sotir-2232_web

ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΟΜΩΝΥΜΟΥ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ Ἔτος 61ο - 1 Δεκεμβρίου 2020 - Τεῦχος 2232 «Θέατρον τὰ παρόντα» Σ τὸ θέατρο αὐτῆς ἐδῶ τῆς ζωῆς Κι ὁ πλοῦτος καὶ ἡ φτώχεια, κι οἱ ἄρχο- ὅλοι παίζουμε ἕνα ρόλο. Κάποιοι ντες καὶ οἱ λαοί... Ὅλα μιὰ ἀπατηλὴ καὶ εἴμαστε ἄσημοι, ἀσήμαντοι, μι- φευγαλέα, λίγων ἐτῶν, παράσταση... κροί· ἁπλῶς γεμίζουμε τὸν χῶρο τῆς Στὸ θέατρο κάποτε ἡ αὐλαία πέφτει, σκηνῆς, κομπάρσοι... Ἄλλοι ἔχουν ρό- τὸ «πλατὸ» ἐρημώνει, ὁ χῶρος ἀδειά- λους πιὸ σημαντικούς... Καὶ κάποιοι, ἢ ζει. Οἱ ἠθοποιοὶ ἀποβάλλουν τὰ ψεύ- μᾶλλον κάποιος τὸν κύριο, τὸν πρῶτο. τικα ἐνδύματα. Παίρνουν τὸν δρόμο Ὅμως... τοῦ σπιτιοῦ τους. Ἐκεῖνος ποὺ στὴν Θέατρο εἶναι ἡ ζωή, δὲν εἶναι ἡ ἀλή- παράσταση ἔπαιζε τὸν φιλόσοφο, ἔξω θεια. «Τὰ παρόντα θέατρον, τὰ πράγμα- εἶναι ἄσχετος κι ἀστοιχείωτος ἀστός· ὁ τα ὑπόκρισις, πλοῦτος καὶ πενία, καὶ ἄλλος ποὺ παρίστανε τὸν βασιλιά, τὸν ἄρχων καὶ ἀρχόμενος, καὶ ὅσα τοιαῦτα» στρατηγό... κι ὅλοι μπροστά του ἔτρε- (Ἰω. Χρυσοστόμου, Εἰς τὸν πτωχὸν Λά- μαν, σ᾿ ἕνα φτωχὸ σπιτάκι κατοικεῖ· κι ζαρον καὶ τὸν πλούσιον Ὁμιλία ΣΤ΄, PG ἐκεῖνος ποὺ ζητιάνευε, φθάνει σὲ πα- 48, 1035). Ὅλα θέατρο, ὅλα ἠθοποιία. λατάκι.

482 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 Ἔτσι εἶναι καὶ ἡ ζωή, θέατρο στὸν κό- στημα αὐτὸ ἀνιχνεύθηκαν περιστατικὰ σμο αὐτὸν τὸν ψεύτικο, τὸν θλιβερό. Γιὰ διάδοσης τοῦ ἰοῦ ἀπὸ ναό; Δὲν μάθαμε ὀγδόντα χρόνια πίσω - μπρός, ὅλοι, μι­­ ν᾿ ἀκούσθηκε κανένα! Γνώριζες δὲ πολὺ κροὶ ἢ μεγάλοι, ἄσημοι ἴσως ἢ εὐγε- καλὰ τὶς μεγάλες ἑστίες τῆς μεταδόσε- νεῖς, πλούσιοι τάχα ἢ φτωχοί, ὑγιεῖς ἢ ώς του, τὶς ξέφρενες διασκεδάσεις στὰ βασανιζόμενοι ἀσθενεῖς, ἄρχοντες, κυ- κέντρα τὰ νυχτερινά. Κι ὅμως, τὰ κρά- βερνῆτες καὶ λαὸς στὸ θέατρο τούτης τησες μέχρι τὴν τελευταία ὥρα ἀνοιχτά. ἐδῶ τῆς ζωῆς παίζουμε. Ὥσπου γιὰ Κι ἔφτασες πάλι νὰ ἀφήσεις ἄδειες ἀπὸ μᾶς, γιὰ τὸν καθένα μας αὐτὴ ἡ παρά- πιστούς, γυμνὲς τὶς ἐκκλησιές. Ἀφήνεις σταση μιὰ νύχτα ἀργὰ νὰ τελειώσει... ὅμως ἀνοιχτὰ τὰ καταστήματα, νὰ παίρ- Πόσο παράξενο, στ᾿ ἀλήθεια! Χθὲς νει ὁ κόσμος τὴν τροφή του... καλῶς! ἄλλοι κυβερνοῦσαν αὐτὸν τὸν τόπο. Μὰ μὲ κλειστὲς τὶς ἐκκλησιὲς καὶ πάλι; Σήμερα ἐσύ. Αὔριο; Ἀργὰ ἢ γρήγορα Ἀλήθεια, τόσο, μὰ τόσο λίγο ἐκτίμη- κάποιοι ἄλλοι θὰ πάρουν τὸν ρόλο σου. σες τὴ Χάρι, τὸν ἁγιασμό, τὴ δύναμή Καὶ στὸ τέλος, ὁ φοβερὸς τύραννος τους; καὶ δυνάστης τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, Ἀλήθεια, δὲν σκέφτηκες πὼς ἡ παρά- ὁ θάνατος, θὰ κατεβάσει ὁριστικὰ τὴν σταση ὅπου καὶ νά ᾿ναι θὰ τελειώσει; αὐλαία. Καὶ θὰ βρεθεῖς κι ἐσὺ ἐκεῖ... πέρα ἀπὸ τὸν τάφο... καὶ θὰ ἀντικρίσεις, ὅπως καὶ ὅλοι μας, γυμνὴ τὴν ἀλήθεια. Τί φοβ­ ερὴ ὥρα τότε! Ἐνώπιον τοῦ Κρι- τοῦ· μπροστὰ σ᾿ Αὐτὸν ποὺ σοῦ ἀνέ- Ἀρχιμ. Γρηγορίου Ἰ. Μουσουρούλη θεσε τὴν ἐξουσία, τὴ διακυβέρνηση τοῦ τόπου. Ναί! Διότι τὴν ἐξουσία δὲν τὴν Ἀπὸ τὸ ΑΔΙΕΞΟΔΟ πῆρες μόνος σου. Ἐκεῖνος σοῦ τὴν πα- ραχώρησε γιὰ λίγο ἢ περισσότερο, ὅσο στὸ ΘΑΥΜΑ θέλησε. Ἔκδοση πέμπτη Καὶ σκέψου! Οὔτε τὴν ἐξουσία πῆρες μόνος σου, οὔτε τὸν τόπο τοῦτο τὸν Μπροστὰ στὰ λευτέρωσες ἐσύ. Ἕτοιμο τὸν βρῆκες. ἀδιέξοδα ποὺ ὀρ­ Κάποιοι ἄλλοι τὸν ἀνάστησαν μὲ τὸ θώνει στὴν πορεία αἷμα τους, τὸν στέριωσαν μὲ τὰ σφα­ τῆς Ἐκκλησίας ὁ γμένα ἅγια κορμιά τους. Κι αὐτοὶ ἄφη- πιὸ συστηματικὸς σαν παρακαταθήκη αἰώνια· τοῦτο τὸν πόλεμος τοῦ κα- τόπο τὸν θέλουν δεμένο μὲ τὴν πίστη κοῦ στὶς μέρες τοῦ Χριστοῦ. Καὶ μπροστὰ στὸν θρόνο μας, ποιὸ εἶναι τὸ τοῦ Κριτοῦ αὐτοὶ θὰ σταθοῦν ἀμείλικτοι δικό μας χρέος κατήγοροί σου, λέγοντας: καὶ γιατί ἡ πίστη στὸ θαῦμα τῆς νί- –Γιὰ ποιὸν λόγο ἔκλεισες τὸν λαὸ ἔξω κης τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀδιαμφισβήτητη; ἀπὸ τοῦ Κυρίου μας τοὺς ἱεροὺς ναούς; Στὰ συγκεκριμένα ἐρωτήματα ἀπαντᾶ Τὸ ἔκανες τὴν ἄνοιξη, τὸ κάνεις καὶ τώ- τὸ τεῦχος μας αὐτό. Σελίδες 55. Τιμᾶται ρα; Γιατί; Πέρασαν ἕξι μῆνες. Στὸ διά- 2 €. www.osotir.gr/shop

O APOSTOLOSΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ι΄ Λουκᾶ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Τοῦ Ἱεράρχου: Ἑβρ. ιγ΄ 17-21 Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ Ἦχος α΄ - Ἑωθινὸν Δ΄ Τῆς Κυριακῆς: Λουκ. ιγ΄ 10-17 Αδελφοί, πείθεσθε τοῖς ΑΓΡΥΠΝΟΣ ΠΟΙΜΕΝΑΣ ἡγουμένοις ὑμῶν ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ! καὶ ὑπείκετε· αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν 1. Ὁ ἅγιος Νικόλαος ψυχῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀ­ ποδώσοντες· ἵνα μετὰ χα­ «Κανόνα πίστεως», «εἰκόνα πραότητος» καὶ ρᾶς τοῦτο ποιῶσι καὶ μὴ «ἐγκρατείας διδάσκαλον» τὸν ὀνομάζει ἡ Ἐκκλη- στενάζοντες· ἀλυσιτελὲς γὰρ σία μας. Ὁ λόγος γιὰ τὸν μεγάλο καὶ θαυματουργὸ ὑμῖν τοῦτο. Προσεύχεσθε πε­ Ἅγιο ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα, τὸν ἅγιο Νικόλαο, ­ρὶ ἡμῶν· πεποίθαμεν γὰρ τὸν ὑπερασπιστὴ τῶν πτωχῶν καὶ προστάτη τῶν ὅτι καλὴν συνείδησιν ἔχο­ θαλασσοδαρμένων. μεν, ἐν πᾶσι καλῶς θέ­ λοντες ἀναστρέφεσθαι. πε­ Γεννήθηκε στὰ Πάταρα τῆς Λυκίας στὰ τέλη τοῦ ρισσοτέρως δὲ παρακαλῶ 3ου αἰώνα μ.Χ. ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι τοῦ τοῦτο ποιῆσαι, ἵνα τάχιον μετέδωσαν τὴ φλόγα τῆς πίστεως. Ὅταν ἐκοιμή- ἀποκατασταθῶ ὑμῖν. Ὁ δὲ θη ὁ πατέρας του, ὁ Νικόλαος ἀπὸ τὴ μεγάλη πε- Θεὸς τῆς εἰρήνης, ὁ ἀνα­ ριουσία ποὺ κληρονόμησε ἐνίσχυε τοὺς πτωχοὺς γαγὼν ἐκ νεκρῶν τὸν ποι­ καὶ ἀναγκεμένους. Ὅταν ἀργότερα κλήθηκε στὸ μένα τῶν προβάτων τὸν ἐπισκοπικὸ ἀξίωμα στὰ Μύρα τῆς Λυκίας, ἀναδεί- μέγαν ἐν αἵματι διαθήκης χθηκε ὑποδειγματικὸς ποιμένας τῶν πιστῶν. Στὸν αἰωνίου, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἅγιο ἔβρισκαν στήριγμα οἱ ἀδικημένοι, οἱ ἀπελπι- Ἰησοῦν, καταρτίσαι ὑμᾶς ἐν σμένοι, οἱ ἀσθενεῖς. Συμμετεῖχε καὶ στὴν Α΄ Οἰκου- παντὶ ἔργῳ ἀγαθῷ εἰς τὸ μενικὴ Σύνοδο τὸ 325 μ.Χ. καὶ συνέβαλε στὴν κα- ποιῆσαι τὸ θέλημα αὐτοῦ, ταπολέμηση τοῦ Ἀρειανισμοῦ. Ὁ Ἅγιος ἔλαβε ἰδι- ποιῶν ἐν ὑμῖν τὸ εὐάρεστον αίτερη Χάρι θαυματουργίας ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ὅσο ἐνώπιον αὐτοῦ διὰ Ἰησοῦ ἦταν στὴ ζωὴ καὶ μετὰ τὸν θάνατό του. Γι᾿ αὐτὸ καὶ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς εἶναι τόσο λαοφιλής· ἀναρίθμητοι Χριστιανοὶ τὸν αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀ­ τιμοῦν καὶ ζητοῦν τὶς πρεσβεῖες του στὶς δοκιμα- μήν. σίες τους καὶ ἰδιαιτέρως οἱ ναυτικοί, ὅταν ἀντιμε- τωπίζουν κινδύνους στὴ θάλασσα.

484 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 2. Ἄγρυπνοι ποιμένες γιὰ τοὺς ποιμένες μας. Αὐτὸ φαίνεται στὴ Πρὸς τιμὴν τοῦ μεγάλου Ἱεράρχη ἀνα- συνέ­ χεια τῆς περικοπῆς. Ὁ θεῖος Ἀπό- γινώσκεται σήμερα ἡ ἀποστολικὴ περι- στολος ζητεῖ τὴ θερμὴ προσευχὴ τῶν κοπὴ ἀπὸ τὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολή, πιστῶν. «Προσεύχεσθε περὶ ἡμῶν», ἱκε- ποὺ κάνει λόγο γιὰ τοὺς ποιμένες καὶ προ- τεύει. Νὰ προσεύχεσθε, δηλαδή, γιὰ ἐμᾶς. βάλλει τὴν ἄγρυπνη φροντίδα τους γιὰ τὴ Ζητεῖ τὴν προσευχή τους ὄχι ὡς ἀνταπό- σωτηρία τῶν ψυχῶν μας: «Πείθεσθε τοῖς δοση στοὺς κόπους του, ἀλλὰ γιὰ νὰ λά- ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε· αὐτοὶ γὰρ βει δύναμη στὸν προσωπικό του ἀγώνα ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς καὶ στὸ ἱερὸ καὶ κοπιῶδες ἔργο ποὺ τοῦ λόγον ἀποδώσοντες». Νὰ ὑπακοῦτε, δη- ἔχει ἀναθέσει ὁ Κύριος. Ζητεῖ ἐπιπλέον λαδή, στοὺς πνευματικοὺς προϊσταμέ- νὰ προσευχηθοῦν μὲ ἕνα συγκεκριμένο νους σας καὶ νὰ ὑποτάσσεσθε τελείως σ᾿ αἴτημα: νὰ μπορέσει νὰ τοὺς ἐπισκεφθεῖ αὐτούς. Διότι αὐτοὶ ἀγρυπνοῦν γιὰ τὴ σω- τὸ συντομότερο. τηρία τῶν ψυχῶν σας, καθὼς θὰ δώσουν Στηρίζεται ὁ Ἀπόστολος στὶς προσε­ υχὲς τῶν πιστῶν καὶ μᾶς διδάσκει ὅτι καὶ οἱ ποι- λόγο στὸν Χρισ­ τὸ γιὰ τὶς ψυχές σας. Ἀγρυπνοῦν λοιπὸν οἱ καλοὶ ποιμένες μένες τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχουν ἀν­ άγκη γιὰ τὰ λογικὰ πρόβατα ποὺ τοὺς ἀνέθεσε τὶς προσευχές μας. Ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅτι ὁ Κύριος. Ἀγρυπνοῦν γιὰ νὰ προσευχη- βρίσκονται στὴν πρώτη γραμμὴ τῆς μά- θοῦν γιὰ μᾶς· γιὰ νὰ μᾶς προστατέψουν χης καὶ ὅτι ὁ διάβολος τοὺς ἐπιτίθεται μὲ ἀπὸ τοὺς πειρασμούς, ἀπὸ τὶς ἐπιθέσεις μανία, σὰν λύκος, γιὰ νὰ βάλει ἐμπόδια τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν· γιὰ νὰ μᾶς στερε- στὴν ἱερὴ ἀποστολή τους καὶ νὰ παρασύ- ώσουν στὴν πίστη καὶ νὰ μᾶς ὁδηγήσουν ρει ἔτσι τὰ λογικὰ πρόβατα ἀπὸ τὴ μάν- μὲ διάκριση στὴν κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Κυ- δρα τῆς Ἐκκλησίας. Ἔχουν λοιπὸν εὐθύ- ρίου ζωή. Ἀγωνιοῦν, κοπιάζουν, ἀνύστα- νη γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ψυχῶν μας καὶ θὰ κτα φροντίζουν γιὰ τὸν καθένα μας. Ἀγρυ- ἀποδώσουν λόγο στὸν Θεό. πνοῦν, διότι ἔχουν εὐθύνη γιὰ τὴ σωτηρία Ἰδιαίτερα στὴν ἐποχή μας, ποὺ ἡ Ἐκ­ τῶν ψυχῶν μας. Ἔτσι κοπίαζε καὶ ἀγρυ- κλησία μας ἐπιτελεῖ τὸ ἔργο της κάτω πνοῦσε γιὰ τὴ φροντίδα τῶν πιστῶν καὶ ὁ ἀπὸ πολὺ δύσκολες συνθῆκες καὶ πε- ἅγιος Νικόλαος. Μέρα - νύχτα ἔτρεχε σὲ ριορισμούς, εἶναι ἀκόμη πιὸ ἐπιτακτικὴ ἔργα ἀγάπης καὶ φιλανθρωπίας καὶ δια- ἡ ἀνάγκη νὰ προσευχόμαστε καθημε- σφάλιζε μὲ τὴν προσευχή του τὸ λογικὸ ρινὰ γιὰ τοὺς πνευματικοὺς ὁδηγούς μας, ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας. ὥστε νὰ τοὺς χαρίζει ὁ Κύριος σύνεση, Μᾶς προτρέπει λοιπὸν νὰ ὑπακοῦμε μὲ διάκριση καὶ θεῖο φωτισμὸ στὶς κρίσιμες προθυμία στοὺς πνευματικούς μας ὁδη- καὶ δύσκολες ἀποφάσεις ποὺ καλοῦνται γοὺς ὁ θεῖος Ἀπόστολος. Ἔχουμε χρέος νὰ πάρουν. ὑπακοῆς ἀπέναντί τους, ὥστε νὰ ἐπι- Ἂς προσευχόμαστε ὅμως νὰ ἀναδείξει τελοῦν τὸ ἱερὸ ἔργο τους μὲ χαρὰ κι ὄχι ὁ Κύριος καὶ νέους Ἁγίους, στύλους καὶ μὲ στεναγμούς. Δὲν εἶναι συμφέρον γιὰ ἡγέτες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως ὁ σήμε- τὴν ψυχή μας νὰ στενάζουν ἐξαιτίας μας, ρα ἑορταζόμενος ἅγιος Νικόλαος, ποὺ μὲ καθὼς κάτι τέτοιο δυσαρεστεῖ τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἀγώνα καὶ τὴν ἀρετή τους θὰ ἀποτε- στερούμαστε τὴν εὐλογία του. λοῦν «κανόνα πίστεως», ὁδηγὸ δηλαδὴ 3. Προσευχὴ γιὰ τοὺς ποιμένες καὶ ἐμπνευστὴ τῆς ὀρθῆς πίστεως γιὰ κάθε Χριστιανό, καὶ θὰ κατευθύνουν μὲ Ἔχουμε ὅμως καὶ χρέος προσευχῆς ἀσφάλεια τὸ καράβι τῆς Ἐκκλησίας.

