Plantacja Elearningu http://plantacjaelearningu.pl Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowychObszar kształcenia AZawód: technik logistykSpis treści:1. System zamawiania towarów w magazynie.2. Zasady zarządzania zapasami.3. Dobieranie urządzeń do wykonywania transportowych czynności magazynowych.4. Warunki przechowywania materiałów.5. Przygotowanie ładunku do przewozu i przechowywania.6. Efektywność przebiegu procesów magazynowych.E-zasoby projektu „Model systemu wdrażania i upowszechniania kształcenia na odległośćw uczeniu się przez całe życie” realizowanego przez Krajowy Ośrodek WspieraniaEdukacji Zawodowej i Ustawicznej.E-zasoby udostępniane są na otwartej licencji.Projekt: Elearning w Edukacji Opracowanie wersji online: Piotr Halama (http://halamaplus.pl)
Źródło: www.fotolia.com Elementy organizowaniaKURS i monitorowania procesów magazynowychMODUŁ System zamawiania towarów w magazynieKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 1
1 System zamawiania towarów w magazynie1.1 System uzupełniania zapasów dla grup materiałowych - zarządzanie łańcuchem dostaw Zarządzanie łańcuchem dostaw to zakres działań podejmowanych w celuzaspokajania potrzeb związanych z nabywaniem i użytkowaniem produktów,poczynając od określenia potrzeby, przez zaprojektowanie i wytworzenie produktu,następnie jego dostarczenie i sprzedaż, a na koniec serwisowanie i usuwanie. Logistaz tego punktu widzenia zapewnia ciągłość przepływu we wszystkich fazachpowstawania produktu i zaspokojeniu popytu na dany towar.Zapas definiuje się jako określoną ilość dóbr znajdujących się w rozpatrywanymsystemie logistycznym np. przedsiębiorstwie lub łańcuchu dostaw, które nie sąaktualnie wykorzystywane, a przeznaczone są do późniejszego przetworzenia lubsprzedaży. Dobra te mają precyzyjnie określoną lokalizację, a ich wielkość wyrażana jestw miarach ilościowych lub wartościowych.1 Klasyczna koncepcja zarządzania zapasami opiera się na utrzymaniu zapasówzabezpieczających w każdym kolejnym ogniwie tego łańcucha (rysnek 1.1). Wynika tomiędzy innymi z tego, że jedyną informacją o popycie jest zamówienie z oczekiwaniemszybkiej realizacji.2 Rysunek 1.1 Ogniwa łańcucha dostaw Źródło: Fechner I., Zarządzanie łańcuchem dostaw1Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008, s. 142 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 2
Różne czynniki np. ograniczenia czasowe lub ograniczenia w dostępnościpowodują, że podaż poprzez produkcję lub zakup pod zamówienia jest niemożliwa.Różnica pomiędzy długością realizacji cyklu dostawy towaru, a czasem jaki klient jestskłonny czekać na realizację zamówienia powoduje powstawanie luki czasowejrealizacji zamówienia, która jest podstawowym problemem w zarządzaniu łańcuchemdostaw (rysunek 1.2). Rysunek 1.2 Luka czasowa w realizacji zamówienia Źródło: Fechner I., Zarządzanie łańcuchem dostaw Zarządzając łańcuchem dostaw należy dążyć do likwidacji bądź skrócenia lukiczasowej. W tym celu można:3 utrzymywać zapasy materiałów i wyrobów gotowych; skrócić proces realizacji zamówienia, redukując i skracając czas jego podprocesów; wydłużyć cykl realizacji zamówienia. Utrzymywanie zapasów materiałów i wyrobów gotowych jest przedsięwzięciemmało efektywnym, choć najczęściej stosowanym. Wiąże się z ryzykiem złej prognozypopytu, co może doprowadzić w konsekwencji do nieobsłużenia klienta, a co za tymidzie jego utraty oraz wysokie koszty zapasów mogą doprowadzić do eliminacjiz łańcucha dostaw.3Fechner I., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Poznań 2007, s. 18 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 3
Rysunek 1.3 Magazyn Źródło: http://pl.fotolia.com/id/42185510 Skrócić proces realizacji zamówienia, redukując i skracając czas jegopodprocesów, jest to podejście bardziej efektywne polegające na usprawnianiu przezprzedsiębiorstwa procesów wewnętrznych, w obszarze szybkości wytwarzaniai dostarczania np.: modernizacja linii produkcyjnych, wdrażanie nowych technologiioraz na usprawnianie współpracy na styku współpracujących ze sobą ogniw w łańcuchudostaw. Wydłużanie cyklu realizacji zamówienia jest działaniem, którego podejmująsię przedsiębiorstwa oferując np.: wydłużony czas płatności. Jest to działanie mającewpływ jedynie na krańcowe ogniwa łańcucha dostaw nie ingerując w jego integrację.1.2 Klasyfikacja zapasów1.2.1 Klasyfikacja zapasów ze względu na ich przeznaczenie Przeznaczenie zapasu, związane jednocześnie z jego umiejscowieniemw łańcuchu dostaw pozwala na podział zapasów na:4 materiały i surówce; roboty w toku; wyroby gotowe; towary; materiały pomocnicze i eksploatacyjne.4Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008, s. 19 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 4
Rysunek 1.4 Różna postać i lokalizacja zapasów w łańcuchu logistycznym Źródło: Fechner I., Zarządzanie łańcuchem dostaw Przyczyny tworzenia zapasów mogą być niezależne od przedsiębiorstwa lubcelowe, dostosowane do potrzeb. Należy w tym miejscu wymienić zapas cykliczny,który powstaje w sytuacji braku zapewnienia synchronizacji pomiędzy dostawami,a zużyciem. Zapas zabezpieczający, pozwala na ochronę zapasu, obawiając się błędóww prognozowaniu popytu lub, gdy zużycie jest zmienne, również przy zmiennościlosowej czasu dostaw. W określonych przypadkach możemy wyróżnić następujące rodzaje zapasów: zapas sezonowy – gdy zapasy związane są z okresową dostępnością dóbr lub, gdy popyt na dany produkt jest wysoki okresowo, np.: owoce; zapas spekulacyjny – który powstaje przy nagromadzeniu zapasów np.: w obawie przed wzrostem cen; zapas promocyjny – gromadzony w celu zaspokojenia przewidywanego, zwiększonego popytu w związku z planowaną kampanią reklamową. Należy jeszcze wspomnieć o zapasie strategicznym, który może byćutrzymywany ze względu na materiały zużywane na bieżąco np.: strategiczne surowcebądź materiały, ale również może być utworzony dla materiałów niezużywanych nabieżąco, ale potrzebnych w sytuacji awarii. Nie można zapomnieć o zapasie zbędnym, który obejmuje surowce bądźmateriały potrzebne do produkcji wyrobu już wycofanego z produkcji. Jest to zapas,który nie zostanie już zużyty.55 Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008, s. 20 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 5
1.2.2 Klasyfikacja zapasów ze względu na przyczyny ich powstawania Ze względu na przyczyny wytwarza się następujące zapasy: antycypacyjne, tworzone w czasie nadchodzącego zwiększenia zużycia; cykliczne (kiedy dostawa koordynuje ze zużyciem), które charakteryzuje równe zużywanie i sztywne odstępy pomiędzy dostawami; zabezpieczające, gdy zużycie jest zmienne, a jego prognozy obarczone są błędami i nie można dokładnie przewidzieć momentu wyczerpania zapasów; sezonowe, związane z okresową dostępnością niektórych surowców; spekulacyjne, tworzone z wyprzedzeniem ze względów finansowych lub zaopatrzeniowych; zapasy w drodze, które w danym momencie znajdują się jeszcze u dostawcy lub pozostają w trakcie transportowania; strategiczne, tworzone dla materiałów zużywanych na bieżąco lub utrzymywane na wypadek zaistnienia sytuacji awaryjnych.61.2.3 Celowość utrzymania zapasów Zapoznaj się z audiocastem pt. „Celowość utrzymania zapasów”, abydowiedzieć się na ten temat.1.3 Struktura zapasów Każdy celowo osiągnięty zapas, bez względu na miejsce, jakie w danej chwilizajmuje w łańcuchu dostaw oraz jakie dobra obejmuje, składa się z: części rotujące np.: zapas bieżący, cykliczny, obrotowy; części nierotującej. Część rotująca wynika z potrzeb bieżących oraz jest efektem powtarzalnościdostaw i zużycia (rysunek 1.5).6 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 6
Rysunek 1.5 Tworzenie części cyklicznej zapasu Źródło: Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008Utrzymanie zapasu cyklicznego danego dobra spowodowane jest brakiem możliwościsynchronizacji bieżących potrzeb z możliwościami ich zaspokajania dostawamio odpowiednich wielkościach.7 Należy tu wspomnieć o części nierotującej, której głównym zadaniem jestzabezpieczenie przed losowym wzrostem popytu lub przed losowymi opóźnieniamiw dostawach. Część nierotująca przede wszystkim zabezpiecza pewność dostępu dookreślonego dobra, jednakże często pojawia się tzw. zapas nadmierny, który wynikaz przewyższenia potrzeb związanych z zabezpieczeniem. Zapas nadmierny generujekoszty.1.4 Analiza i prognozowanie popytu Znajomość popytu w ujęciu ilościowym i wartościowym jest kluczowa dlapodejmowania decyzji w gospodarowaniu zapasami, ich uzupełnianiu i utrzymywaniudla poszczególnych pozycji asortymentowych. Na początek powinny zostać przeanalizowane wartości obrotów dlaposzczególnych pozycji w dłuższym okresie czasu np. w ujęciu rocznym. Zebrane dane,stanowią podstawę analizy i wynikającej z niej klasyfikacji ABC. Innych informacji dostarcza analiza popytu w ujęciu ilościowym. Takie danestanowią podstawę przeprowadzenia analizy XYZ. Aby otrzymać pełen obraz, łączy sięobie analizy w postaci klasyfikacji ABC/XYZ. Natomiast badania zmiany popytu w funkcji czasu pozwalają na uchwycenieróżnych trendów popytu np.: systematycznego wzrostu lub spadku popytu, zmian7Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008, s. 14 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 7
