BÈ gi∏o dÙc vµ Ƶo tπo ßOÄN CHI (ChÒ bi™n) - Vü HÄI - NGUYŸN HU∞NH LIŸU - TR¡N THë THU K‹ thuÀt (T∏i b∂n l«n th¯ ch›n) 4 Nhµ xu†t b∂n gi∏o dÙc vi÷t nam
B∂n quy“n thuÈc Nhµ xu†t b∂n Gi∏o dÙc Vi÷t Nam - BÈ Gi∏o dÙc vµ ßµo tπo. 01-2014/CXB/92-1062/GD M∑ sË : 1H409T4
1Ch≠¨ng K‹ thuÀt cæt, kh©u, th™u 3
1Bµi vÀt li÷u, dÙng C| cæt, kh©u, th™u I - VÀt li÷u vµ dÙng cÙ - MÈt sË loπi v∂i th≠Íng dÔng. - Chÿ kh©u, chÿ th™u. - Kim kh©u, kim th™u, käo,... II - NÈi dung bµi h‰c 1. VÀt li÷u kh©u, th™u a) V∂i V∂i gÂm nhi“u loπi nh≠ v∂i sÓi b´ng, v∂i sÓi pha, xa tanh, v∂i lanh, lÙa t¨ tªm, v∂i sÓi tÊng hÓp vÌi c∏c mµu sæc, hoa v®n r†t phong phÛ. V∂i lµ vÀt li÷u ch›nh Æ” may, kh©u, th™u thµnh qu«n, ∏o vµ nhi“u s∂n ph»m c«n thi’t kh∏c cho con ng≠Íi. Bªng hi”u bi’t cÒa m◊nh, em h∑y k” t™n mÈt sË s∂n ph»m Æ≠Óc lµm tı v∂i. Khi may, kh©u, th™u c«n l˘a ch‰n loπi v∂i cho phÔ hÓp vÌi mÙc Æ›ch vµ y™u c«u sˆ dÙng. b) Chÿ Chÿ kh©u, chÿ th™u Æ≠Óc lµm tı c∏c nguy™n li÷u nh≠ sÓi b´ng, sÓi lanh, sÓi ho∏ h‰c, t¨,... vµ Æ≠Óc nhuÈm thµnh nhi“u mµu ho∆c Æ” træng. Chÿ kh©u th≠Íng Æ≠Óc qu†n thµnh cuÈn quanh l‚i trfln bªng gÁ, nh˘a ho∆c b◊a c¯ng, cfln chÿ th™u th≠Íng Æ≠Óc Æ∏nh thµnh con chÿ cho ti÷n sˆ dÙng. Quan s∏t h◊nh 1, em h∑y n™u t™n loπi chÿ trong h◊nh 1a, 1b. 4
a) b) H◊nh 1. Chÿ kh©u vµ chÿ th™u 2. DÙng cÙ cæt, kh©u, th™u a) Käo D ß∆c Æi”m c†u tπo : Käo dÔng trong may, kh©u, th™u gÂm käo cæt v∂i (H.2a) vµ käo cæt chÿ (H.2b). Käo cæt v∂i c„ hai bÈ phÀn ch›nh lµ l≠Ïi käo vµ tay c«m. Gi˜a tay c«m vµ l≠Ïi käo c„ chËt (ho∆c v›t) Æ” bæt chäo hai l≠Ïi käo. a) Käo cæt v∂i b) Käo cæt chÿ H◊nh 2. Käo cæt v∂i vµ käo cæt chÿ D˘a vµo h◊nh 2, em h∑y so s∏nh c†u tπo, h◊nh dπng cÒa käo cæt v∂i vµ käo cæt chÿ. D Sˆ dÙng : H◊nh 3. C∏ch c«m käo - Khi cæt v∂i, tay ph∂i c«m käo (ng„n c∏i Æ∆t vµo mÈt tay c«m, c∏c ng„n cfln lπi c«m vµo tay c«m b™n kia) Æ” Æi“u khi”n l≠Ïi käo (H.3). 5
L≠Ïi käo nh‰n, nh· h¨n Î ph›a d≠Ìi Æ” luÂn xuËng d≠Ìi m∆t v∂i khi cæt. - ChÛ ˝ Æ∂m b∂o an toµn khi sˆ dÙng käo vµ kh´ng dÔng käo cæt v∂i Æ” cæt nh˜ng vÀt c¯ng ho∆c kim loπi. b) Kim D ß∆c Æi”m c†u tπo : Kim kh©u, kim th™u c„ nhi“u cÏ to, nh· kh∏c nhau nh≠ng Æ“u c„ c†u tπo giËng nhau. H◊nh 4. Kim kh©u Q uan s∏t h◊nh 4 vµ kim kh©u m…u, em h∑y m´ t∂ Æ∆c Æi”m c†u tπo cÒa kim kh©u. D Sˆ dÙng : - Khi sˆ dÙng, c«n l˘a ch‰n kim kh©u c„ mÚi kim sæc, nh‰n, th©n kim thºng vµ nh◊n r‚ lÁ Î Æu´i kim Æ” d‘ x©u chÿ. Tr≠Ìc khi kh©u, th™u c«n x©u chÿ qua lÁ kim Î Æu´i kim vµ v™ nÛt chÿ (gÛt chÿ) theo tr◊nh t˘ : - Cæt mÈt Æoπn chÿ dµi kho∂ng 50cm - 60cm. - VuËt nh‰n mÈt Æ«u chÿ. H◊nh 5 a) X©u chÿ vµo lÁ kim - Tay tr∏i c«m ngang th©n kim, Æu´i kim quay l™n tr™n, ngang vÌi t«m mæt vµ h≠Ìng v“ ph›a ∏nh s∏ng Æ” nh◊n r‚ lÁ kim. Tay ph∂i c«m c∏ch Æ«u chÿ Æ∑ vuËt nh‰n kho∂ng 1cm Æ” x©u chÿ vµo lÁ kim (H.5a). - C«m Æ«u sÓi chÿ vıa x©u qua lÁ kim vµ käo mÈt Æoπn bªng mÈt ph«n ba chi“u dµi sÓi chÿ n’u 6
kh©u chÿ mÈt (H.5b) ho∆c käo cho hai Æ«u chÿ bªng nhau n’u kh©u chÿ Æ´i. b) Käo mÈt Æ«u chÿ qua lÁ kim c) V™ nÛt chÿ H◊nh 5. X ©u chÿ vµ v™ nÛt chÿ - V™ nÛt chÿ : Tay tr∏i c«m ngang sÓi chÿ, c∏ch Æ«u chÿ chu»n bfi nÛt kho∂ng 10cm. Tay ph∂i c«m vµo Æ«u sÓi chÿ Æ” nÛt vµ qu†n mÈt vflng chÿ quanh ng„n tr·. Sau Æ„, dÔng ng„n c∏i v™ cho Æ«u sÓi chÿ xoæn vµo vflng chÿ vµ käo xuËng sœ tπo thµnh nÛt chÿ (H.5c). Theo em, v™ nÛt chÿ c„ t∏c dÙng g◊ ? D B∂o qu∂n : Kim kh©u dÔng xong ph∂i Æ” vµo l‰ c„ næp ÆÀy ho∆c cµi vµo vÿ kim Æ” gi˜ cho kim kh´ng bfi gÿ, mÚi kim nh‰n, sæc. 3. MÈt sË vÀt li÷u vµ dÙng cÙ kh∏c H◊nh 6. MÈt sË vÀt li÷u vµ dÙng cÙ kh∏c 7
Quan s∏t h◊nh 6, em h∑y n™u t™n vµ t∏c dÙng cÒa mÈt sË dÙng cÙ, vÀt li÷u kh∏c Æ≠Óc dÔng trong kh©u, th™u. Ghi nhÌ 1. VÀt li÷u, dÙng cÙ th≠Íng dÔng trong kh©u, th™u gÂm c„ : v∂i, chÿ, käo cæt v∂i, käo cæt chÿ, kim kh©u, kim th™u, th≠Ìc may,... MÁi loπi c„ Æ∆c Æi”m c†u tπo, t∏c dÙng vµ c∏ch sˆ dÙng kh∏c nhau. 2. Khi sˆ dÙng vÀt li÷u, dÙng cÙ kh©u, th™u c«n l˘a ch‰n cho phÔ hÓp vÌi mÙc Æ›ch, y™u c«u sˆ dÙng vµ th˘c hi÷n ÆÛng k‹ thuÀt, an toµn. C©u h·i 1. C„ nh˜ng loπi vÀt li÷u nµo th≠Íng dÔng trong kh©u, th™u ? 2. Em h∑y n™u vµ th˘c hi÷n c∏c thao t∏c x©u chÿ vµo kim vµ v™ nÛt chÿ. 3. Tπi sao tr≠Ìc khi x©u chÿ vµo kim ph∂i ch‰n sÓi chÿ nh· h¨n lÁ kim ? 2Bµi cæt v∂i theo Æ≠Íng vπch d†u I - VÀt li÷u vµ dÙng cÙ - MÈt m∂nh v∂i sÓi b´ng ho∆c sÓi pha c„ k›ch th≠Ìc 15cm ×20cm. - Ph†n vπch d†u (ho∆c bÛt ch◊). - Käo cæt v∂i. - Th≠Ìc dãt (ho∆c th≠Ìc kŒ). 8