Τὸ χέρι τοῦ ἱερέα Τ ὸ ἀσπαζόμαστε μὲ σε- «εἰς ἴασιν ψυχῆς καὶ σώματος». Εὐλογεῖ βασμὸ ἀπὸ μικρὰ παι- τοὺς Χριστιανοὺς ποὺ ἐξομολογοῦνται, διά. Ἔτσι μᾶς ἔμαθαν καθὼς ἐπιθέτει τὸ χέρι του στὴν σκεπα- οἱ θεοφ­ οβούμενοι γονεῖς μας. σμένη μὲ τὸ πετραχήλι του κεφαλή τους Αὐτὸ μᾶς δίδαξαν οἱ εὐσεβεῖς δά- καὶ τοὺς διαβάζει τὴ συγχωρητικὴ εὐχή. σκαλοι στὰ σχολεῖα μας, τότε ποὺ Καὶ τότε ἕνα πολὺ μεγάλο θαῦμα ἐπιτε- αὐτὰ καλλιεργοῦσαν τὴν καθαρὴ ἑλλη- λεῖται: Ὁ Χριστιανὸς συγχωρεῖται γιὰ τὶς νορθόδοξη παιδεία, τότε ποὺ μᾶς μά- ἁμαρτίες του, ὅποιες καὶ ἂν εἶναι αὐτές, θαιναν τὴν πίστη στὸν Θεὸ καὶ τὴν ἀγά- ὅσες καὶ ἂν εἶναι. Καὶ ὅταν, κατὰ τὴ θεία πη στὴν Πατρίδα. Ἔτσι γνωρίζαμε νὰ Λειτουργία, εὐλογεῖ τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο, τιμοῦμε τὸ ράσο, τὸ τιμημένο ράσο, τὸν γίνεται θαῦμα τρισμέγιστο, τὸ διαρκὲς Ὀρθόδοξο ἱερέα. θαῦμα τῆς Ἐκκλησίας: Τὰ εἴδη αὐτὰ ποὺ Τώρα ὅμως ἡ γενικὴ ἀδιαφορία καὶ χα- προσφέρουμε στὸν Θεό, μεταβάλλονται λάρωση ἄλλαξαν τὴ συμπεριφορά μας. στὸ Ἄχραντο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ στὸ Ἦλθε τελευταῖα καὶ ὁ φόβος τῶν ἰῶν καὶ Τίμιο Αἷμα του, τὰ ὁποῖα μεταλαμβάνουν τῶν μικροβίων, τὸ ἐνδεχόμενο νὰ κολλή- οἱ πιστοὶ «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς σουμε κάποια ἀρρώστια· καὶ γίναμε ἐπι- ζωὴν αἰώνιον». φυλακτικοί. Πόσα πράγματι θαυμαστὰ ἐνεργεῖ ἡ Χά- Τὸ χέρι τοῦ ἱερέα! Δίνει εὐλογία, τὴν ρις τοῦ Θεοῦ διὰ τῶν χειρῶν τῶν ἱερέων! εὐλογία τοῦ Θεοῦ, μεταγγίζει τὴν παντο- Ὅταν μᾶς εὐλογεῖ ὁ ἱερέας, ρεῦμα Χάριτος, δύναμη Χάρι Του. ἁγιασμοῦ, δυνάμεως καὶ ζωῆς μᾶς δια- Ὁ ἱερέας ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς χειροτονί- περνᾶ καὶ ἀναγεννᾶ τὴν ὕπαρξή μας. ας του ἔχει κάτι ἰδιαίτερο ἐπάνω του, ποὺ Καὶ ἐμεῖς ὅταν προσκυνοῦμε τὸν ἱερέα δὲν τὸ ἔχουν οἱ λαϊκοί, ὅσο καὶ ἂν διαθέ- καὶ ἀσπαζόμαστε τὸ χέρι του, δὲν προσ­ τουν κάποιοι ἀπ’ αὐτοὺς μιὰ ὑψηλὴ καὶ κυνοῦμε τὸν συγκεκριμένο ἱερέα, ποὺ ὡς ζηλευτὴ πνευματικότητα. Ὁ ἱερέας εἶναι ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἔχει τὰ σφάλμα- ἐνδεδυμένος «τὴν τῆς ἱερατείας χάριν». τά του. Προσκυνοῦμε τὴν ἱερωσύνη του, Ἔχει δεχθεῖ στὴν ὕπαρξή του τὴν ἰδιαί- τιμοῦμε τὸ ἀξίωμά του, ποὺ εἶναι πολὺ τερη Χάρι τῆς ἱερωσύνης, ἡ ὁποία εἶναι ἀνώτερο ἀπὸ κάθε ἀξίωμα ποὺ μπο- ἀνεξάλειπτη. Μὲ τὴ δύναμη τῆς Χάρι- ρεῖ νὰ ἔχουν οἱ ἄνθρωποι πάνω στὴ γῆ, τος αὐτῆς τελεῖ τὰ ἱερὰ Μυστήρια καὶ τὶς προσ­κυνοῦμε ἀξίωμα ποὺ δὲν δόθηκε ἄλλες ἁγιαστικὲς πράξεις τῆς Ἐκκλησί- οὔτε στοὺς ἀγγέλους τοῦ οὐρανοῦ. ας μας. Μὲ τὴ δύναμη αὐτῆς τῆς Χάρι- Ὁ ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, γιὰ νὰ τος θαυματουργεῖ διαρκῶς. Εὐλογεῖ μὲ τὸ τονίσει τὴ σημασία ποὺ ἔχει ὁ ἀσπασμὸς χέρι του τὸ νερό, καὶ αὐτὸ γίνεται ἁγια- τοῦ χεριοῦ τῶν ἱερέων, ἀναφέρει κάποιο σμός, ποὺ πίνουν οἱ πιστοὶ καὶ ἁγιάζον­ περιστατικὸ μὲ τὸν Σέρβο βασιλιὰ Μίλος: ται. Εὐλογεῖ τὸ λάδι, καὶ αὐτὸ γίνεται ἅγιο «Κάποτε θὰ λειτουργοῦσε ἕνας ὄχι ἡλι- εὐχέλαιο, μὲ τὸ ὁποῖο χρίει τοὺς πιστοὺς κιωμένος, ἀλλὰ πολὺ νέος ἱερέας. Ὁ γε-

486 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 ρο-βασιλιὰς ἦταν πολὺ εὐσεβής. Ἡ θεία ου αἵματος, καὶ δι᾽ ἡμῶν παντὶ τῷ λαῷ». Λειτουργία δὲν ἄρχιζε, ἂν δὲν εἶχε ἀκόμη Δηλαδή: Καταξίωσέ μας μὲ τὸ κραταιὸ καὶ πάει καὶ αὐτὸς στὴν Ἐκκλησία. Καὶ ὅταν παντοδύναμο χέρι σου νὰ μεταδώσεις σ’ ἐπῆγε, στάθηκε στὴ μέση στὸν θρόνο ἐμᾶς τοὺς λειτουργοὺς τὸ Ἄχραντο Σῶμα του καὶ προσευχόταν ὅπως ὅλοι. Ὅταν σου καὶ τὸ Πάντιμο Αἷμα σου καὶ διὰ μέ- τελείωσε ἡ Λειτουργία, ὁ βασιλιὰς πῆγε σου ἡμῶν νὰ μεταδώσεις τὰ Ἄχραντα νὰ φιλήσει τὸ χέρι τοῦ παπᾶ καὶ νὰ πά- αὐτὰ Μυστήρια σ’ ὅλο τὸν λαό. ρει ἀντίδωρο. Μὰ ἐκεῖνος ἀπὸ σεβασμὸ Ἑπομένως δανείζει ὁ ἱερέας τὸ χέρι του ἔδωσε τὸ ἀντίδωρο καὶ τράβηξε γρήγορα στὸν Χριστὸ καὶ οὐσιαστικὰ ὁ Χριστὸς τὸ χέρι του, γιὰ νὰ μὴν τὸ φιλήσει ὁ γε- μεταδίδει, ὁ Χριστὸς μᾶς κοινωνεῖ, ὅπως ρο-βασιλιάς. Τότε ὁ βασιλιὰς Μίλος τὸν μὲ σαφήνεια διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης κοίταξε αὐστηρὰ καὶ τοῦ εἶπε: «Δός μου ὁ Χρυσόστομος: Ὅταν δεῖς τὸν ἱερέα νὰ τὸ χέρι σου. Δὲν φιλάω τὸ δικό σου χέ- σοῦ μεταδίδει τὴ θεία Κοινωνία, μὴ νο- ρι, πάτερ. Τὴν ἱερωσύνη σου προσκυνῶ, μίζεις ὅτι αὐτὸ τὸ κάνει ὁ ἱερέας, ἀλλὰ ποὺ εἶναι γεροντότερη καὶ ἀπὸ μένα καὶ «τὴν τοῦ Χριστοῦ χεῖρα εἶναι τὴν ἐκτει- ἀπὸ σένα!» (Περιοδικὸ «Ὡς Στρουθίον», νομένην», νὰ βλέπεις τὸ χέρι τοῦ Χριστοῦ «vimaorthodoxias.gr»). νὰ ἁπλώνεται γιὰ νὰ σὲ κοινωνήσει (PG Ὅταν λοιπὸν ἀσπαζόμαστε τὸ χέρι τοῦ 58, 507). ἱερέα, τιμοῦμε τὴν ἱερωσύνη του, ποὺ τοῦ Τὸ χέρι τοῦ ἱερέα ἑπομένως γίνεται τὸ μεταδόθηκε ἀπὸ μιὰ ἁλυσίδα διαδοχικῶν χέρι τοῦ Χριστοῦ! χειροτονιῶν, ἡ ὁποία φθάνει στοὺς ἁγί- Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς προβάλλει ους Ἀποστόλους καὶ τελικὰ στὸν ἴδιο τὸν τὴν ἀξία τῆς ἱερωσύνης, καθὼς διδάσκει Χριστό, τὸν Μέγα Ἀρχιερέα. τοὺς πιστούς, ἂν συναντήσουν ἕναν ἱε- Δηλαδή, ὅταν τιμοῦμε τὸν ἱερέα, ἡ τιμὴ ρέα καὶ ἕνα βασιλιά, τὸν ἱερέα νὰ προ- ποὺ τοῦ ἀποδίδουμε φθάνει στὸν ἴδιο τιμήσουν. Καὶ ἂν συναντήσουν ἕναν ἱε- τὸν Χριστό! ρέα καὶ ἕναν ἄγγελο, πάλι τὸν ἱερέα νὰ Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ εὐχή, τὴν ὁποία προτιμήσουν. «Διότι ὁ ἱερεὺς εἶναι ἀνώ- ἀπευθύνει ὁ λειτουργὸς ἱερέας στὴν εἰ­ τερος ἀπὸ τοὺς Ἀγγέλους». Καὶ προσθέ- δικὴ Ἀκολουθία τοῦ Καιροῦ, τὴν ὁποία τε- τει: «Ἐγὼ ἔχω χρέος, ὅταν ἀπαντήσω ἱε- λοῦν οἱ ἱερεῖς πρὶν ἀρχίσουν τὴν Προσκο- ρέα, νὰ σκύψω νὰ τοῦ φιλήσω τὰ χέρια μιδὴ καὶ προκειμένου νὰ τελέσουν τὸ ἱε- καὶ νὰ τὸν παρακαλέσω νὰ παρακαλῇ τὸν ρότατο Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας: Θεὸν διὰ τὰς ἁμαρτίας μου. Διότι ὅλος ὁ «Κύριε, ἐξαπόστειλον τὴν χεῖρά σου ἐξ κόσμος νὰ παρακαλέσῃ τὸν Θεόν, δὲν ὕψους κατοικητηρίου σου καὶ ἐνίσχυσόν δύνανται νὰ τελειώσουν τὰ Ἄχραντα Μυ- με εἰς τὴν προκειμένην διακονίαν σου· ἵνα στήρια, καὶ ἕνας ἱερεύς, ἔστω καὶ ἁμαρ- ἀκατακρίτως παραστὰς τῷ φοβερῷ σου τωλός, δύναται μὲ τὴν Χάριν τοῦ Ἁγίου βήματι, τὴν ἀναίμακτον ἱερουργίαν ἐπι- Πνεύματος νὰ τὰ τελειώσει» (βλ. Ἐπισκό- τελέσω». Ζητεῖ δηλαδὴ νὰ στείλει ὁ Θεὸς που Αὐγουστίνου Καντιώτου, Μητροπο- τὸ παντοδύναμο χέρι του, γιὰ νὰ τὸν ἐνι- λίτου Φλωρίνης, «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός», σχύσει στὴν τέλεση τοῦ ἁγίου Μυστηρί- Ἀθῆναι 2005, σελ. 160-161). ου. Καὶ ὅταν πλησιάσουμε στὴν ὥρα τῆς Νὰ τιμοῦμε λοιπὸν τὸν Ὀρθόδοξο ἱερέα. κοινωνίας τῶν πιστῶν, ἀκοῦμε τὸν ἱερέα Νὰ προσκυνοῦμε καὶ νὰ ἀσπαζόμαστε ὑποκλινόμενος νὰ δέεται: «Καὶ καταξίω- πρόθυμα τὸ ἱερατικὸ χέρι μὲ τὴ βέβαιη πί- σον τῇ κραταιᾷ σου χειρὶ μεταδοῦναι ἡμῖν στη ὅτι θὰ πάρουμε εὐλογία καὶ Χάρι, δύ- τοῦ ἀχράντου σώματός σου καὶ τοῦ τιμί- ναμη καὶ ζωή.

«Ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου» Ὁ« υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου»: Εἶναι ἕνας δούλωσε στὴν ἐξουσία του (Γεν. γ´ 15)· ὅρος ποὺ συναντοῦμε συχνὰ θὰ τὸν συντρίψει καὶ θὰ καταργήσει τὸ στὴν Καινὴ Διαθήκη. Σχεδὸν κράτος του, θὰ λυτρώσει τοὺς ἀνθρώ- πάντοτε τὸν χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος. Τὸν πους ἀπὸ τὴν αἰώνια ἀπώλεια. «Ὁ υἱὸς χρησιμοποιεῖ ὅταν μιλᾶ γιὰ τὸν Ἑαυτό τοῦ ἀνθρώπου» λοιπὸν σημαίνει καὶ «ὁ του. Φαίνεται πολὺ ἁπλὸς στὴ σημασία υἱὸς τῆς Παρθένου» καὶ ὁ Λυτρωτὴς καὶ του, ἀλλὰ περιέχει πλοῦτο ἱερῶν νοημά- Σωτὴρ τοῦ κόσμου, ὁ Μεσσίας, τὸ πρό- των. σωπο στὸ Ὁποῖο βρίσκουν τὴν ἐκπλή- «Υἱὸς ἀνθρώπου» σημαίνει ὁ γιὸς τοῦ ρωσή τους ὅλες οἱ προφητεῖες, ἡ ἐλπίδα ἀνθρώπου, κάποιος ποὺ εἶναι ἀπόγο- τοῦ κόσμου. νος ἀνθρώπου, ἄρα ἄνθρωπος. Ἑπο- Ἀλλὰ ἐφόσον «ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπ­ ου» μένως ὅταν τὸν χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος, σημαίνει «ὁ υἱὸς τῆς Παρθένου», δηλώ- μαρτυρεῖ ὅτι πράγματι ἔγινε ἄνθρωπος, νει καὶ κάτι ἄλλο: ὅτι εἶναι Θεός, ὁ Υἱὸς ὅτι ἐνηνθρώπησε, ὅπως ὁμολογοῦμε τοῦ Θεοῦ ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος. Διότι τὸ καὶ στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως: «Τὸν δι᾿ νὰ γεννηθεῖ ὡς ἄνθρωπος ἀπὸ γυναίκα ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέ- παρθένο, αὐτὸ εἶναι μοναδικὸ καὶ ἀνε- ραν σωτηρίαν… σαρκωθέντα ἐκ Πνεύ- πανάληπτο θαῦμα τοῦ Θεοῦ· νὰ γεν- ματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου νηθεῖ ἀπὸ γυναίκα παρθένο χωρὶς τὴν καὶ ἐνανθρωπήσαντα». παρέμβαση ἀνδρός, χωρὶς νὰ φθαρεῖ Ὁ Κύριος ὅμως χρησιμοποιεῖ τὸν τίτ- ἡ παρθενία τῆς Παναγίας Μητέρας Του, λο αὐτὸν σχεδὸν πάντοτε ἐνάρθρως: «ὁ ἀλλά, τουναντίον, νὰ ἁγιασθεῖ ἡ ἄχραν­ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου». Αὐτό, κατὰ τοὺς τη κοιλία της! ἱεροὺς ἑρμηνευτές, σημαίνει ὅτι εἶναι ὁ «Ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου» σημαίνει καὶ γνωστὸς Γιός, ἀπόγονος, τοῦ γνωστοῦ κάτι ἄλλο: ὅτι ὁ Κύριος εἶναι ὁ τέλει- ἀνθρώπου· εἶναι ὁ ἀπόγονος τοῦ πρώ- ος ἄνθρωπος, τὸ παντέλειο πρότυπο του ἀνθρώπου, τοῦ Ἀδάμ, τοῦ γενάρχη ἀνθρώπου, ὁ ἰδανικὸς ἄνθρωπος, τὸ τῶν ἀνθρώπων· ὁ ἀπόγονος ὁ γνω­στὸς πιὸ ἐκλεκτὸ μέλος τῆς ἀνθρωπότητος, ἀπὸ τὶς προφητεῖες καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν ἡ ἀπαστράπτουσα προσωπικότητα τῆς παλαιότερη προφητεία περὶ λυτρώσεως ἱστορίας! τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ποὺ δόθηκε Τέλος, ὁ Κύριός μας χρησιμοποιεῖ αὐ­ στοὺς πρωτοπλάστους. τὸν τὸν τίτλο ὅταν μιλᾶ γιὰ τὴ Δευτέρα του Σ᾿ αὐτὴ τὴν προφητεία ὁ Θεὸς προ- Παρουσία. Ἀκοῦμε π.χ. στὸ εὐαγγελικὸ φητεύει ὅτι «τὸ σπέρμα τῆς γυναικός», Ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς τῆς Κρίσεως: ὁ ἀπόγονος τῆς γυναίκας, θὰ συντρίψει «Ὅταν ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ τὸν ἐχθρὸ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, τὸν δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι διάβολο, ὁ ὁποῖος παρέσυρε τοὺς πρω- μετ᾿ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δό- τοπλάστους στὴν ἁμαρτία καὶ τοὺς ὑπο- ξης αὐτοῦ…» (Ματθ. κε´ 31)· ἢ σὲ ἄλλο

488 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 χωρίο: «καὶ τότε φανήσεται τὸ σημεῖον ταλάβουμε τὴν αἰτία: «Ἐξουσίαν ἔδωκεν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, αὐτῷ καὶ κρίσιν ποιεῖν, ὅτι υἱὸς ἀνθρώ- καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς που ἐστί» (Ἰω. ε´ 27). Ὁ ἐπουράνιος γῆς καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου Πατὴρ ἔδωσε στὸν Υἱό του τὴν ἐξουσία ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρα- καὶ νὰ δικάζει, νὰ ἐνεργεῖ ὡς Κριτής, δι- νοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς» ότι εἶναι ὁ Μεσσίας, ποὺ ἔγινε ἄνθρω- (Ματθ. κδ´ 30). Δηλαδή: Τότε θὰ φανεῖ πος καὶ ἐξομοιώθηκε μὲ ἐκείνους ποὺ στὸν οὐρανὸ τὸ σημεῖο ποὺ θὰ προα- θὰ κρίνει. Ἔζησε τὴ ζωή μας, ὑπέμεινε ναγγέλλει τὴν ἔλευση καὶ παρουσία τοῦ ὅλους τοὺς πειρασμοὺς ποὺ δοκιμάζει ἡ «υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (ὁ Σταυρός). Τότε ἀνθρώπινη φύση, χωρὶς ὅμως νὰ ἁμαρ- θὰ θρηνήσουν ὅλες οἱ φυλὲς τῆς γῆς ποὺ τήσει, ἔκανε τέλεια ὑπακοὴ στὸ θέλημα δὲν πίστεψαν· καὶ θὰ δοῦν τὸν «υἱὸν τοῦ τοῦ Πατέρα Του, ἀφήνοντάς μας τέλειο ἀνθρώπου» νὰ ἔρχεται καθισμένος στὰ ὑπόδειγμα ζωῆς καὶ πολιτείας· ὁ Υἱὸς σύννεφα τοῦ οὐρανοῦ μὲ δύναμη καὶ συ- λοιπὸν ὡς ἄνθρωπος θὰ κρίνει τὸν κό- νοδεία ἀγγέλων καὶ μὲ δόξα πολλή. σμο, Αὐτὸς ποὺ μᾶς καταλαβαίνει καὶ μᾶς δίνει τὴ δύναμη νὰ ζήσουμε κι ἐμεῖς Αὐτὸ ὅμως προκαλεῖ κάποια ἀπορία: κατὰ τὸ ἅγιο παράδειγμά Του. Κανεὶς Τὸν τίτλο «ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου» ὁ Κύ- δὲν θὰ μπορεῖ νὰ δικαιολογηθεῖ ἐκείνη ριός μας τὸν χρησιμοποιεῖ ὅταν ἀναφέ- τὴν ἡμέρα γιὰ τὴν ἐνδεχόμενη ἀπιστία ἢ ρεται στὴν πρώτη ταπεινὴ παρουσία του ραθυμία του. ἐπὶ τῆς γῆς, στὸ Πάθος του, στὴν ἀπο- στολή του νὰ διακονήσει τοὺς ἀνθρώ- Γενικά, κατὰ τοὺς ἱεροὺς ἑρμηνευτές, πους… Γιατί τὸν ­χρησιμοποιεῖ καὶ ὅταν ὁ τίτλος «ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου» ἀποτε- μιλάει γιὰ τὴν ἔνδοξη ἡμέρα τῆς Δευτέ- λεῖ τὸ σημεῖο συναντήσεως ἐκείνου ποὺ ρας του Παρουσίας, κατὰ τὴν ὁποία θὰ εἶναι τελείως ἀνθρώπινο, μὲ ἐκεῖνο ποὺ συντρίψει ὅλους τοὺς ἐχθρούς του; εἶναι τελείως θεϊκό. Ἕνα χωρίο ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννην Ὁ Κύριός μας, «ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώ- Εὐαγγέλιο, ποὺ ἴσως εἶναι τὸ μόνο στὸ που»! Μακάριος ὅποιος Τὸν ἀγαπήσει ὁποῖο ὁ Κύριος χρησιμοποιεῖ τὸν ὅρο καὶ Τοῦ δώσει τὴν καρδιά του! Θὰ γίνει αὐτὸν χωρὶς ἄρθρο, μᾶς βοηθεῖ νὰ κα- ὅμοιος μὲ Ἐκεῖνον, κατὰ Χάριν θεός! Ἐπισκεφθεῖτε τὸ ἠλεκτρονικό μας κατάστημα www.osotir.gr/shop Παραγγελίες βιβλίων, ἐγγραφὲς καὶ ἀνανεώσεις συνδρομῶν στὰ Περιοδικά μας, δυνατό­ τητα πληρωμῆς μὲ κάρτα ἢ μέσῳ Paypal, καὶ ἄλλες διευκολύνσεις! Γιὰ νὰ ἀνανεώσετε τὴ συνδρομή σας, παρακαλοῦμε νὰ κάνετε κατάθεση στὴν ALPHA BANK στὸν λογαριασμὸ μὲ IBAN: GR3601403530353002002000230. (Γιὰ τοὺς συν­δρο­ μητὲς ἐξωτερικοῦ εἶναι ἀπαραίτητο τὸ BIC: CRBAGRAAXXX) Οἱ συνδρομητὲς τῆς Κύπρου μποροῦν νὰ καταθέτουν τὴ συνδρομή τους στὴν ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ στὸν λογαριασμό: 0330-05-094610. ΠΡΟΣΟΧΗ: Νὰ σημειώνετε πάντοτε τὰ ἡμερομηνία λήξεως ἀριθμὸς στοιχεῖα σας (ἐπώνυμο καὶ ἀριθμὸ μη­τρώ­ τῆς συνδρομῆς μητρώου ου συν­δρομητῆ) στὴν κατάθεση· δι­αφ­ ορ­ ε­ τικὰ δὲν θὰ εἶναι δυνατὴ ἡ ἀνανέωση τῆς ΚΥΡΙΟΝ 01/01/2021--810243 συνδ­­ ρομῆς σας. Τὰ στοιχεῖα αὐτὰ μπο­ρεῖ­ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΝ ΙΩΑΝΝΗΝ τε νὰ τὰ βρεῖτε εὔκολα στὴν ἐ­τ­ι­κέτα ποὺ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 15 ἐ­πικολλᾶται στὴ σακούλα τοῦ περιοδικοῦ, 10681 ΑΘΗΝΑ σύμφ­ ωνα μὲ τὸν διπλανὸ ὁδηγό:

«Μὴ κρίνετε κατ᾿ ὄψιν» Ἡ ἑορτὴ τῆς Σκηνοπηγίας διαρκοῦ­ τα, σύμφωνα μὲ τὴν ἐξωτερικὴ ὄψη καὶ σε ἑπτὰ ἡμέρες. Στὸ μέσο περί- τὰ ἐξωτερικὰ φαινόμενα. Ἀλλὰ νὰ κρίνε- που τῆς ἑορτῆς «ἀνέβη ὁ Ἰησοῦς τε δίκαια, μὲ κριτήρια ποὺ νὰ βασίζονται εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἐδίδασκε» (Ἰω. ζ΄ 14). Σὲ στὴν ἴδια τὴν πραγματικότητα. Φαινο- ἠλεκτρισμένη ἀτμόσφαιρα αὐτὴ τὴ φο- μενικὰ ἡ θεραπεία τοῦ παραλύτου τὴν ρά, διότι οἱ Ἰουδαῖοι Τὸν ἀναζητοῦσαν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου παρουσιάζεται ὡς κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἑορτῆς λέγοντας: παράβαση τοῦ νόμου. Στὴν πραγματι- Ποῦ εἶναι Ἐκεῖνος; (Ἰω. ζ΄ 11). Ἐνοχλή- κότητα ὅμως εἶναι συμμόρφωση μὲ τὸ θηκαν πάρα πολύ, ὅταν ὁ Κύριος σὲ πνεῦμα τοῦ νόμου, ὁ ὁποῖος μᾶς ζητεῖ προηγούμενη γιορτὴ εἰσῆλθε στὰ Ἱερο- νὰ μὴ χάνουμε καμιὰ εὐκαιρία ἀγαθοερ- σόλυμα ἀπὸ τὴν πύλη τῆς πόλεως ποὺ γίας. ὀνομαζόταν Προβατικὴ καὶ θεράπευ- Οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι καὶ σε ἕναν παράλυτο ποὺ ὑπέφερε τρια- σὲ πολλὲς ἄλλες περιπτώσεις ἔκριναν νταοχτὼ ὁλόκληρα χρόνια, ξεχασμέ- ἄδικα τὸν θεῖο Διδάσκαλο. Ἄλλοτε Τὸν νος σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ πέντε ὑπόστεγα μιᾶς κατηγοροῦσαν ὅτι εἶναι «Σαμαρείτης» μικρῆς λίμνης ποὺ ὀνομαζόταν κολυμ- καὶ ὅτι ἔχει δαιμόνιο: «οὐ καλῶς λέγο- βήθρα τῆς Βηθεσδά. Ἀπὸ τότε οἱ Γραμ- μεν ἡμεῖς ὅτι Σαμαρείτης εἶ σὺ καὶ δαι- ματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ζητοῦσαν εὐκαι- μόνιον ἔχεις;» (Ἰω. η΄ 48). Ἄλλοτε Τὸν ρία νὰ Τὸν συλλάβουν καὶ νὰ Τὸν φο- συκοφαντοῦσαν ὅτι μὲ τὴ συνεργασία νεύσουν. Γι᾿ αὐτὸ μόλις Τὸν εἶδαν στὸν τοῦ ἀρχηγοῦ τῶν δαιμόνων βγάζει τὰ περίβολο τοῦ Ναοῦ νὰ διδάσκει δημό- δαιμόνια: «ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονί- σια τὰ πλήθη τῶν ἀνθρώπων ποὺ συγ­ ων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια» (Ματθ. θ΄ 34). κεντρώθηκαν νὰ Τὸν ἀκούσουν, Τὸν Ἄλλοτε Τὸν διέβαλλαν ὅτι εἶναι φάγος κατηγόρησαν ὅτι εἶναι λαοπλάνος καὶ καὶ οἰνοπότης, φίλος τῶν πορνῶν καὶ ἐξαπατᾶ τὸν εὔπιστο λαό, «πλανᾷ τὸν τῶν τελωνῶν: «ἄνθρωπος φάγος καὶ ὄχλον», καὶ ὅτι καταλύει τὴν ἀργία τοῦ οἰνοπότης, τελωνῶν φίλος καὶ ἁμαρ- Σαββάτου (Ἰω. ζ΄ 12, 21). τωλῶν» (Ματθ. ια΄ 19). Κι ἄλλοτε Τὸν Ὁ Κύριος τότε τοὺς ἀπάντησε: «Μὴ κατέκριναν ὅτι κάθεται στὸ τραπέζι μαζὶ κρίνετε κατ᾽ ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρί­ μὲ τοὺς ἁμαρτωλούς: «παρὰ ἁμαρτωλῷ σιν κρίνατε» (Ἰω. ζ΄ 24). Μὴ δικάζετε καὶ ἀνδρὶ εἰσῆλθε καταλῦσαι» (Λουκ. ιθ΄ 7). μὴ σχηματίζετε κρίσεις μὲ ἐπιπολαιότη- Σ᾿ αὐτὲς πάλι τὶς περιπτώσεις ἡ κρί-

490 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 ση τους ἦταν «κατ᾿ ὄψιν» κρίση καὶ οἱ μαστε. κατηγορίες τους κατὰ τοῦ θείου Διδα- Ἄλλοτε κρίνουμε «κατ᾿ ὄψιν», ὅταν σκάλου ἄδικες καὶ ἀβάσιμες. Ὁ Κύρι- ἐπεμβαίνουν πολιτικὰ ἢ συγγενικὰ ος θεράπευε καὶ εὐεργετοῦσε ὅλους πρόσωπα καὶ μᾶς ἐπηρεάζουν νὰ μὴ τοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴ θεϊκή του δύνα- βγάλουμε δίκαιη κρίση. μη (Ματθ. η΄ 16). Δαιμονοκίνητοι ἦταν Ἐπίσης κρίνουμε «κατ᾿ ὄψιν», ὅταν αὐτοὶ ποὺ Τὸν κατηγοροῦσαν. ἐπηρεαζόμαστε ἀπὸ τὴν κοινὴ γνώμη. Ἐπίσης κατηγοροῦσαν τὸν Χριστὸ ὅτι Ὅμως δὲν εἶναι σωστὸ νὰ ἀμνηστεύου- δὲν εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό. Οὔτε κι αὐτὴ ἡ με τὸ σοβαρὸ παράπτωμα τοῦ ἐνόχου, κρίση τους ἦταν δίκαιη. Ὁ Χριστὸς τι- ἐπειδὴ εἶναι πολλοὶ αὐτοὶ ποὺ τὸν ὑπο- μοῦσε τὸν Πατέρα του· «ἐγώ... τιμῶ τὸν στηρίζουν. Οὔτε εἶναι σωστὸ νὰ σταυ- πατέρα μου» (Ἰω. η΄ 49)! Ἐνῶ οἱ Γραμ- ρώνουμε τὸν ἀθῶο, ἐπειδὴ εἶναι πολ- ματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι Τὸν χλεύαζαν λοὶ αὐτοὶ ποὺ φωνάζουν «σταύρωσον καὶ Τὸν ἔβριζαν. αὐτόν», ὅπως ἔκανε ὁ Πιλάτος γιὰ τὸν Πόσες φορὲς κρίνουμε κι ἐμεῖς «κατ᾿ Ἰησοῦ Χριστό. ὄψιν»! Ἡ κρίση μας δὲν εἶναι δίκαιη, Ὁ Μέγας Βασίλειος λέει ὅτι, ὅσοι κι ἂν ἀλλὰ πρόχειρη, ἐπιφανειακή, ἐπιπό- εἶναι αὐτοὶ ποὺ κατηγοροῦν τὸν πλησί- λαιη! Πολλὲς φορὲς καὶ ἄδικη, μὲ ἀπο- ον μας, ἂς μὴ βιαζόμαστε νὰ βγάλουμε τέλεσμα νὰ πληγώνουμε συνανθρώ- σὲ βάρος του καταδικαστικὴ ἀπόφαση, πους μας! ἂν δὲν εἶναι ὁ ἴδιος παρὼν γιὰ νὰ ἀπο- Πότε οἱ ἄνθρωποι κρίνουμε «κατ᾿ ὄ­ λογηθεῖ, ἢ ἂν δὲν ἐρευνήσουμε βαθύτε- ψιν»; Ὁ Μέγας Βασίλειος ἀπαντᾶ ὅτι ρα τὴν ὑπόθεση γιὰ τὴν ὁποία κατηγο- κρίνουμε «κατ᾿ ὄψιν», ὅταν ὁ κρινόμε- ρεῖται. Διότι μπορεῖ νὰ τὸν ἀδικήσουμε νος εἶναι ὑψηλὰ ἱστάμενο ­πρόσωπο, (PG 31, 781). ὅταν κατέχει θέσεις καὶ ἀξιώματα. Ἐπει­ Γενικῶς τὸ νὰ βγάλουμε δίκαιη κρίση δὴ εἶναι εὐυπόληπτο πρόσωπο, προσ­ δὲν εἶναι ἀπὸ τὰ εὔκολα ἐγχειρήματα. Γι᾿ παθοῦμε κατὰ κάποιον τρόπο νὰ τὸν αὐτὸ ἂς εἴμαστε προσεκτικότεροι στὶς σκεπάσουμε. κρίσεις μας. Ἂς μὴ βγάζουμε βιαστικές, Ἐπίσης κρίνουμε «κατ᾿ ὄψιν», ὅταν ὁ πρόχειρες καὶ ἐπιπόλαιες ἀποφάσεις. κρινόμενος εἶναι φίλος μας! Τότε ψά- Ἂς ἐξετάζουμε σφαιρικότερα τὰ θέμα- χνουμε νὰ τοῦ βροῦμε κάποια ἐλαφρυν­ τα. Ἂς ζητοῦμε καὶ τὸν φωτισμὸ τοῦ Θε- τικά, γιὰ νὰ μὴν τὸν καταδικάσουμε. Ἤ, οῦ. Ἀλλὰ καὶ πάλι νὰ μὴν εἴμαστε πέρα κι ἂν τὸν καταδικάσουμε, τὸν καταδικά- γιὰ πέρα βέβαιοι ὅτι ἔχουμε ἀλάνθαστη ζουμε μὲ τὴν ἐλαφρότερη τῶν ποινῶν. κρίση. Ἄνθρωποι εἴμαστε, μπορεῖ νὰ Ἄλλοτε κρίνουμε «κατ᾿ ὄψιν», ὅταν κάνουμε καὶ λάθος. λαμβάνουμε δῶρα ἢ ὅταν χρηματιζό- Τὸ περιοδικὸ «Ο ΣΩΤΗΡ» μὲ ἐλάχι- ΔΕΛΤΙΟ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΝΕΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ στη συνδρομή – 15€ τὸν χρόνο – φθάνει κά­θε 15 μέρες στὰ σπίτια μας στηρίζον­ (κος, κα ἢ δίδα) ......................................................................................... τας, ἐμπνέοντας καὶ προσανατολίζοντας (Ὀνοματεπώνυμο) σωσ­ τὰ τὴ δοκιμαζόμενη οἰκογένεια. .................................................................................................................... Στὸ ἔργο αὐτὸ μπορεῖς τώρα κι (Ἐπάγγελμα) (Τηλέφωνο) ΕΣΥ νὰ βοηθήσεις. .................................................................................................................... Γράψε ἕναν ἀκόμη συνδρομητή. (Διεύθυνση - Τ.Κ. - Πόλη) Συμπλήρωσε τὰ στοιχεῖα τοῦ Δελτίου καὶ ἀπό- .................................................................................................................... στειλέ το στὸ Γραφεῖο τοῦ Περιοδικοῦ: Ἰσαύρων 42, (Ὀνοματεπώνυμο καὶ τηλέφωνο ἐγγράφοντος) 114 72 ΑΘΗΝΑ.

