HEALTH SCIENCE CLINICAL RESEARCH Vol. 36 No. 2 (2021): July - December

FErdoimtotrhiael BEdoiatrodr hscr Health science clinical research VOLUME 35 ISSUE 2 JULY - DECEMBER 2020 ISSN 27301737

From the Editor A Message from the Editor-in-Chief ว ใทคโคหทิวาวมางยดิวมแ่า1ิชลศรส9าู้ทะากวสนี่ผโัสาดตกัมรดยรวอทีคส์กิจยี่มรขุาัยาัีคบรภมกฉุณาอืจเีดCรหผผพอวคะวะลลlลนแาน่าiัคบnงชงลาเวำ�หซาาผiาพีะยเสcนีนสนลด่าวสงaวผนน่าหิจพขานlัสนาัยนอไรอัฒใRดปนี้ทอืทจใงeีคนโนรวโสุกเารsดรชวาวงง่าเeงับรยดร้ืกางอคพaื่อาสวรเาไุณรrตยนงสธิวราc็วแีกาอแราวรภhมลบตรจิัาสพนาา้วฉรัย)าาพทนกใทCบงอลขชยี้งเๆO่ารัอบองาส้์รนา(ากนนVงมรHะกจนศมI้ีเววุนดDe็เะปูนวาิมจดไับaพ-เ็ินจพยัยิทน1ผlเบัยtสแรเข9ท้ังยhกค่ิแงพวตแาเี่ทยแวาลปSทงพวารี่รตปมcะน็ยรมสกะiกรนาต่ลeศหดาาะส็สวnงน้ารรับลชู่ฉตาัตสcวดาาบมมีพeกตทิูแกกับหาิมรรยหลCรรทศารพาทรlลถวมกึi่ีศใ์ักn่ัวานิทน2มษาโยษicําวยลสาาขขาaเาากกตชสอผอlรลแม้นัรงนสูปงRัยสลคาคปาอeวุขะยวลรีรพsผยภคาหนนิeะ.มลมนศาีเ้ลดaกิ ปีงกรพไ.rาับ2าู้ททcาน็โแยน5ชhรรี่ไยจลเ6ดงาพววำ�ใะ=พ4ต้ิจหจนทัฒงาิแัยย้ควHีามมนกลาผนวนSหีงงบาะาามวCาากมมารนนาิจนRราละสกชยัว)วรกดอนขิอจทิจซมขุตับน้ึใัยังยาง่ึจกึ้นรนททงเทจอาดปไคาาาี่ไงึปรยิตน็ดนลงงขน่าอถคว้รนิาองoํายาับลชิมคเดเnรชาินกาสาวสlิญงต(าิกกiนยาตnริHชทกรคอทeอตว็ทคี่สeรผเีพ้ังน่ืงอรaน่ีใับลๆิมหมใวlกื่องหtพโ้ามาทhางอท้ข์เรถนี่ยหกอา่Sปมึงังวานลตcีกก้อมิจส่าiไีพางาeีปัยดนนกรริมnอ้ทญกัี้นัเนพcแา่ผวั้งหํากeน์ใลิจรยเนาาบะยัสะแaรกวสทดทนnพตาาำ�ัง้ับคdอิดรรรหหวสเรชนาาับื้อมา้ร และสําหรับความรูท่ีผมอยากจะนําเสนอในวารสารฉบับน้ีเปนสิ่งที่กําลังเกิดข้ึนกับบางทาน และ วัคซีนป้องกนั โรคโลคกูวหิดล-1า9นขในองปทจั าจนบุ เนัลยมคี ร4บั ชคนอื ดิ มดกี ้วายรกรันะบาไดด้แขกอ่งโรคไวรสั COVID-19 1. วัคซนี ชนดิ ไสวารรัสพโันคโธรกุ นรารสมายพันธุใหม 2019 เปนตระกูลของไวรัสท่ีกอใหอาการปวยต้ังแตโรคไขหวัดธรรมดาไปจนถึง ไดแ้ ก่ เอม็โรอคารทเ์ ี่มอีคน็ วเอาม(mรุนRแNรAง)มวาคั กซนี เชกนลมุ่ โนรี้คใชรเ้ะทบคบโนทโาลงยเใีดหินมหส่ างั ยเคใรจาตะะหวส์ ันาอรพอกนั กธกุลรารงม(เMอม็ EอRาSร-เ์ Cอoน็ Vเอ) (แmลeะsโsรeคnรgะeบrบRทNาAง:เmดินRNA) ท่ีเฉพาะเจาะจงกับหเชาื้อยไใวจรเัสฉียวัคบซพีนลจันะรทุนำ�แหรนง้าท(S่ีพAาRmS-RCNoAV)เขเป้าเนซตลนล์ ซแล่ึงเะปกนําสกาับยใพหัน้เซธลุใลห์ผมลทิตี่ไสมาเรคโยปพรตบีนมสาไกปอคน์ขอในงเมชน้ือุษไวยรกัสอซใึ่งหโเปกริดตีนนี้ คจMเสะวoียกรdชไรดวีeะติ้รrตnับไนุ้ ดaกร้ าะ1จรบ0าฉ0บกีด%ภข2อู้มรอรวมิคเะะาขคัลูุม้ บกบม็ซใกาานเีนบันขรดปขา้ทปขใจัอกนอวาจงลงเยงบบุม้ารรเรม่านัือดะษิงเวงิบนนกัทอัคบาื้อหูฮซยทPา่ันนีหใfายหชiา่ zงมนใง้สeเกจณดริดrนั้าินนฑคมงหี้ม4แลวีไีปาอรหขสยไรนูเดัปะใปไตจร้ดสอยบิับใาทิ นอหกสหธดคา์ิภาาีขรนธายฉน้ึ าพแดีใมรใจลณาน2ถะตกรสี่่อเาัฐขหาตรปม็มปา้ารเานยอ้ขะรเงใา้ชชถกจกอ้ืาแนัลลชพโ้าํานรมรวบคจเัคเชไนีานซด้ืออื้กีน้ปใจทนรหใาะี่มชนกา่ มีใงวคกชกางนร้ใณนัปนสณลปูค39ีาทัจน5ยส่ีจอ%ไปัปุบดาดนักป2โาด0า้อหไ1รยงด์ก9รเ้แสชันุนก่วอ้ือกน่แาไาววรกรคัวรงาปคัซัสรมว่นีซนทยานีขี้พ่ัวรกอขไนุบองปอแบคงราบรรไงดจิษั้งรแแแษิทัทลรกัทํะากPปใอใMfหอ้iนาzoงเกกeกกdาาrินัดรeรแกrลnาะaร 2. วคั ซีนชนภดิ าใวชะไ้ แวทรสัรเกปซน็ อพนาหเชะน(Rปeอcดoบmวมbinปaอnดtอvอiักraเสl บveไcตtวoาrยvaหcรcือiอnาeจ)เสียชีวิต การรักษาแบบประคับประคองเพ่ือ วัคซีนกลบุ่มรนรี้ใเชท้ไวารอัสาทกี่สาราปมาวรยถตตาัดงแๆตโ่งดพยันปธจุกจรุบรมันยเชังไ่นมมไวีวรัคัสซอีนะปดอีโนงก(ันAdโรeคnoแvลiะruยsัง)ไมโดมยีขนอำ�มมูลาทด่ีชัดัดแปเจลนงวพาันไธวุกรัสรรโคมโใหรน้ไมา่สามยารถ แบ่งตัวได้ และใส่สพาันรพธุันใหธมุกร2ร0ม1ข9องอไยวรูบัสนโรพค้ืนโผคิววิดได1น9าตนิดเพไปียดง้วใดย ขเมณื่อะนทําี่ขมอาฉมีดูลไเวบรื้อัสงพตานหแะสเหดลง่าในห้ีจเหะ็นเลวียานไวแรบัสบอกาาจรอตยิดูรเชอื้อดตไาดมใธนรไรมมกช่ี าติ ขโไโวดดอ้ รยยมัสกบลู อรรทะะษิ ช่ีดตัทดัีโมุ้ นเภAจไนsูมมtมิค่แraามุ้บกก่งZกทช2ตันeว0ั่วําัวทnา่1โใัง้นeมหแ9รc้ีงเตปะกมa่ยบจัโิดีอังดมจบภาจยบุปีใกัดาหนนัราวเ้สะปํ้วาระสรคัยค็นแา้ิทซาลไทงวฆนธีาแรริภชายอกัสาเนไนซชทพขดิ ตอื้อี่มหปนิบนสีชวอ้ที้ อาีวัดงใี่เดมิตชกชอียเาก้นันมต์ารนัอื่อกถอ่ปแาเาไฆขกพอวรา้าารดรทสรเห่ัสบชาปู่รโลวง้ือร่าราเมคงไะดยกวโมมินปคราาีหัยวสอ4ณิดาไดแจมยอ7บ1ึงใใอ0ย9รหจ-ักนังส8เตไเดช0ามสา์%นมไ่แบมดานสมแ้รไปะาตกีไถรนอ้ข่วพแไงำ�าวกพไในั ยรอหันธรสั ้ใกกุเหอมชชาระร้ใีน้ือรรนือด้ําเมไผโสีอมดทนู้ทียาูก ใี่ขจชี่มผสอใเีวีภูทเ่สนงขติ ูมี่ชตียผ้าไิคมิิดดไชูปปุ้มแ้เีวว1ชกพิตยอ0้ือันนบย0แไบซว%า่ามีกงงร(วC,ไพรัสราhไารโกวอยiค่อmต็ราองโสัากรpอามอานจยaะแรnม่าาดมหงสzีอโีว้มลeานาา่ าeายกขจกยพาaอะอรdเังนจปยรมeนธนุาน็nนุใกงแวoษุหวจคัรvย่ามะงซiจ์สr uนี ะาsทมย)่ีี พนั ธุ์ 5 (Human adคeลnาoยvคiลruึงsแtyตpเนe่ือ5ง)จโาดกยเบกริดษิ จทั ากCเaชnื้อSไinวรoัสBทioี่แมตปี กรตะาสงทิ กธันภิ าจพึงเปปอ้ นงเกรนั ่ือองายกาากรทปี่จระมสาณมา6ร0ถ%ระ,บไวุโรสัคอตะาดมโี อนาขกอางรมเนพษุ ียยงส์ าย พนั ธุ์ 26 (Humanอaยdา eงnเดoียvวiruจsงึ ตtyอ pงeอา2ศ6ยั )กโดารยทบดรษิสอัทบJทoาhงnหsอoงnปaฏnิบdตั กิJoาhรเnพsือ่oยnืนมยปี ันรเะชสื้อิทธภิ าพปอ้ งกันอาการประมาณ 64-72% และ ปไว้อรงัสกอนั ะอดาีโกนาขรอปงรมะนมษุ ายณ์สา9ย0พ%ไนัวรธสั์ุ 5ชนแลิดะนีม้ 2ีค6ว(าHมuเmปนaไnปไaดdทeี่มnีสoัตviวruเ ปsนtแypหeลง5รังaโnรdค2ส6)วนโดใหยบญรแิษพัทรกGรaะmจaายleผyา aนขกอางรรสัสัมเผซัสยี กมับปี ผรูตะิดสเิทชธื้อภิ าพ 3. วคั ซนี ท่ีทผําาจนาทกาโงปลระตอีนอสง่วเสนมหหนะง่ึ จขาอกงกเชา้อืรไ(อPrจoาtมeiนn้ําsมuูกbนu้ําnลitายvaปcจciจnุบeัน)ยังไมมีหลักฐานสนับสนุนการแพรกระจายเชื้อ วัคซีนท่ผี ผลาิตนโทดยางเทกคารโนพโ้นื ลผยิวนี สี้ ทมั ่ัวผโสั ลทกี่มีไคววราสั มแคลนุ้ วเมคายสมัมานผัสานปเาพกราจะมใชูก้ใแนลกะาตราผลสติ าวมัคาซรีนถแหพลารยเชชอื้ นผดิ า เนชท่นาวงคั Fซeนี xปo้อ-oงกraันlไขroห้ uวtดั eใหญ่ วคั ซีนป้องกนั ไวรัสตไดบั ดอกัวเยสบขบณี เะปนน็ ี้ยตัง้นคผงมลีิตขโอดจยํากกาัรดดสารา้นงอโปงครตคีนวขาอมงรเชูเก้ือ่ีไยววรกสั ับดเ้วชย้ือรไะวบรบัสโcคeโllรนcuาlสtuาrยeพ, ัyนeธaุใsหt,มb 2ac0u1l9ovแirลuะsกเาปรน็ ตน้ ท ปแลมร่ี วะ้ใี ชนมใ้าําน4มณป.า จัผว6จส0คั บุม-ซ9กนั ีน0บัคช%สอื นสนแาวปิดรพินาคักเอ้มรคชซรงีคกาื้อนีะกรวหตตแนั ะาีบานุ้บกมจยภรหาาสนรมูยอ(าเIดิเมสหnชเ์ ยีามNaร้ือรชืcอื่อoถีวtฉดสviติใดีvaัง่ิงนไนvaเขดขกatั้นอา้้eาx1สจงรd0ซรู่ึงมป0ง่ึา่ใvีชชผง%จaีวกลขจcิตาติอุบcยอจมiันจnยาูละยกูบeวกัง)นิชbรไผาะaมกcติวมuาสนุ้ ีหรlัมใoลขหผvัอกร้ ัสiา่rงฐuไงเาดชกsนไือ้าแมสยไลดวสนะีรรับใจัสา้ชึงสงโ้ มMแคนีคอโุaนรนวtกนrาตiาามxบี รทเMอสแ่ีมดี่ยพีพเตี ปงรันอ่นน็กตธอตราุ้กยวัะนรกมจโรรปาามะกยรใตตทกเนุ้ชนี่ีจลภื้อสะเ คมูผไแปียิาพมคงนรปีกข์ ทกรัอนราะงะงสซไวสจทิ่ึงริานพธสั ยภิคบโเราาชวคพนา้ือโปไําคไววอ้เวรขรงดิ ัสัาสก1โจนจั9คาาอโวกกราคั กซานี ร วคั ซนี กลปมุ่ รนะผ้ี เลทติ ศโดจยีนนาํแไลวระสัยโังรไคมโคพวบดิ ผ1ูป9วมยาทเล่ีมย้ี ีคงขวยาามยสจัมาํ นพวันนธมกาับกกแาลระขนนาํ มสางทส�ำินใหคเ้าเชแอ้ืตตอายยางกใาดรฉขดี ณวคั ะซนนี ี้ยจังะไกมรมะีหตนุ้ลัใกหฐร้ าา่ นงกาย สรา้ งภูมิคุม้ กนั ต่อไวสรนัสับทสกุ นสุน่วนกาเรสนมําือเนขไาดสร้ ัตับวเหช้อืรืไอวผรลัสิตโดภยัณตฑรงจแาตก่ไสมัตท่ วำ�จใหาก้เกสิดาโธราครเณพรัฐาปะเรชะอ้ื ชตาาชยนแจลีน้วทเ่ีอทาคจโจนะโลกยอนีให้ีเปเก็นิดวิธคีทว่ใีาชมก้ เสับี่ยวคังใซนนี การแพรกระจายเชื้อได ประชาชนท่ัวไปควรปองกันตนเองโดยหลีกเล่ียงการสัมผัสใกลชิดผูมีอาการปวย

FErdoimtotrhiael BEdoiatrodr ตับอักเสบเอโปลิโอชนิดฉีด จึงมีความคุ้นเคยในประสิทธิภาพและความปลอดภัยมานาน แต่เนื่องจากการเพาะเลี้ยงไวรัสต้องใช้ความ ระมัดระวังมาก ทําให้ผลิตได้ช้าและมีราคาแพง วัคซีนท่มี ีใชใ้ นปัจจบุ ัน ได้แก่ วัคซีนของบรษิ ัท Sinovac มปี ระสทิ ธิภาพป้องกันอาการ ประมาณ 50-70% ปอ้ งกนั การเสียชวี ิตได้ 100% ข้อห้ามและขอ้ ควรระวงั ในการฉีดวคั ซีนโควิด 19 วคั ซนี ทกุ ชนดิ มขี อ้ หา้ มคอื แพส้ ารทเี่ ปน็ สว่ นประกอบของวคั ซนี และเนอื่ งจากวคั ซนี เหลา่ นเ้ี ปน็ วคั ซนี ใหมจ่ งึ อาจไมม่ คี วามรใู้ นเรอื่ ง ปฏิกิริยาการแพ้ท่ีพบไม่บ่อย ในช่วงแรกจึงควรฉีดวัคซีนเหล่านี้ในสถานพยาบาลหรือสถานที่ ท่ีให้การช่วยเหลือกรณีมีปฏิกิริยารุนแรง และควรเฝา้ ระวงั อาการหลังการฉีดอยา่ งนอ้ ย 30 นาที หากมีอาการดงั ตอ่ ไปน้ี หลังไดร้ บั วคั ซีน รบี ไปพบแพทย์ ณ สถานพยาบาลใกล้บ้าน หรือโทร 1669 เพอื่ รับบรกิ ารทางการแพทย์ ฉุกเฉนิ • ไขส้ ูง • หนาวส่ัน • ปวดศีรษะรุนแรง • เหน่ือยแน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก หรอื หายใจไมอ่ อก • อาเจยี น มากกวา่ 5 ครงั้ • ผ่นื ขึน้ ทัง้ ตวั ผวิ หนงั ลอก • มจี ุดจาํ้ เลอื ดออกจาํ นวนมาก • ใบหน้าเบ้ียว หรอื ปากเบ้ยี ว • แขนขาอ่อนแรง กล้ามเนือ้ อ่อนแรง ไมส่ ามารถทรงตัวได้ • ต่อมนา้ํ เหลอื งโต øĆÖþćøą÷ąĀŠćÜĂ÷ŠćÜî• šĂ÷ǰช1กั đöหêรøอื ǰĀหúมĊÖดđúสęĊ÷ตÜิ ÖćøÿĆöñĆÿïøĉđüèêćǰÝöĎÖĒúąðćÖǰēé÷ĕöŠĕéšúšćÜöČĂǰÙüøúšćÜöČĂ ส �ำ ห รับสมนุ ไพ5137ร.... ตสกพขา้ งิมรนล ะอคู ชโพาคาวเิวยภิดหขการ 1วอื 9 ผมักอีคยาðĒïĀ(ว่าSúĂŜŠĂîตงuąÜ÷นšćอrÖgĒÖėอ้งiĆîÝćcǰ ยéêÖšaÜšüðĆülĂ1÷đMøîĂ0îąćÜaĞĚćüöชsĒĆêkĆ÷นúĉÖđดิđöąćîคÿęČĂøęČĂđือïĂ6824ÜéĎŠǰĂÝ....ĉîĀ ÖćìøÖîสมตฟČĂćĕĂมะะ้าîÜöÖไขทอĞĚćŠöïคïา÷ไะĊĀčÙรทšćมćลú้îÙĒยปาĆÖúĂยอ้ĔåìúîโมćÖęĊจĕðîöĂรøĒŠöăąÿĊĂĂđéìćúÜÖŤúýëćšćìċÜøÜęĊöÖøöĊÙćąČĂøüïǰðć7ïö0ŜĂì%đÜÿćÖęĊ÷ÜĆîĀđÜéïćǰĉÖîĀčÙöĀøÙČĊĂĕćú×đ÷ìöšǰĔĕęĊĕČęĂÝĂöĂǰǰŠðĕĀ÷öśüĎŠćĔŠÝî÷÷ĞćǰìĔđĂÝĊęßðú÷čöŨîĞŠććßêïÜîĕšĂćøìÖÜÖÿęĊǰöĘêĔüĊÙĀćöîšĕöĀðÝĂîóĞććšîćïÝÖüêĒćîšóĂÖöÜìĂÿć÷îÖüŤìćöđĆîóöĔìČęĆÿĂ÷ĊŠǰǰ 9. หเู สอื ïčÙÙúìĊęöĊĂć1Öć0ø. øกąะïเïพìราćÜđéĉîĀć÷ĔÝÙüøÿüöĀîšćÖćÖĂîćöĆ÷ǰ Surgical Mask) ĒúąĕðóïĒóì÷Ťǰ ĀćÖöĊĕךǰĕĂǰĒúąĀć÷ĔÝúĞćïćÖ ÙüøöĊÖćøìĞćÙüćöÿąĂćéÿëćîìĊęǰĂčðÖøèŤǰđÙøęČĂÜĔßšìęĊöĊñšĎÿĆöñĆÿÝĞćîüîöćÖǰ สำ�หรับสมุนไพร สร้างภูมิคุ้มđกßันŠîǰúตĎÖ้าïนĉéโðคøวąิดêĎǰทøćี่เรüïาเĆîลĕือéǰกēมêŢąาĂใหćĀ้ทćุกøǰทñ่าšćนĀŠöเǰพñšć่ือðลĎđêอĊ÷งÜแǰลđÙะøเČęĂลÜือÙกøĆüสǰมÝุนćîไǰพßรćทöǰี่หßาšĂไîดǰà้ง่šาĂยöǰมĒาÖทšüาîนĚĞćǰทéี่บšü÷้าîนĚĞćก÷ันćได้ นอกจากทานสมนุ ไพรเสรมิ ภมู คิ ้มุ กนั ìเĞเćลÙ้วüćสö่ิงÿสąำ�ĂคćัญéคĀือøČĂกđาßรĘéปéฏšüิบ÷ĒัตĂิใหú้มÖĂคี ăวĂามúŤǰเ7ส0ย่ี %งจĂาก÷ŠกćÜาîรšĂต÷ดิ üเชĆî้อื úไąวǰร1สั-2โคÙวøิดĆĚÜ –(Ö1ø9öÙใหüïน้ Ùอ้ čöยēทøสี่ÙุดǰÖนøąนั่ ìคøอื üกÜ าร หมน่ั ลา้ งมอื บ่อยๆ เว้นระยะหา่ ง ใส่หÿนćíา้ ćกøาèกÿอč×น, า2ม02ัย0ต)ล×อĂดÿเŠÜวÖลĞćาúทĆÜĔอี่ ÝยĒูร่úว่ąม×ĂกĔับĀผšÙอู้čèื่นóøพąกั Ùผščö่อÙนøĂใÜหĔเ้Āพšìยี čÖงìพŠćอîðทúาĂนéอõาĆ÷หÝćาÖรÖมćี่ปøรêะĉéโđยßČĚĂชĕน×์šĀกü็จĆéะēชÙü่วĉéยให้ เราปลอดภัย หา่ งไกลโรคได้อยา่ งเเน1่น9อéนšü÷ÙøĆï ด กปายีรระงิ่ ตขโยดิน้ึ ชทเตชนาอ่ ้อืงเ์ ไหกโปรอลคองา่ โบนนัครจี้จวระะิดณไก1ดอ่า9เ้ ธใผหดกิ ย้วเ้าแกยรพดิตครปอ้รไ่ รับงปขะยโอยงั ขผชìÿÖออู้น×čććบา่øÜต์õคนüêอć่ ณĉßุซŠóĂผć÷งึ่Ēผปู้ÖจìĂúทู้ćว่ ะąćéøส่ียÜÜเìĔปนทćÖîĊęđîðĂน็ใจี่ÖจüŨÜîćะกĉÝสïøðไาĆ÷ง่ดóøøรìนøąร้Ćçจćèพิēบัดุ Üî÷นćคÙปßćíúณุธîÜรĉÖĉîตć์ะŤđภćĀîĉÖน้กøาúüǰฉาêýพćŠĉÝยšบĂîĎîĆ÷ใใÜบัน÷ĊÝĚĔห×ĀŤĒąลกผ้Ăĕóšöงาé×อู้ ĊìตÙรđšĂา่ ñčèด÷พี นï÷ýแูมิõÙมĒćลพćčÿèóคี รóใê์øวกñันéøŠĕาšĎìษðýĊอ÷มĊęÿ÷าċÖĉęÜตุ สî×ทĆÜþรนñċĚîĔćดี่ดÝĎšĂใßêยีติจÿŠćĆĚîŠĂง่ิถîใŠÜÙĕนขîเ์àðúวนึ้กċęÜĉóǰชĉîÝĂตาîĉสÖąรĆîอ่ íǰาđตÝðēไŤêรøปอ่ąŨîšîเÜปÖยใÖóÞนŠĂอน็ć÷ïทĔøดćอĆïĀÝïสี่ใยúščđéนćดุÖา่ÜðúกĉแéงêøĂยาลðĊóąčêรงิ่ะøÖĉöøพซąขćéóงึ่ฒัē÷อêĉŤĔผ÷ĔîใëนĀßลหŤđüšñาîงðท้ćงาšĎĂŤêŨîøากุนŠćŠĂĂÿนîททñ÷ćวöา่šĎðøาćŠ จิĊÙนÜüงśü÷üยัĉวìป÷ćęĉÜใชิ÷ìลöàหาćĊęÝอęċÜÿม้กýñąîดคีาćúĕĔภรÿéณุÝÜทยัšøćêĔภĆîîïจเ่ีøปาŤาพน็ก ÙčèõćóĔîÖćøéĒĎ úøÖĆ þćìęéĊ ÷Ċ ęÜĉ ×ċĚîêŠĂĕðĔîìĊęÿčé ผู้ช่วยศาñสßĎš ตŠü÷รýาćจÿาêรøยć(์Ýพćเิøศ÷ษŤ ó)đĉ.ดýþร. นéาøยîแćพ÷Ēทóยìว์ ÷ัชüŤ รĆßพøลóúภǰõนู îĎ วüลú บรïรøณøèาธćิกíาÖĉ รćø

FErdoimtortihael BEdoaitrodr EDITOR-IN-CHIEF Assist. Prof. Dr.Watcharapol Poonual ASSISTANT-EDITOR-IN-CHIEF Prof. Dr. Capt. Jayanton Patumanond Assoc. Prof. Chamaiporn Tawichasri EDITORIAL BOARD Assoc. Prof. Dr. Tanyong Pipanmakaporn Chiang Mai University Assoc. Prof. Dr. Sirianong Namwongprom Chiang Mai University Assoc. Prof. Dr. Sirida Youngchim Chiang Mai University Assoc. Prof. Dr.Panada Taechasubamorn Naresuan University Assist. Prof. Dr. Jirawan Deelure Chiang Mai University Assist. Prof. Dr. Chidchanok Ruengorn Chiang Mai University Assist. Prof. Dr. Apinya Fakthongyoo Uttaradit Hospital Dr. Nulawan Cheomoungpan Chiangraiprachanukrok Hospital Dr. Pamornsri Sriwongpan Mae Fah Luang University Dr. Visith Siriphuwanun Chiang Mai University Dr. Apirak Sribhutorn University of Phayao Dr. Ninutcha Pangsai National Health Security Office (NHSO) Dr. Suchada Intarakumhang na Rachasima Boromara Jonani College of Nursing Uttaradit Dr. Ananya Kooariyakul Boromara Jonani College of Nursing Uttaradit Dr. Waraporn Yottavee Boromara Jonani College of Nursing Uttaradit Dr. Pongsaran Sripirom Uttaradit Hospital Dr. Thitipong Pooprasert Uttaradit Hospital Dr. Duongkamol Poonual Uttaradit Hospital Dr. Kanyarat Phuengbanhan Uttaradit Hospital MANAGER ASSISTANT MANAGER Suphawan Khumchoo Piriyaporn Muangtoom

CONTENTS VOLUME 36 ISSUE 2 JULY - DECEMBER 2021 ก กองบรรณาธิการ ข บรรณาธกิ ารแถลง ค คำ�แนะนำ�สำ�หรบั ผนู้ ิพนธ์ ORIGINAL ARTICLE 1 ศึกษารปู แบบการปฏิบัติงานของผู้ปฏิบตั งิ านในหอ้ งตรวจฟลอู อโรสโคปี แบบดจิ ิตอล กลมุ่ งานรังสวี ทิ ยา โรงพยาบาลอตุ รดติ ถ์ ประทปี เคลือบพว่ งี 13 คณุ ภาพผลติ ภณั ฑโ์ ลหติ เมด็ เลอื ดแดงเขม้ ขน้ ชนดิ เมด็ เลอื ดขาวตำ่ �ของภาคบรกิ ารโลหติ แหง่ ชาตทิ ่ี 9 จงั หวดั พษิ ณโุ ลก สภากาชาดไทย เจนจริ า อินสว่าง, สรุ เชษฎ์ อ่อนเส็ง, ณชิ าภัทร แสงโสรัตน,์ ณมน ไชยสทิ ธิ์, อไุ รวรรณ บุญจันทร์ 25 ความชุกและปัจจัยเสี่ยงของการเกิดภาวะฮอรโ์ มนไทรอยด์ต่ำ� ภายหลงั การผ่าตัดต่อมไทรอยดอ์ อกหน่งึ ข้าง วรรณดิ า จติ ต์การุญ 35 ความชุก ปัจจัย และผลกระทบของอาการปวดศรี ษะจากไมเกรน ในนสิ ิตคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร เศรษฐดา วัฒนชวี โนปกรณ,์ ภัทราพร ตันพรพทิ กั ษ,์ พุธิตา เล็กพฒุ ิกานต,์ ธนกฤต โภคศริ ิ, ศภุ วชิ ญ์ ศลิ กุล 47 การเปรียบเทยี บทัศนคตขิ องนสิ ติ แพทยช์ ้ันคลนิ กิ ระหว่าง 3 ศนู ยแ์ พทยศาสตรศกึ ษาชน้ั คลนิ กิ ของมหาวิทยาลัยนเรศวร ระดับชนั้ การศกึ ษาและประสบการณ์ ต่อการเรยี นการสอนข้างเตียงผปู้ ว่ ย ศริ ประภา กอ้ นเครือ, มณั ฑนี แก้วกลู , อนพุ งษ์ ดาปงั , กาญจนา เรอื งชาญ, นาฏลดา แกว้ กอง, สวุ นันท์ จันจีด, ณฏั ฐวัชร เรอื งวริ ฬุ 58 เปรยี บเทยี บการใช้ MEWS กับ SOS score ในการประเมินผปู้ ่วย Pneumonia รายใหม่ หอผ้ปู ่วยอายุรกรรมชาย โรงพยาบาลอตุ รดติ ถ์ ธนิษฐน์ ันท์ บุญจันทร์, สบื ตระกลู ตนั ตลานุกุล, วีระวุฒิ ม่ิงขวญั 66 การศกึ ษาแรงจูงใจในการเรยี นท่ีมตี อ่ ผลการเรยี นของนิสิตแพทย์ มหาวทิ ยาลัยนเรศวร สุดารตั น์ เรียนแพง, พมิ พป์ ระไพ ศลิ ากุล, สุประวณี ์ โรจนท์ นานันท์, อัจฉรา กลมกลอ่ ม, กฤษฎา ภูดอนตอง, เอกชยั ชลดาวารี

 คำชี้แจงการสง่ เรื่องเพอื่ ลงพมิ พ์ นโยบายและวตั ถุประสงค์ วารสารวิชาการโรงพยาบาลอตุ รดติ ถ์ เป็นวารสารดา้ นวทิ ยาศาสตร์ การแพทย์และสาธารณสุขของโรงพยาบาล อตุ รดิตถ์ เพ่อื เปน็ สอื่ กลางและเปน็ เวทีทางวชิ าการ ในการเผยแพรผ่ ลงานวิจัยทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละสาธารณสขุ ตลอดจน เผยแพรค่ วามก้าวหน้าดา้ นวิชาการแพทย์ วารสารราย 6 เดอื น โดยกำหนดการเผยแพร่ ฉบบั ที่ 1 : มกราคม - มิถนุ ายน กำหนดเผยแพรภ่ ายในเดอื นมถิ ุนายน ฉบบั ท่ี 2 : กรกฎาคม - ธันวาคม กำหนดเผยแพร่ภายในเดอื นธนั วาคม ขอบเขตการรบั ตีพิมพ์ รับตีพิมพ์บทความคุณภาพในด้านสาขาวิทยาศาสตร์ การแพทย์และสาธารณสุข กลุ่มเป้าหมาย คือ บุคลากรทาง การแพทย์สาธารณสุข สาขาที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกโรงพยาบาลอุตรดิตถ์ โดยมีขอบเขตผลงานที่รับตีพิมพ์ ประกอบไปด้วย นวัตกรรมทางการแพทย์ (medical innovation), นิพนธ์ต้นฉบับ (original article), รายงานผู้ป่วย (case report), บทฟ้นื ฟวู ิชาการ (review article) การสง่ ประเมนิ บทความผู้ทรงคณุ วุฒิ บทความต้นฉบับกองบรรณาธิการจะพิจารณาเบื้องต้นเนื้อหา ความถูกต้อง และเอกสารอ้างอิงในรูปแบบทั่วไป ถ้าไมผ่ ่านการพิจารณาจะส่งให้ผู้นิพนธ์กลับไปแกไ้ ข ถ้าผ่านจะเข้าสู่การพิจารณาของผู้ทรงคุณวุฒิเป็นผู้พิจารณาบทความ ใน สาขาทีเ่ ก่ยี วข้อง 2 ทา่ น และการสง่ จะทำการปิดบงั ชอ่ื (double-blinded) และหนว่ ยงานของเจ้าของบทความไว้ ซึง่ ไม่มสี ว่ น ได้ส่วนเสยี กบั ผนู้ พิ นธ์ ลิขสิทธิ์และกรรมสิทธิ์ของบทความ ลิขสิทธิ์ของบทความเป็นของเจ้าบทความ ทั้งนี้บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นทัศนะของผู้เขียนโดยที่กอง บรรณาธกิ ารไมจ่ ำเป็นต้องเหน็ ด้วย และไม่รบั ผิดชอบตอ่ บทความนน้ั การสง่ บทความลงตพี มิ พ์ 1. สมัครสมาชิกในเว็บไซต์ พร้อมทำการส่งต้นฉบับบทความผ่านระบบ Online Submission โดยเลือกใช้ช่องทาง เว็บไซตว์ ารสาร Thai Journal Online System (ThaiJo) https://he02.tci-thaijo.org/index.php/hscr 2. ส่งบทความต้นฉบับผ่าน [email protected] 3. ผู้นิพนธ์ต้องกรอกแบบฟอรม์ “แบบฟอร์มส่งบทความลงวารสาร hscr” โดยสามารถดาวน์โหลดแบบฟอร์มได้ท่ีหน้า เว็บไซต์ กรอกข้อมลู สง่ กลบั เป็นไฟล์อเิ ลก็ ทรอนิกส์ การเตรยี มต้นฉบบั ➢ ชื่อเรื่อง (ภาษาไทยและภาษาอังกฤษ) ต้องมีความยาวไม่เกิน 100 ตัวอักษร ใช้ภาษาที่เป็นทางการ ทั้งภาษาไทย และภาษาองั กฤษควรตั้งให้ครอบคลุมกระชับ สอดคล้องกับเนือ้ หาชัดเจน ตรงไปตรงมา และครอบคลุมถึงประเดน็ ของเรอ่ื งทเี่ ขยี น ไม่กวา้ งเกนิ ไป มีความใหม่ น่าสนใจกบั เวลาและสถานการณ์ ➢ ชอื่ ผู้นิพนธ์ (หลกั และรวม) ใชช้ อื่ จริง พรอ้ มทัง้ ระบุ สังกัด/หน่วยงาน เบอรโ์ ทรศัพท์ และ อีเมล์ ของผู้นิพนธ์ทุกคน (หากผนู้ ิพนธ์มากกว่า 6 ทา่ น ให้ใสช่ อื่ ผ้นู ิพนธค์ นแรกและคณะ) ภาษาไทยและภาษาองั กฤษ

