ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ ΤΥΠΟΥ 7-1

1 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  ΙΕΛΚΑ: Απονομή βραβείων RISE Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 6 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 154.84 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΙΕΛΚΑ: Απονομή βραβείων RISE Σε ειδική εκδήλωοη στις 4 Δεκεμβρίου το ΙΕΛ- ΚΑ απένειμε τα βραβεία Retail Innovation for Sustainable Ecosystems (RISE) Awards, τα οποία προκήρυξε και διοργάνωοε το ινστιτούτο, στο πλαίσιο της συμβολής του στη σχεδίαση, ανάδει ­ ξη και προώθηση καινοτόμων ιδεών για βιώσιμα FMCG. Οι δέκα συμμετοχές που επιλέχθηκαν για την τελική φάση του διαγωνισμού ενθαρρύνθηκαν να δικτυωθούν με εταιρείες του κλάδου, βιομηχα ­ νικές και λιανεμπορικές, προκειμένου οι ιδέες τους να δοκιμαστούν ως ενδεχόμενα επιχειρη ­ ματικής ανάπτυξης. Οι πέντε από αυτές διακρίθηκαν και βραβεύτηκαν. Το βραβείο Gold, με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ, απονεμήθηκε στη συμμετοχή της Oinosporos -πρότασης για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης σειράς περιποίησης, με βασικό συστατικό το λάδι του κου ­ κουτσιού των σταφυλιών. Τα τέσσερα βραβεία Silver, που μοιράστηκαν χρηματικό έπαθλο 4.000 ευρώ, απονεμήθηκαν στις συμμετοχές ArbusTech (πρόταση παραγωγής ελαιολάδου σε σκόνη), Go Fruity (φρουτοσαλάτα αυξημένης διατηρησιμότητας, επικαλυμμένη με εδώδιμες μεμβρά ­ νες), Chestinicks (μπισκότα χωρίς γλουτένη με βιολογικό αλεύρι κάστανου) και NFA-Natural Food Additives (μεταποίηση ελληνικών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών σε φυσικά εκ ­ χυλίσματα αντιοξειδωτικών). Ο διαγωνισμός υποστηρίχθηκε από τις εταιρείες ΑΒ Βαοιλόπου- λος, Αθηναϊκή Ζυθοποιία, Coca Cola 3Ε, Μασούτης, ΜΕΓΑ Προϊόντα Ατομικής Υγιεινής, My Market, OK! Anytime Market, Praktiker και ΕΥΣ.

2 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Μασούτης: Εκπαίδευση προσωπικού στις έκτακτες ανάγκες Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 6 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 83.51 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ Μασούιης: Εκπαίδευση προσωπικού στις έκτακτες ανάγκες Σε εξέλιξη βρίσκεται στη Μασούτης ένας νέος κύκλος εκπαιδευτικών σεμιναρίων στο προσωπικό της εταιρείας για την πυρασφάλεια, τις πρώτες βοήθειες και τα επείγοντα περιστατικά στο χώρο εργασίας, σε συνεργασία με το σωματείο «Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας Δήμου Θέρμης». Στο πλαίσιό τους, οι εργαζόμενοι της αλυσίδας διδάσκονται βασικές πρακτικές αντιδράσεων σε περιστάσεις εκτάκτων αναγκών, με σκοπό την αποτελεσματικότερη δράση στο λιγότερο χρόνο. Από το 2016 η Μασούτης διοργανώ- νει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Προχτές Βοήθειες και Πυρασφάλεια» σε συνεργασία με τον γιατρό εργασίας και τον εταιρικό υπεύθυνο πυρασφάλειας. Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται στις αίθουσες εκπαίδευσης στις κεντρικές εγκαταστάσεις της εταιρείας, στο 14ο χλμ Θεσσαλονίκης-Βαοιλικών.

3 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Street Food with Condito στα Grand Μασούτης Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 10 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 113.37 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ Street Food with Condito ota Grand Μασούτης To νέο της street food project της Condito παρουσιάστηκε το Νοέμβριο στη Θεσ ­ σαλονίκη. Πρόκει ­ ται για μια κινητή καντίνα -food truck, σχεδιασμένη για την ανάδειξη των γευστικών προτάσεων της εται ­ ρείας, δηλαδή της μουστάρδας, του κέτοαπ, της μαγιονέζας και της μουσταρδομαγιονέζας. Ειδικά σχεδιασμένα Condito δοχεία με αντλία, είναι τοποθετημένα στο food truck, για να εξυ ­ πηρετούν όσους επιθυμούν να προσθέτουν μόνοι τους γεύοη στα σάντουιτς. Με μότο το «street food with Condito», η καντίνα ξεκίνησε τη διαδρομή της στις αρχές του Νοέμβρη από το Grand Μασούτης στην Καλαμαριά, κερνώ ­ ντας τους πελάτες του καταστήματος πριν ή μετά την επίσκεψή τους σε αυτό. Το ίδιο επα- ναλήφθηκε οτο Grand Μασούτης στη Σταυ- ρούπολη και στο μεγάλο κατάστημα της αλυ ­ σίδας στη Θέρμη στις 30 Νοεμβρίου. Η δράση της καντίνας θα συνεχιστεί με νέες ενέργειες.

4 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η αγορά συνήλθε, το κόστος ανεβαίνει Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 20-22 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 1938.59 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΑΓΟΡΑ REAL ESTATE Η αγορά συνήλθε, το κόστος ανεβαίνει Οι τιμές μίσθωσης και αγοράς των εμπορικών καταστημάτων επανέρχονται στα προ τπς οικονομικής κρίσης επίπεδα, π ζήτπσπ βαίνει αυξητική κυρίως για καταστήματα στις εμπορικές πιάτσες των πόλεων, ενώ ο αποκαλούμενος «αέρας» στις συναλλαγές επανεμφανίζεται. Τα εν λόγω στοιχεία χαρακτηρίζουν τπν αγορά του real estate σήμερα. Συνεπώς π χρήσπ των εμπορικών καταστημάτων αρχίζει μετά από χρόνια να επιδρά και πάλι αυξητικά στα κόστη λειτουργίας των επιχειρήσεων του κλάδου, του πλατονα τςουλου περίοδος για αγορές ακι ­ νήτων -οικοπέδων και κτιρί ­ ων- σε τιμές ευκαιρίας έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της. To real estate επιστέφει στην κανονικότητα», τονίζουν στο σελφ σέρβις στε ­ λέχη τόσο της αγοράς του κλάδου όσο και των μεγάλων μεσιτικών γραφείων, σχολιάζοντας ότι οι ανοδικές τάσεις των τιμών διαπιστώνονται ήδη από το 2017. Όπως λένε, μεσούσης της οικονομικής κρίσης οι τιμές ενοικίασης και πώλησης των κτιρίων για επαγγελματική χρήση μειώθηκαν αισθητά. Μάλιστα, λόγω της δυσχερούς οικονομικής θέ ­ σης αρκετών επιχειρηματιών, το «σκότωμα» των ακινήτων ιδιοκτησίας τους δημιούργησε πολλές ευκαιρίες για κάθε λογάς ενδιαφερόμενο. Υπήρ­ ξαν περιπτώσεις ακινήτων, που πουλήθηκαν κο- ψοχρονιά έως και 50%. Όσο για το μέσο τίμημα της μίσθωσης ακινήτων, μειώθηκε έως 25%. Βέ ­ βαια, όπως επισημαίνει εκπρόσωπος της Δανός Διεθνείς Σύμβουλοι και Εκτιμητές Ακινήτων, τα καλά ακίνητα -τα «καταστήματα-γωνία» στη γλώσσα της αγοράς- κράτησαν τις τιμές τους καθ ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης. ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ Η ΕΛΑΣΤΙΚΟ ­ ΤΗΤΑ ΕΤΙΕ ΤΙΜΕΕ ΠΩΛΗΕΗΕ Οι μεγαλύτερες μειώσεις τιμών την περίοδο της κρίσης αφορούσαν, φυσικά, τις πωλήσεις,

