ΒΑΜΒΑΚΙ

ΒΑΜΒΑΚΙ: ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ Η διαχείριση της καλλιέργειας πρέπει να έχει κύριο στόχο την πρωιμότητα, ώστε να έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή μέχρι τέλος Οκτωβρίου. ΚΛΕΙΔΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ • Σωστή κατεργασία εδάφους πριν τη σπορά • Σωστή επιλογή ποικιλιών βαμβακιού • Χρόνος σποράς και πυκνότητα σποράς • Καταπολέμηση ζιζανίων • Σωστή λίπανση • Σωστό πότισμα • Έλεγχος υπερβολικής ανάπτυξης με pix • Καταπολέμηση εντόμων και ασθενειών • Σωστή αποφύλλωση ΣΩΣΤΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ Συνήθως γίνεται ένα χειμερινό όργωμα και 2-3 καλλιεργητές. Σε πολλές περιπτώσεις είναι επιβεβλημένη και η χρήση υπεδαφοκαλλιεργητή (ρίπερ). Το χωράφι πρέπει να είναι ισοπεδωμένο και ψιλοχωματισμένο πριν τη σπορά. Αεροδρόμιο. Πάντα η κατεργασία του εδάφους να γίνεται στο ρώγο του (σε μέσο έδαφος ο ρώγος είναι 3-4 μέρες μετά από μέτρια βροχή). Σε περίπτωση που δεν ευνοεί ο καιρός για όργωμα (συνεχείς βροχές), καλύτερα να μην γίνει όργωμα παρά να οργωθεί υγρό το χωράφι. Στην περίπτωση που γίνει

όργωμα σε υγρό χωράφι (κυρίως σε βαριά εδάφη), λόγω της συμπίεσης του εδάφους και της μειωμένης οξυγόνωσης της ρίζας, τα βαμβακόφυτα θα έχουν ρηχό και αδύναμο ριζικό σύστημα και θα είναι αδύνατα και χλωρωτικά, με μειωμένη παραγωγή. Αντί για όργωμα, κάθε 3-4 χρόνια, αμέσως μετά τη συγκομιδή και στελεχοκοπή καλό είναι να γίνεται υπεδαφοκαλλιέργεια σε βάθος 60-90 εκατοστά (εδαφοσχίστης). Αυτό διότι στο έδαφος δημιουργείται αδιαπέραστος ορίζοντας συμπιεσμένου εδάφους κάτω από το βάθος οργώματος. Έτσι σε βάθος 30-60cm, δημιουργείται ένα συμπιεσμένο μέτωπο (σαν τοίχος) πάχους 20-30cm που λειτουργεί σαν φράγμα (στην κάθετη κίνηση νερού και θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος). Ο εδαφοσχίστης έχει μεγάλη αξία σε βαριά εδάφη ενώ μειώνει και τα νεροκρατήματα (καλύτερη αποστράγγιση). ΣΩΣΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ Καλό είναι ο παραγωγός να καλλιεργεί συγχρόνως 2-3 διαφορετικές ποικιλίες βαμβακιού, για μείωση του ρίσκου. Ανάλογα με τις διαφορετικές κλιματικές συνθήκες που επικρατούν κάθε χρονιά, κάποιες ποικιλίες ευνοούνται σε παραγωγή και κάποιες όχι. Για παράδειγμα, χρονιές με βροχερό φθινόπωρο οι πρώιμες ποικιλίες βαμβακιού δίνουν μεγαλύτερη παραγωγή (οι όψιμες δεν ανοίγουν, πολλά καρύδια σαπίζουν ή κάνουν μεγάλο ποσοστό “καραμέλας”) ενώ χρονιές με παρατεταμένη καλοκαιρία μέχρι αργά το φθινόπωρο ευνοούνται παραγωγικά οι όψιμες ποικιλίες. Κατά την επιλογή των ποικιλιών βαμβακιού την νέας καλλιεργητικής περιόδου: Πρέπει να προτιμούνται οι πρώιμες ποικιλίες βαμβακιού, ειδικά στη Β. Ελλάδα ή σε όψιμες σπορές το Μάιο ή σε επανασπορές. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις η πρωιμότητα είναι “χρυσάφι” για τον παραγωγό. Πρώιμες ποικιλίες είναι οι Ελπίδα, 402, 332, 396 κ.α. • Πρέπει να γίνεται διαφορετική διαχείριση τη κάθε ποικιλίας: οι ορθόκλαδες ποικιλίες (πχ 402) σπέρνονται πυκνότερα (στα 5 εκατοστά δηλαδή 20 σπόροι/μέτρο) ενώ οι θαμνώδεις (πχ 419) αραιότερα (στα 5,5-6 εκατοστά με 16-18 σπόρους/μέτρο). Τα υβρίδια βαμβακιού σπέρνονται σε μεγάλες αποστάσεις 9-11 cm (9-11 σπόροι ανά μέτρο). • Να αξιοποιούνται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας για να λυθούν προβλήματα που εμφανίζονται κάθε χρόνο σε συγκεκριμένα χωράφια: •

• Βαθύρριζες ποικιλίες ή υβρίδια, για προβληματικά χωράφια (αλατούχα ή γκερένια), για μπαϊρια, για αμμουδερά χωράφια όπου δεν υπάρχει δυνατότητα για συχνό πότισμα ή για ξηρικά χωράφια. Τα υβρίδια είναι πιο βαθύρριζα από τι ποικιλίες. • • Πρώιμες ποικιλίες σε υγρά χωράφια ή χωράφια που το βαμβάκι γίνεται πολύ ψηλό και οψιμίζει η συγκομιδή. • • Σε χωράφια με προβλήματα αδρομυκώσεων, επιλογή ανθεκτικής ποικιλίας στην αδρομύκωση (πχ 401) • Σε χωράφια που εμφανίζουν κάθε χρόνο τζιτζικάκι (ιασσίδες), επιλογή ποικιλίας βαμβακιού με χνουδωτό φύλλωμα (πχ 457, Ελπίδα, 396). • Σε προβληματικά, αλατούχα εδάφη τα υβρίδια βαμβακιού έχουν συνήθως καλύτερη ανάπτυξη και παραγωγή από τις ποικιλίες. ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ Πρέπει να γίνεται εδαφολογική ανάλυση (κοστίζει μόνο 30 ευρώ) κάθε 4-5 χρόνια. Έτσι μπορεί να γίνει στοχευμένη και οικονομική λίπανση. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοια ανάλυση, ακολουθείται μια γενική λίπανση βαμβακιού που περιλαμβάνει συνολικά (μαζί με την επιφανειακή λίπανση): 10-14 μονάδες Άζωτο ♦ 4-6 μονάδες Φώσφορος ♦ 4-6 μονάδες Κάλιο Ακολουθώντας τον παραπάνω κανόνα, ρίχνουμε τις μειωμένες μονάδες στα δυνατά χωράφια και τις υψηλές σε αδύνατα χωράφια. Σε επικλινή (μπαϊρια) χωράφια ή/και ασπροχώματα συνήθως χρειάζεται αυξημένη λίπανση με φώσφορο. Σε ελαφρά/αμμουδερά χωράφια ή αργιλώδη εδάφη, χρειάζεται αυξημένη καλιούχος λίπανση.

Στη βασική λίπανση πρέπει να εφαρμόζεται το μισό άζωτο (5-6 μονάδες) και όλες οι μονάδες φωσφόρου-καλίου. Ιδανικά το βασικό λίπασμα πρέπει να είναι βραδείας αποδέσμευσης (σταθεροποιημένο άζωτο). Παράδειγμα βασικής λίπανσης βαμβακιού που καλύπτει πλήρως τις λιπαντικές μονάδες βασικής λίπανσης είναι 40 κιλά/στρέμμα λίπασμα 15-15-15 ή 12-12-17. Στην περίπτωση που γίνει γραμμική εφαρμογή του βασικού λιπάσματος με τη σπαρτική μηχανή, οι παραπάνω ποσότητες πρέπει να μειωθούν κατά 20%. Στη γραμμική εφαρμογή το λίπασμα πρέπει να ενσωματώνεται σε βάθος 5-6 εκατοστά και σε απόσταση 10 εκατοστά δίπλα από τη γραμμή σποράς. Στην πράξη, τα τελευταία πολλά χρόνια, γίνεται υπολίπανση της βαμβακοκαλλιέργειας και χρησιμοποιούνται είτε φθηνά λιπάσματα χωρίς κάλιο (πχ 20-10-0) είτε καλιούχα αλλά σε μικρότερες ποσότητες από τις απαιτούμενες (πχ 20-25 κιλά/στρέμμα βασικό λίπασμα 20-10-10). Η υπολίπανση είναι αντιοικονομική! Ο παραγωγός ρίχνοντας λιγότερο λίπασμα, πάει να γλιτώσει 7-8 ευρώ/στρέμμα και χάνει 20-30 ευρώ ανά στρέμμα σε παραγωγή. Το λίπασμα είναι η τροφή του φυτού και… “νηστικό αρκούδι δεν χορεύει”. Οπότε η σωστή και επαρκής λίπανση συμφέρει οικονομικά. Στο βαμβάκι, ο φώσφορος κάνει δυνατή ρίζα και ανθοφορία, το άζωτο δυνατό φυτό πλούσιας ανθοφορίας με πολλά χτένια και το κάλιο δυνατή καρποφορία και ίνα και αποτελεσματική διαχείριση του νερού από το φυτό. Αν παρόλα αυτά, ο παραγωγός θέλει να υπολιπάνει (κακώς), μπορεί να ακολουθήσει έξυπνους τρόπους με χρήση πυκνών λιπασμάτων βραδείας αποδέσμευσης (σταθεροποιημένου αζώτου) o τη μία χρονιά χρήση μη καλιούχου βασικού λιπάσματος: για παράδειγμα 25 κιλά/στρέμμα βασικό λίπασμα 30-15-0 (βραδείας) και 15 κιλά επιφανειακό λίπασμα 40-0-0 (βραδείας) o την επόμενη χρονιά χρήση καλιούχου βασικού λιπάσματος: για παράδειγμα 30 κιλά/στρέμμα βασικό 20-10-10 (βραδείας) και 15 κιλά επιφανειακό λίπασμα 40-0-0 (βραδείας). Σχετικά με την επιλογή λιπάσματος, ισχύει η αρχή “το φθηνό είναι ακριβό”. Πρέπει να χρησιμοποιούνται επώνυμα ποιοτικά λιπάσματα και όχι ανώνυμα “φθηνά” σκουπίδια. ΣΠΟΡΑ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ

