ວິທະຍາສາດການເມືອງ 2

ລວມໆ, ບ່ໍົລະອຽດເລິກເຊິົ່ງ, ບ່ໍົແທດເໝາະຫີຼກເວືັ້ນໄດ້ທ່າອ່ຽງແບບອັດຕະວິໄສ, ຮ້ອນຮົນ, ຟ້າວຝັົ່ງ ກໍຄືແນວ ຄິດມັກຮັກສາເດີມຊັກຊ້າ, ຫີຼກເວືັ້ນໄດ້ແນວຄິດໂສກເສົື້າໝົດຫວັງ, ຫວັົ່ນໄຫວ ແລະ ທ່າທີລະແວງສົງໄສ ເຊິ່ົງ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍອັນໜັກໜ່ວງໃຫ້ແກູ່ພາລະກິດປະຕິວັດເວົ້ືາລວມ ແລະ ກໍຄືໃຫ້ແກູ່ຄວາມພະຍາຍາມ ສູ້ຊົນ ຂອງແຕູ່ລະຄນົ . ຄາໍ ຖາມ 1. ກົດເກນແມນູ່ ຫຍງັ ? ແລະ ການພົວພນັ ແນວໃດຈງົຶ່ ເອນ້ືີ ວ່າກົດເກນ ຍົກຕົວຢາູ່ ງ. 2. ກດົ ເກນຄວາມເປັນເອກະພາບ ແລະ ການຕົ່ໍສບູ້ ັນດາດາ້ ນທົກີ່ ງົ ກັນຂ້າມມີເນອື້ ໃນ ແນວໃດ ? ຈງ່ົ ອະທບິ າຍ ? 3. ກົດເກນການຫັນປູ່ຽນແປງຈາກການປູ່ຽນແປງທາງດ້ານປະລິມັນກາຍການປູ່ຽນແປງທາງດ້ານຄູນນະພາບ ມີຄື ແນວໃດ ? ຈງົ່ ອະທິບາຍ ? 4. ກດົ ເກນປະຕເິ ສດຊອ້ ນປະຕເິ ສດ ມີເນືອ້ ໃນແນວໃດ ? ຈົງ່ ອະທິບາຍ ? 5. ສາມກົດເກນມກີ ານພົວພັນກນັ ຄແື ນວໃດ ? ໃນພຶດຕິກໍາຕວົ ຈງິ ຈະໝູນໃຊສ້ າມກົດເກນນີື້ເຂົ້ືາໃນວຽກງານຂອງ ຕົນ ຄແື ນວໃດ ? 45

ບດົ ທີ 6 ບນັ ດາຄມູ່ າດຕະເກນພນື້ ຖານຂອງລດັ ທວິ ດັ ຖນຸ ຍິ ມົ ສດັ ຈະວພິ າກ ມາດຕະເກນແມູ່ນບັນດາຄວາມສໍານຶກລວມທີ່ົສຸດ ທີ່ົສ່ອງແສງບັນດາດ້ານ, ບັນດາການພົວພັນພື້ນຖານພາຍໃນ ແລະ ແຜຫູ່ ຼາຍຂອງໂລກພາວະວໄິ ສ. ໃນຂະບວນວິວດັ ແຫູ່ງການຮບັ ຮູໂ້ ລກພາວະວິໄສ, ໂດຍຜາ່ ນການເຄອືົ່ ນໄຫວພຶດຕິກໍາຕົວຈິງຄົນເຮົາຈຶົ່ງສາມາດສັງ ເກດໄດ້ບັນດາຮູບຊົງ, ສັນຍາລັກລວມ, ຕົ້ືນຕໍ, ຄ້າຍຄືກັນຂອງບັນດາສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ ສະເພາະມາສ້າງ ເປັນບັນດາຄວາມສາໍ ນຶກ ຄື ຄົນ, ສັງຄົມ, ກົກໄມ້, ເຮືອນ, ປາລະມະນູ ແລະ ອ່ືົນໆ... ດັົ່ງນັ້ືນ, ມາດຕະເກນກໍແມູ່ນບັນດາຄວາມສໍານຶກ, ແຕູ່ມັນແມູ່ນບັນດາຄວາມສໍານຶກລວມທີ່ົສຸດ ເຊິົ່ງໄດ້ສັງເຂບ ຈາກບນັ ດາການພົວພັນທາດແທ້ ແລະ ແຜູ່ຫຼາຍ ຖ້າທຽບກັບບັນດາຄວາມສໍານຶກທໍາມະດາ, ດ້ວຍເຫດນັ້ືນ ຈິົ່ງເວົື້າ ໄດ້ວ່າທຸກໆມາດຕະເກນລວ້ ນ ແຕແູ່ ມນູ່ ຄວາມສາໍ ນຶກ ແຕູ່ທຸກໆຄວາມສາໍ ນກຶ ອາດຈະບົທໍ່ ນັ ແມູນ່ ມາດຕະເກນ. ບັນດາຂະແໜງວທິ ະຍາສາດ ລ້ວນແຕູ່ສັງເຂບໄດ້ບັນດາ ມາດຕະເກນ ຈາກເປົ້ືາໝາຍ ຄົ້ືນຄວ້າຂອງຕົນ ຄື ມາດ ຕະເກນພະລງັ ງານ, ເນີຕຣົງ, ໂປຣຕົງ...ໃນຟີຊິກສາດ ມາດຕະເກນການ ສືບພັນ ແລະ ປູ່ຽນໃໝູ່... ໃນຊີວະວິທະ ຍາ, ມາດຕະເກນສິນຄ້າ, ມູນຄ່າ... ໃນເສດຖະສາດ ການເມືອງ, ມາດຕະເກນວັດຖຸ, ສະຕິ, ສາເຫດ, ໝາກຜົນ ໃນປັດຊະຍາ ແລະ ອນ່ົື ໆ. ຍ້ອນຂົງເຂດຄ້ືົນຄວ້າ ແລະ ເປົື້າໝາຍຄົ້ືນຄວ້າຕ່າງກັນ. ດົ່ັງນັ້ືນ, ບັນດາມາດຕະເກນ ປດັ ຊະຍາ ແລະ ບນັ ດາ ມາດຕະເກນວິທະຍາສາດຂະແໜງການຕ່າງໆຈງິົ່ ມີການແຕກຕ່າງກນັ . 1. ອັນສະເພາະ ແລະ ອັນລວມ ກ. ນຍິ າມອນັ ສະເພາະ ແລະ ອນັ ລວມ ອັນສະເພາະ ແມູນ່ ມາດຕະເກນໜ່ງົຶ ທ່ຊົີ ບີື້ ອກສ່ົິງວດັ ຖຸ ແລະ ປາກົດການ ຫືຼ ຂະບວນວິວດັ ໃດໜົ່ງຶ ຢູ່ໃນໂລກ ພາວະວິໄສ, ມັນສອ່ ງແສງເຖງິ ລກັ ສະເພາະພເິ ສດຂອງແຕລູ່ ະສງ່ົິ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກດົ ການ ຫືຼ ຂະບວນວວິ ັດນັນ້ື . ຕວົ ຢູ່າງ ປາໄນ, ໜ່ວຍໂລກ, ດວງຕາເວັນ, ການປະຕິວັດ ຫຼື ຄນົ ... ອັນລວມ ແມູ່ນມາດຕະເກນໜຶ່ົງທີົ່ຊີື້ບອກບັນດາດ້ານ, ບັນດາລັກສະນະປະຈໍາຕົວ, ບັນດາການພົວພັນ ຊໍ້ືາ ໄປຊໍ້ືາມາຄາ້ ຍຄືກນັ ຂອງຫຼາຍສ່ົິງວັດຖຸ ແລະ ປາກດົ ການໃນຂະບວນວວິ ດັ . ຕົວຢູ່າງ ການປະຕິວັດສັງຄົມ, ພຶກສາຊາດ, ດວງດາວ ແລະ ອືົ່ນໆ... ຫືຼ ວ່າອັນລວມຂອງ ສັດ ແລະ ພຶດແມູ່ນ ການປຽູ່ ນທາດລະຫວ່າງຮ່າງກາຍກັບສະພາບແວດລ້ອມ, ລັກສະນະສືບພັນ ແລະ ປູ່ຽນ ໃໝູ່; ກົດເກນການພົວພັນ ການຜະລິດຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະ ແລະ ລະດັບຂອງກໍາລັງການ ຜະລິດ ແມູ່ນອັນລວມຂອງທຸກຮູບຖານ ເສດຖະກິດສງັ ຄມົ . ຂ. ການພວົ ພັນສັດຈະວິພາກລະຫວາ່ ງອັນສະເພາະ ແລະ ອັນລວມ ໃນປະຫວັດສາດປດັ ຊະຍາມີ 2 ທັດສະນະພື້ນຖານທີົ່ກົງກັນຂ້າມກັນໃນການແກ້ໄຂການ ພົວພັນລະຫວ່າງ ອັນສະເພາະ ແລະ ອັນລວມ ຝູ່າຍເປັນຈິງໄດ້ຢັື້ງຢືນວ່າ ອັນລວມຄົງຕົວຢູ່າງເອກະລາດບໍົ່ຂຶື້ນກັບອັນສະເພາະ. ມີແຕູ່ອັນສະເພາະເທົ່ານັ້ືນ ຄົງຕົວຂຶ້ືນກັບອັນລວມ, ໂດຍແມູ່ນອັນລວມປະດິດສ້າງອອກຝູ່າຍນາມມະນິຍົມໄດ້ຢັ້ືງຢືນວ່າອັນລວມບໍ່ົຄົງ ຕົວ ຢູ່າງປະຈັກຕາ, ມີແຕອູ່ ັນສະເພາະເທາົ່ ນນື້ັ ທ່ຄົີ ົງຕົວຢາູ່ ງປະຈັກຕາ, ອັນລວມພຽງແຕູ່ຄງົ ຕົວຢູ່ໃນຈິດສໍານຶກ (ສະຕິ), ໃນຄວາມຮບັ ຮ້ມູ ນັ ພຽງແຕ່ແູ ມນູ່ ຊົເື່ ອນ້ີື ຂອງ ອນັ ສະເພາະເທ່ົານນ້ືັ . 46

ສອງທັດສະນະຂາ້ ງເທງິ ນ້ືີ ລວ້ ນແຕຜູ່ ດິ ພາດ, ມີແຕລູ່ ັດທິວດັ ຖຸນຍິ ົມສດັ ຈະວພິ າກເທົາ່ ນັື້ນ ທີົ່ແກ້ໄຂການພົວ ພັນລະຫວ່າງອັນສະເພາະ ແລະ ອັນລວມຢູ່າງມີວິທະຍາສາດ, ວິທີສັດຈະວິພາກວັດຖຸນິຍົມໃຫ້ຮູ້ວ່າອັນສະເພາະ ແລະ ອັນລວມ ລ້ວນແຕູ່ຄົງຕົວຢູ່າງພາວະວິໄສ, ເປັນເອກະພາບກັນຢູ່ໃນສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການອັນດຽວກັນ, ສອງດ້ານນີ້ືມີການພົວພັນແບບກາຍອິນຊີນໍາກັນ, ຖ້າບໍ່ົມີອັນສະເພາະກໍບໍົ່ອາດມີອັນລວມ ແລະ ບໍ່ົມີອັນລວມກໍບົ່ໍ ອາດມີອັນສະເພາະ. ທາ່ ນ ເລນນິ ໄດ້ຊ້ືໃີ ຫພ້ ວກເຮາົ ເຫັນການພົວພັນສັດຈະວິພາກລະຫວ່າງອັນສະເພາະ ແລະ ອັນລວມເຊິ່ົງສະ ແດງອອກດົງ່ັ ນ:້ືີ ຄ. ອັນສະເພາະມແີ ຕູຄ່ ົງຕົວຢູ່ໃນການພວົ ພັນກບັ ອນັ ລວມ, ບວ່ໍົ ່າອນັ ສະເພາະໃດໆ ກໍລ້ວນແຕູມ່ ີ ອັນລວມ ໃນຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສ, ບ່ໍົມີສ່ິົງວັດຖຸສະເພາະໃດໆ ເປັນເອກະລາດຢູ່າງສົມບູນ, ໂດຍແຍກອອກຈາກ ອັນລວມ, ບໍ່ົວ່າສິົ່ງວັດຖຸ, ປາກົດການໃດໆໃນທໍາມະຊາດກໍຄືໃນສັງຄົມ, ລ້ວນແຕູ່ມີຈຸດພິເສດສະເພາະຂອງຕົນ, ພ້ອມກັນນື້ນັ ກໍລວ້ ນແຕູ່ມີບັນດາທາດແທລ້ ວມຂອງບັນດາສງົິ່ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກດົ ການຮວ່ ມຊະນິດດຽວກນັ . ຕົວຢາູ່ ງ ຄົນເຮົາບໍ່ວົ າ່ ໃຜໆກລໍ ວ້ ນ ແຕມູ່ ຄີ ນຸ ທາດສະເພາະກ່ຽວກັບຮູບຮ່າງ, ນິດໄສໃຈຄໍ... ແຕູ່ກໍລ້ວນແລ້ວ ແຕູ່ມີທາດແທ້ລວມຂອງຄົນແມູ່ນສະຕິ, ແລະ ອອກແຮງງານ ແຕູ່ລະປະເທດ ໃນໂລກເຖິງວ່າ ມີຈຸດພິເສດສະ ເພາະກ່ຽວກັບພູມສາດ, ປະຫວັດສາດ, ພົນລະເມືອງ, ຈິດຕະສາດ, ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະກິດ, ການເມືອງ ວັດທະນາທໍາ... ແຕູ່ທຸກໆປະເທດກໍລ້ວນ ແຕູ່ຖືກກົດເກນຂອງສັງຄົມຄອບງໍາ ຄື ການສອດຄອ່ງ ລະຫວ່າງກໍາລງັ ຜະລິດ ແລະ ການພວົ ພັນ ແຫງູ່ ການຜະລດິ , ລະຫວາ່ ງພືນ້ ຖານເສດຖະກິດ ແລະ ໂຄງບົນ... ຫືຼ ວ່າ ແຕູ່ລະແຂວງປະເທດເຮົາ ກໍລ້ວນແຕູ່ມີຈຸດພິເສດຕ່າງກັນທາງດ້ານພູມສາດ, ເສດຖະກິດ, ພົນລະເມືອງ ແລະ ລະດັບວັດທະນາທໍາ, ແຕູ່ວ່າແຕູ່ລະແຂວງນັື້ນພັດລ້ວນ ແຕູ່ຖືກຈຸດພິເສດ ລວມຂອງສັງຄົມລາວຄອບງໍາ, ໝາຍ ຄວາມວາ່ ແຕູ່ລະແຂວງກລໍ ວ້ ນແຕຕູ່ ອ້ ງສືບຕດໍົ່ າໍ ເນີນການກໍົ່ສ້າງ ແລະ ຂະຫຍາຍລະບອບປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ ຢູໃ່ ນແຂວງຂອງຕົນຕາມແນວທາງນະໂຍບາຍລວມຂອງພັກ-ລັດ. ງ. ອັນລວມພຽງແຕ່ຄູ ົງຕວົ ຢູ່ໃນອນັ ສະເພາະ ແລະ ສະແດງອອກໂດຍຜ່ານອັນສະເພາະ ໃນໂລກພາວະວິໄສນີື້ ບໍ່ົມີອັນລວມອ້ອຍຕ້ອຍ ແລະ ບໍ່ົມີອັນລວມໃດຄົງຕົວນອກອັນສະເພາະໝາຍຄວາມ ວາ່ ບໍົອ່ າດແຍກອນັ ລວມອອກຈາກອັນສະເພາະ, ບອ່ົໍ າດຖືອນັ ສະເພາະເປັນອນັ ສໍາບູນ ແລະ ບໍົ່ອາດຖືອັນລວມເປັນ ອັນສໍາບູນໄດ້ເໝືອນກັນ ເພາະວ່າອັນລວມພຽງແຕູ່ຄົງຕົວ ຢູ່ໃນອັນສະເພາະ ແລະ ສະແດງອອກໂດຍຜ່ານອັນ ສະເພາະເທົາ່ ນືນ້ັ . ຕົວຢ່າູ ງ ລກັ ສະນະປະຈໍາຕົວພື້ນຖານຂອງວັດຖຸ ແມູ່ນການເຄື່ົອນເໜັງ, ການເຄືົ່ອນເໜັງເວລາໃດ ກໍຄົງຕົວ ໂດຍຜ່ານບັນດາຮູບການເຄືົ່ອນເໜັງຕົວຈິງຄືການເຄື່ົອນເໜັງຟີຊິກສາດ, ເຄື່ົອນເໜັງເຄມີສາດ, ເຄື່ົອນເໜັງກົນລະ ສາດ, ເຄື່ົອນເໜັງສັງຄົມ. ບໍ່ົມີການເຄື່ົອນເໜັງໃດໂດຍປາສະຈາກວັດຖຸ ກໍຄືກັບບໍົ່ມີວັດຖຸໃດຈະປາສະຈາກການ ເຄືົອ່ ນເໜງັ . ຈ. ອັນລວມ ແມູ່ນພາກສ່ວນໜ່ົຶງຂອງອັນສະເພາະ, ອັນສະເພາະບໍ່ົໄດ້ລວມຢູ່ໃນອັນລວມຢູ່າງສົມບູນ ທ່ານ ເລນິນ ໄດ້ເວົື້າວ່າ ”ອັນລວມທຸກອັນກໍແມູ່ນ (ພາກສ່ວນໜຶົ່ງ, ແງູ່ໜຶ່ົງ, ທາດແທ້ໜຶົ່ງ) ຂອງອັນສະ ເພາະ. ທັງໝົດອັນລວມໃດກໍພຽງແຕູ່ສັງລວມແບບສັງເຂບທັງໝົດຂອງອັນສະເພາະ, ທັງ ໝົດອັນສະເພາະໃດກໍບ່ໍົ ໄດສ້ ງັ ລວມທງັ ໝົດຢໃູ່ ນອນັ ລວມ”. ສະນັື້ນ, ອັນລວມຄົງຢູ່ໃນອັນສະເພາະ ນັ້ືນພຽງແຕູ່ແມູ່ນພາກສ່ວນໜຶ່ົງດ້ານໜຶ່ົງ, ທາດແທ້ໜຶົ່ງຂອງອັນສະ ເພາະ, ອັນລວມແມູ່ນການສັງລວມຈາກອັນສະເພາະ ສ່ວນອັນສະເພາະມັນມີທັງອັນທີ່ົເປັນທາດແທ້ຂອງອັນລວມ 47

ບັນດາສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການຊະນິດດຽວກັນ, ພັດຍັງລວມທັງບັນດາດ້ານ, ບັນດາລັກສະນະປະຈໍາຕົວບໍ່ົເປັນ ພ້ືນຖານ ເຊິົ່ງມີແຕູ່ອນັ ສະເພາະເທ່າົ ນ້ັືນຈິງມີ. ດັົງ່ ນນ້ັື , ອັນສະເພາະຈງິ ອດຸ ມົ ສມົ ບູນກ່ວາອັນລວມ. ອນັ ລວມເຖິງວ່າ ບໍົ່ສັງລວມອັນສະເພາະໄດ້ໝົດກໍຕາມ, ແຕູ່ມັນພັດສັງລວມໄດ້ບັນດາການພົວພັນທາດແທ້ ຂອງອັນສະເພາະ, ມັນຢັ້ືງຢືນອັນສະເພາະຊະນິດດຽວກັນໄດ້ຫຼາຍຢູ່າງ. ດັົ່ງນັື້ນ, ອັນລວມຈິົ່ງເລິກເຊິ່ົງກ່ວາອັນສະ ເພາະ. ອນັ ສະເພາະເຖິງວ່າອຸດົມສມົ ບູນກ່ວາກຕໍ າມກບໍ ໍົ່ອາດປາສະຈາກອນັ ລວມໄດ.້ ຕົວຢູ່າງ ຄົນ, ສັດ, ພຶດ ມີອັນລວມ ຄືກັນແມູ່ນການເກັບລະລາຍ. ປູ່ອຍລະລາຍລະຫວ່ົາງຮ່າງກາຍກັບ ສິ່ງົ ແວດລ້ອມ ແຕູຄ່ ົນ, ສດັ , ພດຶ ກໍລ້ວນແຕ່ມູ ີອັນສະເພາະຂອງໃຜມັນເຊິົ່ງບໍ່ົນອນ ຢູ່ໃນອັນລວມ ເຊັົ່ນ ຄົນມີສະຕິ ສວ່ ນສດັ ແລະ ພດຶ ບ່ມໍົ ີສະຕິ ພຶດມກີ ານສງັ ເຄາະແສງສະຫວ່າງ ແຕູຄ່ ນົ ແລະ ສັດບມ່ົໍ ກີ ານສັງເຄາະແສງສະຫວາ່ ງ. ສະຫຼຸບຄວາມວ່າ ອັນລວມກັບອັນສະເພາະມີການພົວພັນກັນຢູ່າງສັດຈະວິພາກ, ບໍ່ົຕັດແຍກອອກຈາກກັນ, ອນັ ລວມນອນຢູ່ໃນອັນສະເພາະ ແລະ ສົ່ງຜົນກະທົບເຊິ່ົງກັນ ແລະ ກັນ ໃນເງືົ່ອນໄຂໃດໜຶົ່ງມັນກໍຜັນປູ່ຽນໃຫ້ແກູ່ ກັນ. ກ່ຽວກັບການພວົ ພນັ ສັດຈະວພິ າກລະຫວາ່ ງມາດຕາເກນອັນສະເພາະ ແລະ ອັນລວມມັນ ມີຄວາມໝາຍພຶດ ຕິກໍາ ແລະ ວິທີວິທະຍາສາດອັນໃຫູ່ຍຫຼວງຕໍົ່ພວກເຮົາ, ຖ້າຖືອັນລວມເກີນໄປ, ຖືເບົາ ຫຼື ປະຕິເສດອັນສະເພາະ ຈະຕກົ ເຂາ້ືົ ສູລ່ ັດທິຄໍາພີຕາຍຕົວ ກົງກັນຂ້າມ, ຖ້າເນັ້ືນໜັກແຕູ່ອັນ ສະເພາະເກີນໄປ ຖືເບົາ ຫືຼ ປະຕິເສດອັນລວມ, ຈະຕົກເຂາ້ືົ ສູ່ລັດທບິ ົດຮຽນ, ລດັ ທິແກ້ ແລະ ລດັ ທິ ຊາດຄບັ ແຄບ. ພຶດຕິກໍາຂອງການປະຕວິ ດັ ລາວ ກໍຄກື ັບການປະຕວິ ດັ ຂອງບນັ ດາປະເທດໃນໂລກໄດ້ຊີື້ ໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນວ່າ ບັນດາໄຊຊະນະຂອງການປະຕິວັດເຫົ່ຼານັ້ືນ ລ້ວນແຕູ່ແມູ່ນໝາກຜົນຂອງການສົມທົບຢູ່າງມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງລະ ຫວ່າງອັນລວມ ແລະ ອັນສະເພາະ ແນວທາງການປະຕິວັດຂອງພັກ ປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວ ທີົ່ໄດ້ວາງອອກນັ້ືນ ມັນແມູ່ນການສະແດງເຖິງການໜູນ ໃຊ້ການພົວພັນສັດຈະວິພາກລະຫວ່າງອັນລວມ ແລະ ອັນສະເພາະຢູ່າງຖືກ ຕອ້ ງ. 2. ສາເຫດ ແລະ ໝາກຜນົ ກ. ນິຍາມເຫດ ແລະ ຜນົ ເຫດ ແມນູ່ ມາດຕະເກນໜ່ຶງົ ທ່ົີຊີື້ບອກການກະທົບເຊ່ົງິ ກັນ ແລະ ກນັ ລະຫວາ່ ງບັນດາດ້ານໃນສິົ່ງວັດຖຸ ຫືຼ ບັນ ດາສິົ່ງວດັ ຖນຸ າໍ ກນັ ເຊົິງ່ ພາໃຫເ້ ກດີ ການຫນັ ປຽູ່ ນຢູ່າງແນ່ນູ ອນ ຕົວຢູ່າງ ການຕໍົ່ສູ້ລະຫວ່າງບັນດາຊົນຊັ້ືນທີົ່ມີສິດຜົນປະໂຫຍດພື້ນຖານກົງກັນຂ້າມກັນ (ປໍລະປັກກັນ) ນື້ີ ແມູ່ນສາເຫດ. ໃນການຜະລດິ ກະສກິ ໍາ (ຖ້າດນິ ຟາ້ ອາກາດດີນແື້ີ ມນູ່ ເງົືອ່ ນໄຂ) ແນວປູກດ,ີ ການບວົ ລະບັດດີແມູ່ນ ສາ ເຫດ. ຜົນ ແມ່ນູ ມາດຕະເກນທີ່ົຊີື້ບອກບັນດາການຫັນປູ່ຽນຂອງປາກົດການ ທີົ່ຫາກໍປາກົດຂຶື້ນ ຍ້ອນໜຶົ່ງ ຫືຼ ຫຼາຍ ສາເຫດກຂໍົ່ ຶນ້ື . ຕົວຢູ່າງ ນັກຮຽນຫ້ອງ (ກໍ) ເສັງໄດ້ດີແມູ່ນຜົນຂອງຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການຄົື້ນຄວ້າຊອກຮູ້ຮໍົ່າຮຽນ ຢູ່າງດຸ ໝົນັ່ ຂະຫຍັນພຽນນ້ນັື ເອງ, ພ້ອມກັບການເອົາໃຈໃສຂູ່ ອງຄອູ າຈານ ແລະ ຄອບຄົວ. ຂ. ຄວາມແຕກຕ່າງກັນລະຫວ່າງເຫດກັບຂໍ້ືອາ້ ງ ແລະ ເງືອ່ົ ນໄຂ ສາເຫດຕາ່ ງກບັ ຂືອໍ້ ້າງ ຂອ້ໍື າ້ ງພຽງແຕູ່ແມນູ່ ປາກົດການພາຍນອກ, ບ່ໍເົ ປັນພືນ້ ຖານ, ຊືໍາ້ ບ່ົໍ ໜາໍ ຍງັ ມລີ ກັ ສະນະ ປອມແປງອີກດ້ວຍ. ສ່ວນສາເຫດແມນູ່ ມກີ ານພວົ ພັນພາຍໃນ ທີ່ແົ ນູ່ນອນຕໝ່ົໍ າກຜົນ. 48

ຕົວຢູ່າງ ເມ່ືົອກອ່ ນນ້ືຈີ ກັ ກະພັດອາເມລິກາຮຸກຮານລາວ, ມັນວາງຂໍ້ືອ້າງວ່າ ເຂົ້ືາມາລາວເພື່ົອຊ່ວຍເຫືຼອລາວ. ເພົອ່ື ຂບັ ໄລູ່ທະຫານຫວຽດນາມເໜືອທີົ່ເຂົ້ືາມາຮຸກຮານລາວ, ອັນນີື້ແມູ່ນຄໍາໂຄສະນາຫຼອກຫຼວງ (ຂໍື້ອ້າງ) ເພື່ົອແນູ່ ໃສູປ່ ດິ ບັງສາເຫດ, ສາເຫດອນັ ແທຈ້ ງິ ທ່ອົີ າເມລກິ າເຂົ້ືາມາຮຸກຮານ ລາວແມູ່ນຍ້ອນທາດແທ້ຢາກຮຸກຮານ ເພື່ົອຫວັງ ເອົາລາວໃຫກ້ າຍເປນັ ຫົວເມືອງຂຶ້ືນຂອງພວກເຂົາ. ສາເຫດຕ່າງກບັ ເງືົອ່ ນໄຂ ສໍາລບັ ເງ່ອືົ ນໄຂແມູນ່ ບພໍ່ົ າໃຫເ້ ກດີ ໝາກຜນົ ດ້ວຍຕົວມັນເອງໄດ້ ແຕູ່ມັນພັດໄປຄຽງຄູ່ ກັບສາເຫດໃນກາລະ ແລະ ເທສະ, ມີຜົນສະທ້ອນອັນແນູ່ນອນເຖິງສາເຫດ ເຮັດໃຫ້ສາເຫດຂະຫຍາຍຕົວ ເພື່ົອກໍາ ເນດີ ໝາກຜນົ ອອກຢາູ່ ງແນູນ່ ອນ. ຕົວຢູາ່ ງ ໃນການຜະລດິ ກະສິກໍາ ຖາ້ ດິນຟ້າອາກາດດີ (ເງື່ົອນໄຂ) ການປູກຝັງສະດວກ, ແນວປູກດີ, ບົວລະ ບັດກໍດີ (ສາເຫດ) ຜົນຜະລິດຫຼາຍ (ໝາກຜົນ). ໃນສັງຄົມທີົ່ມີຊົນຊັື້ນປໍລະປັກກັນ, ການຕໍ່ົສູ້ຊົນຊັື້ນແມູ່ນສາເຫດ ພາໃຫເ້ ກີດມກີ ານປະຕິວດັ ສງັ ຄົມ ແຕກູ່ ານປະຕວິ ັດສັງຄົມດັົງ່ ກ່າວຈະລະເບີດຂຶ້ືນ ແລະ ຍາດໄດ້ໄຊຊະນະ ໃນເມືົ່ອມີ ເງົ່ອື ນໄຂພາວະວິໄສ ແລະ ອັດຕະວິໄສສຸກງອມ. ຄ. ບັນດາຈດຸ ພເິ ສດຂອງການພົວພນັ ລະຫວ່າງເຫດ ແລະ ຜົນ ລັກສະນະພາວະວິໄສຂອງການພວົ ພັນລະຫວ່າງເຫດ ແລະ ຜົນ ການພົວພນັ ລະຫວາ່ ງເຫດ ແລະ ຜນົ ນືີ້ມນັ ຄົງຕົວຢູຢ່ າູ່ ງເປັນເອກະລາດຕົໍ່ກັບສະຕິຂອງຄົນເຮາົ . ລດັ ທິວັດຖຸນິ ຍົມສັດຈະວິພາກ ປະຕິເສດບັນດາທິດສະດີຈິດຕະນິຍົມ ທີ່ົປະຕິເສດລັກສະນະພາວະວິໄສຂອງການພົວພັນ ລະຫວາ່ ງເຫດ ແລະ ຜນົ , ລດັ ທິຈດິ ຕະນຍິ ົມໄດໃ້ ຫທ້ ັດສະນະວາ່ ລກັ ສະນະເຫດກບັ ຜົນມນັ ພຽງແຕູ່ແມູ່ນ ”ຄວາມ ຊິນເຄຍີ ທາງດາ້ ນຈິດຕະສາດ” ພຽງແຕູແ່ ມນູ່ ຈິດສານກຶ ຂອງຄົນເຮົາ ຫືຼ ເທວະດາຜູ້ສກັ ສິດເປນັ ຜູ້ປ້ືນັ ແຕງູ່ ຂືຶ້ນ. ລັດທວິ ດັ ຖຸນຍິ ົມສັດຈະວິພາກໄດ້ຮັບຮອງວ່າ ໃນໂລກພາວະວິໄສບັນດາສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການກະທົບ ເຊ່ງິົ ກັນ ແລະ ກນັ , ບົ່ໍມສີ ່ງິົ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກົດການໃດໆປາກດົ ຂືຶ້ນ ໂດຍປັດສະຈາກສາເຫດ, ພວກເຮົາບໍົ່ອາດຊອກ ຫາສາເຫດຂອງສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການຢູ່ນອກຄວາມ ເປັນຈິົ່ງພາວະວິໄສ, ແຕູ່ລະສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ ລ້ວນແຕູ່ມີບ່ອນອີງແຫູ່ງການກໍາເນີດຢູ່ໃນກະໂຕຂອງມັນເອງ ຫືຼ ຢູ່ໃນການພົວພັນກັບສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ ອື່ົນ. ທ່ານ ເລນິນ ຊີ້ືບອກ ວ່າ “ສາເຫດ ແລະ ໝາກຜົນພຽງແຕູ່ແມູ່ນວົງສາຍໂສ້ ທີົ່ແຜູ່ຫຼາຍຂຶ້ືນຕໍົ່ກັນຂອງການ ພົວພນັ ”. ເຫດເວລາໃດກມໍ ີກ່ອນຜົນ ການພົວພັນລະຫວ່າງເຫດ ແລະ ຜົນ ແມູ່ນມູນພາກອັນຈໍາເປັນຂອງການຂະຫຍາຍຕົວ, ບໍົ່ວ່າຢູ່ໃນທໍາມະ ຊາດ ຫຼື ສັງຄົມ, ໝາກຜນົ ຈະກາໍ ເນີດຂືຶ້ນໄດ້ ໃນເມືົ່ອສາເຫດຂອງມັນໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວເຖິງໄລຍະອັນແນູ່ນອນ, ສາ ເຫດມີກ່ອນໝາກຜົນນັ້ືນ ແມູ່ນບັນຫາທີົ່ຕ້ອງເປັນໄປ, ແຕູ່ບໍົ່ໝາຍຄວາມວ່າ, ບັນດາປາກົດການທີ່ົສືບເນືົ່ອງກັນໃນ ກາລະກໍລ້ວນແຕແູ່ ມນູ່ ການພົວພນັ ລະຫວາ່ ງເຫດ ແລະ ຜນົ ໄດ້. ຕົວຢູ່າງ: ກາງເວັນ ແລະ ກາງຄືນ, ລະດູໜາວ, ລະດູບານໃໝູ່, ລະດູຮ້ອນ ແລະ ລະດູຝົນ ທີົ່ສືບເນື່ົອງກັນ ໃນທຸກໆປີ. ປາກົດການເຫົ່າຼ ນບີື້ ໍົ່ແມູນ່ ການພວົ ພັນລະຫວາ່ ງເຫດ ແລະ ຜົນ. ໃນການກະທບົ ເຊ່ົງິ ກັນ ແລະ ກັນລະຫວ່າງບັນດາສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການບແໍ່ົ ມູ່ນວາ່ ຢູ່ບ່ອນໃດ, ເວລາໃດ ການກະທົບນືັນ້ (ປາກດົ ການນນືັ້ ) ກໍຈະກາຍເປັນສາເຫດໂລດ, ມັນຈະກາຍເປນັ ສາເຫດໄດ້ ກຕໍ ່ົໍເມື່ອົ ມນັ ມເີ ງື່ົອນໄຂ ອັນແນນູ່ ອນ. ດງ່ົັ ນນ້ືັ , ການພົວພັນລະຫວ່າງເຫດ ແລະ ຜນົ ຈິ່ົງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີເງົ່ອື ນໄຂອນັ ແນນູ່ ອນ. ຕວົ ຢູາ່ ງ ການປະຕິວັດໄດ້ລະເບີດຂຶນ້ື ແລະ ໄດຮ້ ບັ ໄຊຊະນະ ກໍຕ່ົເໍ ມື່ອົ ມກີ າລະໂອກາດ (ເງືົ່ອນໄຂ) ອໍານວຍ ໃຫ້ບ່ແົໍ ມູ່ນວ່າ ຢາກລະເບດີ ຂຶນ້ື ຍາມໃດກົ່ໍໄດ້ ແລະ ມີໄຊຊະນະໂລດ. 49

ສາເຫດຄືກັນ, ບນັ ດາເງ່ືອົ ນໄຂຄືກັນ, ຈະພາໄປເຖິງໝາກຜົນກຄໍ ກື ັນ. ສາເຫດຄກື ັນ ບນັ ດາເງົືອ່ ນໄຂຕ່າງກນັ , ຈະພາໄປເຖິງໝາກຜົນກຕໍ າ່ ງກນັ . ຫັຼກມູນນີື້ ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາມີວິທີເຮັດວຽກແບບວິທະຍາສາດ ຮູ້ໜູນໃຊ້ການພົວພັນລະຫວ່າງເຫດ ແລະ ຜົນ ເພື່ົອບັນລຸຈຸດປະສົງແນູ່ນອນຂອງຕົນ, ຖ້າຢາກຊຸກຍູ້ໃຫ້ຂະບວນການ ໃດໜຶົ່ງໃຫ້ບັນລຸໝາກຜົນອັນສະຫງ່າ ງາມ, ພວກເຮົາຕອ້ ງຮູສ້ າ້ ງເງົ່ອື ນໄຂອັນຈາໍ ເປັນ ເພອືົ່ ໃຫ້ສາເຫດກາໍ ເນດີ ໝາກຜົນຂ້ນຶື . ຕົວຢ່າູ ງ: ຢາກໃຫໄ້ ດ້ຜົນຜະລິດຫາຼ ຍກຕໍ ອ້ ງຮ້ຈູ ກັ ຈດັ ຕງື້ັ ແລະ ຄມຸ້ ຄອງການຜະລດິ ໃຫດ້ ີ, ເຮດັ ໃຫ້ ຖືກຕາມ ກດົ ເກນ, ບ່ໍແົ ມ່ນູ ວ່າ ຈະມແີ ຕລູ່ ະດມົ ແບບລວມໆແລ້ວປ່ອູ ຍປະໃຫມ້ ະຫາຊົນຫາກເຮັດ ຕາມມຕີ າມເກດີ ຜົນໄດ້ຮັບ ຈະບົ່ໄໍ ດຕ້ າມຄວາມຕັ້ງື ໃຈ ຊືາ້ໍ ບໜ່ົໍ ໍາກໍຈະມີຜົນທາງດ້ານກົງກນັ ຂາ້ ມອີກ (ການຖາງປູ່າ, ເຮັດໄຮູ່ເຂົື້າຈະໄດ້ຜົນໜ້ອຍ ແລະ ທງັ ເປນັ ການທາໍ ລາຍປູ່າໄມ້ອີກຊໍາ້ື ...) ໝາກຜົນໜຶົ່ງ ຕາມທໍາມະດາກໍາເນີດມາຈາກຫຼາຍສາເຫດ ແລະ ສາເຫດອັນດຽວພາໃຫ້ເກີດໝາກຜົນຫຼາຍ ຢູາ່ ງ. ຫັຼກມູນນີື້ ແມູ່ນເວົ້ືາເຖິງລັກສະນະສັບສົນຂອງການພົວພັນລະຫວ່າງເຫດ ແລະ ຜົນໃນ ການກະທົບຂອງ ຫຼາຍສາເຫດພາໃຫ້ເກດີ ຜນົ ນນັື້ ອາດພາໃຫ້ມີ 2 ກລໍ ະນີດງັົ່ ນ:ືີ້ ໜງຶ່ົ ຖາ້ ບັນດາເຫດຫາກກະທບົ ໄປທາງທິດດຽວ, ພາໃຫ້ເກີດຜົນສະທ້ອນໄປລວງດຽວກັນຕໍ່ົໝາກຜົນ, ຈະ ເປັນການຊກຸ ຍູ້ໃຫ້ຂະບວນວິວດັ ແຫູ່ງການກາໍ ເນດີ ໝາກຜົນໄດ້ຢູ່າງໄວວາ ແລະ ເປັນການເພີົ່ມຄຸນນະພາບໃຫ້ໝາກ ຜນົ ອີກດວ້ ຍ. ຕົວຢາູ່ ງ ພັກວາງແນວທາງສບື ຕໍົ່ກໍົ່ສ້າງ ແລະ ຂະຫຍາຍລະບອບ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນອອກ. ບັນດາອົງ ການຮັບຜດິ ຊອບ ຢູໃ່ ນລະບົບການເມືອງຂອງປະເທດເຮົາ (ອົງການລັດ, ແນວໂຮມ, ອົງການຈັດຕັ້ືງມະຫາຊົນ...) ຕ້ອງມີແຜນການ ມີວິທີການ ແລະ ມີນະໂຍບາຍອັນລະອຽດຈະແຈ້ງ ແລະ ຖືກຕ້ອງ, ພະນັກງານທຸກຂັ້ືນເປັນ ເອກະພາບກນັ ແລະ ພອ້ ມກັນປະຕບິ ດັ , ປະຊາຊນົ ມນີ ືໍາ້ ໃຈຮັກຊາດ, ຮກັ ລະບອບໃໝູ່, ມຈີ ດິ ໃຈປະຕິວດັ ບຸກເດັດ ດ່ຽວໄປນາໍ ພັກລັດ. ຂ້າງເທິງນີ້ື ແມູ່ນເວືົາ້ ເຖິງສາເຫດຫຼາຍອັນທີ່ົກະທົບໄປລວງດຽວກັນ, ຈະເຮັດໃຫ້ແນວທາງສ້າງສາ ແລະ ຂະ ຫຍາຍລະບອບ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ ຂອງພວກເຮົານື້ນັ ຈະຮບັ ຜົນສໍາເລັດຢູ່າງໄວວາ ແລະ ສະຫງາ່ ງາມ. ສອງ ຖ້າບັນດາສາເຫດຫາກກະທົບໄປຕາມທິດກົງກັນຂ້າມກັນ, ສາເຫດນີື້ຈໍາກັດການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ສາເຫດອືົນ່ ຫຼື ດັບສນູ ການກະທົບຂອງສາເຫດອື່ົນ, ໜາກຜົນທີ່ົເກີດອອກກໍຊັກຊ້າ ແລະ ຄຸນນະພາບກໍຖືກຈໍາກັດ (ບສ່ໍົ ງູ ). ຕວົ ຢາູ່ ງ ໃນຊຸດຮຽນໜົ່ງຶ ໆ ຖ້າຫາກມີຫາຼ ຍແນວຄດິ (ສາເຫດ) ທີ່ກົ ງົ ກັນຂ້າມກນັ ຫືຼ ຂັດກັນຕໍົ່ ຈຸດປະສົງຮໍົ່າ ຮຽນ, ໃນການປະຕິບັດຕໍົ່ລະບຽບຂອງໂຮງຮຽນ ແລະ ອືົ່ນໆ... ກໍຈະເຮັດໃຫໝາກຜົນຂອງການຮໍ່ົາຮຽນຖືກຈໍາ ກັດ ຫຼື ບໍ່ສົ ໍາເລດັ ຜົນ. ດ່ງົັ ນ້ັືນ, ໃນເມົືອ່ ໄຈ້ແຍກບນັ ດາສາເຫດ ພວກເຮາົ ຕ້ອງຕີລາຄາບນັ ດາລກັ ສະນະ ແລະ ບົດບາດຂອງມັນໃຫ້ ຖືກຕ້ອງ. ຖ້າຕີລາຄາລັກສະນະ ແລະ ບົດບາດຂອງບັນດາສາເຫດເທົ່າທຽມ ກັນໝົດຈະຕົກສູ່ລັດທິເມຕາຟີຊິກ (ກນົ ຈກັ ). ງ. ປະເພດຂອງເຫດ ເຫດຕນ້ືົ ຕໍ ແລະ ເຫດສໍາຮອງ ສາເຫດຕື້ົນຕໍ ແມ່ນູ ສາເຫດທົ່ີຕັດສິນໂດຍກົງຂອງການກໍາເນດີ ສ່ງົິ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກົດການ ຖາ້ ບົ່ມໍ ສີ າເຫດຕົນື້ 50

ຕໍສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການນັື້ນກໍບໍົ່ອາດຈະເກີດຂຶື້ນໄດ້, ມັນຕັດສິນບັນດາສັນຍາລັກອັນແນູ່ນອນຈໍາເປັນຂອງ ປາກົດການນືັນ້ . ສາເຫດສໍາຮອງ ແມູ່ນສາເຫດທີ່ົພຽງແຕູ່ຕັດສິນບັນດາຈຸດພິເສດຊົ່ວຄາວໃດໜຶ່ົງ, ແງູ່ໃດ ໜຶ່ົງທີ່ົບໍົ່ປົກກະຕິ ຂອງປາກົດການ, ເມືົ່ອມັນກະທົບໃສູ່ໝາກຜົນມັນມີລັກສະນະຈໍາກັດ ແລະ ຮັບໃຊ້ຄຸນປະໂຫຍດຂອງສາເຫດ ຕົື້ນຕ.ໍ ຕວົ ຢ່າູ ງ ການນໍາພາຂອງພັກເຮາົ ແມູນ່ ສາເຫດຕົື້ນຕໍ ທີ່ົຕັດສິນຕໍົ່ໄຊຊະນະຂອງການປະຕິວັດລາວໃນພາລະ ກິດຕໍົ່ສູ້ກູ້ຊາດຕ້ານຈັກກະພັດອາເມລິກາ. ການສະໜັບສະໜູນຊ່ວຍເຫືຼອຢູ່າງຕັື້ງໜ້າຂອງບັນດາປະເທດສັງຄົມນິ ຍົມ (ກ່ອນນີ້ື) ແລະ ກໍາລັງທີກ້າວໜ້າໃນໂລກແມູ່ນສາຍເຫດສໍາຮອງ ທີົ່ເຮັດໃຫ້ການປະຕິວັດລາວໄດ້ຮັບໄຊຊະ ນະ. ການຈໍາແນກສາເຫດຕ້ົືນຕໍ ແລະ ສາເຫດສໍາຮອງມີຄວາມໝາຍສາໍ ຄັນຕໍ່ົພຶດຕິກາໍ ຂອງຄົນເຮົາ. ຖ້າຄື້ນົ ພບົ ສາເຫດຕົ້ືນຕໍຂອງສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການມັນຈະຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາຮັບຮູ້ກົກເຄົື້າທາດແທ້, ກົດເກນການຂະ ຫຍາຍຕົວຂອງສ່ງົິ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກດົ ການດງົ່ັ ກາ່ ວນນືັ້ . ເຫດພາຍໃນ ແລະ ເຫດພາຍນອກ ເຫດພາຍໃນ ແມູ່ນການກະທົບເຊິົ່ງກັນ ແລະ ກັນລະຫວ່າງບັນດາດ້ານ, ບັນດາປັດໃຈທີ່ົປະກອບສ້າງເປັນສິົ່ງວັດຖຸ. ມັນ ຕັດສນິ ການກໍາເນດີ , ການຄົງຕວົ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງສ່ິົງວດັ ຖຸ ແລະ ປາກົດການ. ຕົວຢູ່າງ ການເຄື່ົອນໄຫວປະຕິວັດຂອງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າ ເຊິ່ົງພາຍໃຕ້ການນໍາພາຂອງພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວ ນື້ນັ ແມູ່ນສາເຫດພາຍໃນແຫູງ່ ໄຊຊະນະຂອງການປະຕວິ ັດລາວເຮາົ . ເຫດພາຍນອກ ແມ່ນູ ການກະທບົ ເຊົງ່ິ ກນັ ແລະ ກັນລະຫວ່າງບັນດາສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການຕ່າງກັນ, ທີ່ົມີຄຸນປະໂຫຍດ ສົງ່ ຜົນສະທອ້ ນເຖງິ ການກາໍ ເນີດຂອງສິ່ົງວດັ ຖຸ ແລະ ປາກດົ ການໃດໜຶົ່ງ. ຕົວຢາູ່ ງ ການຊ່ວຍເຫືຼອຂອງບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍົມ (ໃນເມື່ົອກ່ອນນີື້) ແລະ ເພື່ົອນມິດຜູ້ຮັກຫອມສັນ ຕພິ າບ, ເອກະລາດ ນືັ້ນແມູນ່ ມຜີ ນົ ສະທ້ອນອນັ ດີ ເຖິງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການປະຕວິ ດັ ລາວ. ການພົວພັນລະຫວ່າງສາເຫດພາຍໃນ ແລະ ສາເຫດພາຍນອກ, ສາຍເຫດພາຍໃນຍາມໃດກໍມີບົດບາດຕັດ ສິນຕໍ່ົການກໍາເນີດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງໝາກຜົນ, ສ່ວນສາເຫດພາຍນອກ ເຖິງວ່າຈະມີຄຸນປະໂຫຍດຢູ່າງຕັ້ືງ ໜ້າປານໃດກໍຕາມຕ້ອງໄດ້ຜ່ານສາເຫດພາຍໃນຈິ່ົງຈະເສີມຂະຫຍາຍຄຸນປະໂຫຍດຂອງມັນໄດ້, ແຕູ່ພວກເຮົາກໍບ່ົໍ ອາດຈະຖືເບົາສາເຫດພາຍນອກໄດ້, ເພາະມັນມີຄຸນປະໂຫຍດຊຸກຍູ້ ຫືຼ ກົດໜ່ວງການເຄື່ົອນເໜັງ ແລະ ຂະຫຍາຍ ຕວົ ຂອງສ່ົິງວັດຖ.ຸ ນອກຈາກບນັ ດາສາເຫດທີກ່ົ ່າວມາຂ້າງເທງິ ນີ້ືແລ້ວ ຍັງມີປະເພດສາເຫດ ຄື ໂດຍກົງ, ສາເຫດທາງອ້ອມ, ສາ ເຫດແນູ່ນອນ, ສາເຫດບາງເອນີ ແລະ ອ່ນືົ ໆ. ຈ. ການພວົ ພນັ ສດັ ຈະວພິ າກລະຫວ່າງສາເຫດ ແລະ ໝາກຜນົ ສາເຫດ ແລະ ໝາກຜນົ ລ້ວນແຕ່ປູ ຽູ່ ນແປງທຕີົ່ ືງ້ັ ແລະ ຜນັ ປຽູ່ ນເຊງ່ິົ ກັນ ແລະ ກນັ ໃນຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສ, ສາເຫດ ແລະ ໝາກຜົນລວ້ ນແຕປູ່ ູ່ຽນແປງທີ່ົຕັື້ງ ແລະ ຜັນປູ່ຽນເຊິ່ົງກັນ ແລະ ກັນໃນຕ່ອງໂສ້ຂອງການເຄື່ົອນເໜັງ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຢູ່າງບໍົ່ສິ້ືນສຸດຂອງຄວາມເປັນຈິງອັນນີ້ືເປັນໝາກຜົນຂອງ ການພວົ ພນັ ນືີ້ ແຕພູ່ ດັ ເປັນສາເຫດຂອງການພວົ ພນັ ອົນື່ ແລະ ກົງກັນຂ້າມ. ທ່ານ ອັງແກນ ຂຽນວ່າ “ສາເຫດ ແລະ 51