II - Quy tr◊nh th˘c hi÷n 1. Vπch d†u tr™n v∂i MuËn cæt, kh©u, may v∂i thµnh qu«n, ∏o ho∆c c∏c s∂n ph»m kh∏c, tr≠Ìc h’t c«n ti’n hµnh vπch d†u tr™n v∂i. Tu˙ theo y™u c«u cÒa s∂n ph»m, c„ th” vπch d†u Æ≠Íng thºng ho∆c Æ≠Íng cong, Æ≠Íng l≠Ón. a) Vπch d†u Æ≠Íng thºng (H.1a) - ß∆t m∂nh v∂i l™n m∆t bµn. VuËt phºng m∆t v∂i. - ß∏nh d†u hai Æi”m c∏ch nhau 15cm. - Tay tr∏i gi˜ th≠Ìc Î vfi tr› Æ∑ Æfinh tr™n m∆t v∂i. Tay ph∂i c«m ph†n vπch theo mäp thºng cÒa th≠Ìc mÈt Æoπn dµi 15cm. - KŒ ti’p Æoπn thºng th¯ hai, c∏ch Æ“u Æoπn thºng th¯ nh†t 4cm. b) Vπch d†u Æ≠Íng cong (H.1b) D˘a vµo h◊nh 1b, em h∑y n™u c∏ch vπch d†u Æ≠Íng cong. a) Vπch d†u Æ≠Íng thºng b) Vπch d†u Æ≠Íng cong H◊nh 1. Vπch d†u tr™n v∂i 2. Cæt v∂i theo Æ≠Íng vπch d†u a) Cæt v∂i theo Æ≠Íng thºng (H.2a) - Tay tr∏i gi˜ v∂i, tay ph∂i Æi“u khi”n käo cæt v∂i. MÎ rÈng vµ luÂn l≠Ïi käo nh· xuËng d≠Ìi m∂nh v∂i, Æ∆t chÁ ti’p gi∏p hai l≠Ïi käo ÆÛng vµo Æ«u Æ≠Íng d†u. - Cæt theo Æ≠Íng d†u tıng nh∏t cæt dµi, d¯t kho∏t Æ” Æ≠Óc Æ≠Íng cæt thºng. Cæt xong Æ≠Íng d†u th¯ nh†t, chuy”n sang cæt ti’p theo Æ≠Íng d†u th¯ hai. 9
b) Cæt v∂i theo Æ≠Íng cong (H.2b) - C∏ch Æ∆t v∂i, gi˜ v∂i vµ c«m käo cæt giËng nh≠ cæt theo Æ≠Íng thºng. - Cæt tıng nh∏t cæt ngæn, d¯t kho∏t theo Æ≠Íng d†u. Xoay nhã v∂i k’t hÓp vÌi l≠Ón käo theo Æ≠Íng cong khi cæt. a) Cæt v∂i theo Æ≠Íng thºng b) Cæt v∂i theo Æ≠Íng cong H◊nh 2. Cæt v∂i theo Æ≠Íng d†u Ghi nhÌ 1. Tr≠Ìc khi cæt v∂i ph∂i vπch d†u Æ” cæt cho ch›nh x∏c. C„ th” vπch d†u theo Æ≠Íng thºng ho∆c Æ≠Íng cong tu˙ theo mÙc Æ›ch, y™u c«u cæt, kh©u, may. 2. Cæt v∂i theo Æ≠Íng d†u Æ≠Óc th˘c hi÷n theo tr◊nh t˘ : Vπch d†u tr™n v∂i vµ cæt v∂i theo Æ≠Íng vπch d†u. Khi cæt v∂i theo Æ≠Íng thºng ph∂i cæt tıng nh∏t cæt dµi, d¯t kho∏t. Cfln khi cæt v∂i theo Æ≠Íng cong ph∂i cæt tıng nh∏t cæt ngæn h¨n vµ xoay v∂i k’t hÓp vÌi l≠Ón käo theo Æ≠Íng cong. III - Æ∏nh gi∏ H‰c sinh t˘ Æ∏nh gi∏ k’t qu∂ th˘c hµnh theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 10
3Bµi Kh©u th≠Íng I - VÀt li÷u vµ dÙng cÙ - MÈt m∂nh v∂i sÓi b´ng træng ho∆c mµu c„ k›ch th≠Ìc 10cm ×15cm. - Kim kh©u, chÿ kh©u. - BÛt ch◊, th≠Ìc kŒ, käo. - MÈt tÍ gi†y kŒ ´ li. II - Quy tr◊nh th˘c hi÷n 1. C∏ch th˘c hi÷n mÈt sË thao t∏c c¨ b∂n khi kh©u a) C∏ch c«m v∂i vµ c«m kim khi kh©u (H.1) C«m v∂i b™n tay tr∏i, ng„n c∏i vµ ng„n tr· c«m vµo Æ≠Íng d†u, c∏ch vfi tr› sæp kh©u kho∂ng 1cm. Tay ph∂i c«m kim, ng„n c∏i vµ ng„n tr· c«m ngang th©n kim, ng„n gi˜a Æ∆t sau m∆t v∂i Æ” ÆÏ th©n kim khi kh©u (H.1). H◊nh 1. C∏ch c«m v∂i vµ c«m kim khi kh©u b) C∏ch l™n kim vµ xuËng kim (H.2) C∏ch l™n kim : ß©m mÚi kim tı ph›a d≠Ìi xi™n l™n tr™n m∆t v∂i (H.2a). 11
D˘a vµo h◊nh 2b, em h∑y n™u c∏ch xuËng kim. a) L™n kim b) XuËng kim H◊nh 2. C∏ch l™n kim vµ xuËng kim 2. Quy tr◊nh kh©u mÚi th≠Íng a) M∆t ph∂i Æ≠Íng kh©u b) M∆t tr∏i Æ≠Íng kh©u H◊nh 3. ß≠Íng kh©u th≠Íng a) Vπch d†u Æ≠Íng kh©u (H.4) - VuËt phºng m∆t v∂i. - Vπch d†u Æ≠Íng thºng c∏ch mäp v∂i 2cm. - Ch†m c∏c Æi”m c∏ch Æ“u nhau 5mm tr™n Æ≠Íng d†u (H.4). 2cm 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 H◊nh 4. Vπch d†u Æ≠Íng kh©u 12
b) Kh©u c∏c mÚi kh©u th≠Íng theo Æ≠Íng d†u D Bæt Æ«u kh©u : - Kh©u tı ph∂i sang tr∏i. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 - L™n kim tπi Æi”m 1, c∏ch mäp v∂i b™n ph∂i 1cm. RÛt kim, käo sÓi chÿ l™n cho nÛt chÿ s∏t vµo ph›a sau m∆t v∂i (H.5a). D Kh©u c∏c mÚi kh©u Æ«u : a) Bæt Æ«u kh©u - XuËng kim tπi Æi”m 2, l™n kim 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 tπi Æi”m 3, xuËng kim tπi Æi”m 4, l™n kim tπi Æi”m 5 (H.5b). b) Kh©u c∏c mÚi kh©u Æ«u - RÛt kim, käo sÓi chÿ l™n. - VuËt c∏c mÚi kh©u theo chi“u tı ph∂i sang tr∏i cho phºng tr™n m∆t v∂i. D Kh©u c∏c mÚi kh©u ti’p theo : C∏ch th˘c hi÷n giËng nh≠ kh©u c∏c mÚi kh©u Æ«u. D˘a vµo h◊nh 5b, 5c, em h∑y 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 n™u c∏ch th˘c hi÷n c∏c mÚi kh©u th≠Íng ti’p theo. Kh©u li™n tÙc nh≠ vÀy cho c) Kh©u c∏c mÚi kh©u ti’p theo Æ’n cuËi Æ≠Íng d†u. ChÛ ˝ : H◊nh 5. Kh©u c∏c mÚi kh©u th≠Íng C¯ kh©u Æ≠Óc 4 Æ’n 5 mÚi th◊ käo chÿ l™n vµ vuËt phºng Æ≠Íng kh©u theo chi“u tı ph∂i sang tr∏i. D K’t thÛc Æ≠Íng kh©u : Khi kh©u Æ’n cuËi Æ≠Íng d†u c«n k’t thÛc Æ≠Íng kh©u theo tr◊nh t˘ : - Kh©u lπi mÚi bªng c∏ch lÔi lπi 1 mÚi vµ xuËng kim (H.6a). 13
