โครงการเส้นทางท่องเที่ยวเชิงชีวิต และวัฒนธรรม

โครงการเสน้ ทางท่องเทีย่ ว เชิงชีวิตและวฒั นธรรม เกาะสชี งั โครงการได้รับการสนบั สนุนงบประมาณจาก โครงการ One Functional-Unit One Community (OFOC) จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย สถาบนั วิจยั สงั คม จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย 2560

รายงานฉบบั สมบรณู ์ โครงการเส้นทางท่องเที่ยว เชิงชีวิต และวฒั นธรรม เกาะสีชงั เสนอ โครงการ One Functional-Unit One Community (OFOC) จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั คณะผ้จู ดั ทา คณะผจู้ ดั ทา นางสาววชิ ยา โกมนิ ทร์ นายบวร ทรพั ยส์ งิ ห์ นางสาวกง่ิ กาญจน์ จงสุขไกล นางสาววนิดา คชสาร สถาบนั วิจยั สงั คม จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั 2560

คานา โครงการ OFOC (One Functional-unit One Community) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั ได้จดั ทา โครงการชุด “สชี ังยงั่ ยนื ” ข้นึ เพ่อื เป็นชุดโครงการท่จี ะทาหน้าท่ี สนับสนุนให้ประชาชนและองค์กรใน เกาะสชี งั ไดร้ ่วมกนั สรา้ งแนวทางในการพฒั นาเกาะสชี งั ใหเ้ ป็นเมอื งทป่ี ระชาชนทงั้ ในรุ่นน้ีและรุ่นอนาคตมี สภาพทางสงั คม เศรษฐกจิ และวฒั นธรรมทม่ี คี วามผาสุกยงั่ ยนื โครงการเสน้ ทางท่องเท่ยี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั เป็นหน่ึงในโครงการชุด “สชี งั ยงั่ ยนื ” ภายใต้การสนับสนุ นของโครงการ OFOC (One Functional-unit One Community) จุฬาลงกรณ์ มหาวทิ ยาลยั ปีท่ี 2 โดยโครงการเสน้ ทางท่องเท่ยี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั มวี ตั ถุประสงคห์ ลกั เพ่อื เพม่ิ แนวทางการท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมใหก้ บั เกาะสชี งั และเพม่ิ โอกาสการสรา้ งรายได้ใหก้ บั ชาวชมุ ชนเกาะสชี งั โดยรายงานฉบบั น้ีจงึ ไดม้ กี ารนาเสนอเสน้ ทางการทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะ สีชัง ประกอบไปด้วย ส่วนท่ี 1 บทนา ส่วนท่ี 2 แผนการท่องเท่ียว คือ 1. การท่องเท่ียวเชิงชีวิต 2. การทอ่ งเทย่ี วเชงิ วฒั นธรรม 3.เสน้ ทางการทอ่ งเทย่ี วใหม่ ไหวพ้ ระในถ้า 5 ถ้า เกาะสชี งั 4. จดุ ชมววิ อกี จุด ทน่ี ่าสนใจและจดุ กางเต้นทร์ บั ลมหนาว 5. แหล่งท่องเทย่ี วเชงิ อนุรกั ษ์ เกาะขามใหญ่ และส่วนที่ 3 สรุปและ ขอ้ เสนอแนะ การดาเนินการครงั้ น้ี สาเรจ็ ลุล่วงได้ด้วยความอนุเคราะห์บุคคลกรหลายฝ่ าย ได้แก่ นายอาเภอ เกาะสชี งั เจา้ หน้าทเ่ี ทศบาลตาบลเกาะสชี งั ชาวบา้ นเกาะสชี งั เจา้ อาวาสวดั จุฑาทศิ ธรรมสภารามสภาราม วรวหิ าร วดั ถ้ายายปรกิ ถ้าพรเพญ็ ถ้าคุณยายแมน้ ถ้าจกั รพงษ์ และถ้าคา้ งคาว ตลอดจนประชาชนชาว เกาะสชี งั ชาวอมั พวา ทใ่ี หข้ อ้ มลู เป็นอยา่ งดี คณะผวู้ ิจยั 2560

สารบญั หน้า 1 บทนา 3  ความเป็นมา 3  กลมุ่ เป้าหมาย 3  วตั ถุประสงค์ 3  สถานทจ่ี ดั กจิ กรรม 3  ผลทเ่ี ป็นรปู ธรรมทค่ี าดวา่ จะเกดิ ขน้ึ ในการดาเนินงาน 4  การดาเนินงาน 12 12 แผนการท่องเท่ียว 14  การทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ 17  การทอ่ งเทย่ี วเชงิ วฒั นธรรม 28  เสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วใหม่ 31  จดุ ชมววิ อกี จดุ ทน่ี ่าสนใจและจดุ กางเตน้ ทร์ บั ลมหนาว 32  แหลง่ ท่องเทย่ี วเชงิ อนุรกั ษ์ เกาะขามใหญ่ 35 36 สรปุ และข้อเสนอแนะ ปัญหาอปุ สรรคของการจดั การท่องเที่ยวเกาะสีชงั บรรณานุกรม

สารบญั ภาพ ภาพที่ 1 คณะวจิ ยั กาลงั กลา่ วชแ้ี จงความเป็นมาของโครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ หน้า ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 5 ภาพท่ี 2 ผอู้ านวยการโรงพยาบาลเกาะสชี งั กล่าวใหค้ าแนะนา ขอ้ เสนอแนะแก่ คณะผวู้ จิ ยั 6 ภาพท่ี 3 ตวั แทนชาวบา้ นเกาะสชี งั เขา้ รว่ มโครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และ วฒั นธรรมเกาะสชี งั 6 ภาพท่ี 4 พระสงฆป์ ระจาถ้าคา้ งคาวกาลงั อธบิ ายชอ่ งทางผจญภยั 7 ภาพท่ี 5 คณะผวู้ จิ ยั และชาวบา้ นเดนิ สารวจวดั ในถ้า 7 ภาพที่ 6 คณะผวู้ จิ ยั ขอคาแนะนาจากผใู้ หญ่บา้ นเกาะขามใหญ่ 8 ภาพท่ี 7 คณะผวู้ จิ ยั ขอคาแนะนาจากนายอาเภอเกาะสชี งั 8 ภาพที่ 8 คณะผวู้ จิ ยั ขอคาแนะนาจากผอ.การทอ่ งเทย่ี วแห่งประเทศไทย (ททท.) 9 สานกั งานสมทุ รสงคราม ภาพที่ 9 คณะผวู้ จิ ยั พดู คุยกบั ผรู้ เิ รมิ่ สรา้ งตลาดน้าอมั พวา 9 ภาพที่ 10 แลกเปลย่ี นขอ้ มลู จากนกั ปราชญแ์ ละชาวบา้ นอมั พวา 10 ภาพท่ี 11 ศกึ ษากจิ กรรมส่งเสรมิ การท่องเทย่ี วในพน้ื ทอ่ี มั พวา จงั หวดั สมทุ รสงคราม 11 ภาพที่ 12 แหลง่ ท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ 13 ภาพท่ี 13 สถานทจ่ี ดั งานเชงิ วฒั นธรรม 16 ภาพท่ี 14 ป้ายทางเขา้ ถ้าพรเพญ็ 18 ภาพที่ 15 จดุ ชมววิ บรเิ วณถ้าพรเพญ็ 18 ภาพท่ี 16 พระอาจารยส์ ุข ปัญญาวฑฒโน เป็นเจา้ สานกั สงฆ์ และเป็นผดู้ แู ล ถ้าพรเพญ็ 19 พรอ้ มกบั ชาวบา้ น ภาพที่ 17 ชาวบา้ นกาลงั สกั การะพระในถ้าพรเพญ็ 19 ภาพท่ี 18 สถานทส่ี กั การะพระในถ้ายายปรกิ 20

สารบญั ภาพ (ต่อ) ภาพท่ี 19 สถานทป่ี ฏบิ ตั ธิ รรม “หอ้ งสมาธ”ิ ในถ้ายายปรกิ หน้า ภาพที่ 20 แผนผงั ท่องเทย่ี วบรเิ วณถ้ายายปรกิ 21 ภาพที่ 21 พระพุทธรปู ปางสมาธิ สเี หลอื ง ทใ่ี หญ่ทส่ี ุดในเกาะสชี งั 21 ภาพท่ี 22 เสน้ ทางเดนิ ลงถ้าจกั รพงษ์ 22 ภาพที่ 23 พระประจาในถ้าจกั รพงษ์ 23 ภาพท่ี 24 ป้ายบอกทางเขา้ ถ้ายายแมน้ 23 ภาพที่ 25 พระประจาในถ้าคุณยายแมน้ และลกั ษณะตะแกรงทก่ี นั นกและคา้ งคาว 24 ภาพที่ 26 รปู พระแกะสลกั บนผนงั ถ้าคา้ งคาว 24 ภาพที่ 27 ช่องทางผญจภยั ภายในถ้าคา้ งคาว 25 ภาพที่ 28 บรเิ วณทค่ี า้ งคาวพกั อาศยั ในถ้า 26 ภาพที่ 29 เสน้ ทางการท่องเทย่ี ว(ไหวพ้ ระในถ้า 5 ถ้า และเทย่ี วถ้าแบบ adventure) 26 ภาพท่ี 30 เสน้ ทางขนหนิ และจดุ ชมววิ ทน่ี ่าสนใจ 27 ภาพที่ 31 จดุ กางเตน้ ทร์ บั ลมหนาว 28 ภาพท่ี 32 เสน้ ทางจดุ ชมววิ อกี จดุ ทน่ี ่าสนใจและจดุ กางเตน้ ทร์ บั ลมหนาว 29 ภาพท่ี 33 บรรยากาศในเกาะขามใหญ่ 30 31