491 † Παναγιώτης Γ. Σάββας (1929-2020) Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 Δύο ὧρες πρὶν ἀνατείλει ὁ ἥλιος στὶς 27 προσφέρει τὸν ἑαυτό του στὴ διακονία Ὀκτωβρίου, ἀνεχώρησε γιὰ τοὺς οὐρα- γιὰ τὴ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου. Ὁ ἐπη- νοὺς ὁ ἀδελφός μας Παναγιώτης Σάββας. ρεασμός του ἀπὸ τὴν σπάνια αὐτὴ προ- Ὁ ἀείμνηστος Παναγιώτης γεννήθηκε σωπικότητα κράτησε σὲ ὅλη τὴ ζωή του. τὸ 1929 στὴ Μόρφου τῆς ἡρωικῆς Κύ- Γι᾿ αὐτὸ συχνὰ μᾶς τόνιζε τὴν ἀνάγκη νὰ πρου ἀπὸ γονεῖς εὐλαβεῖς καὶ ἀνατρά- κρατήσουμε τὸ πνεῦμα καὶ τὸν τρόπο τῆς φηκε μὲ τὶς πατροπαράδοτες ἀρχὲς τῆς πνευματικῆς ἐργασίας τοῦ π. Εὐσεβίου, ὁ ἑλληνορθόδοξης Ἐκ­κλησίας τῆς Μεγαλο- ὁποῖος συνέδεε τοὺς ἀνθρώπους μόνο μὲ νήσου. Ὅταν ἐπισκέφθηκε τὴν παλαίφα- τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ ἱερὸς πόθος τοῦ νεα- τη Ἱερὰ Μονὴ Σταυροβου­νίου καὶ ἄκουσε ροῦ Παναγιώτη γιὰ ἰσόβια ἀφιέρωση στὰ σὲ ἀκολουθία τὸν μοναχὸ νὰ ἀπαγγέλλει ἱεραποστολικὰ ἔργα πραγματοποιήθηκε τὸ «Ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1955 μὲ τὴν εἴσοδό ἐπέμφθη...», σκίρτησε ἡ ἐφηβικὴ καρδιά του στὸ κοινόβιο τῆς «Ζωῆς». Στὴν Ἀδελ- του ἀπὸ ἀγαλλίαση καὶ ἄναψε ἡ ἱερὴ ἐπι- φότητα ἐργάσθηκε ὅλα τὰ χρόνια στὰ βι- θυμία νὰ ἀνυμνεῖ καὶ αὐτὸς συνεχῶς τὸν βλιοπωλεῖα της, ἀρχικὰ στὴ Λευκωσία Ἅγιο Θεὸ καὶ τὴν Κυρία Θεοτόκο. Γι᾿ αὐτὸ Κύπρου καὶ κατόπιν στὴν Ἀθήνα καὶ τὸν καὶ ἐπιδόθηκε μὲ ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια στὴν Πειραιά. ἐκμάθηση τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, ἐνῶ Στὴ διάρκεια τοῦ ἀγώνα τῶν Κυπρίων στὴ συνέχεια ὁρίσθηκε πρωτοψάλτης γιὰ τὴν ἀποτίναξη τοῦ ἀγγλικοῦ ζυγοῦ στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίας Παρασκευῆς Μόρ- (1955-1959) εἶχε συνδεθεῖ μὲ ὁρισμένους φου, εἶχε δὲ σύνδεσμο καὶ μὲ τὸν Ναὸ τοῦ ἀγωνι­στὲς τῆς ΕΟΚΑ. Ἦταν φίλος ἀπὸ πολιούχου Ἁγίου Μάμαν­τος. παλιὰ μὲ τὸν ἥρωα Στυλιανὸ Λένα, γνώρι- Σὲ νεανικὴ ἡλικία συνδέθηκε πνευμα- ζε δὲ τὸν θρυλικὸ Μάρκο Δράκο, οἱ ὁποῖοι τικὰ μὲ τὸν μακαριστὸ ἀρχιμανδρίτη π. «ἔπεσαν ὑπὲρ πατρίδος». Πάμφιλο Παπαγιάννη, ἱεροκήρυκα τῆς Τὸν Μάϊο τοῦ 1960 ἔγινε μέλος τῆς Ἀδελ- Ἀδελφότητος στὴν Κύπρο. Ὅταν διάβα- φότητος «Ὁ Σωτήρ». Γιὰ ἕνα χρόνο ἐργά- σε τὴ βιογραφία τοῦ ἀοιδίμου ἀρχιμανδρί- σθηκε καὶ πάλι στὴ Λευκωσία ὡς βιβλιο- του π. Εὐσεβίου Ματθοπούλου, ἱδρυτοῦ πώλης. Ἀπὸ τὸ 1961 ἐπανῆλθε ὁριστικὰ τῆς Ἀδελφότητος, ἐντυπωσιάσθηκε πολὺ στὸ βιβλιοπωλεῖο Ἀθηνῶν, στὸ ὁποῖο δι- ἀπὸ τὶς μεγάλες ἀρετὲς ποὺ κοσμοῦσαν ακόνησε ἐπὶ μισὸν αἰώνα μὲ πολὺ ζῆλο τὴν ἐξαίρετη αὐτὴ φυσιογνωμία. Ἔτσι γεν- καὶ ἐνθουσιασμό. Καθὼς ἦταν ἀνθεκτικὸς νήθηκε στὴν ψυχή του ὁ πόθος νὰ μπο- ὀργανισμός, δὲν ὑπολόγιζε τοὺς σωματι- ρέσει καὶ αὐτὸς νὰ ἐνστερνισθεῖ τὸν ἱερα- κοὺς κόπους, διότι τὸν συνάρπαζε τὸ ἱερὸ ποστολικὸ ζῆλο τοῦ ὁσίου Γέροντα καὶ νὰ ἔργο τῆς διαδόσεως τοῦ λόγου τοῦ Θε- οῦ. Ἦταν εὐχάριστος καὶ προσηνὴς στὴν ἐπικοινωνία του μὲ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ

492 ἀπόψεις & κρίσεις ἐπισκέπτονταν τὸ βιβλιοπωλεῖο. Παρηγο- καὶ τοῦ ἀφήρεσε τοὺς πόνους τῆς σπον- ροῦσε καὶ ἐνίσχυε τοὺς Χριστιανοὺς μὲ δυλικῆς στήλης. Κατὰ τὰ τελευταῖα λίγα λόγια «πρὸς οἰκοδομὴν τῆς χρείας», ποὺ χρόνια τὸν ἐπισκέφθηκε νέα ἀσθένεια ὡς στήριζαν τὶς ψυχές τους, πράγμα ποὺ παιδαγωγία Κυρίου, ἡ ὁποία σταδιακῶς πολλοὶ θυμοῦνται μὲ συγκίνηση. ἔφθειρε τοὺς πνεύμονές του, μὲ ἀποτέλε- Κατὰ τὴν πολύχρονη θητεία του στὴν σμα τὴν ἐπιδείνωση τῆς ἤδη κλονισμένης Ἀδελφότητά μας – παράλληλα μὲ τὰ ἔργα ὑγείας του. Οἱ τελευταῖες ἡμέρες τῆς ἐπί- τῆς διαδόσεως τοῦ γραπτοῦ θείου λόγου γειας ζωῆς του ἦταν ἐπώδυνες, τὶς ἀντι- – ἀσκοῦσε καὶ τὰ καθήκοντα τοῦ ἱεροψάλ- μετώπιζε ὅμως μὲ ὑπομονή, μὲ εἰρήνη τη. Εἰδικότερα ἀπὸ τὸ ἔτος 1973 καὶ ἑξῆς ψυχῆς, μὲ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν ἅγιο διακονοῦσε ὡς πρωτοψάλτης στὸ παρεκ- Θεὸ καὶ μὲ τὸν πόθο τῆς ἀναχωρήσεως κλήσιο τοῦ συνεργαζόμενου μὲ τὴν Ἀδελ- γιὰ τὴν αἰώνια πατρίδα. Προσευχόταν νὰ φότητά μας Συλλόγου «Ὁ Μέγας Βασίλει- ἔρθει σύντομα ὁ οὐράνιος Ἄγγελος γιὰ νά ος» στὴν Ἀθήνα. Προωθοῦσε τὴ συμψαλ- μεταφέρει τὴν ἀγωνιστικὴ ψυχή του κοντὰ μωδία τοῦ ἐκκλησιάσματος, καταρτίζον­ στὸν λατρευτὸ Κύριό του. τας μάλιστα πολυάριθμους μαθητὲς καὶ Στοὺς ἀδελφοὺς ποὺ τοῦ συμπαραστέ­ φοιτητὲς στὴ βυζαντινὴ μουσική. κονταν, μαζὶ μὲ τὶς εὐχαριστίες τόνιζε Ἡ ἀγάπη του γιὰ τὴ γενέθλια γῆ τῆς Κύ- δύο προτροπὲς τοῦ Μεγάλου Βασιλεί- πρου ἦταν πηγαία. Ἤθελε νὰ γνωρίσουν ου: «Προσ­ευχῆς καιρὸς ἔστω ἅπας ὁ βί- καὶ οἱ συμπατριῶτες του τὸν Σωτήρα Χρι- ος» καὶ «Προκοπὴ ψυχῆς, προκοπὴ τα- στό, γιὰ νὰ γίνουν πραγματικὰ ἐλεύθε- πεινώσεως». Τὰ οἰκοδομητικὰ λόγια δὲν ροι. Παρακολουθοῦσε μὲ πόνο ψυχῆς τὰ ἔλειπαν ποτὲ ἀπὸ τὰ χείλη του. Ἤθελε νὰ ἐξελισσόμενα γεγονότα ἐπὶ τοῦ ἐθνικοῦ ζήσει ἡ Ἀδελφότης καὶ τὸ ἱεραποστολικὸ αὐτοῦ θέματος καὶ προσευχόταν θερμὰ ἔργο της, διότι πίστευε ὅτι εἶναι «φυτεία» γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῆς ἐλευθερίας τοῦ Χριστοῦ. Πίστευε ἀκόμη ὅτι ἡ συνερ- στὴν πολύπαθη σκλαβωμένη πατρίδα γασία, ὅταν γίνεται μὲ πνεῦμα ταπεινώσε- του. Εἰδικότερα πρέπει νὰ σημειώσουμε ως καὶ ἀγάπης, ἔχει θαυμαστὰ ἀποτελέ- ὅτι συνέβαλε ἀποτελεσματικὰ στὸ ἔργο σματα. «Ὅταν πιστεύουμε στὸν Κύριο καὶ τῆς ἀνεγέρσεως κτηρίου γιὰ τὶς ἀνάγκες Τὸν ἐπικαλούμαστε», ἔλεγε, «θὰ δοῦμε τοῦ νεοσύστατου ἱεραποστολικοῦ Συλ- θαύματα στὴ ζωή μας». λόγου «Ὁ Μέγας Βασίλειος» στὴ Λεμε- Καὶ ἐμεῖς πιστεύουμε ὅτι τώρα μὲ τὶς σό, παρακινώντας γνωστοὺς καὶ συμπα- προσ­ευχές του κοντὰ στὸν θρόνο τοῦ Θε- τριῶτες του νὰ βοηθήσουν γιὰ τὸν ἱερὸ οῦ θὰ μᾶς στηρίζει στὸν ἀνηφορικὸ δρόμο αὐτὸν σκοπό. τῆς «ἐν Χριστῷ ζωῆς». Τὰ τελευταῖα 11 χρόνια τῆς ζωῆς του ὑ­ «Αἰωνία αὐτοῦ ἡ μνήμη»! πῆρ­ξαν χρόνια δοκιμασίας, διότι σοβαρὸ πρόβλημα ὀρθοπεδικῆς φύσεως τὸν κα- Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 θήλωσε στὸ κρεβάτι μὲ φρικτοὺς πόνους. Περιφρόνηση στὴν ἐπέτειο τοῦ ΟΧΙ Τότε ὅμως φάνηκε ἡ πίστη του καὶ ἡ ἀγά- πη του γιὰ τὸν οὐρανό. Κατέφευγε στὸν Ὡς ἕνα ἐπιπλέον πλῆγμα στὴν ἱστορι­κὴ ἅγιο Νεκτάριο καὶ προσευχόταν ἱκετευ- μνήμη τοῦ ἔθνους καὶ τὸ χρέος τιμῆς πρὸς τικὰ νὰ τὸν βοηθεῖ ὁ Ἅ­γιος στὴ δοκιμασία ἐκείνους ποὺ ἀντέταξαν τὰ στήθη τους του. Σὲ κάποια λοιπὸν χρο­νικὴ στιγμὴ ὁ στὸν Ἰταλὸ εἰσβολέα καὶ μὲ τὸ αἷμα τους θαυματουργὸς ἅγιος Νεκτά­ριος ἐπενέβη μᾶς χάρισαν τὴν ἐλευθερία, πρέπει νὰ