 คำช้ีแจงการส่งเรอ่ื งเพอ่ื ลงพิมพ์ ปปรระะเเภภ➢➢➢➢ททททบแแบบปภแภบภปแภรี่ร่ี ลลลลับับาาาารรททททษษษษะะะะะะลลคคคคโโออออาาาางงัดดัววยยออออภภภภตตาายยชชงงััังงัปิิปปิิปพีีพมม่่ออนนกกกกรรรรววมิิมสส์์ฤฤฤฤาา((าาิจิจพพมมaaษษษษยยยยยััยบบbbผผ์์ททผผพพูรูรssลลเเี่ถถ่ีลลปปรรttณณ,,กูกู rrอ้อ้น็น็ขขคคaaตต์์ มมคคงงอ้อ้ccำำอ้้อาาททสสววttเเงงนนสส))งั้ั้งาาำำตตวคควนนคคมมคครริจจิำำญญััือือออยยงงัยยัสสกกแแาากกททำำนันั((ววนนไไคคาา่เี่ีเไไมมะะปปรรแแญััญมมเ่เ่ยย็น็นลลกกค่่คแแ่่ออแแกกะะนนิิลลววเเลลมมาารระะนน55รระะสีสีเเเเืืออ้้กกปปออเเว่่วคคหหนนินินกกรรนนำำออืื้้าาะะสสปป))สส33หหเเาารรมมำำ55าารระะินินคค00บบออกกญญััออา้า้ททออคคงงงงเเคคบบำำคคฉฉออวว์คค์พพงงิิไไไไาามมววดดาามมคคาาะะ่ต่ตแ้แ้ ววมมททไไอ้้อกกาาดดรรีีจ่่จงง่่มมู้ใู้ใแ้้แววมมำำนนยยัตตักกเเีเีเสสปปชชาา่่ถถบบววาาิงงิ็นน็ปุุปไไขขออททเเรรมมททาารรนนะะ่คค่ททรร่่าาสสำำววคคนน่ีเีเ่ งงกกรรออววนน้้ััคคเเีย่ีย่ ้า้าัตตักก,์์,ววงงรรินนิถถววขขออะะปุปุิธธิ ้อ้องิิงบบ11กีกี รรงง00ุตตุบบาาะะ--ัวัวปปรรดััดสส11เเศศรรคคงง22ลลึกกึะะคคัดัดขขหหกกษษ์์ยยททววออนนาาอ่่อาาิธิธ,,บบ้า้าตตงงกีกีผผสสดดอ้อ้ าาลลถถ้วว้งงรรกกยยติิตเเววขขาาิิททจิจิบบยียีรรสสีี่่ ยัยันนศศททำำกึึกททคคคคผผษษดััดงั้ง้ัญญััลลภภาายยกกใใาาอ่่อชช((าาษษออ้้ภภรรภภาายยววาาาาไไ่าา่ ษษิจิจททษษงงยัยัาายยยยาารร่ออ่แแไไสสัดัดททลล))รร,,กกยยะะปุุปสสมุุมแแผผรรเเลลปปปุปุลละะน็็น หปกขกผรปตหสตนรหกนผปกหขปสนนวว้ออ้า่ำา่ำาับบัาัววัำำำำวัราวัารรรมมนคคนรรออไไกกะะะะเขเขกก((สสปปววกกญััญเยเยยยมมมมอ้อ้คครรดดนนจิิจสสันันุกกุ่าา่อาอารรตีีตววๆๆน็น็ัยัยออกู่กู่งงขขาาไไาาตตบบัววั แแมมแแแแยยาามมออพพเเ์์แแลลลล((รรลลเ่่เนนกกเขบ*วผเขสบส*วผยยงงครครกกนนออศศขขะะขขะะใใาาธธิิะะาารรลล้ออ้อ้อ้ททววนิินควควกกกึึก้้ออววแแสสรรววปุปุกกีีเเกกเเมมาานนคคชชรรธิธิคคสสออสสษษลลปปาาาามม55แแาาททบบดิดิกีำำีกววิงิงรร้าา้าาะะนนาารรรรยยรรลลนนงั้้ังรระะงาาง้า้ารรภภตตใใศศะะออศศเเแแาารรแแะะออรรหหงงโโสสออปปมมวัวัาาึกกึะะววแแึึกกยยลลออปปรริงงิำำ้าา้้ไไ้พพแแน็็นววแแาาปปษษนนบบะววษษะดดภภคคลลงงงงััณณปปหหลลสส))บบรรสสาาะะาผผ้้าออคาาคญัญัปิิปะะรรว่ว่คคะระรยยมมรรลลิงิงววรรออมม11อืือเเนนททใออืืใมมออววมมปปเเาาหหาาแแธธาากกพพหหธธาามมำำมมตตตุุตหหบบยย็น็นสส้้บิิบกกลลณณไไบิบิาาขขนน่ือ่ือััววหหิฐิฐผผนนมมรรกกออคครระะาาาาเเอ้อ้แแง่ึึง่าารรมมลลจจลล้้าาเเยยาาดดขขวว11ยยขขมมนนกกรรณณคคขขรราาึงงึรรขขคคอ้อ้หหสสออยีียลูลู้ป้ปเเกกเเยยเเททรรใใ้ออ้าาลลเเขขปปิง่่งิขขนนงงงงชชาาสสญญงงขขััึึ่่ีก่ี่กนนททมมววยียีอ้อ้บบรรียยีน็็น้าา้ร))รต้้ตำำนนออิธิธากุหหาุกูลลูนนีไ่่ีไงงคคนนททววกกเเาางงออดดยยีกีกกกชชรรแแาาจิจิสสรรบบััรรจจคคผผแแจ้้จกกาามมับบัน่่นลลึง่ง่ึัยยัาารรใใาาววลลหหรรนนาาาานน))งงววปุนุปนะะหหกกาาททโโเเกกรรรรหหเเะะัตัตรรลลดดผผมม้ัน้นัเเรรนนออืออืคี่คี่กกนนใใะะรรถถอือืือือลลยยททือ้ือ้นนาา้้ตตาา้น้นืออืเเอื้ื้อ((ปุุปไไกกเเกกเเอี่อี่คคบบงงรรกกออรรรรพพมมแแหหรรออตตาาววธธววอ่ื่ือียียียยีาาบบผผอ่อ่บบะะาารริงงิัวัวจิิจิบบิาางงรรบบงงคคใในนยยววสสททจจออมมยััยววลลาานนววหหจิจิำำา่า่ะะงงภภ้าา้ยยยจิยจิโโยยำำธิธิงงถถตตคงคงยััยรรดดยยูมูมา่่ายััยดดาาเเาาีววีไไ้ออ้าาืออืท์์ทหหยยบบงงววรริิตตนนับับิจิจปปมมงงววโโเเเเ่ไีีไ่ตตปปททอ่อ่สสคคยััยดดววหหสสรรททดดขขเิิเผุผุรรคคออคคิจิจไไททะะรรยยนนมมอ้้อตต้้ี่ี่ตตปปะะลลดดรรือ่ื่อัยัยววกกไไี่กี่กออาาคคั้งัง้ัั้ง้งมมคคาามมาาททงงออยยเเลลไไมมหหซซน้น้ะะลลาาออมมมม่ต่ตววบบงั้ง้ัเเา่า่ง่ึ่งึีขีขลลพพณณ้ออ้หหลลาานอืือน้้หหอ้้อววกกดดพพอ้้องงกัักไไบบ์์ขขใใงงำำถถมมกกาาวว้วว้((มมนนฐฐ11รรออรรคคสสึงึงรรบับัดด้้ยย11าออ้้าลลููกกาาขขธธรรววนนเเหหลลททขข,,นนขขมมยยททิบะิบะาายยาาบับัำำ้อ้อนน22กี่ก่ียียีรรกกททมมยยตุุตาาาาดดแแสสเเ,,ลล้า้าววนนาายยะะยยยยงั้ั้งิบบิยยััสสลลนนคค33จิิจ่าา่รรรรเเขขคคตตาาภภททนนะะวว,,ววยัยัออรรุนุนะะวว้อ้อววัวัวใ่ีใ่ีูมูมออขขลลมมง่ึง่ึ..า้บบ้านนปหปหาาเเเเ..ตต))ทิแทิแอ้อ้าา..ลลสงสงาารรมมววุุตตรรรรกกลลออนนมมไไชช่ี่ีาาขขนนตััตะะือผอืผาามมาายยอองิิงะะูลลูี้ใใ้ีใใออมมถถมมลลขขรรหหมมค่ค่กกนนดดใใออแแุุปปาาดัดักทกทศศาานนววาาเ้เ้ตตจจยยณณนนหหรราแาแรรึกกึ่ปี่ปีรรรราานน่าา่ออรรกกะะะะยยววซซน็็นษษรรรรงงา้า้กกวว55สสาาบดดบง้้งำ้ำ้าาาาปปเเาางงจิิจาารรกกปปงงซซังงักกงงรรออัญัญหหรรัยยันนคคพพกกซซับับวว้อ้อน็็นิงงิฎฎววนนททททหหำำข์์ขลลำ้้ำมมนื้้นืแแนนรรใใเิิเผผา้า้ออาา้้่ไีออี่ไคคา่่านนาาเเะะนนททกกดดขขคคยยลลววกีีกแแงงรรเเเเววบับั่ี่ีบบ้้บยบยีีววนนรรตตกกววาาลลใใแแคคผผน่านา่ง่ึททงึ่นนิจิจะะยยาาีี้ออ้ือ้ื้อะะหหดิดิสสลลคครรหหยัยัเเไบบไงงเเเเททลลนนรรวนวนออศศววกกเเไไ์ข์ขททั้ง้งัขข่งง่่อือ่ืท้ปปท้้ือือ้าาดดไไึกกึาา้น้นออ้้นนททฤฤมมมมียียงงเรเร่ทีใที่ใคคษษเเมมรรี้ค้ีคษษมี่ีม่ชชนนซหซห่่ววลล้า้าาา่อือืู่ลูลววใ้ใ้จิจิาาฎฎับบัตตยย้อ้อใในนงงภภรรหหขขยััยนนีรีรซผซผุุบบงงมมททาาออรรแแยยววสสอ้ล้อลททยยตีตีือหือหาางงมมตตกก่ว่วททนนคคใขใขงงาาใใรรเเทท่่เเนนตตไไี่ศศ่ีชชปปปปรรวววว้อ้อืออืมมงั้้ังททข้ข้าากกห้้หึึ้นน้าาฎฎน็น็มมไไผผ่ม่มงงา้้ามมอ้อ้มษษมขขลลบิบิูลลูกกลลแแตีีตยยคคสส่่้ออ้กัักาากกาาัตัตกกภภลลบบวััวน้น้เเออมมสสรรลลิิาาพพะะเเาาขขสสหหพพดดลลถถูลลูมรมรุุ่่ยยแแ่อืื่อออรรคคขขติิตรรววบบใใผผงงปุปุือือจิิจตตลลมมมิมิจจนนบบยัยัอ้อ้้้าาาาาาภภททททกกกกงงมมูู ่ีี่ ิิ

ประเด็นและสาระสำคัญใหส้ อดคล้องกบั วัตถุประสงค์ทไ่ี ดต้ ้ังเอาไว้ ขยายความผลการวิจยั ที่ได้วา่ สอดคลอ้ ง หรอื ไมส่ อดคล้อง กบั กรอบแนวคดิ และสมมตุ ิฐานการวิจัยหรอื ไมอ่ ยา่ งไร ข้อคน้ พบสนับสนนุ หรอื ขัดแยง้ กับแนวคิด ทฤษฎีรวมทง้ั ผลการวิจัยท่ี ผา่ นมาของใครบ้าง และทำไมจึงเป็นเช่นนั้น (ความยาวประมาณ 1 หน้าครึ่ง) ข้อเสนอแนะ เปน็ การเขยี นจากผลการวิจยั ประกอบด้วยขอ้ เสนอแนะใน การนำผลวจิ ยั ไปใช้ในทางปฎบิ ตั ิ หรือ ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย และขอ้ เสนอแนะในการวจิ ยั ตอ่ ไป ซึง่ การเขยี นข้อเสนอแนะดงั กลา่ วต้องเขียน ภายใตข้ อ้ ค้นพบจาก การวจิ ัย เอกสา รอคา้ งอำงิ ชการี้แเรยี งจรายงการกอา้ งาองิ รทา้ ยสบทง่ ควาเมนรำรือ่ ายกงารอเ้างพอิงมือ่ารวบลรวมงเขยีพนไวท้มิ ท่ี ้าพยบทค์ วาม ภายใต้ หวั ข้อรายการอา้ งองิ หรอื บรรณานกุ รม โดยเรียงลำดับหมายเลข 1, 2, 3, ...ตามท่ีปรากฎในเน้อื เรื่อง *ขอ้ ควรระวัง คือ ตัวเลขที่กำกบั ในเนอ้ื เรือ่ งจะตอ้ งสอดคล้องกับลำดบั ทใ่ี นรายการอา้ งอิงทา้ ยบทความ ประเภททีร่ บั ลงตีพิมพ์ ➢ บทความวจิ ัย เปน็ งานวิจยั ที่เปน็ การประเมนิ องค์ความร้ใู นสาขาทเ่ี ก่ยี วข้อง ประกอบด้วย บทคัดยอ่ ภาษาไทยและ ภาษาอังกฤษ พร้อมทงั้ คำสำคญั และเนอ้ื หาบทความ ได้แก่ บทนำ วัตถุประสงค์ วิธกี ารวจิ ยั ผลการวิจัย สรปุ ผล และอภิปรายผล ข้อเสนอแนะ และเอกสารอ้างองิ ความยาวไม่ควรเกิน 10-12 หนา้ ➢ บทคัดยอ่ (abstract) คอื การย่อเนื้อหาสำคญั เฉพาะทจี่ ำเปน็ เท่านน้ั ระบุตวั เลขทางสถติ ิทสี่ ำคัญใชภ้ าษารัดกมุ เปน็ ประโยชนส์ มบรู ณ์ ความยาวไม่ควรเกิน 350 คำ ไม่ต้องมีเชงิ อรรคอา้ งอิง บดั คดั ยอ่ ตอ้ งเขียนทง้ั ภาษาไทยและ ภาษาองั กฤษท่ถี ูกต้องตรงกัน และมสี ่วนประกอบ ได้แก่ วตั ถปุ ระสงค์, วธิ ีการศึกษา, ผลการศกึ ษา (อยา่ งย่อ), สรุป และอภิปรายผล, คำสำคญั (ไม่เกนิ 5 คำ) บทนำ เป็นสว่ นหนึง่ ของบทความที่อธบิ ายเหตผุ ล มีข้อมลู ทตุ ิยภูมทิ ชี่ ีใ้ ห้เห็นปญั หาและเน้นเหตผุ ลทีศ่ กึ ษาเพื่อ นำไปสู่การศกึ ษาให้ได้ผลเพอ่ื แก้ปญั หา หรือตอบคำถามท่ตี ัง้ ไว้ พรอ้ มท้ังระบวุ ตั ถปุ ระสงคข์ องการศึกษาในสว่ นท้ายบของบท นำ (ความยาวประมาณ 1 หนา้ ครงึ่ ) วิธีการศกึ ษา อธิบายข้อมลู และระเบยี บวิธีวจิ ยั ทกี่ ลา่ วถงึ ระยะเวลาการศึกษา พื้นท่ี แหล่งท่มี าของข้อมูลกลมุ่ ตวั อย่างและวิธกี ารรวบรวมขอ้ มูล วิธกี ารเลอื กตัวอยา่ งเคร่ืองมือในการวิจยั ตลอดจนการวิเคราะห์ขอ้ มลู หรือใชห้ ลกั สถติ มิ า ประยุกต์ (ความยาวประมาณ 1หน้าครึง่ ) ผลการศกึ ษา อธิบายส่งิ ท่ไี ด้จากการวจิ ัยโดยเสนอหลักฐาน และขอ้ มลู อย่างเปน็ ระเบยี บ ไมซ่ ับซอ้ นไมม่ ีตัวเลขมาก หากมตี วั เลขและตัวแปรมากควรใช้ตารางหรอื แผนภมู ิ โดยไมต่ ้องอธิบายตวั เลขในตารางซำ้ อีกในเนือ้ เร่ือง ยกเวน้ ขอ้ มลู สำคัญๆ พร้อมทงั้ แปลความหมายของผลทีค่ น้ พบ หรือวิเคราะห์ (ความยาวประมาณ 5 หน้าครึง่ ทัง้ นีค้ วรมตี ารางและแผนภมู ิ รวมกนั ไม่เกนิ 5 ภาพ) สรุปและอภปิ รายผล เขียนสรุปเน้ือหาในงานวิจยั ทั้งหมดท่กี ล่าวมาไมค่ วรซำ้ ซ้อนกบั ผลการวิจัยแตเ่ ป็นการสรุป ประเดน็ และสาระสำคัญใหส้ อดคลอ้ งกับวตั ถปุ ระสงคท์ ่ไี ดต้ งั้ เอาไว้ ขยายความผลการวิจยั ทีไ่ ด้ว่าสอดคลอ้ ง หรือไมส่ อดคล้อง กับกรอบแนวคดิ และสมมตุ ฐิ านการวจิ ยั หรอื ไมอ่ ย่างไร ข้อคน้ พบสนบั สนนุ หรอื ขัดแยง้ กบั แนวคิด ทฤษฎีรวมท้ังผลการวิจัยที่ ผ่านมาของใครบา้ ง และทำไมจึงเปน็ เชน่ นน้ั (ความยาวประมาณ 1 หนา้ ครงึ่ ) ข้อเสนอแนะ เปน็ การเขยี นจากผลการวิจยั ประกอบดว้ ยข้อเสนอแนะใน การนำผลวิจยั ไปใช้ในทางปฎิบตั ิ หรือ ข้อเสนอแนะเชงิ นโยบาย และข้อเสนอแนะในการวจิ ัยตอ่ ไป ซง่ึ การเขียนขอ้ เสนอแนะดงั กลา่ วต้องเขียน ภายใตข้ อ้ ค้นพบจาก การวิจัย เอกสารอา้ งอิง การเรียงรายการอา้ งองิ ทา้ ยบทความนำรายการอ้างองิ มารวบรวมเขยี นไวท้ ่ที า้ ยบทความ ภายใต้ หวั ขอ้ รายการอา้ งองิ หรอื บรรณานกุ รม โดยเรยี งลำดบั หมายเลข 1, 2, 3, ...ตามทีป่ รากฎในเนือ้ เรือ่ ง *ข้อควรระวงั คือ ตัวเลขทก่ี ำกับในเนอื้ เรอ่ื งจะต้องสอดคลอ้ งกบั ลำดบั ท่ใี นรายการอา้ งอิงทา้ ยบทความ

 คำชแ้ี จงการสง่ เร่อื งเพื่อลงพิมพ์ นกกหตรปปนสปผขตทไRRตไคRไคRทตทตคทไคว้อ่าำับาวัววววำำารรรeeeeวััววััวำำำำาาาามคนรอ้อ้อออ้้ไกะะเะกแแแแงงงงffffออออ(สปวกญัeeeeเเยยยยยยมมคววววรนนนนดภยยยยนิจส121213233312นัrrrrกุา่่า่่าา่าิชิิชชิชอา➢➢ีตวๆ็นeeeeา่่าา่่าะะะะัยทอกู่งงงงง............ขไาตาาาาบัวงงงงนนนนnnnnแมมมมมแแามทกกกกอพเ์แกกกกลccccล(รำำำำลีแีแแีแีเ่แแปบบภภนขบผสวยาาาางรี่ครกนหชกชชหชกตชชตตกตหตตชตชกตกหชกกกชชกกตตกกตกกชกกตาาาาeeeeศกกกกขะบบบบะใลรรรรลับิธาาระารททล้ออ้ทวรรรรื่ื่อ่ือือ่อืออ่อ่ื่ืืืออืื่ออ่่่ื่อินาาาาาาาาาาาาาาาาววััวัวัวัวัวววััวััวัวัควนนนนssssึกแาาาาสแแแแษษะวะุปีกบบบบเะกเมลาคคออออรรรรรรรรรรรรรรรรนคผผผผผผผผผผผผออออออออออออชริธรรรราา้า้้า้สษลพปพพพาโออหหหหามาา5แแแแแออออออออออออออออาทง้าาาา้้้วัดบิดู้เู้้แููู้้แูู้แเแู้้แแเเ้แููู้้แู้ยเเเเ....ำกียยยยยยยยยยยยิงระนออาภรรภททททขขขขขขขขรรรรยตรผผผผลงงงง้าา้า้า้า้า้าาา้า้้้า้าา้้าา้้้านายั้งตตตตตตตตะชหหหหา่า่า่า่่่า่่่า่าาาา่า่า้ภตใศะงังัอือืือืออศเียยียีียออออิปแาิปยยยยนนนนงงงงงงงงงงงงงงงงแียียยยีีพีมะรหง่อโงงงงงงงงงงงสน่ง่ง่่่่งง่งง่งปนนนนกกมวัาึกวออออออออออออออออแนนนนึกยลิงงงิงิิ์แแ์แแ์์รปนนนนรทททท........รวำมิ้ไBBBBส์พแน็ฤฤแ้าา้้าา้าปษรรรรานิงงิงงงิงงิงิิงิงิิิงิิงงิงิงิิง(บวษะลลลล....าดภKปเกกกJGปเอ2เอรKJรรป2Kกร22อKJ2Gเกป2GกJ2ก2Gอกคชชชชชชชชลจิเเเเสสสส่ีีี่่่ีiiiiพมแแแแณปaษษลสกกกกะ)ะะะยเบบเบบเบบเบบออออbbbbaaaaบรสยงงงััังัาชชชชะะะะะ50055500ผ้าaaaaาอ่่าอ่าอรรร่อร่อืืืออ่อื่่ือ่ออ่ืื่ื่อาคัญปิัยaaaaรรรร่วววว่่่อออคคคครรรรบbบบบบะร่วรรรระผ์nnnnทสสสสกกกกllllยมททททททททผววววรรรรรณุณุุณอ่ือืื่ออ่ืุ่ณ03303300nnnnละะะะนนนนนrrนนrrนหหหบบบหบวพกกกกกกกกอืืือออืiiiiรอม1ยีียยียีเนทใมอูรsllllลooooบeeeeบบบรรรรเพพพพสสสสวิทิทิิททถ่ีม66669999บบบบลeอeeeอออคหคหคหคหปเาหaaaaาททททททททนนนน----ปสสสสรรรรแธรtณงงงงารรรรพหธามำ,wwwwggggออออกูาาาา;....;;;หหหหมแแแแกกกกยยยยมิมิมิิมตุหรรรรยววววททททnnnnrน็นนนนตตตตััััศศศศสอ้3333้ิบก้้า้าา้างงังังััาาาาคคคคคคคคล็นณไิบrrrrRRRRขคขรรรรน่อืaออออต์าาาาวาวววาาาหนนนนิฐพพพพaaaaาาาาผนdddaaaadสสสสมยยยย....6666นนนนรรรรกักกกักััอมึ่ง่่งงึึง่ึคะวววว์์์์าชชชชคงAAAAออออาอ้้อcำรรรรศศศศแกกกกึ่ง้อานนนนyyyyมมมมปปปปppppม้า้้าา้ททททอืืออืือขขขขขขขขจล์;์์์;;;า้1111ใใใใยาดดดดาาาาดาข์์์ท์ววววว1ยสวนนนนข,,,,้า้้า้าาtมนPPPPเกาาาาสสสสนนนนงสสสสออออคคคคคจจจจhhhhราัญัญััญญมมมมงึนออออ:::....:2222รขออออเี่ี่ี่เเีเ่สลลลล์ิิ์ิ์์ิ)คอ้CCCCหสง้ังงงงาำ2222อสKKKKสสสตำำำำuuuuลูป้ปปปูู่่ตูต่ตู่เกจจจจเดดุดุุดุยรรรร::::เราาาาใเูyyyูเูเูเy5555คคคคงงงง....วคอ้งงงงิตติติติออออนลเขคมปคAAAA่งิญญญญขนรรรร9999ตaaaaตตตงววววรชbbbbณุณุณุณุารรรรลลลลีีีีสญงขั่ึงงงงชชชชททททน็็นน็น็กกกก4444ิจหหหหชรรชรชรชทมำวธธธธียอ้งงิิงิิงบาาาาญัอือ8888ียnnnn,,,,ยงน็ซซซซ้ารรรรออออ)ราาาาะะะะ้ตllllาาาาาาานออืื่่ื่อ่อือวววว0000ั้ั้งังง้ง้ั้้าา้้าายัหหหหสอือ่ือื่่อื่แแแแธิยยยยเเเเำำำำนนนนกลูiiii่ไีง----คก์นกก์์ก์ทeeeeTTTTแวนนนนา่งึึ่งึ่งึง่แแแแเธธธธรรรรดดดดssssามมมมททททงยยยยบบบบ....อาาาา9999ดกรรรรีกทำกววววชชชชชบบบบนนนนนั(แรรรราจิวงังัังงัสhhhhรrrrrาาาา์์์์นญัญัญััญรจคนนนนพพพพผืออือืือไรรรร....งงงง่ีี่พี่พี่พพ....หหหหคแจ้aaaaRRRRาาาาารรรราบั่น่ืืือื่ออ่อ่าาาาเ่ีสสสสสสสสลรรรรงึ่ัยบบบบไงังัังงัารมiiiiาว,,,,ละสสสสิพิิพพิพปหททททงงงงnnnnรรรรรรรรรรญญญญvvvvแนญัายยยยLLLLมนนนิิมิมมมิ)แแแแเเเเสสสสงวปุนำำำำะือือืออืหกเ่าแแแแ....พพพพทออออยสสสสณณณณเาาาากeeee็นรนนนนggggยยยยล....กกกกหกะนนนน่คัตพพพพพพพพ้าแ้้าา้าระะะะออือืือืลททททผม้นัเรกกกกววววรรรร;;;;่อือาาากกกกา่ีคภิภภิิิภrrrrกแ.์.์์..์นกEEEEะธธธธาาาาในิะรถลวาาาา....ัักกกัักอื..์์์..์อืตตตตททททลทssssมมมม่ีี่่ีี่รรรร4444าาาานนนนน2222เตสสสสา้นรรรร์์ภภ์ภภ์ffffลกกกกมพพพพาอืธธธธเ้อื(ุปรโโโโะงงงนงเเเเไกกำำำำรรรffffยยยย2222่อีคบีผีผีผผี0000รPPPPออออ5คคคคกาาาาอรรรรรมมมมิิกกิกกิะาาาาพมสีeeeeปปปปาาาาาาาแหเเพพพพรรรรรตอ้ืา์์์์4444วธว0000กรรรรปูเเู้้เูู้เ้จจจจคคคคยีอ,,,,า้้้าาา้รรรราููเูเเูเบยยยยนนนนเออือืืือาาาาccccว่ผโโโโอ่ีีีพพพพีาาาาบะาขขขขรคววววัวหน----จิิบฒฒััฒัฒัา1111งงงงใใใใรดดดดินริริิริรบWWWWกตตตตรรรรรใใใใttttนงงงงคสสสส7777ในสสสสยวสหหหหอำิมมมิิิมมีีียยยียออออออออยัตตตตว....้อืาภภภภา,,,,ะนยยยยททททสิดดดิดิิวหนนนน8888ิจำาาาาปา่ooooิิ่ง่งิ่ง่ิงงภ)aaaaยนนนนพพพสพสสสสงิงิงิงิยจิรรรร3้้้้โยห้หห้้ห้หเบบบบญญญญิิิินนนนธิงเเเเถธธธธพพพพาี่ีี่่ี่คง....ยัราาาาดรffffมนนนนllllมู์์์์่าชชชชัยาำ5าาาเพพพพเเเเ์์์์า;;;;วีไัววัวััวาppppาาาารรรรริยิยิยิยคคคาคือ((((ท์หะเเเเมิิมิมมิโโโโฉฉฉฉยงนิวครรรรggggนั้น้ััั้น้นริตื้อื้ือ้ออ้ืน0จิVVVVปบลลลลรรรรขขขขอิิมมมมิรรรรญญญญมooooมมมมณณณณวุุุุโเกeeeeเนนนน่ีไพพพพตปพพพพญัอ่อขขขขมมมมณณณณaaaaคณณณณยัดวมมมมออ้อ้้้อ่่่่สรา้ทพพพพทดขเิเrrrrเเเอคnnnn,,,,ุผnnnnำ้้ำ้้ำำร์หหห์์ห์คภภภภงอขอออาาาขขขาิจไllllรีีรีรีรทะรงยเเเเททททนเ้อต้คสสสส์์์:์:::่ตีาาาาบแแแแบบบบำccccปeeeeะคออออลฉะะะะปููปูปปูรือ่ัยอรรรรยีียียียงงงงาาาากMMMMไ่กีอ่ีี่่ี่ีขขขขธธธธคooooั้งวุุขขุขุขสสสสั้งลลลลมttttกกกก์ครรรรรรรราพบบบบมืือืออือพพพพทงนนนนิงแแแแอไเลuuuuิิกกิกิกไไiiiiมาหออออซน้จจจจำำำำ,,,,ะะะะะรรรระะะะccccาอมสสสสมว่ตบบบบดวาททททบบบบกกกกบเเเเ้งัvvvvม่าาาาานนนนงงงงงึ่ขีงังงัังัคลณณณณพณSSSSหบบบบเเเเออออาาาาาาะือ้่ตeeeeหอ้แ้คุุุุคคควาาาารรรรttttววววกกกกกบบบบหหหหดพ้อกักักักัhhhhวกัมไรรรรกกกกrrrrบ์แแแแบบบบทeeeeไใอ้รรรรงาาาากถ....มาาาาคคคคลลลลาวว้(ตตตตววววามดพพพพออออนฐllllร1รssssสสสสอใใใssssใลลลลธธธธคสปปปปรรรรีจ่งึงชชชช่รooooลลลลด้ยอือืือือมดดัดัััดttttาาาาหหหหใู้อ้า้แลู้า้า้า้ttttวกมิมิิมมิิกิิิกกกาาาามขธรสสสสวyyyyะะะะนำเื่อ่ืออ่อ่ืืรรรรนหททททmmmmทiiiiขมมมมแแแแชชชชนยงงงงขมัตกทnnnnรรรรบบบ้้้้บllllบิะายาาาาเาพพพพมมมมเีาาาาะะะะับeeeeอออออ้สรรรรนกปกกก่ีผผผี่่ผีี่ีก่ัยัยยัยัชาออออยีร่ถทรรรรมยggggหหหหรรรรุตรรรราccccาสสสส))))บีีีบบีบ์์์์;;;;แ่.่..่่.บสิงงงิิิงวเา้เู้เเููเู้้ฎฎฎฎนนนนิงล้าว....น็นา้า้า้้า::::ุปยะิิกกกิกยhhhhยงั้ิยนนนนสขขขขาาาาหหหหปปปปลffffไรรรรขอใใใในคจิงงงงท่ากกกกเเเเาาาารหหหหเooooเขคาาาตาiiiiรมภททททนนนนนัังงงงััียียยีียรรรรกกกกะอนนนนkkkkอออว....ทีีีีารวัยรุนททททะรรรรุมุุุมมมนวะ้อrrrrวสสสสรรรรวั่คณณณณูมกกกกนนนน::::อทขลรณณณณงิงิิงิงม่ึงา้้าา้า้่างงงงบปห....MMMMสืืออืออืาาาาาเเำออือือืืrrrrวตใใใใคมมมมลลลล)ิทแ้อนนนนาแแแแาาานลา่เีสาiiiiาาามรรรรุวววววฑฑฑฑงนนนนบบบบรรก....ssssรกลาาาานนนนอนนนนน....มไรรรรช่ีำำำำวขนน้ัเเเเธธธธคาาาาตัะือผkkkkเรรรรีย่มรรรรท์์ท์ท์ทคคคควงวววงงงากกกกอมมมม้าIIIIะคคคคลูี้ใตตตตัตใรรรริิกกกิกิอ,์มmmmmถลขปูููปปูปใใใใรรรรชชชชวรหค่รรรรนงีก่่ีก่ีกีก่รoooo----ดาาาาใสสสสอวววรรรรวนิถนนนนาาาาแวปุณณณณาดักหหหหขศอ้งง้ั้้ัังังแแแแนศศศศะวกกกกเ้ำำำำตffffีีีีmmmmจบบบบาาาายรรรรุปธิณปปปปนหททททาแรตตตตอ้กึิงนนนนบบบบรบหหหหาาาา1ลลลลาาาารรรรานขขขขAAAA่ากีคคคครกะรรรรระยซ็นพ่ี่พี่พีพี่สสสสuuuuูจูู้้้จูจจ้งษนนนน้าา้า้า้ออออรบบบบ0ตุนนนาาา่่่่าบงกออออllllาวุมมมุุมุ5ะะะะะสาด้งำ้นิินนิินตตตตสสสสnnnnาปzzzzิิมมมิมิเวววว-าาาาากกุกุกุุวัแแแแปดดดดริจัดางงงงสรเเเเกป1งซังงhhhhหหหหรรรรดุดุุดุดถถถถooooดดดดททททเญักกกพพพพกหรรรรศรววววหหหหัยนรคคพกซงบั2ลอ้็น....์์์์eeeeอออองึงึงงึึททททาาาามมมมbbbbาาาาวนนนนำำำำึกศศศศะน์์์์....ทคหำ์ขนนนนัดลำ้ข้นืแพพพพรiiii,,,,รรรรยยยยเิกกกกiiii้้้าาาา้หกmmmmษคคคคไไไไหหหหเเเเผ้าอoooo์อไี่คยา่าทงัังังงัแแแแะนแแแแทมมมมววววกททททา่าา่า่่ยยยยมิิมิมิมบับบัับัวดคอนเูููเเูเลาวรรรรกีแสสสสงllllอ่รเลลลลินนิินินลลลลงงงงาววววeeeeวับือืออืือ....ี่พพพพooooยยยยธิผผผผ้บว,บรตือืออืือกวา้าลใแเเเเืือืออือตงะะะะออออคะะะะrrrrัยยััยยังงงงผกี....ปปปปนา่่งึggggลลลลค์์์คค์คผิจะยออออาีอ้สด''''ะหใใใใ้อททททยยยยssssรรรรดิyyyyสลกกกการตตตติิิหิัยน็็็็นนนเรชชชชรรรลบาา้้า้า้งถเว้สสสสท์์์์งลาาาาน....่ี่พีีีพพ่่พนอรศddddกรรรรงั้งัง้งัั้้เงงงงไ((((ภภภภภ้ภ้ภ้ภ้กรรรรยข์ทติเวุุวุวุวั้งขง่VVVVว5555ปอื้ททททุงงุงงุุออออขดไมิมิมิิมกึาน้iiii2222ะะะะาอณณณณ้ััตัตตัตัััันาาาาทิทssssฤมียเเเเaaaattttิจบเรยีงิิิงงงิใคี่่่ี่ีีษพพพพ5555รบบบบเษษษษhhhheeeeททททมถถถถรคี้ษส่ี2222ี่มชnnnnนหซ่วใใใใฑฑฑฑัยนศทล6666aaaaาบบบบ์์์์::::ื่อาาาา,,,,นนนนีีีีพพพพลูeeeeว....ำใ้จิาccccฎบัต1111์แ์แแ์์แกึอ้ทใssssคออออนสสสสงภใใใใออออครหddddผกกกกขกกกกooooฯฯฯฯัยนีรผซeeeeุ;;;;ลลลนนนนลษงัดั้งงงัังังัมำำำำท2222รรรราัญ....อาาาารรรรลแuuuu::::ยวส....ลอ้ภกกกกะะะะกกกนนนนายณณณณุุุุยีต5555รรรรงงงุุุอืงหNNNNางมตเเเเกvvvvกว่ใNNNNทนบบบบฤฤฤฤารรรราาาาเเเเเเเเอ่กัักักกั((((ใขงาใชeeeeร(เท่eeeeเานททททขขขข1111ตษรรรรือือออืืษษษษไศี่ชอรรรรปปรวววววพพพพอ้ือภ้rrrrรEEEEมwwwwยยยย))))ีีีีั้งภทเเเเพพพพกิกกิิกิ้ขนนนนาก้หึน้ายงงงงวววว::::ฎน็มขขขขวไิิมมิมิมnnnnผา5555ssss่มนนนนงษษษษาไา้อ้าาาา่าาา่า่่ฯฯฯฯษม่าแแแแขลบิลูยีียยีียกษิจttttพพพพลggggYYYYท3333แษตีรรรรยงคyyyy์จจ์จ์จ์::::สกกกก่อ้ัานนนนllllกามมมมัยัตooooกา----สสสสล;;;;์์์์ยยบวัาllllน้ริรริิิรเเเเเอ้วว้ว้ว้6666มสรลรeาาาาeeeJJJJเเเเิาrrrrพรรรระขขขุุุุขปปปปเอ่แไาาาาขออออกกกกสส3333หพkkkkดลถดัูลรรรรมรทุ่))))ืออือืือแภภภภล)ษษษษMMMM่อืีพีพพีีพอ::::าาาากกกก....รรววววค,ขิตรวบกนนนนยผะาาาารรรรฎฎฎฎงุปิมิิมมมิุปบบบบสสสสือิจeeeeลสมมิุมจแพพพพแแแแนบพพพพรรรรพพพพาาาาัยผรรรรdddd้อราาเาลกกกกภท,,,,์์์์รรรริมิมมิมิปววววปุทก์์์์....ลกงะว้้้วว้วมูมมมมพพพพ็นี่ ิ์์์์;;;; หัวขอ้ รายก*เอขากอ้รคสอวา้ารงรรออะงิา้วEnnCEnEnECCCงงัหssssอeeeeWWWWครccccccccงิ ือือllll,,,,kkkkaaaaกFFFFตmmmmบssssาrrrrัวuuuueeeeรรaaaaเรrrrrลddddเddddggggรณขrrrreeeeooooียiiiiทccccาrrrrงี่กkkkkyyyyนRRRRรำssss....,,,,ากุ ooooก2222ยCCCCรบัnnnnnnnกมuuuuใddddานJJJJmmmmโรMMMMเดนeeeeอmmmm,,,,ย้อืddddา้ เHHHHเiiiiง....nnnnรรอaaaaSSSSื่อียggggงิrrrrงttttssssงkkkkท....จลeeeeCCCCะLLLLา้ำrrrrตWWWWooooยด้อLLLLบuuuuับ....งAAAAiiiiทสหssssMMMM,,,,,,,,อคมKKKKaaaaดMMMMวาrrrrnnnnคาaaaaยOOOOaaaaลมuuuuเgggg้อ::::ลนsssseeeeงMMMMขeeeeำกmmmmรบัoooo1CCCCาeeeeลssss,ยJJJJbbbbnnnnำ,,,,2กดyyyytttt,SSSSาบั ccccoooo3รYYYYทhhhh,อffffeeeeีใ่ uuuu.้านttttaaaa..hhhhllllงรrrrrตllllอาeeeeeeeBBBBายงิrrrrมooooiiiiมกmmmmDDDDทooooาารEEEE่ีปรppppkkkkอ,,,,ว;;;;aaaaรา้ บeeee1111าiiiiงrrrrddddก9999รอeeeeว9999งิฎiiiiddddttttทม3333ooooใา้aaaaน....เrrrrขยiiiissssppppเrrrrบยีน....wwww....ทนOOOO้อื 2222aaaaคไเttttyyyy0000รววoooo0000่ือ้ทาiiiillllnnnn1111มaaaaงท่ี ----rrrraaaaา้1111yyyyยdddd9999nnnnบ....uuuuggggooooทllllttttllllคssssoooo....วggggIIIIาnnnnyyyyม::::----CCCCภhhhhuuuuาeeeemmmยmaaaaใddddmmmmต้ aaaaiiiinnnnnnnnggggddddssss