บทนา ความเป็ นมา เกาะสชี งั เป็นเกาะทม่ี คี วามสาคญั ทางประวตั ขิ องชาตไิ ทยในฐานะท่เี ป็นเพยี งเกาะเดยี วในประเทศ ไทยทม่ี พี ระราชฐานในพระบาทสมเดจ็ พระจุลเกลา้ เจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี 5 และเป็นทป่ี ระทบั พกั ผอ่ นและรกั ษา พระวรกายของเจ้านายไทยหลายพระองค์ นอกจากน้ีเกาะสีชังยังมีธรรมชาติมีความงดงามและ สภาพแวดลอ้ มสมบรู ณ์ทงั้ ยงั ตงั้ อยไู่ ม่ไกลจากกรงุ เทพมหานคร เกาะสีชงั เป็นท่รี ู้จกั มายาวนาน เกาะสชี งั ในวนั น้ี นอกจากจะเป็นแหล่งท่อี ยู่อาศยั ของชาวบ้าน ชาวประมงทท่ี ามาหากนิ กบั ทะเลแลว้ เกาะสชี งั ยงั เป็นหน่ึงในจุดมงุ่ หมายปลายทางของนักท่องเทย่ี วทส่ี นใจ เย่ียมชมทงั้ ธรรมชาติท่ีงดงามรอบเกาะและสถานท่ีท่องเท่ียวท่ีสาคัญของเกาะ สภาพทางเศรษฐกิจ การดารงชวี ติ และสภาพแวดลอ้ มของผคู้ นในเกาะสชี งั จงึ มพี ลวตั รและเปลย่ี นแปลงไปอยา่ งหลกี เลย่ี งไมไ่ ด้ จากการดาเนินโครงการประวัติศาสตร์ร่วมสร้าง สชี งั ยนั่ ยนื ในชุดโครงการชุด “สชี งั ยงั่ ยนื ” ใน ระหว่างเดอื นมกราคม 2558 ถงึ เดอื นธนั วาคม 2558 พบว่า ประชาชนชาวเกาะสชี งั หลายกลุม่ มสี ่วนรว่ มใน การพฒั นาและสร้างความเจรญิ รุ่งเรอื งให้เกาะสีชงั มาโดยตลอด เกาะสชี งั ในวนั น้ีเป็นหน่ึงในเกาะท่เี ป็น เป้าหมายการเดินทางท่องเท่ียวเพ่ือพักผ่อนและเรียนรู้ของครอบครวั นักท่องเท่ียวทัง้ ชาวไทยและ ต่างประเทศ อยา่ งไรกต็ าม แมช้ าวเกาะสชี งั ส่วนใหญ่จะไดร้ บั ประโยชน์จากการเพม่ิ ขน้ึ ของนกั ท่องเทย่ี ว โดยเฉพาะกลุ่มทป่ี ระกอบอาชพี ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การท่องเทย่ี ว ไดแ้ ก่ รา้ นอาหาร ผใู้ หบ้ รกิ ารขนส่ง ผใู้ หท้ พ่ี กั หรอื ผทู้ าการค้าขายในบรเิ วณตลาดท่าล่าง เป็นต้น แต่จะพบว่าชาวเกาะสชี งั ผทู้ ป่ี ระกอบอาชพี ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง กบั ประมง และการค้าขายในบริเวณอ่ืนๆ ในพ้ืนท่ีเกาะสีชงั ยงั ได้รบั ผลประโยชน์จากการเติบโตของ การท่องเท่ยี วในพ้นื ท่อี ย่างจากดั ในขณะท่กี ารเปล่ยี นแปลงทางสภาพแวดล้อมของพ้นื ท่ี นโยบายและ การจดั การของผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งยงั ไดท้ าใหช้ าวบา้ นบางกลุม่ สญู เสยี พลงั ในการขบั เคล่อื นเศรษฐกจิ ทจ่ี ะหลอ่ เลย้ี ง ทงั้ ชุมชนและครอบครวั ของตนเอง ในแผนการพฒั นาการท่องเทย่ี วแห่งชาติ ปีพ.ศ. 2555-2559 ระบุว่า โอกาสว่า การเปลย่ี นแปลงท่ี สาคญั ประการหน่ึงของการท่องเท่ยี วในประเทศไทยคอื กระแสความรบั ผดิ ชอบต่อสงั คมและสงิ่ แวดล้อม และการอนุรกั ษ์วฒั นธรรมและประเพณีของพน้ื ถน่ิ ซง่ึ กระแสความต้องการของนักท่องเทย่ี วลกั ษณะน้ีเป็น แนวคดิ ท่เี ก่ยี วเน่ืองกบั แนวคดิ การพฒั นาทย่ี งั่ ยนื (Sustainable Development Goals) ซ่งึ ถอื เป็น “เปล่ยี น ถ่ายเขา้ ส่อู ุตสาหกรรมท่องเท่ยี วไปสู่การจดั การทค่ี านึงถงึ ขดี ความสามารถการรองรบั ของธรรมชาตชิ ุมชน ขนบธรรมเนียม ประเพณีวฒั นธรรม และวถิ ชี วี ติ ความเป็นอยู่ของชุมชน และมุ่งเน้นสง่ิ แวดล้อมและฐาน โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 1

ทรพั ยากร” ซง่ึ ถอื เป็นโอกาสในการจดั การการท่องเทย่ี วด้านวฒั นธรรม วถิ ชี วี ติ และธรรมชาตขิ องประเทศ ไทยใหเ้ ป็นทร่ี จู้ กั และไดร้ บั การยอมรบั ในระดบั สากล” (หน้า 9) โครงการเส้นทางท่องเท่ยี วเพ่อื ชีวติ และวฒั นธรรมเกาะสีชงั จดั ทาโดยของสถาบนั วจิ ยั สงั คม จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั มคี วามมุ่งหมายท่จี ะเพม่ิ โอกาสทางเศรษฐกจิ และสงั คมของคนเกาะสชี งั ทงั้ กลุ่ม อาชพี ประมง อาชพี คา้ ขายและธุรกจิ ต่างๆ รวมทงั้ ชาวเกาะสชี งั โดยทวั่ ไปเพอ่ื เป็นการเพมิ่ โอกาสในการสรา้ ง รายไดใ้ ห้กบั ครอบครวั ของชาวบา้ น เพ่อื เพม่ิ พลงั ในการขบั เคล่อื นเศรษฐกจิ และสงั คมของพน้ื ท่ี ทงั้ ยงั เป็น การขยายโอกาสการพฒั นาการท่องเทย่ี วอย่างยงั่ ยนื ของเกาะสชี งั และเป็นการสรา้ งโอกาสใหน้ กั ทอ่ งเทย่ี ว ทงั้ ชาวไทยและต่างประเทศได้เรยี นรู้วิถีประวัติศาสตร์ ชีวิตและวฒั นธรรมของชาวเกาะสีชัง รวมทงั้ เพลดิ เพลนิ กบั ความสวยงามของธรรมชาตขิ องเกาะสชี งั อย่างไรกต็ าม จากเอกสารการประชุม Earth Summit ท่กี รงุ รโิ อเดอจาเนโร ประเทศ บราซลิ ในปี ค.ศ. 1992 ท่ปี ระชุมใหค้ วามสาคญั กบั ประเดน็ ปัญหาผลกระทบของการพฒั นาและการท่องเทย่ี วในระยะท่ี ผ่านมา จนกระทงั่ มกี ารลงนามในการพฒั นาการท่องเทย่ี วแบบยงั่ ยนื ซง่ึ เป็นทม่ี าสาคญั ของการท่องเทย่ี ว เชงิ นิเวศและเชงิ วฒั นธรรม การท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรม เรม่ิ มกี ารกล่าวถงึ มากขน้ึ ในระยะหลงั โดยเน้ือหาสาคญั ของ การท่องเทย่ี วเชงิ วฒั นธรรมคอื การจดั การท่องเทย่ี วทม่ี ุ่งเน้นประโยชน์ของนักท่องเทย่ี วและชุมชน โดยท่ี นกั ท่องเทย่ี วจะไดร้ บั ประสบการณ์และมสี ่วนรว่ มในวถิ ชี วี ติ ทอ่ี าจจะพบเหน็ ไดย้ ากจากชวี ติ ประจาวนั (ของ นกั ท่องเทย่ี ว) ในขณะทช่ี ุมชนทเ่ี ป็นแหล่งท่องเทย่ี วจะไดป้ ระโยชน์ทางเศรษฐกจิ ไดก้ ารจา้ งงาน ไดร้ ายไดท้ ่ี สูงข้นึ จากการขายสินค้าและบริการ ในขณะท่ีชุมชนยงั คงสภาพแวดล้อมวิถีชีวิตแบบเดิมท่ีสามารถ สนองตอบความตอ้ งการของชุมชนไดท้ งั้ ในปัจจุบนั และอนาคต “วฒั นธรรม” ความหมาย นกั วฒั นธรรมคนสาคญั ของโลก Raymon Williams ไดส้ รปุ ว่า วฒั นธรรมเป็นเรอ่ื งทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั วถิ ี ชวี ติ ของคนและกล่มุ คน วฒั นธรรมอาจจะมคี วามแตกต่างกนั ตามรปู แบบกจิ กรรมของสงั คมนนั้ ๆ และรวมถงึ งานศิลปะและกจิ กรรมวชิ าการ ดงั นัน้ วฒั นธรรมจงึ เป็นเร่อื งของการพฒั นาทางวฒั นธรรมทงั้ ของปัจเจก บุคคลและของกลุ่มคน ทเ่ี ป็นทงั้ ลกั ษณะทเ่ี ป็นมรดกตกทอด เป็นประเพณี และรวมถงึ วถิ ปี ฏบิ ตั แิ ละวถิ ชี วี ติ ของคนในปัจจบุ นั (Smith, 2003) การท่องเทย่ี วเชงิ วฒั นธรรม ในงานวจิ ยั น้ีจงึ เป็นการท่องเทย่ี วทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั วฒั นธรรมและวถิ ชี วี ติ ของ ชาวเกาะสชี งั ทงั้ ท่เี ป็นสงิ่ ทถ่ี ่ายทอดมาแต่บรรพบุรุษ เป็นสิ่งทช่ี ุมชนเหน็ ว่าดงี ามถูกตอ้ งเหมาะสมกบั โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 2