o charakterze sezonowym, co umożliwi także identyfikację zmian o charakterzelosowym.8 Ważne jest w analizie i prognozowaniu popytu to, czy popyt jest ciągły, stały,powtarzalny, czy też rośnie lub maleje, wreszcie czy nie wskazuje zmian cyklicznych.Wiedza ta jest niezbędna do właściwego prognozowania popytu w przyszłości. Ze względu na przebieg analizowanego popytu wyróżniamy: popyt stacjonarny; popyt sezonowy; losowe zmiany popytu. Popyt stacjonarny charakteryzuje się najprostszym przebiegiem, któryw kolejnych okresach obserwacji wykazuje taką samą tendencję lub kształtuje się wokółpewnej stałej wielkości wartości.Popyt sezonowy może wiązać się z określonymi datami kalendarza np.: święta, okresurlopowy, początek roku szkolnego lub związany z określonymi zjawiskamiatmosferycznymi np.: wzrost temperatur sprzyja wzrostowi popytu na napoje.91.4.1 Cykl życia produktu Analizując popyt określonego wyrobu można zaobserwować różnego rodzajewzrosty i spadki, okresowe tendencje zmian w wielkości popytu, które określa się jakotrendy. Mogą one być krótkookresowe lub długookresowe, co stanowi odzwierciedlenieudziału wyrobów przedsiębiorstwa na rynku. Trendy wiążą się ściśle z cyklem życia produktu (rysunek 1.6), który pokazujekolejne fazy rynkowej egzystencji produktu – od wejścia na rynek, po fazę wzrostu, fazęstabilizacji i dalej fazę spadku, aż do wycofania z rynku.8 Ibidem, s. 429 Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008, s. 42 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 8
Rysunek 1.6 Przykładowy przebieg krzywej cyklu życia produktu Źródło: Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008 Miernikiem jaki określa fazę, w której aktualnie znajduje się produkt jest udziałw rynku, a szczególnie dynamika zmian tego udziału. Faza wprowadzanie, a zwłaszczafaza wzrostu charakteryzuje się znacznym, szybkim wzrostem udziału w rynku,natomiast faza dojrzałości produktu to stabilizacja udziału w rynku na maksymalnympoziomie. Przedsiębiorstwa zawsze chcą utrzymać jak najdłużej fazę dojrzałości, gdyżjest najbardziej korzystną fazą życia produktu. Po niej następuje faza spadku nasyceniai wycofania, która oznacza coraz mniejszy udział produktu w rynku. Zapoznaj się z fotodialogiem pt. „Przed sprawdzianem z cyklu życiaproduktu”.1.5 Modele sterowania zapasami Zarządzanie zapasami jest uwarunkowane i zależne od warunków panującychw otoczeniu przedsiębiorstwa, zapotrzebowania na produkty wytworzone przez firmęoraz od wykorzystywanej technologii produkcji i rynków zaopatrzenia. Przedsiębiorstwa stosują różne techniki zarządzania zapasami. Aby dokonaćodpowiedniego wyboru koncepcji sterowania zasobami należy przede wszystkimokreślić strukturę zapasów i ich główne cechy oraz poznać zależność pomiędzykosztami zapasów i innymi relacjami z nimi związanymi.10 Do modeli sterowania zapasami w przedsiębiorstwie zaliczyć można m.in.: model cyklu zamawiania (Reorder Cycle Policy);10 Ciesielski M., Logistyka w strategiach firm, Poznań 2008, s. 129 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 9
model poziomu zapasu wyznaczającego poziom zamawiania (Reorder Level Policy).Sterowanie zapasami można określić jako wyznaczenie planu dla sterowaniastrumieniami dopływu.Sterowanie zapasami odnosi się zarówno do konkretnego asortymentu, jak i dowszystkich zasobów posiadanych przez firmę i pozwala określić następujące elementyskładowe: partię dostawy, czyli wielkość surowców, wyrobów lub dóbr zawartych w następnej partii mierzonych w jednostkach naturalnych (kg, szt.); cykl dostawy, czyli okres czasu pomiędzy dwiema dostawami, liczony w dniach, bądź w innych jednostkach czasu; zapas minimalny, który w przypadku wystąpienia zakłóceń warunkuje zaspokajanie potrzeb; zapas maksymalny, który określa poziom zasobów w chwili nadejścia kolejnej dostawy. Określenie wyżej wymienionych składników i wprowadzenie działańregulacyjnych, pomocnych przy ich osiągnięciu jest głównym celem sterowaniazapasami. Modele sterowania zapasami mogą być proste, złożone i zróżnicowane orazbiorące pod uwagę przyszłe zdarzenia. 11 Przy występowaniu popytu niezależnego wykorzystuje się dwa główne systemysterowania zapasami: model stałego punktu zamawiania; model stałego odstępu między zamówieniami. W modelu stałego punktu zamawiania (EWZ) można dowolnie ustalaćwielkość zamówienia. Model ten polega na składaniu zamówienia zawsze w momencie,kiedy poziom zasobów spadnie do wcześniej określonego poziomu minimalnego. Częstowykorzystuje się metodę ekonomicznej wielkości zamówienia, nazywanej równieżinaczej formułą Wilsona.Wzór pozwalający na obliczenie EWZ podany jest poniżej:gdzie:11 Sariusz-Wolski Z., Skowronek Cz., Logistyka. Poradnik praktyczny, op.cit., s. 88-89 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 10
Kz - koszt pojedynczego zamówienia;Z - roczne zapotrzebowanie;Cj - wartość jednostki zapasu;Ku - koszt utrzymania jednostki zapasu (wyrażony w procentach). Głównym celem metody EWZ jest poszukiwanie optymalnego utrzymaniapoziomu kosztów tworzenia i utrzymania zapasów, zatem ekonomiczna wielkośćzamówienia wyznaczana jest przez punkt, w którym łączne koszty obu tych czynnikówsą najniższe. EWZ korygowana jest o występujące opusty cenowe i rozbieżności jakiepowstają w kosztach ze względu na transport. Wzór na EWZ wykorzystuje się także dowyznaczania optymalnego rozmiaru partii produkcji.12 System stałego odstępu między zamówieniami pozwala łączyć zamówienia namateriały i dobra oraz lepiej wykorzystywać ładowność pojazdów, poprzezorganizowanie łącznych kursów pojazdów. System ten wykorzystuje się równieżw organizowaniu przewozów cyklicznych, w przypadku tym nie jest konieczne stałeśledzenie poziomu zapasów.131.6 Koncepcje zarządzana zapasami W zarządzaniu zapasami wykorzystuje się także metody analityczne i innekoncepcje zarządzania zapasami, takie jak: analiza ABC; analiza XYZ; koncepcja Just In Time; kanban. Analiza ABC bazuje na zasadzie 80 na 20, czyli tak zwanej zasadzie Pareto, wedługzałożeń której 20% liczebności czynników wywołuje 80% skumulowanej wielkościcechy. Reguła ta pomaga określić, które czynniki należy traktować jako priorytetowe.Analiza ABC pozwala skupić się na takich typach zapasów, które zasługują na szczególnąuwagę, z tego względu, iż generują najwyższe koszty utrzymania i ich dostawy zajmująwysoką pozycję w całkowitej wielkości obrotów firmy.14 Analiza XYZ jest odmianą metody ABC i jednocześnie może być jej uzupełnieniem.W przedsiębiorstwach odnotowuje się zapotrzebowanie na dobra, które występująregularnie (na stałym poziomie), ulegające wahaniom oraz nieregularne, które trudnojest określić. Dzięki użyciu koncepcji XYZ dokonuje się podziału materiałów ze względuna dokładność prognozy i zapotrzebowania na określone dobra.1512 Ciesielski M., Logistyka w strategiach firm, Poznań 1999, s. 118-11913 Ibidem, s. 12114 Gubała M., Popielas J., Podstawy zarządzania magazynem w przykładach. Wydanie II. BibliotekaLogistyka, Poznań 2005, s. 7415 Kapusta F., Logistyka, Wrocław 2000, s. 72 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 11
Przeprowadzenie analizy ABC/XYZ pozwala na podzielenie asortymentu na9 grup, wobec których mogą zostać podjęte różne rozwiązania dotyczące utrzymaniai uzupełniania zapasu. Ogólną charakterystykę tych grup przestawia tabela 1.1. Tabela 1.1 Charakterystyka grup według klasyfikacji ABC/XYZ Źródło: Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008 Metoda Just-In-Time (JIT), oznacza dokładnie na czas, to organizacja procesówwytwarzania, w której na etapie projektowania powinno się przewidzieć potrzebęwielkości zasobów produkcyjnych, by następnie móc produkować na zamówienieklienta przy najniższym koszcie, czyli przy minimalnym zapasie. Jednocześniezamówienie złożone przez klienta powinno spełniać jego oczekiwania co do ilości,terminu wywiązania się z umowy, a także jakości otrzymanych wyrobów.1616 Abt S., Systemy logistyczne w gospodarowaniu. Teoria i praktyka logistyki, Wydanie III. AkademiaEkonomiczna w Poznaniu, Poznań 1997, s. 99 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 12
Rysunek 1.7 Just in Time Źródło: http://pl.fotolia.com/id/44700739 Koncepcja JIT opiera się na czterech głównych założeniach: zero zapasów - usiłuje się wyeliminować nadmierne zapasy u nabywcy i sprzedawcy; krótkie cykle realizacji zamówienia - dąży się do skrócenia czasu dostaw i ich stabilizacji dla zapewnienia punktualnego zaspokojenia, zapotrzebowania na większy poziom zasobów; małe, często uzupełniane ilości poszczególnych dóbr - dąży się do wyeliminowania konieczności przechowywania zbędnych w danym momencie zapasów. Ponadto dostarczenie materiałów dokładnie na czas sprzyja minimalizacji kolejek, czyli czasu oczekiwania kolejnych linii produkcyjnych; wysoka jakość - usiłuje się wytworzyć produkty jak najwyższej jakości, dla zaspokojenia potrzeb klienta oraz zwiększenia jakości działań logistycznych. Zadaniem systemu Kanban jest sterowanie zapasami. Pozwala on na redukcjęmagazynów. Ilość magazynowanych towarów jest znikoma, ponieważ materiałydostarczane są dokładnie na czas. System Kanban ma na celu osiągnięcie następującychzamierzeń:17 żadnych braków; żadnych opóźnień; żadnych zapasów; żadnych kolejek; żadnych bezczynności;17 Kanban, Mfiles, http://mfiles.pl/pl/index.php/Kanban Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 13
