การอบรมเชิงปฏิบตั ิการ กระบวนการพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรม ตามแนวทางมลู นิธิยวุ สถิรคณุ 1
วตั ถปุ ระสงคข์ องการอบรม สรา้ งความร้คู วามเข้าใจในหลกั การ และกระบวนการพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรม ตามแนวคิดและแนวทางของ ศนู ยโ์ รงเรียนคณุ ธรรม มลู นิธิยวุ สถิรคณุ 2
ความเป็นมาของโรงเรียนคณุ ธรรม กุมภ าพันธ์ 25 55 ในหลวงรัชก าลที่ 9 ไ ด้ พ ร ะ ร า ช ท า น พ ร ะ ร า ช ท ร ัพ ย์ส่ ว น พ ร ะ อ ง ค์ ใ ห้ คณะองคมนตรี ตงั้ เป็ นกองทุนการศึกษา เพื่อ สรา้ งความพร้อมให้โรงเรียน และให้โรงเรียน “ช่วยกนั สรา้ งคนดีให้บา้ นเมอื ง” 3
พระราชทานหลกั การจดั การศึกษา 3 ประการ 1. ให้ครรู กั เดก็ และเดก็ รกั ครู 2. ให้ครสู อนเดก็ ให้มีน้าใจต่อเพื่อน ไม่ให้แข่งขนั กนั แต่ให้แข่งกบั ตวั เอง และให้เดก็ ท่ีเรียนเก่งกว่าช่วยสอน เพ่อื นท่ีเรียนช้ากว่า 3. ให้ครจู ดั กิจกรรมให้นักเรียนทาร่วมกนั เพื่อให้เห็น คณุ ค่าของความสามคั คี 4
ความเป็นมาของโรงเรียนคณุ ธรรม (ต่อ) ปี 2 555 -2 556 มี โรง เรี ยนใ นโครง กา ร กองทนุ การศึกษา รนุ่ ท่ี 1 - 2 จานวน 52 แห่ง จากการศึกษาผลการดาเนิ นงานด้านการ พฒั นาคณุ ธรรม พบว่า ผ้บู ริหาร ครู และนักเรียน มีพฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวกเพ่ิมขึน้ 5
ความเป็นมาของโรงเรียนคณุ ธรรม (ต่อ) ปี 2 5 5 7 ส า นั ก ง า น ท รัพ ย์ สิ น ส่ ว น พระมหากษัตริย์ ได้จัดตัง้ มูลนิ ธิ ยุวสถิรคุณ (มยส.) ประกอบด้วย ศูนย์โรงเรียนคุณธรรม ศูนย์จิตวิทยาการศึกษา และศูนย์สถานศึกษา พอเพียง ศนู ยโ์ รงเรียนคุณธรรม ทาหน้าที่ส่งเสริม และพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรม 6
ความเป็นมาของโรงเรียนคณุ ธรรม (ต่อ) ปัจจุบัน มีโรงเรียนคุณธรรมภายใต้การ สนับสนุนของมยส. ทกุ จงั หวดั จานวน 614 โรงเรียน มีการพัฒนาหลักสูตรฝึ กอบรม การนิ เทศ ติดตาม จดั ทาเอกสารเผยแพร่ประชาสมั พนั ธ์ ทงั้ สื่อ ส่ิงพิมพ์ และส่ืออิเลก็ ทรอนิกส์ 7
ความเป็นมาของโรงเรียนคณุ ธรรม (ต่อ) ปี 2559 กระทรวงศึกษาธิ การ ประกาศเป็ น นโยบายให้โรงเรียนในสงั กดั พฒั นาเป็นโรงเรียน คณุ ธรรม ตามแนวทางของมลู นิธิยวุ สถิรคณุ 8
เป้าหมายของโรงเรียนคณุ ธรรม มยส. 9
พระบรมราโชบายด้านการศึกษาของในหลวงรชั กาลท่ี 10 1. มีทศั นคติท่ีถกู ต้องต่อ 1. รจู้ กั แยกแยะ ผิด-ชอบ บา้ นเมอื ง ชวั่ -ดี 2. มีพนื้ ฐานชีวิตท่ี 2. ปฏิบตั ิแต่สิ่งท่ีดีงาม มนั่ คง มีคณุ ธรรม 3. ปฏิเสธส่ิงท่ีผิด สิ่งท่ีชวั่ 3. มงี านทา – มอี าชีพ 4. เป็นพลเมอื งดี 4. ช่วยกนั สรา้ งคนดีให้ บา้ นเมอื ง 10
