รหสั วิชา 2001-1001 เอกสารประกอบการสอน ตามจุดประสงคและคําอธิบายรายวิชา หลักสูตรประกาศนียบตั รวชิ าชพี (ปวช.) พุทธศักราช 2556 สาํ นกั งานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ เรยี บเรยี งโดย พศิ มัย บุณยโสภณ บธ.บ.อตุ สาหกรรมบรกิ าร บธ.ม.การจดั การการตลาด
คาํ อธิบายรายวิชา ชอื่ วิชา ความรูเกี่ยวกับงานอาชีพ รหสั วิชา 2001 – 1001 จุดประสงคร ายวิชา 1. เพ่ือใหเ ขาใจเกยี่ วกบั มาตรฐานอาชีพ องคกรและการบรหิ ารงานในองคกร หลกั การปฏิบตั ิตน ในงานอาชีพ หลกั การบริหารงานคุณภาพ สง่ิ แวดลอ มและความปลอดภัยในการทาํ งาน 2. เพื่อใหส ามารถประยุกตใชค วามรูเก่ยี วกับงานอาชพี เพอื่ การพฒั นาตนและงาน 3. เพอ่ื ใหมเี จตคติทด่ี ีตอ งานอาชีพและหลกั การบรหิ ารงานใหม คี ณุ ภาพและประสทิ ธภิ าพ สมรรถนะรายวชิ า 1. แสดงความรู ความเขา ใจเกยี่ วกบั มาตรฐานอาชีพ องคก รและการบริหารงานในองคกร หลักการ ปฏบิ ัติตนในงานอาชีพ หลักการบริหารงานคุณภาพ สงิ่ แวดลอ มและความปลอดภัยในการทาํ งาน 2. ประยกุ ตใ ชค วามรเู กีย่ วกบั งานอาชีพเพอ่ื การพฒั นาตนเอง องคก รและงานอาชีพ 3. ประยกุ ตใ ชห ลกั การบรหิ ารงานคณุ ภาพ สิง่ แวดลอ มและความปลอดภัยในการปฏบิ ตั ิ งานอาชพี คาํ อธบิ ายรายวิชา ศึกษาเก่ียวกับมาตรฐานอาชีพ องคกรและการบริหารงานในองคกร หลักการปฏิบัติตน ในงานอาชีพ หลักการบรหิ ารงานคณุ ภาพ สง่ิ แวดลอมและความปลอดภัยในการทาํ งาน
แผนผังมโนทศั น หนวยที่ 1 : ความรูเ บอ้ื งตน เกี่ยวกบั งานอาชพี 2 ความรูเบอ้ื งตน หนว ยท่ี 1 เกี่ยวกบั งานอาชพี 1. อาชพี และการประกอบอาชพี อาชีพ 2. ความสําคญั ของอาชพี 3. ประเภทของงานอาชีพ 4. ลกั ษณะของงานอาชีพ 5. แนวทางการเลือกอาชีพ 6. คณุ สมบตั เิ ฉพาะของผปู ระกอบ อาชีพ 7. การมองเห็นโอกาสในการประกอบ อาชีพ 8. การตดั สินใจเลือกงานอาชีพ 9. ปจจัยสาํ คัญทมี่ ีผลตอ ความสาํ เร็จ ในการประกอบอาชพี 10. ประโยชนข องงานอาชีพ
หนวยท่ี 1 : ความรูเบอื้ งตน เกีย่ วกบั งานอาชีพ 3 สาระการเรยี นรู 1.1 ความหมายของอาชพี และการประกอบอาชีพ 1.2 ความสาํ คัญของอาชีพ 1.3 ประเภทของงานอาชีพ 1.4 ลักษณะของงานอาชีพ 1.5 แนวทางการเลอื กอาชีพ 1.6 คณุ สมบตั เิ ฉพาะของผปู ระกอบอาชีพ 1.7 การมองเห็นโอกาสในการประกอบอาชีพ 1.8 การตดั สนิ ใจเลือกงานอาชีพ 1.9 ปจ จัยสําคัญท่ีมผี ลตอความสําเร็จในการประกอบอาชพี 1.10 ประโยชนข องงานอาชีพ แนวคดิ สาํ คัญ การประกอบอาชีพ หมายถงึ การทํามาหากินของบุคคลในสังคม ไดรับคาตอบแทนเปนรายได นํามาจับจายใชสอยเล้ียงดูตนเองและสมาชิกในครอบครัวใหมีคุณภาพชีวิตที่ดี มีความเปนอยูดี รัฐบาลมีรายไดจากการเสียภาษีของบุคคลท่ีประกอบอาชีพ นํามาจัดสรรจายเปนคาใชจายในการ พัฒนาประเทศ ปจจบุ ันการประกอบอาชีพมีความหลากหลาย มีอาชีพแตกแยกยอยออกเปนอาชีพตาง ๆ ที่มี ความเฉพาะทางของอาชีพมากขึ้น ไดแก อาชีพวิศวกร นักบัญชี ชางแตงหนา นักสํารวจ และอาชีพอ่ืน ๆ การที่บุคคลในสังคมมีโอกาสประกอบอาชีพนับไดวาเปนการประสบกับความสําเร็จ และเปนความ ตองการสูงสุดในชีวิต โดยเฉพาะอยางยิ่งการไดประกอบอาชีพท่ีตรงกับความรู ความสามารถ ความสนใจและความชอบ จะทาํ ใหบคุ คลนน้ั เกดิ ความภาคภมู ิใจและมีความสขุ การเตรียมความพรอมและการวางแผนในการเขาสูการประกอบอาชีพ จึงเปนเร่ืองจําเปนท่ี บุคคลตองใหความสําคัญ เพื่อชวยใหตัดสินใจเลือกประกอบอาชีพไดสอดคลองกับคุณสมบัติของตน ประกอบอาชพี นัน้ อยางมีความสขุ และเจรญิ กา วหนา ในเสน ทางอาชีพดงั กลาว สมรรถนะยอ ย นกั เรียนแสดงความรเู กยี่ วกบั การประกอบอาชีพ
หนว ยที่ 1 : ความรเู บื้องตน เก่ียวกบั งานอาชพี 4 จดุ ประสงคเ ชงิ พฤติกรรม 1.1 อธบิ ายความหมายของอาชพี และการประกอบอาชพี ได 1.2 บอกความสําคัญของอาชีพได 1.3 จาํ แนกประเภทของงานอาชีพได 1.4 อธบิ ายลักษณะของงานอาชีพได 1.5 บอกแนวทางการเลือกอาชีพได 1.6 บอกคุณสมบตั ิเฉพาะของผปู ระกอบอาชีพได 1.7 อธิบายการมองเหน็ โอกาสในการประกอบอาชพี ได 1.8 อธบิ ายการตัดสินใจเลือกอาชีพได 1.9 บอกปจ จยั สําคญั ทม่ี ผี ลตอความสําเร็จในการประกอบอาชีพได 1.10 บอกประโยชนข องงานอาชพี ได
หนว ยท่ี 1 : ความรเู บอื้ งตนเกย่ี วกับงานอาชพี 5 แบบทดสอบกอ นเรยี น หนว ยท่ี 1 คาํ ชแี้ จง ใหน กั เรียนทาํ เครือ่ งหมาย X ทับตวั อกั ษรหนา คาํ ตอบที่ถูกตองท่ีสดุ เพียงขอ เดียว (คะแนนเตม็ 10 คะแนน เวลา 10 นาท)ี 1. การประกอบอาชีพ หมายถึงขอใด ก. งานทที่ ําดวยความสมัครใจ ข. การทาํ มาหากินของมนุษยในสงั คม ค. การเลยี้ งดูตนเองและสมาชกิ ในครอบครวั ง. การทํามาหาเลี้ยงชพี จากรายไดท ที่ ําประจํา 2. ความสาํ คัญของการประกอบอาชีพคือขอใด ก. มีเพือ่ นรว มงานมากข้ึน ข. มคี วามสุขเพราะมีอาชีพประจํา ค. มีโอกาสใชความรใู หเ กิดประโยชน ง. มีรายไดสาํ หรับเลีย้ งตนเองและครอบครัว 3. อาชีพหลกั ของพลเมืองไทยสวนใหญไดแกอาชพี ใด ก. อาชีพเกษตรกรรม ข. อาชพี พาณชิ ยกรรม ค. ประกอบอาชพี ธรุ กิจบริการ ง. อาชีพอตุ สาหกรรมในครวั เรือน 4. ใครเปนผทู ต่ี ดั สนิ ใจเลือกประกอบอาชีพไดเหมาะสมกับตนเองมากท่สี ุด ก. สริ ี เลอื กประกอบอาชีพนักรอ งเนื่องจากมีรายไดสูง ข. สารนิ เลือกประกอบอาชีพชางไมเ พราะมีความรู ความชํานาญ ความชอบในงานไม ค. ดาวเรืองเลือกประกอบอาชพี พยาบาลตามความตองการของสมาชิกในครอบครวั ง. นอ ยหนาเลือกประกอบอาชพี พนกั งานบริการในโรงแรมแตพูดภาษาองั กฤษไมได 5. การเลอื กประกอบอาชีพท่ีตนเองชอบมีผลดีอยา งไร ก. มรี ายไดสูง ข. ขยนั ทาํ งาน ค. ทํางานไดรวดเร็ว ถูกตอง ง. มคี วามสุขในการทํางาน
หนวยที่ 1 : ความรเู บอ้ื งตนเกี่ยวกับงานอาชีพ 6 6. คุณสมบตั ิพ้นื ฐานทผ่ี ูประกอบอาชีพทุกระดบั ทุกตําแหนง ตองมีคือขอใด ก. มมี นุษยสมั พันธดี ข. มีความรูความสามารถ ค. มีทักษะความชํานาญงาน ง. มีประสบการณใ นการทาํ งาน 7. ปญหาสําคัญที่สุดในการเลอื กประกอบอาชีพคือขอใด ก. ปญหาทางดานเศรษฐกจิ ของตนเอง ข. ขาดความรูความเขาใจในการอาชีพ ค. ไมรูความสามารถและความถนัดของตนเอง ง. ขาดทีป่ รกึ ษาใหคาํ แนะนาํ และแนะแนวการประกอบอาชพี 8. การตดั สินใจเลือกอาชพี ควรพจิ ารณาองคป ระกอบใดนอกเหนือจากความรคู วามสามารถ และความถนดั ของตนเอง ก. เปนอาชพี ท่ีสจุ รติ ข. เปนอาชพี ท่มี ีรายไดส งู ค. เปนอาชพี ทีท่ าทาย ไมจ าํ เจ ง. เปนอาชีพที่ตองใชเทคโนโลยสี อ่ื สารได 9. ปจ จัยทไี่ มม ีผลตอความสําเรจ็ ในการประกอบอาชีพไดแกปจ จัยใด ก. ความรับผิดชอบงานท่ีทาํ ข. การตัดสินใจเร็ว กลา ได กลาเสี่ยง ค. ซ่ือสตั ย รักและผูกพนั กบั งานทท่ี ํา ง. รอบรทู ันสมยั มีวิสัยทัศนกวา งไกล 10. ประโยชนของการประกอบอาชีพท่ีมตี อตัวผูประกอบอาชีพในระยะยาวคือขอใด ก. เปนการพฒั นาตนเองใหเจรญิ กา วหนา ในอาชีพ ก. ผูประกอบอาชพี มปี ระสบการณ ทักษะ ความชาํ นาญในงานท่ที ํา ค. สามารถตอบสนองความตองการและความพงึ พอใจของตวั ผปู ระกอบอาชีพเอง ง. ผปู ระกอบอาชีพสามารถวางแผนการใชจ าย และเกบ็ ออมรายไดเพือ่ ความม่ันคงของชีวิต
เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น หนวยที่ 1 : ความรเู บอ้ื งตน เกีย่ วกับงานอาชพี 7 ลําดบั ขอ หนว ยที่ 1 1 2 คาํ ตอบ 3 ง 4 ง 5 ก 6 ข 7 ง 8 ก 9 ง 10 ก ข ง
หนวยที่ 1 : ความรูเบ้ืองตน เกี่ยวกบั งานอาชีพ 8 หนวยที่ 1 ความรเู บื้องตน เก่ยี วกบั งานอาชพี 1.1 ความหมาย พจนานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถานป พ.ศ.2542 (2546) ไดใหความหมายอาชีพวาเปน คํานาม หมายถึง การเลย้ี งชวี ิต การทาํ มาหากนิ งานทีท่ าํ เปน ประจําเพื่อเลย้ี งชพี กรมการศกึ ษานอกโรงเรียน (2544) ไดใ หค วามหมายอาชีพ หมายถึง การทํามาหากินจากการ ทํางานหรอื กิจกรรมใด ๆ ที่กอ ใหเ กดิ ผลผลิต รายได เปน งานทส่ี ุจริต ไมผิดศีลธรรม เปนท่ียอมรับของ สังคม สํานักงานสถติ ิแหงชาติ (2555) ไดใหค วามหมายอาชพี หมายถงึ ประเภทหรือชนิดของงานที่ บุคคลนั้นทําปกติบุคคลมีอาชีพเดียว หากในระหวางรอบ 52 สัปดาหที่แลว บุคคลใดมีอาชีพมากกวา 1 ชนิด ใหถืออาชีพที่มีจํานวนสัปดาหการทํางานมากที่สุด หากจํานวนสัปดาหเทากันใหนับอาชีพท่ีมี รายไดม ากทีส่ ุด นครชัย พิมศร (2556) ไดใหความหมายอาชีพ หมายถึง การทํามาหากินในงานที่ทําเปน ประจําเพื่อใหเกดิ รายไดสําหรับเลี้ยงชวี ิตตนเองและครอบครัว สมคิด มมิ มา (2556) ไดกลา วถึงคําวา อาชีพ มคี วามหมายตรงกบั คาํ หลายคําในภาษาอังกฤษ ไดแก Employment, Occupation, Profession, Business และ Careers หมายถึง การประกอบ อาชีพเพ่ือความอยูรอดของมนุษยท่ีหวังผลประโยชนจากการประกอบอาชีพ และสามารถตอบสนอง ความตองการของตนเองในดานตางๆ เชน ธุรกิจคาขาย ธุรกิจดานเกษตรกรรม และธุรกิจดานบริการ เปน ตน อนุศักดิ์ ฉิ่นไพศาล (2557) ไดใหความหมายอาชีพ (Careers) หมายถึง รูปแบบของการ ดํารงชีวิตในสังคมมนุษยอาชีพเปนส่ิงท่ีจําเปนและเปนหนาท่ีของบุคคลที่ตองการประกอบอาชีพ เพ่ือใหไดม าซึ่งรายไดส ําหรับเปน คา ใชจายในการดํารงชีวติ กระทรวงแรงงาน (2557) ใหความหมายการประกอบอาชีพ หมายถึง งานหรือภาระหนาที่ของ มนุษย ตองทําสม่ําเสมอหรือประจําดวยความถนัด ความสนใจ ความรูความสามารถ ประสบการณ หรือการฝกฝนจนเชี่ยวชาญโดยมีผลตอบแทนในรูปแบบตาง ๆ ไดแก ความพึงพอใจ เงิน การแลกเปล่ียน การไดร ับการยกยอ งใหมชี ื่อเสียง และการสรางเครอื ขา ยเพอ่ื นฝูงในสงั คม สรุปไดวาอาชีพ หมายถึง กิจการงานที่บุคลใดบุคคลหน่ึงไดกระทําแลวไดรับคาตอบแทนเปน รายได เพอื่ นําไปใชใ นการดํารงชวี ิตและตอบสนองความตองการทางดานรางกาย อารมณ สังคม และ ความตอ งการดา นอนื่ ๆ ของตนเองและสมาชิกในครอบครัว