ໝາກຜນົ ແມູ່ນບນັ ດາພາບສໍານກຶ ພຽງ ແຕູ່ມຄີ ວາມໝາຍເປນັ ສາເຫດ ແລະ ໝາກຜົນ ໃນເມົ່ືອໜູນໃຊ້ເຂົ້ືາໃນກໍລະນີ ສະເພາະໃດໜຶ່ົງ ແຕູ່ເມືົ່ອໃດພວກເຮົາສັງເກດກໍລະນີສະເພາະໃດໜຶ່ົງນັ້ືນ ໃນການພົວພັນລວມຂອງພວກມັນນໍາ ກັນຜກູ ພັນກັນ, ໃນການກະທົບໄປມາເຊ່ິງົ ກັນ ແລະ ກັນຢູ່າງແຜ່ຫູ ຼາຍໃນນັ້ນື ສາເຫດ ແລະ ໝາກຜົນປູ່ຽນແປງທີ່ົຕັ້ືງ ໃຫ້ແກ່ກູ ັນເລອື້ ຍໆອນັ ນືີ້ຢບູ່ ່ອນນແື້ີ ມ່ນູ ໝາກຜນົ ຢູ່ບ່ອນອົ່ນື ຫືຼ ເວລາອືນ່ົ ພດັ ກາຍ ເປັນສາເຫດ ແລະ ກົງກັນຂາ້ ມ”. ສາເຫດ ແລະ ໝາກຜນົ ກະທບົ ໄປມາເຊງ່ົິ ກັນ ແລະ ກັນ ສາເຫດກໍາເນີດໝາກຜົນອອກ, ແຕູ່ໝາກຜົນພັດກະທົບຄືນ ເຖິງສາເຫດທີົ່ກໍາເນີດມັນອອກມາ. ສາເຫດມີ ບົດບາດຕັດສິນການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ່ົງວັດຖຸ. ແຕູ່ວ່າເມືົ່ອໝາກຜົນໄດ້ກໍາເນີດອອກມາແລ້ວມັນພັດມີຜົນສະ ທອ້ ນເຖງິ ສາເຫດອາດປຽູ່ ນແປງ ແລະ ດດັ ສ້າງສາເຫດ. ຕົວຢູ່າງ ການຜະລິດເປັນແນວໃດການແຈກຢາຍ ກໍເປັນແນວນັື້ນ, ຖ້າວ່າການແຈກຢາຍຖືກຕ້ອງຈະຊຸກຍູ້ ການຜະລດິ ໃຫຂ້ ະຫຍາຍຕົວ, ຖ້າວ່າການແຈກຢາຍບໍ່ົຖືກຕ້ອງອາດຈະກໍ່ົຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃຫ້ແກູ່ການຜະລິດ ເຮັດ ໃຫກ້ ານຜະລດິ ບົ່ໍຂະຫຍາຍຕົວ, ດັ່ົງນັ້ືນ, ການແຈກຢາຍເປັນຜົນ, ມັນກະທົບຄືນໃສູ່ເຫດເຊິ່ົງແມູ່ນການຜະລິດນັື້ນ ເອງ. ໃນພຶດຕກິ ໍາຕົວຈງິ ການໜນູ ໃຊ້ການພົວພັນສັດຈະວພິ າກລະຫວາ່ ງສາເຫດ ແລະ ໝາກຜົນແມູ່ນມີຄວາມສໍາ ຄັນ. ດັົ່ງນັື້ນ, ໃນການສັງເກດສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການພວກເຮົາຕ້ອງມີທັດສະນະຮອບດ້ານ, ອ່ອນໂຍນ ແລະ ສດັ ຈະວິພາກຕອ້ ງຊອກໃຫ້ເຫນັ ການກະທບົ ລະຫວ່າງສາເຫດ ແລະ ໝາກຜົນຖ້າເຫັນແຕູ່ການກະທົບຂອງສາເຫດ ທີ່ົເກີດອອກຜົນເທົ່ານັ້ືນ, ບໍ່ົເຫັນການກະທົບຄືນຂອງໝາກຜົນ ຕໍົ່ສາເຫດຈະຕົກເຂົື້າສູ່ລັດທິກົນຈັກ (ເມຕາຟີ ຊິກ) ພວກເຮົາຕ້ອງຈໍາແນກໃຫ້ຄັກແຕູ່ລະປະເພດຂອງສາເຫດ (ຕົ້ືນຕໍ, ສໍາຮອງ, ພາຍໃນ, ພາຍນອກ...) ພວກເຮົາຕ້ອງຮັບຮູ້ທ່ີົຕືັ້ງ, ທ່າອ່ຽງ ແລະ ການກະທົບຂອງບັນດາສາເຫດເຫົ່ຼານັື້ນຢູ່າງຖືກຕ້ອງ, ຮູ້ໜູນໃຊ້ ແລະ ສາ້ ງເງົື່ອນໄຂທົ່ດີ ໃີ ຫສ້ າເຫດເພອົ່ື ເຮັດໃຫ້ໝາກຜົນເກີດຂຶ້ືນໄວ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບຄວາມມຸູ່ງຫວັງ. ພ້ອມກັນນັ້ືນກໍ ພະຍາຍາມຈາໍ ກັດບນັ ດາສາເຫດທີຈະເກດີ ຜົນຮ້າຍ. ໃນການເຄ່ືົອນໄຫວປະຕິວັດຊາດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ຂອງປະເທດເຮົາຜ່ານມາ ພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວ ໄດ້ ໜູນໃຊ້ຫັຼກມູນການພົວພັນສັດຈະວິພາກລະຫວ່າງສາເຫດ ແລະ ໝາກຜົນຢູ່າງຖືກຕ້ອງ ພັກໄດ້ຄົ້ືນຄວ້າເສີມຂະ ຫຍາຍການກະທົບຢູ່າງສັງລວມຂອງຫາຼ ຍສາເຫດ ຕໍ່ົໄຊຊະນະ ຂອງການປະຕິວັດລາວ, ນີື້ແມູ່ນໜຶົ່ງໃນບັນດາບັນຫາ ທີົ່ມຄີ ວາມສາໍ ຄັນທາງດາ້ ນທດິ ສະດີ ແລະ ພດຶ ຕກິ ໍາ. 3. ອນັ ແນູນ່ ອນ ແລະ ອນັ ບັງເອນີ ກ. ນິຍາມອນັ ແນູ່ນອນ ແລະ ອນັ ບັງເອນີ ອັນແນູ່ນອນ ແມູ່ນມາດຕະເກນໜຶ່ົງ ທີົ່ໃຊ້ເພືົ່ອຊີ້ືບອກອັນທີົ່ເລີົ່ມຈາກທາດແທ້ຂອງສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດ ການ. ຈາກການພົວພນັ ພາຍໃນຂອງສ່ົງິ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກດົ ການໃນເງື່ອົ ນໄຂ ທົີແ່ ນູ່ນອນມັນຕ້ອງເກີດຂຶື້ນຄືແນວນັ້ືນ , ບໍອ່ົ າດຈະຕ່າງນືນ້ັ ໄດ.້ ອັນບັງເອນີ ແມູ່ນມາດຕະເກນໜົ່ງຶ ທ່ົຊີ ບ້ືີ ອກ ອັນທີເົ່ ລົມ່ີ ຕນ້ົື ອອກມາຈາກການ ພົວພັນກບັ ພາຍນອກ. ດັົ່ງນັື້ນ, ມັນອາດຈະເກີດຂຶ້ືນ ຫືຼ ບໍ່ົເກີດຂຶື້ນ. ອາດຈະເກີດຂຶ້ືນຄືແນວນີ້ື ຫືຼ ອາດຈະເກີດຂຶື້ນຄືແນວອືົ່ນ ຫືຼ ບາງທີກອໍ າດຈະບໍົ່ເກດີ ຂືຶ້ນກເໍ ປັນໄດ້. ຕົວຢູ່າງ ແນວເຂົື້າປູກດີ, ກ້າແຂງແຮງ, ນໍື້າພຽງພໍ, ຝຸູ່ນຫຼາຍ ແລະ ບົວລະບັດດີ, ຕົ້ືນເຂົື້າຈະງາມ ແລະ ຜົນ ໄດ້ຮັບກໍຈະຫຼາຍ (ແນູ່ນອນ). ກົງກັນຂ້າມໃນກໍລະນີເກີດໄພນໍື້າຖ້ວມ, ໄພແຫ້ງແລ້ງ ຫືຼ ສັດຕູພຶດທໍາລາຍໂດຍບົໍ່ ຄາດຝັນ, ຜນົ ໄດຮ້ ັບຈະໜອ້ ຍ (ບງັ ເອນີ ). 52

ຂ. ການພວົ ພນັ ສັດຈະວພິ າກລະຫວ່າງອັນແນ່ນູ ອນ ແລະ ອັນບງັ ເອນີ ອັນແນູ່ນອນ ແລະ ບັງເອີນແມູ່ນ 2 ດ້ານກົງກັນຂ້າມກັນເປັນເອກະພາບກັນ, ພ້ອມກັນຄົງຕົວຢູ່າງພາວະວິ ໄສ. ໝາຍຄວາມວ່າ ບໍົ່ມີອັນແນູ່ນອນດ້ານດຽວອ້ອຍຕ້ອຍ ແລະ ກໍບໍ່ົມີອັນບັງເອີນດ້ານດຽວອ້ອຍຕ້ອຍ, ອັນແນູ່ ນອນຍາມໃດກຂໍ ີດເສັື້ນທາງໄປໃຫ້ແກູ່ຕົນ ໂດຍຜ່ານຫຼາຍອັນບັງເອີນ, ອັນບັງເອີນຍາມໃດກໍແມູ່ນຮູບການສະແດງ ອອກຂອງອນັ ແນູ່ນອນ, ແມນູ່ ອັນທີເພົມ່ີ ເຕີມໃຫແ້ ກອູ່ ນັ ແນູ່ນອນ. ຕົວຢູ່າງ ອັດຕາປະສິດທິພາບຂອງເຂົື້າເປືອກ ຄິດສະເລູ່ຍທົ່ວປະເທດແມູ່ນ 2 ໂຕນຕໍ່ົ 1 ເຮັກຕາ. ແຕູ່ມີ ບາງບ່ອນໄດ້ໜູນໃຊ້ວິທະຍາສາດເຂົື້າໃນການຜະລິດ ແລະ ຜະລິດໄດ້ 4 ໂຕນຕໍ່ົ 1 ເຮັກຕາ, ຕໍົ່ມາຖ້າບ່ອນໃດກໍ ຖອດຖອນບົດຮຽນ ແລະ ນາໍ ເອົາວທິ ະຍາສາດເຂ້າືົ ໃນການຜະລິດ, ອັດຕາປະສິດທິພາບເຂົ້ືາ 4 ໂຕນຕໍົ່ 1 ເຮັກຕານື້ີ ຈະກາຍເປັນອັນແຜູ່ຫຼາຍ, ກາຍເປັນອັນແນູ່ນອນ. ດັົ່ງນັ້ືນ, ອັນແນູ່ນອນໄດ້ເກີດຂຶື້ນໂດຍຜ່ານອັນບັງເອີນບໍົ່ຈັກວ່າ ເທາົ່ ໃດ. ເສ້ນັື ຂດີ ແດນລະຫວ່າງອັນແນູ່ນອນ ແລະ ອັນບັງເອີນພຽງແຕູ່ມີລັກສະນະສໍາພັດຖານ (ຊົ່ວຄາວ) ເທົ່ານັ້ືນ. ມບີ າງອນັ ຢູໃ່ ນການພວົ ພັນນີືເ້ ປນັ ອນັ ບງັ ເອນີ ແຕູໃ່ ນການພວົ ພນັ ອນືົ່ ພດັ ແມນູ່ ອນັ ແນູ່ ນອນ ແລະ ກງົ ກນັ ຂ້າມ. ຕວົ ຢາູ່ ງ ບ່ອນທບີ ນັ ລໄຸ ດ້ 4 ໂຕນ ຕ່ເົໍ ຮກັ ຕາ, ເມົືອ່ ທຽບໃສທູ່ ົວ່ ປະເທດນ້ືັນ ມັນແມນູ່ ເລົ່ອື ງບງັ ເອນີ , ແຕູ່ຖ້າ ເວາົ້ື ຢໃູ່ ນທອ້ ງຖ່ນົິ ນນື້ັ ເອງພັດແມູນ່ ອນັ ແນນູ່ ອນ. ອັນແນູນ່ ອນ ແລະ ອນັ ບັງເອນີ ຍັງມກີ ານຜນັ ປູ່ຽນເຊງິົ່ ກັນ ແລະ ກັນ, ໃນເງືົ່ອນໄຂທີແນູ່ນອນ. ອັນແນູ່ນອນ ສາມາດຜນັ ປູ່ຽນເປນັ ອນັ ບງັ ເອີນ ແລະ ກົງກນັ ຂ້າມ. ຍອ້ ນວາ່ ສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການໃໝູ່ກໍາເນີດຂຶື້ນ, ເວລາຫົວ ທມີ ັນພຽງແຕູ່ເປນັ ລກັ ສະນະຈາໍ ເພາະມັນເອງ (ບັງເອນີ ) ດ້ວຍການຂະຫຍາຍຕວົ ຕາມກົດເກນຂອງມັນ, ອັນບັງເອີນ ໄດ້ຊາື້ໍ ໄປຊາໍ້ື ມາແຕູ່ຂອບເຂດແຄບແລ້ວໄປເຖງິ ຂອບເຂດກ້ວາງຂວາງ ເຊິົ່ງໃນເວລານັ້ືນ ອັນແນູ່ນອນໄດ້ກາຍເປັນ ອັນຫ້ຼາຫັຼງ, ອັນບັງເອີນ (ອັນໃໝູ່) ກໍາເນີດຂຶ້ືນຊະນະອັນແນູ່ນອນ (ອັນເກົ່າທີຫ້ຼາຫັຼງ) ກາຍເປັນອັນແນູ່ນອນໃໝູ່, ກງົ ກນັ ຂ້າມ ອນັ ແນູ່ນອນຄອ່ ຍໆຫນັ ປູຽ່ ນອັນບັງເອນີ ແລະ ກ້າວໄປເຖິງບ່ອນດັບສູນ. ດັ່ົງນັື້ນ, ຈິົ່ງເວົື້າໄດ້ວ່າອັນແນູ່ ນອນ ແລະ ອນັ ບາງເອນີ ມກີ ານຜັນປູຽ່ ນບ່ອນເຊ່ົງິ ກນັ ແລະ ກັນ. ຕົວຢູ່າງ ໃນພາລະກິດດັດສ້າງ ແລະ ກໍົ່ສ້າງລະບອບໃໝູ່ ລະບອບປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ, ບັນດາຫົວ ຄິດປະດິດສ້າງອັນໃໝູ່, ບົດຮຽນອັນໃໝູ່, ທໍາອິດກໍພຽງແຕູ່ປາກົດຂຶ້ືນໃນຫົວຄິດຂອງ ຄົນຜູ້ໃດຜູ້ໜຶົ່ງເທົ່ານັ້ືນ. ແຕູ່ໃນເມື່ົອມັນໄດ້ຮັບການຖະນຸຖະໜອມ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍ. ເຮັດໃຫ້ຫຼາຍຄົນ, ຫຼາຍກົມກອງຮູ້ໜູນໃຊ້ອັນ ໃໝູນ່ ນືັ້ ໄດກ້ ້າວຂ້ຶືນກາຍເປັນອນັ ແນ່ນູ ອນ ແລະ ແຜ່ຫູ ຼາຍ. ໃນພຶດຕິກໍາປະຕິວັດ, ການຄົື້ນຄວ້າ ແລະ ກໍາໄດ້ການພົວພັນສັດຈະວິພາກລະຫວ່າງອັນແນູ່ນອນ ແລະ ອັນບັງເອີນຂອງສ່ົິງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການແມູ່ນມີຄວາມສໍາຄັນ, ຖ້າພວກ ເຮົາກາໄດ້ອັນແນູ່ນອນແມູ່ນພວກເຮົາ ກໍາໄດ້ທາດແທ້, ກໍາໄດ້ກົດເກນການກໍາເນີດ, ຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ການໜູນວຽນປູ່ຽນແປງຂອງສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການຂອງຂະບວນວິວັດ. ແຕູ່ຢາກຊອກເຫັນອນັ ແນູ່ນອນ ຕ້ອງເລີົ່ມຈາກອັນບັງເອີນ ເດີນເລິກຊອກຫາກົດ ເກນ ເພ່ືອົ ໜູນໃຊກ້ ົດເກນ, ຕ້ອງຮສູ້ ວຍໃຊ້ອັນບັງເອີນທີມຜີ ນົ ເພືົ່ອກະທບົ ເຂ້ືົາໃສູ່ອັນແນູ່ນອນເພີົ່ມເຕີມໃຫ້ອັນແນູ່ ນອນ ແລະ ຕ້ອງຮູ້ຈັກຊອກໃຫ້ເຫນັ ອັນກາ້ ວໜາ້ ແລະ ບໍາລງຸ ສ້າງໃຫມ້ ນັ ຂະຫຍາຍຕົວ, ຕ້ານແນວຄິດຈດິ ຕະນິຍົມ, ງມົ ງວາຍ, ແນວຄິດຮກັ ສາເດີມ 4. ເນືອ້ ໃນ ແລະ ຮູບການ ກ. ນິຍາມເນືອ້ ໃນ ແລະ ຮບູ ການ ເນືອ້ ໃນແມູ່ນມາດຕະເກນໜຶົ່ງທຊົ່ີ ບື້ີ ອກບັນດາມນູ ພາກ (ປັດໄຈ) ແລະ ຂະບວນວິວດັ ທງັ ໝົດທີປະກອບ 53

ເປນັ ພື້ນຖານຂອງການຄງົ ຕົວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງສິົງ່ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກດົ ການ. ຮບູ ການແມນູ່ ມາດຕະເກນໜຶົງ່ ທຊ່ີົ ີບື້ ອກແບບວທິ ຄີ ງົ ຕົວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງສິ່ົງວດັ ຖຸ ແລະ ປາກົດການ ແມູ່ນວິທີຈັດຕ້ງັື ໂຄງປະກອບຂອງເນືອ້ ໃນ. ຕວົ ຢ່າູ ງ ໃນແບບວທິ ກີ ານຜະລິດຂອງສັງຄົມໃດໜງ່ົຶ , ກາໍ ລງັ ການຜະລິດແມູ່ນເນື້ອໃນ ສ່ວນການພົວພັນການ ຜະລິດແມູ່ນຮບູ ການສັງຄົມຂອງມັນ. ເມື່ົອເວົື້າເຖິງຮູບການພວກເຮົາຕ້ອງຈໍາແນກຮູບການພາຍນອກ ແລະ ຮູບການພາຍໃນ ຮູບການພາຍນອກ ແມູ່ນຮູບຮ່າງ, ສີສັນ, ຂະໝາດ, ຮູບການນີື້ບໍົ່ເປັນບັນຫາສໍາຄັນຕົ້ືນຕໍເພາະມັນບໍ່ົປະກອບເນື້ອໃນຂອງສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ. ສ່ວນຮູບການພາຍໃນແມູ່ນວິທີສັບຊ້ອນ, ແມູ່ນໂຄງປະກອບເປັນເນື້ອໃນ ມັນລວມມີມູນ ພາກທຈີ່ົ ໍາເປນັ , ຖ້າບໍ່ມົ ຮີ ບູ ການພາຍໃນແມູນ່ ສ່ົິງ ວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການກບໍ ຄໍ່ົ ົງຕວົ ຢູ່ໄດ້. ຂ. ສາຍພົວພນັ ລະຫວາ່ ງເນອື້ ໃນ ແລະ ຮູບການ ເນ້ືອໃນ ແລະ ຮບູ ການມີການພົວພັນແບບກາຍອິນຊີ ແລະ ກະທບົ ໄປມາເຊ່ິງົ ກນັ ແລະ ກັນ ເນື້ອໃນເວລາໃດ ກຕໍ ້ອງຕິດພັນກັບຮູບການອັນແນູ່ນອນ, ບໍົ່ມີເນື້ອໃນລວມໆມີແຕູ່ເນື້ອໃນຕົວຈິງ, ຕິດພັນກັບຮູບການຕົວຈິງ, ບໍ່ົມີຮູບ ການອອ້ ຍຕອ້ ຍ, ມແີ ຕູຕ່ ້ອງຕດິ ພັນກບັ ເນ້ອື ໃນຢູາ່ ງແນນູ່ ອນ. ການພົວພັນລະຫວາ່ ງເນື້ອໃນ ແລະ ຮູບການ, ເນື້ອໃນມີບົດບາດຕົື້ນຕໍຕັດສິນຮູບການ, ສ່ວນຮູບການແມູ່ນ ຂຶ້ືນກັບເນື້ອໃນ, ການປູ່ຽນແປງຂອງສິົ່ງວັດຖຸຍາມໃດກໍເລີົ່ມຈາກການປູ່ຽນແປງ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງເນື້ອໃນ. ດງ່ົັ ນ້ນືັ , ໃນເມອ່ົື ເນ້ືອໃນປູ່ຽນແປງຮູບການກຕໍ ້ອງປູຽ່ ນແປງໄປນາໍ , ແຕຫູ່ າກການປູ່ຽນແປງຂອງຮບູ ການຕາມທາມະດາ ແມູ່ນຊາ້ ກ່ວາ, ສ່ວນເນືອ້ ໃນແມ່ນູ ມກີ ານເຄົອື່ ນເໜງັ ແລະ ປ່ຽູ ນແປງຢາູ່ ງເນ່ົອື ງນິດລຽນຕດິ . ຄ. ການກະທົບຢູ່າງຕ້ງືັ ໜ້າຂອງຮບູ ການຕ່ກົໍ ັບເນ້ືອໃນ ເມືົ່ອເວົ້ືາເຖິງບົດບາດຕັດສິນຂອງເນື້ອໃນຕໍ່ົກັບຮູບການກໍບໍ່ົໝາຍຄວາມວ່າ ຮູບການຈະຖືກທ່າຮັບ ແລະ ໄປຕາມ ເນືອ້ ໃນອ້ອຍຕ້ອຍ. ເນອ້ື ໃນຕັດສິນຮບູ ການກໍຕາມ, ແຕຮູ່ ບູ ການກມໍ ີການກະທົບຢູ່າງຕືັງ້ ໜາ້ ເຖິງເນື້ອໃນ, ເຊິົ່ງສະແດງ ອອກ 2 ທິດ ຄື ມັນຊຸກຍູ້ໃຫ້ເນື້ອໃນຂະຫຍາຍຕົວ ຫືຼ ກິດຂວາງ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເນື້ອໃນ, ໃນເມື່ົອຮູບການ ສອດຄ່ອງກັບເນອ້ື ໃນມນັ ຈະກາຍເປນັ ກາໍ ລັງດັນ ຢູ່າງຕືງັ້ ໜ້າຊກຸ ຍໃູ້ ຫເ້ ນືອ້ ໃນຂະຫຍາຍຕວົ , ກົງກັນຂ້າມຖ້າຮູບການ ບໍົ່ສອດຄ່ອງກັບເນື້ອໃນມັນ ຈະເປັນການກີດຂວາງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເນື້ອໃນ. ເນື້ອໃນເວລາໃດກໍຮຽກຮ້ອງເຖິງ ຮູບການທີົ່ສອດຄ່ອງ ເພື່ົອເປັນກໍາລັງດັນໃຫ້ສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ ມີການຂະຫຍາຍຕົວໃນເມື່ົອຮູບການບໍ່ົສອດ ຄອ່ ງມນັ ຈະເກີດຂໍື້ຂດັ ແຍູ່ງຂ້ຶືນ, ບົໍ່ໄວກຊໍ າ້ ຈະຕອ້ ງໄດແ້ ກ້ໄຂຢູ່າງແນນູ່ ອນ. ເມອ່ືົ ຮູບການເກົ່າຖືກປັດເຂູ່ຍອອກ ຮູບການ ໃໝທູ່ ົີສ່ ອດຄ່ອງກປໍ ຽູ່ ນແທນ ໄຂຊອ່ ງທາງໃຫ້ເນອ້ື ໃນໃໝ່ຂູ ະຫຍາຍຕວົ ແລະ ກໍົເ່ ປັນແນວນ້ືັນເລື້ອຍໆໄປ. ຕົວຢູ່າງ ການຫັນປູ່ຽນແຕູ່ຮູບຖານເສດຖະກິດສັງຄົມນີ້ື ໄປສູ່ຮູບຖານເສດຖະກິດສັງຄົມອືົ່ນ ແມູ່ນຍ້ອນ ໝາກຜົນຂອງການແກ້ໄຂຂຂື້ໍ ດັ ແຍູ່ງລະຫວ່າງກໍາລັງການຜະລິດ (ເນື້ອໃນ) ແລະ ຄວາມຫ້ຼາຫັຼງຂອງການພົວພັນການ ຜະລິດ (ຮູບການ), ການແກ້ໄຂຂໍື້ຂັດແຍູ່ງດັົ່ງກ່າວກໍມີຄວາມໝາຍແຫູ່ງການພົວພັນການຜະລິດ (ຮູບການ) ຕ້ອງ ປູ່ຽນແປງໄປຕາມຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງກໍາລງັ ແຫງູ່ ການຜະລິດ (ເນື້ອໃນ). ຫັຼກມູນກ່ຽວກັບການພົວພັນສັດຈະວິພາກລະຫວ່າງເນື້ອໃນ ແລະ ຮູບການມັນມີຄວາມໝາຍສໍາຄັນທີ່ົສຸດຕ່ົໍ ວຽກງານປະຕິວດັ ກຄໍ ືວຽກງານເຄົ່ືອນໄຫວຕວົ ຈງິ ຂອງພວກເຮາົ . ໃນພຶດຕກິ ໍາຖ້າເອົາໃຈໃສູ່ແຕູ່ຮູບການ ແລະ ຖືເບົາ ເນື້ອໃນຈະນໍາໄປເຖິງລດັ ທິຮບູ ການ, ລດັ ທອິ າດຍາສິດຂຸນເສິກ, ກົງກັນຂ້າມຖ້າເອົາໃຈໃສູ່ເນື້ອໃນ ແລະ ຖືເບົາຮູບການ ມນັ ຈະມຜີ ນົ ຮາ້ ຍຕໍກົ່ ານຂະຫຍາຍຕົວຂອງເນ້ືອໃນ. ດາ້ ນໜຶົງ່ ອກີ , ພວກເຮົາຕ້ອງກ້າປະຖ້ິມື ບັນດາຮບູ ການທີຫົ່ ້າຼ ຫງຼັ ບສ່ໍົ ອດຄ່ອງກັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສງ່ິົ ວດັ 54

ຖຸ, ພ້ອມກັນນັື້ນກໍຕ້ອງຫີຼກເວັ້ືນທ່າທີົ່ປະຕິເສດກ້ຽງເອີດເຕີດ, ປະຕິເສດທຸກມູນພາກທີົ່ຕັື້ງໜ້າຂອງຮູບການເກົ່າ. ດງ່ົັ ນື້ັນ, ພວກເຮົາຕອ້ ງຄົ້ນື ຄວາ້ ແລະ ມີການເລືອກເຟື້ັນນໍາໃຊ້ເຂາືົ້ ໃນເງອ່ົື ນໄຂຕົວຈິງຂອງສັງຄົມ. 5. ທາດແທ້ ແລະ ປະກດົ ການ ກ. ນິຍາມທາດແທ້ ແລະ ປາກດົ ການ ທາດແທ້ ແມູ່ນມາດຕະເກນໜຶົ່ງທີົ່ໃຊ້ບອກການສັງລວມທຸກໆດ້ານ, ບັນດາການພົວພັນທີ່ົແນູ່ນອນ ແລະ ປກົ ກະຕິສໍາພັດຢູ່ພາຍໃນຂອງສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ຂະບວນວິວັດ, ມັນກໍານົດການເຄືົ່ອນເໜັງ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ສິົ່ງວດັ ຖຸ ແລະ ຂະບວນວິວັດ. ປາກດົ ການ ແມ່ນູ ມາດຕະເກນໜົງຶ່ ທ່ີຊົ ້ບືີ ອກບນັ ດາດ້ານບັນດາການພົວພັນທສົ່ີ ະແດງອອກພາຍນອກ, ບໍົ່ປົກ ກະຕບິ ນັ ດາສ່ິງົ ວດັ ຖຸ ແລະ ຂະບວນວິວດັ ໃນຄວາມເປັນຈິງ, ມນັ ແມນູ່ ການສະແດງອອກຂອງທາດແທ້. ຕົວຢູ່າງ ທາດແທ້ຂອງລັດທິທຶນນິຍົມ ແມູ່ນຂໍື້ຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງລັກສະນະສັງຄົມຂອງການຜະລິດ ກັບລັກ ສະນະຢຶດຈ່ອງເອກະຊົນທຶນນິຍົມຕໍ່ົກັບພາຫະນະແຫູ່ງການຜະລິດ, ແມູ່ນການກົດຂີ່ົຂູດຮີດມູນຄ່າເຫືຼອ (ມູນຄ່າ ສ່ວນເກີນ...) ປາກດົ ການແມູ່ນໄພວິກດິ ການທາງດ້ານເສດຖະກິດຢາູ່ ງຮອບວຽນ, ຄວາມທຸກຈົນຂອງຊນົ ຊັື້ນກໍາມະ ຊບີ ... ຂ. ສາຍພວົ ພັນສັດຈະວພິ າກລະຫວ່າງທາດແທ້ ແລະ ປາກດົ ການ ທຸກໆສົິ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການລ້ວນແຕູ່ມີທາດແທ້ຂອງມັນ, ທາດແທ້ໄດ້ເຜີຍອອກ ໂດຍຜ່ານບັນດາ ປາກົດການ. ດັົ່ງນື້ັນ, ລະຫວ່າງທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການຈ່ົິງມີການພົວພັນສັດຈະວພິ າກນາໍ ກັນ. ທຸກໆສິົງ່ ວັດຖຸ ລ້ວນແຕູມ່ ີຄວາມເປນັ ເອກະພາບລະຫວາ່ ງທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການ ຄວາມເປັນເອກະພາບ ດງັົ່ ກາ່ ວ ທາດແທ້ເວລາໃດກໍເຜີຍອອກໂດຍຜ່ານບັນດາປາກົດການ, ສ່ວນປາກົດການເວລາໃດກໍແມູ່ນການສະແດງ ອອກຂອງທາດແທ.້ ລັດທວີ ັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກຢັື້ງຢືນວ່າ ທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການລ້ວນແຕູ່ຄົງຕົວຢູ່າງພາວະວິໄສ, ບໍ່ົຂຶ້ືນ ກັບຈດິ ໃຈຂອງຄົນເຮົາ ແລະ ມກີ ານພົວພັນແບບກາຍອິນຊີນໍາກນັ . ເວົ້ືາລວມແລ້ວ ທາດແທເ້ ປັນແນວໃດປາກດົ ການກເໍ ປັນແນວນືັ້ນ ຖ້າທາດແທ້ຫາກດບັ ສູນ ຫືຼ ປູ່ຽນແປງບໍົ່ໄວ ກຊໍ າ້ ປາກດົ ການທສົີ່ ະແດງອອກນນ້ັື ກໍຕ້ອງດັບສູນ ແລະ ປູ່ຽນແປງໄປຕາມ, ທາດແທ້ໃໝູ່ກໍາເນີດເກີດຂຶື້ນ. ປາກົດ ການໃໝທູ່ ສີ່ົ ອດຄອງກັບມັນກໍຈະເກດີ ຂືຶນ້ ມານາໍ . ຕົວຢູ່າງ ລະບອບ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ໄດ້ຮັບການສະຖາປະນາຂຶື້ນ, ທາດແທ້ ຂອງການພົວພັນແຫູ່ງການຜະລິດແບບສັກດິນາ ແລະ ທຶນນິຍົມຢູ່ປະເທດເຮົາກໍຄ່ອຍຖືກລົບລ້າງ ແລະ ທາດແທ້ ໃໝູ່ຂອງການພົວພັນແຫູ່ງການຜະລິດສັງຄົມໃໝູ່ໄດ້ຮັບການກໍົ່ສ້າງຂຶ້ືນ, ໂດຍໄປພ້ອມໆກັບການພົວພັນແຫູ່ງການ ຜະລດິ ໃໝ່ນູ ,້ືີ ບັນດາປາກົດການໃໝູຄ່ ື ການຮ່ວມມືຊ່ວຍເຫືຼອເຊິ່ົງກັນ ແລະ ກັນໃນຖານອ້າຍນ້ອງລະຫວ່າງຊາວຜູ້ ອອກແຮງງານດ້ວຍກັນໄດ້ປາກົດຂຶ້ືນ, ປາກົດການຄົນຂູດຮີດຄົນຢູ່າງໜັກໜ່ວງ, ຄວາມບໍ່ົຍຸດຕິທໍາໃນສັງຄົມ... ທ່ົີ ລະບອບສກັ ດິນາ, ລ່າເມືອງຂນ້ຶື ປະໄວກ້ ໍຄອ່ ຍໆໝົດໄປເທື່ອົ ລະກ້າວ. ຄວາມເປັນເອກະພາບລະຫວ່າງທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການ ແມູ່ນຄວາມເປັນເອກະພາບ ຂອງ 2 ດ້ານກົງ ກັນຂ້າມກັນ. ດັົ່ງນັ້ືນ, ລະຫວ່າງ 2 ດ້ານດັົ່ງກ່າວຈິົ່ງມີຄວາມຂັດແຍູ່ງກັນ. ຄວາມຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການມນັ ສະແດງອອກດ່ງັົ ນີ້ື ການຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການ ແມູ່ນການຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງດ້ານພາຍໃນ ແລະ ດາ້ ນ ພາຍນອກ. 55

ບັນດາປາກົດການ ສະແດງທາດແທ້ອອກມາດ້ວຍຫຼາຍຮູບຫຼາຍຊົງຕ່າງກັນ ຄື ມີບາງປະກົດການ ໄດ້ເຜີຍ ສ່ວນໜຶົ່ງຂອງທາດແທ້, ມີບາງປາກົດການໄດ້ເຜີຍແຜູ່ທາດແທ້ອອກຢູ່າງຈະແຈ້ງ, ມີບາງປາກົດການພັດເຜີຍທາດແທ້ ອອກຢູ່າງບໍົ່ຖືກຕ້ອງ, ຊໍ້ືາບໍ່ົໜໍາຍັງບິດເບືອນທາດແທ້ອີກຊໍ້ືາ, ດ້ວຍເຫດນັ້ືນຖ້າຢາກຮັບຮູ້ສິ່ົງວັດຖຸໃດໜຶົ່ງຢູ່າງຖືກ ຕ້ອງ ແລະ ມວີ ທິ ະຍາສາດ ພວກເຮົາຕອ້ ງລົງເລິກເຖິງທາດແທ້ຂອງມັນ ບໍົ່ຄວນຢຸດຢູ່ໃນປາກົດການໃດໜຶ່ົງເທົ່ານັື້ນ ແຕູຕ່ ອ້ ງໄຈ້ແຍກຫາຼ ຍໆປາກົດການເພືົ່ອຊອກຫາທາດແທ້, ຫີຼກເວັື້ນການເກັບກໍາບໍ່ົເລິກເຊິົ່ງ, ບໍົ່ຄົບຖ້ວນຂອງບັນ ດາປາກດົ ການທ່ີົລວງຕາແລ້ວສະຫຼຸບວ່າ ເປັນທາດແທ້. ທ່ານ ກາກມາກ ຂຽນວ່າ “ຖ້າທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການສອດຄ່ອງກັນໂລດ ແມູ່ນວິທະຍາສາດຈະກາຍ ເປນັ ອນັ ທີ່ເົ ຫືຼອ” ໝາຍຄວາມວ່າ ຖາ້ ປາກົດການໃດໆກໍເຜີຍທາດແທອ້ ອກຢູ່າງຄົບຖ້ວນ, ຄົນເຮົາພຽງແຕູ່ໃຊ້ອິນຊີກໍ ຮັບຮູ້ສິົງ່ ວັດຖຸນືນັ້ ໄດ້ ໂດຍບໍຕ່ົ ອ້ ງການເຖງິ ຈິນຕະນາການນາມມະທໍາແລ້ວຂະແໜງວິທະຍາສາດ ເພືົ່ອຄົື້ນຄວ້າຫາ ທາດແທ້ຂອງສ່ົິງວັດຖຸເຫ່ົຼານື້ັນຈະກາຍເປນັ ອນັ ທ່ົີເຫອຼື ບົຕ່ໍ ້ອງການອີກ, ແຕ່ຕູ ວົ ຈງິ ບໍົເ່ ປັນແນວນັ້ນື . ທ່ານ ເລນນິ ໄດຊ້ ແີ້ື ຈງ້ ອອກວ່າ “ຄວາມຮັບຮູ້ວທິ ະຍາສາດນັບມື້ນບັ ລງົ ເລກິ ຈາກປາກດົ ການເຖິງທາດແທ້, ຈາກບັນດາການພົວພັນທີງ່າຍດາຍໄປເຖິງການພົວພັນທີົ່ສັບສົນ, ແຕູ່ທາດແທ້ ຂັ້ືນຕໍ່ົາໄປເຖິງທາດແທ້ຂັື້ນສູງ ແລະ ກເໍ ປນັ ແນວນື້ັນໄປເລືອ້ ຍ”. ຄວາມຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການ ຍັງສະແດງອອກໃນການຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງອັນທ່ົີ ປົກກະຕິ ສໍາພັດກັບອັນທີົ່ເຄືົ່ອນເໜັງຢູ່າງເນື່ົອງນິດລຽນຕິດ. ເລນິນ ຂຽນວ່າ “ອັນທີ່ົ ບໍ່ົເປັນທາດແທ້, ອັນເບື້ອງ ນອກທ່ີພົ ວກເຮາົ ເຫັນແມູ່ນເຄີຍຜັນປຽູ່ ນ, ສູນເສຍ, ບແົໍ່ ນູນ່ ອນ, ບົ່ໝໍ ້ັືນຄົງເທົາ່ ກັບທາດແທ”້ . ທາດແທ້ຂອງວດັ ຖຸຄົງຕວົ ຕະຫຼອດຂະບວນວິວດັ ແຫູງ່ ການກໍາເນດີ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງມັນ, ເມື່ົອໃດ ສິ່ົງວັດຖຸຫາກດັບສູນໄປ, ທາດແທ້ຂອງມັນຈິົ່ງດັບສູນໄປຕາມ, ແຕູ່ຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການເຄືົ່ອນເໜັງ ແລະ ຂະ ຫຍາຍຕວົ ຂອງສົງ່ິ ວດັ ຖຸ, ທາດແທ້ຂອງມນັ ໄດ້ສະແດງດ້ວຍຫຼາຍປາກົດການຕ່າງກັນ ແລະ ບັນດາປາກົດການເຫົ່ຼານ້ືີ ປຽູ່ ນແປງໄປຕາມບນັ ດາເງືົອ່ ນໄຂພາວະວິໄສ ເລື້ອຍໆ. ດັ່ົງນັື້ນ, ທາດແທ້ແມູ່ນອັນທີ່ົປົກກະຕິສໍາພັດພາຍໃນ, ສ່ວນ ປາກດົ ການແມນູ່ ອັນປູຽ່ ນ ແປງຢູ່າງເນື່ົອງນິດລຽນຕິດ ແຕູ່ກໍຕ້ອງຮັບຮູ້ວ່າ ຕາມປົກກະຕິຂອງທາດແທ້ກໍພຽງແຕູ່ສໍາ ພັດເທົາ່ ນນັື້ . ດງ່ົັ ນນື້ັ , ພວກເຮາົ ບ່ຄໍົ ວນຖວື າ່ ທາດແທ້ແມູນ່ ອັນທ່ີົບໍົ່ປູ່ຽນແປງຢາູ່ ງສໍາບູນ, ທາດແທ້ກໍມີການ ປູ່ຽນແປງ ແຕ່ມູ ັນປູ່ຽນແປງຊາ້ ກວ່າ ຖ້າທຽບໃສູກ່ ານປ່ຽູ ນແປງຂອງປາກົດການ. ຄວາມຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງທາດແທ້ ແລະ ປາກົດການຍັງສະແດງອອກຢູ່ບ່ອນວ່າ ປາກົດການມັນອຸດົມ ສົມບູນກວ່າທາດແທ້, ສ່ວນທາດແທພ້ ັດເລິກເຊ່ົິງກວາ່ ປາກົດການ. ປາກົດການອຸດົມສົມບູນກວ່າທາດແທ້ຍ້ອນວ່າ ປາກົດການມີຄວາມເປັນເອກະພາບກັນລະຫວ່າງອັນທີົ່ເປັນ ທາດແທ້ ແລະ ອັນທີ່ົບໍົ່ເປັນທາດແທ້ ຍ້ອນວ່າ ປາກົດການແມູ່ນອັນສະແດງອອກ ທາງດ້ານທາດແທ້ດ້ວຍຫຼາຍຮູບ ຊົງ, ຫາຼ ຍດ້ານຕ່າງກນັ . ກງົ ກນັ ຂ້າມ, ທາດແທ້ພັດເລິກເຊົງິ່ ກ່ວາປາກດົ ການຍອ້ ນວາ່ ມນັ ແມູ່ນບັນດາການພວົ ພນັ ທີແ່ົ ນນູ່ ອນຢູ່ພາຍ ໃນ, ມັນແມູ່ນອັນຕັດສິນການຄົງຕົວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິົ່ງວັດຖຸ ແລະ ມັນໄດ້ຊໍື້າໄປຊໍື້າມາໃນຫຼາຍປາກົດ ການຕາ່ ງກນັ , ມນັ ສະແດງເຖງິ ກົດເກນຂະຫຍາຍຕົວລວມຂອງ ບັນດາປາກົດການດງົ່ັ ກາ່ ວ. 6. ຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປນັ ຈິງ ກ. ນຍິ າມຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປນັ ຈງິ ຄວາມອາດສາມາດແມູນ່ ມາດຕະເກນໜງົຶ່ ທຊ່ີົ ີືບ້ ອກບັນດາເງື່ອົ ນໄຂໃໝູ່, ບັນດາທ່າອຽ່ ງຂະຫຍາຍຕວົ ມນັ ແມ່ນູ ອັນທ່ີົເປນັ ໜໍົ່ແໜງຢ່ໃູ ນສ່ິງົ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກົດການ ແລະ ຢ່ໃູ ນຂະບວນວິວດັ ມນັ ຍງັ ບ່ທົໍ ນັ ປາກດົ ຂືຶນ້ ແຕູມ່ ັນ 56

ຈະປາກດົ ຂ້ືຶນ ແລະ ກາຍເປນັ ຄວາມຈງິ ໃນເວລາມີເງື່ົອນໄຂອັນເໝາະສົມ. ຄວາມເປນັ ຈງິ ແມູ່ນມາດຕະເກນໜຶົ່ງ ທີຊີ້ືບອກອັນທີຄົງຕົວຢູ່າງແທ້ຈິງ ແມູ່ນອັນທີພວມໄປຮອດ ແລະ ອັນ ທີພວມປາກດົ ອອກ. ຕົວຢູາ່ ງ 1 ພວກເຮົາເອົາແນວເຂົ້ືາປູກທີສົມບູນດີ ໄປປູກລົງດິນທີມີເງື່ົອນໄຂເໝາະສົມ (ມີຄວາມຊຸູ່ມ, ມີ ອນຸ ຫະພມູ ແລະ ແສງສະຫວ່າງເໝາະສົມ) ນີື້ແມູ່ນຄວາມອາດສາມາດ, ຜ່ານໄລຍະເວລາ ແລະ ເງື່ົອນໄຂທີເໝາະ ສມົ , ເມັດເຂາືົ້ ຈະແຕກອອກມາເປນັ ໜເົໍ່ ຂົາ້ື ຫຼື ເອືີ້ນວ່າ ກ້ານືີ້ແມ່ນູ ຄວາມ ເປັນຈງິ . ຕົວຢູ່າງ 2 ຫຼັງຈາກປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການປົດປູ່ອຍ, ການທີ່ົປະເທດລາວ ກ້າວຂຶື້ນກໍົ່ສ້າງລະບອບໃໝູ່ ລະບອບສາທາລະນະລັດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊນົ ແມູ່ນຄວາມອາດສາມາດ, ປດັ ຈບຸ ນັ ຄວາມອາດສາມາດດັ່ົງກ່າວ ພວມກາຍເປນັ ຄວາມຈິງ. ຂ. ການພົວພັນສັດຈະວພິ າກລະຫວາ່ ງຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປນັ ຈງິ ຄວາມອາດສາມາດແມູ່ນເວ້ົືາເຖິງອາການ, ລະດັບຂະຫຍາຍຕົວຂອງສົ່ິງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ ໃນເວລາບໍົ່ ທັນກາຍເປນັ ຄວາມຈງິ ແລະ ຍງັ ແມູ່ນທ່າອ່ຽງການຂະຫຍາຍຕົວ, ມັນຈະກໍາເນີດຂຶື້ນ ຫືຼ ບໍົ່ກໍາເນີດ, ຄວາມອາດສາ ມາດເມື່ົອໄດ້ປະຕິບັດ ແລະ ມີເງື່ົອນໄຂເໝາະສົມຈິງຫັນເປັນຄວາມຈິງ. ຍ້ອນແນວນັື້ນອາດເວົື້າໄດ້ວ່າ ຄວາມ ເປັນຈິງແມູ່ນຄວາມອາດສາມາດທີໄດ້ປະຕິບັດແລ້ວຜັນປູ່ຽນເປັນຄວາມຈິງ, ສິ່ົງວັດຖຸໃໝູ່ກໍາເນີດຂຶ້ືນ, ໃນກະໂຕ ຂອງອັນໃໝູ່ນັື້ນພັດບັນຈຸຄວາມສາມາດໃໝູ່ຂອງການຂະຫຍາຍຕົວ ເພືົ່ອຜັນປູ່ຽນໄປສູ່ສິ່ົງວັດຖຸໃໝູ່ຕໍົ່ໄປເລື້ອຍໆ, ຂອດນີ້ື ຊີື້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ມັນແມູ່ນຄວາມເປັນເອກະພາບຂອງ 2 ດ້ານທີກົງກັນຂ້າມ ລະຫວ່າງຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປນັ ຈງິ . ວິທີສັດຈະວິພາກວັດຖຸນິຍົມ ປະຕິເສດການກົງກັນຂ້າມຢູ່າງສໍາບູນ ລະຫວ່າງຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປັນຈງິ . ຖາ້ ບ່ເໍົ ຫັນການພົວພນັ ເຊ່ິົງກນັ ແລະ ກນັ ລະຫວາ່ ງຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປັນຈິງໃນພຶດຕິ ກໍາຈະບົເໍ່ ຫນັ ໄດ້ຄວາມຈາໍ ເປັນທີ່ົຕ້ອງຄົ້ືນພບົ ບັນຫາຄວາມອາດສາມາດທຊີ ອ້ ນແຟງ, ບເ່ົໍ ຫັນໄດ້ທ່າອ່ຽງຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງສິ່ົງວັດຖຸ ບໍ່ົພາກພູມໃຈຕໍ່ົອັນໃໝູ່ ແລະ ກໍຈະບໍ່ົຮູ້ສ້າງເງື່ົອນໄຂອັນຈໍາເປັນໃຫ້ອັນໃໝູ່ໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວ . ອີກ ບັນຫາໜ່ງົຶ ບົຄໍ່ ວນປນົ ເປ ກນັ ລະຫວາ່ ງຄວາມອາດສາມາດກັບຄວາມເປນັ ຈິງ. ບອົ່ໍ າດຈະເອົາອັນທີບໍ່ົທັນມີ, ອັນທີຫາ ກເໍ ປັນທາ່ ອ່ຽງຂະຫຍາຍຕົວເປນັ ສົິ່ງຄງົ ຕວົ ແທຈ້ ງິ . ໃນຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການເຄືົ່ອນເໜັງ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ. ແຕູ່ລະສິົ່ງວັດຖຸ ປາກົດການ ລ້ວນແຕູ່ບັນຈຸດ້ວຍບັນດາຄວາມອາດສາມາດທີຂະຫຍາຍຕົວຕ່າງກັນ. ຄວາມອາດສາມາດທີຈະຜັນ ປູ່ຽນເປັນຄວາມຈິງ ແມູ່ນນອນຢູ່ໃນຂະບວນວິວັດຂັດແຍູ່ງຢູ່າງສັບສົນ, ດັ່ົງນັື້ນ, ບໍ່ົແມູ່ນຄວາມອາດສາມາດໃດກໍ ປຽູ່ ນເປັນຄວາມເປນັ ຈງິ ໄດ,້ ຄວາມອາດສາມາດ ທຈີ ະກາຍເປັນຄວາມເປັນຈິງ ແມູ່ນມີແຕູ່ໃນເງື່ົອນໄຂອັນແນູ່ນອນ ຄວາມອາດສາມາດໃໝໄູ່ ດ້ຮບັ ການປະຕິບັດຈິ່ງົ ຈະກາຍເປນັ ຄວາມເປັນຈງິ ໄດ້. ຕົວຢູ່າງ ເມັດພຶດດີຈະມີຄວາມອາດສາມາດກໍາເນີດເປັນລໍາຕົື້ນໄດ້ ມັນຕ້ອງການເງືົ່ອນໄຂອັນຈໍາເປັນແນູ່ ນອນ ເຊ່ົັນ ດິນ, ແສງສະຫວ່າງ, ອຸນຫະພູມທີເໝາະສົມ... ຂະບວນປະຕິວັດທີລະເບີດ ຂຶ້ືນແມູ່ນຕ້ອງມີເງືົ່ອນໄຂ ອັດຕະວໄິ ສ ແລະ ພາວະວິໄສອັນແນູ່ນອນຄື ຕອ້ ງມີການນໍາພາຂອງຊນົ ຊນືັ້ ປະຕິວັດ, ຕ້ອງມີໂອກາດປະຕວິ ດັ ແລະ ສະພາວະການປະຕິວດັ . ຄ. ບນັ ດາປະເພດຄວາມອາດສາມາດ ແຕລູ່ ະສ່ົິງວັດຖຸ ແຕລູ່ ະຂະບວນວິວັດ ລວ້ ນແຕ່ແູ ມ່ນູ ຄວາມເປັນເອກະພາບຂອງບັນດາດາ້ ນ ບນັ ດາທາ່ ອ່ຽ ຕາ່ ງກນັ ແລະ ກົງກັນຂ້າມກັນ. ດັງົ່ ນນ້ືັ , ແຕ່ລູ ະສ່ົິງວດັ ຖຸ ແລະ ຂະບວນວວິ ັດ ຈ່ິງົ ບນັ ຈຸດວ້ ຍບນັ ດາຄວາມອາດສາ 57