493 δοῦμε καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι στὴ φετινὴ δοξο- τὴν ἡμέρα τῆς μεγάλης μας Ἐθνικῆς Ἑορ­ Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 λογία τῆς 28ης Ὀκτωβρίου στὸν Μητρο- τῆς τῆς 28ης Ὀκτωβρίου, ἐντούτοις θὰ πολιτικὸ Ναὸ Ἀθηνῶν ἡ πολιτικὴ ἡγεσία ἐπαινέσουμε ὡς ἀξιόλογη τὴν κίνησή του τοῦ τόπου ἦταν ἀπούσα. νὰ ἐπισκεφθεῖ τὸ ὑποβρύχιο «Κατσώνης» Τὸ γεγονὸς λαμβάνει ἐπιπλέον βαρύ- στὸ λιμάνι τῆς Σούδας. Ἦταν αὐτὴ ἡ ἐπί- τητα ἀπὸ τὸ ὅτι φέτος συμπληρώνονται σκεψη μιὰ συμβολικὴ κίνηση γιὰ νὰ τιμή- 80 χρόνια ἀπὸ τὸ μεγάλο ΟΧΙ. Δεδομέ- σει τὰ παιδιὰ τῆς Ἑλλάδος, ποὺ μῆνες τώ- νης μάλιστα τῆς δύσκολης καταστάσε- ρα βρίσκονται σὲ ἑτοιμότητα, προκειμένου ως στὴν ὁποία βρίσκεται ἡ πατρίδα μας νὰ εἶναι σὲ θέση κάθε ὥρα νὰ σταθοῦν ἀπὸ πολλὲς ἀπόψεις, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν ἀντιμέτωποι στὶς θρασύτατες προκλήσεις ἀνανεούμενη συνεχῶς ἀπειλὴ ἐκ μέρους τῆς Τουρκίας. τῆς γείτονος, κατεξοχὴν φέτος θὰ ἔπρεπε Ἀπευθυνόμενος πρὸς αὐτούς, τοὺς σύσσωμη ἡ ἡγεσία τῆς χώρας νὰ συμμε- ἀφανεῖς ἥρωες τῶν ὑποβρυχίων μας, ὁ κ. τέχει στὴ δοξολογία ποὺ ἀναπέμφθηκε Πρωθυπουργὸς εἶπε: «Ἤθελα αὐτὴ τὴ ση- στὸν Μητροπολιτικὸ Ναό. Ἂν οἱ ἄρχοντές μαντικὴ μέρα γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ νὰ βρεθῶ μας, ποὺ ἐμεῖς ἐκλέξαμε γιὰ νὰ μᾶς διοι- μαζί σας, νὰ σᾶς μεταφέρω τὶς εὐχαριστίες κοῦν, δείχνουν τέτοια περιφρόνηση πρὸς μου γιὰ ὅ,τι ἔχετε κάνει... ἔπρεπε νὰ ἔρθει τὴν ἐθνικὴ μνήμη, τότε πῶς μποροῦν νὰ αὐτὴ ἡ πρόσ­φατη κρίση μὲ τὴν Τουρκία λέγονται ἡγέτες, δηλαδὴ ὁδηγοὶ τοῦ λαοῦ; γιὰ νὰ μάθουμε περισσότερα, ὄχι μόνο Καὶ τί νὰ κάνει ἕνας λαός, τοῦ ὁποίου οἱ γιὰ τὶς πραγματικὲς δυνατότητες αὐτῶν ἡγέτες δείχνουν τέτοιο παράδειγμα; τῶν ὑπερσύγχρονων ὑποβρυχίων, ἀλλὰ Καὶ ὅμως πρῶτοι αὐτοὶ ἔπρεπε νὰ νιώ- καὶ γιὰ τὸν δικό σας ἡρωισμό, τὴν αὐτοθυ- σουν ὡς ὑπέρτατο χρέος τὴν ἀνάγκη νὰ σία σας, τὸ γεγονὸς ὅτι εἶστε μέρες - ἑβδο- δοξολογήσουν τὸν Θεὸ καὶ τὴν Ὑπέρμαχο μάδες κάτω ἀπὸ τὴ θάλασσα, ἀπομονω- Στρατηγὸ γιὰ τὸ θαῦμα τοῦ ᾿40. Ἔστω λί- μένοι, μόνοι, σιωπηλοί, ὅπως πρέπει νὰ γοι, μετρημένοι στὰ δάχτυλα τοῦ ἑνὸς χε- εἶστε, ἀθόρυβοι, ἀόρατοι, ἀλλὰ καὶ πάρα ριοῦ, ἐκπρόσωποι ὅλων. πολὺ ἰσχυροί, ταυτόχρονα... Νὰ καταλά- Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνο αὐτό. Μιὰ ματιὰ νὰ βουμε ὅλοι μας, λίγο, τί σημαίνει νὰ εἶναι ρίξει κανεὶς στὰ φετινὰ διαγγέλματά τους κανεὶς τόσες μέρες, τόσες ἑβδομάδες, κά- καὶ τὶς δηλώσεις ποὺ ἔκαναν γιὰ τὴν ἐθνικὴ τω ἀπὸ τὴν θάλασσα ὑπηρετώντας τὴν ἐπέτειο, θὰ ἀπογοητευθεῖ πλήρως. Οὔτε πατρίδα καὶ προασπιζόμενος πάντα τὴν μία φορά, οὔτε ἀπὸ κάποιον οἱ λέξεις Θε- κυριαρχία καὶ τὰ κυριαρχικά μας δικαιώ- ός, Παναγία, πίστη. Οἱ μόνες λέξεις ποὺ ματα». ἀνακυκλώνονταν συνεχῶς ἦταν: ἐθνικὴ Καὶ ἔκλεισε ὁ κ. Πρωθυπουργὸς τὴν ὁμοψυχία, ἀλληλεγγύη, αὐτοπεποί­θηση. ἀναφορά του στὸ πλήρωμα τοῦ ὑποβρυ- Τόσο λοιπὸν αὐτὸ τὸ ἔθνος διὰ τοῦ στό- χίου μὲ τὰ ἑξῆς: «Ἤθελα καὶ πιστεύω ὅτι ματος καὶ τῆς στάσεως τῶν ἀρχόντων διερμηνεύω τὰ αἰσθήματα ὁλόκληρου τοῦ του ἀπαρνεῖται καὶ περιφρονεῖ τὰ τίμια καὶ ἑλληνικοῦ λαοῦ, αὐτὴ τὴ σημαντικὴ μέρα ὅσιά του; ποὺ γιορτάζουμε τὸ Ἔπος τῆς Ἀλβανίας, Τόσο πολύ; Τί θλιβερό! νὰ σᾶς πῶ ἕνα μεγάλο εὐχαριστῶ. Νὰ Οἱ ἥρωες τῶν ἐνόπλων δυνάμεων σᾶς πῶ πόσο ὑπερήφανοι εἴμαστε γιὰ τὴ δουλειὰ ποὺ κάνετε». Ἂν καὶ θὰ ἔπρεπε πρωτίστως νά ᾿ναι Τὸν κ. Πρωθυπουργὸ ἐνημέρωσε γιὰ παρὼν ὁ Πρωθυπουργὸς στὴ Δοξολογία τὴ λειτουργία καὶ τὶς ἐπιχειρησιακὲς δυ- τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῶν Ἀθηνῶν νατότητες τοῦ ὑποβρυχίου ὁ Κυβερνή- της του πλωτάρχης Φωκίων Μαϊράγκας,

494 ἀπόψεις & κρίσεις ὁ ὁποῖος μὲ μία φράση του φανέρωσε καὶ ἀπο­σχίσθηκε ἀπὸ τὸ πανάχραντο Σῶμα τὸ φρόνημα τῶν μελῶν τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ μετατράπηκε σὲ κοσμικὴ τοῦ ὑποβρυχίου. Εἶπε: «Ἡ φωνή μου, ἡ ὑπερδύναμη. καρδιά μου καὶ ὁ πολλαπλασιαστὴς τῆς Ἀπὸ τότε ὁδηγεῖται ἀπὸ πτώση σὲ πτώ- ἰσχύος μας εἶναι τὸ προσωπικὸ τοῦ ὑπο- ση, διαστρέφοντας τὴ διδασκαλία τοῦ Εὐ­ βρυχίου». αγγελίου καὶ ποδοπατώντας τὴν ἱερὴ τῆς Ἀπὸ τὰ χερσαῖα σύνορα τοῦ Ἕβρου καὶ Ἐκκλησίας Παράδοση. τῶν νησιῶν μέχρι τὰ σύννεφα τοῦ οὐρα- Τελευταία φριχτὴ πτώση ἡ δήλωση τοῦ νοῦ, τὰ ὁποῖα σχίζουν κάθε μέρα οἱ ἀετοὶ Πάπα γιὰ τοὺς ὁμοφυλόφιλους, ποὺ πε- τῆς ἀεροπορίας μας, καὶ μέχρι τὴν ἀπέ­ ριέχεται στὸ ντοκιμαντὲρ «Francesco· ἡ ραντη γαλάζια θάλασσα, ποὺ τὴ διαφεν­ ζωὴ καὶ ἡ διδασκαλία τοῦ πάπα Φραγκί- τεύουν οἱ θαλασσόλυκοι τοῦ ναυτικοῦ σκου» καὶ παρουσιάσθηκε στὶς 21 τοῦ μας, ἡ ἴδια πνοὴ ἀγάπης καὶ θυσίας γιὰ περασμένου Ὀκτωβρίου στὸ φεστιβὰλ κι- τὴν πατρίδα γεμίζει τὰ στήθη τῶν ὑπερα- νηματογράφου τῆς Ρώμης. Δήλωση ποὺ σπιστῶν της. συνοδεύθηκε ἀπὸ τὴν ἑξῆς ἀνακοίνωση Αὐτοὺς τοὺς λεβέντες τῶν ἐνόπλων τοῦ Βατικανοῦ: «Οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἔχουν μας δυνάμεων ὀφείλουμε καὶ ἐμεῖς ὅλοι δικαίωμα νὰ ζοῦν μέσα σὲ μιὰ οἰκογένεια. νὰ τιμοῦμε. Ὀφείλουμε μάλιστα νὰ προσ­ Εἶναι παιδιὰ τοῦ Θεοῦ καὶ δικαιοῦνται μιὰ ευχόμαστε γι᾿ αὐτούς, ὥστε ἡ Παναγία οἰκογένεια. Κανεὶς δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ τί- μας, ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγὸς τοῦ γένους θεται ἐκτὸς κοινωνικοῦ συνόλου ἢ νὰ μας, νὰ τοὺς εὐλογεῖ καὶ νὰ τοὺς ἐνισχύει, νιώθει δυστυχισμένος γιὰ τὸν λόγο αὐτό. ὅπως ἐνίσχυε τότε, τὸ 1940, τοὺς ἀετοὺς Πρέπει νὰ φτιάξουμε ἕναν εἰδικὸ νόμο, τῆς Πίνδου! ὥστε νὰ εἶναι καλυμμένοι ἀπὸ νομικῆς Ἡ παπικὴ πτώση... ἀπόψεως». Ὅλοι ἁμαρτωλοὶ εἴμαστε καὶ ὅλοι, καὶ Κάποτε ἦταν Ἐκκλησία καὶ εἶχε ὀνομα- οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἀσφαλῶς, εἴμαστε παι- σθεῖ «προκαθημένη τῆς ἀγάπης». Ἦταν διὰ τοῦ Θεοῦ καὶ ζητοῦμε μετανοημένοι μάλιστα τότε πρώτη στὴν τιμή. Ὄχι μό- τὸ ἔλεος τοῦ Δημιουργοῦ μας. Ὅμως μὲ νο γιὰ τὰ πλούσια ἔργα τῆς ἀγάπης της, ποιὸ δικαίωμα ὁ «δίκερως γίγας τῆς Ρώ- ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν ἡρωισμό της. Ἦταν δί- μης», ὅπως ἀποκαλεῖ ὁ ἅγιος Νικόδη- καιη ἡ τιμή, ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, μος ὁ Ἁγιορείτης τὸν Πάπα, βεβηλώνει κυρίως αὐτή, εἶχε ἀντιπαραταχθεῖ στὴ σα- τὸ ἱερὸ ὄνομα «οἰκογένεια» ἀποδίδοντάς τανικὴ μανία μὲ θυσιαστικὸ ἡρωισμό. Εἶχε το σὲ μιὰ βορβορώδη σχέση, ποὺ κά- ποτίσει μὲ τὸ αἷμα τῶν παιδιῶν της τὸ φο- ποτε ὁδήγησε σὲ παραδειγματικὴ κατα- βερὸ Κολοσσαῖο τῆς Ρώμης, τότε ποὺ οἱ στροφὴ τὰ Σόδομα καὶ τὰ Γόμορρα; κραυγὲς τῶν ὄχλων «οἱ Χριστιανοὶ στὰ Ἀντὶ νὰ καλεῖ σὲ μετάνοια καὶ τοὺς ὁμο- Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 λιοντάρια» ἀντηχοῦσαν ἄγρια στὴν κολα- φυλόφιλους καὶ ὅλους μας ὁ Πάπας, νομι- σμένη Πρωτεύουσα τῆς ἀπέραν­της αὐτο- μοποιεῖ τὴ διαστροφὴ καὶ τὴν εἰσάγει ἀπὸ κρατορίας. τὴν πίσω πόρτα ἀκόμη καὶ μέσα στὴν Ἔπειτα ἦρθε ἡ πτώση. ἐκκλησιαστικὴ κοινότητα. Ἡ ἄλλοτε ἡρωικὴ Ἐκκλησία, μεθυσμένη Ποῦ καὶ πότε ἄραγε θὰ σταματήσει αὐτὴ ἀπ­ ὸ τὴν κούφια ἀνθρώπινη δόξα, ὑπό- ἡ ἀτέλειωτη πτώση τοῦ αἱρετικοῦ καρκι- δουλη στὴν ἀχαλίνωτη ὑπερηφάνειά της, νώματος τοῦ Βατικανοῦ;

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΔΕΚEMΒΡΙΟΥ ΙΑ΄ Λουκᾶ Εὐστρατίου (Τῶν Ἁγίων ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ καὶ τῶν σὺν αὐτῷ μαρτύρων Προπατόρων) ΚΘ΄ Κυριακῆς: Κολασ. γ΄ 4-11 Ἦχος β΄ - Ἑωθινὸν Ε΄ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ Τῆς Κυριακῆς: Λουκ. ιδ΄ 16-24 Αδελφοί, ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐ­ τῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ. Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξί­ αν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία, δι᾿ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀ­ πειθείας, ἐν οἷς καὶ ὑμεῖς περιεπατήσατέ ποτε, ὅτε ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς· νυνὶ δὲ ἀπόθε­ σθε καὶ ὑμεῖς τὰ πάντα, ὀργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν· μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρω­ πον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπί­ γνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, ὅπου οὐκ ἔνι Ἕλλην καὶ Ἰουδαῖος, περι­ τομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός. ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΝΕΟΙ! 1. Ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ δὲν ἐκδικεῖται. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ «ὀργὴ» τοῦ Στὸ ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα ποὺ ἀκού- Θεοῦ δὲν εἶναι κάποια ἐμπαθὴς διάθεσή σαμε σήμερα ἀπὸ τὴν πρὸς Κολασσαεῖς του, ἀλλὰ ἡ φιλάνθρωπη καὶ δραστικότε- ἐπιστολὴ ὁ ἀπόστολος Παῦλος τονίζει ρη παιδαγωγία του γιὰ τὴ διόρθωση τοῦ τὰ τραγικὰ ἀποτελέσματα ποὺ φέρνει ἡ ἁμαρτωλοῦ καὶ γιὰ τὸν παραδειγματισμὸ ἁμαρτία στὸν ἄνθρωπο, καθὼς ἐπισύ- τῶν ἀνθρώπων. Ἐνεργεῖ ὅπως ὁ γιατρός, ρει τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ. Γιὰ τὰ ἁμαρτήμα- ὁ ὁποῖος, ἐπειδὴ ἐνδιαφέρεται γιὰ ὅλο τα ποὺ διαπράττουν, «ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ τὸ σῶμα τοῦ ἀσθενοῦς, δὲν λυπᾶται τὸ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας», γρά- ἄρρωστο μέλος, τὸ ἀποκόπτει ἢ τὸ καυ- φει ὁ θεῖος Ἀπόστολος. Δηλαδή, ξεσπᾶ ἡ τηριάζει, ὥστε νὰ μὴν ἐπεκταθεῖ ἡ ἀσθέ- ὀργὴ τοῦ Θεοῦ σὲ ὅσους ὄχι ἀπὸ ἄγνοια νεια καὶ στὰ ὑπόλοιπα μέλη. ἢ ἀδυναμία, ἀλλὰ συστηματικὰ καὶ μὲ ἐ­ Ἔρχεται λοιπὸν ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ, ὑπο­­ πιμονὴ ζοῦν μέσα στὴν ἁμαρτία. γραμμίζει ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος, Ὁ Θεὸς γνωρίζουμε ὅτι εἶναι ἀγάπη, ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν μας. Ἐπειδὴ ἐπι- ὅπως τονίζει ὁ ἀδιάψευστος λόγος τῆς θυμήσαμε τὶς γήινες ἀπολαύσεις, τὴν ἀν­ Ἁγίας Γραφῆς (Α΄ Ἰω. δ΄ 8). Δὲν ὀργίζεται, ηθικότητα, τὰ πάθη, τὴν ὑποδούλωση