หนว ยท่ี 1 : ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับงานอาชพี 9 1.2 ความสําคญั ของอาชีพ อาชีพเปนปจจัยสําคัญในการพัฒนาคุณภาพชีวิต เศรษฐกิจ และสังคมท่ีสงผลกระทบตอ ความเจริญกา วหนาของประเทศชาติ อาชพี มีความสําคัญดงั น้ี 1.2.1 สงเสริมคณุ ภาพชีวติ ของมนุษยใ หสามารถดํารงชีวติ อยูไดอ ยา งปกตสิ ขุ เพราะผูที่มีอาชีพจะมรี ายได ทําใหมีอํานาจการซ้ือ (Power Purchasing) สินคาเพ่ือ การอปุ โภค บริโภค ท่ีจาํ เปน ตอ การดาํ เนินชีวติ ประจําวนั ได 1.2.2 ทาํ ใหเกิดความนาเช่อื ถือในสงั คม ผูท่ีมีอาชีพจะไดรับความเชื่อถือจากผูคนในสังคม เพราะคานิยมในสังคมมนุษยมองวา คนทมี่ ีอาชพี สามารถทํามาหากนิ เลีย้ งตนเองไดเ ปนคนทม่ี ีคณุ ภาพจะไมไปสรางความเดือดรอนใหเกิด กับบคุ คลอ่นื ไมตองไปลักขโมย ไมต องไปฉกชงิ วิ่งราวทรพั ยส ินและสิ่งของจากผอู นื่ 1.2.3 สรา งความเชอื่ ม่นั ใหก ับผูท่จี ะมาใชชวี ิตอยูรวมกัน เน่ืองจากธรรมชาติของมนุษยตองมีการดํารงเผาพันธุ มีการแตงงาน ผูที่มีอาชีพ จะสรา งความมนั่ ใจใหก ับคูชีวติ วา จะสามารถสรางครอบครัวท่ีมคี วามสุขไดอ ยา งแนน อน 1.2.4 สรา งรายไดจ ากการประกอบอาชีพ สามารถดูแลใหการดําเนินชีวิตของครอบครัวเปนปกติสุข มีการเก็บสะสม การออมไว ใชเมอื่ ยามเจ็บปว ย แตถ าไมมอี าชพี กจ็ ะไมมรี ายได การดาํ รงชวี ิตในครอบครัวกจ็ ะไมม คี วามสุข 1.2.5 กจิ กรรมในสังคมมคี วามเคลื่อนไหว เพราะความหลากหลายของอาชีพกอใหเกิดการเชื่อมประสานในจุดตาง ๆ เกิดการ ปฏิสัมพันธกันระหวางผูคนในสังคม ไดแก การซื้อขายสินคา กิจกรรมการใหบริการดานตาง ๆ ที่มี ความจําเปนตอการดํารงชีวิตของมนุษย เทคโนโลยีการสื่อสารที่มีการพัฒนาอยางไมหยุดยั้ง โดยใช เงินเปน ตัวกลางในการแลกเปลยี่ น 1.3 ประเภทของงานอาชีพ การแบงประเภทของอาชีพสามารถแบงตามลักษณะเนื้อหาวิชาของอาชีพ และแบงตาม ลักษณะของการประกอบอาชีพดงั นี้
หนวยที่ 1 : ความรูเบอ้ื งตนเก่ยี วกับงานอาชีพ 10 1.3.1 การแบง อาชีพตามเนือ้ หาวิชาของอาชีพ สามารถจัดกลุมอาชีพตามเน้ือหาวิชาของ อาชีพได 6 ประเภทดงั นี้ 1.3.1.1 อาชีพเกษตรกรรม (Agricultural Occupation) ประชากรไทยไมนอยกวารอยละ 60 ประกอบอาชีพเกษตรกรรมจึงนับไดว า อาชพี เกษตรกรรมเปนอาชีพหลักและเปนอาชีพสําคัญของ ประเทศ เปนอาชีพที่มีความเกี่ยวเน่ืองกับการผลิต การจัดจําหนายสินคาและบริการทางดาน การเกษตร ผลผลิตทางการเกษตรนอกจากใชบริโภคเปนสวนใหญแลวยังใชเปนวัตถุดิบในการผลิต ทางอุตสาหกรรม อาชีพเกษตรกรรมในประเทศไทย ไดแก การทํานา ทําไร ทําสวน และการเลี้ยงสัตว (แสดงดงั ภาพท่ี 1.1 และ 1.2) ภาพที่ 1.1 อาชพี ทํานา ทมี่ า : ศนู ยข อมูลขาวสารอาเซยี น กรมประชาสมั พันธ (Online). Available URL: http://thailand.prd.go.th ภาพท่ี 1.2 อาชีพทาํ ไร ทม่ี า : ศนู ยข อ มูลขา วสารอาเซยี น กรมประชาสัมพนั ธ (Online). Available URL: http://thailand.prd.go.th
หนวยท่ี 1 : ความรูเบอื้ งตนเกี่ยวกับงานอาชีพ 11 1.3.1.2 อาชีพอุตสาหกรรม (Industry Occupation) หมายถึง อาชีพเก่ียวกับการ ผลิตสินคา โดยการนําเอาวัสดุ วัตถุดิบ หรือสินคาบางชนิดมาแปรสภาพใหเกิดประโยชนตอผูใช มากข้ึน ในขั้นตอนของกระบวนการผลิตประกอบดวยปจจัยมากมาย ไดแก แรงงาน เครื่องจักร วัสดุ อุปกรณ ทุน อาคาร การบริหารจัดการ เปนตน การประกอบอาชีพอุตสาหกรรมสามารถแบงตาม ขนาดของการดําเนินงานไดดงั น้ี 1) อุตสาหกรรมในครอบครวั เปนอตุ สาหกรรมท่ที าํ กนั ในครอบครัว หรือทํา ภายในบาน ใชแรงงานคนในครอบครัวเปนหลัก บางทีอาจมีเคร่ืองจักรขนาดเล็กชวยในการผลิต ใชวัตถุดิบ วัสดุที่หาไดในทองถิ่นมาใชเปนปจจัยในการผลิตภายในครัวเรือน ไดแก การทอผา การทํารม การทําอิฐมอญ เปนตน ลักษณะการดําเนินงานของอุตสาหกรรมภายในครัวเรือนไมไดใหความสําคัญ กบั ระบบและการวางแผนงาน การจัดการดานการตลาด ใชเ ทคโนโลยีการผลิตแบบงาย ไมยุงยากซับซอน และการลงทุนประกอบการไมม าก (แสดงดังภาพท่ี 1.3) ภาพที่ 1.3 อุตสาหกรรมในครอบครัว ทม่ี า : (Online). Available URL: http://www.hamanan.com/tour/nakhonsawan/jlm.html 2) อตุ สาหกรรมขนาดยอ ม เปนอุตสาหกรรมท่มี กี ารจา งคนงานมากกวา 50 คน ใชเ งนิ ลงทนุ ดาํ เนนิ การไมเกนิ 10 ลานบาท ไดแ ก โรงกลงึ อูซอ มรถ โรงงานทําขนมปง โรงงานตัดเย็บ เสื้อผา โรงสีขาว เปนตน การดําเนินงานของอุตสาหกรรมขนาดยอมมีกระบวนการผลิตไมซับซอน ใชแรงงานท่มี ฝี มือไมม ากนกั (แสดงดงั ภาพท่ี 1.4)
หนว ยท่ี 1 : ความรเู บื้องตนเกย่ี วกับงานอาชพี 12 ภาพท่ี 1.4 อาชีพอุตสาหกรรมขนาดยอม ทม่ี า : (Online). Available URL: http://www.manager.co.th/SpecialScoop/ ViewNews.aspx?News 3) อตุ สาหกรรมขนาดกลาง เปนอุตสาหกรรมที่มีการจางคนงานมากกวา 50 คน แตไมเกิน 200 คน ใชเงินลงทุนประกอบการมากกวา 10 ลานบาท แตไมเกิน 100 ลานบาท การดําเนินงานของอุตสาหกรรมขนาดกลางตองมีการจัดการที่ดี แรงงานตองเปนผูท่ีมีความรู ความสามารถ มีทักษะความชํานาญปฏิบัติงานในกระบวนการผลิตไดเปนอยางดีเพ่ือใหไดผลผลิต ท่มี คี ุณภาพ (ดังแสดงภาพที่ 1.5) ภาพท่ี 1.5 อาชีพอุตสาหกรรมขนาดกลาง ทมี่ า : (Online). Available URL : http://www.tistr.or.th/tistr/code/tistrong/report/file/ annual2004/tranfer.htm
หนวยที่ 1 : ความรูเบอ้ื งตนเกย่ี วกับงานอาชีพ 13 4) อตุ สาหกรรมขนาดใหญ เปน อตุ สาหกรรมท่มี ีการจางคนงานมากกวา 200 คนข้ึนไป ใชเ งนิ ลงทุนประกอบการมากกวา 200 ลานบาท การดําเนินงานของอุตสาหกรรมขนาดใหญ มีระบบการจัดการท่ีดี บุคลากรปฏิบัติงานเปนผูที่มีความรูความสามารถมีทักษะเฉพาะดานหลาย สาขา การดําเนินงานในกระบวนการผลิตมีกรรมวิธีการปฏิบัติงานที่ยุงยาก ใชเคร่ืองจักร คนงาน เงินทุนจํานวนมาก กระบวนการผลิตทันสมัย การผลิตแตละครั้งไดผลผลิตจํานวนมาก ตองวาจาง บคุ ลากรระดับบริหารทม่ี คี วามรูค วามสามารถเขามาบรหิ ารจดั การอตุ สาหกรรม (แสดงดงั ภาพที่ 1.6) ภาพท่ี 1.6 อาชีพอุตสาหกรรมขนาดใหญ ท่มี า : ศูนยข อมลู ขาวสารอาเซียน กรมประชาสมั พนั ธ (Online). Available URL : http://www.aseanthai.net/ewt_news.php?nid=5204&filename=index 1.3.1.3 อาชีพพาณชิ ยกรรมและอาชีพบริการ (Commerce and Service Occupation) 1) อาชพี พาณิชยกรรม (Commerce Occupation) หมายถึง การประกอบ อาชีพท่ีมีลักษณะการดําเนินงานเกี่ยวกับการแลกเปล่ียนสินคาโดยใชเงินเปนตัวกลาง สวนใหญ การดําเนินงานอยูในรูปแบบของการซื้อมาขายไป ผูประกอบอาชีพน้ีจึงจัดเปนคนกลางที่ทําหนาท่ี ซื้อสินคาจากผูผลิตแลวนํามาขายตอใหกับผูบริโภค ไดแก การคาปลีกและการคาสง โดยจะจัด จําหนายในรูปแบบของการขายตรงหรอื จัดจาํ หนายทางออ ม (แสดงดังภาพที่ 1.7 และ 1.8)
หนว ยท่ี 1 : ความรเู บ้อื งตนเก่ียวกบั งานอาชพี 14 ภาพที่ 1.7 หางสรรพสินคา (คา ปลกี ) ทม่ี า : (Online). Available URL: http://terrabkk.com/ ภาพท่ี 1.8 หา งสรรพสนิ คา (คา สง) ที่มา : (Online). Available URL: http://www.parttimepantip.com/ 2) อาชีพบริการ (Service Occupation) หมายถึง การประกอบอาชีพทม่ี ี ลักษณะการดําเนินงานเกยี่ วกับการทาํ ใหผซู ้ือเกิดความพึงพอใจ การบริการอาจจะเปนสินคาที่มีตัวตน หรอื ไมม ตี ัวตนกไ็ ด 2.1) การบริการท่ีมีตัวตน ไดแก การใหบ ริการทางการเงินของสถาบัน ทางการเงนิ ตาง ๆ การใหบริการของบริษทั ขนสง เปนตน
หนวยที่ 1 : ความรูเ บื้องตน เกยี่ วกับงานอาชพี 15 2.2) การบริการที่ไมมีตัวตน ไดแก การบริการทองเที่ยว การบริการ รักษาพยาบาล เปนตน 1.3.1.4 อาชีพคหกรรม (Spill Smoke Occupation) หมายถึง กลุมของการประกอบอาชีพ ที่มีลักษณะการดําเนินงานเกี่ยวของกับการประกอบอาหารคาว หวาน และอาหารวาง ของไทยและ ตางประเทศ การเสริมสวย การตดั เย็บเสือ้ ผา สุภาพบรุ ษุ และสตรี (แสดงดงั ภาพที่ 1.9) ภาพท่ี 1.9 อาชีพคหกรรม ท่ีมา : (Online). Available URL: http://www.manager.co.th/Campus/ViewNews. 1.3.1.5 อาชีพหัตถกรรม (Handicraft Occupation) หมายถึง การประกอบอาชีพ ทีเ่ กย่ี วกับงานชางโดยใชมือผลิตช้ินงานเปน สวนใหญ ไดแก อาชีพจักสาน แกะสลัก ทอผาดวยมือ ทอเส่ือ (แสดงดงั ภาพที่ 1.10) ภาพท่ี 1.10 อาชีพหัตถกรรม ท่มี า : (Online). Available URL: http://oknation.nationtv.tv/blog/print.php?id=227138
หนวยที่ 1 : ความรเู บอ้ื งตน เกีย่ วกับงานอาชีพ 16 1.3.1.6 อาชพี ศิลปกรรม (Art Objectives Occupation) หมายถึง การประกอบ อาชพี ท่ีมลี กั ษณะการดาํ เนินงานเกี่ยวกับการแสดงออกของศิลปะในรูปแบบตาง ๆ ไดแ ก การปน การวาดภาพ การเขียนแบบ การดนตรี การละคร การโฆษณา การถา ยภาพ (แสดงดงั ภาพท่ี 1.11) ภาพท่ี 1.11 อาชีพศิลปกรรม ทม่ี า : ศนู ยข อ มลู ขาวสารอาเซียน กรมประชาสัมพนั ธ. (Online). Available URL: http://thailand.prd.go.th/ 1.3.2 การแบงอาชพี ตามลกั ษณะของการประกอบอาชพี สามารถจัดกลุมอาชีพตามลักษณะการประกอบอาชพี ไดเ ปน 4 ลกั ษณะดงั นี้ 1.3.2.1 อาชีพอิสระ (Freelance) หมายถึง อาชีพทุกประเภทท่ีผูประกอบอาชีพดําเนินการ ดวยตนเองแตเพียงผูเดียวหรือเปนกลุม เปนอาชีพท่ีไมตองใชคนมาก ถามีความจําเปนจะใชวิธีการ จางคนมาชวยงานเปนครั้งคราว เจาของกิจการเปนผูลงทุนและจัดจําหนายเอง คิดแผนงานและ ตัดสินใจดวยตนเองทุกเร่ือง ทําใหการพัฒนาอาชีพเปนไดอยางรวดเร็วทันตอเหตุการณ นอกจากน้ี ผูประกอบอาชีพ อิสระยังตองมีความอดทนตองานหนัก ปญหาและอุปสรรคตาง ๆ ท่ีเกิดข้ึน มีความคิดริเร่ิม สรา งสรรค และมองเหน็ เสน ทางการดาํ เนนิ งานของตนเองไดทะลปุ รโุ ปรง 1.3.2.2 อาชีพรบั จา ง (Occupation work for) หมายถึง อาชีพที่รับจางทํางานใหกับ ผูวาจางโดยไดรับคาตอบแทนเปนคาจาง หรือเงินเดือน อาชีพรับจางประกอบดวยบุคคล 2 ฝาย ฝายแรก เรียกวา “นายจาง” หรือ”ผูวาจาง” ฝายหลังเรียกวา “ลูกจาง” หรือ “ผูรับจาง” มีคาตอบแทนที่ ผูวาจาง จะตองจายใหแกผูรับจางซึ่งเรียกวา “คาจาง” ลักษณะการทํางานรับจางสวนใหญทํางานในสถาน ประกอบการหรือโรงงาน อัตราคาจางข้ึนอยูกับการกําหนดราคาของเจาของสถานประกอบการหรือ นายจาง ทํางานตามเวลาท่ีกําหนด การประกอบอาชีพรับจางมีขอดีตรงท่ีไมมีความเส่ียงเรื่องการ