โรงเรียนคณุ ธรรมกบั การเปล่ียนแปลง 1. สภาพแวดล้อมในโรงเรียนสะอาด รม่ รน่ื เป็นระเบยี บเรียบร้อย 2. ผบู้ ริหารและครเู ป็นแบบอย่างท่ีดี 3. ครแู ละนักเรียนมีปฏิสมั พนั ธเ์ ชิงบวกมากขึน้ 4. มีการบรู ณาการคณุ ธรรมในการเรียนการสอน 5. เกิดนวตั กรรมการพฒั นาคณุ ธรรมท่ีนาไปใช้จริง 6. มีพฤติกรรมท่ีพงึ ประสงคม์ ากขึน้ 7. พฤติกรรมที่ไม่พงึ ประสงคล์ ดลง 11
โรงเรียนคณุ ธรรมกบั การเปลี่ยนแปลง (ต่อ) 8. นักเรียนตระหนักในคุณค่าของตนเองและมี ความสามารถในการจดั การตนเองมากขึ้น กล้าคิดกล้าแสดงออกอย่างสร้างสรรค์ มี ทกั ษะการคิด ทกั ษะการแก้ปัญหา และทกั ษะ การทางานเป็ นทีมเพิ่มขึน้ 12
ตวั อย่างพฤติกรรมนักเรียนทีแ่ ก้ไขได้สาเรจ็ • พฤติกรรมขาดวินัย เช่น มาสาย หนีเรียน แต่งกายไม่ถกู ระเบยี บ ใช้โทรศพั ทม์ อื ถือผิด กาลเทศะ ไม่ใส่หมวกกนั น็อก • พฤติกรรมขาดความเป็นระเบยี บเรียบรอ้ ย เช่น เข้าแถว-เดินแถวไมเ่ ป็นระเบียบ ไมม่ ี สมั มาคารวะ พดู คาหยาบ 13
ตวั อย่างพฤติกรรมนักเรียนทีแ่ ก้ไขได้สาเรจ็ (ต่อ) • พฤติกรรมขาดความรบั ผิดชอบ เช่น ไม่ตงั้ ใจเรียน ลอกการบา้ น ไม่ส่งการบา้ น ติด 0 ร. มส. ไมป่ ิ ด น้า-ไฟหลงั ใช้ ไมร่ กั ษาความ สะอาดในโรงเรียน ขาดจิตสานึกสาธารณะ • พฤติกรรมขาดความซื่อสตั ยส์ จุ ริต เช่น ลกั ขโมย พดู โกหก ทุจริตการสอบ เกบ็ ของได้ไม่ส่งคืน 14
ตวั อย่างพฤติกรรมนักเรียนทีแ่ ก้ไขได้สาเรจ็ (ต่อ) • พฤติกรรมเสี่ยง / ก้าวร้าว เช่น สบู บหุ ร่ี ด่ืมเหล้า เล่นการพนัน ทะเลาะวิวาท ติดเกม ฟ่ มุ เฟื อย ทาลายทรพั ยส์ ินของส่วนรวม ข่มข่รู งั แกเพ่อื น รงั แกรนุ่ น้อง ตงั้ ครรภร์ ะหว่างเรียน 15
ผลพลอยได้จากการพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรม 1. นักเรียนออกกลางคนั ลดลง 2. ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนมีแนวโน้มดีขึน้ 3. โรงเรียนมีนักเรียนเพ่ิมขึน้ 4. โรงเรียนได้รบั ความเชื่อถือศรทั ธาและความ รว่ มมอื จากผปู้ กครอง ชมุ ชนมากขึน้ 16
“คณุ ธรรม จริยธรรม” คืออะไร? 17
ความรคู้ วามเขา้ ใจ คณุ ธรรม จริยธรรม 18
คณุ ธรรม จริยธรรม จิตอาสา ช่วยสอนการบา้ นน้อง 19
คณุ ธรรม จริยธรรม 20 ความรบั ผิดชอบ ปิ ดน้าทกุ ครงั้ หลงั ใช้
คณุ ธรรม จริยธรรม ความมีระเบยี บวินัย เดินแถวเป็ นระเบียบ 21
คณุ ธรรม จริยธรรม ความดี ความถกู ต้อง พฤติกรรมที่แสดงออกเชิงบวก ท่ีปลกู ฝังขึน้ ในจิตใจ ปฏิบตั ิจนเป็นนิสยั เป็นสิ่งท่ีผอู้ ่ืน จิตอาสา และสงั คมยอมรบั ความรบั ผิดชอบ ความมีระเบยี บวินัย ช่วยสอนการบา้ นน้อง ปิ ดน้าทกุ ครงั้ หลงั ใช้ เดินแถวเป็ นระเบียบ 22