Το βαμβάκι σπέρνεται σε αποστάσεις γραμμών 96 εκατοστά, ανά 5-6 εκατοστά (17-20 σπόροι ανά μέτρο) επί της γραμμής και σε βάθος 3 εκατοστά. Απαιτούνται περίπου 2 κιλά βαμβακόσπορου στο στρέμμα. Τα υβρίδια βαμβακιού σπέρνονται σε μεγάλες αποστάσεις 9-11 cm (9-11 σπόροι ανά μέτρο). Στην Ελλάδα σπανίζουν οι σπορές σε πυκνές γραμμές. Σε λίγες περιοχές γίνεται σπορά με αποστάσεις γραμμών 75 εκατοστά, και 7-8 εκατοστά επί της γραμμής. Πυκνές σπορές γίνονται για συλλογή με μηχανές stripper. Στην Αμερική ακολουθούνται και υπέρπυκνες σπορές βαμβακιού (Ultra Narrow Raw Cotton), με αποστάσεις γραμμών μόλις 20-25 εκατοστά (με αμαζόνα). Σχετικά με το βάθος σποράς, ο κανόνας είναι στα 3 εκατοστά αλλά καλά είναι η σπορά να γίνεται βαθύτερα (στα 4 εκατοστά) σε αμμουδερά χωράφια που χάνουν γρήγορα την υγρασία . Αντίθετα σε χωράφια που ποτίζονται αμέσως μετά τη σπορά, το βαμβάκι πρέπει να σπέρνεται στα 2 εκατοστά βάθος, για γρήγορο φύτρωμα. Η βαθιά σπορά του βαμβακιού (5-6 εκατοστά) είναι λάθος και οδηγεί σε έντονες προσβολές από ασθένειες εδάφους (φουζάριο) και ξήρανση φυτών. Αν επικρατήσουν έντονες βροχοπτώσεις και κρύο, συνήθως χρειάζεται επανασπορά. Στο βαμβάκι, ο σωστός χρόνος σποράς είναι το κλειδί για μία παραγωγική καλλιέργεια. Πρέπει να επιδιώκουμε την πρώιμη σπορά, αλλά χωρίς βιασύνες. Πρέπει η πρωινή θερμοκρασία εδάφους να σταθεροποιηθεί στους 15oC και να υπάρχει μετεωρολογική πρόβλεψη για αύξηση της θερμοκρασίας την εβδομάδα μετά τη σπορά του βαμβακιού. Ο ασφαλέστερος τρόπος λήψης απόφασης για σπορά βαμβακιού είναι με τη χρήση βαθμοημερών σε συνδυασμό με την εβδομαδιαία πρόβλεψη καιρού. Πρακτικά δεν πρέπει να γίνονται σπορές βαμβακιού πριν τις 10 Απριλίου στην Κεντρική Ελλάδα και πριν τις 20 Απριλίου στη Βόρεια Ελλάδα. Πρέπει να γίνεται εφαρμογή εντομοκτόνου εδάφους (μπαρούτι σε δόση 1 κιλό/στρέμμα) μαζί με το σπόρο για προστασία από σιδηροσκούληκα. Αν η προηγούμενη καλλιέργεια ήταν μηδική, χρειάζεται αυξημένη δόση εντομοκτόνου εδάφους (πάντα σύμφωνα με την ετικέτα του εντομοκτόνου) λόγω υψηλού κινδύνου προσβολής από σιδηροσκώληκες.

Κατά τη σπορά, το ιδανικό είναι ο παραγωγός να βρει υγρασίας στο βάθος που θα σπείρει, ώστε να μην χρειαστεί πότισμα φυτρώματος, το οποίο μπορεί να προκαλέσει προβλήματα (αυξημένος κίνδυνος για σηψιρριζίες, δημιουργία κρούστας στην επιφάνεια του εδάφους). Πρέπει να ρυθμίζεται σωστά η σπαρτική, ώστε να μη δημιουργείται αυλάκι στη γραμμή σποράς από τον σβωλοδιώχτη. ΕΠΑΝΑΣΠΟΡΑ ΣΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ Αν για κάποιο λόγο (έντονες βροχές και σάπισμα φυτών, πλημμύρα, χαλάζι κτλ) μπει το δίλημμα “κάνω επανασπορά ή όχι”, η απάντηση είναι δύσκολη. Γενικά πρέπει να αποφεύγονται οι επανασπορές μετά τα μέσα Μαΐου, ειδικά στην περίπτωση που έχουμε εναπομείναντα πληθυσμό 7-8 φυτά βαμβακιού ανά μέτρο. Ένα συχνό φαινόμενο στο βαμβάκι, είναι η επικράτηση βροχοπτώσεων και πτώση της θερμοκρασίας κατά το φύτρωμα. Τότε δημιουργούνται έντονες σηψιρριζίες συνήθως από φουζάριο (αλλά και τοξικότητες από ζιζανιοκτόνα όπως το S-metolachlor ιδίως σε ελαφρά εδάφη) και μπαίνει το δίλημμα της επανασποράς. Η απάντηση 8 στις 10 φορές πρέπει να είναι ΟΧΙ επανασπορά (εκτός από βαριές περιπτώσεις) αλλά αντιμετώπιση των σηψιρριζιών ως εξής: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΩΝ ΣΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ: Οι σηψιρριζίες του βαμβακιού εμφανίζονται όταν επικρατούν -κατά το φύτρωμα- θερμοκρασίες μικρότερες από 15οC και υπάρχει υψηλή υγρασία εδάφους. Στην περίπτωση αυτή, απαιτούνται οι παρακάτω χειρισμοί, χωρίς καθυστέρηση:

Άμεσος ψεκασμός (γραμμικά για οικονομία) με μείγμα atonic+βιοδιεγέρτες. Υπάρχουν πολλά ειδικά διαφυλλικά λιπάσματα με βιοδιεγέρτες για το σκοπό αυτό, που προωθούν την αναγέννηση της ρίζας, με πολύ καλά αποτελέσματα. Άμεσα σκαλιστήρι (μόλις μας βάζει το χωράφι), πολύ επιφανειακό (όχι βαθύ, απλά ξύσιμο) για να σπάσει η κρούστα στην επιφάνεια του εδάφους. Σπάζοντας την κρούστα, βοηθάμε να στεγνώσει γρήγορα το έδαφος και να εξαλειφθούν οι συνθήκες ασφυξίας στη ρίζα, αλλά και να φυτρώσουν οι εναπομείναντες αφύτρωτοι σπόροι. Αν δεν γίνουν οι παραπάνω χειρισμού, τα φυτά αργότερα θα έχουν αδύνατη/ρηχή ρίζα και θα διψούν εύκολα (μικρή αποτελεσματικότητα χρήσης νερού), ακόμα και αν ποτίζονται τακτικά. ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΖΙΖΑΝΙΩΝ ΣΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ ΚΑΙ ΖΙΖΑΝΙΟΚΤΟΝΑ Το βαμβάκι είναι πολύ ευαίσθητο στον ανταγωνισμό από τα ζιζάνια, ειδικά τις πρώτες 60-70 μέρες μετά το φύτρωμα (μέχρι τέλος Ιουνίου). Κλειδί για πετυχημένη καλλιέργεια, είναι η επιτυχημένη ζιζανιοκτονία. Τα ζιζανιοκτόνα που έχουν έγκριση για βαμβάκι το 2018 είναι τα παρακάτω: Προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα βαμβακιού: pendimethalin (Stomp κτλ), S- metolachlor (Dual κτλ), Axion Compi (pendimethalin + terbuthylazine), benfluralin (Neoflan), fluometuron (Cotoran κτλ). To Neoflan εφαρμόζεται προσπαρτικά με άμεση ενσωμάτωση. Τα pendimethalin και S-metolachlor εφαρμόζονται προσπαρτικά και μετασπαρτικά, τα υπόλοιπα μετασπαρτικά (μετά τη σπορά – πριν το φύτρωμα). Τα προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα πρέπει να ψεκάζονται απόγευμα για αποφυγή της φωτοδιάσπασής τους από τον ήλιο. Αφού γίνει ο ψεκασμός μετά την σπορά του βαμβακιού, πρέπει να υπάρξει διαβροχή του χώματος (βροχή ή ελαφρύ πότισμα) εντός 4-7 ημερών, για την ενσωμάτωση και την ενεργοποίηση των ζιζανιοκτόνων. Παραδείγματα εφαρμογής ζιζανιοκτόνων στο βαμβάκι: • (pendimethalin πριν τη σπορά και ενσωμάτωση) + (fluometuron μετά τη σπορά) • (pendimethalin ή s-metolachlor) + (fluometuron) μετά τη σπορά