หนว ยท่ี 1 : ความรูเบอ้ื งตน เกีย่ วกับงานอาชีพ 17 ลงทุน เน่ืองจากผูรับจางจะใชเคร่ืองมือ อุปกรณการทํางานท่ีผูวาจางจัดไวให ทํางานตามที่ผูวาจาง กาํ หนด ขอเสยี มักจะเปน งานทท่ี าํ ซาํ้ ๆ เหมอื นกันทกุ วัน และตองปฏิบัติตามกฎระเบยี บของผูวาจา ง ปจ จยั ทจี่ ะสงผลใหผ ปู ระกอบอาชีพนม้ี ีความเจรญิ กาวหนา ไดแก ความรูความชํานาญ ในการทํางาน มกี ิจนสิ ัยการทาํ งานทด่ี ี มคี วามกระตือรือรนในการทํางาน มีความมานะอดทน ยอมรับ กฎเกณฑและเชื่อฟงคําส่ัง มีความซ่ือสัตยสุจริต ขยัน มีความรับผิดชอบ เปนผูที่มีมนุษยสัมพันธดี และมีสุขภาพอนามัยดี 1.3.2.3 อาชีพงานฝม ือ (Craft Occupation) เปนอาชีพที่ผูปฏิบัติงานจะตองใช ประสบการณและความชํานาญเฉพาะดาน ไดแก งานศิลปะ งานหัตถกรรม และงานประติมากรรม เปนตน 1.3.2.4 อาชีพรับราชการ (Government Servant Occupation) รวมถงึ เจา หนา ท่ี ของรฐั พนกั งานรัฐวสิ าหกิจเปน อาชพี ทมี่ ลี กั ษณะการปฏิบตั ิงานมุงเนน การใหบ ริการแกป ระชาชน 1.4 ลกั ษณะของงานอาชีพ การประกอบอาชีพแตละอาชีพมีลักษณะแตกตางกัน ไดแก หนาท่ีที่ตองปฏิบัติ ความ รับผดิ ชอบ เวลา และรายไดห รือคา ตอบแทนที่ไดร ับ ลักษณะการประกอบอาชพี มดี ังนี้ 1.4.1 อาชพี รบั ราชการ เปนกลุมอาชีพที่มีนโยบายมุงเนนทํางานเพ่ือประชาชนและประเทศชาติ ผูประกอบ อาชีพรับราชการไดรับคาตอบแทนเปนเงินเดือน ซ่ึงไดมาจากภาษีเงินไดที่รัฐบาลเก็บจากประชาชน มีระยะเวลาการทํางานแนนอน ต้ังแตวันจันทรถึงวันศุกรและหยุดงานในวันเสารและอาทิตย เร่ิมทํางานเวลา 08.00 น. - 16.30 น. การประกอบอาชีพรับราชการจะตองผานการสอบคัดเลือก โดยสอบขอเขียนเพ่ือวัดความรูความเขาใจในการทํางาน สอบสัมภาษณเพื่อดูความสามารถและ ทัศนคติเกี่ยวกับงาน อาชีพรับราชการเปนอาชีพที่มีความม่ันคงและเจริญกาวหนาคอนขางสูง มีการ เลอ่ื นขั้นตาํ แหนงและขั้นเงินเดือนทุกป เมื่อครบกําหนดเกษียณอายุราชการจะไดรับเงินบําเหน็จหรือ บาํ นาญเปนคาใชจายในการดาํ รงชีวติ ตอ ไป 1.4.2 อาชีพพนักงานรฐั วสิ าหกิจ ลักษณะการดําเนินงานของรัฐวิสาหกิจซ่ึงเปนองคกรธุรกิจท่ีรัฐบาลเปนเจาของหรือ ถือหุนอยูมากกวารอยละ 50 พนักงานรัฐวิสาหกิจจะไดรับคาตอบแทนเปนเงินเดือน ซ่ึงไดมาจากเงิน งบประมาณรายไดแผนดนิ มีระยะเวลาทาํ งานแนน อนเหมือนอาชพี รับราชการ โดยจะเริ่มทํางานเวลา 08.00 น. -16.30 น. หรือ 08.-30 น. -16.30 น. หรือ 09.00 น. -17.00 น. การประกอบอาชีพพนักงาน
หนวยที่ 1 : ความรูเ บือ้ งตนเกยี่ วกบั งานอาชพี 18 รัฐวิสาหกิจจะตองผานการสอบคัดเลือกเหมือนรับราชการ มีความม่ันคงและความกาวหนาสูง เหมือนกนั 1.4.3 อาชีพรับจางในหนวยงานเอกชน เปนกลุมอาชีพที่ทํางานในหนวยงานเอกชนบริษัทหรือโรงงานอุตสาหกรรมตาง ๆ ไดรับคาตอบแทนเปนเงินเดือนหรือคาจาง มีระยะเวลาการทํางานแนนอน บางบริษัทอาจหยุดทํางาน เฉพาะวันอาทิตย เริ่มทํางานและเลิกเวลา 08.00 น. -17.00 น. หรือ 08.30 น.- 17.30 น. หรือ 09.00 น. - 18.00 น. การประกอบอาชีพรับจางในหนวยงานเอกชนมีการคัดเลือกบุคคลเขาทํางาน โดยการทําแบบทดสอบ การสัมภาษณ เพื่อพิจารณาความสามารถความเหมาะสมกับงานและ ทศั นคตใิ นการงาน 1.4.4 อาชพี รับจางท่ที ํางานเปน กลมุ เปนกลุมอาชพี ที่ทาํ งานตามคาํ สงั่ ของผวู า จางซึง่ ทํางานรว มกันเปนกลมุ ไดแก กรรมกร กอสราง พนักงานบริการอาหารโดยมีลักษณะระยะเวลาในการทํางานแตกตางกันข้ึนอยูกับผูวาจาง อาชีพรับจางท่ีทํางานเปนกลุมจะตองไปสมัครงานกับผูวาจางโดยตรง โดยหาขอมูลการรับสมัครงาน ตามหนังสือพิมพหรือประกาศตาง ๆ ซ่ึงผูวาจางจะสัมภาษณและทดสอบความสามารถในการทํางาน ตามหนาที่กอนรับเขาทํางาน ความมั่นคงในการทํางานข้ึนอยูกับผูปฏิบัติงานวามีความมุงม่ันในการ การทํางานมากนอยเพียงใด โดยผูวาจางจะเปนผูพิจารณาการเล่ือนข้ันเงินเดือนหรือสวัสดิการตาง ๆ ตามที่ผูว า จา งเหน็ สมควร 1.4.5 อาชีพรบั จา งทท่ี าํ งานคนเดียว เปนกลุมอาชีพที่ทํางานตามคําสั่งของผูวาจางซึ่งทํางานคนเดียว เชน พนักงาน ทํา ความสะอาด พนักงานรักษาความปลอดภัย ลูกจางรานคาทั่วไป มีลักษณะการทํางานท่ีแตกตาง กัน โดยทํางานวันละ 8 ช่ัวโมง สําหรับความมั่นคงและความกาวหนาในอาชีพนี้ ผูวาจางจะทําการ พิจารณาเลื่อนขั้นเงินเดือนโดยดูจากความสามารถของผูปฏิบัติงาน ความขยัน ความรับผิดชอบ และความมีระเบยี บวินัยในการทาํ งาน 1.5 คณุ สมบตั ิเฉพาะของผูป ระกอบอาชีพ การประสบความสําเร็จในการประกอบอาชีพจําเปนตองศึกษาคุณสมบัติเฉพาะของอาชีพ ตาง ๆ เพ่อื พัฒนาตนใหมคี ุณสมบัติสอดคลองกับอาชีพที่สนใจ สามารถจําแนกคุณสมบัติเฉพาะ ของผูประกอบอาชีพสามารถจําแนกไดต ามลกั ษณะการประกอบอาชีพดงั น้ี
หนว ยท่ี 1 : ความรูเ บอ้ื งตนเกีย่ วกับงานอาชพี 19 1.5.1 คณุ สมบัติเฉพาะของผูประกอบอาชีพรับราชการ อาชีพรับราชการมีอยูมากมายหลากหลายตําแหนง และมีลักษณะการทํางานแตกตาง กันไป โดยจะขอยกตวั อยางอาชีพรับราชการทม่ี กี ารกําหนดคณุ สมบตั เิ ฉพาะตาํ แหนง ไวด ังนี้ 1.5.1.1 ครู ผูประกอบอาชีพรับราชการในตําแหนงครู จะตองมีความรับผิดชอบ ขยนั หมั่นเพยี ร เพราะตอ งอบรมส่งั สอนนักเรียนใหม ีความรูประพฤติตนเปนพลเมืองดี คุณสมบัติเฉพาะ ของการประกอบอาชีพครู ตองมีความรูและมีทักษะในการถายทอดความรูตามหลักสูตรการศึกษา มที กั ษะในการตัดสินใจแกป ญ หา ทักษะการส่ือสารและทักษะการจัดการ ผูท่ีจะประกอบอาชีพครูควร จบการศึกษาสาขาครุศาสตรบัณฑิต ศึกษาศาสตรบัณฑิต และสาขาอ่ืนที่เกี่ยวของและตองมีใบ ประกอบวชิ าชพี ครู 1.5.1.2 แพทย ผูประกอบอาชีพรับราชการในตําแหนงแพทย ตองมีความรู และทักษะใน การวินิจฉัยโรค วิธีการรักษาโรค ยารักษาโรค การสังเกต การตัดสินใจ และการใชเคร่ืองมือในการ รักษาโรค ผูท่ีจะประกอบอาชีพแพทยควรมีคุณลักษณะเปนผูท่ีมีความรับผิดชอบสูง มีความอดทน และละเอยี ดรอบคอบ จบการศึกษาสาขาแพทยศาสตรบ ัณฑิตและมีใบประกอบโรคศิลป 1.5.1.3 ตํารวจ ผูประกอบอาชีพรับราชการตํารวจ ตองมีความอดทน ขยัน มีความ รับผิดชอบสูง เพราะตองปฏิบัติงานภายใตกฎหมายอยางเครงครัด ตํารวจตองมีความรูเร่ืองกฎหมาย พระราชบัญญตั ิ ขอ บังคบั ตาง ๆ มีทักษะในการสังเกต การทํางานตามกระบวนการ ผูที่จะประกอบอาชีพ ตํารวจควรจบการศึกษาจากโรงเรียนเตรียมทหารและเลือกศึกษาตอในโรงเรียนนายรอยตํารวจ หรือจบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 6 แลวสอบเขาเรียนตอในโรงเรียนนายสิบ จบการศึกษาดาน นิติศาสตรบัณฑติ แลวสมัครสอบเพื่อเขาบรรจเุ ปน ตาํ รวจในหนว ยงานทเ่ี ปด รบั สมคั ร 1.5.1.4 ทหาร ผูประกอบอาชีพรับราชการทหารจะตองมีวนิ ยั ปฏิบัติตามระเบียบ มีความรับผิดชอบ และมีความอดทนสูงเพราะทหารมีหนาท่ีตองดูแลความมั่นคงของประเทศ ตองมี ความรูดานสังคมศาสตร ภูมิศาสตร ประวัติศาสตร รัฐศาสตรและการปกครอง มีทักษะการจัดการ ทักษะในการตัดสินใจ การแกปญหา การใชอาวุธและเคร่ืองมือทหาร ผูที่จะประกอบอาชีพทหาร สามารถสมัครเขารบั ราชการทหารได เมือ่ ไปรบั การเกณฑทหารหรือจบการศึกษาจากโรงเรียนเตรียม ทหาร จากน้ันเลือกศึกษาตอในโรงเรียนนายรอยทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ หรือจบการศึกษา ชั้นมธั ยมศึกษาปที่ 6 แลวสมัครสอบคัดเลือกเพ่ือเปนทหารในหนวยงานตาง ๆ เชน ทหารมหาดเล็กรักษา พระองค ดุริยางคทหารกองทัพบก และจบการศึกษาระดับปริญญาตรีแลวสมัครสอบเพ่ือเขาบรรจุ เปน ทหารในหนวยงานทีเ่ ปด รบั
หนวยที่ 1 : ความรูเบอื้ งตน เกีย่ วกบั งานอาชีพ 20 1.5.2 คุณสมบัตเิ ฉพาะของผปู ระกอบอาชีพพนักงานรัฐวสิ าหกจิ พนักงานรัฐวิสาหกิจเปนอาชีพที่ตอ งมีความรูใ นวิชาชีพ มีความสามารถเฉพาะดาน มีประสบการณ มีความคิดสรางสรรค มีความสามารถดานการบริหารจัดการงาน มีความรับผิดชอบ ในการทํางาน ควรจบการศกึ ษาข้ันตา่ํ ระดบั ประกาศนยี บตั รวิชาชีพ (ปวช.) ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) ปริญญาตรี ปริญญาโทหรือปริญญาเอก โดยแตละตําแหนงจะมีการรับสมัครตามคุณสมบัติที่ แตกตา งกันข้ึนอยกู บั ลกั ษณะงาน 1.5.3 คณุ สมบตั ขิ องผปู ระกอบอาชีพรับจา ง ผูประกอบอาชีพรับจางโดยท่ัวไปควรมีความรูความสามารถ และประสบการณในการ ทํางาน มีความคิดริเร่ิมสรางสรรค ทักษะการจัดการ ควรจบการศึกษาขั้นตํ่าระดับประกาศนียบัตร วชิ าชีพ (ปวช.) ประกาศนียบตั รวชิ าชพี ช้ันสงู (ปวส.) ปริญญาตรี ปริญญาโท และปรญิ ญาเอก โดยแตละ ตําแหนงจะมีการรับสมัครตามคุณสมบัติที่แตกตางกันขึ้นอยูกับลักษณะงาน ไดแก กรรมกรกอสราง ตองมีความรูและทักษะในการทํางานไม งานปูน งานสี ควรจบการศึกษาข้ันต่ําระดับประถมศึกษา หรอื มธั ยมศึกษาตอนตน บางอาชีพผูวาจางตองการเพียงบุคคลที่มีประสบการณและความสามารถใน การทาํ งานไมจําเปน ตองจบการศึกษากไ็ ด ผูประกอบอาชพี รบั จางควรมีคุณสมบัติดงั น้ี 1.5.3.1 มีทัศนคติและคานิยมท่ีถูกตองในเรื่องการทํางานมองเห็นและตระหนักวา การทํางานทําใหคนมีคุณคา อาชีพทุกชนิดที่เปนอาชีพสุจริตลวนเปนอาชีพท่ีมีเกียรติ ความสําเร็จท่ี นาชื่นชมจะตองมาจากความสามารถ การมีทัศนคติและคานิยมท่ีถูกตอง จะชวยใหเกิดความ ภาคภมู ใิ จในการทํางานและปฏบิ ัติหนา ที่ทร่ี ับผดิ ชอบไดอ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ 1.5.3.2 มีนิสัยพื้นฐานการทํางานที่ดี ไดแก มีความขยัน มีความอดทน มีใจรักในการทํางาน มีความรบั ผดิ ชอบ มวี ินัยในการทาํ งาน และมคี วามซอ่ื สตั ย 1.5.3.3 มกี ารวางแผน และกําหนดเปา หมายการทาํ งานที่ชดั เจน 1.5.3.4 มีสุขภาพรางกายแข็งแรง สุขภาพจิตดี เพ่ือใหการประกอบอาชีพเปนไปอยางมี ประสิทธิภาพ 1.5.3.5 มีการศึกษา หาความรเู พ่ิมเติมเพื่อปรบั ปรงุ งานใหเจริญกาวหนา ทันเหตุการณ และเทคโนโลยีทม่ี ีการพฒั นาอยา งไมห ยดุ ยงั้ 1.5.3.6 มีวิสัยทัศนที่กวางไกล รูจักมองภาพอนาคตวาอาชีพท่ีทําอยูนั้นมีแนวโนม จะเปลี่ยนแปลง หรือพัฒนาไปในทิศทางใด จําเปนตองปรับปรุงเปล่ียนแปลงส่ิงใดบาง เพื่อชวยให สามารถพฒั นาอาชพี ใหก าวหนาตอไปได
