9 ການຜະລດິ ສນິ ຄາ້ ແລະການກາໍ ເນດີ ລັດທທິ ນຶ ນິຍມົ

1. ສນິ ຄ້າແລະການຜະລິດສິນຄາ້ . ອາທິດທ1ີ 3 ບດົ ທີ 9 (ຕ)ໍົ່ ການຜະລດິ ສນິ ຄາ້ ແລະການກາໍ ເນດີ ລດັ ທທິ ນຶ ນຍິ ມົ 2. ເງນິ , ໜາ້ ທແີ່ົ ລະຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງເງິນ. 3. ກດົ ເກນມນູ ຄ່າ. 4. ການກາໍ ເນີດຂອງແບບວິທກີ ານຜະລິດທຶນນິຍົມ. ບດົ ທີ 10 ອາທດິ ທ1ີ 4 ທນຶ ແລະມນູ ຄາ່ ສ່ວນເກນີ ອາທດິ ທ1ີ 5 ອາທດິ ທ1ີ 6 1. ທຶນ, ການຜນັ ປຽູ່ ນເງິນກາຍເປັນທຶນ ການຕີລາຄາ ເອກະສານອ້າງ 2. ໂຄງປະກອບຂອງທຶນ ອງີ ບດົ ທີ 10 (ຕ)ໍ່ົ ຜຂູ້ ຽນ ທນຶ ແລະ ມນູ ຄາ່ ສ່ວນເກນີ 3. ມນູ ຄ່າສ່ວນເກນີ . 4. ກດົ ເກນເສດຖະກິດພືນ້ ຖານທຶນນິຍມົ . ບດົ ທີ 11 ການສະສມົ ທນຶ ແລະ ໄພຫວາ່ ງງານ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການສະສມົ ທຶນ. 2. ໄພຫວາ່ ງງານ 1. ຂື້ນຫ້ອງຮຽນ 10% 2. ສວ່ ນຮວ່ ມ 10% 3. ກດິ ຈະກາໍ ກ່ມຸູ 10% 4. ກວດກາກາງພາກ 30% 5. ເສງັ ຈບົ ໜ່ວຍກິດ 40% 1 ປ ນິກຕິ ິນ ຄວາມຮພູ້ ້ືນຖານເສດຖະສາດການເມືອງ ສາໍ ນັກພມິ “ ກ້າວໜາ້ “ ມົດສະກູ 1985. 2. ມາກ-ອັງແກນ-ເລນນິ , ຢ ວ ສະຕາລນິ ວ່າດວ້ ຍການສະສມົ ແລະ ການໃຊ້ສອຍ ສໍານັກພິມ “ ກາ້ ວໜາ້ “ ມົດສະກູ ປີ 1987 3. ເສດຖະສາດການເມອື ງມາກ-ເລນນິ ພາກທຶນນຍິ ມົ ຫັກຼ ສດູ ຊັນື້ ກາງແປຈາກພາສາຫວຽດນາມ. 4. ມະຕກິ ອງປະຊຸມໃຫູຍ່ ຄ້ັງື ທີ່ົ iv,v,vi ຂອງສນູ ກາງພກັ ປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ. ອ ຈ ສນິ ນະວົງ ມວນມະນີ ຄສສ ໂທ 22078638