- NÛt chÿ Î m∆t tr∏i Æ≠Íng kh©u bªng c∏ch lÀt v∂i, sau Æ„ luÂn kim qua mÚi kh©u vµ rÛt chÿ l™n Æ” tπo thµnh vflng chÿ (H.6b). CuËi cÔng luÂn kim qua vflng chÿ vµ rÛt ch∆t Æ” nÛt chÿ (H.6c). 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 a) Kh©u lπi mÚi b) Tπo vflng chÿ - Kh©u lπi mÚi vµ nÛt chÿ cuËi Æ≠Íng kh©u Æ” gi˜ cho Æ≠Íng kh©u kh´ng bfi tuÈt chÿ khi sˆ dÙng. - Cæt chÿ. c) NÛt chÿ H◊nh 6. K’t thÛc Æ≠Íng kh©u Ghi nhÌ 1. Kh©u th≠Íng lµ c∏ch kh©u Æ” tπo thµnh c∏c mÚi kh©u c∏ch Æ“u nhau Î hai m∆t v∂i. Khi kh©u mÚi th≠Íng c„ th” kh©u li“n nhi“u mÚi mÌi rÛt chÿ mÈt l«n. 2. Kh©u th≠Íng Æ≠Óc th˘c hi÷n theo chi“u tı ph∂i sang tr∏i vµ lu©n phi™n l™n kim, xuËng kim c∏ch Æ“u nhau theo Æ≠Íng d†u. C©u h·i 1. V◊ sao ph∂i vπch d†u Æ≠Íng kh©u ? 2. V◊ sao ph∂i kh©u lπi mÚi vµ nÛt chÿ cuËi Æ≠Íng kh©u ? III - ß∏nh gi∏ H‰c sinh t˘ Æ∏nh gi∏ s∂n ph»m theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 14
4Bµi Kh©u ghäp hai mäp v∂i bªng mÚi kh©u th≠Íng I - vÀt li÷u vµ dÙng cÙ - Hai m∂nh v∂i sÓi b´ng, mÁi m∂nh c„ k›ch th≠Ìc 10cm ×15cm. - Kim kh©u, chÿ kh©u. - BÛt ch◊, th≠Ìc kŒ, käo. II - Quy tr◊nh th˘c hi÷n H◊nh 1. Vπch d†u Æ≠Íng kh©u 1. Vπch d†u Æ≠Íng kh©u Vπch d†u Æ≠Íng kh©u tr™n m∆t tr∏i cÒa m∂nh v∂i th¯ nh†t. C„ th” ch†m c∏c Æi”m c∏ch Æ“u nhau tı 4mm - 5mm tr™n Æ≠Íng vπch d†u Æ” kh©u cho Æ“u. D˘a vµo h◊nh 1, em h∑y n™u c∏ch vπch d†u Æ≠Íng kh©u. 2. Kh©u l≠Óc ghäp hai mäp v∂i - ß∆t m∂nh v∂i th¯ hai l™n bµn, m∆t ph∂i Î tr™n. - ß∆t m∂nh v∂i th¯ nh†t l™n tr™n m∂nh v∂i th¯ hai sao cho hai m∆t ph∂i cÒa hai m∂nh v∂i Ûp vµo nhau, Æ≠Íng vπch d†u Î tr™n vµ hai mäp v∂i chu»n bfi kh©u bªng nhau. 15
- Kh©u l≠Óc Æ” cË Æfinh hai mäp v∂i. C∏ch kh©u l≠Óc : Kh©u c∏c mÚi kh©u th≠Íng dµi kho∂ng 1cm Æ” cË Æfinh hai mäp v∂i. ß≠Íng kh©u l≠Óc c∏ch Æ≠Íng vπch d†u kho∂ng 2mm (H.2). H◊nh 2. Kh©u l≠Óc hai mäp v∂i 3. Kh©u ghäp hai mäp v∂i bªng mÚi kh©u th≠Íng - Kh©u c∏c mÚi kh©u th≠Íng c∏ch Æ“u nhau theo Æ≠Íng d†u (H.3a). D˘a vµo h◊nh 3a, em h∑y cho bi’t kh©u ghäp hai mäp v∂i Æ≠Óc th˘c hi÷n Î m∆t tr∏i hay m∆t ph∂i cÒa hai m∂nh v∂i. - Kh©u lπi mÚi vµ nÛt chÿ Î cuËi Æ≠Íng kh©u. D˘a vµo h◊nh 3b, em h∑y n™u c∏ch kh©u lπi mÚi vµ nÛt chÿ cuËi Æ≠Íng kh©u (Æ∑ Æ≠Óc h‰c Î bµi 3). - Cæt chÿ. - RÛt b· sÓi chÿ kh©u l≠Óc. a) b) H◊nh 3. Kh©u ghäp hai mäp v∂i bªng mÚi kh©u th≠Íng 16
Ghi nhÌ 1. Kh©u ghäp hai mäp v∂i bªng mÚi kh©u th≠Íng Æ≠Óc th˘c hi÷n theo ba b≠Ìc : - Vπch d†u Æ≠Íng kh©u tr™n m∆t tr∏i cÒa mÈt m∂nh v∂i. - Kh©u l≠Óc ghäp hai mäp v∂i. - Kh©u th≠Íng theo Æ≠Íng d†u. 2. Tr≠Ìc khi kh©u l≠Óc c«n Ûp hai m∆t ph∂i cÒa hai m∂nh v∂i vµo nhau. ß≠Íng kh©u Æ≠Óc th˘c hi÷n tr™n m∆t tr∏i cÒa hai m∂nh v∂i. III - Æ∏nh gi∏ H‰c sinh t˘ Æ∏nh gi∏ s∂n ph»m theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 5Bµi Kh©u ÆÈt th≠a I - VÀt li÷u vµ dÙng cÙ - MÈt m∂nh v∂i sÓi b´ng træng ho∆c mµu c„ k›ch th≠Ìc 10cm ×15cm (dÔng lπi m∂nh v∂i Æ∑ kh©u Î bµi 3). - Kim kh©u, chÿ kh©u. - Th≠Ìc kŒ, bÛt ch◊, käo. - MÈt tÍ gi†y kŒ ´ li. 17
II - Quy tr◊nh th˘c hi÷n a) M∆t ph∂i Æ≠Íng kh©u b) M∆t tr∏i Æ≠Íng kh©u H◊nh 1. ß≠Íng kh©u ÆÈt th≠a D˘a vµo h◊nh 1, em h∑y nhÀn xät Æ∆c Æi”m mÚi kh©u ÆÈt th≠a Î m∆t ph∂i vµ m∆t tr∏i Æ≠Íng kh©u. 1. Vπch d†u Æ≠Íng kh©u Quan s∏t h◊nh 2 vµ bªng ki’n H◊nh 2. Vπch d†u Æ≠Íng kh©u th¯c Æ∑ h‰c Î c∏c bµi tr≠Ìc, em h∑y n™u c∏ch vπch d†u Æ≠Íng kh©u ÆÈt th≠a. 2. Kh©u ÆÈt th≠a theo Æ≠Íng d†u a) Bæt Æ«u kh©u (H.3a) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 - Kh©u tı ph∂i sang tr∏i. - L™n kim tπi Æi”m 2. RÛt chÿ l™n cho nÛt chÿ s∏t vµo m∆t sau cÒa v∂i. b) Kh©u mÚi th¯ nh†t (H.3b) H◊nh 3 a) Bæt Æ«u kh©u - LÔi lπi, xuËng kim tπi Æi”m 1, l™n kim tπi Æi”m 4. - RÛt chÿ l™n Æ≠Óc mÚi kh©u th¯ nh†t. c) Kh©u mÚi th¯ hai (H.3c) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 - LÔi lπi, xuËng kim tπi Æi”m 3, H◊nh 3 b) Kh©u mÚi th¯ nh†t l™n kim tπi Æi”m 6. - RÛt chÿ l™n Æ≠Óc mÚi kh©u th¯ hai. 18