 คำชแ้ี จงการส่งเรอ่ื งเพือ่ ลงพิมพ์ 4. เอกสารอา้ งอิงทเ่ี ป็นหนงั สือประกอบการประชมุ /รายงานการประชมุ ประสชตเ่ือำวัภ➢นบอทกัยรทพร่าบภีร่ณงิมับาทพาษลคสธ;์างขุวิกอปตเาากงัพีพีมรกษมิ,วมิฤมบพิจพษัยร.์โ์ รฆพเณษปรอ้ตาิ็นธมเงศิกาทรานงั้ ษรวค.ฐจิำช,ัยสือ่รทำัตเคี่เรนปญั่ือาน็ง.แกเตชลาียรือ่ะปงเกนทรา้อืิพะรหเปยมาร.์ ินบะกอชทางมุรคคห;วค์ วาาวโันมาปมไเรดดรตอืู้ใแ้ ีนนนกใส่นบปาปขีททสัาี่ปนสทรำา่ีเะกววชะ่ยี ตั ุมทวถ;ข่บี ุปส้อ่งรถงชะาโ้ี ปสรนรคงทะคไจี่ตก์ ดัวดอิธ้วบปีกยดราวว้ะริธยชวีโุมปิจบ.รัยทตเมคผีนอืัดลโงยนกทอ่มาี่ ิกรพภวสมิาจิ.์ ษพใัยา:์นไส:ทรยปุ แผลละ และขอจภรปิ ลรกั าษยณผลช์ ยขปอ้ กเรสณนอ์, แบนรระณแาลธะิกเาอรก.สปารระอชา้ มุ งวอิชงิ าคกวารามคณยาะวแไมพ่คทวยรศเกาสินต1ร0์ ม-1ห2าวหทิ นย้าาลยั ธรรมศาสตร์ ➢ บทคปดัระยจ่อำ(ปaี b25st5r2acCth)aคnือgeกsา:รnยe่อwเน้ือtrหeาnสdำsคiญัnเmฉพeาdะicทinีจ่ ำeเ;ปว็นันเท่ีา1น4นั้ -1ร7ะบกรุตกัวฎเลาขคทมาง2ส5ถ5ิต2;ิทณสี่ ำคหัญอ้ งใปช้ภระาชษมุ ารดั กมุ เป็น ประแโพยทชนยสา์ โมดบมรู ณ2 ์คคณวาะมแพยาทวยไศมาค่ สวตรรเ์กมนิ หา3ว5ิท0ยคาลำยั ไธมร่ตร้อมงศมาเี สชตงิ อร์รศรนูคยอร์า้ ังสอิตง.บกดั รคงุ เดั ทยพอ่ ฯต:อ้โรงงเขพยี ิมนพท์ ้งั ภาษาไทยและ ภาษมาหอางั วกิทฤยษาทลถ่ียั กูธตรร้อมงศตารสงกตนัร์;แ2ล5ะ5ม2สี. ว่หนนป้าร2ะ3ก-อ4บ0.ไดแ้ ก่ วัตถุประสงค์, วธิ ีการศึกษา, ผลการศึกษา (อย่างย่อ), สรุป และฐอิตภิมปิารสานุยผทลรส, จัค.ำสกำาครทญั ำน(ไามยเ่ กแนิละ5กาครำป) อ้ งกนั การคลอดก่อนกำหนด. ใน: ประชุมวิชาการคณะแพทยศาสตร์ ครง้ั ที่ 30 Tracks and trends in healthcare; 6-8 สงิ หาคม 2557; ณ อาคารเรยี นรวมและหอสมดุ บทคนณำ ะเปแ็นพสทว่ยนศหาสนตึง่ ขร์อมงหบาทวคทิ วยาามลทัยีอ่ สธงิบขาลยาเนหคตรุผินลทมร์.ีขส้องมขลู ลทาตุ ;ิย2ภ5มู57ิท.ช่ี หใี้ หนเ้ า้หน็73ป-ญั7.หาและเนน้ เหตผุ ลที่ศกึ ษาเพ่อื นำไปสกู่ ารศกึ ษาใหไ้ ด้ผลเพอื่ แก้ปญั หา หรือตอบคำถามท่ีต้งั ไว้ พร้อมทัง้ ระบุวัตถปุ ระสงค์ของการศึกษาในส่วนท้ายบของบท 5.ปตหนสำัวำารคอกะตชเ(อัญยยมค่อืัวกุกา่ตีวๆผองสาตวัูน้ยแมพาเ์ ่าพิลล(วผรยครงขะนอธิาลอ้ววแวธา้ีกกมาKอเ[ิธลdป์.รงามาทaังีกื้ออะชiรรคยรpsั้งาตริงศะือ่ศsาาแlรงัทมวัeaเึกวรกึปรรแnี่เrาปษ[วษ่ือปลtศวณปaบรางSาคิทร็นระtรJีชวยiอ[มว1มอo.วปาัยาิทธาธามnPมหรรนบิกณิบยขo]ะหตันิพ.คาาาอ้sเนม้ายSวนภ1ยนtมคกา-tรขหสธทพิhูล.ยรลใู้อป์งิ่น/ชoLนงขึ่.ทมวรรา้)ต้osอธกะธิูลญิ่ีไคpาuง์ดีกาดแรรiผญiรt้จาบัsลง่ึาaลศร,าา)งปะlทเึกกวMหรลรhทิ่ีคษกะรญิือOoา้นยอืาเกบญm:รเาพแปตวWียศาผบeวัิจรบา]นaอีย.ยัสhวหsภยบเโติธehมรดูม่าเีวรือaiอืทยงnิมิจlวโเงเยีtgคยัดหสเิทhtบคทรยนาo่ีพคร่อืไcบ่กีอnิมามณุงaลณัหะพมต่rUา่ภลeหฑอือ้:์วnา:ัก์ใตงิมถ(iพtนฐvอค]ึงหhา.ชeกธรวาeนกีวrบิะาาวsติรรมยาeทิiแtวงุขะยยlyลยเิจdอเตาท;ะาวยัeงวัว1พลขลผrปเ9ตยัl้อาฯลปู้yร9กล;มข:'ะว่s5าอปูลใจมยร.นดaีทอฬุโาศตcจรยไ่ีณาึกcดคาน่าลษeร้รซงกง5าsเับามึกาปsงหปรรเพซ็นศaวณนรำ้ื้นรรเิnิญา้อคม์ะา้ทdคกีญชรหเี่บราใแนuาาน่ึงะยีหวดิt.หเบiทิทลlเนiฉข์zง้ัยง่้ือไียอ้นaทามเบมtรลีค้่ีมซ่ i่ือoพลูยัวาับงรหnข;ลซมอ2รันย้อตีือ5งกแนขา4ใเลไชรว้อ3มะา้หน้ม.ช่มงขลลูนแตี ้อักกลดิัวมสละเลถลูมุ่แขิตผมมิ นาาภกมู ิ 6.รวมอกา้ ันงไอมิงเ่เกอนิ กส5าภรทาพี่เป)น็ กฎหมาย ช่อื หน่วสยรงุปาแนลเจะ้าอขภอปิ งกราฎยหผมลายเข. ยีชนอ่ื สกรฎุปหเมนาอื้ ยหแาใลนะงปาี.นหวนิจยังสทืองั้ หทม่เี ผดยทแก่ี พลร่า่ วเลม่มาทไมี่,่คตวอรนซท้ำซี่ (้อลนงวกันับทผ่)ี ล. การวจิ ัยแตเ่ ปน็ การสรุป ประตเวัดอน็ ยแา่ลงะสาระสำคญั ใหส้ อดคล้องกับวตั ถุประสงค์ทไ่ี ดต้ ัง้ เอาไว้ ขยายความผลการวิจัยทไ่ี ด้วา่ สอดคลอ้ ง หรือไมส่ อดคล้อง กับกรอบแนวพคิดระแรลาชะกสฤมษมตุฎฐิีกานเงกินาสรวสัิจดยั กิหารรือเไกมย่ี อ่ วยก่าบั งกไรารขรอ้ กั คษ้นาพบยสาบนาับลสนพุน.ศห.ร2อื 5ข2ดั 1แ.ยร้งากชบั กแิจนจวาคนดิุเบทกฤษษาฎเลีรวม่ มทท่ี 9งั้ 5ผ,ลตกอานรวจิ ยั ท่ี ผา่ นมาของใคทรี่บ3า้ 0ง กแลฉะบทบั ำพไมิเศจษงึ เป(ลน็ งเวชัน่นทนี่ ัน้16(คมวีนาามคยมาว2ป5ร2ะ1ม).าณ 1 หน้าครงึ่ ) ข้อเกสรนะอทแรนวงะสเาปธน็ารกณารสเขุข.ยี ปนรจะากกาผศลกกราะรทวิจรัยวงปสราะธากรอณบสดขุ้วย(ขฉ้อบเับสทน่ีอ2แ8น1ะ) ใพน.ศก.า2ร5น4ำ7ผลเรวือ่จิ งัยไวปตั ใถชเุ ้ใจนือทปานงปอาฎหบิ าตั ริ.หรือ ขอ้ เสนอแนะเรชางิ ชนกโจิยจบาานยเุ บแกละษขา้อฉเสบนับอปแรนะกะใานศกทาร่ัววไปจิ ยั เตล่อม่ ไทป่ี 1ซ2ง่ึ 1ก,าตรอเขนียพนิเขศอ้ษเส9น7องแน(ละงดวังันกทล่ี า่6วกตนั้อยงเาขยยี นน2ภ5า4ย7ใ)ต. ้ขอ้ ค้นพบจาก 7.หกาวั รขอตชวอ้า้่ือวั ิจรงผอยั าอนู้ยยงิ า่ิพก*เเงออขนากก้อรธวคสอส.์ วิ ว้าาาชัฒรงรรอื่ รอนออบะิงา้ิเ์วทลโงงัหรคก็อจครวทิงนอือื ารกพมตอบาิทัวนร[รเปยรลกิเราณรขสียกะท์างรเกี่นภร.ำากุทกกยรับขากมรใอานเงโขรเสดนียอ่ือยือ้นา้ /เเงเรรวอออ่ืียัสงิกงงดทจสลุ]ะ้าา.ำตยรดป้ออบบัีง้าพทสหงอคิมมอดวพาิงคาใย์[ลมเนเข้อลนวา้งขาำถกรรับึง1สาเล,มยาำ2รกอื่ด,ทาบั ป3ารท,งอี ี่ใเว.้านด.ชิ.งรือตอาานากยิงมมกาวทราานั รโี่ปรดอทวรา้ย่]ีบาง.ใกรอชเวขงิฎร้ ทม้าใะา้ถนเบขยึงเบบยีนไดทนแอื้ จ้ควไเรวาวนอื่กท้าคมง:ีท่เู วhา้ อtยtรบp.์ ท:ว/ค/า…วราส…มา…รภ…า.ยใต้ โรคตดิ ตอ่ [อินเทอรเ์ น็ต]. 2541 [เขา้ ถงึ เม่อื 1 มี.ค. 2563];24:465-72. เขา้ ถงึ ไดจ้ าก: http://stang.li.mahidol.ac.th/image/style.pdf Annas GJ. Resurrection of a stem-cell funding barrier-Dickey-Wicker in court. N Engl J Med [Internet]. 2010 [cited 2011 Jun 15];363:1687-9. Available from: http://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMp1010466

เรอ้ื รัง [วทิ ยานิพนธ์ปริญญาวทิ ยาศาสตรมหาบณั ฑติ ]. กรุงเทพฯ: จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย; 2543. Kaplan SJ. Post-hospital home health care: the elderly's access and utilization [dissertation]. St. Louis, MO: Washington University; 1995. 6. อ้างองิ เอกสารทเ่ี ปน็ กฎหมาย ชือ่ หน่วยงานเจ้าของกฎหมาย. ชอื่ กฎหมาย และป.ี หนังสอื ท่ีเผยแพร่ เลม่ ท่ี, ตอนท่ี (ลงวนั ท)่ี . ้ ่ ่ตวั อย่าง  คำชแี จงการส่งเรอื งเพือลงพมิ พ์พระราชกฤษฎีกาเงินสวัสดิการเกย่ี วกับการรกั ษาพยาบาล พ.ศ. 2521. ราชกจิ จานเุ บกษา เล่มท่ี 95, ตอน ที่ 30 ก ฉบบั พิเศษ (ลงวันที่ 16 มีนาคม 2521). กระทรวงสาธารณสขุ . ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบบั ท่ี 281) พ.ศ. 2547 เร่อื ง วัตถุเจอื ปนอาหาร. ราชกิจจานุเบกษา ฉบบั ประกาศ ท่วั ไป เลม่ ที่ 121, ตอนพิเศษ 97 ง (ลงวันที่ 6 กันยายน 2547). 7. อา้ งอิงเอกสารอิเลก็ ทรอนิกส์ ช่อื ผู้นิพนธ.์ ชือ่ บทความ [ประเภทของส่ือ/วัสดุ]. ปี พิมพ[์ เขา้ ถงึ เมอื่ ปี เดอื น วันท]่ี . เขา้ ถงึ ได้จาก: http://…………. ตัวอยา่ ง วิวัฒน์ โรจนพิทยากร. การเขยี นเอกสารอ้างองิ ในวารสารทางวิชาการโดยใชร้ ะบบแวนคูเวอร.์ วารสาร ประเภทท่ีรบั ลโรงคตตีพดิ ิมตพ่อ์[อนิ เทอรเ์ นต็ ]. 2541 [เขา้ ถึงเมือ่ 1 ม.ี ค. 2563];24:465-72. เข้าถึงไดจ้ าก: ➢ บทคhวttาpม:/ว/ิจstัยanเปg็น.liง.mานaวhจิ iัยdทoเี่lป.a็นc.กtาhร/ปimระaเgมeิน/sอtงyคleค์ .วpาdมfรู้ในสาขาทเี่ ก่ยี วขอ้ ง ประกอบด้วย บทคัดย่อ ภาษาไทยและ ภาษาอังกฤษ พรอ้ มทัง้ คำสำคญั และเนื้อหาบทความ ไดแ้ ก่ บทนำ วัตถุประสงค์ วธิ กี ารวจิ ัย ผลการวจิ ยั สรุปผล และAอnภnปิ aรsาGยJผ.ลReขs้อuเrสreนcอtแioนnะoแfลaะเsอteกmสา-รcอeา้llงfอuงิ nคdวinาgมยbาaวrrไiมe่คr-วDรiเcกkนิey1-0W-1ic2keหrนinา้ court. N Engl J Med ➢ บทค[Inัดtยeอ่ rn(eatb].st2r0a1c0t)[cคiอืteกdา2รย01อ่ 1เนJือ้ uหnาส1ำ5ค];ญั36เฉ3พ:1า6ะ8ท7จี่-9ำ.เปAน็ vเaทilา่ aนbนั้ leรfะrบomุตวั :เลขทางสถิติทสี่ ำคัญใชภ้ าษารดั กุมเปน็ ประhโtยtชpน:/ส์/wมบwูรwณ.n์ คeวjmาม.oยrาgว/dไมo่คi/วpรdเกf/นิ 103.15005ค6ำ/NไEมJ่ตMอ้ pงม10ีเช1งิ 0อ4ร6ร6คอ้างอิง บดั คดั ยอ่ ต้องเขียนทง้ั ภาษาไทยและ ภาษาองั กฤษทถ่ี กู ต้องตรงกัน และมีส่วนประกอบ ได้แก่ วัตถุประสงค,์ วธิ กี ารศึกษา, ผลการศึกษา (อย่างยอ่ ), สรุป และอภิปรายผล, คำสำคญั (ไม่เกนิ 5 คำ) นตนปวัำำรอไะ(ปยยค88สุกา่ว..ู่กงาตแาม์ ล(รชตบบบชวฐตฐยคศะาาื่่อือธิาวััวทททวกึวนนวกีผผออาคคนธิษปขขามูแูแ้้ยยววำีก้ออ้ารรตตยา่า่ าาาใศะมมเงงา่งง่มมรหปมกึ..วูลลูรวว้ไs1WW1s็นาปษชชวดttาาPP00ณสอื่ื่อบรrrาผ้iiรร99uunnee่วะบบรสสล::sอsbbss1นมeeวททเาาssttธMMพหาม99ooรรหคคิบณdd00ขน่อืททnneeววนาii..อ้แึ่งddsาาs่ี่มมี้ายFF1ขooddมมมก::คีีหหข,,xxหอrrooลู้ป..รมมxxddอ้KKนงiiชชญงั่ึxx::มeาาeวaaบา้)่ออืื่xx11ยยธิหssrrลูคทxxยยss00กีเเแาssรxxคaaลลอ่่อ..าyyลง่ึxx11mmวหขขววรmm)xxะ55าาาเร..--รล44มDDรรppือAAะ22อืสสทttiiตddเgg//ooกาาอ่ีบอaappiiรรตmmttธยีmmบeeปปaaวัิบบคssddllีี;;อssาปปวำssOOiiยยnnNNธิีทีทถ..11่าเีวbbา,,ี:่่ี:หง00ccเเิจมjjลลVVเตhh99eeคัยทขขii..ุผiiccvvทร6l6l่ตีหหddลttaa่ือeeก่ี ้งันนrrrrงII99ลeไeeeมdd้า้ามว00่าllnnขี eellือ้..ว((iiพอ้ททnnใaaถPPOOมนรี่ม่ีมttnnึงuu้อลูii’’กรีีddffbbNNeeมทะiiาeeMMeeรทttยุตกกrrhhวiiะeeงั้ิยllำำeeิจll((รเddภ,,กกDDวiiยัะrrูมFFบัับลOOPPบppตooิทา))MMวุ..IIกaaลrrช))ี่ตัddddrrIIาอีใ้DDeeถooรหดJJ::nnุปศii,,้เจ::11ttหรกึNNนssxx22ะ็นษxxeeก00aaสปxxาwwา44ffงxxttัญรค22พmmeexxว55ห์ขxxrrืน้ิเaa88xxอคาทttnnxx44แrrงรี่aaxx..กาลแEEffxxะาะffห,,xxiiรหเccล..BBนศ์ขง่หหaaiiึกน้nnอ้ทxxมมษเjjมttี่มหuuาาาลูาCCยยrrตใyyหขนเเ,,ผุ ..ลลอรeeสลPPขขืองttว่ทeeขปปในaa่ศีชdd้อรรทllก้หึะะiiม,,aaา้ษจจลลูAAttยำำrrักากcciบiเเเccสuuลออพขssถttมุ่กกอื่อeeติ22สสงมิ00าาบ00ารรท22ใในน;; รหโโกรรโสขเสหEเหอโชชปสEอผลลททททหหวmmนน้้ัั้อำา่ับำำถถอา้้อรขขมรรรรนคเเกะสสััเาากงงภภaaสทท....11กญัสสเมไไมนนรiiดออน0000ปป่ี่ีllนัมมอาตีททตตๆ33็นเเ8855อรรข::ไดุุดบมมวั88ึกกึตีต่ี่5151มแษษแอพmmเตตือือแศศดิดิลล่เนถถณณสผขง5454รกึกึกนงงูนูนตตaaขะในนะรล้อ้อ0330ศศนิียยีควnnยย่ออ่แจจสุปเนนกเ3399มูนูนค์์ชร์แ์แaaสงังัลา55566แเเาทบดิยยหหิงggรพพจ99จะน3366รลนeeงั้์แ์แะ้าววภ99ตษษทท00อศ55แแะrrงโสพพดััด99วัาฎฎ00..ยยแ55ึกยลอปhhำออพแททแ00ศศาานบษะตตภคลssุตุตปลยย)บบาาสะccา่่ออาคญัปิ รระรศศสสดดยมrrวดดรม@@เทใ11อาาตตินนิมปาหาตติิแาสส44ธำรรggมททุตยน็ส้กถถลตไตบิ11์์mmหิฐรรผมโโกอค์์ะ22รรารรา์์มจลaaาดขโโว์์ยตตงงนรร--รางึiiรค้อพพสำำll11เงงกเยเ..ใบบลเขปิ่งขcc44ยยพพชาสขทีย้อooททีย11าา็นร้ตยยนอนบบีไ่งmm33นวา่่าเาาางอดกชออิจสาารบบจผแ้จับน่ลลยัิฐฐิาราลาานางวุปนออหกลลทกหะัตุตตุผ้ันเรออ่ีคกนใรถอืลรรุตตุนาน้อืื้อ(ุปดดไกครรรกพมแหตติิราดดววาผอ่บะารถถิจติติารในยวส์์มัยวถถนหจิา่งภยิจโ์์งคงยัรดูมัยาาไือท์ยวริตนปวโเไ่ีปอ่ดวสรดขเิ รคิจไะยน้อต้ ปะรยักไอคัง้มามทอเหซน้ะาอ่ตบั้ง่ึงลพณหาหอ้กดักไบ์งมาวว้(ฐ1อคสรด้ยาขธวนเหทขนขิบยาับอ้น่ีกยีมาาแสเลา้นยยยสลนค่าขคตานะวรุนวอ้วัวอขม่งึ ปหาเเ)แอ้ลสามรรนมไขนะอืผมะูลใอมลขค่นใอแาดักนวตยณนาแราา่รกะยซรงว5าด้ง้ำาเิจรกปซังงหยันกซับ้อน็ นทำลำ้แนรผา้อี่ไา่ะนกดคลวกีเวบั ้บวรตวใคผน่า่งึิจยีอ้ ิดสลยัเบงทนอกเไทัง้ขปือ้ดไานฤมียเรใครี้คษชนซ่วลอ่ืว้ใจิฎบั ้อนงภรัยรีซงมทาแยว้อยีตหามตกนใงารเท่เตไปปรวอืม้ัง้ขา้นฎน็ไผม่ง้อมขบิกลแีตคส่้อาตักลวั้นอมริาะเสหพดลูลรแรคขรวบผุปือิจลมจนัย้อาาภทกกงมู ี่ ิ การวจิ ัย เอกสารอา้ งองิ การเรียงรายการอา้ งอิงทา้ ยบทความนำรายการอ้างองิ มารวบรวมเขยี นไวท้ ่ที ้ายบทความ ภายใต้ หวั ขอ้ รายการอ้างองิ หรือ บรรณานุกรม โดยเรียงลำดบั หมายเลข 1, 2, 3, ...ตามทป่ี รากฎในเน้อื เร่ือง *ขอ้ ควรระวัง คือ ตวั เลขทกี่ ำกบั ในเนอ้ื เร่ืองจะตอ้ งสอดคลอ้ งกบั ลำดบั ทใี่ นรายการอา้ งองิ ทา้ ยบทความ

 คำช้แี จงการสง่ เร่อื งเพื่อลงพมิ พ์

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 Studied Pattern for Technician and Others in Digital Fluoroscopy Room Radiology Department Uttaradit Hospital Prateep Klubpuang Radiology Department, Uttaradit Hospital ABSTRACT Introduction : The special case of x-ray fluoroscopy was detected the some organ such as alimentary, reproductive system etc. technician and others must worked around x-ray table and protected from scatter ray. Studied from manuals of x-ray fluoroscopy for scatter ray around table x-ray and gaved knowledge about scatter ray Objective : For studied pattern for technician and others about scatter ray in digital fluoroscopy Uttaradit hospital Methods : Studied pattern for technician and others before and after gaining knowledge about scatter ray by observation wore with radiation protection and position. Results : 1. After gaining knowledge of scatter ray, technician and others were significantly better wore with complete radiation protection than before gaining knowledge. 2. After gaining knowledge of scatter ray, technician and others were significantly better at standing in positions with less scatter ray than before gaining knowledge. Conclusions : Technician and others in fluoroscopy room changed behaviors by wore with complete radiation protection and reduced or avoided high scatter ray area. Keywords: Scatter ray, Fluoroscopy Contact : Prateep Klubpuang Address : Radiology Department Uttaradit Hospital 38 Jetsadabodin Road, Tha-it, Mueang, Uttaradit, Thailand 53000 E-mail : [email protected] hscr ISSUE 2 1

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ศึกษารปู แบบการปฏิบตั งิ านของผ้ปู ฏิบตั งิ านในหอ้ งตรวจฟลอู อโรสโคปี แบบดิจติ อล กลุ่มงานรงั สวี ทิ ยา โรงพยาบาลอุตรดติ ถ์ ประทีป เคลือบพ่วง กลมุ่ งานรังสวี ิทยา โรงพยาบาลอุตรดิตถ์ บทนำ� บทนำ�: การตรวจเอกซเรย์พิเศษโดยการทำ�ฟลูออโรสโคปีเพื่อดูอวัยวะต่างๆ เช่น ทางเดินอาหาร ระบบสืบพันธุ์ เป็นต้น ผปู้ ฏบิ ตั งิ านตอ้ งปฏบิ ตั งิ านรอบเตยี งเอกซเรย์ ซงึ่ ตอ้ งปอ้ งกนั อนั ตรายจากรงั สกี ระเจงิ การศกึ ษาคมู่ อื เครอ่ื งเรอ่ื งปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ รอบเตยี ง และให้ความรู้ผู้ปฏิบัติงานถงึ การสวมใส่อุปกรณป์ อ้ งกนั และปริมาณรงั สกี ระเจิง วัตถุประสงค์: เพ่ือศึกษารูปแบบการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ จากการกระเจิงของรังสีในห้องฟลูออโรสโคปีแบบดิจิตอล โรงพยาบาลอตุ รดติ ถ์ วธิ กี ารศกึ ษา: การศึกษาการปฏบิ ตั งิ านของเจา้ หนา้ ทกี่ อ่ นและหลงั การใหค้ วามรเู้ กยี่ วกับการกระเจิงและปรมิ าณรงั สี โดยการ สังเกตการใชอ้ ปุ กรณป์ ้องกนั อันตรายจากรงั สีและต�ำ แหน่งการให้บริการผู้ปว่ ยด้วยเคร่อื งเอกซเรยฟ์ ลอู อโรสโคปี ผลการวิจัย: 1. หลังจากได้รับความรู้เก่ียวกับเร่ืองรังสีกระเจิง ผู้ปฏิบัติงานมีการสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากรังสี ครบถ้วนดีกว่าก่อนได้รับความรู้อย่างมีนัยสำ�คัญทางสถิติ (p<0.05) 2. หลังจากได้รับความรู้เกี่ยวกับเรื่องรังสีกระเจิง ผู้ปฏิบัติ งานมีการยนื ปฏิบตั ิงานในต�ำ แหน่งที่มปี ริมาณรังสีกระเจิงน้อยดีกว่ากอ่ นได้รับความรู้อยา่ งมีนัยส�ำ คญั ทางสถิติ (p<0.05) สรุป: ผู้ปฏบิ ัติงานในหอ้ งตรวจฟลูออโรสโคปปี รบั เปลีย่ นพฤตกิ รรมในการปฏบิ ัตงิ านมีการใสอ่ ปุ กรณป์ อ้ งกันอนั ตรายจากรังสี อยา่ งครบถ้วนและลดหรอื หลกี เลี่ยงบรเิ วณที่มีรังสกี ระเจิงมาก คำ�สำ�คญั : รังสีกระเจิง, ฟลูออโรสโคปี ติดต่อ : ประทปี เคลือบพ่วง สถานท่ีตดิ ตอ่ : กลมุ่ งานรงั สวี ทิ ยา โรงพยาบาลอตุ รดิตถ์ เลขท่ี 38 ถนนเจษฎาบดินทร์ ตำ�บลท่าอิฐ อำ�เภอเมอื ง จงั หวดั อตุ รดติ ถ์ 53000 อีเมล์ : [email protected] hscr ISSUE 2 2

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 บทนำ� สบื พนั ธ์ุ ระบบขบั ถา่ ย และยงั มกี ารใชร้ ว่ มกบั รงั สรี ว่ มรกั ษา เชน่ ใช้ ในการรกั ษาเดก็ ทมี่ อี าการล�ำ ไสก้ ลนื กนั (Intussusception) มกี าร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์1 โดย สำ�นักรังสีและเคร่ืองมือ ใส่ลมทางลำ�ไส้ใหญ่พร้อมกับทำ�การฟลูออโรสโคปีไปด้วยกัน เพ่ือ แพทย์ ไดท้ �ำ การประเมนิ ความเสย่ี งการเกดิ โรคมะเรง็ จากการปฏบิ ตั ิ ดันลำ�ไส้ที่กลืนกันให้หลุดออกจากกัน เป็นการลดการผ่าตัด แต่ งานของบคุ ลากรด้านรังสีการแพทย์ ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2556 จะใช้ปริมาณรังสีที่สูง ในแต่ละคร้ังจะมีเจ้าหน้าท่ีทุกระดับเข้าร่วม โดยวเิ คราะหจ์ ากอปุ กรณว์ ดั รงั สบี คุ คลทใ่ี หบ้ รกิ าร พบวา่ บคุ ลากรที่ ปฏิบัติงานในห้องตรวจฟลูออโรสโคปี 3 คน เพื่อช่วยให้งานตรวจ ปฏิบัติงานกับเครื่องเอกซเรย์ฟลูออโรสโคปีในห้องส่องกล้อง ห้อง พิเศษบรรลุผล เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานในห้องนี้ จึงหลีกไม่พ้นท่ีจะ ผา่ ตดั รงั สรี ว่ มรกั ษา และงานรงั สวี นิ จิ ฉยั ไดร้ บั รงั สกี ระเจงิ 2-5 เฉลยี่ สงู ต้องรับรังสีกระเจิง รังสีกระเจิงจะกระจัดกระจายไปท่ัวห้องขณะ กว่ากลมุ่ บคุ ลากรทางการแพทย์ด้านอื่น มอี ัตราเส่ียงเกดิ โรคมะเรง็ ท่ีเคร่ืองกำ�ลังทำ�งาน ปริมาณรังสีกระเจิงในแต่ละตำ�แหน่งจะมาก สงู กวา่ ผทู้ ใ่ี ชเ้ ครอื่ งเอกซเรยท์ วั่ ไปถงึ 4 เทา่ มคี วามเสย่ี งตอ่ การเปน็ น้อยแตกต่างกันไป ปนัสดา อวิคุณประเสริฐ และคณะ ได้ศึกษา ตอ้ กระจก6 เนอ่ื งจากไดร้ บั ปรมิ าณรงั สสี งู เกนิ กวา่ ทเ่ี ลนสต์ าสามารถ ปรมิ าณรงั สแี ละการกระจายรงั สจี ากการตรวจดว้ ยเทคนคิ ฟลอู อโรส รบั ไดถ้ งึ 1.4 เทา่ หากบคุ ลากรไมใ่ ชแ้ วน่ ตากนั รงั สี การไดร้ บั ปรมิ าณ โคปี พบวา่ ปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ บรเิ วณกลางเตยี งมคี า่ สงู กวา่ ดา้ นหวั รงั สใี นระดบั สงู อาจท�ำ ใหเ้ กดิ อนั ตรายจากรงั สที ไี่ ดร้ บั เชน่ เมด็ เลอื ด เตยี งและปลายเตยี ง ปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ มคี า่ ลดลงเมอื่ ระยะหา่ งจาก ขาวลดลง มอี าการคลนื่ ไส้ อาเจียน ออ่ นเพลยี ผิวหนงั ผนื่ แดง และ เตยี งเอกซเรยม์ ากขน้ึ และทค่ี วามสงู ระดบั ไทรอยดม์ ปี รมิ าณรงั สสี งู เสยี ชวี ิตได7้ -10 จากการศกึ ษาของ Danadille และคณะ ประเมนิ กว่าท่ีระดับอวยั วะสบื พันธ1์ุ 4 การได้รับรังสีโดยใช้อุปกรณ์วัดรังสีชนิดทีแอลดี (thermolumi- เนอ่ื งจากยงั ไมพ่ บมกี ารศกึ ษาปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ จากเครอื่ ง nescense dosimeter, TLD) ติดที่ตา แขน ขา นิ้วและข้อมือ เอกซเรย์ฟลูออโรสโคปี แบบดจิ ติ อล ชนดิ หลอดบน ท่โี รงพยาบาล ของผู้ปฏิบัติงานในห้องตรวจรังสีร่วมรักษา พบว่า ปริมาณรังสี อตุ รดติ ถใ์ ชอ้ ยใู่ นปจั จบุ นั ผวู้ จิ ยั จงึ ท�ำ การศกึ ษาเกยี่ วกบั ปรมิ าณรงั สี ท่ีดวงตาของผู้ปฏิบัติงานมีค่าสูง เม่ือเปรียบเทียบกับค่าขีดจำ�กัด กระเจิงจากคู่มือการใช้เครื่องเอกซเรย์ฟลูออโรสโคปี แบบดิจิตอล การได้รับปริมาณรังสีสมมูลต่อปีของเลนส์ตาของผู้ปฏิบัติงาน เช่น ชนดิ หลอดบน แบบ High Frequency ขนาด 1000 mA โดยคู่มอื เดียวกับปริมาณรังสีท่ีแขนและขาที่มีค่าสูง11 Khoury และ คณะ เครอื่ งใชเ้ ทคนคิ 120 KV 1 mA เปน็ เทคนคิ ทไ่ี มไ่ ดใ้ ชใ้ นการปฏบิ ตั งิ าน ใช้อุปกรณ์วัดปริมาณรังสีชนิดฟิล์ม (radiochromatic film) ติด จริง ผู้วิจัยจึงใช้เทคนิคของการปฏิบัติงานจริงคือ (auto) 67 KV ที่เตียงผู้ป่วยในขณะทำ�การตรวจเพ่ือวัดปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับ 0.3 mA ทำ�การวดั ปริมาณรังสีกระเจงิ ท่ตี ำ�แหน่งตา่ งๆ ตามคู่มอื และใชอ้ ปุ กรณว์ ดั ปรมิ าณรงั สี TLD ตดิ ใกลด้ วงตา ไทรอยด์ ทรวงอก เครื่อง และเพ่ิมระยะถอยห่างจากขอบเตียง 50 เซนติเมตร วัดที่ ข้อมือและเท้าของผู้ปฏิบัติงานเพื่อวัดปริมาณรังสีท่ีได้รับจากการ ระดบั ความสงู 50, 100, 150 เซนตเิ มตร เพือ่ ช่วยบอกวา่ ตำ�แหน่ง ใช้รังสีร่วมรักษาโดยการฉีดสารเคมีผ่านสายสวนเข้าไปที่ตับเพ่ือ ไหนมปี ริมาณรังสีมากนอ้ ยเพยี งใด ซึง่ ได้ข้อมลู ดงั น้ี รักษามะเร็ง พบปริมาณสงู ทเ่ี ทา้ มอื ดวงตา ตามลำ�ดบั เนอื่ งจาก ข้อมูลจากเคร่ืองเอกซเรย์ฟลูออโรสโคปีแบบดิจิตอลชนิด ไม่มีอุปกรณ์ป้องกันรังสีและผู้ปฏิบัติงานไม่สวมแว่นตาตะก่ัว12 หลอดบน มีการวัดปรมิ าณรงั สีกระเจิงท่ีต�ำ แหนง่ A – F15 โดยใช้ ดงั นนั้ ผปู้ ฏบิ ตั งิ านดา้ นรงั สคี วรรจู้ กั ปอ้ งกนั อนั ตรายจากรงั สี โดยใช้ คา่ เทคนคิ 120 KV 1 mA เปน็ ตวั ควบคมุ พบวา่ ปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ หลักการ สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากรังสี ลดเวลาการ ที่ความสูงจากพ้ืน 50 เซนติเมตร มีปริมาณรังสีกระเจิงน้อย แต่ท่ี รบั รงั สี เพ่ิมระยะทางใหอ้ ยู่ห่างจากแหล่งกำ�เนิดรงั ส1ี 3 ระดบั ความสงู จากพนื้ 100, 150 เซนตเิ มตร ต�ำ แหนง่ A (ขอบเตยี ง กลมุ่ งานรงั สวี ทิ ยา โรงพยาบาลอตุ รดติ ถ์ มเี ครอื่ งเอกซเรยฟ์ ลู ใกล้กลางเตียง) มีปริมาณรังสีกระเจิงมากท่ีสุด ส่วนตำ�แหน่ง D ( ออโรสโคปี แบบดจิ ติ อล ชนดิ หลอดบน แบบ High Frequency ขนาด ขอบเตียงใกลท้ ้ายเตยี ง) มีปริมาณรังสีกระเจิงน้อยท่สี ุด โดยระดับ 1000 mA จำ�นวน 1 เครื่อง ใช้เพื่อตรวจพิเศษทางรังสี ดูความ ความสูงจากพื้น 150 เซนติเมตรพบปริมาณรังสีกระเจิงมากกว่า ผิดปกติของอวัยวะภายในร่างกายโดยใช้สารทึบรังสี (contrast ความสงู อน่ื ตามรปู ท่ี 1-2 media) ร่วมกับการปล่อยรังสีเอกซ์ผ่านผู้ป่วยไปยังตัวรับภาพ (Image Intensifier) แสดงภาพเคลื่อนไหวของอวัยวะในขณะ ท�ำ การตรวจ (real time image) เชน่ ระบบทางเดนิ อาหาร ระบบ hscr ISSUE 2 3

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 รูป 11รูปแแทสส่ี 1ดดงงแบบสรรดิเเิ งววบณณริเตตวณำำแแตหห�ำ แนนหง่่งนกก่งาากรรายยรยนืืนืนปปปฏฏฏบบิิบิ ตััตตั ิงิงิงาาานนนททที่เต่ีเีเ่ ตตียงยียี ใงงนใใรนนะดรรบัะะดแดนับับวแแรนนาบววรราาบบ รูป ความคสูวงาจมาสูกง ้พืจนา(เกซืพ้น(ติเซมนต ิตรเ)มตร) รูป 2 แสดงปปรริมิมาาณณรรังังสสี (กี ไรมะโคเจรซงิ ทีเวเ่ีริ ต์ตยี /ชงร่วั ะโมดงบั) แนวราบ รูป 2รปู แทส่ี ด2งปแสรดมิ งาปณริมรางั ณสรกี งั รสะกี เรจะิงเจทงิ เ่ีทตีเ่ ียตียงรงระะดดบัับแแนนววรราาบบ hscr ISSUE 2 4