żadnych zbędnych operacji; żadnych przemieszczeń. System Kanban pierwotnie miał na celu wspomagać czynności związanez produkcją bez użycia komputera. Współcześnie w firmach system ten zostałzinformatyzowany, co niesie za sobą dodatkowe możliwości w zakresie jakości, a takżeumożliwia identyfikację produktów i gromadzenia danych na ogromną skalę. Kanbanjest integralną częścią działania w firmach działających zgodnie z koncepcją JIT.181.7 Literatura1.7.1 Literatura obowiązkowa Abt S., Systemy logistyczne w gospodarowaniu. Teoria i praktyka logistyki, Wydanie III. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1997; Ciesielski M., Logistyka w strategiach firm, Poznań 1999; Fechner I., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Poznań 2007; Gubała M., Popielas J., Podstawy zarządzania magazynem w przykładach, Wydanie II. Biblioteka Logistyka, Poznań 2005; Kapusta F., Logistyka, Wrocław 2000; Sariusz-Wolski Z., Skowronek Cz., Logistyka. Poradnik praktyczny, Warszawa 1995.1.7.2 Literatura uzupełniająca Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowanie. TOM I. Biblioteka Logistyka, Poznań 20081.8 Spis rysunków i tabelRysunek 1.1 Ogniwa łańcucha dostaw....................................................................................................2Rysunek 1.2 Luka czasowa w realizacji zamówienia ........................................................................3Rysunek 1.3 Magazyn ....................................................................................................................................4Rysunek 1.4 Różna postać i lokalizacja zapasów w łańcuchu logistycznym............................5Rysunek 1.5 Tworzenie części cyklicznej zapasu ...............................................................................7Rysunek 1.6 Przykładowy przebieg krzywej cyklu życia produktu ............................................9Rysunek 1.7 Just in Time Obraz .............................................................................................................. 131.9 Spis treść1 System zamawiania towarów w magazynie................................................................................218 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 14
1.1 System uzupełniania zapasów dla grup materiałowych - zarządzanie łańcuchem dostaw 21.2 Klasyfikacja zapasów ......................................................................................................................................4 1.2.1 Klasyfikacja zapasów ze względu na ich przeznaczenie ..................................................................................4 1.2.2 Klasyfikacja zapasów ze względu na przyczyny ich powstawania .............................................................6 1.2.3 Celowość utrzymania zapasów ...................................................................................................................................61.3 Struktura zapasów...........................................................................................................................................61.4 Analiza i prognozowanie popytu ...............................................................................................................7 1.4.1 Cykl życia produktu..........................................................................................................................................................81.5 Modele sterowania zapasami ......................................................................................................................91.6 Koncepcje zarządzana zapasami.............................................................................................................111.7 Literatura..........................................................................................................................................................14 1.7.1 Literatura obowiązkowa .............................................................................................................................................14 1.7.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................141.8 Spis rysunków i tabel...................................................................................................................................14Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 15
Źródło: http://www.podatki.egospodarka.pl/98247,Sprzedaz-wysylkowa-przesylka-ze-zwolnieniem-z- podatku-VAT,1,69,1.html Elementy organizowania KURS i monitorowania procesów magazynowych MODUŁ Zasady zarządzania zapasamiKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 1
2 Zasady zarządzania zapasami2.1 Zasady zarządzania zapasami Zarządzanie zapasami to wartość lub ilość surowców, komponentów, dóbrużytkowych, półproduktów i wyrobów gotowych, które są przechowywane lubskładowane w celu zużycia w razie zasinienia takiej potrzeby.1 Zapasy powstająz odchylenia zużycia faktycznego od planowanego lub poprzez powstaniew intensywności strumieni dostaw i strumieni zużycia. Dzisiejsza gospodarka zapasamiskupia się na maksymalnej redukcji zapasów i optymalizacji przepływówmateriałowych. Celem zarządzania zapasami jest zapewnienie niezbędnej do prowadzeniadziałalności wielkości zapasów, przy najmniejszych możliwych kosztach.2 Czynnikami kształtującymi zapasy produkcyjne są: czynniki zewnętrzne (warunki dostaw, sezonowość produkcji i dostaw, źródła i formy zaopatrzenia, wielkości jednorazowej dostawy i minimalne partie transportowe, warunki rynku zbytu i czynniki ekonomiczne); czynniki wewnętrzne (warunki magazynowania, magazynowanie, techniczno- organizacyjne, przygotowanie materiałów do produkcji, charakter zużycia produkcyjnego, dynamika zmian asortymentowych oraz właściwości materiałów, procesu technologicznego i wyrobów). Podstawę ekonomiki zapasów stanowią następujące zasady:3 minimalizacja nakładów na zakup, sprowadzanie i utrzymywanie zapasów; zapewnienie ciągłości produkcji i rytmiczności obsługi odbiorców przy najniższych kosztach zapasów; niedopuszczanie do powstawania nadmiernych i zbędnych zapasów oraz optymalne ich zagospodarowanie w razie ich wystąpienia; przeciwdziałanie stratom ilościowym i jakościowym oraz normalnemu zużyciu zapasów. Zarządzanie zapasami jest coraz silniej związane ze stosowaniem podejścialogistycznego, które polega na zintegrowanym zarządzaniu całym procesem przepływuw przedsiębiorstwie i dokładnym podporządkowaniu się temu, czego oczekuje odbiorca. Decyzje dotyczące zapasów muszą uwzględniać zarówno kwestie związanez poziomem obsługi klienta, jak i związanymi z tym kosztami. W pierwszym przypadkucele zarządzania zapasami przejawiają się w zapewnieniu wysokiej ich dostępnościpoprzez zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niedoboru, a to z kolei wymaga dużychzapasów. Z drugiej strony, zorientowanie na redukcję kosztów pociąga za sobą1 Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2001, s. 6372 Lichtarski J., Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, Wydawnictwo AE, Wrocław 1999, s. 134–1383 IbidemKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 2
konieczność minimalizacji stanów zapasów. Podejmowane przez zarządzającegozapasami decyzje powinny zmierzać do osiągnięcia równowagi (trade–off) międzypożądanym poziomem obsługi odbiorców, a poziomem tworzonych i utrzymywanychzapasów bezpieczeństwa. Rysunek 2.1 Równowaga w rozwiązaniach kompromisowych w zarządzaniu zapasami Źródło: Opracowanie własne W ustalaniu poziomu obsługi i związanego z tym zapasu bezpieczeństwawykorzystywany jest powszechnie rachunek prawdopodobieństwa. Poziom obsługiklienta definiowany jest wówczas, jako prawdopodobieństwo niewystąpienia niedoboruzapasu w cyklu jego uzupełniania (np. poziom obsługi = 95% oznacza, żeprawdopodobieństwo zaspokojenia potrzeb odbiorców w danym cyklu wynosi 95%,a ryzyko wystąpienia niedoboru zapasu = 5%). Rezultatem zarządzania zapasami jest kształtowanie ilościowo–czasowychparametrów przepływów materiałowych. Podejmowane w tym zakresie decyzjezmierzają do ustalenia: „kiedy” i „w jakim wymiarze” należy uruchamiać mechanizmyich tworzenia.2.2 Strategie zarządzania zapasami – strategie logistyczne Przedsiębiorstwo, które chce skutecznie realizować swoją strategię, musiprzekształcać strategię ogólną na poszczególne funkcje zarządzania przedsiębiorstwem(marketing, produkcja, sprzedaż, finanse, logistyka) i zapewnić spójność działańpomiędzy poszczególnymi funkcjami.Strategie logistyczne to sposoby postępowania w zakresie budowy i eksploatacjisystemu logistycznego. Dostarczają one modelowych rozwiązań w zakresie planowaniaprzemieszczania materiałów, prowadzenia dystrybucji, kształtowania stosunkówz dostawcami i odbiorcami. Są to konkretne procedury działania z określonymiKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 3