สงั คมของคนเกาะสชี งั รวมถงึ วถิ ชี วี ติ ของกลุ่มคนเกาะสชี งั กลมุ่ ต่างๆ เช่น กลุ่มชาวประมง กลุ่มคนทาอาชพี แปรรปู กล่มุ คนต่างๆ เป็นตน้ กล่มุ เป้าหมาย 1. ประชาชนทอ่ี ยอู่ าศยั ในเกาะสชี งั จานวน 7 หมบู่ า้ น 2. หน่วยงานราชการและองคก์ รทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง 3. นสิ ติ และบคุ ลากรจฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ทม่ี คี วามสนใจเกย่ี วกบั แนวคดิ เมอื งยงั่ ยนื ความรเู้ ก่ยี วกบั เกาะสชี งั วตั ถปุ ระสงค/์ เป้าหมายระยะยาว เพอ่ื ใหช้ ุมชนเกาะสชี งั มแี นวทางการพฒั นาเกาะสชี งั ใหเ้ ป็นพน้ื ทท่ี ป่ี ระชาชนทงั้ ในปัจจบุ นั และในอนาคต มสี ถานภาพทางเศรษฐกจิ สงั คมและวฒั นธรรมอยา่ งผาสุก ท่ามกลางทรพั ยากรทส่ี มบรู ณ์และสวยงาม วตั ถปุ ระสงค/์ เป้าหมายของโครงการ ระยะที่ 1 (โครงการประวตั ศิ าสตรร์ ว่ มสรา้ ง สชี งั ยงั่ ยนื ) 1. เพอ่ื เสรมิ ศกั ยภาพของแกนนากลุ่มต่างๆ ในเกาะสชี งั ใหก้ ารเรยี นรตู้ นเอง 2. เพอ่ื สรา้ งและจดั ทาประวตั ศิ าสตร์ (ชมุ ชน) เกาะสชี งั ผา่ นกระบวนการความจารว่ มของสงั คม ระยะที่ 2 (โครงการเส้นทางท่องเที่ยวเชิงชีวิต-วฒั นธรรม เกาะสีชงั ) (2559) 1. เพ่อื เพม่ิ แนวทางการทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมใหก้ บั เกาะสชี งั 2. เพ่อื เพม่ิ โอกาสการสรา้ งรายไดใ้ หก้ บั ชาวชุมชนเกาะสชี งั สถานที่จดั กิจกรรม ชุมชนในพน้ื ทเ่ี กาะสชี งั อาเภอเกาะสชี งั จงั หวดั ชลบุรี ผลที่เป็นรปู ธรรมท่ีคาดว่าจะเกิดขึน้ จากการดาเนินงาน 1. เสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ วฒั นธรรม 2. ชาวบา้ นในพน้ื ทเ่ี กาะสชี งั มโี อกาสในการสรา้ งรายไดเ้ พมิ่ มากขน้ึ จากการท่องเทย่ี ว แนวทางในการทางานพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 3

การดาเนิ นงาน โครงการไดด้ าเนนิ กจิ กรรมทส่ี าคญั เพอ่ื ใหบ้ รรลตุ าม โครงการได้ แก่ 1. การศึกษาเอกสาร เพ่อื ศกึ ษาถงึ ลกั ษณะการท่องเทย่ี วในพน้ื ท่เี กาะสชี งั และศกั ยภาพของการ ท่องเทย่ี วของเกาะสชี งั ในอนาคต 2. การจดั การประชุมเพ่ือแนะนาโครงการ และรบั ฟังความคดิ เห็นจากกลุ่มผู้มสี ่วนเก่ียวขอ้ ง ไดแ้ ก่ ตวั แทนเทศบาลเกาะสชี งั ตวั แทนหน่วยงานราชการในเกาะสชี งั ผนู้ าชุมชนในเกาะสีชงั และตวั แทน กลุ่มอาชพี ต่างๆ ในพน้ื ท่เี กาะสชี งั เพ่อื ร่วมกนั วเิ คราะหโ์ ครงการวจิ ยั และศกั ยภาพของเกาะสชี งั ในการ ดาเนนิ กจิ กรรมตามโครงการวจิ ยั โดยในการประชมุ ชนทงั้ น้ีมผี เู้ ขา้ รว่ มประชุมจานวนทงั้ สน้ิ 22 คน ทป่ี ระชุมมขี อ้ เสนอเกย่ี วกบั การดาเนินงานโครงการวจิ ยั ไดแ้ ก่ 1. การจดั การท่องเท่ยี วถ้าในเกาะสชี งั เน่ืองจากเกาะสชี งั มถี ้าท่มี คี วามสวยงามหลายแห่ง และท่ี ผ่านมายงั ไมม่ กี ารทากจิ กรรมส่งเสรมิ การท่องเทย่ี วถ้าอย่างชดั เจน จงึ เสนอใหม้ กี ารสารวจถ้าในเกาะสชี งั เพอ่ื วเิ คราะหเ์ รอ่ื งการท่องเทย่ี วต่อไป 2. ใหม้ กี ารศกึ ษาและวเิ คราะหศ์ กั ยภาพของแหล่งทอ่ งเทย่ี วสภาพพน้ื ท่ี วถิ ชี วี ติ และวฒั นธรรมของ ชาวเกาะสชี งั เพ่อื คน้ หาแหล่งท่องเทย่ี วเพม่ิ เตมิ เช่น เช่น วดั เก่าแก่ บา้ นเรอื นเก่า จุดชมววิ การประกอบ อาชพี ประมง และอาชพี ทต่ี ่อเน่อื ง เชน่ การทาปลาแหง้ เป็นตน้ 3. สารวจศกั ยภาพของแหล่งท่องเท่ยี ว นักวจิ ยั ร่วมกบั แกนนาชาวบา้ นและกลุ่มอาชพี ร่วมร่วมกนั สารวจแหล่งท่องเทย่ี วตามทไ่ี ดร้ บั คาแนะนาจากการประชุม ไดแ้ ก่ การสารวจถ้าในพน้ื ท่ีเกาะสชี งั จานวน 5 ถ้า การสารวจเสน้ ทางคมนาคมและจุดชุมววิ ทย่ี งั ไม่รบั ความนิยมรอบเกาะ จานวน 3 จุด สารวจวดั และ บา้ นเรอื นและสง่ิ ก่อสรา้ งเก่าแก่ของเกาะทช่ี าวบา้ นรวมทงั้ สถานทเ่ี ก่าแก่ทช่ี าวบา้ นเหน็ วา่ มคี วามน่าสนใจ 4. ปรกึ ษาหารอื กบั ผู้มปี ระสบการณ์ดา้ นการท่องเท่ียว ทมี วจิ ยั และชาวบ้านเกาะสชี งั ได้นาข้อมูล โครงการและผลการสารวจแหล่งท่องเทย่ี วเกาะสชี งั ตามโครงการเพ่อื รบั ฟังขอ้ เสนอแนะจากผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การท่องเท่ยี วของเกาะสชี งั ได้แก่ นายอาเภอ ปลดั เทศบาล ผู้นาชุมชน พระสงฆ์ รา้ นค้า กลุ่มธุรกจิ อ่นื ท่ี เกย่ี วขอ้ ง เช่น รา้ นอาหาร รถสามลอ้ รถมอเตอรไ์ ซคใ์ หเ้ ช่า ชาวประมง เป็นตน้ 5. ทมี วจิ ยั และแกนนาชุมชนร่วมเรยี นรู้เร่อื งการจดั การท่องเทย่ี วชุมชนทป่ี ระสบความสาเรจ็ โดย คณะทางานไดเ้ ดนิ ทางไปสมั ภาษณ์และปรกึ ษาหารอื นายกเทศบาลตาบลอาเภออพั วา ผนู้ าชุมชนตาบลสวน หลวง อาเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม และผู้อานวยการการท่องเท่ียว พ้ืนท่ี อัมพวา จังหวัด โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 4

สมุทรสงคราม เพ่อื ถอดบทเรยี นการทางาน และเรยี นรู้เก่ยี วกบั การจดั การการท่องเท่ยี วในพ้นื ท่อี มั พวา จงั หวดั สมุทรสงคราม ตลอดจนปรกึ ษาหารอื แนวทางการจดั การท่องเท่ยี วในพน้ื ท่เี กาะสชี งั ตามประเด็น การศกึ ษา 6. การสรุปเสน้ ทางการท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรม ทมี นักวจิ ยั และชาวเกาะสชี งั ร่วมกนั จดั ทา แผนการทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั และจดั ทารายงาน  การประชมุ เพื่อชี้แจงโครงการเส้นทางท่องเที่ยวเชิงชีวิต และวฒั นธรรมเกาะสีชงั การดาเนนิ งานจดั ประชุมเพ่อื ชแ้ี จงโครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั จดั ขน้ึ ในวนั ท่ี 4 พฤษภาคม 2559 ณ หอ้ งประชุมโรงพยาบาล เกาะสชี งั ภาพที่ 1 คณะวจิ ยั กาลงั กล่าวชแ้ี จงความเป็นมาของโครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรม เกาะสชี งั โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 5

ภาพท่ี 2 ผอู้ านวยการโรงพยาบาลเกาะสชี งั กลา่ วใหค้ าแนะนา ขอ้ เสนอแนะแก่คณะผวู้ จิ ยั ภาพที่ 3 ตวั แทนชาวบา้ นเกาะสชี งั เขา้ รว่ มโครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 6

 การศึกษาเส้นทางท่องเที่ยวเชิงชีวิต การสารวจพน้ื ทเ่ี กาะสชี งั เพ่อื หาเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ โดยมชี าวเกาะสชี งั เป็นผแู้ นะนาไปยงั สถานทต่ี ่างๆ บนเกาะสชี งั ภาพที่ 4 พระสงฆป์ ระจาถ้าคา้ งคาวกาลงั อธบิ ายชอ่ งทางผจญภยั ภาพท่ี 5 คณะผวู้ จิ ยั และชาวบา้ นเดนิ สารวจวดั ในถ้า 7 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

ภาพที่ 6 คณะผวู้ จิ ยั ขอคาแนะนาจากผใู้ หญ่บ้านเกาะขามใหญ่ ภาพที่ 7 คณะผวู้ จิ ยั ขอคาแนะนาจากนายอาเภอเกาะสชี งั 8 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