d) Kh©u c∏c mÚi ti’p theo (H.3d) GiËng nh≠ c∏ch kh©u mÚi th¯ nh†t vµ mÚi th¯ hai. D˘a vµo h◊nh 3b, 3c, 3d, em h∑y 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 n™u c∏ch kh©u mÚi ÆÈt th≠a th¯ ba, th¯ t≠, th¯ n®m,... c) Kh©u mÚi th¯ hai Kh©u li™n tÙc nh≠ vÀy cho Æ’n h’t Æ≠Íng d†u, Æ≠Óc Æ≠Íng kh©u c∏c mÚi kh©u ÆÈt th≠a. Tı c∏ch kh©u tr™n, em h∑y n™u 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 nhÀn xät c∏ch kh©u c∏c mÚi kh©u ÆÈt th≠a. d) Kh©u c∏c mÚi ti’p theo ChÛ ˝ : MuËn Æ≠Íng kh©u ÆÈt th≠a phºng, mÚi kh©u Æ“u, khi H◊nh 3. Kh©u c∏c mÚi kh©u ÆÈt th≠a kh©u kh´ng rÛt chÿ ch∆t qu∏ ho∆c l·ng qu∏ vµ kh©u ÆÛng vµo vfi tr› tr™n Æ≠Íng d†u. e) K’t thÛc Æ≠Íng kh©u (H.4) C∏ch th˘c hi÷n giËng nh≠ k’t thÛc Æ≠Íng kh©u th≠Íng. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 a) Kh©u lπi mÚi b) NÛt chÿ H◊nh 4. K’t thÛc Æ≠Íng kh©u ÆÈt th≠a D˘a vµo h◊nh 4, em h∑y n™u c∏ch k’t thÛc Æ≠Íng kh©u ÆÈt th≠a. 19
Ghi nhÌ 1. Kh©u ÆÈt th≠a lµ c∏ch kh©u tıng mÚi mÈt Æ” tπo thµnh c∏c mÚi kh©u c∏ch Æ“u nhau Î m∆t ph∂i cÒa s∂n ph»m. ô m∆t tr∏i, mÚi kh©u sau l†n l™n mÈt ph«n ba mÚi kh©u tr≠Ìc li“n k“. 2. Kh©u ÆÈt th≠a theo chi“u tı ph∂i sang tr∏i vµ Æ≠Óc th˘c hi÷n theo quy tæc lÔi 1 mÚi, ti’n 3 mÚi tr™n Æ≠Íng d†u. C©u h·i 1. MuËn kh©u Æ≠Óc c∏c mÚi kh©u ÆÈt th≠a thºng vµ Æ“u, em ph∂i lµm nh≠ th’ nµo ? 2. Kh©u ÆÈt th≠a th≠Íng Æ≠Óc ∏p dÙng khi nµo ? III - Æ∏nh gi∏ H‰c sinh t˘ Æ∏nh gi∏ s∂n ph»m theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 20
6Bµi Kh©u vi“n Æ≠Íng g†p mäp v∂i bªng mÚi kh©u ÆÈt th≠a I - vÀt li÷u vµ dÙng cÙ - MÈt m∂nh v∂i sÓi b´ng c„ k›ch th≠Ìc 10cm ×15cm. - Kim kh©u, chÿ kh©u. - BÛt ch◊, th≠Ìc kŒ, käo. II - Quy tr◊nh th˘c hi÷n 1. G†p mäp v∂i ß≠Íng th¯ nh†t 2cm 1cm - ß∆t m∂nh v∂i l™n bµn, m∆t tr∏i Î ß≠Íng th¯ hai tr™n. VuËt phºng m∆t v∂i. - KŒ hai Æ≠Íng thºng c∏ch Æ“u Î m∆t tr∏i v∂i : Æ≠Íng th¯ nh†t c∏ch mäp v∂i 1cm ; Æ≠Íng th¯ hai c∏ch Æ≠Íng th¯ nh†t 2cm (H.1). H◊nh 1. Vπch d†u - G†p mäp v∂i l«n mÈt : G†p theo Æ≠Íng d†u th¯ nh†t. Mi’t k‹ Æ≠Íng g†p (H.2a). - G†p mäp v∂i l«n hai. D˘a vµo h◊nh 2, em h∑y n™u c∏ch g†p mäp v∂i l«n hai. a) G†p mäp v∂i l«n mÈt b) G†p mäp v∂i l«n hai H◊nh 2. G†p mäp v∂i 21
2. Kh©u l≠Óc Æ≠Íng g†p mäp v∂i Quan s∏t h◊nh 3, em h∑y n™u c∏ch kh©u l≠Óc Æ≠Íng g†p mäp v∂i. 15mm 17mm H◊nh 3. Kh©u l≠Óc Æ≠Íng g†p mäp v∂i H◊nh 4. Kh©u vi“n Æ≠Íng g†p mäp v∂i bªng mÚi kh©u ÆÈt th≠a 3. Kh©u vi“n Æ≠Íng g†p mäp v∂i bªng mÚi kh©u ÆÈt th≠a - LÀt m∆t v∂i c„ Æ≠Íng g†p mäp ra ph›a sau. - Vπch mÈt Æ≠Íng d†u Î m∆t ph∂i cÒa v∂i, c∏ch mäp g†p ph›a tr™n 17mm. - Kh©u c∏c mÚi kh©u ÆÈt th≠a theo Æ≠Íng vπch d†u (H.4). - LÀt v∂i vµ nÛt chÿ cuËi Æ≠Íng kh©u. - RÛt b· sÓi chÿ kh©u l≠Óc. Ghi nhÌ 1. Kh©u vi“n Æ≠Íng g†p mäp v∂i Æ≠Óc th˘c hi÷n theo ba b≠Ìc : - G†p mäp v∂i theo Æ≠Íng d†u. - Kh©u l≠Óc Æ≠Íng g†p mäp v∂i. - Kh©u vi“n Æ≠Íng g†p mäp v∂i bªng mÚi kh©u ÆÈt th≠a. 2. Mi’t k‹ c∏c Æ≠Íng g†p mäp tr≠Ìc khi kh©u. ß≠Íng g†p mäp Î m∆t tr∏i cÒa v∂i. Kh©u vi“n Æ≠Íng g†p mäp Î m∆t ph∂i cÒa v∂i. III - ß∏nh gi∏ H‰c sinh t˘ Æ∏nh gi∏ s∂n ph»m theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 22
7Bµi Th™u m„c x›ch I - vÀt li÷u vµ dÙng cÙ - MÈt m∂nh v∂i sÓi b´ng træng ho∆c mµu c„ k›ch th≠Ìc 10cm ×15cm. - Chÿ th™u c∏c mµu. - Kim th™u ho∆c kim kh©u cÏ nh·. - BÛt ch◊, th≠Ìc kŒ, käo. II - Quy tr◊nh th˘c hi÷n a) M∆t ph∂i Æ≠Íng th™u b) M∆t tr∏i Æ≠Íng th™u H◊nh 1. ß≠Íng th™u m„c x›ch D˘a vµo h◊nh 1, em h∑y nhÀn xät Æ∆c Æi”m cÒa Æ≠Íng th™u m„c x›ch. 1. Vπch d†u Æ≠Íng th™u 2cm C∏ch vπch d†u giËng nh≠ 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 vπch d†u Æ≠Íng kh©u th≠Íng. C∏c Æi”m tr™n Æ≠Íng d†u H◊nh 2. Vπch d†u Æ≠Íng th™u c∏ch Æ“u nhau 5mm. 23 D˘a vµo h◊nh 2, em h∑y n™u c∏ch vπch d†u Æ≠Íng th™u.
