ນໍາໃຊ້ເຕັກນິກຂອງ Hough circle Transform ເເລະ Hough Line Transform ເຂົ້າໃນລະບົບນັບຄະເເນນສຽງເລືອກຕັ້ງ. (Voting System Using Techniques of Hough circle Transform and Hough Line Transform)

ນຳໃຊເ້ ຕັກນກິ ຂອງ Hough Circle Transform ແລະ Hough Line Transform ເຂ້ົຳໃນລະບບົ ນບັ ຄະແນນສຽງເລືອກຕງັ້ Voting System Using Techniques of Hough Circle Transform and Hough Line Transform ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ປະລິນຍຳໂທວທິ ະຍຳສຳດ ສຳຂຳ ວທິ ະຍຳສຳດຄອມພິວເຕີ ຊ່ ື ແລະ ນຳມສະກນຸ ນກັ ສກຶ ສຳ: ທຳ້ ວ ໄຊຕະພຳບ ຮວງ ຊ່ ື ແລະ ນຳມສະກນຸ ອຳຈຳນທ່ ີປຶກສຳ: ອຈ. ປອ. ສມົ ສກັ ອນິ ທະສອນ ສກົ ສກຶ ສຳ 2021-2022





ຄາໍ ຂອບໃຈ ຂາ້ ພະເຈາ້ ທາ້ ວ ໄຊຕະພາບ ຮວງ ນກັ ສກຶ ສາປະລິນຍາໂທວທິ ະຍາສາດ ສາຂາ ວທິ ະຍາສາດ ຄອມພິວເຕ,ີ ຄະນະວທິ ະຍາສາດທາໍ ມະຊາດ, ມະຫາວທິ ະຍາໄລແຫງ່ ຊາດ ຊຸດຮຽນ 2019-2021 ຂໍ ຂອບໃຈມາຍງັ ທາ່ ນ ອຈ. ປອ. ສມສກັ ອນິ ທະສອນ ເຊ່ ງິ ເປັນອາຈານທ່ ີປຶກສາວທິ ະຍານພິ ນເປັນຢາ່ ງ ສງູ ທ່ ີໄດກ້ ະລນຸ າໃຫຄ້ າໍ ປຶກສາ, ແນະນາໍ , ກວດສອບ, ແກໄ້ ຂວທິ ະຍານພິ ນ ຈນເຮດັ ໃຫວ້ ທິ ະຍານພິ ນນ້ີ ສາໍ ເລັດລລຸ ວ່ ງໄປໄດດ້ ວ້ ຍດີ ຈນເຮດັ ໃຫວ້ ທິ ະຍານພິ ນສະບບັ ນສີ້ າໍ ເລັດສມບນູ ຕາມຈດຸ ປະສງທ່ ີຕງັ້ ໄວ.້ ຂໍຂອບໃຈມາຍງັ ອາຈານພາກວຊິ າວທິ ະຍາສາດຄອມພິວເຕທີ ກຸ ໆທາ່ ນ ໂດຍສະເພາະ ທາ່ ນ ຮສ. ປອ. ບນຸ ຜນັ ຕນ້ ແພງ, ທາ່ ນ ອຈ. ປອ. ລດັ ສະໝີ ຈດິ ຕະວງ, ທາ່ ນ ອຈ. ປອ. ພທູ ອນ ວງປະສດິ ແລະ ທາ່ ນ ຮສ. ສກັ ມອນ ສຣິ ສິ ກັ ທ່ ີໄດສ້ ດິ ສອນຖາ່ ຍທອດບດຮຽນທ່ ີລາໍ້ ຄາ່ , ໃຫຄ້ າໍ ແນະນາໍ ປະສບການ ໃນການສກຶ ສາຮາ່ ໍ ຮຽນ, ຊວ່ ຍເຫືອຼ ແລະ ສດິ ສອນຜາ່ ນມາຈນເຮດັ ໃຫຂ້ າ້ ພະເຈາ້ ສາມາດສະສມ ໜວ່ ຍ ກດິ ໃນໝວດວຊິ າບງັ ຄບັ ແລະ ວຊິ າເລືຼອກ ໄດຄ້ ບຕາມຫກັ ສດູ . ສດຸ ທາ້ ຍຂໍນອ້ ມລະນກຶ ເຖງິ ພະຄນູ ພ່ ໍ, ແມ ່ ທ່ ີຄອຍສ່ງເສມີ ໃຫກ້ າໍ ລງັ ໃຈ ແລະ ໃຫຄ້ ວາມຊວ່ ຍເຫຼອື ທາງດາ້ ນທຶນຮອນຕະຫອດມາ ຈ່ງຶ ຂໍກາບ ຂອບໃຈຢາ່ ງສງູ . ທ. ໄຊຕະພາບ ຮວງ i

ບດຄດັ ຫຍໍ້ ຈດຸ ປະສງຂອງການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນແີ້ ມນ່ ສກຶ ສາຫກັ ການພຼືນ້ ຖານກຽ່ ວກບັ ການເລຼືອກຕງັ້ , ບດຄນ້ ຄວາ້ ທ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງ, ທິດສະດີ ແລະ ເຕັກນກິ ຂອງ Hough Circle Transform ເພ່ ອຼື ສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ ແບບທີ 1: ກວດສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍຖກືຼ (✓) ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ; ສາ້ ງແມ ່ ແບບຈາໍ ລອງແບບທີ 2: ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກ ຕງັ້ ແລະ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ເພ່ ຼືອສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງທີ 3: ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍ ເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ . ໃນການທດລອງຄງັ້ ນແ້ີ ມນ່ ໄດນ້ າໍ ໃຊບ້ ດັ ລງຄະ ແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 180 ບດັ ແລະ ໃນ 1 ບດັ ມລີ າຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ 10 ຄນ ໂດຍແບງ່ ການທດລອງອອກເປັນ 3 ຮບູ ແບບຄ:ືຼ ແບບທີ 1: ແມນ່ ໃຊແ້ ມແ່ ບບຈາໍ ລອງທີ 1 ດວ້ ຍຈາໍ ນວນບດັ ລງ ຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ 60 ບດັ ; ແບບທີ 2 ແມນ່ ໃຊແ້ ມແ່ ບບຈາໍ ລອງທີ 2 ດວ້ ຍຈາໍ ນວນບດັ ລງຄະແນນສຽງ ເລອືຼ ກຕງັ້ 60 ບດັ ແລະ ແບບທີ 3 ແມນ່ ໃຊແ້ ມແ່ ບບຈາໍ ລອງທີ 3 ດວ້ ຍຈາໍ ນວນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກ ຕງັ້ 60 ບດັ . ຫງັ ຈາກນນັ້ , ນາໍ ຄາ່ ທ່ ີໄດຈ້ າກການທດລອງທງັ 3 ແບບໄປປະເມນີ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງຂອງແມ ່ ແບບຈາໍ ລອງດວ້ ຍວທິ ີການຂອງ Confusion Matrix. ຜນການປະເມນີ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງແບບທີ 1: ພບວາ່ ຄາ່ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງ 99.7% ແລະ ໃຊເ້ ວລາສະເລຍ່ 0.55 ວນິ າທີ/ບດັ ; ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງແບບທີ 2: ມຄີ າ່ ຄວາມ ຖກືຼ ຕອ້ ງ 99.7% ແລະ ໃຊເ້ ວລາສະເລຍ່ 0.52 ວນິ າທີ/ບດັ ແລະ ແບບຈາໍ ລອງແບບທີ 3: ຄາ່ ຄວາມ ຖກຼື ຕອ້ ງ 99.7% ແລະ ໃຊເ້ ວລາສະເລຍ່ 0.13 ວນິ າທີ/ບດັ . ດງ່ ັ ນນັ້ , ເມ່ອືຼ ສມທຽບປະສດິ ທິພາບການທດ ລອງທງັ 3 ຮບູ ແບບ ສະຫຸບໄດວ້ າ່ ແບບທີຈາໍ ລອງທີ 3 ໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ມີ ປະສດິ ທິພາບການກວດສອບເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ໃຊເ້ ວລາ ໜອ້ ຍກວາ່ (0.13 ວນິ າທີ/ບດັ ). ຫງັ ຈາກນນັ້ , ໄດນ້ າໍ ເອາເຕັກນກິ Hough Line Transform ໝນູ ໃຊເ້ ຂ້າໃນ ການພດັ ທະນາລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ . ii

Abstract The purpose of this research is to study a basic principle of election in Lao PDR, related researches, theories, techniques of computer vision to build models, using a confusion matrix method to compare and evaluate the models, and selecting the best model to implement the electronic voting system. The first model based on Hough Circle Transform technique to detect the symbol (✓) in the circle on an election candidate sheet. The second model also used Hough Circle Transform technique to detect the multiplication symbol () in the circle. The third model used the technique of Hough Line Transform to detect the line symbol (—) on an election candidate sheet. There are 180 election candidate sheets on each sheet contains a list of 10 candidates. The experiments on each model with 60 election candidate sheets can generate accurate results: The first model performed the accurate value is 99.7% and the average time is 0.55 seconds. The second model performed the accurate value is 99.7% with the average time 0.52 seconds. The third model performed the accurate value is 99.7% and is 0.13 seconds for the average time. Regarding experimental results, the third model by using Hough Line Transform technique has best accurate results compared to the remaining models. Thus, the third model was selected to implement the electronic voting system which can handle to tally election candidate sheets. Keyword: E-Voting, Hough Transform, Multiple choice answer sheet. iii

ສາລະບານ ຄາໍ ຂອບໃຈ ...................................................................................................................... i ບດຄດັ ຫຍໍ້ ...................................................................................................................... ii Abstract ...................................................................................................................... iii ສາລະບານ .................................................................................................................... iv ສາລະບານຕາຕະລາງ ..................................................................................................... vii ສາລະບານຮບູ ................................................................................................................. x ຄາໍ ສບັ ຫຍໍ້..................................................................................................................... xii ພາກທີ 1 ບດນາໍ ..........................................................................................................1 1.1 ຄວາມເປນັ ມາ ແລະ ສະພາບບນັ ຫາ ................................................................................. 1 1.2 ຄາໍ ຖາມຄນ້ ຄວາ້ ........................................................................................................... 2 1.3 ຈດຸ ປະສງ ................................................................................................................... 2 1.4 ສມມດຸ ຖານ ................................................................................................................. 2 1.5 ຜນປະໂຫຍດຂອງການສກຶ ສາ ......................................................................................... 3 ພາກທີ 2 ທບທວນເອກະສານ ແລະ ຂອບເຂດແນວຄວາມຄດິ .............................................4 2.1 ທບທວນເອກະສານ ແລະ ທິດສະດທີ ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງ ................................................................... 4 2.1.1 ຂມໍ້ ນູ ພ້ຼືນຖານກຽ່ ວກບັ ການເລຼືອກຕງັ້ ................................................................................4 2.1.2 ຄະນະກາໍ ມະການເລືອຼ ກຕງັ້ ..............................................................................................5 2.1.3 ການລງຄະແນນສຽງອເີ ລັກໂຕນກິ (e-Voting)..................................................................5 2.1.4 ການປະມວນຜນຮບູ ພາບ (Image Processing) ...............................................................5 2.1.5 ການຫາຂອບຂອງພາບ (Edge Detection) ......................................................................6 2.1.6 ການຫາຂອບພາບໂດຍວທິ ີການ (Canny Edge Detect) .................................................7 2.1.7 Hough Transform.............................................................................................................7 2.1.8 ການຫາເສັນ້ ຊ່ ຼື ແລະ ມມູ ດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Line Transform....................................7 2.1.9 ການຫາວງມນດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Circle Transform...................................................8 iv

2.1.10 ວທິ ີການປະເມນີ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Evaluated Model) .................................................. 10 2.1.11 ວງຈອນການພດັ ທະນາລະບບ Software Development Life Cycle (SDLC)............... 11 2.1.12 ພາສາທ່ ີໃຊສ້ າໍ ລບັ ການພດັ ທະນາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ ແລະ ກວດສອບເຄ່ ອືຼ ງໝາຍ ........ 12 2.2 ທບທວນບດຄນ້ ຄວາ້ ວທິ ະຍາສາດທ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງ.................................................................... 12 ພາກທີ 3 ວທິ ີການສກຶ ສາ...........................................................................................15 3.1 ການອອກແບບການສກຶ ສາ ........................................................................................... 15 3.1.1 ການກາໍ ນດເນອ້ືຼ ໃນ ........................................................................................................ 15 3.1.2 ການຄດັ ເລືຼອກພ້ຼືນທ່ ີ....................................................................................................... 16 3.1.3 ໄລຍະເວລາການສກຶ ສາ................................................................................................. 16 3.2 ປະຊາກອນການສກຶ ສາ ................................................................................................ 16 3.2.1 ຄດັ ເລືຼອກປະຊາກອນ..................................................................................................... 16 3.2.2 ກາໍ ນດກມຸ່ ຕວຢາ່ ງຂອງປະຊາກອນ ............................................................................... 16 3.3 ຂມໍ້ ນູ ການສກຶ ສາ ........................................................................................................ 16 3.3.1 ບນັ ດາຂມໍ້ ນູ ການສກຶ ສາ ................................................................................................. 16 3.3.2 ວທິ ີເກບັ ກາໍ ຂມໍ້ ນູ ............................................................................................................. 18 3.3.3 ເຄ່ ອືຼ ງມທຼື ່ ີນາໍ ໃຊເ້ ກບັ ກາໍ ຂມໍ້ ນູ ......................................................................................... 19 3.4 ການວເິ ຄາະຂໍມ້ ນູ ແລະ ການອະທິບາຍຜນ ...................................................................... 19 3.4.1 ວທິ ີການວເິ ຄາະຂໍມ້ ນູ ແລະ ສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ກວດສອບເຄ່ ອຼື ງໝາຍ .... 20 ວທິ ີການທດລອງກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ ................................. 21 3.4.2 3.4.3 ປະເມນີ ແລະ ສມທຽບແບບຈາໍ ລອງ (Evaluate Model).............................................. 23 3.4.4 ການອອກແບບ ແລະ ພດັ ທະນາລະບບ....................................................................... 24 ພາກທີ 4 ຜນການສກຶ ສາ ແລະ ການສນທະນາ .............................................................30 4.1 ຜນການສກຶ ສາ........................................................................................................... 30 4.1.1 ການກາໍ ນດເນອືຼ້ ໃນ ........................................................................................................ 30 v

4.1.2 ຜນການປະເມນີ ປະສດິ ທິພາບແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Model ............................................... 109 4.1.3 ຜນຂອງການອອກແບບ ແລະ ພດັ ທະນະລະບບ ....................................................... 111 4.2 ການສນທະນາ......................................................................................................... 115 ພາກທີ 5 ສະຫຸບ, ຂໍຈ້ າໍ ກດັ ແລະ ຂໍແ້ ນະນາໍ ໃນການສກຶ ສາ .............................................116 5.1 ສະຫຸບຜນໃນການສກຶ ສາ............................................................................................ 116 5.1.1 ສະຫຸບຜນການທ່ ີໄດສ້ ກຶ ສາ.......................................................................................... 116 5.1.2 ສະຫຸບຜນທ່ ີໄດຮ້ ບັ ຈາກການທດລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ ............................................... 117 5.1.3 ສະຫຸບຜນທ່ ີໄດຮ້ ບັ ຈາກການນາໍ ເອາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງໄປພດັ ທະນາ ............................ 117 5.2 ຂໍຈ້ າໍ ກດັ ໃນການສກຶ ສາ .............................................................................................. 118 5.3 ຂໍແ້ ນະນາໍ ໃນການສກຶ ສາ ............................................................................................ 118 ເອກະສານອາ້ ງອງີ ........................................................................................................119 ຊວີ ະປະຫວດັ ຫຍໍ້..........................................................................................................120 vi

ສາລະບານຕາຕະລາງ ຕາຕາລາງທີ 3.1 ອປຸ ະກອນຮາດແວທ່ ີໃຊເ້ ຂາ້ ໃນການ ແລະ ຄນ້ ຄວາ້ .............................................. 19 ຕາຕາລາງທີ 3.2 ຈດັ ເກບັ ຫວຂກໍ້ ອງປະຊຸມເລືອຼ ກຕງັ້ .......................................................................... 27 ຕາຕາລາງທີ 3.3 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ບດັ ລງຄະແນນເລືຼອກຕງັ້ .......................................................................... 27 ຕາຕາລາງທີ 3.4 ເກບັ ຂມໍ້ ນູ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ......................................................................... 28 ຕາຕາລາງທີ 3.5 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ຄະແນນເລືອຼ ກຕງັ້ ..................................................................................... 28 ຕາຕາລາງທີ 3.6 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ການເລຼືອກຕງັ້ ແຕລ່ ະຄງັ້ ........................................................................... 28 ຕາຕາລາງທີ 3.7 ເກບັ ຂມໍ້ ນູ ຜໃູ້ ຊລ້ ະບບ ............................................................................................... 29 ຕາຕາລາງທີ 4.1 ສະແດງຄາ່ Actual, Predict, TP, TN, FP, FN................................................. 32 ຕາຕາລາງທີ 4.2 ສະແດງຄາ່ Actual, Predict, TP, TN, FP, FN................................................. 33 ຕາຕາລາງທີ 4.3 ສະແດງຄາ່ Actual, Predict, TP, TN, FP, FN................................................. 35 ຕາຕາລາງທີ 4.4 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 1...................... 36 ຕາຕາລາງທີ 4.5 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 2...................... 37 ຕາຕາລາງທີ 4.6 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 3 ....................... 38 ຕາຕາລາງທີ 4.7 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທີ 4...................... 39 ຕາຕາລາງທີ 4.8 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 5...................... 41 ຕາຕາລາງທີ 4.9 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 6 ..................... 42 ຕາຕາລາງທີ 4.10 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 7 ................... 43 ຕາຕາລາງທີ 4.11 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ທີ 8 ................... 44 ຕາຕາລາງທີ 4.12 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 9 ................... 45 ຕາຕາລາງທີ 4.13 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທີ 10 ................. 47 ຕາຕາລາງທີ 4.14 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 11 ................. 48 ຕາຕາລາງທີ 4.15 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 12 ................. 49 ຕາຕາລາງທີ 4.16 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 13 ................. 50 ຕາຕາລາງທີ 4.17 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 14 ................. 51 ຕາຕາລາງທີ 4.18 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼອື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 15 ................. 53 ຕາຕາລາງທີ 4.19 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທີ 16 ................. 54 ຕາຕາລາງທີ 4.20 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 17 ................. 55 ຕາຕາລາງທີ 4.21 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 18 ................. 56 vii

