บทที่1

ครูสภุ าพร แจม่ ศรี

จดุ ประสงค์รายวชิ า มีความรู้ความเขา้ ใจเกย่ี วกบั หลักการ วธิ ีการ และขัน้ ตอนการจัดทาบัญชี สาหรับกิจการเจา้ ของคนเดยี วประเภทธรุ กิจซอ้ื ขายสินค้า มที ักษะปฏบิ ตั ิงานบญั ชีตามหลักการบญั ชีท่รี ับรองท่ัวไป สาหรบั กจิ การ เจา้ ของคนเดยี วประเภทธุรกจิ ซื้อขายสนิ ค้า มีกิจนิสยั มีระเบียบ ละเอยี ดรอบคอบ ซือ่ สตั ย์ มีวนิ ยั ตรงตอ่ เวลา และมี เจตคตทิ ่ีดีตอ่ วชิ าชีพบญั ชี

สมรรถนะรายวชิ า1. แสดงความรเู้ ก่ยี วกบั หลักการของสมุดรายวนั เฉพาะ และวิธีการบัญชี สาหรบั กจิ การเจา้ ของคนเดยี ว ประเภทธุรกิจซ้อื ขายสินค้า2. ปฏบิ ัตงิ านบัญชีสาหรบั กิจการเจ้าของคนเดียว ประเภทธรุ กจิ ซอ้ื ขาย สนิ ค้าตามหลักการบญั ชที รี่ บั รองทวั่ ไป

คาอธบิ ายรายวชิ า ศกึ ษาและปฏบิ ัตเิ ก่ยี วกบั การบนั ทึกรายการซ้อื ขายสนิ ค้าในสมดุรายวันเฉพาะ สมดุ เงนิ สด 2 ช่อง สมดุ เงนิ สด 3 ช่อง การผ่านรายการไปบัญชแี ยกประเภท รายการปรบั ปรงุ การแกไ้ ขข้อผิดพลาด และปิดบัญชีเม่อื สน้ิ งวดบญั ชีกระดาษทาการชนิด 8 ช่อง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงินและงบทดลอง

หนว่ ยท่ี 1 ความรเู้ บือ้ งต้นเกี่ยวกับสมดุ รายวนั เฉพาะ • ความหมายของสมุดรายวนั เฉพาะ • ประเภทของสมดุ รายวันเฉพาะ / • รูปแบบของสมุดรายวนั เฉพาะ • สมดุ บญั ชแี ยกประเภท • ข้นั ตอนการบันทกึ บัญชขี องสมุดรายวันเฉพาะ • ประโยชนข์ องสมุดรายวนั เฉพาะ

ความหมายของสมุดรายวนั เฉพาะ สมดุ รายวันเฉพาะ (Special Journal)หมายถงึ สมุดรายวนั ขัน้ ตน้ ท่ใี ชบ้ ันทกึ รายการคา้ เฉพาะเรอ่ื งใดเรื่องหนง่ึ ซึ่งมรี ายการค้าเกดิ ขึ้นเปน็ จานวนมากและมีรายการซา้ กัน การบนั ทกึ รายการคา้ ในสมดุ รายวันเฉพาะจะทาใหม้ ีความสะดวกในการบันทึกรายการคา้ และการผ่านรายการไปบัญชแี ยกประเภท

ประเภทของสมดุ รายวนั เฉพาะ ประเภทของสมุด รายวันเฉพาะ สมดุ รายวันซอ้ื สินคา้ สมุดรายวนั รบั คนื สนิ คา้ และ จานวนทลี่ ดให้สมดุ รายวันส่งคืนสินค้าและ จานวนทไี่ ดล้ ด สมุดรายวันรับเงนิสมุดรายวันขายสนิ ค้า สมดุ รายวันจา่ ยเงิน

ประเภทของสมดุ รายวนั เฉพาะ (ตอ่ )1. สมุดรายวนั ซอ้ื สินค้า (Purchase Journal) เป็นสมุดรายวนั เฉพาะทใ่ี ชส้ าหรับบันทึกรายการซ้อื สนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื เทา่ นน้ั เอกสารท่ใี ชเ้ ป็นหลกั ฐานประกอบการ บันทกึ บญั ชี ได้แก่ ใบกากับภาษีหรือใบกากบั สินคา้ ทผี่ ขู้ ายส่งมาใหเ้ ป็นหลักฐานในการบันทึกบญั ชี

รปู แบบของสมดุ รายวันซื้อสนิ ค้าพ.ศ. …….. เลขที่ สมดุ รายวันซอ้ื สนิ ค้า (1) (2) หนา้ ... เดบติ เครดติเดือ วัน ใบกา ชื่อเจ้าหนี้ เงือ่ น หน้า ซอื้น ท่ี กบั สนิ ค้า สนิ ค้า ไข บญั ชี ภาษซี ้ือ เจ้าหนี้(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (501) (104) (201)