ມາດຕ່າງກັນ, ແຕວູ່ ່າບນັ ດາຄວາມອາດສາມາດເຫົູ່າຼ ນ້ັນື ໄດ້ ແບູ່ງເປນັ ປະເພດດງ່ັົ ນື້ີ: ຄວາມອາດສາມາດຕວົ ຈິງ ຄວາມອາດສາມາດຕົວຈງິ ແມູ່ນຄວາມອາດສາມາດ ທີເລີ່ົມມາຈາກທາດແທ້ຂອງສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ຂະບວນວິ ວັດນືັນ້ ໄວ ຫືຼ ຊ້າມນັ ຈະກາຍເປນັ ຄວາມຈິງ ເພາະມັນມເີ ງ່ົອື ນໄຂຄົບຖວ້ ນຈໍາເປັນ ຢູແ່ ລ້ວ. ຕົວຢູ່າງ ຫັງຼ ຈາກປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການປົດປູ່ອຍ, ປະເທດລາວໄດ້ກ້າວຂຶື້ນສູ່ໄລຍະແຫູ່ງການກໍົ່ສ້າງ ແລະ ຂະຫຍາຍລະບອບ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ ໃນປັດຈຸບັນ. ໂດຍມີພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວນໍາພາ ແລະ ມີ ແນວທາງອັນຖກື ຕອ້ ງສອດຄ່ອງແຕູ່ລະໄລຍະ, ປະຊາຊົນລາວ ມີມູນເຊື້ອດຸໝັ່ົນ, ສາມັກຄີ ແລະ ມູນເຊື້ອຮັກຊາດ ຄຽດຊັງສັດຕູ, ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫືຼອອັນຈິງໃຈຈາກ ເພອ່ືົ ນມດິ ໃນທ່ົວໂລກນັື້ນແມນູ່ ຄວາມອາດສາມາດຕວົ ຈິງ. ຄວາມອາດສາມາດຮູບການ ຄວາມອາດສາມາດຮບູ ການ ແມູ່ນຄວາມອາດສາມາດ ທີບທ່ົໍ ນັ ມີເງອ່ົື ນໄຂຄບົ ຖ້ວນ ເພື່ົອຫັນປູ່ຽນເປັນຄວາມ ເປນັ ຈິງ, ແຕູອ່ ະນາຄດົ ເມືົອ່ ມເີ ງົືອ່ ນໄຂຄບົ ຖ້ວນອາດຈະປາກົດຂຶນ້ື ແນນູ່ ອນ. ຕົວຢ່າູ ງ ພືນ້ ຖານການຜະລດິ ສນິ ຄ້າງາ່ ຍດາຍໃນທ້ອງຖ່ນົິ ຂອງນາຍທຶນ ມີຄວາມອາດສາມາດເກີດວິກິດການ, ແຕອູ່ ນັ ນນ້ືັ ຍັງຄົງແມູ່ນຄວາມອາດສາມາດຮູບການ ເພ່ືົອກ້າວເຖິງລັດທທິ ຶນນິຍົມ ຂະຫຍາຍຕົວຈິົ່ງມີເງືົ່ອນໄຂໃຫ້ແກູ່ ວິກິດການນື້ັນລະເບີດຂືຶ້ນ. ການຮັບຮູ້ການພົວພັນສັດຈະວິພາກ ແລະ ການຜັນປູ່ຽນເຊິ່ົງກັນ ແລະ ກັນລະຫວ່າງ ຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມເປັນຈິງຢູ່າງຖືກຕ້ອງນັ້ືນ. ມັນມີຄວາມໝາຍສໍາຄັນຢູ່າງໃຫຍ່ຫຼວງໃນໂລກທໍາມະຊາດ ຂະບວນວິວັດ ຄວາມອາດສາມາດຫັນເປັນຄວາມຈິງ ໄດ້ສະແດງອອກ ດ້ວຍຕົນເອງຕາມກົດເກນຢູ່າງກະແຈກກະຈາຍ, ສ່ວນໃນ ສັງຄົມຂະບວນວວິ ັດດງັົ່ ກ່າວໄດສ້ ະແດງອອກໂດຍຜ່ານການເຄື່ົອນໄຫວແບບອັດຕະວິໄສຂອງຄົນເຮົາ. ດັ່ົງນັ້ືນ, ໃນ ພຶດຕິກໍາພວກເຮົາຕ້ອງຊອກຫາບັນດາຄວາມສາມາດຕົວຈິງ ແລະ ຄວາມອາດສາມາດຮູບການ, ແລ້ວສ້າງ ເງ່ືົອນໄຂ ອນັ ສະດວກສອດຄ່ອງໃຫມ້ ັນຜັນປຽູ່ ນເປນັ ຄວາມຈິງ, ຈາໍ ກັດດັບສນູ ບັນດາຄວາມອາດສາມາດທີບໍົ່ມຜີ ນົ . ສະຫຼຸບລວມ ວິທີສັດຈະວິພາກວັດຖຸນິຍົມ ແມູ່ນເວົ້ືາເຖິງຄວາມເປັນເອກະພາບນາກັນ ແບບກາຍອິນຊີ ລະຫວ່າງບັນດາຄູ່ມາດຕະເກນ ໃນການຄົ້ືນຄວ້າໂລກວັດຖຸ ແລະ ສັງຄົມ, ແຕູ່ລະຄູ່ມາດຕະເກນມັນເວົື້າເຖິງ ການພົວພັນຂອງບັນດາດ້ານທີົ່ກົງກັນຂ້າມ, ແຕູ່ມັນມີຄວາມເປັນ ເອກະພາບນໍາກັນ, ກະທົບໄປມາເຊິ່ົງກັນ ແລະ ກັນ, ຜັນປຽູ່ ນເຊ່ງົິ ກັນ ແລະ ກນັ ຂອງສ່ງິົ ວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ. ບນັ ດາຄູມ່ າດຕະເກນພ້ືນຖານຂອງວິທີສັດຈະວິພາກ ຍັງມີໜ້າທີົ່ຄືນົ້ ຄວາ້ ເພມ່ີົ ເຕີມໃຫ້ແກູ່ ບັນດາກົດເກນພື້ນ ຖານອີກ. ສິ່ົງທີບັນດາສາມກົດເກນພື້ນຖານຍັງບໍົ່ທັນໄດ້ເວົ້ືາເຖິງ. ແຕູ່ພວກເຮົາກໍບໍົ່ຄວນເຂົື້າໃຈວ່າ ບັນດາຄູ່ມາດ ຕະເກນນີື້ ມີລັກສະນະສົມບນູ ຄບົ ຖ້ວນເປັນຈິງໃນໂລກພາວະວໄິ ສ ພວກເຮົາຍງັ ມໜີ ້າທີຄື້ນົ ຄວ້າຊອກຮູ້ບັນດາມາດ ຕະເກນໃໝູ່ຕົມ່ື ອກີ . ເວລາພວກເຮາົ ໜູນໃຊ້ບັນດາຄູ່ມາດຕະເກນ ຕ້ອງອີງໃສູ່ພຶດຕິກໍາເພືົ່ອສັງເກດພິຈາລະນາວ່າ ປາກົດການນັື້ນ ພວມເຄືົ່ອນເໜັງຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄອບງໍາຂອງບັນດາຄູ່ມາດຕະເກນ, ຫຼີກເວັື້ນແນວຄິດອັດຕະວິໄສໃນເວລາໝູນໃຊ້ ບັນດາຄູມ່ າດຕະເກນ. ຄາໍ ຖາມ 1. ມາດຕະເກນ ແມູ່ນຫຍັງ ? ແລະ ເກີດຂື້ນຶ ໄດແ້ ນວໃດ ? 2. ມາດຕະເກນປັດຊະຍາຕາ່ ງມາດຕະເກນອ່ືນົ ໆແນວໃດ ? 3. ບັນດາຄູ່ມາດຕະເກນພນ້ື ຖານຂອງລດັ ທິວັດຖຸນຍິ ົມສັດຈະວິພາກມເີ ນອື້ ໃນແນວໃດ ? 58

ບດົ ທີ 7 ທດິ ສະດຄີ ວາມຮບັ ຮູ້ 1. ຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ທາດແທ້ຂອງຄວາມຮັບຮູ້ ທິດສະດີກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຮູ້ ຂອງລັດທິວັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກມີຂຶ້ືນໂດຍອີງໃສູ່ຜົນສໍາເລັດຂອງວິທະຍາ ສາດ ແລະ ພຶດຕິກໍາຕົວຈິງ ເຊິົ່ງສັງຄົມໄດ້ຮັບຜົນສໍາເລັດມາແລ້ວ, ມາກອັງແກນ ໄດ້ສ້າງທິດສະດີນີື້ຂຶ້ືນ ແລະ ທ່ານ ເລນນິ ເປນັ ຜູປ້ ກົ ປກັ ຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຕ່ືມົ . ທິດສະດີກ່ຽວກັບຄວາມຮບັ ຮ້ແູ ມູ່ນເນື້ອໃນໜຶ່ົງທີ່ົສໍາຄັນຂອງປັດຊະຍາ ແລະ ກໍແມູ່ນເນື້ອໃນໜຶົ່ງ ທີົ່ມີການຕໍ່ົສູ້ ກັນຢູ່າງດຸເດືອດລະຫວ່າງວິທີສັດຈະວິພາກ ແລະ ວິທີເມຕາຟີຊິກ (ກົນຈັກ), ລະຫວ່າງລັດທິວັດຖຸນິຍົມສັດຈະ ວິພາກກບັ ບນັ ດາທດັ ສະນະທີກງົ ກັນຂ້າມ. 1.1 ຄວາມຮັບຮູ້ ຄວາມຮັບຮູ້ ແມູ່ນການສ່ອງແສງຂອງໂລກພາວະວິໄສ ເຂາົື້ ໃສູ່ມັນສະໝອງຂອງຄົນເຮົາ ແລວ້ ເກີດມີຄວາມ ຮູ້ສກຶ ຂ້ນືຶ ມາຕາມທດັ ສະນະໃດໜຶງົ່ ທີແ່ົ ນນູ່ ອນ. 1.2 ທດິ ສະດີຄວາມຮບັ ຮູ້ ທິດສະດກີ ຽ່ ວກບັ ຄວາມຮບັ ຮູ້ ແມ່ນູ ຫຼັກທດິ ສະດີ ກ່ຽວກັບກໍາລງັ ຄວາມສາມາດຂອງຄົນເຮົາ ໃນການເຂົ້ືາໃຈ ໂລກພາວະວໄິ ສ ບົນພື້ນຖານແກ້ໄຂບນັ ຫາພື້ນຖານຂອງປັດຊະຍາຢາູ່ ງຖືກຕອ້ ງ. ຈດຸ ເລ່ົີມຂອງທດິ ສະດແີ ຫງູ່ ຄວາມຮັບຮູ້ ແມູ່ນມາຈາກວິທີແກ້ໄຂບັນຫາພຶື້ນຖານຂອງປັດຊະຍາ, ເຊິ່ົງແມູ່ນ ໜົຶງ່ ໃນບັນດາການພວົ ພນັ ລະຫວ່າງວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈ, ແມູ່ນອັນໃດມີກ່ອນ, ອັນໃດມີຫຼັງ, ອັນໃດຕັດສິນອັນໃດ, ມະນດຸ ເຮາົ ສາມາດຮບັ ຮູ້ໂລກ ແລະ ກດົ ເກນຂອງມັນໄດ້ ຫືຼ ບ.ໍ ຈາກວທິ ີແກ້ໄຂບັນຫາພືນ້ ຖານຂອງປັດຊະຍານ້ເີື ອງ ໃນປະຫວັດສາດຂອງປັດຊະຍາ ກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຮູ້ ຈ່ົິງມີຫຼາຍທັດສະນະທ່ົແີ ຕກຕາ່ ງກັນ ເຊົັ່ນ ລດັ ທິຈດິ ຕະນຍິ ົມອດັ ຕະວິໄສ, ລັດທິຈິດຕະວິຍົມພາວະວິໄສ, ລັດທິອະ ວິຊານິຍົມ, ພວກທິດສະດີລະແວງສົງໄສ, ພວກວັດຖຸນິຍົມສະໄໝກ່ອນມາກນັ້ືນແມູ່ນລ້ວນແຕູ່ບໍ່ົຮັບຮູ້ວ່າຄວາມ ຮັບຮູແ້ ມູ່ນການສ່ອງແສງໂລກພາວະວິໄສ, ເຊງົ່ິ ແມູ່ນທັດສະທີ່ົຝືນວິທະຍາສາດກຽ່ ວກບັ ການແກ້ໄຂ ບັນຫາພື້ນຖານ ຂອງປັດຊະຍາວາ່ ຄົນເຮາົ ສາມາດຮບັ ຮູ້ໂລກໄດ້ ຫືຼ ບໍ. ທິດສະດີແຫູ່ງຄວາມຮັບຮູ້ຂອງລັດທິວັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກຢັ້ືງຢືນວ່າ ໂລກພາວະວິໄສ ຄົງຕົວຢູ່າງ ເອກະລາດ ບໍຂ່ົ ນື້ຶ ກບັ ສະຕິຂອງຄົນເຮົາ, ຄວາມຮບັ ຮ້ຂູ ອງຄົນເຮາົ ແມູ່ນການສ່ອງແສງຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສ, ຄົນ ເຮາົ ມຄີ ວາມສາມາດຮັບຮູ້ ແລະ ດດັ ສ້າງໂລກໄດ້. ທດິ ສະດີແຫງູ່ ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງລັດທິວັດຖຸນິຍົມສດັ ຈະວພິ າກຖວື ່າ ຄວາມຮັບຮູ້ແມູ່ນວິວັດ ແຫູ່ງການສ່ອງ ແສງພາວະວໄິ ສ, ແຕ່ຫູ າກບແົໍ່ ມູນ່ ສອ່ ງແສງແບບງ່າຍດາຍ, ນ້ນືັ ແມູ່ນວິວັດການເຄືົ່ອນເໜັງຢູ່າງບໍົ່ຢຸດຢັື້ງ ຈາກບ່ອນບົ່ໍ ທັນຮ້ເູ ຖງິ ບອ່ ນຮບັ ຮູ້ືແຕູ່ປາກົດການເຖງິ ທາດແທ້, ແຕຕູ່ ື້ນຫາເລກິ ແລະ ບ່ົໍແມູ່ນການສ່ອງແສງເທົອື່ ດຽວ. ເລນນິ ຂຽນວ່າ “ວວິ ດັ ບມໍ່ົ ຂີ ອບເຂດໃນການກາ້ ວເຂື້າົ ໄປເລກິ ສູ່ຄວາມຮບັ ຮູ້ຂອງຄົນເຮາົ ກ່ຽວກັບບັນດາສິົ່ງ ວັດຖຸ, ປາກົດການ. ວິວັດການຄວາມຮັບຮູ້ເລີົ່ມແຕູ່ປາກົດການເຖິງທາດແທ້, ແຕູ່ທາດແທ້ບໍ່ົເລິກເຊິົ່ງກ້າວເຖິງ ທາດແທທ້ ່ີເົ ລກິ ເຊິົງ່ ກວ່ າເກ່ົາ” (1). ທດິ ສະດີກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຮຂູ້ ອງລັດທວິ ດັ ຖຸນຍິ ົມສດັ ຈະວພິ າກບໍົ່ໄດຖ້ ວື ່າ ວິວດັ ຄວາມຮບັ ຮແູ້ ມ່ນູ ວວິ ັດ ທີຄົນເຮາົ ຢນື ຢນູ່ ອກສິົງ່ ວດັ ຖຸ ແລະ ປາກດົ ການເພືົອ່ ສອ່ ງແສງ, ມັນແມູ່ນວິວັດ ຂອງຄົນເຮາົ ທເົີ່ ດີນເລກິ ເຂ້າົື ສ່ໂູ ລກ 59

ພາວະວໄິ ສ ໂດຍຜາ່ ນການເຄືົອ່ ນໄຫວພຶດຕິກໍາຕວົ ຈິງ ເພອື່ົ ຮັບຮໂູ້ ລກ ແລະ ດດັ ສ້າງໂລກ. ທ່ານ ກາກມາກຂຽນວ່າ “ພວກນັກປັດຊະຍາເມື່ົອກ່ອນ ມີແຕູ່ອະທິບາຍໂລກດ້ວຍຫຼາຍວິທີຕ່າງກັນ, ແຕູ່ ບນັ ຫາຂອງມນັ ແມູ່ນຢບູ່ ່ອນດດັ ສາ້ ງໂລກ” (2). ທດິ ສະດກີ ່ຽວກບັ ຄວາມຮບັ ຮູ້ຂອງລັດທິວັດຖນຸ ິຍົມສັດຈະວພິ າກຖເື ອາົ ພຶດຕິກໍາຕົວຈິງເປັນພື້ນຖານ, ເປັນ ກໍາລັງຊຸກດັນ, ເປັນຈຸດປະສົງຂອງຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ເປັນມາດຖານເພືົ່ອກວດກາຄວາມຖືກຕ້ອງຊັດເຈນຂອງ ຄວາມຮບັ ຮ.ູ້ ເລນິນຂຽນວ່າ “ທັດສະນະກ່ຽວກັບຊີວິດການເປັນຢູ່, ກ່ຽວກັບພຶດຕິກໍາຕົວຈິງ, ຕ້ອງແມູ່ນທັດສະນະອັນ ດບັ ໜ່ຶງົ ແລະ ພື້ນຖານຂອງທິດສະດີກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຮູ້” (3). ລວມຄວາມວ່າ ທາດແທ້ຂອງຄວາມຮັບຮູ້ ແມ່ນູ ວວິ ດັ ການສ່ອງແສງຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສຢູ່າງສັດຈະວິ ພາກ, ຕງັື້ ໜ້າ, ແຕປູ່ າກົດການເຖິງທາດແທ້, ຜາ່ ນການເຄ່ົືອນໄຫວພດຶ ຕິກໍາຕວົ ຈິງເພືົ່ອຮັບຮູ້ ແລະ ດັດສ້າງໂລກ. 2. ບົດບາດ ແລະ ຄນຸ ປະໂຫຍດຂອງພດື ຕິກາໍ 2.1 ພດື ຕິກາໍ ພດຶ ຕິກໍາແມູ່ນທັງໝົດການເຄື່ົອນໄຫວທາງດ້ານວັດຖຸ ທີົ່ມີລັກສະນະສັງຄົມ, ລັກສະນະປະຫວັດສາດຂອງ ຄນົ ເຮາົ ເຊົິ່ງແນູ່ໃສູ່ດັດສ້າງໂລກພາວະວິໄສມາຮັບໃຊຄ້ ວາມຕອ້ ງການຂອງຄົນເຮົາ. ພດຶ ຕິກາໍ ຂອງມະນຸດ ລວມມບີ ນັ ດາການເຄອົື່ ນໄຫວອອກແຮງງານຜະລດິ ວດັ ຖຸ, ການຕ່ົໍສູ້ຊົນຊັ້ືນໃນສັງຄົມ , ການສັງເກດ ແລະ ການຄ້ນົື ຄວ້າທົດລອງວິທະຍາສາດ ແລະ ອືນ່ົ ໆ. ໃນນັື້ນ ການເຄືົ່ອນໄຫວອອກແຮງງານຜະລິດ ວດັ ຖຸສ່ງົິ ຂອງເປັນພື້ນຖານກວາ່ ໝູ່, ເພາະວາ່ ການເຄືອົ່ ນໄຫວ ດັງກາ່ ວນນື້ັ ມັນຕັດສິນການຄົງຕົວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງສັງຄົມມະນຸດໃນທຸກສະໄໝປະຫວັດສາດ, ສ່ວນການເຄື່ົອນໄຫວອືົ່ນໆ ເມື່ົອເບິ່ົງເຖິງທີ່ົສຸດແລ້ວກໍລ້ວນແຕູ່ ອອກຈາກມັນ ແລະ ຮັບໃຊ້ມັນ. ພຶດຕິກໍາບໍ່ົແມູ່ນການເຄື່ົອນໄຫວທາງດ້ານວັດຖຸແບບກະແຈກກະຈາຍຂອງແຕູ່ລະ ຄົນ, ແຕູ່ຫາກ ແມູ່ນການເຄືົ່ອນໄຫວລວມຂອງຫຼາຍຄົນໃນແຕູ່ລະໄລຍະອັນແນູ່ນອນ. ພຶດຕິກໍາມີບົດບາດ ແລະ ຄນຸ ປະໂຫຍດອນັ ໃຫຍູ່ ຫວຼ ງຕ່ກໍົ ັບມະນດຸ ແລະ ຕ່ົກໍ ບັ ຂະບວນວິວດັ ແຫງູ່ ຄວາມຮັບຮຂູ້ ອງມະນດຸ . 2.2 ບດົ ບາດ ແລະ ຄຸນປະໂຫຍດຂອງພືດຕິກໍາ ກ.ພຶດຕກິ າໍ ເປນັ ພືນ້ ຖານຂອງຄວາມຮັບຮູ້ ມະນດຸ ຢາກຄງົ ຕວົ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວໄດ້, ກ່ອນອ່ືົນໝົດຕ້ອງອອກແຮງງານຜະລດິ ວດັ ຖຸ ສິ່ົງຂອງເພື່ົອຮັບ ໃຊຊ້ ີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຕົນ ເຊັົ່ນ ອາຫານການກິນ, ເຄື່ົອງນຸູ່ງຫົ່ມ, ຢາປົວພະຍາດ ແລະ ອືົ່ນໆ. ແຕູ່ບັນດາສິົ່ງເຫຼົ່າ ນັ້ືນ ບໍົ່ໄດ້ມີຢູ່ທໍາມະຊາດແບບສໍາເລັດຮູບໃຫ້ແກູ່ຄົນເຮົາ, ມີແຕູ່ຜ່ານຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການອອກແຮງງານຜະລິດ ເທົ່ານືັນ້ . ຄົນເຮາົ ຈິງ່ົ ຈະມີວດັ ຖສຸ ່ົງິ ຂອງຮັບໃຊ້ໃ້ືຫແ້ ກູ່ຊີວິດການເປນັ ຢູ່ຂອງຕົນ ແລະ ສັງຄົມ. ໃນການອອກແຮງງານ ຜະລິດຂອງຄົນເຮົາໄດ້ກະທົບໃສູ່ທໍາມະຊາດ, ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມລຶກລັບ ຂອງໂລກທໍາມະຊາດກໍໄດ້ຖືກເປີດເຜີຍ ອອກເປັນລໍາດັບຕໍົ່ເນືົ່ອງມາໃຫ້ຄວາມຮັບຮູ້ແກູ່ຄົນເຮົາ ຕໍົ່ກັບການຜະລິດ ແລະ ຕໍົ່ກັບທໍາມະຊາດນັບມື້ນັບອຸດົມ ສົມບູນ ແລະ ເລິກເຊິ່ົງກວ່າເກົ່າ, ເມືົ່ອຂອບເຂດຂອງການອອກແຮງງານກ້ວາງອອກເທົ່າໃດ, ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຄົນ ເຮົາກຽ່ ວກັບໂລກ ພາວະວິໄສກໍນບັ ມ້ືສງູ ຂຶືນ້ ເທາົ່ ນັນ້ື , ລະດັບໃນການບຸກເບີກ ແລະ ພຊິ ດິ ທໍາມະຊາດກໍຍ່ົິງສງູ ຂນື້ຶ . ໃນການອອກແຮງງານຜະລິດຂອງຄົນເຮົາບໍົ່ພຽງແຕູ່ກະທົບໃສູ່ໂລກທໍາມະຊາດເທົ່ານັ້ືນ, ແຕູ່ຍັງມີການພົວ ພັນລະຫວາ່ ງຄນົ ກບັ ຄົນອີກດວ້ ຍ, ຍອ້ ນວາ່ ການຜະລິດມລີ ັກສະນະສັງຄົມ. ໃນສັງຄົມທີົ່ມີຊົນຊັື້ນ ການຕໍົ່ສູ້ຊົນຊັື້ນ ແມນູ່ ການເຄືົອ່ ນໄຫວພຶດຕກິ ໍາອັນໜງ່ົຶ ທ່ີົສາໍ ຄນັ ຜ່ານຂະບວນວິວັດໃນການຕໍ່ົສູ້ຊົນຊັື້ນນັ້ືນ ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຄົນເຮົາ ກຽ່ ວກບັ ກດົ ເກນການເຄືອົ່ ນໄຫວຂອງສງັ ຄມົ ກຽ່ ວກບັ ປະຫວດັ ສາດຂອງສງັ ຄົມ ນັບມື້ນັບຂະຫຍາຍຕົວຂຶ້ືນສູ່ຍອດ 60

ສງູ ຂອງມັນ. ນ້ືັນແມ່ນູ ລດັ ທິ ວດັ ຖຸນິຍົມປະຫວັດວພິ າກ ເຊິ່ົງໄດ້ສັງເຂບບັນດາກົດເກນ ການເຄືົ່ອນເໜັງພາວະວິໄສ ຂອງປະຫວດັ ສາດສງັ ຄມົ ມະນຸດຢູ່າງມີວທິ ະຍາສາດ. ຄວາມຮບັ ຮຂູ້ ອງຄົນເຮົາແຕລູ່ ະຄົນ, ແຕລູ່ ະລຸ້ນບໍພົ່ ຽງແຕູ່ໄດມ້ າຈາກພຶດຕິກໍາ ແລະ ບົດຮຽນທີົ່ໄດ້ຮັບໂດຍ ກົງ, ແຕູ່ຍັງໄດ້ມາຈາກການສືບທອດມູນມໍລະດົກຂອງຄົນລຸ້ນກ່ອນສະສົມໄວ້ ອັນນັື້ນມັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມຮັບຮູ້ ຂອງມະນດຸ ນັບມື້ນັບອດຸ ມົ ສົມບູນຂືຶນ້ . ທາ່ ນ ມາກ ຂຽນວ່າ “ຊວີ ດິ ສງັ ຄມົ ດ້ານທາດແທ້ຂອງມນັ ແມູ່ນລັກສະນະພຶດຕກິ າໍ , ສງົິ່ ເລິກລັບທັງໝົດ, ກໍາ ລັງຊກຸ ຍູ້ທດິ ສະດເີ ຂົື້າສູ່ເສັນື້ ທາງລັດທິເລິກລັບ ລວ້ ນແຕູໄ່ ດ້ແກ້ໄຂຢູາ່ ງສົມເຫດສົມຜົນໃນພຶດຕິກໍາຂອງຄົນ ແລະ ຢູ່ ໃນຄວາມເຂົື້າໃຈກ່ຽວກບັ ພດຶ ຕິກໍານັນ້ື ” (4) ຂ. ພດຶ ຕິກາໍ ເປນັ ກໍາລງັ ດນັ ຂອງຄວາມຮັບຮູ້ ຜາ່ ນພດຶ ຕກິ ໍາຕົວຈງິ ນືນ້ັ ພຶດຕກິ າໍ ໄດວ້ າງຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ໜາ້ ທົີອ່ ອກມາໃຫຮ້ ັບຮູ້, ຄວາມຕ້ອງການ ຂອງການເຄື່ົອນໄຫວພຶດຕິກໍາໃນແຕູ່ລະດ້ານ, ແຕູ່ລະຂະແໜງລ້ວນແຕູ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຄົນເຮົາຕ້ອງມີຄວາມຮັບຮູ້ ກ່ຽວໂລກພາວະວິໄສ. (4) ຄະນະໂຄສະນະອົບຮົມສນູ ກາງພກັ ປດັ ຊະຍາມາກ ເລນິນ, ລັດທວິ ັດຖນຸ ຍິ ມົ ສັດຈະວພິ າກ. ສໍານກັ ພມິ ຈາໍ ໜ່າຍ ສປປ ລາວ ປີ 1986 ໜາ້ 219 ຄວາມຕ້ອງການໃນການດັດແປງການປູກຝັງ, ລ້ຽງສັດ ໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ວິທະຍາສາດທາງດ້ານກະສິກໍາຂະ ຫຍາຍຕວົ , ຄວາມຕອ້ ງການໃນການດັດແປງເຄື່ົອງມືການຜະລິດ ຈະຊຸກຍູ້ໃຫ້ວິທະຍາສາດເຕັກນິກຂະຫຍາຍຕົວ, ຖ້າສັງຄົມມີຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານພະລັງງານ, ດ້ານວັດຖຸດິບແມູ່ນມັນກໍຈະຊຸກຍູ້ໃຫ້ວິທະຍາສາດທາງດ້ານພະ ລງັ ງານເຄມຂີ ະຫຍາຍຕົວຂ້ຶືນ. ຢູ່ໃນສັງຄົມນບັ ແຕສູ່ ັງຄົມເກີດມີຊົນຊນືັ້ , ການຕົ່ສໍ ຊູ້ ົນຊືັ້ນ ແມນູ່ ກາໍ ລັງຊຸກດັນໃຫ້ສັງຄົມ ແລະ ບັນດາຂະ ແໜງວິທະຍາສາດສັງຄົມຂະຫຍາຍຕົວ; ລັດທິ ມາກ-ເລນິນ ກໍາເນີດຂຶ້ືນມາຈາກ ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການແຫູ່ງ ການຕໍົ່ສູ້ຂອງຊົນຊັ້ືນກໍາມະກອນ ຕ້ານກັບຊົນຊັື້ນນາຍທຶນຍ້ອນວ່າ ການຕໍ່ົສູ້ນັື້ນມັນຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ໃຫ້ມີທິດ ສະດີປະຕິວັດເຍືອງທາງ, ມັນໄດ້ກາຍເປັນພື້ນຖານ ໂລກະທັດ ແລະ ວິທີວິພາກໃຫ້ແກູ່ຊົນຊັື້ນກໍາມະກອນ ໃຫ້ແກູ່ ບັນດາຂະແໜງວິທະຍາສາດທໍາມະຊາດ ວິທະຍາສາດສັງຄົມທັງໝົດເປັນເຂັມທິດເຍືອງທາງ ໃຫ້ແກູ່ການເຄືົ່ອນໄຫວ ປະຕິວັດຂອງບັນດາ ພກັ ການເມອື ງຂອງຊົນຊັ້ນື ກາມະກອນ. ທ່ານ ອງັ ແກນ ຂຽນວາ່ “ໃນສັງຄມົ ເກດີ ມຄີ ວາມຕ້ອງການກ່ຽວກັບເຕັກນິກ ຄວາມຕ້ອງການນັ້ືນຈະຊຸກ ຍວູ້ ທິ ະຍາສາດກາ້ ວຂືນ້ຶ ແຮງກວ່ າເກາົ່ ນບັ ເປັນສິບໆມະຫາວິທະຍາໄລ” (5). ຄ. ພຶດຕກິ າໍ ແມນູ່ ຈຸດປະສົງຂອງຄວາມຮບັ ຮູ້ ພດຶ ຕິກາໍ ບ່ພໍົ ຽງແຕູ່ເປັນພື້ນຖານ ແລະ ເປນັ ກໍາລັງຊຸກດັນຂອງຄວາມຮັບຮູ້ເທົ່ານັື້ນ, ແຕູ່ພຶດຕິກໍາຍັງແມູ່ນ ຈຸດປະສົງຂອງຄວາມຮັບຮູ້, ຍ້ອນວ່າໜ້າທີ່ົຂອງຄວາມຮັບຮູ້ແມູ່ນຕ້ອງກໍາໄດ້ ກໍາລັງແຮງຂອງທໍາມະຊາດ ກໍາໄດ້ ກດົ ເກນແຫງູ່ ການເຄົືອ່ ນໄຫວຂອງທໍາມະຊາດ ແລະ ສງັ ຄົມ ເພົ່ືອແນູ່ໃສູ່ດັດສ້າງໂລກທໍາມະຊາດ, ສັງຄົມຕາມຈຸດ ປະສົງ ແລະ ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ຂອງຄົນເຮາົ . ຄວາມຮບັ ຮເູ້ ກີດມາຈາກພຶດຕກິ ໍາ ແລະ ແນູ່ໃສູ່ຮັບໃຊ້ພຶດຕິ ກໍາ, ຄວາມຮບັ ຮູແ້ ມ່ນູ ການຍກົ ສງູ ກໍາລັງຄວາມສາມາດເຂ້ືົາໃນການດດັ ສາ້ ງໂລກ. ລວມຄວາມວ່າ ພດຶ ຕກິ ໍາເປັນພື້ນຖານອັນຕົ້ືນຕໍກ່ວາໝູ່ ແລະ ໂດຍກົງກ່ວາໝູ່ຂອງຄວາມຮັບຮູ້, ເປັນກໍາ ລັງຊຸກດນັ ແລະ ເປນັ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງຄວາມຮັບຮູ້, ຖ້າບົ່ເໍ ລົີມ່ ຈາກພດຶ ຕິກາໍ ແລະ ບອໍ່ົ ີງໃສູ່ພຶດຕິກໍາແລ້ວ ແມູ່ນບໍ່ົອາດ ມີຄວາມຮບັ ຮທູ້ ຖີົ່ ກື ຕອ້ ງ, ບອ່ົໍ າດມຄີ ວາມຮວູ້ ທິ ະຍາສາດໄດ້, ບອ່ົໍ າດອະທບິ າຍວວິ ັດການກໍາເນີດ, ການຂະຫຍາຍ 61

ຕົວຂອງຄວາມຮບັ ຮໄູ້ ດ້. 2.3 ເສ້ັືນທາງສດັ ຈະວພິ າກແຫງູ່ ຄວາມຮັບຮູ້ ທ່ານ ເລນນິ ຂຽນໄວໃ້ ນປຶ້ືມປັດຊະຍາວ່າ “ເລມ່ົີ ຈາກການສໍາພັດທາງອິນຊີ ໂດຍກົງທີ່ົມີຊີວິດຊີວາກ້າວໄປ ເຖິງຈິນຕະນາການນາມມະທໍາ, ຈາກຈິນຕະນາການນາມມະທໍາໄປເຖິງພຶດຕິກໍານັື້ນ ແມູ່ນເສັື້ນທາງສັດຈະວິພາກ ຂອງຄວາມຮັບຮສູ້ ດັ ຈະທໍາ ຂອງການຮບັ ຮູ້ຄວາມເປັນຈິງ” (6) ກ. ຈາກການສາໍ ພດັ ອນິ ຊີໂດຍກງົ ທ່ມີົ ີຊວີ ິດຊີວາໄປເຖງິ ຈິນຕະນາການນາມມະທໍາ ການສາໍ ພດັ ທາງອນິ ຊໂີ ດຍກົງທມີ ີຊວີ ດິ ຊວີ າ ແມູນ່ ການສ່ອງແສງການກະທົບໂດຍກງົ ທມີ ີຊວີ ດິ ຊວີ າຂອງ ຄວາມເປັນຈງິ ພາວະວໄິ ສ ເຂົືາ້ ໃສູ່ມັນສະໝອງຂອງຄົນເຮົາ ໂດຍຜ່ານການສໍາພັດຂອງບັນດາອິນຊີ ຜ່ານການເຄື່ົອນ ໄຫວຂອງບັນດາອິນຊີ ຄົນເຮົາຈົ່ິງມີຄວາມຮູ້ສກຶ ອນັ ແນູ່ນອນໃດ ໜຶົ່ງທີເປັນພື້ນຖານໃຫ້ແກູ່ຄວາມຮັບຮູ້ ຍ້ອນແນວ ນັື້ນການສໍາພັດທາງອິນຊີໂດຍກົງທີມີຊີວິດຊີວາ ເອີື້ນວ່າ ຄວາມຮັບຮູ້ດ້ວຍການສໍາພັດ, ຄວາມຮັບຮູ້ດ້ວຍການສໍາ ພັດປະກອບດວ້ ຍຄວາມຮູສ້ ກຶ , ເຈຕະສຶກ (ການຮບັ ຮ)ູ້ ຮບູ ລໍານຶກ (ມະໂນພາບ). ຄວາມຮສູ້ ຶກ ແມ່ນູ ຮບູ ການທາອດິ ຂອງການສອ່ ງແສງຄວາມເປນັ ຈິງພາວະວິໄສເຂ້ົືາໃນມັນສະໝອງຂອງ ຄນົ ເຮາົ . ໃນເມ່ົືອສ່ິງົ ວັດຖຸປາກດົ ການກະທົບໃສອູ່ ິນຊີຂອງຄົນເຮາົ , ຜາ່ ນການເຄ່ອົື ນໄຫວຂອງບັນດາອິນຊີຄົນເຮົາຈິ່ົງ ເກີດມີຄວາມຮູ້ສຶກກຽ່ ວກບັ ກ່ິົນ, ສີສັນ, ລົດຊາດ, ສຽງ ແລະ ອືົ່ນໆ. ການສໍາພັດໄດ້ສະໜອງຂໍ້ືມູນຕົວຈິງກ່ຽວກັບ ໂລກພາວະວິໄສ ແຕູ່ມັນພຽງແຕູ່ສ່ອງແສງໃຫ້ເຫັນແຕູ່ລະດ້ານ, ແຕູ່ລະລັກສະນະພິເສດປີກຍ່ອຍ ທີຢູ່ເບື້ອງນອກ ຂອງສງ່ົິ ວັດຖເຸ ທາົ່ ນັ້ນື . ຄວາມຮສູ້ ກຶ ແມູ່ນບາດກ້າວໜຶົ່ງທີົ່ມີບົດບາດອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ໃນຂະບວນວິວັດແຫູ່ງຄວາມຮັບ ຮ,ູ້ ມັນຜູກພນັ ຄນົ ເຮົາກບັ ໂລກ ແມນູ່ ຕົື້ນກາໍ ເນດີ ແຫູງ່ ຄວາມຮັບຮ້ຂູ ອງຄນົ ເຮາົ ກຽ່ ວກັບໂລກ. ການຮັບຮູ້ ແມູ່ນໄລຍະຄວາມຮັບຮູ້ ທີົ່ເກີດຂຶື້ນບົນພື້ນຖານຄວາມຮູ້ສຶກ, ມັນສ່ອງແສງ ເຖິງສິົ່ງວັດຖຸ ໃນທຸກດາ້ ນ ແລະ ທຸກລັກສະນະສະເພາະຂອງມນັ ແລະ ສ້າງເປນັ ຄວາມຮັບຮທູ້ ີ່ົເປນັ ເອກະພາບ ມັນລວບລວມເອົາ ທັງຄວາມຮູສ້ ກຶ ແລະ ຄວາມຮັບຮູ້ ໂດຍສະເພາະມັນໄດ້ ປາກດົ ຕົວຂນຶື້ ຢູໃ່ ນຈິດສາໍ ນກຶ ຂອງຄົນເຮາົ . ມະໂນພາບ ແມ່ນູ ຄວາມຮັບຮ້ໄູ ລຍະສູງຂອງການສອ່ ງແສງທາງອະໄວຍະວະ ຄວາມຮສູ້ ກຶ ນ້ັືນແມນູ່ ການ ວາດພາບ. ການວາດພາບ ແມູ່ນການສອ່ ງແສງຄືນຮບູ ພາບຂອງສິົ່ງວັດຖຸ ທົໄີ່ ດ້ຮບັ ຮມູ້ າແລ້ວ (ໄດ້ກະທົບມາແລ້ວ) ເຊິົ່ງໃນຂະນະນັື້ນ ສິົ່ງວັດຖຸດັົ່ງກ່າວບໍົ່ໄດ້ກະທົບຄືນອີກ, ແຕູ່ຍ້ອນມີການວາດພາບຈິດສໍານຶກຂອງຄົນເຮົາ ຈິົ່ງໄດ້ ຮັບຄວາມເປັນເອກະລາດແບບທຽບຖານ, ມີຄວາມສາມາດໝູນໃຊ້ຮູບພາບດັ່ົງກ່າວ ແລະ ກໍ່ົສ້າງຮູບພາບໃໝູ່ຂຶື້ນ. ໂດຍໃຊ້ການວາດພາບຄນົ ເຮາົ ສາມາດສ້າງຮູບພາບ ຂອງວດັ ຖທຸ ບົີ່ ມໍົ່ ໃີ ນຕົວຈິງໄດ້ ແລະ ວາດພາບເຖິງອະນາຄດົ ໄດ້. ດງັົ່ ນນ້ືັ , ການວາດພາບມບີ ດົ ບາດສາໍ ຄັນ ໃນການເຄົືອ່ ນໄຫວປະດດິ ສ້າງຂອງຄົນເຮົາເຊັນົ່ ນກັ ຂຽນ, ນັກ ແຕມ້ , ນັກສະຖາປານິກ ແລະ ອ່ົືນໆ. ເວົ້ືາລວມ ການສໍາພັດທາງອິນຊີໂດຍກົງທີົ່ມີຊີວິດຊີວາ ແມູ່ນບາດກ້າວຮັບຮູ້ດ້ວຍການສໍາພັດຖານແຕູ່ ຕໍົ່າຫາສູງ, ແຕູ່ຄວາມຮູ້ສຶກເຖິງຮູບພາບນັື້ນ ແມູ່ນການສ່ອງແສງໂດຍກົງພາວະວິໄສດ້ວຍບັນດາອິນຊີ ແມູ່ນການ ສ່ອງແສງຮູບນອກ, ປາກົດການ ບ່ໍົທັນເຂົ້ືາເລກິ ເຖິງການພວົ ພນັ ພາຍໃນທາດແທຂ້ ອງສິ່ົງວດັ ຖຸ ແລະ ປາກົດການ. ຂ. ຈິນຕະນາການນາມມະທາໍ (ຕັກກະຖານ) ຈິນຕະນາການນາມມະທໍາ ແມນູ່ ບາດກ້າວຄວາມຮບັ ຮໃູ້ ນລະດັບສູງ, ມັນເກີດຂຶື້ນ ໂດຍອີງໃສູ່ການບັນ ທກຶ ຂ້ມືໍ ນູ ທ່ໄົີ ດສ້ ະສມົ ໄວ້ໃນໄລຍະຄວາມຮັບຮ້ດູ ້ວຍການສາໍ ພັດທາງອນິ ຊີ. ຈິນຕະນາການນາມມະທໍາມີ 3 ໄລຍະ ຄື ສໍານກຶ , ການສນັ ນິຖານ ແລະ ການສະຫຼຸບໄຕຕູ່ ອງ. 62

ຄວາມສໍານຶກ ແມູ່ນຮບູ ແບບພື້ນຖານຂອງແນວຄິດ, ຄວາມສໍານຶກເກີດຂຶື້ນແມູ່ນບາດກ້າວກະໂດດຂັື້ນ ຂອງຄວາມຮັບຮູ້, ຄວາມສໍານຶກໄດ້ສ່ອງແສງເຖິງບັນດາລັກສະນະທີ່ົສໍາຄັນ, ອັນເປັນ ທາດແທ້, ອັນລວມຂອງສິ່ົງ ວັດຖຸ, ປາກົດການ. ສະນັ້ືນ, ທຸກໆຄວາມຮູ້ຕັກກະຖານລ້ວນແຕູ່ເລີ່ົມ ຈາກຄວາມສໍານຶກລວມ ເຊິົ່ງສະແດງອອກ ພາຍໃຕພ້ າສາ. ຕົວຢູ່າງ ຕົ້ືນໄມ້, ຄົນ, ສັດ ແລະ ອື່ົນໆ. ແຕູ່ລະຄວາມສໍານຶກລ້ວນແຕູ່ສ່ອງແສງລັກສະນະ ພາຍໃນທົ່ີ ເປັນຕນົື້ ຕໍ ແລະ ເປນັ ທາດແທ້ຂອງສງິ່ົ ວັດຖຸ. ການສັນນິຖານ ແມູ່ນຮູບແບບຂອງແນວຄິດ ເຊິ່ົງໃນນັ້ືນອັນໃດອັນໜຶົ່ງຖືກຢັື້ງຢືນ ຫຼື ຖືກປະຕິເສດລັກ ສະນະທາດແທກ້ ານພວົ ພັນພາຍໃນຂອງສງ່ົິ ວັດຖຸ, ການສນັ ນິຖານມກີ ານທອ້ ນໂຮມເອາົ ສອງ ຫຼື ຫຼາຍຄວາມສາໍ ນກຶ . ຕົວຢູາ່ ງ ລດັ ທຈິ ກັ ກະພັດ ແມູ່ນລດັ ທທິ ນຶ ນຍິ ມົ ຜກູ ຂາດ, ເນືອ້ ໃນຂອງແຕລູ່ ະຄວາມສາໍ ນຶກລ້ວນ ແຕໄູ່ ດ້ ຮັບການໄຈແ້ ຍກດວ້ ຍການສນັ ນຖິ ານ. ເພືົ່ອໄຈ້ແຍກເນື້ອໃນຂອງຄວາມສໍານຶກ ກ່ຽວກັບລັດທິຈັກກະພັດ ແມູ່ນລັດທິທຶນນິຍົມຜູກ ຂາດນັ້ືນ ທາ່ ນເລນນິ ໄດຍ້ ກົ 5 ລັກສະນະພເິ ສດຂອງລັດທຈິ ກັ ກະພດັ ນຍິ ົມຂ້ຶືນມາຄື: ການເຕ້ືົາໂຮມການຜະລິດ ແລະ ການເຕາື້ົ ໂຮມທຶນ. ການສ້າງຕັື້ງທຶນການເງິນ ແລະ ຫົວໂປູ່ການເງິນຂຶື້ນບົນພື້ນຖານການເຊືົ່ອມຕໍົ່ທຶນທະນາຄານເຂົື້າກັບ ທຶນອຸດສາຫະກາໍ . ການສົ່ງສນິ ຄາ້ ອອກຕາ່ ງປະເທດ. ການສາ້ ງສະຫະພນັ ສາກນົ ຂອງພວກນາຍທຶນຜູກຂາດ. ການແບູ່ງໂລກທາງດາ້ ນເນື້ອໃນໂດຍພວກເຂົາເອງ. ການສະຫຼຸບ ຫຼື ໄຕູ່ຕອງເປັນການສ້າງການພົວພັນລະຫວ່າງສອງ ຫຼື ຫຼາຍການສັນນິຖານນໍາກັນ ເພື່ົອ ຖອດຖອນເອົາຂໍື້ສະຫຼຸບອອກມາ. ການສະຫຼຸບມີ 2 ແບບ ຄື ແບບອະນຸມານ ແລະ ແບບອຸປະມານ. ການສະຫຼຸບ ແບບອະນຸມານ ແມູ່ນການສະຫຼຸບສະເພາະຖອດຖອນອອກຈາກການສັນນິຖານລວມ. ກົງກັນຂ້າມການສະຫຼຸບ ແບບອຸປະມານ ແມູ່ນການສະຫຼຸບລວມຖອດຖອນອອກ ມາຈາກການສນັ ນິຖານສະເພາະ. ການໄຕູ່ຕອງທີົ່ມີເຫດຜົນ ແມູ່ນພາຫະນະອັນເຂັ້ືມແຂງຂອງຄວາມຮັບຮູ້ ມັນຊີື້ໃຫ້ເຫັນການພົວພັນ ພາຍໃນ, ທາດແທ້ຂອງສົິງ່ ວດັ ຖຸການໄຕູ່ຕອງມີເຫດຜົນສາມາດຊໃີ້ື ຫ້ເຫນັ 3 ໄລຍະ ແຫງູ່ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິົ່ງ ວັດຖຸ ເຊ່ົັນ ອາດີດ, ປັດຈຸບນັ ແລະ ອະນາຄດົ . ລັດທິ ມາກ-ເລນນິ ກໍແມນູ່ ການໄຕ່ຕູ ອງທມົ່ີ ີເຫດຜນົ ຂອງ ມາກ-ອັງ ແກນ ແລະ ເລນິນ. ເວືົ້າລວມ ຈນິ ຕະນາການນາມມະທໍາ ແມູ່ນບາດກ້າວຮັບຮູ້ດ້ວຍສະຕິທີ່ົສ່ອງແສງເຖິງການພົວພັນພາຍ ໃນ, ທາດແທ້, ແນູ່ນອນ ຂອງຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສ ໂດຍຜ່ານບັນດາບາດກ້າວ ຂອງມັນແຕູ່ຄວາມສໍານຶກເຖິງ ການສ້າງເປັນລະບົບທດິ ສະດີ. ຄວາມຮັບຮູ້ດ້ວຍການສໍາພັດອິນຊີ ກັບຄວາມຮູ້ຕັກກະຖານ ແມູ່ນລະດັບຄວາມຮັບຮູ້ທີ່ົ ລວມຢູ່ໃນ ຂະບວນວວິ ດັ ຂອງຄວາມຮບັ ຮູ້ ທເ່ີົ ປັນເອກະພາບກັນ ແລະ ບໍົອ່ າດຕດັ ແຍກອອກຈາກກັນໄດ້. ຄ. ຈາກຈິນຕະນາການນາມມະທາໍ ໄປເຖິງພດຶ ຕກິ ໍາ ເສ້ືັນທາງສດັ ຈະວພິ າກແຫ່ງູ ຄວາມຮັບຮູ້ ຈະບໍົ່ຢຸດຢູ່ບ່ອນຈິນຕະນາການາມມະທໍາ, ຍ້ອນວ່າ ຄວາມຮັບຮູ້ ດວ້ ຍຈິນຕະນາການນາມມະທໍານື້ັນບໍ່ົທັນຮູ້ວ່າຖືກ ຫຼື ຜິດ. ສະນັ້ືນ, ຄວາມຮັບຮູ້ນັ້ືນ ຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບການທົດສອບ ກວດກາຈາກພຶດຕິກາໍ , ພຶດຕິກໍາແມນູ່ ມາດຖານຂອງ ຄວາມຮບັ ຮູ້, ຄວາມຮັບຮຂູ້ ອງຄນົ ເຮາົ ບພໍົ່ ຽງແຕູ່ເພົື່ອອະທິບາຍ 63