ຕາຕາລາງທີ 4.22 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 19 ................. 57 ຕາຕາລາງທີ 4.23 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 20 ................. 59 ຕາຕາລາງທີ 4.24 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 21 ................. 60 ຕາຕາລາງທີ 4.25 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 22 ................. 61 ຕາຕາລາງທີ 4.26 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 23 ................. 62 ຕາຕາລາງທີ 4.27 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 24 ................. 63 ຕາຕາລາງທີ 4.28 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທີ 25 ................. 65 ຕາຕາລາງທີ 4.29 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 26 ................. 66 ຕາຕາລາງທີ 4.30 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 27 ................. 67 ຕາຕາລາງທີ 4.31 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທີ 28 ................. 68 ຕາຕາລາງທີ 4.32 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 29 ................. 69 ຕາຕາລາງທີ 4.33 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 30 ................. 71 ຕາຕາລາງທີ 4.34 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 31 ................. 72 ຕາຕາລາງທີ 4.35 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 32 ................. 73 ຕາຕາລາງທີ 4.36 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 33 ................. 74 ຕາຕາລາງທີ 4.37 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 34 ................. 75 ຕາຕາລາງທີ 4.38 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 35 ................. 77 ຕາຕາລາງທີ 4.39 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 36 ................. 78 ຕາຕາລາງທີ 4.40 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ທີ 37 ................. 79 ຕາຕາລາງທີ 4.41 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 38 ................. 80 ຕາຕາລາງທີ 4.42 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 39 ................. 81 ຕາຕາລາງທີ 4.43 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 40 ................. 83 ຕາຕາລາງທີ 4.44 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 41 ................. 84 ຕາຕາລາງທີ 4.45 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 42 ................. 85 ຕາຕາລາງທີ 4.46 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ທີ 43 ................. 86 ຕາຕາລາງທີ 4.47 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 44 ................. 87 ຕາຕາລາງທີ 4.48 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 45 ................. 89 ຕາຕາລາງທີ 4.49 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ທີ 46 ................. 90 ຕາຕາລາງທີ 4.50 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 47 ................. 91 ຕາຕາລາງທີ 4.51 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທີ 48 ................. 92 viii

ຕາຕາລາງທີ 4.52 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 49 ................. 93 ຕາຕາລາງທີ 4.53 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທີ 50 ................. 95 ຕາຕາລາງທີ 4.54 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 51 ................. 96 ຕາຕາລາງທີ 4.55 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼອື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 52 ................. 97 ຕາຕາລາງທີ 4.56 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 53 ................. 98 ຕາຕາລາງທີ 4.57 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 54 ................. 99 ຕາຕາລາງທີ 4.58 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ທີ 55 ............... 101 ຕາຕາລາງທີ 4.59 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼອື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທີ 56 ............... 102 ຕາຕາລາງທີ 4.60 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທີ 57 ............... 103 ຕາຕາລາງທີ 4.61 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ທີ 58 ............... 104 ຕາຕາລາງທີ 4.62 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທີ 59 ............... 105 ຕາຕາລາງທີ 4.63 ຜນການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທີ 60 ............... 107 ຕາຕາລາງທີ 4.64 ຜນການປະເມນີ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Model............................ 109 ຕາຕາລາງທີ 4.65 ປຽບທຽບຄາ່ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງ ແລະ ເວລາແບບຕາຕາລາງ................................... 110 ix

ສາລະບານຮບູ ຮບູ ພາບທີ 2.1 ຜນການປະມວນຜນຮບູ ພາບເພ່ ືຼອຫາຂອບຂອງຮບູ ພາບດວ້ ຍ Mask ແບບຕາ່ ງໆ ........6 ຮບູ ພາບທີ 2.2 ສມຜນເສັ້ນຊ່ ໃຼື ນຮບູ ແບບ (Polar form) ...........................................................................8 ຮບູ ພາບທີ 2.3 ການຫາເສັ້ນຊ່ ດືຼ ວ້ ຍວທິ ີການ Hough Line Transform ....................................................8 ຮບູ ພາບທີ 2.4 ການຫາວງມນດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Circle Transform .................................................9 ຮບູ ພາບທີ 2.5 ການຫາວງມນດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Circle Transform .................................................9 ຮບູ ພາບທີ 2.6 ການປະເມນີ Model ແບບ Confusion Matrix ........................................................... 10 ຮບູ ພາບທີ 3.1 ຂນັ້ ຕອນການຄນ້ ຄວາ້ .................................................................................................. 15 ຮບູ ພາບທີ 3.2 ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທງັ 3 ຮບູ ແບບ.............................................................. 17 ຮບູ ພາບທີ 3.3 ການໝາຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທງັ 3 ວທິ ີ .................................. 17 ຮບູ ພາບທີ 3.4 ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນ .......................... 20 ຮບູ ພາບທີ 3.5 ກວດຈບັ ເຄ່ ືອຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ................. 21 ຮບູ ພາບທີ 3.6 ຂນັ້ ຕອນທດລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງກວດສອບເຄ່ ອືຼ ງໝາຍ ............................................ 22 ຮບູ ພາບທີ 3.7 ຂນັ້ ຕອນການປະເມນີ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ......................... 23 ຮບູ ພາບທີ 3.8 ການອອກແບບພາບລວມການເຮັດວຽກຂອງໂປຣແກຣມ............................................ 25 ຮບູ ພາບທີ 3.9 ສະແດງຄວາມສາໍ ພນັ ຂອງຕາຕາລາງ E-R Diagram .................................................. 27 ຮບູ ພາບທີ 4.1 ສະແດງການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍຖກືຼ ()........................................................... 31 ຮບູ ພາບທີ 4.2 ສະແດງການກວດສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍຄນູ ().......................................................... 32 ຮບູ ພາບທີ 4.3 ສະແດງການກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ..................................................... 34 ຮບູ ພາບທີ 4.4 ຜນການປະເມນີ Model ໃນການກວດສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍຖກຼື (✓)........................ 108 ຮບູ ພາບທີ 4.5 ຜນການປະເມນີ Model ໃນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ....................... 108 ຮບູ ພາບທີ 4.6 ຜນການປະເມນີ Model ໃນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ................... 109 ຮບູ ພາບທີ 4.7 ປຽບທຽບຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງ ແລະ ເວລາເປັນກຣາບ ..................................................... 110 ຮບູ ພາບທີ 4.8 ໜາ້ ລອກອນີ (Login) ເຂ້າລະບບ ............................................................................. 111 ຮບູ ພາບທີ 4.9 ໜາ້ ຈດັ ການຫວຂກໍ້ ອງປະຊມຸ ເລືຼອກຕງັ້ ..................................................................... 111 ຮບູ ພາບທີ 4.10 ໜາ້ ຈດັ ການຂມໍ້ ນູ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ............................................................. 112 ຮບູ ພາບທີ 4.11 ໜາ້ ຈດັ ການຜໃູ້ ຊວ້ ຽກລະບບ.................................................................................... 112 ຮບູ ພາບທີ 4.12 ເລຼອື ກຊ່ ກຼື ອງປະຊຸມປ່ອນບດັ ເລຼືອກຕງັ້ .................................................................... 113 ຮບູ ພາບທີ 4.13 ເລອຼື ກລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼອື ກຕງັ້ .................................................................... 113 x

ຮບູ ພາບທີ 4.14 ເພ່ ມີ ບດັ ຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ................................................................................. 114 ຮບູ ພາບທີ 4.15 ສະແດງລາຍອຽດຂອງກອງປະຊຸມ .......................................................................... 114 ຮບູ ພາບທີ 4.16 ສະຫຸບຜນການນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ............................................................... 115 xi

ຄາໍ ສບັ ຫຍໍ້ GUI = Graphic User Interface CSS = Cascading Style Sheets HTML = Hypertext Markup Language CSV = Comma-separated values SQL = Structured Query Language SDLC = Software Development Life Cycle TP = True Positive TN = True Negative FP = False Positive FN = False Negative xii

ພາກທີ 1 ບດນາໍ 1.1 ຄວາມເປັນມາ ແລະ ສະພາບບນັ ຫາ ໂດຍອງີ ຕາມຄວາມຮຽກຮອ້ ງຕອ້ ງການຂອງວຽກງານຫນັ ລດັ ຖະບານເປນັ ທນັ ສະໄໝເທ່ ຼືອລະກາ້ ວ ກມເຕັກໂນໂລຊດີ ຈິ ຕິ ອ໋ ນຈ່ງຶ ຫນັ ມາພດັ ທະນາລະບບ ນບັ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ທ່ ີຕອ້ ງການຢາກ ໃຫທ້ ກຸ ພາກສວ່ ນຂອງລດັ ຖະບານຫນັ ມາໃຊກ້ ານນບັ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ແບບທນັ ສະໄໝເຂ້າ ໃນກອງປະຊຸມເລອືຼ ກຕງັ້ ເຊ່ ງິ ໃນໄລຍະຜາ່ ນມາຫາຍພາກສວ່ ນຂອງພາກລດັ ເຮາແມນ່ ໄດນ້ ບັ ຄະແນນ ສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ໂດຍນາໍ ໃຊກ້ ານນບັ ຄະແນນດວ້ ຍ Excel ຫືຼ ແບບຈດກາ່ ຍໃສກ່ ະດານ ມາໂດຍຕະຫອດ ເຊ່ ງິ ເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ມຂີ ໍຜ້ ດິ ພາດໄດງ້ າ່ ຍ, ໃຊເ້ ວລາດນໃນການນບັ ແຕລ່ ະຄງັ້ . ດງ່ ັ ນນັ້ , ໃນປີ 2016 ກມເຕັກ ໂນໂລຊດີ ຈິ ຕິ ອ໋ ນຈ່ງຶ ໄດພ້ ດັ ທະນາໂປຣແກຣມ “ລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ e-Voting” ຂນ້ຶ ມາ ເພ່ ອືຼ ມາຮບັ ໃຊເ້ ຂາ້ ໃນການນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ຂອງພາກສວ່ ນຂອງລດັ ແລະ ພາກສວ່ ນຕາ່ ງໆທ່ ີ ກຽ່ ວຂອ້ ງໃນການນບັ ຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ເຊ່ ງິ ການນບັ ຄະແນນທ່ ີນາໍ ໃຊລ້ ະບບ e-Voting ໄດຮ້ ບັ ຄວາມນຍິ ມຢາ່ ງແຜຫ່ າຍໂດຍສະເພາະແມນ່ ພາກສວ່ ນອງກອນພາກລດັ ທ່ ີມກີ ານປ່ອນບດັ ເລືຼອກຕງັ້ . ໃນ ໄລຍະຜາ່ ນມາ ທາງກມເຕັກໂນໂລຊດີ ຈິ ຕິ ອ໋ ນກໄໍ ດລ້ ງເຜຍີ ແຜ່ ແລະ ນາໍ ໃຊລ້ ະບບນບັ ຄະແນນສຽງ ເລອືຼ ກຕງັ້ ຊວ່ ຍນບັ ຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ໃຫຫ້ າຍພາກສວ່ ນໂດຍສະເພາະອງກອນພາກລດັ ເຊ່ ງິ ໄດຮ້ ບັ ການຕອບຮບັ ຢາ່ ງກວາ້ ງຂວາງ. ແຕລ່ ະບບທ່ ີທາງກມໄດພ້ ດັ ທະນາຂນຶ້ ນນັ້ ຍງັ ພບມຂີ ຈໍ້ າໍ ກດັ ກ່ຄໍ ຕຼື ອ້ ງໄດ້ ມຜີ ອູ້ າ່ ນຄະແນນຂອງບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ 1 ຄນ, ຜປູ້ ້ອນຂມໍ້ ນູ ຄະແນນເຂາ້ ລະບບ 1 ຄນ ແລະ ກາໍ ມະການຜກູ້ ວດສອບຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງອກີ 1 ຄນ. ເຊ່ ງິ ການນບັ ຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ແຕລ່ ະຄງັ້ ຕອ້ ງໃຊຈ້ າໍ ນວນຄນຢາ່ ງໜອ້ ຍ 3 ຄນ ຕ່ ໍ 1 ກມຸ່ . ຖາ້ ຕອ້ ງການແບງ່ ກມຸ່ ການນບັ ອອກເປັນຫາຍກມຸ່ ກໍ ຕອ້ ງເພ່ ມີ ຈາໍ ນວນຄນຂນຶ້ ພອ້ ມທງັ ການນາໍ ຂມໍ້ ນູ ເຂ້າລະບບແມນ່ ນາໍ ໃຊຄ້ ນເປັນຜປູ້ ອ້ ນເຂ້າລະບບ ເຊ່ ງິ ບາງຄງັ້ ກ່ອໍ າດເກດີ ມກີ ານປ້ອນຜິດພາດເຊ່ ງິ ຍາກຕ່ ໍການແກໄ້ ຂ.້ ນອກຈາກນນັ້ , ການນບັ ດວ້ ຍຄນປ້ອນຂໍ້ ມນູ ເຂ້າລະບບແມນ່ ຊກັ ຊາ້ ເມ່ອືຼ ທຽບກບັ ການນບັ ຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ທ່ ີນາໍ ໃຊລ້ ະບບການປະມວນຜນ ພາບແບບ Computer Vision ນນັ້ ຈະໃຊເ້ ວລາໃນການນບັ ຄະແນນໜອ້ ຍກວາ່ , ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງສງູ ກວາ່ . ດງ່ ັ ນນັ້ , ຂາ້ ພະເຈາ້ ຈ່ງຶ ມຄີ ວາມສນໃຈໃນການຄນ້ ຄວາ້ ແລະ ສາ້ ງລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລືຼອກ ຕງັ້ ຮບູ ແບບການປະມວນຜນພາບໃນການກວດສອບການໝາຍດວ້ ຍມືຼ ເພ່ ອືຼ ຫຸດຜອ່ ນການນາໍ ໃຊຈ້ າໍ ນວນ ຄນ, ເວລາ ແລະ ຂຜໍ້ ິດພາດ. 1

1.2 ຄາໍ ຖາມຄນ້ ຄວາ້ ເພ່ ືອຼ ບນັ ລເຸ ປ້າໝາຍ ແລະ ຈດຸ ປະສງຂອງການເຮັດການຄນ້ ຄວ້ າໃນຄງັ້ ນ,້ີ ການຄນ້ ຄວາ້ ຈະຕອ້ ງ ຕອບໄດບ້ ນັ ດາຄາໍ ຖາມດງ່ ັ ລມຸ່ ນ:ີ້ 1. ແບບຈາໍ ລອງໃນການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອຼື ງ ໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃດທ່ ີມຄີ ວາມຖກຼື ຕອ້ ງ, ເວລາທ່ ີໃຊກ້ ວດສອບ ແລະ ປະສດິ ທິພາບດກີ ວາ່ ກນັ ? 2. ການນາໍ ແບບຈາໍ ລອງທ່ ີເໝາະສມທ່ ີສດຸ ໄປພດັ ທະນາເຂາ້ ໃນລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ໄດແ້ ນວໃດ? 1.3 ຈດຸ ປະສງ 1. ເພ່ ືຼອສກຶ ສາຫກັ ການພື້ນຼ ຖານກຽ່ ວກບັ ການເລຼືອກຕງັ້ , ບດຄນ້ ຄວາ້ ທ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງ, ທິດສະດີ ແລະ ເຕັກນກິ ໃນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື () ຫຼື ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງ ສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ແລະ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ືຼ (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ . 2. ສາ້ ງແບບຈາໍ ລອງໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ () ຫຼື ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ແລະ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ . 3. ປະເມນີ ຜນຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງດວ້ ຍວທິ ີ Confusion Matrix ແລະ ສມທຽບ ໂດຍ ຄດັ ເລຼອື ກເອາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງທ່ ີມຄີ ວາມຊດັ ເຈນ ແລະ ເໝາະສມທ່ ີສດຸ . 4. ນາໍ ໃຊແ້ ມແ່ ບບຈາໍ ລອງທ່ ີໄດ້ ແລະ ນາໍ ໄປພດັ ທະນາເຂ້າໃນລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ . 1.4 ສມມດຸ ຖານ ໃນການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນ້ີ ໄດຕ້ ງັ້ ສມມດຸ ຖານວາ່ ການນາໍ ໃຊລ້ ະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ແບບ ໃໝໂ່ ດຍການນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ເຂ້າໃນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ແລະ ນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ຈະ ຊວ່ ຍຫຸດຜອ່ ນເວລາ, ຫຸດຈາໍ ນວນຄນໃນການນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ແລະ ແກໄ້ ຂບນັ ຫາຂໍຜ້ ິດພາດ ການນບັ ຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ແບບລະບບເກ່ າທ່ ີບ່ ໍມກີ ານນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ ການປະມວນຜນພາບເຂາ້ ຊວ່ ຍ 2