2. Th™u m„c x›ch theo Æ≠Íng d†u a) Bæt Æ«u th™u (H.3a) - Th™u tı ph∂i sang tr∏i. - L™n kim tı Æi”m 1. RÛt kim, käo chÿ l™n cho nÛt chÿ s∏t vµo m∆t sau cÒa v∂i. b) Th™u mÚi m„c x›ch th¯ nh†t (H.3b) - Vflng sÓi chÿ qua Æ≠Íng d†u Æ” tπo thµnh vflng chÿ. - XuËng kim tπi Æi”m 1, l™n kim tπi Æi”m 2. MÚi kim Î tr™n vflng chÿ. - RÛt nhã sÓi chÿ l™n Æ≠Óc mÚi th™u th¯ nh†t. c) Th™u mÚi m„c x›ch th¯ hai (H.3c) - Vflng chÿ qua Æ≠Íng d†u nh≠ mÚi th¯ nh†t. XuËng kim tπi Æi”m 2 Î ph›a trong mÚi th™u, l™n kim tπi Æi”m 3. MÚi kim Î tr™n vflng chÿ. - RÛt nhã sÓi chÿ l™n Æ≠Óc mÚi th™u th¯ hai. d) Th™u c∏c mÚi m„c x›ch ti’p theo (H.3d) GiËng nh≠ c∏ch th™u mÚi m„c x›ch th¯ nh†t, th¯ hai. D˘a vµo h◊nh 3b, 3c, 3d, em h∑y n™u c∏ch th™u mÚi m„c x›ch th¯ ba, th¯ t≠,... 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 a) Bæt Æ«u th™u b) Th™u mÚi th¯ nh†t 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 10 9 8 7 6 65 45 34 23 12 1 c) Th™u mÚi th¯ hai d) Th™u c∏c mÚi ti’p theo H◊nh 3. Th™u c∏c mÚi m„c x›ch 24
Th™u nh≠ vÀy Æ’n cuËi Æ≠Íng d†u Æ≠Óc Æ≠Íng th™u m„c x›ch nh≠ h◊nh 1. e) K’t thÛc Æ≠Íng th™u (H.4) - ß≠a mÚi kim ra ngoµi mÚi th™u vµ xuËng kim, rÛt chÿ ra m∆t sau Æ” ch∆n mÚi th™u cuËi (H.4a). - NÛt chÿ Î m∆t tr∏i Æ≠Íng th™u giËng nh≠ nÛt chÿ cuËi Æ≠Íng kh©u (H.4b). C∏ch k’t thÛc Æ≠Íng th™u m„c x›ch c„ g◊ kh∏c so vÌi c∏c Æ≠Íng kh©u Æ∑ h‰c ? a) XuËng kim ch∆n mÚi th™u cuËi b) NÛt chÿ H◊nh 4. K’t thÛc Æ≠Íng th™u Ghi nhÌ 1. Th™u m„c x›ch lµ c∏ch th™u Æ” tπo thµnh nh˜ng vflng chÿ m„c nËi ti’p nhau giËng nh≠ chuÁi mæt x›ch. 2. Th™u m„c x›ch Æ≠Óc th˘c hi÷n theo chi“u tı ph∂i sang tr∏i. Khi th™u, ph∂i tπo vflng chÿ qua Æ≠Íng d†u. Vfi tr› xuËng kim cÒa mÚi th™u sau nªm ph›a trong mÚi th™u tr≠Ìc li“n k“. 3. Khi k’t thÛc Æ≠Íng th™u ph∂i xuËng kim Î ngoµi mÚi th™u Æ” ch∆n mÚi th™u cuËi. C©u h·i 1. MuËn th™u Æ≠Óc mÚi th™u m„c x›ch c«n ph∂i lµm nh≠ th’ nµo ? 2. H∑y n™u ¯ng dÙng cÒa Æ≠Íng th™u m„c x›ch. III - Æ∏nh gi∏ H‰c sinh t˘ Æ∏nh gi∏ s∂n ph»m theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 25
8Bµi cæt, kh©u, th™u s∂n ph»m t˘ ch‰n I - VÀt li÷u vµ dÙng cÙ c«n thi’t - MÈt m∂nh v∂i (c„ k›ch th≠Ìc tu˙ theo nÈi dung em ch‰n). - Chÿ kh©u, chÿ th™u c∏c mµu. - Kim kh©u ho∆c kim th™u. - Khung th™u c«m tay. - Käo cæt v∂i. - BÛt ch◊, th≠Ìc kŒ, gi†y than (n’u c„). II - NÈi dung cæt, kh©u, th™u Em h∑y ch‰n vµ t˘ lµm mÈt s∂n ph»m phËi hÓp cæt, kh©u, th™u (nh≠ tÛi Æ˘ng bÛt, kh®n tay,...) bªng c∏ch vÀn dÙng nh˜ng Æ≠Íng kh©u, th™u Æ∑ Æ≠Óc h‰c. III - ß∏nh gi∏ H‰c sinh t˘ Æ∏nh gi∏ s∂n ph»m theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 26
2Ch≠¨ng K‹ thuÀt trÂng rau, hoa 27
9Bµi LÓi ›ch cÒa vi÷c trÂng rau, hoa 1. LÓi ›ch cÒa vi÷c trÂng rau, hoa Rau, hoa lµ c©y trÂng phÊ bi’n, g«n gÚi vÌi chÛng ta. V◊ rau, hoa lµ nguÂn cung c†p th˘c ph»m vµ hoa chÒ y’u cho con ng≠Íi. Rau lµ th˘c ph»m kh´ng th” thi’u Æ≠Óc trong b˜a ®n cÒa con ng≠Íi. Trong rau xanh c„ ch¯a nhi“u vi-ta-min vµ c∏c ch†t dinh d≠Ïng. Rau xanh cfln Æ≠Óc sˆ dÙng lµm th¯c ®n cho vÀt nu´i. Hoa Æ≠Óc trÂng trong v≠Ín, quanh nhµ Î, c´ng vi™n lµm cho phong c∂nh thi™n nhi™n Æãp vµ vui t≠¨i h¨n. TrÂng rau, hoa cfln g„p ph«n lµm cho m´i tr≠Íng xanh, sπch, Æãp. H◊nh 1. LÓi ›ch cÒa vi÷c trÂng rau 28