หนว ยที่ 1 : ความรเู บอื้ งตน เกีย่ วกับงานอาชีพ 21 สรุปไดวา ผูท่ีประกอบอาชีพรับจางตองมีความขยัน รับผิดชอบ อดทน ซื่อสัตย มุงมั่น ใ น ก า ร ทํา ง า น มีค ว า ม รูใ น อ า ชีพ มีประสบการณแ ล ะ มีทัก ษ ะ ใ น ก า ร พั ฒ น า ง า น ใ ห ทั น ยุ ค ส มั ย การประกอบอาชพี ใหประสบความสาํ เรจ็ นั้น ผูประกอบอาชีพอิสระควรมีคณุ สมบตั ิดงั นี้ 1) มคี วามรอบคอบและเช่ือม่ันในตนเอง 2) มีลักษณะความเปนผนู าํ ทดี่ ี 3) มคี วามคิดรเิ ริม่ สรา งสรรคแ ละกระตอื รอื รน 4) มคี วามกลา กลาเส่ียง กลาตดั สนิ ใจ 5) มคี วามขยัน อดทน ซ่อื สตั ย 6) มีวินัย มีความรบั ผิดชอบ 7) มีสุขภาพแขง็ แรงทง้ั กายและจติ ใจ 8) มคี วามรูเ ทา ทันเหตุการณบานเมอื ง เศรษฐกจิ และสังคม 9) มีไหวพรบิ และสตปิ ญญาในการแกไ ขปญหาที่ดี 10) มคี วามรูและใชป ระโยชนจ ากเทคโนโลยสี ารสนเทศไดดี 11) บคุ ลิกภาพดี มีมนุษยสัมพนั ธด ี 12) มีความรูแ ละทกั ษะในอาชีพน้ัน ๆ เปนอยา งดี 1.6 แนวทางการเลอื กอาชีพ สมคิด มิมมา (2556) ไดกลาวถึง แนวทางการเลือกอาชีพใหประสบผลสําเร็จ ประกอบดวย ปจจยั สาํ คญั ดังนี้ ความสนใจ (Interest) สํารวจความถนัด ความสนใจ ตลอดจนประสบการณตา ง ๆ ใหเหมาะสม กับตนเองมากท่สี ดุ เพ่ือนาํ ขอ มลู มาใชเปน แนวทางการเลอื กอาชีพท่ีเหมาะสม แนวโนมดานอาชีพ (Tendency) เปนอาชีพท่ีเจริญกาวหนาและเปนท่ีตองการของสังคม สอดคลองกับ การเปลี่ยนแปลงดานธุรกิจและอุตสาหกรรม ซึ่งประกอบดวยดานการส่ือสาร ดานอิเล็กทรอนกิ ส ดานระบบควบคมุ อตั โนมัติ และดานธุรกิจระดบั ชมุ ชน ทรัพยากรทองถิ่น (Locality Resource) จะชวยประหยัดตนทุนและคาใชจาย เปนการ สรา งงานใหคนในทอ งถ่ิน วิสัยทัศน (Vision) เปนการมองการณไกลและกําหนดเปาหมายท่ีตองการจะเปนของบุคคล ในการเลือกอาชีพ บุคคลมวี สิ ยั ทัศนกวา งจะมองเห็นโอกาสและขอ ไดเปรยี บในการเลอื กอาชพี ทักษะ (Skill) เปน ปจจยั สําคญั ทีบ่ คุ คลนาํ มาใชเปนแนวทางในการเลือกอาชพี เพราะการเลือก ที่มีทกั ษะจะทําใหบ ุคคลทํางานไดอ ยา งมปี ระสิทธิภาพและมีความสขุ ในการเลอื กอาชีพนั้น
หนวยที่ 1 : ความรเู บือ้ งตน เก่ียวกบั งานอาชีพ 22 กระทรวงแรงงาน (2559) ไดใ หขอมูลแนวทางการเลือกอาชีพ โดยอธิบายรายละเอียดวางาน คือชวี ิต ดงั น้นั การเลือกอาชพี จาํ เปนตอ งมกี ารการวางแผนต้ังแตว ัยเรยี น ซ่ึงเปนการวางแผนระยะยาว ท่ีตองใชเวลานานมากและจะตองใชความพยายามอยางมากในการปฏิบัติตามแผนที่วางไว ผลตอบแทนทไ่ี ดรบั จึงจะคุมคา การตดั สนิ ใจเลือกอาชีพจึงขนึ้ อยูกับองคประกอบทส่ี ําคัญดังนี้ 1.6.1 ปจ จัยภายนอก ขอ มูลแนวทางการเลอื กอาชพี เปน ขอมูลท่ีมขี อบขา ยกวา งขวางพอสรปุ ไดด ังนี้ 1.6.1.1 แนวโนมของตลาดแรงงาน เปน ขอมูลเกี่ยวกับความตอ งการผทู ํางานในดาน ตา ง ๆ ในปจ จุบัน และการพยากรณความตอ งการแรงงานจะเพ่ิมขน้ึ หรอื ลดลงในอนาคต 1.6.1.2 ลักษณะงานท่ีตองการทํามีลักษณะอยางไร ผูทํางานจะตองทําอะไรบาง เปน งานท่ีทําแลวสนุก ทาทาย เกิดความเพลิดเพลินหรือกอใหเกิดความเบื่อหนาย งานใหญหรืองานเล็ก ขอบเขตความรับผดิ ชอบ เกย่ี วของกับตัวเลข ส่งิ ของหรือคน ใชเครื่องมืออุปกรณทํางาน และเปนงาน ทนี่ ัง่ ยนื หรือตองเดินทางไปทํางานในท่ีตา ง ๆ เปน ตน 1.6.1.3 สภาพแวดลอมของงาน ไดแก บรรยากาศในการทํางาน เชน รอน เย็น ชื้น แหง เปยก ฝุนละออง สกปรก เสียงดัง ในอาคาร กลางแจง ในโรงงาน มีสารพิษ มีสาร กัมมันตภาพรงั สี ทามกลางความขัดแยง เปนตน 1.6.1.4 คณุ สมบัตขิ องผปู ระกอบอาชีพ ไดแก การกําหนดชวงอายุในการทํางาน และ เกษยี ณอายกุ ารทาํ งานไวอ ยางชดั เจน เพศ เปนอาชีพสําหรับเพศหญิงหรือเพศชาย หรือใหโอกาสทั้ง หญงิ และชายหรอื ใหโ อกาสแกเ พศใดเพศหนึง่ มากกวา 1.6.1.5 วิธีการในการเขาประกอบอาชีพ ไดแก การสมัครงาน การสอบสัมภาษณ หรือสอบขอเขียน และถาเปนการประกอบอาชีพอิสระตองใชเงินทุนทรัพยสินเพ่ือดําเนินกิจการมาก นอยเพยี งใด 1.6.1.6 รายไดห รือคาตอบแทนในการประกอบอาชีพนั้น ๆ จะมีรายไดเปนวัน สัปดาห เดือน ป โดยเฉลี่ยแลวเปน เงินเทา ใด 1.6.1.7 ความกาวหนาอาชีพนั้น ๆ จะมีความกาวหนาเพียงใด มีการศึกษาอบรมเพ่ิมเติม มีความสามารถหรือประสบการณอยางไรจึงจะไดเล่ือนขั้นมากนอยเพียงใดการประกอบอาชีพเดิม นาํ ไปสอู าชีพใหมหรือไม 1.6.1.8 การกระจายของผูประกอบอาชีพมีมากนอยเพียงใดและกระจายอยูทั่วประเทศ หรือมีอยูเพียงบางจังหวัดทําไมจึงเปนเชนน้ัน ประกอบอาชีพท่ีใดก็ไดหรือจะตองอยูที่ใดท่ีหน่ึง โดยเฉพาะ
หนว ยที่ 1 : ความรเู บอื้ งตน เก่ียวกบั งานอาชีพ 23 1.6.1.9 ขอดีและขอเสียของอาชีพจะขึน้ อยกู ับความพอใจ และความตองการของ ผูประกอบอาชีพแตละคนเนื่องจากงานบางอยางอาจมีการทํางาน ลวงเวลา ทํางานในวันเสารอาทิตย หรือวันหยุด และการเดินทางไปปฏิบัติในทองที่อ่ืน ๆ งานบางอาชีพมีความมั่นคงกวางานอาชีพอื่น เปนตน 1.6.2 ปจจัยสว นบุคคล ลักษณะเฉพาะตัวของบุคคล ประกอบดวยคุณลักษณะดังน้ี ความสนใจ บุคลิกภาพ สติปญญา ความถนัด ทักษะ ความสัมฤทธิผล ประสบการณ แรงจูงใจ ความรับผิดชอบ ความอุตสาหะ ตรงตอ เวลา กลา เสีย่ ง เปน ตน 1.6.3 ปจจัยเกี่ยวกับโครงสรา งของคา นยิ ม ประกอบดวยคณุ ลักษณะดงั นี้ คานิยมทั่วไปในการประกอบอาชีพ ประกอบดวยจุดมุงหมาย ของชีวิตและจุดมุงหมายในการประกอบอาชีพ การรับรู เกียรติและช่ือเสียงของอาชีพ ทัศนคติตอ อาชีพตาง ๆ ความเขาใจในอาชีพของสังคม ขอมูลจริยธรรมในการทํางาน การใชเวลาวาง ความ ตอ งการเปลีย่ นแปลง ความตอ งการกฎเกณฑ ความตอ งการสนับสนุนชวยเหลือ ความตองการอํานาจ ความม่นั คงความปลอดภัยการทาํ งาน (แสดงดังแผนภมู ิที่ 1.1)
หนวยท่ี 1 : ความรูเบ้ืองตน เกี่ยวกับงานอาชพี 24 แบบจําลองแนวทางการเลือกอาชีพ (Career Decision Making Model) การตระหนกั ในโอกาสจากภายใน การตระหนักในโอกาสจากภายนอก (ตนเอง) ขอ มลู ขาวสาร ตลาดแรงงาน คา นยิ ม สถาบนั การศกึ ษา ความสนใจ สถาบนั ฝกอบรมอาชีพ ทกั ษะ สติปญ ญา/ความรู 1. ความคาดหวงั ความภาคภมู ใิ จในตนเอง ความตองการ เขา งานอาชพี บุคลกิ ภาพสวนตวั 2. อทิ ธิพลจากสิ่งแวดลอมอนื่ ๆ ไดแ ก ครอบครวั เพ่ือน บคุ คลตนแบบ และอื่น ๆ ทางเลอื ก ระบอุ าชีพท่สี นใจ การตัดสินใจ เรยี งตามลําดับ อยา งนอย 5 อาชพี ตัดสนิ ใจเลอื กอาชีพ 3 จาก 5 อาชพี ทเี่ ขยี นไว วางแผนปฏิบัติ เลอื กสถานศึกษาใหต รงกบั อาชพี ทีต่ ัดสินใจเลอื กไว ลงมือปฏิบัติตามแผนทว่ี างไว แผนภูมทิ ี่ 1.1 แนวทางการเลอื กอาชพี ทม่ี า : กระทรวงแรงงาน
หนว ยท่ี 1 : ความรูเบอ้ื งตน เกยี่ วกับงานอาชพี 25 1.7 การมองเห็นโอกาสในการประกอบอาชพี การมองเห็นโอกาสในการประกอบอาชีพเปนปจจัยสําคัญเนื่องจากผูท่ีรูความตองการของ ตลาดแรงงานและพัฒนาความรูความสามารถ ทักษะการทํางานใหเกิดขึ้นกับตนเอง ยอมมีโอกาส ประสบความสาํ เร็จในการมองหาอาชพี ปจจยั สําคญั ในการมองเหน็ โอกาสการประกอบอาชีพมดี ังน้ี 1.7.1 ชอ งทางในการประกอบอาชพี ผูที่ตองการประกอบอาชีพตองศึกษาความตองการของตลาดแรงงาน และเลือกอาชีพ ตามที่ตลาดแรงงานตองการ ยอมมีโอกาสมีอาชีพมี มีรายไดเลี้ยงดูตนเองและสมาชิกในครอบครัว การพัฒนาตนเองใหสอดคลองกับชองทางการประกอบอาชีพมดี ังนี้ 1.7.1.1 พัฒนาทกั ษะความรคู วามชาํ นาญในงานประจําท่ีทาํ อยใู นปจจุบนั ใหส ามารถ นาํ ประสบการณท ่ีไดรับไปพัฒนาเปน อาชีพในอนาคต 1.7.1.2 ความชอบ ความสนใจสวนตัวหรืองานอดิเรก เปนอีกทางหนึ่งท่ีสามารถชวย ใหมองเห็นชองทางการประกอบอาชีพได มีบุคคลจํานวนไมนอยที่นํางานอดิเรกที่เปนความชอบและ ความสนใจสวนบุคคลมาพฒั นาเปนอาชีพสรา งรายไดใ หก ับตนเองและครอบครัวไดเปน อยา งดี 1.7.1.3 การฟงความคิดเห็นจากแหลงตาง ๆ การพูดคุยแลกเปล่ียนความคิดเห็นกับบุคคล อ่ืนจะเปนแหลงความรูและกอใหเกิดความคิดริเร่ิมสรางสรรค ชวยใหมีการวิเคราะหชองทางการ ประกอบอาชีพไดชัดเจนข้ึน ชวยสรางความม่ันใจ มองเห็นจุดหมายปลายทางไดชัดเจนและมีความ รอบคอบเพิม่ มากข้นึ 1.7.1.4 การศกึ ษาคน ควา จากหนังสือ นิตยสาร หนังสือพิมพ วีดีทัศน วิทยุ จะชวยให เกดิ ความรแู ละความคดิ ใหม ๆ 1.7.1.5 ขอมูลสถิติ รายงานการวิจัย ขาวสารจากหนวยงานราชการและเอกชน รวมทง้ั แผนพฒั นาเศรษฐกิจแหง ชาตนิ าํ มาประกอบการพิจารณาตัดสนิ ใจในการประกอบอาชพี 1.7.1.6 เขารับการฝกอบรมวิชาชาชีพจากสถาบันตาง ๆ ท้งั ภาครัฐและเอกชน 1.7.2 ปญ หาการเลอื กอาชีพของผูเ รยี นหรอื ผูส มคั รงาน ปจจบุ นั ผเู รยี นและผูที่กาํ ลังหางานทาํ มกั จะประสบปญหาการเลอื กอาชพี ดงั น้ี 1.7.2.1 ขาดความรูความเขาใจในการประกอบอาชีพตาง ๆ ขาดทักษะและรายละเอียด เก่ียวกับโลกอาชีพ ไดแก ลักษณะของงานอาชีพ กระบวนการทํางาน ความกาวหนาในอาชีพและ ความตอ งการของตลาดแรงงานในสาขาอาชพี น้ัน ๆ 1.7.2.2 ผูเรียนและผูส มัครงานตอ งการความชว ยเหลือเกย่ี วกบั การใหคําปรกึ ษา แนะนาํ แนะแนวอาชีพ แนะแนวการศกึ ษาตอ และการเตรยี มตวั กอ นเขา สูตลาดแรงงาน