ใบงานที่ 1 ทดสอบความเขา้ ใจเร่ืองคณุ ธรรมและจริยธรรม คาชี้แจง ใหพ้ จิ ารณาขอ้ ความในรายการ หากเหน็ วา่ เป็นคุณธรรมใหใ้ สเ่ ครอ่ื งหมาย ในชอ่ งคุณธรรม หากเหน็ ว่า เป็นจรยิ ธรรม ใหใ้ ส่เครอ่ื งหมาย ในชอ่ งจรยิ ธรรม ลาดบั ที่ รายการ คณุ ธรรม จริยธรรม 1 ความสามคั คี 2 ปิ ดน้าทกุ ครงั้ หลงั ใช้ 3 ความขยนั 4 นวดให้พ่อ 5 ความกตญั ญู 6 พดู จาไพเราะ 7 ความซื่อสตั ยส์ จุ ริต 8 ความมีวินัย 9 กล่าวคาขอโทษ 10 ความพอเพียง 11 เข้าสอนตรงเวลาเป็นประจา 12 ช่วยเกบ็ ขยะที่ทิ้งไว้นอกถงั ขยะ 13 ความรบั ผิดชอบ 14 แต่งกายถกู ระเบยี บของโรงเรยี น 15 ช่วยสอนการบา้ นให้เพื่อน 23
หลกั การพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรม 24
กระบวนการพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรม สร้างการรบั รแู้ ละการ กาหนดวิธีการเพือ่ ยอมรบั ในโรงเรียน บรรลเุ ป้าหมาย (คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์) สร้างครแู กนนา ลงมือปฏิบตั ิเพ่อื บรรลุ นักเรียนแกนนา เป้ าหมายการ เปลี่ยนแปลง กาหนดเป้ าหมายการ เปล่ียนแปลงของ (คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์) โรงเรียน (คณุ ธรรมอตั สรา้ งกลไกการขบั เคล่ือน ลกั ษณ์ของโรงเรียน) โรงเรียนคณุ ธรรม 25
ขนั้ ตอนที่ 1 สรา้ งการรบั ร้แู ละการยอมรบั 26
มีวิธีการ “สร้างการรบั รู้ และการยอมรบั ” ได้อย่างไร? 27
แนวทางสรา้ งการรบั รแู้ ละการยอมรบั 1. ใช้การสื่อสารในองคก์ ร • การสื่อสารด้วยวิธีการและช่องทางท่ีหลากหลาย • การส่ือสารทงั้ ในแนวตงั้ และแนวนอน • การสื่อสารทงั้ แบบเป็นทางการและไมเ่ ป็นทางการ • การส่ือสารอย่างต่อเน่ืองเป็นระยะๆ อย่างสมา่ เสมอ • ให้ขอ้ มลู ท่ีแสดงให้เหน็ ถงึ คณุ ค่า ความสาคญั และประโยชน์ ที่เกิดกบั ผเู้ รียน ครู ผบู้ ริหาร และชุมชน 28
แนวทางสรา้ งการรบั ร้แู ละการยอมรบั (ต่อ) 2. กระต้นุ การสรา้ งการรบั ร้อู ย่างต่อเนื่อง 3. ปลกู ฝังจิตสานึกโดยการน้อมนาพระราชดารสั พระราชกรณียกิจ หลกั การทรงงานของในหลวงรชั กาลที่ 9 4. สรา้ งความตระหนักโดยชี้แจงหน้าที่ความรบั ผิดชอบตามรฐั ธรรมนูญ นโยบาย หลกั สตู รการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน ฯลฯ 5. ประเมินความก้าวหน้าเป็นระยะๆ นาผลมากระต้นุ ให้เกิดความตน่ื ตวั 6. ศึกษาแหล่งเรียนร้เู พ่อื สรา้ งแรงบนั ดาลใจ 7. ประชาสมั พนั ธส์ รา้ งการรบั ร้ใู ห้บคุ คลภายนอก 29
ขนั้ ตอนท่ี 2 การคดั สรรและพฒั นาครแู กนนา 30
“ครแู กนนา” คืออะไร? 31
“นักเรียนแกนนา” คืออะไร? 32
คณุ ลกั ษณะครแู กนนา 1 มีภาวะผนู้ า 2 มีทศั นคติเชิงบวก (success attitude) 3 มีมนุษยส์ มั พนั ธ์ 4 เป็นแบบอยา่ งท่ีดี 5 สมาชิกในโรงเรียนให้การยอมรบั 33