ໂລກ ແຕູ່ບັນຫາສໍາຄນັ ແມນູ່ ແນູ່ໃສດູ່ ັດສາ້ ງໂລກທາໍ ມະຊາດ, ສງັ ຄົມ, ຍ້ອນແນວນ້ັນື ທິດສະດຕີ ອ້ ງກັບຄືນໄປສູ່ພຶດຕິ ກໍາຕົວຈງິ , ຮັບໃຊໃ້ ຫພ້ ດຶ ຕິກາໍ ຊື້ີນາໍ ໃຫແ້ ກພູ່ ຶດຕກິ າໍ ແລະ ຕ້ອງຫນັ ເປັນການເຄືົ່ອນໄຫວຕົວຈິງຂອງມະຫາຊົນ ຢູ່າງ ກ້ວາງຂວາງ. 3. ບັນຫາສດັ ຈະທໍາ 3.1 ຄວາມໝາຍບນັ ຫາສັດຈະທາໍ ສັດຈະທໍາ ແມູ່ນຄວາມຮັບຮູ້ທີົ່ສອດຄ່ອງກັບຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສ ແລະ ໄດ້ຮັບການທົດສອບດ້ວຍ ພຶດຕິກໍາຕົວຈິງ, ຍ້ອນແນວນັ້ືນ ສັດຈະທໍາຈິ່ົງຂຶ້ືນກັບບັນຫາຄວາມຮັບຮູ້ໂລກພາວະວິໄສ, ສັດຈະທໍາບໍົ່ຄົງຕົວ “ດ້ວຍມນັ ເອງ” ຫືຼ ມີມາກອ່ ນຢບູ່ ່ອນໃດໜງົ່ຶ ແລະ ຄນົ ເຮົາພຽງແຕູ່ມີການສັງເກດ ແລະ ວາດພາບບັນດາສັດຈະທໍາ ເທາົ່ ນື້ັນ. ຂະບວນວິວັດ ແຫູ່ງການເຄື່ົອນເໜັງຂະຫຍາຍຕົວຂອງໂລກພາວະວິໄສບໍ່ົສິື້ນສຸດ. ສະນັື້ນ, ຂະບວນວິວັດ ແຫ່ງູ ການສ່ອງແສງໂລກພາວະວໄິ ສນນ້ືັ ກໍແມນູ່ ຂະບວນວິວັດທີົ່ພາໃຫ້ຄົນເຮົາຮັບຮູ້ໂລກພາວະວິໄສຢູ່າງບໍົ່ມີວັນສິື້ນ ສຸດ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຄົນເຮົາຮັບຮູ້ສັດຈະທໍາມີຫຼາຍປະເພດຄື ສັດຈະທໍາພາວະວິໄສ, ສັດຈະທໍາສໍາບູນ ແລະ ສັດຈະທາໍ ສາໍ ພັດ. 3.2 ບັນດາປະເພດສັດຈະທາໍ . ກ. ສັດຈະທາໍ ພາວະວໄິ ສ ສັດຈະທາໍ ພາວະວໄິ ສ ແມ່ນູ ປັນຍາຄວາມຮ້ທູ ່ີົສອດຄ່ອງກັບກົດເກນພາວະວິໄສ ບໍ່ົຂຶ້ືນກັບສະຕິຂອງຄົນ ເຮາົ . ເມ່ອົື ເວ້າືົ ເຖງິ ສັດຈະທາໍ ກແໍ ມູ່ນສັດຈະທາໍ ພາວະວໄິ ສ, ບ່ມໍົ ສີ ັດຈະທໍາອັດຕະວິໄສ. ສດັ ຈະທໍາມີລັກສະນະພາວະວິ ໄສຍ້ອນວ່າ ມັນແມູ່ນການສ່ອງແສງໂລກພາວະວິໄສຢູ່າງຖືກຕ້ອງ. ເລນິນ ໄດ້ເອີື້ນເນື້ອໃນແບບພາວະວິໄສແຫູ່ງ ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຄົນເຮົານັື້ນ ແມູ່ນການສ່ອງແສງໂລກພາວະວິໄສ, ທ່ານໄດ້ເໜ້ັືນໜັກວ່າ ມັນທັງບໍົ່ຂຶ້ືນກັບບຸກຄົນ , ທັງບ່ໍົຂ້ຶືນກັບມວນມະນດຸ ແຕູ່ ຫາກກໍານດົ ດວ້ ຍຂະບວນວິວັດພາວະວໄິ ສທີ່ເົ ກີດຂ້ນືຶ ໃນໂລກ. ຕົວຢູ່າງ ກົດເກນທໍາມະຊາດຂອງສິ່ົງທີົ່ມີຊີວິດ ເຊັ່ົນ ມີການກໍາເນີດ, ການຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ມີການ ດບັ ສູນ. ການຮັບຮູ້ສັດຈະທາໍ ພາວະວິໄສ ແມູ່ນພ້ືນຖານຂອງທຸກໆການເຄືົ່ອນໄຫວວິທະຍາສາດ ແລະ ພຶດຕິ ກໍາຕົວຈິງຂອງຄົນເຮົາ, ວິທະຍາສາດອາດຈະຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ໄດ້ຮັບການໝູນໃຊ້ເຂົ້ືາໃນພຶດຕິກໍາ ຖ້າຫາກມັນ ສ່ອງແສງໂລກພາວະວໄິ ສຢູ່າງຖືກຕ້ອງ. ຂ. ສັດຈະທາໍ ສາໍ ບນູ ແລະ ສັດຈະທໍາສາໍ ພັດ ໂລກທີ່ົເປັນບ່ອນດໍາລົງຊີວິດ ແລະ ການເຄືົ່ອນໄຫວຂອງຄົນເຮົາ, ໂລກທີຄົນເຮົາຮັບຮູ້ ແລະ ດັດສ້າງ ມານັນື້ ບໍົສ່ ິືນ້ ສຸດ ແລະ ບໍ່ົໝົດເປັນ. ໂລກບໍ່ົສິ້ືນສຸດໃນກາລະເທສະ, ໂລກເຄືົ່ອນເໜັງ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຢູ່າງບໍ່ົຢຸດ ຢັື້ງ, ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຄົນເຮົາບໍ່ົສາມາດຈະກວມເອົາຄວາມຮູ້ກ່ຽວ ກັບໂລກຢູ່າງຄົບຖ້ວນ ແລະ ໝົດສິື້ນໄດ້. ໃນ ແຕູ່ລະໄລຍະປະຫວັດສາດຄວາມຮັບຮູ້ຖືກຈາໍ ກັດ ດ້ວຍລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການຜະລິດ, ວິທະຍາສາດ, ເຕັກນິກ ທີ່ົບັນລຸໄດ້ໃນໄລຍະນັ້ືນ, ແຕູ່ທຸກໆສິົ່ງວັດຖຸ, ປາກົດການໃນໂລກ ເຖິງຈະມີຄວາມສັບສົນເທົ່າໃດກໍຕາມ ລ້ວນແຕູ່ສາມາດຮັບຮູ້ ໄດ້ຈະໄວ ຫຼື ຊ້າ ເທົ່ານັ້ືນ. ລັກສະນະຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຄົນເຮົາ ທີ່ົສັບສົນນັ້ືນໄດ້ຮັບການຈໍາ ແນກ ໃນສັດຈະວິພາກສດັ ຈະທາໍ ສາໍ ບູນ (ເດດັ ຖານ) ແລະ ສັດຈະທາໍ ສາໍ ພັດ (ທຽບຖານ). ສັດຈະທໍາສາໍ ບູນ ແມູ່ນຄວາມຮູ້ທີ່ົສ່ອງແສງໂລກພາວະວິໄສຢູ່າງຄົບຖ້ວນ, ຮອບດ້ານ ແລະ ຊັດເຈນ ທ່ີສົ ຸດ. ເຊ່ິົງສະແດງຕວົ ອອກເປັນຈດຸ ມຸູ່ງໝາຍຂອງການຮບັ ຮ້ວູ ິທະຍາສາດແຕູ່ໃນຕົວຈິງບົໍ່ອາດບັນລຸໄດ້. 64

ສດັ ຈະທາໍ ສໍາພັດ (ທຽບຖານ) ແມູນ່ ຄວາມຮູ້ທ່ົສີ ່ອງແສງໂລກພາວະວິໄສຖືກຕ້ອງແຕູ່ບໍົ່ທັນຮອບດ້ານ, ບໍ່ົທັນຄົບຖ້ວນ, ມັນອາດຖືກຕ້ອງໃນເງື່ົອນໄຂສະພາບແວດລ້ອມໃດໜຶົ່ງທີົ່ແນູ່ນອນ, ແຕູ່ອາດຈະບໍ່ົຖືກ ຫຼື ບໍົ່ຖືກ ໝົດໃນເງື່ົອນໄຂສະພາບແວດລ້ອມອືົ່ນໆ. ສັດຈະທໍາສໍາພັດພຽງແຕູ່ ແມູ່ນພາກສ່ວນນ້ອຍໆ, ເມັດນ້ອຍ, ໜໍ່ົແໜງ ຂອງສັດຈະທໍາສໍາບູນ. ສະນັື້ນ, ສັດຈະທໍາສໍາພັດ ແມູ່ນຂັ້ືນໄດເພື່ົອກ້າວສູຸ່ເຖິງສັດຈະທໍາສໍາບູນ ແລະ ສັດຈະທໍາ ສໍາບນູ ກແໍ ມູ່ນໝາກຜນົ ລວມຍອດ ຂອງບັນດາສດັ ຈະທໍາສາໍ ພດັ . ຕວົ ຢູ່າງ ແຕູ່ລະຫຼັກມູນ, ກົດເກນພື້ນຖານ ຂອງລັດທິວັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກແມູ່ນສັດຈະທໍາສໍາພັດ ອນັ ໜົ່ຶງ ສ່ວນສດັ ຈະທໍາສາໍ ບູນ ແມນູ່ ບໍົ່ສາມາດຈະຍກົ ຂຶນື້ ມາເປນັ ຕວົ ຢູາ່ ງໄດ້. ຍ້ອນວ່າຄວາມຮັບຮູ້ວທິ ະຍາສາດຂອງ ຄນົ ເຮົາແມນູ່ ບ່ົໍສິ້ືນສຸດໄດ.້ ສັດຈະທໍາສໍາບູນ ແລະ ສັດຈະທໍາສໍາພັດລ້ວນແຕູ່ແມູ່ນສັດຈະທໍາພາວະວິໄສ, ພວກມັນມີການພົວ ພັນເຊ່ົງິ ກນັ ແລະ ກັນຢູ່າງສະໜິດແໜ້ນ. ໃນນັື້ນສັດຈະທໍາສໍາບູນ ແມູ່ນໝາກຜົນລວມຍອດຂອງສັດຈະທໍາສໍາພັດ ທກ່ົີ ໍາລັງຂະຫຍາຍຕົວຢາູ່ ງບໍົຢ່ ຸດຢັື້ງ, ສັດຈະທໍາສໍາພັດແມູ່ນຂີດໝາຍແຫູ່ງບາດກ້າວໜຶ່ົງໃນວິວັດແຫູ່ງຄວາມຮັບຮູ້ສັດ ຈະທໍາ. ຍ້ອນແນວນັື້ນຄົນເຮົາສາມາດພຽງແຕູ່ຫຍັບເຂົື້າໃກ້ສັດຈະທໍາສໍາບູນເທົ່ານັ້ືນ, ຍ້ອນວ່າ ໂລກສຸດທີ່ົກ້ວາງໃຫຍ່ ໄພສານ, ບໍ່ົມີຂອບເຂດ, ບໍ່ົສິ້ືນສຸດ, ມັນເຄື່ົອນເໜັງຂະຫຍາຍຕົວຢູ່າງບໍ່ົຢຸດຢັ້ືງ. ເວົ້ືາຄືແນວນັື້ນກໍບໍ່ົໝາຍຄວາມວ່າ ສດັ ຈະທໍາສໍາພັດທີົ່ ຄົນເຮາົ ສາມາດບັນລມຸ ານນ້ືັ ບ່ົເໍ ປັນໜ້າເຊອື້ ໄດ້, ຖ້າເຂືົ້າໃຈແນວນັື້ນຈະກ້າວໄປເຖິງລັດທິລະແວງ ສົງໄສ ແລະ ຂາດຄວາມເຊືອ້ ໝື້ນັ ຕຄໍ່ົ ວາມສາມາດຮັບຮໂູ້ ລກ ແລະ ດດັ ສາ້ ງໂລກຂອງຄນົ ເຮາົ . ເລນິນ ຂຽນວ່າ “ສດັ ຈະທໍາສໍາບູນ ແມູ່ນໝາກຜົນລວມຍອດຂອງບນັ ດາສັດຈະທໍາສໍາພດັ ທ່ົກີ ໍາລງັ ຢູ່ໃນ ວວິ ດັ ການຂະຫຍາຍຕວົ . ສັດຈະທາໍ ສາໍ ພັດ ແມູ່ນບັນດາການສ່ອງແສງທີຖືກຕ້ອງສົມຄວນຂອງພາວະກໍາໜຶົ່ງຄົງຕົວ ເອກະລາດກັບມະນຸດຊາດ, ບັນດາການສ່ອງແສງນັື້ນນັບມື້ນັບຊັດເຈນກ່ວາເກົ່າໃນແຕູ່ລະສັດຈະທໍາວິທະຍາສາດ. ເຖງິ ວາ່ ມັນຈະມີລກັ ສະນະສໍາພັດຂອງມນັ ກຕໍ າມແຕູ່ແລວ້ ມັນກໄໍ ດ້ບັນຈປຸ ດັ ໄຈໜຶງ່ົ ຂອງສັດຈະທໍາສາໍ ບູນ” (7) ຄ. ສັດຈະທາໍ ຮບູ ປະທາໍ (ສດັ ຈະທໍາຕວົ ຈງິ ) ລັດທິວັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກ ຢັື້ງຢືນວ່າ ບໍົ່ມີສັດຈະທໍານາມມະທໍາ ມີແຕູ່ສັດຈະທໍາຮູບປະທໍາ ບໍົ່ວ່າ ສັດຈະທໍາໃດ ກໍຕ້ອງຕິດພັນກັບເງື່ົອນໄຂປະຫວັດສາດຕົວຈິງຢູ່າງແນູ່ນອນ, ຍ້ອນວ່າ ສິ່ົງວັດຖຸ ແລະ ປາກົດການ ໃດໆກປໍ າກົດອອກ ໃນການພວົ ພັນຕົວຈິງກັບບນັ ດາສົິ່ງວັດຖຸ ແລະ ປາກດົ ການອນື່ົ ໆ. ສັດຈະທໍາ ແມູ່ນປັນຍາຄວາມຮູ້ທີົ່ສອດຄ່ອງກັບສິ່ົງວັດຖຸ, ປາກົດການອັນລະອຽດຕົວຈິງໃດໜຶ່ົງຂອງ ຄວາມເປນັ ຈິງພາວະວິໄສ, ສດັ ຈະທາໍ ຮູບປະທາໍ ຮຽກຮອ້ ງໃຫພ້ ວກເຮາົ ໃນເວລາປະຕິບັດວຽກງານຕົວຈິງຕ້ອງມີຫົວ ຄິດປະດດິ ສາ້ ງ, ບ່ໍົອາດນໍາໃຊ້ແບບກນົ ຈກັ ຕາຍຕວົ ຄກື ັບແບບຕັ້ືງໜ່ຶງົ ຂອງວິທະຍາສາດທໍາມະຊາດ. ຕວົ ຢ່າູ ງ ໃນເງອົື່ ນໄຂລດັ ທທິ ນຶ ນິຍົມ ກອ່ ນສະໄໝນາຍທຶນຜກູ ຂາດຂືໍວ້ ນິ ິດໄສທີົ່ ມາກ-ອງັ ແກນ ໄດ້ຍົກ ຂຶື້ນມາ ກຽ່ ວກັບຄວາມອາດສາມາດເປັນໄປໄດຂ້ ອງການປະຕິວັດສັງຄົມນິຍົມ ຈະບັນລຸໄຊຊະນະໄດໃ້ ນປະເທດທຶນ ນິຍົມ ສວ່ ນຫາຼ ຍທ່ຂົີ ະຫຍາຍຕວົ ກວ່ າໝູ່ ໃນເວລາພ້ອມໆກັນນັື້ນແມູ່ນ ສັດຈະທໍາຮູບປະທໍາໜຶົ່ງ. ໃນເງື່ົອນໄຂຂອງ ລັດທິຈັກກະພັດນິຍົມ; ຂໍື້ວິນິດໄສຂອງເລນິນຍົກຂຶ້ືນ ມາວ່າໃນເບື້ອງຕົ້ືນການປະຕິວັດສັງຄົມນິຍົມ ອາດຈະບັນລຸ ໄຊຊະນະໃນປະເທດໃດໜຶ່ົງ ຫຼື ໃນປະເທດດັ່ົງກ່າວມີລັກສະນະຮ້າຍແຮງກ່ວາໝູ່ນັື້ນ ກໍແມູ່ນສັດຈະທໍາໂດຍສອດ ຄອ່ ງກບັ ເງົືອ່ ນໄຂຮູບປະທໍາຂອງມນັ . ລກັ ສະນະຮບູ ປະທໍາຂອງສດັ ຈະທາໍ ມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ເປນັ ພິເສດສໍາລບັ ການວາງ ແນວທາງການເມືອງ, ຍຸດທະສາດ, ຍຸດໂທບາຍຂອງບັນດາພັກກອມມູນິດ ແລະ ພັກກໍາມະກອນ, ມັນພົວພັນກັບ ການປູ່ຽນແປງຢູ່າງໄວວາໃນສະຖານະການ, ໃນການຊັົ່ງຊາກໍາລັງລະຫວ່າງຊົນຊັື້ນ, ລະຫວ່າງກໍາລັງປະຕິວັດກັບ ກາໍ ລງັ ຝືນປະຕິວັດ ແລະ ອ່ນືົ ໆ. 65

ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກເຮົາ ລ້ວນແຕູ່ໄດ້ວາງອອກບົນພື້ນຖານ ການຄິດໄລູ່ຢູ່າງເຂັື້ມງວດ, ຖີ່ົ ຖ້ວນເຖິງບັນດາເງືົ່ອນໄຂ ແລະ ບັນດາຈຸດພິເສດຕົວຈິງໃນແຕູ່ລະໄລຍະຂອງການປະຕິວັດປະເທດເຮົາ. ພັກເຮົາ ຮຽກຮອ້ ງໃຫ້ພວກເຮົາ ຕ້ອງເສີມຂະຫຍາຍຫົວຄດິ ປະດິດສ້າງ, ຈດິ ໃຈເປັນເອກະລາດໃນການຄິດຫງໍາ ແລະ ຊາບຊຶມ ຫຼັກມູນທິດສະຕິດີ ກ່ຽວກັບສັດຈະທໍາຮູບປະທໍາ, ຕ້ອງມີທັດສະນະປະຫວັດສາດຕົວຈິງ ໃນການຈັດຕັື້ງປະຕິບັດ ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພກັ . 4. ການພວົ ພນັ ລະຫວ່າງພດຶ ຕິກາໍ ກບັ ທດິ ສະດີ 4.1 ພຶດຕກິ ໍາແມູ່ນມາດຕະຖານຂອງສັດຈະທໍາ ໃນປະຫວັດສາດຂອງປັດຊະຍາມີຫຼາຍທັດສະນະທີົ່ແຕກຕ່າງກັນກ່ຽວກັບບັນຫາມາດຖານ ຂອງສັດຈະ ທໍາໃນທັດສະນະຈິດຕະນິຍົມນັ້ືນ ກໍມີຫຼາຍຄໍາຄິດຄໍາເຫັນຕ່າງກັນຄື ບາງຄົນຢັ້ືງຢືນວ່າ ມາດຖານຂອງສັດຈະທໍາ ແມູ່ນຢູ່ບ່ອນ “ລັກສະນະຊດັ ເຈນ, ຈະແຈ້ງຂອງຈນິ ຕະນາການ” ໝາຍວ່າ ສິົ່ງໃດທີົ່ຄົນເຮົາໄດ້ຄິດຫງາຢູ່າງຈະແຈ້ງ, ຊັດເຈນຖືວ່າ ແມ່ນູ ສດັ ຈະທໍາ. ບາງຄົນຖືເອົາສັດຈະທໍາ ແມູ່ນບັນດາຫຼັກທິດສະດີທີົ່ມີຫຼາຍຄົນເຫັນດີ ແລະ ຮັບຮອງຕາມທໍາມະດາແລ້ວ ຖາ້ ທິດສະດີໃດຖືກຕ້ອງ, ໄວ ຫຼື ຊ້າ ກໍຈະໄດ້ຮັບຮອງຈາກຫຼາຍຄົນ, ແຕູ່ໃນຕົວຈິງມີຫຼາຍກໍລະນີທີົ່ວ່າ ມີຫຼາຍຄົນ ຮັບຮອງແລວ້ ແຕູພ່ ດັ ບໍົ່ແມູນ່ ສັດຈະທໍາ. ຕົວຢູ່າງ ໃນເວລາວທິ ະຍາສາດບໍົ່ທນັ ຂະຫຍາຍຕົວ ເກອື ບວ່າໝົດທຸກຄນົ ເຊືົ່ອວ່າ ໜ້າໂລກເປັນຮູບໝ້າພຽງ (ຮູບສົ່ແີ ຈສາກ), ບນັ ດາຄາໍ ພີຂອງສາສະໜາຖືວ່າ ບົ່ໍມເີ ຫດຜົນອັນຖກື ຕ້ອງແຕ່ສູ ໍາພັດມີ ຄນົ ເຊື່ອົ ຖືນັບເປນັ ລາ້ ນໆ. ບາງຄົນຖືເອົາສັດຈະທໍາ ແມູ່ນອັນທີົ່ນໍາຜົນປະໂຫຍດມາໃຫ້ແກູ່ຕົນເອງ. ເວົ້ືາຄືແນວນັື້ນ ກໍຍັງບໍົ່ຖືກເພາະ ວ່າ ໃນສັງຄົມທມ່ົີ ີຊົນຊື້ນັ , ອັນທມົີ່ ຜີ ົນປະໂຫຍດໃຫ້ແກ່ຊູ ົນຊືັ້ນນືີ້, ແຕຊູ່ ້ໍາື ພັດເປັນ ຜົນເສຍຫາຍໃຫ້ແກ່ຊູ ົນຊັື້ນອນ່ົື . ພວກທີ່ົໄປຕາມລັດທິລະແວງສົງໄສ ແລະ ໄຮ້ປັນຍານິຍົມເວົື້າວ່າ ບໍ່ົມີມາດຖານອັນໃດ ເປັນໜ້າເຊືົ່ອເພື່ົອ ຜນັ ແຍກອັນທີົເ່ ປນັ ສດັ ຈະທາໍ ແລະ ອນັ ທ່ບີົ ໍົແ່ ມູນ່ ສັດຈະທໍາ. ເປັນເທືົ່ອທໍາອິດໃນປະຫວັດສາດຂອງປັດຊະຍາ, ລັດທິວັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກໄດ້ຊີື້ແຈງ ວ່າພຶດຕິກໍາ ແມ່ນູ ມາດຖານພາວະວໄິ ສອນັ ໜົຶງ່ ອນັ ດຽວເທົາ່ ນື້ັນຂອງສດັ ຈະທໍາ. ສະນນ້ັື , ມແີ ຕູ່ອີງໃສພູ່ ຶດຕິກໍາຕວົ ຈິງ ຄົນເຮົາຈ່ົຶງພສິ ດູ ໄດ້ລັກສະນະສັດຈະທໍາພາວະວິໄສ ຂອງບັນດາຄວາມ ຮັບຮູ້ທີົ່ຄົນເຮົາບັນລຸໄດ້. ທຸກໆຄວາມຮູ້ວິທະຍາສາດ ທີົ່ໄດ້ຮັບການທົດສອບກວດກາຈາກພຶດຕິກໍາຢູ່າງຖືກຕ້ອງ ແລ້ວຈິົ່ງເອ້ີນື ວ່າ ສັດຈະທາໍ ໄດ້. ຍ້ອນພຶດຕິກໍາຕົວຈິງຂອງຄົນເຮົາ ມີການເຄົ່ືອນເໜັງປູ່ຽນແປງເລ້ືອຍໆໄປພ້ອມໆກັບການເຄ່ືົອນເໜັງຂະ ຫຍາຍຕົວຂອງໂລກພາວະວິໄສ, ສະນັື້ນ, ຄວາມຮູ້ທ່ີົຄົນເຮົາບັນລຸໄດ້ມັນກໍ ແມູ່ນສັດຈະທໍາສໍາພັດ, ມັນອາດຈະ ຖືກຢູ່ໃນເງື່ົອນໄຂນີື້, ໄລຍະນີ້ື, ແຕູ່ອາດບໍ່ົສອດຄ່ອງຢູ່ໃນເງືົ່ອນໄຂອືົ່ນ, ໄລຍະອືົ່ນ. ຍ້ອນຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຄົນ ເຮົາບໍົ່ມີມື້ສິື້ນສຸດ, ບັນດາຄວາມຮູ້ທີ່ົໄດ້ທົດສອບກວດກາ ຢໃູ່ ນໄລຍະປະຫັວດສາດໃດໜົຶງ່ ແລ້ວ ຍັງຕ້ອງຖືກພຶດຕິ ກໍາສບື ຕົໍເ່ ພີົມ່ ເຕີມດັດແປງ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຕໍ່ົໄປອີກ. ເພື່ົອເຮັດໃຫ້ຄວາມຮູ້ນັ້ືນກາຍເປັນອັນຄົບຖ້ວນບໍລິບູນ ກ່ວາເກ່ົາ. ພຶດຕກິ າໃນບັນດາເງ່ົືອນໄຂປະຫວດັ ສາດໃໝູ່ຈະນາເອາົ ບດົ ຮຽນ ແລະ ຄວາມຮັບຮູ້ໃໝ່ນູ ັືນ້ ນັບມື້ເພົ່ີມຂຶື້ນ ເຮດັ ໃຫ້ຄງັ ປນັ ຍາຄວາມຮູ້ຂອງມະນຸດ ນບັ ມ້ືອດຸ ມົ ສມົ ບູນຂ້ຶືນຢາູ່ ງບົໍ່ຢຸດຢັືງ້ , ຄວາມອາດສາມາດຮັບຮໂູ້ ລກ ແລະ ດັດ ສ້າງໂລກຂອງຄົນເຮົາກໍນັບມ້ກື ວ້ າງໃຫຍູ່ ແລະ ບົມໍ່ ຂີ ອບເຂດ. 66

4.2 ຄວາມເປັນເອກະພາບລະຫວາ່ ງທິດສະດີ ແລະ ພດຶ ຕິກາໍ ທິດສະດີ ແມູ່ນການສະຫຼຸບສັງລວມ ບັນດາບົດຮຽນຂອງມວນມະນຸດ, ແມູ່ນການສະຫຼຸບສັງລວມບັນດາ ຄວາມຮູ້ທາງດ້ານທໍາມະຊາດ, ສັງຄົມທີົ່ຄົນເຮົາສະສົມໄວ້ໃນປະຫວັດສາດ, ທິດສະດີກໍາເນີດມາຈາກພຶດຕິກໍາ ແລະ ກະທົບຄືນໃສູ່ພຶດຕິກໍາ, ທິດສະດີຈະດາໍ ລົງບົດບາດເປັນເຂມັ ທດິ ຊືທີ້ າງໃຫແ້ ກ່ກູ ານເຄ່ົອື ນໄຫວພຶດຕິກໍາຂອງ ຄນົ ເຮົາ. ທິດສະດບີ ພົ່ໍ ຽງແຕູ່ ແມູນ່ ການສະຫບຼຸ ສັງລວມບົດຮຽນຕົວຈິງ ທີ່ົສະສົມໄດ້ໃນປະຫັວດສາດ ແຕູ່ທິດສະດີ ຍງັ ຕ້ອງໄປກອ່ ນພຶດຕກິ ໍາ, ທດິ ສະດີຕອ້ ງຊທີ້ື ິດເຍອື ງທາງໃຫແ້ ກູພ່ ດຶ ຕກິ ໍາທິດສະດີຕ້ອງ ເປັນອາວຸດທາງດ້ານແນວຄິດ ໃຫ້ແກູ່ຄົນເຮາົ ໃນການເຄືົ່ອນໄຫວປະຕິວດັ ກໍ່ຄົ ືເຄື່ອົ ນໄຫວພດຶ ຕິກໍາ. ໃນລດັ ທິ ມາກເລນິນ ບມໍ່ົ ີທດິ ສະດີໃດ ທີົ່ເປັນທິດສະດີອ້ອຍຕ້ອຍ, ທິດສະດີຕ້ອງຕິດພັນກັບພຶດຕິກໍາຕົວ ຈິງຢູ່ສະເໜີໃນການພົວພັນດ່ົັງກ່າວ, ພຶດຕິກໍາຢືນຢູ່ໃນບົດບາດເປັນພື້ນຖານ, ເປັນກໍາລັງຊຸກດັນ, ເປັນຈຸດປະສົງ ຂອງຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ເປັນມາດຖານອັນໜຶ່ົງອັນດຽວຂອງສັດຈະທໍາ. ທິດສະດີມີຄຸນປະໂຫຍດຢູ່າງຕັື້ງໜ້າ, ທິດ ສະດີເປັນເຂັມຊີື້ທິດຊີ້ືທາງໃຫ້ພຶດຕິກໍາ; ຖ້າບໍ່ົມີ. ທິດສະດີເຍືອງທາງແລ້ວຈະກາຍເປັນພຶດຕິກາແບບງົມມືດ, ບໍ່ົມີ ຊອ່ ງທາງທີຖ່ົ ືກຕ້ອງ ແລະ ຈະກາ້ ວໄປເຖິງບອ່ ນອດັ ຕະຄດັ ຈນົ ຕາແຈ. ກົງກນັ ຂ້າມທິດສະດີ ຖາ້ ບ່ົໍຕດິ ພັນກັບພຶດຕິກໍາ ແລ້ວຈະກາຍເປັນທິດສະດນີ າ້ືໍ ເຕື້ົາເປ່ົາ ແລະ ທິດສະດລີ ມົ ໆແລງ້ ໆ. ເລນິນ ຂຽນວ່າ ບໍົ່ມີທິດສະດີປະຕິວັດ, ກໍບໍົ່ມີຂະບວນການປະຕິວັດ ຍ້ອນແນວນີື້ຄວາມເປັນເອກະພາບ ລະຫ່ວາງທດິ ສະດີ ແລະ ພດຶ ຕກິ ໍາ ແມູ່ນຫັຼກການພື້ນຖານຂອງລັດທິມາກເລນິນ, ແຕູ່ຢູ່ໃນຄວາມເອກະພາບນັ້ືນ ກໍ ມີບາງປັດໄຈທີົ່ບັນຈຸຂໍ້ືຂັດແຍູ່ງ ຢູ່ໃນຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂໍື້ຂັດແຍູ່ງລະຫວ່າງທິດສະດີເກົ່າ, ບາງ ຫຼັກມູນເກົ່າກັບບັນດາຜົນງານໃໝູ່ຂອງພຶດຕິກໍາ ທີົ່ສອດຄ່ອງກັບກົດເກນ. ບັນດາຜົນງານຕົວຈິງທີົ່ຄົນເຮົາບັນລຸໄດ້ ຖືກຈໍາກັດ ດ້ວຍບັນດາເງືົ່ອນໄຂ ປະຫັວດສາດຕົວຈິງ. ສະນັື້ນ, ອາດຖືວ່າບັນດາຜົນງານ, ບັນດາຫຼັກມູນທີ່ົຄົນ ເຮົາຄົື້ນພົບນັ້ືນ ໄດ້ສ່ອງແສງຢູ່າງຄົບຖ້ວນຕໍ່ົທຸກອັນແລ້ວ, ແຕູ່ໃນເງື່ົອນໄຂເປີດກ້ວາງພຶດຕິກໍາ, ເປີດກ້ວາງການ ເຄືົ່ອນໄຫວຕົວຈິງຂອງຄົນເຮົາມັນຮຽກຮອ້ງ ໃຫ້ມີການເບິ່ົງຄືນບາງຫຼັກການທິດສະດີພາຍໃຕ້ແສງສະຫວ່າງຂອງ ບັນດາຜົນງານໃໝູ່ຂອງພຶດຕກິ ໍາໃໝູ່. ຍ້ອນວ່າ ຄວາມເປັນຈິງທາງດ້ານຊີວິດສັງຄົມ ມີການເຄື່ົອນເໜັງປູ່ຽນແປງຢູ່າງບໍ່ົຢຸດຢັື້ງ ບັນດາຜົນງານບັນ ດາຂໍືສ້ ະຫບຼຸ ຂອງວທິ ະຍາສາດ ກໍມີການເຄ່ົືອນເໜັງປູ່ຽນແປງ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຕມ່ົື ໃຫອ້ ດຸ ມົ ສົມບູນຂນ້ືຶ ເລອື້ ຍໆ. ຄາໍ ຖາມ 1. ທາດແທ້ຂອງຄວາມຮູ້ ມແີ ນວໃດ ? 2. ເນື້ອໃນ ແລະ ບດົ ບາດ ຂອງພຶດຕກິ າໍ ໃນຂະບວນວິວດັ ແຫູ່ງຄວາມຮບັ ຮູ້ ມຄີ ືແນວໃດ ? 3. ເນ້ືອໃນ ແລະ ຄວາມໝາຍ ຂອງເສ້ືນັ ທາງສັດຈະວພິ າກວັດຖນຸ ຍິ ົມ ຂອງທ່ານ ເລນິນ ມີຄແື ນວໃດ ? 4. ບັນຫາສັດຈະທໍາ ມີຄແື ນວໃດ ? 5. ຄວາມເປນັ ເອກະພາບລະຫວາ່ ງທິດສະດີກບັ ພດຶ ຕິກາໍ ມີຄແື ນວໃດ ? 67

ພາກທີ 2 ຄວາມຮພູ້ ນ້ື ຖານເສດຖະສາດການເມອື ງ ບດົ ທີ 8 ການກາໍ ເນດີ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ 1. ຄວາມໝາຍຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ ເສດຖະສາດການເມອື ງໝາຍເຖິງການຜະລິດ, ການແຈກຢາຍ, ການຊົມໃຊ້ສິນຄ້າ ແລະ ບັນຫາຕ່າງໆທີ່ົພົວພັນ ກັບແຮງງານ, ທຶນ ແລະ ການເສຍພາສີອາກອນ. ເຊີົ່ງມະນຸດໄດ້ເລືອກໃຊ້ຊັບພະຍາກອນທີ່ົຫາຍາກ ຫຼື ຂາດແຄນ ມາຜະລດິ ແລະ ບລໍ ິການຢູ່າງປະຢັດ ແລະ ມີປະສດິ ທິຜນົ ສງູ ສຸດ. ເສດຖະສາດການເມືອງ ແມູ່ນວທິ ະຍາສາດຂະແໜງໜຶົ່ງທີ່ົເວົື້າເຖິງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການພົວພັນແຫູ່ງການ ຜະລິດໃນສັງຄົມ. ໝາຍເຖິງການພົວພັນເສດຖະກິດຂອງຄົນເຮົາ. ເສດຖະສາດການເມືອງໄດ້ວິເຄາະ, ວິໄຈກົດ ເກນຄວບຄມຸ ນາໍ ພາການຜະລິດ, ການແບູ່ງປັນ, ການແລກປູ່ຽນ ແລະ ການຊົມໃຊ້ວັດຖຸສິົ່ງຂອງຕ່າງໆຢູ່ໃນສັງຄົມ ມະນຸດໃນແຕລູ່ ະໄລຍະແຫູງ່ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງສງັ ຄົມນັື້ນ. ຈາກນຍິ າມນືໃ້ີ ຫ້ເຫນັ ວາ່ ເສດຖະສາດການເມືອງເປັນວິທປີ ະຫວດັ ສາດ. 2. ການກາໍ ເນີດ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງເສດຖະສາດການເມືອງກອ່ ນລດັ ທິທນຶ ນຍີ ົມ 2.1 ແນວຄວາມຄິດເສດຖະສາດການເມືອງໃນສັງຄມົ ສະຫະຊບີ ປະຖົມບູຮານ ສງົ່ິ ທ່ຊີົ ໃືີ້ ຫເ້ ຫັນວ່າທະນຄີ ນົ ໄດ້ກາຍມາເປນັ ມະນດຸ ຢູ່າງສົມບູນນັ້ືນ ແມູ່ນການທີ່ົມະນຸດສາມາດພິຊິດທໍາມະ ຊາດໄດ້ ແລະ ດັດສ້າງສົິ່ງທາໍ ມະຊາດມາຮັບໃຊຊ້ ີວິດການເປນັ ຢຂູ່ ອງຕນົ . ໃນເບື້ອງຕ້ນືົ ການຜະລດິ ຕ່າງໆແມູ່ນນໍາໃຊ້ ພາຫະນະການຜະລິດທີຜ່ົ ະລິດເອົາເອງຢ່າູ ງທາໍ ມະຊາດ ແລະ ເອກະເທດ. ການພວົ ພັນການຜະລິດແມູ່ນບົນພື້ນຖານ ແບບລວມໝູ່, ການແບງູ່ ປນັ , ການຊົມໃຊ້ສະເໝີພາບບົນພື້ນຖານປະຊາທິປະໄຕ ແບບດຶກດໍາບັນ (ເສລີພາບ, ສະ ເໝີພາບ, ລວມໝູ່ ແລະ ບມໍ່ົ ີລະບບົ ການປົກຄອງ ). ຕອນທ້າຍຂອງສງັ ຄມົ ສະຫະຊບີ ປະຖົມບູຮານໄດ້ເກີດມີການແລກປູ່ຽນຜົນຜະລິດ ແລະ ການແບູ່ງງານສັງ ຄົມ, ໝາຍຄວາມວ່າການຜະລິດແບບສະຫະຊີບໄດ້ກ້າວເຂົື້າໄປສູ່ການຜະລິດສິນຄ້າ, ການພົວພັນແລກປູ່ຽນແບບ ທາໍ ມະຊາດ(ຂອງປຽູ່ ນຂອງ)ກ້າວໄປສູກ່ ານພວົ ພນັ ແລກປູ່ຽນທີົ່ມີສ່ົືກາງ ເຊ່ັນົ ໜັງ, ເກືອ, ຂວານ, ພາ້ , ອົ່ນື ໆ. ຕົວຢາູ່ ງ: ເຂາ້ົື 15 ກໂິ ລ ແລກໜງັ ສດັ ໄດ້ 1 ປຽູ່ ງ ຫຼື ແລກຊື້ນີ ໄດ້ 5 ກໂິ ລ. ຫວົ ມນັ 10 ກິໂລ ແລກເກືອໄດ້ 2 ກໂິ ລ ຫືຼ ແລກຊີນື້ ໄດ້ 1 ກິໂລ. ຜັກກາດຫວົ 10 ກິໂລ ແລກກັບເກອື ໄດ້ 1 ກໂິ ລ. ໃນທີົ່ນີ້ືໜັງສັດໄດ້ກາຍເປັນສື່ົກາງຂອງການແລກປູ່ຽນ. ຖ້າວ່າຊາວກະສິກອນຕ້ອງການທີ່ົຈະເອົາເຂົື້າໄປ ແລກກບັ ຜັກກາດ ຫືຼ ແລກກັບເກືອ ຫຼື ແລກກບັ ຊນ້ີື ຫືຼ ແລກກບັ ຫວົ ມັນ ເຂົາອາດຈະຜາ່ ນສົ່ກື າງເສຍກອ່ ນ. ຖາ້ ອີງຕາມຕົວຢາູ່ ງ 1 ຈະຄິດໄລແູ່ ນວໃດ ໃນກໍລະນີລຸມູ່ ນ້ືີ: ເຂາ້ົື 35 ກິໂລ = ຊືນີ້ ເທ່າົ ໃດ = ເກອື ເທົາ່ ໃດ = ໜັງສດັ ເທາົ່ ໃດ ຜກັ ກາດຫວົ 100 ກໂິ ລ = ຊືນ້ີ ເທົາ່ ໃດ = ເກອື ເທ່ົາໃດ ຫວົ ມັນ 200 ກໂິ ລ = ຊ້ືີນເທາ່ົ ໃດ = ເກືອເທົ່າໃດ 68

ການກາໍ ເນີດຮູບແບບຂອງການແລກປຽູ່ ນໂດຍຜາ່ ນສົກ່ື າງທີ່ົຮຽກວ່າການປູຽ່ ນແທນດ້ວຍການພົວພັນສິນຄ້າ ເງິນຕາໄລຍະນີື້ວັດຖຸປະສົງຂອງແນວຄວາມຄິດເສດຖະສາດແມູ່ນເລັົ່ງໃສູ່ບັນຫາການຜະລິດສິນຄ້າ . ການພົວພັນ ສິນຄ້າເງິນຕາ ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າການພັງທະລາຍຂອງລະບອບສະຫະຊີບປະຖົມບູຮານກໍາລັງຈະສິື້ນສຸດ. ແນວ ຄວາມຄິດເສດຖະສາດກໍຈະກາ້ ວໄປສ່ໄູ ລຍະໃໝ່ເູ ຊັນ່ົ ກັນ. 2.2 ແນວຄວາມຄດິ ເສດຖະສາດການເມືອງຢູໃ່ ນສັງຄົມຂ້າທາດ ໃນລະຫວາ່ ງ 4000-3000 ປີ ກອ່ ນຄິດຼ ຕະສກັ ກະລາດຢູ່ໃນບາງຂງົ ເຂດອາຊີ, ເອີຣົບ ແລະ ອາຟຣິກາ ໄດ້ ເກີດມີສັງຄົມຂ້າທາດ, ນັື້ນແມູ່ນຍ້ອນການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງການຜະລິດສັງຄົມ. ພື້ນຖານຂອງແນວຄວາມ ຄດິ ເສດຖະສາດ ແມູນ່ ການພົວພັນການຜະລິດທົີລ່ ະບອບກໍາມະສດິ ສວ່ ນຕວົ ຕ່ກົໍ ບັ ພາຫານະການຜະລິດເປນັ ໃຈກາງ ເຊັົ່ນ ນາຍຊ່າງຫັດຖະກໍາ, ເຈົື້າທີ່ົດິນ, ຊາວຄ້າຂາຍຂ້າທາດ. ເສດຖະກິດທໍາມະຊາດເປັນລັກສະນະສະເພາະຂອງ ແບບວທິ ີການຜະລດິ ສງັ ຄມົ ຂ້າທາດ. ການນໍາໃຊ້ຂ້າທາດຢູ່າງປູ່າເຖື່ົອນຂອງພວກເຈົື້າທາດ, ໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະສິດທິພາບຂອງງານເພີ່ົມຂຶ້ືນເລື້ອຍໆ ແລະ ເຮັດໃຫ້ສະໄໝຂ້າທາດມີຄວາມຮຸູ່ງເຮືອງ, ທັງເຮັດໃຫ້ເຈົື້າທາດມີເງືົ່ອນໄຂແຍກຕົວອອກຈາກການອອກແຮງ ງານດ້ານຮ່າງກາຍ, ແລ້ວທຸູ່ມເທໃສູ່ການອອກແຮງງານດ້ວຍມັນ ສະໝອງເພື່ົອຊອກຫາວິທີປັບປຸງສັງຄົມຂອງເຂົາ. ຍອ້ ນແນວນນັ້ື ສນິ ລະປະວັດທະນະທໍາ, ວິທະຍາສາດສາຂາຕ່າງໆຢູ່ໃນຕົວເມືອງຂອງລັດເກຣັກບູຮານຈຶ່ົງຂະຫຍາຍ ຕົວຢາູ່ ງຕໍ່ເົ ນ່ົອື ງ. ແນວຄວາມຄິດເສດຖະສາດໃນສງັ ຄມົ ຂາ້ ທາດ ແມ່ນູ ເລງັົ່ ໃສເູ່ ຮັດໃຫກ້ ານອອກແຮງງານມີການຈັດຕັື້ງ, ຮູບ ແບບການອອກແຮງງານກໍຄ່ອຍໆຈະແຈ້ງຂຶ້ືນລະຫວ່າງຜູ້ອອກແຮງງານດ້ວຍຮ່າງກາຍ ແລະ ການອອກແຮງງານ ດວ້ ຍມັນສະໝອງທກຸ ໆການອອກແຮງງານແມູ່ນເລງ່ົັ ໃສູສ່ ້າງມນູ ຄ່ໃຊສ້ ອຍຕ່າງໆ. 2.3 ແນວຄວາມຄິດເສດຖະສາດການເມືອງໃນສັງຄົມສັກດິນາ ໃນຕອນຕົື້ນຂອງສັງຄົມສັກດິນາແມູ່ນຍັງຫຼື້າຫຼັງຫຼາຍປະການ, ແຕູ່ມັນກໍມີເນື້ອໃນ ແລະ ຮູບການອັນໃໝູ່ ເກີດຂ້ືຶນບົນພື້ນຖານເສດຖະກດິ ສ່ວນຕວົ ຕກ່ົໍ ັບເນອື້ ທົດ່ີ ນິ ເຊິົງ່ ແມູ່ນພາຫານະການຜະລິດອັນສໍາຄັນຂອງສັງຄົມນັື້ນ. ກຸູ່ມທີ່ົເປັນຕົວແທນແນວຄວາມຄິດເສດຖະສາດເວລານັ້ືນແມູ່ນລະບົບກວາງຈໍາຂອງພວກຂຸນນາງທາງໂລກ ແລະ ທາງຈິດໃຈ (ສາສະໜາ). ພວກເຂົາເຈາືົ້ ໃຊ້ຫຼາຍຮບູ ແບບເພອ່ືົ ທາງກດົ ຂຂີ່ົ ູດຮິດຊາວນາ. ເຖງິ ແມູ່ນວາ່ ຊາວນາຈະມີກາໍ ມະສດິ ສ່ວນຕວົ ຕພໍົ່ າຫານະການຜະລິດສ່ວນໃດສ່ວນໜຶົ່ງກໍດີ, ເຂົາເຈົື້າກໍບໍົ່ມີ ຄວາມເປັນເອກະລາດໃນການຜະລິດ, ເພາະວາ່ ຊາວນາຕ້ອງໄດແ້ ບງູ່ ການອອກແຮງງານອອກເປັນສອງສ່ວນ ຄື ການ ອອກແຮງງານສໍາລັບເຂົາເຈົື້າເອງ ແລະ ການອອກແຮງງານໃຫ້ແກູ່ເຈົ້ືາດິນ. ໃນລະບອບສັກດິນາ, ວິທີກົດຂີ່ົຂູດຮີດ ແບບໃຊ້ຫຼັກການທຸບຕີ ແບບເຈົ້ືາທາດໄດ້ຖືກປູ່ຽນແທນດ້ວຍຮູບການແນວຄິດສ່ວນໃຫຍ່ ມັນເປັນເທື່ົອທໍາອິດທ່ົີ ຊົນຊັື້ນຂຸນນາງສັກດິນາໄດ້ມີແນວຄວາມຄິດອັນເປັນຈຸດເລີ່ົມໃຫ້ແກູ່ການຂະຫຍາຍຮູບການກົດຂີ່ົຂູດຮີດຂອງນັກ ເສດຖະສາດທນຶ ນຍິ ມົ ໃນຍກຸ ຕົໍ່ມາ. ເຖິງແມູ່ນວ່າຍັງມີຂໍ້ືຂັດແຍູ່ງກັນ ລະຫວ່າງເສດຖະກິດທໍາມະຊາດກັບເສດຖະກິດສິນຄ້າ ແລະ ລະຫວ່າງ ຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍກັບຄຸນຄ່າແລກປູ່ຽນກໍຕາມ, ມັນກໍຍັງໃຫ້ຄຸນລັກສະນະໃໝູ່ທາງດ້ານສັງຄົມເສດຖະກິດໃໝູ່ໃນ ເວລານັ້ືນ. ໝາຍຄວາມວ່າເມື່ົອກ່ອນ (ລະບອບເຈົ້ືາທາດ) ຍັງຖືວ່າ ຄົນບໍ່ົແມູ່ນຜູ້ຜະລິດອັນແທ້ຈິງ ເຂົາຖືວ່າ ຄົນ ເປນັ ພຽງພາຫານະການອອກແຮງງານທຮີ່ົ ູ້ປາກເທົ່ານ້ັືນ. ແຕ່ສູ ັງຄມົ ສັກດນິ າພດັ ຮັບຮູ້ວ່າຄົນແມູ່ນຜູ້ຜະລິດຜູ້ທີົ່ແທ້ຈິງ ແລະ ຜູ້ຜະລິດເຫຼົ່ານັື້ນກໍມີຄວາມສົນໃຈຕໍົ່ການອອກແຮງງານຂອງເຂົາເຈົ້ືາດ້ວຍ. ອັນນີ້ືແມູ່ນພື້ນຖານດ້ານວັດຖຸ ແລະ ແນວຄິດເສດຖະສາດໃນສັງຄົມສັກດນິ າ. 69