Η pendimethalin είναι καλύτερη σε μορφή μικροκάψουλας (μη δημιουργία φελλώδους κάλου στη ρίζα του βαμβακιού, πιο ασφαλής για το βαμβάκι, μεγαλύτερη διάρκεια δράσης). Στα ελαφρά εδάφη χρειάζεται προσοχή (πάντα τις ελάχιστες δόσεις ή αποφυγή ορισμένων ζιζανιοκτόνων) γιατί δημιουργούνται τοξικότητες στο βαμβάκι, ειδικά αν ακολουθήσουν έντονες βροχοπτώσεις. Αν στο βαμβακοχώραφο υπάρχουν ήδη φυτρωμένα μικρά ζιζάνια, μπορεί να μπει και μικρή δόση glyphosate (Roundup κτλ) στο μείγμα των ζιζανιοκτόνων. Παράδειγμα προφυτρωτικής ζιζανιοκτονίας σε χωράφι με φυτρωμένα ζιζάνια: pendimethalin μικροκάψουλα + fluometuron + 200 ml/στρέμμα glyphosate 36% Μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα πλατύφυλλων ζιζανίων στο βαμβάκι: Staple (pyrithiobac sodium) και Envoke (tricyfloxysulfuron) Τα Staple και Envoke πήραν έγκριση 120 ημερών για το 2018 (για χρήση μέχρι 25/7/2018), και έτσι για πρώτη φορά φέτος υπάρχουν και μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα για πλατύφυλλα ζιζάνια στο βαμβάκι, γεγονός που θα βοηθήσει πολύ τον βαμβακοκαλλιεργητή στις περιπτώσεις που θα αποτύχει η απαραίτητη προφυτρωτική ζιζανιοκτονία. Τα δύο αυτά ζιζανιοκτόνα βοηθούν στον έλεγχο δύσκολων ζιζανίων του βαμβακιού όπως η αγριοβαμβακιά και η κύπερη. Το Staple ψεκάζεται όταν η καλλιέργεια έχει ύψος μέχρι 15 εκατοστά και το Envoke ψεκάζεται όταν η καλλιέργεια έχει 5-9 πραγματικά φύλλα. Μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα στενόφυλλων ζιζανίων στο βαμβάκι (αγρωστωδοκτόνα): clethodim (Select κτλ), quizalofop-p-ethyl (Targa, Arrest κτλ), cycloxydim (Focus κτλ), propaquizafop (Agil), fluazifop-P-butyl (Fusilade), quizalofop-p- tefuryl (Panarex). Καταπολεμούν στο βαμβάκι τα στενόφυλλα ζιζάνια, ετήσια (μουχρίτσα, ήρα κτλ) και πολυετή (βέλιουρας, αγριάδα κτλ). Η μουχρίτσα πρέπει να ψεκάζεται μικρή, ο βέλιουρας μεγάλος (30-40 εκατοστά). Σε πολλά από τα παραπάνω αγρωστωδοκτόνα πρέπει να προστίθεται στο βυτίο και κάποιο προσκολλητικό ή λάδι. Επίσης ορισμένα, πρέπει να αποφεύγονται στην περίοδο ανθοφορίας του βαμβακιού.

Κατευθυνόμενος ψεκασμός ζιζανιοκτόνων: στο βαμβάκι γίνεται και κατευθυνόμενος ψεκασμός του ζιζανιοκτόνου glyphosate (Roundup κτλ) ανάμεσα στις γραμμές της καλλιέργειας, με τη χρήση ειδικού ψεκαστικού (ραουνταπιέρα). Η πρακτική αυτή είναι συνήθης σε υγρές περιοχές που η κύπερη κατακλύζει τα βαμβακοχώραφα. Το μυστικό στην καταπολέμηση της κύπερης είναι να γίνουν 2 εφαρμογές glyphosate το ίδιο έτος, μία κατευθυνόμενη νωρίς (τέλος Μαΐου- αρχές Ιουνίου με ραουνταπιέρα) και επανάληψη μετά την αποφύλλωση και λίγο πριν τη συγκομιδή του βαμβακιού ή αμέσως μετά το πρώτο χέρι (όσο η κύπερη είναι ακόμα πράσινη). ΒΑΜΒΑΚΙ: ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ Στην επιφανειακή λίπανση του βαμβακιού προστίθεται το υπόλοιπο (μισό) άζωτο που χρειάζεται η καλλιέργεια. Δηλαδή αν ρίξαμε 6 μονάδες αζώτου με τη βασική λίπανση, στην επιφανειακή συμπληρώνουμε άλλες 6 μονάδες. Οι 6 μονάδες αζώτου αντιστοιχούν σε 13 κιλά ουρία (46% άζωτο), 15 κιλά ουροθειϊκή (40% άζωτο), 18 κιλά νιτρική αμμωνία (33,5%), 23 κιλά νιτροθειϊκή αμμωνία (26%). Το κατάλληλο στάδιο για να γίνει η επιφανειακή λίπανση είναι νωρίς στα χτένια, πριν την εμφάνιση του πρώτου λουλουδιού, με το τελευταίο σκαλιστήρι. Χρονικά η εφαρμογή γίνεται 50 μέρες μετά το φύτρωμα (στα μέσα Ιουνίου). Είναι λάθος (αντιοικονομική) η επιφανειακή λίπανση με βασικά λιπάσματα. Για παράδειγμα, ο φώσφορος του λιπάσματος δεν θα αξιοποιηθεί από το βαμβάκι κατά την τρέχουσα καλλιέργεια, γιατί είναι δυσκίνητος στο έδαφος (μετακινείται 3-4 εκατοστά το χρόνο). Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η πορεία ημερήσιας πρόσληψης αζώτου από το βαμβάκι κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, από το φύτρωμα μέχρι τη συγκομιδή.

Βαμβάκι: πορεία ημερήσιας πρόσληψης Αζώτου Όπως φαίνεται από το παραπάνω διάγραμμα, οι μεγάλες ανάγκες του βαμβακιού είναι στην πλήρη ανθοφορία της καλλιέργειας (τον Ιούλιο για την Ελλάδα). Έτσι πρέπει να υπάρχει συνεχής τροφοδοσία αζώτου στο βαμβακόφυτο (επάρκεια διαθέσιμου αζώτου στο έδαφος) για μια περίοδο τουλάχιστον 50 ημερών από το σχηματισμό του λουλουδιού. Ο Ιούλιος είναι ο μήνας του αζώτου για το βαμβάκι και ο Αύγουστος ο μήνας του καλίου (το κάλιο υπάρχει στο έδαφος από τη βασική λίπανση). Η σωστή τακτική είναι η επιφανειακή λίπανση στα χτένια, πριν την έναρξη της ανθοφορίας, με αζωτούχο λίπασμα βραδείας απελευθέρωσης (σταθεροποιημένο άζωτο). Στα αλκαλικά εδάφη (τέτοια είναι τα περισσότερα εδάφη στη ζώνη βαμβακοκαλλιέργειας της χώρα μας) πρέπει να προτιμώνται η σταθεροποιημένη ουροθειϊκή και νιτροθειϊκή αμμωνία. Επίσης σε τέτοια εδάφη η απλή ουρία έχει μεγάλες απώλειες (30%-40% του αζώτου χάνεται ως αμμωνία λόγω εξαέρωσης). Σε περιπτώσεις που θέλουμε γρήγορο αποτέλεσμα χρησιμοποιούμε νιτρική αμμωνία (για παράδειγμα όταν έχω κοντά φυτά από νεροκρατήματα). Είναι λάθος η υπερβολική αζωτούχος λίπανση, γιατί μειώνει την παραγωγή προκαλώντας βλαστομανία και λιγότερα καρύδια, ενώ επιπλέον