496 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 στὴν ἁμαρτία, τὴν πλεονεξία καὶ τὴ λα- ξεθωριάσει, ἔχει παλιώσει καὶ δὲν διορ- τρεία τοῦ χρήματος. Γευόμαστε ἤδη ἐντο- θώνεται. νότερα τὸν τελευταῖο χρόνο τὶς συνέπειες 3. Ὁ νέος ἄνθρωπος τῆς ἀποστασίας μας: τὸν φόβο, τὴ θλίψη, τὴν ἀπομόνωση, τὶς ἀσθένειες, τὸν ἐπερ- Ὅπως ὅταν βγάζει κανεὶς ἕνα παλαιὸ χόμενο θάνατο. Ἂς ταπεινωθοῦμε λοιπὸν ἔνδυμα, τὸ ἀντικαθιστᾶ μὲ καινούργιο καὶ καὶ ἂς μετανοήσουμε, ὥστε νὰ γευθοῦμε καθαρό, ἔτσι κι ὁ Χριστιανὸς μὲ τὴ συμ- καὶ πάλι τὸ ἔλεος καὶ τὴ μακροθυμία Του. μετοχή του στὸ Δεύτερο Βάπτισμα, στὸ 2. Ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος ἱερὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως ἀπο- βάλλει τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο καὶ ἐνδύε- Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴ συνέχεια κα- ται τὸν νέο, «τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπί- ταγράφει τὰ πάθη, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὀφείλου- γνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν», με νὰ ἀπαλλαγοῦμε οἱ ἄνθρωποι, ὥστε τονίζει στὴ συνέχεια τῆς περικοπῆς ὁ νὰ δοξασθοῦμε μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸ κατὰ Ἀπόστολος. Δηλαδή, ντυθήκατε τὸν νέο τὴ Δευτέρα Παρουσία. Καταλήγει δὲ μὲ ἄνθρωπο ποὺ συνεχῶς ἀνανεώνεται καὶ τὴν προτροπὴ νὰ μὴ λέμε ψέματα ὁ ἕνας προοδεύει στὴ γνώση τοῦ Θεοῦ καὶ γί- στὸν ἄλλον, ἀφοῦ πλέον ἔχουμε ξεντυ- νεται διαρκῶς πιὸ νέος, πιὸ καινούργιος, θεῖ σὰν ἄχρηστο ἔνδυμα «τὸν παλαιὸν παίρνοντας τὴν ἴδια μορφὴ μὲ τὴν εἰκόνα ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ». τοῦ Χριστοῦ ποὺ τὸν δημιούργησε. Ποιὸς εἶναι ὅμως ὁ παλαιὸς αὐτὸς ἄν­ Ἡ ζωὴ χωρὶς τὸν Χριστὸ εἶναι μιὰ πο- θρωπος, γιὰ τὸν ὁποῖο κάνει λόγο ὁ Ἀπό- ρεία καταδικασμένη στὴ φθορὰ καὶ στὸν στολος; Εἶναι ὁ διεφθαρμένος ἀπὸ τὴν θάνατο, ἀφοῦ ἡ ἁμαρτία εἶναι αὐτὴ ποὺ ἁμαρτία ἑαυτός μας. Τὸ φοβερὸ μικρόβιο νεκρώνει τὸν ἄνθρωπο. Πολλοὶ νέοι σή- τῆς ἁμαρτίας ἀμαύρωσε τὴ θ­ εϊκὴ ὀμορ- μερα ποὺ ζοῦν χωρὶς Θεό, χάνουν πρόω- φιά, ποὺ μᾶς εἶχε χαρίσει ὁ Θεὸς ὅταν μᾶς ρα κάθε διάθεση γιὰ ζωὴ καὶ γηράσκουν, ἔπλασε, καὶ μᾶς γέμισε πληγές, τραύματα ἐνῶ ἀκόμη βρίσκονται στὸ ἄνθος τῆς καὶ ρυτίδες. Ἐκπέσαμε ἀπὸ τὸ οὐράνιο ἡλικίας τους, στὰ πιὸ δημιουργικά τους κάλλος, στὸ ὁποῖο μᾶς εἶχε ἀνυψώσει ὁ χρόνια. Ἀντίθετα, ἐκεῖνος ποὺ ζεῖ κατὰ τὸ Δημιουργὸς Θεός. θέλημα τοῦ Κυρίου, διαρκῶς ἀνανεώνε- Κατὰ τὴν ἱερὴ ὥρα τοῦ Βαπτίσματός ται. «Ἡ νεότης αὕτη γῆρας οὐκ ἐπίστα- μας, βέβαια, ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστια- ται, νόσῳ οὐχ ὑπόκειται, ἀθυμίᾳ οὐχ ἁλί- νοὶ ἀπαλλαγήκαμε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Ἡ σκεται, χρόνῳ οὐκ ἀμαυροῦται», τονίζει ὁ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μᾶς καθάρι- ἱερὸς Χρυσόστομος (Κατηχήσεις, 6, 21, σε. Ἀπεκδυθήκαμε τὸν παλαιὸ ἄνθρω- ΕΠΕ 30, 468). Ἡ νεότητα αὐτὴ παραμένει πο. Πετάξαμε ἀπὸ πάνω μας τὰ κουρέλια ἄφθαρτη ἀπὸ τὸ γῆρας, τὶς ἀσθένειες, τὴν τῶν παθῶν καὶ γίναμε μέλη τῆς Ἐκκλησί- ὀλιγοψυχία καὶ τὴν ἡλικία. ας τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ λοιπὸν εἶναι τὸ φάρμακο ποὺ θὰ Ἡ ἁμαρτία ὡστόσο δὲν παύει νὰ εἰσ­ μᾶς κρατήσει διαρκῶς νέους: ἡ ζωὴ κον­ βάλλει καὶ πάλι μέσα μας. Καὶ σ᾿ αὐτὸ τὰ στὸν Χριστό. Μαζί Του, «εἰ καὶ ὁ ἔξω πλέον συνίσταται ὁ πνευματικός μας ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἀλλ᾿ ὁ ἔ­ ἀγών­ ας: στὸ νὰ ἀπεκδυόμαστε διαρκῶς σωθ­ εν ἀνακαινοῦται ἡμέρᾳ καὶ ἡμέρᾳ», τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο, τὰ πάθη μας, τὶς ὅπ­ ως σημειώνει ἀλλοῦ ὁ θεῖος Ἀπόστο- συνήθειές μας, τὶς ἄσχημες ἐπιθυμίες λος (Β΄ Κορ. δ΄ 16). Παρόλο ποὺ τὸ σῶμα μας. Νὰ τὰ πετάξουμε, ὅπως πετᾶμε ἕνα μας θὰ φθείρεται, ἡ ψυχή μας ὅμως θὰ ροῦχο μας ὅταν αὐτὸ ἔχει λερωθεῖ, ἔχει γίνεται μέρα μὲ τὴ μέρα ὅλο καὶ νεότερη.

ΜΙΛΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ «Ἂν θέλουν νὰ εἶμαι ὁ χειρότερος... θὰ εἶμαι!» Δ ὲν ἦταν εὔκολη ὑπόθεση ἡ περί- κάτι νὰ ἀλλάξει. Ἔχουμε πάρει ἀπόφαση πτωση τοῦ Νίκου. Ἔμοιαζε μὲ θη- ὅτι αὐτὸ τὸ παιδὶ θὰ εἶναι τὸ μόνιμο πρό- ρίο ἀνήμερο. Ζωηρὸς καὶ ἀτίθασος, βλημά μας. ἀπείθαρχος καὶ ἀνυπάκουος, ἔδινε συνέ- χεια ἀφορμὲς νὰ συζητεῖται τὸ ὄνομά του Αὐτὸ πίστευαν οἱ μεγάλοι γιὰ τὸν Νίκο. μεταξὺ τῶν καθηγητῶν. Ὅλοι μιλοῦσαν Καὶ δυστυχῶς τὸ ἔλεγαν καὶ στὸν ἴδιο: γιὰ τὸ πιὸ δύστροπο παιδί. Οἱ δάσκαλοι ποὺ τὸν εἶχαν μαθητὴ στὸ Δημοτικό, εἶχαν ‒Ἐσὺ δὲν πρόκειται νὰ ἀλλάξεις. Ἤσουν πολλὰ νὰ διηγηθοῦν γιὰ τὰ «κατορθώμα- πάντοτε ὁ πιὸ ἄτακτος καὶ παραμένεις ὁ τά» του. Κι ἡ ἴδια ἱστορία συνεχιζόταν τώ- ἴδιος καὶ χειρότερος. Χειρότερος ἀπ᾿ ὅλα ρα στὸ Γυμνάσιο, μὲ μεγαλύτερη ἔνταση τὰ ἀδέλφια σου, χειρότερος μαθητὴς καὶ σ᾿ μάλιστα, καθὼς ὁ Νίκος, ἔφηβος πλέον, ὅλο τὸ σχολεῖο. ἐξελισσόταν σὲ ἀληθινὸ ἐπαναστάτη. Τὰ ἄκουγε ὅλα αὐτὰ ὁ Νίκος, ἀλλὰ δὲν Τίποτα δὲν μποροῦσε νὰ τὸν συνετίσει. μιλοῦσε. Εἶχε συνηθίσει ἀπὸ μικρὸς νὰ βρίσκεται στὴ δυσμένεια καὶ αὐτὸ τὸν Ἀπειλὲς καὶ τιμωρίες, ἀπουσίες καὶ ἀπο- ἔκανε νὰ κλείνεται στὸν ἑαυτό του. βολές, ὅλα ἔπεφταν στὸ κενό. Καὶ ὅταν εἰδοποιοῦνταν οἱ γονεῖς γιὰ νὰ ἔλθουν στὸ Τὸ παρατήρησε αὐτὸ ἡ φιλόλογος, ποὺ σχολεῖο, ἐπαναλαμβανόταν ἡ ἴδια σκηνή: πρόσφατα εἶχε μετατεθεῖ στὸ σχολεῖο τοῦ οἱ γονεῖς μὲ κατεβασμένο τὸ κεφάλι ἄκου- Νίκου καὶ εἶχε ἀναλάβει τὴν τάξη του. Ἡ γαν τὸν Διευθυντὴ νὰ τοὺς περιγράφει τὶς ἔμπειρη ἐκπαιδευτικὸς δὲν ἔμενε μόνο στὸ πιὸ ἀπίθανες ἀταξίες. Κι ἡ συζήτηση κα- νὰ ἐντοπίζει τὶς παρεκτροπὲς τοῦ ἄτακτου τέληγε πάντοτε στὸ ἴδιο: μαθητῆ, ἀλλὰ προσπαθοῦσε νὰ ἀνακαλύ- ψει τὰ βαθύτερα αἴτια. Τὸ ἐγχείρημα δὲν ‒Γιὰ τὰ ἄλλα παιδιά σας δὲν ἔχουμε καν­ ἦταν εὔκολο. Ὁ ἴδιος ποτὲ δὲν μιλοῦσε γι’ ένα παράπονο. Ὅλοι οἱ συνάδελφοι θυ- αὐτὰ ποὺ ἔνιωθε. Σὲ κανένα δὲν ἀνοιγό- μοῦνται τὴ Βασούλα, τὴ σημαιοφόρο μας, ταν. Ἐκείνη ὅμως βρῆκε τὸν τρόπο. ἀλλὰ καὶ τὸν Παναγιώτη, ποὺ ἦταν ἕνας ἄγγελος μέσα στὴν τάξη. Τὰ βλέπουμε Ζήτησε ἀπὸ τοὺς μαθητὲς νὰ γράψουν ποὺ προοδεύουν στὸ Λύκειο καὶ τὰ κα- στὸ μάθημα τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσας μαρώνουμε. Ὁ Νίκος ὅμως εἶναι ἐντελῶς τοὺς πόθους καὶ τὰ ὁράματά τους γιὰ τὸ δια­φορετικός. Δὲν ξέρουμε πῶς νὰ τὸν μέλλον. Πῶς φαντάζονται ὅτι θὰ εἶναι οἱ χειρισθοῦμε. ἴδιοι ὕστερα ἀπὸ 20 χρόνια. Ὅσα ἔγρα- ψε ὁ Νικόλας, φανέρωναν θυμό, πικρία, ‒Κι ἐμεῖς τὴν ἴδια ἀπορία ἔχουμε, κύριε ἀπαισιοδοξία: «Πῶς θὰ εἶμαι τότε;... Ἄνερ- Διευθυντά. Πῶς βγῆκε αὐτὸ τὸ παιδὶ τό- γος, ἄστεγος, ἀλήτης». σο διαφορετικό; Τὰ ἄλλα παιδιά μας δια- βάζουν, ἔχουν πρόγραμμα, βοηθοῦν στὸ Αὐτὸ ἦταν. Βρῆκε ἀφορμὴ ἡ φιλόλογος σπίτι. Αὐτὸς σὲ ὅλα ἀντιδρᾶ. Μᾶς ἔχει καὶ κάλεσε ἰδιαιτέρως τὸν Νίκο γιὰ νὰ συ- ἀπογοητεύσει! Τέλος πάντων, μᾶς συγ- ζητήσουν. Τοῦ μίλησε πρῶτα ἐπαινετικὰ χωρεῖτε. Ἐμεῖς θὰ τοῦ μιλήσουμε καὶ στὸ γιὰ τὴν εὐθύτητα καὶ τὴν εἰλικρίνειά του σπίτι. Δὲν πιστεύουμε ὅμως ὅτι μπορεῖ καὶ τὸν ἄφησε ἔπειτα νὰ ἐκφρασθεῖ ἐλεύ- θερα. Κι ἐκεῖνος βρῆκε τὴν εὐκαιρία – ἐπι- τέλους – νὰ ξεσπάσει:

498 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 ‒Ὅλοι μὲ θεωροῦν τὸν πιὸ ἄτακτο, τὸν Αὐτοὶ οἱ ὑποτιμητικοὶ χαρακτηρισμοί, ἂν πιὸ κακὸ μαθητή. Ἀπὸ μικρὸ παιδὶ ἀκούω καὶ ὑποτίθεται ὅτι ἀποσκοποῦν στὴ βελ- τὸ ἴδιο τροπάριο: «Δὲν εἶναι σὰν τὰ ἀδέλ- τίωση τῶν ἐπιδόσεων τοῦ παιδιοῦ, συ- φια του. Εἶναι ὁ τύπος του ἔτσι. Ἀντιδραστι­ νήθως καταλήγουν νὰ ἔχουν τὰ ἀντίθε- κὸς καὶ ἀπείθαρχος. Ὁ χειρότερος μαθη- τα ­ἀποτελέσματα. Αὐτὸ συμβαίνει, διότι τής». Ἔ, λοιπόν, κυρία, ἂν μὲ θέλουν νὰ πράγματι τὸ παιδὶ μπορεῖ νὰ μὴν τὰ κα- εἶμαι ὁ χειρότερος, δὲν ἔχω πρόβλημα, θὰ ταφέρνει ὅλα καλά, καὶ τότε χρεώνεται τὴν εἶμαι! ἀποτυχία ὡς ἀναπόσπαστο κομμάτι τῆς Στὰ τελευταῖα αὐτὰ λόγια του Νίκου, ἡ ταυτότητάς του. Στὴ συνέχεια, ἡ συμπερι- ἔμπειρη παιδαγωγὸς ποὺ ὅλη τὴν ὥρα φορὰ του προσαρμόζ­ εται στὸν χαρακτη- τὸν ἄκουγε μὲ προσοχὴ καὶ πολλὴ κατα- ρισμὸ αὐτόν, καὶ δὲν προσπαθεῖ γιὰ τὰ νόηση, ἀντέδρασε ἔντονα: μέγιστα δυνατά, διότι ἔχει πιστέψει ὅτι δὲν –Ὄχι, Νίκο, οὔτε εἶσαι ὁ χειρότερος, οὔτε πρόκειται νὰ τὰ καταφέρει. Ἔτσι ἐκπλη- θέλουμε νὰ γίνεις. Ἔχεις δυναμικὸ χαρα- ρώνεται ἡ «προφητεία» τῆς ἀποτυχίας. κτήρα καὶ αὐτὸ θὰ σὲ βοηθήσει νὰ ἐπιτύ- Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, καὶ ἡ στάση τῶν γονέων ἢ τῶν ἐκπαιδευτικῶν πρὸς τὰ χεις μεγάλους καὶ ὑψηλοὺς στόχους... Ἡ συζήτηση κράτησε ἀρκετά. Ἡ κα- παιδιὰ διαμορφώνεται ἀνάλογα μὲ τὶς θηγήτρια ἔβλεπε τὴν ψυχὴ τοῦ παιδι- προσδοκίες ποὺ ἔχουν γι’ αὐτά, γεγονὸς οῦ αὐτοῦ σὰν ἕνα ὁρμητικὸ ποτάμι ποὺ ποὺ ἔχει ἀντίκτυπο στὴν ἐξέλιξή τους. ἔτρεχε σὲ λάθος κατεύθυνση. Ἂν κάποιος Ἔρευνες ἔχουν δείξει ὅτι οἱ μαθητὲς ποὺ ἔστρεφε τὸν δυναμισμό του σὲ κάτι δημι- ὁ δάσκαλος θεωρεῖ ὡς ἔξυπνους καὶ ἱκα- ουργικό, θὰ μποροῦσε νὰ διαπρέψει! Τὴν νούς, ­συνήθως παρουσιάζουν ὑψηλότε- ἴδια μέρα ἡ καθηγήτρια ἔκλεισε ραντεβοὺ ρες ἐπιδόσεις σὲ σχέση μὲ τοὺς μαθητὲς καὶ μὲ τοὺς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ. Ἤδη προ- ποὺ ἀντιμετωπίζει ὡς χαμηλοῦ ἐπιπέδου. ετοιμαζόταν μιὰ μεγάλη ἀλλαγή. Ἄνοιγε Ἂς προσέχουμε λοιπὸν νὰ μὴ βάζουμε μιὰ νέα σελίδα γιὰ τοὺς καθηγητές, τοὺς ἐτικέτες καὶ νὰ μὴ χαρακτηρίζουμε ἀρνη- τικὰ τὰ παιδιά. Ἂς ἀποφεύγουμε τὶς κακὲς γονεῖς, τὸν ἴδιο τὸν Νίκο... προβλέψεις ποὺ ὑπονομεύουν τὸ μέλλον ]]] τους. Κάθε παιδὶ ἔχει πολλὰ θετικὰ στοι- Στὴν ἐπιστήμη τῆς ψυχολογίας καὶ τῆς χεῖα, τὰ ὁποῖα καλούμαστε νὰ ἀνακαλύ- παιδαγωγικῆς περιγράφεται ἕνας σημαν­ ψουμε καὶ νὰ ἀναδείξουμε. Αὐτὸ προϋ­ τικὸς παράγοντας, ποὺ ρυθμίζει σὲ μεγά- ποθέτει σχέση ἐμπιστοσύνης μὲ τὰ παι- λο βαθμὸ τὴ συμπεριφορὰ τοῦ ἀτόμου διὰ καθὼς καὶ πολλὴ ὑπομονή, μέχρι νὰ καὶ τὴν ἐξέλιξη τῆς προσωπικότητάς του. τὰ γνωρίσουμε καλύτερα καὶ νὰ τὰ βοηθή- Πρόκειται γιὰ τὴν «αὐτοεκπληρούμενη σουμε μὲ τὴ Χάρι τοῦ Θεοῦ νὰ ἀξιοποιή- προφητεία», ποὺ σημαίνει τὴν τάση ἑνὸς σουν τὰ χαρίσματα καὶ τὶς ἱκανότητές τους. ἀτόμου νὰ φέρεται κατὰ τὸν τρόπο ποὺ Ἂς μιλοῦμε λοιπὸν στὰ παιδιά μας μὲ ὁ ἴδιος ἢ οἱ ἄλλοι ἔχουν προεξοφλήσει γι’ θετικὸ τρόπο κι ἂς καλλιεργοῦμε ρεαλι- αὐτόν. στικὲς προσδοκίες γιὰ τὴν ἐξέλιξή τους. Πολλοὶ γονεῖς, ἐπικεντρώνονται στὰ Τὰ ὁράματα ποὺ προσφέρουμε στὰ παι- ἀρ­νητικὰ στοιχεῖα τῶν συμπεριφορῶν διὰ μας διαμορφώνουν τὸ μέλλον τους τοῦ παιδιοῦ καί, προκειμένου νὰ κινη- καὶ γίνοντ­ αι συχνὰ «αὐτοεκπληρούμενες τοποιήσουν τὰ παιδιά τους νὰ διορθω- προφητεῖες». Ἂς βοηθήσουμε λοιπὸν τὰ θοῦν, κάνουν τὸ λάθος νὰ τοὺς προσδί- παιδιὰ νὰ στοχεύουν σὲ ὑψηλὰ ἰδανικὰ δουν χαρακτηρισμοὺς καὶ ταμπέλες: π.χ. καὶ εὐγενὴ ὁράματα, ὥστε αὐτὰ τὰ ἰδα- «εἶσαι ἀπρόσεκτος, ἐπιπόλαιος», «δὲν νικὰ νὰ γίνουν πραγματικότητα στὴ ζωή θὰ καταφέρεις τίποτα στὴ ζωή σου» κτλ. τους.