 เรยี นรเู้ ร่อื งการจดั การท่องเที่ยวโดยชุมชนท่ี อาเภออพั วา จงั หวดั สมทุ รสงคราม ภาพที่ 8 คณะผวู้ จิ ยั ขอคาแนะนาจากผอ.การท่องเทย่ี วแห่งประเทศไทย (ททท.) สานกั งานสมทุ รสงคราม ภาพท่ี 9 คณะผวู้ จิ ยั พดู คุยกบั ผรู้ เิ รมิ่ สรา้ งตลาดน้าอมั พวา 9 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

ภาพที่ 10 แลกเปลย่ี นขอ้ มลู จากนกั ปราชญแ์ ละชาวบา้ นอมั พวา โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 10

ภาพที่ 11 ศกึ ษากจิ กรรมสง่ เสรมิ การทอ่ งเทย่ี วในพน้ื ทอ่ี มั พวา จงั หวดั สมทุ รสงคราม โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 11

แผนการท่องเท่ียว จากการดาเนินงานในโครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรม เกาะสชี งั ซง่ึ เป็นการศกึ ษา เสน้ ทางการท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมของเกาะสชี งั โดยใชก้ ระบวนการแบบมสี ่วนรว่ มของประชาชน ชาวเกาะสชี งั หน่วยงานราชการ และผมู้ ปี ระสบการณ์ สามารถสรปุ แนวทางการท่องเทย่ี วทน่ี ่าสนใจ ไดด้ งั น้ี ดงั น้ี เส้นทางการท่องเที่ยวเชิงชีวิตและวฒั นธรรมของเกาะสีชงั จากการศึกษาเอกสาร งานวิจยั บทเรยี น และการสมั ภาษณ์ผู้ท่เี ก่ียวข้องเกาะสชี งั เป็นเกาะท่ี ประชาชนเก่าแก่ของพน้ื ทป่ี ระกอบอาชพี ทางการประมง อาชพี ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั เรอื ขนส่งสนิ คา้ ทจ่ี ะแวะรบั ส่ง สนิ คา้ ในบรเิ วณรอบเกาะ และอาชพี ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การทอ่ งเทย่ี ว เชน่ โรงแรม หอ้ งพกั รา้ นอาหาร รถสามลอ้ เครอ่ื งรบั จา้ ง และใหเ้ ช่ารถมอเตอรไ์ ซค์ การทอ่ งเทย่ี วทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ชวี ติ ทส่ี ามารถดาเนินการในเกาะสชี งั ได้ ทส่ี าคญั ไดแ้ ก่ 1. การท่องเท่ียวเชิงชีวิต การท่องเทย่ี วท่สี ามารถดาเนินการไดต้ ่อเน่ืองจากการท่องเท่ยี วตาม สถานท่สี าคญั และธรรมชาติ ซ่งึ เป็นการท่องเท่ยี วแบบเดิมท่เี ป็นท่นี ิยมของนักท่องเท่ยี วท่เี ดนิ ทางเข้า ท่องเทย่ี วในเกาะสชี งั คอื การสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ เสน้ ทางการทอ่ งเทย่ี วทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั การประกอบอาชพี ของชาว เกาะสชี งั ได้แก่ อาชพี ทางการประมง สามารถท่จี ะจดั การท่องเท่ยี วทเ่ี ก่ยี วข้องกบั อาชพี ทางการประมง เช่น การตกหมกึ จบั ปู การเกบ็ หอย เป็นต้น ซง่ึ ในการท่องเทย่ี วลกั ษณะน้ี สามารถดาเนินการไดผ้ ่านกลุ่ม ประมงพน้ื บา้ นเกาะสชี งั ทม่ี เี รอื ประมงและยงั ประกอบอาชพี การประมง นอกจากน้ใี นทกุ ๆ เชา้ สะพานท่าบนซง่ึ เป็นท่าจอดเรอื ประมง จะมบี รรยากาศทค่ี กึ คกั เป็นอยา่ งมาก เน่ืองจากจะเป็นเวลาทช่ี าวบา้ นจะนาเรอื ประมงมาจอดแลว้ นาสตั วท์ ะเลทห่ี ามาได้ โดยเฉพาะปลาหมกึ สดๆ ขน้ึ มาขาย ณ บรเิ วณน้ี นักท่องเทย่ี วยงั สามารถเหน็ บรรยากาศของชาวบา้ นและชาวประมงมาร่วมกนั ทา กจิ กรรม เช่น ขนสง่ ปลา ทาปลาหมกึ ตากปลาหมกึ และปลดอวน เป็นตน้ โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 12

แหล่งท่องเท่ียวเชิงชีวิต ภาพท่ี 12 แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ 13 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

2. การท่องเท่ียวเชิงวฒั นธรรม ต่อยอดจากกจิ กรรมเดมิ พบว่า ในแต่ละปี ชาวเกาะสชี งั นาโดย เทศบาลเกาะสชี งั และอาเภอเกาะสชี งั และชาวเกาะสชี งั ได้จดั กจิ กรรมทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ประเพณีทส่ี าคญั ทม่ี ี ลักษณะเป็ นการเฉพาะท่ีมีความน่าสนใจและสามารถท่ีจะนามาเป็ นจุดสร้างความน่าสนใจให้กั บ การทอ่ งเทย่ี วของเกาะสชี งั ในชว่ งเวลาต่างๆ ไดแ้ ก่  ประเพณีวนั ไหล ในพน้ื ท่เี กาะสชี งั จะมกี ารจดั งานวนั ไหลในวนั ท่ี 16-18 เมษายน ของทุกปี โดยในวนั สงกรานต์เดมิ เป็นวนั พกั ผ่อนของชาวเกาะทห่ี ยุดพกั จากการออกเรอื ประมงและชาวเกาะสชี งั ทุกเพศทกุ วยั และทุกอาชพี ท่ี เดนิ ทางไปทางานในพน้ื ท่อี ่นื ๆ เดินทางกลบั บ้านท่เี กาะสชี งั เพ่อื พกั ผ่อนและรวมญาตพิ ่นี ้อง โดยปกตชิ าว เกาะสชี งั จะไม่นิยมเล่นน้าวนั สงกรานต์เหมอื นทอ่ี ่นื เน่ืองจากเกาะสชี งั มสี ภาพเป็นเกาะท่ไี ม่มแี หล่งน้า จะ อาศัยน้าฝนและซ้ือน้าจากจงั หวดั ชลบุรเี ป็นหลัก แต่คนเกาะสีชงั จะมีกิจกรรมท่ีสนุกสนานร่วมกันคือ กจิ กรรมอุ้มสาวลงน้า ในวนั ท่ี 18 เมษายน ซง่ึ จะเป็นกจิ กรรมทจ่ี ดั กนั เป็นประจาทกุ ปี โดยชาวเกาะสชี งั จะลง เรอื ขา้ มไปเกาะขาม ซ่งึ เป็นเกาะทม่ี ขี นาดอนั ดบั สองรองจากเกาะสชี งั และนัง่ เรอื ประมาณ 15 นาที โดยใน ประเพณีอุ้มสาวลงน้าคอื การทช่ี ายหนุ่มหรอื ผู้สูงวยั ชาวเกาะสชี งั จะอุ้มอนุญาตอุ้มสตรชี าวเกาะลงเล่นน้า ทะเลพรอ้ มอวยพรกนั และกนั อย่างสนุกสนาน ปัจจบุ นั ประเพณอี ุ้มสาวลงน้าถอื เป็นกจิ กรรมทเ่ี ทศบาลใชใ้ ห้ ความสาคญั และจดั ประชาสมั พนั ธเ์ พ่อื ขยายการทอ่ งเทย่ี ว  ประเพณีวนั กองข้าว เป็นประเพณีซ่งึ จดั ให้มขี น้ึ ต่อจากวนั ไหล คอื วนั ท่ี 19 เมษายนของทุกปี โดยชาวเกาะสีชงั จะ รว่ มกนั ทาพธิ กี องขา้ ว ณ พระจฑุ าธุชราชฐาน (พระราชวงั เดมิ ) บรเิ วณหน้าศาลศรชี โลธรเทพ โดยจะทารปู ผหู้ ญงิ ผชู้ ายท่เี รยี กว่ารปู ปัน้ ไอเ้ มฆไอ้หมอก แล้วนาอาหารถวายรูปปัน้ ซง่ึ ชาวบา้ นพรอ้ มใจกนั จดั ขา้ วปลา อาหารหวาน–คาว มารบั ประทานร่วมกนั แต่จะจดั แบ่งอาหารส่วน หน่ึงเพ่อื เป็นเคร่อื งเซ่นสงั เวย โดยนา อาหารใส่กระทงแลว้ จดุ ธปู กล่าวอญั เชญิ ผสี างเทวดามารบั เครอ่ื งสงั เวยเหล่านนั้ พรอ้ มกบั ขอพรใหอ้ ย่เู ยน็ เป็นสุข ทามาค้าขายได้กาไรดี มคี วามเจรญิ ก้าวหน้าในอาชพี แล้วจงึ รบั ประทานอาหารร่วมกนั ถือเป็น การเซ่นดวงวญิ ญาณของบรรพบุรุษ มเี ดก็ แต่งตวั เป็นผแี อบอย่หู ลงั ศาล เม่อื ไดเ้ วลาจะมกี ารเรยี กผมี ากนิ อาหาร เมอ่ื เสรจ็ พธิ ชี าวเกาะกจ็ ะวง่ิ ไล่ผลี งน้า ประเพณีน้จี ดั ขน้ึ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความสนุกสนาน เกดิ ความสมคั รสมานสามคั คี สรา้ งสมั พนั ธไมตรที ด่ี ตี ่อ กนั จนเป็นประเพณี ต่อเน่อื งและเมอ่ื ไดป้ ฏบิ ตั ติ ามประเพณแี ลว้ กจ็ ะเกดิ กาลงั ใจในการประกอบ อาชพี หรอื ธุรกจิ ต่างๆ โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 14

