pdf24_merged

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ζαμπίας Ἀγριμάκη Ἱστορικοῦ - Δρος Νεοελληνικῆς Φιλολογίας Γιῶργος Σταυρόπουλος, Ἀπὸ τὴν Ἱππῶνα στὸν Βόσπορο. Ἡ περὶ Χριστοῦ δι- δασκαλία τῆς ἀρχαίας λατινόφωνης Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸν ἱερὸ Αὐγουστῖνο μέχρι τὸν Πρόσπερο, Ἀθήνα: Ἁρμὸς 2022. Μέ καταληκτήριο σημεῖο, ἀλλά καί κεντρικό ἄξονα, τόν «Τόμο τοῦ Λέοντα», δηλαδή τήν ἐπιστολή τοῦ πάπα Λέοντος Α´ στόν Φλαβιανό Κωνσταντινουπόλεως, πού ἀναφέρεται στήν ἀντιμετώπιση τῶν θέσεων τοῦ αἱρετικοῦ Εὐτυχῆ, ὁ συγγραφέας διερευνᾶ τή Χριστολογική διδασκαλία τῆς λατι- νόφωνης Ἐκκλησίας κατά τόν 4ο καί τόν 5ο αἰ. μ.Χ. Δεδομένου ὅτι ὁ «Τόμος τοῦ Λέοντα» θεωρεῖται ὡς ἡ ἐπιτομή τῆς Χριστολογίας τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου, ἡ πραγ- μάτευση ἑστιάζει στή σχετική διδασκαλία τοῦ ἐπ. Ἱππῶνος, ἐξετάζοντας μεταξύ ἄλ- λων τή σχέση τῆς αὐγουστίνειας ἔννοιας τοῦ προσώπου μέ τήν καππαδοκική ἔννοια τῆς ὑπόστασης. Ἐπιπλέον, παρουσιάζεται ἐν γένει ἡ συνεισφορά τῆς παράδοσης τῆς ἀρχαίας λατινόφωνης Ἐκκλησίας στή θεολογία τοῦ χαλκηδόνιου Ὅρου, μέ τόν ὁποῖο ἀποσαφηνίστηκε τό Χριστολογικό δόγμα. Ὄλια Γκλούσενκο - Κωστῆς Δρυγιανάκης, «ἐν τῇ ὁδῷ ᾗ ἐπορεύθημεν». Ασύ- χναστοι τόποι στη Μητρόπολη Δημητριάδος, Βόλος: Ἐκδοτική Δημητριάδος 2022 (δίγλωσση ἔκδοση). Μιά εἰκαστική περιήγηση σέ ναούς, ξωκλήσια καί μονα- στήρια τῆς ἠπειρωτικῆς Μαγνησίας καί τῆς Ἁγιᾶς, πού εἶναι λιγότερο γνωστά, παρά τήν αἰσθητική καί ἀρχαιολογική τους σημασία. Πέραν τοῦ καλλιτεχνικοῦ ἀποτελέ- σματος, ἡ ἔκδοση ἔχει τό πρόσθετο ἐνδιαφέρον ὅτι συνδυάζει τίς διαφορετικές (πρώ- τιστα, πολιτισμικές) ματιές καί ὀπτικές τῶν φωτογράφων, προσδίδοντας περαιτέρω διαστάσεις στό φωτογραφικό ὑλικό. Βιβλία πού λάβαμε - Νέες κυκλοφορίες π. Κωνσταντίνος Παπανικολάου, Αναπηρία & Οικογένεια. Εξερευνώντας σύγχρο- νες προκλήσεις μέσα από την παράδοση, Θεσσαλονίκη: Μολύβι 2022 π. Κωνσταντίνος Παπανικολάου, Κοσμικός και Ελληνορθόδοξος τρόπος ζωής. Μια συγκριτική ανάλυση από την εμπειρία της αναπηρίας, Θεσσαλονίκη: Μολύβι 2020 Σημ. Οἱ φωτογραφίες στίς σ. 19 καί 36 εἶναι λεπτομέρειες ἀπό πίνακες τοῦ Κ. Παρθένη («Τό λιμάνι τῆς Καλαμάτας», σ. 19) καί τοῦ Σ. Βασιλείου («Βάρκα καί κατάρτια», σ. 36). Τεῦχος 4ον Ἰούλιος - Αὔγουστος 2023 47