κάνει τα φυτά ελκυστικά στα έντομα (και στο πράσινο σκουλήκι). Με σωστή κατανομή της λίπανσης, 12 μονάδες αζώτου επαρκούν για παραγωγές 500 κιλά/στρέμμα στα καλά χωράφια. Είναι λάθος η όψιμη αζωτούχος λίπανση αργά τον Ιούλιο (ειδικά στη Βόρειο Ελλάδα), γιατί προκαλεί μεγάλη οψίμιση της καλλιέργειας και της συγκομιδής (με πρώιμες βροχές το φθινόπωρο μπορεί να χαθεί η χρονιά). Όψιμη λίπανση δικαιολογείται μόνο στην υδρολίπανση, όπου ακολουθείται διαφορετική στρατηγική με μικροδόσεις λίπανσης. Χρειάζεται προσοχή με το άζωτο (μειωμένη και πρώιμη αζωτούχο λίπανση 8- 10 μονάδες) στα βαριά ή στα υγρά χωράφια (και χρήση pix από νωρίς όταν τα βαμβακόφυτα είναι ύψους 40-50 εκατοστά). Σε ελαφρά/αμμουδερά χωράφια καλό είναι η επιφανειακή λίπανση να γίνει σε 2-3 δόσεις (μοιρασμένη ισόποσα) αντί για μία δόση. Σε τέτοια εδάφη το άζωτο εκπλύνεται εύκολα, οπότε μεγάλο ποσοστό δεν φτάνει στο φυτό (σπατάλη) αλλά ρυπαίνει τα υπόγεια νερά (νιτρορύπανση). Δηλαδή, αντί να ρίξω 20 κιλά αζωτούχο λίπασμα σε μία δόση, κάνω 2 εφαρμογές από 10 κιλά (η δεύτερη 15-20 ημέρες μετά την πρώτη). Αν χρειαστεί για κάποιο λόγο (πχ εμφάνιση τροφοπενίας) να δοθεί κάλιο στο βαμβάκι με επιφανειακή λίπανση, καταλληλότερο λίπασμα για άμεση τροφοδοσία της καλλιέργειας είναι το νιτρικό κάλιο. Τέλος , η διαφυλλική λίπανση στο βαμβάκι είναι ωφέλιμη, σε συγκεκριμένα στάδια της καλλιέργειας και με συγκεκριμένα θρεπτικά στοιχεία/βιοδιεγέρτες (βόριο-ψευδάργυρος-μολυβδένιο-κυτοκινίνες στην ανθοφορία, κάλιο στην καρποφορία, άζωτο-αυξίνες σε φυτά που έμειναν κοντά). Για οικονομία, οι ψεκασμοί συνδυάζονται με αυτούς του pix και των εντομοκτόνων πράσινου σκουληκιού. Πρέπει να χρησιμοποιούνται διαφυλλικά λιπάσματα με χηλικούς παράγοντες και όχι οτιδήποτε κυκλοφορεί στο εμπόριο ως “διαφυλλικό”. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΑΡΔΕΥΣΗ Το σωστό πότισμα του βαμβακιού είναι κλειδί για καλές παραγωγές. Δεν πρέπει να γίνεται υπεράρδευση αλλά ούτε στέρηση νερού σε κανένα στάδιο της καλλιέργειας. Κάθε καλλιεργητής γνωρίζει τον κλήρο του και τις διαφορετικές ανάγκες άρδευσης κάθε χωραφιού. Παρακάτω αναφέρονται τρία σημαντικά -για το βαμβάκι- ποτίσματα, στα οποία συνήθως γίνονται τα περισσότερα λάθη. Αυτά είναι το πότισμα φυτρώματος, το πρώτο πότισμα της καλλιέργειας και το τελευταίο πότισμα.

ΠΟΤΙΣΜΑ ΦΥΤΡΩΜΑΤΟΣ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ Όπως προαναφέρθηκε, το ιδανικό είναι ο παραγωγός να βρει υγρασίας στο βάθος που θα σπείρει, ώστε να μην χρειαστεί πότισμα φυτρώματος. Στην περίπτωση όμως που το έδαφος είναι ξηρό (συνήθως έτσι γίνεται γιατί η υγρασία χάνεται γρήγορα την εποχή σποράς), τότε πρέπει το πότισμα φυτρώματος να γίνεται με μικρή δόση άρδευσης για να μειωθεί ο σχηματισμός κρούστας στην επιφάνεια του εδάφους που δυσχεραίνει το φύτρωμα του βαμβακόσπορου. Στην περίπτωση χρήσης πολυμπέκ (ράμπα), πρέπει να τοποθετηθούν μικρά μπεκ. Στην περίπτωση που υπάρχει ήδη έντονη κρούστα στο έδαφος (πχ έντονος αέρας για 1-2 μέρες), πρέπει να γίνουν 2-3 πολύ γρήγορες καθημερινές αρδεύσεις με μικρή δόση νερού (δουλειά που δεν πρόκειται να κάνει κανένας καλλιεργητής, για διάφορους πρακτικούς λόγους). ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΠΟΤΙΣΜΑ (ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ) ΣΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ Είναι πολύ σημαντικό, το πρώτο πότισμα να γίνει στο σωστό χρόνο. Αν γίνει νωρίς, τα φυτά τείνουν να γίνουν λαίμαργα (αυξημένη βλαστική ανάπτυξη εις βάρος της καρποφορίας). Αν καθυστερήσει, τα φυτά στρεσάρονται και μπορεί να έχουν μειωμένο ύψος (σταματούν να αναπτύσσονται) ή να ρίξουν καρποφόρα όργανα (πτώση χτενιών). Είναι λάθος η πρακτική πολλών καλλιεργητών να καθυστερούν το πρώτο πότισμα για να ελέγξουν το ύψος των φυτών (αυτό πρέπει να γίνεται μόνο με pix και όχι με υδατικό στρες). Οι περισσότερες σύγχρονες ποικιλίες βαμβακιού, δεν έχουν ανοχές σε υδατικά στρεσαρίσματα, για να αποδώσουν μεγάλη παραγωγή. Στην περίπτωση που έρθει η ώρα της επιφανειακής λίπανσης και δεν έχει γίνει το πρώτο πότισμα, πρέπει αμέσως μετά τη λίπανση να ακολουθήσει πότισμα για ενεργοποίηση του λιπάσματος. Το πρώτο πότισμα στο βαμβάκι δεν πρέπει να είναι υπερβολικό, και η δόση του νερού πρέπει να είναι μικρότερη (μέχρι και μισή) από τα ποτίσματα του Ιουλίου-Αυγούστου. Έτσι βοηθάμε τα φυτά να κάνουν βαθιά ρίζα ώστε να ανταπεξέλθουν καλύτερα όταν θα έχουν μεγάλες ανάγκες για νερό. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνονται οι ανάγκες του βαμβακιού σε νερό από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή.

Βαμβάκι: κατανάλωση νερού στα διάφορα στάδια ανάπτυξης της καλλιέργειας Όπως φαίνεται στο παραπάνω γράφημα, το βαμβάκι έχει μειωμένες ανάγκες νερού μέχρι τα χτένια, ενώ οι μεγαλύτερες ανάγκες για νερό είναι από την έναρξη της άνθισης (πρώτο λουλούδι) μέχρι την ωρίμανση (Ιούλιο-Αύγουστο). Είναι κρίσιμο για την καλλιέργεια να μην στερηθεί νερό κατά την πλήρη ανθοφορία (κρίσιμο στάδιο στο βαμβάκι), που χρονικά συνήθως είναι το τελευταίο 10ήμερο του Ιουλίου. Είναι επίσης σημαντικό για την περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου, το βαμβάκι να ποτίζεται πριν δείξει σημάδια δίψας (έντονο μεσημέριασμα). Τα συμπτώματα δίψας είναι το πολύ σκούρο χρώμα φύλλου (φυτά που έγινε pix έχουν σκούρο χρώμα χωρίς να διψούν) και κοκκίνισμα της κορυφής του βαμβακιού (πρώτα 10-15 εκατοστά από την κορυφή). Όταν δούμε τέτοια σημάδια στην καλλιέργεια, ήδη υπάρχει υδατικό stress στα βαμβακόφυτα. ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΠΟΤΙΣΜΑ ΣΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ Η τελευταία άρδευση είναι επίσης πολύ σημαντική για το βαμβάκι. Πρέπει να γίνει σε σωστό χρόνο και δόση. Αν κόψουμε το πότισμα πολύ νωρίς (τέλος Ιουλίου-αρχή Αυγούστου) τότε τα καρύδια της κορυφής δεν θα αναπτυχθούν σωστά (μικρά καρύδια ή/και πτώση καρυδιών κορυφής).

Αν γίνει το τελευταίο πότισμα πολύ αργά (όψιμο πότισμα Σεπτεμβρίου) ή γίνει υπερβολικό πότισμα (μεγάλη δόση), τότε το άνοιγμα των καρυδιών (και η συγκομιδή) καθυστερεί και είναι δύσκολη η αποφύλλωση του βαμβακιού. Με το πρώιμο σταμάτημα της άρδευσης σιγουρεύουμε την παραγωγή μας διασφαλίζοντας πρώιμη συγκομιδή, αν όμως κρατήσει ο καιρός το φθινόπωρο και παραμείνει καλός, με όψιμο πότισμα πετυχαίνουμε μεγαλύτερη παραγωγή. Ο κάθε παραγωγός πρέπει να βρει τη χρυσή τομή για την περιοχή του. Στην ίδια περιοχή, στα βαριά χωράφια το τελευταίο πότισμα γίνεται αρχές Αυγούστου, ενώ στα αμμουδερά τέλος Αυγούστου. Υπάρχουν και περιπτώσεις χωραφιών που έχουν υψηλό υδροφόρο ορίζοντα και η καλλιέργεια βαμβακιού αποδίδει 500 κιλά/στρέμμα χωρίς πότισμα ή με μισό πότισμα. Ένας γενικός κανόνας (ημερολογιακός) για το τελευταίο πότισμα είναι ο εξής: • Στην Κεντρική Ελλάδα το τελευταίο πότισμα πρέπει να γίνεται μέχρι τέλος Αυγούστου-αρχή Σεπτεμβρίου. • Στη Βόρεια Ελλάδα πρέπει να γίνεται το τελευταίο πότισμα μέχρι 15-20 Αυγούστου. Όσοι βαμβακοπαραγωγοί ακολουθούν αυτή την τακτική, 9 στις 10 χρονιές είναι κερδισμένοι λόγω πρώιμης συγκομιδής. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ακριβούς προσδιορισμού του χρόνου τελευταίας άρδευσης για κάθε χωράφι, που βασίζονται στο χρόνο τερματισμού της ανάπτυξης του βαμβακόφυτου (όταν το λευκό άνθος 1ης θέσης είναι 5 γόνατα από την κορυφή) σε συνδυασμό με τις βαθμοημέρες και τα μετεωρολογικά δεδομένα (θερμοκρασία) της περιοχής. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ MEPIQUAT CHLORIDE (PIX) Το pix είναι ρυθμιστής ανάπτυξης, δηλαδή το χημικό εργαλείο διαχείρισης της ανάπτυξης του βαμβακιού.