D˘a vµo h◊nh 1 vµ h◊nh 2, em h∑y cho bi’t rau, hoa Æ≠Óc sˆ dÙng nh≠ th’ nµo ? Ånh d˘ thi - M∑ sË : 0130/4 H◊nh 2. LÓi ›ch cÒa vi÷c trÂng hoa 2. Lµm th’ nµo Æ” trÂng rau, hoa Æπt k’t qu∂ ? ßi“u ki÷n kh› hÀu, Ɔt Æai cÒa n≠Ìc ta r†t thuÀn lÓi cho c©y rau, hoa ph∏t tri”n. Y™u c«u v“ Ɔt trÂng, dÙng cÙ, vÀt li÷u trÂng rau, hoa cÚng ƨn gi∂n. V◊ vÀy, chÛng ta c„ th” trÂng rau, hoa quanh n®m vµ trÂng Î m‰i n¨i. MuËn trÂng rau, hoa Æπt k’t qu∂, chÛng ta ph∂i c„ hi”u bi’t v“ k‹ thuÀt trÂng, ch®m s„c chÛng. Ghi nhÌ TrÂng rau, hoa Æem lπi nhi“u lÓi ›ch cho con ng≠Íi. Rau dÔng lµm th˘c ph»m cho ng≠Íi, th¯c ®n cho vÀt nu´i. Hoa dÔng Æ” trang tr›, lµm quµ t∆ng, th®m vi’ng. TrÂng rau, hoa cfln c„ t∏c dÙng lµm cho m´i tr≠Íng xanh, sπch, Æãp. C©u h·i 1. V◊ sao n™n trÂng nhi“u rau, hoa ? 2. V◊ sao c„ th” trÂng rau, hoa quanh n®m vµ trÂng Î khæp m‰i n¨i ? 29
Bµi10 VÀt li÷u vµ dÙng cÙ trÂng rau, hoa I - vÀt li÷u vµ dÙng cÙ - Hπt giËng rau, hoa. - CuËc, cµo. - D«m xÌi, v ÆÀp Ɔt. - B◊nh t≠Ìi n≠Ìc. II - NÈi dung bµi h‰c 1. VÀt li÷u a) Hπt giËng Hπt giËng gieo xuËng Ɔt sœ ph∏t tri”n thµnh c©y. C„ nhi“u loπi hπt giËng rau, hoa kh∏c nhau. Khi gieo trÂng c«n l˘a ch‰n loπi hπt giËng tËt, phÔ hÓp vÌi Æi“u ki÷n kh› hÀu, Ɔt Æai vµ y™u c«u sˆ dÙng. Em h∑y k” t™n mÈt sË hπt giËng rau, hoa mµ em bi’t. b) Ph©n b„n Ph©n b„n cung c†p ch†t dinh d≠Ïng cho c©y. Ph©n b„n bao gÂm nhi“u loπi : Ph©n chuÂng, ph©n xanh, ph©n vi sinh, ph©n Æπm, ph©n l©n, ph©n ka li,... ô gia Æ◊nh em th≠Íng b„n loπi ph©n nµo cho c©y rau, hoa ? Theo em, dÔng loπi ph©n b„n nµo lµ tËt nh†t ? c) ߆t trÂng ߆t trÂng lµ n¨i c©y sinh sËng vµ cung c†p c∏c ch†t c«n thi’t cho c©y sinh tr≠Îng, ph∏t tri”n. MuËn c©y rau, hoa ph∏t tri”n tËt ph∂i ch‰n Ɔt trÂng th›ch hÓp. 30
2. DÙng cÙ trÂng rau, hoa a) CuËc (H.1) - CuËc gÂm hai bÈ phÀn : L≠Ïi cuËc vµ c∏n cuËc. Em cho bi’t l≠Ïi vµ c∏n cuËc th≠Íng Æ≠Óc lµm bªng vÀt li÷u g◊ ? a) C∏i cuËc b) Sˆ dÙng cuËc H◊nh 1. CuËc - Khi sˆ dÙng cuËc, mÈt tay c«m vµo ph›a tr≠Ìc cÒa c∏n, tay kia c«m vµo ph›a sau cÒa c∏n. DÔng cuËc Æ” cuËc lÀt Ɔt l™n, l™n luËng, vun xÌi Ɔt,... b) D«m xÌi (H.2) - D«m xÌi dÔng Æ” xÌi Ɔt vµ Ƶo hËc trÂng c©y. - D«m xÌi c„ hai bÈ phÀn : L≠Ïi d«m Æ≠Óc lµm bªng sæt vµ c∏n d«m Æ≠Óc lµm bªng gÁ. a) D«m xÌi b) Sˆ dÙng d«m xÌi H◊nh 2. D«m xÌi 31
c) Cµo (H.3) - Cµo c„ hai loπi : Cµo sæt (H.3) vµ cµo gÁ. - Cµo sæt c„ hai bÈ phÀn : L≠Ïi cµo Æ≠Óc lµm bªng sæt vµ c∏n cµo Æ≠Óc lµm bªng gÁ ho∆c tre. - Cµo gÁ c„ l≠Ïi vµ c∏n Æ“u Æ≠Óc lµm bªng gÁ. - C∏ch c«m cµo giËng nh≠ c∏ch c«m cuËc. Theo em, cµo Æ≠Óc dÔng Æ” lµm g◊ ? H◊nh 3. C∏i cµo d) V ÆÀp Ɔt (H.4) V ÆÀp Ɔt c„ hai bÈ phÀn : Qu∂ v vµ c∏n vÂ. Qu∂ v vµ c∏n v Æ≠Óc lµm bªng tre ho∆c gÁ. Quan s∏t h◊nh 4b, em h∑y n™u c∏ch c«m v ÆÀp Ɔt. a) V ÆÀp Ɔt b) Sˆ dÙng v ÆÀp Ɔt H◊nh 4. V ÆÀp Ɔt 32
e) B◊nh t≠Ìi n≠Ìc (H.5) B◊nh t≠Ìi n≠Ìc c„ hai loπi : B◊nh c„ vfli hoa sen vµ b◊nh xfit n≠Ìc. Quan s∏t h◊nh 5, em h∑y g‰i t™n tıng loπi b◊nh t≠Ìi. - B◊nh t≠Ìi n≠Ìc c„ hai bÈ phÀn : B◊nh Æ˘ng n≠Ìc vµ vfli t≠Ìi n≠Ìc. a) b) H◊nh 5. B◊nh t≠Ìi n≠Ìc B◊nh t≠Ìi n≠Ìc th≠Íng Æ≠Óc lµm bªng vÀt li÷u g◊ ? - C∏ch sˆ dÙng b◊nh c„ vfli hoa sen : MÈt tay c«m vµo quai b◊nh, tay kia c«m ph›a tr™n vµ nghi™ng b◊nh Æ” t≠Ìi. Ghi nhÌ 1. VÀt li÷u, dÙng cÙ trÂng rau, hoa gÂm c„ hπt giËng, Ɔt, ph©n b„n, cuËc, d«m xÌi, cµo, v ÆÀp Ɔt vµ b◊nh t≠Ìi n≠Ìc. 2. Khi sˆ dÙng c∏c dÙng cÙ Æ” lµm Ɔt, l™n luËng, gieo trÂng vµ ch®m s„c c©y rau, hoa ph∂i sˆ dÙng ÆÛng c∏ch vµ Æ∂m b∂o an toµn. C©u h·i 1. Em h∑y n™u nh˜ng vÀt li÷u th≠Íng Æ≠Óc sˆ dÙng Æ” trÂng rau, hoa. 2. N™u t∏c dÙng cÒa c∏c dÙng cÙ trong vi÷c trÂng rau, hoa. 33
Bµi11 Æi“u ki÷n ngoπi c∂nh cÒa c©y rau, hoa Quan s∏t h◊nh tr™n, em h∑y cho bi’t c©y rau, hoa c«n nh˜ng Æi“u ki÷n ngoπi c∂nh nµo Æ” sinh tr≠Îng vµ ph∏t tri”n. 1. Nhi÷t ÆÈ MÁi loπi c©y c«n mÈt nhi÷t ÆÈ th›ch hÓp. V› dÙ : C©y cµ rËt c«n nhi÷t ÆÈ 20oC - 22oC ; c©y cµ chua c«n 20oC - 30oC ; c©y hoa hÂng c«n 18oC - 25oC. 2. N≠Ìc N≠Ìc r†t c«n thi’t cho c©y trÂng, nh†t lµ ÆËi vÌi c©y rau vµ hoa. V◊ vÀy ph∂i lu´n t≠Ìi n≠Ìc Æ∂m b∂o cho Ɔt ÆÒ n≠Ìc Æ” c©y ph∏t tri”n. Theo em nh˜ng c©y rau, hoa bfi thi’u n≠Ìc ho∆c ngÀp Ûng n≠Ìc sœ nh≠ th’ nµo ? 34
