เล่ม 1ความรู้ทั่วไป final

1 คาแนะนาสาหรับครูผ้สู อน กอ่ นใช้เอกสารประกอบการเรียนคุณครผู สู้ อนควรปฏบิ ัติ ดังนี้ 1. เอกสารประกอบการเรียนเลม่ นม้ี ี 5 ใบความรู้และ 5 กจิ กรรมคู่กัน และ 2 ใบงานปฏบิ ตั ิ ประกอบดว้ ย - ใบความร้แู ละกจิ กรรมท่ี 1 เรื่อง ประวตั ิความเปน็ มา ความหมายและวัตถปุ ระสงค์ ของงานแกะสลักผักและผลไม้ - ใบความรูแ้ ละกจิ กรรมท่ี 2 เรอ่ื ง คาศัพท์และประเภทของการแกะสลักผกั และผลไม้ - ใบความรแู้ ละกิจกรรมที่ 3 เรอ่ื ง เครื่องมือ อุปกรณแ์ ละวิธกี ารจับมีดสาหรับการ แกะสลกั ผกั และผลไม้ - ใบความรู้และกิจกรรมที่ 4 เรอ่ื ง การเลือกผักผลไม้และการดแู ลรกั ษาผักและผลไมแ้ กะสลัก - ใบความรู้และกิจกรรมท่ี 5 เร่ือง คุณประโยชน์ของการแกะสลักผกั และผลไม้ - ใบงานปฏบิ ัติ 1 ฝึกการจับมีดแกะสลัก - ใบงานปฏบิ ัติ 2 ปฏิบัตกิ าร ตัด เฉอื น หน่ั ฝาน ปอก กรีด จกั แกะ เกลา เซาะรอ่ งและการปัก 2. กอ่ นใช้เอกสารประกอบการเรยี น ครผู ้สู อนควรศกึ ษาเน้อื หาให้เข้าใจอยา่ งละเอียด 3. ครผู สู้ อนตอ้ งเตรียมสื่อวัสดอุ ปุ กรณ์ และเคร่ืองมือท่ีเก่ยี วขอ้ งให้พร้อม เพ่อื ให้ ผเู้ รยี นเกดิ ความสนใจที่จะศึกษาและปฏิบัติตามได้อย่างเขา้ ใจ 4. ครผู ูส้ อนควรประเมินผลนักเรยี น ทั้งกอ่ นเรยี นและหลงั เรยี นเมอ่ื ศึกษาจบในแต่ละเลม่ 5. เพือ่ ให้การศึกษาบรรลวุ ัตถปุ ระสงคท์ ่ีแท้จริงหากนักเรยี นมีขอ้ สงสยั หรือไม่เขา้ ใจ ให้อธบิ ายเพม่ิ เตมิ ใหน้ ักเรียนเข้าใจ

2 คาแนะนาสาหรับนักเรียน กอ่ นใชเ้ อกสารประกอบการเรียนผู้เรยี นควรปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี 1. ก่อนทาการศึกษา ทาแบบทดสอบก่อนเรยี น เพือ่ เปรยี บเทยี บกับความรหู้ ลงั เรียน 2. ศึกษาเนื้อหาในใบความรู้ในเลม่ อยา่ งละเอียดโดยศึกษาทลี ะเร่อื งใหเ้ ขา้ ใจ ทาแบบฝึก กจิ กรรมให้ครบทุกกจิ กรรม หากไม่เข้าใจให้ศึกษาทวนอีกครง้ั ถา้ ยังไมเ่ ข้าใจให้สอบถามครผู ู้สอน 3. ฝึกปฏบิ ัติตามขัน้ ตอนการจบั มีดแบบตา่ ง ๆ ฝึกปฏบิ ตั กิ ารตดั เฉือน ห่ัน ฝาน ปอก กรดี จัก แกะ เกลา เซาะร่อง และการปัก 4. ให้ระวังความปลอดภัยในการใชอ้ ุปกรณ์ทุก ๆ ชิ้น เพ่ือป้องกันการเกิดอุบัตเิ หตุขณะปฏบิ ัติงานแกะสลัก 5. เม่อื ปฏบิ ัติตามทุกขนั้ ตอนในเอกสารจนไดช้ นิ้ งานออกมาสมบรู ณแ์ บบและสวยงามแล้วนาส่งครูเพ่ือ ประเมินผลงาน แลว้ ทาแบบทดสอบหลังเรยี น เพื่อวัดความรู้ ความเขา้ ใจเปรยี บเทียบกับความรกู้ ่อนศึกษา

3 จุดประสงค์การเรียนรู้ หลังจากศึกษาเอกสารประกอบการเรียน เรื่อง ความรู้ท่ัวไปเกี่ยวกับการแกะสลักผักและผลไม้ ผู้เรียนจะมคี วามรู้ความเขา้ ใจ ดงั นี้ ด้านความรู้ (K) 1. บอกประวัติความเป็นมา ความหมาย ประเภท และประโยชน์ของการแกะสลักผักและผลไม้ได้ 2. บอกลักษณะและเลอื กใช้วสั ดอุ ุปกรณ์ เคร่ืองมอื เครอ่ื งใชท้ ่เี หมาะกับชนิ้ งานในการแกะสลักผัก และผลไมไ้ ด้ถูกตอ้ ง 3. อธบิ ายหลกั การเก็บรกั ษาชนิ้ งานในการแ กะสลักผกั และผลไม้ได้ 4. บอกวิธกี ารเก็บรักษาเคร่อื งมือ เคร่อื งใชแ้ ละการทาความสะอาดได้ อย่างถูกต้องและเปน็ ระเบียบเรียบร้อยพรอ้ มใชง้ าน ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P) 5. นักเรียนมีทักษะฝึกการจับมีดแกะสลัก ฝึกปฏิบัติการ ตัด เฉือน หั่น ฝาน ปอก กรีด จัก แกะ เกลา เซาะรอ่ ง และการปัก ดา้ นคุณลักษณะอนั พึงประสงค์ (A) 6. นักเรยี นมีความใฝ่รู้ ตั้งใจ เพียรพยายามในการเรยี น และแสวงหาความรู้ เขา้ ใจวตั ถปุ ระสงคแ์ ลว้ ไปทดสอบความรกู้ นั เลยคะ่

4 แบบทดสอบก่อนเรียน กลุม่ สาระการเรยี นรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 2 เร่ือง ความรู้ทว่ั ไปเก่ียวกับการแกะสลกั ผักและผลไม้ จานวน 10 ข้อ เวลา 10 นาที คะแนนเต็ม 10 คะแนน ................................................................................................................................. คาชแี้ จง จงเลอื กคาตอบท่ถี ูกตอ้ งทีส่ ุดเพยี งข้อเดียว และทาเครื่องหมาย X ลงใน กระดาษคาตอบ 1.ขอ้ ใดหมายถงึ การแกะสลกั ก. การเปล่ียนแปลงรปู ทรงโดยเขยี นลวดลายลงบนวัสดุ ข. การเปล่ยี นแปลงรูปทรงโดยตดิ พิมพ์ลวดลายตดิ บนวสั ดุ ค. การเปล่ยี นแปลงรปู ทรงโดยใชเ้ ครอ่ื งมือกรดี หรือเซาะวสั ดุ ง. การเปลี่ยนแปลงรูปทรงโดยใชม้ อื ดดั วัสดใุ หเ้ ป็นรปู ทรงต่าง ๆ 2. การแกะสลกั ผกั และผลไม้ หมายถึงข้อใด ก. การจดั ตกแต่งผกั และผลไม้ ข. การตัดแต่งผักและผลไม้ให้สวยงาม ค. การใช้เครอ่ื งมอื แกะหรอื ขูดผกั และผลไมใ้ หเ้ ป็นรูปทรงต่าง ๆ ง. ถูกทกุ ขอ้ 3. ผา้ เชด็ มอื ใช้ประโยชนอ์ ะไรในการแกะสลัก ก. ใชเ้ ชด็ วสั ดอุ ปุ กรณ์ ข. ใช้รองเศษผักผลไม้ ค. ใช้สาหรบั เชด็ มือใหแ้ หง้ ง. ใช้สาหรับคลุมผักและผลไม้ 4. การแกะสลักผกั และผลไม้ใหเ้ ป็นรปู ทรงใดไดบ้ ้าง ก. นก ข. ใบไม้ ค. ดอกไม้ ง. ถกู ทกุ ขอ้ 5. เครอ่ื งมือท่ีสาคัญในการแกะสลกั คือข้อใด ก. เขียง ข. มีด ชิวชิว ค. มีดแกะสลกั ว.. ง. ภาชนะใส่นา้

5 6. ประโยชนข์ องงานแกะสลักผกั และผลไม้ในชวี ิตประจาวัน คือข้อใด ก. ใช้ตกแต่งในงานบวชนาค ข. ใช้มอบใหก้ ับญาติผู้ใหญ่ ค. ใชต้ กแต่งในงานพระราชพิธตี ่าง ๆ ง. ใชจ้ ดั ตกแต่งจานผักและผลไม้ให้สวยงามนา่ รบั ประทาน 7. การแกะสลกั ผกั และผลไม้เร่ิมปรากฏในสมัยใด ก. สมยั กรงุ ศรีอยธุ ยา ข. สมัยโบราณกาล ค. สมยั กรุงสโุ ขทัย ง. สมยั กรงุ รัตนโกสนิ ทร์ 8. ประโยชนข์ องงานแกะสลักผักและผลไม้ในวันสาคัญ คือขอ้ ใด ก. มอบให้กับญาตผิ ใู้ หญ่ในวันเกิดของท่าน ข. มอบให้กับญาติผู้ใหญ่ในวันขนึ้ ปใี หม่ ค. มอบใหก้ ับญาตผิ ใู้ หญ่ในวันสงกรานต์ ง. ถกู ทกุ ขอ้ 9. การแกะสลักผักและผลไม้ กลา่ วถงึ ในบทละครใด ก. เงาะปา่ ข. สงั ข์ทอง ค. นรสงิ ห์ ง. นางสบิ สอง 10. งานแกะสลักผักและผลไม้ใชป้ ระโยชนใ์ นธุรกิจใดมากทส่ี ุด ก. โรงแรม ข. ภัตตาคาร ค. รา้ นอาหาร ง. ถูกทกุ ขอ้ ทาแบบทดสอบ อยา่ แอบดู เฉลยกนั กอ่ น....นะครบั .....