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 ข้อมูลจากผ้วู ขิจอ้ัยมทูลใี่ ชจเ้ าทกคผนูว้ิคจิ ยั(aทuใ่ี tชo้เ)ท6ค7นิคK(Vaut0o.3) 6m7A KวVดั 0.จ3ากmขAอบวเดั ตปยี รงมิ 5า0ณเซรนังสตีกิเมรตะรเจมงิ ปี ทรมิี่ตาำณแหรังนส่งกี ตรา่ ะงเๆจิงตนาอ้ มยรลปูงมทา่ี ก3โดย ปจรุดิมลาะณ3รังคสรกี ง้ัระนขเจำ้อิงคมา่ทลู มต่ี จธั ำ�ายแกฐหผานวู้นง่จิ ทตยั ีไ่าทดงๆใี่ม้ ชาตเ้ เทาขมคยี รนูปิคกทร(่ี าa3ฟuจtพดุoล)บะ6ว7า่3ทคี่ตKรำVัง้ แนห0�ำน.3่งขmตอำ�Aบแเวหตัดียนปง่ รAGมิ า(มขณีปอรบรังิมเสตาีกียณรงะรใังเกจสลิงีก้กรทละ่ตีาเจงำเิงแตมหียานงกง่)ทตม่ีส่าปี ุดงรๆทิมี่รตาะณาดมับรรังคูปสวทกีาม่ีร3ะสเูงจิง100 จดุ คลม่าะามก3ัธทยคส่ีฐราดุ ัง้นททนี่รีไ่ะำดคด้มา่ับามคเขธั วยี านฐมากสนรงู าทฟ1่ีไ0ดพ0ม้ บาเวเซข่านยีทตนีต่ เิ ำ�กมแรตหารฟนจง่าพขกอบพบว้ืนเ่าตทตยี ี่ตางมำAแรหปู (ขนทอ่งี 4บขอแบลเะซตพนียบตงเิวAมา่ ตท(รข่ตี จอำาบแกหเพตนื้ ีย่งงตหใาก่ามงลรจ้กูปาลกทาขี่ง5อเตบดยี เงั งตน)ยีั้นมงปีค5วร0รมิ หเาซลณนกี รตเังลเิสย่ีมีกงตกรราะรมเจยปี ิงืนรปมิ ฏาบิณัติ มากเรตทงั ียส่ี งีกดุใกรทะลรี่ เ้กะจลดงิ านบั ง้อคเตยวียาลงมง)มสมาูงีปก1โร0ดิม0ยาตณเซำรนแังหตสีกนเิ มรง่ ตะGรเจจิงมามีปกาพรกมิ ืน้ทาี่สณตุดารทมังี่รรสะูปีกดทรับะี่ ค4เจวแงิามมลาะกพทงบาส่ี วนุดา่ ทท่ีตี่ตร�ำ ะำแดแหหบั นนคง่ ว่งชหาดิ ม่าขสงอจงูบาเ1กต0ขยี 0องโบเดซเยตนเียฉตพงเิ มา5ตะ0รตจ�ำเซแานกหพตนเิง่ืน้ มใกตลราก้ มมลรปีาปู งรทเิมต่ี าีย5ณง รังสสดกี ูงงั รน1ะนั้0เจ0คิงนเวซร้อนหยตลเิ มีกงมตเลราย่ีจกางโกกดพายรต้ืนยำืนตแปาหมฏนรบิ่งูปตั ทGงิ ี่ าม4นปี แทรล่ตีิมะำาพแณบหรวนงัา่ ่งสทชกี ตี่ ดิ ร�ำ ขะแอเหจบนงิ เม่งตหายี ่ากงงทโดส่ี ยุดเทฉ่รีพะาดะับตคำแวาหมนส่งงูใก1ล0ก้ 0ลเาซงนเตตยี เิ มงตรจากพน้ื ตามรปู ท่ี 5 ดงั น้ัน ควรหลกี เล่ียงการยืนปฏบิ ตั งิ านท่ีตำแหน่งชดิ ขอบเตียงโดยเฉพาะตำแหน่งใกลก้ ลางเตยี ง L L แกนตั้งหลอด F แกนตั้งหลอด F K E D J K E D J Center Ray C Center RAay B C AB I GH I รปู 3 แสดงตำแหน่งการวัดปรมิ าณรGังสกี ระเจงิ ตำแหน่งขอบเตียง(ตHำแหนง่ A-F) รปูรูปท่ี33 แแสสดดงตงำตแ�ำ หแนหง่ นกง่ากรวาัดรปวัดริมปารณมิ รางั ณสีกรรังะสเีกจรงิ ะตเจำแิงหตนำ�่งแขหอบนเง่ ตขยี องบ(ตเำตแยี หงน(่งตA�ำ แ-Fห) นง่ A-F) และตำ�แหน่งห่างจากขอบเตยี ง 50 เซนติเมตร (ต�ำ แหนง่ G-L) 175 175 150 ความ ูสงจากพื้น (เซนติเมตร) 150 A ความ ูสงจาก ืพ้น (เซน ิตเมตร) 125 AB 125 100 100 BC 75 CD DE 75 EF 50 F 50 25 25 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 0 0 ป มิ ณ ส (ไมโค ิ /ช่ โม )0100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 0 ป มิ ณ ส (ไมโค ิ /ช่ โม ) รปู 4 ปริมาณรังสีกระเจิง ณ ตำแหน่งขอบเตียง รูปท่ี ร4ูป 4ปรปิมรามิณารณังรสงั กีสรกี ะระเจเจงิ ิงณณตต�ำ ำแแหหนน่งง่ ขขออบบเเตตียยี งง hscr ISSUE 2 5

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 175 150 ความสูงจากพื้น (เซนติเมตร) 125 G 100 H I J 75 K L 50 25 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 ป มิ ณ ส (ไมโค ิ /ช่ โม ) รปู 5 ปรมิ าณรังสกี ระเจงิ ตำแหนง่ หา่ งจากขอบเตยี ง 50 ซม. รปู ที่ 5 ปริมาณรงั สีกระเจงิ ต�ำ แหน่งหา่ งจากขอบเตยี ง 50 ซม. ผวู้ ิจัยไดน้ ำองคค์ วามรู้เร่ืองอนั ตรายจากรงั สี อุปกรณป์ ้องกันอันตรายจากรงั สี และปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ ที่ ตำแหน่งตา่ งๆ ท่วี ดั ได้ อบรมให้แก่เจา้ หนา้ ที่ผปู้ ฏิบัตงิ าน โดยหวงั วา่ เจ้าหน้าทีจ่ ะรับรู้ ตระหนกั ถงึ ความปลอดภัยในการทำงาน ผวู้ จิ มยั าไกดขน้ ึ้น�ำ จอึงงทคำค์ กวาารศมกึรษเู้ ราอ่ื เปงรอยี นั บตเทรายี ยบจรปูาแกบรบงั สกีาอรปุ ฏกบิรณัตงิ ป์านอ้ ขงอกงนั ผู้ปฏิบวัติธิงกี านาใรนศหึกอ้ ษงตารวจฟลูออโรสโคปี แบบดจิ ติ อล ในด้าน อันตรายจกาากรรใัชงส้อปุี แกรลณะ์ปป้อรงิมกานั ณอันรตังรสาีกยจราะกเรจังิงสที แี่ตลำ�ะแตหำนแห่งตนง่่ากงาๆรยทนื ี่ปวัดฏิบตั งิ าน ก่อนปแรละะชหาลกงั กราทรี่ใศหึกค้ ษวาามรู้ ควา่ือแตเจกต้า่าหงนกัน้าหทร่ีผอื ู้ปไมฏ่ ิบัติงานในกลุ่มงาน ฟเตไปดรล้อระูอียบหอบรนโรมเักทสใถีหยโออวึงคบ้แตัุุปปคปกรถกกวีูปุป่เรราแจณณรแมบ้าะ์ปป์บปหบสอ้อ้เบลงนดพงงคอกกกิจ้อื่า์ ดนนััาทศติ รออกึภอ่ีผปนันัษัยลู้ปตตาฏใฏเรรในปิบาานิบกรยยัตดัตยีจจาิงา้บิงาารานกกาเทนทนรรกำ�ียขงัังางสสบอโราีีรดปแใงนูปชยลผรมแอ้ิมะหู้ปบาาปุ วตฏบกณกังำิกบขรแวราัง้ึนัตห่าณรสิงเนปีกจ์ปจาง่ฏร้ากนอ้ึงะิบหาทงใเตั รจนนกำ�ิงยงิ ันาก้หาทืนนทาอต่ี้อปขรำี่จันฏงอศแะติบตงหึกรผตรัรนษับปู้งิวา่งาฏยจารตนบิู้่าตักงๆงิอ่ พเรานจังนนแ้สาใลักนหีวะงหิทนหา้อกยนล้างลางัตทกกมุ่ รา่ีรโาตวรรรังจวัแงใสฟหอพพีลก้คยยทูอวาา่ าอายงรบมโ์แแรคราลสู้พเอืลกโะคทอีย่ รเปจวุตังยกีา้สรแ์ บัหีเดบพทอนิตบันยคา้ดถตาทนจิ์รบผี่ตคิิปาอยปู้ารลจละฏากวใบิกนิชอรตั ดังบางิ้าสาชนดี นีกพ้วใายนรผใกนชู้ชล้ัก่วมุ่ รยงังาเสหนีกรลางั ืรอสแควี พทินทยไขยา้์ จากรงั สี และต�ำ แหนง่ การยนื ปฏบิ ตั งิ าน กอ่ นและหลงั การใหค้ วามรู้ โรงพยาบาลอุตรดิตถ์ ทุกคนที่หมุนเวียนการเข้าปฏิบัติงานในห้อง วา่ แตกต่างวกธิ นั กี หารรศือกึ ไษมา่ ตรวจฟลูออโรสโคปี ดิจติ อล ระหวา่ งวนั ท่ี 1 ตุลาคม 2563 – 30 งอแ ปวาัลนตั้อนะตถงใหกรุปนาันลหเรยพังอะ้อจก่ืัอนสงาปโใกาศตตรนงการฏงึรกคแรรรใิบพวแตาหษัง์ ตัยจพส่ลย้คาิงาฟะทีจาเบวปคปยนลาาารกปกร์ใกลรูอมเง้ันลาิมรจีอยจรอรระุ่มห้าาตุะับงพโู้เชตห้อณรรมกสทิาเัวงนดสเีที่กยีรอักตจตา้ิโแรงัวียษรา้ทคถทสหวลก่าส์บรี่์ปศี่จงีกนะัทิังบรฟกึีสา้รคธแูอปษลีกทะ์ขิตอื บันแอูาาีป่อเำ�จเรบอตบงฏจแแิงคโกดร้าิบบรพหทอืลหาิจสตั กท่มุน่ตีนยโงิติเยาคตจา่ำ�งา้จอ์รา้นปัวทแกพาลหอปใีีผ่หากยดนยนูป้ฏรใานริจห่าา้นฏบยิบติังงท่ง้อบิาดืสนอตัตผงี่กลตั้าตลีปู้ปา่าิงวิงนอรรงฏาิชรฏวศๆุกปนะบิาจิบกึ ชหากใัตขษนัต3พีรวงิรอากใ่าาิงณคชคผงงนลานวผูช้ร้อใุม่์ปนนัง้ันวู่้ปปุงน้อยทกาฏกกี้เงน่ีลไห1ริ่กบอดุม่รลณังผ้ันงตนัตอืสาาุ่ล์ิคีวนนาทินรกคังไยา เรอมมขสจารับตุิถ้ีวร2า้พโทิรรุับน5หรนอดย6งรนากัพาอ3ิงตยง้ากงโยถโา–ทดโนารานด์ งบรย่ปี3ยกพพา0ค2ฏคายลทิร5ณณมิบาอแกั6ถิบตุะัตะพุนษา4กรงิกทลาดรส์ารยยอริตจนทิรแ์นมตุถำ�ใมธลกร์น2นทขิ์ะดกา5หรรุกติอวา6ังจคถอ้งนรส4ร์นกงจีเปยทิ ทจทตลรธร้ังำค่หีมรุ่ิยระนสนรวมกตธวม้ินิคจุนอรวันกเบรอทว3า2ดมยียรงั้ ว้5สควกนา่ ยจิน้ิงกนายัคารนก2ใรวักนน5าเิจรขรมคังา้ัยศนโสนดใกึษุี นโยษยดม์ใายนนคุษรแง้ัยตน์โ่ลร้ี ไะงดคพผ้ รยา่ ้ังานจบกะาามลรี 6 hscr ISSUE 2 6

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 รปู แบบการศกึ ษา มาปรบั ปรงุ แกไ้ ขตามขอ้ เสนอแนะ เพอ่ื ใชเ้ ครอื่ งมอื ทมี่ คี วามชดั เจน รูปแบบการศึกษาแบบ Before and after intervention ด้านภาษาและครอบคลุมสาระสำ�คัญ ได้ค่าความตรงตามเน้ือหา study เทา่ กับ 0.89 โดยแบบบนั ทึกขอ้ มูลการปฏิบัติงานในหอ้ งตรวจฟลู ออโรโคปี ประกอบไปดว้ ย 3 สว่ น คอื ขอ้ มูลทั่วไปของผปู้ ฏิบตั งิ าน เครือ่ งมือท่ใี ชใ้ นการศกึ ษา การใชอ้ ปุ กรณก์ ารปอ้ งกนั อนั ตรายจากรงั สี และต�ำ แหนง่ ทป่ี ฏบิ ตั งิ าน แบบบันทึกข้อมูลการปฏิบัติงานในห้องตรวจฟลูออโรสโคปี โดยมีรายละเอียดดังน้ี ตรวจสอบความเทยี่ งตรงของเนอ้ื หาโดยผเู้ ชยี่ วชาญ 3 ทา่ น แลว้ น�ำ แบบบันทึกขอ้ มูลการปฏบิ ัตงิ านในห้องตรวจฟลอู อโรสโคปี ส่วนท่ี 1 ขอ้ มลู ทว่ั ไปของผปู้ ฏิบตั งิ านในหอ้ งตรวจฟลอู อโรสโคปี ผู้ปฏบิ ตั งิ าน เพศ อายุ การศกึ ษา ทำ�งาน หมายเลข 1 ชาย หญิง (ป)ี มธั ยมศกึ ษา อนุปรญิ ญา ปริญญาตรี ปริญญาโท ด้านรังสี : หมายเลข 25 (ป)ี สว่ นที่ 2 การใชอ้ ุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากรงั สี ให้ 3 คะแนน เกณฑ์การใหค้ ะแนน ใสเ่ ส้ือตะกวั่ + ใส่ Thyroid shield + ใส่แว่นตาตะกั่ว ให้ 2 คะแนน ใสเ่ สือ้ ตะก่ัว + ใส่ Thyroid shield ให้ 1 คะแนน ให้ 0 คะแนน ใส่เส้ือตะก่ัว + ใสแ่ วน่ ตาตะก่ัว ใส่เสือ้ ตะกว่ั ก่อน ใหค้ วามรู้ ผ้ปู ฏิบัติงาน ครั้งท่ี 1 ครั้งท่ี 2 ครัง้ ที่ 3 ครั้งท่ี 4 ครัง้ ที่ 5 คร้งั ที่ 6 ครงั้ ที่ 7 รวมคะแนน หมายเลข 1 : หมายเลข 25 หลัง ใหค้ วามรู้ ครงั้ ที่ 1 ครัง้ ที่ 2 ครัง้ ที่ 3 ครงั้ ที่ 4 ครัง้ ที่ 5 ครั้งที่ 6 คร้งั ที่ 7 รวมคะแนน ผูป้ ฏบิ ัติงาน หมายเลข 1 : หมายเลข 25 hscr ISSUE 2 7

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ส่วนท่ี 3 ต�ำ แหนง่ ท่ปี ฏบิ ตั ิงาน ครง้ั ท่ี 6 ครง้ั ท่ี 7 รวมตำ�แหนง่ รวมคะแนน เกณฑ์การให้คะแนน ต�ำ แหน่ง A ให้ 0 คะแนน ต�ำ แหนง่ B ให ้ 1 คะแนน ตำ�แหนง่ C ให้ 1 คะแนน ต�ำ แหน่ง D, E, F ให้ 2 คะแนน ต�ำ แหน่ง G - L ให ้ 3 คะแนน ตำ�แหน่งยนื กอ่ น ให้ความรู้ ผ้ปู ฏบิ ตั ิงาน ครง้ั ที่ 1 ครัง้ ท่ี 2 ครง้ั ที่ 3 ครงั้ ท่ี 4 ครัง้ ท่ี 5 หมายเลข 1 : หมายเลข 25 ตำ�แหน่งยืน หลงั ให้ความรู้ ครง้ั ท่ี 2 ครั้งท่ี 3 คร้งั ที่ 4 ครง้ั ที่ 5 คร้ังท่ี 6 คร้ังที่ 7 รวมตำ�แหนง่ รวมคะแนน ผปู้ ฏิบัติงาน ครง้ั ที่ 1 หมายเลข 1 : หมายเลข 25 ระยะเวลาดำ�เนินการ ระหว่างวันท่ี 1 ตุลาคม 2563 – กบั กราฟของคมู่ อื เครอ่ื ง เพอ่ื ดคู วามสอดคลอ้ งของปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ 31 กรกฎาคม 2564 การด�ำ เนินการศึกษามี 4 ระยะ คอื ทตี่ �ำ แหนง่ ๆ เนอื่ งจาก การวดั รงั สกี ระเจงิ ของคมู่ อื เครอื่ ง วดั ท่ี 120 ระยะท่ี 1 เก็บขอ้ มูลโดยการสงั เกต การใชอ้ ปุ กรณ์ปอ้ งกัน KV 1mA สว่ นการวดั รังสีกระเจงิ ของผวู้ ิจัยใชเ้ ทคนิค auto (67 KV อันตรายจากรังสี และตำ�แหน่งการยืนปฏิบัติงานของผู้ปฏิบัติงาน 0.3 mA) เพราะการใช้งานเคร่ืองฟลูออโรสโคปีจะอยู่ระหว่าง 50 ในห้องตรวจฟลูออโรสโคปี ดิจิตอล จำ�นวน 7 คร้ัง/คน ระหว่าง – 110 KV และขอ้ จ�ำ กดั ของเครอื่ งวดั ปรมิ าณรงั สวี ดั ปรมิ าณรงั สไี ด้ วนั ที่ 1 ตลุ าคม 2563 – 31 มกราคม 2564 ไมเ่ กนิ 1,100 ไมโครซีเวิรต์ /ช่วั โมง ระยะที่ 2 ศึกษาหาข้อมูล และวัดปริมาณรงั สกี ระเจงิ ระยะที่ 3 ให้ความรู้ และ เก็บขอ้ มลู หลงั ให้ความรู้ 2.1 ศกึ ษาคมู่ อื เครอ่ื งฟลอู อโรสโคปี ดจิ ติ อล แบบหลอดบน 3.1 จดั อบรมความรใู้ หก้ บั ผปู้ ฏบิ ตั งิ านเกยี่ วกบั อนั ตรายของ เกย่ี วกบั การวดั ปริมาณรงั สกี ระเจิงของเครอ่ื ง รงั สี อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายจากรงั สี ปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ ทต่ี �ำ แหนง่ 2.2 วางแผน การวัดปริมาณรังสีกระเจิงตามตำ�แหน่งคู่มือ ต่างๆ ตามข้อมูลที่ได้ในข้อ 2.4 ในห้องประชุมของกลุ่มงาน เครอื่ ง ต�ำ แหน่ง A – F และเพม่ิ ตำ�แหนง่ ห่างจากขอบเตียงอกี 50 รงั สีวิทยา ระหว่างวนั ท่ี 10 -12 กุมภาพนั ธ์ 2564 เซนตเิ มตร ต�ำ แหนง่ G – L พรอ้ มท�ำ เครอื่ งหมายและเขยี นตวั อกั ษร 3.2 เก็บข้อมูลหลังให้ความรู้โดยการสังเกต การสวมใส่ ตรงต�ำ แหน่งบนเตยี งและพ้นื ห้อง อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายจากรงั สี และต�ำ แหนง่ การยนื ปฏบิ ตั งิ านของ 2.3 ใช้เครื่องมือวัดรังสีตามตำ�แหน่งที่ทำ�เคร่ืองหมายไว้ ผู้ปฏิบัติงานในหอ้ งตรวจฟลูออโรสโคปี ดิจิตอล จำ�นวน 7 ครงั้ /คน พร้อมการทำ�ฟลูออโรสโคปีผ่าน phantom และวัดปริมาณรังสี ระหวา่ งวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2564 – 30 มิถุนายน 2564 กระเจิง วดั ทคี่ วามสงู จากพื้น 50, 100 และ 150 เซนตเิ มตร วดั จดุ ระยะที่ 4 วเิ คราะหข์ อ้ มลู และสรปุ ผลการศกึ ษา เปรยี บเทยี บ ละ 3 ครั้ง การใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากรังสี และตำ�แหน่งการยืน 2.4 น�ำ ขอ้ มลู คา่ มธั ยฐานทไ่ี ดต้ ามขอ้ 2.3 มาเขยี นกราฟเทยี บ ปฏิบตั งิ านของผ้ปู ฏบิ ตั ิงานกอ่ นและหลังการได้รับความรู้ hscr ISSUE 2 8

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 สถิติที่ใชว้ ิเคราะหข์ อ้ มลู ข้อมูลท่ัวไปของผู้ปฏิบัติงาน รายงานด้วยการแจกแจงค่า ผลการศกึ ษา ความถี่ ร้อยละ เจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานในห้องตรวจเอกซเรย์ฟลูออโรสโคปี เปรยี บเทยี บการสวมใสอ่ ปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายจากรงั สี และ แบบดิจติ อล มีจ�ำ นวน 25 คน เปน็ เพศหญิงร้อยละ 72 สว่ นใหญ่ ต�ำ แหนง่ การยนื ปฏบิ ตั งิ านของผปู้ ฏบิ ตั งิ านในหอ้ งตรวจเอกซเรยฟ์ ลู มอี ายมุ ากกว่า 41 ปขี น้ึ ไปรอ้ ยละ64 จบชน้ั ปริญญาตรมี ากทสี่ ดุ คดิ ออโรสโคปี แบบดิจิตอล ก่อนและหลังการได้รับความรู้ โดยใช้สถติ ิ เปน็ รอ้ ยละ 64 มปี ระสบการณใ์ นการท�ำ งานดา้ นรงั สมี ากกวา่ 10 ปี paired t-test รายงานด้วยค่าคะแนนเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบน คิดเปน็ ร้อยละ 68 ดังตารางท่ี 1 มาตรฐาน ตารางท่ี 1 ขอ้ มูลท่วั ไปของผปู้ ฏบิ ตั งิ าน (n=25) ข้อมลู ทวั่ ไป จำ�นวน ร้อยละ เพศ ชาย 7 28 หญงิ 18 72 อาย ุ 21 – 30 ป ี 6 24 31 – 40 ปี 3 12 41 – 50 ปี 4 16 51 – 60 ป ี 12 48 การศึกษา มธั ยมศกึ ษา 4 16 อนปุ ริญญา 3 12 ปรญิ ญาตรี 16 64 ปริญญาโท 2 8 ประสบการณ์การทำ�งาน น้อยกว่า 5 ปี 4 16 5 – 10 ปี 4 16 มากกวา่ 10 ปี 17 68 ผลการเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยจากการใช้อุปกรณ์ป้องกัน หลังได้รับความรู้ผู้ปฏิบัติงานมีคะแนนเฉลี่ยจากการใช้อุปกรณ์ อนั ตรายจากรงั สี ของผปู้ ฏบิ ตั งิ านในหอ้ งตรวจฟลอู อโรสโคปี ดจิ ติ อล ป้องกันอันตรายจากรังสี 20.64 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.81, กลมุ่ งานรงั สวี ทิ ยา โรงพยาบาลอตุ รดติ ถ์ กอ่ นและหลงั การใหค้ วามรู้ p<0.01 เม่ือเปรียบเทียบคะแนนเฉล่ียก่อนและหลังให้ความรู้ เก่ียวกับอันตรายจากรังสี การใช้อุปกรณ์ป้องกันรังสี ปริมาณ พบวา่ หลงั ไดร้ บั ความรผู้ ปู้ ฏบิ ตั งิ านมกี ารใชอ้ ปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตราย รังสีกระเจิงท่ีตำ�แหน่งต่างๆ พบว่า จากคะแนนเต็ม 21 คะแนน จากรังสีครบถ้วนมากขึ้นอย่างมีนัยสำ�คัญทางสถิติ (p<0.05) ก่อนได้รับความรู้ ผู้ปฏิบัติงานมีคะแนนเฉลี่ยจากการใช้อุปกรณ์ ดังตารางท่ี 2 ป้องกันอันตรายจากรังสี 14.04 ส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐาน 4.09 hscr ISSUE 2 9

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ตารางที่ 2 เปรยี บเทยี บคะแนนเฉล่ยี จากการใช้อุปกรณ์ป้องกันอนั ตรายจากรงั สขี องผู้ปฏิบัตงิ านในหอ้ งตรวจฟลอู อโรสโคปี ก่อน และหลัง การใหค้ วามรู้ (คะแนนเตม็ 21 คะแนน) การใช้อปุ กรณ์ปอ้ งกันอนั ตรายจากรังสี n Mean SD t-test p-value กอ่ นใหค้ วามร ู้ 25 14.04 4.09 8.59 0.01 หลังให้ความรู้ 25 20.64 0.81 ผลการเปรยี บเทยี บคะแนนเฉล่ยี จากต�ำ แหน่งการยืนปฏบิ ัติ 12.24 ส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐาน 4.50 หลงั ได้รบั ความร้ผู ู้ปฏิบัตงิ าน งาน ของผู้ปฏบิ ตั ิงานในห้องตรวจฟลอู อโรสโคปี ดจิ ติ อล กล่มุ งาน มคี ะแนนเฉลย่ี จากต�ำ แหนง่ การยนื ปฏบิ ตั งิ าน 19.88 สว่ นเบย่ี งเบน รังสีวิทยา โรงพยาบาลอุตรดิตถ์ ก่อนและหลังการให้ความรู้เก่ียว มาตรฐาน 1.36, p<0.01 เม่ือเปรียบเทียบคะแนนเฉล่ียก่อนและ กบั อนั ตรายจากรงั สี การใชอ้ ปุ กรณป์ อ้ งกนั รงั สี ปรมิ าณรงั สกี ระเจงิ หลังให้ความรู้ พบว่า หลังได้รับความรู้ผู้ปฏิบัติงาน ยืนปฏิบัติงาน ที่ตำ�แหน่งต่างๆ พบว่า จากคะแนนเต็ม 21 คะแนน ก่อนได้รับ ในตำ�แหน่งท่ีมีปริมาณรังสีกระเจิงน้อยลงมากขึ้นอย่างมีนัยสำ�คัญ ความรู้ ผู้ปฏิบัติงานมีคะแนนเฉลี่ยจากตำ�แหน่งการยืนปฏิบัติงาน ทางสถติ ิ (p<0.05) ดังตารางท่ี 3 ตารางท่ี 3 เปรียบเทยี บคะแนนเฉล่ียจากตำ�แหน่งการยืนปฏิบตั งิ านของผู้ปฏิบตั งิ านในหอ้ งตรวจฟลูออโรสโคปี ก่อนและหลัง การใหค้ วามรู้ (คะแนนเตม็ 21 คะแนน) ตำ�แหนง่ การยนื ปฏบิ ัติงาน n Mean SD t-test p-value 0.01 กอ่ นใหค้ วามรู ้ 25 12.24 4.50 9.98 หลงั ใหค้ วามรู้ 25 19.88 1.36 อภปิ รายผล เจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานในห้องตรวจฟลูออโรสโคปี ดิจิตอล ผวู้ จิ ัยไดศ้ กึ ษาค่มู ือเคร่อื งฟลอู อโรสโคปี ดจิ ติ อล แบบหลอด กลุ่มงานรงั สีวิทยา โรงพยาบาลอุตรดิตถ์ สว่ นใหญ่จะจบการศึกษา บนซึ่งเป็นเคร่ืองที่โรงพยาบาลอุตรดิตถ์ใช้อยู่ในปัจจุบัน เกี่ยวกับ ระดับปริญญาตรีมีความรู้และประสบการณ์การทำ�งานด้านรังสี การวัดปริมาณรังสีกระเจิง และทำ�การวัดปริมาณรังสีกระเจิงที่ มากกว่า 10 ปี แต่จากการสังเกตพบส่วนใหญ่ใช้อุปกรณ์ป้องกัน ต�ำ แหนง่ การยืนปฏิบัตงิ านตา่ งๆ พบว่า ต�ำ แหน่งชดิ ขอบเตยี งจะมี อันตรายจากรังสีไม่ครบถ้วน ไม่ค่อยใส่ Thyroid shield และ ปริมาณรงั สีกระเจงิ มากทส่ี ดุ โดยเฉพาะบริเวณท่ีชิดกลางเตยี ง ซ่งึ แว่นตาตะกั่ว เนื่องจากแว่นตาตะก่ัวค่อนข้างหนัก ผู้ปฏิบัติงาน สอดคล้องกับคู่มือเครื่อง ท้ังน้ีเน่ืองมาจากเป็นตำ�แหน่งท่ีอยู่ใกล้ มกั จะยนื ตดิ เตยี งฟลอู อโรสโคปตี ลอดเวลาทท่ี �ำ การตรวจ บางครง้ั ก็ หลอดเอกซเรย์ และเมอ่ื ได้ทำ�การวัดปริมาณรงั สีกระเจงิ ที่ต�ำ แหนง่ หันด้านหลังที่ไม่มีเสื้อตะกั่วเข้าหาหลอดเอกซเรย์ขณะมีการตรวจ หา่ งจากขอบเตยี ง 50 เซนตเิ มตรซง่ึ เปน็ ต�ำ แหนง่ ทส่ี ามารถยนื ปฏบิ ตั ิ ฟลูออโรสโคปี เช่น หยิบส่ิงของ หรือ ลืม ซ่ึงอาจส่งผลเสียต่อ งานได้สะดวกในพื้นที่ห้องที่มีจำ�กัด พบปริมาณรังสีกระเจิงลดลง สขุ ภาพในอนาคต ประกอบกบั ยงั ไมเ่ คยมกี ารศกึ ษาคมู่ อื เครอ่ื งเกย่ี วกบั มากเมอื่ เทยี บกบั ต�ำ แหนง่ ชดิ ขอบเตยี ง สอดคลอ้ งกบั การศกึ ษาของ การวัดปริมาณรังสีกระเจิง ไม่เคยทำ�การวัดปริมาณรังสีกระเจิงท่ี ปนัสดา อวิคุณประเสริฐ และคณะ ท่ีศึกษา ปริมาณรังสีและการ ต�ำ แหนง่ การยนื ปฏบิ ตั งิ านตา่ งๆ และไมม่ กี ารอบรมความรเู้ กยี่ วกบั กระจายรงั สจี ากการตรวจดว้ ยเทคนคิ ฟลอู อโรสโคปี ทพ่ี บวา่ ปรมิ าณ อันตรายของรังสี อุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากรังสี ปริมาณรังสี รงั สกี ระเจงิ บรเิ วณกลางเตยี งมคี า่ สงู กวา่ ดา้ นหวั เตยี งและปลายเตยี ง กระเจิงท่ีตำ�แหน่งต่างๆให้แก่เจ้าหน้าท่ี เพราะคิดว่าทุกคนน่าจะรู้ และปริมาณรังสีกระเจิงมีค่าลดลงเมื่อระยะห่างจากเตียงเอกซเรย์ และปฏบิ ัตอิ ยู่แล้ว hscr ISSUE 2 10

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 มากข้ึน14 ผ้วู ิจยั ยงั พบมปี รมิ าณรังสกี ระเจิงท่รี ะดบั ความสูงที่ใช้วดั ขอ้ จำ�กดั ของการศึกษา 50 (ระดบั เขา่ ), 100 (ระดบั อวยั วะสบื พนั ธ)ุ์ , 150 เซนตเิ มตร (ระดบั การศึกษาคร้ังนี้ มีบางคร้ังที่ผู้ปฏิบัติงานในห้องตรวจฟลูออ ไทรอยด-์ เลนสต์ า) โดยระดบั ความสงู 100 เซนตเิ มตรเปน็ ระดบั ทพี่ บ โรสโคปี แบบดิจิตอล ไมไ่ ด้ยืนอยูป่ ระจำ�จดุ ใดจดุ หนง่ึ ผูว้ จิ ัยจะบัน รังสีกระเจิงมากท่ีสุด ซึ่งไม่สอดคล้องกับคู่มือเคร่ืองและการศึกษา ทกึ ตำ�แหนง่ ที่ยืนปฏบิ ตั งิ านนานท่ีสดุ เพยี งตำ�แหนง่ เดียว ของปนสั ดา อวคิ ณุ ประเสริฐ และคณะท่พี บวา่ ระดบั ความสงู 150 เซนตเิ มตร หรอื ระดบั ไทรอยด์ เปน็ ระดบั ทพี่ บรงั สกี ระเจงิ มากกวา่ 14 สรปุ -15 ทงั้ นี้ความไมส่ อดคลอ้ งอาจเกิดจากการใช้เทคนคิ ท่ตี า่ งกนั รงั สี หลงั จากทไ่ี ดใ้ หค้ วามรแู้ กเ่ จา้ หนา้ ทเี่ กย่ี วกบั อนั ตรายจากรงั สี เกิดการกระเจิงหรือสะท้อน เล้ียวเบนตกกระทบกับวัตถุต่างๆ อุปกรณ์ในการป้องกันอันตรายจากรังสี และปริมาณรังสีกระเจิง ภายในห้องตรวจก่อนเข้าสู่อุปกรณ์วัดรังสีแต่ความสำ�คัญอยู่ท่ีต้อง ในต�ำ แหนง่ ตา่ งๆ ท�ำ ใหเ้ จา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏบิ ตั งิ านในหอ้ งตรวจฟลอู อโรส ให้ผู้ปฏิบัติงานรับรู้ว่า ยังคงมีรังสีกระเจิงในระดับที่ความสูงต่างๆ โคปีปรับเปล่ียนรูปแบบการปฏิบัติงานโดยมีการสวมใส่เสื้อตะกั่ว ดังนั้น ควรสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากรังสีให้ครบถ้วนทุก สวมใส่ Thyroid shield และสวมแว่นตาตะก่ัวทุกคร้ังท่ีปฏิบัติ ครงั้ ได้แก่ เสื้อตะก่วั Thyroid shield และแวน่ ตาตะกัว่ และควร งาน หลกี เล่ยี งหรือลดการยืนปฏิบตั ิงานในต�ำ แหนง่ ทม่ี ีปริมาณรงั สี ยืนในต�ำ แหน่งที่ห่างจากขอบเตยี งมากที่สุดเทา่ ที่จะสามารถท�ำ ได้ กระเจงิ มาก ซง่ึ ช่วยลดปรมิ าณการได้รับรงั สี และปอ้ งกนั อนั ตราย ผวู้ จิ ยั ไดน้ �ำ องคค์ วามรเู้ รอื่ งอนั ตรายจากรงั สี อปุ กรณป์ อ้ งกนั จากรงั สีได้ ทงั้ น้เี พ่อื เพิม่ ความปลอดภัยในการทำ�งาน อันตรายจากรังสี และปริมาณรังสีกระเจิงที่ตำ�แหน่งต่างๆ ท่ีวัด ข้อเสนอแนะ ได้อบรมให้แก่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน หลังจากนั้นได้ทำ�การสังเกต 1. ควรศึกษาคู่มือการใช้เคร่ืองเอกซเรย์และบริเวณท่ีมีรังสี รูปแบบการปฏิบัติงานในห้องตรวจฟลูออโรสโคปี ในด้านการใช้ กระเจิง และควรจัดอบรมความรู้อันตรายจากรังสี อุปกรณ์ในการ อุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากรังสี และ ตำ�แหน่งการยืนปฏิบัติงาน ป้องกนั อนั ตรายจากรงั สี และปริมาณรงั สกี ระเจงิ ในต�ำ แหน่งตา่ งๆ จ�ำ นวน 7 คร้ัง/คน เท่ากับจ�ำ นวนขอ้ มูลที่ไดจ้ ากการสงั เกตก่อนให้ ให้แก่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน กลุ่มงานรังสีวิทยา อย่างน้อยปีละ 1 ความรูพ้ บวา่ หลังให้ความร้ผู ปู้ ฏิบตั งิ านมีการใส่เส้อื ตะกว่ั แบบแยก ครง้ั เพอื่ กระตนุ้ ใหท้ กุ คนท�ำ งานอยา่ งไมป่ ระมาท รจู้ กั ปอ้ งกนั ตวั เอง เป็นเส้ือและกระโปรงมากกว่าใส่เส้ือตะกั่วแบบยาวท่ีปิดเฉพาะ เพ่ิมความปลอดภัยในการท�ำ งาน ไมเ่ จบ็ ป่วยจากงานท่ที ำ� ด้านหน้าเน่ืองจากป้องกันรังสีได้รอบลำ�ตัวมากกว่า ใส่ Thyroid 2. ควรท�ำ การศกึ ษารปู แบบการปฏบิ ตั งิ านของผปู้ ฏบิ ตั งิ าน shield และแวน่ ตาตะกั่วทกุ คร้งั ซงึ่ มบี างครั้งท่รี บี ร้อนลืมใส่ แตม่ ี ในแผนกอื่นท่ีมีการใช้เคร่ืองเอกซเรย์เพ่ิมเติม เช่น ห้องผ่าตัด จ�ำ นวนนอ้ ยลง ผปู้ ฏบิ ตั งิ านจะลดหรอื หลกี เลย่ี งทจ่ี ะยนื ในต�ำ แหนง่ โรงพยาบาลอตุ รดิตถ์ ทม่ี กี ารใชเ้ ครื่องเอกซเรย์ ซ-ี อาร์ม (C-ARM) บริเวณชิดขอบเตียง ซึ่งเป็นตำ�แหน่งท่ีมีปริมาณรังสีกระเจิงมากมี เพอ่ื ใหผ้ ปู้ ฏิบตั งิ านเพิม่ ความระมัดระวังในการทำ�งาน บางคร้ังเท่าน้ันท่ียืนชิดขอบเตียงเมื่อต้องจับตัวผู้ป่วย นอกจากน้ี 3. จากการค้นหาข้อมูลพบว่า เคร่ืองฟลูออโรสโคปีแบบ ยังพบว่าผู้ปฏิบัติงานติดเคร่ืองบันทึกวัดปริมาณรังสี โอเอสแอล หลอดใต้เตียง จะมีตวั รบั ภาพและหลอดเอกซเรย์จะอยตู่ ิดหรือใกล้ ทุกคร้ังที่มีการปฏิบัติงาน จะเห็นได้ว่าการอบรมให้ความรู้แก่ผู้ ตัวผู้ป่วย และมีแผ่นตะกั่วก้ันรังสี กันรังสีได้ ซ่ึงจะปลอดภัยต่อผู้ ปฏิบัติงาน มีผลให้ผู้ปฏิบัติงานปรับเปล่ียนรูปแบบการทำ�งานให้ ปฏิบัติงานมากกว่า เคร่ืองฟลูออโรสโคปี แบบหลอดบนที่ใช้อยู่ ตัวเองปลอดภัยมากขึ้น สอดคล้องกับอภิเดช ชีวะประเสริฐ และ ปัจจุบันดังนั้นหากมีการจัดซื้อเคร่ืองฟลูออโรสโคปีตัวใหม่ ควร วิโรจน์ เจียมจรัสรังษี ทำ�การศึกษาความรู้และการปฏิบัติตนด้าน พิจารณาซือ้ เปน็ แบบหลอดใต้เตยี ง ความปลอดภัยจากรังสีในบุคลากรห้องปฏิบัติการสวนหัวใจของ โรงพยาบาลรัฐบาลในประเทศไทย พบว่าการอบรมการป้องกัน อันตรายจากรังสี และการศึกษาการป้องกันอันตรายจากรังสีด้วย ตนเองเปน็ 2 ปจั จยั ทส่ี ง่ ผลตอ่ ทง้ั ระดบั ความรแู้ ละระดบั การปฏบิ ตั 1ิ 6 hscr ISSUE 2 11