3. Énh s∏ng C©y rau, hoa c«n ÆÒ ∏nh s∏ng Æ” quang hÓp. Thi’u ∏nh s∏ng c©y sœ y’u, v≠¨n dµi, d‘ ÆÊ, mµu sæc cÒa hoa nhÓt nhπt. Do vÀy, ph∂i trÂng rau, hoa Î n¨i c„ ÆÒ ∏nh s∏ng vµ Æ∂m b∂o kho∂ng c∏ch c©y trÂng. Tπi sao ph∂i Æ∂m b∂o kho∂ng c∏ch c©y trÂng ? 4. Ch†t dinh d≠Ïng C©y rau, hoa c«n c∏c ch†t dinh d≠Ïng nh≠ Æπm, l©n, ka li,... Thi’u c∏c ch†t nµy c©y sœ cfli c‰c, d‘ bfi s©u, b÷nh ph∏ hπi lµm cho n®ng su†t thu hoπch th†p. Do vÀy, ph∂i th≠Íng xuy™n b„n ph©n cho c©y Æ” cung c†p ch†t dinh d≠Ïng kfip thÍi. 5. Kh´ng kh› C©y rau, hoa c«n kh´ng kh› Æ” quang hÓp vµ h´ h†p. Quan s∏t h◊nh tr™n, em h∑y n™u nguÂn cung c†p kh´ng kh› cho c©y. ß” Æ∂m b∂o c©y c„ ÆÒ kh´ng kh›, ta ph∂i lµm cho Ɔt t¨i xËp vµ th≠Íng xuy™n vun xÌi Æ” Ɔt kh´ng bfi d› ch∆t. Ghi nhÌ MÁi loπi c©y rau, hoa Æ“u c«n c∏c Æi“u ki÷n ngoπi c∂nh th›ch hÓp Æ” sinh tr≠Îng, ph∏t tri”n. N’u Æi“u ki÷n ngoπi c∂nh kh´ng th›ch hÓp, c©y ph∏t tri”n käm, n®ng su†t th†p. C©u h·i 1. V◊ sao ph∂i trÂng rau, hoa Î n¨i c„ ∏nh s∏ng th›ch hÓp ? 2. ß” c„ ÆÒ ch†t dinh d≠Ïng vµ n≠Ìc cung c†p cho c©y rau, hoa ng≠Íi ta ph∂i lµm g◊ ? 35
Bµi 12 TrÂng c©y RAU, HOA I - VÀt li÷u vµ dÙng cÙ - C©y rau ho∆c c©y hoa. - Cµo, d«m xÌi, b◊nh t≠Ìi n≠Ìc. - LuËng Ɔt ho∆c chÀu trÂng c©y. II - Quy tr◊nh th˘c hi÷n 1. Chu»n bfi - Ch‰n c©y Æem trÂng : + Ch‰n c©y khoŒ, th©n kh´ng bfi cong queo, g«y y’u. + Ch‰n c©y kh´ng bfi s©u, b÷nh, Ưt r‘, g∑y ng‰n. Tπi sao ph∂i ch‰n c©y theo hai ti™u chu»n tr™n ? - ߆t trÂng : Lµm nh· Ɔt, nh∆t sπch c·, gπch vÙn, s·i. ßËi vÌi trÂng c©y tr™n luËng c«n ph∂i san phºng m∆t luËng. ßËi vÌi trÂng c©y trong chÀu c«n ph∂i trÈn mÈt ›t ph©n vµo Ɔt tr≠Ìc khi cho vµo chÀu. - ChÀu trÂng c©y : + Ch‰n chÀu trÂng c©y ph∂i phÔ hÓp vÌi c©y Æem trÂng. + ChÀu trÂng c©y c„ h◊nh d∏ng, k›ch th≠Ìc r†t Æa dπng, c„ loπi to, nh·, cao, th†p, h◊nh trfln, h◊nh ch˜ nhÀt,... (H.1). H◊nh 1. MÈt sË loπi chÀu trÂng c©y 36
+ ChÀu trÂng c©y Æ≠Óc lµm bªng s¯, xi m®ng,... Ngoµi chÀu Æ≠Óc lµm bªng xi m®ng ho∆c s¯, ng≠Íi ta cfln trÂng c©y vµo chÀu lµm bªng vÀt li÷u nµo kh∏c ? + D≠Ìi Æ∏y chÀu th≠Íng c„ lÁ. LÁ Î d≠Ìi Æ∏y chÀu c„ t∏c dÙng g◊ ? 2. TrÂng c©y tr™n luËng - X∏c Æfinh vfi tr› Æ” trÂng (H.2a). MÁi loπi c©y c«n mÈt kho∂ng c∏ch nh†t Æfinh Æ” ph∏t tri”n. C©y ph∏t tri”n t∏n l∏ rÈng c«n kho∂ng c∏ch lÌn h¨n c©y ph∏t tri”n t∏n l∏ hãp. - ßµo hËc Æ” trÂng Î vfi tr› Æ∑ x∏c Æfinh (H.2b). - ß∆t c©y vµo hËc, vun Ɔt vµ †n ch∆t quanh gËc c©y (H.2c). - DÔng b◊nh t≠Ìi c„ vfli sen, t≠Ìi nhã n≠Ìc quanh gËc c©y (H.2d). Ph∂i †n ch∆t Ɔt vµ t≠Ìi nhã n≠Ìc quanh gËc c©y nhªm mÙc Æ›ch g◊ ? Kho∂ng c∏ch c©y a) X∏c Æfinh vfi tr› trÂng c©y b) ßµo hËc c) TrÂng c©y d) T≠Ìi n≠Ìc H◊nh 2. TrÂng c©y tr™n luËng 37
ChÛ ˝ : - Khi Æ∆t c©y vµo hËc kh´ng Æ” cho r‘ c©y bfi cong ng≠Óc l™n. - Sau khi trÂng n™n che cho c©y tı 3 Æ’n 4 ngµy. 3. TrÂng c©y trong chÀu - L†y m∂nh sµnh ho∆c ng„i vÏ Æ∆t l™n tr™n lÁ Î Æ∏y chÀu (H.3a). - Cho Ɔt Æ∑ chu»n bfi vµo chÀu. L≠Óng Ɔt cho vµo chÀu tu˙ theo loπi c©y trÂng to hay nh· (H.3b). - ß∆t c©y thºng Ưng Î gi˜a chÀu, cho Ɔt vµo Æ’n khi Æ«y chÀu rÂi †n ch∆t quanh gËc c©y (H.3c). - T≠Ìi nhã n≠Ìc quanh gËc c©y (H.3d). Tπi sao ph∂i t≠Ìi nhã n≠Ìc quanh gËc c©y mÌi Æ≠Óc trÂng ? a) b) c) d) 38 H◊nh 3. TrÂng c©y trong chÀu