1.5 ຜນປະໂຫຍດຂອງການສກຶ ສາ ຕ່ ໍຜຄູ້ ນ້ ຄວາ້ : ຈາກການສກຶ ສາ, ຄນ້ ຄວາ້ ແລະ ດາໍ ເນນີ ການທດລອງຕວຈງີ ເຮດັ ໃຫມ້ ຄີ ວາມ ເຂາ້ ໃຈໃນຫກັ ການ ພຼນື້ ຖານການເລຼືອກຕງັ້ , ການວເິ ຄາະຂມໍ້ ນູ ແລະ ເຕັກນກິ Hough Transform ໃນ ການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—), ປະເມນີ ແບບຈາໍ ລອງ, ສມທຽບ ໂດຍຄດັ ເລຼືອກເອາແບບຈາໍ ລອງທ່ ີເໝາະສມທ່ ີສດຸ ແລະ ນາໍ ໃຊເ້ ຂາ້ ໃນການ ພດັ ທະນາລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ . ຕ່ ໍຜນູ້ າໍ ໃຊລ້ ະບບ: ການຄນ້ ຄວາ້ ແລະ ພດັ ທະນາລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ຈະຊວ່ ຍ ຫຸດຜອ່ ນເວລາ, ຫຸດຈາໍ ນວນຄນໃນການນບັ ຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ , ແກໄ້ ຂບນັ ຫາຂໍຜ້ ດິ ພາດການນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ . ຕ່ ໍຜອູ້ າ່ ນ: ເປນັ ຂໍມ້ ນູ ໃຫຜ້ ທູ້ ່ ີມຄີ ວາມສນໃຈໃນການສຶກສາຄນ້ ຄວາ້ ທາງດາ້ ນເຕັກນກິ ການປະມວນ ຜນພາບ ແລະ ເປັນແນວທາງໃນການຫນັ ເອາຜນການຄນ້ ຄວາ້ ໄປພດັ ທະນາລະບບກວດສອບຫວບດ ສອບເສັງນກັ ຮຽນ, ລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ໃຫມ້ ປີ ະສດິ ທິພາບດຂີ ນຶ້ . 3

ພາກທີ 2 ທບທວນເອກະສານ ແລະ ຂອບເຂດແນວຄວາມຄດິ 2.1 ທບທວນເອກະສານ ແລະ ທິດສະດທີ ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງ ການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນໄີ້ ດນ້ າໍ ໃຊວ້ ທິ ີການຂອງຄອມພວິ ເຕວີ ເິ ຊນີ (Computer Vision) (Jean Ponce, 2012) ປະກອບດວ້ ຍຂະບວນການຮບັ ຮບູ ພາບ, ການວເິ ຄາະຮບູ ພາບ ແລະ ການເຂ້າໃຈຮບູ ພາບ ໂດຍ ທ່ວໄປແລວ້ ຂມໍ້ ນູ ທ່ ີໄດຈ້ າກການຮບັ ຮບູ ພາບຈະຖກືຼ ແປງເປນັ ຕວເລກ ຫືຼ ຂມໍ້ ນູ ແບບສນັ ຍາລກັ ເພ່ ຼືອໃຊ້ ວເິ ຄາະ ແລະ ເຂາ້ ໃຈຜາ່ ນແບບຈາໍ ລອງຕາ່ ງໆທ່ ີສາ້ ງຂນຶ້ ຈາກຄວາມຮທູ້ າງເລຂາຄະນດິ , ຟີຊກິ , ສະຖຕິ ິ ແລະ ກດຕາ່ ງໆ. ຄອມພິວເຕວີ ເິ ຊນີ ເຮັດວຽກຮຽນແບບການເບ່ ິງເຫັນ ແລະ ການຮບັ ຮຂູ້ ອງມະນດຸ ໂດຍຮບັ ຮູ້ ແລະ ຄວາມເຂາ້ ໃຈການເບ່ ງິ ເຫັນດວ້ ຍລະບບເອເລັກໂຕນກິ . ນອກຈາກນ,ີ້ ຄອມພວິ ເຕວີ ເິ ຊນີ ຍງັ ໄດຮ້ ບັ ການ ອະທິບາຍວາ່ ເປັນລະບບອດັ ຕະໂນມດັ ທ່ ີພດັ ທະນາການມາຈາກຂະບວນການທ່ ີຫາກຫາຍ. ປະມວນຜນພາບ (Image processing) (Rafael C.Gonzalez, 2002), (Ramesh Jain, 1995), (Jean Ponce, 2012) ຕາ່ ງໆ ເພ່ ຼອື ໃຫສ້ າມາດລະບຕຸ າໍ ແໜງ່ ສາໍ ລບັ ການໝາຍ ຈາກນນັ້ ກເໍ ຮດັ ການ ປະເມນີ ຜນຄາ່ ສເີ ທາພາຍໃນຊອ່ ງຕາ່ ງໆ. ຫງັ ຈາກນນັ້ , ປຽບທຽບຄາ່ ທ່ ີໄດ້ ເພ່ ືອຼ ໃຊໃ້ ນການພຈິ າລະນາ ການໝາຍ ເຊ່ ງິ ມຂີ ະບວນການປະມວນຜນພາບຕາ່ ງໆ ທ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງເຊ່ ັນ: ການຫາຂອບຂອງພາບ Edge detection (Rafael C.Gonzalez, 2002), ແລະ Hough transforms (Ramesh Jain, 1995), (Jean Ponce, 2012) ເປນັ ຕນ້ . 2.1.1 ຂໍມ້ ນູ ພຼື້ນຖານກຽ່ ວກບັ ການເລືຼອກຕງັ້ ການເລຼືອກຕງັ້ (ສະພາແຫງ່ ຊາດ, 2015) ຄືຼການທ່ ີສະມາຊກິ ທ່ ີມສີ ດິ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກ ຕງັ້ ໃຊສ້ ິດຂອງຕນເອງລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕວແທນ ເພ່ ຼອື ເຮັດໜາ້ ທ່ ີແທນຕວເອງໃນການບໍລິຫານ ແຕລ່ ະໆດບັ ເຊ່ ັນ: ການເລືຼອກຕງັ້ ສະມາຊກິ ສະພາແຫງ່ ຊາດ, ການເລຼືອກຕງັ້ ເລຂາຄະນະບໍລິຫານງານ ພກັ ກະຊວງ ແລະ ອ່ ືນຼ ໆ. ການເລືຼອກຕງັ້ ທ່ ີເປນັ ປະຊາທິປະໄຕນນັ້ ຕອ້ ງເປັນການເລອືຼ ກຕງັ້ ໂດຍເສລີກ່ຄໍ ຕືຼ ອ້ ງເປີດ ກວາ້ ງໃຫອ້ ດິ ສະຫະໃນການຕດັ ສິນໃຈໃນແບບຂອງຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ແລະ ຜອູ້ ອກສຽງ ແລະ ຕອ້ ງເປນັ ໄປດວ້ ຍຄວາມບໍລິສດຸ ແລະ ຍຕຸ ິທາໍ ບ່ ໍມກີ ານຊນີ້ າໍ ຫຼື ບງັ ຄບັ ໃຫເ້ ລືຼອກ. 4

2.1.2 ຄະນະກາໍ ມະການເລືຼອກຕງັ້ ຄະນະກາໍ ມະການເລຼອື ກຕງັ້ (ສະພາແຫງ່ ຊາດ, 2015) ແມນ່ ເປນັ ບກຸ ຄນ ຫຼື ຄະນະທ່ ີໄດ້ ຮບັ ຈາກການມອບໝາຍຈາກຜຊູ້ ນ້ີ າໍ ສງູ ສດຸ ແຕງ່ ຕງັ້ ໃຫເ້ ປນັ ຄະນະກາໍ ມະການເລອືຼ ກຕງັ້ ເຊ່ ງິ ຄະນະ ກາໍ ມະການເລືອຼ ກຕງັ້ ຈະມໜີ າ້ ທ່ ີກະກຽມຫີບປ່ອນບດັ , ອາ່ ນມາດຕະຖານເງ່ອືຼ ນໄຂຜທູ້ ່ ີມເີ ງ່ອຼື ນໄຂສາມາດ ລງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ , ພອ້ ມທງັ ອາ່ ນຊ່ ຜືຼ ທູ້ ່ ີລງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ , ຍາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກ ຕງັ້ , ອະທິບາຍຫກັ ການໃນການໝາຍໃສບ່ ດັ ເລືຼອກຕງັ້ ດວ້ ຍວທິ ີຕາ່ ງໆ, ດາໍ ເນນີ ການປ່ອນບດັ ເລຼືອກຕງັ້ , ຮບີ ໂຮມບດັ ເລຼອື ກຕງັ້ , ນບັ ຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ , ສະຫຸບ ແລະ ລາຍງານຜນການເລືອຼ ກຕງັ້ . 2.1.3 ການລງຄະແນນສຽງອເີ ລັກໂຕນກິ (e-Voting) ການລງຄະແນນອເີ ລັກໂຕນກິ “electronic voting / e-voting” (Tanchaweng Subin, 2020) ໝາຍເຖງິ ການລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ໂດຍຜາ່ ນອປຸ ະກອນເອເລັກໂຕນກິ ແບບຕາ່ ງໆເຊ່ ັນ: ການໃຊຕ້ ລູ້ ງຄະແນນແບບອດັ ຕະໂນມດັ “voting kiosks” ການໃຊລ້ ະບບອນີ ເຕີເນັດ, ການໃຊ້ ໂທລະສບັ ມຖືຼ ,ືຼ ໃຊອ້ ປຸ ະກອນທ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງກບັ ເອເລັກໂຕນກິ ເຂ້າຊວ່ ຍເປນັ ຕນ້ . ເພ່ ືອຼ ໃຫສ້ າມາດນບັ ຄະແນນໄດໄ້ ວ ແລະ ເປັນລະບບຫາຍຂນ້ຶ ຕະຫອດຮອດການປ້ອງກນັ ການນບັ ຄະແນນທ່ ີຜິດພາດ ແລະ ໃຊເ້ ວລາໃນການນບັ ໜອ້ ຍລງ. 2.1.4 ການປະມວນຜນຮບູ ພາບ (Image Processing) ການປະມວນຜນຮບູ ພາບ (Image Processing) (Rafael C.Gonzalez, 2002) ໝາຍເຖງິ ການນາໍ ພາບເຂ້າມາຄາໍ ນວນ ແລະ ປະມວນຜນດວ້ ຍຄອມພິວເຕີເພ່ ອືຼ ໃຫໄ້ ດຂ້ ໍມ້ ນູ ທ່ ີເຮາຕອ້ ງການ ຫຼື ໄດຂ້ ໍມ້ ນູ ທາງດາ້ ນຄນູ ນະພາບ ແລະ ປະລມິ ານ ໂດຍມຂີ ນັ້ ຕອນຫາກຫາຍຂນັ້ ຕອນທ່ ີສາໍ ຄນັ ເຊ່ ັນ: ການ ປບັ ໃຫຮ້ ບູ ພາບມຄີ ນູ ນະພາບຮບູ ທ່ ີດຂີ ນຶ້ , ການກາໍ ຈດັ ສນັ ຍານລບກວນຂອງພາບ, ການແບງ່ ສວ່ ນວດັ ຖທຸ ່ ີ ເຮາສນໃຈອອກມາຈາກພາບເພ່ ຼືອນາໍ ເອາພາບວດັ ຖທຸ ່ ີໄດໄ້ ປວເິ ຄາະຫາຂໍມ້ ນູ ດາ້ ນປະລມິ ານ ເຊ່ ັນ: ຂະ ໜາດຂອງຮບູ ພາບ ແລະ ທິດທາງການເຄ່ ອຼື ນໄຫວຂອງວດັ ຖໃຸ ນຮບູ ພາບ ຈາກນນັ້ ເຮາສາມາດນາໍ ຂໍມ້ ນູ ດາ້ ນປະລມິ ານເຫ່ ານໄີ້ ປວເິ ຄາະ ແລະ ສາ້ ງເປນັ ລະບບເພ່ ືຼອໃຫເ້ ປັນປະໂຫຍດໃນງານດາ້ ນອ່ ນຼື ໆເຊ່ ັນ: ດາ້ ນການແພດ, ດາ້ ນຮກັ ສາຄວາມປອດໄພ, ດາ້ ນອດຸ ສາຫະກາໍ ເປັນຕນ້ . ໃນການຈດັ ເກບັ ຂມໍ້ ນູ ຂອງຮບູ ພາບລງໃນໜວ່ ຍຄວາມຈາໍ ຂອງຄອມພວິ ເຕຈີ ະຕອ້ ງເຮັດການ ຈາໍ ລອງໜວ່ ຍຄວາມຈາໍ ໄວໃ້ ນຮບູ ພາບເປັນຕວປຽ່ ນ Matrix ຫືຼ Array ໂດຍຄາ່ ໃນແຕລ່ ະຊອ່ ງຂອງ Array ຈະບ່ງບອກຄນູ ລກັ ສະນະຂອງຈດຸ ພາບ (Pixel) ແລະ ແຕລ່ ະຕາໍ ແໜງ່ ຂອງຊອ່ ງ Array ຈະເປັນ ຕວກາໍ ນດຕາໍ ແໜງ່ ຈດຸ ພາບ. 5

2.1.5 ການຫາຂອບຂອງພາບ (Edge Detection) ການປະມວນຜນຮບູ ພາບເພ່ ືອຼ ໃຫໄ້ ດຂ້ ອບຂອງຮບູ ພາບພາຍໃນຮບູ ພາບນນັ້ ຈະເຮັດໃຫຮ້ ບູ ພາບດງ່ ັ ກາ່ ວເຫອືຼ ແຕໂ່ ຄງສາ້ ງເຊ່ ງິ ມປີ ະໂຫຍດເຮດັ ໃຫໂ້ ປຣແກຣມສາມາດນາໍ ຂໍມ້ ນູ ດງ່ ັ ກາ່ ວໄປປະມວນ ຜນໃນການຫາຄນູ ລກັ ສະນະຂອງຮບູ ພາບວດັ ຖນຸ ນັ້ ໄດຢ້ າ່ ງສະດວກ ແລະ ມປີ ະສດິ ທິພາບ ວທິ ີການປະມວນຜນຮບູ ພາບເພ່ ຼືອຫາຂອບຂອງຮບູ ພາບໂດຍທ່ວໄປໃຊຫ້ ກັ ການ ຄອນໂວລູ ເຊນີ (Convolution) ໂດຍນາໍ ພາບຮບູ ດງ່ ັ ກາ່ ວ ເຮດັ ການ Convolution ກບັ Mask ສາໍ ລບັ ການຫາຂອບ ຕາ່ ງໆ ເຊ່ ງິ ມຜີ ຄູ້ ນ້ ຄິດ Mask ຕາ່ ງໆ ຫາຍວທິ ີການເຊ່ ັນ: Sobel, Prewitt, Roberts (Rafael C.Gonzalez, 2002) ແລະ Canny (Ramesh Jain, 1995) ຕວຢາ່ ງ: Sobel Convolution Mask −1 0 1 121 ������������ = [−2 0 2] , ������������ = [ 0 0 0 ] −1 0 1 −1 −2 −1 ������������������������������ = (������ ∗ ������������) + (������ ∗ ������������) ໂດຍ GX ແລະ GY ຄຼື Mask ສາໍ ລບັ ຄາໍ ນວນຫາຂອບຂອງຮບູ ພາບໃນລວງແກນ X ແລະ Y ຕາມລາໍ ດບັ I Edge ຄຮືຼ ບູ ພາບຜນຮບັ ການຫາຂອບຂອງຮບູ ພາບດວ້ ຍ Mask ຂອງ Sobel * ຄກຼື ານ Convolution (ກ) (ຂ) (ຄ) (ງ) ຮບູ ພາບທີ 2.1 ຜນການປະມວນຜນຮບູ ພາບເພ່ ືອຼ ຫາຂອບຂອງຮບູ ພາບດວ້ ຍ Mask ແບບຕາ່ ງໆ ໃນຮບູ ພາບທີ 2.1: (ກ) ແມນ່ ຮບູ ພາບຕນ້ ສະບບັ , (ຂ) ແມນ່ ຜນໄດຮ້ ບັ ຈາກການຫາຂອບ ດວ້ ຍ Mask ຂອງຫກັ ການວທິ ີຂອງ Sobel, (ຄ) ແມນ່ ຜນໄດຮ້ ບັ ຈາກການຫາຂອບດວ້ ຍ Mask ຂອງ ຫກັ ການວທິ ີຂອງ Roberts ແລະ (ງ) ແມນ່ ຜນການຫາຂອບດວ້ ຍ Mask ຂອງຫກັ ການວທິ ີຂອງ Canny 6