5 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η αγορά συνήλθε, το κόστος ανεβαίνει Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 20-22 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΓΟΡΑ όχι τις ενοικιάσεις ακινήτων, καθώς τα εκάστο- τε προβλήματα ρευστότητας των ιδιοκτητών επιλύονται άπαξ με την πώληοη σε τιμή ευκαι ­ ρίας. Συνεπώς από το 2009 τα ενοίκια δεν εμφα ­ νίζουν την ίδια ελαστικότητα με τις τιμές των προς πώληση ακινήτων. Ευκαιρίες αγορών, βέ ­ βαια, «γέννησαν» και οι πλειστηριασμοί, όμως δεν ήταν τέτοιας κλίμακας, ώστε να επηρεαστεί γενικότερα η αγορά των επαγγελματικών ακι ­ νήτων -μένει να φανεί αν ή κατά πόσο θα επη ­ ρεαστεί, όταν τα funds, στα οποία οι τράπεζες πωλούν τα «κόκκινα» δάνεια, ρίξουν στην αγορά προς πώληση ή πλειστηριασμό απροσδιόριστο, πάντως, αριθμό υποθηκών των δανειοληπτών. Στο μεταξύ, όπως σημειώνει ο εκπρόσωπος της Δανός, τα προς ενοικίαση καταστήματα προσελκύουν το ενδιαφέρον ποικίλων ισχυρών δικτύων λιανικής πέραν των σούπερ μάρκετ, όπως εταιρειών πώλησης παιδικών παιχνιδιών ή ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, οι οποί ­ ες συνήθως «χτυπούν» τα διαθέσιμα ακίνητα, προσφέροντας υψηλότερα μισθώματα από τις εταιρείες σούπερ μάρκετ. Σε τέτοιες περιπτώ ­ σεις όποιος προλάβει να δώσει την τιμή, που ικανοποιεί τον ιδιοκτήτη, κλείνει το χώρο. Συ ­ νεπώς το κυνήγι μεταξύ των αλυσίδων όλων των κλάδων λιανικής για τα καλά ακίνητα στις εμπορικές πιάτσες θέλει γρήγορα αντανακλα ­ στικά. Σε κάθε περίπτωση κοστίζουν ακριβά. ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙ ­ ΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ Γνωστός παράγοντος της οργανωμένης λιανικής, που προτιμά στρατηγικά να αναπτύσ ­ σει το δίκτυό του μέσω ενοικίασης της επαγ ­ γελματικής στέγης, σχολιάζει ότι η αναπρο ­ σαρμογή των μισθωμάτων προς τα πάνω αρχίζει να γίνεται βραχνάς κόστους. Όπως τονίζει, η εταιρεία σούπερ μάρκετ σήμερα πληρώνει ακριβά την επαγγελματική στέγη, εξηγώντας ότι τα μισθώματα κυμαίνονται μεταξύ 7 και 10 ευρώ ανά τ.μ., ενώ κατ ’ εξαίρεση μπορεί να φθάσουν τα 12-15 ευρώ ανά τ.μ., εφόσον η θέση του ακινήτου στην εμπορική πιάτσα είναι επί ­ ζηλη. Σχολιάζει δε ότι η αγορά του κλάδου δεν έχει ανάγκη από περισσότερες αίθουσες πωλή- σεων. «Υπάρχει κορεσμός καταστημάτων στον κλάδο. Μάλλον πρέπει να κλείσουν καταστή ­ ματα παρά ν ’ ανοίξουν νέα, με εξαίρεση, ίσως, κάποιες πόλεις της περιφέρειας, όπου εντοπί ­ ζονται κενά και ασυνέχειες στην κάλυψη της τοπικής αγοράς. Ευκαιρίες ανάπτυξης δίνουν, επίσης, οι πυκνοκατοικημένες γειτονιές, όπου με μικρής έκτασης καταστήματα convenience stores μια αλυσίδα, εφόσον το αποφασίσει, έχει τη δυνατότητα να διεισδύει αποτελεσματικότε ­ ρα στον αστικό χώρο», σχολιάζει. ΣΗΚΩΘΗΚΕ ΚΑΙ ΠΑΛΙ «ΑΕΡΑΣ» Όπως λέει στο σελφ σέρβις ο κ. Θέμης Μπά ­ κας, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Κτη ­ ματομεσιτών E-Real Estates, η γενικότερη βελτί ­ ωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα έφερε πίσω τον περίφημο «αέρα» στην ενοικιαζόμενη επαγγελματική στέγη για εμπορικά καταστήμα ­ τα, ο οποίος είχε «πέσει» εντελώς για διάστημα περίπου δύο-τριών ετών. Ήδη από το 2017 στις συμφωνίες ενοικίασης ο «αέρας» είναι προα- παιτούμενο για την οδό Έρμου στο κέντρο της Αθήνας και την οδό Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη. Όσο βελτιώνονται τα πράγματα στην αγορά, τέ ­ τοιες απαιτήσεις εκ μέρους των ιδιοκτητών θα εγείρονται στις ενοικιάσεις καταστημάτων και σε άλλους εμπορικούς δρόμους των δύο πόλεων. Θυμίζουμε ότι προ της κρίσης η τιμή του «αέρα» στην Ερμού κυμαινόταν μεταξύ 7.000 και 14.000 ευρώ ανά τετραγωνικό, ενώ στη Κηφισιά, το Κο- λωνάκι και τη Γλυφάδα ξεκινούσε από τα 5.000 ευρώ και έφτανε κατά περίπτωση ακόμα και τα 10.000 ευρώ ανά τ.μ. ΚΙΝΗΤΙΚΗ Η ΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Κατά τον κ. Θέμη Μπάκα στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης δεν ήταν λίγες οι περιπτώ ­ σεις καταστημάτων σούπερ μάρκετ, οι διοικήσεις των οποίων άδραξαν την ευκαιρία της εγκατάλει ­ ψης πολλών χώρων και της πτώσης των ενοικίων τους και τα μεταστέγασαν από δευτερεύοντες εμπορικούς δρόμους σε κεντρικούς.Έτσι, βελτί ­ ωσαν τη θέση τους στην αγορά, με σχετικά χαμη ­ λά μίσθια και μακρόχρονα συμβόλαια. Κινητικότητα οτις μισθώσεις ακινήτων εκδη ­ λώθηκε, επίσης, υπό την επίδραση της αναδιάρ ­ θρωσης στον κλάδο, μετά την εξαγορά της Αφοί Βερόπουλοι από τη Metro και τη διάσωση των δομών της Μαρινόπουλος από τη Σκλαβενίτης. Οι δύο αυτές συμφοινίες απελευθέρωσαν ση ­ μαντικό αριθμό ενοικιαζόμενων αιθουσών, που «καταλήφθηκαν» άμεσα από άλλες επωνυμίες αλυσίδων, όπως η ΑΒ Βασιλόπουλος, η Bazaar, η Market In κι η Μαοούτης. Πολύ δυναμικά κι ­ νήθηκε επίσης η Lidl, η οποία ιδιαίτερα στην περιφέρεια προέβη σε σημαντικές αγορές οικο ­ πέδων. Επίσης, η ΑΒ Βασιλόπουλος προχώρησε στην εγκαινίαση πολλών νέων μεγάλων εταιρι ­ κών καταστημάτων, ενώ σχετική κινητικότη ­ τα αναπτύσσεται και από την Πέντε-Γαλαξίας. Η εταιρεία οούπερ μάρκετ σήμερα ενοικιάζει ακριβά την επαγγελματική στέγη. Τα μισθώματα κυμαίνονται μεταξύ 7 και 10 ευρώ ανά τ.μ., ενώ κατ ’ εξαίρεση μπορεί να φθάσουν τα 12-15 ευρώ ανά τ.μ., αν η θέση του ακινήτου είναι επίζηλη Υψηλόβαθμο στέλεχος του κλάδου σημειώνει ότι ένας από τους βασικότερους λόγους, για τους οποίους οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ προβαίνουν σε αγορές ακινήτων, προκειμένου να στεγάσουν καταστήματά τους, σχετίζεται με το γεγονός ότι τα διαθέσιμα προς ενοικίαση κτίρια συνήθως δεν καλύπτουν τις προδιαγραφές οργάνωσης και λειτουργίας των σούπερ μάρκετ. Αλλά αυτό συ ­ νεπάγεται ότι οι αλυσίδες υποχρεώνονται να δε ­ σμεύουν σε ακίνητη περιουσία περισσότερα κε ­ φάλαια από όσα θα διέθεταν υπό άλλους όρους. Κατά τον εκπρόσωπο της Δανός Διεθνείς Σύμ ­ βουλοι και Εκτιμητές Ακινήτων, κινητικότητα εκδηλώθηκε και από την αναδιάρθρωση των τραπεζών. Η θεαματική μείωση των τραπεζικών υποκαταστημάτων απελευθέρωσε πολλούς χώ­ ρους καταστημάτων, αρκετοί από τους οποίους ενοικιάστηκαν από μεγάλες εμπορικές εταιρεί ­ ες, μεταξύ των οποίων και σούπερ μάρκετ. Από την πλευρά του ο κ. Μπάκας εκτιμά ότι οι αλυσί ­ δες σούπερ μάρκετ με την πάροδο του χρόνου θα στραφούν περισσότερο σε καταστήματα μεσαίας έκτασης, περίπου 300-400τμ, σε εμπορικές πιά- τοες, με τριπλό στόχο: Την κάλυψη των καθη ­ μερινών αναγκών καταναλωτών, που ψωνίζουν αμέοως μετά την εργασία τους, του προσωπικού γραφείων και εταιρειών ανά περιοχή, καθώς και τις ανάγκες των τουριστών, οι οποίοι ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Αθήνα έχουν παρουσία στην πόλη σχεδόν καθ ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