ΕΦΗΜΕΡΙΑΚΑ Μηνιαῖες ἀποδοχές Κληρικῶν (ΔΕ) Πρωτ. Γεωργίου Βαμβακίδη Γεν. Ἀρχιερ. Ἐπιτρ. Ἱ.Μ. Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου Ἀντιπροέδρου Ι.Σ.Κ.Ε. Συνεχίζοντας τήν ἐνημέρωση γιά τίς μηνιαῖες μισθολογικές ἀποδοχές τῶν ἐν Χρι- στῷ ἀδελφῶν μας, ἀπό τό παρόν τεῦχος ἐνδεικτικά καί πάλι θά παρουσιάσουμε ἀποδοχές κληρικῶν τῆς Μισθολογικῆς Κατηγορίας ΔΕ, μέ συμπληρωμένα τά χρόνια ἐφημεριακῆς διακονίας, δηλαδή πάνω ἀπό τριανταπέντε χρόνια καί λίγο πρίν ἀπό τή συνταξιοδότησή τους. Οἱ ὡς ἄνω συγκεκριμένοι κληρικοί ἔχουν λάβει τό καταληκτικό Μισθολογικό κλιμά- κιο τῆς Μ. Κ. ΔΕ καί λαμβάνουν ἑπομένως τίς ὡς κάτωθι μηνιαῖες ἀποδοχές:  Βασικός Μισθός: 1.578,00 (ἐάν ὑπηρετεῖ καί σέ περιοχή προβληματικῶν συνθηκῶν ἤ παραμεθόρια λαμβάνει καί τό ἐπίδομα τῶν 100,00 εὐρώ) ΕΦΚΑ - Ὑγειονομική: 76,35 εὐρώ ΕΦΚΑ - Ἐπικουρική: 47,34 εὐρώ ΕΦΚΑ - Κλάδος Κύριας: 210,35 εὐρώ ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΟΔΟΧΩΝ συμπεριλαμβανομένου τοῦ ἐπιδόματος τῶν προβληματικῶν περιοχῶν: 2012,04 εὐρώ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ:  ΕΦΚΑ - Ὑγειονομική Περίθαλψη: 42,79 εὐρώ ΕΦΚΑ - Πρόνοια ΕΤΕΑΕΠ (Παλαιοί) 63,12 εὐρώ ΕΦΚΑ - Ἐπικουρική Ἀσφάλιση: 47,34 εὐρώ ΕΦΚΑ - Κλάδος Κύριας: 105,25 εὐρώ Ἀποστολική Διακονία (περιοδικό Ἐκκλησία): 8,39 εὐρώ Εἰσφορά Ἀλληλεγγύης 2%: 33,56 εὐρώ Φόρος: 137,53 εὐρώ ΕΦΚΑ - Ὑγειονομική: 76,35 εὐρώ ΕΦΚΑ - Ἐπικουρική: 47,34 ΕΦΚΑ-Κλάδος Κύριας: 210,35 εὐρώ  ΣΥΝΟΛΟ ΚΡΑΤΗΣΕΩΝ: 772,02 εὐρώ Καθαρές ἀποδοχές μηνός:    1.240,02 εὐρώ 48 Ἰούλιος - Αὔγουστος 2023 Τεῦχος 4ον

1923 - 2023 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑ Ἐκπομπές πού προτείνουμε: Καθημερινά: 22.00: ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ (Ε) Προσεγγίσεις στούς ὅρους τῆς πίστεως. Μέ τόν Δημήτρη Μαυρόπουλο 12.00: ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΗΣ ΓΗΣ Παραδοσιακή μουσική. Μέ τόν Λάμπρο Λιάβα. 20.00: ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ 89,5. 23.00: ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ 89,5. 00.00: ΜΕ ΛΟΓΙΑ ΑΚΡΙΒΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ. Ἀποσπάσματα ἀπό κείμενα Πατέρων μέ μουσικές γέφυρες. Μέ τήν Κυριακή Αἰλιανοῦ. Οἱ ἐκπομπές τοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 89,5 ἀναμεταδίδονται ἀπό τούς δικτυωμένους σταθμούς τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων.