พฒั นาครแู กนนา 1. มีโอกาสในการปฏิบตั ิงานครแู กนนา 34 2. พฒั นาความรคู้ วามสามารถของตนเอง 3. เสริมแรงเชิงบวกให้ทีมงาน 4. ประเมินความก้าวหน้าของงานร่วมกนั 5. ช่วยกนั สร้างทีมงาน พฒั นาคณุ ธรรม แบง่ ภาระรบั ผิดชอบให้ทวั่ ถงึ 6. สร้างแกนนารนุ่ ต่อไป เพื่อส่งต่อภารกิจ 7. ส่งเสริมให้ทีมงานและนักเรียนมีโอกาสแสดงผลงาน เพอื่ สร้างความภาคภมู ิใจให้ผปู้ ฏิบตั ิ
บทบาทครแู กนนา • เป็นครวู ิทยากรในการอบรมเพือ่ นครู และนักเรยี นแกนนา • เป็นแกนนาในการพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรมให้สาเรจ็ ตาม เป้าหมายของโรงเรยี น • เป็นทีมงานในการพฒั นาโรงเรียนคณุ ธรรมรว่ มกบั ผบู้ ริหาร • แบง่ ภาระรบั ผิดชอบงานให้ทวั่ ถงึ เพื่อสรา้ งการมสี ่วนรว่ ม • สรา้ งแกนนารนุ่ ต่อไป เพ่ือส่งต่อภารกิจพฒั นาโรงเรียน คณุ ธรรมไปยงั รนุ่ ส่รู นุ่ อยา่ งต่อเน่ือง 35
บทบาทนักเรยี นแกนนา • แสวงหาความรู้ พฒั นาตนเอง เพอื่ รว่ มพฒั นาโรงเรยี นคณุ ธรรม • สรา้ งแรงจงู ใจในการเขา้ รว่ มพฒั นาโรงเรยี นคณุ ธรรม • สรา้ งทีมงานให้เข้มแขง็ • แบง่ ภาระรบั ผิดชอบงานให้ทวั่ ถึง • สรา้ งแกนนารนุ่ ต่อไป เพ่อื ส่งต่อภารกิจการพฒั นาโรงเรียน คณุ ธรรมไปยงั รนุ่ ส่รู นุ่ อยา่ งต่อเน่ือง 36
ขนั้ ตอนท่ี 3 กาหนดคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียน 37
องคป์ ระกอบคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียน คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียน ประกอบด้วย 1. พฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวก เช่น มาทนั เวลา แต่งกายถูกระเบยี บ 2. คณุ ธรรมเป้าหมาย เช่น ความมวี นิ ยั ความรบั ผดิ ชอบ 38
คณุ ธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวก 39
วิธีกาหนดคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียน 1. ใช้วิธีระดมสมอง 2. ผ้บู ริหาร ครู นักเรียน แยกกนั ทา 3. กาหนดพฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวกจาก ปัญหา - สาเหตุ 4. กาหนดคณุ ธรรมเป้าหมายท่ีสอดคล้องกบั พฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวก ไมเ่ กิน 3 คณุ ธรรม 5. นาคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของ ผ้บู ริหาร ครู นักเรียน มาหลอมรวมเป็น คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียน โดยให้มีคณุ ธรรมเป้าหมาย จานวน 3 คณุ ธรรม 6. เมื่อได้คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียนแล้วให้จดั ทาเป็ นตาราง คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ 40
วิธีกาหนดคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ 4 3 คณุ ธรรม พฤติกรรมบง่ ชี้ เป้าหมาย เชิงบวก 1 2 ปัญหา สาเหตุ 41