6 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η αγορά συνήλθε, το κόστος ανεβαίνει Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 20-22 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΓΟΡΑ Η αγορά ίου real estate θα αρχίσει ν ’ ανατιμάιαι, μόνον εφόσον αυξηθεί σημαντικά η κατανάλωση. Διότι ο καταναλωτής δίνει ρυθμό στην αγορά και σήμερα το εισόδημά του δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια γι ’ αυξήσεις στα μισθώματα φιλοξενούμενοι πολλοί από αυτούς σε διαμερί ­ σματα Airbnb. Ήδη στο κέντρο της Αθήνας και ειδικότερα στο Κολωνάκι, στο μη πεζοδρομη ­ μένο τμήμα της Τσακάλωφ και στη Βαλαωρίτου έχουν εγκατασταθεί καταστήματα σούπερ μάρ- κετ. Κατά τον κ. Μπάκα, η καθημερινή έλλειψη χρόνου των εργαζομένων, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα πρόσβασής τους σε σούπερ μάρκετ εγκατεστημένα κοντά στο χώρο εργασίας τους, αλλάζουν τις συνήθειες αγορών, ενώ περιορί ­ ζουν τους χρόνους μετακίνησης για τα καθημε ­ ρινά ψώνια. ΔΕΝ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΠΕΡΑΙ­ ΤΕΡΩ ΑΝΑΤΙΜΗΣΕΙΣ Αηοτολμώντας μια πρόβλεψη για την «επό­ μενη ημέρα» στην αγορά ακινήτων, ειδικότερα για τα εμπορικά καταστήματα, ο συνομιλητής μας από τη Δανός εκτιμά ότι περαιτέρω ανατι ­ μήσεις των ενοικίων δεν αναμένονται, καθώς μεγάλες μειώσεις μισθωμάτων δεν έγιναν τη μακρύ περίοδο της κρίσης, ενώ ήδη έχουν γίνει οι αναμενόμενες «διορθώσεις» τιμών. «Οι τιμές διαμορφώνονται πλέον σε φυσιολογικά επίπεδα, κανείς δεν έχει λόγο ν ’ αυξήσει τώρα τις τιμές μί ­ σθωσης των ακινήτων. Συνεπώς δεν αναμένεται κάτι εντυπωσιακό στην αγορά μας», αναφέρει, προσθέτοντας ότι «η αγορά του real estate θα αρχίσει ν ’ ανεβάζει ρυθμούς μόνον εφόσον κατα ­ γράφει σημαντικός ρυθμός αύξησης της κατανά ­ λωσης. Ο καταναλωτής είναι αυτός που δίνει το ρυθμό στην αγορά και σε αυτή τη φάση το εισό ­ δημά του δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια γι ’ αυξή ­ σεις στα μισθώματα». Σχετικά με τις τιμές πώλη ­ σης των ακινήτων σημειώνουμε ότι οι ευκαιρίες πλέον μπορεί να αναζητηθούν μόνο μέσω των πλειστηριασμών. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ αποκτούν τα ακίνητά τους σε φυσιολογικές για την περίοδο τιμές και μόνο κατ ’ εξαίρεση εξα ­ σφαλίζουν κτίρια ή οικόπεδα σε χαμηλές αξίες. Να πως διαμορφώνονται οι τιμές των ακινήτων σήμερα σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες πό ­ λεις της χώρας, σύμφωνα με στοιχεία του Πανελ ­ λαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών E-Real Estates: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Οι τιμές μίσθωσης στην οδό Τσιμισκή, τον εμπορικότερο δρόμο της πόλης, έχουν αυξηθεί την τελευταία διετία, ενώ σε πολλά μεσιτικά γραφεία υπάρχει λίστα αναμονής ενδιαφερο ­ μένων για την ενοικίαση καταστημάτων εκεί. Επιπλέον, έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον κατα ­ γράφεται για την αγορά μισθωμένων καταστη ­ μάτων, με στόχο την απόδοση και τοποθέτηση κεφαλαίων προς εξασφάλιση, αλλά και για την απόκτηση της χρυσής βίζας από αλλοδαπούς, οι οποίοι συνήθως αγοράζουν συνεταιρικά σχε ­ τικούς τίτλους, τουλάχιστον προς 250.000 ευρώ ατομική συμμετοχή. ΠΑΤΡΑ Η πόλη φιγουράρει πανελλαδικά ως η δεύτε ­ ρη σε αριθμό κλειστών καταστημάτων, έχοντας δεχθεί μεγάλο πλήγμα στη διάρκεια της κρίσης. Μπορεί οι πεζοδρομήσεις στο κέντρο της πό ­ λης να επέκτειναν την εμπορική πιάτσα, αλλά η τοπική αγορά εκτιμάται ότι έχει ακόμη δρόμο μπροστά της να διανύσει, μέχρι να επανέλθει στους παλαιούς ρυθμούς της. ΚΑΛΑΜΑΤΑ Καταγράφεται μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, λόγω άνθισης της κρουαζιέρας, του φαινομένου της βραχυχρόνιας μίσθωσης, των αναπλάσε ­ ων κεντρικών δρόμων της πόλης, όπως και της επένδυσης στο Costa Navarino, που άλλαξε γε ­ νικότερα την όψη της ευρύτερης περιοχής. Όλα αυτά αποτέλεσαν βασικούς παράγοντες, ώστε να τονωθεί το τοπικό εμπόριο και ν ’ αυξηθούν τα ενοίκια καταστημάτων, όπως και οι τιμές πώλη ­ σης των ακινήτων. ΛΑΡΙΣΑ Το κέντρο της πόλης έχει αναβαθμιστεί, λόγω των έργων πεζοδρόμησης, με αποτέλεσμα να περιοριστεί η εμπορικότητα άλλων δρόμων. Οι τιμές των ενοικίων έχουν κρατηθεί σταθερές, ενώ περιφερειακά του κέντρου παραμένει ξενοί ­ κιαστος ένας μεγάλος αριθμός καταστημάτων. Σε κεντρικές περιοχές της πόλης, όπως στους πε ­ ζοδρόμους Ρούσβελτ και Κούμα, τα ενοίκια των καταστημάτων έχουν αυξηθεί σημαντικά. ΧΑΝΙΑ Παρά την τουριστική ανάπτυξη παραμένουν διαθέσιμα καταστήματα προς ενοικίαση στο πα­ λιό λιμάνι της πόλης. Δρόμοι με τη μεγαλύτερη εμπορικότητα εξακολουθούν να είναι οι οδοί Χάληδων, Χατζημιχάλη Γιάνναρη και Σκαλίδη. Σημειώνεται ότι τα Χανιά είναι τουριστικός προ ­ ορισμός και το χειμώνα και ότι το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει αναβαθμίσει την οικονομική δυναμική της πόλης. ΗΡΑΚΛΕΙΟ Το μισθωτικό ενδιαφέρον στην πόλη εντο ­ πίζεται κυρίως στα καταστήματα εντός των τειχών. Οδοί με τη μεγαλύτερη εμπορικότητα παραμένουν η Δαιδάλου, η 1866 κι η πλατεία Λιονταριών, όπου τα μισθώματα διατηρούνται σταθερά υψηλά. ·

7 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Μερίδιο 6% στην Αθήνα θέλει η Μασούτης Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 28 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 636.14 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΑΓΟΡΑ Μερίδιο 6% στην Αθήνα θέλει η Μασούτης Μερίδιο 6% σιπν αγορά της Αθήνας επιδιώκει π αλυσίδα Μασούιπς. Η διοίκησή ιπς θεωρεί όιι ο πρώτος κύκλος επενδύσεων σιπν Αθήνα, που θα κλείσει στα τέλη του 2022, θα της εξασφαλίσει 100 καταστήματα.Ήδη με τα 56 καταστήματα που διαθέτει π αλυσίδα στην πρωτεύουσα, ελέγχει ένα μερίδιο τπς τάξης του 2,5%-3%, προσβλέποντας στο διπλασιασμό του σε τρία χρόνια. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΕΟΥΛΟΥ πως επισημαίνει στο αελφ σέρβις ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, κ. Ιωάννης Μα ­ σούτης, η αύξηση του δικτύου της εταιρείας στην Αθήνα ως τα εκατό καταστήματα είναι στόχος της οργα ­ νικής της ανάπτυξης πέραν του οποιουδήπο- τε ενδεχομένου νέας εξαγοράς, εξηγώντας ότι η Μασούτης σε κάθε νέα αστική περιοχή που εγκαθίσταται, διεκδικεί το μερίδιο αγοράς που της αναλογεί. Αυτό, που συνέβη για παράδειγ ­ μα στα Ιωάννινα, τη Λάρισα και την Καβάλα, πρόκειται να ισχύσει και στην περίπτωση της Αθήνας, όπου η αλυσίδα προτίθεται να κινη ­ θεί δυναμικά. Ήδη λίγο πριν τις γιορτές, στις 20 Δεκεμβρίου, εγκαινιάστηκε ένα ακόμη νέο κατάστημά της στο Περιστέρι, ενώ για το 2020 η εταιρεία σχεδιάζει την εγκαινίαση περισσό ­ τερων των δέκα νέων σούπερ μάρκετ. Αυτά εντάσσονται στο τριετές εταιρικό πλάνο 2020- 2022, στο τέλος του οποίου η διοίκηση της εται ­ ρείας υπολογίζει ότι το αθηναϊκό δίκτυό της θα έχει εκατό εμπορικές μονάδες. Σχολιάζοντας τις πληροφορίες που για μια ακόμη φορά φέρ ­ νουν την εταιρεία του να διαπραγματεύεται με την ΑΒ Βασιλόπουλος την πώλησή της, ο κ. Μασούτης δήλωσε ότι πρόκειται για μια υπό ­ θεση, που συζητείται κάθε τέτοια περίοδο τα τελευταία χρόνια δίχως, ωστόσο, να υφίοταται τέτοιο θέμα. «Κάθε χρόνο καλούμαι να διαψεύ- δω σχετικές πληροφορίες. Το ίδιο, λοιπόν, ανα ­ γκάζομαι να κάνω και τώρα», είπε. ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΝΕΑ ΕΞΑΓΟΡΑ Ο κ. Μασούτης δεν απέκλεισε το ενδεχόμε ­ νο να προχωρήσει η εταιρεία του σε κάποια νέα εξαγορά. «Υπάρχουν αρκετοί, με τους οποίους θα μας ενδιέφερε να συζητήσουμε κάτι τέτοιο, στον βαθμό που τους ενδιαφέρει η έξοδος από την αγορά», δήλωσε, προσθέτοντας ότι, του ­ λάχιστον επί του παρόντος, δεν διαπραγμα ­ τεύεται με κάποιον εκ των ανταγωνιστών του. Αναφερόμενος στις επιδόσεις της αλυσίδας, εκτίμησε ότι το 2019 θα κλείσει γι ’ αυτήν με αυξημένο τζίρο, στο επίπεδο των 830 εκατ. ευρώ έναντι 770 εκατ. ευρώ το 2017. Σε ό,τι αφορά τα EBITDA, είπε πως θα είναι επίσης αυξημένα στο επίπεδο των 42 εκατ. ευρώ ένα ­ ντι 35 εκατ. ευρώ έναν χρόνο πριν. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Μασούτης στο θέμα των τιμών, υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία του είναι πλέον από τις φθηνότερες της οργα ­ νωμένης λιανικής. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, πρόσθεσε ότι στη διετία 2018-2019 επιδότησε τις τιμές της με 12 εκατ. ευρώ, ποσό στο οποίο, όπως ανέφερε, πρέπει να προστεθούν τα προ ­ νόμια που προσφέρει η αλυσίδα στον πελάτη της-χρήστη της κάρτας πιστότητας. Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο οργάνωσης νέας κεντρι ­ κής αποθήκης στην Αθήνα προς εξυπηρέτηση του τοπικού δικτύου της εταιρείας, ο κ. Μα ­ σούτης είπε ότι οι ιδιόκτητες υποδομές, που απέκτησε στην πρωτεύουσα με την εξαγορά της Προμηθευτικής, καλύπτουν τις ανάγκες τροφοδοσίας εκατό καταστημάτων. Συνεπώς την επόμενη τριετία δεν τίθεται θέμα εξέτασης σχετικού επενδυτικού προγράμματος. ·

8 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Μασούτης Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 46 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 264.05 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ Μασούτιχς ΝΕΑ ΚΑΜΠΑΝΙΑ «ΑΠΟ ΜΑΣ ΓΙΑ ΣΑΣ» Μ ε στόχο ιην προβολή ενός φιλικού, ανθρώπινου περι ­ βάλλοντος αγορών, η νέα διαφημιστική καμπάνια της Δ. Μασού- της παρουσιάζει στο κοινό αληθινές, καθημερινές στιγμές, με τις οποίες όλοι μπορούν να ταυτιστούν. «Το χαμόγελο, π φιλική εξυπηρέτηση, η αφοσίωση, η ποικιλία, η υψηλή ποιότητα, οι χαμηλές τιμές και οι μεγάλες προσφορές είναι όλα αυτά που οι άνθρωποι των σού­ περ μάρκετ Μασούτπς φροντίζουν και προσφέρουν καθημερινά, με την καρδιά τους», δηλώνει π εταιρεία. Το τηλεοπτι ­ κό σποτ της καμπάνιας εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική επικοινωνίας της εταιρείας και αποτελεί συνέχεια των δύο προηγούμενων, με πρωταγωνιστή του πρώτου τον ίδιο τον πελάτη και του δεύτερου τους υπαλλήλους. Τώρα, στην νέα, τρίτη κατά σειρά ταινία, πελάτες και εργαζόμενοι συναντιούνται και αλληλο- επιδρούν μέσα από γνώριμες καθημερι ­ νές στιγμές, όχι μόνο offline, δηλαδή στο φυσικό κατάστημα, αλλά και online, χρη­ σιμοποιώντας τις ηλεκτρονικές εφαρμο ­ γές της Μασούτπς. Την ταινία δημιούρ ­ γησε η Cicero, την παραγωγή ανέλαβε η Green Olive Films, με σκηνοθέτη τον Βασίλη Μπουραντά, ενώ τη μουσική και το sound design επιμελήθηκε η Musou Music Group.