หนวยที่ 1 : ความรเู บ้อื งตน เกี่ยวกับงานอาชีพ 26 1.7.2.3 ผเู รียนและผูส มคั รงานจะตอ งรูข ดี ความสามารถ สติปญญา ความถนดั ความสนใจ และความพรอมในการเลือกประกอบอาชพี ทเ่ี หมาะสมกับตนเอง 1.7.2.4 ปญหาทางดานเศรษฐกจิ ผเู รียนและผูสมัครงานตองมีความรูเรือ่ งเศรษฐกิจ ซึง่ มผี ลต้งั แตก ารเลือกเรียนตอหรือศึกษาเพิ่มเติม ไดแก สาขาท่ีเลือกศึกษาตอเปน สาขาวิชาที่ตองใช เงินทุนมากหรือนอยสําเร็จการศึกษาแลวเปนที่ตองการของตลาดแรงงาน ตลอดจนการฝกพัฒนา ตนเองเพ่ิมเติมเพ่อื ใหม ีคุณลกั ษณะเดนในการสมัครงาน 1.8 การตัดสินใจเลอื กอาชีพ การตัดสินใจเลือกอาชีพสําหรับบุคคลหนึ่ง ๆ เปนเรื่องสําคัญเน่ืองจากตองพัฒนาตนเองให เหมาะสมกบั อาชีพ มีคุณสมบัติ ความรูความสามารถท่ีจะประกอบอาชีพน้ัน ๆ ได การตัดสินใจเลือก อาชพี ของบุคคลมดี งั นี้ 1.8.1 องคป ระกอบในการตดั สินใจเลอื กอาชีพ การตัดสินใจเลือกอาชีพ หมายถึง การนําขอมูลแนวทางการเลือกอาชีพหลาย ๆ ดานมา พิจารณาอยางละเอียดถี่ถวนประกอบการตัดสินใจใหเหมาะสมกับความสามารถของตนเองให มากท่ีสดุ มปี ญหาอปุ สรรคนอ ยทีส่ ุด การตัดสนิ ใจเลือกอาชพี มีองคป ระกอบทสี่ ําคัญดังนี้ 1.8.1.1 ขอ มลู ประกอบการตดั สนิ ใจ ประกอบดว ย 1) ขอมูลเกี่ยวกับตนเอง หมายถึง ขอมูลตาง ๆ ที่เกี่ยวกับการประกอบอาชีพท่ี ตนเองมีความรู ความสามารถ ทักษะตาง ๆ ที่จะนํามาใชในการประกอบอาชีพและเงินทุน อาคาร สถานที่ แรงงาน เคร่อื งมือง วสั ดุอปุ กรณ เปนตน 2) ขอ มูลเก่ยี วกับสภาพแวดลอมและสังคม เชน ผทู ีจ่ ะมาใชบรกิ าร (ตลาด) สวนแบงของตลาด ทําเลที่ตั้ง การคมนาคม ทรัพยากรท่ีจะเอ้ือที่มีในทองถ่ิน แหลงความรู ตลอดจน ผลทจี่ ะเกิดขึน้ ตอ ชมุ ชน 3) ขอ มูลทางวิชาการ ไดแ ก ความรทู างเทคนิคตาง ๆ ที่จําเปนตอการประกอบ อาชพี น้นั ๆ ไดแก การตรวจซอ มแกไข เทคนคิ การบรกิ ารลูกคา ทกั ษะงานอาชพี ตาง ๆ เปน ตน 1.8.1.2 ความถนัด โดยท่ัวไปคนเราจะมีความถนัดแตกตางกันไป เชน ความถนัดใน การทําอาหารการประดิษฐ งานศิลปะ ฯลฯ ผูท่ีมีความถนัดจะทําใหการทํางานน้ันเปนไปไดอยาง สะดวก รวดเรว็ คลองแคลว รวมท้ังยังชวยใหมองเห็นลูทางในการพัฒนาอาชีพนั้น ๆ ใหรุดหนาไดดีกวา คนทไี่ มม คี วามถนัด
หนวยที่ 1 : ความรูเบ้ืองตนเกี่ยวกบั งานอาชพี 27 1.8.1.3 เจตคติท่ีดีตองานอาชีพ เปนความรูสึกภายในของแตละคนที่มีตองานอาชีพ ไดแก ความรักศรัทธา ภาคภูมิใจ และความจริงใจ เปนตน ซึ่งความรูสึกเหลาน้ีเปนแรงผลักดันใหคนเกิด ความมานะ อดทน มงุ ม่นั ขยนั กลา สู กลา เสี่ยง ทาํ ใหประสบความสาํ เร็จในการประกอบอาชีพไดการ ทจี่ ะตดั สนิ ใจเลือกอาชีพตอ งนาํ ขอ มูลตา ง ๆ มาวิเคราะหด งั นี้ 1) วิเคราะหสภาพท่ีเปนอยู หมายถึง การวิเคราะหสภาพตัวตนท่ีบุคคล เปนอยูในเวลาน้ัน ไดแก สภาพความพรอมในการประกอบอาชีพ ความสนใจ หรือความชอบในงาน อาชีพตาง ๆ ทบี่ คุ คลกาํ หนดเปาหมายและตดั สนิ ใจเลอื ก 2) วิเคราะหทางออก หมายถึง แนวทางในการดําเนินงานท่ีผูวิเคราะหเห็นวา ในกรณที ีส่ ภาพท่ีเปน อยูน ั้นไมเ ปนไปตามความตองการหรือตามท่ีกําหนดแตมีแนวทางการดําเนินงาน อน่ื ท่ที าํ ใหเปนไปตามที่ตองการได จะตองตัดสินใจเลือกทางออกหรือวิธีการที่เหมาะสมเปนไปไดมาก ท่สี ดุ 3) วิเคราะหความเปนไปได หมายถึง การวเิ คราะหค วามสัมพันธระหวาง สภาพท่เี ปนอยูกับแนวทางทีจ่ ะดาํ เนนิ การนน้ั เปน สิง่ ทส่ี ามารถจะทาํ ใหเ กดิ ขน้ึ ไดจริงหรือ 4) ตัดสินใจเลือก เปนการสรุปการตัดสินใจเลือกอาชีพหลังจากที่มีการ วเิ คราะหเปรยี บเทียบอยา งละเอียดรอบคอบแลว 1.8.2 การวิเคราะหค วามพรอ มและความเปน ไปไดข องอาชีพที่ตดั สินใจเลอื ก เม่ือตัดสินใจวาจะประกอบอาชีพใดแลว เพ่ือใหเกิดความมั่นใจวาอาชีพท่ีเลือกน้ันจะ สามารถดําเนินการไดจําเปนตองมีการวิเคราะหความพรอมและความเปนไปไดของอาชีพท่ีตัดสินใจ เลอื ก เน่ืองจากมนุษยเรามีความถนัด ความสามารถ และความสนใจในอาชีพแตกตางกัน เปนสาเหตุ ใหตองรจู ักตนเอง รูจักงานอาชีพตา ง ๆ อยางกวางขวาง รวมทั้งพิจารณาการเลือกอาชีพวามีงานอะไรบาง ทต่ี นเองชอบและสนใจมากที่สุด ซึ่งอาชีพน้ัน ๆ เหมาะสมกับความรู ความสามารถ อุปนิสัย ใจคอ และ บุคลิกลักษณะ จะทําใหการตัดสินใจเลือกอาชีพเปนไปอยางถูกตอง และประสบความสําเร็จในการ ประกอบอาชพี น้ัน ๆ โดยมขี ้ันตอนการวิเคราะห (แสดงดังแผนภมู ิที่ 1.2)
หนว ยที่ 1 : ความรเู บือ้ งตนเกย่ี วกบั งานอาชพี 28 อาชีพท่ตี ดั สินใจเลอื ก ความพรอ มของตนเองในการ ความเปน ไปไดในการ ประกอบอาชีพ ประกอบอาชีพ 1) เงินทนุ 1) สวนแบงการตลาด 2) แรงงาน 2) การขยายกจิ การ 3) วสั ดอุ ปุ กรณ 3) ความม่นั คงในชวี ติ 4) สถานประกอบการ 5) วัตถดุ บิ พรอม 6) คณุ สมบัติทจ่ี าํ เปน ไดแก ความรู ความสามารถ ทกั ษะ ประสบการณ สขุ ภาพ 7) ความถนัด/ใจรกั ในอาชพี ไมพรอม กาํ หนดโครงการ ไมพ รอม ลมเลิก และแผนงาน ลมเลิก การประกอบอาชีพ แผนภูมิที่ 1.2 ขั้นตอนการวเิ คราะหความพรอมและความเปน ไปไดของอาชีพทต่ี ดั สนิ ใจเลอื ก ทม่ี า : ศูนยส งเสรมิ การศึกษาตามอธั ยาศัย [Online]. Available URL: http://dnfe5. nfe.go.th/ilp/42033/
หนว ยท่ี 1 : ความรเู บ้อื งตน เกีย่ วกับงานอาชีพ 29 1.9 ปจ จัยสําคญั ทีม่ ีผลตอความสําเร็จในการประกอบอาชีพ การประกอบอาชีพใหประสบผลความสําเร็จ ผูประกอบอาชีพตองใหความสําคัญกับปจจัย ตา ง ๆ ดังน้ี 1.9.1 ศึกษาวเิ คราะหอาชีพทีต่ อ งการทาํ การวิเคราะหอาชีพเปนปจจัยสําคัญที่ทําใหบุคคลมีความรู ความเขาใจอาชีพในดาน ตาง ๆ ขอมูลท่ีไดจะเปนประโยชนในการตัดสินใจเลือกอาชีพใหเหมาะสมกับตนเอง รวมทั้งความ เปน ไปไดตอการตัดสนิ ใจเลือกอาชีพนน้ั ๆ การศึกษาวเิ คราะหอ าชพี ควรวิเคราะหร ายละเอียดดังน้ี 1.9.1.1 ลกั ษณะอาชีพโดยศึกษารายละเอียด ลักษณะงาน ขนั้ ตอนการประกอบอาชพี การวางแผน การจัดการ และการบริหารงานอาชีพน้นั ๆ 1.9.1.2 สภาพแวดลอ มในการประกอบอาชีพ โดยศึกษาสถานท่ีตั้งของหนวยงาน และ สภาพแวดลอ มท่ัวไป 1.9.1.3 คุณสมบัติของผูประกอบอาชีพ โดยศึกษาวาอาชีพแตละประเภทตองการบุคคล ทม่ี ีคุณสมบตั ิอยา งไร ไดแ ก ความรูความสามารถ ประสบการณ เพศ อายุ อุปนสิ ยั ในการทํางาน 1.9.1.4 สภาพการจางงาน โดยศึกษาคาตอบแทนในการประกอบอาชีพแตละ ประเภทเปนวันหรือเดือน การไดรับคาตอบแทนข้ึนอยูกับวุฒิการศึกษา ความสามารถ หรือ ประสบการณในการทํางาน ช่ัวโมงทํางานการทํางาน การทํางานลวงเวลา การทํางานในวันหยุดหรือ ผลประโยชนอ นื่ ๆ 1.9.1.5 สภาพการประกอบอาชีพ โดยศึกษาสถานที่ประกอบอาชีพวามีสภาพ อยางไร ทํางานในที่รมหรือกลางแจง มีความเส่ียงในการทํางานหรือไม อุปกรณในการทํางานเปน อยางไร 1.9.1.6 ความกาวหนาในการประกอบอาชีพ โดยพจิ ารณาถึงโอกาสที่ผูประกอบ อาชีพ และความกาวหนาในการทํางาน ไดแก การเล่ือนขั้นเงินเดือน เล่ือนตําแหนง และการไดรับ เงนิ ชวยเหลือเม่ือเกษยี ณอายุการทํางาน 1.9.1.7 โอกาสอื่น ๆ ไดแก การศึกษาตอ การฝกอบรม การศึกษาดูงานภายในประเทศ และตางประเทศ เปนตน 1.9.2 การวิเคราะหต นเองเกีย่ วกบั งานอาชีพ การศึกษาตนเองเปนการมองอยางรูจักและเขาใจตนเองในการหางานทํา หมายถึง รวู ามคี วามรคู วามสามารถ มีทักษะ ความสนใจ และมีบุคลิกภาพเปนอยางไร ซึ่งแตละคนจะตองรูจัก วิเคราะหสํารวจและพจิ าณาลักษณะขอ ดีและขอบกพรองดงั นี้
หนวยท่ี 1 : ความรเู บอื้ งตน เกย่ี วกับงานอาชพี 30 1.9.2.1 ความรูความสามารถ หมายถึง ความรูในสาขาวิชาท่ีตองการประกอบอาชีพ ความสามารถในการคิดคนหาเหตุผล วิเคราะหสังเคราะหงานโดยสื่อความหมายหรือแสดงออกให ผูอ่ืนเขาใจได เชน ตองการประกอบอาชีพชางไฟฟาก็ควรมีความรูเกี่ยวกับงานไฟฟาทั้งดานทฤษฎี และปฏิบัติ 1.9.2.2 ทักษะในการทาํ งานเปนความสามารถท่ีตอ งใชในการทํางานทุกอาชีพ เชน ทักษะการ คํานวณ ทักษะการประกอบอาหาร ถาเราคนพบทักษะท่ีมีอยูในตัวเราและสามารถนําทักษะมาใชให เปนประโยชนตอการทํางานก็จะชวยใหเราประสบความสําเร็จในการประกอบอาชีพ ทักษะในการ ทํางานท่สี ําคัญไดแ ก 1) ทักษะการสื่อสาร สามารถพูดหรือแสดงกิริยาทาทางใหผูอื่นเขาใจได ใชถ อ ยคําสภุ าพเหมาะสมกับบุคคลและกาลเทศะ เปนนกั ฟงท่ีดีสามารถเขยี นสรุปและนาํ เสนองานได 2) ทักษะการจัดการ สามารถคัดเลือกบุคคลจัดสรรทรัพยากร งบประมาณ วัสดุ อุปกรณและเครื่องมือในการทํางานไดอยางเหมาะสม ทําใหการดําเนินการตาง ๆ สําเร็จลุลวงไดอยาง มีประสิทธิภาพ 3) ทกั ษะดา นงานเทคนิค สามารถนาํ เทคนิคตาง ๆ มาใชใ นการทํางาน ไดแก เทคนิคการซอมแซมอปุ กรณไ ฟฟา หรอื คอมพวิ เตอรไดเองโดยไมตองเรียกชาง ทําใหงานไมหยุดชะงัก สามารถดาํ เนินงานตอจนแลว เสรจ็ และมคี ณุ ภาพ 4) ทกั ษะดา นเทคโนโลยสี ารสนเทศ สามารถนํามาใชประโยชนในการทํางาน ไดอยางมปี ระสทิ ธิภาพ 5) ทักษะการแกปญหา สามารถแยกแยะปญหาตาง ๆ คนหาวิธีการแกไขและ เลอื กใชวธิ ีการแกปญหาอยางมเี หตผุ ล เพ่ือใหทํางานไดส ะดวกและประสบผลสาํ เร็จ 1.9.2.3 ความถนัดหรือความสามารถพิเศษ หมายถึง ศักยภาพที่มีอยูในตัวบุคคล เปนพรสวรรคส ั่งสมจากประสบการณห รือเกดิ ข้นึ จากการศึกษาคนควา ความถนัด หรือความสามารถ พเิ ศษเหลา น้ี ผทู ี่รูจักตนเองดีควรนํามาใชใ หเ กิดประโยชนในการประกอบอาชีพ 1.9.2.4 จุดเดน เปน จุดสนใจทีท่ าํ ใหผ ูอ ืน่ มองเหน็ ภาพลักษณห รือคดิ ถึงเรา ไดแก การ พูดจาไพเราะ เขากับคนงาย ซื่อสัตย ตรงไปตรงมา ซ่ึงเปนลักษณะทางบุคลิกภาพที่ทุกคนมีอยูใน ตนเอง และสามารถนาํ มาใชใหเ หมาะสมกับการประกอบอาชีพ 1.9.2.5 ความชอบ ความสนใจและความตองการ เพื่อใหเกิดความพอใจและเปนธรรม สําหรับตนเองแลว จึงเลือกอาชีพที่ชอบมากท่ีสุดซึ่งจะทําใหมีความสุข ภาคภูมิใจและประสบความสําเร็จ ในอาชีพนั้น ๆ