6 กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน เร่ือง ความรู้ทั่วไปเกีย่ วกับการแกะสลักผักและผลไม้ ช่อื ........................................................นามสกุล..............................ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท.่ี .2/.......เลขท่.ี ........ ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี นเสรจ็ แลว้ ไปศึกษำใบควำมรกู้ นั ต่อเลย...จรำ้

7 ใบความรู้ที่ 1 เรือ่ ง ประวัติความเป็นมาของงานแกะสลักผกั และผลไม้ ความเป็นมา การแกะสลักของไทยเป็นงานท่ีเกิดจากฝีมือ ความคิด และศิลปะที่ถ่ายทอดกันมาจากรุ่น สู่รุ่น เป็น ศลิ ปะประจาชาติไทยมานาน โดยมหี ลักฐานปรากฏ ดงั นี้ สมยั กรุงสโุ ขทยั สมยั สโุ ขทัยในพระราชพิธีจองเปรียง วัน เพ็ญเดือน 12 ซ่ึงเป็นวันนักขัตฤกษ์ในปี พ.ศ. 1907 ท้าวศรีจุฬา ลักษณ์ หรือนางนพมาศ ได้คิดประดิษฐ์โคมลอยให้งามประหลาด กว่าสนมท้ังปวง โดยเลือกเกสรดอกไม้สีต่าง ๆ มาประดับเป็นรูป ดอกไม้ซ้อนสีสลับให้เป็นลวดลายแล้วเอาผลพฤกษาลดาชาติ มา แกะจาหลักเป็นรูปมยุระคณานกวิหคหงส์ ให้จิกจับเกสร บุปผาชาติอยูต่ ามกลีบดอกโกมุทเป็นระเบียบเรียบร้อย วจิ ิตรได้ด้วยสีย้อมสด จากหลักฐานนี้แสดงว่า การ แกะสลักเร่มิ ปรากฏในพระบรมมหาราชวงั มาก่อน สมัยกรุงศรีอยุธยา การแกะสลักได้สืบทอดต่อกันมาในหมู่ชนชาวไทย จนกระทั่งถึงสมัยกรุงศรี อยธุ ยามีหลกั ฐานปรากฏวา่ การแกะสลักไดจ้ ัดอยใู่ นกล่มุ วิชาช่างสิบหมู่ และมีการเปล่ยี นแปลงหมู่ของช่าง เร่อื ยมา สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ในวาระการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ครบรอบ 200 ปี คณะกรรมการ เอกลักษณข์ องชาตใิ นความรับผิดชอบของสานกั เลขาธกิ ารนายกรัฐมนตรี ได้เผยแพร่เร่ืองราวชีวิตเก่ียวกับ ช่างสบิ หมู่ เพอ่ื การสบื ทอดเอกลักษณข์ องชาติเกีย่ วเนอื่ งกบั ช่างสบิ หมู่ ซง่ึ ประกอบด้วยช่างท้ังหมด 10 ช่าง คือ ช่างเขียน ช่างแกะ ช่างสลัก ช่างปั้น ช่างหุ่น ช่างหล่อ ช่างปูน ช่างรัก ช่างบุ ช่างกลึง ทั้งนี้ มีผู้บันทึก หลักฐาน และเปิดเผยว่า “ทงั้ สบิ หมู่น้ีเปน็ เพยี งการจดั เข้าหมู่กนั ใหไ้ ด้จานวนสบิ หมู่ แต่มิได้หมายจะให้ตรง กับคาวา่ ชา่ งสบิ หม่เู พราะยงั ไมม่ หี ลกั ฐานใดจดั ให้ลงตัว กนั ได้” และยังได้ปรากฏมีหลักฐานในงานพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงประพันธข์ น้ึ เชน่ กาพย์เห่ชมเคร่อื งคาวหวาน กล่าวถึงการแกะสลักผักและผลไม้ ดังนี้ .. หมากปรางนางปอกแล้ว ใส่โถแกว้ แพร้วพรายแสง ยามชน่ื รน่ื โรยแรง ปรางอิ่มอาบซาบนาสา… .. ผลเงาะไม่งามแงะ มลอ่ นเมล็ดและเหลือปญั ญา หวนเห็นเชน่ รจนา จาเจา้ เงาะเพราะเหน็ งาม… และยังทรงพระราชนพิ นธ์บทละครเร่อื งสงั ข์ทอง บรรยายตอนนางจันท์เทวีแกะช้ินฟัก นอกจากนี้ ยงั มวี รรณกรรมอกี หลายเรือ่ งท่ีมีการกล่าวถึงการแกะสลักอย่าง เช่น เร่ือง ขุนช้างขุนแผน ตอนพลายแก้ว บวชเณร จากข้อความดังกล่าวน่าจะยืนยันได้ว่า การแกะสลักผักผลไม้เป็นศิลปะของไทยในสมัยโบราณ ท้ังนี้ เพราะหญิงไทยส่วนมากไม่ได้เรียนหนังสือหรือออกนอกบ้านใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่บ้านเรียนรู้เรื่องงาน บ้านงานเรือน ฝึกหัดทาอาหารหวานคาว ทาดอกไม้ เย็บปัก ถักร้อย ซึ่งเป็นสิ่งจาเป็นเพ่ือเตรียมตัวเป็น แม่บา้ นที่ดี ผทู้ ่ฝี ึกฝนจนเกิดทักษะมีความชานาญในแต่ละวิชาช่างจะถ่ายทอดวิชาความรู้ให้ลูกหลาน เพ่ือ สืบต่อกัน

8 การแกะสลักผักและผลไม้ มีการจัดสอนขึ้นให้กับบุคคลภายนอกเมื่อหลังการเปลี่ยนแปลงการ ปกครอง ปี พ.ศ. 2475 สถาบันพระมหากษัตริย์ถูกลดบทบาทลง งานช่างฝีมือต่าง ๆ มีแนวโน้มจะสูญ หายไป แต่ยงั มผี ูใ้ หญ่เห็นคณุ คา่ จัดตั้งโรงเรยี นมัธยมวิสามัญการเรือนข้ึนเป็นครั้งแรกท่ีวังกรมหลวงชุมพร เขตอุดมศักด์ิ (ปัจจุบันคือ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขตพระนคร) โดยคัดครูในแต่ละจังหวัดเข้า มาอมรม นับเป็นการกระจายโอกาสทางการศึกษาวิชาช่างแกะสลัก ซึ่งถือว่าเป็นการอนุรักษ์ ศิลปวัฒนธรรมของชาติไทยจากอดีตสืบต่อมา ซึ่งในปัจจุบันการแกะสลักผักและผลไม้เกิดขึ้นในหลาย ประเทศ เช่น ประเทศจีน ประเทศญ่ีปุ่น แต่การแกะสลักผักและผลไม้ของไทยก็ยังนับได้ว่าสวยงามวิจิตร เพริศแพร้วเหนือชาติอื่น ๆ ดังนั้น จึงนิยมจัดให้มีการแกะสลักผักและผลไม้อวดฝีมือ ศิลปะอย่างไทยๆ ตามโรงแรมต่าง ๆ ตามงานแสดงความเป็นไทย เอกลักษณ์ของไทยในประเทศต่าง ๆ และสานักงาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐานได้การจัดแข่งขันการแกะสลักผักและผลไม้ในงานศิลปหัตถกรรมของ นักเรียนซง่ึ มีการแข่งขันกันทกุ ปี งานแกะสลักผักและผลไมข้ องไทยจงึ เป็นทีร่ ่าลอื ระบือไกลไปท่ัวโลก ศลิ ปะของไทย เราต้อง อนรุ กั ษ์ไว้นะ...ตวั เอง