ประเภทของสมดุ รายวนั เฉพาะ (ตอ่ )2. สมุดรายวนั สง่ คนื สนิ คา้ และจานวนทไ่ี ดล้ ด(Purchases Returns and Allowance Journal เป็นสมดุ รายวันเฉพาะทใี่ ชส้ าหรบั บันทกึ รายการสง่ คนื สินคา้ ให้ เจ้าหนีแ้ ละจานวนทไี่ ด้ลดเทา่ น้ัน เอกสารทใ่ี ชเ้ ป็นหลกั ฐาน ประกอบการบนั ทกึ บัญชี ไดแ้ ก่ ใบขอลดหนี้หรือใบสง่ คนื (Debit Note) ซ่งึ กิจการเป็นผ้จู ดั ทาขน้ึ ใบหกั หน้ีหรือใบรับคืน (Credit Note) ที่ไดร้ บั จากผูข้ ายเป็นการยืนยันการลดหนใี้ ห้

รูปแบบของสมดุ รายวันส่งคืนสนิ คา้ และจานวนท่ไี ดล้ ด สมดุ รายวนั สง่ คืนสนิ ค้าและจานวนที่ไดล้ ด หน้า...พ.ศ. …….. เลขที่ เครดติ เดบิต Debit ชอ่ื เจา้ หน้ี หนา้ เจ้าหน้ี บัญชี ส่งคืนสินคา้ (9)เดือน วันที่ Note ภาษีซ้ือ(3) (4) (5) (6) (7) (8) (10) (502) (104) (201)

ประเภทของสมดุ รายวนั เฉพาะ (ตอ่ )เป็นสมุดรายวนั เฉพาะท่ใี ช้สาหรบั การบันทึกรายการขายสนิ ค้าเป็นเงนิ เช่อื เทา่ น้นั เอกสารท่ใี ชเ้ ป็นหลักฐานในการบนั ทึกบญั ชใี นสมดุรายวันขายสนิ ค้า คือ สาเนาใบกากบั สินคา้ หรอื ใบกากบั ภาษี

รปู แบบของสมุดรายวนั ขายสนิ คา้ สมุดรายวนั ขายสินค้า (1) (2) หน้า...พ.ศ. ….. เลขท่ี หน้า เครดิต เดบติ บญั ชี ลกู หน้ีเดือน วนั ใบกากบั ช่อื ลูกหนี้ เงือ่ นไข ขายสินค้า ภาษขี าย ท่ี สินคา้(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (401) (204) (103)

ประเภทของสมุดรายวนั เฉพาะ (ตอ่ )เปน็ สมดุ รายวันเฉพาะทีใ่ ชส้ าหรบั การบันทกึ รายการรบั คืนสินคา้ จากลกู หนี้และจานวนทล่ี ดให้เท่านน้ั เอกสารที่ใช้เปน็หลักฐานประกอบการบันทึกบญั ชี คือ ใบหกั หนห้ี รอื ใบรับคืน(Credit Note) ซึง่ กิจการเป็นผ้อู อกให้ลูกหนี้เมอื่ รบั คนื สนิ คา้

รปู แบบของสมดุ รายวันรับคืนสนิ ค้าและจานวนทีล่ ดให้ สมดุ รายวนั รบั คนื สินค้าและจานวนทีล่ ดให้ (1) หน้า… (2)พ.ศ. ….. เลขท่ี หน้า เดบิต เครดติ บญัเดอื น วนั Credit ช่อื ลูกหนี้ ชี รับคืนสนิ ค้า ภาษีขาย ลกู หน้ี ท่ี Note (9)(3) (4) (5) (6) (7) (8) (10) (402) (204) (103)

ประเภทของสมุดรายวนั เฉพาะ (ตอ่ )เป็นสมดุ บนั ทกึ รายการขนั้ ต้น ใช้บนั ทกึ รายการเกี่ยวกบั การรับเงิน ไม่วา่จะเป็นการรับเป็นเงินสดหรือเช็ค รวมถงึ รายการฝากเงินและถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในกิจการ จะต้องบนั ทกึ ในสมดุ รายวนั รับเงิน เอกสารที่ใช้เป็นหลกั ฐานในการบนั ทกึ บญั ชี คอื สาเนาหรือต้นขวั้ ใบเสร็จรับเงนิใบกากบั ภาษีและสาเนาใบนาเงนิ ฝากธนาคาร