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 เอกสารอ้างอิง 1. อภชิ ยั มงคล : บทความกรมวทิ ยาศาสตรก์ ารแพทย;์ เตอื น 10. Bristow RG, Hill RP. Molecular and cellular basis บุคลากรการแพทย์ที่ใช้เคร่ืองเอกซเรย์ฟลูออโรสโคปีเป็นเวลานาน of radiotherapy. In: Tannock IF, Hill RP, eds. THE basic เสย่ี งรบั รงั สสี งู และอาจเปน็ มะเรง็ ได้ ; 2557 เขา้ ถงึ เมอื่ 17/2/2564 , science of Oncology. 4th ed. New York: Mcgraw-Hill; (http://www.dmsc.moph.go.th/dmscnew_old/news_ 2005. p. 261-288. detail.php?cid=1&id=209) 11. Donadille L, Carinou E, Brodecki M, Domienik J, 2. Scatter Radiation ; home ALARA , https:// Jankowski J, Koukorava C, et al. Staff eye lens and extremity sites.google.com/a/maricopa.edu/radiation-protection- exposure in interventional cardiology: Results of the for-the-x-ray-technologist/technologist-protection/scat- ORAMED project. Radiat Meas 2011; 46: 1203-09. ter-radiation. เข้าถึงเมอ่ื 17/2/2564 12. Khoury HJ, Garzon WJ, Andrade G, Lunelli N, 3. ศุภวิทู สุขเพ็ง ; การวัดปริมาณรังสีเอกซ์ จากการ KramerR,deBarrosVSM,etal.Radiationexposuretopatients ตรวจวินิจฉัยและแนวทางการใช้รังสีอย่างเหมาะสม;. สำ�นักพิมพ์ and medical staff in hepatic chemoembolisation มหาวิทยาลัยนเรศวร: พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1; 2559 interventional procedures in Recife, Brazil. Radiat Prot 4. Attix. Introduction to Radiological Physics and Dosimetry 2015; 165: 263-7. Radiation Dosimetry. New York. John Wiley & Sons; 1986. 13. สำ�นักงานปรมาณูเพื่อสันติ คู่มืออบรมการป้องกัน 5. Johns HE, Cunningham JR. The Physics of Radi- อนั ตรายจากรงั สี พมิ พค์ รง้ั ที่ 1. กรงุ เทพมหานคร ส�ำ นกั งานปรมาณู ology. 4th ed. Springfield, IL: Charles C. Thomas; 1983. เพื่อสนั ต;ิ 2552. 6. Rehani MM. Radiation-induced cataracts in staff 14. ปนัสดา อวิคุณประเสริฐ, ธนาทิพย์ จันทร์แดง, เขมิกา engaged in interventional procedures. Physica Medica 2016; เกือ้ พิทักษ์, วทิ ิต ผึง่ กัน, จิตติพร เขยี นประสทิ ธ์ิ. ปรมิ าณรังสีและ 32: 190. การกระจายรงั สจี ากการตรวจดว้ ยเทคนคิ ฟลอู อโรสโคป:ี การศกึ ษา 7. Mahesh M. Fluoroscopy: patient radiation expo- ในเนอ้ื เย่อื จำ�ลอง. ศรนี ครินทร์เวชสาร 2562; 34(6): 565-573. sure issues. Radiographics 2001; 21: 1033-45. 15. Operation manual for remote control R/F system 8. International Atomic Energy Agency. international ZEXIRA Model DREX-ZX80; Toshiba medical system 2012, basic safety standards for protection against ionizing p 103. radiation sources. IAEA Safety Series No 115. Vienna 16. อภิเดช ชวี ะประเสรฐิ , วิโรจน์ เจียมจรสั รงั สี. ความรูแ้ ละ International Atomic Energy Agency; 1995. การปฏบิ ตั ติ นดา้ นความปลอดภยั จากรงั สใี นบคุ ลากรหอ้ งปฏบิ ตั กิ าร 9. International Atomic Energy Agency. international สวนหวั ใจของโรงพยาบาลรฐั บาลในประเทศไทย. วารสารพยาบาล basic safety standards for protection against ionizing โรคหัวใจและทรวงอก 2562; 30(1): 32-45. radiation sources. IAEA Safety Series No 116. Vienna International Atomic Energy Agency; 1995. hscr ISSUE 2 12

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 Quality of Leukocyte Poor Packed Red Cells Blood Products from Regional Blood Centre 9th Phitsanulok, Thai Red Cross Society Janejira Insawang, Surachedt Onseng, Nichapat Sangsorat, Namon Chaiyasit, Uraiwan Boonjan Regional Blood Centre 9th Phitsanulok, Thai Red Cross Society ABSTRACT Object : This research aims to study the quality and compare the constituents of leukocyte poor packed red cells (LPRC) blood that produce from Regional Blood Centre 9th Phitsanulok with the Coun- cil of Europe (COE) standards. Methods : This research is a retrospective descriptive study. The results of volume, hemoglobin (Hb), hematocrit (Hct) and white blood cell (WBC) content in LPRC that produced from the Regional Blood Centre 9th Phitsanulok during a three-year period between January 2017 and December 2019 were randomly sampling 10 units/month and analyzed by the National Blood Center, Thai Red Cross Society. The quality was then compared to the Council of Europe (COE) standards. These results data were analyzed using descriptive statistics and statistical analysis by one sample t-test, independent t-test, ANOVA test, Kruskal-Wallis test, Pearson’s correlation and linear regression. Results : The average level of volume, Hb, Hct and WBC content in three hundred and sixty units of LPRC were passed according to criteria of COE standard at 100.00%, 100.00%, 99.72% and 96.11%, respectively. The average and standard deviation (range) of volume, Hb and Hct equal to 283.88±8.50 (263.81-319.27) ml, 54.27±3.32 (43.26-66.73) g/unit and 58.65±4.79 (24.80-70.60) %, respectively. The median and interquartile range (range) of WBC equal to 0.41±0.35 (0.05-1.74) x109 cells/unit. The year of LPRC production had statistically significant differences in Hct (p < 0.001) and WBC (p = 0.001). The WBC content in LPRC was <1.2x109 cells/unit and ≤5x108 cells/unit equal to 96.11% and 64.72%, respectively. The volume increases were significantly correlated to the increases in Hb level of LPRC (r = 0.63, p <0.01). The linear regression of the Hb level was -15.86 + 0.25 x LPRC volume (ml). Conclusions : The LPRC that produced by the Regional Blood Centre 9th Phitsanulok had a quality according to international standard, COE. The WBC content in the produced LPRC in each year has continued to decline. These data indicated a higher product quality. The volume increases are correlated with the increases in Hb level of LPRC, the volume of LPRC product can be used to estimate the Hb in LPRC. These data can be used as a guideline for selecting the suitable LPRC product for patients and improve the quality of LPRC production according to international standard. Keywords : Leukocyte poor packed red cells, Volume, Hemoglobin, Hematocrit, White blood cells Contact : Janejira Insawang Address : Regional Blood Centre 9th Phitsanulok, Thai Red Cross Society 138/1 Phra Ong Dam Road, Nai Mueang, Mueang district, Phitsanulok, 65000 E-mail : [email protected] hscr ISSUE 2 13

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 คุณภาพผลติ ภณั ฑ์โลหิตเมด็ เลือดแดงเข้มขน้ ชนดิ เมด็ เลือดขาวต่าํ ของ ภาคบรกิ ารโลหิตแหง่ ชาติที่ 9 จังหวดั พษิ ณุโลก สภากาชาดไทย เจนจิรา อินสวา่ ง, สรุ เชษฎ์ ออ่ นเส็ง, ณิชาภทั ร แสงโสรัตน์, ณมน ไชยสทิ ธ์ิ, อไุ รวรรณ บุญจนั ทร์ ภาคบริการโลหิตแห่งชาตทิ ี่ 9 จงั หวัดพษิ ณุโลก สภากาชาดไทย บทนำ� วัตถุประสงค์ : เพ่ือศึกษาคุณภาพและเปรียบเทียบองค์ประกอบในผลิตภัณฑ์โลหิตเม็ดเลือดแดงเข้มข้นชนิดเม็ดเลือดขาวต่ํา (leukocyte poor packed red cells; LPRC) ของภาคบริการโลหิตแห่งชาติท่ี 9 จังหวัดพษิ ณุโลกกับเกณฑม์ าตรฐานของสภา กรรมการแหง่ ยโุ รป (Council of Europe; COE) วธิ ีการศกึ ษา : รูปแบบการศึกษาเชงิ พรรณนาแบบยอ้ นหลัง จากผลตรวจปรมิ าตรโลหิต (volume) ปรมิ าณฮโี มโกลบิน (Hb) ปรมิ าณฮมี าโตครติ (Hct) และปรมิ าณเมด็ เลอื ดขาว (WBC) ใน LPRC ทผ่ี ลติ ของภาคบรกิ ารโลหติ แหง่ ชาตทิ ี่ 9 จงั หวดั พษิ ณโุ ลก ยอ้ นหลงั 3 ปี ระหวา่ งเดอื นมกราคม พ.ศ. 2560 ถงึ ธนั วาคม พ.ศ. 2562 โดยสมุ่ ตัวอยา่ ง LPRC ความถ่ี 10 ยนู ติ ตอ่ เดอื น และ สง่ ตรวจทฝ่ี ่ายประกนั และควบคุมคุณภาพ ศูนยบ์ รกิ ารโลหติ แห่งชาติ สภากาชาดไทยเปรยี บเทยี บกับเกณฑ์มาตรฐานของ COE วิเคราะห์ข้อมูลโดยใชส้ ถิตเิ ชิงพรรณนาและสถติ ิ one sample t-test, independent t-test, ANOVA test, Kruskal-Wallis test, Pearson’s correlation และ linear regression ผลการศกึ ษา : LPRC ที่ตรวจจ�ำ นวน 360 ยนู ติ พบค่าปรมิ าณ volume, Hb, Hct และ WBC ใน LPRC ทผี่ ลิตใหผ้ ล ผา่ นเกณฑม์ าตรฐานของ COE เทา่ กับรอ้ ยละ 100.00, 100.00, 99.72 และ 96.11 ตามล�ำ ดับ โดยมคี า่ เฉลย่ี และสว่ นเบ่ยี งเบน มาตรฐาน (พสิ ยั ) ของ volume Hb และ Hct เทา่ กบั 283.88±8.50 (263.81-319.27) มลิ ลลิ ติ ร, 54.27±3.32 (43.26-66.73) กรมั ตอ่ ยนู ิต และ 58.65±4.79 (24.80-70.60) เปอรเ์ ซน็ ต์ ตามล�ำ ดบั ส่วน WBC มีค่ามัธยฐานและคา่ พิสัยระหวา่ งควอไทล์ (พิสัย) เท่ากับ 0.41±0.35 (0.05-1.74) x109 เซลล์ต่อยูนิต โดยจากการวิเคราะห์แบบแบ่งกลุ่มตัวอย่าง LPRC พบมีความ แตกต่างระหวา่ งปีทผ่ี ลิตอยา่ งมีนยั ส�ำ คญั ทางสถิติ ได้แก่ ปรมิ าณ Hct (p< 0.001) และปริมาณ WBC (p = 0.001) และพบ ปรมิ าณ WBC ใน LPRC มีคา่ น้อยกว่า 1.2x109 เซลล์ตอ่ ยนู ติ และมคี า่ นอ้ ยกว่าหรือเท่ากบั 5x108 เซลลต์ อ่ ยูนิต เท่ากับร้อยละ 96.11 และ 64.72 ตามลำ�ดบั สว่ นการเพ่มิ ปริมาณ volume มคี วามสมั พนั ธ์เฉพาะกับการเพม่ิ ปรมิ าณ Hb ใน LPRC อย่างมี นยั สำ�คญั ทางสถิติ (r=0.63, p< 0.01) ซง่ึ สามารถสรา้ งสมการเสน้ ตรงประมาณคา่ ปรมิ าณ Hb (g/unit) เทา่ กบั -15.86+0.25 x LPRC volume (ml) สรปุ และขอ้ เสนอแนะ : LPRC ทผ่ี ลติ โดยภาคบรกิ ารโลหติ แหง่ ชาตทิ ี่ 9 จงั หวดั พษิ ณโุ ลกมคี ณุ ภาพตามมาตรฐานระดบั สากล COE และปริมาณ WBC ใน LPRC ในแต่ละปที ผ่ี ลติ มีแนวโนม้ ลดลงอย่างต่อเน่ืองแสดงถงึ คุณภาพของผลติ ภณั ฑท์ ี่สงู ข้นึ นอกจากนี้ ยังพบว่าปริมาณ volume มีความสัมพันธ์กับปริมาณ Hb นั้น สามารถใช้ค่า volume บนฉลากผลิตภัณฑ์ประมาณค่า Hb ใน LPRC ได้ ขอ้ มูลดังกล่าวสามารถใช้เปน็ ข้อมลู แกแ่ พทย์ในการเลอื กใช้ LPRC ส�ำ หรบั ผูป้ ่วยไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งเหมาะสม และ ช่วยเป็นแนวทางในการพัฒนาคุณภาพการผลิต LPRC ให้มีคุณภาพตามมาตรฐานสากลตอ่ ไป คำ�สำ�คัญ : เม็ดเลอื ดแดงเขม้ ข้นชนดิ เมด็ เลือดขาวตํ่า, ปริมาตร, ฮโี มโกลบิน, ฮีมาโตคริต, เม็ดเลอื ดขาว ติดตอ่ : เจนจริ า อนิ สวา่ ง สถานท่ตี ดิ ตอ่ : ภาคบรกิ ารโลหิตแห่งชาติท่ี 9 จงั หวดั พิษณโุ ลก สภากาชาดไทย 138/1 ถ.พระองค์ด�ำ ต.ในเมือง อ.เมือง จ.พิษณุโลก 65000 อเี มล์ : [email protected] hscr ISSUE 2 14

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 บทนำ� ในช่วงปี ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2523) ได้มีการพัฒนาเทคนิค การเตรียมส่วนประกอบโลหิตโดยใช้เคร่ืองบีบแยกส่วนประกอบ Leukocyte poor packed red cells (LPRC) คอื ผลติ ภณั ฑ์ โลหติ อตั โนมตั ขิ นึ้ เพอ่ื ลดปรมิ าณ WBC ในสว่ นประกอบโลหติ โดย โลหิตเม็ดเลือดแดงเข้มข้นชนิดเม็ดเลือดขาว (leukocytes หรือ ทำ�การแยก buffy coat ซ่ึงประกอบด้วย WBC และเกล็ดเลือด white blood cells; WBC) ต่ําหรือสว่ นประกอบโลหิตเม็ดเลอื ด (platelet) ออกดว้ ยเครอ่ื งบบี แยกสว่ นประกอบโลหติ อตั โนมตั ซิ ง่ึ มี แดงเขม้ ขน้ ทม่ี กี ารลดจ�ำ นวนเมด็ เลอื ดขาวลงไดป้ ระมาณรอ้ ยละ 80 2 ระบบ คือ Top and Bottom และ Top and Top6 ศูนยบ์ ริการ ให้เหลอื น้อยกวา่ 1.2 x 109 เซลลต์ ่อยนู ิต (cells/unit) เนอ่ื งจาก โลหติ แหง่ ชาติ สภากาชาดไทย ไดน้ �ำ เทคนคิ การบบี แยกดว้ ยเครอ่ื ง มสี ่วนช่วยลดการเกิดไขห้ นาวส่นั (febrile reaction) หลงั ใหเ้ ลอื ด บบี แยกส่วนประกอบโลหติ อตั โนมตั ิระบบ Top and Bottom มา แก่ผู้ป่วยได้ LPRC ใช้สำ�หรับรักษาผู้ป่วยท่ีมีภาวะเม็ดเลือดแดง ใช้เพื่อลดปริมาณ WBC ในส่วนประกอบโลหิตมานานกว่า 10 ปี ต่ํา เช่น โรคโลหิตจาง โรคมะเร็ง ผ่าตัด โดยการป่ันและบีบแยก โดยเฉพาะส่วนประกอบโลหิตชนิด LPRC ซ่ึงแต่ละโรงพยาบาลมี เลือดดว้ ยวิธีการทว่ั ไปจะได้ packed red cells (PRC), platelet ความตอ้ งการใช้ในผู้ป่วยเพม่ิ มากข้นึ ขณะทีเ่ ทคโนโลยกี ารทำ�งาน concentrates (PC) และพลาสมา (plasma) ซงึ่ พบวา่ PRC ยงั คงมี ของเครอ่ื งกไ็ ด้รบั การพัฒนาข้นึ อยา่ งต่อเน่อื ง ปจั จบุ ันภาคบรกิ าร WBC อยปู่ ระมาณ 1-3 x 1010 เซลลต์ ่อยนู ิต1 ซึ่งเปน็ สาเหตสุ �ำ คญั โลหติ แหง่ ชาตทิ ี่ 9 จงั หวดั พษิ ณโุ ลก สงั กดั ศนู ยบ์ รกิ ารโลหติ แหง่ ชาติ ของปฏกิ ริ ยิ าไมพ่ งึ ประสงคจ์ ากการใหเ้ ลอื ดแกผ่ ปู้ ว่ ย ไดแ้ ก่ ภาวะไข้ สภากาชาดไทย ใช้เคร่ืองบีบแยกส่วนประกอบโลหิตอัตโนมัติใน จากการใหเ้ ลอื ด (febrile non-hemolytic transfusion reaction; ระบบ Top and Bottom โดยใชร้ ะยะเวลาในการบบี แยกระหว่าง FNHTR), HLA alloimmunization และการตดิ เช้อื cytomegal- 80 ถงึ 120 นาทตี อ่ ยนู ติ มสี ว่ นชว่ ยลดการแตกของเมด็ เลอื ดแดงใน ovirus (CMV)2 ดังนัน้ การลดจำ�นวน WBC ในเลือดตามมาตรฐาน LPRC7 และการใช้เคร่ืองอัตโนมัติทำ�ให้การผลิตมีมาตรฐานและ ของ American Association of Blood Banks (AABB) ก�ำ หนดวา่ รองรับปริมาณการผลิตส่วนประกอบโลหิตที่เพ่ิมขึ้นได้ ท้ังน้ีเพื่อ ปรมิ าณ WBC ท่สี ามารถป้องกนั การเกดิ febrile reaction ได้ คือ ตอบสนองต่อปริมาณความต้องการใชข้ องโรงพยาบาลทั่วประเทศ น้อยกว่าหรือเทา่ กับ 5 x 108 เซลล์ตอ่ ยูนิต และปริมาณ WBC ที่ การควบคุมคุณภาพส่วนประกอบโลหิตเป็นหัวใจสำ�คัญของ สามารถปอ้ งกนั การเกดิ HLA alloimmunization และการตดิ เชอื้ การประกันคุณภาพในงานบรกิ ารโลหติ ชว่ ยให้มนั่ ใจได้วา่ โลหิตที่ CMV ได้ คอื นอ้ ยกวา่ หรอื เทา่ กบั 5 x 106 เซลลต์ อ่ ยนู ติ 3 นอกจากน้ี น�ำ ไปเตมิ ใหผ้ ู้ปว่ ยมีคณุ ภาพและมปี ระสทิ ธิภาพสูงสดุ ส�ำ หรับการ การใหส้ ว่ นประกอบโลหติ ทม่ี ี WBC ตาํ่ เช่น filtered leukocyte ตรวจคุณภาพ LPRC ตามมาตรฐานของสภากรรมการแห่งยุโรป poor packed red cells แก่ผู้ป่วยธาลัสซีเมียสามารถลดอุบัติ (Council of Europe; COE) กำ�หนดให้ใน LPRC 1 ถงุ ประกอบ การณ์ของ FNHTR และ HLA alloimmunization ลงไดอ้ กี ดว้ ย4 ดว้ ย ปรมิ าตร (volume) ระหวา่ ง 200-350 มลิ ลลิ ติ ร (ml) ปรมิ าณ การผลิต LPRC โดยการแยก WBC ออกจากส่วนประกอบโลหิต ฮีโมโกลบิน (Hb) มากกว่าหรือเท่ากับ 43 กรัมต่อยูนิต (g/unit) มีหลายวิธี เช่น การป่นั เอาชั้น buffy coat ออกโดยวธิ ี inverted ปริมาณฮีมาโตคริต (Hct) ระหว่าง 50-70 เปอร์เซ็นต์ (%) และ centrifugation สามารถลด WBC ไดป้ ระมาณ 80% เหลอื WBC ปริมาณเมล็ดเลือดขาว (WBC) น้อยกว่า 1.2x109 เซลล์ต่อยูนิต นอ้ ยกวา่ 1.2 x 109 เซลลต์ อ่ ยนู ติ การกรอง WBC ในขณะ ใหเ้ ลอื ด (cells/unit) โดยทุกหัวข้อต้องผ่านเกณฑ์ท่ีกำ�หนดมากกว่าหรือ ผู้ป่วย (bed side leukofiltration) สามารถลด WBC ให้เหลือ เท่ากับร้อยละ 90 ของท้ังหมดท่ีส่งตรวจและมีการกำ�หนดจำ�นวน น้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 x 106 เซลล์ต่อยูนิต แต่ถ้าเป็นการกรอง ตัวอย่างที่ต้องสุ่มตรวจอย่างน้อยร้อยละ 0.5 ถึง 1 ของยอดผลิต โลหิตทม่ี อี ายุหลายวันจะมีการ release ของ cytokines จำ�นวน หรือสุ่มตรวจตามหลักการควบคุมกระบวนการผลิตด้วยหลักสถิติ มากทำ�ให้เกิดกระบวนการ immune hemolysis ข้ึนได้ปัจจุบัน (as determined by Statistical Process Control)8 โดยในขนั้ ตอน จึงมีการใช้วิธีการกรองเอา WBC ออกก่อนการให้โลหิตแก่ผู้ป่วย การผลิตมีปัจจัยเกี่ยวข้องท่ีหลากหลาย ต้ังแต่คุณภาพโลหิตครบ (prestorage filtration) เพื่อผลติ leukodepleted packed red ส่วนจากผู้บริจาค กระบวนการเจาะเก็บโลหิต การป่ันและบีบ cells (LDPRC) อาจเหลอื WBC นอ้ ยกวา่ หรอื เทา่ กบั 1 x 106 เซลล์ แยกส่วนประกอบโลหิต การเก็บรักษาและขนส่ง ความรู้ความ ตอ่ ยนู ิต ซง่ึ เป็นวิธีท่ีมีประสทิ ธภิ าพสูงในการลดปรมิ าณ WBC แต่ มขี ้นั ตอนค่อนขา้ งย่งุ ยากและมีคา่ ใชจ้ า่ ยสูง5 hscr ISSUE 2 15

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ช�ำ นาญของผปู้ ฏบิ ตั งิ าน คณุ ภาพเครอ่ื งมอื และอปุ กรณท์ เี่ กยี่ วขอ้ ง กระบวนการเก็บตวั อย่างและการส่งตรวจ : ในขน้ั ตอนการ ตลอดจนการเกบ็ ตวั อยา่ งและการตรวจคณุ ภาพสว่ นประกอบโลหติ 9 เก็บตัวอยา่ งต้องมีการรดู สายปล้องและผสม (mix) ตวั อยา่ ง LPRC ในภาคบริการโลหิตแห่งชาติที่ 9 จังหวัดพิษณุโลก มีการ ในถงุ ก่อนเก็บ 3-5 ครั้งต่อถุง จ�ำ นวน 360 ยูนติ คิดเป็นรอ้ ยละ ควบคุมคุณภาพการผลิตผลิตภัณฑ์โลหิตตามมาตรฐานของศูนย์ 0.89 (360/40,110) ของยอดผลติ ทง้ั หมดตามท่มี าตรฐานกำ�หนด บรกิ ารโลหติ แห่งชาติ สภากาชาดไทยในงานประจ�ำ แตย่ ังไม่เคย (ตอ้ งสุ่มตรวจอยา่ งนอ้ ยร้อยละ 0.5 ถงึ 1 ของยอดผลติ )8 โดยสง่ มีการศึกษาองค์ประกอบและเปรียบเทียบ LPRC มาตรฐานของ ตรวจคุณภาพท่ีห้องปฏิบัติการฝ่ายประกันและควบคุมคุณภาพ COE อย่างเป็นระบบ ดังน้ันคณะผู้วิจัยจึงต้องการศึกษาคุณภาพ ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย (Accreditation และเปรียบเทียบองค์ประกอบหัวข้อ volume, Hb, Hct และ No.413/57, ISO 15189: 2012/ISO 15190: 2003) ในหัวข้อ WBC ใน LPRC เพอื่ เปน็ ประโยชน์ในการเป็นขอ้ มูลเพื่อการพัฒนา label, appearance, leakage, volume, Hb, Hct และ WBC คุณภาพการผลิตสำ�หรับรักษาผู้ป่วย นอกจากนี้ยังใช้เป็นข้อมูล โดยตรวจดว้ ยสายตาในหวั ขอ้ label ตอ้ งชดั เจนถกู ตอ้ งและสมบรู ณ์ สำ�คัญให้กับแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ที่เก่ียวข้องในการ appearance ต้องไม่มีสีผิดปกติ และ leakage ต้องไม่มีรอยรั่ว ใช้เป็นแนวทางเพ่ือรักษาผู้ป่วยได้อยา่ งถูกต้องและเหมาะสมต่อไป ส่วน volume (ml) ได้จากน้ําหนักของ LPRC ลบด้วยนํ้าหนัก ของถุงเปล่าแล้วหารด้วยความถ่วงจำ�เพาะของเม็ดเลือดแดง ซึ่ง วตั ถปุ ระสงค์ กำ�หนดความถ่วงจำ�เพาะ เท่ากับ 1.07 g/cm3 สำ�หรับปริมาณ วตั ถปุ ระสงคห์ ลกั Hb (g/unit) Hct (%) และ WBC (cells/unit) ตรวจวเิ คราะห์ เพ่ือศึกษาคุณภาพและเปรียบเทียบองค์ประกอบใน ด้วยเครอื่ ง Automated Hematology Analyzer (Horiba ABX ผลิตภัณฑ์โลหิตเมด็ เลือดแดงเขม้ ขน้ ชนิดเม็ดเลอื ดขาวต่าํ (leuko- Pentra XL 80®, Japan) สำ�หรับการขนส่งตัวอย่าง LPRC ใช้ cyte poor packed red cells; LPRC) ของภาคบรกิ ารโลหิตแหง่ น้ําแข็งเจลเก็บความเย็น (Cool gel) ขนาดน้าํ หนกั 0.5-1 กิโลกรมั ชาติที่ 9 จังหวัดพิษณุโลกกับเกณฑ์มาตรฐานของสภากรรมการ ส�ำ หรบั ตวั อยา่ งสายปลอ้ ง 1-10 ยนู ติ ในกลอ่ งโฟมควบคมุ อณุ หภมู ิ แหง่ ยโุ รป (Council of Europe; COE) ที่ 1-10 องศาเซลเซียส ตลอดการขนสง่ ในเวลาไม่เกนิ 24 ชวั่ โมง10 วตั ถปุ ระสงค์รอง การผลติ Leukocyte poor packed red cells (LPRC) เพอ่ื เปรยี บเทยี บองคป์ ระกอบของ LPRC ระหวา่ งปจั จยั ไดแ้ ก่ โลหิตครบส่วนจากผู้บริจาคโลหิตที่ผ่านการคัดกรอง ปที ผ่ี ลติ (year product) สถานทบ่ี รจิ าค (donation place) และ และเจาะเก็บตามมาตรฐานของศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ หมู่โลหติ ผบู้ ริจาค (ABO blood group) รวมท้งั หาความสัมพนั ธ์ สภากาชาดไทย ขณะบรจิ าคโลหิตบรเิ วณที่เจาะไมเ่ ขียวชํา้ โลหติ ของปรมิ าณ volume กบั ปริมาณ Hb, Hct และ WBC ไหลสมํ่าเสมอ ถุงโลหติ ถกู เขยา่ ตลอดเวลา ใช้เวลาไมเ่ กนิ 15 นาที วธิ กี ารศึกษา ทุกยูนิต รับบริจาคทั้งภายในอาคารและหน่วยเคล่ือนที่ของภาค รูปแบบการศึกษาเชิงพรรณนาแบบย้อนหลัง ในการ บริการโลหิตแห่งชาติที่ 9 จังหวัดพิษณุโลก ปริมาตรโลหิตไม่รวม วเิ คราะหผ์ ลตรวจคุณภาพและเปรยี บเทยี บองค์ประกอบใน LPRC สารกันเลือดแข็ง (without anticoagulant) ระหว่าง 405-495 ของภาคบริการโลหิตแห่งชาติที่ 9 จังหวัดพิษณุโลก มิลลิลิตร ในถุง quadruple bag top and bottom system ประชากรและกลมุ่ ตวั อยา่ ง (Kawasumi Laboratories Co., Ltd, Thailand) ประกอบดว้ ย ถงุ ประชากร คือ LPRC ย้อนหลัง 3 ปี ท่ีผลิตระหว่างเดือน ส�ำ หรบั เจาะเลอื ดผบู้ รจิ าคภายในมสี ารกนั เลอื ดแขง็ (primary bag) มกราคม พ.ศ.2560 ถงึ เดือนธนั วาคม พ.ศ.2562 จ�ำ นวน 40,110 ท่ีบรรจุนํ้ายาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิด citrate phosphate ยนู ิต dextrose (CPD) จ�ำ นวน 63 มลิ ลลิ ติ ร และมสี ายจากดา้ นลา่ งของ กลุ่มตวั อยา่ ง คอื LPRC พรอ้ มจ่ายใหผ้ ปู้ ว่ ยท่ถี กู สุ่มตัวอย่าง primary bag เชอื่ มกบั ถงุ พว่ ง (transfer bag) อกี 1 ถงุ ทบี่ รรจนุ าํ้ ยา สง่ ตรวจคณุ ภาพความถ่ี จ�ำ นวน 10 ยนู ติ ตอ่ เดอื น โดยท�ำ การแบง่ additive solution ชนดิ saline adenine glucose mannitol ใส่สายปล้อง (segment) ในระบบปดิ ประมาณ 10-15 มิลลลิ ิตร (SAG-M) จำ�นวน 100 มิลลิลิตร สำ�หรับผสมกับเม็ดเลือดแดงท่ี hscr ISSUE 2 16

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE 5 July - December 2021 63 มิลลลิ ติ ร และมสี ายจากดา้ นล่างของ primary bag เชอ่ื มกบั ถุงพ่วง (transfer bag) อกี 1 ถงุ ที่บรรจนุ ำ้ ยา additive ถูกบีบsoมlาuจtาioกnดา้ชนนลดิ า่ งsถaงุ lipnreimaadreynbinaeg gแlลuะcมoีสseายmจาaกnดn้าitนoบlน(SขAอGง-M)adจำdนitวivนe1s0o0luมtiิลoลnลิ สิตว่รนสbำuหfรfyบั ผcสoมaกt บัซเึ่งมอด็ ยเ่สู ลว่ อื นดกแลดางงทจี่ถะกู เหบลบี ืออยู่ primมaาrจyาbกaดgา้ นล(t่าraงnถงุsfeprimbaagr)yอbกี ag2แถลงุ ะมนสีำ�ามยาจปานั่ กดด้ว้ายนเบครนอื่ ขงอปงนั่ primในaถryงุ pbraimg a(rtyrabnasgferแลbะaพg)ลอาสีกม2าจถะุงถนกู แำมบาง่ ปมัน่าเดต้วมิ ยในเคถรงุ ื่อนงป้ี ปรน่ั ะมาณ แยกสแว่ยนกปสรว่ ะนกปอรบะกโลอหบิตโชลนหดิตคชนวบิดคุมวบอุณคมุ หอภณุ ูมหิ Hภeมู rิaHeeursaeCurysoCfurygoefug2e06-3000มi ิล(Tลhิลeิตrmร oเมSื่อciบeีบnแtiยficก,เสGรe็จrmเคaรื่อnงyท) ำ�คกวาารมผเนรึก็วส3า,4ย0แ0ยกได้ 6000รiอ(บThตeอ่ rนmาทoี S(3c,i8e3n8tif×icg,)Gนeาrนm1a2nyน)าคทวี ทาม่อี เุณรว็ห3ภ,ูม4ิ0200ร-2อ4บตออ่งศาเซเปล็นเซียLสPRภCายใ1น ถ8ุงชัว่ พโมลงาหสลมงั าเจทาี่เะชบื่อรมจิ ตาิดคกแับลถะุงบเปบี ลแ่ายก1 ชุด และ นาทีพ(3ล,า8ส3ม8าอ×อg)กทนาันนทหี 1ล2ังนปาัน่ ทโดี ทยอ่ีเคุณรหอื่ งภบมู บี ิ 2แ0ย-ก2ส4่วอนงปศราะเกซอลบเซโียลสหติ อbตั uโนffมyตั cิ (oKaAtW1AถSงุUMนI�ำ KสL่วน5ป20ร)ะกโอดบยโลหติ ทหงั้ลงั ป3ัน่ ชจนะดิถเูกกบบ็ บี มดั สาย ภายใแนยก8สว่ชน่ัวโขมองงหpลlังaเtจeาlะeบtรpิจoาoคr แpลlaะsบmีบaแย(PกPพPล)าดส้ามนาบอนอไกปทเันก็บทใี นถถุงงุพใว่หงเ้ สรียำหบรับอ้ ยเก็บแพลลว้ เากสบ็ มราักษสา่วในนชอั้นุณลหา่ งภสมู ดุ ิทเ่เีปหน็ มาLะPสRมC จโดะยถกู LPRC หลงั ปบนั่ ีบโลดงยดเค้านรอื่ลงา่ บงไบี ปแถยงุ กพสว่ ว่ งนทป่ีบรระรกจอนุ บ้ำโยลาหติadอตdั โitนivมeตั ิs(KoAluWtiAoSnUสMว่ Iน bทuำ�ffกyาcรoเกa็บt รซักง่ึ ษอยาู่สในว่ ตนู้เกยล็นาหงจระือเหห้อลงอื เอยย็นู่ใน(ถRุงivparcimoladry(Nboagrthern) ชKpL้ันlaล5s่Cเ1แาm2รงลo0ียถสaะ).บงุ,ุดพ(รLPโเลดปอ้พtPdายย็นPลส.โ),าลมLสแดTหาPมลh้าจิตRนว้าaะหCทเiบถlกลa่ีเนกู็บชจงัnไแปือ่ระdปบกัถมนั่ )เง่ษูกกตจทมบบ็าดิะ่อีาใถกีบใเนณุนกูตับลอถหบมิถงณุ ุงดใภีบุงพนเห้ามูแปว่ถนภยิ ลงงุ1ลกูมสนา่-่าสิท6�ำ้ปีง1่วหเ่ี ไรอหนปรชะงมขับถดุมศาอเุงาากะแงพณเสบ็ซล่วpมลพะง2lเaทล0ซbtโา่ีบ-ียeuด3สรlสfย0มefรytาจมกLุนpcลิ อ่Pสo้ําoลนR่วยaoลิ Cนสtาrิตมุ่ 1ทรสำถง่ตใCกเตุงนมรoารแอว่ืร.วน,ผจบเจกำLนคีบคส็บtุณภแdุณ่วรมูยภ.นัก,ภิทกาปษTา่ีเพราพส1hหะใรaหนกรจ็iรlตืออเaือคเู้จบnยจร่าdโน็่า่อืลย)ยหงหใใททหรหติ ืออี่ำ้โทโ้รกหุณรงง้ัาง้อพหรพง3ยผภเยยานมูาชบ็นกึิบน1าสา(ดิล-Rาล6เใยiกในvนแอบ็aเเยขงcมขศกตoดัตาไใlสใดเหdซหาเ้้บลปย้บ(Nรเถ็นรซิกoงุิกยีาใrาLสtหรรhP1้(1e1Rก1rC)n่อด)นดังังสแ่มุสดสงง่ แสดงใน แผนภมู ิท่ี 1 Whole blood (405-495 ml in quadruple bag) Centrifuge within 8 hr post-donation in refrigerate centrifuge (Heavy spin; speed 3,838xg, 12 mins, 20-24 ºC) Separate in automate KAWASUMI KL 520 Fresh Plasma Leukocyte poor packed Buffy coat for pooled red cell (LPRC) Random qulity test frequency 10 unit/month Delivery to hospital (Samplina LPRC) aแlแpผเนaผpกนbยิ eนภณeาaมูภมlrฑ,aทิ มู ศna่ี์มทิ1พัcpาeี่ pกท1,ตาe์เlรรeฉกaผฐaพาrลkาaรaิตานnผgผะecขลล,eติติอv,ภผงolณัลสeluติฑaภmภโ์kาลeaณักห,gติรฑHeเรb,โ์มมล,vด็ Hหoกเลclติาอืutเรดmมแแแลด็ ดeหะเง,ล่งเWHขอืย้มbBดุโขC,แรน้ Hดปขชcองนtเง(ดิขCภแเม้oามลคขด็uะบน้เnลรWชcือิกนiดBาlรขดิCoโาเลfวมขหตอEด็ ติ่ำuงเแดลภrห้วoอืายง่ pดคชวธิาขeบตี า;รBทิวกCิuี่ตfา9Ofาํ่รyจEดโcงัล)ว้ หoหหยaวติวtัดมธิแพแาีหลษิBยะง่ณuถกชfโุ ึางfาลyรตกตเทิcรกoสว่ี ณ9จภaคาจtฑกณุ งัแ์ามหภลชาวาาะพตดัดกใไพรานทฐษิรหยาตณัวนรขโุวอ้ คลจกวlคaบbสณุ eคภภlุ,มาากคพาุณใชนาภหดาวัไทพขยอ้ ส่วนประกอบโลหิตตามคำแนะนำของ Council of Europe ใน Guide to the preparation, use and quality assurance of blood components ฉบับท่ี 19 ปี ค.ศ. 2017(ref.) hscr ISSUE 2 17