Ἀπὸ τοὺς Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας 15 Νοεμβρίου Ὁ ὅσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ (1722-1794) (Β΄) Σ τὸ Ἅγιον Ὄρος ὁ ὅσιος Παΐσιος καὶ θέση μεγάλη στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ποιμαντικά του κα- Ἁγιορειτῶν, ἐφάμιλλη τοῦ ἁγίου Ἀθανα­ θήκοντα δὲν ἔπαυε νὰ ἀσχολεῖται σίου τοῦ Ἀθωνίτου. Ἔφυγε ὁ Ὅσιος συν­ καὶ μὲ μεταφράσεις ἀπὸ τὰ Ἑλληνικὰ στὰ οδευόμενος ἀπὸ 64 μοναχούς. Φθάνον­ Σλαβονικὰ ἔργων ἁγίων Πατέρων ποὺ τας στὴ Μολδαβία, ἐπάνδρωσε καὶ ἀνα- ἔβρισκε ἐκεῖ. Μεγάλη χαρά ἔνιωσε, ὅταν καίνισε τὴ μικρὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύ- ἀνακάλυψε στὴ Σκήτη τοῦ Ἁγίου Βασι­ ματος στὴ Δραγομίρνα, ποὺ ἦταν σὲ λείου ξεχασμένα σπάνια βιβλία μὲ λό- μιὰ χαράδρα τῶν Καρπαθίων. Ὁ Ὅσιος γους τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου, τοῦ ἁγίου Γρη- ὀργάνωσε τὴ Μονή του κατὰ τὰ αὐστηρὰ γορίου τοῦ Σιναΐτου καὶ ἄλλων. πρότυπα τῶν κανονισμῶν τῶν Κοινοβί- Ὅμως τὰ μεγάλα ἔργα πάντα συνοδεύ- ων, ποὺ εἶχαν θεσπίσει ὁ Μέγας Βασί- ονται ἀπὸ πειρασμούς. Ἕνας Μολδαβὸς λειος, ὁ ἅγιος Θεόδωρος Στουδίτης καὶ ὁ Γέροντας ἀπὸ τὰ Καυσοκαλύβια φθόνη- ἅγιος Θεοδόσιος ὁ Κοινοβιάρχης. Δίδα- σε τὸ ἔργο τοῦ ὁσίου Παϊσίου καὶ τὸν δι- σκε τοὺς μοναχοὺς νὰ μὴν ἔχουν ἐμπι- έβαλε ὅτι δῆθεν εἶναι αἱρετικὸς καὶ ἀθετεῖ στοσύνη στὴν κρίση τους, νὰ κόβουν τοὺς ἱεροὺς Κανόνες. Ὁ Ὅσιος ἔγραψε τὸ θέλημά τους, νὰ ἐξομολογοῦνται μὲ πρὸς τὸν κατήγορό του ἐπιστολὴ νη- εἰλικρίνεια, νὰ ξεριζώνουν τὴν ἀντιλο- φάλια καὶ ἀπολογητικὴ ἀπὸ 14 κεφά- γία, νὰ φυλάσσουν τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ λαια ὕψιστης πνευματικότητος. Τελικὰ ὁ τὸν φθόνο καὶ τὴ γλώσσα τους ἀπὸ τὴν γέροντ­ ας μοναχὸς πείσθηκε γιὰ τὰ λάθη ἀργολογία· νὰ ἔχουν φόβο Θεοῦ, μνήμη του, μετανόησε πικρὰ καὶ ζήτησε συγ- θανάτου. Στὴν ἐκκλησία νὰ εἰσέρχονται γνώμη ἀπὸ τὸν Ὅσιο. πάντοτε συμφιλιωμένοι. Νὰ μὴν ἀκούγε- Ὁ Θεὸς δόξασε τὸν ταπεινὸ δοῦλο ται ἡ φράση «αὐτὸ εἶναι δικό μου ἢ δικό του Παΐσιο. Στὴ συνοδία του ἤθελαν σου». Νὰ ἀσκοῦν τὰ διακονήματά τους καὶ ἄλλοι νὰ προστεθοῦν. Δὲν γίνον­ μὲ ἐπιμέλεια καὶ σιωπή. ταν ὅμως δεκτοὶ λόγῳ ἐλλείψεως χώ- Ὁ Ὅσιος εἶχε θεῖο χάρισμα παρηγο- ρου. Γι᾿ αὐτὸ ὁ Ὅσιος ὕστερα ἀπὸ πολλὴ ρίας. Στήριζε ὅλους τοὺς ἀδυνάτους καὶ προσε­ υχὴ ἀναγκάσθηκε νὰ ἀφήσει δα- ἀπογοητευμένους. Διόρθωνε μὲ ἐλέγ- κρύβρεχτος τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ νὰ ἐπι- χους στοργῆς ὅσους χαλάρωναν. Χαι- στρέψει στὴ Μολδαβία, ἀφήνοντας πίσω ρόταν μὲ τὴν προκοπὴ ὅλων. Διακονοῦ­ μὲ τὴ ζωή του τὴ σφραγίδα ἑνὸς Ἁγίου σε ὅλους μὲ ἀκατάπαυστη αὐταπάρνη-

500 Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 ση. Τόση ἦταν ἡ ἀκτινοβολία τῆς ὁσιό- Αὐτόπτες μάρτυρες ἔλεγαν: «Μὲ τὰ τητός του, ὥστε καὶ ἄλλες συνοδίες γύ- ἀνεπιτήδευτα λόγια του ὁ Ὅσιος ξυ- ρω Μονῶν καὶ Σκητῶν τοῦ ζητοῦσαν πνοῦσε τοὺς ράθυμους καὶ ὁδηγοῦσε – καθοδήγηση. Ὅλους τοὺς βοηθοῦσε μὲ ἐλεύθερος ἀπὸ κάθε πάθος – στὸν δρό- γραπτὲς ἐπιστολὲς καὶ στὸ τέλος τῶν μο τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας ὅλους, δι- ἐπιστολῶν ὑπέγραφε: «ἀνάξιος ἡγούμε­ ότι εἶχε ἐνσαρκωμένη τὴν ἁγιότητα». Ὁ νος Παΐσιος». Οἱ καθαρὲς πηγὲς τοῦ Ὅσιος συντόνιζε παράλληλα πλῆθος πνευματικοῦ του ἀνεφοδιασμοῦ καὶ τῆς φιλανθρωπικῶν ἱδρυμάτων ποὺ διέθετε ποιμαντικῆς του διακονίας ἦταν πάντοτε ἡ Μονή, ἐνῶ συγχρόνως σαράντα κα­ ὁ θησαυρὸς τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ οἱ ἅγιοι τηρτισμένοι ἀντιγραφεῖς μὲ τὴν ἀνύστα- Πατέρες ποὺ ἀκατάπαυστα μελετοῦσε. κτη ἐποπτεία του ἐργάζονταν ἀκατά- Μὲ ὁμάδα ἔμπειρων συνεργατῶν δὲν παυστα μὲ ἀντιγραφὲς καὶ μεταφράσεις ἔπαυε καὶ ἐκεῖ στὴ Μονή του μὲ πολλὴ συγγραμμάτων τῶν Πατέρων. ἐπιμέλεια νὰ μεταφράζει τοὺς ἁγίους Πα- Ὁ ὅσιος Παΐσιος παρέδωσε τὴν ψυχή τέρες στὴ μολδαβικὴ γλώσσα. Παράλλη- του εἰρηνικὰ στὸν Κύριο στὶς 15 Νοεμβρί- λα διόρθω­νε μὲ αἴσθημα ὑψηλῆς εὐθύ- ου 1794 σὲ ἡλικία 72 ἐτῶν, ἀφοῦ προη- νης προϋπάρχουσες λανθασμένες μετα- γουμένως εὐλόγησε τοὺς μοναχούς του φράσεις Πατερικῶν ἔργων. καὶ κοινώνησε τὰ ἄχραντα Μυστήρια. Σημαντικὴ ὑπῆρξε ἡ θυσιαστικὴ προσ­ Στὸν ὅσιο Παΐσιο ὀφείλουμε εὐγνω- φορὰ τοῦ ὁσίου Παϊσίου γιὰ ἕξι συνεχὴ μοσύνη, διότι διέσωσε τὸ πνεῦμα τῶν χρόνια στὴ φιλοξενία πλήθους τρομα­ Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας στὸν 18ο αἰώ- γμένων προσφύγων, ποὺ εἶχαν φθάσει να καὶ τὸ μετέφερε ἀνόθευτο στὴν ἐκκο- στὸ Μοναστήρι του κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ σμικευμένη Ρωσία καὶ τὶς παραδουνά- Ρωσοτουρκικοῦ πολέμου (1768-1774). βιες χῶρες. Ὁ Ὅσιος θεωρεῖται μέγας Μὲ τὴ λήξη τοῦ πολέμου ἡ Μονὴ περιῆλθε ἀπολογητὴς τοῦ ἡσυχασμοῦ. Ὑπῆρξε ὁ στὴ δικαιοδοσία τῆς Αὐστρίας, ποὺ κυ- γνήσιος ἐκφραστὴς τοῦ «Κολλυβαδικοῦ βερνοῦσε τότε ἡ ρωμαιοκαθολικὴ Μα- Πνεύματος», δηλαδὴ τοῦ αὐστηροῦ Πα- ρία Θηρεσία. Ὁ Ὅσιος φοβούμενος τὸν τερικοῦ Ὀρθόδοξου ἤθους. Ἀκολούθησε ἐπηρεασμὸ ἀπὸ τὸ δυτικὸ πνεῦμα, ἦρθε συνειδητὰ τὰ ἴχνη τῶν ἁγίων Μακαρίου μὲ τοὺς μοναχούς του τὸν Ὀκτώβριο τοῦ Κορίνθου καὶ Νικοδήμου Ἁγιορείτου. Ση- 1774 στὴν Ἱερὰ Μονὴ Τιμίου Προδρόμου μαντικὴ εἶναι καὶ ἡ πρώτη ἔκδοση τῆς Σεκούλ, κτίζοντας μάλιστα πολλὰ κελλιά, σλαβικῆς μεταφράσεως τῆς Φιλοκαλίας, διότι εἶχε αὐξηθεῖ ἡ συνοδία του, τόσο ποὺ εἶχε ἐπιμεληθεῖ ὁ ἴδιος καὶ ποὺ ἔγι- ποὺ τὸ 1779 ἀριθμοῦσε 1.000 μοναχούς. νε ἕνα χρόνο πρὶν τὴν κοίμησή του. Στὸ Ὁ λόγος αὐτὸς ὁδήγησε τὸν Ὅσιο στὴν ἡμιτελὲς ἔργο του «Τὰ Ἄνθη τοῦ Ἀγροῦ» πλησιόχωρη Μονὴ Νιαμὲτς, τὴν ὁποία φαίνεται ἡ γραφίδα τῆς τελειώσεώς του. ἐπάνδρωσε μὲ 700 μοναχοὺς ποὺ ἀπέ- Εἴθε ἡ σπουδαία παρακαταθήκη τοῦ σπασε ἀπὸ τὴν προηγούμενη Μονή. Ὁ ὁσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ, ποὺ συν­ Γέροντας δὲν ἔπαυσε νὰ καθοδηγεῖ μὲ οψίζεται στὸ τρίπτυχο: πνευματικὴ ζωή, πολλὴ ἐπιμέλεια καὶ τὶς δύο Ἀδελφότητες. θυσιαστικὴ προσφορά, ἀγάπη στοὺς Τὴ Μονὴ Νιαμὲτς τὴν κατέστησε μέγα ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, νὰ δια- ­κέντρο πνευματικῆς ζωῆς τῆς Μολδαβί- τηρεῖ καὶ τὸ δικό μας φρόνημα σταθερὰ ας (ἀντίστοιχο μὲ τὴ Λαύρα τῶν Σπηλαί- προσηλωμένο στὴν Ὀρθόδοξη Παράδο- ων τοῦ Κιέβου στὴν Οὐκρανία). ση, πίστη καὶ ζωή.

Γιὰ τὸν πόνο τοῦ πρόσκαιρου χωρισμοῦ τοῦ θανάτου αληθινη ιστορία Δ υὸ μέρες εἶχαν περάσει ἀπὸ τὴν λήσει, θὰ μοῦ χαμογελάσει μὲ τὸ ἤρεμο κηδεία τοῦ Κυριάκου καὶ ἡ Μα- χαμόγελό του, μὰ ξαφνικὰ χάνεται ἀπὸ ρία θεωροῦσε ὅτι ἄργησε πολὺ μπροστά μου. νὰ ἐπισκεφθεῖ τὴ φίλη της τὴν Κατερίνα, –Εἶναι νωρίς, ἀδελφή μου. Εἶναι φρέ- ποὺ κήδεψε τὸν ἄντρα της. Παραμέρισε σκος ἀκόμη ὁ δύσκολος αὐτὸς χωρισμὸς λοιπὸν ὅλα τὰ ἄλλα καὶ πῆγε ἀμέσως. μὲ τὸν θάνατό του. Τὸν ἔζησα, ὅπως ξέ- Τὴ βρῆκε στὸ σπίτι μόνη της. Κάθισαν ρεις, κι ἐγώ. Τὰ μάτια δὲν στεγνώνουν στὴν ἄκρη τοῦ σαλονιοῦ καὶ πρόσεξε εὔκολα σ᾿ αὐτὸν τὸν πόνο. Νιώθεις σὰν πὼς τὰ μάτια τῆς Κατερίνας ἦταν ὑγρὰ νὰ ἔφυγε ἕνα τμῆμα τοῦ ἑαυτοῦ σου. ἀπὸ τὸ κλάμα. –Καὶ πῶς τὸ ξεπέρασες, πῶς συνήθι- –Ὑπομονή, ἀδελφή μου, μίλησε πρώ- σες, Μαρία; τη ἡ Μαρία. Τὸν ἀνάπαυσε ὁ Θεός, τὸν –Ὁ Θεός, Κατερίνα, ποὺ ἐπιτρέπει καὶ πῆρε κοντά Του στὸν οὐρανό, ὅπου θὰ τὸν θάνατο, Ἐκεῖνος χαρίζει καὶ τὴν πα- βρεθοῦμε κάποτε ὅλοι μας. ρηγοριὰ σιγά-σιγά. Βέβαια κάποιες φί- –Ὑπομονή! Ἕνας λόγος εἶναι αὐτός. λες μου, μὲ τὶς ὁποῖες συζήτησα, μοῦ Πάνω στὰ πράγματα ὅμως πολὺ δύσκο- συνέστησαν νὰ ἐπισκεφθῶ ἕναν εἰδικὸ λος. Ὅπου κι ἂν στρέψω τὴ ματιά μου ψυχολόγο, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ μὲ βο- στὸ σπίτι, νομίζω, Μαρία μου, πὼς βλέ- ηθήσει νὰ ξεπεράσω τὸν μεγάλο πόνο πω τὴ μορφή του μπροστά μου. μου καὶ νὰ ἠρεμήσω. –Εἶναι φυσικὸ αὐτό. Ὕστερα ἀπὸ τόσα –Καὶ τί ἔκανες; χρόνια κοινῆς ζωῆς, Κατερίνα μου, δένε- –Δὲν πῆγα σὲ ψυχολόγο, διότι εἶπα σαι μὲ τὸν ἄνθρωπό σου, ζεῖ μέσα σου, μέσα μου: Ἀφοῦ ἐξομολογοῦμαι καὶ κι ἂς ἔφυγε γιὰ τὸν οὐρανό. ἀνοίγω διάπλατα τὴν ψυχή μου στὸ –Νομίζω, Μαρία μου, πὼς θὰ μοῦ μι- ἱερὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως, ὁ