9 เร่อื ง ความหมายและวตั ถุประสงคข์ องการแกะสลักผกั และผลไม้ ความหมาย การแกะสลกั หมายถงึ การใช้มีดเล็ก ๆ หรอื เคร่อื งมือขนาดเล็กคล้ายส่ิวท่ีทาด้วยเหล็กพร้อมกรีด จัก เฉือน เซาะ แซะ สกดั สลักเนอ้ื ของวัสดใุ ห้หลดุ ออกมาจนเป็นลวดลายสวยงาม ดังนน้ั การแกะสลักผกั และผลไม้ จงึ มคี วามหมายว่า การใช้มดี เล็ก ๆ หรือเคร่ืองมือขนาดเล็กคล้ายสิ่วที่ ทาด้วยเหล็กพร้อมกรีด จัก เฉือน เซาะ แซะ สกัด สลักเนื้อของผักหรือผลไม้ให้หลุดออกมาและเกิด ลวดลายทสี่ วยงาม หรอื เกดิ ลวดลายตามท่ีออกแบบไว้ วัตถปุ ระสงคข์ องการแกะสลักผกั และผลไม้ ในการแกะสลักผักและผลไม้น้ันมวี ตั ถุประสงคแ์ ตกตา่ งกันไปตามเจตนาของผแู้ กะสลัก ซ่ึง สามารถจาแนกออกได้เปน็ ข้อๆ ดงั น้ี 1. เพ่อื ใช้ในชวี ติ ประจาวัน เช่น - แกะสลักเปน็ ภาชนะบรรจอุ าหาร จาพวกผอบต่าง ๆ - แกะสลกั เปน็ ดอก ใบ ใช้ประกอบอาหาร ประเภทแกงจดื ซุป หรอื ผัด - แกะสลักเป็นผักเคร่ืองจมิ้ โดยจัดชุดนา้ พริก ชุดหลนตา่ ง ๆ - จัดเปน็ ชุดสลดั แบบต่าง ๆ ทัง้ สลัดผกั สุก – ผกั ดิบ 2. เพื่อใช้ในโอกาสพเิ ศษ เชน่ แกะสลักมะละกอเป็นแจกัน แกะสลักผักผลไมเ้ ปน็ ชอ่ ดอกไมแ้ ทนดอกไม้สด เพ่อื ใชต้ กแตง่ โตะ๊ อาหารงานเลย้ี ง งานพิเศษอนื่ ๆ 3. เพอ่ื ใช้ในการประกอบอาชีพ เชน่ อาชพี ชา่ งแกะสลกั ผกั และผลไม้ ในโรงแรม ภัตตาคาร รา้ นอาหาร ฯลฯ 4. เพ่อื เปน็ การดารงไวซ้ ่งึ เอกลักษณ์ไทย 5. เพ่ือเผยแพรศ่ ลิ ปวฒั นธรรมไทย 6. เพอ่ื สร้างความคิดรเิ ร่มิ สร้างสรรคใ์ นการคดิ ลวดลายท่แี ปลกใหม่ในการประกวด การแกะสลกั ผักและผลไม้ตามหัวข้อทผ่ี จู้ ัดการประกวดกาหนดไว้ใหซ้ ง่ึ จะมีการ จัดการประกวดเปน็ ประจาทงั้ ภาครัฐและเอกชน

10 กิจกรรม ท่ี 1 เรือ่ ง ประวัตคิ วามเปน็ มา ความหมายและวัตถุประสงค์ของงานแกะสลกั ผกั และผลไม้ ช่อื ........................................นามสกุล.............................ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่.ี .2/.......เลขท่.ี ........ คาชีแ้ จง ให้ตอบคาถามใหไ้ ด้ใจความสมบรู ณ์ โดยนาความร้จู ากใบความรู้มาตอบ เรอ่ื ง ประวตั ิความเปน็ มาของงานแกะสลักผกั และผลไม้ 1. ใครเปน็ ผู้ประดิษฐโ์ คมลอยให้วิจิตรพสิ ดารกว่าสนมคนอืน่ ๆ ................................................................................................. ........................................... .................................................................................................................. .......................... 2. การแกะสลกั ผกั และผลไมเ้ ริ่มมีมาตัง้ แต่สมัยใด ............................................................................................................................. ............... ............................................................................................................................................ 3. ในสมยั โบราณ หญิงไทยส่วนมากจะเก่งเร่ืองงานบ้าน งานเรือน เพราะเหตผุ ลใด ............................................................................................................................................. ........................................................................................... .................................................. 4. ในสมัยกรุงศรีอยุธยาไดแ้ บ่งงานช่างออกเป็นกี่หมู่ ................................................................................................ ............................................. ............................................................................................................................................. 5. การแกะสลักผกั และผลไม้มกี ารจัดสอนให้กับบุคคลภายนอกเมื่อใด …................................................................................................ .......................................... .................................................................................................. ........................................... 6. การแกะสลัก หมายถงึ .......................................................................................................... ........................................ ............................................................................................ ...................................................... 7. การแกะสลกั ผกั และผลไม้ หมายถงึ .......................................................................................................... ........................................ .................................................................................................................................................. 8. ใหน้ กั เรียนยกตัวอย่างการนาการแกะสลักผักและผลไมไ้ ปใช้ในชวี ติ ประจาวันมีอะไรบ้าง .................................................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................. 9. สถานทใ่ี ดท่ีนักเรียนสามารถนาความรใู้ นการแกะสลกั ผักและผลไม้ไปประกอบเปน็ อาชีพได้ ................................................................................................................. ................................. ......................................................................................................................... ......................... 10. นกั เรยี นสามารถนาความรใู้ นการแกะสลกั ผกั และผลไม้ไปเผยแพร่ศลิ ปวัฒนธรรมไทยให้ประจกั ษไ์ ด้อย่างไร ................................................................................................................... ............................... .............................................................................................................. ....................................

11 ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง คาศัพท์และประเภทของงานแกะสลักผักและผลไม้ การแกะสลักผกั และผลไม้ มกี ารใชค้ าศัพท์ท่ีอาจมีความหมายเฉพาะแตกต่างจากที่ใช้กันอยู่ท่ัวไป ดงั นัน้ เพ่ือใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจท่ีตรงกันจะนาคาศัพท์ท่ีนิยมใช้ในงานแกะสลักมาอธิบาย เพื่อส่ือความหมาย ท่ตี รงกัน ดงั นี้ คาศัพท์ทใ่ี ช้ในการแกะสลักผักและผลไม้ 1. ห่ัน หมายถึง เอาของวางลงบนท่ีรองรับแล้วตัดให้เป็นช้ินเล็ก ๆ เช่น ทาวัสดุ ส่ิงใดสิ่งหน่ึง ซง่ึ ตอ้ งให้เปน็ ชนิ้ ตามประสงค์ โดยใช้มือหนง่ึ จับมดี อีกมือหนงึ่ จบั ของวางลงบนเขยี งให้มดี กดเลอ่ื นไปข้างหนา้ 2. ตดั หมายถึง ทาใหข้ าดดว้ ยของมีคม เช่น การทาใหผ้ กั หรอื ผลไม้ขาดออกจากกนั ด้วย มดี โดยใช้มือหน่งึ จับมีด อกี มอื หนง่ึ จับของวางลงบนเขียง แลว้ กดมดี ลงบนของให้ขาดออกจากกนั 3. ฝาน หมายถึง ตัด เฉือน แฉลบให้เป็นแผ่นหรือตัดเป็นช้ินเป็นอัน เช่น ฝานกล้วย ฝานบวบ ฝานมะม่วง เปน็ การทาวสั ดสุ ง่ิ ใดสงิ่ หนง่ึ ใหเ้ ป็นแผ่น หรอื ชิน้ บาง ๆ โดยใชม้ อื หน่ึงจบั มีด อีกมือหน่ึงจับของ วางลงบนฝา่ มือ หรอื วางของไปบนเขียงแลว้ กดมีดลงบนของนัน้ ให้ตรงบางมากหรอื น้อยตามต้องการ 4. เฉือน หมายถึง เชือดแบ่งเอาแต่บางส่วน หรือการใช้ของมีคม เช่น มีดโกน ตัดให้ลึก เขา้ ไปในเนอ้ื ดงั นั้น ในงานแกะสลัก จึงควรหมายความว่า การเอาบางส่วนของวัสดุ เช่น ผัก หรือผลไม้ชิ้น เล็กออกจากส่วนใหญ่หรือผลใหญด่ ว้ ยมีด โดยใช้มือหน่ึงจับมีดอีกมือหนึ่งจับวัสดุเท่าท่ีต้องการ แล้วกดมีด ลากมาตามตัว 5. ปอก หมายถึง เอาเปลือกหรือส่ิงท่ีห่อหุ้ม

12 ออก เชน่ การนาเปลอื กของผักหรือผลไมอ้ อกจากส่วนทเี่ ปน็ เนื้อ โดยใชม้ ดี หรอื จะไม่ตอ้ งใช้ ขึ้นอยกู่ ับชนดิ ของ ผักและผลไม้ ถ้าใช้มีดโดยการใช้มือหนึ่งจับมีดอีกมือหนึ่งจับวัสดุท่ีต้องการปอกเปลือก แล้วกดคมมีดลงท่ี เปลือกให้คมมดี เดินไปตามใตเ้ ปลอื ก เรอ่ื ยไปจนสุดเปลอื กของส่งิ นัน้ 6. กรดี หมายถงึ ขดี ให้เป็นร่องใหข้ าด หรอื การทาให้วสั ดุส่งิ ใดส่งิ หนึ่งเปน็ รอยแยกออก จากกนั โดยใชข้ องแหลมคมกดลงบนวสั ดุนนั้ แลว้ ลากไปตามตอ้ งการ 7. จัก หมายถงึ ทาให้เปน็ แฉก ๆ หรือหยกั ๆ คล้ายฟันเลื่อย ในการแกะสลกั มักใช้ วิธกี ารจักรมิ ใบไมใ้ ห้สวยงาม 8. แกะ กิริยาหมายถึงเอาเล็บมือค่อยๆ แคะเพื่อให้หลุดออก เช่น แกะสะเก็ดเอาที่มี ลักษณะคลา้ ยเลบ็ มือทาเช่นน้ัน ทาเป็นลวดลายหรือรูปต่าง ๆ ด้วยเคร่ืองมือโดยวิธีแกะ เช่น แกะลาย ทา ลวดลายโดยใช้มีดแกะสลักลงบนผิวของวัสดุเชน่ ผกั หรอื ผลไมใ้ ห้สวยงาม 9. เกลา หมายถงึ ทาส่งิ ทยี่ ังขรขุ ระอยู่ให้เกลี้ยงหรือได้รูปทรงดขี ึน้ เชน่ การใชม้ ีดตกแตง่ เนื้อผักหรือผลไมท้ ่ยี ังขรุขระให้เกลย้ี งหรือได้รปู ทรงท่ีสวยงาม