Βαμβάκι: καρύδια 1ης θέσης Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε βαμβακόφυτα με τελικό ύψος 1 μέτρο (μέχρι 1,10 μέτρα), για μέγιστες παραγωγές (δηλαδή ύψος όσο και η απόσταση σποράς που είναι 96 εκατοστά). Τέτοιου ύψους φυτά συγκρατούν τα καρύδια 1ης θέσης (το 80% της τελικής παραγωγής ενός χωραφιού προέρχεται από αυτά -τα βαριά– καρύδια 1ης θέσης). Ρυθμίζοντας το ύψος του φυτού, αυξάνουμε την καρποφορία. Το βαμβάκι, έχει δύο φάσεις ανάπτυξης, την βλαστική (υπερισχύει μέχρι τα χτένια) και την αναπαραγωγική (πρέπει να υπερισχύει μετά το πρώτο λουλούδι). Όλη η διαχείριση της καλλιέργειας πρέπει να στοχεύει στην ισορροπία της βλαστικής με την παραγωγική ανάπτυξη (ισορροπία βλάστησης-καρποφορίας). Αν γίνουν λάθος χειρισμοί (υπερβολική λίπανση-άρδευση, μη χρήση pix κτλ), το βαμβακόφυτο γίνεται “λαίμαργο”, επικρατεί υπερβολική βλαστική ανάπτυξη εις βάρος της καρποφορίας. Έτσι δημιουργούμε πολύ ψηλά φυτά με μεγάλα μεσογονάτια, με υπερβολικό φύλλωμα και πλάγιους βλαστούς (βλαστομανία), λίγα καρύδια 1ης θέσης (λόγω πτώσης), με τελικό αποτέλεσμα την όψιμη συγκομιδή με μικρή παραγωγή. Το διαχρονικό εργαλείο για τον έλεγχο της υπερβολικής βλαστικής ανάπτυξης στο βαμβάκι, είναι το pix. Με σωστή χρήση του pix, στρέφουμε τα φυτά στην καρποφορία. Όσο το φυτό φορτώνεται με καρύδια (και δεν τα

χάνει λόγω πτώσης από υπερβολική βλαστική ανάπτυξη) τόσο δυσκολότερη είναι η δημιουργία βλαστομανίας, γιατί τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης οδηγούνται κυρίως στα (πολλά) καρύδια και δεν περισσεύουν για υπερβολική ανάπτυξη φύλλων/βλαστών. Η μη χρήση ή λάθος χρήση του pix, συνήθως οδηγεί σε μειωμένες παραγωγές. Φυσικά δεν συνιστάται η χρήση του πάντα και παντού, παρά μόνο στα χωράφια που ευνοούν την υπερβολική βλαστική ανάπτυξη του βαμβακιού. Παρακάτω δίνονται κάποιες γενικές κατευθύνσεις που μπορούν να ακολουθηθούν εύκολα. Το pix εφαρμόζεται σε συνολική δόση 150 ml/στρέμμα κυρίως με 2 τρόπους: • 1 δόση των 150 ml/στρέμμα • 3 μικροδόσεις των 50 ml/στρέμμα (υπάρχουν παραγωγοί που φτάνουν να χρησιμοποιούν pix μέχρι 300-400 ml/στρέμμα) Στα χωράφια με ιστορικό όπου το βαμβάκι ψηλώνει υπερβολικά (υπάρχουν πολλές τέτοιες περιοχές σε Πέλλα, Ημαθία, Ν. Σερρών-Δράμας, Θεσσαλία) ή στις περιπτώσεις που καλλιεργείται κάποιο Υβρίδιο βαμβακιού, είναι κρίσιμο για τον επιτυχή έλεγχο της υπερβολικής βλαστικής ανάπτυξης, ο πρώτος ψεκασμός με pix να γίνει σε μικρά φυτά, όταν αυτά έχουν ύψος 50 εκατοστά με δόση 50 ml/στρέμμα. Ακολουθούν άλλοι 2 ψεκασμοί ανά 10-14 μέρες, εφόσον χρειάζεται, ανάλογα με το ρυθμό ανάπτυξης της καλλιέργειας. Ουσιαστικά μέχρι τέλος Ιουλίου πρέπει να έχουν γίνει όλοι οι ψεκασμοί με pix. Συνδυασμός pix με διαφυλλικό Βόριο ή/και Φώσφορο, ελέγχει ακόμα αποτελεσματικότερα το ύψος του βαμβακόφυτου (το Βόριο εμποδίζει/ανταγωνίζεται την παραγωγή ορισμένων αυξινών του φυτού). Αν το pix εφαρμοστεί καθυστερημένα, όταν τα φυτά έχουν μεγάλο ύψος, ακόμα και με τη μέγιστη δόση δεν είναι αποτελεσματικό στον έλεγχο της υπερβολικής ανάπτυξης. Πολλοί παραγωγοί κάνουν το λάθος να πρωτοεφαρμόζουν το pix τον Αύγουστο σε ψηλά βαμβακόφυτα, και παραπονιούνται ότι “δεν δουλεύει” (και στη συνέχεια ορισμένοι κακώς ψεκάζουν ΣΥΚΟΣΕΛ). Εξάλλου, την εποχή εκείνη είναι ήδη αργά (η ζημιά έχει γίνει) και το φυτό έχει χάσει πολλά καρύδια λόγω πτώσης. Γενικότερα για το βαμβάκι, μία επέμβαση με pix σε δόση 50-60 ml/στρέμμα κατά την έναρξη της ανθοφορίας είναι συνήθως ευεργετική.

Σχετικά με τον μύθο ότι με pix το βαμβάκι διψάει πρόωρα: • όταν εφαρμόζονται μεγάλες δόσεις pix (πχ 100-150 ml/στρέμμα) μετά τον ψεκασμό, όντως πρέπει να ακολουθεί πότισμα του βαμβακιού για αποφυγή σοκαρίσματος. • όταν εφαρμόζονται οι μικροδόσεις (50 ml/στρέμμα), το pix όχι απλά δεν σοκάρει το φυτό, αλλά αυξάνει την αντοχή του βαμβακιού στη δίψα/ξηρασία (διότι δημιουργεί ισχυρότερο ριζικό σύστημα και παχύτερο φύλλωμα). Στις μικροδόσεις το pix πρέπει να ψεκάζεται μετά το πότισμα. Για όλους τους παραπάνω λόγους, πρέπει να ακολουθούνται οι μικρές δόσεις pix (50-60 ml/στρέμμα) και να αποφεύγονται ψεκασμοί με μεγάλες δόσεις 100- 150 ml/ στρέμμα. Χρειάζεται προσοχή γιατί μπορεί να προκληθεί μείωση της παραγωγής από λάθος χρήση του pix. Η πρόωρη εφαρμογή του σε μεγάλη δόση, οδηγεί σε κοντά φυτά με μειωμένη παραγωγή, σε χωράφια μειωμένης λίπανσης ή άρδευσης, ειδικά σε χρονιές με πολλούς καύσωνες. Τέλος, χρειάζεται και γνώση της συμπεριφοράς της κάθε ποικιλίας ή υβριδίου στο pix. Δεν έχουν όλες οι ποικιλίες ή τα υβρίδια βαμβακιού, ίδια συμπεριφορά (κάποιες “ακούν” στο pix, κάποιες δεν “ακούν”). Ένας εμπειρικός κανόνας: οι πρώιμες ποικιλίες ελέγχονται με λιγότερο pix, σε σχέση με τις όψιμες. Τα υβρίδια βαμβακιού απαιτούν περισσότερο pix από τις ποικιλίες. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Η σωστή φυτοπροστασία του βαμβακιού είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας επιτυχημένης καλλιέργειας. Ακόμα και αν όλη η διαχείριση του βαμβακιού (όλα όσα προαναφέθηκαν) γίνει τέλεια, είναι δώρο άδωρο να φτάσουμε αρχές Αυγούστου με μία εξαιρετική εικόνα βαμβακιού που υπόσχεται 500 κιλά/στρέμμα και τότε να χαθούν όλα από το πράσινο σκουλήκι και να καταλήξουμε σε συγκομιδή 150-200 κιλά/στρέμμα. Η φυτοπροστασία αφορά στην καταπολέμηση ζιζανίων, εντόμων και ασθενειών στο βαμβάκι. Πάντα πρέπει να ακολουθείται η Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία, δηλαδή η χρήση όλων των διαθεσίμων μεθόδων συνδυαστικά, πριν φτάσουμε στη χρήση φυτοφαρμάκων. Ορισμένα παραδείγματα: o η καταστροφή των υπολειμμάτων της βαμβακοκαλλιέργειας (στελεχοκοπή, καταστροφέας και