รปู แบบของสมดุ รายวันรบั เงิน สมุดรายวนั รับเงนิ (1) หนา้ ... (2)พ.ศ. …….. เดบติ เครดติเดือน วันที่ เลขที่ ชอ่ื รายการ เงนิ ธนาคาร ส่วนลด ลกู หนี้ บัญชอี ืน่ ๆ ใบ บัญชี สด จ่าย จานวน ขาย ภาษี เลขที่ จานว สาคัญ สนิ ค้า ขาย บัญชี นเงิน  เงิน(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) (16) (103) (401) (204) (101) (102) (403)

ประเภทของสมดุ รายวันเฉพาะ (ตอ่ )เปน็ สมุดบนั ทกึ รายการขั้นตน้ ใชบ้ นั ทกึ รายการเกย่ี วกับการจ่ายเงนิ สดหรอื จ่ายดว้ ยเช็ค รวมถึงรายการฝากเงินและถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในกจิ การ และทกุ รายการท่เี กี่ยวกับการจ่ายเงินจะต้องนามาบันทกึ ในสมดุ รายวนั จ่ายเงิน เอกสารทใี่ ชเ้ ปน็ หลกั ฐานในการบนั ทึกบญั ชี ไดแ้ ก่ใบเสร็จรบั เงนิ ใบกากับภาษี และตน้ ข้วั เชค็

รปู แบบของสมุดรายวนั จ่ายเงิน สมุดรายวนั จ่ายเงิน (1) หน้า... (2)พ.ศ. …….. เครดิต เดบิต เลขท่ี ชอื่ เจ้าหน้ี บัญชอี ื่นๆ บญั ชี ซื้อ ภาษี เลข จานวนเดือน วนั ท่ี ใบ รายการ เงนิ สด ธนาคาร ส่วนลด จานวน สนิ ค้า ซือ้ ท่ี เงิน สาคญั จ่าย  เงนิ บัญชี(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (11) (12) (13) (14) (15) (10) (16) (201) (501) (104) (101) (102) (403)

สมดุ บัญชแี ยกประเภท สมดุ บัญชแี ยกประเภท สมดุ บัญชแี ยกประเภททัว่ ไป สมุดบญั ชแี ยกประเภทย่อย (General Ledger) (Subsidiary Ledger) บัญชีแยกประเภท บัญชแี ยกประเภทยอ่ ย (Controlling Accounts)- สินทรพั ย์ เช่น เงินสด คุมยอดลูกหนี้ บัญชีสินคา้ วสั ดุสานกั งาน - บญั ชีแยกประเภทลูกหนร้ี ายตัว- หนส้ี ิน เช่น เจา้ หนีก้ ารคา้ เงินกู้ เป็นตน้ - บัญชแี ยกประเภทเจ้าหน้รี ายตัว- สว่ นของเจ้าของ เชน่ บญั ชีทุน บญั ชีถอนใช้สว่ นตัว บญั ชรี ายได้ บัญชีค่าใช้จา่ ย

ข้นั ตอนการบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั เฉพาะ วิเคราะหร์ ายการคา้สมุด สมดุ สมดุ สมดุ สมดุ สมุด สมุดรายวนั รายวนั รายวัน รายวนั รายวนั รบั รายวนั รบั รายวันทวั่ ไป ซือ้ สนิ ค้า ขายสินคา้ ส่งคืน คนื สินค้า เงิน จ่ายเงนิ สนิ คา้ – บญั ชีแยกประเภทย่อย – บัญชีแยกประเภททั่วไป หรือ บญั ชคี มุ ยอด – งบทดลอง – กระดาษทาการ งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน

ประโยชนข์ องสมดุ รายวันเฉพาะรายการคา้ ประเภทเดยี วกันทีเ่ กิดขน้ึ บอ่ ยครัง้ จะถกู นามาบนั ทกึ ในสมุด รายวนั ข้นั ตน้ เล่มเดียวกนั เป็นการประหยดั เวลาในการบันทึกบญั ชีประหยัดเวลาในการผ่านรายการไปบัญชแี ยกประเภท เน่อื งจากจะทาการผ่านบญั ชีทุกวันส้นิ เดอื น ชว่ ยให้เกิดความสะดวกรวดเร็วในการตรวจสอบความถกู ต้องของ ตวั เลขในการบนั ทกึ บญั ชี ชว่ ยในการให้ข้อมลู การซอื ้ ขายสนิ ค้าเป็นเงินเช่ือ และการรับเงิน จา่ ยเงินรวดเร็วยงิ่ ขนึ ้ ทาให้มีการควบคมุ ภายในท่ดี ี มีการแบง่ แยกหน้าท่กี ารทางานท่ีชดั เจน