pakanan janthawong

รฐั ศาสตร์ ความรู้เก่ยี วกับ...

ความผิดตอ่ องค์พระมหากษตั ริย์ไทย ความผิดตอ่ องคพ์ ระมหากษตั รยิ ์ไทยอยู่ในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 บญั ญตั ไิ วว้ ่า \"ผู้ใดหม่นิ ประมาท ดูหมน่ิ หรอื แสดงความอาฆาตมาดรา้ ยพระมหากษตั รยิ ์ พระราชนิ ี รัชทายาท หรือผสู้ าเรจ็ ราชการ แทนพระองค์ ต้องระวางโทษจาคุกต้ังแต่ 3 ปถี ึง 15 ปี\" กฎหมายไทยสมยั ใหมบ่ รรจุความผิดตอ่ องค์ พระมหากษตั ริย์คร้ังแรกในกฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. 127 (พ.ศ. 2453), มีการเพ่ิมใหก้ าร \"ดหู มิน่ \" เปน็ ความผิด และเป็นความผิดตอ่ ความมั่นคงของรัฐในประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2499 และมกี ารเพม่ิ โทษ ครง้ั ล่าสดุ ในปี 2519 มสี ือ่ อธบิ ายวา่ เปน็ \"กฎหมายความผิดตอ่ องคพ์ ระมหากษัตรยิ ์ที่รนุ แรงทส่ี ดุ ในโลก\" และ \"อาจเป็นกฎหมายหมิน่ ประมาททางอาญาทีเ่ ขม้ งวดท่ีสดุ ไมว่ ่าทใ่ี ด\" นักสงั คมศาสตร์ ไมเคิล คอนนอส์ เขียนวา่ การบงั คบั ใชก้ ฎหมายดังกล่าว \"เป็นผลประโยชน์ของราชสานักเสมอมา\"

การดาเนนิ คดี ผู้ใดจะฟอ้ งคดีความผิดตอ่ องค์พระมหากษัตริยใ์ ครกไ็ ด้ และตารวจตอ้ งสอบสวนอยา่ งเป็นทางการ ทุกคดี ตัวอยา่ งเชน่ ในปี 2555 ยุทธภูมิ มาตรนอก ถูกพ่ชี ายรว่ มสายโลหติ ฟ้องฐานความผดิ ต่อองค์ พระมหากษัตรยิ ์ ซ่งึ เขาถูกคมุ ขงั โดยไมไ่ ดร้ บั การประกันตัว กรณนี ค้ี วามผดิ ต่อองค์ พระมหากษตั ริยถ์ ูกใช้เป็นเคร่ืองมือสาหรบั ความขดั แย้งในครอบครัว อนั แสดงให้เหน็ วา่ มกี ารนา กฎหมายใชไ้ ปในทางท่ผี ิดไดง้ ่าย ตารวจ อัยการและศาลมักกรงิ่ เกรงวา่ ตนจะถูกกล่าวหาวา่ ไม่ จงรกั ภักดี หากไม่ดาเนนิ คดี มีหลายกรณที ่ีมกี ารกลน่ั แกลง้ ออนไลนโ์ ดยการตง้ั บญั ชปี ลอมทาให้ เข้าใจผดิ วา่ บุคคลทถี่ ูกปลอมนั้นเป็นผูโ้ พสต์ขอ้ ความทม่ี ีความผดิ ทั้งน้ี ไม่เคยปรากฏว่าพระบรม วงศานุวงศ์ทรงเปน็ ผฟู้ ้องรอ้ งดว้ ยพระองค์เอง

แนวทางคาพิพากษา ในคดีความผดิ ตอ่ องค์พระมหากษัตรยิ อ์ าจอาจมกี ารรบกวนความเป็นอสิ ระของผ้พู ิพากษา คดมี ักไปไม่ถึง ศาลสูงจึงไมค่ อ่ ยมีตัวอยา่ งคาพพิ ากษา จาเลยมักเลือกใชว้ ิธีรบั สารภาพแล้วขอรับพระราชทานอภยั โทษเพอ่ื ให้ ไดร้ ับอสิ รภาพโดยเรว็ ท่สี ุด นอกจากน้กี ารรับสารภาพดงั กลา่ วยังเปน็ การตัดตอนการเปิดเผย พยานหลักฐาน คาพิพากษาของศาลทีก่ ลับไปกลบั มาทาใหค้ ดียืดเยอื้ ออกไปอกี ปัจจุบนั ศาลพลเรือนมกั ลงโทษจาเลยกรรมละ 5 ปี ส่วนศาลทหารมักลงโทษจาเลยกระทงละ 10 ปี ในคดีสวรรคต ร. 8 ศาลไม่ได้วเิ คราะหจ์ ากการกระทาความผดิ ของจาเลย แตพ่ เิ คราะหจ์ ากปัจจัยแวดล้อม เช่นคาพดู เปน็ ลางวา่ จาเลยมีเจตนาแสดงความอาฆาตมาดร้ายในการพิพากษาลงโทษประหารชวี ิต