 การไหว้ขอพรเจ้าพ่อเขาใหญ่ ศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่ เกาะสชี งั มสี ถานท่ศี กั ดสิ ์ ทิ ธทิ ์ ่เี ป็นท่เี คารพและมชี ่อื เสยี ง ได้แก่ศาลเจา้ พ่อเขาใหญ่ ซ่งึ เป็นท่ี เคารพของคนเกาะสชี งั คนไทยเชอ้ื สายจนี จากทวั่ ประเทศ รวมถงึ คนจนี จากต่างประเทศดว้ ย ในแต่ละปีมี นกั ทอ่ งเทย่ี วเดนิ ทางเขา้ เกาะสชี งั เพอ่ื สกั การะศาลเจา้ พ่อเขาใหญ่จานวนมากกจิ กรรมการสกั การะเจา้ พ่อเขา ใหญ่ทส่ี าคญั ไดแ้ ก่ 1.ประเพณรี บั สม้ และปิดฮเู้ จา้ พ่อเขาใหญ่ ประมาณก่อนเทศกาลตรษุ จนี 2 สปั ดาห์ หรอื ตามฤกษ์ท่ี ศาลกาหนด 2.ประเพณไี หวต้ รษุ จนี ตรงกบั วนั ตรษุ จนี ของทกุ ปี 3. ประเพณนี มสั การเจา้ พ่อเขาใหญ่ ประมาณ 45 วนั หลงั เทศกาลตรษุ จนี หน่งึ ในความสนใจของนกั ท่องเทย่ี วทม่ี ตี ่อเกาะสชี งั อยา่ งต่อเน่อื งเป็นเวลานานคอื เจา้ พ่อเขาใหญ่ ซง่ึ เป็นหนิ ยอ้ ยในถ้าท่มี รี ูปลกั ษณะเหมอื นศรี ษะของมนุษยบ์ นเขาใหญ่ ซ่งึ สาหรบั ผูศ้ รทั ธาแล้วเจา้ พ่อใหญ่มี คุณลกั ษณะพเิ ศษคอื เกดิ ขน้ึ เองในถ้าบนเขาภูเขากลางทะเลและหนั หน้าไปทางทศิ ตะวนั ออกท่เี ป็นน้า ซ่งึ ชาวจนี โบราณเชอ่ื วา่ “เป็นสงิ่ ศกั ดสิ ์ ทิ ธม์ หศั จรรย”์ กลุ่มนักท่องเท่ยี วชาวไทยเช้อื สายจนี และชาวจนี ท่มี ากราบไหว้ขอพรจากเจ้าพ่อเขาใหญ่แห่ง เกาะสชี งั โดยจะเช่อื ว่า หากใครไดก้ ราบไหวเ้ จา้ พอ่ เขาใหญ่ตดิ ต่อกนั สามปีจะไดโ้ ชคลาภอนั วเิ ศษ เน่อื งดว้ ย คุณสมบตั คิ วามสง่ิ มหศั จรรย์ของเจ้าพ่อ นอกจากน้ี เจา้ พ่อยงั เป็นทศ่ี รทั ธาของลูกหลานชาวเกาะสชี งั ใน ความเมตตาของเจา้ พ่อเขาใหญ่ท่ใี หค้ วามคุ้มครองป้องกนั อนั ตรายแก่ประชาชนชาวเกาะสชี งั โดยเฉพาะ เมอ่ื ตอ้ งออกทามาหากนิ ในทะเล และบรรดาใหป้ ระสบความสาเรจ็ ในชวี ติ และการงาน  งานประเพณีวนั คล้ายวนั พระราชสมภพสมเดจ็ พระปิ ยะมหาราช ของเกาะสีชงั ในวนั ท่ี 19-20 กนั ยายน ของทุกปี ชาวเกาะสชี งั จะจดั งานงานประเพณีวนั คลา้ ยวนั พระราชสมภพ สมเด็จพระปิยะมหาราช ของเกาะสีชงั ข้นึ เพ่อื ราลึกถึงพระบารมขี องพระบาทสมเด็จพระจุลจอม เกล้า เจา้ อยหู่ วั ทท่ี รงโปรดเกลา้ ใหส้ รา้ งพระราชฐาน “พระจุฑาธุชราชฐาน” และทรงเคยเสดจ็ ประทบั ทพ่ี ระราชฐาน แห่งน้ี โดยในงานจะมีกิจกรรมการแสดงแสง เสียง และส่ือผสม เพ่ือราลึกถึงพระกรุณาธิคุณของ พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั ทม่ี ตี ่อประชาชนชาวเกาะสชี งั ร่วมกับการแสดงศลิ ปวฒั นธรรม อ่นื ๆ ของชาวเกาะสชี งั โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 15

สถานท่ีจดั งานเชิงวฒั นธรรม ภาพท่ี 13 สถานทจ่ี ดั งานเชงิ วฒั นธรรม 16 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

3. เส้นทางการท่องเที่ยวใหม่ ในปัจจุบนั การท่องเท่ยี วเชิงวถิ ีชีวติ และวฒั นธรรม เป็นท่นี ิยมของนักท่องเท่ียวทงั้ ชาวไทยและ ชาวต่างชาติ หลากหลายโปรแกรมการท่องเทย่ี วเพ่อื ดงึ ดดู ใหน้ กั ท่องเทย่ี วเขา้ สมั ผสั และเรยี นรใู้ นพน้ื ทข่ี อง ตนเอง และนาไปส่กู ารเตบิ โตของเศรษฐกจิ ในแต่ละพน้ื ท่ี ส่งผลใหป้ ระชาชนสามารถดารงชวี ติ อย่ไู ดโ้ ดยไม่ จาเป็นตอ้ งยา้ ยมาทางานในเมอื งหลวง โปรแกรมการท่องเทย่ี วไหวพ้ ระ เป็นโปรแกรมหน่งึ ทไ่ี ดร้ บั ความนยิ ม จากนักท่องเทย่ี ว โดยเฉพาะกลุ่มนักท่องเท่ยี วทส่ี ูงอายุ หรอื อย่ใู นวยั ใกล้เกษียณ จะไดร้ บั ความนิยมเป็น พเิ ศษ เพอ่ื เป็นการยดึ เหน่ยี วจติ ใจ เกาะสชี งั เป็นเกาะท่มี ชี ่อื เสยี งมาอย่างยาวนาน นับตงั้ แต่ในอดตี จนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะแหล่ง ท่องเท่ียวท่ีได้รับการเล่าขานกันมาอย่างยาวนาน ทาให้เกาะสีชังเป็ นท่ีรู้จักอย่างกว้างขวาง เช่น พระจุฑาธุชราชฐาน สะพานอษั ฎางค์ ช่องเขาขาด หาดถ้าพงั ศาลเจา้ พ่อเขาใหญ่ เป็นต้น อย่างไรกต็ าม เพ่อื เพม่ิ นกั ท่องเทย่ี วกล่มุ ผสู้ งู อายใุ หม้ าเทย่ี ว ณ เกาะสชี งั มากขน้ึ ในการศกึ ษาจงึ ไดม้ เี สนอ 1.ท่องเท่ยี วถ้าแบบ adventure เน่ืองจากถ้าท่พี บในเกาะสชี งั จานวนสองถ้าคอื ถ้าจกั รพงษ์ และ ถ้าคา้ งคาว เป็นถ้าทม่ี คี วามกวา้ งและลกึ มคี วามสวยงามตามธรรมชาติ โดยเฉพาะถ้าคา้ งคาวซง่ึ เป็นถ้าทม่ี ี ขนาดใหญ่ และมหี ลายหอ้ ง ทงั้ ถ้าน้ียงั ไม่มกี ารปรบั สภาพแวดลอ้ มของถ้าเหมอื นถ้าอ่นื จงึ เหมาะทจ่ี ะมีการ สง่ เสรมิ เรอ่ื งการทอ่ งเทย่ี วแบบผจญภยั 2. เส้นทางท่องเท่ยี วไหว้พระ 5 ถ้า เพ่อื เป็นช่องทางเลอื กของการเท่ยี วไหว้พระบนเกาะสชี งั ใน รปู แบบใหม่ โดยเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วไหวพ้ ระ 5 ถ้า จะประกอบดว้ ย  ถา้ พรเพญ็ ถ้าพรเพญ็ ตงั้ อย่บู นถนนอาภากร ตาบลท่าเทววงษ์ ปัจจุบันเป็นท่พี กั สงฆ์ โดยมพี ระอาจารยส์ ุข ปัญญาวฑฒโน เป็นเจา้ สานักสงฆ์ และเป็นผู้ดูแล ถ้าพรเพญ็ เป็นถ้าท่อี ย่บู นยอดเขา แต่เดมิ มชี ่อื ว่าถ้าตา หวอ เพราะเม่อื ก่อนเจา้ ของทด่ี นิ คอื ตาหวอ จงึ เรยี กช่อื ถ้าตามเจา้ ของทด่ี นิ ต่อมาไดม้ กี ารเปลย่ี นแปลงทาให้ พน้ื ทน่ี ้ีกลายเป็นพน้ื ทข่ี องรฐั และพระอาจารยส์ ุข ปัญญาวฑฒโน ไดด้ าเนินการตดิ ต่อกบั กรมป่าไม้ เพ่อื ขอ เขา้ ใชพ้ น้ื ทน่ี ้ีใหเ้ ป็นทพ่ี กั สงฆ์ และไดม้ กี ารทากจิ กรรมปลูกป่าเฉลมิ พระเกยี รติ ถงึ แมว้ ่าถ้าพรเพญ็ จะเป็นท่ี พกั สงฆแ์ ต่กเ็ ปิดบรกิ ารใหน้ ักทอ่ งเทย่ี วเขาไปสกั การบูชาพระในถ้าได้ พรอ้ มทงั้ มีจดุ ชมววิ ทส่ี วยงามสามารถ มองเหน็ ทวิ ทศั น์ของทะเลไดก้ วา้ งทงั้ ดา้ นฝัง่ ทศิ ตะวนั ออกและทศิ ตะวนั ตกของเกาะสชี งั ศกั ยภาพ : ถ้าพรเพญ็ ถอื ว่าเป็นถ้าทม่ี ศี กั ยภาพสามารถพฒั นาให้เป็นแหล่งท่องเท่ยี ว และรองรบั กลุ่มนักท่องเท่ยี วไดด้ เี น่ืองจากถ้าพรเพญ็ นัน้ มเี ส้นทางท่สี ะดวก รถโดยสารสามารถเขา้ ถงึ ถ้าได้ ทงั้ น้ียงั มี พระอาจารยส์ ุข ปัญญาวฑฒโน ทจ่ี าพรรษาอยปู่ ระจาทบ่ี รเิ วณถ้าน้ีทจี ะมเี มตตาสนทนาธรรมและใหค้ วามรู้ แก่นกั ท่องเทย่ี วไดเ้ ป็นอยา่ งดี โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 17