2.1.6 ການຫາຂອບພາບໂດຍວທິ ີການ (Canny Edge Detect) ການຫາຂອບຂອງ Canny (Ramesh Jain, 1995) ຈະເພ່ ມີ ຄວາມສາມາດໃນການຫາຂອບ ຂອງຮບູ ພາບທ່ ີມລີ ກັ ສະນະແສງທ່ ີຄອ່ ຍໆປຽ່ ນແປງ (Shade) ເຮດັ ໃຫສ້ າມາດຫາຂອບຂອງພາບໄດຢ້ າ່ ງ ຄບຖວ້ ນ ໂດຍມຂີ ນັ້ ຕອນດງ່ ັ ນ:້ີ 1. ການກາໍ ຈດັ ຈດຸ ສທີ ່ ີບ່ ໍຕອ້ ງການ Noise ຂອງພາບ ໂດຍໃຊ້ Gaussian Filter 2. ການຫາຂອບຫກັ ໃນແນວຕງັ້ ແລະ ແນວນອນຂອງພາບ ໂດຍອາໄສວທິ ີການ Convolution ກບັ Mask ຂອງ Sobel (GX,GY) 3. ຫາທິດທາງຂອງຂອບ ຫຼື Gradient direction (θ) ������ = tan−1 〈������������〉 ������������ 4. ຈດັ ກມຸ່ ຂອງຂອບຕາມທິດທາງຂອງຂອບນນັ້ ໂດຍຫາກຄາ່ ສເີ ທາໃນທິດທາງນນັ້ ມຄີ າ່ ຢໃູ່ ນ ໄລຍະດຽວກນັ ປ່ຽນຄາ່ ເປັນ 0 ເພ່ ອຼື ເຮດັ ໃຫເ້ ປນັ ພາບພຼ້ືນຫງັ (ບ່ ໍແມນ່ ຂອບຂອງຮບູ ພາບ) 5. ໃຊຄ້ າ່ Hysteresis ໃນການຄາໍ ນວນເພ່ ືຼອເຊ່ ອືຼ ມຕ່ ໍ ແລະ ເພ່ ີມເສັ້ນຂອບຈາກຄາ່ ທ່ ີຄາໍ ນວນໄດ້ 2.1.7 Hough Transform ເປັນວທິ ີການທ່ ີນຍິ ມໃນການວເິ ຄາະຫາວດັ ຖພຸ າຍໃນຮບູ ພາບທ່ ີມຮີ ບູ ຊງເລຂາຄະນດິ (Parametric Shape) ທ່ ີສາມາດສາ້ ງຮບູ ເລຂາຄະນດິ ດວ້ ຍສມຜນເຊ່ ັນ: ວງມນ, ເສັ້ນຊ່ ືຼ ໂດຍການ ປະມວນຜນຫາຮບູ ຊງວດັ ຖດຸ ງ່ ັ ກາ່ ວພາຍໃນຮບູ ພາບດວ້ ຍ Hough Transform (Ramesh Jain, 1995), (Jean Ponce, 2012) ມຫີ າຍວທິ ີຄືຼ Hough Circle Transform ແລະ Hough Line Transform. 2.1.8 ການຫາເສັ້ນຊ່ ຼື ແລະ ມມູ ດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Line Transform ການຄາໍ ນວນຫາມມູ ເສັນ້ ຊ່ ພືຼ າຍໃນຮບູ ພາບໂດຍວທິ ີການ Hough Line Transform ໂດຍ ວທິ ີການສາ້ ງ Accumulator array (A) ຂອງ m, c ຈາກສມຜນເສັນ້ ຊ່ ືຼ (2) ແລວ້ ແຕມ້ ເສັ້ນໂດຍການ Sampling ຄາ່ m ຫືຼ c ຂອງທກຸ ຈດຸ ສດີ າໍ (X, Y) ພາຍໃນພາບ ເຊ່ ງິ ຕາໍ ແໜງ່ ທ່ ີມຄີ າ່ ສງູ ສດຸ ຂອງ A ຄຼື ຕາໍ ແໜງ່ ມມູ ເສັ້ນຊ່ ຕືຼ າ່ ງໆ ທ່ ີພບຈາກຮບູ ພາບທ່ ີນາໍ ມາວເິ ຄາະ ຈາກສມຜນເສັ້ນຊ່ ືຼ ������ = ������������ + ������ (1) ຫຼື ������ = ������ − ������������ (2) ຈາກສມຜນເສັ້ນຊ່ ດຼື ງ່ ັ ກາ່ ວຈະເກດີ ມບີ ນັ ຫາເມ່ອືຼ ເສັ້ນເປັນລວງຕງັ້ ເນ່ອືຼ ງຈາກຄາ່ m, b ຈະ ເພ່ ີມສງູ ຂນ້ຶ ຫາຍເຊ່ ງິ ສາມາດແກໄ້ ຂໄດໂ້ ດຍໃຊກ້ ານປະມວນຜນຈາກສມຜນຈາກຮບູ ແບບ polar ໄດ້ 7

ໂດຍ P ຄໄືຼ ລຍະທ່ ີສນັ້ ທ່ ີສດຸ ຈາກຈດຸ ອາ້ ງອງີ ຈນເຖງິ ຈດຸ ເທີງຂອງເສັ້ນ (x, y) ແລະ θ ເປັນມມູ ຂອງເສັນ້ ນນັ້ ກບັ ແກນ x ໂດຍມຫີ ກັ ການເຮັດວຽກຄຼືກບັ ການໃຊສ້ ມຜນທ່ ີ (2) ໂດຍເຮາສາມາດຫາຄາ່ p ໄດ້ ຈາກການ sampling ຄາ່ θ ສມຜນໃນຮບູ ແບບ polar ������ = ������ ∙ cos θ + ������ ∙ sin ������ (3) ຮບູ ພາບທີ 2.2 ສມຜນເສັ້ນຊ່ ໃືຼ ນຮບູ ແບບ (Polar form) ທ່ ີຮບູ ພາບທີ 2.2: L ຄລືຼ ວງເສັ້ນຂອງຈດຸ ຕາ່ ງໆ ພາຍໃນຮບູ ພາບ, n ຄເຼື ວັກເຕີໜວ່ ຍ (Unit Vector) ຂອງລວງເສັ້ນ L ກບັ ຈດຸ ອາ້ ງອງີ ແລະ P(x, y) ຄຈືຼ ດຸ ຕາ່ ງໆ ທ່ ີຢໃູ່ ນລວງເສັນ້ L ໃນຮບູ ພາບ (ກ) (ຂ) (ຄ) ຮບູ ພາບທີ 2.3 ການຫາເສັ້ນຊ່ ດຼື ວ້ ຍວທິ ີການ Hough Line Transform ຈາກຮບູ ພາບທີ 2.3: (ກ) ແມນ່ ຮບູ ພາບຕນ້ ສະບບັ ທ່ ີປະກອບດວ້ ຍເສັ້ນຊ່ ຕືຼ າ່ ງໆ, (ຂ) ແມນ່ ຮບູ ພາບສະແດງ Accumulator array ຂອງ parametric space (p, θ) ໂດຍຈດຸ ທ່ ີມຄີ າ່ ສງູ (ຈດຸ ສຂີ າວ) ເຊ່ ງິ ສະແດງເຖງິ ມມູ ແລະ ຕາໍ ແໜງ່ ຂອງເສັ້ນຕາ່ ງໆທ່ ີພບພາຍໃນຮບູ ພາບ, (ຄ) ແມນ່ ສະແດງພາບເສັ້ນ ຊ່ ທືຼ ່ ີສາ້ ງຈາກ Accumulator array. 2.1.9 ການຫາວງມນດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Circle Transform ການຄາໍ ນວນຫາຕາໍ ແໜງ່ ວງມນໃນຮບູ ພາບດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Circle Transform ມີ ຫກັ ການຄືກຼ ນັ ກບັ Hough Line Transform ເຊ່ ງິ ເຮດັ ໃຫກ້ ານສາ້ ງ Accumulator array (A) ຂອງລດັ 8

ສະໝີທ່ ີຕອ້ ງການຫາ (r) ແລວ້ ເຮັດການແຕມ້ ວງມນໃນ A ດວ້ ຍລດັ ສະໝີ r ຂອງທກຸ ຈດຸ ສີດາໍ (X, Y) ພາຍໃນຮບູ ພາບ ເຊ່ ງິ ຕາໍ ແໜງ່ ທ່ ີມຄີ າ່ vote ສງູ ຂອງ A ຄຕຼື າໍ ແໜງ່ ທ່ ີພບວງມນລດັ ສະໝີດງ່ ັ ກາ່ ວ ຈາກສມຜນ (������ − ������)2 + (������ − ������)2 = ������2 (4) ແລະ ������ = ������ + ������ ∙ cos ������, ������ = ������ + ������ ∙ sin ������ (5) ຮບູ ພາບທີ 2.4 ການຫາວງມນດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Circle Transform ໃນຮບູ ພາບທີ 2.4: (ເບຼ້ືອງຊາ້ ຍ) ເປັນຮບູ ພາບທ່ ີຕອ້ ງການຫາວງມນລດັ ສະໝີ R ເຊ່ ງິ ມຈີ ດຸ ຢູ່ 3 ຈດຸ , (ເບອຼ້ື ງຂວາ) ແຕມ້ ວງມນລດັ ສະໝີ R ໃນ Parametric space (accumulator array) ໂດຍຈດຸ ທ່ ີຕດັ ກນັ ຫາຍທ່ ີສດຸ ຄຼືຈດຸ ທ່ ີມຄີ າ່ vote ສງູ ສດຸ ເຊ່ ງິ ເປັນຈດຸ ສນູ ກາງຂອງຄາໍ ຕອບ. (ກ) (ຂ) (ຄ) ຮບູ ພາບທີ 2.5 ການຫາວງມນດວ້ ຍວທິ ີການ Hough Circle Transform ດງ່ ັ ໃນຮບູ ພາບທີ 2.5: (ກ) ແມນ່ ສະແດງຈດຸ ຕາ່ ງໆພາຍໃນຮບູ ພາບ, (ຂ) ແມນ່ ຮບູ ສະແດງ Accumulate array (r, θ) ແລະ (ຄ) ແມນ່ ສະແດງຮບູ ວງມນ ແລະ ຈດຸ ສນູ ກາງທ່ ີກວດພບ. 9

2.1.10 ວທິ ີການປະເມນີ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Evaluated Model) Confusion Matrix (Soumik, 2020) ເຊ່ ງິ ໃຊໃ້ ນການປະເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງ Model ໃນການວເິ ຄາະຈາໍ ແນກຄນຸ ລກັ ສະນະຂອງເຄ່ ອືຼ ງໝາຍໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກໂດຍທ່ວໄປຈະມຕີ ວ ວດັ ໃນງານວໄິ ຈທ່ ີນຍິ ມໃຊສ້ າໍ ລບັ ຈາໍ ແນກກມຸ່ ຂມໍ້ ນູ ດວ້ ຍ 4 ວທີ ີການດງ່ ັ ສດູ ວທິ ີຄດິ ໄລດ່ ງ່ ັ ລມຸ່ ນ:ີ້ ຮບູ ພາບທີ 2.6 ການປະເມນີ Model ແບບ Confusion Matrix ດງ່ ັ ໃນຮບູ ພາບທີ 2.6: -True Positive (TP) ແມນ່ ສ່ ງິ ທ່ ີກາໍ ນດຄາ່ “ເປັນຈງິ ” ແລວ້ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງຄາດຄະເນ (Predict) ມຄີ າ່ “ເປັນຈງິ ”. -True Negative (TN) ແມນ່ ສ່ ງິ ທ່ ີກາໍ ນດຄາ່ “ບ່ ໍເປັນຈງິ ” ແລວ້ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງຄາດຄະເນ (Predict) ມຄີ າ່ “ບ່ ໍເປັນຈງິ ”. - False Positive (FP) ແມນ່ ສ່ ງິ ທ່ ີກາໍ ນດຄາ່ “ເປັນຈງິ ” ແລວ້ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງຄາດຄະເນ (Predict) ມຄີ າ່ “ບ່ ໍເປນັ ຈງິ ”. - False Negative (FN) ແມນ່ ສ່ ງິ ທ່ ີກາໍ ນດຄາ່ “ບ່ ໍເປນັ ຈງິ ” ແລວ້ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງຄາດຄະເນ (Predict) ມຄີ າ່ “ເປັນຈງິ ”. 1). Precision ເປັນການວດັ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງຂມໍ້ ນູ ໂດຍການພິຈາລະນາຕາມແຕລ່ ະຊນັ້ ������������������������������������������������������ = ������������ (1) ������������+������������ 2). Recall ເປັນການວດັ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງໂດຍການພຈິ າລະນາຕາມແຕ່ ລະຊນັ້ ������������ ������������������������������������ = ������������ + ������������ (2) 10

3). Accuracy ເປັນການວດັ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງໂດຍການພິຈາລະນາລວມ ທກຸ ໆຊນັ້ ������������ + ������������ ������������������������������������������������ = ������������ + ������������ + ������������ + ������������ (3) 4). F1-Score ເປນັ ຄາ່ ສະເລຍ່ ແບບ Harmonic mean ລະຫວາ່ ງຄາ່ ຂອງ Precision ແລະ Recall ເພ່ ອືຼ ເປັນ Single metric ໃຊວ້ ດັ ຄວາມສາມາດຂອງ Model ������������������������������������������������������ ∗ ������������������������������������ ������1 = 2 ∗ ������������������������������������������������������ + ������������������������������������ (4) 2.1.11 ວງຈອນການພດັ ທະນາລະບບ Software Development Life Cycle (SDLC) ວງຈອນການພດັ ທະນາລະບບ (SDLC) ໝາຍເຖງິ ການດາໍ ເນນີ ຕາມຂນັ້ ຕອນ ຫືຼ ຂະບວນ ການຕາ່ ງໆທ່ ີໄດກ້ າໍ ນດເອາໄວໃ້ ນແຜນພດັ ທະນາລະບບ ເພ່ ືຼອສາ້ ງລະບບງານຄອມພິວເຕີໃຫເ້ ຮດັ ວຽກ ເປັນໄປຕາມທ່ ີກາໍ ນດ ຫຼື ເປນັ ການພດັ ທະນາເພ່ ືອຼ ແກໄ້ ຂບນັ ຫາ ແລະ ຫາຄາໍ ຕອບສະໜອງຄວາມ ຕອ້ ງການຂອງຜໃູ້ ຊໄ້ ດ້ ເຊ່ ງິ ພາຍໃນວງຈອນຈະແບງ່ ຂະບວນການພດັ ທະນາອອກເປນັ 6 ຂນັ້ ຕອນ (Wikipedia, 2022) ດງ່ ັ ນ:ີ້ 1). ດາ້ ນການວາງແຜນ (Planning Phase) ໝາຍເຖງິ ການສກຶ ສາເອກະສານບດຄວາມ ແລະ ງານວໄິ ຈທ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງພອ້ ມທງັ ຄວາມຕອ້ ງການຈາກຜທູ້ ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງ ເພ່ ຼືອນາໍ ມາເປັນແນວທາງໃນ ການກາໍ ນດຂອບເຂດຂອງປະເດັນບນັ ຫາ ແລະ ສກຶ ສາອງປະກອບຂອງລະບບ. 2). ດາ້ ນການວເິ ຄາະ (Analysis Phase) ໝາຍເຖງິ ການນາໍ ຂໍມ້ ນູ ທ່ ີໄດຈ້ າກຂນັ້ ຕອນທີ 1 ມາ ເປນັ ແນວທາງໃນການວເິ ຄາະ ໂດຍການລວບລວມ ແລະ ວເິ ຄາະລາຍລະອຽດຂອງຂໍມ້ ນູ , ພດັ ທະນາ ເປັນແບບຈາໍ ລອງມຫີ ກັ ການຫາເຫດຜນ (Logical Model) ເພ່ ືອຼ ນາໍ ມາເປັນຕວແບບໃນການກາໍ ນດອງ ປະກອບຂອງແອບພລີເຄຊນັ ລວມເຖງິ ການວເິ ຄາະທາງດາ້ ນ Hardware ແລະ Software ທ່ ີຈະນາໍ ມາ ເປັນເຄ່ ອືຼ ງມພືຼ ດັ ທະນາອກີ ດວ້ ຍ. 3). ດາ້ ນການອອກແບບ (Design Phase) ໝາຍເຖງິ ການນາໍ ຂໍມ້ ນູ ທ່ ີໄດຈ້ າກຂນັ້ ຕອນທີ 2 ມາເປນັ ແນວທາງໃນການອອກແບບລະບບໃນເບ້ຼຶືອງຂອງຜໃູ້ ຊວ້ ຽກ ແລະ ເບ້ືຼອງຂອງຖານຂໍມ້ ນູ . 4). ພດັ ທະນາ (Implementation Phase) ໝາຍເຖງິ ການພດັ ທະນາລະບບຕາມທ່ ີໄດວ້ ເິ ຄາະ ແລະ ອອກແບບໄວຈ້ າກຂນັ້ ຕອນທີ 3. 5). ການເຊ່ ອຼື ມໂຍງ ແລະ ການທດສອບ (Testing and Integration) ໝາຍເຖງິ ນາໍ ເອາ ລະບບທ່ ີພດັ ທະນາແລວ້ ຂນຶ້ ມານາໍ ສະເໜີຕ່ ໍຜຊູ້ ຽ່ ວຊານດາ້ ນການໃຊວ້ ຽກງານເພ່ ຼືອສອບຖາມຄວາມຄດິ 11