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 นิยามศพั ทเ์ ฉพาะ ผลการศึกษา เกณฑ์มาตรฐานของสภากรรมการแห่งยุโรป (Council of ผลการตรวจคุณภาพ LPRC Europe; COE) หมายถึง เกณฑ์มาตรฐานควบคุมคุณภาพส่วน ผลการวิเคราะห์ค่าร้อยละ LPRC ท่ีส่งตรวจคุณภาพให้ผล ประกอบโลหิตตามคำ�แนะน�ำ ของ Council of Europe ใน Guide ผ่านเกณฑ์ (%Passed) มาตรฐานของสภากรรมการแห่งยุโรป to the preparation, use and quality assurance of blood (Council of Europe; COE Standard) ในหวั ขอ้ label, appear- components ฉบับท่ี 19 ปี ค.ศ. 20178 ance, leakage, volume, Hb, Hct และ WBC คิดเป็นร้อยละ (จำ�นวนผ่านเกณฑ์/จำ�นวนส่งตรวจ) เท่ากับ 100.00 (360/360), สถิติที่ใชใ้ นการวิเคราะหข์ อ้ มลู 100.00 (360/360), 100.00 (360/360), 100.00 (360/360), ทดสอบการกระจายของขอ้ มลู (Normality test) โดยสถิติ 100.00 (360/360), 99.72 (359/360) และ 96.11 (346/360) ตาม Kolmogorov-Smirnov test จากนั้นวิเคราะห์หาค่ากลางของ ลำ�ดับ และทุกหัวข้อต้องผ่านเกณฑ์ท่ีกำ�หนดมากกว่าหรือเท่ากับ ขอ้ มลู การกระจายของขอ้ มลู และพสิ ยั ของผลตรวจคณุ ภาพ LPRC รอ้ ยละ 90 ของทง้ั หมดทส่ี ่งตรวจ ซ่งึ พบวา่ ผา่ นเกณฑ์มาตรฐาน ในหวั ข้อ volume, Hb, Hct และ WBC หาค่ารอ้ ยละ LPRC ท่ี ตามท่ีกำ�หนดท้ังหมด โดยผลการวิเคราะห์ค่าปริมาณ volume, ผ่านเกณฑ์มาตรฐานของ COE (%Passed) และการทดสอบค่า Hb, Hct และ WBC ใน LPRC พบวา่ มคี า่ เฉลยี่ และสว่ นเบยี่ งเบน เฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่างเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานของ COE มาตรฐาน (พสิ ยั ) เทา่ กบั 283.88±8.50 (263.81-319.27) มลิ ลลิ ติ ร, ด้วยสถิติ one sample t-test รวมทั้งหาความถี่ ค่ากลางข้อมูล 54.27±3.32 (43.26-66.73) กรัมต่อยูนิต, 58.65±4.79 (24.80- และความแตกตา่ งค่าเฉลย่ี ของ volume, Hb, Hct และ WBC ใน 70.60) เปอร์เซ็นต์ และ 0.49±0.30 (0.05-1.74) x109 เซลล์ แต่ละกล่มุ ตวั อยา่ งท่ีได้จากการสบื คน้ ในระบบสารสนเทศ Hema- ต่อยูนิตตามลำ�ดับ ส่วน WBC มีค่ามัธยฐานและค่าพิสัยระหว่าง tos II G (HIIG) ไดแ้ ก่ ปีทผี่ ลิต (year produce) สถานทบี่ ริจาค ควอไทล์ (พสิ ยั ) เทา่ กบั 0.41±0.35 (0.05-1.74) x109 เซลลต์ อ่ ยนู ติ (donation place) และหมู่โลหติ ผบู้ รจิ าค (ABO blood group) และยังพบว่า มีค่าเฉลี่ยผ่านตามเกณฑ์มาตรฐานอย่างมีนัยสำ�คัญ เปรียบเทียบกลุ่มตัวอย่างที่มี 2 กลุ่ม โดยสถิติ independent ทางสถติ ิ (p < 0.05) ทง้ั หมด ดงั แสดงในตารางท่ี 1 Sample t-test และกลมุ่ ตวั อยา่ งทม่ี ี 3 กลมุ่ ขน้ึ ไป โดยสถติ ิ f-test (one-way ANOVA test) หรือสถิติ Kruskal-Wallis test แล้ว ทดสอบความแตกต่างรายคู่โดยสถิติ Scheffe’s method หรือ Tukey’s test สว่ นความสมั พนั ธข์ องปรมิ าณ volume กบั ปรมิ าณ Hb, Hct และ WBC ใช้สถิติ Pearson’s correlation แลว้ สรา้ ง สมการประมาณคา่ องคป์ ระกอบภายในของ LPRC ใชส้ ถติ ิ linear regression กำ�หนดให้นัยสำ�คัญทางสถิติเท่ากับ 0.05 วิเคราะห์ ข้อมูลด้วยโปรแกรม SPSS version 17 hscr ISSUE 2 18

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 ตารางที่ 1 ผลการตรวจคณุ ภาพผลติ ภัณฑโ์ ลหติ เมด็ เลอื ดแดงเข้มข้นชนดิ เม็ดเลือดขาวตํ่าเปรยี บเทียบกบั คา่ มาตรฐานของ สภากรรมการแห่งยโุ รป QC parameter COE standards Sampling LPRC (n=360) Criteriaa Mean± SD (Min-Max) Passed for COE (%) Final result Label Clear, correct and - 100.00 Passed complete 100.00 Passed 100.00 Passed Appearance No abnormal color - 100.00 Passed 100.00 Passed Leakage No leakage - 99.72 Passed Volume (ml) 200-350 283.88±8.50b (263.81-319.27) 96.11 Passed Hb (g/unit) ≥ 43 54.27±3.32b (43.26-66.73) Hct (%) 50-70 58.65±4.79b (24.80-70.60) WBC (x109/unit) < 1.2 0.49±0.30b (0.05-1.74) 0.41±0.35c (0.05-1.74) a A minimum of 90 % of units tested should meet the required value, b one sample t-test indicates statistical significance (p < 0.05), c Median and interquartile range (range) ผลการวิเคราะห์ข้อมูลด้านคุณสมบัติผู้บริจาคโลหิตและ สว่ นคา่ ปรมิ าณ WBC พบวา่ ปรมิ าณ WBC ใน LPRC ระหวา่ ง คณุ ลักษณะการผลติ ใน LPRC 3 ปมี คี วามแตกตา่ งกนั อยา่ งมนี ยั ส�ำ คญั ทางสถติ ิ โดยปรมิ าณ WBC การวเิ คราะหแ์ บง่ เปน็ LPRC ทเ่ี ตรยี มจากโลหติ บรจิ าคภายใน ใน LPRC ของปี พ.ศ.2562 มีปริมาณ WBC ต่ําสุด ตามด้วย อาคารภาคบริการโลหิตแห่งชาติท่ี 9 จังหวัดพิษณุโลก จำ�นวน ปี พ.ศ.2561 และปี พ.ศ.2560 ตามลำ�ดับ ในการทดสอบความ 119 ราย (33.1) และหน่วยเคล่ือนที่ จำ�นวน 241 ราย (66.9) แตกตา่ งรายคใู่ นแตล่ ะปดี ว้ ยสถติ ิ Scheffe’s method พบวา่ ปี พ.ศ. เตรยี มจากผบู้ รจิ าคหมโู่ ลหติ A จ�ำ นวน 63 ราย (17.5) หมโู่ ลหติ B 2562 มีปรมิ าณ WBC ใน LPRC ตาํ่ กว่าปี พ.ศ.2561 อยา่ งมนี ัย จ�ำ นวน 136 ราย (37.8) หมโู่ ลหติ O จ�ำ นวน 128 ราย (35.6) และ ส�ำ คัญทางสถติ ิ (p = 0.001) และปี พ.ศ.2562 มปี ริมาณ WBC ใน หมู่โลหติ AB จ�ำ นวน 33 ราย (9.2) ผลิตในปี พ.ศ. 2560 จ�ำ นวน LPRC ตํ่ากว่าปี พ.ศ.2560 อย่างมีนัยสำ�คญั ทางสถติ ิ (p = 0.015) 120 ราย (33.33) ปี พ.ศ. 2561 จ�ำ นวน 120 ราย (33.33) และ แต่ไม่พบความแตกต่าง (p > 0.05) ของปริมาณ volume และ ปี พ.ศ. 2562 จ�ำ นวน 120 ราย (33.33) Hb ใน LPRC ระหว่างปี พ.ศ.ท่ีผลิต และไม่พบความแตกต่าง เมอ่ื วเิ คราะหป์ จั จยั ทมี่ ผี ลท�ำ ใหค้ า่ เฉลย่ี ปรมิ าณองคป์ ระกอบ (p > 0.05) ของปรมิ าณ volume Hb Hct และ WBC ใน LPRC ใน LPRC ตา่ งกนั พบวา่ ปรมิ าณ Hct (p < 0.001) และปรมิ าณ WBC ระหวา่ งสถานท่บี รจิ าคและหมโู่ ลหติ ดังแสดงในตารางท่ี 2 (p = 0.001) ทผี่ ลติ ในแตล่ ะปมี ีคา่ แตกต่างกันอยา่ งมนี ัยสำ�คญั ทาง สถติ ิ โดยปริมาณ Hct ใน LPRC ระหวา่ ง 3 ปมี ีความแตกต่างกัน อยา่ งมีนยั ส�ำ คัญทางสถติ ิ และมแี นวโนม้ ลดลง แตใ่ นการทดสอบ ความแตกตา่ งรายคใู่ นแตล่ ะปดี ว้ ยสถติ ิ Tukey’s test พบวา่ ปี พ.ศ. 2562 มีปริมาณ Hct ใน LPRC ต่ํากว่าปี พ.ศ. 2560 อย่างมีนัย สำ�คญั ทางสถติ ิ (p = 0.005) เพยี งคู่เดียว hscr ISSUE 2 19

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ตารางที่ 2 ผลการตรวจคณุ ภาพผลติ ภณั ฑโ์ ลหติ เมด็ เลอื ดแดงเขม้ ขน้ ชนดิ เมด็ เลอื ดขาวตา่ํ แบง่ กลมุ่ ตวั อยา่ งตามสถานทบี่ รจิ าค หมโู่ ลหติ และปที ี่ผลติ (n = 360) Characteristics Number Volume (ml) Hb (g/unit) Hct (%) WBC (x109/unit) (%) Mean Mean Mean Median (SD) p-value (SD) p-value (SD) p-value (IQR) p-value Donation place 0.40 In house 119 283.49 0.546 54.31 0.870 58.64 0.219 (0.33) 0.469 (33.1) (8.30) (3.12) (2.92) 0.41 Mobile 241 284.07 54.25 57.78 (0.37) unit (66.9) (8.61) (3.42) (5.48) ABO Blood Group Gr. A 63 284.68 0.480 54.15 0.392 58.68 0.788 0.37 0.299 (17.5) (8.88) (3.45) (3.62) (0.25) Gr. B 136 283.28 53.96 58.02 0.44 (37.8) (8.56) (3.24) (4.23) (0.39) Gr. O 128 284.44 54.66 58.25 0.42 (35.6) (8.67) (3.48) (5.40) (0.32) Gr. AB 33 282.65 54.24 57.82 0.40 (9.2) (6.73) (2.67) (6.31) (0.36) Year produce 2017 120 285.11 0.68 53.85 0.15 60.95b < 0.001a 0.47+ 0.001c (33.3) (9.09) (3.38) (3.23) (0.37) 2018 120 282.68 54.27 57.99 0.41++ (33.3) (8.89) (3.65) (3.09) (0.40) 2019 120 283.85 54.68 55.66b 0.36+,++ (7.30) (2.85) (5.92) (0.26) (33.3) a f-test (one-way ANOVA), b Tukey’s test, c Kruskal-Wallis test, +, ++ Scheffe’s method indicates statistical significance (p < 0.05) ผลการวเิ คราะหป์ รมิ าณ WBC ใน LPRC ของภาคบรกิ ารโลหติ 94.12, 94.12 และ 100.00 ตามล�ำ ดบั และปรมิ าณ WBC ใน LPRC แหง่ ชาตทิ ี่ 9 จงั หวดั พษิ ณโุ ลก จ�ำ นวน 360 ยนู ติ พบวา่ มแี นวโนม้ ทั้งหมดมีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับ 5x108 เซลล์ต่อยูนิต คิดเป็น ตาํ่ ลงอยา่ งมนี ยั ส�ำ คญั ทางสถติ ใิ นแตล่ ะปี พบวา่ ปรมิ าณ WBC ใน รอ้ ยละ 64.72 โดยมีปรมิ าณ WBC ใน LPRC ของปี พ.ศ.2560 LPRC ทง้ั หมดมีค่าน้อยกว่า 1.2x109 เซลลต์ ่อยนู ติ คดิ เป็นร้อยละ พ.ศ.2561 และ พ.ศ.2562 มคี ่าน้อยกว่าหรอื เท่ากบั 5x108 เซลล์ 96.11 โดยมปี รมิ าณ WBC ใน LPRC ของปี พ.ศ. 2560 พ.ศ. 2561 ต่อยูนิต คิดเป็นร้อยละ 55.00, 61.66 และ 77.50 ตามลำ�ดับ และ พ.ศ.2562 มคี า่ นอ้ ยกวา่ 1.2x109 เซลลต์ อ่ ยนู ติ คดิ เปน็ รอ้ ยละ ดังแสดงในตารางท่ี 3 hscr ISSUE 2 20

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 8 ต าร าพงทบี่ว3่า มผในีแลแผนกตลาวล่รกโนตะาปร้มรวีทวตจิเ่ีผ่ำคคลลณุริตงาอภะยาหพ่า์ปงผมรลีินมติ าัยภณสณั ำฑคW์โัญลBหทCติาใเงนมสด็ ถLเิตลPิใอืRนดCแแขตดอ่ลงเงะขภป้มาีขค้นบพชรนบิกดิวาเ่ามรโ็ดปลเรลหิมอื ิตาดแณขหา่WงวชตBาํา่ Cตในิทใหนี่ วั9ขLจ้อPังปRหรCวิมทัดาณั้พงหเิษมมณ็ดดเุโมลลีคอื กด่านขจา้อำวนยกวนว่า316.02xย1ูน0ิต9 เซลลต์ ่อยูนิต คิดเป็นรอ้ ยละ 96.11 โดยมีปริมาณ WBC ใน LPRC ของปี พ.ศ. 2560 พ.ศ. 2561 และ พ.ศ. 2562 มีค่าน้อย ก2คY5ว่าeน่6าa1้อ1rย.แ2pกลxrวะ1o่า0dหพ9uร.เศืcอซ.eเลท2ล5่า์ต6กอ่ 2ับยมูน5ีคิตx่1าNน0ค(u8้อUิดmยเnเซปกbiลtว็นe)ลา่ รr์หต้อ่อรยือยลเูนะทิต่า9ก4คับ.1ิด25เป,x19็นM04(รm8e.้อ1Sเdยซi2aniลaลm-แะnลmลp±์ต6ะal่Iอi4Qxn1ย.)R7g0ูน20ิตL.P0โR0คดCิดยตเมfปาoีป็นมrรรลิWม้อำายดBณล(ับC%ะWxแ<p51Bล15a0C.ะs.920scปใa0eeนร,dlมิl6)Lsา1/Pณu.R6nC6WitขแB(อลCnงะใป=(น7ี%7พ3L.6≤p.5Pศ00a0R.).sC52sตbe5ทาd6ั้มง0)หลพมำดด.ศับม.ี ดงั แสดงในตารางท่ี 3 ตาร2าง0ท17่ี 3 ผ ลการตรวจคณุ ภา1พ20ผ ลิตภณั ฑโ์ ลหติ เม็ด0.เ4ล7ือ±ด0แ.ด37งเข(0้ม.1ข3้น-ช1น.7ดิ 4เ)ม ็ดเลือดขาวต9่ำ4ใ.น12ห ัวข้อปริมาณเม็ดเ5ล5ือ.0ด0ขาวในแต่ ละป2ที 0ผี่ 1ล8ติ 201Y9e ar produce 120 M00..e34d61ia±±n00±S..24IaQ06mR((p00li..n00g85--L11P..R05C59))f or WBC<x11.20a919c0e40l.l1.s0/20u nit (n = 360) 61.66 N1u2m0 ber ≤0.757b .50 Total produce 3(6U0n it) 0(m.41in±-m0.a3x5) (0.05-1.74) (%passe9d6) .11 (%pas6s4e.d7)2 2017 120 0.47±0.37 (0.13-1.74) 94.12 55.00 areWachtiitoenTob(tl≤ao5l22o00pxd11ro981cd0eu8lclcesecllrsit/eurniait)in311fo622L000rPARACBfBorstCanO000d...E434a161sr±±±dt000a...n324d650a(((000rd...000,558b---111W...750495h)))ite ce1l9l0s40.1.c02r0iteria prot67e17c..65ti06on blood in LPRC febrile 96.11 64.72 a White blood cells criteria in LPRC for COE standard, b White blood cells criteria in LPRC protection febrile reaction (≤5 x 108 ผcลeกllsา/รuวnิเiคt)รfาoะr หA์คABวBามstสaัมndพaันrdธ์ของปริมาณ volume กับ สมการเส้นตรงประมาณค่าปริมาณ Hb จากค่า volume คือ ค่า ปมทีเ่สีรพมิัมยี าพนคงณนัจค่าัยธา่าสvHก์กำoHกบัbคlbาป,uัญรHmรทว(จผมิrcิเาeคาาลt=งณรกกคสแากา0อืถละvร.าิตะห6oควรมิ3l์ ิเา่Wวuพ,ีเคพิเmHบรpBคียาbCวeรงะ<่าาคใ(หgะนค่า0ค์/ห่า.ULว0Hป์P1า)พbรR)มเิมบทC(สเาrทว่าัมณอ=ก่า่ายพอนับา่0คนัง้ันง.ค-่าธ6ม1์ปป์ข3ีน5โร,รอด.ัย8ะpิมงยสก6ปส�ำา+อ<คณารบมญัมิ00อใาา..นท20งรณา5ค1ถLง)ส์ปPสxvรเRถรoทา้LCะิตlง่าPuกินRmอ้ันCสดHบevมัังbใโแoนพกดสl(ับยันugดLสธป/mPง์กาUรใRมeับนมิnCาคแาi(รtmผา่ณท)ถนีv่lสสเ)ภHทoรัมูมl่าา้bดuพิทกง,งัmสัันี่บแH1มeธสcก-์กด1tใาสนงับ5รแใ่ว.เปนLล8นสPแร6ะป้นRิผม+รตWCนาิมร0ณภาBง(.pณปูมC2vริท5>ะoH่ี 2มx0lcu.าt0mLณส5แPว่ e)คลRนา่ะCใปปนWรรvิมิมLoBาPาClณณuRmCไHมHeอ่มcbtยีค(ว่แmจาางลาlมมกะ)ี WBC ไมม่ คี วามสัมพนั ธก์ ับคา่ volume ใน LPRC (p > 0.05) 70 Hemoglobin in LPRC (g/unit) 50 y = 0.25x - 15.86 (r = 0.63, p < 0.01) 30 250 270 290 310 330 LPRC volume (ml) แผนแภผมู นิทภี่ มู 1ิท ่ี 2แคสวดามงสคัมวพาันมธสข์ มั อพงปนั รธิมข์ าอตงรปกรับมิปารติมารณกบัฮโีปมรโกมิ ลาบณนิ ฮในโี มผโลกติ ลภบัณนิ ฑใโ์ นลผหลติ เติ มภ็ดณัเลฑอื ดโ์ ลแดหงติ เขเม้มด็ข้นเลชอืนดดิ แเมดด็ งเเลขือม้ ดขขน้าวชตนำ่ ดิ (เnม=ด็ เ3ล6อื 0ด) ขาวตา่ํ (n=360) hscr ISSUE 2 21

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 วิจารณ์ และมกี ารจดั หาเครอ่ื งบบี แยกสว่ นประกอบโลหติ อตั โนมตั เิ พม่ิ ขนึ้ ให้ จากการศึกษาคณุ ภาพและองคป์ ระกอบใน LPRC ของภาค เพยี งพอตอ่ จำ�นวนการผลิต LPRC ท่เี พ่มิ ขน้ึ ในปี พ.ศ.2561 ทำ�ให้ บริการโลหิตแห่งชาติท่ี 9 จังหวัดพิษณุโลก ท่ีผลิตได้นั้น พบว่า สามารผลติ และจดั เกบ็ LPRC ในอณุ หภมู ทิ เ่ี หมาะสมไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ค่าปรมิ าณ volume, Hb, Hct และ WBC ใน LPRC ผ่านเกณฑ์ ตลอดจนเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานอาจมีทักษะและความชำ�นาญมาก มาตรฐานของ COE ตามที่กำ�หนดท้ังหมด แสดงว่า วิธีการผลิต ข้ึนสอดคล้องกับรายงานของ สันทนา สิทธิวณิชย์ ที่กล่าวว่า ยัง LPRC ทใ่ี ชอ้ ยใู่ นปจั จบุ นั เปน็ วธิ กี ารทท่ี �ำ ใหไ้ ด้ LPRC ทมี่ คี ณุ ภาพไม่ มีปจั จยั หลายอยา่ งท่เี ข้ามาเกีย่ วข้อง ไดแ้ ก่ คุณภาพโลหติ บริจาค ดอ้ ยไปกว่ามาตรฐานระดับสากล โดยปรมิ าณ volume, Hb, Hct มาตรฐานของเครอื่ งมอื และอปุ กรณ์ ความเรว็ รอบของการปน่ั ของ และ WBC ใน LPRC เทา่ กบั 283.88±8.50 มลิ ลลิ ติ ร, 54.27±3.32 แต่ละเครื่อง ระยะเวลาท่ีใช้ในการปั่น และความชำ�นาญของ กรมั ตอ่ ยนู ติ , 58.65±4.79 เปอรเ์ ซน็ ต์ และ 0.41±0.35 x109 เซลล์ ผปู้ ฏบิ ตั งิ าน ซงึ่ มผี ลท�ำ ใหผ้ ลติ ภณั ฑโ์ ลหติ เมด็ เลอื ดแดงเขม้ ขน้ ชนดิ ต่อยูนิตตามลำ�ดับ ใกล้เคียงกับการศึกษาในประเทศสเปนของ เม็ดเลือดขาวต่ําท่ีเตรียมได้มีคุณภาพที่ดีและช่วยลดการปนเป้ือน Hurtado C และคณะ ท่ีทำ�การศึกษาคุณภาพ LPRC ที่ผลิตใน ของเม็ดเลือดขาวลงได้14 ส่วนค่าปริมาณ Hct ต่างกันและมี ระบบ Top & Bottom จ�ำ นวน 672 ยนู ติ ท่พี บเท่ากบั 279±20 แนวโนม้ ลดลงนัน้ โดยค่าปริมาณ Hct ใน LPRC ทงั้ หมดยงั ผ่าน มลิ ลลิ ติ ร, 54.92±7.16 กรมั ตอ่ ยนู ติ , 60.87±4.49 เปอรเ์ ซน็ ต์ และ เกณฑร์ อ้ ยละ 99.72 (359/360) ไมผ่ ่าน 1 ยูนติ อาจต้องมกี าร 0.50±0.33x109 เซลล์ต่อยนู ิต ตามล�ำ ดบั 12 รวมทงั้ มีค่าปริมาณ ศึกษาเพิ่มเติมเพอ่ื วิเคราะห์สาเหตุและหาแนวทางป้องกนั ต่อไป volume, Hb และ Hct ใกล้เคียงกบั การศึกษาในประเทศอินเดีย เมอ่ื วิเคราะห์ปริมาณ WBC ใน LPRC พบปรมิ าณ WBC ใน ของ Das SS และคณะทพี่ บเทา่ กบั 285±24 มลิ ลิลิตร, 52.5±5.7 LPRC ทง้ั หมดมคี ่านอ้ ยกว่า 1.2x109 เซลล์ตอ่ ยนู ติ คดิ เป็นรอ้ ยละ กรัมตอ่ ยนู ติ และ 54±4.2 เปอร์เซน็ ต์ ตามล�ำ ดับ แต่การศกึ ษาดัง 96.11 และปรมิ าณ WBC ใน LPRC ทงั้ หมดมคี า่ นอ้ ยกวา่ หรอื เทา่ กบั กลา่ วมคี า่ WBC เทา่ กบั 1.30±0.63x109 เซลลต์ ่อยนู ิต13 ซงึ่ มีค่า 5x108 เซลล์ต่อยูนิต คิดเป็นร้อยละ 64.72 โดยมีปริมาณ WBC สูงกว่าการศึกษาของผู้วิจัยเป็นอย่างมากอาจเกิดจากกลุ่มตัวอย่าง ใน LPRC ของปี พ.ศ.2560, พ.ศ.2561 และ พ.ศ.2562 มีค่า และวธิ กี ารผลติ LPRC ท่ตี า่ งกัน น้อยกว่าหรือเท่ากับ 5x108 เซลล์ต่อยูนิต คิดเป็นร้อยละ 55.00, เมื่อวิเคราะห์พบว่าปัจจัยท่ีมีผลทำ�ให้ค่าเฉล่ียปริมาณ 61.66 และ 77.50 ตามลำ�ดบั โดยมีแนวโนม้ การผา่ นเกณฑ์เพม่ิ volume, Hb, Hct และ WBC ใน LPRC ตา่ งกนั อยา่ งมีนัยส�ำ คัญ สงู ขน้ึ แสดงถึงการลดการปนเปือ้ นของเม็ดเลือดขาวใน LPRC ใน พบเพียงปี พ.ศ. ท่ผี ลติ ท่มี ีผลให้ค่า Hct และ WBC ใน LPRC ต่าง แต่ละปีมีประสิทธิภาพสูงข้ึนอย่างต่อเนื่อง โดยเม็ดเลือดขาวใน กัน ส่วนคา่ ปริมาณ volume และ Hb ไมแ่ ตกต่างกันนน้ั แสดงว่า LPRC เปน็ สาเหตุทำ�ใหผ้ ปู้ ่วยเกิดอาการแพห้ ลงั ได้รบั เลือด ไดแ้ ก่ สามารถควบคุมคุณภาพและวิธีการผลิต LPRC ตลอดระยะเวลา ภาวะไข้จากการให้เลือด (febrile nonhemolytic transfusion ท้งั 3 ปีไดเ้ ป็นอยา่ งดี สำ�หรับคา่ ปรมิ าณ WBC ใน LPRC ตา่ งกัน reaction, FNHTR), HLA alloimmunization และการติดเชื้อ และมแี นวโนม้ ลดลงนนั้ แสดงถงึ ประสทิ ธภิ าพการลดการปนเปอื้ น cytomegalovirus (CMV) ดงั นน้ั การลดจ�ำ นวน WBC ในเลือดจะ ของเมด็ เลอื ดขาวใน LPRC ในแตล่ ะปที �ำ ไดส้ งู ขน้ึ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง ซง่ึ ช่วยลดและป้องกันการเกิดผลข้างเคียงดังกล่าว ซึ่งตามมาตรฐาน มคี า่ ตา่ํ กวา่ การศกึ ษาในประเทศไทยของสนั ทนา สทิ ธวิ ณชิ ย์ ทพี่ บ ของ American Association of Blood Banks (AABB) ก�ำ หนด WBC ใน LPRC เท่ากับ 0.9x109 เซลล์ต่อยูนิต14 และการศึกษา ว่า ปรมิ าณ WBC ที่สามารถปอ้ งกนั การเกิด febrile reaction ได้ ในประเทศไทยของอุษณีย์ ศิริบุญฤทธิ์ และคณะท่ีพบ WBC ใน ต้องน้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 x 108 เซลล์ต่อยูนิต แสดงให้เห็นว่า LPRC เทา่ กบั 0.8x109 เซลลต์ อ่ ยนู ติ 15 รวมทง้ั มคี า่ ตาํ่ กวา่ การศกึ ษา LPRC ท่ีผลิตของภาคบริการโลหิตแห่งชาติที่ 9 จังหวัดพิษณุโลก ในประเทศอินเดียของ Das SS และคณะท่ีพบ WBC ใน LPRC สามารถปอ้ งกนั febrile non-hemolytic transfusion reaction เทา่ กับ 1.3x109 เซลล์ตอ่ ยูนติ 13 โดยในระหวา่ งปี พ.ศ.2560 ถึง (FNHTR) มากกว่าร้อยละ 64.72 จากยอด LPRC ที่สุ่มส่งตรวจ 2562 ในกระบวนการผลิตมีการปรับความถ่ีในการสอบเทียบและ คุณภาพท้ังหมด ซึ่งมีค่าสูงกว่าการศึกษาในประเทศไทยของ บ�ำ รงุ รกั ษาเครอื่ งบบี แยกสว่ นประกอบโลหติ อตั โนมตั จิ ากหนว่ ยงาน ธวัลฉัตร ลีลานันทวงศ์ ท่ีทำ�การศึกษาคุณภาพ LPRC ที่ผลิตใน สอบเทยี บและบรษิ ทั ผผู้ ลติ เครอ่ื งท�ำ การปรบั ความถจ่ี าก 3 เดอื นตอ่ ระบบ Top & Bottom (Opti-system) จำ�นวน 81 ยูนิต ที่พบ คร้งั ในปี พ.ศ.2560 เปน็ 2 เดือนตอ่ ครง้ั ในปี พ.ศ.2561 เป็นต้นมา เท่ากบั รอ้ ยละ 59.266 hscr ISSUE 2 22

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 เมอ่ื วเิ คราะหค์ วามสมั พนั ธข์ องปรมิ าณ volume กบั ปรมิ าณ ขอ้ เสนอแนะ Hb, Hct และ WBC ใน LPRC พบเพยี งการเพิ่มข้ึนของปรมิ าณ การศึกษาน้ีเป็นการวิเคราะห์ผลตรวจคุณภาพ LPRC จาก volume สมั พันธ์กบั การเพ่ิมข้นึ ของปริมาณ Hb ใน LPRC อย่าง การผลิตและส่งตรวจคุณภาพในงานประจำ�ย้อนหลังท่ีไม่สามารถ มนี ัยส�ำ คญั และสามารถสร้างสมการเสน้ ตรงประมาณคา่ ปรมิ าณ ทำ�การวิเคราะห์ข้อมูลส่วนบุคคลของผู้บริจาคโลหิตอันได้แก่ Hb ใน LPRC จากคา่ ปรมิ าณ volume ไดอ้ ยา่ งมนี ยั ส�ำ คญั ทางสถติ ิ นํ้าหนัก ส่วนสูง ความดันโลหิต ปริมาณฮีโมโกลบิน ผลตรวจ เทา่ นนั้ คอื ปริมาณ Hb (g/unit) ใน LPRC เทา่ กบั -15.86+ 0.25 คุณภาพโลหิตก่อนนำ�มาเตรียมส่วนประกอบโลหิต และข้อมูล x LPRC volume (ml) โดยผลการศกึ ษานอ้ี าจมสี ว่ นชว่ ยใหแ้ พทย์ สุขภาพของผู้บริจาคโลหิต ซึ่งมีข้อจำ�กัดในการสืบค้นข้อมูลกลับ หรอื บคุ ลากรทางการแพทยส์ ามารถใชค้ า่ ปรมิ าตร (volume) ทต่ี ดิ ไปถึงตัวผู้บริจาคที่ทำ�ได้ค่อนข้างยากจากระบบสารสนเทศที่ใช้อยู่ บนฉลากของผลติ ภัณฑ์ LPRC สำ�เรจ็ รูปในการใชป้ ระมาณค่า Hb ในปจั จบุ นั หากผสู้ นใจศกึ ษาควรเพมิ่ การเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู ดงั กลา่ ว ใน LPRC ยูนิตนัน้ ๆ ได้ เพอ่ื ใช้ค�ำ นวณปริมาณโลหิตทีจ่ ะน�ำ ไปให้ ไว้ดว้ ยอาจชว่ ยน�ำ มาวเิ คราะห์และทำ�ให้การศกึ ษาสมบูรณม์ ากข้นึ ผู้ป่วยได้อย่างถูกต้อง ข้อมูลดังกล่าวอาจช่วยเป็นข้อมูลแก่แพทย์ ในการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์โลหิตเม็ดเลือดแดงสำ�หรับผู้ป่วยได้อย่าง กิตตกิ รรมประกาศ เหมาะสม และช่วยเป็นแนวทางในการพัฒนาคุณภาพการผลิต ผู้วิจัยขอขอบคุณรองศาสตราจารย์แพทย์หญิงดุจใจ LPRC สง่ ผลทำ�ให้ภาคบรกิ ารโลหติ แห่งชาติท่ี 9 จงั หวัดพิษณุโลก ชยั วานชิ ศริ ิ ผอู้ �ำ นวยการศนู ยบ์ รกิ ารโลหติ แหง่ ชาติ สภากาชาดไทย มผี ลติ ภณั ฑโ์ ลหติ เมด็ เลอื ดแดงชนดิ LPRC ส�ำ รองใหโ้ รงพยาบาลใน ท่ีให้โอกาสผู้วิจัยได้ทำ�การศึกษาวิจัยในครั้งน้ี ขอขอบคุณ เขตใหบ้ ริการ ไดแ้ ก่ จงั หวดั พษิ ณุโลก อตุ รดติ ถ์ เพชรบรู ณ์ พิจิตร เจ้าหน้าท่ี ฝ่ายประกันและควบคุมคุณภาพ ศูนย์บริการโลหิตแห่ง แพร่ น่าน และจังหวัดใกล้เคียง สามารถเบิกใช้สำ�หรับการรักษา ชาติ สภากาชาดไทย ที่ให้ความอนุเคราะห์ในการตรวจคุณภาพ ผู้ป่วยในระยะเวลาท่ีสมควรตามจำ�นวนที่เหมาะสมและเกิด โลหิตและส่วนประกอบโลหิตด้วยดีตลอดมา และดร.นภาพร ประโยชนต์ ่อผู้ป่วยสูงสดุ อภิรัฐเมธีกุล กลุ่มงานภูมิคุ้มกันวิทยาและวิทยาศาสตร์การบริการ สรปุ โลหติ ภาควชิ าเทคนิคการแพทย์ คณะสหเวชศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั LPRC ทผี่ ลติ และสมุ่ ตรวจมคี ณุ ภาพไมด่ อ้ ยไปกวา่ มาตรฐาน นเรศวร ทไ่ี ดก้ รณุ าตรวจทานบทคดั ยอ่ รวมทง้ั เจา้ หนา้ ทภี่ าคบรกิ าร ทก่ี �ำ หนดของปรมิ าณ volume, Hb, Hct และ WBC ตามมาตรฐาน โลหิตแห่งชาติท่ี 9 จงั หวัดพิษณโุ ลกทุกท่าน ที่ใหค้ วามร่วมมือและ Council of Europe (COE) ซง่ึ เป็นมาตรฐานระดับสากล จาก อ�ำ นวยความสะดวกแก่ผูท้ �ำ วจิ ัยเปน็ อย่างดี การศกึ ษาองคป์ ระกอบใน LPRC พบความแตกตา่ งคา่ เฉลยี่ ปรมิ าณ WBC ใน LPRC ระหว่างปี พ.ศ. ท่ีผลิต โดยพบปริมาณ WBC ใน LPRC ในแต่ละปีที่ผลิตมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องแสดงถึง คุณภาพของผลิตภัณฑ์ท่ีสูงขึ้น ซึ่งไม่พบความแตกต่างขององค์ ประกอบใน LPRC ระหว่างสถานท่ีรับบริจาค และหมู่โลหิตของ ผู้บริจาค ส่วนการเพ่ิมของปริมาณ volume มีความสัมพันธ์กับ การเพม่ิ ปรมิ าณ Hb นัน้ สามารถใชค้ า่ ปรมิ าณ volume บนฉลาก ผลติ ภัณฑม์ าประมาณค่าปรมิ าณ Hb ใน LPRC ได้ ขอ้ มูลดงั กลา่ ว อาจเปน็ ขอ้ มลู แกแ่ พทยใ์ นการเลอื กใช้ LPRC ส�ำ หรบั ผปู้ ว่ ยไดอ้ ยา่ ง ถูกต้องเหมาะสมและเกิดประโยชน์แก่ผู้ป่วยสูงสุด อีกท้ังจะช่วย เป็นแนวทางในการพัฒนาคุณภาพการผลิต LPRC ให้มีคุณภาพ ตามมาตรฐานตอ่ ไปได้ hscr ISSUE 2 23