όργωμα) είναι κρίσιμη και επιβεβλημένη για τον έλεγχο του πράσινου και του ρόδινου σκουληκιού την επόμενη χρονιά o η επιλογή ποικιλίας με χνουδωτό φύλλο είναι σημαντική για χωράφια που ταλαιπωρούνται κάθε χρόνο από τζιτζικάκι o η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών βαμβακιού σε χωράφια με προβλήματα αδρομυκώσεων o η αμειψισπορά (εναλλαγή καλλιεργειών) λύνει προβλήματα με δυσεξόντωτα ζιζάνια o τα σκαλιστήρια μειώνουν τους πληθυσμούς ζιζανίων Η χημική καταπολέμηση των ζιζανίων αναφέρθηκε διεξοδικά παραπάνω. Το βαμβάκι δεν έχει ιδιαίτερες ασθένειες στην Ελλάδα. Η μόνη περίπτωση που χρειάζεται επέμβαση για ασθένειες, είναι μετά από χαλάζι (ψεκασμός με χαλκό για αποφυγή εισόδου αλτερνάριας από τις πληγές). Οι σηψιρριζίες αντιμετωπίζονται με τον τρόπο που προαναφέρθηκε, ενώ οι αδρομυκώσεις με ανθεκτικές ποικιλίες. Αντιθέτως, το βαμβάκι έχει πολλούς εντομολογικούς εχθρούς, που μπορεί να το βλάψουν. Τα κυριότερα έντομα-εχθροί του βαμβακιού στην Ελλάδα -όπως εμφανίζονται χρονικά στην καλλιέργεια- είναι: • έντομα εδάφους (σιδηροσκούληκα, καραφατμέ) • θρίπας, αφίδες (ψείρες) • τετράνυχος • λύγκος • πράσινο και ρόδινο σκουλήκι • τζιτζικάκι • αλευρώδης • βρωμούσες (βλέπε σχετικό άρθρο) Πολλά από τα παρακάτω εντομολογικά προβλήματα του βαμβακιού, είχαν εξαλειφθεί με τη χρήση επενδεδυμένου σπόρου με εντομοκτόνο (Gaucho). Από το 2014 που απαγορεύτηκε η χρήση επενδεδυμένων σπόρων, τα προβλήματα επανήλθαν. Το βαμβάκι είναι ιδιαίτερη περίπτωση καλλιέργειας. Τον Ιούνιο αναπτύσσονται μεγάλοι πληθυσμοί ΩΦΕΛΙΜΩΝ εντόμων που βοηθούν σημαντικά στον έλεγχο -χωρίς εντομοκτόνα- των παραπάνω επιβλαβών εντόμων. Όλοι η φιλοσοφία στην φυτοπροστασία του βαμβακιού, πρέπει να κινείται γύρω από την προστασία των ωφελίμων εντόμων.

Για το λόγο αυτό: • ΔΕΝ πρέπει να γίνονται ψεκασμοί για ψύλλου πήδημα παρά μόνο όταν ξεπερνιούνται τα όρια ανεκτής πυκνότητας (δηλ. τα όρια επέμβασης που αναφέρονται για κάθε έντομο παρακάτω). • ΔΕΝ πρέπει να χρησιμοποιούνται μη εκλεκτικά φυτοφάρμακα όπως οι πυρεθρίνες, μέχρι αρχές Αυγούστου. Να χρησιμοποιούνται ΜΟΝΟ καινούργια/μοντέρνα εντομοκτόνα, που είναι εκλεκτικά (μικρή βλάβη στα ωφέλιμα έντομα). Στην Ελλάδα, τις περισσότερες χρονιές, η συντριπτική πλειοψηφία των χωραφιών μπορεί να φτάσει στα μέσα Ιουλίου χωρίς ψεκασμούς και να ολοκληρωθεί η καλλιέργεια μόνο με 1 ψεκασμό (25 Ιουλίου με 5 Αυγούστου) για τη 2η γενιά του πράσινου σκουληκιού. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΕΝΤΟΜΑ ΕΔΑΦΟΥΣ Τα κύρια έντομα εδάφους του βαμβακιού είναι τα σιδηροσκούληκα και η καραφατμέ. Τα σιδηροσκούληκα αντιμετωπίζονται με το εντομοκτόνο εδάφους (μπαρούτι) που εφαρμόζεται κατά τη σπορά. Αν δεν χρησιμοποιηθεί μπαρούτι και υπάρξουν προσβολές του βαμβακιού από σιδηροσκώληκες, δεν υπάρχει εναλλακτικός (οικονομικός) τρόπος καταπολέμησης και οι ζημιές στο βαμβάκι μπορεί να είναι σοβαρές (ειδικά όταν η προηγούμενη καλλιέργεια ήταν μηδική). Το συχνό σκαλιστήρι βοηθάει σε τέτοιες περιπτώσεις.

Η καραφατμέ (ή αγρότιδα ή κοφτοσκούληκο) εμφανίζεται στο βαμβάκι το Μαϊο και κόβει τα μικρά βαμβακόφυτα στο λαιμό (στο ύψος της επιφάνειας του εδάφους). Κάποιες χρονιές το έντομο κάνει τοπικές εξάρσεις και δημιουργεί προβλήματα σε ελαφρά εδάφη, οπότε και χρειάζεται ψεκασμός. Για την καραφατμέ χρησιμοποιούνται πυρεθρίνες, και ο ψεκασμός πρέπει να γίνεται μετά το σούρουπο γιατί είναι νυκτόβιο έντομο. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΘΡΙΠΑΣ Η παρουσία του θρίπα (ή νταμάρι) είναι συνεχής στην βαμβακοκαλλιέργεια. Γενικά δεν απαιτείται ψεκασμός. Κάποιες χρονιές οι θρίπες μπορεί να κάνουν εξάρσεις σε νεαρά φυτά και να χρειαστεί ψεκασμός, ειδικά σε φυτά που έχουν ταλαιπωρηθεί από σηψιρριζίες. Μπορεί να προκληθεί μέχρι και ξήρανση της κορυφής του βαμβακιού από έντονες προσβολές θριπών. Το κατώτερο όριο επέμβασης είναι (1) άτομο ανά φυτό χωρίς μόνιμα φύλλα (στάδιο κοτυληδόνων) ή 1-2 άτομα με μόνιμα φύλλα, σε δείγμα 20–40 φυτών. Πρέπει να γίνεται χρήση μοντέρνων/εκλεκτικών εντομοκτόνων και γραμμικός ψεκασμός (για οικονομία).

Ποτέ δεν ψεκάζουμε για θρίπα μετά τα χτένια, γιατί δεν προκαλείται ζημιά και επιπλέον οι θρίπες δρουν ως ωφέλιμα έντομα (η προνύμφη τους τρώει τα αυγά του τετράνυχου). ΒΑΜΒΑΚΙ: ΑΦΙΔΕΣ (ΨΕΙΡΕΣ Ή ΜΕΛΙΓΚΡΕΣ Οι αφίδες δημιουργούν προβλήματα στα νεαρά φυτά του βαμβακιού και τα καθηλώνουν. Συνήθως οι προσβολές είναι σποραδικές μέσα στο χωράφι. Δεν πρέπει να γίνεται ψεκασμός παρά μόνο αν οι πληθυσμοί παραμένουν υψηλοί για περισσότερο από 1 βδομάδα. Δηλαδή παρακολουθώ το χωράφι για 1 βδομάδα και αν δεν υποχωρήσει η ψείρα (8 στις 10 φορές υποχωρεί), τότε ψεκάζω γραμμικά (οικονομία) με εκλεκτικό εντομοκτόνο. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα ωφέλιμα (πασχαλίτσες κτλ) εξαφανίζουν το πρόβλημα. Σε μεγάλα φυτά βαμβακιού είναι σχεδόν απίθανο να υπάρξουν προβλήματα από αφίδες. Σε περίπτωση που υπάρξει κάποια προσβολή, το όριο επέμβασης είναι αν βρω 25 αφίδες ανά φύλλο (μέσος όρος) σε τυχαίο δείγμα 100 φύλλων. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΤΕΤΡΑΝΥΧΟΣ Ο τετράνυχος μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα κυρίως σε ταλαιπωρημένα βαμβάκια ή επιλεκτικά σε κάποιες συγκεκριμένες ποικιλίες, όταν επικρατούν ξηροθερμικές συνθήκες περιβάλλοντος. Οι προσβολές τετρανύχου στο βαμβάκι ξεκινούν από τα ζιζάνια που υπάρχουν

στις άκρες του χωραφιού (κεφαλάρια). Τότε, καλό είναι να ψεκάζεται το χωράφι μόνο περιμετρικά (λίγες σειρές βαμβακιού και τα ζιζάνια της περιμέτρου) με εκλεκτικό ακαρεοκτόνο. Τα όρια επέμβασης ώστε να γίνει καθολικός ψεκασμός για τετράνυχο στο βαμβάκι είναι: • Για νεαρά φυτά (πριν τα χτένια), ψεκασμός όταν οι πληθυσμοί του τετράνυχου προκαλούν φυλλόπτωση • Για μεγάλα βαμβακόφυτα (μετά τα χτένια), ψεκασμός γίνεται όταν βρίσκω τετράνυχο σε 1 από τα 3 φύλλα που εξετάζω σε τυχαίο δείγμα. Δεν πρέπει να καθυστερεί ο ψεκασμός όταν ο πληθυσμός τετρανύχων ξεπερνά τα παραπάνω όρια, γιατί μπορεί να προκληθεί σοβαρή ζημιά στο βαμβάκι. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΛΥΓΚΟΣ Ο λύγκος κάνει ύπουλη ζημιά στο βαμβάκι που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή από τον παραγωγό. Τσιμπάει πολύ μικρά χτένια που μαυρίζουν και πέφτουν. Χρειάζεται προσοχή σε βαμβακοπεριοχές που υπάρχουν εκτάσεις μηδικής, ειδικά την περίοδο που πρωτοεμφανίζονται τα χτένια (αρχές Ιουνίου) και την ίδια περίοδο γίνονται κοπές μηδικής. Ύποπτα χωράφια για συχνή παρουσία λύγκου που δεν έχει γίνει αντιληπτός τα προηγούμενα χρόνια, είναι αυτά που στο βαμβάκι λείπουν τα πρώιμα καρύδια 1ης θέσης (λείπουν πολλά καρύδια 1ης θέσης χαμηλά στο φυτό). Είναι κρίσιμο στο βαμβάκι να προφυλαχτεί το 1ο καρύδι που θα κάνει το φυτό (αλλά και τα υπόλοιπα καρύδια 1ης θέσης).