ສັງຄມົ ສກັ ດິນາໄດເ້ ຮັດໃຫ້ເກີດມີຕົວເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ເຮັດໃຫ້ມີຄວາມສີວິໄລທີົ່ແຕກຕ່າງຢູ່າງຂາດຂັ້ືນໄປ ຈາກຊນົ ນະບດົ . 2.4 ການກໍາເນີດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະສາດການເມືອງທນຶ ນິຍມົ ເສດຖະສາດການເມອື ງທຶນນຍິ ມົ ກຣາຊກິ ໄດ້ກໍາເນີດຂຶນື້ ຕ້ງືັ ແຕູ່ຕອນຕື້ົນຂອງການປະຕິວັດທຶນນິຍົມໃນເອີ ຣບົ . ຈຸດເລ່ີົມຕ້ົນື ແຫງູ່ ການກໍາເນີດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວແມູ່ນຂະບວນການຕ້ານສັກດິນາຕອນໃຕ້ຂອງປະເທດຝຣັ່ົງ ໃກ້ກບັ ຕວົ ເມືອງ ແອນບີເຈນເຊີ (Albigenserri) ໃນທາ້ ຍສະຕາວັດທີ 12. ກະແສແນວຄິດເສດຖະສາດການເມືອງຄ້ງັື ທາໍ ອດິ ນີ້ື ແມູນ່ ການປົດປູ່ອຍຊາວນາອອກຈາກການຜູກມັດຂອງ ລັດທິກາໂຕລິກຄາໍ ພີ. ນັບແຕ່ສູ ະຕາວັດທີ 14 ເປັນຕົ້ືນມາກໍໄດ້ມີຂະບວນການຕ້ານສັກດິນາ, ຕົວແທນທີົ່ສໍາຄັນໄດ້ແກູ່ນັກປະຕິ ຮູບເສດຖະກດິ ກຣາຊິກທຶນນຍິ ມົ ຄື ທ່ານ ມາກ ຕິນ ລຸເຕີ (Martin Luther 1483-1546 ), ທ່ານ ເຈນ ການວິນ (Jean Calvin: 1509-1564), ທາ່ ນ ມາກຕນິ ລຸເຕີ ໄດຕ້ າ້ ນກບັ ລດັ ທຄິ າໍ ພີ ທົີ່ກາໍ ນດົ ວ່າ ທຸກຄົນຕ້ອງເທົ່າທຽມກັນ ຕໍົໜ່ າ້ ພະເຈ້ົາື ເຮັດເພົອື່ ໂລກໜ້າ. ທ່ານໃຫ້ຄາໍ ເຫນັ ວ່າ ການອອກແຮງງານດ້ວຍອາຊີບຕ່າງໆ ແມູ່ນຄວາມປະສົງຂອງ ທຸກໆຄົນ, ຄວາມກຽດຄ້ານແມູ່ນບາບກໍາອັນມະຫັນ ແລະ ກໍແມູ່ນບາບກໍາຕໍົ່ອະນຸຊົນຜູ້ສືບທອດ. ການກໍາເນີດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວແຫູ່ງແນວຄິດເສດຖະສາດການເມືອງທຶນນິຍົມໄດ້ເປັນຮູບຮ່າງຂຶື້ນເລີ່ົມແຕູ່ຍຸກຫັດຖະກໍາທຶນ ນິຍົມຂະຫຍາຍຕົວທົ່ວເອີຣົບ. ການຜະລິດສິນຄ້າຂະຫຍາຍຕົວເຮັດໃຫ້ການພົວພັນແບບທໍາມະຊາດສັກດິນາຖືກ ປຽູ່ ນດວ້ ຍການພວົ ພັນເງນິ ຕາແບບທນຶ ນຍິ ົມ. ເງິນ ເຊິ່ົງເຄີຍເປັນຮູບຖານທົ່ວໄປຂອງມູນຄ່າແລກປູ່ຽນໄດ້ກາຍເປັນຈຸດປະສົງສໍາຄັນຂອງການຜະລິດ, ກາຍເປນັ ຄວາມໄຝູ່ຝນັ ຂອງສັງຄົມ ແລະ ກໍເປັນສນູ ລວມຂອງຄວາມຮັງົ່ ມີ ແລະ ອາໍ ນາດ. ລັດທິທຶນນິຍົມໄດ້ເກີດຂຶ້ືນເປັນຄັື້ງທໍາອິດໃນປະຫວັດສາດເສດຖະສາດ ແລະ ກໍໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີທິດສະ ດີການສະສົມເງິນ, ການສາ້ ງທຶນໄດ້ກາຍເປນັ ຮູບຖານເສດຖະກດິ ເງນິ ຕາ. ຜທູ້ ເົີ່ ປັນຕົວແທນແຫງູ່ ລັດທິທຶນນິຍົມເງິນ ໄດ້ແກູ່ ທາ່ ນ ເອດເວີ ມິດແຊນແດນ (Wdward Misselden: 1608) ພ່ໍົຄາ້ ຊາວອັງກດິ . ຕ່ຈົໍ າກນືັນ້ ກເໍ ກດີ ມີລັດທພິ ານິດນິຍມົ ໃນທາ່ ມກາງແບບວທິ ກີ ານຜະລິດສັກດິນາແຕກສະລາຍ ແລະ ລັດທິ ທຶນນິຍມົ ກໍາເນີດຂຶື້ນ. ຄວາມຈິງແລ້ວລັດທິພານິດນິຍົມ ແມູ່ນພາກສ່ວນໜຶົ່ງຂອງລັດທິທຶນນິຍົມ, ທັງນີ້ືກໍເພາະວ່າແນວຄິດເລີ່ົມ ຂອງລັດທິພານິດນຍິ ົມແມູນ່ ການສະສົມເງນິ ໃຫ້ຫາຼ ຍຂ້ືຶນເລ້ືອຍໆໂດຍນະໂຍບາຍທໄ່ົີ ດປ້ ຽບທາງການຄ້າ. ພວກນັກພານິດນິຍົມເວົື້າວ່າ: ການເຄືົ່ອນໄຫວໃດໆທີ່ົບໍ່ົແມູ່ນການສະສົມເງິນຕາກໍລ້ວນແຕູ່ແມູ່ນ ການເຄອື່ົ ນໄຫວທ່ຫີົ ຍທ້ືໍ ໍື້, ບໍ່ົມີປະໂຫຍດ. ເຂົາເຈົ້ືາເຊືົ່ອວ່າການເຄືົ່ອນໄຫວຜະລິດກະສີກໍາແມູ່ນອາຊີບທີົ່ນອນຢູ່ໃນ ຂອບລະຫວ່າງກາງຂອງການເຄືົ່ອນໄຫວແບບຕັ້ືງໜ້າ ແບະ ຫຍໍື້ທໍ້ື, ອຸດສາຫະກໍາບໍົ່ແມູ່ນແຫຼົ່ງກໍາເນີດຊັບສິນ (ນອກຈາກອຸດສາຫະກໍາຂຸດຄົື້ນເງິນ, ຄໍາ ແລະ ເພັດພອຍ) ມີແຕູ່ການຄ້າເທົ່ານັື້ນຈິົ່ງເປັນບໍົ່ເກີດທີົ່ແທ້ຈິງຂອງຊັບ ສິນ. ໃນນືັ້ນການຄ້າຕາ່ ງປະເທດຕອ້ ງປະຕິບັດຫກຼັ ການການຄ້າເກີດດຸນ (ຂາອອກຫຼາຍກວ່າຂາເຂາົື້ ). ຕົວແທນທີົ່ສໍາຄັນຂອງລັດທິພານິດນິຍົມໄດ້ແກູ່ທ່ານ ໂທມັດ ມູນ (Thomus Muntzer 1490-1525) ທ່ານໄດ້ຂຽນໄວ້ວ່າ ຖ້າພວກເຮົາເອົາເງິນ 1 ແສນປອນສົ່ງໄປຊື້ພິກໄທຈາກອິນເດຍມາອັງກິດແລ້ວສົ່ງຂາຍຕົ່ໍ ປະເທດອຕິ າລີ ຫຼື ຕວກກີແລ້ວມັນຈະເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາໄດຕ້ ່ືົມອກີ ຢ່າູ ງຕາ່ໍົ ຕ້ອງແມນູ່ 7 ເທອື່ົ ຂອງໜົຶງ່ ແສນປອນ. ວິວັດທະນາການຂອງເສດຖະກິດສັງຄົມໄດ້ເຮັດໃຫ້ທິດສະດີເສດຖະສາດກຣາຊິກ ທຶນນິຍົມຂະຫຍາຍ ຕົວຢາູ່ ງເປນັ ລໍາດບັ ມາ, ເປັນຕ້ືົນແມນູ່ ຢູ່ອງັ ກດິ ແລະ ຝຣ່ັງົ . ຕວົ ແທນສໍາຄັນຂອງນັກເສດຖະສາດເວລານ້ັນື ໄດ້ແກູ່: 70

ທ່ານ ວິນລ່ຽມ ເປັດເຕີ (William Petter: 1623-1687) ຜູ້ທີົ່ໃຫ້ກໍາເນີດເສດຖະສາດການເມືອງທຶນ ນິຍົມທນັ ສະໄໝ. ທ່ານ ອາດາມ ສິມດິ (Adam Smith: 1723-1790) ແມນູ່ ນກັ ເສດຖະສາດກຣາຊິກທີົ່ລືຊືົ່. ທ່ານເປັນຜູ້ ສະເໜີແນວຄວາມຄິດເສດຖະສາດທີ່ົລືຊືົ່ທ່ານໄດ້ສະເໜີວ່າ ລັດບໍ່ົຄວນໄປຫຍຸ້ງກ່ຽວກັບກິດຈະການທາງ ເສດຖະກິດ, ປູ່ອຍໃຫ້ເອກະຊົນເປັນຜູ້ດໍາເນີນການໂດຍອິດສະຫຼະ. ໃນການບໍລິໂພກ, ການຜະລິດສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລກິ ານພາຍໃຕ້ຂອບເຂດຂອງກົດໝາຍ ແລະ ຈະຣິຍະທໍາ, ເຊິ່ົງຮຽກກັນວ່າ ເສດຖະກິດແບບເສລີ ຈະຊ່ວຍ ໃຫປ້ ະເທດຊາດຈະເລີນຮ່ງຸູ ເຮືອງ. ທ່ານ ເດວິດ ຣິກາກໂດ (David Ricardo) ຜູ້ສືບທອດແນວຄິດເສດຖະສາດຂອງ ອາດາມ ສະມິດ ກໍ ເຮດັ ໃຫທ້ ດິ ສະດີເສດຖະສາດກຣາຊິກທນຶ ນິຍົມສົມບນູ ຂນຶື້ . ໂດຍສືບທອດພາລະກດິ ເສດຖະສາດກຣາຊກິ , ມາໃນຍຸກທຶນນິຍົມສະໄໝໃໝູ່ກໍໄດ້ພັດທະນາໃຫ້ເກີດມີ ເສດຖະສາດມະຫາພາກ ແລະ ເສດຖະສາດຈລຸ ະພາກຢູາ່ ງເປນັ ລະບບົ . 2.5 ການກໍາເນດີ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງເສດຖະສາດມາກຊິສ ເສດຖະສາດການເມືອງມາກຊິສ ກໍາເນີດໃນຊຸມປີ 5060 ຂອງສະຕະວັດທີ 19 ຜູ້ສ້າງຕັື້ງເສດຖະສາດ ການເມືອງມາກຊິສນັ້ືນແມູ່ນ ທ່ານກາກມາກ (Kart Markc : 1818-1883). ດ້ວຍການຊ່ວຍໜູນຈາກທ່ານ ຟຣິດຣິດ ອັງແກນ (Fridis Engel : 1820-1895). ຕໍ່ົມາໃນຊຸມປີກາງສະຕະວັດທີ 19 ຕໍ່ົຕົ້ືນສະຕະວັດທີ 20. ທ່ານ ວະລາດີເມຍ ເລນິນ (Vradimia ilis Lenin: 1870-1924) ເປັນຜູ້ສືບທອດ ແລະ ຂະຫຍາຍເສດຖະສາດ ການເມອື ງມາກຊິສຕມົື່ ອີກ. ໃນສະຕະວດັ ທີ 19 ການປະຕວິ ັດທນຶ ນຍິ ົມໄດ້ຮບັ ໄຊຊະນະຢເູ່ ອີຣບົ ເຊັນ່ົ ປະເທດຝຣັ່ງົ , ອັງກິດ, ໂຮນລັງ ອັນເຮັດໃຫ້ລັດທິທຶນນິຍົມສໍາເລັດໂດຍພື້ນຖານກ່ຽວກັບການປະຕິວັດອຸດສາຫະກໍາ, ເຊິ່ົງເຄື່ົອງຈັກ ແລະ ລະບົບ ເຄືົ່ອງຈັກໄດ້ປູ່ຽນແທນແຮງງານຫັດຖະກໍາ, ກໍາລັງການຜະລິດຂອງລັດທິທຶນນິຍົມຂະຫຍາຍຕົວກ້າວກະໂດດ. ເຂາົ ເຈາົື້ ໄດໃ້ ຊ້ສງົ ຄາມຮກຸ ຮານເມອື ງຂື້ນຶ ເພ່ືົອເປດີ ກວ້ າງການປກົ ຄອງຂອງຕນົ ທ່ົວໂລກ ສະພາບການດງັົ່ ກ່າວເຮັດໃຫ້ຊົນຊ້ັືນກາໍ ມະຊີບກໍາເນີດຂ້ນຶື ແລະ ທໍລະມານ ເຊງ່ີົ ເປນັ ຕ້ົືນເຫດໃຫ້ມີການຕໍ່ົສູ້ ລະຫວ່າງຊາວກາໍ ມະຊີບຕ້ານກັບຊນົ ຊນືັ້ ນາຍທຶນ. ການຕໍສົ່ ູ້ຂອງຊົນຊືັນ້ ກາໍ ມະຊີບດັ່ົງກ່າວ, ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີພື້ນຖານ ທາງທດິ ສະດເີ ສດຖະສາດການເມືອງແບບໃໝູ່ທີ່ົກ້າວໜ້າ ເຊິ່ົງວ່າເສດຖະສາດການເມືອງທຶນນິຍົມກຣາຊິກທີ່ົບັນລຸ ຂັ້ືນສຸດຍອດຂອງອາດາມ ສະມິດ ແລະ ເດວິດ ຮີກາກໂດ ນັື້ນຖືກລົ້ືມລະລາຍລົງ. ຍ້ອນສາເຫດອະທິບາຍບໍົ່ໄດ້ ບັນດາປາກົດການເສດຖະກິດ. ການກົໍຮ່ ່າງສາ້ ງຕົວຂອງເສດຖະກດິ ການເມືອງ ມາກຊິສ. ທ່ານ ກາກມາກ ເກີດວັນທີ 5 ພຶດສະພາ 1818 ຢູ່ນະຄອນ ຕຣີເຮີ ແຫູ່ງປະເທດເຢຍລະມັນ. ບິດາຂອງເພີ່ົນຊືົ່ວ່າ ແກນຣິກມາກ ເປັນທະນາຍຄວາມຂອງສານສູງ ສຸດລັດ ປຣດຸ ຊ.ີ ປິ 1803 ທາ່ ນ ມາກ ເຂົືາ້ ຮຽນວທິ ະຍາໄລ (ມັດທະຍົມຕອນປາຍ) ທມີົ່ ີຕຣີເຮ.ີ ຕະຫອຼ ດໄລຍະທີ່ົ ຮຽນຢູ່ໃນຊັ້ືນມັດທະຍົມ, ທ່ານ ມາກ ສະແດງອອກເຊິ່ົງຄວາມຫວັງວ່າຈະເຮັດທຸກສິົ່ງທຸກຢູ່າງເພືົ່ອຄວາມຜາສຸກ ຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ຄວາມເປນັ ທໍາ, ຈາກນນືັ້ ກໍຍ້າຍໄປຮຽນມະຫາວິທະຍາໄລທ່ີົເມອື ງບອນ ແລະ ເມືອງແບກແລັງ ແລະ ໄດ້ຮບັ ປະລນິ ຍາເອກ ດາ້ ນປັດຊະຍາຢູທ່ ີົ່ນເ້ືີ ອງ ທາ່ ນ ມາກ ຮ້ພູ າສາຝຣັົ່ງ, ແອັສປາຍ, ລາຕິນ, ເກຣັກ. ເດືອນ ມິຖຸນາ 1843 ທ່ານ ມາກ ໄປປາຣີ ແລະ ໃນທນ່ີົ ື້ີເອງທົ່ທີ ່ານໄດແ້ ຕູ່ງງານກບັ ນາງ ເຈນ ນິຟອນ ເອສ ຟາເລນ ຜູ້ທີົ່ເປນັ ທງັ ເພົອື່ ນອັນບລໍ ສິ ດຸ . ເວລາຢປູ່ າຣີ ທ່ານ ມາກ ໄດຄ້ ນົ້ື ຄວາ້ ນິພົນເສດຖະສາດຂອງ ອາດາມ ສະມິດ , ດ. ຮີກາກໂດ, ຈ. ບ. ໄຊ, ກ. ມິມ, ມ. ກູລົກ...ຈາກການຄົ້ືນຄວ້າດັ່ົງກ່າວ ກາກມາກ ໄດ້ຕໍານິວິຈານເສດຖະ 71

ສາດການເມືອງນາຍທຶນລະບອບກໍາມະສິດເອກະຊົນ ແລະ ໄດ້ສ້າງທິດສະດີເສດຖະສາດຂອງຕົນຂຶ້ືນປີ 1844 ກາກມາກ ໄດ້ພົບກັບ ຟ. ອັງແກນ ເປນັ ຄືງັ້ ທໍາອິດທ່ີປົ າຣີ ແລະ ໄດເ້ ປັນເພອ່ົື ນຮ່ວມອດຸ ົມການຕງັ້ື ແຕູ່ນນ້ັື ມາ. ຍ້ອນການເຄື່ົອນໄຫວປະຕິວັດເດືອນ ມັງກອນ 1845 ກາກມາກ ຖືກເນລະເທດຈາກປາຮີໄປບຣຸກແຊນ ປະເທດແບນຊກິ . ຢທູ່ ່ນົີ ື້ີ ກາກມາກ ໄດ້ສືບຕໍົ່ຄົ້ືນຄວ້າທິດສະດີມູນຄ່າ ແລະ ໄດ້ສະເໜີບັນດາມາດຕະເກນເສດຖະ ກິດຕາມທັດສະນະຂອງຕນົ . ເດືອນມິຖຸນາ 1848 ກາກມາກ ຖືກເນລະເທດອອກຈາກປະເທດແບນຊິກກັບຄືນເຢຍລະມັນ, ເພື່ົອເຂົື້າ ຮ່ວມການປະຕິວດັ , ແຕວູ່ ່າຂະບວນການດ່ົັງກ່າວຖືກປາລາໄຊ. ສະນື້ນັ ກາກມາກ ຖືກເນລະເທດໄປປາຮີ ໃນວັນທີ 23 ສງິ ຫາ 1849 ລັດຖະບານຝຣົ່ງັ ກເໍ ນລະເທດໄປອັງກດິ (ລອນດອນ) ແລະ ຢູ່ທີນ່ົ ືີຈ້ ົນເສຍຊວີ ິດ. ຕະຫຼອດຊີວິດຂອງທ່ານ ກາກມາກ ແມູ່ນອຸທິດໃຫ້ແກູ່ການຄົ້ືນຄວ້າສ້າງທິດສະດີເສດຖະສາດການເມືອງ ຂອງຊາວກາໍ ມະຊີບ. ທ່ານ ໄດ້ສະຫຼຸບວ່າ ຕົືນ້ ກໍາເນີດແຫູ່ງຄວາມທຸກຈົນແມູ່ນມາຈາກລະບອບກໍາມະສິດເອກະຊົນ ຕໍ່ົພາຫະນະການຜະລິດ. ເພິົ່ນສະເໜີວ່າ ຢາກໃຫ້ສັງຄົມມີຄວາມຍຸດຕິທໍາ ແລະ ມີຄວາມສະເໝີພາບຕ້ອງລົບລ້າງ ລະບອບກາໍ ມະສິດເອກະຊນົ ຕົກ່ໍ ບັ ພາຫະນະການຜະລດິ ແລ້ວສາ້ ງລະບອບກໍາມະສິດປວງຊົນຂ້ືນຶ . ທ່ານ ກາກມາກ ເສຍຊີວິດປີ 1883 ໃນເມືົ່ອນິພົນເຫຼັື້ມ II ຂອງເພີ່ົນຍັງບໍ່ົທັນສໍາເລັດທ່ານ ອັງແກນ ຈິ່ົງ ເປັນຜູ້ສືບຕຮົໍ່ ຽບຮຽງນພິ ົນທນຶ ເຫຼັມ້ື II ໃຫ້ສົມບນູ ແລ້ວສບື ຕເໍ່ົ ຫລັ້ືມ III ແລະ ເຫັຼື້ມ IV. ທ່ານ ອັງແກນ ເພືົ່ອນຮັກເພື່ົອນຮ່ວມຮົບຂອງກາກ ມາກ. ອັງແກນ ເກີດວັນທີ 28 ພະຈິກ 1820 ທີົ່ ເມອື ງ ບາຣແມນ ປະເທດເຢຍລະມັນ ພົຂ່ໍ ອງເພົນ່ີ ແມູ່ນເຈ້ືົາຂອງໂຮງງານ. ສະນື້ັນ, ຈິ່ງົ ສົ່ງເສີມໃຫ້ອັງແກນຮຽນການ ຄ້າໃນປີ 1837. ແຕູ່ທ່ານພັດສົນໃຈຕໍົ່ການຮຽນວິທະຍາສາດ, ວັນນະຄະດີ, ພາສາອັນເຮັດໃຫ້ອັງແກນ ຮູ້ 20 ພາສາ. 1842 ຟ. ອັງແກນ ໄປເຝິກງານ ທີົ່ໂຮງງານຕໍ່ົາຜ້າທີົ່ອັງກິດ. ຢູ່ທີ່ົນັື້ນທ່ານໄດ້ຂຽນບົດຄວາມກ່ຽວກັບກໍາ ມະກອນອງັ ກດິ . ສົ່ງໃຫ້ວາລະສານ ກາແຊັດເຣນານ ທມີົ່ ີທ່ານ ກາກມາກ ເປັນບັນນາທກິ ານຢູນ່ ັ້ນື ຫຼາຍບົດ. ພາຍຫຼັງ ທົີຮ່ ້ຈູ ັກ ກາກມາກ ພວກເພີ່ົນໄດພ້ ້ອມກັນຂຽນປື້ມຫຼາຍເຫຼັື້ມ, ເຫຼັື້ມທີົ່ເວົື້າເຖິງບັນດາຫຼັກການອັນສໍາຄັນຂອງລັດທິ ສັງຄມົ ນຍິ ົມ, ຕໍ່ົມາກໍແມູ່ນປື້ມທຶນທີົ່ສຶບຕໍົ່ນິພົນຂອງ ກາກ ມາກ 40 ປີ ແຫູ່ງການປະຕິບັດງານຮ່ວມກັນນັ້ືນ ກາກ ມາກ ແລະ ຟ.ອງັ ແກນ ເປັນຜສູ້ ້າງທິດສະດປີ ະຕວິ ດັ ທີ່ມົ ີວທິ ະຍາສາດແທນຄວາມໄຝູ່ຝັນແບບລົມໆແລ້ງໆ ເຮັດໃຫ້ ທິດສະດີເສດຖະສາດຂອງຊົນຊັ້ືນກໍາມະຊີບມີພື້ນຖານອັນໝັື້ນຄົງ. ທ່ານ ອັງແກນ ເສຍຊີວິດ ວັນທີ 5 ສິງຫາ 1895. ທ່ານ ວ. ອ. ເລນິນ ຜູ້ສບຶ ທອດພາລະກດິ ຂອງກາກມາກ ແລະ ອັງແກນ. ວາລະດີເມຍ ອິລິສ ເລນິນ (ອູລີ ອານົບ) ເກດີ ວັນທີ 22 ເມວາ 1870 ທ່ິົເມືອງ ຊມິ ບຽງສະກີ ປະເທດຣດັ ເຊຍ. ພໍ່ຂົ ອງເພົນ່ີ ເປນັ ປັນຍາຊົນທກ່ີົ າ້ ວ ໜາ້ . ແມູ່ຂອງເພົນີ່ ເປັນຜທູ້ ີມົ່ ີພອນສະຫວັນຫຼາຍດ້ານ, ຮູ້ພາສາຕ່າງປະເທດຈໍານວນໜຶ່ົງ, ສົນໃຈໃນການຮຽນດົນຕີ ແລະ ມັກອ່ານ. ເລນນິ ເຄອ່ົື ນໄຫວປະຕວິ ດັ ແຕູອ່ າຍຸ 17 ປ,ີ ໃນເວລາທົ່ີເພ່ົນີ ເປັນນກັ ສກື ສາຢມູ່ ະຫາວທິ ະຍາໄລ ກາ ຊານ. ເລນິນ ເປັນຜູ້ກໍສ້າງພັກສັງຄົມປະຊາທິປະໄຕກໍາມະກອນລັດເຊຍ ໃນປີ 1898 ແລະ ຖືກພະເຈົື້າຊາ ເນລະເທດໄປຢຊູ່ ີບີຮີໃນທ້າຍປີນັື້ນພອ້ ມກັບພັນລະຍາຂອງທ່ານ ຊືົ່ວ່າ ນາງ ນາເດຍສະດາ ກຣຸບສະກາຢາ ຜູ້ທີ່ົເປັນ ທັງເພືົ່ອນຮ່ວມຮົບ ແລະ ອຸດົມການທີົ່ຊື່ົສັດບໍລິສຸດ. ເຖິງແມູ່ນວ່າຈະພົບອຸປະສັກນາໆປະການແຕູ່ທ່ານ ເລນິນ ກໍ ນາໍ ພາການປະຕວິ ັດກາໍ ມະຊບີ ລດັ ເຊຍສໍາເລັດຜນົ ໃນທາ້ ຍເດືອນຕຸລາ ປີ 1917. ທັດສະນະເສດຖະກິດຂອງເລນິນ ວ.ອ. ເລນິນ ໄດ້ນໍາພາສ້າງຕັື້ງລະບອບໃໝູ່ຢູ່ໂຊວຽດ ເປັນໄລຍະສັື້ນ (1917-1924) ເຊິົ່ງເປັນໄລຍະຫົວລ້ຽວຫົວຕໍ່ົ ໃຜຈະເອົາຊະນະໃຜ ລະຫວ່າງການປະຕິວັດສັງຄົມນິຍົມ ແລະ ທຶນນຍິ ົມ. ສະນ້ັນື , ການຄືົນ້ ຄວ້າສ້າງເສດຖະກິດແນວໃດ, ດ້ວຍນະໂຍບາຍ ແລະ ກົນໄກແນວໃດບໍ່ົທັນເລິກເຊິົ່ງ. 72

ແຕູ່ວ່າດ້ານພື້ນຖານແລ້ວ ເລນິນ ມີຄວາມເປັນເອກະພາບກັບທັດສະນະຂອງ ກາກມາກ ທີົ່ວ່າ ພາຍຫຼັງໂຄູ່ນລົ້ືມ ລັດທິນາຍທຶນແລ້ວຕ້ອງສ້າງລັດກໍາມະຊີບ, ດໍາເນີນການຍຶດ ແລະ ໂອນເອົາຊັບສົບບັດສ່ວນໃຫຍ່ ແລະ ໂຮງຈັກ ໂຮງງານ, ວິສາຫະກິດຂອງນາຍທນຶ ແລະ ເຈືາົ້ ທີ່ົດນິ ມາເປນັ ຂອງລັດແລ້ວດາໍ ເນີນວຽກໃຫຍ່ 3 ປະການຄື: ຫນັ ເປນັ ອດຸ ສາຫະກາໃຫຍ່, ຫນັ ເປັນລວມໝູໃ່ ນກະສກິ ໍາ ແລະ ດາໍ ເນີນການປະຕິວັດທະນະທໍາ. ໄລຍະທາອິດແຕູ່ 1918-1920 ເອີື້ນວ່າ ກອມມູນິດສະໄໝສົງຄາມ. ໄລຍະນີື້ເປັນໄລຍະແຫູ່ງການ ກາໍ ຈດັ ດດັ ສາ້ ງພາກສ່ວນເສດຖະກດິ ທ່ົບີ ົໍ່ແມນູ່ ສັງຄມົ ນຍິ ົມ. ໄລຍະຕໍ່ົມາແຕູ່ 1921-1924 ເອີື້ນວ່າ ນະໂຍບາຍຂອງເສດຖະກິດໃໝູ່ ຫຼື ແນັບ (NEP) ເຊິົ່ງແນູ່ໃສູ່ ຟືນ້ ຟູ ແລະ ຊກຸ ຍູ້ເສດຖະກິດແຫູ່ງຊາດ, ບັນຫາໃຈກາງຂອງນະໂຍບາຍ ແນັບ ແມູ່ນການນໍາໃຊ້ການພົວພັນສິນຄ້າ ເງນິ ຕາ. ນາໍ ໃຊ້ຫາຼ ຍພາກສ່ວນເສດຖະກິດ. ປະໃຫ້ບາງສ່ວນ ແລະ ບາງຂົງເຂດເສດຖະກິດທຶນນິຍົມຂະຫຍາຍຕົວ (ທນຶ ນິຍມົ ແຫ່ງູ ລັດ) ໃນເງ່ົືນໄຂທ່ີລົ ັດກາໍ ມະຊີບກາໍ ອໍານາດ. ນະໂຍບາຍ ແນບັ ປະຕິບັດບໍ່ົໄດ້ເທົ່າໃດ ທ່ານ ເລນິນ ກໍເສຍຊີວິດ ໃນວັນທີ 21 ມັງກອນ 1924 ແລະ ທ່ານ ສະຕາລິນ ຜູສ້ ືບທອດກປໍ ະລະແນວຄິດ “ ແນບັ “ ຂອງເລນິນ ຫຼາຍຢູ່າງ, ໂດຍສ້າງກົນໄກເສດຖະກິດລວມ ສູນຂຶ້ືນ, ເຊິ່ົງເອີ້ືນວ່າກົນໄກເສດຖະກິດສັງຄົມນິຍົມ ແລະ ໄດ້ນໍາໃຊ້ຢູ່າງເປັນເອກະພາບຢູ່ໃນປະເທດຕ່າງໆໃນ ລະບບົ ສງັ ຄົມນິຍມົ ໃນເມົ່ອື ກ່ອນ. ໂດຍອງີ ໃສູ່ວິວດັ ທະນາການເສດຖະກດິ , ການຄ້ນືົ ຄວາ້ ເສດຖະກິດ ແລະ ກົນໄກເສດຖະກິດສັງຄົມນິຍົມຈິ່ົງ ຍງັ ຕອ້ ງສບື ຕສ່ໍົ ກຶ ສາ, ເພືົອ່ ເຮັດໃຫເ້ ສດຖະກດິ ສງັ ຄມົ ນິຍມົ ເຂ້ືັມແຂງ ແລະ ມື້ັງຄ້ັືງສມົ ບນູ . 3. ການກໍາເນີດ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະສາດການເມືອງ ຂະບວນວິວັດການອອກ ແຮງງານ ແລະ ປັດໄຈຕາ່ ງໆຂອງການອອກແຮງງານ ການທີທ່ົ ະນຄິ ນົ ກາຍມາເປັນຄົນນືນັ້ ແມູນ່ ຍອ້ ນມະນຸດສາມາດເອົາຊະນະທໍາມະຊາດ, ມະນຸດເອົາຊະນະທໍາທະ ຊາດກໍຍ້ອນມະນດຸ ຮູ້ອອກແຮງງານ. ການອອກແຮງງານແມູ່ນມູນເຊື້ອອັນປະເສີດຂອງມ່ວນມະນຸດ. ສະນັື້ນ, ການ ອອກແຮງງານຜະລິດວັດຖຸສິົ່ງຂອງຈິົ່ງແມູ່ນພື້ນຖານຂອງຊີວິດສັງຄົມ. ພື້ນຖານການຜະລິດຜະລິດສັງຄົມມີສອງ ດາ້ ນຄື ກໍາລງັ ການຜະລດິ ແລະ ການພົວພນັ ການຜະລິດ. ເສດຖະສາດການເມືອງ ແມູ່ນວິຊາວິທະຍາສາດສັງຄົມ, ເປົື້າໝາຍແຫູ່ງການຄົື້ນຄວ້າຂອງມັນແມູ່ນການພົວພັນ ແຫູ່ງການຜະລິດ. ໝາຍຄວາມວ່າເສດຖະສາດການເມືອງແມູ່ນຄົ້ືນຄວ້າສາຍພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນໃນການ ຜະລິດ, ການແຈກຢາຍ ແລະ ການຊົມໃຊ້ ; ຄົ້ືນຄວ້າເສດຖະກິດສົງຄົມໃນໄລຍະແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວທາງ ປະຫວດັ ສາດຂອງສງັ ຄມົ ມະນດຸ . 3.1 ບດົ ບາດຂອງການຜະລດິ ຢາກຍືນຍົງຄົງຕົວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວ, ຢາກເຄື່ົອນໄຫວການເມືອງ, ຄົື້ນຄວ້າວິທະຍາສາດ, ປະດິດຄິດ ແຕູ່ງສີລະປະວັນນະຄະດີ, ວິທະຍາສາດ, ສາສະໜາ ແລະ ອືົ່ນໆໄດ້ກ່ອນອືົ່ນໝົດເຮົາຕ້ອງມີວັດຖຸສິົ່ງຂອງອັນຈໍາ ເປນັ ເຊນົ່ັ ອາຫານການກນິ , ເຄືອ່ົ ງນູງຸ່ ຫົ່ມ, ທຢີົ່ ູ່ອາໄສ, ຢາປົວພະຍາດ ແລະ ອນືົ່ ໆ. ແຕຢູ່ າກມວີ ດັ ຖສຸ ົ່ງິ ຂອງດັົ່ງກ່າວ ຄົນເຮາົ ຕ້ອງດໍາເນີນການຜະລດິ ຫືຼ ເວາື້ົ ອີກຢາູ່ ງໜຶ່ົງຢາກຊົມໃຊ້ແມູ່ນຕ້ອງທໍາການຜະລິດ, ສັງຄົມໃດໜຶົ່ງຫາກຢຸດຕິ ການຜະລິດ, ຄົນເຮາົ ຈະຕ້ອງຕາຍ ແລະ ສັງຄມົ ກໍຈະບໍຍົ່ ືນຍງົ ຄົງຕົວໄດ້. ແຕ່ວູ າ່ ຢູ່ໃນສງັ ຄມົ ໃດກໍຕາມການຜະລິດວັດຖຸສງິົ່ ຂອງລວ້ ນແຕ່ແູ ມ່ນູ ການຜະລິດສັງຄົມ. ເພາະວ່າຖ້າຫາກ ແຍກອອກຈາກກນັ ຢ່າູ ງໂດດດ່ຽວ ຄົນເຮົາຈະບໍ່ົສາມາດດໍາເນີນການຜະລິດ ເພືົ່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການອັນ ຫວຼ ງຫຼາຍຂອງຕນົ ໄດ້. ຄນົ ກຸ່ມູ ນີ້ຜື ະລດິ ເຂົື້າ, ຄົນກຸູ່ມອືົ່ນຜະລິດແຜູ່ນແພ ແລະ ອື່ົນໆ. ຜະລິດຕະພັນຕ່າງໆເຫຼົ່ານັື້ນ 73

ສາມາດນາໍ ເອົາໄປແລກປູຽ່ ນກນັ ເພ່ອົື ຊມົ ໃຊ້, ວທິ ີການແລກປູ່ຽນອີງຕາມເງື່ົອນໄຂ ແລະ ລະດັບຄວາມຈະເລີນກ້າວ ໜ້າ ແຕູ່ລະໄລຍະຂອງສັງຄົມ. ໝາຍຄວາມວ່າ ຢາກດໍາລົງຄົງຕົວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຕ້ອງດໍາເນີນການຜະລິດ, ຈາກສດັ ຈະທໍາດົັງ່ ກ່າວ ທາ່ ນ ກາກມາກ ຈິົ່ງສະຫຼຸບວ່າ ການຜະລິດວດັ ຖສຸ ງ່ົິ ຂອງແມູນ່ ພື້ນຖານຂອງຊວີ ິດສງັ ຄົມ. 3.2 ສາມປັດໄຈແຫງູ່ ການຜະລດິ ຂະບວນວວິ ັດແຫງູ່ ການຜະລິດທົສີ່ າໍ ໄປສໍາມາ ລວ້ ນແຕູ່ແມູ່ນການປະສານສົມທົບກັນລະຫວ່າງສາມປັດໄຈ ພືນ້ ຖານດັົ່ງນີື້: ກ. ການອອກແຮງງານ ແມູ່ນການເຄົືອ່ ນໄຫວທມ່ົີ ຈີ ຸດປະສງົ , ມີສະຕຂິ ອງຕນົ , ແນໃສູ່ເພື່ົອຜັນປູ່ຽນບັນດາວັດຖຸໃນທໍາມະຊາດ ໃຫກ້ າຍເປັນຜະລິດຕະພນັ ຕາ່ ງໆ ເພອ່ືົ ຕອບສະໜອງຕາມຄວາມຕອ້ ງການຂອງຄົນເຮາົ . ການອອກແຮງງານຜະລິດ ແມູ່ນເງື່ົອນໄຂທີ່ົຂາດບໍ່ົໄດ້ຂອງຊີວິດສັງຄົມ ແລະ ເປັນເງືົ່ອນອັນພື້ນຖານ ເພື່ົອຈໍາແນກລະຫວ່າງຄົນກັບສັດ. ການອອກແຮງງານຂອງຄົນແມູ່ນການເຄືົ່ອນໄຫວທີົ່ຮູ້ປະດິດ ແລະ ຮູ້ນໍາໃຊ້ ເຄື່ົອງມືແຫູ່ງການອອກແຮງງານ, ການອອກແຮງງານແມູ່ນປັດໄຈພື້ນຖານຂອງຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການຜະລິດ. ດັົ່ງນນ້ືັ , ຢາກນໍາເອົາວດັ ຖຸໃນທໍາມະຊາດເຫຼົ່ານັ້ືນມາຮັບໃຊ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຕົນ, ຄົນເຮົາຕ້ອງໃຊ້ແຮງງານຂອງ ຕນົ ກະທົບເຂື້າົ ໃສ່ເູ ປ້ືົາໝາຍຂອງການອອກແຮງງານເຫົາ່ຼ ນນ້ືັ ຈ່ງິົ ສາມາດຜະລດິ ວັດຖສຸ ິົ່ງຂອງມາຊົມໃຊ້ໄດ້. ທ່ານ ກາກມາກ ໄດ້ໃຫ້ການວາດພາບວ່າ “ ແຮງງານແມູ່ນພໍົ່, ດິນແມູ່ນແມູ່ຂອງວັດຖຸສິົ່ງຂອງ “ ດ້ວຍ ເຫດນ້ນືັ ຂະບວນວິວດັ ຂອງການຜະລດິ ຄຽງຂາ້ ງກບັ ການອອກແຮງງານຂອງຄນົ ເຮາົ ແລວ້ ຍງັ ຕ້ອງມວີ ັດຖຸທໍາມະຊາດ ທພ່ົີ ວກເຮົາເອີ້ນື ວາ່ ເປ້ືົາໝາຍຂອງການອອກແຮງງານ. ຂ. ເປາ້ົື ໝາຍຂອງການອອກແຮງງານ ແມູ່ນທຸກສິົ່ງທຸກຢູ່າງ ເຊິົ່ງການອອກແຮງງານຂອງຄົນໄດ້ກະທົບໃສູ່ ເພື່ົອຜັນປູ່ຽນເປັນຜະລິດຕະພັນ ຕາ່ ງໆ ທີົ່ສາມມາດຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງສັງຄມົ (ໃນດ້ານການຜະລິດແລະການໃຊສ້ ອຍ). ເປື້ົາໝາຍຂອງການອອກແຮງງານແບງູ່ ອອກເປນັ 2 ປະເພດ ຄື ສ່ົິງທ່ົີມີໃນທາໍ ມະຊາດ ເຊ່ັົນ ຕ້ົືນໄມ້ທເີົ່ ກດີ ເອງຢູໃ່ ນປ່າູ , ແຮູທ່ າດຢູພ່ ື້ນດິນ, ປາຢ່ໃູ ນເຊ, ຄົນເຮົາພຽງແຕູ່ ແຍກມັນອອກຈາກການພວົ ພັນໂດຍກົງ ຈາກທໍາມະຊາດແມູນ່ ໃຊໄ້ ດ້. ບັນດາວັດຖຸສິງົ່ ຂອງ ທົີໄ່ ດ້ຜ່ານການກະທົບຂອງການອອກແຮງງານຂອງຄົນເຮົາມາແລ້ວ ເຊນັົ່ ເສັື້ນຝ້າຍ ສໍາລັບຕໍົ່າຫູກ, ໝາກຖົ່ວດິນເພື່ົອບີບເອົານໍ້ືາມັນ, ແພສໍາລັບຫຍິບເຄື່ົອງນຸູ່ງຂອງຖືສິ່ົງນີ້ືເອີ້ືນວ່າວັດຖຸດິບ ຜ່ານວິວັດ ແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງວິທະຍາສາດເຕັກນິກ ການຄົື້ນພບົ ເປືົ້າໝາຍການອອກແຮງງານຍງິົ່ ນັບມ້ນື ັບເປີດກວ້ າງ. ພາຫານະການຜະລິດ ເປ້ືົາໝາຍການອອກແຮງງານ ພາຫານະອອກແຮງງານ ສິົ່ງທໍາມະຊາດ ວັດຖຸດິບ ເຄ່ອົື ງມື, ເຄື່ົອງຈກັ ສ່ງົິ ເກັບມ້ຽນວັດຖຸ ຄມົ ມະນາຄົມ 74

ຄ. ພາຫະນະການອອກແຮງງານ ແລະ ພາຫານະການຜະລດິ ພາຫະນະການອອກແຮງງານ ແມູ່ນວັດຖຸ ຫຼື ທັງໝົດບັນດາວັດຖຸ ເຊິ່ົງຄົນເຮົາໃຊ້ເປັນເຄືົ່ອງ ເມືົ່ອກະ ທົບໃສູ່ເປືົາ້ ໝາຍການອອກແຮງງານ ເພົອ່ື ຜະລດິ ວັດຖຸສ່ງິົ ຂອງຮບັ ໃຊສ້ ັງຄມົ . ພາຫະນະອອກແຮງງານ ແບູ່ງອອກເປນັ 2 ຊະນິດ ເຊ່ົັນ ເຄ່ອົື ງມື ແລະເຄົື່ອງຈກັ ເຄົ່ືອງລານ... ເຄ່ົືງມືໄດແ້ ກູ່: ຈກົ , ຊ້ວານ, ຄອ້ ນຕີ, ເລົອ່ື ຍ... ເຄ່ົອື ງຈັກເຄື່ົງລາງໄດ້ແກູ່: ໂຮງຈັກໂຮງງານ, ໂຮງເລືົ່ອຍໄມ້, ໂຮງສີເຂົ້ືາ, ໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຜະລິດ ລດົ ໂອໂຕ... ພາຫະນະການຜະລິດ ແມູ່ນສັງລວມພາຫະນະການອອກແຮງງານ ແລະ ເປົື້າໝາຍອອກແຮງງານທີ່ົມະ ນດຸ ໄດ້ນາໍ ໃຊໃ້ ນຂະບວນວວິ ດັ ແຫງູ່ ການຜະລິດ. ພາຫະນະການຜະຍັງລວມທີົ່ສິ່ົງທີົ່ເກັບມ້ຽນ, ຮັກສາ ເຊັົ່ນ ລະບົບສາງ, ກວດແກ້ວ, ກະຖັງ, ຫີບ ແລະ ອນ່ົື ໆ. ພອ້ ມດ້ວຍເງ່ອົື ນໄຂວັດຖຮຸ ັບໃຊ້ການຜະລິດ ເຊັົ່ນ ເຮືອນ, ໂຮງງານ, ເສັ້ືນທາງຄົມມະນາຄົມ, ແມູ່ນໍື້າລໍາເຊ, ສາງ ແລະ ອົນ່ື ໆ...ໃນພາຫະນະອອກແຮງງານ ( ເຄ່ືົອງມື ແລະ ເຄົ່ືອງຈັກ ) ມີບົດບາດສໍາຄັນກວ່າໝູ່. ລະດັບການ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງເຄືົ່ອງມື ແລະ ເຄືົ່ອງຈັກເປັນໄມ້ຫຼາວັດແທກລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການຜະລິດສັງຄົມ . ສະນັື້ນ, ທ່ານ ກາກມາກ ໄດ້ຂຽນວ່າ “ ບັນດາຍຸກສະໄໝເສດຖະກິດທີົ່ແຕກຕ່າງກັນ, ຄວາມແຕກຕ່າງກັນນັື້ນບົ່ໍ ແມນູ່ ຢູ່ບອ່ ນວ່າ ຜະລິດຫຍັງ, ແຕ່ຫູ າກຢູ່ທົີ່ວ່າຜະລິດດ້ວຍວິທໃີ ດ, ດວ້ ຍພາຫະນະອອກແຮງງານອນັ ໃດ. ການຜະລິດ ແລະ ການນໍາໃຊ້ພາຫະນະອອກແຮງງານ ແມນູ່ ຈຸດພເິ ສດອນັ ສຸດຂອງມະນດຸ ທົ່ແີ ຕກຕ່າງກັບ ການເຄົອື່ ນໄຫວຕາມສນັ ຊາດຕະຍານຂອງສັດ. ພາຫະນະການຜະລິດແມູນ່ ພນື້ ຖານວດັ ຖຸ ແລະ ເປັນເງື່ົອນໄຂຂອງວັດຖຸເຕັກນິກອັນຈໍາເປັນໃຫ້ແກູ່ການ ອອກແຮງງານຜະລິດຢູ່ໃນແຕູ່ລະຮູບຖານເສດຖະກິດສັງຄົມ ບໍົ່ມີພາຫະນະການຜະລິດແມູ່ນບໍ່ົສາມາດມີຂະບວນ ວິວັດແຫູ່ງການຜະລິດ. ແຕູ່ພາຫະນະການຜະລິດພຽງແຕູ່ເປັນສິົ່ງວັດຖຸທີ່ົນອນຢູ່ຖ້າບໍ່ົມີຄົນຜູ້ອອກແຮງງານນໍາໃຊ້ ມັນ. ພາຫະນະການຜະລິດແມູ່ນປັດໄຈພາວະວິໄສ. ສ່ວນການອອກແຮງງານແມູ່ນປັດໄຈອັດຕະວິໄສຂອງການ ຜະລດິ ແລະ ມີບດົ ບາດຕດັ ສນິ . ໝາຍຄວາມວາ່ ເວລາໃດຄນົ ຜູ້ອອກແຮງງານກມໍ ີບົດບາດຕດັ ສນິ ຕໍ່ົການຜະລດິ . 3.3. ກາໍ ລງັ ການຜະລດິ ແລະ ການພົວພນັ ການຜະລດິ ກ. ກາໍ ລງັ ການຜະລິດ ກໍາລັງການຜະລິດ ໝາຍເຖິງລະດັບຄອບງໍາຂອງຄົນເຮົາຕໍົ່ກັບທໍາມະຊາດ, ສະແດງເຖິງກໍາລັງແຮງງານ ທາງດ້ານວັດຖຸ ແລະ ເຕັກນິກຂອງຂະບວນວິວັດການຜະລິດ. ກໍາລັງການຜະລິດປະກອບດ້ວຍພາຫະນະການຜະ ລິດ ແລະ ຄນົ ຜອູ້ ອກແຮງງານ ພ້ອມດວ້ ຍບດົ ຮຽນການຜະລດິ , ຄວາມຊໍານິຊໍານານ ແລະ ຄວາມຮູ້ຂອງເຂົາເຊິ່ົງໄດ້ ໝູນໃຊ້ເຂົື້າໃນການຜະລດິ ວດັ ຖຸສິງົ່ ຂອງ, ມນັ ແມູ່ນການສົມທົບການເຄື່ົອງໄຫວຂອງບັນດາປັດໃຈດັົ່ງກ່າວ ຄືກໍາລັງ ແຮງງານ, ເຄືົ່ອງມືອອກແຮງງານ ແລະ ເປົື້າໝາຍອອກແຮງງານໃນຂະບວນວິວັດການຜະລິດວັດຖຸສິົ່ງຂອງນັ້ືນ, ກໍາລັງການຜະລິດໄດ້ສະແດງເຖິງການພົວພັນລະຫວ່າງທໍາມະຊາດ, ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງການ ຜະລິດ ໄດ້ສະແດງເຖງິ ລະດັບຄວາມສາມາດຂອງຄົນໃນການດັດແປງທາໍ ມະຊາດ. ໃນສອງປັດໄຈຂອງກໍາລັງການຜະລິດ, ຄົນຜູ້ອອກແຮງງານພ້ອມດ້ວຍບົດຮຽນ, ຄວາມຮູ້ຄວາມຊໍານິ ຊໍານານວິຊາ ແລະ ເຫ່ົອື ແຮງຂອງເຂາົ ເວລາໃດ ຢູ່ບ່ອນໃດກໍເປັນກໍາລັງການຜະລິດອັນພື້ນຖານຕັດສິນກວ່າໝູ່ໝົດ. ເພາະວ່າຄົນຜອູ້ ອກແຮງງານເປັນຜປູ້ ະດດິ ວັດຖສຸ ງົ່ິ ຂອງໃຫແ້ ກູ່ສັງຄມົ . ທ່ານ ເລນິນ ເວົື້າວ່າ “ ກໍາລັງການຜະລິດອັນ ດັບໜງຶົ່ ຂອງມວນມະນດຸ ແມູນ່ ກໍາມະກອນ, ແມ່ນູ ຊາວຜ້ອູ ອກແຮງງານ “. 75