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 เอกสารอ้างอิง 10. Pakpoompong T. Review of quality control of 1. Bandarenko N, Brecher ME. Transfusion of blood components. J Hematol Transfus Med. 2010;3:205-9. leukocytes. Williams Hematology. 2001;6:1893-904. 11. Insawang J, Onseng S, Sangsorat N, Chaiyasit N, 2. Fisher M, Chapman JR, Ting A, Morris TJ. Alloim Boonjan U. The efficiency of UPAC deep freezer in the munization to HLA antigens following transfusion with production of cryoprecipitate from Regional Blood Centre leukocyte-poor and purified platelet suspensions. 9th Phitsanulok,Thai Red Cross Society. HSCR. 2021;36:16- Vox Sang. 1985;49:331-5. 27. 3. American Association of Blood Banks. Technical 12. Hurtado C, Bonanad S, Soler M, Mirabet V, manual. 18thed. Bethesda, MD: American Association of Blasco I, Planelles M, Miguel A. Quality analysis of blood Blood Banks; 2014. components obtained by automated buffy-coat layer 4. Isaragkura P. Ideal transfusion for thalassemia. removal with a top & bottom system (Optipress (R)II). J Hematol Transfus Med. 2000;10:219-24. Haematologica. 2000;85(4):390-5. 5. Chiewsilp P. Immunological transfusion reaction. 13. Das SS, Shastry S, Chaudhary R, Verma A. Quality J Hematol Transfus Med. 1998;8:261-68. analysis of red cell and platelet concentrates obtained by 6. Leelanuntawong T. Comparison of leukocyte the automated ‘Top-and-Top’ blood processing system in poor packed red cells for quality control of blood a developing country. Transfus Apher Sci. 2008;39(1):9-14. components prepared by opti-system and inverted 14. Sithivanit S. The quality of leukocyte-poor spin method. J Prapokklao Hosp Clin Med Educat Center. packed red cells preparation from the Terumo automatic 2010;27:83-95. component extrator (T-ACER). Vajira Med J. 2006;50(3): 7. Leelarungsun T, Klomiamsira A, Kitisapkanjana 187-91. S, Wittayawiwat P, Prungchaiyaphum C, Worachun N, et 15. Siriboonrit U, Permpikul P, Meesamat W, Kladed al. Effect of the separation time by using an automated S, Kanpa P. Essential composition of blood product: What blood separator on the hemolysis of leukocyte poor is different in a unit of red cell products ?. J Hematol packed red cells. J Hematol Transfus Med. 2019;29:195- Transfus Med. 2018;28:25-33. 203. 8. Council of Europe. Guide to the preparation, use and quality assurance of blood components. 19th ed. Strasbourg: Council of Europe; 2017. 9. Onseng S, Insawang J. Preparation of whole blood derived platelet component. J Hematol Transfus Med.2020;30:379-92. hscr ISSUE 2 24

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 Prevalence and Risk Factors of Hypothyroidism Following Hemithyroidectomy Wannida Jitkaroon Department of otorhinolaryngology, Somdejphrajaotaksinmaharaj Hospital ABSTRACT Objective : To determine the prevalence and possible risk factors of postoperative hypothyroidism after hemithyroidectomy. Methods : Medical records of patients who underwent hemithyroidectomy from January 2013 to December 2020 at Somdejphrajaotaksinmaharaj Hospital were collected. Patients with preoperative euthyroid status were included. The postoperative thyroid function tests were obtained, and prevalence of postoperative hypothyroidism was assessed afterwards. The potential risk factors associated with postoperative hypothyroidism were analyzed using Chi-square test or Fischer’s exact test for categorical variables, and independent student t-test or Mann-Whitney U test for continuous variables. Results : A total of 72 patients were included, of which 63 (87.5%) were female and 9 (12.5%) were male, with mean age of 47.69 ± 11.00 years. Postoperative hypothyroidism occurred in 22 patients (30.6%) at 6-8 weeks after surgery, including 8 (11.1%) with overt hypothyroidism and 14 (19.4%) with subclinical hypothyroidism. The mean preoperative serum thyroid stimulating hormone (TSH) level was significantly higher in the hypothyroid group than in the euthyroid group (p=0.047). Moreover, patients with preoperative serum TSH level higher than 1.5 mIU/L posed 4-fold higher risk for the development of hypothyroidism following hemithyroidectomy (OR 4.00; 95%CI=1.35-11.85, p=0.010). Conclusions : The prevalence of postoperative hypothyroidism in this study was 30.6%. Also, pre- operative serum TSH level that greater than 1.5 mIU/L was identified as risk factor associated with postoperative hypothyroidism after hemithyroidectomy. Keywords : Hypothyroidism, hemithyroidectomy Contact : Wannida Jitkaroon Address : Department of otorhinolaryngology, Somdejphrajaotaksinmaharaj Hospital 16/2 Phaholyothin Road, Rahaeng Subdistrict, Mueang District, Tak, 63000 E-mail : [email protected] hscr ISSUE 2 25

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ความชุกและปัจจยั เสีย่ งของการเกดิ ภาวะฮอร์โมนไทรอยดต์ า่ํ ภายหลงั การผา่ ตดั ตอ่ มไทรอยดอ์ อกหนึ่งขา้ ง วรรณิดา จิตต์การญุ กลมุ่ งานโสต ศอ นาสิกวิทยา โรงพยาบาลสมเดจ็ พระเจ้าตากสนิ มหาราช บทคดั ย่อ วัตถุประสงค์ : เพ่ือศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําภายหลังการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ ออกหนงึ่ ขา้ ง วิธีการศึกษา : ผู้วิจัยทำ�การเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยท่ีเข้ารับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหนึ่งข้างในโรงพยาบาล สมเดจ็ พระเจ้าตากสนิ มหาราช จังหวัดตาก ต้งั แตเ่ ดือนมกราคม พ.ศ.2556 จนถึงธนั วาคม พ.ศ.2563 ซึ่งผปู้ ว่ ยทกุ รายจะตอ้ งได้ รบั การตรวจระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดใ์ นเลอื ดกอ่ นและหลงั ผา่ ตดั และผลการตรวจระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดใ์ นเลอื ดกอ่ นผา่ ตดั อยใู่ น เกณฑ์ปกติ หลังจากนนั้ น�ำ ขอ้ มลู ทไี่ ดม้ าวเิ คราะห์ความชกุ ของการเกดิ ภาวะฮอร์โมนไทรอยดต์ ํา่ หลงั ผา่ ตัดและวิเคราะหป์ ัจจัยท่ี สมั พันธก์ ับการเกดิ ภาวะฮอรโ์ มนไทรอยด์ต่าํ หลงั ผ่าตัดโดยใชส้ ถิติ Chi-square test หรือ Fischer’s exact test สำ�หรบั ข้อมูล ตัวแปรกลุ่มและ Independent sample t-test หรอื Mann-Whitney U test ส�ำ หรบั ข้อมลู ตัวแปรต่อเน่อื ง ผลการศกึ ษา : จากการศกึ ษาผปู้ ว่ ยจำ�นวนทั้งหมด 72 คน เป็นเพศหญงิ 63 คน (ร้อยละ 87.5) เพศชาย 9 คน (ร้อยละ 12.5) อายุเฉลยี่ เทา่ กับ 47.69 ± 11.00 ปี ผลการตรวจระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยด์หลังผ่าตัดทรี่ ะยะเวลา 6-8 สัปดาห์ พบผ้ปู ว่ ยท่ีมภี าวะ ฮอรโ์ มนไทรอยด์ตาํ่ หลงั ผา่ ตดั จ�ำ นวน 22 คน (ร้อยละ 30.6) โดยแบ่งเป็นชนิด overt hypothyroidism 8 คน (รอ้ ยละ 11.1) และ subclinical hypothyroidism 14 คน (รอ้ ยละ 19.4) ผปู้ ว่ ยกลมุ่ ทเี่ กดิ ภาวะฮอรโ์ มนไทรอยดต์ าํ่ หลงั ผา่ ตดั มรี ะดบั thyroid stimulating hormone (TSH) เฉลย่ี กอ่ นผา่ ตัดสูงกวา่ ผู้ปว่ ยกลุม่ ที่มีภาวะฮอร์โมนไทรอยดป์ กติหลงั ผา่ ตดั อยา่ งมีนยั ส�ำ คัญทาง สถิติ (p=0.047) และพบว่าผู้ป่วยที่มีระดับฮอร์โมน TSH ก่อนผ่าตัดสูงกว่า 1.5 mIU/L มีโอกาสเส่ียงที่จะเกิดภาวะฮอร์โมน ไทรอยด์ตํา่ หลังผา่ ตดั มากกวา่ ผูป้ ว่ ยท่ีมรี ะดับฮอร์โมน TSH ก่อนผ่าตัดน้อยกวา่ หรือเทา่ กบั 1.5 mIU/L ไดถ้ งึ 4 เท่า (OR 4.00; 95%CI=1.35-11.85, p=0.010) สรปุ : ความชกุ ของการเกดิ ภาวะฮอรโ์ มนไทรอยด์ตา่ํ หลังผ่าตดั เท่ากับร้อยละ 30.6 และปจั จยั เส่ียงของการเกดิ ภาวะฮอร์โมน ไทรอยดต์ ํ่าหลังผ่าตดั คอื ระดับฮอรโ์ มน TSH ก่อนผ่าตดั ท่สี งู กว่า 1.50 mIU/L คำ�สำ�คัญ: ภาวะฮอรโ์ มนไทรอยดต์ าํ่ , การผา่ ตดั ต่อมไทรอยดอ์ อกหน่งึ ข้าง ตดิ ต่อ : วรรณิดา จิตต์การญุ สถานที่ติดต่อ : กลุ่มงานโสต ศอ นาสิกวิทยา โรงพยาบาลสมเดจ็ พระเจา้ ตากสนิ มหาราช 16/2 ถนนพหลโยธนิ ตำ�บลระแหง อ�ำ เภอเมือง จงั หวัดตาก 63000 อีเมล์ : [email protected] hscr ISSUE 2 26

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 บทนำ� วัตถปุ ระสงค์ การผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหนึ่งข้าง (hemithyroidecto- เพอ่ื ศกึ ษาความชกุ ของการเกดิ ภาวะฮอรโ์ มนไทรอยดต์ า่ํ ภาย my) เป็นหนง่ึ ในการผา่ ตดั ที่ใชใ้ นการรกั ษากอ้ นที่ต่อมไทรอยด์ข้าง หลังการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหน่ึงข้างในผู้ป่วยที่ได้รับการรักษา เดยี ว (unilateral thyroid nodule) ทีเ่ กิดจากสาเหตตุ า่ งๆ ไม่วา่ ในโรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช รวมถึงศึกษาปัจจัย จะเปน็ เนอ้ื งอกชนดิ ไมร่ า้ ยของตอ่ มไทรอยด์ (thyroid adenoma), เส่ียงท่สี มั พนั ธ์กบั การเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยดต์ ่าํ หลังผา่ ตัด เนื้องอกของต่อมไทรอยด์ชนิดเป็นพิษ (toxic adenoma), โรค คอพอก (nodular goiter) รวมถึงมะเร็งต่อมไทรอยด์ระยะเร่ิม วธิ ีการศกึ ษา บางชนิด (low-risk differentiated thyroid carcinoma)1 โดย การวิจัยน้ีเป็นการศึกษาแบบ cross-sectional study มีข้อบ่งชี้ในการผ่าตัด ได้แก่ ก้อนที่ต่อมไทรอยด์มีขนาดใหญ่และ การศึกษาน้ีได้ผ่านการรับรองจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์จากคณะ ก่อให้อาการท่ีเกิดจากการกดทับของก้อน, ผลการตรวจทางเซลล์ กรรมการจรยิ ธรรมวจิ ยั ในมนษุ ย์ โรงพยาบาลสมเดจ็ พระเจา้ ตากสนิ วทิ ยาดว้ ยการเจาะดดู กอ้ น (fine needle aspiration; FNA) แสดง มหาราช จังหวัดตาก ตามหนงั สอื อนุมตั เิ ลขทีโ่ ครงการ 6/2564 แนวโนม้ วา่ อาจเปน็ มะเรง็ 1,2 เป็นตน้ ผู้วิจัยได้ทำ�การเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยที่เข้า ในปจั จบุ นั การผา่ ตดั ตอ่ มไทรอยดอ์ อกหนงึ่ ขา้ งมกี ารท�ำ อยา่ ง รับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหน่ึงข้างในโรงพยาบาลสมเด็จ แพร่หลายมากขึ้น เนื่องด้วยอุบัติการณ์ของมะเร็งต่อมไทรอยด์ที่ พระเจา้ ตากสนิ มหาราช จงั หวดั ตาก ตงั้ แตเ่ ดอื นมกราคม พ.ศ.2556 เพ่ิมมากขึ้นทั่วโลกและความก้าวหน้าทางวิทยาการในการวินิจฉัย จนถงึ ธนั วาคม พ.ศ.2563 โดยมเี กณฑก์ ารคัดเลือกผู้ป่วยดังนี้ โรคด้วยวิธีทางรังสีวิทยาและการตรวจทางเซลล์วิทยาทำ�ให้แพทย์ เกณฑก์ ารคัดเข้า (inclusion criteria) สามารถตรวจพบมะเรง็ ของตอ่ มไทรอยดร์ ะยะเรม่ิ ไดม้ ากขนึ้ ดงั นน้ั 1) ผู้ป่วยทุกรายที่ได้รับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกข้างใด การผา่ ตดั ตอ่ มไทรอยดอ์ อกเฉพาะขา้ งทมี่ รี อยโรคจงึ มปี ระสทิ ธภิ าพ ข้างหน่ึง (hemithyroidectomy) เพียงพอในการรักษาโรคดังกล่าว3-8 อีกท้ังการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ 2) มีผลการตรวจระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือด (thyroid ออกหนง่ึ ขา้ งพบภาวะแทรกซอ้ นทเี่ กดิ จากการผา่ ตดั ไดน้ อ้ ยกวา่ เมอื่ function test; TFT) กอ่ นและหลังผ่าตดั เทยี บกบั การผา่ ตดั ตอ่ มไทรอยดอ์ อกทงั้ หมด (total thyroidecto- เกณฑก์ ารคดั ออกผปู้ ว่ ย (exclusion criteria) my) ไมว่ า่ จะเปน็ การบาดเจบ็ ของเสน้ ประสาทสายเสยี ง (laryngeal 1) ผู้ป่วยท่ีมีระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดผิดปกติก่อน nerve injury), บาดแผลติดเชื้อ, ภาวะฮอร์โมนพาราไทรอยด์ใน ผ่าตดั เลอื ดตา่ํ นอกจากนผี้ ปู้ ว่ ยทกุ รายทไ่ี ดร้ บั การผา่ ตดั ตอ่ มไทรอยดอ์ อก 2) ผู้ป่วยที่ได้รับยาฮอร์โมนไทรอยด์ก่อนผ่าตัดภายในระยะ ทั้งหมดนั้นยังจำ�เป็นท่ีจะต้องได้รับยาฮอร์โมนไทรอยด์ทดแทนไป เวลา 3 เดอื นหรอื หลงั ผา่ ตัดทันที ตลอดชีวิตอกี ด้วย3,9-12 3) ผู้ป่วยท่ีมีประวัติได้รับการรักษาด้วยสารไอโอดีน ในการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหนึ่งข้างน้ัน โดยทั่วไปแล้ว กัมมันตรงั สีหรือได้รับการฉายรังสีบริเวณศรี ษะและลำ�คอมากอ่ น ต่อมไทรอยด์ข้างท่ีเหลืออยู่มักมีปริมาณและคุณภาพเพียงพอท่ีจะ 4) ผู้ป่วยที่เคยได้รับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์มาก่อนหน้านี้ ผลติ และรกั ษาระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดใ์ นรา่ งกายภายหลงั การผา่ ตดั แล้วหน่ึงข้างหรือต้องได้รับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ข้างท่ีเหลือหลัง ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้11-12 อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาพบว่ามี จากการผ่าตัดคร้ังน้ี (completion thyroidectomy) ผู้ป่วยที่เกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่าหลังการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ การเก็บข้อมูล ออกหนึ่งข้างประมาณ 10.9-42.6%2,10,13-17 ซึ่งผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจมี ข้อมูลผู้ป่วยที่ทำ�การศึกษา ประกอบด้วยเพศ, อายุ, ระดับ อาการตา่ งๆ เชน่ ออ่ นเพลยี , นาํ้ หนกั ขนึ้ , ทอ้ งผกู , บวมตามรา่ งกาย, ฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดก่อนและหลังผ่าตัด, ต่อมไทรอยด์ข้างที่ อัตราการเต้นของหัวใจช้าลงและหากผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยล่าช้า ได้รับการผ่าตัด, ขนาดของก้อนที่ต่อมไทรอยด์, นํ้าหนักของต่อม และไมไ่ ดร้ บั การรกั ษาทเี่ หมาะสมกอ็ าจสง่ ผลใหเ้ กดิ ภาวะแทรกซอ้ น ไทรอยด์ที่ได้รับการผ่าตัดออก และผลการตรวจวินิจฉัยทางพยาธิ ท่รี ุนแรงตามมาได1้ 8 วิทยา hscr ISSUE 2 27

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ผู้วิจัยได้ทำ�การแบ่งผู้ป่วยเป็น 2 กลุ่ม โดยใช้ผลการตรวจ การวิเคราะห์ทางสถิติ ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือด (thyroid function test; TFT) วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปด้วยสถิติเชิงพรรณนาโดยแสดงค่าเป็น เปน็ เกณฑ์ ซงึ่ ประกอบไปดว้ ยการตรวจระดบั ฮอรโ์ มน 3 ชนดิ ไดแ้ ก่ จ�ำ นวน, รอ้ ยละ, คา่ เฉลย่ี และสว่ นเบยี่ งเบนมาตรฐานส�ำ หรบั ขอ้ มลู thyroid stimulating hormone (TSH), free triiodothyronine ท่มี ีการแจกแจงปกติ, ค่ามัธยฐาน (median) และคา่ พิสยั ระหว่าง (FT3) และ free thyroxine (FT4) ดงั น้ี ควอไทล์ (interquartile range; IQR) ส�ำ หรบั ขอ้ มลู ทม่ี กี ารแจกแจง 1) กลุ่มผู้ป่วยที่มีระดับฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัด ไมป่ กติ และวเิ คราะหเ์ ปรยี บเทยี บความแตกตา่ งของขอ้ มลู ระหวา่ ง (hypothyroidism) หมายถึง ผู้ป่วยท่ีมีระดับ TSH สูงกว่า 4.2 กลุ่มโดยใช้สถิติ Fischer’s exact test และ Chi-square test มิลลิยูนิตต่อลิตร (mIU/L) โดยสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ส�ำ หรบั ขอ้ มลู ตวั แปรกลมุ่ และ independent sample t-test และ ตามความรนุ แรง ไดแ้ ก่ subclinical hypothyroidism คอื ผปู้ ว่ ยท่ี Mann-Whitney U test ส�ำ หรบั ขอ้ มูลตวั แปรตอ่ เนอื่ ง ซึ่งกำ�หนด มรี ะดบั TSH สงู กวา่ 4.2 mIU/L แตร่ ะดบั ฮอรโ์ มน FT3 อยใู่ นเกณฑ์ ค่า p < 0.05 เป็นค่านยั สำ�คัญทางสถติ ิ สำ�หรับการวเิ คราะห์ปจั จยั ปกติ 2.57-4.43 พิโกกรมั ตอ่ มลิ ลิลิตร (pg/mL) รวมถึง FT4 อยูใ่ น ทสี่ มั พนั ธก์ บั การเกดิ ภาวะฮอรโ์ มนไทรอยดต์ า่ํ หลงั ผา่ ตดั นนั้ ใชส้ ถติ ิ เกณฑ์ปกติ 0.93-1.70 นาโนกรัมต่อเดซิลติ ร (ng/dL) และ overt multivariable logistic regression และนำ�เสนอค่า adjusted hypothyroidism คอื ผปู้ ว่ ยทม่ี รี ะดบั TSH สงู กวา่ 4.2 mIU/L, FT3 odds ratio (OR) ท่ชี ่วงความเชื่อม่นั ท่ีรอ้ ยละ 95 ต่าํ กว่า 2.57 pg/mL และ FT4 ต่าํ กว่า 0.93 ng/mL 2) กลุ่มผู้ป่วยท่ีมีระดับฮอร์โมนไทรอยด์ปกติหลังผ่าตัด ผลการศึกษา (euthyroidism) หมายถึง ผู้ปว่ ยท่มี รี ะดับ TSH อยใู่ นเกณฑ์ปกติ จากการศกึ ษาผปู้ ว่ ยจ�ำ นวนทง้ั หมด 72 คน เปน็ เพศหญงิ 63 0.27-4.2 mIU/L, FT3 อยใู่ นเกณฑป์ กติ 2.57-4.43 pg/mL และ คน (ร้อยละ 87.5) เพศชาย 9 คน (รอ้ ยละ 12.5) อายุเฉล่ียเทา่ กับ FT4 อยใู่ นเกณฑป์ กติ 0.93-1.70 ng/dL 47.69 ± 11.00 ปี (ช่วงอายตุ ั้งแต่ 18-72 ป)ี ผูป้ ว่ ยสว่ นใหญ่อยู่ การคำ�นวณขนาดตวั อยา่ ง ในช่วงอายุ 41-60 ปี (ร้อยละ 66.7) มีผู้ป่วยท่ีได้รับการผ่าตัด จากการทบทวนวรรณกรรม ผลการศึกษาในรูปแบบ ตอ่ มไทรอยดข์ า้ งขวา 39 คน (ร้อยละ 54.2) และขา้ งซา้ ย 33 คน systematic review และ meta-analysis พบอตั ราการเกิดภาวะ (ร้อยละ 45.8), ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ข้างท่ีได้รับการผ่าตัดมีขนาด ฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหน่ึงข้างโดยรวม มัธยฐานเท่ากับ 3.00 เซนติเมตร (IQR = 1.60) และค่ามัธยฐาน เทา่ กบั ร้อยละ 222 นา้ํ หนักของต่อมไทรอยด์ท่ไี ดร้ ับการผา่ ตดั ออกเท่ากับ 30.00 กรัม ดงั นนั้ ทร่ี ะดบั ความเชอื่ มน่ั เทา่ กบั 95 คาดวา่ จะพบความชกุ (IQR = 40.25) ผลการตรวจวนิ ิจฉยั ทางพยาธวิ ิทยาพบเปน็ nod- ของการเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออก ular/multinodular goiter 52 คน (ร้อยละ 72.2), follicular หนงึ่ ขา้ งโดยรวมเทา่ กบั รอ้ ยละ 22 โดยก�ำ หนดคา่ ความคลาดเคลอื่ น adenoma 10 คน (รอ้ ยละ 13.9), papillary microcarcinoma ท่ียอมรับได้เท่ากับ 0.1 จากการคำ�นวณจะได้ขนาดกลุ่มตัวอย่าง 4 คน (ร้อยละ 5.6), benign cyst 3 คน (รอ้ ยละ 4.2), thyroiditis เท่ากับ 66 คน 2 คน (ร้อยละ 2.8) และ hurthle cell adenoma 1 คน (ร้อยละ 1.4) ดงั ตารางที่ 1 hscr ISSUE 2 28

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 ตารางที่ 1 แสดงข้อมลู พ้นื ฐานและขอ้ มลู ทางคลินกิ ของผปู้ ว่ ย (N=72) ขอ้ มูลผู้ป่วย จำ�นวน (คน) ร้อยละ เพศ 63 87.5 หญงิ 9 12.5 ชาย 1 1.4 ชว่ งอายุ (ป)ี 16 22.2 < 20 48 66.7 21-40 7 9.7 41-60 > 60 39 54.2 ตอ่ มไทรอยดข์ า้ งท่ีไดร้ บั การผ่าตัด 33 45.8 ขวา ซ้าย 15 20.8 ขนาดของกอ้ นทตี่ อ่ มไทรอยด์ (เซนตเิ มตร) 40 55.6 < 2.0 14 19.4 2.1-4.0 3 4.2 4.1-6.0 > 6.0 20 27.8 น้าํ หนักของต่อมไทยรอยดท์ ี่ไดร้ บั การผา่ ตัดออก (กรมั ) 24 33.3 < 20 12 16.7 21-40 4 5.6 41-60 5 6.9 61-80 7 9.7 81-100 > 100 52 72.2 ผลการตรวจวินจิ ฉยั ทางพยาธิวทิ ยา 10 13.9 Nodular/Multinodular goiter 4 5.5 Follicular adenoma 3 4.2 Papillary microcarcinoma 2 2.8 Benign cyst 1 1.4 Thyroiditis Hurthle cell adenoma hscr ISSUE 2 29

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ผปู้ ว่ ยทกุ รายไดร้ บั การตรวจตดิ ตามระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดท์ ี่ 14 คนนี้ พบวา่ มผี ปู้ ว่ ยทร่ี ะดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดก์ ลบั เขา้ สภู่ าวะปกติ ระยะเวลา 6-8 สปั ดาห์หลังผา่ ตดั พบว่ามผี ปู้ ่วยทีม่ ีภาวะฮอร์โมน ไดเ้ องภายในระยะเวลา 6 เดอื น จ�ำ นวน 12 คน (รอ้ ยละ 85.7) และ ไทรอยดป์ กตจิ ำ�นวน 50 คน (ร้อยละ 69.4) ในจ�ำ นวนน้ีมีผู้ป่วยที่ มผี ปู้ ว่ ยทม่ี ภี าวะ subclinical hypothyroidism นานกวา่ 6 เดอื น ไดร้ บั การตรวจตดิ ตามระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดซ์ า้ํ อกี ครงั้ ทรี่ ะยะเวลา จ�ำ นวน 2 คน (รอ้ ยละ 14.3) 3-6 เดือนหลังผ่าตัดจำ�นวน 38 คน และพบว่าฮอร์โมนไทรอยด์ ผลการวิเคราะห์ปัจจัยท่ีสัมพันธ์กับการเกิดภาวะฮอร์โมน ยังคงอยใู่ นเกณฑป์ กติ ไทรอยดต์ ํ่าหลงั ผ่าตัดเปรยี บเทยี บระหวา่ งกลมุ่ (ตารางที่ 2) พบวา่ ผลการศึกษาพบผู้ป่วยที่มีภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่าที่ระยะ กลุ่มท่ีเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดนั้นมีระดับฮอร์โมน เวลา 6-8 สปั ดาห์หลงั ผา่ ตดั จำ�นวนทง้ั ส้นิ 22 คน (ร้อยละ 30.6) TSH เฉล่ียก่อนผ่าตัดสูงกว่ากลุ่มท่ีมีระดับฮอร์โมนไทรอยด์ปกติ โดยแบ่งเปน็ ชนิด subclinical hypothyroidism 14 คน (รอ้ ยละ อย่างมีนัยสำ�คัญทางสถิติ (p=0.047) และจากการวิเคราะห์ด้วย 19.4) และ overt hypothyroidism 8 คน (รอ้ ยละ 11.1) ซงึ่ ผปู้ ว่ ย multivariable logistic regression พบวา่ ผปู้ ว่ ยทม่ี รี ะดบั ฮอรโ์ มน ทม่ี ภี าวะฮอรโ์ มนไทรอยดต์ าํ่ ทกุ รายไมม่ อี าการและอาการแสดงใดๆ TSH สูงกว่า 1.50 mIU/L มีโอกาสเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ํา ผู้ป่วยท่ีได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น overt hypothyroidism น้ันจะ หลังผ่าตัดได้มากกว่าผู้ป่วยที่มีระดับ TSH น้อยกว่าหรือเท่ากับ ได้รับการรักษาด้วยยาฮอร์โมนไทรอยด์ (levothyroxine) ทันทีที่ 1.50 mIU/L 4 เทา่ (adjusted OR 4.00; 95%CI=1.35-11.85, ตรวจพบ และมกี ารตรวจตดิ ตามเพอ่ื ปรบั ระดบั ยาฮอรโ์ มนไทรอยด์ p=0.010) ส่วนเพศ, อายุ, ต่อมไทรอยด์ข้างที่ได้รับการผ่าตัด, เป็นระยะทุกๆ 6-12 สัปดาห์ ส่วนผู้ป่วยกลุ่มท่ีเป็น subclinical ระดับฮอร์โมน FT3 และ FT4 ก่อนผ่าตัด, ขนาดของก้อนท่ีต่อม hypothyroidism ทุกรายจะได้รับการตรวจติดตามผลเลือดอีก ไทรอยด์, น้ําหนักของต่อมไทรอยด์ท่ีได้รับการผ่าตัดออกและ ครั้งที่ระยะเวลา 3-6 เดือนหลังผ่าตัดโดยยังไม่ได้รับยาฮอร์โมน ผลการตรวจทางพยาธวิ ทิ ยาไมม่ คี วามแตกตา่ งกนั ระหวา่ งสองกลมุ่ ไทรอยดท์ ดแทน ซงึ่ จากจ�ำ นวนผปู้ ว่ ย subclinical hypothyroidism อย่างมีนยั ส�ำ คญั ทางสถิติ ตารางท่ี 2 ปจั จัยท่สี มั พันธ์กับการเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยดต์ า่ํ หลังผ่าตดั (N=72) ขอ้ มลู ผปู้ ่วย ระดบั ฮอร์โมนไทรอยด์หลงั ผา่ ตัด Hypothyroidism Euthyroidism P-value (n=22) (n=50) 0.712a จำ�นวน (ร้อยละ) จำ�นวน (ร้อยละ) 0.859c เพศ 0.134b หญิง 20 (90.9) 43 (86.00) 0.047d* ชาย 2 (9.10) 7 (14.00) 0.563c 0.071c อายุ (ปี) Mean + SD 48.05 + 9.64 47.54 + 11.64 ตอ่ มไทรอยดข์ ้างทไี่ ด้รับผ่าตดั ขวา 9 (40.90) 30 (60.00) ซา้ ย 13 (59.10) 20 (40.00) ระดบั ฮอร์โมนไทรอยด์ก่อนผ่าตัด 1.66 (1.08) 0.85 (0.41) TSH (mIU/L; median (IQR) FT3 (pg/mL; mean + SD) 3.25 + 0.35 3.31 + 0.38 FT4 (ng/mL; mean + SD) 1.17 + 0.18 1.27 + 0.20 hscr ISSUE 2 30

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 ตารางที่ 2 ปจั จยั ท่สี มั พนั ธก์ ับการเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยดต์ ํา่ หลงั ผ่าตัด (N=72) (ตอ่ ) ขอ้ มูลผปู้ ว่ ย ระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยด์หลงั ผ่าตดั Hypothyroidism Euthyroidism P-value (n=22) (n=50) จำ�นวน (ร้อยละ) จำ�นวน (ร้อยละ) ระดบั ฮอรโ์ มน TSH ก่อนผ่าตดั (mIU/L) 0.010b* < 1.50 11 (50.00) 40 (80.00) > 1.50 11 (50.00) 10 (20.00) ขนาดของก้อนทต่ี อ่ มไทรอยด์ (เซนติเมตร) 0.314d Median (IQR) 2.60 (1.31) 3.00 (0.67) นํ้าหนกั ตอ่ มไทรอยด์ท่ีได้รบั การผา่ ตัด (กรัม) 0.074d Median (IQR) 22.00 (27.87) 35.00 (17.50) ผลการตรวจวินิจฉยั ทางพยาธวิ ิทยา 0.982a Multinodular/Nodular goiter 16 (72.70) 36 (72.00) Follicular adenoma 3 (13.60) 7 (14.00) Papillary microcarcinoma 1 (4.50) 3 (6.00) Benigh cyst 1 (4.50) 2 (4.00) Thyroiditis 1 (4.50) 1 (2.00) Hurthle cell adenoma 0 (0.00) 1 (2.00) aFischer’s exact test bChi-square test cindependent sample t-test dMann-Whitney U test * มีนยั สำ�คญั ทางสถติ ทิ ี่ 0.05 hscr ISSUE 2 31

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 อภิปรายผล ระดับการทำ�งานของต่อมไทรอยด์จึงควรรอคอยระยะเวลาอย่าง ภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่าหลังผ่าตัดเป็นภาวะท่ีพบได้เสมอ นอ้ ย 4-5 ครงึ่ ชวี ติ รา่ งกายจงึ จะมรี ะดบั ฮอรโ์ มนในเลอื ดคงที่ (steady ในผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมด (total state) และจึงจะสามารถแปลผลการตรวจได้อย่างแม่นยำ�10,15-17 thyroidectomy) หรือเกือบท้ังหมด (subtotal thyroidecto- ผลการศึกษานี้พบผู้ป่วยท่ีมีระดับฮอร์โมนไทรอยด์ปกติหลังผ่าตัด my)11,12 แต่กลับเป็นภาวะที่คาดคะเนได้ยากภายหลังการผ่าตัด จำ�นวน 50 คน (ร้อยละ 69.4) ในจ�ำ นวนนี้มผี ู้ปว่ ยจ�ำ นวน 38 คน ต่อมไทรอยด์ออกหนึ่งข้าง เนื่องจากแพทย์ไม่อาจคาดการณ์ได้ ที่ได้รับการตรวจติดตามระดับฮอร์โมนไทรอยด์ซํ้าอีกครั้งที่ ว่าต่อมไทรอยด์ข้างที่เหลืออยู่น้ันจะมีประสิทธิภาพเพียงพอท่ีจะ ระยะเวลา 3-6 เดือนหลังผ่าตัด ซ่ึงฮอร์โมนไทรอยด์ยังคงอยู่ใน สามารถรกั ษาระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดใ์ นรา่ งกายใหอ้ ยใู่ นเกณฑป์ กติ เกณฑป์ กติ จากการศกึ ษาอน่ื ๆ รายงานวา่ ผปู้ ว่ ยทเี่ กดิ ภาวะฮอรโ์ มน ได้หรือไม่ ไทรอยดต์ าํ่ หลงั ผา่ ตดั สว่ นใหญร่ อ้ ยละ 68-9211-13,17,19-20 ไดร้ บั การ ผลการศกึ ษานพ้ี บความชกุ ของการเกดิ ภาวะฮอรโ์ มนไทรอยดต์ า่ํ วินจิ ฉยั ภายในระยะเวลา 6 สปั ดาหจ์ นถงึ 6 เดือนหลังผ่าตดั โดยมี หลังผ่าตัดในผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหน่ึงข้างใน รายงานระยะเวลาเฉลยี่ อยู่ท่ี 3.9-4.3 เดือนหลังผ่าตัด11,19 ดงั นนั้ โรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเท่ากับร้อยละ 30.6 ผู้ป่วยทุกรายที่ได้รับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหน่ึงข้างควรจะได้ ซ่ึงสอดคล้องกับการศึกษาอ่ืนๆ ที่พบอัตราการเกิดภาวะฮอร์โมน รบั การตรวจตดิ ตามระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดห์ ลงั ผา่ ตดั อยา่ งตอ่ เนอื่ ง ไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดร้อยละ 10.9-42.62,10,13-17 ภาวะฮอร์โมน ถึงแม้ผลการตรวจติดตามคร้ังแรกที่ระยะเวลาหลังผ่าตัดอย่าง ไทรอยด์ตํ่าหลังผ่าตัดจึงถือได้ว่าเป็นภาวะแทรกซ้อนท่ีพบได้บ่อย น้อย 6 สัปดาห์ ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ของผู้ป่วยจะอยู่ในเกณฑ์ เม่ือเปรียบเทียบกับภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ที่เกิดขึ้นจากการผ่าตัด ปกติกต็ าม แตก่ ็ควรมกี ารตรวจตดิ ตามเป็นระยะทุก 3-6 เดือนไป ชนดิ เดียวกัน ซ่งึ พบได้เพียงร้อยละ 0.4-3.2 ของผ้ปู ่วยทีไ่ ด้รับการ จนถึงอย่างน้อย 6 เดือนหลังผ่าตัด เพื่อให้มั่นใจได้ว่าผู้ป่วยท่ีเกิด ผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหนึ่งข้าง9,19 ไม่ว่าจะเป็นการบาดเจ็บของ ภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดส่วนใหญ่จะได้รับการตรวจพบ เสน้ ประสาทสายเสียง (laryngeal nerve injury), ภาวะฮอร์โมน เนื่องจากผู้ป่วยบางรายมีโอกาสท่ีจะเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่า พาราไทรอยดต์ า่ํ , เลือดออกบริเวณแผลผ่าตดั หรอื บาดแผลตดิ เชือ้ ตามมาได้ในภายหลัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเม่ือติดตามไปแล้วพบว่า อย่างไรก็ตามภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดกลับเป็นภาวะที่ ระดับฮอร์โมน TSH ของผู้ปว่ ยมีค่าสงู ขน้ึ เรือ่ ยๆ คนส่วนใหญ่มักไม่ได้ให้ความสำ�คัญมากนัก ส่วนหนึ่งอาจมาจาก ผู้ป่วยท่ีมีภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่าชนิด overt hypothy- ความเข้าใจท่ีว่าต่อมไทรอยด์ข้างท่ีเหลืออยู่นั้นจะมีประสิทธิภาพ roidism มีจำ�นวน 8 คน (ร้อยละ 11.1) โดยผู้ป่วยทุกรายไม่มี ในการทำ�งานได้อย่างเพียงพอ จึงเป็นเหตุให้มีผู้ป่วยบางส่วนไม่ได้ อาการใดๆ อย่างไรก็ตามผู้ป่วยกลุ่มน้ีได้รับการรักษาด้วยฮอร์โมน รบั การตรวจตดิ ตามระดบั ฮอรโ์ มนไทรอยดอ์ ยา่ งเหมาะสมหลงั การ ไทรอยด์ทันทีท่ีตรวจพบ เน่ืองจากผู้ป่วยอาจมีอาการต่างๆ ของ ผ่าตัดต่อมไทรอยดอ์ อกหนึง่ ขา้ ง นอกจากนอี้ าจเป็นเพราะวา่ ภาวะ ภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่าตามมาได้ ไม่ว่าจะเป็นอาการอ่อนเพลีย, ฮอรโ์ มนไทรอยดต์ า่ํ นน้ั ไมใ่ ชภ่ าวะแทรกซอ้ นทแี่ สดงอาการทนั ทหี ลงั นํ้าหนกั ขึน้ , ท้องผูก, บวมตามร่างกาย, กล้ามเน้อื เป็นตะคริว และ ผา่ ตดั ผปู้ ว่ ยบางรายอาจไมม่ อี าการหรอื แสดงอาการเพยี งเลก็ นอ้ ย อาจมีอาการรนุ แรงมากข้นึ ไปจนถึงภาวะเกลอื แรใ่ นเลือดตาํ่ , หยดุ เปน็ ผลใหผ้ ปู้ ว่ ยไมไ่ ดต้ ระหนกั ถงึ ความส�ำ คญั ในการมาตรวจตดิ ตาม หายใจขณะหลับ หรือหัวใจเต้นช้าลงได้ หากไม่ได้รับการรักษา ตามนดั หมาย อย่างทนั ท่วงท1ี 8 ผู้ป่วยทุกรายได้รับการตรวจระดับการทำ�งานของต่อม ผปู้ ่วยท่ีมีภาวะ subclinical hypothyroidism หลังผา่ ตดั ไทรอยด์หลังจากผ่าตัดแล้ว 6-8 สัปดาห์ เนื่องจากการวินิจฉัย มีจ�ำ นวน 14 คน ซง่ึ ในจำ�นวนนมี้ ผี ้ปู ่วย 12 คน (รอ้ ยละ 85.7) ที่ ภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดจำ�เป็นต้องอาศัยระยะเวลาใน ระดับการทำ�งานของต่อมไทรอยด์สามารถกลับเข้าสู่ภาวะปกติ การตรวจติดตามผู้ป่วยหลังจากผ่าตัดไปแล้วอย่างน้อย 6 สัปดาห์ ได้เองภายในระยะเวลา 6 เดือนโดยไม่ได้รับการรักษาใดๆ การที่ เน่ืองจากฮอร์โมน thyroxine (FT4) ซึ่งเป็นฮอร์โมนหลักท่ีหล่ัง ฮอร์โมน TSH สูงขึ้นช่ัวคราวหลังผ่าตัดนั้นเกิดได้จากการปรับตัว จากตอ่ มไทรอยด์นัน้ มีคา่ คร่ึงชวี ิตประมาณ 7 วนั การตรวจติดตาม ของร่างกายหลังจากที่ขนาดและปริมาณเซลล์ของต่อมไทรอยด์ hscr ISSUE 2 32