หนว ยที่ 1 : ความรูเ บ้อื งตน เกย่ี วกับงานอาชพี 31 1.9.2.6 คานิยมในการทํางาน หมายถึง สิ่งท่ีเรายึดถือวาดีงามสมควรปฏิบัติตาม ไดแก คา นยิ มเร่ืองความซ่ือสตั ย ความมนั่ คง ความเสียสละ คานิยมเปนตัวกําหนดสิ่งที่มีคุณคาตอชีวิตถาเรา คดิ วาสง่ิ ใดสําคญั ตอการทาํ งานการตัดสนิ ใจเลอื กอาชีพท่ีเหมาะสมกับตนเองก็จะชวยใหเรามีความสุข และความพอใจกบั การทาํ งานมากยง่ิ ข้นึ 1.9.2.7 อุปนิสัย เปนลักษณะภายในจิตใจที่แสดงเปนพฤติกรรรมออกมาใหผูอื่น เห็นทางวาจา แววตา สหี นา อารมณ นา้ํ เสยี ง และกิรยิ าทาทางตาง ๆ ถาเรารูจักอุปนิสัยของตนเอง กจ็ ะชวยใหเตรียมตัวและเลอื กประกอบอาชพี ไดงายข้ึน 1.9.2.8 ขอจํากัดในการทํางาน หมายถึง ส่ิงท่ีไมสามารถนําไปใชในการประกอบ อาชีพไดและทําใหเกิดอุปสรรคตอการทํางาน เชน ท่ีพักอาศัย การเดินทาง มีโรคประจําตัว ไมควร ปด บังตนเองเพราะอาจทาํ ใหเ ลือกประกอบอาชพี ผดิ และเกดิ ความลมเหลวในการทาํ งาน 1.9.2.9 บคุ ลิกภาพ หมายถงึ ลักษณะสวนรวมของบุคคลซ่ึงประกอบดวยส่ิงท่ีปรากฏ ทางรางกาย นิสัยใจคอ ความรูสึกนึกคิด หากรูจักและเขาใจในบุคลิกภาพของตนเองก็สามารถเลือก ประกอบอาชีพใหเ หมาะสมกับตนเองมากทส่ี ุด ลักษณะสําคญั ๆ ของบคุ ลิกภาพมีรายละเอยี ดดงั นี้ 1) ทางกายภาพ ไดแ ก การเปนผูท่ีมีรปู รางหนาตาดมี ีสขุ ภาพรางกายแข็งแรง 2) ทางสมอง ไดแก ความรูด ี ปญญาดี และมีความจําดี 3) ความสามารถ ไดแ ก มปี ระสบการณ และความถนัดที่เกิดจากการฝกฝน 4) ความประพฤติ ไดแ ก เปนคนสุภาพออนโยน มนษุ ยสัมพนั ธดี มีนํา้ ใจ 5) อารมณแ ละกําลงั ใจ เชน ใจเยน็ อดกล้นั ไมฉ ุนเฉยี ว ไมทอถอย 1.9.3 ดา นคณุ ลกั ษณะทพี่ ึงมีในการประกอบอาชีพ คณุ ลักษณะการปฏบิ ัตงิ านและปฏบิ ัตติ นในแตล ะอาชพี แตกตางกนั ดังน้ี 1.9.3.1 การเปนผูกลาไดกลาเสีย มีความอดทนสูง มีความรอบรูเทาทันเศรษฐกิจ และเหตกุ ารณบ า นเมือง รูจกั กลยทุ ธการแขง ขันกับคแู ขง 1.9.3.2 มีมนษุ ยสมั พนั ธด ี ยม้ิ แยม แจม ใส อดทน อดกลัน้ 1.9.3.3 มคี วามกระตือรือรน มีวินัย ขยัน อดทน ยอมรับในกฎเกณฑและมีความ ซ่ือสัตย
หนวยที่ 1 : ความรเู บ้อื งตน เก่ยี วกบั งานอาชพี 32 1.10 ประโยชนของงานอาชพี อาชีพทุกอาชีพลวนมีคุณคาและมีประโยชนตอมนุษยในสังคม ประโยชนของอาชีพสามารถ จาํ แนกไดด งั น้ี 1.10.1 ดานตนเอง (Yourself) การประกอบอาชีพฝกใหบุคคลมีวินัย ซื่อสัตย รับผิดชอบ และรูคุณคาของเงิน รายไดที่เปนคาตอบแทนจากการประกอบอาชีพ ทําใหรูจักใชจายเงินอยางประหยัด มีการวาง แผนการใชจ ายเงิน การเก็บออมเงนิ เพื่อมน่ั คงของชีวิตในอนาคต 1.10.2 ดา นครอบครวั (Family) การประกอบอาชีพเปนการสงเสริมคุณคาใหตนเองและสมาชิกในครอบครัว เปน ตวั อยา งแกบคุ คลในครอบครัวและบคุ คลอืน่ ๆ ในสงั คม 1.10.3 ดา นชุมชน (Community) การประกอบอาชีพของบุคคลในสังคมเปนการสรางรายไดใหแกชุมชน ทําให เศรษฐกิจชุมชนดีขึ้น ทําใหชุมชนมีความเขมแข็ง ทําใหผูคนในชุมชนมีความรูสึกรักและผูกพันกัน ตลอดจนมีเจตคติทด่ี ตี อชุมชนและทองถิ่นของตนเอง 1.10.4 ดานประเทศชาติ (Nation) เมื่อประชาชนในประเทศมีอาชีพ มีรายได รัฐก็สามารถเรียกเก็บภาษีเงินได และนํา รายไดจากการเก็บภาษีมาพัฒนาประเทศในดานตาง ๆ ใหมีความเจริญกาวหนาทัดเทียมนานา ประเทศได สรุป มนษุ ยเ รามคี วามถนัด ความสามารถ และความสนใจในงานอาชีพแตกตางกัน บางคนเหมาะที่ จะทํางานดานหัตถกรรม บางคนเหมาะสมท่ีจะทํางานเก่ียวกับเครื่องจักรกลหรืองานท่ีเกี่ยวของกับ ดานวิทยาศาสตร สวนบางคนอาจจะเหมาะสมที่จะทํางานเกี่ยวกับการสอนหนังสือ การชวยเหลือ ติดตอสื่อสารและใหบริการประชาชน เปนตน และพรสวรรคที่มีไมเหมือนกันทําใหไมสามารถทํางาน ชนิดเดียวกันได ขอสําคัญก็คือ ตองรูจักตนเอง และรูจักงานอาชีพตาง ๆ อยางกวางขวาง รวมทั้ง พจิ ารณาดูวา มงี านอะไรบางที่ชอบและสนใจมากท่ีสุด และงานน้ัน ๆ เหมาะสมกับอุปนิสัยและบุคลิก ลักษณะของตนเองหรอื ไม
หนว ยท่ี 1 : ความรูเ บือ้ งตนเกย่ี วกับงานอาชีพ 33 การประกอบอาชีพที่ตรงกับความถนัด ความรูความสามารถ และความตองการของตนเอง จะสง ผลใหค วามความสําเรจ็ ในการประกอบอยา งยง่ั ยนื และเกดิ ความภาคภมู ใิ นตนเอง การเรียนรูทจี่ ะวางแผนการตัดสินใจเลือกอาชพี ทาํ ใหมีขอ มูลอาชพี ตาง ๆ ที่จะนํามาใชในการ คนหาตนเองวามีความเหมาะสมกับอาชีพใด เพื่อความพึงพอใจ ความสุขในการประกอบอาชีพ และ พฒั นาอาชีพของตนใหบรรลุเปาหมายสงู สุดไดต ามความคาดหวงั
หนว ยท่ี 1 : ความรเู บอื้ งตนเกีย่ วกบั งานอาชีพ 34 แบบฝกหดั หนว ยที่ 1 ตอนที่ 1 คาํ ชแี้ จง ใหน กั เรยี นตอบคําถามตอ ไปน้ี (คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1. อาชพี หมายถงึ ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ 2. การประกอบอาชีพ หมายถึง ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ 3. ความสาํ คญั ของอาชพี มีอะไรบาง ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ 4. อาชพี ตามเนือ้ หาวชิ าของอาชพี มีกป่ี ระเภท อะไรบา ง ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. การแบงอาชีพตามลักษณะของการประกอบอาชพี มีกี่ลักษณะ อะไรบา ง ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ 6. ปจ จัยทต่ี องพิจารณาในการเลือกอาชีพมอี ะไรบา ง ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ 7. ปญ หาการเลือกอาชีพของผเู รยี นหรือผูสมัครงานมีอะไรบาง ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
หนวยที่ 1 : ความรูเ บอ้ื งตน เกี่ยวกับงานอาชพี 35 8. จงอธิบายขน้ั ตอนการตดั สินใจเลอื กอาชีพ ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ……………………………………...................................................................................................................... 9. ปจจยั ทม่ี ผี ลตอความสําเร็จในการประกอบอาชีพอะไรบาง ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ……………………………………...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ 10. จงอธบิ ายความหมายของการมองเห็นชองทางในการประกอบอาชีพ ……………………………………………............................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ……………………………………...................................................................................................................... ******************************
หนวยท่ี 1 : ความรูเบื้องตน เกี่ยวกบั งานอาชพี 36 ตอนที่ 2 คาํ ชแี้ จง ใหนกั เรยี นทําเคร่อื งหมาย X ทับตวั อักษรหนา คําตอบที่ถกู ตองท่ีสุดเพียงขอเดียว (คะแนนเต็ม 20 คะแนน) 1. อาชพี หมายถึงขอ ใด ก. อาชพี คอื การทําหนา ท่ขี องมนษุ ยเ พอ่ื การดาํ รงชวี ติ ข. อาชพี คือ งานหรอื หนาทท่ี ีต่ อ งทาํ ดว ยตนเองแตเ พียงผเู ดยี ว ค. อาชีพ คือ งานท่ที ําเปนประจําไดคา ตอบแทนเปน รายไดเ พ่อื ใชจายในการดาํ รงชีวติ ง. อาชีพ คอื ผูป ระกอบการไมไดเ ปนเจาของกิจการแตเ ปน เพียงผูรบั จา งทํางานเทาน้นั 2. การประกอบอาชพี หมายถึงขอใด ก. งานทท่ี ําดวยความสมัครใจ ข. การทํามาหากนิ ของมนุษยใ นสังคม ค. การเลี้ยงดูตนเองและสมาชิกในครอบครัว ง. การทาํ มาหาเลีย้ งชพี จากรายไดท ท่ี ําประจาํ 3. อาชีพ คือสวนหนง่ึ ของชีวิตหมายความวา อยา งไร ก. อาชพี เปนสงิ่ สําคัญ ข. อาชพี กบั มนุษยเปนของคูกนั ค. อาชพี เทากับ 1 ใน 4 ของชีวิต ง. อาชีพเปน ส่ิงท่จี ําเปน ตอการดํารงชีวติ 4. มนุษยไดรับสงิ่ ใดจากการประกอบอาชีพ ก. ความสุขใจ ภาคภูมิใจ ข. เพ่ือนรว มงานเพ่ิมมากขึน้ ค. รายไดจ ากการประกอบอาชพี ง. ทกั ษะความชํานาญทเี่ กิดข้นึ จากการทํางาน 5. ขอใดไมใชความสําคัญของการประกอบอาชีพ ก. กอ ใหเกิดการจางงาน ข. ชว ยพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ค. มีการประกอบอาชีพหลากหลาย ง. สง เสรมิ และพัฒนาประชากรใหมงี านทํา
หนว ยท่ี 1 : ความรเู บือ้ งตน เกย่ี วกบั งานอาชพี 37 6. ประชากรชาวไทยสว นใหญป ระกอบอาชพี อะไร ก. อาชีพบรกิ าร ข. อาชีพเกษตรกรรม ค. อาชีพศลิ ปะ/หัตถกรรม ง. อาชพี อตุ สาหกรรมในครวั เรอื น 7. สายสมร ทํางานเปนพนกั งานอยใู นโรงแรมสุโขทัยสายสมรประกอบอาชพี ประเภทใด ก. อาชพี บริการ ข. อาชีพเกษตรกรรม ค. อาชพี ศลิ ปะ/หัตถกรรม ง. อาชีพอตุ สาหกรรมในสถานประกอบการ 8. การประกอบอาชีพในขอ ใดจดั อยใู นประเภทอตุ สาหกรรมในครวั เรอื น ก. อาชพี วิศวกร ข. อาชพี การทอเสอ่ื ค. พนกั งานฝา ยผลิต ง. อาชพี ทนายความ 9. ผูประกอบอาชีพลกั ษณะใดตอ งมีความโปรง ใส ตรวจสอบไดส งู สุด ก. ครู ข. ตาํ รวจ ค. แพทย ง. นักบัญชี 10. ผูทีช่ อบสืบเสาะคน หาความจริง ควรประกอบอาชีพลักษณะใด ก. ผสู ่อื ขาว ข .ชา งสาํ รวจ ค. โปรแกรมเมอร ง. พนกั งานพิสจู นอักษร 11. “มะลเิ ปนผทู มี่ คี วามละเอียดรอบคอบ ซอื่ สัตย” จากคณุ ลกั ษณะดังกลาวมะลคิ วรประกอบ อาชพี ใด ก. เจาหนา ทธ่ี รุ การ ข. เจาหนา ทกี่ ารเงิน ค. เจาหนา ทงี่ านพสั ดุ ง. เจา หนา ท่ีทะเบยี น
หนวยท่ี 1 : ความรูเบ้อื งตน เกยี่ วกบั งานอาชพี 38 12. การเลือกประกอบอาชพี ควรทาํ ส่ิงใดเปนอนั ดับแรก ก. ศึกษาอาชีพ ข. ศึกษาตนเอง ค. เขยี นใบสมคั รงาน ง. ตดั สินใจเลอื กอาชีพ 13. ขอมูลใดไมจ ําเปน ตอ งนาํ มาพจิ ารณาในการตดั สินเลือกอาชพี ก. ความชอบ ความสนใจ ข. ความถนัด คา นิยมในสงั คม ค. ความร่ํารวย ฐานะทางสังคม ง. ขอ มลู ดานสตปิ ญญาความสามารถของตนเอง 14. การเลอื กประกอบอาชีพท่ีตนเองชอบ มีความถนดั จะเกิดผลดอี ยางไร ก. ทาํ ใหข ยันทํางาน ข. ทาํ ไดไ ดร บั รายไดสงู ค. ทาํ ใหทาํ งานไดรวดเรว็ ง. มคี วามสขุ ในการทํางาน 15. วธิ ีการมองหาโอกาสในการประกอบอาชพี ท่ีตนเองสนใจทเ่ี หมาะสมและไดผลดีท่ีสุดคือขอใด ก. เขา ฝก งานในหนว ยงานที่สนใจ ข. พูดคุยกับผูประกอบอาชพี ที่กําลังสนใจ ค. หาขอมลู อาชพี ทสี่ นใจจากอินเทอรเ น็ต ง. รวมกจิ กรรมการประกอบอาชพี ในหองเรยี น 16. ปจ จัยที่ไมเกีย่ วขอ งกบั การพฒั นาตนเองใหม องเหน็ โอกาสในการประกอบอาชีพไดแ กขอใด ก. ความรู ความสามารถ ข. ทกั ษะ ความชาํ นาญในงาน ค. ความชอบ ความสนใจ ความถนัด ง. เลือกเรยี นสายอาชพี ตามใจพอแม 17. นักเรียนควรตัดสนิ ใจเลือกอาชีพจากองคประกอบใด ก. รายได ข. ตามเพือ่ นทเ่ี รียน ค. ความถนดั ของตนเอง ง. คา นิยมของผปู กครองและสงั คม