13 10. เซาะร่อง หมายถึงทาให้เป็นลายลกึ หรอื รอ่ งลกึ เช่น เซาะเป็นลาย 11. ปกั หมายถึง ตง้ั ฝังลง เช่น ปักเสา ซึง่ ในงานแกะสลกั บางครัง้ อาจมีการใช้ช้นิ สว่ น หลายชิ้นมาปกั ต่อกนั เป็นรปู ต่าง ๆ เชน่ นาปกี นกทแ่ี กะสลกั ไวม้ าปักทตี่ ัวนก

14 ประเภทของการแกะสลกั ผกั และผลไม้ การแกะสลักผักและผลไมน้ นั้ เป็นงานทม่ี รี ปู แบบของการแกะสลักทหี่ ลากหลาย ขน้ึ อยกู่ ับ ความคิดสร้างสรรค์ของผู้แกะสลัก ซึง่ สามารถจาแนกตามรูปแบบ ลวดลาย ท่ีนิยมกนั ได้ ดงั น้ี 5 การแกะสลกั ลวดลายเครอื เถาว์

15 รูปแบบการแกะสลักใบไมอ้ าศยั การเรียนแบบตามธรรมชาตมิ าใชใ้ นการสร้างสรรค์ ซงึ่ สามารถแบ่ง ออกไดห้ ลายประเภท ใบไม้แบบเซาะร่องแหลม ใบไมแ้ บบเซาะร่องมน ใบไมแ้ บบฉลุลาย การแกะสลักดอกไม้ช้นั เดียวจัดเป็นพืน้ ฐานของการแกะสลักดอกไมท้ ม่ี จี านวนกลบี ไม่มาก สว่ นมากนิยมนาผักและผลไม้เน้ือบาง เช่น แตงกวา หวั ผกั กาด มาสรา้ งสรรค์โดยอาศยั รปู แบบของดอกไม้ ตามธรรมชาติ ซง่ึ สามารถแบ่งออกไดด้ งั นี้ ดอกไม้กลบี มน ดอกไม้กลีบแหลม 3.ดอกไม้แบบพเิ ศษ ที่มาของภาพ : บุษบา ชแู สง (2559)

16 การแกะสลักดอกขา่ เปน็ การอาศยั รูปทรงของดอกข่าตามธรรมชาติ ลักษณะท้ายมน ปลายแหลม มาใช้ในการสรา้ งสรรค์ลวดลายของการแกะสลัก ซึ่งมีการสับหว่างลวดลายให้เกดิ ความสวยงาม สามารถ แบ่งออกไดด้ งั นี้ ดอกข่าลวดลายชั้นเดยี ว ดอกขา่ ลวดลายหลายชัน้ การแกะสลักดอกไมห้ ลายชั้นเปน็ การแกะสลักดอกไมท้ ่ีซบั ซ้อนมากกวา่ ดอกไมช้ ั้นเดยี ว สว่ นมาก จะนิยมนาผกั และผลไม้เน้ือหนา เช่น ฟกั ทอง มาแกะสลกั โดยอาศยั รูปแบบของดอกไมต้ ามธรรมชาติ ซง่ึ มี กลบี เป็นจานวนมาก เรียงซ้อนกนั สวยงามหลายชนั้ ดงั นี้ ทมี่ าของภาพ : บษุ บา ชูแสง (2559)

17 5 การแกะสลกั ลวดลายเครือเถาว์ การแกะสลกั ลวดลายเครือเถาว์ เปน็ การอาศัยรูปแบบของการแกะสลกั ดอกไม้และใบไม้มา แกะสลกั ให้เกิดลวดลายซับซ้อนกนั ในลกั ษณะทีเ่ ลยี นแบบธรรมชาติหรอื สรา้ งสรรค์ขนึ้ มา การแกะสลักภาชนะ เป็นการนาผักและผลไม้ต่าง ๆ มาแกะสลักโดยประยุกต์ลวดลายต่าง ๆ ให้เกิดความสวยงาม และสามารถนาไปใช้ประโยชน์ได้ เช่น นามาใส่อาหารเพ่ือเพิ่มความน่ารับประทาน และความสวยงามใหก้ บั อาหารนนั้ ๆ ทม่ี าของภาพ : บุษบา ชแู สง (2559)

18 การแกะสลักตัวสัตว์ เป็นการนาผักและผลไม้ต่าง ๆ มาแกะสลักโดยประยุกต์ลวดลายต่าง ๆ ให้เกิดความสวยงามหรอื แกะสลักแตล่ ะส่วนมาประกอบกนั เป็นตวั สัตว์ ซึ่งผแู้ กะสลักต้องมคี วามชานาญ ในการเกลาแต่งวัสดุให้ไดส้ ดั ส่วนที่มคี วามสมดลุ กับธรรมชาติ การแกะสลักตัวอักษรหรือตราสัญลักษณ์เป็นการนาผักผลไม้มาแกะสลักและประยุกต์ลวดลาย ต่าง ๆ ให้เกิดความสวยงามและมีความชัดเจนในด้านจุดมุ่งหมายของการนาไปใช้ ซึ่งสามารถแกะสลัก ผสมผสานกบั ลวดลายอน่ื ๆ หรือนาไปประกอบตกแตง่ ในงานตา่ ง ๆ ได้ ท่มี าของภาพ : บุษบา ชแู สง (2559)

19 กิจกรรม ที่ 2 เรอ่ื ง คาศัพท์และประเภทของการแกะสลักผกั และผลไม้ ชื่อ....................................นามสกุล.................................ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่.ี .2/.......เลขท.ี่ ........ คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นโยงเส้นให้สัมพนั ธ์กนั 1. การห่ัน 2. การตัด 3. การฝาน 4. การกรีด 5. การเกลา

20 6. การแกะสลักใบไม้ 7. การแกะสลักลายเครอื เถาว์ 8. การแกะสลกั ลายดอกข่า 9. การแกะสลกั ลายผีเสื้อ 10. การแกะสลกั ตัวอกั ษร

21 ใบความรู้ที่ 3 เร่ือง เคร่ืองมืออุปกรณ์และวิธีการจับมีดสาหรับการแกะสลักผักและผลไม้ 1. มีดแกะสลกั งานศิลปะด้ังเดิมของไทยนั้นมีอยู่มากมายหลายอย่างหลายแขนง มีดแกะสลัก จึงมี มากมายหลายรูปแบบ ข้ึนอยู่กับความถนัดของผู้แกะสลักเอง มีดแกะสลักถือเป็นสิ่งท่ีสาคัญมากของงาน แกะสลกั อาจจะกลา่ วไดว้ ่ามมี ีดเพียงเล่มเดียวกส็ ามารถแกะสลกั ได้ทุกแบบ ทุกลวดลาย 1.1 มีดแกะสลกั ท่ีมีด้ามแบน มีลักษณะใบมดี เรยี วแหลมยาวประมาณ 1-2 นว้ิ ใบมีดมักจะเป็นเนอื้ สแตนเลสอย่างดเี พ่ือมิให้ เกิดปฏกิ ริ ิยากบั ผักและผลไม้ มีดด้ามแบนเหมาะสาหรับผทู้ ่ีเริม่ ฝกึ ฝนการแกะสลัก เพราะสามารถควบคุม มีดไดง้ า่ ย 1.2. มดี แกะสลกั ทีม่ ดี ้ามกลม มลี กั ษณะใบมดี เรียวแหลมยาวประมาณ 1.5–2.5 นิ้ว ใบมีดมที งั้ เน้ือสแตนเลสและเนือ้ เหล็ก จึงควรเลอื กให้เหมาะสมกบั การใช้งาน มีดด้ามกลมเหมาะสาหรบั ผทู้ ่แี กะสลักได้แล้วเพราะสามารถควบคมุ มีดใหไ้ ปตามทิศทางต่าง ๆ 2. มดี ตัดและห่ัน ทีม่ าของภาพ : บุษบา ชแู สง (2559) ใชส้ าหรบั ตัด หั่น เกลาผกั และผลไม้ควรมีความคม และมดี ห่นั ควรมีความยาวของใบมีด 5 - 7 น้วิ ทม่ี าของภาพ : บุษบา ชูแสง (2559)

22 3. มดี ควา้ น ใชค้ ว้านเมลด็ ผลไม้ออกควรมีความคม ควรเลือกท่ีทาจากสแตนเลส 4. มีดปอก ใชส้ าหรบั ปอกเปลือกผักและผลไมค้ วรเลอื กขนาดใหเ้ หมาะสมกับผักและผลไม้ที่จะใช้ 5. กรรไกร ใช้ตัดและตกแตง่ ผกั ผลไมท้ ่ีแกะสลกั ควรเลือกให้เหมาะกบั ผกั และผลไม้ มคี วามคมและ ควรเลอื กท่ีทาจากสแตนเลส 6. หนิ ลับมีด ท่มี าของภาพ : บุษบา ชูแสง (2559) ใช้สาหรบั ลบั มดี ใหม้ ีความคมควรเลอื กเน้ือละเอียด ๆ เพราะจะไมท่ าใหม้ ดี สึกกร่อนเร็ว ท่มี าของภาพ : บุษบา ชูแสง (2559)