ຂ. ການພວົ ພນັ ການຜະລິດ ການພົວພັນການຜະລິດ ໝາຍເຖິງການພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນຢູ່ໃນຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການ ຜະລິດ. ການພົວພນັ ລະຫວາ່ ງຄົນກບັ ຄນົ ຢູໃ່ ນຂະບວນວິວັດແຫ່ງູ ການຜະລດິ ແມ່ນູ ຄວາມຈາໍ ເປນັ ພາວະວໄິ ສ (ໃນຂະບວນວິວດັ ດງົັ່ ກາ່ ວ ຍ້ອນມກີ ານພວົ ພນັ ລະຫວາ່ ງຄົນກັບຄົນໃນສິດທຂິ ອງການດາໍ ລງົ ຊວີ ດິ )ຈ່ິົງມີການພົວພັນ ລະຫວາ່ ງຄົນກບັ ທໍາມະຊາດ, ຈງົິ່ ຄ່ອຍມີການຜະລດິ . ທ່ານ ກາກມາກ ເວາ້ົື ວ່າ “ ຄົນເຮົາທໍາການຜະລິດໄດ້ກໍຕໍົ່ເມື່ົອ ມກີ ານຮວ່ ມມືກັນຕາມວິທກີ ານໃດໜົງ່ຶ ແລະ ແລກປຽູ່ ນການເຄ່ົອື ນໄຫວນໍາກັນ. ຢາກທໍາການຜະລິດໄດ້ຄົນຕ້ອງມີ ບນັ ດາການພົວພນັ ນໍາກນັ ແລະ ພຽງແຕຢູ່ ູ່ໃນຂອບເຂດບັນດາການພົວພັນດັົ່ງກ່າວຈິ່ົງຄ່ອຍມີການກະທົບໃສູ່ທໍາມະ ຊາດໃສ່ກູ ານຜະລດິ ໄດ້” . ການພົວພນັ ການຜະລິດລວມມີສາມດ້ານເຊິ່ົງສະແດງອອກຢູ່ໃນ 4 ຂອດຂອງຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການ ຜະລດິ ສັງຄົມ ຄື ຜະລິດ, ແຈກຢາຍ, ແລກປ່ຽູ ນ ແລະ ໃຊສ້ ອຍ ສາມດ້ານດ່ົັງກາ່ ວ ລວມມີ: ແມູ່ນການພົວພັນລະຫວ່າງຄນົ ກັບຄົນ ໃນການຍຶດຖືກໍາມະສດິ ກຽ່ ວກັບພາຫະນະແຫູ່ງການ ຜະລດິ . ການພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນໃນການຈັດຕັື້ງຄຸ້ມຄອງການຜະລິດສັງຄົມ ແລະ ແລກປູ່ຽນ ການເຄື່ົອນໄຫວນໍາກັນ, ມັນສະແດງອອກໃນຖານະທົແ່ີ ຕກຕາ່ ງກນັ ຂອງບັນດາຊັນ້ື ຄນົ ຢູ່ໃນສງັ ຄົມ. ການພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນໃນການແບູ່ງປັນຜົນຜະລິດ ມັນສະແດງອອກໃນລະບອບແຈກຢາຍ ຫຼື ຮບູ ການແຈກຢາຍຜົນຜະລດິ ຢໃູ່ ນສັງຄມົ . ໃນສາມດ້ານຂ້າງເທິງນີື້. ການພົວພັນກໍາມະສິດກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດແມູ່ນດ້ານຕົ້ືນຕໍ, ມີ ລກັ ສະນະຕດັ ສິນກວ່າໝູ່, ຍ້ອນວ່າໃຜເປັນເຈົ້ືາຂອງພາຫະນະການຜະລິດກໍຈະເປັນເຈົື້າຂອງຜົນຜະລິດ ແລະ ກໍມີ ສດິ ໃນການຊົມໃຊ້. ແຈກຢາຍ ຫືຼ ແລກປູ່ຽນ... ເມົື່ອຄົນື້ ຄວາ້ ສ່ຂົີ ອດຂອງການພວົ ພນັ ການຜະລດິ , ການໃຊ້ສອຍແມູ່ນຈຸດປະສົງຂອງການຜະລິດມັນຂຶື້ນ ກັບການຜະລິດ, ການຜະລິດມີບົດບາດການຕັດສິນໃນການແຈກຢາຍ, ແລກປູ່ຽນ ແລະ ໃຊ້ສອຍ. ສ່ວນ ການແຈກຢາຍ ແລະ ແລກປູຽ່ ນນື້ນັ ແມູ່ນສອງຂອດທ່ີົຈາໍ ເປນັ ເພົອ່ື ເຊອ່ືົ ມຕລ່ໍົ ະຫວາ່ ງການຜະລດິ ກັບການໃຊ້ສອຍ. ໃນປະຫວັດສາດການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງສັງຄົມມະນຸດມີ 5 ແບບການພົວພັນການຜະລິດທີ່ົແຕກຕ່າງກັນ ຄື ການພວົ ພນັ ການຜະລິດສັງຄົມສະຫະຊີບປະຖົມບູຮານ, ຂ້າທາດ, ສັກດິນາ, ທອນນິຍົມ ແລະ ສັງຄົມນິຍົມ ຫືຼ ອາດຈະແບງູ່ ເປນັ ສອງປະເພດການພວົ ພັນການຜະລດິ ຄປື ະເພດໜຶ່ງົ ໄດ້ສ້າງຂຶື້ນບົນພື້ນຖານລະບອບກໍາມະສິດສ່ວນ ຕົວກຽ່ ວກບັ ພາຫະນະການຜະລິດ ເຊັ່ົນ (ລະບອບຂ້າທາດ, ສັກດິນາ ແລະ ທຶນນິຍົມ). ປະເພດສອງໄດ້ກໍສ້າງຂຶື້ນ ບົນພື້ນຖານລະບອບກໍາມະສິດສ່ວນລວມກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດ ເຊັ່ົນ (ສັງຄົມສະຫະຊີບປະຖົມບູຮານ, ສັງຄົມນິຍົມ). ການພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນຢູ່ໃນລະບອບກໍາມະສິດສ່ວນຕົວກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດ ແມູ່ນການພົວພັນກົດຂີົ່ຂູດຮີດ, ບໍົ່ມີຄວາມເປັນທໍາ ແລະ ເປັນປໍລະປັກກັນ.ຢູ່ໃນສັງຄົມທີົ່ກໍສ້າງຂຶື້ນບົນພື້ນຖານ ລະບອບກາໍ ມະສດິ ເປັນຂອງສ່ວນລວມຈະບມໍົ່ ີການກດົ ຂີົ່ຂດູ ຮດີ ລະຫວາ່ ງຄົນກບັ ຄນົ , ບ່ົມໍ ກີ ານປລໍ ະປັກທາງຊົນຊັ້ືນ , ການພວົ ພັນລະຫວາ່ ງຄນົ ກັບຄົນແມນູ່ ການພົວພນັ ສະເໝີພາບ, ຊວ່ ຍຍູໜ້ ນູ ເຊິງ່ົ ກັນ ແລະ ກນັ . ແບບວິທີການຜະລິດແມູ່ນຄວາມເປັນເອກະພາບກັນລະຫວ່າງກໍາລັງການຜະລິດກັບການພົວພັນການ ຜະລດິ . ແຕູ່ຫາກວ່າສ່ງົິ ເຫ່ົາຼ ນ້ືນັ ບໝົ່ໍ າຍເຖິງຄວາມເປັນເອກະພາບຕາມຄວາມປາດຖະໜາອັນຕະວິໄສຂອງຄົນເຮົາ, ມັນມີຄວາມເປັນເອກະພາບທີົ່ມີລັກສະນະກົດເກນ. ໝາຍຄວາມວ່າ ແຕູ່ລະແບບວິທີການຜະລິດຈະມີກໍາລັງການ ຜະລິດ ແລະ ການພົວພນັ ການຜະລິດອນັ ແນູນ່ ອນຂອງມັນ. 76

ຢູ່ໃນແບບວິທກີ ານຜະລິດ ກາໍ ລງັ ການຜະລດິ ເປນັ ປດັ ໄຈທົີ່ເຄົ່ືອນເໜັງກອ່ ນເພົ່ນິ ໝົດ, ປະຕິວັດກ່ອນເພິ່ົນ ໝດົ . ສະນ້ັືນ, ການປູ່ຽນແປງແບບວິທີການຜະລິດມນັ ເລມົີ່ ດ້ວຍການຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ການປ່ຽູ ນແປງຂອງກາລັງ ການຜະລິດ. ເພາະວ່າໃນຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການອອກແຮງງານຜະລິດຜົນຄົນເຮົາດັດແປງເຄື່ົອງມືອອກແຮງງານຢູ່ ເລື້ອຍໆ ແລະ ໄດ້ສະສົມບົດຮຽນແຫູ່ງການຜະລິດ. ກໍາລັງການຜະລິດຂະຫຍາຍຕົວຮອດໄລຍະໃດໜຶົ່ງ ແລ້ວຈະ ຂດັ ແຍງູ່ ກັບການພົວພັນການຜະລິດທີົສ່ ອດຄອ່ ງກັບມັນໃນເມືົ່ອກ່ອນ. ຄວາມຂັດແຍູງ່ ດງ່ົັ ກ່າວຈະກດົ ໜ່ວງຕໍົ່ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງກາໍ ລັງການຜະລດິ ຈົນກະທື້ງັ ທໍາລາຍຕວົ ເອງ, ຈາກນັ້ືນຈິົ່ງຕ້ອງປູ່ຽນແປງການພົວພັນການຜະລິດຢູ່າງພາວະວິໄສເພືົ່ອໄຂຊ່ອງທາງໃຫ້ແກູ່ການຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງ ກໍາລັງການຜະລດິ . ການພົວພັນສັດຈະວິພາກ ລະຫວ່າງສອງດ້ານຂອງແບບວິທີການຜະລິດແມູ່ນເນື້ອໃນຂອງກົດເກນການ ພວົ ພັນການຜະລດິ ກບັ ກາໍ ລງັ ການຜະລດິ , ການພົວພັນການຜະລິດຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະ ແລະ ລະດັບການ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງການຜະລິດ ສິົ່ງເຫຼົ່ານີ້ືເປັນກົດເກນເສດຖະກິດລວມກວ່າໝູ່ໝົດທີົ່ເຄິຍເຄື່ົອນໄຫວຢູ່ໃນ ທຸກໆໄລຍະແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສັງຄົມມະນຸດ. ກົດເກນດັ່ົງກ່າວແມູ່ນພື້ນຖານພາໃຫ້ເກີດມີການປະຕິວັດ ສງັ ຄົມ ແລະ ຄວາມຈະເລນີ ກາ້ ວໜ້າທາງສັງຄມົ . 3.4 ການພວົ ພັນລະຫວາ່ ງກໍາລງັ ການຜະລິດກບັ ການພວົ ພນັ ການຜະລດິ ກ. ກາໍ ລັງການຜະລດິ ຕັດສິນການຄົງຕວົ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສັງຄມົ ກາໍ ລັງການຜະລດິ ເປັນປດັ ໃຈເຄົື່ອນເໜງັ ແລະ ປະຕິວດັ ກອ່ ນເພ່ິົນໝດົ , ມັນມີການຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ປູຽ່ ນແປງຢູ່ເລອື້ ຍໆ. ເພາະວ່າບດົ ຮຽນໃນການຜະລິດນັບມ້ືນັບອດຸ ົມສມົ ບນູ ແລະ ພດັ ທະນາຂ້ນືຶ ຢາູ່ ງບ່ໍຢົ ຸດຢັ້ືງ, ເຕັກ ໂນໂລຢໃີ ໝ່ກູ ໄໍ ດຄ້ ນືົ້ ພົບ ແລະ ນາໍ ໃຊຢ້ ູາ່ ງກວ້າງຂວາງ, ເຊິ່ົງໄດ້ເຮັດໃຫ້ພາຫະນະອອກແຮງງານໄດ້ຮັບການດັດແປງ ໃຫ້ທນັ ສະໄໝມາເປັນກ້າວໆ. ຈາກນັນື້ , ກໍສາມາດຜະລິດສິນຄ້ານາໆຊະນິດອອກມາຮັບໃຊ້ໃນສັງຄົມ. ເມື່ົອກໍາລັງ ການຜະລິດຂະຫຍາຍຕົວຮອດໄລຍະໃດມັນກໍຮຽກຮ້ອງໃຫ້ການພົວພັນການຜະລິດສອດຄ່ອງກັບມັນ. ສະນັື້ນ, ເມືອ່ົ ກໍາລງັ ການຜະລດິ ຂະຫຍາຍຕົວສ່ລູ ະດັບສູງມນັ ຈົ່ິງມ້າງການພົວພັນການຜະລິດເກົ່າໃນເມືົ່ອກ່ອນແລ້ວສ້າງການ ພວົ ພນັ ການຜະລິດໃໝູ່ ທສ່ົີ ອດຄອດກບັ ລັກສະນະ ແລະລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງການຜະລິດໃນປັດຈຸ ບັນ. ດັົງ່ ນ້ນັື ຈົຶງ່ ເວືົາ້ ໄດ້ວ່າກໍາລງັ ການຜະລດິ ມີບົດບາດຕັດສິນຕໍົ່ການພວົ ພັນການຜະລິດ. ຂ. ບົດບາດຂອງການພົວພນັ ການຜະລດິ ຕກໍ່ົ ໍາລງັ ການຜະລດິ ພວກເຮາົ ຮູ້ແລວ້ ວ່າການພົວພນັ ການຜະລິດ ແມູ່ນການພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນຢູ່ໃນຂະບວນວິວັດ ຂອງການຜະລິດ. ການພົວພັນການຜະລິດດັົ່ງກ່າວມີບົດບາດກະທົບຕໍ່ົກໍາລັງການຜະລິດໃນດ້ານຕັື້ງໜ້າ ແລະ ດ້ານ ຫຍືທ້ໍ ້ໍດື ັົງ່ ນ:້ືີ ດ້ານຕືັງ້ ໜ້າ ຖ້າການພົວພັນການຜະລິດສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະ ແລະ ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ກໍາລງັ ການຜະລິດມັນຈະກະຕຸກຊຸກຍູ້ໃຫ້ກໍາລັງການຜະລິດຂະຫຍາຍຕົວ. ຈາກນັື້ນກໍຈະເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດແຫູ່ງ ຊາດຂະຫຍາຍຕົວຢູ່າງວ່ອງໄວ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວຜູ້ອອກແຮງງານໄດ້ຮັບການປົວແປງໃຫ້ດີ ຂນ້ືຶ ແລະ ມີຄນຸ ນະພາບທດີົ່ ີ. ດາ້ ນຫຍືໍ້ທ້ືໍ ຖາ້ ການພົວພັນການຜະລດິ ບ່ສົໍ ອດຄ່ອງກັບລັກສະນະ ແລະ ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ກໍາລັງການຜະລິດ ມັນຈະເປັນການກົດໜ່ວງທ່ວງດຶງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງການຜະລິດແລ້ວກໍຈະສົ່ງຜົນ ສະທ້ອນຕສົໍ່ ະພາບການພດັ ທະນາເສດຖະກດິ ແຫງູ່ ຊາດຂະຫຍາຍຕວົ ຊ້າເຮດັ ໃຫ້ຊີວິດຂອງຊາວຜູ້ອອກແຮງງານທຸກ ຍາກອດຶ ຢາກ, ເຮດັ ໃຫ້ເສດຖະກິດການເມອື ງບມົ່ໍ ຄີ ວາມສະຫງົບ ເຊັົ່ນ ຄວາມຂດັ ແຍ້ງດ້ານຜົນປະໂຫຍດ, ການຕໍ່ົສູ້ 77

ເອາົ ສດິ ເສລພິ າບ, ການປນຸ້ ຈ,ື້ີ ການກໍົ່ວິນາດສະກໍາ ແລະ ອືົ່ນໆ. ຈາກນັ້ືນ ຈະກ້າວໄປເຖິງການທໍາລາຍການພົວພັນ ການຜະລດິ ເພົືອ່ ໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະ ແລະ ລະດັບການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງກໍາລງັ ການຜະລິດ. ລວມຄວາມວາ່ ກາໍ ລັງການຜະລດິ ແມ່ນູ ປັດໄຈການເຄ່ອົື ນເໜັງ ແລະ ປະຕວິ ັດ, ມັນມບີ ົດບາດຕັດສນິ ຕໍົ່ ການພວົ ພັນການຜະລດິ . ພ້ອມດຽວກັນນືນັ້ ການພົວພັນການຜະລິດກໍມີບົດບາດກະຕຸກຊຸກຍູ້ໃຫ້ກໍາລັງການຜະລິດ ຂະຫຍາຍຕົວ ຫຼື ກົດໜ່ວງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກໍາລັງການຜະລິດ ຖ້າການພົວພັນການຜະລິດນັື້ນຫາກບໍົ່ ສອດຄອ່ ງກັບລັກສະນະ ແລະ ລະດບັ ການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງກາໍ ລງັ ການຜະລດິ . ກໍາລັງການຜະລິດ ແລະ ການພົວພັນການຜະລິດລວມເຂົື້າກັນເປັນແບບວິທີການຜະລິດ, ໃນສັງຄົມ ມະນຸດມີ 5 ແບບວິທີການຜະລິດ ແລະ ປຽບທຽບກັນຕາມລໍາດັບ ຄື ສັງຄົມສະຫະຊີບປະຖົມບູຮານ, ຂ້າທາດ, ສກັ ດນິ າ, ທນຶ ນຍິ ົມ ແລະ ຄອມມຸຍນດິ ນຍິ ມົ ເຊ່ງົິ ໄລຍະທາໍ ອດິ ຂອງຄອມມຍຸ ນດິ ແມູ່ນສງັ ຄມົ ນິຍມົ . ການພົວພັນການຜະລິດແມູ່ນພື້ນຖານຂອງລະບອບສັງຄົມ ແລະ ມັນຕັດສິນຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອ ງ ສັງຄົມຄູ່ກັບການພົວພັນການຜະລິດກໍມີການພົວພັນການເມືອງ, ກົດໝາຍ, ແນວຄິດອັນແນູ່ນອນ ແລະ ການ ພົວພັນສັງຄົມທີ່ົລວມເຂົື້າກັນກາຍເປັນໂຄງບົນຂອງສັງຄົມ ເຊິ່ົງກະທົບໃສວິວັດແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ເສດຖະກິດ. ແບບວິທີການຜະລິດວັດຖຸສິົ່ງຂອງລວມເຂົ້ືາກັນກັບໂຄງບົນທີົ່ສອດຄ່ອງກັບມັນກາຍເປັນຮູບຖານ ເສດຖະກິດ ສງັ ຄົມ. ແຜນວາດແບບວທິ ກີ ານຜະລດິ ແບບວທິ ີການຜະລດິ ກາໍ ລງັ ການຜະລດິ ການພວົ ພນັ ການຜະລິດ ພາຫະນະ ກໍາລງັ ແຮງງານ ກາໍ ມະສດິ ການຈດັ ຕັ້ື ການ ການຜະລດິ ກຽ່ ວກັບ ງຄ້ມຸ ຄອງ ແບງູ່ ປນັ ພາຫະນະ ຜນົ ຜະລດິ ຜນົ ການ ແລະ ຜະລິດ ຜະລດິ ແລກປູ່ຽນ ເປ້ືາົ ໝາຍອອກ ພາຫະນະ ແຮງງານ ອອກແຮງງານ 4. ເປົາື້ ໝາຍຄົ້ນື ຄວ້າຂອງເສດຖະສາດການເມືອງ ເສດຖະສາດການເມືອງແມູ່ນວິທະຍາສາດສັງຄົມ, ມັນຄົ້ືນຄວ້າບັນດາການພົວພັນເສດຖະກິດລະຫວ່າງຄົນກັບ ຄນົ ໃນຂະບວນວວິ ັດແຫູ່ງການຜະລິດ. ໝາຍຄວາມວາ່ ຄົື້ນຄວ້າບັນດາຮູບການຂອງກະຜະລິດ. ແຈກຢາຍ, ແລກ ປູ່ຽນ ແລະ ໃຊ້ສອຍ. ແນໃສູ່ເພື່ົອຈໍາແນກທາດແທ້ ແລະ ທ່າອ່ຽງການເຄື່ົອນເໜັງຂອງກໍາລັງການຜະລິດໃນແບບ ວິທີການຜະລິດຕ່າງໆໃນປະຫວັດສາດ. ໃນບົດນິພົນຂອງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງລັດທິທຶນນິຍົມຢູ່ລັດເຊຍ. ທ່ານ ເລນິນ ໄດ້ຂຽນວ່າ “ຂະແໜງວິຊາເສດຖະສາດການເມືອງຈະບໍ່ົຄົ້ືນຄວ້າດ້ານການຜະລິດ, ແຕູ່ມັນຈະຄົ້ືນຄວ້າການ 78

ພົວພັນຕ່າງໆໃນສັງຄົມລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນຢູ່ໃນຂົງເຂດການຜະລິດ, ຄົື້ນຄວ້າໂຄງການປະກອບສັງຄົມຂອງການ ຜະລດິ “. ໃນເວລາຄົ້ືນຄວ້າການຜະລິດຂອງສັງຄົມນັື້ນ ເສດຖະສາດການເມືອງຈະລົງເລິກຄົ້ືນຄວ້າ ກົດເກນເສດຖະກິດ ຕ່າງໆ ທີ່ົສ່ອງແສງເຖິງການພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນໃນການຜະລິດ ແລະ ການແຈກຢາຍເພາະວ່າ ການກະທົບ ຂອງກົດເກນເສກຖະກດິ ຕອ້ ງໄດ້ຜາ່ ນການເຄືົ່ອນໄຫວຂອງຄົນເຮາົ . ກົດເກນເສດຖະກິດມີຫຼາຍປະເພດ ແຕູ່ວ່າເສດຖະສາດການເມືອງຄົ້ືນຄວ້າພຽງແຕູ່ບັນດາກົດເກນເສດຖະ ກິດລວມໃຫແ້ ກທູ່ ຸກໆແບບວທິ ີການຜະລດິ ເທາົ່ ນ້ືັນ. ຕົວຢູ່າງ ກົດເກນການພົວພັນການຜະລິດຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະ ແລະ ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ກາໍ ລງັ ການຜະລິດ, ກົດເກນເສດຖະກດິ ພືນ້ ຖານ ແລະ ກດົ ເກນມູນຄ່າເຫຼົ່ານືີເ້ ປນັ ຕືົ້ນ. ໃນບັນດາເສດຖະກິດທີົ່ກ່າວມານັ້ືນ ກົກເກນເສດຖະກິດພື້ນຖານ ເປັນກົດເກນທີົ່ມີຜົນກະທົບຊີ້ືນໍາກົດ ເກນອືົ່ນໆ. ກົດເກນເສດຖະກິດພື້ນຖານສ່ອງແສງເຖິງທາດແທ້ອັນກວມລວມຂອງແບບວິທີການຜະລິດ, ມັນຕັດ ສິນທດິ ທາງ ທາງການຂະຫຍາຍ ແລະ ທິດທາງຂະບວນວິວດັ ອັນຕນ້ົື ຕໍຂອງແບບວິທກີ ານຜະລດິ . ຢູໃ່ ນແຕລູ່ ະແບບວິທີການຜະລິດ, ບັນດາກົດເກນເສດຖິດບໍົ່ເຄືົ່ອນໄຫວຢູ່າງໂດດດ່ຽວ ພວກມັນມີການພົວພັນ ແບບກາຍອນິ ຊດີ ວ້ ຍກັນ. ເຖິງແມູນ່ ວ່າກດົ ເກນເສດຖະກດິ ພືນ້ ຖານມບີ ົດບາດຊີນື້ າໍ ກາໍ ນດົ ກົດເກນອືົ່ນໆ ແຕູ່ມັນພັດ ຕ້ອງຜ່ານບັນດາກົດເກນເສດຖະກິດອື່ົນໆຈິ່ົງເສີມຂະຫຍາຍຄຸນປະໂຫຍດຂອງມັນໄດ້ກໍຕ້ອງປະຕິບັດຕາມຄວາມ ຕອ້ ງການຂອງເສດຖະກິດພືນ້ ຖານ. ສະນ້ນັື , ເສດຖະສາດການເມອື ງ ແມູນ່ ວທິ ະຍາສາດບໍົ່ພຽງແຕູ່ຄົື້ນຄວ້າການພົວພັນການຜະລິດລະຫວ່າງຄົນກັບ ຄົນດ້ວຍກັນ, ແຕູ່ມັນຍັງຄົື້ນຄວ້າບັນດາກົດເກນຄວບງໍາການຜະລິດ ແລະ ການແຈກຢາຍວັດຖຸສິ່ົງຂອງໃນໄລຍະ ຂະຫຍາຍຕວົ ທ່ີົແຕກຕາ່ ງກັນຂອງສງັ ຄົມມະນດຸ . 5. ລັກສະນະຊົນຊືນັ້ ແລະ ລກັ ສະນະວທິ ະຍາສາດຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງ ເສດຖະສາດການເມອື ງ ແມນູ່ ວທິ ະຍາສາດທາງດ້ານສັງຄົມທີົ່ມີລັກສະນະຊົນຊັື້ນຢູ່າງເລິກເຊິ່ົງມັນສ່ອງແສງເຖິງ ຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ທັດສະນະຂອງແຕູ່ລະຊົນຊັື້ນ. ດ້ານທາດແທ້ຂອງປາກົດການເສດຖະກິດ ເຊັົ່ນ ບັນດານາຍທຶນ ຂູດຮດີ ກາໍ ມະກອນ ເເລະ ບນັ ຫາລດັ ທິສັງຄມົ ນິຍມົ ແທຈ້ ິງ. ທັດສະນະຊົນຊັື້ນນາຍທຶນຢັື້ງຢືນທັດສະນະຂອງເຂົາວ່າ ການພົວພັນຂອງເຂົາກັບຊົນຊັື້ນ ກໍາມະຊີບແມູ່ນການ ພົວພັນ “ ເສລສີ ະເໝພີ າບ, ຜູ້ໜຶ່ົງມີເງິນ, ຜູ້ໜຶ່ົງມີແຮງງານ, ດີໃຈຊື້ ພໍໃຈຂາຍ” ເຂົາເວົ້ືາວ່າລັດທິທຶນນິຍົມສະຫງ່າ ງາມກອ່ ນເພນ່ິົ ແລະ ຢືນຢົງຄົງຕົວຕະຫຼອດການ. ຊົນຊັື້ນກໍາມະຊີບ ມີທັດສະນະ ແລະ ຕອບບັນຫານີ້ືວ່າ ຊົນຊັື້ນນາຍທຶນກົດຂີົ່ຂູດຮິດຊົນຊັ້ືນກໍາມະກອນ, ລະ ບອບທຶນນິຍົມຈະຖືກປູ່ຽນແທນດ້ວຍລະບອບສັງຄົມນິຍົມຢູ່າງເດັດຂາດ, ມີແຕູ່ສັງຄົມນິຍົມເຊິ່ົງແມູ່ນໄລຍະຕໍ່ົາ ຂອງລດັ ທິຄອມມຍຸ ນິດຈ່ງຶົ ເປນັ ສັງຄົມສວີ ິໄລກອ່ ນເພ່ິົນໝົດຂອງສງັ ຄົມມະນຸດ. ເສດຖະສາດການເມອື ງ ມລີ ັກສະນະຊົນຊືນ້ັ ອັນພິເສດຢູ່າງເລິກເຊິ່ົງ. ເພາະມັນຄົື້ນຄວ້າບັນຫາຕ່າງໆຂອງຊົນຊັ້ືນ ໃນການຜະລດິ ແລະ ແຈກຢາຍວັດຖຸສງ່ົິ ຂອງ. ຄືົ້ນຄວ້າການກໍາເນດີ ການສນູ ເສຍຂອງແບບວິທກີ ານຜະລດິ . ທິດສະດີເສດຖະສາດການເມືອງຂອງຊົນຊັ້ືນທີົ່ແຕກຕ່າງກັນ ມັນກໍສ່ອງແສງ ແລະ ຮັບໃຊ້ສິດທິຜົນປະໂຫຍດ ຂອງບັນດາຊົນຊນື້ັ ທຕ່ົີ າ່ ງກນັ , ຈະບ່ົໍມີທິດສະດີເສດຖະສາດການເມືອງແບບລວມໆໃຫແ້ ກທູ່ ກຸ ໆຊົນຊັ້ືນ ເພືົ່ອຮັບໃຊ້ ໃຫ້ແກູ່ຊົນຊັື້ນຂູດຮີດ ແລະ ຊົນຊັື້ນທີົ່ຖືກຂູດຮີດ. ຊົນຊັື້ນນາຍທຶນໂຄສະນາວ່າເສດຖະສາດການເມືອງທຶນນິຍົມ ສ່ອງແສງ ແລະ ຮັບໃຊ້ສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງຊົນຊັື້ນນາຍທຶນ ແລະ ຊົນຊັ້ືນກໍາມະຊີບ, ຖ້ອຍທໍານອງນັ້ືນພຽງແຕູ່ 79

ເປັນການຕົວະຍົວະຫຼອກລວງເພື່ົອປິດບັງລັກສະນະຊົນຊັື້ນຂອງເສດຖະສາດການເມືອງທຶນນິຍົມ. ເສດຖະສາດ ການເມືອງນາຍທຶນມັນສ່ອງແສງທັດສະນະຮັບໃຊ້ສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງນາຍທຶນເທົ່ານັ້ືນ, ສ່ວນວ່າເສດຖະສາດ ການເມືອງມາກ-ເລນິນ ຈະສ່ອງແສງເຖິງທັດສະນະ ແລະ ຮັບໃຊ້ສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງຊົນຊັື້ນກໍາມະຊີບ ແລະ ຊາວຜອູ້ ອກແຮງງານ. ເສດຖະສາດການເມືອງມີລັກສະນະຊົນຊັ້ືນ ແລະ ມີລັກສະນະວິທະຍາສາດ. ຢາກຮູ້ວ່າທິດສະດີໃດໜຶ່ົງມີລັກ ສະນະວທິ ະຍາສາດ ຫືຼ ບ່ໍົ ຕ້ອງຮໄູ້ ດ້ວ່າທິດສະດີນື້ນັ ມນັ ສ່ອງແສງຄວາມເປັນຈງິ ຢູ່າງພາວະວໄິ ສ ຫືຼ ບໍົ່ ຄວາມເປັນຈິ່ົງ ພາວະວໄິ ສນືັນ້ ຂນ້ຶື ກບັ ຖານະ ແລະ ບດົ ບາດຂອງຊົນຊນື້ັ ນ້ືັນໃນປະຫວດັ ສາດ. ພວກເຮົາລ້ວນແຕູ່ຮູ້ດີວ່າ ສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງຊົນຊັື້ນກໍາມະກອນຈະໄດ້ຮັບຢູ່າງສະເໝີພາບກໍຕໍ່ົເມື່ົອເຂົາເຈົື້າ ລົບລ້າງລະບອບຄົນຂູດຮີດຄົນຢູ່າງຕະຫຼອດການ, ກໍົ່ສ້າງລະບອບສັງຄົມໃໝູ່ທີົ່ອີງໃສູ່ບົນພື້ນຖານລະບອບກໍາມະ ສິດຕໍ່ົກັບພາຫະນະການຜະລິດເປັນຂອງສ່ວນລວມ. ເສດຖະສາດການເມືອງມາກ-ເລນິນ ທັງມີລັກສະນະຊົນຊັ້ືນ ຢູ່າງເລິກເຊິ່ົງ ທັງມີລັກສະນະວິທະຍາສາດຄົບຖ້ວນ. ທິດສະດີເສດຖະສາດການເມືອງ ມັນຈະເປັນວິທະຍາສາດ ການເມືອງ ໄດ້ກໍຕໍົ່ເມື່ົອມັນສ່ອງແສງຢູ່າງຖືກຕ້ອງກັບສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງຊົນຊັື້ນຜູ້ອອກແຮງງານ. ສະນັື້ນ, ຊົນ ຊນື້ັ ກາໍ ມະກອນ ແລະ ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານຍິົ່ງຮັບຮູ້ເສດຖະສາດການເມືອງ ມາກ-ເລນິນ ຢູ່າງເລິກເຊິ່ົງເທົ່າໃດ, ກໍ ຍົ່ງິ ເຊົືອ່ ໝື້ັນໄຊຊະນະສດຸ ທ້າຍຂອງຕນົ ແລະ ຍົິງ່ ຕດັ ສນິ ໃຈຕົໍ່ສປູ້ ະຕວິ ັດເພ່ືົອກົໍສ່ າ້ ງລະບອບໃໝ່ທູ ີົ່ກ້າວໜາ້ . 6. ຄວາມໝາຍພດຶ ຕິກໍາຂອງການຄົນື້ ຄວ້າເສດຖະສາດການເມືອງ ວິທນີ າໍ ໃຊ້ເຂາົ້ື ໃນການຄ້ືົນຄວ້າແບບວິທີການຜະລິດທົ່ມີ ີປະສດິ ທຜິ ນົ ແມ່ນູ ວິທນີ າມມະທໍາວິທະຍາສາດ. ວິທີນາມມະທໍາວິທະຍາສາດ ແມູ່ນວິທີຄົ້ືນຄວ້າຂະບວນວິວັດ ແລະ ປາກົດການຕ່າງໆໂດຍປະຖິື້ມອັນໂດດ ດ່ຽວ, ບງັ ເອີນ ແລະ ຊວ່ົ ຄາວ ຫືຼ ຍົກເວັ້ືນປັດໃຈໃດໜຶ່ົງ ເພືົ່ອຊອກເຫັນຂະບວນວິວັດ ແລະ ປາກົດການທີົ່ໝັ່ົນຄົງ ປົກກະຕິຢູ່ໃນຂະບວນວິວັດ ແລະ ປາກົດການເຫຼົ່ານັື້ນ. ຍ້ອນແນວນັ້ືນຈຶ່ົງກໍາໄດ້ທາດແທ້ຂອງປາກົດການ. ຈາກ ທາດແທໃ້ ນລະດບັ ໜຶົ່ງ ໄປສູ່ທາດແທ້ໃນລະດັບເລິກເຊິົ່ງກ່ວາ ແລະ ຍົກຂຶ້ືນເປັນມາດຕະເກນ ແລະ ກົດເກນວິທະ ຍາສາດທົີສ່ ອ່ ງແສງເຖິງ ທາດແທ້ດງົັ່ ກາ່ ວນືັນ້ . ການຮຽນ ແລະ ການຄົື້ນຄວ້າເສດຖະສາດການເມືອງ ມີຄວາມສໍາຄັນຫຼາຍຖ້າຫາກພວກເຮົາກໍາໄດ້ບັນດາມາດ ຕະເກນ ແລະ ກົດເກນເສດຖະກິດ, ເປັນພື້ນຖານຈະຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີຈິນຕະນາການດ້ານເສດຖະກິດ. ພ້ອມນັ້ືນ ຍັງເປັນພື້ນຖານທິດສະດີໃຫ້ກໍານົດແນວທາງນະໂຍບາຍພັດທະນາເສດຖະກິດສິນຄ້າບໍລິການເຄື່ົອນໄຫວຕາມກົນ ໄກຕະຫຼາດ, ຕາມທດິ ສງັ ຄມົ ນຍິ ມົ ຢູປ່ ະເທດເຮົາໃນປດັ ຈຸບນັ . ຊວ່ ຍໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນເຂ້ືົາໃຈການປູຽ່ ນແປງຂອງເເບບວທິ ກີ ານຜະລິດ ຮູບການເສດຖະກິດສັງຄົມແມູ່ນຄວາມຈໍາເປັນ ພາວະວິໄສ, ແມູ່ນກົດເກນປະຫວັດສາດມີຄວາມເຊື່ົອໝັ້ືນຕໍົ່ກັບເສັ້ືນທາງກ້າວຂຶ້ືນສັງຄົມນິຍົມທີພັກ ແລະ ປະຊາ ຊົນທີ່ົເລືອກໄວ້ນັື້ນ ແມູ່ນເສັ້ືນທາງທີົ່ແນໃສູ່ເປົື້າໝາຍເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນຮັົ່ງມີ, ປະເທດຊາດເຂັ້ືມແຂງ, ສັງຄົມມີ ຄວາມຍຸດຕິທາໍ ແລະ ຮູ່ງຸ ເຮືອງສີວິໄລ. ວຊິ າ ເສດຖະສາດການເມືອງ ແມູ່ນລູກກຸນແຈຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາເຂົ້ືາໃຈບັນຫາພື້ນຖານຂອງເສດຖະກິດໂລກ, ພອ້ ມກັນນນືັ້ ກໍເຂາ້ືົ ໃຈແຈ້ງພືນ້ ຖານວິທະຍາສາດຂອງພາລະກິດປູຽ່ ນແປງໃໝູ່ຢູ່ປະເທດເຮົາ, ແມູ່ນໜ້າທີົ່ໜຶົ່ງທີ່ົເຄັ່ົງ ຮອ້ ນແນໃູ່ ສູ່ແກໄ້ ຂຄວາມຫາ້ຼື ຫຼັງທາງທິດສະດີ, ຫີຼກເວ້ືນັ ຄວາມເຂ້ືາົ ໃຈທດິ ສະດແີ ບບກນົ ຈັກຂາດທັດສະນະຫຼັກໝັ້ືນ ໃນການໝູນໃຊ້ທິດສະດເີ ຂືົາ້ ໃນພດຶ ຕິກາໍ ຕົວຈິງຂອງແຕລູ່ ະໄລຍະຢູ່ປະເທດເຮົາ. 80

ຄາໍ ຖາມ 1. ເສດຖະສາດການເມືອງແມູນ່ ຫຍງັ ? 2. ແນວຄິດພ້ືນຖານຂອງເສດຖະສາດການເມືອງກອ່ ນສະໄໝທຶນນຍິ ມົ ມຫີ ຍັງແດູ່? 3. ແນວຄວາມຄິດພນື້ ຖານຂອງເສດຖະສາດການເມອື ງທຶນນິຍົມແມນູ່ ຫຍງັ ? 4. ເສດຖະສາດການເມືອງມາສຊິກ ໃຫ້ຂໍື້ສສະຫຼຸບວ່າຄວາມທຸກຈົນມາຈາກໃສ? ແລະ ໄດ້ສະເໜີວິທີແກ້ໄຂ ແນວໃດ? 5. ອະທິບາຍການຜະລດິ ວດັ ຖຸແມູ່ນພ້ນື ຖານການດໍາລງົ ຊີວິດຂອງມະນດຸ ? 6. ຂະບວນວິວດັ ການອອກແຮງງານ ແລະ ປັດໄຈການອອກແຮງງານແມ່ນູ ຫຍັງ? ໃຫ້ຍກົ ຕົວຢາູ່ ງ ແລະ ອະທບິ າຍ. 7. ກໍາລງັ ການຜະລິດ ແລະ ການພວົ ພນັ ການຜະລດິ ແມູ່ນຫຍງັ ? 8. ໃຫອ້ ະທິບາຍສມົ ທຽບຕົວຈງິ ກ່ຽວກບັ ການພົວພນັ ລະຫວາ່ ງກາໍ ລງັ ການຜະລດິ ກບັ ການພວົ ພັນການຜະລິດ? 9. ເປ້ືົາໝາຍຄ້ນົື ຄວ້າເສດຖະສາດການເມືອງມແີ ນວໃດ? 10. ຮຽນຮູວ້ ຊິ າເສດຖະສາດການເມືອງມີຄນຸ ປະໂຫຍດຫຍງັ ແດູ່? 81

ບດົ ທີ 9 ການຜະລດິ ສນິ ຄາ້ ແລະ ການກໍາເນດີ ລດັ ທທິ ນຶ ນຍິ ມົ ເມົື່ອເວລາສກຶ ສາຄ້ນືົ ຄວາ້ ເສດຖະກດິ ຕະຫຼາດ ກໍເລີມົ່ ຕ້ືນົ ດ້ວຍການວິເຄາະສິນຄ້າ, ເພາະວ່າຢູ່ໃນເສດຖະກິດ ຕະຫຼາດນັບແຕູ່ເຂັມດວງນ້ອຍໆ ຈົນເຖິງໂຮງຈັກໂຮງງານ ແລະ ນັບທັງແຮງງານຂອງມະນຸດກໍລ້ວນແຕູ່ຂາຍ ແລະ ຊື້ໄດ້. ສະນັື້ນ, ນັກເສດຖະສາດຈິ່ົງພາກັນເອີ້ືນວ່າ ທຸກສິ່ົງທຸກຢູ່າງກາຍເປັນສິນຄ້າ. ການພົວພັນລະຫວ່າງມະນຸດ ດວ້ ຍກນັ ຢູ່ໃນສງັ ຄມົ ໄດສ້ ະແດງອອກເປັນການພົວພັນລະຫວ່າງສິນຄ້າຕໍ່ົສິນຄ້າ. ດັົ່ງນັື້ນ, ສິນຄ້າຈິ່ົງເປັນເມັດເລືອດ ເສດຖະກິດຂອງລະບບົ ເສດຖະກິດຕະຫຼາດ. 1. ສນິ ຄາ້ ແລະ ການຜະລິດສນິ ຄ້າ 1.1. ສິນຄາ້ ສນິ ຄ້າແມູ່ນຜະລິດຕະພັນໜງຶົ່ ທສ່ີົ າມາດຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການໃດໜຶ່ົງຂອງຄົນເຮົາ ແລະ ແມນູ່ ສົິ່ງທີຜ່ົ ະລິດຂນຶື້ ມາເພອ່ືົ ຂາຍ ຫຼື ແລກປູ່ຽນ. ບນັ ດາຜະລິດຕະພັນທ່ີົນໍາເອົາໄປໃຊ້ໜ້ືີ, ເສຍພາສີ, ເສຍຄາ່ ເຊາົ່ , ໃຊສ້ ອຍສວ່ ນຕວົ ບແໍ່ົ ມ່ນູ ສນິ ຄ້າ. ຂະບວນວິວັດຂອງການຜະລິດສິນຄ້າ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ພື້ນຖານເສດຖະກິດໃນແຕູ່ລະສັງຄົມມີການຂະຫຍາຍ ຕົວ ແລະ ໄດ້ນາໍ ເອົາການຜະລິດນ້ອຍກ້າວຂຶື້ນສູ່ການຜະລິດໃຫຍ່ເທື່ົອລະກ້າວ. ຈາກຄວາມໝາຍຂອງການຜະລິດ ສິນຄາ້ ເຮົາເຫນັ ວ່າສິນຄ້າມລີ ກັ ສະນະປະຈາໍ ຕວົ ຢູ່ ສອງ ຢູ່າງຄື ຄຸນຄາ່ ໃຊສ້ ອຍ ແລະ ມນູ ຄ່າສນິ ຄາ້ . ກ. ຄຸນຄາ່ ໃຊ້ສອຍ ແມູ່ນຄຸນປະໂຫຍດໃນການໃຊ້ສອຍ ຂອງແຕູ່ລະສິນຄ້າທີົ່ສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງ ການໃດໜຶົ່ງຂອງຄົນເຮົາ. ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການດັ່ົງກ່າວອາດມີຄວາມຕ້ອງການໃນການຊົມໃຊ້ໂດຍກົງ ເຊັົ່ນ ເຄ່ືົອງນູງຸ່ ຫ່ົມ, ອາຫານການກນິ , ສ່ິົງບາໍ ລຸງທາງຈິດໃຈ ເຊນ່ັົ ປມ້ື ອາ່ ນ, ໜັງສືພມິ , ຮູບພາບ ແລະ ອືົ່ນໆ ຫຼື ຕ້ອງການ ເພອົື່ ຮບັ ໃຊ້ການຜະລດິ ເຊ່ັນົ ເຄ່ົືອງຈກັ , ເຕັກໂນໂລຢີຮບັ ໃຊກ້ ານຜະລດິ ຕາ່ ງໆ. ແຕູ່ລະສນິ ຄ້າລ້ວນແຕູ່ມຄີ ຸນປະໂຫຍດໃດໜ່ົຶງທົີແ່ ນູ່ນອນ, ຄຸນປະໂຫຍດດັງ່ົ ກ່າວນບັ ມ້ນື ັບຫຼາຍຂຶື້ນຕາມ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງວິທະຍາສາດເຕັກນິກ ແລະ ກໍາລັງການຜະລິດສິນຄ້າບາງຊະນິດມີຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍພຽງຢູ່າງ ດຽວ ເຊັ່ົນ ແຮູ່, ຖ່ານຫີນ, ມີບາງຊະນິດມີຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍຫຼາຍຢູ່າງ ເຊັ່ົນ ງົວ, ຄວາຍໃຊ້ຊີື້ນເປັນອາຫານ ຫຼື ພ້ອມ ດຽວກັນນັນ້ື ກໍໃຊ້ເປັນແຮງງານລາກແກ່ເູ ຝີກແອບເປນັ ສັດສະແດງຢູ່ໂຮງລະຄອນສັດ ແລະ ອືນົ່ ໆ. ຂ. ມູນຄ່າສິນຄາ້ ກອ່ ນອ່ນືົ ໝົດມັນສະແດງເປັນສາຍພົວພັນທາງດ້ານປະລິມານ ແມູ່ນອັດຕາສ່ວນເຊິົ່ງກັນ ແລະ ກັນລະ ຫວາ່ ງບນັ ດາປະເພດຄຸນຄ່າໃຊສ້ ອຍທີແ່ົ ຕກຕ່າງກນັ . ຕົວຢູ່າງ: ຂວານ ດວງປູ່ຽນເກອື ໄດ້ 10 kg ຂວານ ແລະ ເກືອ ແມູນ່ ສອງປະເພດສນິ ຄ້າ ທມ່ີົ ຄີ ຸນຄ່າໃຊ້ ສອຍຕາ່ ງກັນ, ປະລິມານກແໍ ຕກຕາ່ ງກັນຄນຸ ນະພາບກແໍ ຕກຕາ່ ງກນັ , ແຕູ່ເປັນຫຍັງ ຂວານ ແລະ ເກືອພັດແລກປູ່ຽນ ກັນໄດ້ກໍໝາຍຄວາມວ່າ ພວກມັນມີສິົ່ງໜື່ົງທີ່ົເປັນອັນລວມຄືກັນ. ຕໍ່ົກັບບັນຫາດັ່ົງກ່າວນັກປັດຊະຍາຊາວເກຣັກ ບູຮານອາຣິສ ໂຕເຕິນໄດ້ເວົື້າວ່າ (ການແລກປູ່ຽນຈະຂາດການເທົ່າທຽມກັນບໍ່ົໄດ້ ແລະ ຄວາມເທົ່າທຽມກັນກໍຈະ ຂາດການວດັ ແທກບ່ໄົໍ ດເ້ ຊົັ່ນດຽວກນັ ) ຕາມການສງັ ເກດຕລີ າຄາເບ້ອື ງຕ້ນືົ ອາດຈະເຫນັ ວ່າຕື້ນົ ເຫດຂອງມນູ ຄ່າສນິ ຄ້າອາດຈະແມນູ່ ມາຈາກຄຸນ ປະໂຫຍດຂອງມນັ ຖ້າເປນັ ແນວນັນື້ ວດັ ສະດຸເຄົື່ອງຂອງຊະນດິ ໃດມຄີ ນຸ ປະໂຫຍດຫາຼ ຍເທົ່າໃດກໍຍົງ່ິ ຈະມມີ ນູ ຄ່າ 82