9 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η «επόμενη ημέρα» της αγοράς, με τα μάτια των οδηγών της Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 60,62,64,66 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 2573.19 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ Η «επόμενη ημέρα» της αγοράς, με τα μάτια των οδηγών της Τον χάρτη ίου κλάδου μετά τπν πάροδο πέντε χρόνων περιγράφουν με δηλώσεις τους στο σελφ σέρβις οι CEO βασικών εταιρειών του, εκφράζοντας τπ βεβαιότητα ότι π επιχειρηματική συγκέντρωση θα συνεχιστεί. Μπορεί να διαφωνούν στο πότε και το πώς, όμως όλοι συμφωνούν ότι οι εκ νέου ανατροπές είναι αναπόφευκτες. Εκτός από τα δίκτυα, συμπεραίνουν, οι αλλαγές θα εκδηλωθούν στις τάσεις τπς κατανάλωσης και το προφίλ του Έλληνα καταναλωτή, όπως και στπ σχέση του με τις ηλεκτρονικές πωλήσεις, οι οποίες με τπν πάροδο του χρόνου θα τον επηρεάζουν καθημερινά όλο και περισσότερο, συνεντεύξεις στον πλατωνα τςουλο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣΙΕΛΚΑ «Η φετινή χρονιά, στην οτιοία θα καταγρά ­ φει ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς 2%-2,5%, απορρόφησε τους τελευταίους κραδασμούς από τις δύο μεγάλες κινήσεις συγκέντρωσης του κλάδου τα προηγούμενα χρόνια -τη διά ­ σωση του δικτύου της Μαρινόπουλος από τη Σκλαβενίτης και την απορρόφηση της Αφοί Βερόπουλοι από τη Metro», δηλώνει ο πρόε ­ δρος του ΙΕΛΚΑ, κ. Κωνσταντίνος Μαχαίρας, ο οποίος εκτιμά ότι μετά από πέντε χρόνια το οργανωμένο λιανεμπόριο θα ελέγχεται από πέ ­ ντε αλυσίδες. «Δεν μπορώ να προβλέψω ποιες θα παραμείνουν ενεργές. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η συγκέντρωση θα έχει συνέχεια, σίγουρα μεταξύ «παικτών» της εγχώριας αγοράς, χωρίς να αποκλείω την εκδήλωση ενδιαφέροντος και από το εξωτερικό». Όπως διευκρινίζει, ενδιαφέρον ξένων ομίλων πιθανώς θα εκδη ­ λωθεί στο τέλος της ερχόμενης πενταετίας και στον βαθμό που η οικονομία μας συνεχίσει να αναπτύσσεται σταθερά. Κατά τον κ. Μαχαίρα οι προκλήσεις που έχουν μπροστά τους οι λιανεμπορικές αλυσίδες είναι δύο. Η ανταγωνιστικότητα των τιμών, αφού, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει, «το price war τώρα αρχίζει!», και οι μεγά ­ λες ανάγκες για επενδύσεις στο σέρβις προς τον πελάτη και την ποιότητα. «Οι ανάγκες για επενδύσεις διευρυμένης κλίμακας σε αυτούς τους τομείς είναι μπροστά μας. Τα κόστη θα είναι ιδιαίτε ­ ρα υψηλά και, δυστυχώς, πολλοί εκ των «παικτών» του κλάδου θα βρεθούν προ αδιεξόδου. Μάλιστα, τα προβλήματα θα είναι περισσότερα για όσους επιμένουν να κάνουν το 46% των πωλήοεών τους σε κα ­ θεστώς προωθήσεων. Αυτοί σίγουρα δεν έχουν μέλλον», τονίζει με έμφαση. Εξάλλου, εκτιμά ότι το μερίδιο των PL σε αξία από 17% σήμερα θα φθάσει το 25%, ενώ ως προς την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών πωλήσεων προβλέπει ότι σε βάθος οκταετίας θα κερδίσουν έως και το 15% του συνολικού κλαδικού τζίρου. Απαντώ ­ ντας στην ερώτησή μας «κατά πόσο θα δούμε να αναπτύσσεται στη χώρα μας διεθνής όμιλος με ισχυρή πλατφόρμα e -πωλήσεων;», αποκά ­ λυψε ότι στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξαν σχετικές προσεγγίσεις, αλλά αποδείχθηκαν άκαρπες, καθώς η χώρα δεν έχει ανεπτυγμένη δυνατότητα διανομής, όπως και την αναγκαία τεχνολογία για τέτοιου είδους εγχειρήματα. Παρατήρησε, μάλιστα, ότι τα μεγάλα διεθνή e-shops έχουν βάση ανάπτυξης το non-food, ενώ απαιτούν ισχυρές δομές διακίνησης για την υποστήριξη των πωλήοεών τους. «Η Ελ ­ λάδα δεν διαθέτει ακόμη σχετικές υποδομές, οπότε θα απαιτηθεί χρόνος μέχρι να δούμε δίκτυα τύπου Alibaba να αναπτύσσονται στην εγχώρια αγορά», είπε. ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΟΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Βέβαιο θεωρεί μέσα στην επόμενη πεντα ­ ετία έναν δεύτερο κύκλο συγκέντρωσης του κλάδου ο κ. Βασίλης Σταύρου, CEO της ΑΒ Βα- σιλόπουλος, ο οποίος διευκρινίζει ότι οι περισ ­ σότερες κινήσεις θα καταγραφούν μεταξύ του τρίτου και του πέμπτου έτους, καθώς περίπου τότε θα φανεί ποιοι εκ των βασικών «παικτών» του κλάδου θα αντέξουν στις ασκούμενες πιέ ­ σεις του ανταγωνισμού τότε και ποιοι όχι. Κατά τον κ. Σταύρου, στην πενταετία που ακολουθεί θα αλλάξει και ο καταναλωτής, ο οποίος θα δώ­ σει μεγαλύτερη έμφαση στα mega trends. «Οι αναπτυσσόμενες τάσεις για έναν περισσότερο υγιεινό τρόπο ζωής, οι ειδικές διατροφικές επι ­ λογές (οργανικά-λειτουργικά προϊόντα), η ανά ­ πτυξη του onmichannel, η στροφή οε μικρότερα brands, όπως και στα τοπικά προϊόντα, πράγμα ­ τα, δηλαδή, που ήδη τα βλέπουμε να συμβαίνουν οε μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, θα συμβούν με