23 7. เขยี ง ใช้สาหรบั รอง ขณะห่นั ตัดผักและผลไม้ควรเลอื กเขยี งไมห้ รือเขยี งพลาสตกิ ทมี่ ีขนาดเหมาะสมใน การใช้งานและมนี ้าหนักเบา 8. กะละมัง ใชส้ าหรับใสน่ า้ เพือ่ แช่ผกั และผลไม้ท่แี กะสลกั แล้ว ให้สดขึ้นควรเลอื กใหเ้ หมาะกับปรมิ าณผกั และ ผลไมท้ ่จี ะแช่ 9. ถาด ใชส้ าหรบั รองเศษผกั และผลไมข้ ณะแกะสลกั ควรเลือกใหเ้ หมาะกบั ขนาดของผักหรอื ผลไม้ทแ่ี กะสลกั 10. ผา้ เชด็ มือ ใช้สาหรบั เชด็ มือและอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ในการแกะสลักควรเลือกท่ีซบั น้าได้ดอี าจเปน็ ผ้าขาวบางหรอื ผา้ ขนหนผู ืนเลก็ ที่มาของภาพ : บษุ บา ชแู สง (2559)

24 11. พลาสตกิ ห่ออาหาร ใช้สาหรบั หอ่ ผักและผลไม้ เพื่อไม่ให้ผกั และผลไม้เหยี่ วเฉาเมอ่ื แกะสลกั เสรจ็ ควรเลือกขนาดให้ เหมาะสมกับผกั และผลไม้ที่แกะสลกั 12. ถุงมือยาง ใชส้ าหรบั สวมมอื เพื่อเพ่ิมความสะอาดเวลาหยิบจับผกั และผลไม้ในการแกะสลกั ควรเลอื กแบบท่ี กระชบั แนบเนื้อ ท่มี าของภาพ : บษุ บา ชแู สง (2559)

25 วิธกี ารจับมีดสาหรบั การแกะสลกั ผักและผลไม้ วธิ กี ารจบั มีดแกะสลักท่ีถูกต้องจะทาให้การปฏิบัตไิ ดอ้ ย่างเหมาะสม ปลอดภยั และเพื่อความ รวดเรว็ ในการทางาน รวมทง้ั ผลงานท่ีไดจ้ ะมคี วามสวยงามด้วย การใช้มดี แกะสลกั หรือมดี คว้าน สาหรบั การแกะสลักผักและผลไม้ ขน้ึ กับความความถนัดของผ้ใู ช้ ซึ่งมีอย่ดู ว้ ยกัน 3 วธิ ี คอื แบบที่ 1 จับมีดแบบหัน่ ผกั เหมาะสาหรับการแกะสลกั วัสดุทีม่ ขี นาดใหญ่ เชน่ แตงโม ลกั ษณะลวดลายการแกะสลกั จะเปน็ ลวดลายที่มขี นาดใหญ่ วธิ ีจับมีดแบบหั่นผัก ลกั ษณะดา้ มมีดจะอยู่ใต้อุง้ มือ มีวธิ กี ารจับ ดงั นี้ - น้ิวหวั แม่มอื จะอยู่ด้านขา้ งมดี ตรงระหว่างด้ามมดี และใบมีด - นิ้วชีจ้ ับตรงสนั มีด ตรงกึ่งกลางของใบมดี - น้วิ กลาง น้วิ นาง นว้ิ กอ้ ย กาด้ามมดี ทมี่ าของภาพ : บษุ บา ชแู สง (2559) วิธกี ารแกะสลกั โดยการจับมีดแบบห่นั ผกั - มือซ้ายจบั วสั ดุทีจ่ ะแกะสลกั - มอื ขวาจับมีดแบบหน่ั ผกั และตอ้ งให้นิว้ นางสัมผสั วสั ดทุ ี่แกะสลกั เพ่ือชว่ ยควบคมุ นา้ หนกั มอื และจะสามารถชว่ ยลดอุบตั เิ หตุที่เกดิ ขน้ึ แบบท่ี 2 จับมีดแบบจับดินสอ หรอื ปากกา เหมาะสาหรับการแกะสลกั ลวดลายได้อย่างอสิ ระ นยิ มใชแ้ กะสลกั ท่วั ไป วิธกี ารจับมีดแบบจบั ปากกา ลกั ษณะดา้ มมดี จะอยเู่ หนือฝ่ามอื มีอสิ ระในการแกะสลักลวดลาย มวี ธิ จี บั ดงั นี้ - นิ้วหวั แม่มอื จะอยดู่ า้ นข้างมีด ตรงระหวา่ งด้ามมดี และใบมีด - น้ิวชี้จบั ตรงสนั มดี ตรงก่งึ กลาง - น้วิ กลางจะอยู่ดา้ นข้างมีด ตรงระหว่างด้ามมีดและใบมดี และตรงขา้ มกับน้วิ หัวแม่มือ - น้ิวนาง นว้ิ ก้อยไมส่ ัมผสั มีด ที่มาของภาพ : บุษบา ชแู สง (2559)

26 วิธีการแกะสลกั โดยการจบั มดี แบบจบั ปากกา - มอื ซา้ ยจับวสั ดุทจ่ี ะแกะ - มือขวาจบั มีดแบบจบั ปากกาและตอ้ งให้นิว้ นางสัมผสั วัสดุที่จะแกะ เพื่อช่วยควบคุมน้าหนกั มือและจะสามารถชว่ ยลดอุบตั เิ หตุท่ีเกิดขน้ึ แบบที่ 3 การจับมีดแกะสลักแบบปอกผลไม้ เหมาะสาหรบั การปอก การเกลารูปรา่ ง รปู ทรง ตา่ ง ๆ วิธกี ารจบั มีดแบบปอกผลไม้ ลักษณะดา้ มมดี จะอยู่ใต้อุ้งมือ นิว้ ชี้จะเป็นตัวกาหนดทิศทางของการ เคล่ือนมีด มวี ิธกี ารจบั ดงั นี้ - นวิ้ หวั แม่มือจะอยูด่ ้านขา้ งมดี ตรงระหวา่ งด้ามมดี ใบมดี และสันมีด - น้ิวชจี้ บั ดา้ นขา้ งมีด ตรงระหว่างใบมดี และดา้ มมดี - นิ้วกลาง น้วิ นาง น้ิวกอ้ ยกาด้ามมีด ท่ีมาของภาพ : บษุ บา ชแู สง (2559) วธิ ีการแกะสลกั โดยการจับมีดแบบปอกผลไม้ - มอื ซา้ ยจบั วสั ดทุ ี่จะแกะสลกั - มือขวาจบั มดี แบบปอกผลไมแ้ ละต้องใหน้ วิ้ ช้ชี ว่ ยควบคมุ การเคลื่อนที่ของมดี และชว่ ยควบคมุ น้าหนักมือ จะสามารถชว่ ยลดอุบัติเหตทุ ่ีเกดิ ข้นึ

27 กิจกรรม ที่ 3 เร่ือง เครือ่ งมืออุปกรณแ์ ละวิธีการจบั มดี สาหรับการแกะสลักผกั และผลไม้ ช่ือ...............................นามสกลุ .................ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท.่ี .2/.......เลขท.่ี ........ ตอนท่ี 1 วสั ดุอปุ กรณว์ ิธีการจบั มีดสาหรบั การแกะสลักผักและผลไม้ คาช้ีแจง ให้นักเรียนนาตวั อักษรในรปู ภาพมาใสห่ นา้ ข้อคาถามทส่ี มั พันธ์กนั ............1.ใชส้ าหรับใส่น้าเพ่ือแชผ่ ักและผลไม้ทแ่ี กะสลกั แล้ว ก ............2.ใช้สาหรบั ปอกเปลือกผักและผลไม้ ข ............3.ใชส้ าหรับ ตดั ห่ันและเกลาผักและผลไม้ ค ............4.ใชส้ าหรบั เชด็ มอื และอปุ กรณต์ า่ ง ๆ ในการแกะสลัก ง ............5.ใชส้ าหรบั รองเศษผักและผลไม้เวลาแกะสลัก. จ

28 ตอนท่ี 2 วธิ กี ารจับมีดสาหรับการแกะสลักผักและผลไม้ คาช้แี จง ให้นักเรยี นเติมคาให้ไดใ้ จความสมบรู ณ์ 6. วิธจี บั มดี แบบหนั่ ผักเหมาะสาหรับ………………………………………………………………..……………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7. วิธีจับมีดแบบจบั ดินสอ หรอื ปากกาเหมาะสาหรบั …………………………………………………………..………. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8. วธิ ีจับมีดแบบปอกผลไม้ เหมาะสาหรบั ……………………………………………………………………..…………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9. วธิ ีการจับมีดลกั ษณะดา้ มมีดจะอยู่ใตอ้ ุ้งมือ นว้ิ ช้ีจะเป็นตัว……………………….………………….………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10. วธิ กี ารจับมดี ลักษณะด้ามมีดจะอยู่ใต้องุ้ มือเปน็ วธิ ีการจับมดี แบบ ………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………..