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ 21 2355 ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΕΛΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Μ.Υ.Ε.Ε.) Ταχ. Γραφείο Ἀθηνᾶς 30 10551 Ἀθῆναι Κ.Ε.Μ.Π. ΚΡ Τηλ. 211-1825298 Fax: 211-1824317 Αριθμός Άδειας ISSN 1105-7203 10

ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Ἔτος 72oν - Τεῦχος 5ον Τό τεχνολογικό μέσο εἶναι ἡ ἔκφραση ἑνός σκεπτικοῦ; Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 2023

1923 - 2023 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΠΡΟΝΟΙᾼ τοῦ Μακ. Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: Κλάδος Ἐκδόσεων τῆς Ἐπικοινωνιακῆς καί Μορφωτικῆς Ὑπηρεσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΚΛΑΔΟΥ: Ἐπίσκοπος Ὠρεῶν κ. Φιλόθεος ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Ἀλέξανδρος Ἰ. Κατσιάρας ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 2023-2025 ΜΕ ΔΙΕΤΗ ΘΗΤΕΙΑ: πρωτ. Γεώργιος Σελλῆς (Πρόεδρος ΙΣΚΕ), πρωτ. Γεώργιος Βαμβακίδης, πρωτ. Βασίλειος Χρηστίδης, πρωτ. Γεώργιος Κωνσταντίνου, πρωτ. Χρυσοβαλάντης Θεοδώρου, Ἀρχιμ. Θεόφιλος Λεμοντζῆς, Πέτρος Παναγιωτόπουλος (Ἐπίκ. Καθ. Α.Π.Θ.) – ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΥΛΗΣ: Ζαμπία Ἀγριμάκη – ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ἀλέξανδρος Κατσιάρας – ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Ζαμπία Ἀγριμάκη, Ἐμμανουήλ Πλοῦσος – ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ζαμπία Ἀγριμάκη – ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος – Ὑπεύθυνος Τυπογραφείου: Β. Μπίτσης, Πρωτομαγιᾶς 3 - 145 68 Κρυονέρι Ἀττικῆς, Τηλ.: 210-8160.127 – Fax: 210- 8160.128. Τιμή τεύχους 1 € (γιά ὅσους δέν τό δικαιοῦνται δωρεάν). ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ: Ἀθηνᾶς 30, 105 51 ΑΘΗΝΑ | Τηλ.: 211 18.25.298, Fax: 211 18.25.317 e-mail: [email protected] Προμετωπίδα ἐξωφύλλου: Φράση ἀπό τό Εἰσοδικό τοῦ παρόντος τεύχους Φωτογραφία ἐξωφύλλου: Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης, Μετόχι τῆς Μ. Βατοπαιδίου στό Πόρτο Λάγος (1988) (πηγή: athosartarchive.blogspot.com) Τό τεῦχος εἰκονογραφεῖται μέ πίνακες Ἑλλήνων ζωγράφων ἀπό τή Μόνιμη Ἔκθεση τῆς Ἐθνικῆς Πινακοθήκης Τό περιοδικό Ἐφημέριος δέν εὐθύνεται γιά τό γλωσσικό ἰδίωμα τῶν ἀρθρογράφων του. Δέν ἐπιτρέπεται ἡ ἀναδημοσίευση, ἡ ἀναπαραγωγή –ὁλική ἤ μερική– τοῦ περιεχομένου τοῦ περιοδικοῦ Ἐφημέριος καθ’ οἱονδήποτε τρόπο. Ἐπιτρέπεται μόνον ἡ παράθεση ἀποσπασμάτων ἀποκλειστικῶς γιά ἐπιστημονικούς καί ἐκπαιδευτικούς σκοπούς, μέ ἀναφορά τῆς πηγῆς προελεύσεως.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΕΡΕΙΣ Ἔτος 72ον Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 2023 Τεῦχος 5ον Περιεχόμενα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΤΣΙΑΡΑ Εἰσοδικόν .............................................................................................................. 3 ΕΚ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ 100 χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία......................................................7 πρωτ. ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΠΑΧΥΓΙΑΝΝΑΚΗ - ΕΜΜ. ΑΘ. ΛΟΥΚΑΚΗ Ὁ ἐσχατολογικός χαρακτήρας τῆς Θ. Λειτουργίας καί ἡ σύγχρονη ἐνοριακή πράξη......10 π. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΠΑΘΡΕΛΛΟΥ Οἱ γυναῖκες στήν Ἐκκλησία ...........................................................................................12 ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Ἡ ἐπανεκκίνηση τῆς Ἱστορίας......................................................................................... 14 Πρωτ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ Ἀνθρωπολογικές ἀνιχνεύσεις. Ἕνα παράδειγμα ἀπό τή δυτική παράδοση.................... 