ภาพที่ 14 ป้ายทางเขา้ ถ้าพรเพญ็ ภาพที่ 15 จดุ ชมววิ บรเิ วณถ้าพรเพญ็ 18 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

ภาพที่ 16 พระอาจารยส์ ุข ปัญญาวฑฒโน เป็นเจา้ สานักสงฆ์ และเป็นผดู้ แู ล ถ้าพรเพญ็ พรอ้ มกบั ชาวบา้ น ภาพท่ี 17 ชาวบา้ นกาลงั สกั การะพระในถ้าพรเพญ็ 19 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

 ถา้ ยายปริก ถ้ายายปรกิ ตงั้ อยู่บรเิ วณ 47 ม. 2 ต.ท่าเทววงษ์ เดมิ วดั ถ้ายายปรกิ มสี ถานะเป็นสานักวปิ ัสสนา- พฒั นาการทางจติ ถ้ายายปรกิ ประวตั ทิ ่สี าคญั ของวดั ถ้ายาวปรกิ คอื ในปี พ.ศ.2513 หลวงพ่อประสทิ ธิ ์ ถาวโร ทพ่ี านักอย่วู ดั จุฑาทศิ เกาะสชี งั ไดเ้ ดนิ ทางมาสารวจถ้ายายปรกิ เน่ืองจากนิมติ รว่ามผี หู้ ญงิ ชราผม ขาว นิมนต์มาปฏบิ ัติธรรมท่ีถ้ายายปรกิ เม่อื มาสารวจจงึ พบทางข้นึ ถ้า แต่ช่วงเวลานัน้ บริเวณน้ีไม่มี ประชาชนอยอู่ าศยั เน่อื งจากไมน่ ้าด่มื น้าใช้ และทางขน้ึ ถ้าเป็นเพยี งทางเดนิ ไปไรข่ องชาวงบา้ น ดา้ นหน้าของ ถ้ามที างเลก็ ๆ พอเดนิ เขา้ ออกได้ กวา้ ง 1เมตร พน้ื ทเ่ี ป็นดนิ ถ้าน้ีมี 3 คูหา แต่ละคหู ามปี ล่องระบายอากาศ หลวงพ่อเหน็ ว่า ถ้าแห่งน้ีมคี วาม “เยอื กเยน็ ดี สงบสงดั อากาศถ่ายเทดี เหมาะสมสาหรบั บาเพญ็ สมณธรรม ไมม่ ผี คู้ รอบครอง” จงึ ไดพ้ ฒั นาเป็นสถานปฏบิ ตั ธิ รรม ศกั ยภาพ : ถ้ายายปรกิ อยภู่ ายใตก้ ารดแู ลของวดั ถ้ายายปรกิ ซง่ึ มกี ารบรหิ ารจดั การอยา่ งเป็นระบบ ภายใต้การดูแลของวดั มเี ส้นทางการท่องเทย่ี วอย่างชดั เจน นักท่องเทย่ี วสามารถเขา้ ชม ศกึ ษาและปฏบิ ตั ิ ธรรมได้ ภาพที่ 18 สถานทส่ี กั การะพระในถ้ายายปรกิ 20 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

ภาพที่ 19 สถานทป่ี ฏบิ ตั ธิ รรม “หอ้ งสมาธ”ิ ในถ้ายายปรกิ ภาพที่ 20 แผนผงั ทอ่ งเทย่ี วบรเิ วณถ้ายายปรกิ 21 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

 ถา้ จกั รพงษ์ ถ้าจกั รพงษ์ เป็นถ้าท่มี ตี งั้ อย่บู นเขาบนเกาะสชี งั ถ้าแห่งน้ีมลี กั ษณะเป็นโพรงลกึ กว่า 25 เมตร มี ทางเดนิ ลงดา้ นล่างไดอ้ ยา่ งสะดวก ไปยงั บรเิ วณถนนดา้ นล่าง ถ้าน้ีมหี นิ ยอ้ ยทส่ี วยงามใหไ้ ดช้ ่นื ชม ภายใน ถ้ามปี ระดษิ ฐานพระพุทธรปู ปางไสยาสน์ นอกจากน้ี บรเิ วณปากถ้าดา้ นบน มี “พระเหลอื ง” ซง่ึ เป็นพระพุทธรปู ขนาดใหญ่ทส่ี ามารถมองเหน็ ไดจ้ ากระยะไกล ประดษิ ฐานหนั หน้าไปทางทศิ เหนือ สภาพโดยรอบพน้ื ทม่ี กี ารปรบั ภมู ทิ ศั น์ใหส้ ามารถชม ทศั นียภาพได้ สามารถมองเหน็ ศาลเจา้ พ่อเขาใหญ่ เกาะขามใหญ่และทศั นียภาพท่สี วยงามทางด้านทิศ ตะวนั ออกของเกาะสชี งั ทส่ี วยงามได้อยา่ งชดั เจน ถ้าจกั รพงษ์จงึ เป็นอกี สถานทห่ี น่ึงทเ่ี งยี บสงบและสวยงาม ทน่ี ่าปฏบิ ตั ธิ รรมะและเยย่ี มชมอกี แหง่ หน่งึ ของเกาะสชี งั ภาพที่ 21 พระพุทธรปู ปางสมาธิ สเี หลอื ง ทใ่ี หญ่ทส่ี ุดในเกาะสชี งั 22 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

ภาพท่ี 22 เสน้ ทางเดนิ ลงถ้าจกั รพงษ์ ภาพที่ 23 พระประจาในถ้าจกั รพงษ์ 23 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

 ถา้ คณุ ยายแม้น ถ้าคุณยายแมน้ เป็นถ้าทม่ี ขี นาดเลก็ และเป็นทพ่ี กั สงฆ์ ซง่ึ อยดู่ า้ นลา่ งของวดั ถ้าพรเพญ็ ถ้าแห่งน้ี อยภู่ ายใตก้ ารดแู ลของพระอาจารยส์ ุข ปัญญาวฑฒโน ทพ่ี านกั อยู่ ณ ถ้าพรเพญ็ ถ้าแหง่ น้ไี ดท้ าตะแกรงกนั ปากทางเขา้ ถ้าไวอ้ ยา่ งมดิ ชดิ เพ่อื ป้องกนั นก คา้ งคาว เขา้ มาอาศยั และจะทาใหถ้ ้าน้สี กปรก ภาพที่ 24 ป้ายบอกทางเขา้ ถ้ายายแมน้ ภาพท่ี 25 พระประจาในถ้าคณุ ยายแมน้ และลกั ษณะตะแกรงทก่ี นั นกและคา้ งคาว 24 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

 ถา้ ค้างคาว ถ้าคา้ งคา้ วเป็นถ้าทม่ี ขี นาดใหญ่ ทอ่ี ย่ใู กลก้ บั ถ้ายายแมน้ และถ้าพรเพญ็ และถ้าทงั้ สามถ้าน้ี สามารถเดนิ เช่อื มหากนั ได้ ชอ่ื “ถ้าคา้ งคาว” เกดิ ขน้ึ จาก แต่เดมิ ถ้าแห่งน้เี ป็นทอ่ี ยอู่ าศยั ของคา้ งคาวจานวน มาก ถ้าคา้ งคาวแห่งน้ีเป็นถ้าขนาดใหญ่ทส่ี ดุ มหี อ้ งกวา้ งขวาง และมหี อ้ งขนาดเลก็ หลายหอ้ ง หอ้ งใหญ่ของ ถ้ามชี ่องระบายอากาศท่ที าให้อากาศถ่ายเทได้สะดวกและเยน็ สบาย ในบรเิ วณห้องใหญ่มกี ารภาพสลกั พระพุทธรปู ขนาดใหญ่ ถ้าแห่งน้ี มพี ระสงฆพ์ านกั อยู่ 1 รปู เน่ืองจากถ้าค้างคาวแห่งน้ีมขี นาดใหญ่ และมหี ้องเล็กท่ลี กึ อีกหลายห้อง จึงเป็นถ้าท่ี สามารถจะพฒั นาใหเ้ ป็นแหลง่ ทอ่ งเทย่ี วเชงิ ผจญภยั ไดอ้ กี ดว้ ย ภาพท่ี 26 รปู พระแกะสลกั บนผนงั ถ้าคา้ งคาว 25 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

ภาพที่ 27 ชอ่ งทางผญจภยั ภายในถ้าคา้ งคาว ภาพท่ี 28 บรเิ วณทค่ี า้ งคาวพกั อาศยั ในถ้า 26 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

เส้นทางการท่องเท่ียวถา้ (ไหว้พระ 5 ถา้ และเท่ียวถา้ แบบ adventure) ภาพที่ 29 เสน้ ทางการท่องเทย่ี วถ้า (ไหวพ้ ระ 5 ถ้า และเทย่ี วถ้าแบบ adventure) 27 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

4. จดุ ชมวิวอีกจดุ ท่ีน่าสนใจและจดุ กางเต้นทร์ บั ลมหนาว จดุ ชมวิว เสน้ ทางทเ่ี คยเป็นเสน้ ทางขน หนิ ของเกาะสชี งั ในสมยั ทย่ี งั เป็นแหลง่ หนิ ของการก่อสรา้ ง ในถนนเสน้ น้ี สามารถมองเหน็ ววิ เมอื งของเกาะสชี งั ทส่ี วยงามได้ และยงั สามารถมองเหน็ ทะเลดา้ นทศิ ตะวนั ตกทเ่ี งยี บสงบไดอ้ กี ดว้ ย ภาพที่ 30 เสน้ ทางขนหนิ และจดุ ชมววิ ทน่ี ่าสนใจ 28 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