29 ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง การเลือกผักผลไม้และการดูแลรักษาเคร่ืองมืออุปกรณ์สาหรับการแกะสลักผักและผลไม้ หลกั การเลอื กผกั ผลไม้ 1. เลอื กตามฤดูกาล จะได้ผกั และผลไมส้ ด ราคาถกู 2. เลือกให้ตรงกับวัตถปุ ระสงคใ์ นการใช้งาน เช่นแกะสลกั เป็นภาชนะผลไม้ควรเป็นผลไม้ที่มีผล ขนาดใหญ่ เชน่ แตงโม แคนตาลปู และมะละกอ เปน็ ต้น 3. เลือกผักและผลไม้ท่ีสด เน้อื แนน่ และแข็งพอสมควร ตามลักษณะของผักและผลไม้ 4. เลอื กให้มีขนาดและรปู ทรงท่ีเหมาะสมกับผลงานทจ่ี ะแกะสลกั

30 เร่ือง การดูแลรักษาเครื่องมือและอปุ กรณ์ 1. อยา่ ให้มีดแกะสลกั หลน่ พนื้ หรือใช้ห่ันของแขง็ เพราะจะทาใหป้ ลายมดี หัก บ่นิ อย่าใชม้ ดี แกะสลักปอกเปลอื กผกั ผลไม้ทแี่ ข็งเกินไป จะทาใหเ้ สยี คม 2. หลงั การใชง้ าน ควรลา้ งและเชด็ ให้แหง้ เพื่อป้องกันสนมิ 3. ลับมีดให้คมอย่เู สมอ ถ้ามียางผกั ตดิ ปลายมดี จะทาใหไ้ ม่คม ควรใชน้ า้ มะนาวหรอื น้ามันเช็ดออกแลว้ ลา้ งน้าเชด็ ให้แหง้ 4. มดี เม่อื ใชเ้ สรจ็ ควรเก็บใส่ปลอกมีดหรือกล่องให้เรียบร้อย พ้นมือเดก็ อย่าวาง เครื่องมือไว้บนโตะ๊ หรือบนพนื้ อาจเกิดอนั ตราย เพราะมีดทั้งแหลมและคม เด็ก ๆ ต้องระมดั ระวงั ในการใช้ เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ นะครับ

31 กจิ กรรม ท่ี 4 เรื่อง การดูแลรักษาเคร่ืองมืออุปกรณ์และการเลือกผกั ผลไม้ ช่ือ............................นามสกลุ ....................ชนั้ มัธยมศึกษาปีท่ี..2/.......เลขท่.ี ........ คาชแี้ จง ให้นักเรียนทาเคร่ืองหมาย  หนา้ ข้อถูก และเครื่องหมาย X หน้าข้อทีผ่ ดิ ___1. อย่าใหม้ ดี แกะสลักหล่นพน้ื หรอื ใช้หัน่ ของแข็ง เพราะจะทาใหป้ ลายมดี หัก บน่ิ ___2. อย่าใชม้ ดี แกะสลักปอกเปลือกผักผลไม้ท่อี ่อนเกนิ ไป จะทาใหเ้ สยี คม ___3. หลังการใช้งาน ควรล้างและเชด็ ให้แห้งเพ่ือป้องกันสนิม ___4. ถา้ มยี างผักติดปลายมีดจะทาให้ไม่คม ควรใช้น้าเปล่าหรือน้ามนั เชด็ ออก แล้วล้างน้าเช็ดใหแ้ ห้ง ___5. เมื่อใชม้ ีดเสร็จแลว้ ควรเก็บใส่ปลอกมดี หรือกล่องให้เรยี บรอ้ ย ___6. เลือกผกั หรือผลไมน้ อกฤดูกาล จะไดผ้ ักและผลไมส้ ด ราคาถกู ___7. เลอื กให้ตรงกบั วตั ถปุ ระสงค์ในการใชง้ าน เชน่ แกะสลกั เป็นภาชนะผลไม้ ควรเป็นผลไมท้ ่มี ีผลขนาดใหญ่ ___8. การแกะสลกั เป็นภาชนะ ผลไมค้ วรเป็นผลไมท้ ม่ี ีผลขนาดเล็ก เชน่ ส้ม มะนาว มะเขือ เป็นตน้ ___9. เลือกผักและผลไมท้ ีส่ ด เนอ้ื แน่นและแขง็ พอสมควรตามลักษณะของผักและ ผลไม้ ___10. เลอื กใหม้ ีขนาดและรูปทรงทเี่ หมาะสมกบั ผลงานท่ีจะแกะสลกั

32 ใบความรู้ที่ 5 เร่ือง การดูแลรักษาผักและผลไม้แกะสลัก การดแู ลรกั ษาผักและผลไม้แกะสลกั เพื่อใหไ้ ดผ้ ลงานทส่ี ดสวยงามคงทนไมเ่ กดิ ปฏิกริ ยิ าเกดิ สีนา้ ตาล ซง่ึ เป็นกระบวนการเปลยี่ นสภาพของผักและผลไมใ้ นลักษณะทผี่ วิ ของผักและผลไม้มสี คี ล้า ไมส่ วยงาม นัน้ ผกั และผลไมท้ อี่ ยใู่ นขา่ ยของการเกดิ ปฏกิ ิริยาน้ี ได้แก่ มะเขือเปราะ มะม่วง มะปราง ชมพู่ มนั ฝร่ัง และแอปเปลิ เป็นต้น วธิ กี ารป้องกนั การเกิดปฏกิ ิริยาสีน้าตาล 1. การแช่ในสารละลายแคลเซียมคลอไรด์ (เกลือแกง )โดยนาผักหรือผลไม้ที่ปอกเปลือกแล้ว ทั้ง ก่อนการแกะสลักหรือหลังการแกะสลักเสร็จเรียบร้อยแล้วไปแช่ที่มีความเข้มข้นที่เหมาะสมอยู่ระหว่างร้อยละ 0.1-1% ซง่ึ จะชว่ ยลดปฏิกิรยิ าการเกดิ สนี ้าตาลลงทผี่ ิวของผักและผลไมไ้ ด้ 2. การแช่ในสารละลายที่เปน็ กรดอ่อน ๆ โดยนาผกั และผลไม้ทป่ี อกเปลือกแลว้ ทงั้ ก่อนการ แกะสลัก หรือหลังการแกะสลักเสรจ็ เรียบรอ้ ยแลว้ นาไปแช่ในสารละลายกรดออ่ นๆ เชน่ แชด่ ้วยนา้ ผสมนา้ มะนาว หรอื นา้ สม้ สายชู จะทาให้ชว่ ยลดปฏิกิริยาการเกดิ สีนา้ ตาลท่ีผวิ ของผักและผลไมไ้ ด้

33 การดูแลรักษาผลงานแกะสลัก การดูแลรักษาผลงานการแกะสลักให้สดอยู่นานนั้น มีความสาคัญเป็นอย่างมาก ซึ่งมีวิธีการดูแล รักษาแบ่งออกได้ดังน้ี 1. กอ่ นการแกะสลกั ควรเลือกซื้อผักและผลไมใ้ หต้ รงกับชนดิ ของการแกะสลกั จะต้องลา้ งผกั และผลไมด้ ว้ ยน้าสะอาด และควรแยกชนดิ เพื่อสะดวกต่อการเกบ็ รักษาถา้ ยังไม่ใชใ้ หเ้ ก็บใสถ่ งุ กันลม แล้วนาเข้าตเู้ ยน็ ปอ้ งกันผลไมเ้ หีย่ ว 2. ระหว่างการแกะสลัก มีดแกะสลักเปน็ ส่งิ จาเปน็ อยา่ งมากในการรักษาผักและผลไม้ ใหช้ ้ินงานสวยงาม น่ารบั ประทาน และจะตอ้ งนาผกั ผลไม้จุ่มหรือแช่ลงในนา้ ท่เี จอื จางด้วยนา้ มะนาว นา้ สม้ สายชู นา้ ตาลทราย หรือเกลืออย่างใดอย่างหนง่ึ จะชว่ ยปอ้ งกนั รอยดาท่เี กดิ จากปฏกิ ิรยิ าทางเคมไี ด้ 3. หลักการแกะสลกั เกบ็ ผักผลไม้ทีแ่ กะสลกั แลว้ เก็บรกั ษาชน้ิ งานแบบเบามือ เรียงให้เป็น ระเบยี บเพ่ือป้องกันไม่ใหเ้ กิดรอยช้า หรอื อาจใชว้ ธิ ีคลุมด้วยพลาสตกิ หรอื ผา้ ขาวบางชบุ นา้ บิดหมาดๆ

34 คณุ ประโยชน์ของการแกะสลักผักและผลไม้ การแกะสลกั ผักและผลไม้นั้น เปน็ งานศิลปะทีม่ ีคุณค่าสวยงามแลว้ ยงั มปี ระโยชน์ด้านอน่ื อกี ดงั น้ี 1. ใช้ในชีวติ ประจาวนั เชน่ จดั ตกแต่งผักและผลไมใ้ หส้ วยงาม น่ารบั ประทาน และรบั ประทานได้สะดวก ที่มาของภาพ : http://min-pha-do.blogspot.com/2011/01/blog-post.html 2. แกะสลกั ผกั และผลไม้ เช่ือม แชอ่ ่ิมหรอื ดอง เพื่อใช้เป็นของทรี่ ะลกึ ของขวัญ ของกานัลทสี่ งู คา่ สาหรับผทู้ เ่ี คารพรกั คาว่าสงู คา่ ไม่ได้หมายถงึ ดา้ นราคา แต่เป็นคุณค่าทางจิตใจ ที่มาของภาพ : http://min-pha-do.blogspot.com/2011/01/blog-post.html 3. สาหรับตกแต่งและประดับ เช่น ตกแตง่ สถานท่หี ้องจดั เลี้ยงตามงานสงั สรรคต์ ่าง ๆ งานแตง่ งาน ประดบั โตะ๊ อาหารในงานเลย้ี ง ทมี่ าของภาพ :http://min-pha-do.blogspot.com/2011/01/blog-post.html