10 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η «επόμενη ημέρα» της αγοράς, με τα μάτια των οδηγών της Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 60,62,64,66 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ μεγαλύτερη ένταση και στην Ελλάδα στα επόμε ­ να χρόνια», αναφέρει ο CEO της ΑΒ Βασιλόπου- λος, προσθέτοντας ότι «η ανάγκη του καταναλω ­ τή για μια νέα αγοραστική εμπειρία στις σάλες της οργανωμένης λιανικής, μάς υποχρεώνει να βελτιώνουμε διαρκώς την εικόνα των καταστη ­ μάτων μας». Ο κ. Σταύρου θεωρεί ότι όσο θα περνούν τα χρόνια, τόσο περισσότερο ο κατανα ­ λωτής θα ζητά τις προσωποποιημένες επιλογές. «Αυτό σημαίνει ότι οι αλυσίδες θα αναπτύξουν περισσότερο της κάρτες πιστότητας, εστιάζο ­ ντας σε personalized offers, ενώ και τα e-shops θα ανεβάσουν τις επιδόσεις τους, αφήνοντας όμως τον πρώτο λόγο στα φυσικά καταστήματα. Τα ηλεκτρονικά σούπερ μάρκετ θα παραμείνουν μια μικρή αγορά, σε σχέση πάντα με το σύνολο του κλάδου. Θα αναπτύσσονται, όμως, δυναμι ­ κά», υποστηρίζει. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΙΑΔΗΣ, CEO ΤΗΣ METRO Περισσόχερες σάλες μεσαίου μεγέθους και convenience stores παρά μεγάλα σούπερ μάρκετ θα αποκτήσει τα επόμενα χρόνια η οργανωμένη λιανική, προκειμένου να καλυφθούν τα εναπο- μείναντα γεωγραφικά κενά στον κλάδο, εκτιμά ο διευθύνων σύμβουλος της Metro, κ. Αριστοτέ ­ λης Παντελιάδης, αναμένοντας, επίσης, και νέες επιχειρηματικές κινήσεις για τη συγκέντρωση της αγοράς την επόμενη πενταετία. Αυτές, όπως εκτιμά, θα περιορίσουν τον αριθμό των «παι ­ κτών» ετήσιου τζίρου άνω των 300 εκατ. ευρώ σε τέοοερις-πέντε από οκτώ σήμερα. Ο κ. Πα ­ ντελιάδης εκτιμά ότι ο Έλληνας καταναλωτής θα προσαρμοστεί στις ακολουθούμενες τάσεις παγκόσμιός, αναφορικά με τη ζήτηση πιο υγι ­ εινών τροφίμων και ποτών, όπως και καινοτόμων αγαθών. Στο πλαίσιο αυτό, οι προμηθευτές και οι λιανέμποροι θα εμπλουτίσουν τις σχε ­ τικές ποικιλίες με περισσότερους κωδικούς και επιλογές. Αξιολογώντας το μέλλον των ηλεκτρονικών πωλήσεων, ο κ. Παντελιάδης εκτίμησε ότι θα ουνεχίσουν να αναπτύσσο ­ νται με γρήγορους ρυθμούς, αλλά σε ορίζοντα πενταετίας θα παραμείνουν συμπληρωματι ­ κή πηγή εσόδου για την οργανωμένη λιανική. «Αρκεί κανείς δει να τι συμβαίνει σήμερα στη Βρετανία, όπου οι e -πωλήσεις συμμετέχουν με 8% στον συνολικό τζίρο του κλάδου, για να καταλάβει τι θα συμβεί στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια», αναφέρει, προσθέτοντας ότι «τα ψηφιακά έσοδα θα είναι, ωστόσο, υπο ­ λογίσιμα ως αξία και σίγουρα τα e-shops θα συμπληρώνουν τη συνολική εικόνα, που θα διαμορφώνει στον πελάτη της κάθε αλυσίδα». Κατά τον CEO της Metro, αλλαγές θα εηέλ- θουν και στις εργασιακές σχέσεις και ειδικό ­ τερα στη μερική απασχόληση, όχι τόσο λόγω του γεγονότος ότι θα κοστίζει ακριβότερα από το 2020, λόγω του αναθεωρημένου θεσμι ­ κού πλαισίου, αλλά διότι όσο θα μειώνεται η ανεργία, τόσο θα γίνεται πιο δύσκολη η εξεύ ­ ρεση των κατάλληλων προσώπων για μερική απασχόληση στα δίκτυα σούπερ μάρκετ. «Οι εργαζόμενοι σημαντικών προσόντων θα ανα ­ ζητούν πλήρη απασχόληση, άρα η κάλυψη των αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό τετρά ­ ωρης απασχόλησης θα γίνεται όλο και πιο δύ ­ σκολη», σημειώνει. ΙΑΚΩΒΟΣ ΑΝΔΡΕ ΑΝΙΔΗΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ LIDL «Οι εταιρείες του οργανωμένου λια­ νεμπορίου στην Ελλάδα, που βασίζονται σε παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα, βρί ­ σκονται σήμερα υπό μεγάλη πίεση εν μέσω μιας κατακερματισμένης αγοράς, μεταξύ πληθώρας καταστημάτων, αλλά και αλυσί ­ δων full assortment -μεγαλύτερες σε αριθ ­ μό από ότι θα συναντούσε κανείς σε αγορές του εξωτερικού- να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, χωρίς να επιδεικνύουν κάποιο ουσιώδες ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Από την άλλη, υποχρεώσεις και δανεισμοί που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν υγιώς ακόμα και τώρα που τα επιτόκια είναι χαμηλά, σε συνδυασμό με το ασταθές μακροοικονομικό περιβάλλον, ασκούν επιπλέον πίεση. Εν τούτοις, δεδομέ ­ νων των παραπάνω, μειώνεται το περιθώριο 4 για πραγματική διαφοροποίηση που θα φέρει ισορ­ ροπίες και εξυγίανση στον κλάδο. Η κατηγορία των online αγορών μπορεί να αναμένεται να είναι η πιο ταχέως αναπτυσσόμενη στα FMCG, όμως, το ψηφιακό κανάλι στα τρόφιμα θα γίνει κερδοφόρο μόνο όταν υπάρχουν μεγάλοι όγκοι παραγγελιών και οργανωθεί σωστά και αποδοτικά η διαδικασία της διανομής και εξυπηρέτησης. Αξίζει να σημει ­ ωθεί ότι καμία εταιρεία λιανεμπορίου παγκοσμίως δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να εφαρμόσει κερδοφόρο επιχειρηματικό μοντέλο στα τρόφιμα. Εμείς είμαστε έτοιμοι σε επίπεδο υποδομών μητρι ­ κής σε προϊόντα non-food, ωστόσο έχουμε συνει ­ δητά επιλέξει να μην «λανσάρουμε» ηλεκτρονικό κατάστημα τη δεδομένη χρονική στιγμή.Ένα άλλο θέμα γύρω από το οποίο γίνεται επικοινωνιακός ντόρος τελευταία είναι η υλοποίηση μιας πράσινης, βιώσιμης και πιο υπεύθυνης ατζέντας προς όφελος των καταναλωτών, των εργαζομένων και της συνο ­ λικής κοινωνίας. Στο ίδιο πλαίσιο, η μείωση της σπατάλης τροφίμων αποτελεί και αυτή αυξανόμε ­ νη τάση του κλάδου. Στη I.idl Ελλάς σχεδιάζουμε εδώ και χρόνια τη στρατηγική μας προς αυτήν την κατεύθυνση. Η ειδοποιός διαφορά εδώ έγκειται στην ικανότητα του παραδοσιακού μοντέλου λια ­ νεμπορίου να εκπληρώσει αρχικά τη βιωσιμότητα του επιχειρηματικού σχεδίου, ώστε να καταφέρει η επιχείρηση μέσω της ορθής εταιρικής διακυβέρ ­ νησης, να ανταποκριθεί στον ανταγωνισμό και τις μελλοντικές ανάγκες του καταναλωτή, της αγοράς και της κοινωνίας. Σε βάθος πενταετίας οι επιχει ­ ρηματικοί βηματισμοί των εταιρειών του κλάδου αναπόφευκτα θα κριθούν κατά πόσο ήταν εντέλει αποτέλεσμα καλά σχεδιασμένης στρατηγικής ή επικοινωνιακό πυροτέχνημα. Οι πελάτες αργά ή γρήγορα θα θέλουν αποδείξεις, ότι γίνονται πράξη οι επικοινωνιακές υποσχέσεις και επιχειρηματικές δεσμεύσεις. Εκεί θα κριθεί το μέλλον του κλάδου».

11 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η «επόμενη ημέρα» της αγοράς, με τα μάτια των οδηγών της Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 60,62,64,66 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΣΟΥΤΗΣ, CEO ΤΗΣ ΜΑΣΟΥΤΗΣ Πολύ κοντά, χρονικά, βλέπει τα επόμενα deals για τη συγκέντρωση της οργανωμένης λιανικής, ο κ. Ιωάννης Μασούτης, CEO της αλυσίδας Δ. Μα- σούτης, εκτιμώντας ότι το 2020 θα υπάρξουν νέες ανατροπές στις ισορροπίες του κλάδου. Δέχεται, πάντως, ότι κάθε επόμενη κίνηση θα είναι δυσκο ­ λότερη από όσες προηγήθηκαν, λόγω των γεωγρα ­ φικών επικαλύψεων των δικτύων. Θεωρεί, πά ­ ντως, ότι κινήσεις συγκέντρωσης θα εκδηλωθούν, τόσο στην ομάδα των πέντε ισχυρών του κλάδου όσο και των μικρομεοαίων. Μιλώντας για την εται ­ ρεία του, χαρακτήρισε τη νέα χρονιά ως την καλύ ­ τερη ευκαιρία δυναμικής ανάπτυξης, αφήνοντας εμμέσως πλην σαφώς ανοικτό το ενδεχόμενο η Μασούτης να επεκταθεί εκ νέου επιθετικά. Ανα- φερόμενος στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, υπο ­ γραμμίζει το ενδιαφέρον του συνόλου της αγοράς για το διαδίκτυο και την προώθηση των πωλήσε- ων μέσω αυτού, αναμένει ταχύτατη ανάπτυξη του ψηφιακού τζίρου και εκτιμά ότι το 2025 τα έσοδα των αλυσίδων από τα e-shops θα αντιστοιχούν στο 30% των συνολικών τους εσόδων. Για τη μερική απασχόληση θεωρεί ότι με την πάροδο των επό ­ μενων ετών θα περιοριστεί, όχι διότι αλλάζουν οι προδιαγραφές λειτουργίας ή ο τρόπος οργάνωσης των καταστημάτων, αλλά διότι πλέον δεν βοηθά το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο από το 2020 θα επι ­ βαρύνει οικονομικά τόσο τους εργαζόμενους όσο και τις εταιρείες, που επιλέγουν ως μοντέλο συ ­ νεργασίας τους τη μερική απασχόληση. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΟΥΡΕ ΑΝΙΔΗΕ, CEO ΤΗΣ ΠΕΝΤΕ ΑΕ «Τα μηνύματα που λαμβάνουμε από το δί ­ κτυο πωλήσεωντης εταιρείας είναι ότι η αγορά επιστρέφει αργά, αλλά σταθερά σε ανοδικούς ρυθμούς», αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της Πέντε ΑΕ, διευκρινίζοντας ότι «μπορεί το κλίμα στο εμπόριο και η ψυχολογία του κατα ­ ναλωτή να έχουν βελτιωθεί αισθητά, όμως δεν καταγράφεται ανάλογη δυναμική στην εξέλι ­ ξη των πωλήσεων... Τα περισσότερα σημάδια ανάκαμψης διαπιστώνονται μετά τις τελευταί ­ ες βουλευτικές εκλογές, οπότε είχαμε αλλαγή κυβέρνησης». Αναφερόμενος στις ηλεκτρονι ­ κές πωλήσεις, ο κ. Πουροανίδης σημειώνει ότι μπορεί σήμερα η συμμετοχή τους στο συνο ­ λικό τζίρο του κλάδου να είναι περιορισμένη, αλλά στα χρόνια που ακολουθούν αναμένεται έξαρση της διακίνησης αγαθών, μέσω του δι ­ αδικτύου, και για το λόγο αυτό η οργανωμένη λιανική καλείται να επενδύσει στον τομέα. «Με την πάροδο του χρόνου οι ηλεκτρονικές πωλήσεις ωριμάζουν. Όμως, η τόνωση της ζήτησης μέσω e-shop θα είναι σταδιακή». Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζει, η Πέντε μόλις ολοκληρώσει την οργάνωση και λειτουργία των δέκα νέων καταστημάτων που ανακοίνωσε πρόσφατα, έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε επενδύσεις αναβάθμισης των κεντρικών απο ­ θηκών της, ώστε να είναι σε θέση να υποστη ­ ρίξει ένα μελλοντικό σχέδιο ανάπτυξης και ηλεκτρονικών πωλήσεων. ΔΗΜΟΣ ΒΕΡΟΥΚΑΣ, CEO ΤΗΣ BAZAAR Τη διατήρηση και στο μέλλον του σχήμα ­ τος «5+5» βλέπει για την οργανωμένη λιανική ο διευθύνων σύμβουλος της Bazaar, κ. Δήμος Βέρουκας, εκτιμιόντας ότι τα επόμενα χρόνια δεν θα υπάρξει μεγαλύτερη συγκέντρωση μεταξύ των πέντε πρώτων εταιρειών ετήσιου τζίρου άνω των 500 εκατ. ευρώ, όπως και με ­ ταξύ των πέντε επόμενων εσόδων αντιοτοίχως κάτω των 500 εκατ. ευρώ ανά εταιρεία. Θεωρεί επίσης ότι δεν θα υπάρξουν συμφωνίες συ ­ γκέντρωσης της αγοράς μεταξύ εταιρειών της πρώτης και της δεύτερης πεντάδας. Επιχει ­ ρώντας να χαρτογραφήσει τη μελλοντική δι ­ άρθρωση των οργανωμένων δικτύων, αναμένει μεγαλύτερη έξαρση του franchise κυρίως από τις μικρομεοαίες δυνάμεις του κλάδου, όπως και δυναμικότερη διείσδυση των ισχυρών παι ­ κτών στις γειτονιές και σε πυκνοκατοικημένες περιοχές με μικρότερα σημεία πώλησης. Σε ό,τι αφορά το οικονομικό στάτους των εταιρει ­ ών, ο κ. Δήμος Βερούκας, επισημαίνει ότι πλέ ­ ον έχουν εξυγιανθεί όλοι οι ισολογισμοί παρά το γεγονός ότι ορισμένοι φέρουν μεγάλα βάρη σε υποχρεώσεις, τα οποία σε κάθε περίπτωση, όπως εκτιμά, είναι διαχειρίσιμα. Αναφερόμε ­ νος στις συνθήκες ανταγωνισμού τα επόμενα χρόνια, αναμένει ένταση των πιέσεων, κυρίως από τις πολυεθνικές του κλάδου, με στόχο την εξασφάλιση μεγαλύτερου όγκου πωλήσεων, οι οποίες θα εκτονώνονται προς κάθε κατεύ ­ θυνση. Ωστόσο, θα επηρεάσουν περισσότερο τους μικρομεοαίους «παίκτες» του κλάδου και κυρίως τα μικρά ανεξάρτητα καταστήματα, ο αριθμός των οποίων θα συνεχίσει, όπως σημει ­ ώνει, να μειώνεται δραματικά.