zasadami wdrożenia i oceny.4 Rozwiązaniem stosowanym najczęściej było zarządzanie zapasami, czyli strategiaklasyczna, zakładająca konieczność gromadzenia zapasów w różnych obszarachprzedsiębiorstwa. Ze względu na rosnące koszty utrzymywania zapasów oraz nasytuację na rynkach zaopatrzenia, zbytu i pracy, nastąpiły zmiany w sposobiepostrzegania zarządzania zapasami, a co za tym idzie powstały dwa nurty różniące siępodejściem do zapasów oraz rozwiązań problemów, wiążących się z nimi:5 pierwszy zorientowany jest na podwyższenie poziomu obsługi klienta, zakłada szybką reakcję na sygnał popytu ze strony klienta; Rysunek 2.2 Nurt zorientowany na szybką reakcję na zapotrzebowanie klienta Źródło: Opracowanie własne drugi opiera się na planowaniu na podstawie prognoz. Rysunek 2.3 Nurt zorientowany na prognozowaniu zapotrzebowania klienta Źródło: Opracowanie własne Pierwszy nurt, zorientowany na podwyższenie poziomu obsługi klienta,zakładający szybką reakcję na sygnał popytu, obejmuje takie strategie jak: JiT (Just–in–Time – dokładnie na czas); ECR (Efficient Consumer Response – Efektywna Obsługa Klienta).Drugi nurt, opiera się na planowaniu na podstawie prognoz i rozpoczyna się od:4 Fertch M., Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Wydawnictwo Biblioteka Logistyk, Poznań 2008, s. 395 IbidemKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 4
MRP (planowanie potrzeb materiałowych); DRP (planowanie potrzeb dystrybucji). Rysunek 2.4 Ewolucja nurt zorientowanego na prognozowaniu popytu Źródło: Opracowanie własne Systemy MRP oraz DRP spełniają swą funkcję – planowanie zapotrzebowania –poprzez bilansowanie prognoz popytu, osiągając przy tym skrócenie cyklu dostawi obniżenie poziomu zapasów. MRP i DRP stosowane jednocześnie integrują się w LRP, obejmujące planowaniena potrzeby zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji. Poszerzenie poziomów planowania o obszar finansów doprowadziło doprzekształcenia systemów odpowiednio MRP II i DRP II. Kolejnym etapem rozwoju tej klasy jest ERP.62.2.1 Strategia klasycznaStrategia klasyczna opiera się o teorię zarządzania zapasami. Według niej zapasy sątraktowanie jako integralna część każdej działalności produkcyjnej i handlowej,ponieważ wynikają ze względów ekonomicznych, niepewności prognoz orazcharakterystyki przepływów materiałowych.7 Decyzje związane z zarządzaniem zapasami, na które składają się: śledzenie, pomiar i koordynacja zapasu;6 Ibidem, s. 407 Ibidem, s. 41 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 5
dobór asortymentu; wielkość i terminy składania zamówień dla odtworzenia zapasów. Są decyzjami bardzo istotnymi zarówno ze względów ekonomicznych, a przedewszystkim ze względów na koszty związane z utrzymaniem zapasówi gospodarowaniem nimi. Należy tu zwrócić uwagę również na kwestie związanez zamrożeniem gotówki w utrzymywanych stanach magazynowych. Jednakżezrezygnowanie z utrzymania zapasów wiąże się z kosztami straconych korzyści, jakiewynikają z niemożliwości zrealizowania pewnych zamówień w określonym terminie,utratą zaufania klientów, czy renomy firmy. Wybór metody określania wielkości zamawianej partii oraz systemu zamawianiapowinien: opierać się na analizie ekonomicznej; spełniać podstawowy cel utrzymania zapasów – gwarantować ciągłość produkcji i dostaw w przypadku wahań popytu; spełniać kryterium minimalizacji kosztów utrzymania zapasów; maksymalizować poziom obsługi klienta. Przy minimalizowaniu kosztów obsługi zapasów ważna jest związana z nimiinfrastruktura, odpowiednie powierzchnie magazynowe oraz ich obsługa, a także środkifinansowe niezbędna do pokrycia kosztów dostaw.82.2.2 MRP i DRPStrategie MRP i DRP polegają na planowaniu potrzeb materiałowych i dystrybucji napodstawie prognozowania popytu tak, aby nastąpiło umieszczenie zapasu w jednymmiejscu w łańcuch przepływu dóbr, a następnie jego eliminacja w kolejnych fazachprzepływu materiałów. Uwzględniając fakt, że zapas koncentruje się w punkcie rozdziału (który,rozdziela obieg zamówień klienta od obiegu zamówień i zleceń na materiały),stosowanie tych obu strategii obejmuje:9 wybór punktu rozdziału dla grupy lub rodziny produktów; organizację przepływu niegenerującego zapasów; włączenie w działalność przedsiębiorstwa elementów prognozowania.8 Ibidem s. 419 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 6
2.2.3 MRP II i DPR IIStrategia MRP II i DRP II stanowią rozwinięcie planowania zapotrzebowaniamateriałowego i planowania zapotrzebowania dystrybucji, jakie wynikająz uwarunkowań rynkowych o obszar ekonomiczny. Rosnące koszty działalności, generowane przez surowce, materiały i zapasy orazprzez energię niezbędną w procesie sprawią, że planowanie produkcji powinnouwzględniać wykorzystanie potencjału materialnego, jakim dysponuje przedsiębiorstwoi wyposażenia technicznego, angażując do decyzji operacyjnych elementy planowaniafinansowego. Strategia MRP II i DPR II uzupełnia planowanie potrzeb materiałowychi dystrybucji obszarami planowania ekonomicznego. Integrując obszar ekonomicznyprzedsiębiorstwa z planowaniem potrzeb materiałowych i dystrybucji, strategia MRP IIi DPR II jednoczy różne dziedziny organizacji dla jednego wspólnego celu. Kolejnym etapem rozwoju strategii MRP II i DPR II jest ERP (EnterpriseResources Planing), czyli Planowanie Zapasów Przedsiębiorstwa, które nie jest jużzaliczane do strategii logistycznych.102.2.4 Just-in-TimeStrategia JiT (Just–in–Time) jest koncepcją kształtowania relacji przedsiębiorstwaz dostawcami, odbiorcami praz pracownikami. Opiera się na dwóch założeniach:11 eliminacji wszystkiego, co nie podnosi wartości produktu lub usługi z punktu widzenia ostatecznego odbiorcy; dążeniu do efektywnego wykorzystania zasobów. Strategia JiT (Just–in–Time) – dokładnie na czas – wywodzi się z doświadczeń,polegających na podziale procesu przemieszczania dóbr na takie fazy, aby: przepływ był rytmiczny; magazyny wkomponowane między fazy; wyposażenie uniwersalne; personel zastępowalny; czas pracy elastyczny dzięki uniwersalnym pracownikom, zlikwidowaniu rezerw czasowych i okresów biernych.10 Ibidem, s. 4111 Fechner I., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2007Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 7
JiT koncentruje cele przedsiębiorstwa na wzroście efektywności oraz naeliminacji strat, osiągając to poprzez: obniżenie poziomu zapasów – traktowane są one jako podstawowe źródło kosztów; produkcję w małych seriach, dla zwiększenia elastyczności planowania; elastyczną organizację, dzięki której obniżają się koszty i szybkość przestawiania.Podstawowym założeniem JiT jest zainicjowanie produkcji pojawieniem się popytu.Konieczna jest właściwa organizacji produkcji, zorientowana logistycznie, czyli naprzepływy materiałowo-informacyjne. Procesy zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji powinny być tak zaprojektowanei zarządzane, by ich realizacji była terminowa i następowała w jak najkrótszym czasie,a eliminacja lub redukcja zapasów była bezpośrednio wynikiem działania systemu. Warunkiem stosowania JiT jest liniowy układ przepływów w przedsiębiorstwie,z wydzielonymi fazami o jednakowych czasach trwania oraz rytmicznośći powtarzalność produkcji. Strategia JiT jest możliwa wyłącznie w sytuacji, w którejstosunki z dostawcami są oparte na partnerstwie.122.2.5 SCM – Strategia łańcucha dostaw Zarządzanie łańcuchem dostaw rozpatrywać należy szerzej, niż tylko w obszarzelogistyki. Można traktować tę koncepcję jako strategię globalną, wykraczającą pozaramy pojedynczej organizacji, ponieważ nawiązuje ona od strategii integracji. Celemtych działań jest skrócenie cykli, czyli możliwość szybkiej odpowiedzi na potrzebyrynku.SCM – Zarządzanie łańcuchem dostaw polega na stworzeniu partnerskich więzipomiędzy przedsiębiorstwami dla osiągnięcia przewagi konkurencyjności, kompresjiczasu dostaw i utrzymania klienta. Charakterystyczne dla łańcucha dostaw jest tworzenie takiego standardu usług,który pozwoli na utrzymanie klienta zarówno ostatecznego, jak i wewnętrznego orazdoprowadzi do redukcji niepewności każdego z partnerów łańcucha. Partnerstwow łańcuchu dostaw wymaga włączenia do zarządzania przepływami dostawcówi odbiorców. Niezależnie od formy współpracy pociąga to za sobą: integrację systemów logistycznych firm i integrację procesów logistycznych; poszukiwanie sposobów zwiększania zaufania i zaangażowania firm w relacje „dostawca–odbiorca”; powiązanie systemów komputerowych.12 Fertch M., Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Wydawnictwo Biblioteka Logistyk, Poznań 2008, s. 42Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 8