35 4. เพื่อใช้เป็นเครื่องแสดงออกในด้านศลิ ปวฒั นธรรมประจาชาติสืบสานศลิ ปะการแกะสลกั ผกั และผลไม้ของไทย 5. ฝึกสมาธแิ ละจิตใจ การแกะสลักเปน็ งานที่ตอ้ งใช้ความละเอยี ดอ่อน อดทน ในทกุ ขั้นตอน ผูท้ ี่ทางานแกะสลักไดด้ จี ะเปน็ ผทู้ มี่ ีสมาธิดแี ละใจเย็น 6. สามารถนาไปประกอบอาชพี เสริมได้ 7. เป็นการฝึกเสริมความคดิ สรา้ งสรรค์ผลงานภูมิใจในผลงานตวั เอง และเปน็ การใช้ เวลาว่างใหเ้ กิดประโยชน์ ท่ีมาของภาพ : บุษบา ชูแสง (2559)

36 กิจกรรม ท่ี 5 เร่อื ง การดแู ลรักษาผักผลไม้และคุณประโยชน์ของการแกะสลักผักและผลไม้ ช่อื .............................นามสกลุ ..................ชัน้ มัธยมศึกษาปีที.่ .2/.......เลขที่......... ตอนท่ี 1 การดูแลรักษาผักและผลไมแ้ กะสลกั คาชแี้ จง ให้นักเรยี นตอบคาถามใหไ้ ด้ใจความสมบรู ณ์ โดยนาความรู้จากใบความรูม้ าตอบ 1. กอ่ นการแกะสลกั ควรเลอื กซ้ือผักและผลไม้อย่างไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………..……. .................................................................................................................... .......................................... . 2. สารละลายแคลเซยี มคลอไรด์ หรอื เรียกอีกอย่างหนง่ึ วา่ อะไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. .................................................................................................................... ........................................... 3. น้ามะนาวมีคุณสมบตั ิเปน็ อยา่ งไร............................................................................................. ....................................................................................... ........................................................................ 4. ผักและผลไมช้ นดิ ใดท่ีอยู่ในข่ายเกดิ ปฏิกริ ยิ าสีน้าตาล …………………………………………………………………………………………………………………………………..………... ............................................................................................................. .................................................. 5. หลงั จากแกะสลกั ผักและผลไม้เสรจ็ แลว้ จะต้อง เกบ็ รกั ษาชิน้ งานแบบอยา่ งไร …………………………………………………………………………………………………………………………………..………... ....................................................................................................... ........................................................

37 ตอนท่ี 2 คุณประโยชนข์ องการแกะสลักผักและผลไม้ คาช้ีแจง ให้นักเรียนเขยี นแผนผังความคิด เรื่องคุณประโยชนข์ องการแกะสลกั ผกั และผลไม้ ( 5 คะแนน) คณุ ประโยชน์ของการ แกะสลกั ผกั และผลไม้

38 ใบงานปฏบิ ัตทิ ี่ 1 ฝกึ ปฏิบัติการจับมดี สาหรบั การแกะสลกั ผักและผลไม้ คาช้แี จง ใหน้ กั เรยี นฝึกปฏิบัติการจบั มดี สาหรบั การแกะสลกั ผกั และผลไม้ โดยศึกษาวธิ กี ารจับมดี สาหรับ การแกะสลักผักและผลไม้ ของเอกสารประกอบการเรียนรู้เล่ม 1 เร่ือง ความรทู้ ่ัวไปเกยี่ วกบั การแกะสลักผัก และผลไม้ จุดประสงค์การเรียนรู้ หลังจากศกึ ษาเอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง จบลงวิธีการจบั มดี สาหรบั การแกะสลกั ผักและ ผลไม้ ผู้เรียนจะมคี วามร้คู วามเข้าใจ ดงั นี้ ด้านความรู้ (K) 1. อธิบายข้นั ตอนวิธีการจบั มีดสาหรบั การแกะสลักผกั และผลไมไ้ ด้ 2. เลือกใชว้ ัสดุอปุ กรณ์ ได้ถูกต้องและปลอดภัย ดา้ นทักษะกระบวนการ (P) 3. ฝึกปฏิบตั ิวธิ กี ารจบั มดี สาหรบั การแกะสลกั ผกั และผลไม้ถูกต้องตามขน้ั ตอน ด้านลักษณะอนั พงึ ประสงค์(A) 4. นกั เรียนมงุ่ มนั่ ในการทางาน มคี วามตงั้ ใจและรบั ผิดชอบในการทาหน้าที่การงานดว้ ยความ เพยี รพยายาม อดทน เพื่อให้งานสาเร็จตามเปา้ หมาย

39 ใบงานปฏบิ ตั ทิ ี่ 1 ฝึกปฏบิ ัติเกีย่ วกบั การห่นั ตดั ฝาน เฉอื น ปอก กรดี จกั แกะ เกลา เซาะรอ่ ง และปัก คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นฝึกปฏิบตั ิเก่ยี วกับการ ตัด เฉือน ห่ัน ฝาน ปอก กรีด จัก แกะ เกลา เซาะร่อง และ การปัก โดยศึกษาวธิ กี ารในเอกสารประกอบการเรยี นรเู้ ล่ม 1 เรอ่ื ง ความร้ทู ัว่ ไปเก่ยี วกับการแกะสลกั ผัก และผลไม้ จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ หลงั จากศกึ ษาเอกสารประกอบการเรยี น เรือ่ ง วธิ กี ารตดั เฉอื น หน่ั ฝาน ปอก กรีด จัก แกะ เกลา เซาะร่อง และการปัก จบลง ผู้เรยี นจะมคี วามรคู้ วามเข้าใจ ดงั น้ี ด้านความรู้ (K) 1. อธิบายขัน้ ตอนวธิ ีการตัด เฉือน หั่น ฝาน ปอก กรดี จัก แกะ เกลา เซาะรอ่ ง และการปักได้ เลอื กใช้วัสดอุ ปุ กรณ์ ได้ถูกต้องและปลอดภัย ด้านทกั ษะกระบวนการ (P) 2. ฝึกปฏบิ ัติวธิ กี ารจับมดี สาหรบั การแกะสลกั ผกั และผลไม้ถูกต้องตามข้นั ตอน ดา้ นลกั ษณะอนั พึงประสงค(์ A) 3. นกั เรียนมงุ่ มน่ั ในการทางาน มคี วามตง้ั ใจและรบั ผดิ ชอบในการทาหนา้ ท่ีการงานดว้ ยความ เพยี รพยายาม อดทน เพื่อให้งานสาเร็จตามเปา้ หมาย

40 แบบทดสอบหลังเรยี น กลมุ่ สาระการเรียนรกู้ ารงานอาชีพและเทคโนโลยี ชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 2 เรอื่ ง ความรู้ท่วั ไปเกี่ยวกับการแกะสลกั ผักและผลไม้ จานวน 10 ขอ้ เวลา 10 นาที คะแนนเต็ม 10 คะแนน ............................................................................................................................................ คาชี้แจง ให้นกั เรยี นเลือกคาตอบทถี่ ูกตอ้ งท่ีสดุ เพยี งข้อเดียว และทาเครอ่ื งหมาย X ลงในกระดาษคาตอบ 1. เครื่องมือทส่ี าคญั ในการแกะสลักคือข้อใด ก. มีด ข. ภาชนะใส่นา้ ค. เขียง ง. มดี แกะสลัก 2. ผา้ เช็ดมือใชป้ ระโยชน์อะไรในการแกะสลกั ก. ใชเ้ ชด็ วัสดุอปุ กรณ์ ข. ใชร้ องเศษผักผลไม้ ค. ใช้สาหรับเช็ดมือใหแ้ ห้ง ง. ใช้สาหรบั คลมุ ผกั และผลไม้ 3. การแกะสลกั ผักและผลไม้ หมายถึงข้อใด ก. การตดั แต่งผักและผลไมใ้ ห้สวยงาม ข. การใช้เครอื่ งมอื แกะหรือขูดผักและผลไมใ้ ห้เปน็ รูปทรงต่าง ๆ ค. การจัดตกแต่งผักและผลไม้ ง. ถกู ทกุ ข้อ 4. ขอ้ ใดหมายถึงการแกะสลัก ก. การเปลยี่ นแปลงรปู ทรงโดยใช้เครื่องมือกรีดหรอื เซาะวสั ดุ ข. การเปลี่ยนแปลงรูปทรงโดยเขยี นลวดลายลงบนวัสดุ ค. การเปล่ียนแปลงรูปทรงโดยใชม้ อื ดัดวัสดใุ ห้เป็นรูปทรงต่าง ๆ ง. การเปล่ยี นแปลงรูปทรงโดยติดพิมพล์ วดลายติดบนวสั ดุ 5. ประโยชน์ของงานแกะสลักผักและผลไม้ในชีวิตประจาวนั คอื ข้อใด ก. ใช้ตกแต่งในงานพระราชพิธีต่าง ๆ ข. ใชต้ กแตง่ ในงานบวชนาค ค. ใชม้ อบใหก้ บั ญาติผู้ใหญ่ ง. ใช้จดั ตกแตง่ จานผกั และผลไม้ใหส้ วยงามน่ารับประทาน 6. งานแกะสลักผักและผลไม้ใช้ประโยชนใ์ นธรุ กจิ ใดมากท่สี ดุ ก. รา้ นอาหาร ข. ภัตตาคาร ค. โรงแรม ง. ถูกทุกข้อ