Ο ψεκασμός για λύγκο γίνεται λίγο πριν την εμφάνιση των πρώτων χτενιών (τέλος Μαΐου), με όριο επέμβασης 5 λύγκους ανά 100 φυτά. Η παρατήρηση του λύγκου απαιτεί προσοχή (ή εντομολογική απόχη) γιατί δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός. Στην Αμερική συστήνονται ψεκασμοί για λύγκο στο στάδιο που το φυτό έχει 8-10 πραγματικά φύλλα. Πρέπει να χρησιμοποιούνται ΜΟΝΟ εκλεκτικά εντομοκτόνα (πχ teppeki) που έχουν φιλικό προφίλ για τα ωφέλιμα έντομα, τα οποία θα εγκατασταθούν μαζικά στα βαμβακοχώραφα τον Ιούνιο. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΑΛΕΥΡΩΔΗΣ Ο αλευρώδης σπάνια προκαλεί πρόβλημα στο βαμβάκι, κυρίως σε λαίμαργα βαμβάκια υγρών περιοχών που έχουν υπερλιπανθεί με άζωτο. Όριο επέμβασης όταν υπάρχουν 2 αλευρώδεις ανά φύλλο, σε δείγμα 100 φύλλων. Σε περίπτωση ψεκασμού πρέπει να χρησιμοποιείται συνδυασμός 2 φαρμάκων (ενήλικα+προνύμφες αλευρώδη). ΒΑΜΒΑΚΙ: ΤΖΙΤΖΙΚΑΚΙ (ΙΑΣΣΙΔΕΣ) Το τζιτζικάκι μπορεί να γίνει πρόβλημα σε κάποιες περιπτώσεις. Σε έντονες προσβολές προκαλεί χαρακτηριστικό κιτρίνισμα-κοκκίνισμα και συστροφή, αρχικά στα κάτω φύλλα (Ιούλιος-Αύγουστος). Στα χωράφια που έχουν ιστορικό με προσβολές από τζιτζικάκι, η βασική αντιμετώπιση πρέπει να είναι με χρήση ποικιλίας βαμβακιού με χνουδωτό φύλλο. Ψεκασμός γίνεται με εκλεκτικά εντομοκτόνα, όταν υπάρχουν 4 τζιτζικάκια ανά φύλλο (μέσος όρος) σε δείγμα 50 μεγάλων φύλλων (κατώτερα και μεσαία φύλλα του βαμβακιού). Σε έντονες προσβολές μπορεί να χρειαστεί και δεύτερος ψεκασμός εντός 10 ημερών. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΡΟΔΙΝΟ ΣΚΟΥΛΗΚΙ

Το ρόδινο σκουλήκι έχει 3-4 γενεές αλλά η 3η γενιά μπορεί να κάνει καταστροφικές ζημιές στα καρύδια του βαμβακιού (Αύγουστος – Σεπτέμβριο). Οι νεαρές προνύμφες μπαίνουν στα καρύδια (οι τρύπες εισόδου επουλώνονται και δεν φαίνονται) εντός 24 ωρών από την εκκόλαψή τους και τρώνε τους σπόρους. Η ζημιά φαίνεται όταν τα ώριμα καρύδια ανοίξουν. Προς το παρόν το ρόδινο χρειάζεται προσοχή στην Κεντρική Ελλάδα, ενώ δεν αποτελεί πρόβλημα για το βαμβάκι στη Βόρεια Ελλάδα. Ο πληθυσμός του ρόδινου σκουληκιού παρακολουθείται με φερομονικές παγίδες από την έναρξη της ανθοφορίας του βαμβακιού σε συνδυασμό με δειγματοληψίες καρυδιών. Πρέπει να ακολουθούνται ευλαβικά οι γεωργικές προειδοποιήσεις. Οι ψεκασμοί γίνονται σε συνδυασμό με το πράσινο σκουλήκι και βάσει των ορίων επέμβασης: • Κατώτατο όριο επέμβασης στο στάδιο ανθοφορίας: προσβολή 20% στα άνθη (20% άνθη-ροζέτες). • Κατώτατο όριο επέμβασης στο στάδιο της καρποφορίας είναι η εύρεση 5-8 προνυμφών (μέσος όρος) στο εσωτερικό 100 νεαρών καρυδιών ηλικίας 2 εβδομάδων σε δείγμα που λήφθηκε κατά τη διαγώνιο του αγρού (λήψη 1-2 καρύδια από κάθε φυτό). Στην 3η καταστροφική γενιά, τα προνυμφοκτόνα (coragen κτλ) πρέπει να συνδυάζονται με κάποια πυρεθρίνη (karate κτλ) για καταπολέμηση και των ακμαίων (πεταλούδες). ΒΑΜΒΑΚΙ: ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΚΟΥΛΗΚΙ

Το πράσινο σκουλήκι έχει εξελιχθεί την τελευταία 15ετία στον εφιάλτη των βαμβακοπαραγωγών. Είχε αποκτήσει μεγάλη ανθεκτικότητα στα παλιά, ευρέως φάσματος εντομοκτόνα (πυρεθρίνες, χλωρπυριφος) και είχε πάρει “επιδημική” μορφή μέχρι και το 2012. Τελευταίες καταστροφικές χρονιές από πράσινο σκουλήκι ήταν το 2010 και 2012. Ευτυχώς για την βαμβακοκαλλιέργεια τη χώρα μας, από το 2012 εγκρίθηκαν νέα εξαιρετικά εντομοκτόνα για το πράσινο σκουλήκι, εκλεκτικά (μικρή εως μέτρια βλάβη στα ωφέλιμα) και με μεγάλη διάρκεια δράσης (ορισμένα από τα νέα αυτά εντομοκτόνα προστατεύουν το βαμβάκι για 2 βδομάδες, με θνησιμότητα για το πράσινο σκουλήκι άνω του 90%). Το πράσινο σκουλήκι έχει 3 γενιές στο βαμβάκι. Η πρώτη έχει διάρκεια μέσα Ιουνίου-μέσα Ιουλίου, η δεύτερη μέσα Ιουλίου-20 Αυγούστου και η τρίτη τέλος Αυγούστου-Σεπτέμβριο. Στην 1η γενιά συνήθως δεν χρειάζεται γενικός ψεκασμός εκτός από μεμονωμένα χωράφια. Ψεκασμός γίνεται όταν βρίσκουμε 1 μικρή προνύμφη (μήκους μέχρι 1 εκατοστό) ανά μέτρο καλλιέργειας. Αν γίνει κάποιος ψεκασμός, πρέπει να επιλεγεί εντομοκτόνο διαφορετικής ομάδας από αυτή που θα χρησιμοποιηθεί στη 2η γενιά του πράσινου σκουληκιού. Στη 2η γενιά του πράσινου σκουληκιού στο βαμβάκι, επιβάλλεται συνεχής έλεγχος της καλλιέργειας μέρα παρά μέρα μετά τις 15 Ιουλίου. Επίσης πρέπει να παρακολουθούνται και να ακολουθούνται οι τοπικές γεωργικές προειδοποιήσεις των γεωπονικών υπηρεσιών.