จุดกางเต้นท์รบั ลมหนาว อยู่บรเิ วณแหลมจกั รพงษ์เป็นแหลมท่อี ยู่ช่วงกลางของเกาะสชี งั ทางด้านทศิ ตะวนั ตก ถดั ไปต่อจากอ่าวอษั ฎางคหรอื หาดถ้าพงั ถนนสู่แหลมจกั รพงษ์ เป็นถนนคอนกรตี อยา่ งดี คดเคย้ี วสวยงามทป่ี ลายแหลมจกั รพงษ์ มศี าลาพกั รอ้ นสรา้ งเป็นรปู กระโจมมงุ กะเบอ้ื ง กลมกลนื กบั บรรยากาศของเกาะไดเ้ ป็นอยา่ งดี ทงั้ ยงั มพี น้ื ทโ่ี ล่งเหมาะสาหรบั กางเตน้ ทใ์ นชว่ งฤดหู นาวได้ ภาพที่ 31 จดุ กางเตน้ ทร์ บั ลมหนาว โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 29

จดุ ชมวิวอีกจดุ ที่น่าสนใจและจดุ กางเต้นทร์ บั ลมหนาว ภาพที่ 32 เสน้ ทางจดุ ชมววิ อกี จดุ ทน่ี ่าสนใจและจดุ กางเตน้ ทร์ บั ลมหนาว 30 โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

5. แหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรกั ษ์ เกาะขามใหญ่ เกาะขามใหญ่ เป็นเกาะทม่ี ขี นาดใหญ่รองจากเกาะสชี งั ภายในเกาะขามใหญ่จะมแี หล่งท่องเทย่ี วเชงิ อนุรักษ์ จานวน 12 ฐานได้แก่ 1. ฐานเรียนรู้ การหมักขยายจุลินทรีย์ 2. ฐานเรียนรู้การทาน้ายา อเนกประสงค์ 3. ฐานเรยี นรกู้ ารปลูกผกั 4. ฐานเรยี นรูก้ ารผลติ และหล่อเทยี น 5. ฐานเรยี นรกู้ ารปั้น EM BALL 6. ฐานเรยี นรปู้ ่าสมนุ ไพรธรรมชาติ 7. ฐานเรยี นรกู้ ารหมกั ป๋ ยุ จลุ นิ ทรยี ์ 8. ฐานเรยี นรคู้ อนกรตี +EM 9. ฐานเรยี นรู้การดาน้าดูปะการงั ธรรมชาติ 10. ฐานเรยี นรู้การนาทรพั ยากรมาแปรรูป OTOP 11. ฐาน เรยี นรู้ พน้ื ทอ่ี นุรกั ษพ์ นั ธหุ์ อยกระปกุ และ 12. ฐานเรยี นรู้ การขนถ่ายสนิ คา้ ทางทะเล ภาพท่ี 33 บรรยากาศในเกาะขามใหญ่ 31 โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั

สรปุ และข้อเสนอแนะ จากการศกึ ษาเรอ่ื งเสน้ ทางการท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นาธรรม ดว้ ยวธิ กี ารปฏบิ ตั กิ ารแบบมี สว่ นร่วม คอื ไดแ้ ก่ การรว่ มกนั ระหว่างประชาชน หน่วยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งและนักวจิ ยั พบวา่ เกาะสชี งั ซง่ึ เดมิ เคยมคี วามรุ่งเรอื งด้านการประกอบอาชพี ด้านการการประมง ในปัจจุบนั เน่ืองจากพน้ื ท่เี รมิ่ มปี ัญหาเร่อื ง ความอุดมสมบูรณ์ของสตั วน์ ้า ประกอบกบั ทางราชการไดเ้ ปล่ยี นแปลงนโยบายเร่อื งการประมง เช่น เร่อื ง เรอื เร่อื งการห้ามจบั ปลาบางประเภท ทาให้ชาวบ้านจานวนมากได้เลิกประกอบอาชพี ทางการประมง นอกจากน้ี เน่ืองจากพน้ื ท่เี กาะสชี งั เป็นพ้นื ท่นี ้าลกึ และบงั ลม ทาให้กลายเป็นพ้นื ทร่ี องรบั เรอื ขนส่งสนิ ค้า ระหว่างไทยและต่างประเทศ ทาใหม้ ปี ระชาชนทท่ี างานเกย่ี วเน่ืองกบั เรอื ขนส่งเหล่าน้ีเดนิ ทางเขา้ พกั อาศยั และประกอบอาชพี ในพ้นื ทอ่ี ย่างต่อเน่ือง นอกจากน้ี เน่ืองจากเกาะสชี งั อยู่ในจงั หวดั ชลบุรี ใกล้กบั พทั ยา และห่างจากกรุงเทพมหานครไม่มากนัก ประกอบกับเกาะสีชังมีลักษณะสภาพพ้ืนท่ีท่ีสวยงามและมี ประวตั ศิ าสตรท์ น่ี ่าสนใจ เช่น เคยเป็นทป่ี ระทบั ของพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั เป็นต้น ทาให้ นกั ทอ่ งเทย่ี วเดนิ ทางเขา้ ทอ่ งเทย่ี วเกาะสชี งั จานวนมาก อยา่ งไรกต็ าม เน่ืองจากเกาะสชี งั เป็นเกาะขนาดเลก็ และมสี ถานท่ที ่องเทย่ี วทเ่ี ป็นจดุ สนใจและ ไดร้ บั การแนะนาจากหน่วยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งไมม่ ากนัก ทาใหน้ กั ท่องเทย่ี วส่วนใหญ่เดนิ ทางเขา้ ท่องเทย่ี วเกาะ สชี งั แบบเช้าไป-เย็นกลบั และมที ่พี กั ค้างเพยี งจานวนหน่ึง ในขณะท่ชี าวเกาะสชี งั ส่วนใหญ่ไม่สามารถ ประกอบอาชพี ทาประมงให้ได้รายได้ท่พี อเพยี งได้ จงึ หนั มาพ่งึ พาการประกอบอาชพี ทเี ก่ยี วขอ้ งกบั การ ท่องเทย่ี ว ซง่ึ เป็นผลใหม้ คี วามตอ้ งการทจ่ี ะหาแนวทางการเพมิ่ นกั ท่องเทย่ี วเพอ่ื เพม่ิ รายไดใ้ หค้ รอบครวั การศกึ ษาพบว่า นอกจากการท่องเท่ยี วเชงิ สถานท่สี วยงามเดมิ จานวน 6 แห่ง ทไ่ี ด้รบั การ สนบั สนุนจากเทศบาลและหน่วยงานทอ่ี ยใู่ นพน้ื ทแ่ี ละเป็นทน่ี ิยมของนักท่องเทย่ี วแลว้ ในพน้ื ทเ่ี กาะสชี งั ยงั มี ศกั ยภาพการทอ่ งเทย่ี วทส่ี ามารถส่งเสรมิ ไดอ้ กี ไดแ้ ก่ การท่องเท่ียววิถชี ีวิตและวฒั นธรรม การท่องเที่ยวเชิงชีวิต เน่ืองจาก ชาวเกาะสชี งั เดมิ เป็นชาวประมงและอาชพี ท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั การประมงแม้ในตอนหลงั ชาวเกาะสชี งั ส่วนใหญ่จะเปล่ยี นอาชีพไปประกอบอาชพี ท่เี ก่ียวข้องกับการ ท่องเท่ยี ว แต่ชาวบ้านส่วนหน่ึงยงั คงเป็นชาวประมงหรอื ธุรกิจท่เี ก่ยี วขอ้ ง การท่องเท่ยี วเชงิ วถิ ีชวี ติ ของ ชาวบ้านจะเป็นการเปิดโอกาสใหช้ าวประมงได้มรี ายไดเ้ พมิ่ เตมิ ใหค้ รอบครวั และเป็นการเพม่ิ ทางเลอื กใน การท่องเทย่ี วใหก้ บั นกั ท่องเทย่ี วทส่ี นใจในเรอ่ื งวถิ ชี วี ติ ของประชนใหก้ บั เกาะสชี งั อกี ดว้ ย การท่องเทย่ี วเชงิ วถิ ชี วี ติ ของเกาะสชี งั ไดแ้ ก่ โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 32