ເຫັນທ່ ີມຕີ ່ ໍລະບບ ແລະ ເຮັດການຕິດຕງັ້ ລະບບເພ່ ຼືອໃຫກ້ ມຸ່ ຄນຕວຢາ່ ງທ່ ີຄດັ ເລືອຼ ກນາໍ ໃຊເ້ ພ່ ອືຼ ສອບຖາມ ຄວາມເພ່ ີງພໍໃຈທ່ ີມຕີ ່ ໍການໃຊວ້ ຽກລະບບ. 6). ບາໍ ລງຸ ຮກັ ສາ (Maintenance) ໝາຍເຖງິ ການປບັ ປງຸ ແກໄ້ ຂຂຜໍ້ ິດພາດຂອງລະບບທ່ ີ ເກດີ ຂນຶ້ ຫງັ ຈາກການທດລອງນາໍ ໃຊ.້ 2.1.12 ພາສາທ່ ີໃຊສ້ າໍ ລບັ ການພດັ ທະນາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ ແລະ ກວດສອບເຄ່ ືຼອງໝາຍ ພາສາຄອມພິວເຕີທ່ ີໃຊສ້ າໍ ລບັ ການພດັ ທະນາແມແ່ ບບ (Model) ແລະ ລະບບການກວດ ສອບການໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ໃນແຕລ່ ະວທິ ີແມນ່ ນາໍ ໃຊພ້ າສາດງ່ ັ ນ:ີ້ 1). ພາສາ Python ເຊ່ ງິ ໃຊເ້ ປັນພາສາຫກັ ສາໍ ລບັ ການວເິ ຄາະຫາຄນຸ ລກັ ສະນະຂອງຂໍມ້ ນູ ເພ່ ອືຼ ພດັ ທະນາເປັນແມແ່ ບບ (Model) ແລະ ພດັ ທະນາລະບບກວດສອບການໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງ ເລອຼື ກຕງັ້ ເຊ່ ງິ ພາສາ Python ເປັນພາສາຄອມພິວເຕີລະດບັ ສງູ ແລະ ເປັນ Software Open Source ເຊ່ ງິ ໄດມ້ ກີ ານນາໍ ໃຊໃ້ ນປີ 1989 ແລະ ພດັ ທະນາຂນ້ຶ ໂດຍ (Guido Van Rossum) ເຊ່ ງິ ເປນັ ນກັ ຂຽນໂປຣ ແກຣມຊາວ Netherland ພາສາ Python ເປັນພາສາທ່ ີໄດຮ້ ບັ ຄວາມນຍິ ມສງູ ຈາກຄນທ່ວໂລກ ແລະ ມີ ກມຸ່ ຜໃູ້ ຊຈ້ າໍ ນວນຫາຍທ່ ີຈະໃຫຄ້ ວາມຊວ່ ຍເຫືອຼ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມຕາ່ ງໆຈາກຜໃູ້ ຊໄ້ ດ.້ ນອກຈາກນນັ້ , ພາສາ Python ຍງັ ໄດນ້ າໍ ໃຊເ້ ຂາ້ ໃນການພດັ ທະນາລະບບຕາ່ ງໆເຊ່ ັນ: Google, Big Yahoo, Wikipedia, Amazon, Youtube. 2). ພາສາ HTML, CSS, jQuery ເປັນພາສາສາໍ ລບັ ການພດັ ທະນາໜາ້ Graphic User Interface (GUI) ເພ່ ຼືອໃຫງ້ າ່ ຍຕ່ ໍການນາໍ ໃຊຂ້ ອງຜໃູ້ ຊ້ (User) ເຊ່ ງິ ເປນັ ຕວຮບັ ຂໍມ້ ນູ ທ່ ີໄດຈ້ າກການ ວເິ ຄາະຂອງພາສາ Python ແລວ້ ສ່ງໄປສະແດງຜນໃຫຜ້ ໃູ້ ຊ.້ 3). ພາສາ SQL ເປັນພາສາທ່ ີໃຊສ້ າໍ ລບັ ການຈດັ ການຂໍມ້ ນູ ໃນຖານຂໍມ້ ນູ ເຊ່ ງິ ສາມາດໃຊໄ້ ດ້ ກບັ ລະບບຖານຂໍມ້ ນູ ໃດກ່ໄໍ ດໂ້ ດຍບ່ ໍໄດຢ້ ຶດຕິດກບັ ຖານຂໍມ້ ນູ ໃດເປນັ ຫກັ . ນອກຈາກນ,ີ້ ພາສາ SQL ຍງັ ເປນັ ພາສາທ່ ີເຂາ້ ໃຈງາ່ ຍ ແລະ ບ່ ໍຊບັ ຊອ້ ນ ແລະ ຍງັ ສາມາດເຮດັ ວຽກແບບຊບັ ຊອ້ ນໄດອ້ ກີ ດວ້ ຍ. ດງ່ ັ ນນັ້ , ພາສາ SQL ຈ່ງຶ ເປນັ ພາສາທ່ ີນຍິ ມໃຊກ້ ນັ ຫາຍສາໍ ລບັ ເປັນຄາໍ ສງ່ ັ ຈດັ ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ໃນຖານຂມໍ້ ນູ . 2.2 ທບທວນບດຄນ້ ຄວາ້ ວທິ ະຍາສາດທ່ ີກຽ່ ວຂອ້ ງ ຕະຫອດໄລຍະຜາ່ ນມາຫາຍສບິ ປີໄດມ້ ນີ ກັ ຄນ້ ຄວາ້ ແລະ ນກັ ວຊິ າການທ່ ີສນໃຈໃນການສກຶ ສາ ການປະມວນຜນຮບູ ພາບ, ການຮຽນຮດູ້ ວ້ ຍຄອມພວິ ເຕີ ແລະ ອ່ ນືຼ ໆ ເຊ່ ງິ ໄດຮ້ ບັ ການເຜຍີ ແຜອ່ ອກສູ່ ສງັ ຄມ. ໃນນນັ້ ກດິ ຕິວນັ ນ່ມີ ເກດີ ຜນ (ນ່ມີ ເກດີ ຜນ, 2006) ໄດຄ້ ນ້ ຄວາ້ ວໄິ ຈ ກຽ່ ວກບັ ການກວດ ເອກະສານແບບຕວເລືຼອກດວ້ ຍການປະມວນຜນພາບ (Multiple Choice Papers Processing Using 12

Image Processing) ຈດຸ ປະສງງານວໄິ ຈແມນ່ ອອກແບບ ແລະ ພດັ ທະນາໂປຣແກຣມສາໍ ລບັ ກວດ, ປະມວນຜນເອກະສານແບບຕວເລອຼື ກດວ້ ຍວທິ ີການປະມວນຜນ ໂດຍນາໍ ໃຊ້ ວທິ ີການ Hough Transform ຜນການວໄິ ຈປະກດວາ່ ການປະມວນຮບູ ພາບໂປຣແກຣມສາມາດເຮດັ ວຽກໄດຖ້ ກຼື ຕອ້ ງທ່ ີສດຸ ກບັ ເອກະສານຮບູ ແບບຂາວດາໍ ທ່ ີຄວາມລະອຽດ 300dpi ໂດຍທ່ ີຄວາມລະອຽດ 150 dpi ມຄີ ວາມ ຖກືຼ ຕອ້ ງ 99% ແລະ ທ່ ີຄວາມລະອຽດ 240 dpi ມຄີ ວາມຖກືຼ ຕອ້ ງ 99.5%. ແຄດທິຍາ ສດຸ ຈດິ ຈນູ (Souchitchoun, 2012) ຍງັ ໄດສ້ ກຶ ສາ Algorithm ກຽ່ ວກບັ Hough Transform ເພ່ ຼືອໃຊເ້ ຂ້າໃນການພດັ ທະນາລະບບກວດຫວບດສອບເສັງແບບປລາໄນແບບເອາສໍໝາຍ ໃນລະບບປະຕິບດັ ການແອນດອຍ ກະດາດຄາໍ ຕອບທ່ ີໃຊໄ້ ດກ້ ບັ ລະບບນີ້ ຈະຕອ້ ງມພີ ນື້ຼ ທ່ ີຂອງຄາໍ ຕອບ ແລະ ການລະບລຸ ະຫດັ ນກັ ຮຽນໂດຍໃຊ້ ອນັ ກລໍ ດິ ທືຼມ Hough Circle Transform ແລວ້ ຫາວງມນທ່ ີຖກືຼ ນກັ ຮຽນໝາຍໂດຍວທິ ີຫາຂອບສ່ ີຫຽມອອ້ ມຮອບວງມນແລວ້ ນບັ ຈດຸ ດາໍ ຖາ້ ວາ່ ຈາໍ ນວນຈດຸ ມຫີ າຍກວາ່ ຄາ່ ທ່ ີຕງັ້ ໄວ້ ສະແດງວາ່ ວງມນນນັ້ ຖກຼື ໝາຍ ຈາກການທດລອງດວ້ ຍກະດາດ 2 ຮບູ ແບບ ໂດຍການກວດ ຂໍສ້ ອບທງັ ໝດ 1800 ຂໍ້ ຈາໍ ນວນ 3 ຄງັ້ ໄດຄ້ ວາມຖກືຼ ຕອ້ ງສະເລຍ່ 94.77 % ແລະ ລະບລຸ ະຫດັ ນກັ ຮຽນທງັ ໝດ 90 ຄນ ເຊ່ ງິ ມລີ ະຫດັ ນກັ ຮຽນ 360 ຕວຈາໍ ນວນ 3 ຄງັ້ ໄດຄ້ ວາມຖກຼື ຕອ້ ງສະເລຍ່ 92.87 % ນອກນນັ້ , ວນັ ເພນ ພລິ ິສອນ (Plisorn, 2014) ໄດຄ້ ນ້ ຄວາ້ ກຽ່ ວກບັ ການກວດຂໍສ້ ອບແບບປລາໄນ ດວ້ ຍປດັ ໄຈສີ ແລະ ຄວາມໜາແໜນ້ ທ່ ີຕາ່ ງກນັ ໂດຍໃຊວ້ ທິ ີການປະມວນຜນພາບສາໍ ລບັ ການກວດ ສອບຫາຄວາມແຕກຕາ່ ງລະຫວາ່ ງ ຮບູ ພາບເຈຍ້ ຄາໍ ຕອບທ່ ີໄດຜ້ າ່ ນການໝາຍເພ່ ືຼອນາໍ ມາກວດສອບ ແລະ ຮບູ ພາບເຈຍ້ ສະເລຍ່ ຄາໍ ຕອບໃນແຕລ່ ະຕາໍ ແໜງ່ ທ່ ີຖກຼື ກາໍ ນດໄວ້ ໃຫເ້ ປັນຈດຸ ສນໃຈຂອງພາບ (ROI: Region of Interested) ພອ້ ມທງັ ສະຫຸບຜນການວເິ ຄາະຕາມຟງັ ຊນັ ທ່ ີກາໍ ນດອງີ ຕາມການກວດ ສອບປະສດິ ທິພາບດາ້ ນຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງຮບູ ພາບການກວດສອບແບບປລາໄນນໃ້ີ ຊກ້ ະດາດຄາໍ ຕອບ ປລາໄນຂອງມະຫາວທິ ະຍາໄລເຕັກໂນໂລຊລີ າຊະມງຄນສວຸ ນັ ນະພມູ ຈາໍ ນວນຕວເລືອຼ ກ 5 ຕວເລືຼອກ 150 ຂຕໍ້ ່ ໍແຜນ່ ແລະ ເຮັດການກວດສອບກບັ ກະດາດຄາໍ ຕອບຕວຢ່າງ ລວມ 720 ແຜນ່ ແບງ່ ອອກເປັນ ການເຮັດຂໍສ້ ອບດວ້ ຍສໍດາໍ 2B, ປາກກາສີນາໍ້ ເງນິ , ປາກກາສດີ າໍ ແລະ ປາກກາສແີ ດງ ຜນການກວດ ສອບສະຫຸບໄດວ້ າ່ ຮບູ ແບບການກວດສອບແບບປກກະຕຂິ ອງການເຮດັ ຂໍສ້ ອບແບບປລາໄນນມີ້ ປີ ະສິດທິ ພາບດາ້ ນຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງສະເລຍ່ 92.47% ແລະ ການກວດສອບແບບຊາໍ້ ຊອ້ ນມປີ ະສດິ ທິພາບດາ້ ນ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງສະເລຍ່ 88.89% ຈ່ງຶ ສາມາດໃຊເ້ ປັນຫກັ ການໃນການກວດສອບການເຮັດຂໍສ້ ອບ ແບບປລາໄນໄດ້ ສວ່ ນສທີ ່ ີເໝາະສມກບັ ຂນັ້ ຕອນນີ້ ຄຼືປາກກາສດີ າໍ ແລະ ປາກກາສແີ ດງຊ່ ງຶ ມຄີ ວາມ ຖກຼື ຕອ້ ງ ແລະ ປະສິດທິພາບສງູ . 13

ຂະນບ ທອງຄາໍ (Khanob, 2001) ໄດນ້ າໍ ສະເໜີລະບບການອາ່ ນເຄ່ ອຼື ງໝາຍສາໍ ລບັ ການກວດຂໍ້ ສອບ ແລະ ແບບສອບຖາມແບບປລາໄນດວ້ ຍເຄ່ ອືຼ ງໄມໂຄຄອມພວິ ເຕີ ໂດຍໃຊກ້ ານປະມວນຜນພາບດິ ຈຕິ ອ໋ ນມາແທນວທິ ີການແບບທາໍ ມະດາທ່ ີຕອ້ ງໃຊກ້ ະດາດຄາໍ ຕອບ ແລະ ອປຸ ະກອນການກວດທ່ ີອອກ ແບບມາໂດຍສະເພາະລະບບທ່ ີພດັ ທະນາຂນຶ້ ນ້ີ ຈະໃຊເ້ ຄ່ ຼອື ງສະແກນພາບຮບັ ພາບກະດາດຄາໍ ຕອບ ແລະ ແປງເປັນສນັ ຍານຂໍມ້ ນູ ດຈິ ຕິ ອ໋ ນ ໂດຍໃຊວ້ ທິ ີການກາໍ ນດຂອບຂມໍ້ ນູ ສາໍ ລບັ ການປະມວນຜນ, ດວ້ ຍ ການລາກຂອບໄປຄວບຄມຸ ພ້ນຼື ທ່ ີຂອງຕວເລຼືອກທ່ ີຖກືຼ ໝາຍໄວ້ ຜໃູ້ ຊສ້ າມາດກາໍ ນດຮບູ ແບບກະດາດຄາໍ ຕອບໄດຢ້ າ່ ງມອີ ດິ ສະຫະ, ສາມາດປະເມນີ ຄາໍ ຕອບທ່ ີຖກືຼ ເລຼືອກຈາກການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ ຫຼື ໝາຍ ຖກືຼ ແລະ ມຄີ ວາມຖກຼື ຕອ້ ງໃນການວໄິ ຈການໝາຍຈາກປາກກາ ຫຼື ສໍດາໍ ໃນກະດາດຄາໍ ຕອບໄດ,້ ຈາກ ຜນການວໄິ ຈທ່ ີໄດກ້ ວດຂໍສ້ ອບ ແລະ ແບບສອບຖາມໃນກະດາດຄາໍ ຕອບຈາໍ ນວນ 179 ຊຸດ ແລະ ໃນ ແບບສອບຖາມຈາໍ ນວນ 20 ຊຸດ ພບວາ່ ລະບບສາມາດຕອບຂໍສ້ ອບ ແລະ ແບບສອບຖາມໄດຢ້ າ່ ງ ຖກືຼ ຕອ້ ງ ແລະ ການທດສອບຄວາມໄວໃນການກວດຂສໍ້ ອບລະຫວາ່ ງໂປຣແກຣມ ແລະ ມະນດຸ ດວ້ ຍ ການຄາໍ ນວນຄວາມໄວຈາກເວລາໃນການປະມວນຜນຕວຈງິ ທ່ ີໃຊໃ້ ນການກວດຂສໍ້ ອບເທ່ ານນັ້ ໂດຍ ບ່ ໍລວມທງັ ເວລາທ່ ີໃຊໃ້ ນການເອາພາບເຂ້າສລູ່ ະບບຄອມພວິ ເຕີ ເຫັນວາ່ ໂປຣແກຣມສາມາດປະມວນຜນ ໄດໄ້ ວກວາ່ ມະນດຸ 4 ເທ່ າ. 14

ພາກທີ 3 ວທິ ີການສກຶ ສາ 3.1 ການອອກແບບການສກຶ ສາ 3.1.1 ການກາໍ ນດເນອຼື້ ໃນ ການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນ້ີ ໄດສ້ ຶກສາເຕັກນກິ ວທິ ີການສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງການກວດສອບເຄ່ ອຼື ງ ໝາຍດວ້ ຍການປະມວນຜນພາບໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ເຊ່ ງິ ຂນັ້ ຕອນການສກຶ ສາ, ຄນ້ ຄວາ້ ໄດ້ ແບງ່ ອອກເປນັ 6 ຂນັ້ ຕອນຄ:ຼື 1. ອອກແບບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ແລະ ເກບັ ກາໍ ຂມໍ້ ນູ ; 2. ສກຶ ສາເຕັກນກິ Hough Circle Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື () ຫຼື ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນ ວງມນ ແລະ ເຕັກນກິ Hough Line Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ຼືອງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—); 3. ສາ້ ງແມແ່ ບບ ຈາໍ ລອງ Hough Circle Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍຖກືຼ () ຫຼື ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນ ວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼອື ກຕງັ້ ແລະ Hough Line Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍ ເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼອື ກຕງັ້ ; 4. ນາໍ ເອາບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທດລອງກວດ ສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງັ້ ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃນແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ ; 5. ປະເມນີ ປະສດິ ທິພາບຄວາມ ຖກືຼ ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງແຕລ່ ະວທິ ີ; 6. ນາໍ ເອາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງທ່ ີດທີ ່ ີສດຸ ໄປພດັ ທະນາເຂາ້ ໃນ ລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ . ດງ່ ັ ສະແດງໃນຮບູ ພາບທີ 3.1. 1. ອອກແບບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ແລະ ເກັບກາໍ ຂໍມ້ ນູ 2. ສກຶ ສາເຕກັ ນິກ Hough Circle Transform  ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ (✓ ໃນວງມນ ແລະ ເຕັກນິກ Hough Line Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສນ້ັ ຊ່ ືຼ — 3. ສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Hough Circle Transform 4. ນາໍ ເອາບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງ້ັ ທດລອງກວດ ສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ (✓) ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື (✓  ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ້ລູ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງ້ັ ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສນັ້ ຊ່ ືຼ — ໃນແຖວຊ່ ືຼຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼອື ກຕງັ ້ ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼອື ກຕງັ້ ແລະ Hough Line Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສນ້ັ ຊ່ ືຼ — ໃນແຖວຊ່ ືຜຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ ້ 5. ປະເມນີ ປະສດິ ທິພາບຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ 6. ນາໍ ເອາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງທ່ ດີ ີທ່ ສີ ດຸ ໄປພດັ ທະນາເຂ້າໃນ ແຕລ່ ະວິທີ ລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ຮບູ ພາບທີ 3.1 ຂນັ້ ຕອນການຄນ້ ຄວາ້ 15