Ghi nhÌ 1. Tr≠Ìc khi trÂng rau, hoa ph∂i ti’n hµnh ch‰n c©y vµ lµm Ɔt. 2. TrÂng c©y rau, hoa Æ≠Óc th˘c hi÷n theo tr◊nh t˘ sau : a) TrÂng c©y tr™n luËng b) TrÂng c©y trong chÀu - X∏c Æfinh vfi tr› trÂng. - ß∆t m∂nh sµnh ho∆c m∂nh - ßµo hËc. ng„i vÏ l™n tr™n lÁ Î Æ∏y - ß∆t c©y vµo hËc, vun Ɔt chÀu. vµ †n ch∆t. - Cho Ɔt vµo chÀu. - T≠Ìi n≠Ìc. - ß∆t c©y vµo chÀu vµ l†p Ɔt. - T≠Ìi n≠Ìc. C©u h·i 1. Tπi sao ph∂i ch‰n c©y khoŒ, kh´ng bfi s©u, b÷nh, Ưt r‘, g«y y’u Æ” Æem trÂng ? 2. Tπi sao ph∂i †n ch∆t Ɔt vµ t≠Ìi nhã n≠Ìc quanh gËc c©y sau khi trÂng ? 3. Tπi sao ph∂i trÈn mÈt ›t ph©n vµo Ɔt tr≠Ìc khi cho vµo chÀu ? III - ß∏nh gi∏ C∏ nh©n vµ nh„m t˘ Æ∏nh gi∏ k’t qu∂ c´ng vi÷c theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 39
Bµi 13 Ch®m s„c rau, hoa I - VÀt li÷u vµ dÙng cÙ - LuËng trÂng rau ho∆c hoa (ho∆c chÀu hoa). - CuËc ho∆c d«m xÌi. - B◊nh t≠Ìi n≠Ìc. - RÊ Æ” Æ˘ng c·. II - TH#C HIåN C§NG VIåC CH°M SïC RAU, HOA 1. T≠Ìi n≠Ìc cho c©y a) MÙc Æ›ch Tπi sao ph∂i t≠Ìi n≠Ìc cho c©y ? b) C∏ch ti’n hµnh - MÁi ngµy t≠Ìi n≠Ìc cho c©y tı 1 Æ’n 2 l«n, tu˙ theo Ɔt kh´ hay »m. - T≠Ìi n≠Ìc cho c©y vµo lÛc trÍi r©m m∏t. a) b) H◊nh 1. T≠Ìi n≠Ìc cho c©y Quan s∏t h◊nh tr™n, em h∑y n™u c∏ch t≠Ìi n≠Ìc Î h◊nh 1a vµ h◊nh 1b. 40
Ph∂i t≠Ìi thÀt Æ“u, kh´ng Æ” n≠Ìc Ɖng thµnh vÚng tr™n luËng ho∆c hËc c©y. 2. Tÿa c©y Tÿa c©y lµ nhÊ bÌt mÈt sË c©y Æ” Æ∂m b∂o kho∂ng c∏ch th›ch hÓp cho nh˜ng c©y cfln lπi. a) MÙc Æ›ch Sau khi gieo hπt, c©y th≠Íng m‰c qu∏ dµy, chen chÛc nhau n™n thi’u ch†t dinh d≠Ïng, ∏nh s∏ng. V◊ vÀy, c«n ph∂i ti’n hµnh tÿa c©y Æ” cho nh˜ng c©y cfln lπi ph∏t tri”n b◊nh th≠Íng. b) C∏ch ti’n hµnh - NhÊ nh˜ng c©y cong queo, g«y y’u, bfi s©u, b÷nh. Chÿ Æ” lπi c©y khoŒ, th©n to mÀp kh´ng bfi s©u, b÷nh theo mÈt kho∂ng c∏ch nh†t Æfinh. - N™n ti’n hµnh tÿa c©y vµo buÊi s∏ng. a) b) H◊nh 2. Tÿa c©y Em c„ nhÀn xät g◊ v“ kho∂ng c∏ch vµ s˘ ph∏t tri”n cÒa c©y cµ rËt Î h◊nh 2a, h◊nh 2b ? 41
3. Lµm c· cho rau, hoa H◊nh 3. Lµm c· H◊nh 4. Vun xÌi Ɔt a) MÙc Æ›ch Loπi b· c· dπi tr™n Ɔt trÂng rau, hoa. Em h∑y n™u t∏c hπi cÒa c· dπi ÆËi vÌi c©y rau, hoa. b) C∏ch ti’n hµnh - DÔng cuËc, d«m xÌi Æ” Ƶo h’t r‘ vµ th©n ng«m cÒa c·. - Ch‰n nh˜ng ngµy næng Æ” lµm c·. Tπi sao ph∂i ch‰n nh˜ng ngµy næng Æ” lµm c· ? 4. Vun xÌi Ɔt cho rau, hoa a) MÙc Æ›ch Sau nh˜ng trÀn m≠a to ho∆c qua nhi“u l«n t≠Ìi n≠Ìc, Ɔt th≠Íng bfi d› ch∆t. V◊ vÀy, ph∂i vun xÌi Ɔt cho rau, hoa. Theo em, vun xÌi Ɔt cho c©y rau, hoa c„ t∏c dÙng g◊ ? b) C∏ch ti’n hµnh - DÔng cuËc ho∆c d«m xÌi Æ” vun xÌi Ɔt cho rau, hoa. ChÛ ˝ kh´ng Æ≠Óc lµm Ưt r‘ c©y. - Khi xÌi, ng≠Íi ta th≠Íng k’t hÓp vun Ɔt vµo quanh gËc c©y. Vun Ɔt quanh gËc c©y c„ t∏c dÙng g◊ ? 42
Ghi nhÌ 1. Ch®m s„c c©y rau, hoa bao gÂm c∏c c´ng vi÷c nh≠ tÿa c©y, t≠Ìi n≠Ìc, lµm c·, vun xÌi Ɔt. 2. Ch®m s„c c©y rau, hoa th≠Íng xuy™n, ÆÛng k‹ thuÀt sœ tπo Æi“u ki÷n cho c©y ph∏t tri”n tËt, n®ng su†t cao. C©u h·i 1. Tÿa c©y Æ≠Óc ∏p dÙng khi nµo vµ c„ t∏c dÙng g◊ ? 2. Tπi sao ph∂i th≠Íng xuy™n t≠Ìi n≠Ìc, lµm c· vµ vun xÌi Ɔt cho rau, hoa ? III - ß∏nh gi∏ C∏ nh©n ho∆c nh„m t˘ Æ∏nh gi∏ k’t qu∂ c´ng vi÷c theo h≠Ìng d…n cÒa gi∏o vi™n. 43
3Ch≠¨ng Læp ghäp m´ h◊nh k‹ thuÀt 44
Bµi 14 c∏c chi ti’t vµ dÙng cÙ cÒa bÈ L¿P ghäp M´ h◊nh k‹ thuÀt I - chi ti’t vµ dÙng cÙ C∏c chi ti’t vµ dÙng cÙ cÒa bÈ læp ghäp m´ h◊nh k‹ thuÀt. II - nÈi dung bµi h‰c 1. Lµm quen c∏c chi ti’t vµ dÙng cÙ cÒa bÈ læp ghäp BÈ læp ghäp c„ 34 loπi chi ti’t, dÙng cÙ kh∏c nhau, Æ≠Óc ph©n thµnh 7 nh„m ch›nh : - C∏c t†m n“n. - C∏c loπi thanh thºng. - C∏c thanh ch˜ U vµ ch˜ L. - B∏nh xe, b∏nh Æai, c∏c chi ti’t kh∏c. - C∏c loπi trÙc. - ˇc vµ v›t, vflng h∑m. - CÍ-l™, tua-v›t. 2. T™n g‰i, h◊nh dπng, sË l≠Óng cÒa c∏c chi ti’t vµ dÙng cÙ 45
46
47
B∏nh Æai 50cm 48
42 49
Search