12 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η «επόμενη ημέρα» της αγοράς, με τα μάτια των οδηγών της Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 60,62,64,66 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΞΥΝΟΥ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΟΥΕΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ OK! ANYTIME MARKETS Την αισιοδοξία της γιο τη νέα χρονιά και την εξέλιξη των μεγεθών της οργανωμένης λια ­ νικής αε αυτήν εκφράζει η κ. Δέσποινα Ξυνού, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της ΟΚ! Anytime Markets, τονίζοντας ότι η αγορά έχει ήδη αρχίσει αργά, αλλά σταθερά να βρίσκει και πάλι το ρυθμό της. «Με βάση τα όσα διαπιστώ ­ νουμε φέτος για τη συμπεριφορά του κατανα ­ λωτή και το μέοο διαθέσιμο εισόδημά του, όλα δείχνουν ότι η ανάπτυξη θα συνεχιστεί τα επό ­ μενα χρόνια, αρκεί η χώρα να μην εισέλθει σε κάποια νέα οικονομική ή πολιτική περιπέτεια», λέει η κ. Ξυνού, η οποία, εξάλλου, θεωρεί ότι η τάση της συγκέντρωσης στην αγορά του κλά ­ δου, μέσο) εξαγορών και συγχωνεύσεων, χωρίς να λείπουν τα κλεισίματα καταστημάτων, δεν θα διακοπεί. «Η οργανωμένη λιανική θα αυξήσει τα μεγέθη της», σχολιάζει, προσθέτοντας ότι «στον κλάδο θα εισέλθουν κι άλλα σχήματα, ενώ στο βαθμό που -όπως όλα δείχνουν- η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης διατηρηθεί ως τάση, ο συνολικός τζίρος του κλάδου θα ενισχυθεί». Διευκρινίζει επίσης ότι σημαντικό ρόλο στην αναδιάρθρωση των δικτύων θα διαδραματίσουν στο μέλλον τα μικρά σημεία πώλησης και ειδι ­ κότερα όσα θα αναπτύσσονται συντεταγμένα ως οργανωμένα δίκτυα, ενώ αντίθετα τα ανε ­ ξάρτητα καταστήματα θα δεχθούν ισχυρότερες πιέσεις στο μέλλον, με αποτέλεσμα να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό ο συνολικός αριθμός τους. «Η βάση της αγοράς θα αναδομηθεί. Τα επώνυμα convenience stores θα κερδίζουν μεγαλύτερο με ­ ρίδιο από τη συνολική «πίτα» της οργανωμένης λιανικής», συμπληρώνει η κ. Ξυνού. ΦΟΙΒΟΣ ΚΑΡΑΚΙΤΣΟΣ, CEO ΤΗΣ SPAR HELLAS «Η αγορά συνεχίζει να διαθέτει μεγάλα περιθώρια συγκέντρωσης, κυρίως από τη μεσαία και προς τα κάτω «γραμμή» της. Το πεδίο αυτό παραμένει διάσπαρτο, ενώ οι μι- κρομεοαίες δυνάμεις του κλάδου δεν έχουν ακόμη «πει τον τελευταίο τους λόγο». Τις επισημάνσεις αυτές κάνει ο κ. Φοίβος Καρα- κίτσος, CEO της SPAR Hellas, προσθέτοντας ότι, όπως στην κορυφή της οργανωμένης λιανικής έτσι και στη δεύτερη ταχύτητα του κλάδου θα υπάρξουν συγκεντρώσεις, που θα μεταβάλλουν τις σημερινές ισορροπί ­ ες μεταξύ των αλυσίδων. Αξιολογώντας τις αναμενόμενες αλλαγές στις καταναλωτικές τάσεις, θεωρεί ότι οι αλυσίδες πρέπει να προ ­ ωθήσουν προϊόντα εστιασμένα στην υγιεινή διατροφή, διαβλέποντας έξαρση της ζήτη ­ σής τους -π.χ. των «λειτουργικών» τροφίμων. Εκτιμά ότι «όποιος στηθεί καλύτερα στις συ ­ γκεκριμένες κατηγορίες, θα εξασφαλίσει ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων». Επίσης, θεωρεί ότι οι αλυσί ­ δες σούπερ μάρκετ θα επιχειρήσουν στο μέλ ­ λον τη διείσδυσή τους με μεγαλύτερη έντα ­ ση στις γειτονιές, ενώ θα επιδιώξουν και την καλύτερη γεωγραφική κάλυψη της χώρας με τα δίκτυά τους, ώστε να περιορίσουν τη δρά ­ ση της παραδοσιακής χονδρικής, που, όπως επισημαίνει, «φορτώνει τους προμηθευτές με αυξημένα κόστη διακίνηαης-διάθεσης, τα οποία στο τέλος της ημέρας περνούν στις τιμές των προϊόντων τους, επιβαρύνοντάς τες. Απαιτείται καλύτερη οργάνωση από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, ώστε να εξαλειφθεί το κόστος της παραδοσιακής χονδρικής», ση ­ μειώνει χαρακτηριστικά. ·

13 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  ΜΑΖΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 65 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 741.45 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΜΑΖΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Στη Διαμαντής Μασούτης Α.Ε. κύριο μέλημά μας είναι να εργαζόμαστε πάντα με σεβασμό, συναδελφικότητα και αλληλεγγύη, σαν οικογένεια, ώστε να δημιουργούμε το ιδανικό επαγγελματικό περιβάλλον για τους ανθρώπους μας. Γι ’ αυτό και για 8 η συνεχή χρονιά λαμβάνουμε την τιμητική διάκριση Best Workplaces 2019 · Great Place To Work Best Workplaces' 2019

14 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 8276.79 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ Στα δέκα χρόνια μεταμορφώσεων τπς προνύμφπς ιπς παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης πρώτα σε χρυσαλλίδα κρίσης δημόσιου χρέους κι ύστερα σε πεταλούδα κρίσης και του ιδιωτικού χρέους στον τόπο μας μεταμορφώθηκε εν παραλλήλω κι ο εγχώριος κλάδος της οργανωμένης λιανικής και χονδρικής. Η τάση συγκεντροποίησπς κεφαλαίων και συγκέντρωσης των δομών του επιταχύνθηκε βίαια, σαρώνοντας τις οκτώ από τις δεκαοκτώ ακμαιότερες επωνυμίες αλυσίδων στην έναρξη της περιόδου, με όρους ευρείας αναδιάταξης των θέσεων στην κατάταξη ισχύος των εναπομεινάντων επιχειρηματικών σχημάτων, και τείνοντας σχεδόν στο διπλασιασμό του αθροιστικού μεριδίου των τεσσάρων πρώτων στον κλαδικό τζίρο, μεριδίου που σήμερα ανέρχεται περίπου στο 75%. Η διαδικασία αυτή, ενόσω δεν έχει πάψει να σαρώνει κυρίως τις τοπικές αλυσίδες, συνέβη υπό συνθήκες εφαρμογής των πολιτικών «εσωτερικής υποτίμησης», δηλαδή περιστολής της ζήτησης, μείωσης του τζίρου και οριακής ανάπτυξής του μόλις την τελευταία διετία, αλλά με όρους όχι μόνο διατήρησης του συνολικού πλήθους των εμπορικών μονάδων του κλάδου περίπου στο μέγεθος των αρχών της εξεταζόμενης δεκαετίας, αλλά και αύξησης των τετραγωνικών μέτρων των χώρων πωλήσεων, άρα μείωσης της απόδοσής τους ανά τετραγωνικό μέτρο. Καμία έκπληξη!