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 ลดลงหลังผ่าตัดอย่างทันทีทันใด ส่งผลให้เกิดกลไกย้อนกลับ ของ pituitary-thyroid axis ดังนั้นผู้ป่วยกลุ่มที่มีระดับฮอร์โมน (negative feedback) ไปยงั ตอ่ มใตส้ มอง (pituitary-thyroid axis) TSH ที่สูงกว่าจึงมีโอกาสเสี่ยงท่ีจะเกิดฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลัง ท�ำ ใหฮ้ อรโ์ มน TSH ถกู หลง่ั เพมิ่ ขน้ึ แตเ่ มอื่ ตอ่ มไทรอยดข์ า้ งทเี่ หลอื ผ่าตัดได้มากกว่า14,16,19-20 ผลการศึกษาน้ีช่วยให้แพทย์ผ่าตัดทราบ อยู่ปรับตัวให้สามารถผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ได้ในปริมาณที่เพียง ถงึ ปจั จัยเสี่ยงของการเกดิ ภาวะฮอร์โมนไทรอยดต์ าํ่ หลงั ผ่าตดั เพอื่ พอแล้ว ฮอร์โมน TSH ก็จะถูกหล่ังลดลงจนกลับเข้าสู่ระดับปกติ ท่ีจะได้ติดตามเฝ้าระวังภาวะดังกล่าวท่ีอาจเกิดข้ึนในผู้ป่วยกลุ่มน้ี ได1้ 5,19-20 จากการศึกษาพบวา่ ผู้ปว่ ยทมี่ ภี าวะ subclinical hypo- อยา่ งใกลช้ ดิ และยาวนานมากขน้ึ อกี ท้งั ควรให้ค�ำ แนะนำ�กับผปู้ ว่ ย thyroidism ภายหลงั การผา่ ตดั ตอ่ มไทรอยดอ์ อกหนงึ่ ขา้ งนน้ั ระดบั ตั้งแต่ก่อนผ่าตัดถึงโอกาสเสี่ยงที่อาจจะการเกิดภาวะดังกล่าวตาม ฮอรโ์ มน TSH มกั กลบั สปู่ กตไิ ดภ้ ายในระยะเวลา 6-12 สปั ดาห1์ 5,20 มาไดภ้ ายหลังการผา่ ตัด แต่บางการศึกษารายงานว่าต้องใช้เวลาเฉลี่ยนานถึง 12-14 เดือน การศึกษาน้ียังคงมีข้อจำ�กัดเนื่องจากเป็นการศึกษาข้อมูล ระดับฮอร์โมน TSH จึงจะกลับเข้าสู่ภาวะปกติได้11,19 ดังน้ัน ย้อนหลัง ดังน้ันผู้ป่วยแต่ละรายจึงได้รับการตรวจติดตามระดับ ในผู้ป่วยกล่มุ ที่มภี าวะ subclinical hypothyroidism หลังผา่ ตดั ฮอรโ์ มนไทรอยดห์ ลงั ผา่ ตดั ในระยะเวลาทไ่ี มเ่ ทา่ กนั อกี ทงั้ ระยะเวลา ท่ีไม่มีอาการใดๆ จึงยังไม่จำ�เป็นที่จะต้องให้ยาฮอร์โมนไทรอยด์ ในการตรวจติดตามผู้ป่วยส่วนใหญ่ในการศึกษาน้ีอยู่ท่ีประมาณ ทดแทนในทันทีท่ีตรวจพบ แต่ควรมีการตรวจติดตามทุกๆ 3-6 2-6 เดือน ซึ่งอาจไม่ยาวนานเพียงพอท่ีจะวินิจฉัยและติดตาม เดอื นไปจนกวา่ ระดบั ฮอร์โมนไทรอยด์จะกลบั มาปกติ และแนะน�ำ ผู้ป่วยในกรณีที่ผู้ป่วยเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังจากผ่าตัด ให้เร่ิมใช้ยาฮอร์โมนไทรอยด์เฉพาะในผู้ป่วยรายที่มีข้อบ่งชี้ตาม นานกว่า 6 เดอื น แนวทางมาตรฐานในการรักษาผปู้ ่วย subclinical hypothyroid- สรปุ และข้อเสนอแนะ ism18,21 ได้แก่ ผู้ป่วยรายที่มีอาการของภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ํา, ภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกหนึ่ง ผู้ป่วยอายุนอ้ ยกว่า 70 ปที ไ่ี มม่ ีอาการแต่มีระดับ TSH สงู กว่า 10 ข้าง เป็นภาวะแทรกซ้อนที่คาดคะเนได้ยากและมักถูกคาดการณ์ mIU/L หรือในผู้ป่วยอายุมากกว่า 70 ปีท่ีมีความเส่ียงสูงต่อโรค ตํ่ากว่าความเป็นจริง ส่วนหนึ่งอาจมาจากความเข้าใจที่ว่าต่อม หัวใจและหลอดเลือดเท่าน้ัน เน่ืองจากหากให้ยาฮอร์โมนไทรอยด์ ไทรอยด์ข้างท่ีเหลืออยู่นั้นจะมีประสิทธิภาพในการทำ�งานได้อย่าง ทดแทนในระยะยาวอย่างเกินความจำ�เป็นอาจจะส่งผลให้เกิดผล เพยี งพอ จงึ เปน็ เหตใุ หใ้ นอดตี ทผี่ า่ นมาผปู้ ว่ ยทไ่ี ดร้ บั การผา่ ตดั ตอ่ ม ขา้ งเคียงตอ่ ผ้ปู ว่ ยได้มากกวา่ โดยอาจท�ำ ใหเ้ กดิ ภาวะหัวใจเต้นเรว็ , ไทรอยด์ออกหนึ่งข้างมักไม่ได้รับการตรวจติดตามระดับฮอร์โมน หวั ใจเตน้ ผดิ จงั หวะ, นอนไมห่ ลบั หรอื ภาวะกระดกู พรนุ โดยเฉพาะ ไทรอยดห์ ลังผา่ ตัด อยา่ งย่ิงในผ้ปู ่วยสงู อาย1ุ 5-16,19 ภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่าถือเป็นหนึ่งในภาวะท่ีพบได้บ่อย ผลการวิเคราะห์ปัจจัยท่ีสัมพันธ์กับการเกิดภาวะฮอร์โมน ภายหลังการผา่ ตดั ตอ่ มไทรอยดอ์ อกหนงึ่ ข้าง โดยพบความชกุ ของ ไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม พบว่ากลุ่มท่ีเกิด การเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดเท่ากับร้อยละ 30.6 ภาวะฮอร์โมนไทรอยดต์ ่าํ หลงั ผ่าตดั นน้ั มีระดับฮอรโ์ มน TSH เฉลยี่ และปัจจัยเสี่ยงของการเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ตํ่าหลังผ่าตัดคือ ก่อนผ่าตัดสูงกว่ากลุ่มที่มีระดับฮอร์โมนไทรอยด์ปกติ อย่างมีนัย ระดับฮอร์โมน TSH กอ่ นผา่ ตดั ทสี่ ูงกว่า1.50 mIU/L ดงั นัน้ ผู้ปว่ ย สำ�คัญทางสถติ ิ (p=0.047) ซ่งึ ผลการศึกษาน้ีสอดคลอ้ งกบั หลายๆ ทกุ รายควรไดร้ บั การตรวจตดิ ตามระดบั การท�ำ งานของตอ่ มไทรอยด์ การศึกษาท้ังในประเทศไทยและต่างประเทศ10-17 นอกจากนี้ยัง หลงั ผา่ ตดั อยา่ งใกลช้ ดิ เปน็ ระยะเวลาอยา่ งนอ้ ย 6 เดอื น และควรได้ พบวา่ ผปู้ ว่ ยทมี่ รี ะดบั ฮอรโ์ มน TSH กอ่ นผา่ ตดั สงู กวา่ 1.50 mIU/L รับคำ�แนะนำ�ต้ังแต่ก่อนผ่าตัดถึงภาวะแทรกซ้อนน้ีท่ีอาจเกิดข้ึนได้ มีโอกาสเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ําหลังผ่าตัดมากกว่าผู้ป่วยที่มี โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในผปู้ ว่ ยทมี่ ปี จั จยั เสยี่ งของการเกดิ ภาวะฮอรโ์ มน ระดับ TSH ก่อนผา่ ตดั น้อยกว่าหรอื เท่ากบั 1.50 mIU/L ได้ถงึ 4 ไทรอยด์ต่ําหลังผา่ ตัด เท่า (adjusted OR 4.00; 95%CI=1.35-11.85, p=0.010) ซ่งึ มี ความสอดคลอ้ งกับหลายๆการศึกษา12,22 โดยสามารถอธิบายได้ว่า ผปู้ ว่ ยกลมุ่ ทม่ี รี ะดบั ฮอรโ์ มน TSH กอ่ นผา่ ตดั สงู กวา่ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ กติ ติกรรมประกาศ การท�ำ งานของตอ่ มไทรอยดต์ งั้ แตก่ อ่ นผา่ ตดั ทอี่ าจจะผลติ ฮอรโ์ มน ผู้วิจัยขอขอบคุณโสต ศอ นาสิกแพทย์ และบุคลากรใน ไทรอยด์ได้น้อยกว่าเม่ือเปรียบเทียบกับผู้ป่วยที่มีระดับฮอร์โมน โรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทุกท่านท่ีทำ�ให้งาน TSH ตาํ่ กว่า ซึ่งเป็นผลจากกลไกย้อนกลับ (negative feedback) วิจยั นส้ี �ำ เรจ็ ลลุ ว่ งไปด้วยดี hscr ISSUE 2 33

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 เอกสารอา้ งอิง 1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, hypothyroidism after lobectomy. J Clin Endocrinol Metab Mandel SJ, Nikiforov YE, et al. 2015 American Thyroid 2017; 102: 1317-24. Association Management Guidelines for adult patients 12. Stoll SJ, Pitt SC, Liu J, Schaefer S, Sippel RS, with thyroid nodules and differentiated thyroid cancer: Chen H. Thyroid hormone replacement after thyroid the American Thyroid Association Guidelines Task Force lobectomy. Surgery 2009; 146: 554-560. on thyroid nodules and differentiated thyroid cancer. 13. Su SY, Grodski S, Serpell JW. Hypothyroidism Thyroid 2016; 26: 1-133. following hemithyroidectomy: a retrospective review. 2. Verloop H, Louwerens M, Schoones JW, Kievit J, Annals of surgery 2009; 250: 991-4. Smit JW, Dekkers OM. Risk of hypothyroidism following 14. Said M, Chiu V, Haigh PI. Hypothyroidism after hemithyroidectomy: systematic review and meta-analysis hemithyroidectomy. World Journal of Surgery 2013; 37: of prognostic studies. J Clin Endocrinol Metab 2012; 97: 2839-44. 2243-55. 15. Piper HG, Bugis SP, Wilkins GE, Walker BA, Wise- 3. Ullmann TM, Gray KD, Stefanova D, Limberg J, man S, Baliski CR. Detecting and defining hypothyroidism Buicko JL, Finnerty B, et al. The 2015 American Thyroid after hemithyroidectomy. The American journal of surgery Association guidelines are associated with an increasing 2005; 189: 587-91. rate of hemithyroidectomy for thyroid cancer. Surgery 16. Miller FR, Paulson D, Prihoda TJ, Otto RA. Risk 2019; 166: 349-55. factors for the development of hypothyroidism after 4. Kent WD, Hall SF, Isotalo PA, Houlden RL, George hemithyroidectomy. Arch Otolaryngol Head Neck Surg RL, Groome PA. Increased incidence of differentiated 2006; 132: 36-8. thyroid carcinoma and detection of subclinical disease. 17. Koh YW, Lee SW, Choi EC, Lee JD, Mok JO, Kim CMAJ 2007; 177: 1357-61. HK, et al. Prediction of hypothyroidism after hemithy- 5. Hall SF, Walker H, Siemens R, Schneeberg A. roidectomy: a biochemical and pathological analysis. Eur Increasing detection and increasing incidence in thyroid Arch Otorhinolargyngol 2008; 265: 453-7. cancer. World journal of surgery 2009; 33: 2567-71. 18. Garber JR, Cobin RH, Gharib H, Hennessey JV, 6. Davies L, Welch HG. Increasing Incidence of Klein I, Mechanick JI, et al. Clinical practice guidelines for Thyroid Cancer in the United States, 1973-2002. JAMA. hypothyroidism in adults: cosponsored by the American 2006; 295: 2164-67. Association of Clinical Endocrinologists and the American 7. Matsuzu K, Sugino K, Masudo K, Nagahama M, Thyroid Association. Thyroid 2012; 22: 1200-35. Kitagawa W, Shibuya H, et al. Thyroid lobectomy for 19. Ahn D, Sohn JH, Jeon JH. Hypothyroidism papillary thyroid cancer: long-term follow-up study of following hemithyroidectomy: incidence, risk factors, and 1,088 cases. World journal of surgery 2014; 38: 68-79. clinical characteristics. J Clin Endocrinol Metab 2016; 8. Nixon IJ, Ganly I, Patel SG, Palmer FL, Whitcher 101: 1429-36. MM, Tuttle RM, et al. Thyroid lobectomy for treatment 20. McHenry CR, Slusarczyk SJ. Hypothyroidisim of well differentiated intrathyroid malignancy. Surgery following hemithyroidectomy: incidence, risk factors, and 2012; 151: 571-9. management. Surgery 2000; 128: 994-8. 9. Osmolski A, Frenkiel Z, Osmolski R. Complica- 21. Pearce SH, Brabant G, Duntas LH, Monzani F, tions in surgical treatment of thyroid diseases. The Polish Peeters RP, Razvi S, et al. 2013 ETA guideline: manage- otolaryngology 2006; 60: 165-70. ment of subclinical hypothyroidism. European thyroid 10. Chotigavanich C, Sureepong P, Ongard S, Eiam- journal 2013; 2: 215-28. kulvorapong A, Boonyaarunnate T, Chongkolwatana C, 22. Kim SY, Kim HJ, Kim SM, Chang H, Lee YS, Chang et al. Hypothyroidism after hemithyroidectomy: the HS, et al. Thyroid hormone supplementation therapy for incidence and risk factors. J Med Assoc Thai 2016; 99: differentiated thyroid cancer after lobectomy: 5 years of 77-83. 11. Park S, Jeon MJ, Song E, Oh HS, Kim M, Kwon follow-up. Frontiers in Endocrinology 2020; 11:520. H, et al. Clinical features of early and late postoperative hscr ISSUE 2 34

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 Prevalence, Factors and Impact of Migraine Headache in Medical Students of Naresuan University Setthada Watanachewanopakorn, Pattaraporn Tanpornpitak, Puttita Lekphutthikan, Thanakrit Phoksiri, Supawit Sinlakun ABSTRACT Objective : To survey the prevalence and general characteristics of migraine in medical students of Naresuan University. To study trigger factors and relieving factors between medical students who have migraine and medical students who have risk to be migraine and to study levels of impact from migraine. Methods : A Cross-sectional descriptive study was conducted in 2019 in Naresuan University. The data were collected by using self-administered questionnaires which included general characteristics, the ID Migraine™ and Thai-Migraine Disability Assessments test (Thai-MIDAS). The collected data were analyzed by using computer program. Results : In this study (n=362), the prevalence of migraine in medical students was 10.2% (n=37). Students who have a positive family history of migraine were more likely to have migraine than the students who have not (OR=2.66, 95% CI: 1.05-6.74, p<0.05). The most trigger factor of migraine was stress from studying (n=31, 83.78%). Coffee, sudden change in temperature, bright light and menstrual cycle were trigger factors significantly (p=0.037, 0.042, <0.001, 0.017 respectively). The most relieving factor of migraine was rest when migraine attack (n=31, 83.8%). Being in dark quite room, cold or hot pack on the head and neck were relieving factors significantly (p=0.011, 0.030, 0.008 respectively). Almost students who have migraine (n=13, 35.1%) and risk of migraine (n=90, 63.4%) were both little or none level of impact from migraine Conclusions : Migraine is common in medical students at Naresuan University. The migraine’s symp- toms affect to daily activities and learning. Studying the trigger factors and relieving factors in this study can apply for preventing the effect of migraine in medical students. Keywords : Migraine, Medical students, Prevalence, Trigger factors, Impacts. Contact : Setthada Watanachewanopakorn Address : Medical Education Center Uttaradit Hospital 38 Jetsadabodin Road, Tha It, Muang, Uttaradit 53000 E-mail : [email protected] hscr ISSUE 2 35

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ความชุก ปจั จยั และผลกระทบของอาการปวดศีรษะจากไมเกรน ในนสิ ิตคณะแพทยศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั นเรศวร เศรษฐดา วฒั นชวี โนปกรณ์, ภทั ราพร ตนั พรพทิ กั ษ์, พธุ ิตา เลก็ พุฒกิ านต์, ธนกฤต โภคศริ ,ิ ศุภวิชญ์ ศิลกลุ ศูนยแ์ พทยศาสตรศกึ ษาชั้นคลนิ กิ โรงพยาบาลอุตรดติ ถ์ บทคดั ย่อ วัตถุประสงค์ : เพ่ือสำ�รวจความชุกและลักษณะท่ัวไปของโรคไมเกรนในนิสิตคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร เพ่ือ ศึกษาปัจจัยกระตุ้นและปัจจัยบรรเทาอาการปวดศีรษะในนิสิตแพทย์ที่เป็นโรคไมเกรนและมีโอกาสเส่ียงเป็นโรคไมเกรน และ เพื่อศึกษาระดับผลกระทบของอาการปวดศีรษะต่อการใช้ชีวิตประจำ�วัน และการเรียนในนิสิตแพทย์ท่ีเป็นโรคไมเกรนและมี โอกาสเสย่ี งเป็นโรคไมเกรน วิธีการศึกษา : รวบรวมข้อมูลจากนิสิตชั้นปีที่ 1-6 คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร โดยใช้แบบสอบถามออนไลน์ท่ี ประกอบด้วยข้อมูลท่ัวไป แบบคัดกรองโรคไมเกรน (ID Migraine™) ปัจจัยกระตุ้นและปัจจัยบรรเทาและใช้แบบประเมินการ สญู เสียความสามารถจากอาการปวดศรี ษะไมเกรน (Thai-Migraine Disability Assessments test, Thai-MIDAS) วเิ คราะห์ ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมส�ำ เร็จรูปทางคอมพวิ เตอร์ ผลการศึกษา : ในการศกึ ษานิสิตแพทยจ์ �ำ นวน 362 คน พบความชุกของโรคไมเกรนในนสิ ติ แพทย์เทา่ กบั รอ้ ยละ 10.2 (n=37 คน) โดยนสิ ติ ทมี่ ปี ระวตั ไิ มเกรนในครอบครวั จะเพม่ิ โอกาสเปน็ ไมเกรน (OR=2.66, 95% CI: 1.05-6.74, p<0.05) ปจั จยั กระตนุ้ อาการปวดศีรษะในกลมุ่ โรคทเี่ ป็นไมเกรนทมี่ ากท่ีสดุ คือ ความเครียดจากการเรียน (n=31 คน รอ้ ยละ 83.8) สว่ นการด่ืมกาแฟ การอยใู่ นท่รี อ้ นหรอื เย็นมากเกินไป การมองเหน็ แสงสวา่ งจ้า และการมีประจ�ำ เดือน เปน็ ปัจจยั กระตุน้ ทม่ี คี วามแตกต่างอยา่ ง มีนยั สำ�คญั ทางสถติ ิ (p=0.037, 0.042, <0.001, 0.017 ตามล�ำ ดับ) ปัจจัยบรรเทาอาการปวดศรี ษะ ในกล่มุ เป็นไมเกรนท่พี บ มากที่สุด คือ การหยุดพักเม่ือมีอาการ (n=31 คน ร้อยละ 83.8) ส่วนการอยู่ในท่ีมืด การประคบเย็นและประคบร้อนบริเวณ ศรี ษะตน้ คอ เปน็ ปจั จัยบรรเทาท่มี คี วามแตกต่างอย่างมีนัยสำ�คัญทางสถติ ิ (p=0.011, 0.030, 0.008 ตามลำ�ดบั ) ผลกระทบตอ่ ชีวติ ประจ�ำ วันและการเรยี นของนสิ ติ แพทยท์ ่ีเปน็ ไมเกรน (n=13 คน รอ้ ยละ 35.1) และมีโอกาสเสี่ยง เปน็ ไมเกรน (n=90 คน รอ้ ยละ 63.4) ส่วนใหญอ่ ยูใ่ นระดบั ไมม่ ีหรอื มกี ารสูญเสียความสามารถน้อยมาก สรุป: ไมเกรนเปน็ โรคท่ีพบได้ค่อนขา้ งมากในนสิ ิตแพทยม์ หาวิทยาลัยนเรศวร และส่งผลกระทบต่อการใช้ชวี ติ ประจ�ำ วนั และ การเรียนของนิสิตแพทย์ การศึกษาปัจจัยกระตุ้น และปัจจัยบรรเทาเพื่อนำ�ข้อมูลไปปรับใช้เป็นแนวทางในการดูแลตนเองของ นิสิตแพทยใ์ นอนาคต คำ�สำ�คญั : ไมเกรน, นสิ ิตแพทย์, ความชกุ , ปัจจัยกระต้นุ , ผลกระทบ ตดิ ต่อ : เศรษฐดา วัฒนชีวโนปกณ์ สถานท่ีติดต่อ : ศนู ย์แพทยศาสตรศึกษาชน้ั คลินกิ โรงพยาบาลอุตรดิตถ์ เลขท่ี 38 ถนนเจษฎาบดินทร์ ต�ำ บลท่าอฐิ อำ�เภอเมือง จงั หวัดอตุ รดติ ถ์ 53000 อเี มล์ : [email protected] hscr ISSUE 2 36

Health science clinical research Volume 36 ORIGINAL ARTICLE July - December 2021 บทนำ� วธิ กี ารศกึ ษา รูปแบบการศึกษา เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาค โรคไมเกรน (Migraine) เป็นโรคทางระบบประสาทที่พบ ตัดขวาง (cross-sectional descriptive study) โดยใช้แบบ ได้บ่อย มีความชุกของการปวดศีรษะไมเกรน ร้อยละ 9.11 ของ สำ�รวจออนไลน์ในการรวบรวมข้อมูลจากนิสิตคณะแพทยศาสตร์ ประชากรในทวปี เอเชียแปซฟิ คิ ในปี พ.ศ.2557 ซงึ่ โรคไมเกรนเป็น มหาวิทยาลัยนเรศวร ชั้นปีที่ 1 ถึง ช้ันปีท่ี 6 ที่ยินยอมตอบแบบ โรคทส่ี ง่ ผลกระทบตอ่ คณุ ภาพชวี ติ อยา่ งมาก ทง้ั ในดา้ นรา่ งกาย ดา้ น สำ�รวจในช่วงวันท่ี 19 กรกฎาคม 2562 ถึง 24 กรกฎาคม 2562 อารมณ์เเละด้านสังคม โดยมีการศึกษาว่าผู้ท่ีเป็นโรคไมเกรนจะมี โดยผทู้ ตี่ อบแบบสอบถามไมค่ รบถว้ นจะถกู คดั ออกจากการศกึ ษานี้ ความวิตกกังวล มีความแปรปรวนทางอารมณ์เเละอาจมีภาวะซึม ค�ำ นวณขนาดตวั อยา่ งโดยวธิ ขี อง Cochran, et al7 จากการศกึ ษา เศรา้ รว่ มดว้ ย2,3 ลกั ษณะส�ำ คญั ของโรคไมเกรนประกอบดว้ ยอาการ กอ่ นหนา้ นพี้ บวา่ มคี วามชกุ ของการปวดศรี ษะไมเกรนในนสิ ติ แพทย์ ปวดศรี ษะเปน็ อาการเดน่ สว่ นใหญ่จะมีอาการปวดศรี ษะขา้ งเดียว ทั้งหมดตั้งแต่ร้อยละ 56 ถึงร้อยละ 308 ซึ่งจะได้ขนาดตัวอย่าง และมีระดับความรุนแรงต้ังแต่ปานกลางถึงรุนแรงโดยทั่วไปจะมี จำ�นวน 73 – 323 คน เมื่อกำ�หนดช่วงความเชื่อม่ันท่ีร้อยละ 95 อาการปวดศรี ษะนาน 4 - 72 ชั่วโมง ในขณะทป่ี วดศรี ษะอาจพบ และอำ�นาจแจกแจงทางสถิติที่ร้อยละ 80 การเก็บรวบรวมข้อมูล อาการกลวั แสงและกลวั เสยี ง เวยี นศรี ษะ รวมทง้ั คลนื่ ไสอ้ าเจยี นรว่ ม รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามออนไลน์ ประกอบด้วยคำ�ถาม ด้วย ซง่ึ อาการอาจเป็นๆ หายๆ หรือเปน็ แบบเรื้อรงั ปัจจบุ นั ยังไม่ 4 ส่วน คือ ทราบสาเหตขุ องอาการปวดศรี ษะไมเกรนอยา่ งแนช่ ัด4 ส่วนท่ี 1 ข้อมูลท่ัวไป ประกอบด้วย ปัจจัยด้านประชากร การศึกษาในคณะแพทยศาสตร์ ต้องศึกษาเรียนรู้ในวิชาท่ีมี ไดแ้ ก่ เพศ อายุ สถานภาพสมรส นํ้าหนกั สว่ นสูง ปัจจัยดา้ นสังคม เนอื้ หาซบั ซอ้ นและยาก อกี ทั้งอาจพบกบั สภาวะกดดนั ในการเรยี น และเศรษฐกิจ ได้แก่ ชั้นปีการศึกษา ค่าใช้จ่ายต่อเดือน ผลการ ในระดบั ชนั้ คลนิ กิ ทตี่ อ้ งศกึ ษาในหอ้ งเรยี นรว่ มกบั การดแู ลผปู้ ว่ ยใน เรยี น และปจั จัยดา้ นสุขภาพ ไดแ้ ก่ โรคประจ�ำ ตัว ประวตั ไิ มเกรน สถานการณ์จริง ซ่ึงทำ�ให้เกิดความเครียดและความวิตกกังวลได้5 ในครอบครวั ซง่ึ ความเครยี ดเปน็ หนง่ึ ในปจั จยั กระตนุ้ อาการของโรคไมเกรน อาจ ส่วนท่ี 2 แบบคัดกรองโรคไมเกรน เพื่อคัดกลุ่มตัวอย่างที่ ส่งผลผลกระทบต่อการเรียนของนิสิตแพทย์ มอี าการปวดศรี ษะ ด้วย Preliminary questions9 โดยใชค้ �ำ ถาม จากการศึกษางานวิจัยเรื่องความชุก เเละผลกระทบของ “คุณเคยมีอาการปวดศีรษะมากกว่า 1 ครั้งข้ึนไปในช่วง 3 เดือน อาการปวดศีรษะไมเกรน พบความชุกของโรคไมเกรนของนิสิต ที่ผ่านมาหรือไม่” นิสิตท่ีตอบ “เคย” ต้องทำ�แบบสอบถาม ID แพทยใ์ น Jazan university รอ้ ยละ 5 จากนสิ ติ เเพทยท์ งั้ หมด 260 migraine™ (ความไว=81%, ความจำ�เพาะ=75%, ค่าพยากรณ์ คน โดยศกึ ษาจากการใชแ้ บบสอบถามคดั กรองโรคไมเกรนทอี่ า้ งองิ ผลบวก=93 %)9-12 ซงึ่ ประกอบดว้ ยค�ำ ถามเกีย่ วกบั อาการของโรค จาก International Headache Society ดา้ นผลกระทบจากโรค ไมเกรน จ�ำ นวน 3 ขอ้ ไดแ้ ก่ 1. เคยมอี าการอาเจยี นรว่ มดว้ ยหรอื ไม่ ไมเกรนพบว่า นิสิตคร่ึงหนึ่งได้รับผลกระทบในระดับปานกลาง6 2. เคยมองเหน็ แสงจ้าร่วมดว้ ยหรอื ไม่ และ 3. มอี าการปวดศีรษะ อย่างไรก็ตาม ยังไม่พบการศึกษาความชุก ปัจจัย และผลกระทบ จนทำ�ใหไม่สามารถเรียนหรือทำ�งานต่อไปได้หรือไม่ นิสิตที่ตอบ ของอาการปวดศีรษะไมเกรนของนิสติ แพทยใ์ นประเทศไทย ผูว้ จิ ัย “เคย” ตั้งแต่ 2 ข้อข้ึนไป จัดอยู่ในกลุ่มเป็นโรคไมเกรนและนิสิต จึงต้องการศึกษาความชุก ปัจจัยกระตุ้นอาการปวดศีรษะ และผล ท่ีตอบ “ไม่เคย” ตั้งแต่ 2 ข้อข้ึนไป จัดอยู่ในกลุ่มท่ีมีโอกาสเส่ียง กระทบของโรคไมเกรนต่อการใช้ชีวิตประจำ�วันและการเรียนของ เปน็ โรคไมเกรน นิสิตแพทย์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ช้ันปีท่ี 1-6 เพื่อนำ�ข้อมูลไป ส่วนที่ 3 แบบสอบถามปัจจัยกระตุ้นและปัจจัยบรรเทา ประเมินหาแนวทางรักษาและให้ความรู้เก่ียวกับแนวทางการดูแล อาการของโรคไมเกรน โดยแบง่ ปจั จยั กระตนุ้ อาการของโรคไมเกรน ตนเอง เพ่ือให้การเรียนแพทย์เปน็ ไปได้อยา่ งมี เปน็ 5 ดา้ น ประกอบด้วย ปัจจัยดา้ นความเครียด ปัจจัยดา้ นการ ประสิทธิภาพมากขึน้ พักผ่อน ปัจจัยด้านอาหาร ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม เเละปัจจัย ดา้ นรา่ งกาย ในสว่ นปจั จยั บรรเทาอาการของโรคไมเกรน ประกอบ hscr ISSUE 2 37

ORIGINAL ARTICLE Health science clinical research Volume 36 July - December 2021 ดว้ ย การอยใู่ นทมี่ ดื การหยดุ พกั เมอื่ มอี าการ การนวดศรี ษะ การใช้ แตกตา่ งระหวา่ งตวั แปรด้วยสถติ ิ Independent sample t-test สายรดั หวั การประคบเยน็ บรเิ วณศรี ษะและตน้ คอ การประคบรอ้ น และ One-way ANOVA ท�ำ การวเิ คราะหป์ จั จยั ของการเกดิ อาการ บรเิ วณศรี ษะเเละตน้ คอ และการรับประทานยา และปัจจยั อืน่ ๆ ปวดศีรษะไมเกรนด้วยการวิเคราะห์ถดถอยเอกนาม (Univariate ส่วนที่ 4 แบบสอบถามวัดระดับต่อชีวิตประจำ�วันและการ univariableregression analysis) และการวเิ คราะหถ์ ดถอยแบบ เรียนจากอาการปวดศรี ษะไมเกรน โดยใชแ้ บบประเมินการสูญเสยี พหุนาม (Multivariate Multivariableregression analysis) ความสามารถจากอาการปวดศีรษะไมเกรน (Thai-Migraine Disability Assessments test, Thai-MIDAS) ประกอบดว้ ยค�ำ ถาม ผลการศึกษา 5 ขอ้ ทถ่ี ามเกย่ี วกบั จ�ำ นวนวนั ทไ่ี ปเรยี นหรอื ท�ำ งานลดลงหรอื ไมไ่ ด้ จากการส�ำ รวจ มผี ใู้ หค้ วามรว่ มมอื ในการตอบแบบสอบถาม เลยภายใน 3 เดอื น จำ�นวนวันท่ที ำ�งานบ้านไดล้ ดลงหรือไม่ได้เลย จำ�นวน 370 คน จากนิสิตคณะแพทยศาสตร์ท้ังหมด 1,020 คน ภายใน 3 เดอื น และจ�ำ นวนวนั ทท่ี �ำ กจิ กรรมรว่ มกบั ครอบครวั สงั คม (ร้อยละ 36.2) แบ่งเป็นระดับชั้นพรีคลินิก จำ�นวน 224 คน และกลมุ่ เพ่ือนไมไ่ ด้เลยภายใน 3 เดอื น แปลผลโดยรวมจ�ำ นวนวนั (ร้อยละ 60) และระดับชั้นคลินิกจำ�นวน 146 คน (ร้อยละ 40) ท้งั หมดจากข้อท่ี 1-5 และจัดเป็นระดับผลกระทบจากอาการปวด โดยมีผู้ตอบแบบสอบถามครบถ้วนจ�ำ นวน 362 คน (ร้อยละ 97.8) ศรี ษะท่ีส่งผลตอ่ การด�ำ เนินชวี ิต ซงึ่ แบง่ เป็น 4 ระดบั ดังนี้ คะแนน เปน็ เพศชาย 149 คน (ร้อยละ 41.2) และเพศหญิง 213 (ร้อยละ MIDAS 0-5 จดั อยใู่ นระดับ 1 ไมม่ ีหรือมกี ารสูญเสยี ความสามารถ 58.8) ผลจากการคัดกรองอาการปวดศีรษะพบกล่มุ ทม่ี อี าการปวด นอ้ ยมาก คะแนน MIDAS 6-10 จดั อยใู่ นระดบั 2 มกี ารสญู เสยี ความ ศีรษะไมเกรน จำ�นวน 37 คน (ร้อยละ 10.2) กลุ่มท่ีมีความเสี่ยง สามารถนอ้ ย คะแนน MIDAS 11-20 จดั อยใู่ นระดบั 3 มกี ารสญู เสยี เปน็ ไมเกรน จ�ำ นวน 144 คน (รอ้ ยละ 39.8) และกลุ่มปกติ จำ�นวน ความสามารถปานกลาง คะแนน MIDAS มากกว่า 20 จัดอยู่ใน 181 คน (รอ้ ยละ 50) ระดับ 4 มีการสญู เสยี ความสามารถมาก13 แบบสอบถามสว่ นอน่ื ๆ ในกลมุ่ ทม่ี อี าการปวดศรี ษะไมเกรนพบวา่ สว่ นใหญเ่ ปน็ เพศ ท่ี นสพ จัดทำ�ข้ึน ควรมีข้อมูลด้านความตรง และความเที่ยงของ หญิง จำ�นวน 25 คน (ร้อยละ 67.6) อยูใ่ นชว่ งอายุ 17-20 ปี และ แบบสอบถามจากความเหน็ ของผู้เชย่ี วชาญ 21-23 ปเี ทา่ กนั จ�ำ นวนอยา่ งละ 15 คน (รอ้ ยละ 40.5) ศกึ ษาอยใู่ น วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำ�เร็จรูปทางคอมพิวเตอร์ ระดบั พรีคลนิ กิ จำ�นวน 22 คน (รอ้ ยละ 59.5) มีผลการเรยี นต้ังแต่ ส�ำ หรบั ตวั แปรกลมุ่ (Categorical) ท�ำ การแจกแจงขอ้ มลู เปน็ จ�ำ นวน 3.00 ขนึ้ ไป จ�ำ นวน 30 คน (รอ้ ยละ 88.2) อยใู่ นเกณฑน์ า้ํ หนกั ปกติ และร้อยละ วิเคราะห์ความแตกต่างระหว่างตัวแปรด้วยสถิติ จำ�นวน 19 คน (รอ้ ยละ 51.4) มคี า่ ใชจ้ า่ ยต่อเดอื นมากกว่า 9,000 Chi-square สำ�หรับตัวแปรต่อเนื่อง (Continuous) ที่มีการ บาท จำ�นวน 18 คน (ร้อยละ 48.7) และไม่มีประวัติครอบครัวเปน็ กระจายไมค่ งท่ี ท�ำ การแจกแจงข้อมลู เป็นค่ากลาง (Median) และ ไมเกรน จำ�นวน 29 คน (รอ้ ยละ 78.4) ดังในตารางที่ 1 พิสัยควอไทล์ (IQRs: Interquartile range) วิเคราะห์ความ hscr ISSUE 2 38