หนวยท่ี 1 : ความรูเ บื้องตนเกย่ี วกับงานอาชพี 39 18. ขอ ดีของการเตรียมความพรอมในการประกอบอาชพี คือขอใด ก. ไดเริม่ ทํางานเรว็ กวา ผูอ่ืน ข. ไดอาชพี ตรงกบั ความตอ งการของพอแม ค. เลอื กอาชีพไดตรงกับความถนัดของตนเอง ง. ใชเวลาตัดสินใจนอย ประหยัดเวลา ไดง านเรว็ 19. การวางแผนการใชจา ยเงนิ การเก็บออมเงนิ เพอื่ สรา งความม่ันคงใหกบั ชวี ิตเปน ผลประโยชน ของการประกอบอาชีพที่เกดิ ขึ้นตอใคร ก. ตอ ประชาชนในชมุ ชน ข. ตอสังคมและส่งิ แวดลอม ค. ตอตนเองและสมาชิกในครอบครัว ง. ตอ ความมง่ั คง่ั ของสถานประกอบการ 20. พระจนั ทร มกี ารแบงเวลาจากการประกอบอาชพี เพือ่ ดแู ลครอบครวั ดูแลสขุ ภาพของตนเอง และรวมกิจกรรมกบั สังคม พระจนั ทรเปน คนอยางไร ก. เกง การบรหิ ารคน ข. เกงการบริหารตนเอง ค. เกงในการดาํ เนินชีวติ ง. เกงในการปฏบิ ตั งิ าน
หนวยท่ี 1 : ความรเู บ้ืองตนเกี่ยวกับงานอาชพี 40 เฉลยแบบฝกหัด หนว ยท่ี 1 ตอนท่ี 1 คําชแ้ี จง ใหนักเรียนตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. อาชีพ หมายถงึ อาชพี หมายถงึ กิจการงานที่บคุ ลใดบคุ คลหนึง่ ไดกระทาํ แลว ไดรบั คาตอบแทนเปนรายได . เพอ่ื นาํ ไปใชใ นการดาํ รงชีวติ และตอบสนองความตอ งการทางดานรางกาย อารมณ สงั คม และความ ตอ งการดานอ่นื ๆ ของตนเองรวมท้ังสมาชิกในครอบครวั . 2. การประกอบอาชพี หมายถึง การประกอบอาชีพ หมายถึง การทํามาหากินเล้ียงดูตนเองและครอบครัวที่เกิดจากกิจกรรม การผลิต หรือการบริการใด ๆ ท่ีกอใหเกิดผลผลิตและรายไดเปนปฏิบัติกิจการงานประจําท่ีสุจริต ไม ผิดศีลธรรม และเบียดเบียนสังคม สิง่ แวดลอม . 3. ความสาํ คัญของอาชพี มีอะไรบาง ความสาํ คัญของอาชพี มดี ังน้ี .. 1. สงเสริมคุณภาพชีวิตของมนุษยใหสามารถดํารงชีวิตอยูไดอยางปกติสุข เพราะผูที่มีอาชีพ จะมีรายได ทาํ ใหมอี ํานาจการซ้ือ (Power Purchasing) สินคาเพื่อการอุปโภคบริโภคท่ีจําเปนตอการ ดําเนินชวี ติ ประจาํ วันได ง .. 2. ทําใหเกดิ ความนาเชือ่ ถอื ในสังคม ผทู ี่มอี าชพี จะไดร ับความเชื่อถอื จากผูคนในสังคม เพราะ คา นิยมในสงั คมมนษุ ยมองวาคนท่ีมีอาชีพสามารถทํามาหากินเล้ียงตนเองไดเปนคนที่มีคุณภาพ จะไม ไปสรางความเดอื ดรอ นใหเ กดิ แกบ ุคคลอ่นื .. 3. สรางความเชื่อม่นั ใหกับผูท่ีจะมาใชช ีวิตอยรู วมกนั ผูท่ีมอี าชพี จะสรางความมน่ั ใจใหกับ . คูชีวติ วา จะสามารถสรางครอบครวั ทม่ี ีความสุขไดอยางแนนอน …… 4. รายไดจ ากการประกอบอาชีพสามารถดูแลใหการดําเนินชีวิตของครอบครัวเปนปกติสุข มี การเก็บสะสมการออมไวใชเ มอ่ื ยามเจ็บปวยในอนาคต …… 5. กจิ กรรมในสงั คมมคี วามเคล่ือนไหว เพราะความหลากหลายของอาชีพ กอใหเกิดการเช่ือม ประสานในจุดตางๆ เกิดการปฏิสัมพันธกันระหวางผูคนในสังคม ไดแก การซื้อขายสินคา กิจกรรม ตา ง ๆ กอ ใหเกดิ การพฒั นา เกิดสิง่ อาํ นวยความสะดวกตา ง ๆ เกิดขึ้นในสังคม มีถนนหนทาง รถไฟฟา และอ่ืน ๆ ……
หนว ยที่ 1 : ความรเู บ้อื งตนเกย่ี วกบั งานอาชีพ 41 4. อาชีพตามเน้อื หาวชิ าของอาชีพมกี ีป่ ระเภท อะไรบา ง การแบง อาชีพตามเนื้อหาวิชาของอาชีพสามารถจัดกลุมอาชีพตามเน้ือหาวิชาของอาชีพได 6 ประเภทดงั น้ี .. 1. อาชพี เกษตรกรรม (Agricultural Occupation) . 2. อาชีพอุตสาหกรรม (Industry Occupation) ประกอบดวย อุตสาหกรรมในครอบครัว . .อตุ สาหกรรมขนาดยอม อตุ สาหกรรมขนาดกลาง และอตุ สาหกรรมขนาดใหญ . 3. อาชีพพาณิชยกรรมและอาชีพบริการ (Commerce and Service Occupation) ประกอบดวย อาชีพพาณิชยกรรม (Commerce Occupation) และอาชีพบรกิ าร (Service Occupation) . 4. อาชีพคหกรรม (Spill Smoke Occupation) .. 5. อาชีพหตั กรรม (Handicraft Occupation) .. 6. อาชีพศลิ ปกรรม (Art Objectives Occupation) .. 5. การแบงอาชีพตามลักษณะของการประกอบอาชพี มกี ีล่ กั ษณะ อะไรบา ง การแบงอาชีพตามลักษณะของการประกอบอาชีพ สามารถจัดกลุมอาชีพตามลักษณะ การประกอบอาชีพไดเปน 4 ลักษณะดังน้ี .. 1. อาชีพอิสระ (Freelance) .. 2. อาชีพรับจา ง (Occupation work for) .. 3. อาชีพงานฝม อื (Craft Occupation) .. 4. อาชีพรับราชการ (Government Servant Occupation) รวมถึงเจาหนาที่ของรัฐ พนักงาน รัฐวสิ าหกิจ .. “ 6. ปจ จยั ท่ตี อ งพิจารณาในการเลือกอาชีพมีอะไรบาง ปจ จยั ท่ตี องพิจารณาในการเลือกอาชพี ขึ้นอยกู บั องคป ระกอบทีส่ าํ คญั ดังน้ี .. 1. ขอมูลดานอาชพี เปน ขอมูลทมี่ ีขอบขา ยกวา งขวางสรุปไดด งั น้ี .. 1.1 แนวโนมของตลาดแรงงานเปนขอมูลเก่ียวกับความตองการผูทํางานในดานตาง ๆ ใน ปจจุบัน และการพยากรณความตองการเพิ่มขึ้นหรือลดลงในอนาคตของตลาดแรงงาน 1.2 ลักษณะงานที่ตอ งการทาํ มลี กั ษณะอยางไร ผูทํางานจะตองทําอะไรบาง เปนงานท่ีทํา ใหเกดิ ความเพลิดเพลนิ หรอื กอ ใหเ กดิ ความเบ่อื หนา ย งานใหญห รืองานเล็ก มีความรับผิดชอบท่ีสําคัญ หรือไม ตองเก่ียวของกับตัวเลข สิ่งของหรือคน ตองใชเคร่ืองมืออุปกรณมากหรือไม ตองน่ังทํางาน ยืนทาํ งาน ตองเดนิ ทางหรือไม เปน ตน .. .
หนวยที่ 1 : ความรเู บอ้ื งตน เกี่ยวกับงานอาชพี 42 1.3 สภาพแวดลอ มของงาน ไดแก สภาพแวดลอมและบรรยากาศของงาน เชน รอน เย็น ช้ืน แหง เปยกฝุนละออง สกปรก เสียงดัง ในอาคาร กลางแจง ในโรงงาน มีสารพิษ มีสาร กมั มนั ตภาพรังสี มีความขัดแยง เปนตน .. 1.4 คุณสมบัติของผูประกอบอาชีพ ไดแก มีการกําหนดชวงอายุในการทํางานและ เกษียณอายุการทํางานไวอยางไร เพศ เปนอาชีพสําหรับเพศหญิงหรือเพศชาย หรือใหโอกาสทั้งหญิง และชาย หรือใหโ อกาสแกเพศใดเพศหนง่ึ มากกวา .. 1.5 การเขาประกอบอาชพี ตอ งมวี ธิ ีการอยางไร ไดแก โดยการสมัครงานกับนายจางดวย ตนเอง ตองมีการสอบสัมภาษณหรือตองสอบขอเขียน และถาเปนการประกอบอาชีพอิสระตองใชทุน ทรัพยเพ่ือดําเนนิ กจิ การมากนอยเพียงใด .. 1.6 รายไดในการประกอบอาชีพนั้น ๆ จะมีรายไดเปนวัน สัปดาห เดือน ป โดยเฉลี่ย แลวเปนเงินเทา ใด .. 1.7 ความกาวหนาอาชีพนั้น ๆ จะมีความกาวหนาเพียงใด จะตองมีการศึกษาอบรมเพิ่มเติม มีความสามารถหรือประสบการณอยางไรจึงจะไดเล่ือนข้ันมากนอยเพียงใด การประกอบอาชีพเดิม นําไปสอู าชีพใหมไ ดห รือไม .. 1.8 การกระจายของผูประกอบอาชีพ มีผูประกอบอาชีพมากนอยเพียงใดและกระจาย อยทู ่วั ประเทศหรอื มีอยเู พียงบางจงั หวัดทําไมจึงเปนเชนนั้น ผูประกอบอาชีพท่ีใดก็ไดหรือจะตองอยูท่ี ใดทหี่ น่งึ โดยเฉพาะ .. . 1.9 ขอดีและขอเสียของอาชีพข้ึนอยูกับความพอใจและความตองการของผูประกอบ อาชีพของแตละคน เน่ืองจากงานบางอยางอาจมีการทํางาน ลวงเวลา ทํางานในวันเสารอาทิตย หรือ วันหยดุ และการเดนิ ทางไปปฏิบตั ใิ นทองที่อ่ืน ๆ งานบางอาชีพมคี วามม่นั คงกวางานอาชีพอืน่ เปน ตน 2. ปจจัยสวนบุคคล ไดแก ลักษณะเฉพาะตัวของบุคคล ประกอบดวยคุณลักษณะ ดังน้ี ความสนใจ บุคลิกภาพ สติปญญา ความถนัด ประสบการณ แรงจูงใจ ความรบั ผิดชอบ ความอุตสาหะ ความตรงตอเวลา ความสามารถในการตดั สนิ ใจ วุฒิภาวะทางอาชีพ เพศ เช้ือชาติ อายุ ความแข็งแรง ของรางกาย . . 3. คานิยมในสังคม ประกอบดวยคุณลักษณะดังนี้ คานิยมทั่ว ๆ ไปทางการงาน จุดมุงหมาย ชีวิต จุดมุงหมายทางอาชีพ การรับรู เกียรติและช่ือเสียงของอาชีพ ทัศนคติตออาชีพตาง ๆ ความเขาใจ อาชีพที่เก่ียวกับคน ขอมูลจริยธรรมในการทํางาน การใชเวลาวาง ความตองการเปล่ียนแปลง ความ ตองการกฎเกณฑ ความตองการสนับสนุนชวยเหลือ ความตองการอํานาจ ความมั่นคง ความ ปลอดภัยการทาํ งาน .
หนวยที่ 1 : ความรเู บอื้ งตนเก่ยี วกบั งานอาชพี 43 7. ปญ หาการเลอื กอาชีพของผเู รยี นหรอื ผสู มคั รงานมีอะไรบาง ปจจบุ ันผเู รยี นและผทู ่กี ําลงั หางานทํามักจะประสบปญหาการเลือกอาชีพดังนี้ .. 1. ขาดความรูความเขาใจในการประกอบอาชีพตาง ๆ ขาดทักษะและรายละเอียดเก่ียวกับ โลกอาชีพ ไดแก ลักษณะของงานอาชีพ กระบวนการทํางาน ความกาวหนาในอาชีพ และความ ตองการของตลาดแรงงานในสาขาอาชีพนน้ั ๆ .. 2. ผเู รียนและผสู มคั รงานตองการความชวยเหลือเกี่ยวกบั การใหคําปรึกษา แนะนาํ . . แนะแนวอาชพี แนะแนวการศึกษาตอ และการเตรียมตวั กอ นเขา สตู ลาดแรงงาน .. 3. ผูเ รยี นและผสู มัครงานจะตองรขู ดี ความสามารถ สตปิ ญ ญา ความถนดั ความสนใจ และ . ความพรอมในการเลือกประกอบอาชีพทเี่ หมาะสมกับตนเอง .. 4. ปญหาทางดานเศรษฐกิจ ผูเรียนและผูสมัครงานจะตองมีความรูในเรื่องปญหาเศรษฐกิจ ซึ่งมผี ลตั้งแตก ารเลือกเรยี นตอ หรือศึกษาวาเม่ือสําเร็จการศึกษาแลวเปนที่ตองการของตลาดแรงงาน ตลอดจนการฝกพัฒนาตนเองเพิ่มเติมเพ่ือใหมีคณุ ลักษณะเดนในการสมัครงาน .. 8. จงอธิบายข้นั ตอนการตัดสนิ ใจเลือกอาชีพ การตัดสนิ ใจเลอื กอาชีพ หมายถึง การนําขอ มูลหลาย ๆ ดานของอาชีพที่จะเลือกมาพิจารณา อยางละเอยี ดถ่ถี วนประกอบการตดั สนิ ใจใหเหมาะสมกบั ความสามารถของตนเองใหมากที่สุดมีปญหา อุปสรรคนอยที่สุด การตัดสนิ ใจเลอื กอาชพี มขี น้ั ตอนทสี่ ําคัญดังนี้ .“ 1. ขอมลู ประกอบการตัดสนิ ใจพจิ ารณาขอมูล 3 ดาน ประกอบดว ย .. 1.1 ขอ มลู เกย่ี วกับตนเอง หมายถึง ขอมูลตาง ๆ ที่เกยี่ วกับการประกอบอาชีพท่ตี นเองมี . อยู เชน เงินทุน ทีด่ ิน อาคารสถานที่ แรงงาน เครอ่ื งมือเครื่องใช วสั ดุ อุปกรณ ความรทู ักษะตา ง ๆ ที่ จะนํามาใชในการประกอบอาชีพมีหรือไมอยา งไร .. 1.2 ขอ มลู เก่ียวกบั สภาพแวดลอมและสงั คม เชน ผทู ีจ่ ะมาใชบ รกิ าร (ตลาด) สวนแบงของ ตลาด ทําเลที่ตั้ง การคมนาคม ทรัพยากรที่จะเอื้อที่มีในทองถิ่น แหลงความรูตลอดจนผลที่จะเกิดข้ึน ตอ ชุมชน .. 1.3 ขอมูลทางวิชาการความรูทางเทคนิคตาง ๆ ท่ีจําเปนตออาชีพนั้น ๆ ไดแก การตรวจ ซอมแกไ ข เทคนคิ การบริการลกู คา ทักษะงานอาชพี ตาง ๆ เปนตน .. 2. ความถนดั โดยทั่วไป คนเราจะมีความถนัดแตกตางกันไป เชน ความถนัดในการทําอาหาร ถนัดในการประดิษฐ ฯลฯ ผูท่ีมีความถนัดจะชวยใหการทํางานน้ันเปนไปไดอยางสะดวกรวดเร็ว คลองแคลว รวมท้ังยังชวยใหมองเห็นลูทางในการพัฒนาอาชีพนั้น ๆ ใหรุดหนาไดดีกวาคนท่ีไมมี ความถนดั .