Zorganizowanie łańcucha dostaw jest możliwe wtedy, gdy przedsiębiorstwodobrze zarządza przepływami materiałowymi u siebie, zna własne, bieżące i przyszłepotrzeby materiałowe, właściwie dobiera dobra i ma odpowiednio zorganizowanedziały zakupów, umie sformułować cele możliwe do realizacji przez dostarczającegopartnera. Dodatkowo konieczna jest wiedza o działalności partnerów, ich specjalizacji,kompetencji, odpowiedzialności i rzetelności.132.3 Strategie zarządzania zapasami – strategie obsługi klienta Wraz z postępem w teorii zarządzania łańcuchem dostaw następowałoupowszechnienie praktycznych strategii współdziałania między ich ogniwamiw różnych sektorach przemysłu i handlu. Dążąc do synchronizacji strumienia podażyi popytu w sposób pozwalający na jednoczesną poprawę efektywności i sprawnościłańcucha, podejmowano długofalowe decyzje i działania, których wspólną cechą byłokonkurowanie czasem. Za istotę współczesnego zarządzania łańcuchami dostaw należy uznaćrozwiązania, w ramach których, skracaniu czasu przepływów, informacji i środkówfinansowych towarzyszy orientacja na zaspokojenie oczekiwań klientów. Należy tuwymienić dwie strategie zasługujące na szczególną uwagę:14 strategia szybkiej reakcji (Quick Response – QR); strategia efektywnej obsługi klientów (Efficient Consumer Response – ECR).2.3.1 QR – Szybka reakcja Strategia szybkiej reakcji polega na możliwie najszybszym zidentyfikowaniui zaspokojeniu realnego popytu na produkty finalne zgłaszanego przez końcowe ogniwałańcucha dostaw. Dlatego kluczowym warunkiem jej wdrożenia jest możliwośćnatychmiastowego przekazywania pochodzących od detalistów dokładnych informacjio popycie z wykorzystaniem systemów komputerowych.13 Ibidem, s. 4314 Witkowski J., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2010, s. 74 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 9
Rysunek 2.5 Stosunek strategii szybkiej reakcji a tradycyjnego systemu opierającego się na gromadzeniu zapasów Źródło: Witkowski J., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2010, s. 76 Krótki czas przekazywania aktualnych informacji o popycie i dostęp do nichprzyczyniają się do redukowania zapasów, a tym samym do obniżenia kosztówzwiązanych z ich utrzymaniem. Pomimo konieczności poniesienia wysokich kosztówwdrożenia i utrzymania systemu przekazywania informacji, stosowanie strategii QRprowadzi do poprawy jakości obsługi dostaw w stosunku do ponoszonych kosztów.152.3.2 ECR – Efektywna Obsługa KlientaStrategia ECR stosowana jest jedynie w dystrybucji. Łączy w sobie dążenie do wysokiejjakości obsługi klienta i osiągania niskich kosztów w pełnym łańcuchu dostaww dystrybucji, według której dystrybutorzy, handlowcy, detaliści i dostawcy usługlogistycznych współpracują ze sobą w celu lepszego, szybszego i bardziej efektywnegozaspokojenia potrzeb klienta. Celem ECR jest szybsza reakcja na potrzeby konsumenta, z równoczesnymmaksymalnym wykorzystaniem możliwości redukcji kosztów w całym łańcuchu dostawpoprzez współpracę partnerów.15 Witkowski J., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2010, s. 75 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 10
ECR charakteryzuje nowe podejście do prowadzenia interesów, opierającym sięna zastąpieniu konkurencji pomiędzy partnerami ich wzajemną współpracą. Korzyści stosowania strategii ECR są dzielone między dostawców, dystrybutoróworaz konsumentów.16 Potencjalne korzyści ze stosowania strategii ECR Tabela 2.1 Potencjalne korzyści ze stosowania strategii ECR Źródło: Witkowski J., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2010, s. 80 Aby obejrzeć krótki podsumowanie materiału przejdź do prezentacji pt.„Podsumowanie”.2.4 Literatura2.4.1 Literatura obowiązkowa Fechner I., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2007; Fertch M., Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Wydawnictwo Biblioteka Logistyk, Poznań 2008, s. 39–43; Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2001, s. 637; Lichtarski J., Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, Wydawnictwo AE, Wrocław 1999, s. 134–138.2.4.2 Literatura uzupełniająca Ciesielski M., Logistyka w strategiach firm, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1999;16 Ibidem, str. 80 Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 11
Coyle J., Bardi E., Langley C., Zarządzanie logistyczne, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2010; Słowiński B., Wprowadzenie do logistyki, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 2008; Witkowski J., Zarządzanie łańcuchem dostaw, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2010, s. 74–80.2.4.3 Netografia http://www.podatki.egospodarka.pl/98247,Sprzedaz-wysylkowa-przesylka-ze- zwolnieniem-z-podatku-VAT,1,69,1.html; http://mfiles.pl/pl/index.php/Dostawca; http://poradnik.ngo.pl/x/496854%3Bjsessionid=5A8DE16B9DAFC373ECFE92C8 A258E915; http://www.nbportal.pl/pl/commonPages/EconomicsEntryDetails?entryId=8&pa geId=608; http://portalwiedzy.onet.pl/77369,,,,produkcja,haslo.html.2.5 Spis tabel i rysunkówRysunek 2.1 Równowaga w rozwiązaniach kompromisowych w zarządzaniu zapasami..3Rysunek 2.2 Nurt zorientowany na szybką reakcję na zapotrzebowanie klienta..................4Rysunek 2.3 Nurt zorientowany na prognozowaniu zapotrzebowania klienta .....................4Rysunek 2.4 Ewolucja nurt zorientowanego na prognozowaniu popytu .................................5Rysunek 2.5 Stosunek strategii szybkiej reakcji a tradycyjnego systemu opierającego sięna gromadzeniu zapasów.......................................................................................................................... 10Tabela 2.1 Potencjalne korzyści ze stosowania strategii ECR .................................................... 112.6 Spis treści2 Zasady zarządzania zapasami...........................................................................................................2 2.1 Zasady zarządzania zapasami .....................................................................................................................2 2.2 Strategie zarządzania zapasami – strategie logistyczne ..................................................................3 2.2.1 Strategia klasyczna ...........................................................................................................................................................5 2.2.2 MRP i DRP.............................................................................................................................................................................6 2.2.3 MRP II i DPR II ....................................................................................................................................................................7 2.2.4 Just-in-Time .........................................................................................................................................................................7 2.2.5 SCM – Strategia łańcucha dostaw...............................................................................................................................8 2.3 Strategie zarządzania zapasami – strategie obsługi klienta..........................................................9 2.3.1 QR – Szybka reakcja .........................................................................................................................................................9 2.3.2 ECR – Efektywna Obsługa Klienta...........................................................................................................................10 2.4 Literatura..........................................................................................................................................................11 2.4.1 Literatura obowiązkowa .............................................................................................................................................11 2.4.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................11 2.4.3 Netografia ..........................................................................................................................................................................12 2.5 Spis tabel i rysunków...................................................................................................................................12Kurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 12
KURS Źródło: http://www.foto.com.pl/MODUŁ Elementy organizowania i monitorowania procesów magazy- nowych Dobieranie urządzeń do wykonywania transpor- towych czynności magazynowych Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 1