3.1.2 ການຄດັ ເລຼອື ກພຼື້ນທ່ ີ ສະຖານທ່ ີສາໍ ລບັ ການສຶກສາ, ຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນແ້ີ ມນ່ ໄດເ້ ລຼອື ກປະຕບິ ດັ ຢູ່ ຂອບເຂດ ກະຊວງ ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ການສ່ ສຼື ານ ແລະ ວທິ ະຍາໄລສອນພິທກັ ລາວ. 3.1.3 ໄລຍະເວລາການສກຶ ສາ ການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນ,້ີ ໃຊເ້ ວລາ 10 ເດອຼື ນ, ເຊ່ ງິ ໄດດ້ າໍ ເນນີ ເປນັ 2 ໄລຍະຄ:ືຼ ໄລຍະທີ 1 ໃຊເ້ ວລາ 6 ເດອຼື ນ: ສກຶ ສາຫກັ ການພຼື້ນຖານການເລືອຼ ກຕງັ້ , ທິດສະດທີ ່ ີ ກຽ່ ວຂອ້ ງ, ບດຄນ້ ຄວາ້ ທ່ ີຕາ່ ງໆ, ການສາ້ ງແບບຈາໍ ລອງ, ທດສອບ ແລະ ປຽບທຽບຜນການທດລອງ. ໄລຍະທີ 2 ໃຊເ້ ວລາ 4 ເດອືຼ ນ: ນາໍ ເອາແບບຈາໍ ລອງທ່ ີໄດພ້ ດັ ທະນາເຂ້າກບັ ລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ . 3.2 ປະຊາກອນການສກຶ ສາ 3.2.1 ຄດັ ເລືຼອກປະຊາກອນ ປະຊາກອນທ່ ີນາໍ ໃຊໃ້ ນການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນ້ີ ແມນ່ ຂໍມ້ ນູ ການໝາຍເຄ່ ຼືອງໝາຍຖກຼື (✓), ເຄ່ ອືຼ ງ ໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ລງໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ຂອງພະນກັ ງານພາຍ ໃນກມເຕັກໂນໂລຊດີ ຈິ ຕິ ອ໋ ນ, ກະຊວງ ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ການສ່ ສຼື ານ ແລະ ນກັ ສຶກສາວທິ ະຍາໄລ ສອນພິທກັ ລາວ ພາກວຊິ າການພດັ ທະນາໂປຣແກຣມເມີ ປີທີ 3 ສກຮຽນ 2020-2021. 3.2.2 ກາໍ ນດກມຸ່ ຕວຢາ່ ງຂອງປະຊາກອນ ການກາໍ ນດຈາໍ ນວນຕວຢາ່ ງໃນການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນີ້ ແມນ່ ກາໍ ນດເອາຂມໍ້ ນູ ການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງ ໝາຍຖກືຼ (✓), ເຄ່ ຼືອງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ລງໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກ ຕງັ້ . ຈາໍ ນວນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທງັ ໝດ 180 ບດັ ເຊ່ ງິ ແບງ່ ການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື (✓) ຈາໍ ນວນ 60 ບດັ , ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ຈາໍ ນວນ 60 ບດັ ແລະ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ຈາໍ ນວນ 60 ບດັ . 3.3 ຂມໍ້ ນູ ການສກຶ ສາ 3.3.1 ບນັ ດາຂໍມ້ ນູ ການສກຶ ສາ ຂມໍ້ ນູ ການສກຶ ສາໄດນ້ າໍ ມາໃຊເ້ ຂາ້ ໃນການຄນ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ນີ້ ເປນັ ຂມໍ້ ນູ ກຽ່ ວກບັ ການອອກແບບ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ດວ້ ຍເຈຍ້ ກະດາດ A4 ຈາໍ ນວນ 180 ບດັ ໂດຍພາຍໃນບດັ ຈະເກບັ ກາໍ ຂມໍ້ ນູ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ເຊ່ ັນ: ລາໍ ດບັ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງັ້ , (ວງມນສາໍ ລບັ ການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍ ຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ ()), ຄາໍ ນາໍ ໜາ້ ນາມ, ຊ່ ືຼ ແລະ ນາມສະກນູ , ວນັ ເຂາ້ ເຮດັ ວຽກ, ຕາໍ ແໜງ 16

ປດັ ຈບຸ ນັ . ສາໍ ລບັ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທ່ ີໝາຍດວ້ ຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ຈະບ່ ໍມວີ ງມນໃຫ້ ໝາຍ ເພາະວາ່ ເຮາຈະຂດິ ໝາຍໃສຊ່ ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ໂດຍກງ ເຊ່ ງິ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກ ຕງັ້ ຈະມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 10 ທາ່ ນ ລາຍລະອຽດເບ່ ງິ ໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.2 ແລະ 3.3. (ກ) (ຂ) (ຄ) ຮບູ ພາບທີ 3.2 ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ທງັ 3 ຮບູ ແບບ ຈາກ ຮບູ ພາບທີ 3.2: (ກ) ແມນ່ ຮບູ ພາບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ຮບູ ແບບການໝາຍ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື (✓); (ຂ) ແມນ່ ຮບູ ພາບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ຮບູ ແບບການໝາຍເຄ່ ືອຼ ງໝາຍຄນູ () ແລະ (ຄ) ແມນ່ ຮບູ ພາບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ຮບູ ແບບການໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—). (ກ) (ຂ) (ຄ) ຮບູ ພາບທີ 3.3 ການໝາຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທງັ 3 ວທິ ີ 17

ດງ່ ັ ສະແດງໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.3: (ກ) ແມນ່ ຮບູ ພາບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທ່ ີໄດໝ້ າຍ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ (✓) ລງໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ເປນັ ທ່ ີຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ ; (ຂ) ແມນ່ ຮບູ ພາບບດັ ລງ ຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທ່ ີໄດໝ້ າຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ລງໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ສາໍ ເລັດແລວ້ ແລະ (ຄ) ແມນ່ ຮບູ ພາບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ທ່ ີໄດໝ້ າຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ລງໃນບດັ ລງ ຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ສາໍ ເລັດຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ . 3.3.2 ວທິ ີເກບັ ກາໍ ຂໍມ້ ນູ ການເກບັ ກາໍ ຂມໍ້ ນູ ແມນ່ ນາໍ ໃຊບ້ ດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທງັ ໝດຈາໍ ນວນ 180 ບດັ ໂດຍ 60 ບດັ ແມນ່ ໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື (), ອກີ 60 ບດັ ແມນ່ ໝາຍເຄ່ ືຼອງໝາຍຄນູ () ແລະ ອກີ 60 ບດັ ທ່ ີເຫືຼອແມນ່ ໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ເຊ່ ງິ ໄດແ້ ບງ່ ອອກເປັນ 2 ກມຸ່ ໃນການເກບັ ກາໍ ຂໍມ້ ນູ ດງ່ ັ ນ:້ີ ກມຸ່ ທີ 1: ວທິ ີການເກບັ ກາໍ ຂໍມ້ ນູ ແມນ່ ນາໍ ໃຊບ້ ດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 90 ບດັ ແຈກຍາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ໃຫພ້ ະນກັ ງານລດັ ຖະກອນພາຍໃນ ກມເຕັກໂນໂລຊດີ ຈິ ຕິ ອ໋ ນ, ກະຊວງ ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ການສ່ ສຼື ານ ຈາໍ ນວນຜລູ້ ະ 3 ບດັ ເພ່ ຼືອໃຫພ້ ະນກັ ງານລດັ ຖະກອນໝາຍ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍໃສບ່ ດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ທງັ 3 ແບບການໝາຍຄ:ືຼ ການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ () ໃນວງມນຂອງບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 30 ບດັ ; ການໝາຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນ ຂອງບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 30 ບດັ ແລະ ໝາຍເຄ່ ືອຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ເລ່ ີມແຕລ່ າໍ ດບັ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ຫາຕາໍ ແໜງໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 30 ບດັ . ໃນແຕລ່ ະບດັ ຈະມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 10 ທາ່ ນ ແລະ ໝາຍເອາ 3 ທາ່ ນ (ເບ່ ິງໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.3). ກມຸ່ ທີ 2: ວທິ ີການເກບັ ກາໍ ຂໍມ້ ນູ ແມນ່ ນາໍ ໃຊບ້ ດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 90 ບດັ ເຊ່ ັນກນັ ພອ້ ມທງັ ແຈກຍາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ໃຫນ້ ກັ ສກຶ ສາວທິ ະຍາໄລສອນພທິ ກັ ລາວ ຈາໍ ນວນຜລູ້ ະ 3 ບດັ ເພ່ ຼືອໃຫນ້ ກັ ສກຶ ສາໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍໃສບ່ ດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທງັ 3 ແບບ ການໝາຍຄ:ືຼ ການໝາຍເຄ່ ຼືອງໝາຍຖກືຼ () ໃນວງມນຂອງບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 30 ບດັ ; ການໝາຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 30 ບດັ ແລະ ໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ເລ່ ີມແຕລ່ າໍ ດບັ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງັ້ ຫາຕາໍ ແໜງ ໃນບດັ ລງຄະແນນ ສຽງເລຼືອກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 30 ບດັ . ໃນແຕລ່ ະບດັ ຈະມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 10 ທາ່ ນ ແລະ ໝາຍເອາ 3 ທາ່ ນ (ເບ່ ງິ ໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.3). 18

3.3.3 ເຄ່ ຼືອງມທຼື ່ ີນາໍ ໃຊເ້ ກບັ ກາໍ ຂມໍ້ ນູ ສາໍ ລບັ ເຄ່ ອືຼ ງມທືຼ ່ ີໃຊໃ້ ນການ ຄນ້ ຄວາ້ ແລະ ວໄິ ຈ ປະກອບດວ້ ຍສອງສວ່ ນຫກັ ໆຄ:ຼື Hardware ແລະ Software. ກ. ສາໍ ລບັ ອປຸ ະກອນ Hardware ປະກອບດວ້ ຍຄອມພວິ ເຕີ Notebook ແລະ ເຄ່ ອຼື ງພີມ (Printer) ທ່ ີສາມາດສະແກນ (Scan) ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ໄດ້ ເບ່ ງິ ທີຕາຕາລາງທີ 3.1. ຕາຕາລາງທີ 3.1 ອປຸ ະກອນຮາດແວທ່ ີໃຊເ້ ຂ້າໃນການ ແລະ ຄນ້ ຄວາ້ ອປຸ ະກອນ (Hardware) ລາຍລະອຽດ (Specification) ນາໍ ໃຊ້ Computer Notebook ສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ, ທດ Intel(R) Core (TM) i3-6006U@ ລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ 2.00GHz 1.99GHz, RAM 4.00 GB ແລະ ພດັ ທະນາລະບບ (3.88GB usable), SSD 110GB ເຄ່ ອຼື ງພີມ(Printer) Brother DCP-T310 ທ່ ີສາມາດພີມ, ສະແກນບດັ ລງຄະແນນ ສະແກນຟາຍໄດ້ ສຽງເລຼືອກຕງັ້ ຂ. ສາໍ ລບັ Software ທ່ ີໃຊໃ້ ນການຄນ້ ຄວາ້ ເຊ່ ງິ ປະກອບໄປດວ້ ຍ: - ພາສາ Python ສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ ແລະ ໃຊ້ Flask ຮວ່ ມກບັ CSS, HTML ໃນການ ອອກແບບໜາ້ ເວັບໄຊເພ່ ືຼອໃຊເ້ ປນັ ສວ່ ນຕິດຕ່ ໍກບັ ຜໃູ້ ຊ້ (GUI) - MySQL ໃຊເ້ ພ່ ອືຼ ເກບັ ກາໍ ຂມໍ້ ນູ ຂອງລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ . 3.4 ການວເິ ຄາະຂມໍ້ ນູ ແລະ ການອະທິບາຍຜນ ເມ່ອືຼ ຜຄູ້ ນ້ ຄວາ້ ເກບັ ກາໍ ຂໍມ້ ນູ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທ່ ີໄດຮ້ ບັ ການໝາຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ເປນັ ທ່ ີຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ ກ່ໄໍ ດກ້ ວດກາຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງ ແລວ້ ດາໍ ເນນີ ການວເິ ຄາະຄນຸ ລກັ ສະນະຂອງເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ຼືອງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ຼອື ງ ໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ໂດຍການວເິ ຄາະເຄ່ ອຼື ງໝາຍໃນແຕລ່ ະວທິ ີ ເຊ່ ງິ ແຍກອອກດງ່ ັ ລມຸ່ ນ:້ີ ກ. ວເິ ຄາະຫາຄນຸ ລກັ ສະນະ ຫຼື ສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍໃນ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ດວ້ ຍການນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງ ໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງັ້ ແລະ ນາໍ ໃຊ້ 19

ເຕັກນກິ Hough Line Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ . ຂ. ນາໍ ເອາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ທ່ ີສາ້ ງຂນ້ຶ ໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ () ຫຼື ເຄ່ ືຼອງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ແລະ ນາໍ ເອາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ທ່ ີສາ້ ງຂນຶ້ ໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ກວດ ສອບຫາເຄ່ ຼອື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ . ຫງັ ຈາກນນັ້ , ນາໍ ເອາຄາ່ ທ່ ີໄດ້ ຈາກການທດລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງກວດສອບເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ (), ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍ ເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ປະເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງໂດຍນາໍ ໃຊວ້ ທິ ີການຂອງ Confusion Matrix. ຄ. ນາໍ ເອາແມແ່ ບບທ່ ີຜາ່ ນການທດລອງກວດສອບເຄ່ ືອຼ ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ (), ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ແລະ ປຽບທຽບປະສດິ ທິພາບຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງ, ເລຼອື ກເອາແມແ່ ບບຈາໍ ລອງທ່ ີ ເໝາະສມທ່ ີສດຸ ນາໍ ໃຊເ້ ຂາ້ ໃນການພດັ ທະນາລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ . ການພດັ ທະນາລະບບ ແມນ່ ນາໍ ໃຊວ້ ທິ ີການພດັ ທະນາລະບບແບບ Software Development Life Cycle (SDLC) ເພ່ ອືຼ ອອກ ແບບ ແລະ ພດັ ທະນາລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ . 3.4.1 ວທິ ີການວເິ ຄາະຂມໍ້ ນູ ແລະ ສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ກວດສອບເຄ່ ອຼື ງໝາຍ 1). ການວເິ ຄາະຫາຄນູ ລກັ ສະນະ ຫຼື ການສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ໃນການກວດ ສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ໂດຍຈະຄນ້ ຫາວງມນທງັ ໝດໂດຍໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ເຊ່ ງິ ຈະໄດຈ້ ດຸ ສນູ ກາງ ແລະ ລດັ ສະໝຂີ ອງວງມນທ່ ີກວດຈບັ ໄດ້ ເບ່ ງິ ລາຍລະອຽດການກວດຈບັ ວງມນໃນ ຮບູ ພາບທີ 2.4 ແລະ 2.5 ເມ່ອືຼ ກວດຈບັ ວງມນໄດແ້ ລວ້ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງຈະກວດສອບພາຍໃນວງມນມເີ ຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ໂດຍການແຕມ້ ວງມນທບັ ໃສເ່ ສັ້ນວງມນເກ່ າ ແລວ້ ຄາໍ ນວນຫາຄາ່ ສເີ ທາພາຍໃນ ວງມນໂດຍໃຊຫ້ ກັ ການ Contours ຖາ້ ຄາ່ ສເີ ທາ ຫືຼ ຈດຸ ດາໍ ມຄີ າ່ ຫາຍກວາ່ ຄາ່ Threshold ທ່ ີກາໍ ນດໄວຈ້ ະ ຖວຼື າ່ ວງມນນນັ້ ມເີ ຄ່ ຼືອງໝາຍຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ລາຍລະອຽດເບ່ ງິ ໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.4. (ກ) (ຂ) (ຄ) ຮບູ ພາບທີ 3.4 ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນ 20

ໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.4: (ກ) ແມນ່ ຮບູ ພາບວງມນທ່ ີ Model ກວດຈບັ ໄດແ້ ລວ້ ຂດິ ເສັ້ນໃໝທ່ ບັ ຂອບວງມນອກີ ຄງັ້ ແລວ້ ກວດສອບພາຍໃນວງມນແມນ່ ບ່ ໍເກນີ ຄາ່ ທ່ ີກາໍ ນດໄວ້ ສະແດງວາ່ ວງມນນບ້ີ ່ ໍມີ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ (); (ຂ) ແລະ (ຄ) ແມນ່ ຮບູ ພາບວງມນທ່ ີແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ກວດຈບັ ໄດແ້ ລວ້ ຂດິ ເສັ້ນໃໝທ່ ບັ ຂອບວງມນອກີ ຄງັ້ ແລວ້ ກວດສອບພາຍໃນວງມນແມນ່ ເກນີ ຄາ່ ທ່ ີກາໍ ນດໄວ້ ສະແດງວາ່ ວງມນນມີ້ ເີ ຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ (). 2). ການວເິ ຄາະຫາຄນູ ລກັ ສະນະ ຫືຼ ການສາ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ໃນການກວດ ສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ຄາໍ ນວນຫາເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ພາຍໃນພາບໂດຍວທິ ີການສາ້ ງ Accumulator array (A) ຂອງ m, c ຈາກສມຜນເສັນ້ ຊ່ ຼື (2) ແລວ້ ແຕມ້ ເສັນ້ ໂດຍການ Sampling ຄາ່ m ຫືຼ c ຂອງທກຸ ຈດຸ ສດີ າໍ (X, Y) ພາຍໃນພາບ ເຊ່ ງິ ຕາໍ ແໜງ່ ທ່ ີມຄີ າ່ ສງູ ສດຸ ຂອງ A ຄຕຼື າໍ ແໜງ່ ມມູ ເສັນ້ ຊ່ ຕືຼ າ່ ງໆ ທ່ ີພບຈາກຮບູ ທ່ ີນາໍ ມາ ວເິ ຄາະ ຈາກສມຜນເສັ້ນຊ່ ຼື ������ = ������������ + ������ (1) ຫຼື ������ = ������ − ������������ (2) . (ງ) (ຈ) ຮບູ ພາບທີ 3.5 ກວດຈບັ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.5: (ງ) ແມນ່ Model ບ່ ໍພບມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະ ໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ , (ຈ) Model ພບວາ່ ມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ໃືຼ ນແຖວຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ 3.4.2 ວທິ ີການທດລອງກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ ການທດລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ທ່ ີສາ້ ງຂນ້ຶ ໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ໃນການກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ູ້ ລງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ແລະ ໃຊແ້ ມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ທ່ ີສາ້ ງຂນ້ຶ ໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough 21

Line Transform ກວດສອບເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ເພ່ ືຼອ ກວດສອບປະສິດທິພາບການກວດສອບຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ວາ່ ມຄີ ວາມຖກືຼ ຕອ້ ງໃນການ ກວດສອບເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື (), ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃນບດັ ລງຄະແນນ ສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ແຕລ່ ະວທິ ີ ເຊ່ ງິ ລາໍ ດບັ ຂນັ້ ຕອນການທດລອງແມນ່ ສະແດງດງ່ ັ ຮບູ ພາບທີ 3.6 . Validate and Hough Line Threshold Crop Transform Model Cany Detect Yes Hough Circle Transform Model No End while=true ? Yes 1 Condition 0 No ຮບູ ພາບທີ 3.6 ຂນັ້ ຕອນທດລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງກວດສອບເຄ່ ຼືອງໝາຍ ອະທິບາຍຂນັ້ ຕອນການທດລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງໃນການກວດສອບເຄ່ ືຼອງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ແລະ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ໃນຮບູ ພາບທີ 3.6 ຄ:ຼື 1. ກະກຽມບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທ່ ີໄດຮ້ ບັ ການໝາຍເປນັ ທ່ ີຮຽບຮອ້ ຍ. 2. ສະແກນ (Scan) ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ຜາ່ ນເຄ່ ອຼື ງພມີ ເອກະສານທ່ ີສາມາດ ສະແກນເຈຍ້ ທາໍ ມະດາ ຂະໜາດ A4 ໃຫເ້ ປັນຟາຍເອເລັກໂຕນກິ . 3. ກວດສອບຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ແລະ ຕດັ ເອາສະເພາະ ແຖວທີ 1 ຂອງຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ . 4. ໃຊກ້ ານກວດຈບັ ຂອບພາບດວ້ ຍ Canny Detect. 5. ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ກອບສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງ ໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ແລະ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ກອບສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງັ້ . 6. ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ືຼ (—) ໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ຖາ້ ພບເຄ່ ອືຼ ງ ໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ສະແດງວາ່ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼອື ກຕງັ້ ຖກືຼ ເລືຼອກ ແລະ ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ () ຫຼື ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ຖາ້ ຄາ່ ສເີ ທາ ຫືຼ ຈດຸ ສດີ າໍ 22

ພາຍໃນວງມນນນັ້ ມຄີ າ່ ຫາຍກວາ່ ຄາ່ ທ່ ີກາໍ ນດໄວ້ Threshold ສະແດງວາ່ ວງມນນນັ້ ມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ຫືຼ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ ຖກຼື ເລຼືອກ. 7. ພຈິ າລະນາເງ່ອືຼ ນໄຂຖາ້ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ຫາກຖກືຼ ໝາຍດວ້ ຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ືຼ (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ແລະ ຖາ້ ວງມນໃດຫາກມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງ ໝາຍຄນູ () ລະບບຈະແທນຄາ່ ເປັນເລກ 1 ແຕຖ່ າ້ ຫາກກງກນັ ຂາ້ ມລະບບຈະແທນຄາ່ ເປນັ ເລກ 0. 8. ສ່ງຄາ່ 1 ແລະ 0 ທ່ ີໄດບ້ ນັ ທຶກເປນັ ຟາຍ CSV. 9. ກວດສອບວາ່ ຍງັ ມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ອີກບ່ ໍ ຖາ້ ມແີ ມນ່ ວນກບັ ໄປກວດສອບ ຮອບຖດັ ໄປເມ່ອືຼ ຄບຈາໍ ນວນຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ແມນ່ ໃຫອ້ ອກຈາກການວນລບູ Loop. 3.4.3 ປະເມນີ ແລະ ສມທຽບແບບຈາໍ ລອງ (Evaluate Model) ເປນັ ການນາໍ ເອາຂໍມ້ ນູ ທ່ ີໄດຈ້ າກການທດລອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ທ່ ີໄດບ້ ນັ ທຶກເປັນ ຟາຍ CSV ລວມທງັ ໝດມຈີ າໍ ນວນ 180 ບດັ ໂດຍແຍກການປະເມນີ ອອກເປັນ 3 ຮບູ ແບບເຊ່ ັນ: ປະ ເມນີ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ທ່ ີໝາຍດວ້ ຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ () ຈາໍ ນວນ 60 ບດັ ; ປະເມນີ ບດັ ລງ ຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ທ່ ີໝາຍດວ້ ຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ຈາໍ ນວນ 60 ບດັ ແລະ ປະເມນີ ບດັ ລງຄະແນນ ສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ທ່ ີໝາຍດວ້ ຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ຈາໍ ນວນ 60 ບດັ ເພ່ ອຼື ຊອກຫາຄາ່ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງ (Accuracy) ໂດຍໃຊວ້ ທິ ີການ Confusion Matrix ແລວ້ ນາໍ ຜນທ່ ີໄດໄ້ ປປຽບທຽບປະສດິ ທິພາບຄວາມ ຖກືຼ ຕອ້ ງ ແລະ ເວລາທ່ ີໃຊໃ້ ນການກວດສອບໃນແຕລ່ ະແບບການໝາຍ (ດງ່ ັ ສະແດງໃນຮບູ ພາບທີ 3.7) Confusion Matrix Evaluate ຮບູ ພາບທີ 3.7 ຂນັ້ ຕອນການປະເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) 23

ອະທິບາຍຂນັ້ ຕອນການປະເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ໃນການ ກວດຈບັ ເຄ່ ຼອື ງໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ໃນຮບູ ພາບທີ 3.7 ດງ່ ັ ນ:ີ້ 1. ກະກຽມ ແລະ ລວມຟາຍ CSV ທ່ ີໄດຈ້ າກການກວດສອບເຄ່ ອຼື ງໝາຍໃນແຕລ່ ະບດັ ລງ ຄະແນນເລຼືອກຕງັ້ ທງັ ໝດ. 2. ປະເມນີ ຜນຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ໂດຍນາໍ ໃຊວ້ ທິ ີການປະເມນີ ແບບ Confusion Matrix. 3. ສະແດງຜນທ່ ີໄດຮ້ ບັ ຈາກການປະເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) 3.4.4 ການອອກແບບ ແລະ ພດັ ທະນາລະບບ ການອອກແບບ ແລະ ພດັ ທະນາລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ແມນ່ ພດັ ທະນາເປັນຮບູ ແບບເວັບໄຊ (Web Application) ເປນັ ລະບບທ່ ີພດັ ທະນາຂນຶ້ ມາໃໝທ່ ງັ ໝດເພ່ ືຼອມາທດແທນລະບບ ເກ່ າ ເຊ່ ງິ ລະບບປະກອບດວ້ ຍສອງສວ່ ນສາໍ ຄນັ ຄ:ືຼ ຝ່ງັ ຂອງຜໃູ້ ຊ້ (Client) ແລະ ຝ່ງັ ຂອງເຊເີ ວີ (Server) ເຊ່ ງິ ຂນັ້ ຕອນໃນການພດັ ທະນາແມນ່ ອງີ ຕາມວທິ ີການພດັ ທະນາແບບວງຈອນ SDLC (Software Development Life Cycle). ຝ່ງັ ຂອງຜໃູ້ ຊງ້ ານ (Client) ເຊ່ ງິ ປະກອບດວ້ ຍອງປະກອບທ່ ີສາໍ ຄນັ ຄ:ຼື ເຄ່ ອຼື ງພມີ ເອກະສານ ທ່ ີສາມາດສະແກນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ໄດ້ ແລະ ເວບບາວເຊີ (Web Browser); ເຄ່ ອຼື ງສະແກນ ພາບຈະແປງພາບທາໍ ມະດາເປັນພາບໃນຮບູ ແບບດຈິ ຕິ ອ໋ ນທ່ ີສາມາດນາໍ ໄປປະມວນຜນ, ສວ່ ນ Web Browser ແມນ່ ຈະນາໍ ພາບດຈິ ຕິ ອ໋ ນທ່ ີສ່ງເຂ້າມາສ່ງໄປໃຫຝ້ ່ງັ ຂອງ Server ປະມວນຜນ (ດງ່ ັ ສະແດງໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.8). ຝ່ງັ ຂອງເຊເີ ວີ (Server) ຈະປະກອບມແີ ມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ແລະ ຖານຂໍມ້ ນູ ເມ່ອຼື ຜູ້ ໃຊເ້ ລ່ ີມສງ່ ັ ໃຫລ້ ະບບເຮັດວຽກ ລະບບຈະເລ່ ີມນາໍ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ເຂາ້ ກວດສອບ ແລະ ນບັ ຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ແລວ້ ບນັ ທຶກຄາ່ ທ່ ີໄດລ້ ງໃນລະບບຖານຂມໍ້ ນູ ເມ່ອືຼ ສາໍ ເລັດການນບັ ຄະແນນສຽງ ເລືຼອກຕງັ້ ທກຸ ບດັ ແລວ້ ລະບບຈະສະຫຸບຜນຄະແນນທ່ ີໄດຈ້ າກການນບັ ຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ອອກທາງ ໜາ້ ຈຄໍ ອມພວິ ເຕີ (ສະແດງໃນຮບູ ພາບທີ 3.8). 24

Result Score Web Browser HTTP Protocol Client Validate and Hough Line Threshold Crop Transform Model Cany Detect Hough Circle Transform Model Yes Yes No No while True ? while True ? Server Yes 1 Condition No 0 ຮບູ ພາບທີ 3.8 ການອອກແບບພາບລວມການເຮດັ ວຽກຂອງໂປຣແກຣມ ອະທິບາຍຂນັ້ ຕອນການເຮດັ ວຽກຂອງລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ໃນຮບູ ພາບທີ 3.8 ດງ່ ັ ນ:ີ້ 1. ກະກຽມບດັ ນບັ ຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ . 2. ສະແກນ (Scan) ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ຜາ່ ນເຄ່ ອຼື ງພມີ ເອກະສານທ່ ີສາມາດ ສະແກນເຈຍ້ ທາໍ ມະດາ ຂະໜາດ A4 ໃຫເ້ ປັນຟາຍເອເລັກໂຕນກິ . 3. ເກບັ ຟາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ທ່ ີໄດຜ້ າ່ ນການສະແກນເປັນຟາຍເອກະສານເອ ເລັກໂຕນກິ ໄວ.້ 4. Web Browser ຮບັ ຂມໍ້ ນູ ຮບູ ພາບ. 5. ສ່ງຂມໍ້ ນູ ຮບູ ພາບຜາ່ ນ HTTP Protocol ໄປຫາ Server. 6. ກວດສອບຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ແລະ ຕດັ ເອາສະເພາະ ແຖວທ່ ີ 1 ຂອງຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼອື ກຕງັ້ . 7. ນາໍ ໃຊ້ Canny Detect ກວດຈບັ ຂອບພາບ. 25

8. ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Circle Transform ກອບສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອຼື ງ ໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ແລະ ໃຊເ້ ຕັກນກິ Hough Line Transform ກອບສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ . 9. ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ຖາ້ ພບເຄ່ ອຼື ງ ໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ສະແດງວາ່ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ຖກືຼ ເລອຼື ກ ແລະ ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ () ຫຼື ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນຂອງແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ຖາ້ ຄາ່ ສເີ ທາ ຫືຼ ຈດຸ ສດີ າໍ ພາຍໃນວງມນນນັ້ ມຄີ າ່ ຫາຍກວາ່ ຄາ່ ທ່ ີກາໍ ນດໄວ້ Threshold ສະແດງວາ່ ວງມນນນັ້ ມເີ ຄ່ ອຼື ງໝາຍຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອຼື ງໝາຍຄນູ () ຫຼື ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ ຖກຼື ເລືຼອກ. 10. ພິຈາລະນາເງ່ອືຼ ນໄຂຖາ້ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ ຫາກຖກຼື ໝາຍດວ້ ຍເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ແລະ ຖາ້ ວງມນໃດຫາກມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ () ຫືຼ ເຄ່ ອືຼ ງ ໝາຍຄນູ () ລະບບຈະແທນຄາ່ ເປນັ ເລກ 1 ແຕຖ່ າ້ ຫາກກງກນັ ຂາ້ ມລະບບຈະແທນຄາ່ ເປັນເລກ 0. 11. ບນັ ທຶກຂໍມ້ ນູ ຄາ່ 1 ແລະ 0 ທ່ ີໄດທ້ ງັ ໝດລງໃນຖານຂໍມ້ ນູ . 12. ກວດສອບຄບຈາໍ ນວນຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ໃນບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອືຼ ກຕງັ້ ຫືຼ ບ່ ໍ ຖາ້ ຍງັ ໃຫວ້ ນກບັ ໄປກວດສອບອກີ ຄງັ້ ຈນຄບຈາໍ ນວນຜລູ້ ງສະໝກັ . 13. ສບືຼ ຕ່ ໍວນກບັ ໄປກວດສອບບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ຖດັ ໄປຈນຄບຈາໍ ນວນບດັ ທ່ ີໄດ້ ກາໍ ນດໄວ.້ 14. ລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລຼອື ກຕງັ້ ສະຫຸບຜນຄະແນນແລວ້ ນາໍ ສ່ງໄປສະແດງທາງໝາ້ ຈໍ ຄອມພິວເຕ.ີ ລາຍລະອຽດຂອງການອອກແບບຖານຂມໍ້ ນູ (Database Design) ໃຊສ້ າໍ ລບັ ເກບັ ຂມໍ້ ນູ ຂອງ ລະບບນບັ ຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ເຊ່ ັນ: ຂມໍ້ ນູ ຜໃູ້ ຊລ້ ະບບ, ຂໍມ້ ນູ ບດັ , ຂໍມ້ ນູ ຊ່ ກືຼ ອງປະຊຸມ, ຂໍມ້ ນູ ຜລູ້ ງສະ ໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ , ຂໍມ້ ນູ ຄະແນນ ເຊ່ ງິ ລາຍລະອຽດແບບໂຄງສາ້ ງຂອງຖານຂໍມ້ ນູ E-Diagram ດງ່ ັ ສະແດງ ໃນ ຮບູ ພາບທີ 3.9: 26

ຮບູ ພາບທີ 3.9 ສະແດງຄວາມສາໍ ພນັ ຂອງຕາຕາລາງ E-R Diagram ຕາຕາລາງທີ 3.2 ຈດັ ເກບັ ຫວຂໍກ້ ອງປະຊຸມເລຼືອກຕງັ້ ຕາຕາລາງຫວຂໍເ້ ລຼືອກຕງັ ( tb_title ) ໃຊຈ້ ດັ ເກບັ ຫວຂໍກ້ ອງປະຊຸມເລຼືອກຕງັ້ Name Data Type Null PK FK Description id_title int(11) No Yes No ລະຫດັ name_title varchar(100) No No No ຊ່ ຼື state tinyint No No No ສະຖານະ ຕາຕາລາງທີ 3.3 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ບດັ ລງຄະແນນເລຼືອກຕງັ້ ຕາຕາລາງບດັ ເລຼືອກຕງັ້ ( tb_ballot ) ໃຊຈ້ ດັ ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ບດັ ລງຄະແນນເລຼືອກຕງັ້ Name Data Type Null PK FK Description id_bl int(100) No Yes No ລະຫດັ ບດັ bl_date date No No No ວນັ ທີ image varchar(50) No No No ເກບັ Path ບດັ 27