ຫຼາຍເທາົ່ ນ້ືັນ, ແຕູ່ພັດມບີ າງສງົ່ິ ຢືງ້ັ ຢນື ໃຫເ້ ຫນັ ວ່າຄຸນປະໂຫຍດ ບ່ໍແົ ມ່ນູ ຕ້ົືນເຫດຂອງມູນຄ່າໄດ້. ຕົວຢູ່າງ ອາກາດເປັນທີ່ົຂາດບໍົ່ໄດ້ຂອງສິ່ົງທີົ່ມີຊີວິດແຕູ່ກໍບໍ່ົມີມູນຄ່າ. ກົງກັນຂ້າມ ຍັງມີວັດຖຸສິ່ົງຂອງຈໍາ ນວນໜງົຶ່ ທມ່ົີ ຄີ ຸນປະໂຫຍດໜອ້ ຍສາໍ ລບັ ມະນຸດຊໍ້າື ພັດມີມູນຄ່າສູງ ເຊັ່ົນ ເພັດ, ພອຍ, ຄໍາ, ເງິນສົດ ແລະອືົ່ນໆ. ຖ້າ ເວົາ້ື ວ່າ ຜະລິດຕະພັນຫາກມີມູນຄ່າລາຄາແພງເທົ່າໃດກໍຍິ່ົງມີຄຸນປະໂຫຍດຫຼາຍເທົ່ານັື້ນ ເຂົ້ືາ ແລະ ນໍ້ືາ ກໍຄວນຈະ ແພງກ່ວາເພັດພອຍອີກດວ້ ຍ. ດ້ວຍເຫດນີື້ຄນຸ ປະໂຫຍດ ຫຼື ວ່າມນູ ຄ່າຊົມໃຊກ້ ໍເປນັ ພຽງເງົ່ືອນໄຂໜຶ່ົງເທົ່ານັ້ືນຫາກບ່ໍົ ແມູ່ນຕົື້ນເຫດຂອງມູນຄ່າ, ເຖິງແມູ່ນວ່າມູນຄ່າບໍ່ົປາສະຈາກມູນຄ່າໃຊ້ສອຍໄດ້ກໍຕາມ. ແຕູ່ຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍອາດ ປາສະຈາກມູນຄ່າກໄໍ ດ້ ເຊັ່ນົ ອາກາດມຄີ ນຸ ຄ່າຊົມໃຊ້ແຕ່ບູ ມ່ົໍ ມີ ູນຄາ່ . ລວມຄວາມແລ້ວວ່າຄນຸ ປະໂຫຍດ, ຄວາມຕອ້ ງການ, ການສະໜອງ, ຄວາມຫາຍາກບໍົ່ເປັນຕົ້ືນເຫດຂອງ ມູນຄ່າສິນຄ້າ. ດັ່ົງນັ້ືນ, ມູນຄ່າສິນຄ້າແມູ່ນແຮງງານສໍານຶກຂອງຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າທີົ່ໄດ້ບັນຈຸເຂົື້າຢູ່ໃນສິນຄ້າ. ມູນຄ່າ ສິນຄາ້ ແມູ່ນເນື້ອໃນ. ແມນູ່ ພືນ້ ຖານຂອງມູນຄ່າແລກປູຽ່ ນ, ມູນຄາ່ ແລກປຽູ່ ນແມູ່ນປາກດົ ການພາຍນອກຂອງມູນຄ່າ ສິນຄ້າ, ມູນຄ່າສິນຄ້າສະແດງເຖິງການພົວພັນການຜະລິດລະຫວ່າງຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າ. ເນື້ອແທ້ຂອງການແລກປູ່ຽນ ສິນຄາ້ ແມ່ນູ ແລກປູຽ່ ນແຮງງານຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າຕ່າງໆດ້ວຍກັນ. ໝາຍຄວາມວ່າ ສອງສິນຄ້າທີ່ົແຕກຕ່າງກັນສາມາດ ແລກປູ່ຽນນໍາກັນໄດກ້ ໍຕເ່ໍົ ມ່ອົື ສອງສິນຄ້າສື້ນິ ເປືອງແຮງງານໃນການຜະລິດເທົ່າທຽມກນັ . ຄຸນຄາ່ ໃຊ້ສອຍໄດດ້ າໍ ລົງຄງົ ຕວົ ແລະ ກຈໍ ະດາໍ ລງົ ຄົງຕວົ ຢ່ຕູ ະຫຼອດໄປ, ແຕ່ມູ ນູ ຄ່າເກີດຂືຶ້ນເມື່ົອມີການຜະ ລິດ ແລະ ແລກປູ່ຽນສນິ ຄ້າເທາົ່ ນນັື້ . ຖາ້ ວ່າການຜະລິດສິນຄາ້ ສູນຫາຍໄປ, ມູນຄ່າສິນຄ້າກໍຈະສູນຫາຍໄປ. ດັ່ົງນັື້ນ, ຈງົ່ິ ສະຫບຼຸ ໄດ້ວ່າມູນຄ່າສນິ ຄ້າເປັນມາດຕະເກນປະຫວັດສາດ. ຄຸນຄາ່ ໃຊ້ສອຍ ແລະ ມນູ ຄ່າສິນຄ້າແມູ່ນສອງດ້ານທີົ່ຄົງຕົວເປັນເອກະພາບນໍາກັນຢູ່ບັນດາສິນຄ້າໃດໜືົ່ງ ແຕູ່ວາ່ ມນັ ເປນັ ຄວາມເອກະພາບທົຂີ່ ັດແຍູ່ງກັນເຊົ່ງິ ໄດສ້ ະແດງອອກດັົງ່ ນ້ືີ: ຄນຸ ຄ່າໃຊສ້ ອຍຂອງສິນຄ້າແຕູ່ລະຊະນິດແຕກຕ່າງກັນ, ສ່ວນມູນຄ່າທາງສິນຄ້າທຸກຊະນິດມີອັນດຽວກັນ ຄື (ທຸກສິນຄ້າລ້ວນແຕູ່ແມູ່ນໝາກຜົນການອອກແຮງງານຂອງມະນຸດ) ທາງດ້ານຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍຂອງສິນຄ້າແມູ່ນ ແນໃສສູ່ າໍ ລບັ ການຊມົ ໃຊແ້ ຕູ່ມນູ ຄ່າພັດແນໃສູ່ຕັ້ືງລາຄາເພື່ົອຂາຍ. ສະນັ້ືນ, ຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າຈິ່ົງສົນໃຈນໍາແຕູ່ມູນຄ່າ, ແຕູ່ບໍ່ົສົນໃຈໃນຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍ. ສໍາລັບຜູ້ຊື້ສິນຄ້າພັດສົນໃຈນໍາຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍຫຼາຍກ່ວາ. ດ້ວຍເຫດນັ້ືນຜູ້ຜະລິດ ສິນຄ້າຈິົ່ງຈໍາເປັນໃນການພັດທະນາຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍຂອງສິນຄ້າຂຶື້ນເພືົ່ອຢຶດທ່າດີໃນການຈໍາໜ່າຍ ເຊັ່ົນ ຄວາມ ສະດວກສະບາຍ, ຄວາມກະທັດຮັດ, ຄວາມສວຍງາມ ແລະ ອືົ່ນໆ. ຂໍ້ືສັງເກດອີກອັນໜຶົ່ງກໍຄືຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍຂອງ ສນິ ຄາ້ ພັດສາມາດຈັບບາຍໄດ້ທາງດ້ານມນູ ຄາ່ , ສນິ ຄ້າພດັ ບສົ່ໍ າມາດຈັບບາຍໄດ້ເພາະມັນແມູ່ນແຮງງານສໍານຶກຂອງຜູ້ ຜະລດິ ສິນຄ້າ, ນືີ້ຄຄື ວາມຂັດ ແຍູ່ງລະຫວາ່ ງຄຸນຄ່າໃຊສ້ ອຍກັບມູນຄາ່ ຂອງສນິ ຄາ້ . 1.2. ການຜະລດິ ສນິ ຄາ້ ການຜະລິດສິນຄ້າແມູ່ນການຜະລິດຜະລິດຕະພັນເພື່ົອຊື້ຂາຍ ແລະ ແລກປູ່ຽນ ຫຼື ຜະລິດອອກບໍົ່ແມູ່ນ ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການໂດຍກົງຂອງຜູ້ຜະລິດ, ແຕູ່ເພື່ົອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການໃນການຊົມໃຊ້ຂອງ ຄນົ ອົ່ນື ໂດຍຜ່ານການຊຂື້ າຍ ແລກປຽູ່ ນ... ການຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງລະບອບທຶນນິຍົມໄດ້ທັບມ້າງເສດຖະກິດທໍາມະຊາດ, ຢູ່ໃນລະບອບທຶນນິຍົມ ທກຸ ໆຜົນຜະລິດລວມທງັ ທດ່ີົ ິນ ແລະ ແຮງງານກາໍ ມະກອນຖວື າ່ ເປັນສນິ ຄ້າທັງໝົດ, ການຜະລິດສິນຄ້າໄດ້ກາຍເປັນ ເຈື້ົານໍາໜ້າ ຍອ້ ນແນວນືນັ້ ການພວົ ພັນລະຫວາ່ ງຄົນກບັ ຄົນ ໃນໄລຍະການຜະລິດຂອງສງັ ຄົມ (ການພວົ ພັນການ ຜະລິດ) ກສໍ ະແດງອອກໃນການພົວພັນທາງສິນຄ້າ. 83

1.3. ເງອົ່ື ນໄຂການກາໍ ເນດີ ຂອງການຜະລດິ ສິນຄາ້ ການຜະລິດສິນຄ້າ ເກີດຂຶ້ືນໄດ້ຍ້ອນເງື່ົອນໄຂຕົວຈິງຈໍານວນໜຶົ່ງເທົ່ານັື້ນເງື່ົອນໄຂສໍາຄັນໃນການກໍາເນີດ ແລະ ຄົງຕວົ ຂອງການຜະລດິ ສິນຄ້າມດີ ງົ່ັ ນ້ືີ: ກ. ການແບູງ່ ງານສງັ ຄມົ ໝາຍຄວາມວ່າໃນສັງຄົມມີການແບູ່ງການຜະລິດເປັນວິຊາສະເພາະ, ສັງຄົມຂະຫຍາຍຕົວເທົ່າໃດການ ຫັນເປັນວິຊາສະເພາະກໍລະອຽດຂຶື້ນເທົ່ານັ້ືນ. ຄົນຈໍານວນໜືົ່ງມີຄວາມສາມາດຜະລິດສິນຄ້າໃດໜື່ົງເທົ່ານັື້ນ ແຕູ່ ການດໍາລງົ ຊວີ ິດຂອງເຂາົ ພັດຕອ້ ງການສນິ ຄາ້ ຫຼາຍສງ່ິົ ຫາຼ ຍຢູ່າງ, ຈາກນນ້ືັ ຈິງົ່ ຕ້ອງມີການແລກປຽູ່ ນນໍາກັນ. ຕົວຢູ່າງ ກຸູ່ມໜຶ່ົງຜະລິດແຜູ່ນແພ, ກຸູ່ມສອງຜະລິດເກີບ, ກຸູ່ມສາມຜະລິດເຄື່ົອງໃຊ້ສອຍ, ກຸູ່ມສີົ່ຜະລິດ ເຄື່ົອງມືຕ່າງໆ, ກຸູ່ມຄົນເຫຼົ່ານີື້ລ້ວນແຕູ່ມີຄວາມຈໍາເປັນທີົ່ຈະຕ້ອງແລກປູ່ຽນຜົນງານຂອງຕົນເພືົ່ອຕອບສະໜອງ ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງຕົນເອງ. ຍ້ອນວ່ານອກຈາກສີົ່ງທີ່ົຕົນເອງຜະລິດແລ້ວຍັງຕ້ອງການສິ່ົງອື່ົນໆອີກ. ດ່ົັງນນ້ັື , ຈິງົ່ ຈໍາເປນັ ຕ້ອງເອາົ ຜົນຜະລິດຂອງຕົນໄປແລກປ່ຽູ ນກບັ ຜ້ອູ ືົ່ນ. ຂ. ມລີ ະບອບກາໍ ມະສດິ ສ່ວນຕົວກ່ຽວກບັ ພາຫະນະການຜະລດິ ເມືົ່ອຢູ່ໃນສັງຄົມມີຫຼາຍລະບອບກໍາມະສິດກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດ, ຜົນຜະລິດກໍໄດ້ກາຍເປັນ ຂອງເຈ້າືົ ຂອງກາໍ ມະສດິ ຕ່ົກໍ ບັ ພາຫະນະການຜະລິດ, ເຂາົ ມີສດິ ທີຈົ່ ະຂາຍ ຫືຼ ແລກປູ່ຽນ ນາໍ ກັນໄດ້. ດັ່ົງນັ້ືນ, ການແບູ່ງງານສັງຄົມ ແລະ ການເປັນເຈົ້ືາກໍາມະສິດກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດຈິົ່ງເປັນ ພື້ນຖານຕ້ນົື ຕໍຂອງການຜະລິດສນິ ຄ້າ, ມແີ ຕເູ່ ງົື່ອນໄຂຕົວຈງິ ສອງຢາູ່ ງດົງ່ັ ກາ່ ວນີ້ືເທົ່ານັ້ືນ ຈິົ່ງເກີດມີການຜະລິດສິນຄ້າ ແລະ ການແລກປຽູ່ ນຜົນຜະລິດໃນຮູບການຊືຂ້ າຍນໍາກນັ ຂນ້ຶື . ການຜະລິດສນິ ຄ້າ ໃນພ້ນື ຖານກໍາມະສິດສ່ວນຕົວກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດມີສອງ ແບບຕົື້ນຕໍຄື ການຜະລດິ ສິນຄ້າສາມນັ ແລະ ການຜະລດິ ສນິ ຄາ້ ທນຶ ນິຍມົ . ການຜະລິດສິນຄ້າສາມັນ ແມູ່ນການຜະລິດສິນຄ້າເຊິ່ົງຜູ້ຜະລິດແມູ່ນຊາວໄຮູ່ນານ້ອຍ ແລະ ຊາວ ຫັດຖະກໍາພວກເຂົາເຮັດການຜະລິດດ້ວຍແຮງງານຂອງຕົນ ແລະ ຂາຍດ້ວຍຕົນເອງໝາຍຄວາມວ່າບໍ່ົໃຊ້ແຮງງານ ຂອງຄົນອື່ົນ (ບໍ່ົໄດ້ຂູດຮີດ) ຊາວຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າສາມັນໄດ້ມີກໍາມະສິດສ່ວນຕົວກ່ຽວກັບພາຫະນະການຜະລິດ ແລະ ການຜະລດິ ບໍົພ່ ຽງແຕູ່ຊມົ ໃຊ,້ ແຕເູ່ ພົືອ່ ຂາຍໃນທ້ອງຕະຫຼາດ. ການຜະລິດສນິ ຄາ້ ທຶນນຍິ ມົ ແມູ່ນການຜະລິດສິນຄ້າທີ່ົບໍ່ົໄດ້ອີງໃສູ່ແຮງງານສ່ວນຕົວຂອງກໍາມະສິດຕໍ່ົ ພາຫະນະການຜະລິດ, ແຕູ່ຫາກອາໄສຈ້າງແຮງງານຂອງກໍາມະກອນເປັນຕົື້ນຕໍ (ຂູດຮີດແຮງງານ). ການຜະລິດ ສນິ ຄາ້ ທຶນນິຍົມນາຍທຶນມີພາຫະນະການຜະລິດ ແລະ ເງິນສົດ, ນາຍທຶນຊື້ແຮງງານກໍາມະກອນເພື່ົອໃຫ້ພາຫະນະ ການຜະລິດ ສາມາດເຄືົອ່ ນໄຫວຜະລດິ ການຫນັ ປຽູ່ ນແຮງງານກາໍ ມະກອນເປນັ ສິນຄ້າໄດສ້ ະແດງເຫັນວ່າການຜະລິດ ສິນຄ້າທຶນນິຍົມໄດ້ຮັບການຂະຫຍາຍຕົວຂຶ້ືນຕື່ົມ ແລະ ກໍມີລັກສະນະກວມລວມທົ່ວໄປ. ທ່ານເລນິນ ໄດ້ຂຽນ ກ່ຽວກັບການແລກປູ່ຽນສິນຄ້າວ່າ ການແລກປູ່ຽນສິນຄ້າແມູ່ນ (ການພົວພັນແບບງ່າຍດາຍທີ່ົສຸດ, ແບບທໍາມະດາ ສາມນັ , ອນັ ຈໍາເປນັ ທ່ົີສດຸ , ກ້ວາງຂວາງທົ່ສີ ຸດມຢີ ູ່າງເປັນປະຈໍາ, ພບົ ເຫນັ ເປັນຕໆ້ື ເທອົ່ື ໃນສັງຄມົ ທນຶ ນຍິ ມົ ). 1.4 ລກັ ສະນະສອງດາ້ ນຂອງການອອກແຮງງານຜະລິດສິນຄາ້ ການອອກແຮງງານຂອງຜຜູ້ ະລດິ ສິນຄ້າມລີ ັກສະນະສອງດາ້ ນ ຄື ມາຈາກແຮງງານຕົວຈິງ ແລະ ແຮງງານສໍາ ນຶກ. ແຮງງານຕົວຈງິ ແມູ່ນການອອກແຮງງານທ່ມີົ ຜີ ນົ ປະໂຫຍດພາຍໃຕຮ້ ູບການຂອງວຊິ າອາຊີບທ່ີົແນ່ນູ ອນ, ແຕູ່ລະແຮງງານຕວົ ຈິງມີຈຸດປະສົງສະເພາະ, ວທິ ກີ ານເຄອ່ົື ນໄຫວສະເພາະ, ວິທີອອກແຮງງານ, ເຄືອົ່ ງມືການອອກ 84

ແຮງງານ. ເປ້າືົ ໝາຍອອກແຮງງານສະເພາະຂອງໃຜມນັ ແລະ ຜນົ ຜະລດິ ສະເພາະ. ຕວົ ຢູ່າງ ແຮງງານຕົວຈງິ ຂອງຊ່າງຫຍິບຈກັ ມີຈດຸ ປະສົງຕັດຫຍິບສົ້ືງ, ເສື້ອ ວິທີການອອກແຮງງານແມູ່ນຕັດ ຫຍິບ, ເປົື້າໝາຍການອອກແຮງງານແມູ່ນແຜູ່ນແພ, ຜົນຜະລິດທີົ່ໄດ້ຮັບມາແມູ່ນສົື້ງ, ເສື້ອ, ມັນຕ່າງກັບການອອກ ແຮງງານຕົວຈິງຂອງຊ່າງຕີເຫັຼກ, ຊ່າງໄມ້. ແຮງງານຕົວຈິງສ້າງເປັນມນູ ຄ່າໃຊສ້ ອຍຂອງສິນຄ້າ ບັນດາແຮງງານຕົວຈງິ ທີ່ແົ ຕກຕາ່ ງກັນເຮັດໃຫ້ບັນດາສິນ ຄ້າມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນທາງດ້ານຄຸນຄ່າໃຊ້ສອຍ, ແຕູ່ວ່າລະຫວ່າງສິນຄ້າເຫຼົ່ານັ້ືນ ມີຈຸດປະສົງລວມທີົ່ຄ້າຍຄືກັນ, ຈາກນນ້ືັ ຈ່ິົງສາມາດແລກປຽູ່ ນນາໍ ກັນນືັນ້ ແມນູ່ ມນູ ຄ່າໂດຍແມ່ນູ ແຮງງານສານກຶ ເປນັ ຜສູ້ າ້ ງຂນ້ືຶ . ແຮງງານສໍານກຶ ແມູນ່ ແຮງງານຂອງຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າ ພາຍໃຕ້ຮູບການລະອຽດຕົວຈິງ, ນັື້ນແມູ່ນກໍາລັງມັນ ສະໝອງ, ກາໍ ລັງເສັນື້ ປະສາດ ແລະ ກໍາລງັ ກາ້ ມຊີືນ້ ເຊີົ່ງບໍ່ົວ່າຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າໃດໆກໍສິື້ນເປືອງໃນເມື່ົອອອກແຮງງານ ຜະລິດ. ລັກສະນະສອງດາ້ ນຂອງການອອກແຮງງານສອ່ ງແສງເຖງິ ລັກສະນະເອກະຊນົ ແລະ ລັກສະນະສັງຄົມຂອງ ແຮງງານຜ້ຜູ ະລດິ ສິນຄ້າ. ໃນລະບອບກາໍ ມະສດິ ສ່ວນຕວົ ກຽ່ ວກບັ ພາຫະນະການຜະລິດເອກະຊົນ, ຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າ ຈະຜະລິດອັນໃດ, ຜະລິດຫຼາຍ ຫຼື ໜ້ອຍກໍເປັນວຽກຂອງເຂົາ, ບໍ່ົມີໃຜແຊກແຊງໄດ້. ເຂົາຈະເປັນຜູ້ຜະລິດເອກະ ລາດ, ຈາກນືນ້ັ ການອອກແຮງງານຂອງເຂາົ ເຈ້ືາົ ຈິ່ງົ ມລີ ັກສະນະເອກະຊົນ. ໃນເວລາດຽວກັນນັ້ືນ ການອອກແຮງງານ ຂອງຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າຍັງມີລັກສະນະສັງຄົມອີກ ຍ້ອນວ່າມັນເປັນພາກສ່ວນໜຶ່ົງຂອງການອອກແຮງງານສັງຄົມທັງ ໝດົ , ການແບງູ່ ງານສັງຄົມໄດເ້ ຮັດໃຫຜ້ ູ້ຜະລິດຕາ່ ງໆຕອ້ ງພົວພັນສະນິດແໜ້ນນາໍ ກນັ , ຜູນ້ ືີ້ ຜະລິດໃຫ້ຜູ້ອື່ົນໃຊ້ສອຍ , ກົງກັນຂາ້ ມ ເຂາົ ພດັ ຕອ້ ງການຜະລິດຕະພນັ ຕ່າງໆທົີ່ຜູ້ອົ່ືນຜະລິດອອກຍ້ອນມີການແບູ່ງງານສັງຄົມ. ສະນັື້ນ, ຈິົ່ງມີ ການແລກປູ່ຽນ ແລະ ມີແຮງງານສັງຄົມປາກົດອອກມາເປັນແຮງງານສໍານຶກ ແລະ ແຮງງານສໍານຶກສ້າງເປັນມູນຄ່າ ສິນຄ້າ. 1.5 ປະລິມານມູນຄາ່ ຂອງສິນຄາ້ ມນູ ຄ່າສນິ ຄ້າແມນູ່ ແຮງງານນາມມະທໍາຂອງຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າທີ່ົໄດ້ບັນຈຸຢູ່ໃນສິນຄ້າ. ດັ່ົງນັື້ນ, ປະລິມານມູນ ຄາ່ ສິນຄາ້ ກແໍ ມນູ່ ປະລມິ ານແຮງງານທໄົີ່ ດ້ສິ້ືນເປືອງໃນການຜະລິດສິນຄ້າ, ແຕູ່ວ່າປະລິມານແຮງງານທີ່ົໄດ້ສິ້ືນເປືອງ ໄປໃນເວລາຜະລິດສິນຄ້າບໍ່ົສາມາດວັດແທກໄດ້ຊັດເຈນ. ສະນັ້ືນ, ເພີົ່ນຈິ່ົງຖືເອົາ ປະລິມານການອອກແຮງງານ ສັງຄມົ ອັນຈໍາເປັນເພືອ່ົ ວດັ ແທກປະລິມານມນູ ຄ່າຂອງສິນຄ້າ. ເວລາອອກແຮງງານສັງຄມົ ອນັ ຈໍາເປນັ ແມູ່ນເວລາອອກແຮງງານທຕີ່ົ ້ອງການເພອື່ົ ຜະລດິ ຄນຸ ຄາ່ ໃຊສ້ ອຍໃດໜື່ົງ ,ໃນເງ່ອົື ນໄຂການຜະລິດທໍາມະດາຂອງສັງຄົມ, ດ້ວຍຄວາມຊໍານານພໍປານກາງ ແລະ ຄວາມເຂັ້ືມຂອງງານປານກາງ ໃນສັງຄົມນັ້ນື ເອງ. ດ່ງົັ ນັ້ນື , ປະລິມານມູນຄ່າຈງິ ແມນູ່ ເວລາອອກແຮງງານສັງຄມົ ອນັ ຈໍາເປນັ . ໃນຂະບວນວິວັດຂອງການຜະລິດສິນຄ້າໄດ້ມີຫຼາຍຄົນດໍາເນີນການຜະລິດສິນຄ້າປະເພດດຽວກັນແຕູ່ປະລິ ມານການອອກແຮງງານຂອງເຂົາເຈືົ້າພັດຕ່າງກັນ. ຕົວຢູ່າງ ຊ່າງຕ່ໍຼົາແຜູ່ນ ສາມຄົນ. ຜູ້ໜຶ່ົງຕໍ່ົາແຜູ່ນໃຊ້ເວລາ 10 ຊົ່ວໂມງຕໍ່ົໜຶ່ົງຜືນ, ຜູ້ທີສອງ 8 ຊົ່ວໂມງ, ຜູ້ທີ ສາມ 9 ຊວົ່ ໂມງ ນ້ືັນກໍຍ້ອນວ່າປະລມິ ານ ແລະ ຄນຸ ນະພາບການຜະລິດຂອງແຕ່ລູ ະຄນົ ບຄ່ໍົ ກື ນັ , ຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ຄວາມຊໍານານແຮງງານບໍົ່ຄືກັນ. ສະນັື້ນ, ຖ້າປະລິມານມູນຄ່າຂອງສິນຄ້າອີງຕາມການອອກແຮງງານສະເພາະ ຂອງແຕ່ລູ ະຄນົ ກເໍ ປັນອັນບຖ່ົໍ ກື ຕ້ອງ, ລະດບັ ເຕັກນກິ ຕໍກ່ົ ານສ້ນືິ ເປືອງເວລາອອກແຮງງານກໍຍງິົ່ ຫາຼ ຍສິນຄ້າກໍຍິົ່ງແພງ. ດົ່ັງນ້ືັນ, ປະລມິ ານມູນຄາ່ ຂອງສນິ ຄາ້ ຈງ່ົິ ຖືກວັດແທກດວ້ ຍປະລມິ ານເວລາແຮງງານສັງຄມົ ເພ່ົອື ຜະລິດສິນຄ້ານນ້ືັ . ເວລາອອກແຮງງານຈາໍ ເປນັ ແມູ່ນ ຜນື . 85

ຕາມທໍາມະດາແລ້ວ ເວລາອອກແຮງງານສັງຄົມອັນຈໍາເປັນແມູ່ນເວລາອອກແຮງງານສະເພາະຂອງຜູ້ຜະລິດ ສິນຄ້າ ທີົ່ສະໜອງສິນຄ້າປະເພດດຽວກັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍໃຫ້ທ້ອງຕະຫຼາດ ເປັນອັນຕັດສິນ. ເວລາອອກແຮງ ງານຈໍາເປນັ ບຄໍົ່ ງົ ທີ່ົ, ປະລິມານມູນຄ່າກໍຈະບໍ່ົຄົງທີ່ົ, ເວລາອອກແຮງງານອັນຈໍາເປັນອາດມີການປູ່ຽນແປງຖ້າວ່າເຕັກ ນິກຂະຫຍາຍຕວົ . ຜະລິດຕະພາບຂອງງານ ກໍົ່ແມູ່ນປັດໄຈທີ່ົສົ່ງຜົນສະທ້ອນເຖິງປະລິມານມູນຄ່າຂອງສິນຄ້າຜະລິດຕະພາບ ຂອງງານ ແມນູ່ ຄວາມອາດສາມາດຜະລິດຂອງແຮງງານເຊິ່ົງຖືກຄິດໄລູ່ດ້ວຍປະລິມານ ຜົນຜະລິດທີ່ົຜະລິດອອກມາ ໄດ້ ໃນໜຶ່ົງຫົວໜ່ວຍເວລາ ຫຼື ປະລິມານເວລາທີ່ົໄດ້ສິື້ນເປືອງ ເພືົ່ອຜະລິດ ໜຶ່ົງຫົວໜ່ວຍຜະລິດຕະພັນ. ຖ້າວ່າ ເວລາອອກແຮງງານເທົ່າເດີມຜົນຜະລິດໄດ້ຫຼາຍກ່ວາເກົ່າ ຫຼື ຜະລິດຕະພັນອັນດຽວແຕູ່ສິື້ນເປືອງເວລາໜ້ອຍກ່ວາ ເກ່ົາ ເອ້ນີື ວາ່ ການເພົ່ມີ ຜະລິດຕະພາບຂອງແຮງງານ ທີ່ົການເພີ່ົມຜະລິດຕະພາບຂອງງານແມູ່ນຕ້ອງໄດ້ດັດແປງເຕັກ ນິກການຜະລິດ ໂດຍສະເພາະ ແມູ່ນດັດແປງ , ເຄົ່ອື ງມືການຜະລດິ , ຈັດຕງືັ້ ອອກແຮງງານຢາູ່ ງສົມເຫດສົມຜົນ, ຍົກ ສງູ ລະດບັ ເຕກັ ນິກ, ລະບຽບວໄິ ນ ແລະ ຄວາມຕັ້ືງໜ້າພະຍາຍາມຂອງຜູ້ຜະລິດໃຫ້ສງູ ຂຶນື້ . ເມືົ່ອໄຈ້ແຍກການພົວພັນລະຫວ່າງມູນຄ່າຂອງສິນຄ້າ ແລະ ຜະລິດຕະພາບຂອງງານ ທ່ານ ການມາກ ໄດ້ ຂຽນວາ່ (ປະລິມານມນູ ຄ່າຂອງສນິ ຄາ້ ອນັ ໜຶ່ົງປູ່ຽນແປງໄດ້ດ້ວຍອັດຕາສ່ວນກົງກັບປະລິມານແຮງງານທີົ່ປະກົດຕົວ ໃນສນິ ຄ້າດງ່ົັ ກ່າວ ແລະ ອັດຕາສ່ວນປີ້ືນກັບຄວາມສາມາດຜະລິດຂອງແຮງງານດັົ່ງກ່າວ) ໝາຍຄວາມວ່າປະລິມານ ແຮງງານທສີົ່ ື້ິນເປືອງຍົ່ງິ ຫາຼ ຍ, ມນູ ຄາ່ ສິນຄ້າຍງິ່ົ ສງູ , ຜະລດິ ຕະພາບຂອງງານຍ່ົິງສງູ , ມູນຄ່າຂອງສນິ ຄາ້ ຍ່ົງິ ຕ.ົ່ໍ ຜະລດິ ຕະພາບຂອງງານ ແລະ ຄວາມເຂັື້ມຂອງງານ ຜະລິດຕະພາບຂອງງານເວົ້ືາເຖິງຜະລິດຕະພັນທີົ່ຜະລິດ ອອກໃນໜຶ່ົງຫົວໜ່ວຍເວລາ. ຄວາມເຂັ້ືມຂອງງານສອງແສງເຖິງຄວາມໄວ. ຄວາມໜັກໜ່ວງຂອງການອອກແຮງ ງານ. ສະນນັື້ , ຜະລິດຕະພາບຂອງງານ ແລະ ຄວາມເຂ້ືັມຂອງງານແມນູ່ ສອງບັນຫາທົີແ່ ຕກຕ່າງກັນ. ຜະລິດຕະພາບຂອງງານເພີົ່ມຂຶື້ນ, ມູນຄ່າທັງໝົດທີົ່ສ້າງອອກໃນໜຶ່ົງຫົວໜ່ວຍເວລາບໍົ່ມີການປູ່ຽນແປງ.ແຕູ່ ມູນຄ່າຂອງ ແຕູ່ລະຫົວໜ່ວຍຜະລິດຕະພັນຈະຫຼຸດລົງ ສ່ວນຄວາມເຂັື້ມຂອງງານເພີົ່ມຂຶື້ນຜົນຜະລິດກໍຈະເພີົ່ມຂຶ້ືນ ເທາົ່ ນນັື້ ແຕູວ່ ່າມນູ ຄ່າຂອງແຕລູ່ ະຫົວໜວ່ ຍສນິ ຄ້າອາດຈະບປ່ົໍ ູຽ່ ນແປງ. ເພາະວາ່ ຖາ້ ຄິດທາງດາ້ ນສິື້ນເປືອງກໍາລັງແຮງ ກເໍ ຫນັ ວາ່ ການເພີມ່ົ ຄວາມເຂືັມ້ ຂອງແຮງງານກໍຄກື ັນກັບແກູ່ຍາວວັນງານ. ລະດບັ ຄວາມສບັ ສນົ ຂອງແຮງງານໄດ້ສ່ງົ ຜົນສະທອ້ ນ ໃສບລໍ ິມາດມນູ ຄ່າສິນຄ້າ. ຄວາມສບັ ສນົ ຂອງແຮງງານ ໄດແ້ ຍກອອກເປນັ ແຮງງານທ່ີມົ ຄີ ວາມສັບສນົ (ຊາໍ ນານ) ແລະ ແຮງງານງ່າຍດາຍ (ບໍຊົ່ າໍ ນານ). ແຮງງານສບັ ສນົ ແມູ່ນແຮງງານທີ່ົໄດ້ຜ່ານການຮໍົ່າຮຽນ, ເຝິກອົບຮົມວິຊາສະເພາະໃດໜຶົ່ງ. ແຮງງານງ່າຍດາຍ ແມູ່ນແຮງງານທີົ່ບໍ່ົມີລະດັບວິຊາສະເພາະ, ບໍ່ົໄດ້ຜ່ານການສຶກສາຮໍ່ຼາຮຽນ, ແຮງງານສັບສົນສ້າງມູນຄ່າໃນແຕູ່ລະ ຫົວຫນ່ວຍເວລາສງູ ກວ່ ງແຮງງານງ່າຍດາຍດວ້ຍເຫດນີື້ທ່ານມາກຈິ່ົງໄດ້ເວົ້ືາວ່າແຮງງານສັບສົນຈິົ່ງເປັນດັງແຮງງານທີົ່ ຍົກ ຫຼື ເພີົ່ມທະວີແຮງງານງ່າຍດາຍຂຶ້ືນສູ່ລະດັບສູງ, ໝາຍຄວາມວ່າໜຶົ່ງຊົ່ວໂມງເຮັດການຜະລິດຂອງແຮງງານ ສັບສົນຈະສ້າງມູນຄ່າໜຶົ່ງອອກໄດ້ສູງກ່ວາໜຶ່ົງຊົ່ວໂມງຈີນ ໃຊ້ແຮງງານງ່າຍດາຍ. ດ້ວຍເຫດນັ້ືນເມືົ່ອກໍາເນີດການ ແລກປູຽ່ ນເຂົາຈິົ່ງໄດ້ຖືເອົາແຮງງານງ່າຍດາຍເປັນຫົວໜ່ວຍຂອງການຄິດໄລູ່ ແລະ ຄິດໄລູ່ແຮງງານສັບສົນເປັນແຮງ ງານງາ່ ຍດາຍທງັ ໝົດ. 2. ເງິນ, ໜາ້ ທີ່ົ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງເງນິ 2.1 ຄວາມໝາຍຂອງເງິນ ເງິນ ແມູ່ນສິນຄ້າພິເສດເຊິ່ົງຖືກນໍາໃຊ້ເປັນວັດຖຸເທົ່າທຽມລາຄາລວມຂອງສິນຄ້າທັງໝົດ ແມູ່ນສິົ່ງທີ່ົ ຍອມຮັບກັນທົ່ວໄປ ແລະ ໃຊ້ເປັນສືົ່ກາງຂອງການແລກປູ່ຽນສິນຄ້າໃນເວລາ ແລະ ສະຖານທີົ່ໜຶ່ົງໆ. ເງິນສະແດງ 86

ເຖິງມູນຄ່າຂອງສິນຄ້າ, ລັກສະນະສັງຄົມຂອງການອອກແຮງງານ ແລະ ຜະລິດຕະພັນຂອງການອອກແຮງງານ. ຈາກນ້ນືັ ມນັ ເປນັ ການພົວພນັ ການຜະລິດ ແລະ ການອອກແຮງງານລະຫວ່າງບນັ ດາ ຜູ້ຜະລດິ ສິນຄາ້ . 2.2. ຕື້ນົ ກໍາເນີດຂອງເງນິ ການແລກປູ່ຽນໄດ້ມີມາແຕູ່ຕອນທ້າຍຂອງສັງຄົມປະຖົມບູຮານ, ການແລກປູ່ຽນໄດ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວ ຕາມການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການຜະລິດສິນຄ້າ, ໂດຍຜ່ານ 4 ຮູບການແລກປູ່ຽນ ຈາກນັ້ືນ ຈິົ່ງມີການກໍາເນີດຂອງ ເງນິ . ກ. ໄລຍະທາໍ ອດິ ການແລກປູ່ຽນໄດກ້ າໍ ເນີດເກດີ ຂືຶນ້ ໃຕ້ຮບູ ການງ່າຍດາຍ ຫຼື ບັງເອນີ ຂອງມນູ ຄາ່ . ໄລຍະນີການແລກປູຽ່ ນເກດີ ມຂີ ຶືນ້ ແບບບັງເອີນ, ເປັນບາງຄງ້ັື ບາງຄາວ ເທ່ົານັື້ນເພາະຜະລິດ ຕະພັນເຫຼືອ ຍງັ ມີຫນ້ອຍ ຕວົ ຢາູ່ ງ ແພ 1 ແມັດ ປູ່ຽນເອາົ ເຂື້າົ ເປືອກ 5 ກິໂລກຣາມ. ຢທູ່ ່ນີົ ມີື້ ູນຄ່າແພ 1 ແມັດສະແດງອອກ ມູນ ຄ່າຂອງເຂົ້ືາເປືອກ ສ່ວນເຂົ້ືາເປືອກນັື້ນກໍເປັນຮູບການສະແດງອອກມູນຄ່າຂອງແພ ຫຼື ເປັນວັດຖຸເທົ່າ ທຽມລາຄາ ຂອງແພ. ຂ. ຕໍົ່ມາເມ່ົືອການຜະລິດສິນຄາ້ ຂະຫຍາຍຕວົ , ການແລກປ່ຽູ ນກໍຂະຫຍາຍຕວົ ຈາກນ້ນັື ຈົ່ຶງ ມຮີ ູບການແລກ ປູ່ຽນໃໝູ່ທີົ່ເໝາະສົມ ຄື ການແລກປູ່ຽນສິນຄ້າທີົ່ໄດ້ກໍາເນີດໄປພາຍ ໃຕ້ຮູບການຄົບຖ້ວນ ຫຼື ຮູບການເປີດກ້ວາງ ຂອງມນູ ຄາ່ . ຮູບການນມື້ີ ນູ ຄ່າສິນຄ້າແນວໜົ່ງຶ ອາດຈະສະແດງອອກໃນຫຼາຍຊະນິດສິນຄ້າ. ຕົວຢູ່າງ ແກະ 1 ໂຕ = ເຂົື້າເປືອກ 40 Kg = ແພ 10 ແມັດ = ກາເຟ 15 Kg. ຢູ່ທີ່ົນີື້ ການແລກປູ່ຽນຄົງເປັນ ການແລກປຽູ່ ນໂດຍກົງລະຫວ່າງສນິ ຄ້າກັບສນິ ຄາ້ . ຄ. ເມອື່ົ ການຜະລິດ ແລະ ການແລກປູ່ຽນຂະຫຍາຍຕວົ ກວ່ າເກາ່ົ ການແລກປູ່ຽນໂດຍກງົ ເລີຍ ບົໍເ່ ໝາະສມົ ອກີ . ຜມູ້ ແີ ກະຢາກໄດເ້ ຂາ້ືົ ເປືອກແຕູ່ຜມູ້ ີເຂາື້ົ ເປອື ກພັດບຕົໍ່ ອ້ ງການແກະແຕູຢ່ າກໄດແ້ ພ, ຜູມ້ ີ ແພພັດບ່ຕົໍ ້ອງການແກະ , ແຕູ່ຢາກໄດ້ກາເຟ... ຈາກນັ້ືນຜູ້ມີແກະຕ້ອງໄປແລກປູ່ຽນກັບຫຼາຍຄົນສຸດທ້າຍ ຈິ່ົງໄດ້ເຂົື້າເປືອກຕາມຄວາມ ຕ້ອງການຂອງຕນົ ການປຽນແປງແບບນືີ້ຊກັ ຊາ້ . ຈາກນືນັ້ , ຈ່ິງົ ມີຮູບການ ແລກປູ່ຽນທົກີ່ ້າວໜ້າ ແລະ ເໝາະສົມກ່ວາ ເອີ້ືນວ່າການແລກປູຽ່ ນພາຍໃຕກ້ ານລວມຂອງມນູ ຄາ່ . ຕວົ ຢູາ່ ງ ເຂືາ້ົ ເປືອກ 40 Kg ແພ 20 ແກະ 1 ໂຕ m ກາເຟ 10 Kg ຄາໍ 0.3 g ຢທູ່ ່ີນົ ືີ້ມນູ ຄາ່ ສິນຄາ້ ທຸກປະເພດ ລ້ວນແຕສູ່ ະແດງອອກຢູ່ໃນມູນຄ່າໃຊ້ສອຍຂອງສິນຄ້າພິເສດ ແນວໜຶົ່ງ (ແກະ) ເຊິ່ົງມີບົດບາດເປັນວັດຖຸເທົ່າທຽມລາຄາລວມ, ຜູ້ມີເຂົ້ືາເປືອກຢາກໄດ້ກາເຟກໍພຽງແຕູ່ ເອົາເຂົື້າເປືອກໄປ ປູ່ຽນເອົາແກະ ແລ້ວກໍເອົາແກະ ໄປປູ່ຽນເອົາກາເຟໄດ້ເລີຍ. ໃນເວລາທໍາອິດວັດຖຸເທົ່າທຽມລາຄາບໍ່ົທັນຕາຍຕົວ, ບາງທ້ອງຖິ່ົນເອົາ ແກະ, ບາງທ້ອງຖິ່ົນກໍເອົາໜັງສັດ, ບາງທ້ອງຖິ່ົນກໍເອົາຄໍາ... ກໍາລັງການຜະລິດ ແລະ ການແບູ່ງ ງານສັງຄົມໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຂືນຶ້ ຕ່ມືົ ອີກການຜະລດິ ສິນຄາ້ ແລະ ຕະຫາຼ ດນບັ ມ້ນື ັບຂະຫຍາຍກ້ວາງສະພາບທີ່ົມີຫຼາຍ ວັດຖຸເທົ່າທຽມລາຄາລວມກໍບໍ່ົເໝາະສົມຕໍ່ົການ ແລກປູ່ຽນສິນຄ້າຈາກນັ້ືນຕ້ອງເລືອກເອົາຜະລິດຕະພັນ ໃດໜຶ່ົງທີ່ົ ເປັນວັດຖຸເທົ່າທຽມລາຄາອັນຕາຍຕົວ ໃນທົ່ວສັງຄົມທໍາອິດ ມີທາດໂລຫະຫຼາຍຊະນິດເປັນວັດຖຸເທົ່າທຽມລາຄາ 87

ລວມຢູາ່ ງພ້ອມໆກນັ ໃນສັງຄົມ. ວັດຖດຸ ົງ່ັ ກ່າວຈງິ ຄງົ ຕວົ ຢໃູ່ ນໂລຫະອນັ ປະເສີດ ຄໍາ ແລະ ເງິນ ຍ້ອນຄໍາ ແລະ ເງິນ ແມູ່ນໂລຫະສົດ, ຕດັ ງາ່ ຍ, ກອ້ ນບໍລມິ າດນອ້ ຍແຕ່ມູ ີຄນຸ ຄ່າສູງ... ຍ້ອນບົດບາດດີເດັົ່ນ ຂອງຄໍາ ແລະ ເງິນ, ສະນັ້ືນ, ຄໍາ ແລະ ເງິນຈິງ່ົ ມີບດົ ບາດເປັນສົ່ກື າງໃນການແລກປຽູ່ ນສນິ ຄາ້ ເຊ່ິງົ ເພິ່ົນເອີື້ນວາ່ ເງນິ . ງ. ການແລກປ່ຽູ ນເງນິ ຕາ ໄລຍະນີືກ້ ານແລກປູ່ຽນຄຸນຄ່າໃຊສ້ ອຍດໍາເນີນໄປພາຍໃຕ້ຮູບການ ເງນິ ຕາ. ຮບູ ການເງິນຕາຂອງມນູ ຄາ່ . ຕົວຢາູ່ ງ ເຂົືາ້ ເປືອກ 40 kg ແພ 20 ຄາໍ 0,3g m 10 kg ແກະ 10 kg ກາເຟ ດັ່ົງນັື້ນ, ເງິນຕາກໍາເນີດເກີດຂຶ້ືນຈາກຜົນຂອງຂະບວນວິວັດແຫູ່ງການຂະຫຍາຍຕົວອັນຍາວນານ ຂອງ ການແລກປູຽ່ ນສິນຄາ້ ໂດຍຜາ່ ນບນັ ດາຮູບການທ່ຕີົ ່າງກນັ ຂອງມນູ ຄາ່ . 2.3. ພາລະໜ້າທົີຂ່ ອງເງິນ ເຮົາສາມາດແບູງ່ ໜ້າທຂີົ່ ອງເງິນອອກເປນັ 5 ໜ້າທດົ່ີ ົງ່ັ ນືີ້: ກ. ໜ້າທີ່ົໃນການວັດແທກມູນຄ່າ ເປັນໜ້າທີ່ົກ່ຽວກັບການກໍານົດມາດຕະຖານໃນດ້ານມູນຄ່າ ໂດຍເຮັດ ການວັດແທກວາ່ ສນິ ຄ້າ ແລະ ບໍລີມາດແຕູ່ລະຊະນດິ ຈະມຄີ ່າເທາ່ົ ໃດໂດຍວັດອອກມາເປັນຕົວເງິນເຊິ່ົງແຕກຕ່າງກັກ ໄປຕາມສະກຸນຂອງເງິນ ເຊັ່ົນ ເງິນກີບ, ເງິນບາດ, ຝຼັ່ົງ, ປອນ ແລະ ໂດລາ...ເງິນເປັນມາດຖານ ທີົ່ວັດມູນຄ່າ ແລະ ບໍລີການປຽບທຽບມູນຄ່າສິນຄ້າ ແລະ ບໍລີການທຸກຊະນິດໄດ້ສະດວກດີຂຶ້ືນ, ເງິນຍັງເປັນຫົວໜ່ວຍສະແດງທາງ ບັນຊີ, ໜີ້ືສິນ, ເງິນທຶນ, ລາຍຮັບ, ລາຍຈ່າຍລ້ວນແຕູ່ສະແດງອອກເປັນເງິນຈໍານວນໃດໜຶົ່ງ ແລະ ເປັນການສະ ດວກໃຫ້ແກູກ່ ານໄລລຽງມູນຄາ່ ສິນຄ້າ ແລະ ບໍລກີ ານຕ່າງໆໄດ້ດີ. ຂ. ໜ້າທົ່ເີ ປັນສົ່ືກາງຂອງການແລກປຽູ່ ນ(ເປນັ ພາຫະນະຈໍລະຈອນ) ເງິນສາມາດເຮັດໜາ້ ທ່ເີົ ປນັ ສືົ່ກາງຂອງການແລກປູຽ່ ນໄດ້ດີ ແລະ ມາດຕະຖານການແລກປູ່ຽນລະຫວ່າງ ວັດຖຸດ້ວຍກັນ ເພາະຜູ້ມີເງິນໄດ້ມີອິດສະຫຼະໃນການເລືອກຊື້ສິນຄ້າ, ບໍລີການຕ່າງໆ ແລະ ສາມາດແລກປູ່ຽນໄດ້ ໂດຍວອ່ ງໄວ. ໜ້າທ່ົດີ ງ່ັົ ກວ່ າເປນັ ປະໂຫຍດໃຫ້ແກກູ່ ານຈະເລີນກ້າວໜ້າຂອງລະບົບເສດຖະກິດໂລກ, ເພາະວ່າທຸກ ຄົນຕ່າງກໍອອກແຮງງານ ໂດຍຫວັງໄດ້ເງິນເປັນສິ່ົງທີ່ົຕອບແທນ ການເຮັດໜ້າທີ່ົດັົ່ງກ່າວນີື້ໄດ້ລະດັບໃດນັ້ືນຂຶ້ືນກັບ ການຖືເງິນຂອງຄົນຢູ່ໃນສງັ ຄົມ ແລະ ການຝາກປະຫຍັດໄວ້ຢໃູ່ ນທະນາຄານ ແລະ ສະຖາບັນການເງິນຕ່າງໆ ແຕູ່ຖ້າ ຫາກເກບັ ໄວຢ້ ູ່ໃນເຮອື ນລ້າໆເງນິ ຈິເຮດັ ໜ້າທໜ່ົີ ້ອຍລົງ. ຄ. ໜ້າທເີ ປນັ ພາຫະນະທອ້ ນແຮ(ສະສມົ ທນຶ ) ເງນິ ຕາທອ້ ນແຮແມນູ່ ເງນິ ທີົຖ່ ອນຈາກການຈລໍ ະຈອນ ແລະ ຖກື ທ້ອນແຮໄວ້ເມື່ົອເວລາຕ້ອງການຈຶ່ົງນໍາ ເອົາໄປໃຊ້. ເງນິ ຕາສາມາດເປັນພາຫະນະທ້ອນແຮຍອ້ ນວ່າມນັ ເປນັ ຕວົ ແທນຊັບສົມບັດທຸກຢູ່າງຢູ່ໃນສັງຄົມ, ມີເງິນ ກໍອາດຊື້ສິນຄ້າໃດກໍໄດ້. ໜ້າທີ່ົດັ່ົງກ່າວເຮັດພຽງແຕູ່ເງິນທີົ່ມີມູນຄ່າສົມບູນເທົ່ານັ້ືນຄື ຫຼຽນຄໍາ ແລະ ຫຼຽນເເງິນ ຫືຼ ເຄອົ່ື ງຂອງທ່ເີົ ຮດັ ດ້ວຍຄໍາ ແລະ ເງນິ ສດົ . ໃນເງອ່ືົ ນໄຂຂອງເສດຖະກດິ ຕະຫາຼ ດການທ້ອນແຮເງິນທີດ່ົ ີທີສ່ົ ຸດແມູ່ນນາໍ ເອົາເງນິ ໄປຝາກໄວ້ນໍາທະນາ ຄານ ຫຼື ບນັ ດາສະຖາບັນການເງນິ ຕ່າງໆ, ຜ້ນູ າໍ ເອົາເງິນໄປຝາກຈະໄດຮ້ ບັ ດອກເບ້ຍອີກດວ້ ຍ. ການທ້ອນແຮດວ້ ຍ 88