1. กจิ กรรมการนงั่ เรอื เรอื ประมง เรยี นวถิ ชี วี ติ ตกหมกึ ไดทห์ มกึ และจบั ปู 2. กจิ กรรมการนงั่ เรอื (ประมง) ชมววิ รอบเกาะ 3. เรยี นรศู้ นู ยก์ ารเรยี นรเู้ ชงิ อนุรกั ษ์ เกาะขามใหญ่ การท่องเท่ียวเชิงวฒั นธรรม ในเกาะสชี งั มปี ระเพณีทเ่ี ป็นเอกลกั ษณ์และแตกต่างจากพน้ื ท่ี อ่นื หลายประเพณีทส่ี ามารถส่งเสรมิ ใหเ้ กดิ การท่องเทย่ี วเชงิ วฒั นธรรมตามช่วงเวลา เทศกาลของเกาะสชี งั ไดแ้ ก่ 1. กจิ กรรมอุม้ สาวลงน้า ในวนั ท่ี 18 เมษายน ของทุกปี 2. กจิ กรรมพธิ กี องขา้ ว ใน วนั ท่ี 19 เมษายน ของทุกปี 3. ร่วมงานราลกึ วนั พระราชสมภพของพระบทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจา้ อยู่หวั รชั กาลท่ี 5 เกาะสชี งั วนั ท่ี 19-20 กนั ยายน ของทกุ ปี 4. เทศกาลขอพรจากเจา้ เขาใหญ่ ชว่ งเดอื นเทศกาลตุรษจนี การท่องเท่ียวถา้ ในเกาะสีชงั เน่ืองจากเกาะสชี งั เป็นเกาะทม่ี สี ภาพเป็นภเู ขาหนิ ซ่งึ จะโพรง ทม่ี ลี กั ษณะเป็นถา้ ทส่ี วยงามหลายถ้า และ เน่ืองจากถ้าเหล่าน้ีมลี กั ษณะทอ่ี ย่ทู ส่ี งู และห่างจากชุมชน ทาให้ ถ้าเหล่าน้ีมกั จะมพี ระในเกาะสชี งั เขา้ พกั อาศยั เพ่อื หาความสงบในการปฏบิ ตั ธิ รรม และในปัจจุบนั หลายถ้า ไดก้ ลายเป็นสถานทป่ี ฏบิ ตั ธิ รรมทส่ี งบและสวยงาม และมอี กี หลายถ้าทย่ี งั คงสภาพตามธรรมชาตทิ เ่ี หมาะใน การเยย่ี มชมทงั้ ในลกั ษณะชน่ื ชมความสวยงามของธรรมและเพอ่ื ปีนป่ายในรปู แบบการท่องเทย่ี วกง่ึ ผจญภยั แผนการท่องเที่ยวถา้ เกาะสีชงั สามารถจดั ได้ 2 ลกั ษณะ ได้แก่ 1. เท่ยี วถ้าแบบ adventure เน่ืองจากถ้าท่พี บในเกาะสชี งั จานวนสองถ้าคอื ถ้าจกั รพงษ์ และ ถ้าคา้ งคาว เป็นถ้าทม่ี คี วามกวา้ งและลกึ มคี วามสวยงามตามธรรมชาติ โดยเฉพาะถ้าคา้ งคาวซง่ึ เป็นถ้าทม่ี ี ขนาดใหญ่ และมหี ลายห้อง ทงั้ ถ้าน้ียงั ไม่มกี ารปรบั สภาพแวดล้อมของถ้าเหมอื นถ้าอ่ืน จงึ เหมาะท่จี ะมี การสง่ เสรมิ เรอ่ื งการท่องเทย่ี วแบบผจญภยั ในขณะท่ถี ้าจกั รพงษ์แม้จะมชี ่อื เสยี งเร่อื งเป็นจุดไหว้พระเหลอื ง องคใ์ หญ่ทม่ี ชี ่อื เสยี ง แต่ถ้า จกั รพงษ์เป็นถ้าทม่ี คี วามสวยงามตามธรรมชาติ มคี วามลกึ ถงึ 25 เมตร มคี วามเหมาะสมส่งเสรมิ ใหเ้ ป็นถ้า เพอ่ื การท่องเทย่ี วเชงิ ผจญภยั และเรยี นรอู้ กี ดว้ ย โครงการเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 33

2. การท่องเทย่ี วเพอ่ื ไหวพ้ ระ ในพน้ื ทเ่ี กาะสชี งั มถี ้าทส่ี วยงามและมีพระสงฆพ์ กั อาศยั และบาง ถ้ายงั จดั ทาเป็นสถานปฏบิ ัติธรรม จุดเรยี นรู้และจุดพกั ผ่อนชมทวิ ทศั น์ให้กับประชาชน จงึ สามารถจดั การท่องเท่ยี วเพ่ือไหว้พระในถ้าได้ถึง 5 ถ้า ได้แก่ ถ้าพรเพ็ญ ถ้ายายปรกิ ถ้าค้างคาว ถ้าจกั รพงษ์ และถ้าคณุ ยายแมน้ แผนการท่องเท่ียววิถชี ีวิตและวฒั นธรรม การท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ เน่ืองจาก ชาวเกาะสชี งั เดมิ เป็นชาวประมงและอาชพี ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การ ประมง แมใ้ นตอนหลงั ชาวเกาะสชี งั สว่ นใหญ่จะเปลย่ี นอาชพี ไปประกอบอาชพี ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั การท่องเทย่ี ว แต่ชาวบา้ นส่วนหน่ึงยงั คงเป็นชาวประมงหรอื ธรุ กจิ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง การท่องเทย่ี วเชงิ วถิ ชี วี ติ ของชาวบา้ นจะเป็น การเปิดโอกาสให้ชาวประมงได้มรี ายได้เพม่ิ เติมให้ครอบครวั และเป็นการเพม่ิ ทางเลอื กในการท่องเท่ยี ว ใหก้ บั นักท่องเท่ยี วทส่ี นใจในเร่อื งวถิ ชี วี ติ ของประชนให้กบั เกาะสชี งั อกี ดว้ ย การท่องเท่ยี วเชิงวถิ ชี วี ติ ของ เกาะสชี งั ไดแ้ ก่ 1. กจิ กรรมการนงั่ เรอื เรอื ประมง เรยี นวถิ ชี วี ติ ตกหมกึ ไดทห์ มกึ และจบั ปู 2. กจิ กรรมการนงั่ เรอื (ประมง) ชมววิ รอบเกาะ 3. เรยี นรศู้ นู ยก์ ารเรยี นรเู้ ชงิ อนุรกั ษ์ เกาะขามใหญ่ การท่องเทย่ี วเชงิ วฒั นธรรม ในเกาะสชี งั มปี ระเพณีทเ่ี ป็นเอกลกั ษณ์และแตกต่างจากพน้ื ท่อี ่นื หลายประเพณีท่สี ามารถส่งเสรมิ ให้เกดิ การท่องเท่ยี วเชงิ วฒั นธรรมตามช่วงเวลา เทศกาลของเกาะสชี งั ไดแ้ ก่ 1. กจิ กรรมอุม้ สาวลงน้า ในวนั ท่ี 18 เมษายน ของทกุ ปี 2. กจิ กรรมพธิ กี องขา้ ว ใน วนั ท่ี 19 เมษายน ของทกุ ปี 3. ร่วมงานราลกึ วนั พระราชสมภพของพระบทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั รชั กาลท่ี 5 เกาะสชี งั วนั ท่ี 19-20 กนั ยายน ของทกุ ปี 4. เทศกาลขอพรจากเจา้ เขาใหญ่ ช่วงเดอื นเทศกาลตุรษจนี การจดั การท่องเท่ียวที่น่าสนใจเพิ่มเติม ในพน้ื ท่เี กาะสชี งั มลี กั ษณะภูมทิ ศั น์ทส่ี วยงามเป็นธรรมชาติ มสี ภาพเป็นเกาะมขี นาดไม่ใหญ่ มากทาให้ภายในเกาะไมเ่ คยมเี หตุการณ์ทม่ี จิ ฉาชพี มคี วามเหมาะสมทจ่ี ะสนับสนุนใหจ้ ดั กจิ กรรมตงั้ แคม้ ป์ เพ่อื ชมทวิ ทศั น์ในเวลากลางวนั และชมดาวในเวลากลางคนื โดยเฉพาะในชว่ งฤดหู นาวของปี โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 34

ปัญหาอปุ สรรคของการจดั การท่องเท่ียวเกาะสีชงั 1. ปัญหาเรอ่ื งการขาดแคลนน้า เน่ืองจากเกาะสชี งั มลี กั ษณะเป็นเกาะทส่ี ภาพเป็นหนิ เป็นส่วน ใหญ่ ทาให้ชาวบ้านไม่สามารถใชน้ ้าใต้ดนิ ได้ ชาวบา้ นทเ่ี กาะสชี งั ใช้น้าฝนและซอ้ื น้าอุปโภคบรโิ ภค เม่อื มี นกั ทอ่ งเทย่ี วมากขน้ึ จะตอ้ งมกี ารเตรยี มการจดั การเรอ่ื งน้าใหเ้ พยี งพอ 2. ปัญหาเร่อื งขยะมูลฝอย เน่ืองจากสภาพพ้นื ท่เี ป็นเกาะ ทาให้ในพ้นื ท่มี ปี ัญหาเร่อื งการ จดั เก็บและกาจดั ขยะของพน้ื ท่ี เมอ่ื มนี ักท่องเทย่ี วมากขน้ึ จะทาใหข้ ยะมจี านวนมากขน้ึ จงึ ต้องหาแนวทาง ในการจดั การขยะทเ่ี หมาะสมต่อไป 3. ในช่วงฤดูฝน บางครงั้ มพี ายุฝน ทาให้เรอื ของเกาะไม่สามารถเข้าออกเรอื ได้ตามปกติ อาจจะไมส่ ะดวกกบั นกั ท่องเทย่ี ว โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 35

บรรณานุกรม จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย.(2548).รายงานขน้ั สุดทา้ ยโครงการวางแผนพัฒนาทรพั ยากร สภาพล้อมชมุ ชน และการทอ่ งเท่ยี วหมเู่ กาะสีชังอย่างยั่งยืน.กรงุ เทพฯ:กระทรวงการทอ่ งเทยี่ วและกฬี า คณะสถาปตั ยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั .(2549). สีชงั .วารสารวชิ าการคณะสถาปตั กรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั . ป.มหาขันธ.์ (2540).พระจฑุ าธชุ ราชฐาน ณ เกาะสชี งั . (พมิ พ์คร้ังท่ี 1).กรงุ เทพฯ:สานักพมิ พ์โอเดยี นสโตร์. สถาบันวจิ ยั ทรัพยากรทางน้า จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั .(2548). ทรพั ยากรชายฝง่ั และชมุ ชนเกาะสชี ัง จังหวดั ชลบรุ .ี (พิมพค์ รงั้ ที่1).กรงุ เทพฯ:หจก.ประสุขชัยการพิมพ์ สังวาล์ พัฒโนทัย.(2481).ความเป็นมาของพระสมุทรเจดยี แ์ ละเรื่องเกาะสีชงั .กองเผยแพร่ความรู้ สานกั โฆษณาการ. หนงั สอื แจกในณาปนกจิ ศพ ขนุ พรหมสมบตั ิ (ช่มุ คชภมู ิ) ณ วดั มงกุฎกษตั รยิ าราม สานกั งานจังหวัดชลบุรี.ข้อมูลท่วั ไปอาเภอเกาะสีชงั .สืบค้นขอ้ มลู วันที่ 30 พฤศจิกายน 2558 เว็บไซต์: http://www.chonburi.go.th/Portals/0/document/strategy/ Melanie K. Smith. 2003. Issuses in Culture Tourism Studies. Routledge โครงการเสน้ ทางท่องเทย่ี วเชงิ ชวี ติ และวฒั นธรรมเกาะสชี งั 36