Θεωρητικά, πρέπει να γίνεται ψεκασμός για τη 2η γενιά, όταν βρίσκουμε 1 μικρή προνύμφη (μήκους μέχρι 1 εκατοστό) ανά 2 μέτρα καλλιέργειας. Πρακτικά, επειδή τα νέα εντομοκτόνα (κόρατζεν κτλ) δρουν εξαιρετικά όταν ψεκάζονται σε μικρές προνύμφες, η σωστή στρατηγική ψεκασμού για τη 2η γενιά είναι η εξής: αφού εντοπιστεί από τις φερομονικές παγίδες η έναρξη της δεύτερης γενιάς, η καλλιέργεια ελέγχεται μέρα παρά μέρα για σκουλήκια, ειδικά μετά τις 15 Ιουλίου, και μόλις εντοπιστούν οι πρώτες μικρές προνύμφες (συνήθως 25 Ιουλίου-5 Αυγούστου) γίνεται ψεκασμός. Τις περισσότερες χρονιές, ένας ψεκασμός αρκεί για το πράσινο σκουλήκι, αρκεί να γίνει σε σωστό χρόνο και όχι πρόωρα. Μόνο σε χρονιές “επιδημίας” που υπάρχει μεγάλη ένταση πληθυσμού, πιθανώς να χρειαστεί δεύτερος ψεκασμός, 2 βδομάδες μετά τον πρώτο. Τα παραπάνω ισχύουν ΜΟΝΟ αν ακολουθηθεί η ορθολογική διαχείριση/ολοκληρωμένη φυτοπροστασία του βαμβακιού, όπως αυτή περιγράφεται παραπάνω, ώστε να διατηρηθούν υψηλοί πληθυσμοί ωφελίμων εντόμων μέχρι τη 2η γενιά του σκουληκιού. Αν δεν προφυλαχθούν τα ωφέλιμα (πχ ψεκασμοί με πυρεθρίνες, μη αναγκαίοι ψεκασμοί), ακόμα και σε εύκολες χρονιές με μικρούς πληθυσμούς, το πράσινο σκουλήκι θα μειώσει την παραγωγή βαμβακιού. Σχετικά με τη σημασία της διαφύλαξης των ωφελίμων εντόμων στη βαμβακοκαλλιέργεια: υπάρχει ο δείκτης αναλογίας αρπακτικών/πράσινου σκουληκιού. Όταν ο δείκτης αυτός έχει τιμή 0,5 (δηλαδή αναλογία αρπακτικών: πράσινου σκουληκιού = 1:2) τότε ο πληθυσμός του πράσινου σκουληκιού παραμένει κάτω του ορίου επέμβασης, δηλαδή ελέγχεται ικανοποιητικά το πράσινο από τα ωφέλιμα χωρίς ανάγκη για ψεκασμό. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΑΠΟΦΥΛΛΩΣΗ Η χημική αποφύλλωση στο βαμβάκι είναι βασική εργασία και δεν πρέπει να την αποφεύγουν οι παραγωγοί. Αποφυλλώνοντας την καλλιέργεια, επιταχύνουμε την συγκομιδή διασφαλίζοντας μεγάλη παραγωγή στο πρώτο χέρι (80-90% της συνολικής), οπότε μειώνουμε την έκθεση της παραγωγής στις αντίξοες φθινοπωρινές καιρικές συνθήκες, μειώνεται το σάπισμα καρυδιών και η “καραμέλα”. Επιπλέον συγκομίζουμε υψηλής ποιότητας βαμβάκι με μικρό ποσοστό ξένων υλών και χωρίς βαμμένες ίνες. Όλα αυτά ισχύουν αν γίνει σωστή και όχι πρώιμη αποφύλλωση του βαμβακιού. Το 2017 υπήρχαν εγκεκριμένα μόνο 2 αποξηραντικά (spotlight & kabuki) και ένα ωριμαντικό (ethephon) για την χημική αποφύλλωση του βαμβακιού.

• Spotlight 24 EC σε δόση 12,5 ml/στρέμμα • Kabuki 2,5 EC σε δόση 10 ml/στρέμμα + 100-200 ml/στρέμμα λάδι Codacide • ethephon 48% (Ethrel κτλ) σε δόση 250-300 ml/στρέμμα Χρησιμοποιείται συνδυασμός αποξηραντικού και ωριμαντικού για να μην υπάρξει αναβλάστηση του βαμβακιού. Για σωστή και αποτελεσματική αποφύλλωση του βαμβακιού πρέπει: • ψεκασμός όταν το 60% τουλάχιστον των καρυδιών έχει ανοίξει • φυτά με πλούσια και πράσινη φιλική επιφάνεια • καλό λούσιμο των φυτών με 50-60 λίτρα/στρέμμα ψεκαστικό διάλυμα, χρήση μπεκ τύπου ομπρέλας και χαμηλή πίεση ψεκαστικού (μέχρι 3 ατμόσφαιρες). • ο ψεκασμός να γίνει τις ζεστές ώρες της ημέρας (10:00-16:00) για να είναι στεγνό το φύλλωμα • 3-4 μέρες μετά την αποφύλλωση να έχει ηλιοφάνεια και θερμοκρασίες πάνω από 15 οC Σε περίπτωση χαμηλών θερμοκρασιών ή πολύ αναπτυγμένης βαμβακοφυτείας, πρέπει να χρησιμοποιείται η αυξημένη δόση ethephon (Ethrel κτλ) σύμφωνα πάντα με τα αναγραφόμενα στην ετικέτα του σκευάσματος. Ποτέ δεν πρέπει να αυξάνουμε τις δόσεις των αποξηραντικών (spotlight, kabuki) γιατί δημιουργούνται εγκαύματα στα καρύδια της κορυφής. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΣΩΣΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΦΥΛΛΩΣΗΣ Ο σωστός χρόνος της αποφύλλωσης είναι το κλειδί, ώστε να μην υπάρξουν παρενέργειες όπως η καραμελοποίηση και μείωση παραγωγής που προκαλείται από πρόωρη αποφύλλωση (άνοιγμα ανώριμων καρυδιών). Ο σωστός χρόνος της αποφύλλωσης μπορεί να προσδιοριστεί με πολλούς τρόπους. Δύο εύκολοι τρόποι:

1ος τρόπος: ο γενικός κανόνας για αποφύλλωση είναι όταν έχει ανοίξει το 60% των καρυδιών. Επειδή ο παραγωγός συνήθως υπερεκτιμά ή υποεκτιμά το ποσοστό ανοίγματος, πρέπει να μπει στο χωράφι (σε διάφορα σημεία) και να μετρήσει πόσα καρύδια υπάρχουν συνολικά σε ένα μέτρο φυτείας, και πόσα από αυτά είναι ανοιχτά. 2ος τρόπος: η καλύτερη πρακτική για να προσδιορίσουμε αν η βαμβακοφυτεία είναι έτοιμη για αποφύλλωση, είναι με τον προσδιορισμό των αριθμό γονάτων πάνω από το ραγισμένο καρύδι (σε κάθε χωράφι ξεχωριστά). Υπάρχει πάντα μόνο ένα ραγισμένο (μισάνοιχτο) καρύδι 1ης θέσης, στο φυτό. Όταν αυτό απέχει 4-5 γόνατα από το τελευταίο συγκομίσιμο καρύδι της κορυφής, τότε είναι ο σωστός χρόνος για αποφύλλωση. Στη διπλανή εικόνα, φαίνεται το σωστό στάδιο για αποφύλλωση. Το καρύδι 1 είναι το τελευταίο συγκομίσιμο. Όσο η εβδομαδιαία πρόγνωση καιρού δείχνει καλές θερμοκρασίες για αποφύλλωση, ο παραγωγός πρέπει να είναι υπομονετικός και να μην βιαστεί να αποφυλλώσει, παρά μόνο στο σωστό στάδιο, όπως αυτό περιγράφηκε παραπάνω. Αν όμως υπάρχει πρόβλεψη για μόνιμη πτώση της θερμοκρασίας, καλύτερα να γίνει αποφύλλωση νωρίτερα από το σωστό στάδιο (θα υπάρξει μία μικρή μείωση παραγωγής 3-5%), ώστε να

διασφαλιστούν 2-3 ζεστές μέρες μετά τον ψεκασμό, για να δουλέψουν ικανοποιητικά τα αποφυλλωτικά. ΑΠΟΦΥΛΛΩΣΗ ΣΕ ΟΨΙΜΟ ΒΑΜΒΑΚΙ Αν για κάποιο λόγο το βαμβάκι είναι όψιμο και δεν ανοίγει αρχές Οκτωβρίου (όψιμη ποικιλία, υγρό χωράφι, υπερβολική αζωτούχος λίπανση, πότισμα το Σεπτέμβριο κτλ) μπορεί να γίνει μισή δόση ethephon ακόμη και όταν το άνοιγμα είναι μόνο 10-20% ώστε να βοηθήσουμε το άνοιγμα. Στη συνέχεια όταν ανοίξει το 40-50% των καρυδιών, γίνεται αποφύλλωση. Είναι προτιμότερο να δημιουργηθεί κάποιο ποσοστό “καραμέλας” αλλά να γίνει συγκομιδή νωρίτερα, παρά να ρισκάρουμε συγκομιδή το χειμώνα. ΒΑΜΒΑΚΙ: ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ Με πετυχημένη αποφύλλωση, η συγκομιδή του βαμβακιού γίνεται περίπου σε δύο βδομάδες. Το έδαφος πρέπει να είναι στεγνό για να μην προκληθεί μεγάλη συμπίεση του χωραφιού από τη βαμβακοσυλλεκτική και η συγκομιδή πρέπει να γίνεται μετά τις 10 το πρωί και μέχρι τη δύση. Χρήση μηχανής τύπου στρίπερ (stripper), προκαλεί μεγάλη υποβάθμιση του βαμβακιού και υψηλό ποσοστό ξένων υλών (μέχρι 25% ξένες ύλες) και ο παραγωγός κινδυνεύει να χάσει την συνδεδεμένη επιδότηση βάμβακος. Διαβάστε περισσότερα για το βαμβάκι στις παρακάτω πηγές: • Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία Βαμβακοκαλλιέργειας 2017 • Οδηγίες Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας στη Βαμβακοκαλλιέργεια • 2018 Georgia Cotton Production Guide • 2018 Australian Cotton Production Manual • 2016 Cotton Production Manual – Η χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων πρέπει να γίνεται πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας. Τα στοιχεία που αναφέρονται στην ιστοσελίδα έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση τις αναγραφόμενες, επί της ετικέτας, οδηγίες χρήσεως. Ο καλλιεργητής πρέπει να απευθύνεται πάντα στους τοπικούς γεωπόνους που έχουν ειδική γνώση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων. 9