3 Dobieranie urządzeń do wykonywania transportowych czynności magazynowych3.1 Środki transportu wewnętrznego Środki transportu wewnętrznego można zdefiniować, jako maszyny i urządzeniastosowane do transportu dóbr materialnych oraz osób w przedsiębiorstwieprodukcyjnym lub usługowym, część to w obrębie jakiegoś obiektu, np. budowlimagazynowej czy hali produkcyjnej.3.1.1 Podział środków transportu wewnętrznego ze względu na zasięg:1 środki transportowe o zasięgu nieograniczonym – mogą poruszać się na dowolne odległości wzdłuż dróg transportowych, do których są dostosowane; środki transportowe o zasięgu ograniczonym – których zasięg działania i wydajność są ograniczone ich konstrukcją lub drogą transportową.3.1.2 Podział środków transportu wewnętrznego ze względu na napęd:2 środki transportowe zmechanizowane – wyposażone są we własne urządzenia napędowe silnikowe lub środki beznapędowe przemieszczane za pomocą innych środków transportowych silnikowych; środki transportowe ręczne – czyli środki beznapędowe, do których uruchomienia potrzebne są zasoby ludzkie.3.1.3 Podział środków transportu wewnętrznego ze względu na charakter ruchu:3 środki transportowe o ruchu przerywanym – przy realizacji procesu transportowego wymagają przerw pomiędzy poszczególnymi operacjami transportowymi; środki transportowe o ruchu ciągłym – zabezpieczają realizacje procesu transportowego w sposób ciągły.3.2 Dobór urządzeń technicznych do wykonania czynności magazynowych Aby dobrać odpowiedni środek transportu wewnętrznego, należy określićfunkcje, które powinien spełniać. Wśród wielu rodzajów maszyn i urządzeństosowanych do transportu wewnętrznego w gospodarce magazynowej do najczęściejstosowanych należą:41 M. Fertsch, Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.112.2 Ibidem3 Ibidem4 Z. M. Skowroński, Zarządzanie gospodarką magazynową, PWE, Warszawa 1997 str. 53-54 Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 2
układnice – maszyny do obsługi regałów średnich i wysokich oraz do regałów bardzo wysokich. Rysunek 3.1 Układnica Źródło: http://www.mecalux.plUkładnica składa się z następujących elementów: − belki jezdnej z zespołem kół do przemieszczania układnicy po jezdnej szynie, przytwierdzonej do posadzki magazynu; − słupa (lub ramy nośnej) połączonego belką jezdną i posiadającego w górnej części elementy podpierające układnicę w stosunku do konstrukcji regałowej; − wodzaka z uchwytem ładunków, np. typu teleskopowe widły do układnic automatycznych paletowych; − wodzaka z kabiną dla operatora przy ręcznie sterowanych układnicach kompletacyjnych; − zespołu napędowego i sterującego.Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 3
Rysunek 3.2 Podział elementów układnicy Źródło: http://www.mecalux.plUkładnice automatyczne dzieli się na układnice:− do małych części w pojemnikach;Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 4
Rysunek 3.3 Układnica automatyczna do małych części w pojemnikach Źródło: http://www.tgw-group.com− paletowe; Rysunek 3.4 Układnica automatyczna paletowa Źródło: http://www.mecalux.pl− specjalne. Rysunek 3.5 Układnica automatyczna specjalna Źródło: http://www.ssi-schaefer.plDo układnic specjalnych zaliczamy układnice: Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 5
− do długich prętów ułożonych w paletach do dłużycy, wkładanych do gniazda równolegle do regału lub poprzecznie; − mające możliwość wyjazdu po łuku z jednej drogi międzyregałowej i wjazdu również po łuku do innej drogi międzyregałowej, co jest korzystnym rozwiązaniem przy mniejszym obrocie magazynowym; − współpracujące z automatycznymi regałowymi wózkami unoszącymi, tzw. satelitarnymi, co pozwala zamienić regał rzędowy na nieprzelotowy regał przepływowy i zastosować w ten sposób znacznie tańsze składowanie blokowe. wciągniki: − łańcuchowe zawieszone: ręczne i elektryczne; Rysunek 3.6 Wciągnik łańcuchowy Źródło: http://www.hak.com.pl/hak/produkty/wciagniki-wciagarki-przeciagarki/wciagniki-reczne- lancuchowe/hsm.html#crumbBox − łańcuchowe przejezdne z elektrycznym napędem podnoszenia oraz ręcznym napędem jazdy, bądź elektrycznym napędem mechanizmu jazdy;Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 6
Rysunek 3.7 Wciągnik ręczny łańcuchowy Źródło: http://www.hak.com.pl/hak/produkty/wciagniki-wciagarki-przeciagarki/wciagniki-reczne- lancuchowe/hsm.html#crumbBox − linowe przejezdne z elektrycznym napędem podnoszenia. dźwignice5 – maszyny o ruchu przerywanym, przeznaczone do podnoszenia i przemieszczania ładunków w przestrzeni za pomocą haka lub innego urządzenia chwytającego. Do najbardziej typowych dźwignic należą: − suwnice, w których urządzenia chwytające są podwieszone do wciągarki przejezdnej, wciągnika lub żurawia przemieszczającego się po moście. Do popularniejszych konstrukcji suwnicowych należą suwnice: pomostowe, bramowe i półbramowe;5 M. Fertsch, Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.112. Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 7
Rysunek 3.8 Suwnice Źródło: http://www.witstal.pl/oferta.html− żurawie, w których urządzenia ładunkowe podwieszone są do wysięgnika lub wyciągarki przemieszczającej się po wysięgniku. Do popularniejszych konstrukcji tej grupy dźwignic należą żurawie masztowe, wieżowe i wspornikowe; Rysunek 3.9 Żuraw Źródło: http://www.promag.pl/Zurawie_stacjonarne,p,9178.html− żurawie samochodowe – urządzenie dźwigowe na podwoziu samochodu ciężarowego lub specjalnie skonstruowanym podwoziu samojezdnym, używane do prac przeładunkowych i montażowych.Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 8
Rysunek 3.10 Żuraw samochodowy Źródło: http://www.forum-budowlane.pl/technologie/funkcjonalne-wywrotki-z-zurawiami/ przenośniki6 – środki transportowe o zasięgu ograniczonym i ruchu ciągłym służące do przemieszczania w pionie, poziomie i pod kątem nosiwa, ładunków, a w szczególnych przypadkach osób. Zapoznaj się z poniższymi stronami, poszerzysz wiedzę teoretyczną orazgraficzną na temat podnośników: http://www.przenosniki-promag.pl/przenosniki_tasmowe oraz http://www.elewator.pl/pl/urzadzenia-transportowe/przenosniki-podajniki.6 M. Fertsch, Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.113. Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 9
wózki transportowe7 – środki transportowe jezdniowe lub szynowe o zasięgu ograniczonym i ruchu przerywanym służące do transportu poziomego (wózki bez urządzeń unoszących lub podnośnikowych) lub do transportu poziomego i pionowego (wózki z urządzeniami unoszącymi lub podnośnikowymi). Rysunek 3.11Wózek transportowy typu TOP– TRUCK33 Źródło: http://www.promag.pl/Wozki_podnosnikowe_napedzane_z_podnoszeniem_elektrycznym,p,9080.html W praktyce dominującą rolę odgrywają wózki transportowe jezdniowe, któreporuszają się po jezdniach dróg, w obrębie przedsiębiorstwa. Uwzględniając sposóbdziałania wózków, dzielimy je na trzy podstawowe grupy:8 wózki naładowne platformowe, czyli wózki jezdniowe przewożące ładunki na platformie, której nie można podnosić; wózki ciągnikowe i pchające, czyli wózki jezdniowe wyposażone w złącze zaczepowe dostosowane do ciągnięcia innych pojazdów lub w przymocowaną z przodu płytę sprężystą pozwalającą pchać inne pojazdy; wózki podnoszące, czyli wózki jezdniowe przystosowane do załadowania, podnoszenia i transportowanie ładunków. Rysunek 3.12 Wózek podnoszący7 Ibidem, str. 113-114.8 Ibidem, str. 114-116. Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 10
Źródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdf Do najczęściej stosowanych wózków podnoszących zaliczyć można: wózek podnośnikowy czołowo. Wózek ten wyposażony jest w widły lub inne urządzenie wymienne umożliwiające manipulowanie ładunkiem, przystosowany do podnoszenia ładunku spaletyzowanego lub nie (na wysokość składowania) albo jego pobierania, którego układ równoważony jest masą wózka (przeciwwagą); Rysunek 3.13 Wózek podnośnikowy czołowoŹródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdf wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym stałym. Wózki podnośnikowe tego typu wykonywane są w dwojakiej formie: − w pierwszej z nich wózek obejmuje ładunek, podejmowany za pomocą wideł umieszczonych pomiędzy łapami ramy jezdnej; − w drugim przypadku widły znajdują się ponad łapami ramy jezdnej i nie obejmują ładunku; Rysunek 3.14 Wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym stałymŹródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdfKurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 11
wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym wysuwanym, który nie obejmuje ładunku, a jego przemieszczanie realizuje przez ruch całego masztu lub karetki z widłami; Rysunek 3.15 Wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym wysuwanymŹródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdf wózek podnośnikowy boczny, czyli wózek podnośnikowy z masztem lub karetką z widłami, które mogą być wysuwane bądź wciągane pomiędzy osiami jezdnymi i prostopadle do osi wzdłużnej wózka; umożliwia to odbieranie i podnoszenie ładunku w pozycji równoważnej do jednego boku wózka oraz jego spiętrzanie i rozpiętrzanie obok wózka; Rysunek 3.16 Wózek podnośnikowy bocznyŹródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdf wózek podnośnikowy czołowo-boczny, czyli wózek podnośnikowy, dostosowany do spiętrzania i odbierania ładunków z przodu i z obu stron kierunku jazdy; Rysunek 3.17 Wózek podnośnikowy czołowo–bocznyKurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 12
Źródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdf wózek unoszący widłowy prowadzony, czyli wózek wyposażony w widły, przeznaczony do unoszenia i przewożenia ładunków ułożonych w paletach lub na podstawkach ładunkowych, obsługiwany przez operatora pieszego bądź jadącego na platformie; wózki unoszące podnoszą ładunek tylko na wysokość transportową; Rysunek 3.18 Wózek unoszący widłowy prowadzonyŹródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdf wózek kompletacyjny, czyli wózek, w którym platforma operatora podnoszona jest wraz z widłami, umożliwiając operatorowi realizację czynności kompletacyjnych.9 Rysunek 3.19 Wózek kompletacyjnyŹródło: http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace- udt.pdf Uwaga! Obejrzyj film dostępny pod linkiem, jako utrwalenie wiedzy natemat wózków: http://www.youtube.com/watch?v=fnY9tb2j4MI oraz film na temat urządzeń wykorzystywanych w magazynach:http://www.youtube.com/watch?v=5SG4bpvzQnQ&list=SPF88EE4C9553515A9.9 http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje-wozkow-podlegajace-udt.pdf Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 13
Autorem filmów jest Wyższa Szkoła Logistyki, filmy zostały zrealizowane w projekcieWielkopolska musi wiedzieć – Człowiek – najlepsza inwestycja.3.3 Sposoby magazynowania towarów i przewożenie jednostek ładunkowych3.3.1 Magazynowanie Magazynowanie (składowanie) towarów jest to zbiór czynności związanychz umieszczeniem (ułożeniem) zapasów na powierzchni lub w przestrzeni magazynowej,w sposób usystematyzowany, odpowiednio do właściwości zapasów i istniejącychwarunków składowania. Ze względu na organizację pracy magazynu ważne jest odpowiednierozmieszczenie towarów w strefie składowania. Wpływa ono na pracochłonnośćrealizowanych procesów, wielkość wymaganej przestrzeni składowania oraz efektywnezarządzanie magazynem.10 Niemczyk podaje, że magazynowanie to: składowanie towarów; działania manipulacyjne. Sposób zagospodarowania strefy składowania jest uzależniony od wieluczynników. Do najważniejszych z nich należą:11 postać dóbr materialnych; rodzaje i gabaryty jednostek ładunkowych; selektywność zapasu (którą rozumiemy jako liczbę jednostek ładunkowych poszczególnych pozycji asortymentowych); rotacja zapasu; częstość pobrań. Należy brać pod uwagę wszystkie wymienione powyżej czynniki jednocześnie. Każdy towar musi być umieszczony w takiej części magazynu, która zapewniodpowiednie warunki przechowywania. Warunki te są określone przez parametry, doktórych należą między innymi temperatura i wilgotność powietrza lub poprzezspecjalne wymagania, dotyczące ograniczonego dostępu lub wynikające z przepisówprzeciwpożarowych. Aby możliwe było rozmieszczenie towarów zgodniez wymaganymi warunkami przechowywania, należy:12 podzielić magazyn (najczęściej tylko strefę składowania) na części o wymaganych warunkach przechowalniczych;10 A. Niemczyk, Zapasy i magazynowanie. Tom 2. Magazynowanie.Wyd.3, Wydawca: Instytut Logistykii Magazynowania, 2012 str. 79.11 Ibidem12 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 14
określić parametry charakteryzujące warunki przechowywania każdego składowanego towaru. Niezależnie od podziału według podanych powyżej parametrów, niektóre grupytowarów nie mogą być składowane w bezpośrednim sąsiedztwie, mimo identycznychwymagań co do warunków przechowywania np. żywność i chemia gospodarcza. Kolejnym czynnikiem wpływającym na sposób rozmieszczenia towarów w strefieskładowania jest typ jednostki ładunkowej w składowaniu. Cechami wpływającymi na sposób rozmieszczenia są:13 możliwość piętrzenia w stosy; rodzaj nośnika; parametry jednostki ładunkowej (gabaryty, masa). Jeżeli grupy asortymentowe różnią się między sobą tymi cechami, strefęmagazynu powinno się podzielić na sektory, których wielkość i technologia będziedostosowana do typu jednostki ładunkowej i charakteru grupy.3.3.2 Metody składowania Obecnie w magazynach stosuje się dwie metody składowania, różniące sięsposobem przypisania miejsc składowania:14 metodę stałych miejsc składowania; metodę wolnych miejsc składowania.Metoda stałych miejsc składowania W metodzie stałych miejsc składowania każdy towar ma ściśle przypisanelokalizacje (pola odkładcze, sektory w strefie składowania, kolumny lub gniazdaw regałach). W takim miejscu nie można umieścić innego towaru. Zaletą tej metody jestprzejrzystość zagospodarowania przestrzeni strefy składowania i łatwość odszukaniakażdego towaru. Rozmieszczanie towarów tą metodą wymaga dużej przestrzeniskładowania, równej maksymalnym zapasom każdej pozycji asortymentowej. Ponieważstany maksymalne występują sporadycznie, znaczna część lokalizacji pozostaje pustaprzez długi czas.15Metoda wolnych miejsc składowania Metoda wolnych miejsc składowania pozwala na umieszczenie towaruw dowolnym miejscu, które nie jest zajęte. Należy przy tym uwzględnić inne kryteriarozmieszczania zapasu, szczególnie wymagania przechowalnicze, typ jednostkiładunkowej i wielkość obrotu grupy asortymentowej. Metodę wolnych miejsc13 Ibidem14 A. Niemczyk, Zapasy i magazynowanie. Tom 2. Magazynowanie.Wyd.3, Wydawca: Instytut Logistyki iMagazynowania, 2012 str. 80.15 Ibidem Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 15
składowania można stosować oddzielnie i niezależnie dla dowolnie wydzielonej strefyskładowania magazynu, np. w chłodni. Metoda wolnych miejsc składowania pozwala nalepsze wykorzystanie przestrzeni magazynu niż metoda stałych miejsc składowania.Zazwyczaj potrzebna jest przestrzeń na poziomie niewiele wyższym od sumy średnichzapasów każdego towaru. Stosowanie tej metody wymaga wykorzystaniamagazynowego systemu informatycznego, który na bieżąco aktualizuje dane dotycząceposzczególnych towarów i miejsc ich przechowywania (lokalizacji w magazynie).16 Innymi kryteriami rozmieszczenia towarów w strefie są:17 grupy asortymentowe; dostawcy; odbiorcy; przynależność do określonego wyrobu (np. zestawu, kompletu); zastosowanie pomocniczych urządzeń magazynowych. Przyjmuje się, że zastąpienie metody stałych miejsc składowania metodąwolnych miejsc składowania pozwala na zmniejszenie wymaganej pojemnościmagazynu o około 30%. Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy dysponowanapojemność magazynu w metodzie stałych miejsc składowania jest niewystarczająca.Wówczas przejście na metodę wolnych miejsc składowania umożliwia wykorzystanietych lokalizacji, które pozostawały puste.183.3.3 Jednostka ładunkowa Jednostka ładunkowa jest to określona partia ładunku, występująca bądźw jednej wyodrębnionej sztuce, bądź sformowana z pojedynczych sztuk łącznie,zachowująca swą formę, wymiary i masę w czasie przewozu, załadunku, wyładunkuoraz składowania. Wprowadzenie standardowych jednostek ładunkowych miało międzyinnymi za zadanie zwiększyć podatność transportową ładunków oraz obniżyć kosztytransportu. Standaryzacja umożliwia także przemieszczenie tych samych ładunkówróżnymi gałęziami transportowymi. Do podstawowych jednostek ładunkowych zaliczasię:19 mikrojednostki (niespaletyzowane) pojemniki i opakowania; pakiety; palety; kontenery.16 Ibidem17 Ibidem18 A. Niemczyk, Zapasy i magazynowanie. Tom 2. Magazynowanie.Wyd.3, Wydawca: Instytut Logistykii Magazynowania, 2012 str. 84.19 M. Fertsch, Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.98. Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 16
Ładunki według wielkości dzielimy na drobne, całopojazdowe orazponadgabarytowe. Ładunki całopojazdowe umożliwiają pełne wykorzystanieładowności lub pojemności środka transportu (wagon, samochód ciężarowy) i sąnajczęściej bezpośrednio przewożone od nadawcy do odbiorcy. Natomiast ładunkidrobne, które nie wykorzystują całej zdolności przewozowej środka transportu, mogąbyć ładowane łącznie do jednego środka transportu.3.4 Rodzaje ładunków Ładunek20 – jest to dobro materialne (surowiec, materiał, półwyrób, wyróbgotowy itp.) przemieszczane w łańcuchu dostaw. Przemieszczanie to następujepomiędzy producentami (nadawcami towarów), a konsumentami (odbiorcamitowarów). Strumień ładunku musi być naturalnie dzielony na różne przesyłki. Istniejewiele definicji określających to, czym jest przesyłka. Według jednej z nich przesyłka totowary zebrane i wpisane do dokumentu frachtowego, przeznaczone do przesłania odnadawcy do odbiorcy towaru w pojemniku transportowym w tym samym czasie.21 Klasyfikację transportową ładunków można przeprowadzić na podstawieróżnych kryteriów. Do najważniejszych należy zaliczyć:22 naturalną podatność przewozową; techniczną podatność przewozową; podstawowe sposoby załadunku; wielkość ładunku; wagę i objętość ładunku; Eekonomiczną podatność ładunku. Poniższy rysunek przedstawia klasyfikację ładunków według przytoczonychpowyżej kryteriów (rysunek 3.20). Rysunek 3.20 Klasyfikacja ładunków według wagi i objętości20 Ibidem21 J. Tarkowski, Transport – Logistyka. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 1999.22 A. Niemczyk, Zapasy i magazynowanie. Tom 2. Magazynowanie.Wyd.3, Wydawca: Instytut Logistykii Magazynowania, 2012 str. 95. Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 17
Źródło: Opracowanie na podstawie H. Mokrzyszczak, Ładunkoznawstwo, Wydawnictwa Komunikacji iŁączności oraz J. Tarkowski, Transport – Logistyk, Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań Rysunek 3.21 Klasyfikacja ładunków według technicznej oraz ekonomicznej podatności przewozowej Źródło: Opracowanie na podstawie H. Mokrzyszczak, Ładunkoznawstwo, Wydawnictwa Komunikacji iŁączności oraz J. Tarkowski, Transport – Logistyk, Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, PoznańKurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 18