ຕາຕາລາງທີ 3.4 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ຜລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ຕາຕາລາງຜລູ້ ງສະໝກັ ( tb_candidate ) ໃຊຈ້ ດັ ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ຜລູ້ ງສະໝກັ ເລຼືອກຕງັ້ Name Data Type Null PK FK Description id_cdd int(10) No Yes No ລະຫດັ ຜລູ້ ງສະໝກັ full_name varchar(50) No No No ຊ່ ເືຼ ຕັມ position varchar(50) No No No ຕາໍ ແໜງ begin date No No No ວນັ ສງັ ກດັ ລດັ story_stan varchar(100) No No No ປະຫວດັ ເຮດັ ວຽກ ຕາຕາລາງທີ 3.5 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ຄະແນນເລືຼອກຕງັ້ ຕາຕາລາງເລຼືອກຕງັ້ ( tb_election ) ໃຊຈ້ ດັ ເກບັ ຂມໍ້ ນູ ຄະແນນເລືຼອກຕງັ້ Name Data Type Null PK FK Description id_ele int(10) No Yes No ລະຫດັ ເລອຼື ກຕງັ້ id_ccd varchar(10) No No Yes ລະຫດັ ຜລູ້ ງສະໝກັ Id_title Int(11) No No Yes ລະຫດັ ຊ່ ກຼື ອງປະຊຸມ score int(255) No No No ຄະແນນ ຕາຕາລາງທີ 3.6 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ການເລຼອື ກຕງັ້ ແຕລ່ ະຄງັ້ ຕາຕາລາງເລືອຼ ກຕງັ້ ( tb_election_log ) ໃຊຈ້ ດັ ເກບັ ຂມໍ້ ນູ ການເລຼືອກຕງັ້ ແຕລ່ ະຄງັ້ Name Data Type Null PK FK Description id_log int(11) No Yes No ລະຫດັ ເລຼືອກຕງັ້ id_title int(11) No No Yes ລະຫດັ ຊ່ ກຼື ອງປະຊມຸ id_cdd int(11) No No No ລະຫດັ ຜລູ້ ງສະໝກັ full_name varchar(100) No No No ຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ state tinyint(4) No No No ສະຖານະ date_log date No No No ວນັ ທີນບັ 28

ຕາຕາລາງທີ 3.7 ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ຜໃູ້ ຊລ້ ະບບ ຕາຕາລາງຜໃູ້ ຊ້ ( tb_user) ໃຊຈ້ ດັ ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ຜເູ້ ຂ້າໃຊລ້ ະບບ Name Data Type Null PK FK Description user_id int(11) No Yes No ລະຫດັ ຫກັ ຕາຕາລາງ ຊ່ ືຼ ແລະ ນາມສະກນູ full_name varchar(40) No No No ທ່ ີຢູ່ address varchar(50) No No No ຊ່ ຜືຼ ໃູ້ ຊລ້ ະບບ ລະຫດັ ຜາ່ ນລະບບ username varchar(30) No No No password varchar(20) No No No 29

ພາກທີ 4 ຜນການສກຶ ສາ ແລະ ການສນທະນາ 4.1 ຜນການສກຶ ສາ ບດຄນ້ ຄວາ້ ນໄ້ີ ດສ້ ະແດງຜນການທດລອງຂອງການກວດສອບຫາເຄ່ ືຼອງໝາຍຮບູ ແບບຕາ່ ງໆໃນ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືຼອກຕງັ້ ທ່ ີໄດນ້ າໍ ສະເໜີໄວໃ້ ນບດທີ 3 ດວ້ ຍການນາໍ ໃຊທ້ ງັ ສອງເຕັກນກິ Hough Circle Transform ແລະ Hough Line Transform ເພ່ ຼອື ມາກວດສອບຫາການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຂອງຜູ້ ລງຄະແນນເລືຼອກຕງັ້ . 4.1.1 ການກາໍ ນດເນອຼື້ ໃນ ບດັ ລງຄະແນນສຽງເລືອຼ ກຕງັ້ ມທີ ງັ ໝດ 180 ບດັ ໂດຍແບງ່ ອອກເປັນແຕລ່ ະແບບວທິ ີການ ໝາຍດວ້ ຍເຄ່ ຼືອງໝາຍຖກືຼ () ໃນວງມນແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ ມີ 60 ບດັ ; ການໝາຍເຄ່ ືອຼ ງ ໝາຍຄນູ () ໃນວງມນແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ມີ 60 ບດັ ແລະ ການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນ ຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງັ້ 60 ບດັ . ພາຍໃນ 1 ບດັ ມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ ຈາໍ ນວນ 10 ທາ່ ນຕ່ ໍບດັ ໃນການໝາຍແມນ່ ໝາຍເອາ 3 ທາ່ ນ ແລະ ບ່ ໍໝາຍ 7 ທາ່ ນ. ເມ່ອຼື ທດລອງ ກວດສອບການໝາຍໄດແ້ ລວ້ ຈະນາໍ ເອາຄາ່ ທ່ ີໄດຈ້ າກການທດລອງກວດສອບການໝາຍໄປປະເມນີ Model ເພ່ ຼືອຊອກຫາຄາ່ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງ Model ເຊ່ ງິ ການທດສອບຈະແບງ່ ອອກເປັນ 3 ແບບ ຄ:ືຼ 1. ທດສອບແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Model ທ່ ີສາ້ ງດວ້ ຍຫກັ ການເຕັກນກິ Hough Circle Transform ສາໍ ລບັ ການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ໃນວງມນແຖວຊ່ ຜືຼ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ໂດຍແຍກອອກເປນັ ການທດສອບແຕລ່ ະບດັ ຈນຄບຈາໍ ນວນ 60 ບດັ ໃນແຕລ່ ະບດັ ຈະມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ 10 ທາ່ ນ ຖາ້ ຫາກວງມນໃດຫາກມເີ ຄ່ ຼອື ງໝາຍຖກືຼ () ລະບບຈະແທນຄາ່ ດວ້ ຍຕວເລກ 1 ແລະ ຖາ້ ວງມນໃດຫາກບ່ ໍມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ລະບບຈະແທນຄາ່ ເປນັ ຕວເລກ 0 ພອ້ ມທງັ ເກບັ ໄວໃ້ ນ ຟາຍ CSV ດງ່ ັ ຮບູ ພາບທີ 4.1 30

Model (ກ) (ຂ) ຮບູ ພາບທີ 4.1 ສະແດງການກວດສອບຫາເຄ່ ຼອື ງໝາຍຖກືຼ () ໃນ ຮບູ ພາບທີ 4.1: (ກ) ແມນ່ ໄດຜ້ າ່ ນການໝາຍເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ () ໃສວ່ ງມນຂອງແຖວ ຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ ເປັນທ່ ີຮຽບຮອ້ ຍເພ່ ອຼື ກຽມໃຫ້ Model ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ (); (ຂ) ແມນ່ ໄດຜ້ າ່ ນການກວດສອບຈາກແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ແລວ້ ເຊ່ ງິ Model ຈະກວດສອບຫາ ເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກືຼ () ພາຍໃນວງມນຖາ້ ຫາກວາ່ ວງມນໃດມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ຈະແທນຄາ່ ເປນັ ເລກ 1 ແລະ ວງມນໃດຫາກບ່ ໍມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍຖກຼື () ຈະແທນຄາ່ ເປັນເລກ 0 ດງ່ ັ ຮບູ ພາບ (ຂ) ຈາກນນັ້ ນາໍ ຄາ່ ທ່ ີ ໄດບ້ ນັ ທຶກລງໃນຟາຍ CSV ເພ່ ຼືອນາໍ ໄປປະເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງ Model ດວ້ ຍວທິ ີ Confusion Matrix. ໂດຍອງີ ຕາມຮບູ ພາບທີ 2.6 ການປະເມນີ Model ແບບ Confusion Matrix ເຮາຈະຫາຄາ່ TP, TN, FP ແລະ FN ໄດມ້ າຈາກການປຽບທຽບລະຫວາ່ ງຄາ່ ຈງີ (Actual) ໃນການໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ແລະ ແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Model ຄາດຄະເນ Predict ໄດ້ ດງ່ ັ ນ:ີ້ - TP: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປນັ 1 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປນັ 1 - TN: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປັນ 0 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປັນ 0 - FP: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປັນ 0 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປັນ 1 - FN: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປນັ 1 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປນັ 1 ໂດຍອງີ ຕາມຮບູ ພາບ 4.1 ສາມາດສະແດງຜນຕາມຕາຕາລາງທີ 4.1 31

ຕາຕາລາງທີ 4.1 ສະແດງຄາ່ Actual, Predict, TP, TN, FP, FN ລາໍ ດບັ ຄາ່ ຈງີ Model ຄາດຄະເນ TP/TN/FP/FN (Actual) (Predict) TP 11 1 TN 20 0 TN 30 0 TN 40 0 TP 51 1 TN 60 0 TN 70 0 TN 80 0 TN 90 0 TP 10 1 1 ເມ່ອຼື ໄດຄ້ າ່ Actual ແລະ Predict ທກຸ ບດັ ແລວ້ ຈ່ງຶ ລວມຈາໍ ນວນທງັ ໝດ 60 ບດັ ໄປປະ ເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງໂດຍໃຊຫ້ ກັ ການ Confusion Matrix. 2. ທດສອບແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Model ທ່ ີສາ້ ງດວ້ ຍຫກັ ການເຕັກນກິ Hough Circle Transform ສາໍ ລບັ ການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ໃນວງມນແຖວຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ໂດຍແຍກອອກເປນັ ການທດສອບແຕລ່ ະບດັ ຈນຄບຈາໍ ນວນ 60 ບດັ ໃນແຕລ່ ະບດັ ຈະມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລຼືອກຕງັ້ 10 ທາ່ ນ ຖາ້ ຫາກວງມນໃດຫາກມເີ ຄ່ ຼອື ງໝາຍຄນູ () ລະບບຈະແທນຄາ່ ດວ້ ຍຕວເລກ 1 ແລະ ຖາ້ ວງມນໃດຫາກບ່ ໍມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ () ລະບບຈະແທນຄາ່ ເປັນຕວເລກ 0 ພອ້ ມທງັ ເກບັ ຄາ່ ທ່ ີ ໄດໄ້ ວໃ້ ນຟາຍ CSV ດງ່ ັ ຮບູ ພາບທີ 4.2 Model (ຄ) (ງ) ຮບູ ພາບທີ 4.2 ສະແດງການກວດສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍຄນູ () 32

ຮບູ ພາບທີ 4.2 (ຄ) ແມນ່ ໄດຜ້ າ່ ນການໝາຍເຄ່ ຼອື ງໝາຍຄນູ () ໃສວ່ ງມນໃນບດັ ລງ ຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ເປັນທ່ ີຮຽບຮອ້ ຍເພ່ ືອຼ ກຽມໃຫ້ Model ກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍຄນູ (); (ງ) ແມນ່ ໄດຜ້ າ່ ນການກວດສອບຈາກແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ແລວ້ ເຊ່ ງິ Model ຈະກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍ ຄນູ () ພາຍໃນວງມນຖາ້ ຫາກວາ່ ວງມນໃດມເີ ຄ່ ືຼອງໝາຍຄນູ () ຈະແທນຄາ່ ເປນັ ເລກ 1 ແລະ ວງມນໃດຫາກບ່ ໍມເີ ຄ່ ືອຼ ງໝາຍຄນູ () ຈະແທນຄາ່ ເປັນເລກ 0 ດງ່ ັ ຮບູ ພາບ (ງ) ຈາກນນັ້ ນາໍ ຄາ່ ທ່ ີໄດ້ ບນັ ທຶກລງໃນຟາຍ CSV ເພ່ ຼືອນາໍ ໄປປະເມນີ ຄວາມຖກຼື ຕອ້ ງຂອງ Model ດວ້ ຍວທິ ີ Confusion Matrix. ໂດຍອງີ ຕາມຮບູ ພາບທີ 2.6 ການປະເມນີ Model ແບບ Confusion Matrix ເຮາຈະຫາຄາ່ TP, TN, FP ແລະ FN ໄດມ້ າຈາກການປຽບທຽບລະຫວາ່ ງຄາ່ ຈງີ (Actual) ໃນການໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລຼືອກຕງັ້ ແລະ ລະບບແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Model ຄາດຄະເນ Predict ໄດດ້ ງ່ ັ ນ:້ີ - TP: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປນັ 1 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປນັ 1 - TN: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປນັ 0 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປນັ 0 - FP: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປນັ 0 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປັນ 1 - FN: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປນັ 1 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປັນ 0 ໂດຍອງີ ຕາມຮບູ ພາບ 4.2 ສາມາດສະແດງຜນຕາມຕາຕາລາງທີ 4.2 ຕາຕາລາງທີ 4.2 ສະແດງຄາ່ Actual, Predict, TP, TN, FP, FN ລາໍ ດບັ ຄາ່ ຈງີ Model ຄາດຄະເນ TP/TN/FP/FN (Actual) (Predict) TN 10 0 TN 20 0 TN 30 0 TN 40 0 TP 51 1 TP 61 1 TN 70 0 TP 81 1 TN 90 0 TN 10 0 0 ເມ່ອຼື ໄດຄ້ າ່ Actual ແລະ Predict ທກຸ ບດັ ແລວ້ ຈ່ງຶ ລວມຈາໍ ນວນທງັ ໝດ 60 ບດັ ປະເມນີ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງໂດຍໃຊຫ້ ກັ ການ Confusion Matrix. 33

3. ທດສອບແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ (Model) ທ່ ີສາ້ ງດວ້ ຍຫກັ ການເຕັກນກິ Hough Line Transform ສາໍ ລບັ ການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອຼື ກຕງັ້ ໂດຍແຍກອອກເປັນການທດສອບແຕລ່ ະບດັ ຈນຄບຈາໍ ນວນ 60 ບດັ ໃນແຕລ່ ະບດັ ຈະມຜີ ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລືອຼ ກຕງັ້ 10 ທາ່ ນ ຖາ້ ຫາກໃນແຖວລາຍຊ່ ໃືຼ ດຫາກມເີ ຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ລະບບຈະແທນຄາ່ ດວ້ ຍ ຕວເລກ 1 ແລະ ຖາ້ ໃນແຖວລາຍຊ່ ໃືຼ ດຫາກບ່ ໍມເີ ຄ່ ຼືອງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ືຼ (—) ລະບບຈະແທນຄາ່ ເປັນຕວເລກ 0 ພອ້ ມທງັ ເກບັ ຄາ່ ທ່ ີໄດໄ້ ວໃ້ ນຟາຍ CSV ດງ່ ັ ຮບູ ພາບທີ 4.3 Model (ຈ) (ສ) ຮບູ ພາບທີ 4.3 ສະແດງການກວດສອບຫາເຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນ ຮບູ ພາບທີ 4.3: (ຈ) ແມນ່ ໄດຜ້ າ່ ນການໝາຍເຄ່ ືອຼ ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—) ໃສແ່ ຖວລາຍຊ່ ຜຼື ູ້ ລງສະໝກັ ຮບັ ເລືຼອກຕງັ້ ເປັນທ່ ີຮຽບຮອ້ ຍເພ່ ຼືອກຽມໃຫ້ Model ກວດສອບຫາເຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັນ້ ຊ່ ຼື (—); (ສ) ແມນ່ ໄດຜ້ າ່ ນການກວດສອບຈາກ Model ແລວ້ ເຊ່ ງິ Model ຈະກວດສອບຫາເຄ່ ືອຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ໃນແຖວລາຍຊ່ ຜຼື ລູ້ ງສະໝກັ ຮບັ ເລອືຼ ກຕງັ້ ຖາ້ ຫາກພບມເີ ຄ່ ອືຼ ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ືຼ (—) ຈະແທນຄາ່ ເປັນເລກ 1 ແລະ ແຖວລາຍຊ່ ໃຼື ດຫາກບ່ ໍມເີ ຄ່ ອຼື ງໝາຍເສັ້ນຊ່ ຼື (—) ຈະແທນຄາ່ ເປັນເລກ 0 ດງ່ ັ ຮບູ ພາບ (ສ) ຈາກນນັ້ ນາໍ ຄາ່ ທ່ ີໄດບ້ ນັ ທຶກລງໃນຟາຍ CSV ເພ່ ືຼອນາໍ ໄປປະເມນີ ຄວາມຖກືຼ ຕອ້ ງຂອງ Model ດວ້ ຍວທິ ີ Confusion Matrix. ໂດຍອງີ ຕາມຮບູ ພາບທີ 2.6 ການປະເມນີ Model ແບບ Confusion Matrix ເຮາຈະຫາຄາ່ TP, TN, FP ແລະ FN ໄດມ້ າຈາກການປຽບທຽບລະຫວາ່ ງຄາ່ ຈງີ (Actual) ໃນການໝາຍບດັ ລງຄະແນນສຽງເລອຼື ກຕງັ້ ແລະ ລະບບແມແ່ ບບຈາໍ ລອງ Model ຄາດຄະເນ Predict ໄດດ້ ງ່ ັ ນ:ີ້ - TP: ໄດມ້ າຈາກຄາ່ ຈງີ (Actual) ເປນັ 1 ແລະ ແມແ່ ບບຄາດຄະເນ(Predict) ໄດເ້ ປນັ 1 34