15 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Νο.^ΙίΠΐ^^ ς βάση των προσεγγίσεων μας αξιοποιήοαμε συνδυαστικά δύο πηγές δεδομένων: Της ετή ­ σιας έκδοσής μας «Το Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρ- κετ» και της 1RI Hellas. Στο πλαίσιο αυτό, προτεί ­ νουμε στον αναγνώστη να μελετήσει τα στοιχεία των παρατιθέμενων πινάκων, λαμβόνοντας υπό- ψιν τις επισημάνσεις και την επιχειρηματολογία των σχολίων που τους συνοδεύουν αυτοτελώς, καθώς το παρόν συνοδευτικό κείμενο δεν θα μπορούσε παρά να πορίζεται από αυτά, συμπε- ραίνοντας βάσει των προβολών τους. Η ΚΡΙΣΗ ΣΕ ΡΟΛΟ ΚΙΡΚΗΣ: Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι ήδη η ελ ­ ληνική οικονομική ύφεση τιροδρομικά της χρηματοπιστωτικής κρίσης και εν συνεχεία ως εγχώρια δομική κρίση και «εσωτερική υποτίμη ­ ση», άρα ως μακροπρόθεσμη κρίση της ζήτη ­ σης, επέβαλε την συγκεντροποίηση κεφαλαίου στον κλάδο, καθώς, πρώτον, «έδιωξε» όσα πο ­ λυεθνικά επιχειρηματικά σχήματα είτε δεν εί ­ χαν προλάβει να πρωταγωνιστήσουν στην εθνι ­ κή αγορά (Plus, Aldi, Makro) είτε επρόκειτο να πληρώσουν ασύμφορα υψηλό τίμημα για τον πρωταθλητισμό τους σ ’ αυτήν, αν παρέμεναν (Carrefour). Από αυτή την άποψη είναι φανερό ότι οι δύο εναπομείναντες διεθνείς επενδυτές στην Ελλάδα, οι Ahold-Delhaize και Lidl, παρα ­ μένουν με σκοπό την κυριαρχία στη νομή του κλαδικού τζίρου. Ειδάλλως η εδώ δράση τους στερείται νοήματος.Ήδη οι δύο αλυσίδες ελέγ ­ χουν αθροιστικά περισσότερο από το ένα τρίτο του κλαδικού τζίρου, κάνοντας ετήσιες επεν ­ δύσεις που υπερβαίνουν κατά πολύ το άθροι ­ σμα των επενδύσεων όλων μαζί των ελληνικών αλυσίδων, ενώ η κερδοφορία τους είναι αξιοζή ­ λευτη. Για τη μία το ξέρουμε θετικά πως είναι η υψηλότερη μεταξύ των μεγάλων ανταγωνιστών της, ενώ της άλλης το διαβεβαιώνει η μονοπω ­ λιακή θέση της στο discount. Η οικονομική κρίση, δεύτερον, επέβαλε τη συγκεντροποίηση αφενός, καταστρέφοντας όσες επιχειρήσεις βάσιζαν την ανάπτυξή τους στην πιστωτική επέκταση και τα διοικητικά της ήθη -κι αυτό ανεξαρτήτως μεγέθους, ιστορικό ­ τητας, ισχύος επιβολής και κύρους καθεμιάς- και αφετέρου, ανεβάζοντας στην ηγεμονία του κλά ­ δου τους άλλοτε «δευτερανταγωνιοτές», παρα­ δοσιακά «συντηρητικούς» θιασώτες της επέκτα ­ σης με ίδιους πόρους. Έτσι, έκλεισε ένας μείζων κύκλος στην ιστορία της οργανωμένης λιανικής του τόπου μας, στο τέλος του οποίου άπαντες οι παραμένοντες στο παιχνίδι είναι δοκιμασμένοι στην «οικονομία πολέμου», δηλαδή τη σφικτή διαχείριση, με ελεγχόμενο ή μηδενικό δανεισμό Οι Ahold Delhaize και Lidl έχουν σκοπό ιπν κυριαρχία σιπ νομή ίου κλαδικού τζίρου. Ήδη ελέγχουν αθροιστικά περισσότερο από το ένα τρίτο του κλαδικού τζίρου και οι ετήσιες επενδύσεις τους υπερβαίνουν κατά πολύ τις επενδύσεις όλων μαζί των ελλπνικών αλυσίδων κ.λπ. Ειρήσθω εν τιαρόδω οφείλουμε την επισή ­ μανση, πάντως, ειδικά σε όσους αρέσκονται στην ηθικοποίηση των συνεπειών της κρίσης, ότι οι μείζονες πεπτωκότες του κλάδου (προπάντων η > Ο ΤΖΙΡΟΣ ΠΕΦΤΕΙ, Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ANA Τ.Μ. ΜΕΓΕΘΥΝΕΤΑΙ Πίνακας 1. Εξέλιξη κύκλου εργασιών, δικτύων, επιφάνειας πώλησης, ταμείων Μεγέθη 2010 2015 2018 Μεταβολή 2015 vs 2010, % Μεταβολή 2018 vs 2010, % Μεταβολή 2018 vs 2015, % Κύκλος εργασιών (οε εκαι. ευρώ)* 8.596 7.617 7.432 -11,4 -13,5 -2.4 Αριθμός καταστημάτων 2.520 2.490 2.462 -1.2 -2,3 -1.1 Επιφάνεια πωλήσεων ισε ιμ) 1.691.258 1.743.246 1.766.025 3.1 4,4 1.3 Αριθμός ταμειακών μηχανών 10.532 10.794 10.775 2,5 2,3 -0,2 Ανάλυση απόδοσης ανά κατάστημα, Μ.Ο. 2010 2015 2018 Μεταβολή 2015 vs 2010, % Μεταβολή 2018 vs 2010, % Μεταβολή 2018 vs 2015, % Κύκλος εργασιών ανά κατάστημα (σε εκατ.ευρώ) 3.41 3,06 3,02 -10,3 -11,5 -1.3 Ταμειακές μηχανές ανά κατάστημα 4,18 4,33 4.38 3,7 4,7 1.0 Επιφάνεια πωλήσεων (σε τμ) ανά κατάστημα 671,13 700,10 717,31 4.3 6,9 2,5 Πωλήσεις ανά τμ 5,08 4,37 4,21 -14,0 -17,2 -3,7 Πωλήσεις ανά ταμειακή μηχανή 816,18 705,67 689,74 -13,5 -15,5 -2,3 Πηγή: IRI 'Κύκλος εργασιών από ιις πωλήσεις FMCG σταθερού barcode, περιλαμβανόμενων των ειδών bazaar, από τα σούπερ μάρκει όλης επς χώρας, εκιός των νησιών Η αύξηση του αριθμού των ταμειακών μηχανών αντιστρόφως ανάλογα αντικατάσταση μικρότερων καταστημάτων από μεγαλύτερα, όπως προς τη μείωση του αριθμού των καταστημάτων δείχνει, αν μη τι άλλο, επιβεβαιώνει, άλλωστε, ο Πίνακας 9.

16 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Μαρινότιουλος) υπήρξαν οτυλοβάτες του ελλη ­ νικού επιχειρηματικού πρωταθλητιομού, μέσω διογκούμενου δανεισμού κατά τα κελεύσματα του κυρίαρχου προτύπου οικονομικής ανάπτυ ­ ξης παντού οτη Δύοη από τη δεκαετία του '90. Απόδειξη κύρους των επιλογών τους ήταν η ανο ­ χή των προμηθευτών στις εις βάρος τους κατα ­ χρηστικές καθυστερήσεις πληρωμών, ήτοι στην άτυπη και παθογόνο πλην εθιμικά κατοχυρωμέ ­ νη πριμοδότηση των «εθνικών πρωταθλητών»... Εντέλει η επίκληση του «εξυγιαντικού» χα ­ ρακτήρα της συγκέντρωσης της αγοράς δε λέει σπουδαία πράγματα για την επιχειρηματική αρε ­ τή -όχι μόνο γιατί προγενέστερα ταυτίστηκε με τα εκ των υστέρων αναγνωριζόμενα ως «άφρονα» ρίσκα, αλλά γιατί μεθεορτίως συμβιβάστηκε με τη μεταβίβαση στο άψε σβήσε ολόκληρων περιουσι ­ ών κατά τη λογική του «πάρ ’ τα όλα» επ ’ ονόματι των επιπτώσεων της καταστροφής τους, επίσης με υψηλό ρίσκο για τους επωφελούμενους... Ο,ΤΙ «ΜΙΚΡΟ» ΑΝΑΛΩΝΕΙ Η ΥΦΕΣΗ, ΕΠΑΝΕΡΧΕΤΑΙ ΠΡΟΣΑΥΞΗΜΕΝΟ Η ασυγκράτητη ροπή της συγκεντροποίη- σης κεφαλαίου στον κλάδο τα τελευταία χρόνια, που μεταλλάσσει επιταχυνόμενα και με όρους τυχερού παιγνίου τη δομή του σε ολιγαρχική-ο- λιγοπωλιακή, είναι καρπός της μακρόχρονης ύφεσης, της πτώσης και της στασιμότητας του τζίρου. Αυτός μόλις το 2018 επανήλθε στα όρια > ΑΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΤΟΣ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ Πίνακας 2. Εξέλιξη του αριθμού εταιρικών καταστημάτων των μεγαλύτερων δικτύων πώλησης του κλάδου των σούπερ μάρκετ (2009-2018) _________________________________________________________________________________ Εταιρείες 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ΑΒ Βαοιλόπουλος 167 174 196 210 210 228 252 277 291 298 ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός 16 20 29 40 60 74 88 111 171 202 Αρβανιτίδης 157 161 161 153 149 - - - - - Ατλάντικ 167 - - - - - - - - - Bazaar 51 49 56 54 65 65 73 84 89 99 Βερόπουλοι Αφοί 173 180 176 170 173 184 178 - - - Γρηγοριάδου Μ. 31 33 35 36 38 37 39 - - Dia Hellas 377 - - - - - - - - - ΙΝΚΑ Χανίων 25 26 26 27 28 30 32 47 48 51 Λάριοα 37 38 39 41 42 - - - - - Μαρινόπουλος 263 289 446 445 431 437 381 - - - Market In 85 91 102 115 123 118 126 140 162 170 Μαοούτης Δ. 206 210 234 242 246 252 260 263 272 330 Μετρά 79 85 90 100 103 108 112 269 272 273 Πέντε 115 118 121 125 126 138 144 148 149 153 Προμηθευτική 31 38 42 42 44 47 47 49 55 - Σκλαβενίτης (ΕΥΣ) 72 73 83 86 109 110 111 111 427 418 Χαλκιαδάκης 34 38 38 38 39 38 40 40 39 40 Εύνολο καταστημάτων 2.086 1.623 1.874 1.924 1.986 1.829 1.881 1.578 1.975 2.034 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ Από τις δεκαοκτώ επωνυμίες των μεγαλύτερων δικτύων σούπερ μάρ ­ κετ στην έναρξη της περιόδου 2009-2018 οι οκτώ στα τέλη της δεν υπήρχαν. Κοινή μοίρα των Dia, Ατλάντικ, Αρβανιτιδης, Λάρισα, Αφοί Βερόπουλοι, Μαρινόπουλος, Γρηγοριάδου Μ. και Προμηθευτική ήταν η εξαγορά κατόπιν είτε πτώχευσης, ελεγχόμενης ή μη, είτε απλώς απόφασης πώληοής τους. Πάντως, ο συνολικός αριθμός των σούπερ μάρκετ του πίνακα δεν εμφάνισε αξιοσημείωτες διακυμάνσεις στη διάρκεια όλης της περιόδου εξαιρέσει του 2010, οπότε δεν αποτυπώ ­ θηκε άμεσα η ενσωμάτωση των περισσότερων καταστημάτων Dia στη Μαρινόπουλος, και του 2016, οπότε από το άθροισμα των καταστημά ­ των λείπουν εκείνα της Μαρινόπουλος, αφού η πτωχεύσασα δεν συμ ­ μετείχε τότε με στοιχεία της στην απογραφή του Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ. Συμπεράσματα: Πρώτον, το αριθμητικό δυναμικό των καταστημάτων των μεγαλύτερων αλυσίδων του κλά ­ δου μεταξύ 2009 και 2018 ουσιαστικά δεν άλλαξε. Δεύτερον, αν λη- φθεί υιιόψιν η συνολική καταγραφή των καταστημάτων του κλάδου, σύμφωνα με την οποία το 2009 ήταν 2.614 έναντι 2.086 των δεκαοκτώ μεγαλύτερων αλυσίδων και το 2018 ήταν 2.462 έναντι 2.034 των ενα- πομεινασών στον πίνακα δέκα μεγαλύτερων αλυσίδων, τότε: Πρώτον, στην αρχή της περιόδου οι δεκαοκτώ μεγαλύτερες έλεγχαν τα 8 στα 10 σούπερ μάρκετ (79,8%) της εθνικής αγοράς. Και δεύτερον, στο τέ ­ λος της περιόδου οι εναπομείναοες δέκα διατηρούσαν υπέρ τους τον ίδιο συσχετισμό κατά τι βελτιωμένο (82,6%), αλλά μόνο τα τέσσερα μεγαλύτερα δίκτυα αλυσίδων έτειναν να ελέγχουν σχεδόν τα 6 στα 10 σούπερ μάρκετ της εθνικής αγοράς (κατείχαν τα 1.319 από τα 2.462). Σημειωτέον ότι το σχετικό ποσοστό ισχύος είναι μεγαλύτερο, δεδο ­ μένου ότι ο πίνακας μας απο τυπώνει το δυναμικό μόνο των εταιρικών καταστημάτων, όχι των franchisees των δέκα ισχυρότερων...