17 ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Τά 4 θεμελιώδη γνωρίσματα τῆς Ἐκκλησίας, Α´.............................................................19 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Ι. ΣΚΑΛΤΣΗ Τό νερό καί τό Πνεῦμα στό Βάπτισμα............................................................................22 Πρωτ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΟΡΜΠΑΡΑΚΗ Ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ..........................................................................................24 Πρωτ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΘΕΡΜΟΥ Κυριακή Α´ Λουκᾶ.........................................................................................................26 ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ν. ΜΟΣΧΟΥ Ἡ παλαιοχριστιανική Γαλατία: παράδειγμα χριστιανικῆς κοινότητας ἀπό τή μετανάστευση καί τόν πλουραλισμό...................................................................28 Σεβ. Μητρ. Περιστερίου κ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Εἰσαγωγή στό Κανονικό Δίκαιο καί τήν Κανονική Οἰκονομία (ΚΖ´)..............................30 Ἀρχιμ. ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ ΜΗΛΤΟΥ Ἰχνηλατώντας τήν συνοδικότητα (VΙ) .............................................................................32 ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΟΥΛΟΥΛΗ Ἡ “Πολιτεία” τῆς Ἀποκαλύψεως: μία Ἡμέρα, Χίλια χρόνια, Αἰωνιότητα ...........................................................................35 Ἀρχιμ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΟΓΛΟΥ Εἰσαγωγικά Ι. Ἱστορικό πλαίσιο 1. Λαοί καί γεωγραφία τῆς Εὐρώπης ............................................................................ 37 π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ Θωμᾶς ὁ Ἀκινάτης...........................................................................................................39 Ἀρχιμ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΤ. ΦΟΥΝΤΟΥΚΙΔΗ Ἡ Ἀθωνιάς Ἀκαδημία ἀπό τίς ἀπαρχές ὥς σήμερα........................................................42 Πρωτ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Α. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ Πῆγε ὁ Χριστός στήν Ἰνδία;............................................................................................45 Βιβλιοπαρουσίαση............................................................................................................. 47 Ἐφημεριακά......................................................................................................................48 Τεῦχος 5ον Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 2023 1

1923 - 2023 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑ Ἐκπομπές πού προτείνουμε: Καθημερινά: 22.00: ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ (Ε) Προσεγγίσεις στούς ὅρους τῆς πίστεως. Μέ τόν Δημήτρη Μαυρόπουλο 12.00: ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΗΣ ΓΗΣ Παραδοσιακή μουσική. Μέ τόν Λάμπρο Λιάβα. 20.00: ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ 89,5. 23.00: ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ 89,5. 00.00: ΜΕ ΛΟΓΙΑ ΑΚΡΙΒΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ. Ἀποσπάσματα ἀπό κείμενα Πατέρων μέ μουσικές γέφυρες. Μέ τήν Κυριακή Αἰλιανοῦ. Οἱ ἐκπομπές τοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 89,5 ἀναμεταδίδονται ἀπό τούς δικτυωμένους σταθμούς τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων.

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ 21 2355 ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΕΛΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Μ.Υ.Ε.Ε.) Ταχ. Γραφείο Ἀθηνᾶς 30 10551 Ἀθῆναι Κ.Ε.Μ.Π. ΚΡ Τηλ. 211-1825298 Fax: 211-1824317 Αριθμός Άδειας ISSN 1105-7203 10