ວທິ ີເອົາໄປຝາກນາໍ ທະນາຄານແມູ່ນຮບູ ການທອ້ ນແຮທ່ົີມີປະໂຫຍດທົ່ສີ ດຸ ໃນຫກໍ ານພດັ ທະນາ. ງ. ໜ້າທເົ່ີ ປນັ ພາຫະນະຊໍາລະສະສາງ(ຊໍາລະໜ້ີື) ເງິນເປັນພາກະນະຊໍາລະສະສາງແມູ່ນເງິນຕາທີົ່ຖືກນໍາໃຊ້ເພື່ົອໃຊ້ໜີ້ື, ເສຍພາສີ, ເສຍຄ່າເຊົ່າ ແລະ ອືົ່ນໆ. ຍ້ອນວ່າຂະບວນວິວັດຂອງການແລກປູ່ຽນສິນຄ້າໄດ້ມີການຊື້ຍົກຂາຍຍົກ ແລະ ບັນທືກໄວ້ດ້ວຍລະບົ ບ ບັນຊີ ເມື່ົອຮອດກໍານົດໃນການຊໍາລະສະສາງຕ້ອງໄດ້ເອົາເງິນໄປຊໍາລິຕາມຈໍານວນທີ່ົໄດ້ຕິດໜີື້ . ການຊໍາລະໜີື້ສິນ ລະຫວ່າງດ້ວຍເງິນໄດ້ເອື້ອອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກູ່ຝູ່າຍລູກໜີື້ ແລະ ເຈົ້ືາໜີ້ືອັນເປັນຜົນປະໂຫຍດຕໍ່ົການ ຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ການຈະເລນີ ກ້າວໜ້າທາງເສດຖະກິດ. ຈ. ໜາ້ ທົີເ່ ປັນເງນິ ຕາສາກນົ ໜ້າທີ່ົເປັນພາຫະນະແລກປູ່ຽນເງິນດ້ວຍຕ່າງປະເທດ, ຊື້ຂາຍ, ຊໍາລະສະສາງຢູ່ຕະຫຼາດພາຍໃນ, ຕາ່ ງປະເທດ ແລະ ຕະຫຼາດໂລກ. ນອກນືເ້ີ ງນິ ຍັງເຮດັ ຫນ້າທອົີ່ ື່ົນໄດອ້ ກີ ເຊ່ັົນ ໃຊ້ເປນັ ຂອງຂັວນ, ເປນັ ເຄືົ່ອງມືໃນການແຈກຍາຍລາຍໄດ້ ແລະ ອນ່ົື ໆ. ໜ້າທຕ່ົີ າ່ ງໆເຫາົ່ຼ ນີເື້ ປນັ ໜາ້ ທົ່ປີ ະກອບ ແລະ ເງິນຈະເຮັດໜາ້ ທຕ່ີົ າ່ ງໆໄດດ້ ກີ ຕໍ ົເໍ່ ມືົ່ອເງິນ ມີລັກສະນະທີົ່ມີ ສະເຖຍລະພາບ ໃນມູນຄາ່ . 3. ກົດເກນມູນຄ່າ ກົດເກນມນູ ຄາ່ ແມນູ່ ກດົ ເກນເສດຖະກດິ ແຫູ່ງການຜະລດິ ແລະ ການຈລໍ ະຈອນສິນຄ້າ, ມັນຄວບງໍາການຜະລິດ ແລະ ການແລກປູ່ຽນສນິ ຄາ້ . ຄວາມຮຽກຮອ້ ງຕອ້ ງການຂອງກົດເກນມູນຄ່າແມູ່ນການຜະລິດ ແລະ ການແລກປູ່ຽນ ສິນຄາ້ ຕອ້ ງໄດດ້ າໍ ເນີນບນົ ພນື້ ຖານການສື້ິນເປອື ງແຮງງານສັງຄົມທົີຈ່ າໍ ເປນັ ໝາຍຄວາມວາ່ ການແລກປູ່ຽນສິນຄ້າຕ້ອງ ອງີ ໃສູມ່ ູນຄ່າຂອງມັນມູນຄ່າສະເພາະຂອງແຕູ່ລະສິນຄ້າຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບມູນຄ່າສັງຄົມຂອງມັນຜູ້ຜະລິດ ແລະ ຜູ້ ແລກປຽູ່ ນສິນຄາ້ ເອກະຊົນຈະເຫນັ ການເຄືົ່ອນໄຫວຂອງກົດເກນມູນຄ່າໄດ້ກໍຕໍ່ົເມື່ົອອີງໃສູ່ການທະວີຂຶື້ນ ຫຼື ຫຼຸດລົງ ຂອງລາຄາ ໝາຍຄວາມວ່າ ປະຕິບັດຕາມຄໍາສັ່ົງຂອງລາຄາ, ລາຄາຂອງຕະຫຼາດຈະຂຶ້ືນໆລົງໆນັ້ືນແມູ່ນການກະທົບ ຂອງກົດເກນມນູ ຄ່າ. ໃນພື້ນຖານການຜະລດິ ສນິ ຄ້າງາ່ ຍດາຍ ແລະ ຜະລດິ ສນິ ຄ້າທນຶ ນຍິ ົມ ກດົ ເກນມູນຄາ່ ມີຄຸນປະ ໂຫຍດດ່ົັງນືີ້: ກ. ດດັ ສມົ ການຜະລດິ ແລະ ການຈລໍ ະຈອນສິນຄ້າ ລາຄາຕະຫາຼ ດອາດຈະສງູ ຫຼື ຕໍາ່ົ ກວາ່ ມນູ ຄ່າຂອງມນັ ແຕວູ່ າ່ ມັນຕ້ອງປນິ່ົ ອອ້ ມມູນຄາ່ . ໜຶົ່ງໃນບັນດາສາເຫດທົ່ີ ເຮັດໃຫ້ລາຄາຜິດໂຕນກັນກັບມູນຄ່າ ແມູ່ນການພົວພັນລະຫວ່າງການສະໜອງ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການສິນຄ້າ , ຖາ້ ວ່າການສະໜອງເທາ່ົ ທຽມກັບຄວາມຕ້ອງການລາຄາກໍປົກກະຕິດີການແລກປູ່ຽນຊື້ຂາຍກໍສະດວກ. ຖ້າການສະ ໜອງຫຼາຍກວ່າຄວາມຕ້ອງການລາຄາຕະຫຼາດຈະຫຼຸດລົງຜູ້ຜະລິດສິນ ຄ້າຖືກຫຼຸດທຶນ ຖ້າການສະໜອງຫາກໜ້ອຍ ກວ່າຄວາມຕ້ອງການລາຄາຕະຫຼາດຈະສູງຂຶື້ນຈະມີກໍາໄລ. ອີງຕາມລາຄາຕະຫຼາດຜູ້ຜະລິດສິນຄ້າຈະຍົກຍ້າຍທຶນ ຈາກຂະແໜງການນີື້ໄປສູ່ຂະແໜງການອື່ົນຢູ່າງບໍົ່ຢຸດເຊົາ, ເຮັດໃຫ້ການສະໜອງກັບຄວາມຕ້ອງການສົມສ່ວນກັນ ຢາູ່ ງເປັນໄປເອງນນ້ັື ແມູ່ນການດັດສົມການຜະລິດຂອງກດົ ເກນມນູ ຄ່າ. ໃນຂົງເຂດການຈລໍ ະຈອນສິນຄ້າກໍຄືກັນຊາວ ຄ້າຂາຍກໍອີງຕາມຄໍາສັົ່ງ ຂອງລາຄາ ເພື່ົອເອົາສິນຄ້າຈາກບ່ອນເຫຼືອໄປບ່ອນຂາດເຂີນເຮັດ ໃຫ້ການສະໜອງ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການສິນຄ້າສມົ ສວ່ ນນາໍ ກນັ ຢູ່າງເປັນໄປເອງ. ຂ. ຊຸກຍກູ້ ານດດັ ແປງເຕກັ ນກິ ຂະຫຍາຍກາໍ ລັງການຜະລິດ ລະດັບເຕກັ ນິກ, ຄວາມຊໍານຊິ ໍານານວຊິ າ, ວທິ ກີ ານຜະລິດຂອງຜຜູ້ ະລິດເອກະຊນົ ມຄີ ວາມແຕກຕາ່ ງກນັ . ຈາກນ້ັນື ການສນ້ືິ ເປືອງແຮງງານສະເພາະເພົື່ອຜະລິດສິນຄ້າຂອງເຂາົ ເຈືົາ້ ກແໍ ຕກຕາ່ ງກັນ, ແຕູວ່ າ່ ສນິ ຄາ້ ທງັ ໝດົ ຕ້ອງ 89

ຂາຍໃນລາຄາທ້ອງຕະຫຼາດຕາມມູນຄ່າສັງຄົມຂອງສິນຄ້າ, ຖ້າມູນຄ່າສະເພາະ ຂອງສິນຄ້າຂອງຜູ້ໃດຫາກຕໍົ່າກວ່າ ມູນຄ່າຂອງສັງຄົມແມູ່ນຈະເກັບໄດ້ກໍາໄລ ແລະ ມີທ່າດີໃນການຊ່ວງເສັງກັບຜູ້ອືົ່ນ. ກົງກັນຂ້າມມູນຄ່າສະເພາະ ສິນຄາ້ ຂອງຜ້ໃູ ດຫາກສງູ ກວ່າມູນຄາ່ ຂອງສງັ ຄົມແມນູ່ ຈະຫບຼຸ ທຶນ ແລະ ອາດຈະລົື້ມຈົມ. ຈາກນັື້ນຜູ້ໃດກໍຊອກວິທີ ເພອື່ົ ດດັ ແປງເຕັກນິກດັດແປງການຈດັ ຕັື້ງການຜະລດິ ຂອງຕົນເພືອ່ົ ໃຫມ້ ນູ ຄາ່ ສະເພາະຂອງສນິ ຄ້າຂອງຕນົ ຕາໍຼ່ ກວ່າມູນ ຄ່າສັງຄົມ ຈາກນັື້ນການດັດແປງເຕັກນິກຂອງຜູ້ຜະລິດ ແຕູ່ລະຄົນກ້າວເຖິງການດັດປູ່ຽນທົ່ວສັງຄົມເຮັດໃຫ້ກາໍ ລງັ ການຜະລິດທົວ່ ສັງຄົມມີການຂະຫຍາຍຕວົ . ງ. ຜນັ ແຍກຜູຜ້ ະລິດເອກະເທດເຮດັ ໃຫກ້ ານພົວພັນການຜະລດິ ທນຶ ິຍົມມີການຂະຫຍາຍຕວົ ເງືົອ່ ນໄຂຂອງຜຜູ້ ະລິດສິນຄາ້ ນ້ອຍເອກະເທດມຄີ ວາມແຕກຕ່າງກັບຜູ້ໃດມີເງືົ່ອນໄຂການຜະລິດດີຈະມີກໍາໄລ, ຜູ້ໃດມີເງື່ົອນໄຂການຜະລິດບໍ່ົດີກໍຈະຖືກຫຼຸບທຶນ ແລະ ອາດຈະລົ້ືມສະລາຍລົງ, ຈາກນັື້ນ ຈະເຮັດໃຫ້ສັງຄົມມີ ຄົນຈໍານວນໜຶ່ົງຮັົ່ງມີຂຶ້ືນຈົນສາມາດເປີດກ້ວາງການຜະລິດ, ຈ້າງຄົນງານ ແລະ ກາຍເປັນນາຍທຶນໄດ້ນັ້ືນແມູ່ນ ການເຄົືອ່ ນໄຫວຂອງກົດເກນມູນຄ່າ ໄດເ້ ຮດັ ໃຫກ້ ານຜນັ ແຍກຜູ້ຜະລິດນ້ອຍເອກະເທດ ແລະ ເຮັດໃຫ້ການພົວພັນ ການຜະລິດທຶນນິຍມົ ກາໍ ເນີດຂື້ນຶ . 4. ການກໍາເນີດຂອງແບບວທິ ີການຜະລດິ ທນຶ ນຍິ ມົ ການຜະລດິ ທນຶ ນຍິ ົມກໍາເນີດຂືນ້ຶ ໃນ ສອງ ເງ່ອືົ ນໄຂ ຕ້ອງມີຊັ້ືນຄົນໃດໜຶົ່ງທີ່ົເສລີທາງດ້ານຮ່າງກາຍ ແຕູ່ບໍ່ົມີພາຫະນະການຜະລິດຈໍາເປັນຕ້ອງຂາຍແຮງງານຂອງ ຕນົ ໃຫຜ້ ູອ້ ືນ່ົ . ຕ້ອງມີການເຕົື້າໂຮມເງິນ ແລະ ຊັບສົມບັດຢູ່າງຫຼວງຫຼາຍເຂົ້ືາໃນກໍາມີຂອງຄົນຈໍານວນໜ້ອຍເພືົ່ອສາມາດຕັ້ືງ ໂຮງງານທຶນນິຍົມ. ເງື່ົອນໄຂສອງຢູ່າງຂ້າງເທິງນີື້ ໄດ້ຄ່ອຍໆກໍາເນີດຂຶື້ນໃນເງືົ່ອນໄຂການຜະລິດສິນຄ້າງ່າຍດາຍແຕູ່ວ່າມີແຕູ່ອີງໃສູ່ ເສັ້ືນທາງດັົ່ງກ່າວເທົ່ານັ້ືນ ການກໍາເນີດຂອງການຜະລິດທຶນນິຍົມຈະຊັກຊ້າທີົ່ສຸດ. ສະນັື້ນ, ຄຽງຂ້າງກັບຂະບວນ ວວິ ັດດົງ່ັ ກ່າວ ຍັງມີຂະບວນວິວັດໜຶົ່ງອີກທີ່ົເປັນສິ່ົງຊຸກຍູ້ແບບວິທີການຜະລິດທຶນນິຍົມກໍາເນີດຂຶື້ນຢູ່າງວ່ອງໄວນັື້ນ ແມູ່ນຂະບວນວວິ ດັ ແຫູງ່ ການສະສມົ ປະຖມົ ບຮູ ານຂອງທນຶ . ທາດແທ້ຂອງການສະສົມປະຖົມບູຮານ ແມູ່ນໃຊ້ກໍາລັງຮຸນແຮງເພື່ົອຢືດເອົາພາຫະນະການຜະລິດນ້ອຍ ເປນັ ຕ້ືນົ ແມູ່ນ ຊາວໄຮ່ນູ າຢູາ່ ງໂຫດຮາ້ ຍສາມານ ເຮດັ ໃຫ້ເຂາົ ເຈາົ້ື ກາຍເປັນກໍາມະຊີບພຽງແຕູ່ສອງຝາມືເປົ່າ, ຢຶດຄອງ ເມືອງຂຶ້ນື , ປຸ້ນສະດມົ ຊບັ ສມົ ບັດດ້ວຍວິທີກົ່ໍສົງຄາມຮກຸ ຮານ ແລະ ອ່ືນົ ໆ. ລວມຄວາມວ່າລະບອບທຶນນິຍົມກໍາເນີດເກີດຂຶື້ນຈາກສອງທິດທາງຄື ກໍາເນີດຈາກການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ກດົ ເກນມນູ ຄາ່ ແລະ ກໍາເນີດຂນ້ືຶ ຈາກການປ້ນຸ ສະດມົ . ຄາໍ ຖາມ 1. ສິນຄາ້ ແມ່ນູ ຫຍງັ ? ແລະມີລັກສະນະປະຈໍາຕົວແນວໃດ? 2. ການຜະລິດສິນຄາ້ ແມນູ່ ແນວໃດ? ແລະກໍາເນີດຂ້ນືຶ ໃນເງົື່ອນໄຂແນວໃດ? 3. ລັກສະນະສອງດ້ານຂອງການອອກແຮງງານຜະລິດສິນຄາ້ ມີແນວໃດ? 4. ເງິນແມນູ່ ຫຍງັ ? ມີໜາ້ ທົແ່ີ ນວໃດ? 5. ກດົ ເກນມນູ ຄາ່ ແມ່ນູ ຫຍັງ? ແລະ ມີຄນຸ ປະໂຫຍດຫຍັງແດູ່? 6. ການກໍາເນີດແບບວທິ ີການຜະລິດທນຶ ນິຍົມມແີ ນວໃດ? 90

ບດົ ທີ 10 ທນຶ ແລະ ມນູ ຄາ່ ສວ່ ນເກນີ 1. ທນຶ , ການຜັນປູຽ່ ນເງິນກາຍເປນັ ທນຶ 1.1 ຫັຼກການລວມທ່ວົ ໄປຂອງທນຶ ເງນິ ແມູ່ນຜະລິດຕະພັນສຸດທ້າຍຂອງການຈໍລະຈອນສິນຄ້າ, ພ້ອມນັື້ນມັນກໍແມູ່ນຮູບການທໍາອິດທີ່ົສະແດງ ອອກຂອງທນຶ , ທຸກໆທຶນລ້ວນແຕກູ່ ໍາເນິດເກີດຂ້ືນກອ່ ນອ່ນົື ໝດົ ແມນູ່ ໃຕຮ້ ູບການເງນິ ຕາຈໍານວນໃດໜຶ່ົງທີົ່ແນູ່ນອນ. ເງິນຈະຫັນປູ່ຽນມາເປັນທຶນໄດ້ກໍຕໍ່ົເມື່ົອການຜະລິດສິນຄ້າໄດ້ຢູ່ໃນລະດັບຂະຫຍາຍຕົວໃດໜຶ່ົງເທົ່ານັື້ນ . ການ ໝູນວຽນສິນຄ້າໃນການຜະລິດສິນຄ້າມັນສາມາດສະແດງອອກໃຫ້ເຫັນຕາມຫຼັກຕໍາລາ ສງສ (ສິນຄ້າເງິນສິນຄ້າ) ໃນທົີ່ນ້ືເິ ງິນບໍໄົ່ ດເ້ ຮັດໜາ້ ທົເີ່ ປັນທນຶ ເລຍີ ແຕູ່ເປັນສືົກ່ າງໃນການໝູນວຽນສິນຄ້າເທົ່ານັ້ືນ. ນິື້ຄືການຂາຍສິນຄ້າປະເພດ ໜ່ຶງົ ເພົືອ່ ຊ້ືເອົາສິນຄາ້ ປະເພດໜົງຶ່ . ວງົ ຈອນຂອງທນຶ ສະແດງອອກຫັຼກຕໍາລາດົ່ງັ ນ້ືິ: ງສງ (ເງິນສິນຄາ້ ເງິນ ) ໝາຍຄວາມວ່າ: ຊເື້ ພື່ອົ ຂາຍ. ສົມທຽບລະຫວ່າງເງິນທໍາມະດາ ແລະ ເງິນເປັນທຶນເຮົາເຫັນໄດ້ວ່າມັນມີບາງຈຸດຄືກັນ ແລະ ບາງຈຸດຕ່າງ ກັນ.  ຈຸດຄກື ັນ ທັງສອງຕໍາລາປະກອບດວ້ ຍ ງ (ເງິນ) ແລະ ສ (ສນິ ຄາ້ ) ທັງສອງຕາໍ ລາລ້ວນແຕ່ປູ ະກອບດວ້ ຍການຊ້ື ແລະ ການຂາຍ.  ຈຸດຕາ່ ງກນັ ໃນຕາໍ ລາ ສງສ ຈຸດປະສົງຂອງການແລກປູ່ຽນແມູ່ນຢາກໄດ້ມນູ ຄ່າໃຊ້ສອຍໃໝເູ່ ທ່ົານັ້ືນ. ໃນຕໍາລາ ງສງ ຈຸດປະສົງຂອງການແລກປຽ່ົນແມູ່ນຢາກໄດ້ເງິນ ແຕູ່ການຢາກໄດ້ເງິນທີ່ົນິື້ຄວາມຈິົ່ງ ແລວ້ ບ່ົໍແມ່ນູ ເອົາເງນິ ໄປຊ້ືສນິ ຄ້າ ແລ້ວມາເອາົ ເງນິ ຄນື ເທົ່າກັບຈໍານວນເງິນທີ່ົໃຊ້ຈ່າຍໃນເບື້ອງຕົື້ນ, ຖ້າເປັນແນວນັື້ນ ຫຼັກຕໍາລາ ງສງ ແມູ່ນບໍົ່ມີຄວາມໝາຍສໍາລັບນາຍທຶນ. ສະນັື້ນ, ຫຼັກຕໍາລາທີົ່ແທ້ຈິ່ົງຂອງມັນຄື: ງສງ , ສ ງ , ສ” ງ …ງສງ+ ງ ( ງ=ງ ງ). ສະນນ້ືັ ຫຼັກຕາໍ ລາ ງສງ ງ ແມ່ນູ ຈໍານວນທົລີ່ ນ່ົື ຂຶນ້ື ເມືົ່ອທຽບຈາໍ ນວນເງິນທ່ີົໃຊ້ເຂົືາ້ ໃນການຈໍລະຈອນທໍາອິດຈໍານວນເງິນທົີ່ ລື່ົນຂນ້ືຶ ດົງັ່ ກ່າວນື້ນັ ທ່ານ ກາກມາກ ເອີ້ນື ວາ່ : ມູນຄ່າສ່ວນເກີນ (m) ຈາໍ ນວນເງິນທໄີ ດເ້ ອາົ ອອກໃນເວລາທໍາອິດນັ້ືນ ເອນີື້ ວ່າ ທຶນ ດັ່ົງນັ້ືນ, ທຶນ ແມູ່ນມູນຄ່າທີົ່ນໍາເອົາມູນຄ່າສ່ວນເກີນມາໃຫ້ດ້ວຍວິທີຂູດຮີດກໍາລັງແຮງງານຮັບຈ້າງ. ເງິນບົແໍ່ ມນູ່ ທນຶ ຖ້າບົໍ່ຖກື ນາໍ ໃຊເ້ ປນັ ເຄ່ົືອງມືແຫູງ່ ການຜະລິດສິນຄາ້ . ເງິນຈະກາຍເປນັ ທຶນໄດ້ກໍຕໍ່ົເມື່ົອເງິນນັື້ນຕ້ອງໄດ້ ຖືກນາໍ ໃຊ້ເຂາືົ້ ໃນການຈໍລະຈອນຢາູ່ ງເນົ່ືອງນິດລຽນຕດິ ຫາກບແົ່ໍ ມນູ່ ຖກື ນາໍ ໃຊ້ເຂົື້າໃນການຈໍລະຈອນພຽງຄັ້ືງໜື່ົງຄັື້ງ ດຽວເທາົ່ ນັນື້ . ສະນ້ັືນ, ຫຼັກຕໍາລາລວມຂອງທຶນ ງສງ ຖ້າເບິ່ົງເບື້ອງນອກຈະເຫັນໄດ້ວ່າ ມູນຄ່າຈະຖືກສ້າງຂຶ້ືນຢູ່ໃນ ເງິນຕາ, ການຈລໍ ະຈອນ (ການຊ້ຂື າຍ) ແລະ ການຜະລດິ . ແຕ່ໃູ ນຕົວຈງ່ົິ ເງິນຕາບ່ໍສົ າມາດສ້າງມນູ ຄ່າຂຶື້ນມາໄດ້ ແລະ ການຈລໍ ະຈອນສນິ ຄ້າກໍເຊົນັ່ ດຽວກັນ. ການທົຊີ່ າວຄ້າຂາຍລ້ືໍາລວຍຂືນ້ ຍອ້ ນການຈໍລະຈອນສິນຄ້ານືນັ້ ແມ່ນູ ຍອ້ ນເຂົາ ມເີ ລລ່ຽມຫຼອກລວງເກງັົ່ , ເຂົາສາມາດຈົກເອົາເງິນທີົ່ຢູ່ໃນຖົງຂອງຜູ້ອືົ່ນມາໃຫ້ຕົນເອງເທົ່ານັື້ນ ແລະ ກໍບໍົ່ໄດ້ສ້າງມູນ ຄ່າຫຍັງອອກມາ. ສະນັື້ນ, ບໍ່ົເກິດຂອງມູນຄ່າຈະຕ້ອງຊອກພົບຢູ່ໃນສິນຄ້າເທົ່ານັື້ນເອງແຕູ່ວ່າສິນຄ້າທໍາມະດາກໍບໍົ່ 91

ສາມາດຈະສ້າງມູນຄ່າຂຶ້ືນມາໄດ້. ສິນຄ້າດັົ່ງກ່າວນັື້ນຕ້ອງແມູ່ນສິນຄ້າພິເສດ ນັ້ືນແມູ່ນສິນຄ້າກໍາລັງແຮງງານ (ແຮງ ງານຂອງຄົນ). 1.2. ຂືຂໍ້ ັດແຍງູ່ ຂອງຫຼັກຕໍາລາລວມຂອງທນຶ ຖ້າເບ່ົງິ ຮບູ ນອກແລ້ວຫກຼັ ຕໍາລາລວມຂອງທນຶ ງສງ ມີຂໍື້ຂັດແຍູ່ງກັບສິນຄ້າ, ມູນຄ່າ, ເງິນຕາ ແລະ ການຈໍ ລະຈອນທີົ່ໄດຄ້ ນ້ືົ ຄວ້າມາແລ້ວ. ນອກນິື້ຍັງມີຂໍື້ຂັດແຍູ່ງກັບທິດສະດີທີົ່ວ່າບໍົ່ພຽງແຕູ່ແມູ່ນແຮງງານເປັນຜູ້ສ້າງມູນຄ່າ ເທົ່ານັ້ືນ. ເງິນຕາເອງກໍສາມາດສ້າງມູນຄ່າໄດ້. ມູນຄ່າບໍ່ົພຽງແຕູ່ຖືກສ້າງພາຍໃນການຜະລິດເທົ່ານັື້ນແຕູ່ຖືກສ້າງຂື້ນ ໃນການຈລໍ ະຈອນອີກ(ການຊກ້ື ານຂາຍ) ໃນຕົວຈິົ່ງແລ້ວ, ບໍົ່ວ່າໃນກໍລະນີໃດໆຂອງການຈໍລະຈອນ ແລະ ເງິນເອງບໍ່ົສາມາດສ້າງມູນຄ່າໄດ້ຕາມທໍາ ມະດາແລ້ວການປູ່ຽນແປງດ້ວຍລາຄາເທົ່າທຽມກັນແມູ່ນບໍົ່ສາມາດເກິດມູນຄ່າອອກຕືົ່ມໄດ້ ທ່ານ ກາກມາກຢັື້ງຢືນ ວາ່ ການແລກປຽນ່ົ ດວ້ ຍລາຄ່າບເ່ົໍ ທາ່ົ ທຽມກັນກໍບົສ່ໍ າມາດກໍາເນດີ ມນູ ຄາ່ ອອກໄດ້. ກລໍ ະນທີ ີ 1 ຖ້າຢູໃ່ ນສັງຄມົ ຜູ້ໃດກມໍ ສີ ິດຂາຍເກນີ ກວ່າມູນຄາ່ 10 ເມື່ົອເວລາເປັນຜູ້ຊື້ນັື້ນເຂົາເອງກໍຊື້ແພງ ກວ່າມູນຄ່າ 10%ສດຸ ທ້າຍຜາ່ ນການແລກປຽູ່ ນແລວ້ ມນູ ຄາ່ ຢໃູ່ ນສງັ ຄມົ ກບໍ ໄົ່ໍ ດເ້ ພມົ່ີ ຂ້ຶືນ. ກໍລະນີທີ 2 ຖາ້ ຜ້ຊູ ໃື້ ນທົ່ວສັງຄມົ ຫາກມີສດິ ຊື້ຕໍົ່າກວ່າມູນຄ່າ 10 ກໍເຊັົ່ນດຽວກັນ. ເມື່ົອເວລາເປັນຜູ້ຂາຍ ເຂາົ ກໍຂາຍຕົ່ໍາກວ່າມູມຄ່າ 10 ຄືກັນສດຸ ທາ້ ຍເຂາົ ກບໍ ໍ່ົໄດຮ້ ງັ່ົ ມີແຕຢູ່ ູ່າງໃດ. ກລໍ ະນີທີ 3 ສມົ ມດຸ ວ່າຢໃູ່ ນທົວ່ ສັງຄົມຈໍານວນໜຶ່ົງເວລາໃດກໍຊື້ຖືກ ແລະ ຂາຍລາຄ່າແພງຍ້ອນວ່າເຂົາມີ ເລລ່ຽມສາມາດຫຼອກລວງຄົນຢຸູ່ຕະຫຼາດ ເຊັົ່ນ ຍ້ອນມີການຫຼອກລວງເກັົ່ງ ທ້າວ ກ ເອົາເຫຼົື້າຂອງຕົນເຊິ່ົງມີມູນຄ່າ 40 ກບີ ປຽູ່ ນເອົາເຂາົ້ື ຂອງ ທ້າວ ຂ ເປັນມນູ ຄ່າ 50 ກບີ ຈາກນນື້ັ ກໄໍ ດ້ກໍາໄລ 10 ກີບ ແຕູ່ວາ່ ໃນສັງຄົມ, ມູນຄ່າສິນ ຄ້າບໍເົ່ ພົມ່ີ ຂຶ້ືນເພາະວາ່ ກອ່ ນເວລາແລກປູຽ່ ນມູນຄ່າຂອງສິນຄາ້ ແມນູ່ 40+50 =90 ກີບ ພາຍຫຼັງການແລກປ່ຽູ ນແລວ້ ມູນຄາ່ ຂອງສິນຄ່າຂອງສິນຄາ້ ທັງໝົດກໍຍັງແມູນ່ 40+50 = 90 ກີບ ຄືເກົ່າ. ທ້າວ ກໍ ໄດ້ຮັບກໍາໄລ 10 ກີບ ແມູ່ນ ການຈກົ ຖົ່ງ ຂອງ ທ້າວ ຂ ເທົ່ານັື້ນແຕູມ່ ນູ ຄ່າໃນສັງຄົມບໄົໍ່ ດເ້ ພມີົ່ ຂນື້ຶ . ກໍລະນີທີ 4 ຢູ່ໃນທົ່ວສັງຄົມມີຄົນຈໍານວນໜຶ່ົງພຽງແຕູ່ເປັນຜູ້ຊື້, ຫາກບໍົ່ເປັນຜູ້ຂາຍ ຈັກເທື່ົອນັ້ືນແມູ່ນ ພວກເຈາື້ົ ທ່ົີດນິ ໄດເ້ ອົາເງນິ ທໄ່ົີ ດມ້ າຈາກການຂູດຮີດຊາວຜູ້ອອກແຮງງານເພືົ່ອຊື້ຜົນຜະລິດຕະພັນຂອງເຂົາເອງ. ການ ຂາຍແພງດ່ົັງກາ່ ວມຄີ ວາມໝາຍວ່າ ຜູ້ຜະລິດໄດ້ເກັບເອົາຈໍານວນເງິນຂອງຕົນທີົ່ໄດ້ຖືກເຈົາທີົ່ດິນຂູດຮີດເອົາໃນຄາວ ກ່ອນນືັ້ນຄນື ຈາໍ ນວນໜຶ່ງົ ເທາົ່ ນນື້ັ . ກໍາໄລເຫາຼົ່ ນືັ້ນບແ່ົໍ ມູ່ນໄດມ້ າຈາກການຈໍລະຈອນ. ດັົ່ງນັ້ືນ, ການຈໍລະຈອນບໍົ່ສາມາດເຮັດໃຫ້ມູນຄ່າເພີ່ົມຂຶື້ນແຕູ່ເປັນຫຍັງໃນຫຼັກຕໍາລາລວມຂອງທຶນ, ຜ່ານ ຈາກການຈໍລະຈອນແລ້ວເງິນຕາພັດເພົີມ່ ຂື້ຶນຕມ່ົື . ຢູໃ່ ນການຈໍລະຈອນແມູ່ນມີຢູ່ສອງຢາູ່ ງຄື ເງິນ ແລະ ສນິ ຄ້າແຕຮູ່ ູ້ດີ ວາ່ ເງນິ ເອງບໍ່ົສາມາດປູ່ຽນແປງມູນຄ່າຂອງຕົນ ແລະ ໃຫ້ສ່ວນເກີນໄດ້ ໝາຍຄວາມວ່າ ບໍ່ົເກີດຂອງການເພີົ່ມມູນຄ່າ ຈະຕອ້ ງຊອກພົບໄດຢ້ ູ່ພາຍໃນສິນຄ້າເທາົ່ ນືນັ້ . ເພື່ົອເຮດັ ໃຫເ້ ງິນຜັນປູຽ່ ນເປັນທນຶ ໄດ້ນືັ້ນນາຍທນຶ ຕ້ອງຊອກໃຫ້ເຫນັ ຕາມທອ້ ງຕະຫາຼ ດວາ່ ສນິ ຄ້າປະເພດໃດ ທສີົ່ າມາດໃຫມ້ ູນຄ່າສູງກວ່າສນິ ຄ້າທີົຕ່ ນົ ມຢີ ແູ່ ລວ້ (ສນິ ຄ້າທາໍ ມະດາ) ແລະ ສິນຄ້າດັົ່ງກ່າວນິື້ນາຍທຶນພົບເຫັນໄດ້ຄື: ສິນຄ້າກໍາລັງແຮງງານ (ແຮງງານຄນົ ), ຍອ້ ນມີສິນຄາ້ ຊະນິດພເິ ສດດ່ງັົ ກ່າວເງິນຈົງຶ່ ກາຍເປັນທນຶ ໄດ້. 2. ໂຄງປະກອບຂອງທນຶ ທນຶ ປະກອບດ້ວຍທຶນຄງົ ທ່ົີ ແລະ ທນຶ ປຽູ່ ນແປງ, ແຕູນ່ ັກເສດຖະສາດທນຶ ນຍິ ົມຍງັ ໄດ້ໄຈ້ແຍກທຶນເປັນທຶນຕົື້ນ ຕໍ່ົ ແລະ ທນຶ ໝນູ ວຽນ. 92

2.1 ທນຶ ຄງົ ທີ່ົ ແລະ ທນຶ ປູ່ຽນແປງ ກ. ທຶນຄງົ ທ່ົີ ເພົ່ອື ທາໍ ການຜະລິດນາຍທຶນໄດ້ໃຊ້ທຶນຂອງຕົນເອງສ່ວນໜຶ່ົງສ້າງອາຄານໂຮງງານ, ຊື້ພາຫະນະເຄືົ່ອງຈັກ ຕາ່ ງໆ ເຊນັົ່ ວັດຖດຸ ບິ , ອຸປະກອນປະກອບຕ່າງໆ ແລະ ນໍື້າມັນເຊື້ອໄຟ, ບໍລິມາດມູນຄ່າຂອງທຶນດັ່ົງກ່າວທີົ່ສະແດງ ຕົວອອກໃນພາວະການຜະລິດ ໂດຍອີງຕາມຂະໜາດການໃຊ້ພາຫະນະການຜະລິດ ເຊັ່ົນ: ມູນຄ່າຂອງວັດຖຸດິບ, ມູນຄ່າຂອງອຸປະກອນປະກອບຕ່າງໆ ແລະ ມູນຄ່າຂອງນໍື້າມັນເຊື້ອໄຟຈະເປັນພາກສ່ວນໜື່ົງຂອງມູນຄ່າຜົນຜະລິດ ອັນໃໝູ່ຢູ່ໃນທຸກໆຄັື້ງຂອງການຜະລິດທັງໝົດ. ທ່ານ ກາກມາກໄດ້ໃຊ້ເຄື່ົອງໝາຍທຶນຄົງທີ່ົດ້ວຍຕົວອັກສອນ C ຫຍື້ໍມາຈາກຄໍາສບັ (Constantes). ຂ. ທຶນປູ່ຽນແປງ ນອກຈາກພາຫະນະການຜະລິດແລ້ວ ນາຍທຶນຍັງໄດ້ຊື້ແຮງງານຂອງຄົນໂດຍຈ່າຍທຶນພາກສ່ວນໜຶ່ົງ, ພາຍຫຼັງເຮັດການຜະລິດນາຍທຶນຈະໄດ້ຮັບມູນຄ່າອັນໃໝູ່ເຊິົ່ງກໍາມະກອນເປັນຜູ້ສ້າງຂື້ນມາມູນຄ່າອັນໃໝູ່ນິື້ມີ ຈໍາ ນວນສູງກວ່າມູນຄ່າແຮງງານຄົນ ນາຍທຶນໄດ້ຈ່າຍໃຫ້ເປັນຮູບການອັດຕາເງິນເດືອນນັື້ນພາກສ່ວນທຶນທີ່ົຈະຊື້ແຮງ ງານຄົນ (ເງນິ ເດອື ນ) ເອ້ືີນວ່າ: ທນຶ ປຽູ່ ນແປງ ທ່ານ ກາກມາກໄດ້ໃຊ້ເຄືົ່ອງໝາຍທຶນປູ່ຽນແປງດ້ວຍຕົວອັກສອນ V ຫຍໍື້ມາຈາກຄາໍ ສບັ (Variable). 2.2 ທນຶ ຕື້ນົ ຕໍ ແລະ ທຶນໝນູ ວຽນ ກ. ທຶນຕົື້ນຕໍ: ແມູ່ນພາກສ່ວນທຶນທີົ່ສົ່ງມູນຄ່າຂອງຕົນໄປສູ່ຜະລິດຕະພັນສໍາເລັດຮູບເປັນຊິ້ືນສ່ວນຕ່າງ ຕາມການຫຼຸ່ຍຫ້ຽນ ເຊນັົ່ ອາຄານ, ໂຮງຮຽນ, ເຄົ່ອື ງກົນຈັກ, ຈກັ ຂຽນຕາ່ ງໆນິເື້ ອີື້ນວາ່ : ທຶນຕົນ້ື ຕ.ໍ ຂ. ທນຶ ໝນູ ວຽນ: ແມູ່ນພາກສ່ວນທຶນ ທີ່ົສົ່ງມູນຄ່າຂອງຕົນໄປສູ່ຜະລິດຕະພັນສໍາເລັດຮູບເປັນໃນຄັ້ືງໜຶົ່ງ ຫຼື ຮອບໜຶງົ່ ເຊນົ່ັ : ວັດຖດຸ ບິ , ຄາ່ ຈ້າງແຮງງານ, ອຸປະກອນປະກອບຕ່າງໆ, ນາໍື້ ມ້ືນັ ເຊື້ອໄຟ ແລະ ອ່ືົນໆ. ມູນຄ່າຂອງ ມັນທງັ ໝດົ ໄດສ້ ງົ່ ໄປສູຜ່ ົນຜະລິດໃນຊວ່ ງໄລຍະໜຶົງ່ ຂອງການຜະລດິ ແລະ ກໍຕາ່ ວຄືນມາໃນຮູບເງິນພາຍຫຼັງການຈໍາ ໜາ່ ຍສນິ ຄ້ານ້ນັື ເພ່ົີນເອນີ່ົ ວ່າ: ທນຶ ໝນູ ວຽນ. ການແບງູ່ ແຍກທຶນ ການແບູ່ງແຍກທຶນຕາມພາລະບົດບາດການແບູ່ງແຍກທຶນຕາມລັກສະນະຂອງມັນໃນ ໄລຍະການຂດູ ຮດີ ໝູນວຽນ. ການແບູ່ງແຍກເງນິ ທນຶ ຕາມຮູບລັກສະນະການ ການແບູ່ງແຍກທນຶ ຕາມພາລະບົດບາດຂອງມນັ ໝູນວຽນ ອາຄານຜະລິດ, ໂຮງຈັກໂຮງງານ, ອຸປະກ່ອນກົນ ທນຶ ຕືນ້ົ ຕໍ ຈກັ , ເຄົ່ອຶ ງຈກັ ຕ່າງໆ ທນຶ ຄົງທ(ີົ່ C) ວດັ ຖຸດບິ , ນາ້ືໍ ມັນເຊອ້ື ໄຟ, ອຸປະກ່ອນຕ່າງໆ ທນຶ ໝນູ ວຽນ ທນຶ ປູ່ຽນແປງ ອດັ ຕາຄ່າຈາ້ ງແຮງງານ 2.3(Vກ)ານໝູນວຽນ ແລະ ຮອບໝນູ ວຽນຂອງທນຶ ກ. ຮອບໝູນວຽນຂອງທຶນ ທນຶ ຄງົ ຕວົ ແລະ ເຄື່ົອນເໜັງຢູ່າງບໍ່ົຢຸດຢັ້ືງໂດຍຜ່ານ 3 ໄລຍະ, ພາຍໃຕ້ 3 ຮູບຖານຕ່າງກັນຂອງມັນ. ແຕູ່ໄລຍະດ່ົັງກ່າວທຶນມກີ ານຜັນປຽູ່ ນແຕູ່ຮູບຖານນໄ້ິື ປສຮູ່ ບູ ຖານອ່ົືນນນ້ືັ ເອົ່ນີ ວ່າ: ການໝູນວຽນຂອງທຶນ 93

+ ສາມໄລຍະແຫູ່ງການໝູນວຽນຂອງທຶນ ຍາມໃດທນຶ ກເໍ ຄ່ອືົ ນໄຫວສະເໝີ, ການເຄອ່ືົ ນໄຫວແບບຊັກຊ້າ ແລະ ຢຸດສະງັກຂອງທຶນກໍພາໃຫ້ ເກີດຄວາມເສຍຫາຍຢ່າູ ງໜັກໜວ່ ງຕໍົທ່ ຸລະກິດ. ໄລຍະແຫູງ່ ການເຄອ່ົື ນໄຫວນນ້ັື ທຶນໄດຜ້ ່ານໄລຍະໜງົ່ຶ ແລະ ມິຫຼາຍຮູບຖານທົແີ່ ຕກຕາ່ ງກັນ. ໄລຍະທີ 1 ທຶນໄດປ້ ະກດົ ຕົວໃນທ້ອງຕະຫາຼ ດ ແລະ ເຄ່ົືອນໄຫວຢູ່ໃນຂົງເຂດກາໝູນວຽນເປັນຮູບ ເງິນດ້ວຍຖານະເປັນຜູ້ຊື້. ຈໍານວນເງິນດັົ່ງກ່າວໄດ້ນໍາໄປຊື້ພາຫະນະການຜະລິດ, ແຮງງານຂອງຄົນ ແລະ ກະກຽມ ໃສູຂ່ ະບວນການຜະລິດ. ການເຄ່ົືອນໄຫວຂອງທຶນໃນໄລຍະນ້ສິື ະແດງອອກດ່ງັົ ນ້ືິ: ຮຄ ງ-ສ ພຜ ( ງເງນິ , ສສນິ ຄາ້ , ຮຄແຮງງານຄົນ, ພຜພາຫະນະການຜະລດິ ) ສະນື້ນັ , ໃນໄລຍະທໍາອດິ ນືີທ້ ຶນໄດ້ປູ່ຽນຈະເປັນຮູບເງິນໄປເປັນຮູບການທຶນການຜະລິດ. ໄລຍະທີ 2 ທຶນຈະເຄົ່ອື ນໄຫວຢູໃ່ ນຂົງເຂດການຜະລດິ , ຢູ່ໃນທົນ່ີ ໄ້ີື ດ້ມີການເຕາ້ົື ໂຮມຊາວກາໍ ມະກອນ ຮບັ ຈາ້ ງເຂືາົ້ ກັບພາຫະນະການຜະລິດ, ແຮງງານຂອງກໍາມະກອນໄດ້ຜະລິດສ້າງສິນຄ້າອັນໃໝູ່ທີົ່ມີຄ່າໃໝູ່ ແລະ ໃນ ນນ້ືັ ກໍມີມູນຄາ່ ສ່ວນເກນີ ນາໍ . ການເຄ່ືົອນໄຫວຂອງທຶນໃນໄລຍະນ້ືິສະແດງອອກດງ່ົັ ນີ້ື: ຮຄ ງ-ສ ຜລ.....ສ (ຜລ : ຜະລດິ ) ພຜ ສະນນັື້ ຢູ່ໃນໄລຍະສອງນ:ິື້ ຈົື່ງໄດ້ປ່ຽູ ນຈາກຮບູ ການຜະລດິ ຂອງຕນົ ໃນຮບູ ການທຶນສນິ ຄາ້ ໄລຍະທີ 3 ທຶນໄດ້ກັບໄປເຄືົ່ອນໄຫວຄືນໃຫມ່ຢູ່ໃນຂົງເຂດໝູນວຽນ. ຢູ່ໃນທີົ່ນິື້ການສະສ້າງຈໍາ ໜາ່ ຍສນິ ຄ້າທົ່ຜີ ະລິດຂືນ້ ມານ້ນືັ ທນຶ ສນິ ຄາ້ ໄດ້ປຽູ່ ນມາເປັນທຶນເງິນຕາອີກການເຄື່ົອນໄຫວຂອງທຶນໄລຍະນິື້ສະແດງ ອອກ ສ; ງ ເມືົ່ອທຶນໄດ້ເຄື່ົອນໄຫວຢູ່ໃນຮູບຖານທຶນສິນຄ້າແລ້ວໃນເວລາໃດໜື່ົງກໍກັບຄືນສູ່ຮູບຖານເງິນເຊັ່ົນ ເດມີ ແຕປູ່ ະລິມານເງນິ ຫາຼ ຍກວາ່ ຕອນທ່ີມົ ນັ ຖກື ນໍາເຂົາສູກ່ ານໝູນວຽນເບື້ອງຕົື້ນ. + ການໝູນວຽນຂອງທຶນອດຸ ສາຫະກາໍ ໂດຍການສັງລວມຂະບວນການວິວັດແຫູ່ງການເຄືົ່ອນເໜັງຂອງທຶນໂດຍຜ່ານສາມໄລຍະພ້ອມກັບ ການຜນັ ປູຽ່ ນຮບູ ຖານຂອງທນຶ , ພວກເຮົາຈະມແີ ບບຕ້ືັງດັົ່ງນື້ິ: ຮສ ງ-ສ ...ຜລ.....ສ -ພຜ ພຜ ສູດຂ້າງເທງິ ໄດເ້ ຄອືົ່ ນເໜງັ ໂດຍຜາ່ ນສາມໄລຍະຕໍ່ົເນື່ົອງກັນ, ສອງໄລຍະຂຶ້ືນກັບຂົງເຂດການໝູນວຽນ ແລະ ໄລຍະ ໜຶ່ົງຂຶ້ືນກັບຂົງເຂດການຜະລິດແຕູ່ລະໄລຍະດັົ່ງກ່າວນັື້ນທືນມີການປູ່ຽນແປງຮູບຖານຂອງມັນເປັນລະດັບຈາກຮູບ ຖານນ້ືິຫາຮູບຖານອົ່ນື ແລະ ສດຸ ທ້າຍພັດກັບຄືນມາສຮູ່ ບູ ຖານທາໍ ອິດຂອງມັນແຕດູ່ ວ້ ຍປະລມິ ານເງນິ ຫຼາຍກວາ່ ເກາົ່ . ຂະບວນວິວດັ ການເຄືົ່ອນເໜັງຂອງທນຶ ຢູາ່ ງເນົອື່ ງນິດລຽນຕິດຈາກຮບູ ຖານນ້ິຫື າຮບູ ຖານອ່ນົື ໂດຍຜ່ານ 94