Ładunki niebezpieczne, odpady przemysłowe oraz towary ponadnormatywne,podlegają specjalnym regulacjom prawnym. Towary niebezpieczne23 – to takie przedmioty i materiały, których przewóz jestalbo zabroniony, albo dopuszczony jedynie na warunkach określonych prawem. Mogąone występować w trzech stanach skupienia: ciekłym; stałym; gazowym. Odpady przemysłowe24 – to odpady powstające w związku z prowadzonądziałalnością gospodarczą danego przedsiębiorstwa (np. warsztat samochodowy,producent farb i lakierów). W grupie tej występują odpady niebezpieczne, czyli takie,które ze względu na pochodzenie, stan chemiczny, biologiczny, inne właściwościi okoliczności stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi albo środowiska, orazodpady inne niż niebezpieczne. Kolejną grupą ładunków, które wymagają specjalnych regulacji prawnych sąładunki ponadnormatywne (ponadgabarytowe). Przykładami ładunków ponadnormatywnych mogą być elementy halfabrycznych, słupy energetyczne, szyby kopalniane, elementy konstrukcji mostów,wielkie silniki, zbiorniki, elementy rurociągów. Transport ładunków ponadgabarytowych odbywa się na specjalnych naczepach,wagonach, statkach czy też barkach – zależnie od wykorzystywanej gałęzi transportu.3.5 Procesy magazynowe Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat głównych procesówmagazynowych, obejrzyj prezentację pt. „Główne procesy magazynowe”.3.6 Literatura3.6.1 Literatura obowiązkowa Fertsch M., Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008; Grzegorczyk K., Hancyk B., Buchar R., Towary niebezpieczne w transporcie drogowym, Wydawnictwo BUCHCAR, Błonie 2005; Mokrzyszczak H., Ładunkoznawstwo, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1985;23 K. Grzegorczyk, B. Hancyk, R. Buchar, Towary niebezpieczne w transporcie drogowym, WydawnictwoBUCHCAR, Błonie 2005.24 M. Fertsch, Podstawy logistyki. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, Poznań 2008 str.104. Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 19
Niemczyk A., Zapasy i magazynowanie. Tom 2. Magazynowanie.Wyd.3, Wydawca: Instytut Logistyki i Magazynowania, 2012; Tarkowski J., Transport – Logistyk, Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2003; Skowroński Z. M., Zarządzanie gospodarką magazynową, PWE, Warszawa 1997.3.6.2 Netografia http://www.mecalux.pl; http://www.tgw-group.com; http://www.ssi-schaefer.pl; http://www.hak.com.pl/hak/produkty/wciagniki-wciagarki- przeciagarki/wciagniki-reczne-lancuchowe/hsm.html#crumbBox; http://www.witstal.pl/oferta.html; http://www.promag.pl/; http://www.forum-budowlane.pl/technologie/funkcjonalne-wywrotki-z- zurawiami/; http://www.przenosniki-promag.pl/przenosniki_tasmowe; http://www.elewator.pl/pl/urzadzenia-transportowe/przenosniki-podajniki; http://www.widmark.pl/przepisy-udt.html?file=tl_files/widmark/img/rodzaje- wozkow-podlegajace-udt.pdf; http://www.youtube.com/watch?v=fnY9tb2j4MI; http://www.youtube.com/watch?v=5SG4bpvzQnQ&list=SPF88EE4C9553515A9.3.7 Spis rysunkówRysunek 3.1 Układnica ..................................................................................................................................3Rysunek 3.2 Podział elementów układnicy...........................................................................................4Rysunek 3.3 Układnica automatyczna do małych części w pojemnikach .................................5Rysunek 3.4 Układnica automatyczna paletowa.................................................................................5Rysunek 3.5 Układnica automatyczna specjalna ................................................................................5Rysunek 3.6 Wciągnik łańcuchowy ..........................................................................................................6Rysunek 3.7 Wciągnik ręczny łańcuchowy ...........................................................................................7Rysunek 3.8 Suwnice .....................................................................................................................................8Rysunek 3.9 Żuraw .........................................................................................................................................8Rysunek 3.10 Żuraw samochodowy ........................................................................................................9Rysunek 3.11Wózek transportowy typu TOP– TRUCK33............................................................ 10Rysunek 3.12 Wózek podnoszący.......................................................................................................... 10Rysunek 3.13 Wózek podnośnikowy czołowo.................................................................................. 11Rysunek 3.14 Wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym stałym................................ 11Rysunek 3.15 Wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym wysuwanym.................... 12 Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 20
Rysunek 3.16 Wózek podnośnikowy boczny .................................................................................... 12Rysunek 3.17 Wózek podnośnikowy czołowo–boczny................................................................. 12Rysunek 3.18 Wózek unoszący widłowy prowadzony.................................................................. 13Rysunek 3.19 Wózek kompletacyjny.................................................................................................... 13Rysunek 3.20 Klasyfikacja ładunków według wagi i objętości .................................................. 17Rysunek 3.21 Klasyfikacja ładunków według technicznej oraz ekonomicznej podatnościprzewozowej .................................................................................................................................................. 18Spis treści3 Dobieranie urządzeń do wykonywania transportowych czynności magazynowych .2 3.1 Środki transportu wewnętrznego .............................................................................................................2 3.1.1 Podział środków transportu wewnętrznego ze względu na zasięg: ..........................................................2 3.1.2 Podział środków transportu wewnętrznego ze względu na napęd: ..........................................................2 3.1.3 Podział środków transportu wewnętrznego ze względu na charakter ruchu:......................................2 3.2 Dobór urządzeń technicznych do wykonania czynności magazynowych ................................2 3.3 Sposoby magazynowania towarów i przewożenie jednostek ładunkowych .......................14 3.3.1 Magazynowanie ..............................................................................................................................................................14 3.3.2 Metody składowania.....................................................................................................................................................15 Metoda stałych miejsc składowania ......................................................................................................................................15 Metoda wolnych miejsc składowania ...................................................................................................................................15 3.3.3 Jednostka ładunkowa ...................................................................................................................................................16 3.4 Rodzaje ładunków.........................................................................................................................................17 3.5 Procesy magazynowe ..................................................................................................................................19 3.6 Literatura..........................................................................................................................................................19 3.6.1 Literatura obowiązkowa .............................................................................................................................................19 3.6.2 Netografia ..........................................................................................................................................................................20 3.7 Spis rysunków.................................................................................................................................................20Kurs: Elementy organizowania i magazynowania procesów magazynowych 21
KURS Źródło: www.fotolia.com Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowychMODUŁ Parametry przechowywania materiałówKurs: Elementy organizowania i monitorowania procesów magazynowych 1
Search