การค้นหาปัญหา 1. ระบปุ ัญหาท่ีต้องการแก้ไข เร่งด่วน มีผลกระทบต่อความ ศรทั ธา หรอื ภาพลกั ษณ์ของ โรงเรียน 2. ปัญหาท่ีระบตุ ้องเป็นปัญหาท่ี ตวั เองแก้ไขได้ 42
แนวทางการกาหนดคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ นักเรียนกาหนด ครกู าหนด ผ้บู ริหารกาหนด คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ ของนักเรียน ของครู ของผ้บู ริหาร หลอมรวมเป็ น คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียน 43
กรณีศึกษา (การหลอมรวมคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์) 44
แนวทางการหลอมรวมคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ 1 ผ้แู ทนผ้บู ริหาร ผ้แู ทนครู และผ้แู ทนนักเรียน นา คณุ ธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของ ทงั้ 3 ฝ่ ายมาพิจารณารว่ มกนั 2 ในกรณีคณุ ธรรมเป้าหมายมคี วามสอดคล้องกนั ทงั้ 3 กล่มุ ให้จดั ทาคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ของโรงเรียนได้เลย 45
แนวทางการหลอมรวมคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ (ต่อ) ในกรณีที่คณุ ธรรมเป้าหมายของนักเรียนไม่ตรงกบั คณุ ธรรมเป้าหมายของกลุ่มครู และกลุ่มผ้บู ริหาร ให้ 3 เลือกคุณธรรมเป้าหมายของนักเรียนเป็ นคุณธรรม เป้ าหมายของโรงเรียน และให้ผู้บริหารและครู กาหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของผ้บู ริหารและครู ขึน้ ใหม่ (โดยคานึงถงึ ปัญหา และสาเหตขุ องครแู ละผบู้ ริหาร) 46
กรณีศึกษา คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ทีฝ่ ่ ายบริหารรว่ มกนั กาหนด คณุ ธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวก ความซื่อสตั ย์ จดั ซื้อ-จดั จ้างโปรง่ ใส ความรบั ผิดชอบ ตรงต่อเวลา จิตอาสา ช่วยเหลืองานชมุ ชน 47
กรณีศึกษา คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ทีค่ รรู ่วมกนั กาหนด คณุ ธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวก ความพอเพียง ใช้จ่ายประหยดั ความซื่อสตั ย์ ไมห่ าผลประโยชน์จากนักเรียน ความรบั ผิดชอบ ส่งงานตรงเวลา เขา้ สอนตรงเวลา 48
กรณีศึกษา คณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์ทีน่ ักเรียนร่วมกนั กาหนด คณุ ธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบง่ ชี้เชิงบวก ความมีวินัย แต่งกายถกู ระเบยี บ ความรบั ผิดชอบ มาเรียนทนั เวลา จิตอาสา ทาความสะอาดบริเวณสถานศึกษา 49
กรณีศึกษา คณุ ธรรมเป้าหมายทีแ่ ต่ละฝ่ ายกาหนด คณุ ธรรมเป้าหมาย ผบู้ ริหาร ครู นักเรียน ความซ่ือสตั ย์ ความพอเพียง ความมีวินัย ความรบั ผิดชอบ ความซ่ือสตั ย์ ความรบั ผิดชอบ ความรบั ผิดชอบ จิตอาสา จิตอาสา 50
Search