41 7. การแกะสลกั ผักและผลไม้ใหเ้ ปน็ รูปทรงใดไดบ้ ้าง ก. ใบไม้ ข. ดอกไม้ ค. ตวั อักษร ง. นก 8. การแกะสลกั ผักและผลไม้ กล่าวถงึ ในบทละครใด ก. นรสงิ ห์ ข. นางสิบสอง ค. เงาะปา่ ง. สงั ขท์ อง 9. การแกะสลกั ผักและผลไมเ้ รม่ิ ปรากฏในสมยั ใด ก. สมยั กรุงศรีอยธุ ยา ข. สมัยโบราณกาล ค. สมัยกรุงรตั นโกสนิ ทร์ ง. สมยั กรุงสโุ ขทัย 10. ประโยชนข์ องงานแกะสลักผักและผลไม้ในวันสาคัญ คือข้อใด ก. มอบให้กับญาติผ้ใู หญ่ในวนั เกิดของทา่ น ข. มอบให้กับญาติผู้ใหญ่ในวนั ข้นึ ปีใหม่ ค. มอบใหก้ ับญาตผิ ใู้ หญ่ในวันสงกรานต์ ง. ถูกทกุ ข้อ

42 กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงั เรียน ความรู้ทว่ั ไปเกี่ยวกับการแกะสลักผกั และผลไม้ ช่อื ...........................................นามสกุล......................ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 /.......เลขท่ี........ ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

43 บรรณานุกรม คะนึงนิจ กัณทะกาญจนะ. (2554) ศลิ ปะการแกะสลักผกั และผลไม้.กรุงเทพฯ: โอเดยี นสโตร์. จอมขวญั สวุ รรณรกั ษ.์ (2547) การแกะสลักผักและผลไม้และงานใบตอง. กรุงเทพฯ: โอเดยี นสโตร.์ นิดดา หงสว์ วิ ฒั น.์ (2551) งานสลกั ผักผลไม.้ กรุงเทพฯ : สานกั พิมพ์แสงแดด บุรนิ ทร์ภทั ร ชูวงศ์ (2552) การแกะสลักผักและผลไม้ มรดกแห่งวัฒนธรรม. กรงุ เทพฯ: โอเดยี นสโตร.์ ภทั ราวธุ ทองแยม้ .การปอก ควา้ นและการแกะสลกั ผลไม้.กรุงเทพฯ: บรษิ ัทสานักพมิ พ์ แม่บ้านจากดั . อาภา จงจติ ต์. (2534) การแกะสลักผักสดและผลไม.้ กรุงเทพฯ: บรษิ ทั อักษราพิพฒั น์ จากัด.

44 ภาคผนวก

45 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลังเรียน เรอื่ ง ความรู้ท่ัวไปเกย่ี วกบั การแกะสลกั ผกั และผลไม้ ชือ่ .................................นามสกลุ .........................ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 /.......เลขท.ี่ ......... ก่อนเรยี น หลังเรยี น ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง 1x 1x 2x 2x 3x 3x 4x 4x 5x 5x 6x 6x 7x 7x 8x 8x 9x 9x 10 x 10 x เฉลยกิจกรรมที่ 1 เร่อื ง ประวตั คิ วามเปน็ มา ความหมาย และวัตถปุ ระสงค์ของงานแกะสลักผักและผลไม้ ชอื่ ..........................นามสกลุ ....................ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 2 /.......เลขท.่ี ......... คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนตอบคาถามให้ได้ใจความสมบูรณ์โดยนาความรู้จากใบความรูม้ าตอบ 1. ใครเป็นผปู้ ระดษิ ฐโ์ คมลอยให้วจิ ิตรพิสดารกว่าสนมคนอื่น ๆ ทา้ วศรจี ุฬาลักษณ์ 2. การแกะสลักผกั และผลไม้เรมิ่ มีมาตงั้ แต่สมัยใด

46 สมัยสุโขทัย 3. ในสมยั โบราณ หญิงไทยส่วนมากจะเก่งเรื่องงานบ้าน งานเรือน เพราะเหตุผลใด เพราะไม่ไดเ้ รียนหนังสอื ต้องอย่กู บั บา้ นเรียนรู้เร่ืองงานบ้านงานเรอื น ฝกึ หดั ทาอาหารหวานคาว ทา ดอกไม้ เย็บปักถกั ร้อย ซึง่ เปน็ สง่ิ จาเปน็ เพือ่ เตรยี มตวั เป็นแม่บ้านทดี่ ี 4. ในสมัยกรุงศรีอยธุ ยาไดแ้ บ่งงานชา่ งออกเปน็ ก่หี มู่ 10 หมู่ 5. การแกะสลักผกั และผลไม้มีการจดั สอนให้กบั บุคคลภายนอกเมื่อใด หลังการเปลีย่ นแปลงการปกครอง ปี พ.ศ. 2475 6. การแกะสลัก หมายถึง การใช้มีดเลก็ ๆ หรือเครื่องมือขนาดเล็กคล้ายส่ิวท่ีทาด้วยเหล็กพรอ้ มกรดี จัก เฉอื น เซาะ แซะ สกัด สลกั เนอื้ ของวสั ดุให้หลดุ ออกมาจนเป็นลวดลายสวยงาม 7. การแกะสลักผักและผลไม้ หมายถึง การใช้มดี เล็ก ๆ หรือเครื่องมือขนาดเล็กคลา้ ยส่ิวท่ีทาด้วยเหล็กพรอ้ มกรดี จัก เฉือน เซาะ แซะ สกัด สลกั เน้ือของผกั หรือผลไม้ให้หลุดออกมาจนเป็นลวดลายสวยงามหรือเกดิ ลวดลายที่ออกแบบไว้ 8. ให้ยกตวั อย่างการนาการแกะสลกั ผักและผลไมไ้ ปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั มอี ะไรบา้ ง แกะสลักพวกผอบต่าง ๆ แกะสลักเป็นดอกไม้ ใบไม้ใชป้ ระกอบอาหาร แกะสลกั เป็นผักเคร่ืองจิ้ม 9. สถานทีใ่ ดที่นักเรยี นสามารถนาความรูใ้ นการแกะสลักผักและผลไม้ไปประกอบเป็นอาชีพได้ รา้ นอาหาร, ภัตตาคาร, โรงแรม 10. นักเรียนสามารถนาความรู้ในการแกะสลกั ผักและผลไม้ไปเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมไทยให้ประจกั ษ์ได้ อย่างไร เขา้ ร่วมแขง่ ขันประกวดการแกะสลกั ผักและผลไม้ ท้ังทางภาครฐั และเอกชนจดั

47 เฉลยกิจกรรมท่ี 2 เรอื่ ง คาศัพท์และประเภทของการแกะสลกั ผกั และผลไม้ ชื่อ....................................นามสกุล.................................ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่..2/.......เลขท.ี่ ........ คาชแี้ จง ให้นกั เรียนโยงเสน้ ใหส้ ัมพนั ธ์กนั 1. การหน่ั 2. การตัด 3. การฝาน 4. การกรีด 5. การเกลา

48 6. การแกะสลักใบไม้ 7. การแกะสลักลายเครอื เถาว์ 8. การแกะสลกั ลายดอกข่า 9. การแกะสลกั ลายผีเสื้อ 10. การแกะสลกั ตัวอกั ษร

49 เฉลยกิจกรรมท่ี 3 เร่ือง เคร่อื งมอื อุปกรณแ์ ละวธิ กี ารจับมดี สาหรบั การแกะสลักผกั และผลไม้ ช่ือ...........................................นามสกลุ ........................ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 /.......เลขท.ี่ ....... ตอนที่ 1 วสั ดุอุปกรณ์วิธีการจบั มีดสาหรับการแกะสลักผักและผลไม้ คาช้แี จง ให้นกั เรยี นนาตวั อักษรในรปู ภาพมาใส่หนา้ ข้อคาถามท่สี ัมพันธก์ ัน ......ข.....1.ใช้สาหรบั ใส่นา้ เพ่ือแช่ผกั และผลไม้ทีแ่ กะสลกั แล้ว ก ......ก.....2.ใชส้ าหรบั ปอกเปลือกผักและผลไม้ ข ......จ.....3.ใช้สาหรบั ตัด หั่นและเกลาผกั และผลไม้ ค .......ง....4.ใชส้ าหรับเชด็ มอื และอุปกรณต์ ่าง ๆ ในการแกะสลัก ง …...ค....5.ใช้สาหรบั รองเศษผักและผลไมเ้ วลาแกะสลกั . จ

50 ตอนท่ี 2 วิธกี ารจบั มีดสาหรบั การแกะสลักผกั และผลไม้ คาช้แี จง ใหน้ กั เรยี นเตมิ คาให้ได้ใจความสมบรู ณ์ 6. วิธีจับมีดแบบหนั่ ผกั เหมาะสาหรับ ...............การแกะสลักวสั ดุทีม่ ีขนาดใหญ่ เช่น แตงโม……………….…. 7. วิธจี ับมีดแบบจบั ดินสอ หรือปากกา เหมาะสาหรับ ……………การแกะสลักลวดลายได้อยา่ งอสิ ระ……………………..… 8. วธิ ีจับมีดแบบปอกผลไม้ เหมาะสาหรับ ………………..การปอก การเกลา รูปรา่ ง รปู ทรงต่าง ๆ ........................... 9. วธิ ีการจับมดี ลักษณะดา้ มมีดจะอยู่ใตอ้ ้งุ มือ นิว้ ช้จี ะเป็นตัว ........................กาหนดทิศทาง................................................................... 10. วิธกี ารจับมดี ลักษณะดา้ มมีดจะอย่เู หนอื ฝา่ มือเปน็ วิธกี ารจบั มีดแบบ ……………จับดินสอหรอื ปากกา……………………………………….