รายละเอยี ดบางพฤตกิ ารณ์ ไม่ยนื เคารพเพลงสรรเสรญิ พระบารมี ในปี 2521 มีบุคคลถกู จาคุกในข้อหาความผิดตอ่ องค์พระมหากษัตรยิ ์ เนื่องจากไมย่ นื เคารพเพลงสรรเสริญพระบารมีทเี่ ปิดในสถานทสี่ าธารณะ ร่วมกบั พูดวา่ \"เฮ้ย เปดิ เพลงอะไรโว้ย ฟังไมร่ เู้ ร่ือง\" ในปี 2551 มบี ุคคลไม่ยืนเคารพเพลงสรรเสรญิ พระบารมีในโรงภาพยนตร์ ยกเท้าทง้ั สองข้างพาดเกา้ อีไ้ ปทาง จอภาพยนตร์ พอเพลงจบก็ตะโกนถ้อยคาหยาบคายออกมา แล้วถกู พิพากษาจาคกุ แตห่ ากไมม่ คี าพูดหรือแสดงท่าทางหยาบคาย อยั การไม่สง่ ฟ้อง ในเดือนกันยายน 2550 โชตศิ กั ดิ์ ออ่ นสูงและเพือ่ นไม่ยืนเคารพเพลงสรรเสริญพระบารมใี นโรงภาพนตร์ สุดทา้ ยอยั การส่ังไม่ฟอ้ งโดยให้เหตผุ ลว่า การไม่ ยนื แสดงความเคารพระหวา่ งเปดิ เพลงสรรเสรญิ พระบารมี แม้จะเป็นกริ ยิ าทไ่ี มอ่ ยูใ่ นบรรทัดฐานที่ประชาชนทว่ั ไปต้องปฏิบตั ิ แตไ่ ม่อาจช้ชี ัดไดว้ า่ มีเจตนาดู หม่นิ พระมหากษตั ริย์ กรณีดังกลา่ วทาให้เกดิ การรณรงค์ \"ไมย่ ืนไมใ่ ช่อาชญากร เห็นต่างไมใ่ ชอ่ าชญากรรม\" เพ่อื เรียกรอ้ งให้ยุติการใช้ความรนุ แรงและการ ดาเนินคดกี บั ผเู้ หน็ ตา่ ง เนื่องจากโชตศิ ักดิ์และเพอ่ื นถกู ขว้างปาสิ่งของใสเ่ ม่ือไม่ยนื นาไปส่กู ารกิจกรรมรวมคนไมย่ ืนเคารพเพลงสรรเสริญพระบารมใี น โรงภาพนตรด์ ว้ ย[52] มเี จา้ หน้าท่โี รงภาพยนตร์เอสเอฟ (SF Cinema) ชแี้ จงว่าไมม่ ีการบงั คับใหย้ ืนเคารพเพลงสรรเสรญิ พระบารมีในโรงภาพยนตร์ ขณะทเี่ จ้าหน้าที่โรงภาพยนตรเ์ ครอื เมเจอรก์ รปุ๊ (Major Group) ว่าใหล้ กู ค้าทไี่ มป่ ระสงค์จะยืนออกมารอดา้ นนอกกอ่ น

ในยคุ วกิ ฤตการเมือง ต้ังแตป่ ี 2533 ถึง 2548 ระบบศาลไทยมีคดคี วามผิดต่อองค์พระมหากษตั ริยไ์ ทยเพยี งส่หี รอื ห้าคดตี อ่ ปี ทว่า ระหว่างเดือนมกราคม 2549 ถึงพฤษภาคม 2554 มกี ารพจิ ารณากว่า 400 คดี หรอื ประเมนิ ว่าเพ่มิ ข้ึนร้อยละ 1,500 ผู้สงั เกตการณ์ให้เหตผุ ลถงึ การเพ่ิมข้ึนดังกลา่ วว่า เกิด จากการแยกเปน็ สองขั้วเพม่ิ ขึ้นหลงั รฐั ประหารปี 2549 และความละเอียดอ่อนต่อพระพลานามยั ทเี่ สือ่ มลงของพระมหากษัตริย์ทท่ี รงพระ ชราภาพ ท้ังนแี้ มว้ ่าพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงมพี ระราชดารสั เมือ่ วนั ท่ี 4 ธันวาคม 2548 พาดพิงถึง ผทู้ พ่ี ระองค์ทรงขอมิใหม้ องข้ามธรรมชาตมิ นษุ ยข์ องพระองคก์ ็ตาม ช่วงปลายรฐั บาลทกั ษิณ นักการเมอื งพรรคไทยรักไทยและพรคประชาธิปัตย์ ตลอดจนขบวนการต่อตา้ นรฐั บาล พันธมิตรประชาชนเพอ่ื ประชาธิปไตย ตา่ งฟอ้ งคดีความผิดตอ่ องคพ์ ระมหากษัตรยิ ์ไทยใส่กัน[10]:124 ในรัฐประหารปี 2549 คณะรัฐประหารอา้ งเหตคุ วามผิดตอ่ องค์พระมหากษัตรยิ ข์ องทักษิณ ชินวตั ร อดีตนายกรัฐมนตรี เปน็ สาเหตุหนงึ่ หลงั จากนน้ั มีคาสัง่ ปิดสถานีวิทยหุ ลายสิบแหง่ ด้วยข้อหา ดงั กลา่ ว

การเรยี กรอ้ งให้ยกเลกิ จดหมายเปิดผนกึ ถงึ อภสิ ทิ ธ์ิ เวชชาชวี ะ นายกรัฐมนตรี ลงนามโดยนกั วิชาการผมู้ ชี ่อื เสยี งทั่วโลก มีขอ้ เรียกร้องสามขอ้ คือ 1. ใหห้ ยุดการใชม้ าตรการทกี่ ดขขี่ ม่ เหงการแสดงความคดิ เหน็ ของบุคคลโดยสงบเพอ่ื ไมใ่ หถ้ ูกใช้เป็นเครอ่ื งมอื ทางการเมอื ง 2. ปฏิรูปกฎหมายเกย่ี วกับขอ้ หาหม่นิ พระบรมเดชานุภาพ เพ่อื ปอ้ งกนั การใช้ในทางทผี่ ิด และปกปอ้ งพระเกียรตขิ องสถาบนั กษัตรยิ ใ์ นเวทสี ากล