502 502Αριθ. 2232, 1 Δεκεμβριου 2020 ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΠΑΡΗΓΟΡΟΥΝ Πνευματικός μου μὲ τὴ Χάρι τοῦ Θεοῦ θὰ μὲ βοηθήσει καὶ στὸ δύσκολο θέμα ΚΑΘΕ ΘΛΙΒΟΜΕΝΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟ τῆς χηρείας μου. Αὐτὸ ἔκανα, Κατερίνα μου, καὶ σοῦ τὸ συνιστῶ μὲ ὅλη μου τὴν Ἀρχιμ. Θεοδώρου Κ. Μπεράτη 6� καρδιά. Νὰ σὲ ρωτήσω ὅμως ἀδελφικά, 6� μὴ μὲ παρεξηγήσεις, μὴ μὲ θεωρήσεις • «ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ, Ο ΘΕΟΣ...» περίεργη καὶ ἀδιάκριτη: Ἔχεις μόνιμο • «ΕΝ ΘΛΙΨΕΙ ΕΜΝΗΣΘΗΜΕΝ ΣΟΥ» Πνευματικό; ✼✼✼ –Στὴν πατρίδα μου εἶχα καὶ μὲ βοήθη- •Ἀρχιμ. Ἀστερίου Σ. Χατζηνικολάου 4� σε πολὺ ψυχικά. Ὅταν ὅμως ἦρθα ἐδῶ ΦΩΣ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ στὴν Ἀθήνα γιὰ σπουδὲς καὶ παντρεύ- ✼✼✼ τηκα ἔπειτα μὲ τὸν Κυριάκο, καὶ ἄρχισαν οἱ μεταθέσεις του λόγῳ τοῦ ἐπαγγέλμα- Ἀρχιμ. Χριστοφόρου Ν. Παπουτσοπούλου τός του, καὶ πηγαίναμε ἀπὸ τὴ μία πό- • ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ λη στὴν ἄλλη ὅλη ἡ οἰκογένεια μαζί του, • ΛΟΓΟΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΕΩΣ 9,50 � ἡ ἐπαφή μου μὲ Πνευματικὸ δὲν ἦταν μόνιμη. Ἐδῶ στὴν Ἀθήνα δὲν γνώρισα • «ΕΛΠΙΣΟΝ ΕΠΙ ΤΟΝ ΘΕΟΝ» 7,50 � ἀκόμη κάποιον. 4,50 � –Θέλεις νὰ σὲ βοηθήσω νὰ γνωρι- • «ΟΙ ΣΠΕΙΡΟΝΤΕΣ ΕΝ ΔΑΚΡΥΣΙΝ...» 4,50 � σθεῖς μὲ τὸν δικό μου Πνευματικό; Τὸν • ΔΙΑ ΠΟΝΟΥΝΤΑΣ ΚΑΙ ΘΛΙΒΟΜΕΝΟΥΣ 7 � ἔχω χρόνια. ✼✼✼ –Δὲν μπορῶ νὰ πῶ ὄχι στὴν πολλὴ Ἀρχιμ. Χριστοδούλου Κ. Παπαγιάννη 3,50 � ἀγάπη σου. Ἐλπίζω ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔκα- 1,50 � νες ἐσὺ ἀντιμετωπίζοντας τὸν μεγάλο • ΓΙΑΤΙ ΣΤΕΝΟΧΩΡΕΙΣΑΙ; πόνο σου, θὰ μὲ βοηθήσει νὰ τὸ κάνω • Π Ρ ΟΣΦΟΡΑ κι ἐγώ. ΣΤΟΝ ΑΡΡΩΣΤΟ ΑΔΕΛΦΟ –Τὸ εὔχομαι καὶ θὰ προσεύχομαι γι᾿ αὐτὸ τὸ θέμα θερμά. Ἂς ἀλλάξουμε ✼✼✼ ὅμως θέμα. Θέλεις τώρα νὰ πᾶμε μὲ τὸ αὐτοκίνητό μου μέχρι τὸ Κοιμητήριο, νὰ •Ἀρχιμ. Γαβριὴλ Γ. Ἀθανασιάδη 4� ἀνάψουμε τὰ καντηλάκια στοὺς τάφους ΣΤΕΝΟΧΩΡΙΑ: Ἡ ἀσθένεια τῆς καρδιᾶς τοῦ Κυριάκου σου καὶ τοῦ Μιχάλη μου; ✼✼✼ –Καὶ τὸ ρωτᾶς; Πᾶμε! Θὰ εἶμαι γιὰ •Ἀθανασίου Σ. Φραγκοπούλου 1,50 � πάντ­α ὑποχρεωμένη ἀπέναντί σου, φί- ΥΠΟΜΟΝΗ, ΑΔΕΛΦΕ ΜΟΥ λη μου, ἢ καλύτερα ἀδελφή μου Μαρία. ✼✼✼ Τὴν ἄλλη ἑβδομάδα ἡ Μαρία ὁδήγησε •Νικολάου Π. Βασιλειάδη 30 � τὴν Κατερίνα στὸν σεβάσμιο Πνευματι- ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ κό της, τὸν ὁποῖο εἶχε ἐνημερώσει προ- ✼✼✼ ηγουμένως. Μετὰ τὴν Ἐξομολόγηση ἄρ­ χιζε πλέον μιὰ νέα ζωὴ γιὰ τὴν Κατερίνα. •Ἀβραὰμ Μ. Κοκάλη 1,50 � Ζωὴ ὑπομονῆς, εἰρήνης καὶ ἐλπίδας ὅτι ΗΓΦΙΑΡΟΤΟΝΥΤΙΣΔΚΑΕΜΚΑΟΣΙΜΗΜΕΝΟΥΣ θὰ ξανασυναντήσει τὸν Κυριά­κο της.  ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΤΗΣΙΟΙ ΤΟΜΟΙ Μὲ οἰκοδομητικὰ καὶ ἐνδιαφέροντα ἄρθρα. • Μὲ ἐκκλησιαστικὲς μορφὲς τῶν Πατέρων. • Μὲ βίους διαφόρων Ἁγίων. •• Μὠ φὲ έδλιδιμαωκντικσὲκςέψἱσετωορνί.ες καὶ πλῆθος Ἕκαστος τόμος 15 � www.osotir.gr/shop

Αὐ ταπ ά ρνηση Ἀ σφαλῶς ὅλοι θέλουμε νὰ εἴμαστε τὴ δυνατότητα νὰ γίνει θεὸς κατὰ Χάριν, μαθητὲς καὶ ἀκόλουθοι τοῦ Χρι- ἀξιοποιώντας τὰ θεϊκὰ χαρίσματα. Δυσ­ στοῦ. Ἀπαραίτητος ὅμως ὅρος τυχῶς ὅμως μετὰ τὴν πτώση τὰ πρά­ γιὰ νὰ πραγματοποιηθεῖ αὐτό, εἶναι με- γματα ἄλλαξαν τελείως. Ἡ θεϊκὴ εἰκόνα ταξὺ ἄλλων τὸ νὰ ἔχουμε πλήρη αὐτα- παραμορφώθηκε καὶ ἀμαυρώθηκε. Γέ- πάρνηση. Μᾶς τὸ ζητεῖ αὐτὸ ὁ Κύριος: μισε ἡ λευκὴ στολὴ τῆς ψυχῆς του μὲ «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, τὰ στίγματα τῆς ἁμαρτίας. Ρέπει ἔκτοτε ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν... καὶ ἀκολουθεί- συνεχῶς πρὸς τὸ κακό. Ἡ συμπεριφο- τω μοι» (Μάρκ. η΄ 34). Ὅποιος θέλει νὰ ρά του ἐξομοιώθηκε μὲ αὐτὴ τῶν ἀλό- εἶναι πιστὸς ἀκόλουθός μου, πρέπει νὰ γων ζώων (βλ. Ψαλ. μη΄ [48] 13). Ἀπὸ ἀρνηθεῖ τελείως τὸν κακὸ ἑαυτό του· νὰ τὴν καρδιά του τώρα πηγάζουν ὅλες κόψει κάθε φιλία καὶ σχέση μαζί του καὶ οἱ κακίες: διαλογισμοὶ πονηροί, ἀνηθι- τότε νὰ μὲ ἀκολουθεῖ. Δὲν λέει ὁ Κύρι- κότητες, κλοπές, βλασφημίες (Ματθ. ιε΄ ος νὰ ἀρνηθεῖ κάτι ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, 19). Τὸν αἰχμαλωτίζει τώρα ὁ «ἕτερος ἀλλὰ ὅλο τὸν ἑαυτό του, ὅπως παρα- νόμος» τῆς ἁμαρτίας, ποὺ ἑδράζεται τηροῦν οἱ ἑρμηνευτές. Δημιουργεῖ κά- στὰ μέλη του καὶ ἔρχεται ἀντιμέτωπος ποιες ἀπορίες καὶ ἐρωτηματικὰ ὁ λόγος μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Θολώνει ὁ νοῦς αὐτὸς τοῦ Κυρίου. Γιατί ἄραγε εἶναι ἀ­ του, ἐξασθενεῖ ἡ θέλησή του καὶ τὸ κακὸ ναγκαία ἡ αὐταπάρνηση; ποὺ δὲν θέλει, αὐτὸ πράττει (Ρωμ. ζ΄ 15, Ὅταν τὸν δημιούργησε ὁ Θεός, ὁ ἄν­ 23). θρωπος ἦταν σὲ μιὰ τελείως διαφορε- Χρειάζεται λοιπὸν νὰ ἀποταχθοῦμε τικὴ κατάσταση ἀπὸ αὐτὴ στὴν ὁποία τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ συνταχθοῦμε μὲ μᾶς ἔφερε ἡ ἁμαρτία καὶ τὴ ζοῦμε τώ- τὸν Χριστό, τὸν Ὁποῖο ἐνδυθήκαμε ρα. Ἦταν μία λαμπρὴ εἰκόνα τοῦ Θε- στὸ ἅγιο Βάπτισμά μας. Αὐτὴ τὴν ὑπό­ οῦ προικισμένη μὲ πολλὰ θεῖα καὶ ἔξο- σχεση δώσαμε τότε στὸν Κύριο. Ἀπό- χα χαρίσματα καὶ δῶρα. Εἶχε κοινωνία ταξη σημ­ αίνει ἀγώνας γιὰ αὐταπάρ- μὲ τὸν Θεὸ καὶ πόθο γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ νηση. Νὰ κόψουμε κάθε σχέση μὲ τὸν

504 ΟΡΘΔΟΔΕΚΠΟΕΑΞΟΡΠΙΕΟΧΝΔΡΘΙΙΣΗΚΤΜΟΙ ΑΕΝΡΟΙ ΚΟ κακὸ ἑαυτό μας. Νὰ διώξουμε τὸν φθόνο, τὸν θυ- Ἐκδότης: Ἀδελφότης Θεολόγων μό, τὴ σαρκικότητα, τὴν ὑπεροψία καὶ κάθε μολυσμὸ «Ο ΣΩΤΗΡ» Σ.Α. σαρκὸς καὶ πνεύματος, καὶ νὰ ζοῦμε «ἐπιτελοῦντες ἁγιωσύνην ἐν φόβῳ Θεοῦ» (Β΄ Κορ. ζ΄ 1). Νὰ προσ­ Ἰσαύρων 42 - 114 72 ΑΘΗΝΑ παθοῦμε ὁ νοῦς μας νὰ γίνεται «νοῦς Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. β΄ 16). Ἡ γλώσσα μας νὰ κινεῖται ὅπως ἡ γλώσ- Τηλ. Διευθύνσεως: 210.3622108. σα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ καρδιά μας νὰ φιλοξενεῖ αἰσθή- Τηλεομοιότυπο: 210.3621286. ματα, ὅπως ἡ καρδιὰ τοῦ Χριστοῦ. Ἱστοσελίδα: www.osotir.gr Ἀκόμη εἶναι ἀναγκαία ἡ ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας, γιατὶ καὶ ὁ Ἀρχηγὸς καὶ τελειωτὴς τῆς πίστε- E-mail: [email protected] ώς μας ἔζησε μὲ αὐταπάρνηση. Ἄφησε τὴ δόξα τοῦ οὐρανοῦ καὶ κατέβηκε στὴ γῆ ὡς ἀδύνατο νήπιο μὲ Διευθυντὴς Συντάξεως: τὶς πιὸ ταπεινὲς συνθῆκες. «Ἐκένωσε» (Φιλιπ. β΄ 7) Σταῦρος Ν. Μποζοβίτης τὸν Ἑαυτό του καὶ ὁ πλούσιος Θεὸς ἔζησε μὲ φτώ- χεια καὶ κόπο, χωρὶς τὶς στοιχειώδεις ἀνέσεις. Στὸ Ἰσαύρων 42 - 114 72 ΑΘΗΝΑ τέλος ἀρνήθηκε καὶ τὸ δίκαιο θέλημά Του νὰ μὴν πιεῖ τὸ πικρὸ ποτήρι τοῦ θανάτου, λέγοντας στὴν ἐναγώ- Ἐκτύπωση: νια προσευχὴ τῆς Γεθσημανῆ νὰ μὴ γίνει τὸ δικό Του \"Lithos\" - Ἀφοὶ Μαχαλιώτη Ο.Ε. θέλημα, ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ Πατέρα Του. Ἔτσι ἔγι- Πετμεζᾶ 80 νε «ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» 202 00 ΚΙΑΤΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ (Φιλ. β΄ 8). Ὅλα αὐτὰ τὰ δέχθηκε γιὰ νὰ μᾶς χαρίσει τὴ σωτηρία, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μᾶς διδάξει ὅτι «οὐκ ἔστι Τιμὴ φύλλου: Εὐρὼ 0,50. μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον» (Ματθ. ι΄ 24). Πρέ- πει δηλαδή, ἂν θέλουμε κι ἐμεῖς νὰ εἴμαστε μαθητές Ἐτήσια συνδρομή: Εὐρὼ 15 Του, νὰ μιμηθοῦμε τὸ παράδειγμα τῆς αὐταπαρνή- Κύπρου: Εὐρὼ 20 σεώς Του. Πρέπει νὰ ἀπαρνηθοῦμε τὸν ἑαυτό μας Ἐξωτερικοῦ: Εὐρὼ 35 γιὰ τὸν Χριστό, γιὰ τοὺς ἀδελφούς μας, γιὰ τὴ σωτη- ρία τῆς ψυχῆς μας. Ἡ συνδρομὴ μπορεῖ νὰ κα- ταβληθεῖ εἴτε μέσῳ τῆς ἱστο- Τέλος ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅτι μὲ τὴν ἀποταγὴ τῶν σελίδας μας www.osotir.gr ἁμαρτωλῶν θελημάτων μας ὁμολογοῦμε ἔ­ μπρακτα (μὲ κάρτα, paypal ἢ τραπε- ὅτι ἀνήκουμε στὸν Χριστὸ καὶ ἀναπαυόμαστε σ᾿ ζικὴ κατάθεση) εἴτε στὰ πα- Αὐτὸν καὶ τὸ θέλημά Του. Ὁ δὲ Κύριος ὑποσχέθηκε ρακάτω Παραρτήματά μας, ὅτι καθένας ποὺ θὰ τὸν ὁμολογήσει μπροστὰ στοὺς ὅπου διατίθενται καὶ τὰ βι- ἀνθρώπους, θὰ τὸν ὁμολογήσει καὶ Αὐτὸς ὡς δικό βλία τῶν ἐκδόσεών μας: Του μπροστὰ στὸν ἐπουράνιο Πατέρα Του (Ματθ. ι΄ 32). Πόσο μεγάλη θὰ εἶναι ἡ χαρά μας τότε, ἂν ἀκού- ΑΘΗΝΩΝ σουμε κι ἐμεῖς ἀπὸ τὸ ἅγιο στόμα Του: «Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ... εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου Σόλωνος 100 (106 80 ΑΘΗΝΑ). σου» (Ματθ. κε΄ 21). Τηλ. 210.3624349. Fax 210.3637108. Ἂς ἀρνηθοῦμε λοιπὸν τὸν κακὸ ἑαυτό μας, γιὰ ΠΕΙΡΑΙΩΣ νὰ γίνουμε μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ συνδοξα- σθοῦμε μαζί Του. Φίλωνος 34α (185 31 ΠΕΙΡΑΙΑΣ). Τηλ. καὶ Fax 210.4179022. ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ Θέμιδος 4 (151 24 ΜΑΡΟΥΣΙ). Τηλ. 210.8064747. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ­ Πλατεία Ἁγ­­ ία­ ς Σοφίας 6 (546 22 Θ­ ΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ). Τηλ. 2310.272739. F­ ax 2310.272736. ΠΑΤΡΩΝ Γούναρη 45 (262 21 ΠΑΤΡΑ). Τηλ. καὶ Fax 2610.278993. ΚΥΠΡΟΥ Ἑλλάδος 115 (3041 ΛΕΜΕΣΟΣ). Τηλ. 25.355081. Fax 25.828571. Πληροφορίες ἀποκλειστι­ κὰ γιὰ θέματα συνδρομῶν (ἐγγ­­ ραφές, μεταβολὲς στοι- χείων κλπ.) στὸ τηλ. 210- 3608533 καὶ στὸ e-mail: [email protected]. ΙSSN: 1106-3777 Kωδικὸς ΕΛΤΑ: 011668.