หนวยที่ 1 : ความรูเ บื้องตน เก่ียวกบั งานอาชีพ 44 3. เจตคตทิ ด่ี ีตอ งานอาชีพ เปนความรูสึกภายในของแตละคนท่ีมีตองานอาชีพ ไดแก ความรัก ความศรัทธา ความภูมิใจ ความจริงใจ เปนตน ซึ่งความรูสึกเหลานี้เปนแรงผลักดันใหคนเกิดความ มานะ อดทน มงุ ม่ัน ขยัน กลาสู กลาเสี่ยง ทําใหประสบความสําเร็จในการประกอบอาชีพไดการท่ีจะ ตัดสินใจเลือกอาชพี ตอ งนาํ ขอมลู ตาง ๆ มาวิเคราะห ดงั น้ี . 3.1 วิเคราะหส ภาพทเ่ี ปนอยู หมายถงึ สง่ิ ทีเ่ ปนอยูใ นขณะนน้ั เกี่ยวกบั เรื่องตาง ๆ ตอง . วิเคราะหตามสภาพจรงิ ทเ่ี ปน อยู .. 3.2 วิเคราะหทางออก หมายถึง แนวทางในการดําเนินงานท่ีผูวิเคราะหเห็นวาในกรณีท่ี สภาพท่เี ปนอยนู ั้นไมเ ปนไปตามความตองการหรือตามทกี่ าํ หนด แตอาจมีแนวทางการดําเนินงานหรือ ทางออกอ่ืน ๆ ท่ีจะทําใหเ ปนไปตามที่ตองการไดอ กี หลายวิธี ซึ่งตองตดั สินใจเลือกทางออกหรือวิธีการ ทีเ่ หมาะสมเปนไปไดม ากท่สี ดุ .. 3.3 วเิ คราะหค วามเปน ไปได หมายถึง การวเิ คราะหความสมั พนั ธร ะหวา งสภาพที่เปนอยู กับทางออกแนวทางท่จี ะดําเนินการน้ัน เปนสิ่งท่ีสามารถจะทําใหเกิดขึ้นหรือเปนไปไดจริงหรือไมตาม ทางออกท่ีคิดไว .. 3.4 ตัดสินใจเลือก เปนการสรุปตัดสินใจเลือกอาชีพหลังจากท่ีมีการวิเคราะห เปรยี บเทียบอยา งละเอยี ดรอบคอบแลว .. 9. ปจ จัยทีม่ ผี ลตอ ความสาํ เร็จในการประกอบอาชีพอะไรบาง ปจจยั ทีม่ ผี ลตอความสาํ เร็จในการประกอบอาชพี มดี ังน้ี .“ 1. การศกึ ษาวเิ คราะหอาชพี ท่ีตอ งการทํา เปน ปจจัยสําคัญที่ทําใหบุคคลมีความรู ความ . เขาใจอาชีพในดานตาง ๆ ขอมูลท่ีไดจะเปนประโยชนในการตัดสินใจเลือกอาชีพใหเหมาะสมกับ ตนเอง รวมท้ังความเปนไปไดตอการตัดสินใจเลือกอาชีพนั้น ๆ โดยทําการวิเคราะหดังนี้ 1) ลักษณะ อาชีพประเภท รูปแบบของอาชีพ 2) สภาพแวดลอมในการประกอบอาชีพ 3) คุณสมบัติของผู ประกอบอาชีพ 4) สภาพการจางงานโดยศึกษาคาตอบแทนในการประกอบอาชีพแตละประเภทซ่ึง อาจไดรับคาตอบแทนเปนรายวัน รายเดือน การไดรับคาตอบแทนอาจขึ้นอยูกับวุฒิการศึกษา ความสามารถหรือประสบการณในการทํางานก็ได นอกจากน้ียังศึกษาเก่ียวกับช่ัวโมงทํางานการ ทํางานลวงเวลาการทํางานในวันหยุดหรือผลประโยชนอ่ืน ๆ 5) สภาพการประกอบอาชีพวามีสภาพ อยางไรทํางานในท่ีรมหรือกลางแจง มีความเสี่ยงในการทํางานหรือ ไมอุปกรณในการทํางานเปน อยา งไร 6) ความกา วหนาในการประกอบอาชพี . 2. การวิเคราะหตนเองเก่ียวกับงานอาชีพ เปนการมองอยางรูจักและเขาใจเกี่ยวกับตนเอง โดยพจิ ารณาจากส่ิงตอไปน้ี 1) ความรูความสามารถ ความสนใจ 2) ทักษะในการทํางานเปนความสามารถที่ ตอ งใชใ นการทํางานทุกอาชีพ 3) ทักษะการสื่อสารสามารถพูดหรือแสดงกิริยาทาทางใหผูอื่นเขาใจได ใชถอ ยคาํ สภุ าพเหมาะสมกบั บุคคลและกาลเทศะ 4) ทักษะการจัดการสามารถคัดเลือกบุคคล จัดสรร
หนว ยที่ 1 : ความรเู บือ้ งตนเกย่ี วกบั งานอาชีพ 45 ทรัพยากร งบประมาณ วัสดุอุปกรณและเครื่องมือในการทํางานไดอยางเหมาะสม 5) ทักษะดานงาน เทคนิคสามารถนําเทคนิคตาง ๆ มาใชในการทํางาน 6) ทักษะดานเทคโนโลยีสารสนเทศสามารถนํา คอมพิวเตอรมาใชประโยชนในการทํางาน 7) ทักษะการแกปญหาสามารถแยกแยะปญหาตาง ๆ คนหาวิธีการแกไขและเลือกใชวิธีการแกปญหาอยางมีเหตุผล 8) ความถนัดหรือความสามารถพิเศษ 9) จดุ เดนเปน จดุ สนใจที่ทาํ ใหผูอ่นื มองเห็นภาพลกั ษณหรือคิดถึงเรา เชน พูดจาไพเราะ เขากับคนงาย ซ่ือสัตย ตรงไปตรงมา ซึ่งเปนลักษณะทางบุคลิกภาพท่ีทุกคนมีอยูในตนเองและสามารถนํามาใชให เหมาะสมกับการประกอบอาชีพได 10) ความชอบความสนใจ 11) คานิยมในการทํางาน 12) อุปนิสัยเปน ลักษณะในจิตใจท่ีแสดงพฤติกรรรมออกมาใหผูอ่ืนเห็นทางวาจา แววตา สีหนา อารมณ น้ําเสียงและ กิริยาทาทาง 13) ขอจํากัดในการทํางาน 14) บุคลิกภาพ หมายถึงลักษณะสวนรวมของบุคคล ซึ่ง ประกอบดวยสิ่งที่ปรากฏทางรางกายนิสัยใจคอ ความรูสึกนึกคิด หากรูจักและเขาใจในบุคลิกภาพ ของตนเองก็สามารถเลือกประกอบอาชีพใหเหมาะสมกับตนเองมากทสี่ ดุ . . “ 3. คุณลักษณะที่พึงมีในการประกอบอาชีพดังน้ี 1) ผูประกอบการในแตละอาชีพสวนใหญมี คุณลักษณะของการเปนผูกลาไดกลาเสีย มีความอดทนสูง มีความรอบรูเทาทันเหตุการณตลาดและ บา นเมือง รูจักกลยุทธการแขงขันกับคูแขงขัน 2) ผูท่ีประกอบอาชีพเปนผูใหบริการควรมีคุณลักษณะ ของผทู ม่ี มี นุษยสัมพนั ธดี ยิ้มแยมแจมใส อดทน อดกลั้น 3) ผูประกอบอาชีพรับจางควรมีคุณลักษณะ ของผูทม่ี คี วามกระตือรอื รน มวิ ินัย ขยัน อดทน ยอมรับในกฎเกณฑ และมคี วามซอ่ื สัตย . . 10. จงอธิบายความหมายของการมองเหน็ ชองทางในการประกอบอาชีพ การมองเห็นชองทางการประกอบอาชีพ หมายถึง การศึกษาขอมูลความตองการของ ตลาดแรงงาน เพราะการเลือกประกอบอาชีพตามท่ีตลาดแรงงานตองการ ยอมมีโอกาสประสบ ความสําเร็จ มีอาชีพทํา มีรายไดเล้ียงดูตนเองและสมาชิกในครอบครัวไดไมยากลําบาก และเม่ือ มองเห็นชองทางการประกอบอาชีพแลวผูประกอบอาชีพสามารถวิเคราะหและวางแผนพัฒนาตนเอง ใหส อดคลอ งกับชองทางการประกอบอาชีพที่มอี ยูน้นั ดังน้ี .. 1. ทกั ษะความรูค วามชาํ นาญในงาน .. 2. ความชอบ ความสนใจสวนตวั ,. 3. การฟงความคิดเห็นจากแหลงตาง ๆ การพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับบุคคลอ่ืนจะ เปนแหลงความรูและกอใหเกิดความคิดริเริ่มสรางสรรคไดเปนอยางดี ชวยใหมีการวิเคราะหความ คิดเห็นตาง ๆ ไดชัดเจนข้ึน ชวยสรางความม่ันใจ มองเห็นจุดหมายปลายทางไดชัดเจนและมีความ รอบคอบเพ่ิมมากขึน้ กอ นตดั สนิ ใจลงมอื ทํา .. 4. การศึกษาคน ควา จากหนงั สือ นติ ยสาร หนงั สอื พิมพ วดี ีทัศน วิทยุ ดูรายการโทรทัศน . จะชวยใหเกิดความรูและความคิดใหม ๆ ได ..
หนวยท่ี 1 : ความรูเ บือ้ งตนเกีย่ วกับงานอาชพี 46 5. ขอ มูลสถิติ รายงานการวจิ ยั ขา วสารจากหนวยงานราชการและเอกชน รวมทั้งแผนพัฒนา เศรษฐกจิ แหงชาติ มาประกอบการพจิ ารณาตดั สินใจในการประกอบอาชีพ .. . 6. การเขารบั การฝกอบรมวิชาชีพจากสถาบนั ตา งๆ ทงั้ ภาครัฐและเอกชนที่เปด สอน. . วชิ าชพี กนั อยางแพรหลาย .. ตอนที่ 2 คําช้ีแจง ใหนักเรยี นทาํ เคร่ืองหมาย X ทับตัวอกั ษรหนา คําตอบท่ีถกู ตองทส่ี ดุ เพยี งขอเดียว (คะแนนเต็ม 20 คะแนน) ลาํ ดบั ขอ คาํ ตอบ 1 ค 2 ง 3 ง 4 ค 5 ง 6 ข 7 ก 8 ข 9 ง 10 ก 11 ข 12 ข 13 ค 14 ง 15 ก 16 ง 17 ค 18 ค 19 ค 20 ข
หนวยท่ี 1 : ความรเู บือ้ งตนเกย่ี วกบั งานอาชพี 47 ใบมอบหมายงาน หนวยที่ 1 วัตถปุ ระสงค 1. เพื่อใหน ักเรียนศกึ ษาและรวบรวมขอมลู การประกอบอาชีพของบคุ คลในครอบครวั และชมุ ชนุ ทนี่ กั เรยี นอาศยั อยู 2. เพอื่ ใหน ักเรยี นมีขอมูลประกอบการวางแผนการตดั สนิ ใจเลอื กอาชีพ คาํ ชแี้ จง ใหนกั เรยี นสาํ รวจและรวบรวมขอมูลการประกอบอาชีพของบุคคลในครอบครัวและชมุ ชน ทนี่ กั เรียนอาศยั อยูตามรายละเอยี ดท่ีกําหนดไวในตารางขา งลางดงั นี้ รายไดตอ สวัสดกิ ารที่ เสนทาง ท่ี ช่อื อาชพี ลกั ษณะงานที่ทํา เวลาทาํ งาน วันหรอื ไดรบั จาก การเตบิ โต เดอื น การทํางาน ในอาชีพ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เกณฑการประเมินผลการปฏิบัตงิ าน 1. รวบรวมขอ มลู อาชีพได 10 อาชพี ไดข อมลู ครบทุกรายการ ไดคะแนน 20 คะแนน 2. รวบรวมขอมลู อาชีพได 7 อาชีพ ไดข อมลู ครบทกุ รายการ ไดคะแนน 15 คะแนน 3. รวบรวมขอ มลู อาชพี ได 5 อาชีพ ไดข อมลู ครบทกุ รายการ ไดค ะแนน 10 คะแนน 4. รวบรวมขอ มูลอาชีพได 3 อาชีพ ไดข อมลู ครบทุกรายการ ไดค ะแนน 5 คะแนน
หนว ยท่ี 1 : ความรูเ บ้ืองตนเกยี่ วกบั งานอาชีพ 48 แบบทดสอบหลงั เรยี น หนวยท่ี 1 คําชแ้ี จง ใหนักเรยี นทาํ เคร่ืองหมาย X ทบั ตวั อกั ษรหนา คําตอบท่ีถกู ตองท่ีสุดเพียงขอ เดียว (คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาท)ี 1. การประกอบอาชีพ หมายถึงขอใด ก. งานท่ที าํ ดวยความสมัครใจ ข. การทํามาหากนิ ของมนุษยในสงั คม ค. การเลย้ี งดตู นเองและสมาชกิ ในครอบครัว ง. การทํามาหาเล้ียงชพี จากรายไดทีท่ ําประจาํ 2. ความสาํ คัญของการประกอบอาชีพคือขอใด ก. มเี พือ่ นรวมงานมากขึ้น ข. มคี วามสขุ เพราะมีอาชพี ประจํา ค. มีโอกาสใชความรใู หเกดิ ประโยชน ง. มรี ายไดส ําหรบั เล้ยี งตนเองและครอบครัว 3. อาชีพหลักของพลเมืองไทยสว นใหญไ ดแ กอาชีพใด ก. อาชพี เกษตรกรรม ข. อาชีพพาณิชยกรรม ค. ประกอบอาชพี ธุรกจิ บริการ ง. อาชีพอตุ สาหกรรมในครัวเรือน 4. ใครเปนผูท ตี่ ัดสนิ ใจเลือกประกอบอาชีพไดเหมาะสมกับตนเองมากทสี่ ุด ก. สริ ี เลอื กประกอบอาชีพนักรองเนื่องจากมรี ายไดสงู ข. สารินเลือกประกอบอาชพี ชา งไมเ พราะมีความรู ความชํานาญ ความชอบในงานไม ค. ดาวเรอื งเลือกประกอบอาชพี พยาบาลตามความตองการของสมาชิกในครอบครัว ง. นอ ยหนา เลอื กประกอบอาชีพพนกั งานบรกิ ารในโรงแรมแตพูดภาษาองั กฤษไมได 5. การเลอื กประกอบอาชีพท่ีตนเองชอบมีผลดอี ยางไร ก. มรี ายไดสูง ข. ขยนั ทาํ งาน ค. ทํางานไดร วดเร็ว ถูกตอง ง. มคี วามสุขในการทํางาน
หนวยท่ี 1 : ความรูเบ้อื งตน เก่ียวกบั งานอาชีพ 49 6. คณุ สมบัติพ้นื ฐานทผ่ี ูประกอบอาชพี ทุกระดับ ทุกตําแหนงตอ งมีคือขอ ใด ก. มีมนษุ ยสัมพันธดี ข. มคี วามรคู วามสามารถ ค. มที กั ษะความชาํ นาญงาน ง. มีประสบการณในการทาํ งาน 7. ปญหาสาํ คญั ที่สดุ ในการเลอื กประกอบอาชีพคือขอใด ก. ปญหาทางดานเศรษฐกจิ ของตนเอง ข. ขาดความรูความเขา ใจในการอาชีพ ค. ไมร คู วามสามารถและความถนดั ของตนเอง ง. ขาดทีป่ รึกษาใหค ําแนะนํา และแนะแนวการประกอบอาชีพ 8. การตัดสินใจเลือกอาชพี ควรพิจารณาองคประกอบใดนอกเหนือจากความรคู วามสามารถ และความถนัดของตนเอง ก. เปนอาชีพทส่ี จุ รติ ข. เปนอาชีพทม่ี รี ายไดส งู ค. เปนอาชีพท่ที าทาย ไมจาํ เจ ง. เปน อาชีพทตี่ องใชเ ทคโนโลยีสื่อสารได 9. ปจจัยทไี่ มมีผลตอความสําเร็จในการประกอบอาชีพไดแกปจจยั ใด ก. ความรบั ผิดชอบงานท่ีทาํ ข. การตดั สนิ ใจเร็ว กลา ได กลา เสยี่ ง ค. ซอ่ื สัตย รกั และผูกพันกับงานทท่ี าํ ง. รอบรูทันสมัย มวี สิ ยั ทศั นกวา งไกล 10. ประโยชนข องการประกอบอาชีพท่ีมีตอตัวผูประกอบอาชีพในระยะยาวคือขอใด ก. เปนการพฒั นาตนเองใหเ จริญกาวหนาในอาชีพ ก. ผูป ระกอบอาชพี มีประสบการณ ทักษะ ความชาํ นาญในงานท่ที าํ ค. สามารถตอบสนองความตองการและความพงึ พอใจของตัวผปู ระกอบอาชพี เอง ง. ผปู ระกอบอาชพี สามารถวางแผนการใชจา ย และเก็บออมรายไดเ พ่ือความมน่ั คงของชีวติ
Search