17 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ των επιδόοεων του κλάδου το 2015 ως αποτέ ­ λεσμα και μόνο της αναμενόμενης επανεισροής πελατών οτα νεκραναστημένα καταστήματα του δικτύου άλλοτε της Μαρινόπουλος υπό την ΕΥΣ. Φέτος την αισιοδοξία ότι οι πωλήσεις θα εξελίσσονταν καλύτερα απ ’ όσο ειδικά στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, την ανέκοψε η δια ­ πίστωση ότι ο καταναλωτής δεν ψωνίζει περισ ­ σότερο απ ’ όσο προ της μείωσης του ΦΠΑ την άνοιξη, πράγμα που ενίσχυσε εκ νέου την προ- ωθητική ένταση στις αίθουσες πωλήσεων και ανέκοψε τις μικρές πληθωριστικές τάσεις στην αγορά του κλάδου. Όχι τυχαία η 1RI προσδιορί ­ ζει το ρυθμό ανάπτυξης των πωλήσεων το 2020 γύρω στο 1,4%, ενόσω μέχρι την παρέλευση του πρώτου πενταμήνου της νέας χρονιάς (έως ότου δηλαδή επιτευχθεί απόλυτη συγκρισιμότητα των στοιχείων πωλήσεων, με το κλείσιμο ενός έτους από την έναρξη της μείωσης του ΦΠΑ) ο τζίρος εκτιμάται ότι θα εξελίσσεται οριακά σταθερός ως προς το αντίστοιχο πεντάμηνο του 2019. Και πώς ν ’ αναπτυχθεί, όταν το 52% των φορολογικών δηλώσεων για το 2017 έδειχνε ει ­ σοδήματα έως 8.000 ευρώ ετησίως και το 83% κάτω των 20.000 ευρώ; Το δίχως άλλο, χωρίς τα εισοδήματα της παραοικονομίας, ο κλαδικός τζίρος θα ήταν ανυπόφορα χαμηλότερος. Τουλάχιστον μέχρι την αναστήλωση των δομών της Μαρινόπουλος από την ΕΥΣ, η κε ­ φαλαιακή συγκεντροποίηση και συγκέντρωση των κλαδικών δομών έλαβε επί το πλείστον χαρακτήρα «ανακαίνισης» επιχειρηματικών ρακών παρά συγχώνευσης αξιόμαχων οργανι ­ σμών. Όμως, ο νέος μείζων ιστορικός κύκλος του κλάδου (έχει ήδη ανοίξει) μακροπρόθεσμα μέλλει με αναμετρήσεις έκβασης μηδενικού αθροίσματος μεταξύ υγιών αλυσίδων, δεδομέ ­ νου ότι δεν υπάρχουν πια σπουδαία διαθέσιμα αποθέματα επιχειρηματικών ρακών, για να χορ ­ τάσουν τις ανάγκες επέκτασης κι ανάπτυξής τους, αναβάλλοντας για πολύ τον αλληλοσπα ­ ραγμό. Το ένστικτο της επιχειρηματικής επιβί ­ ωσης ωθεί ακατάπαυστα στην επέκταση, καθώς μόνο το νέο, το εξαγορασμένο και το ανακαινι ­ σμένο κατάστημα ισοφαρίζουν την αρνητική ανάπτυξη και τη στασιμότητα σε συγκρίσιμη ετήσια βάση. Όταν σ’ ένα φύσει δυναμικά επε ­ κτατικό σύστημα, όπως η οικονομία της αγο ­ ράς, ασθενεί η επέκταση της ζήτησης ως συ ­ ντελεστής τροφοδοσίας του ανταγωνισμού, η ανάγκη επέκτασης ενός εκάστου λιανέμπορου συνεχίζει αδιάλειπτα και εκφράζεται συνολικά σαν ανοιχτός πόλεμος μεταξύ όλων, μέχρι την εξαγορά των ασθενέστερων από τους ισχυρότε ­ ρους και τη συγχώνευσή τους σε αυτούς. Τούτο αιτιολογεί, άλλωστε, το φαινομε ­ νικό παράδοξο στην αγορά μας την τελευ ­ ταία δεκαετία, ο μεν κλαδικός τζίρος να κυ ­ μαίνεται μεταξύ πτώσης και αναιμικής τώρα ανάπτυξης, τα δε καταστήματα όχι απλώς να παραμένουν αριθμητικά σχεδόν στο επίπεδο προ της κρίσης, αλλά ν ’ αυξάνουν ως έκταση χώρου πωλήσεων στο σύνολό τους, με αποτέ ­ λεσμα η σταθμισμένη σε επίπεδο κλάδου από ­ δοσή τους ανά τετραγωνικό μέτρο να πέφτει. Στην ανάλυσή της αυτή η συνθήκη χάνει την παραδοξότητά της, αν ληφθούν υπόψιν ότι: Πρώτον, οι επτά μεγαλύτεροι επενδυτές στην επέκταση δικτύων αυτά τα χρόνια εγκαινίασαν ως καινούργια εταιρικά καταστήματα κοντά στο ένα πέμπτο των υπαρχόντων εμπορικών μονάδων του κλάδου, δηλαδή σαν καταστή ­ ματα άνω των 400τμ (ως 1.500τμ), δεδομένου ότι το λειτουργικό κόστος των μικρότερων είναι ασύμφορο. Και δεύτερον, ότι στα χέρια των έξι εξ αυτών βρίσκεται ανακαινισμένο και «ξεσκαρταρισμένο», μετά από εξαγορές, κοντά στο μισό του δυναμικού των καταστημάτων του κλάδου, επίσης άνω των 400τμ για τον ίδιο λόγο. Με άλλα λόγια, ό,τι «μικρό» ανάλωσε η κρίση, ο ανταγωνισμός το επανέφερε προσαυ ­ ξημένο σε τ.μ. χώρου. ΦΥΓΕΙΝ ΑΔΥΝΑΤΟΝ Ο ανταγωνισμός στην κατάληψη θέσεων στο λιανεμπορικό χάρτη, ενόσω εξακολουθεί να προβάλει ως πρωτεύον μέσο πρόσκτησης μεριδίων τζίρου, προσδιορίζει το «ιραινομε- > ΤΑ ΜΙΣΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ «ΑΛΛΑΞΑΝ ΧΕΡΙΑ»! Πίνακας 3. Οι εξαγορές εμπορικών μονάδων των επτά μεγαλύτερων αλυσίδων, που υιοθέτπσαν στρατηγικά αυτή τη μέθοδο επέκτασης την περίοδο 2010-2018 Εταιρεία 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Σύνολο ΑΒ Βασιλόπουλος - 10 - 5 10 7 6 2 - 40 ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός 5 5 1 - 3 1 2 34 12 63 Μαρινόπουλος 16 144 - 3 173 - - 336 Market 1η 5 16 10 5 1 1 - 38 Μασούιης - 18 4 - 3 - 55 80 Metro - - - - - - 149 - - 149 Σκλαβενίιης (ΕΥΣ) 1 1 9 - 17 11 316 - 354 Σύνολο 27 202 15 30 197 11 158 353 67 1.060 Πηγή: ΕπεξεργαοΙα οιοιχείων Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκε r Εξετάζοντας μόλις επτά εταιρείες, που πρωταγωνίστησαν στη δια ­ δικασία της συγκεντροποίησης κεφαλαίων και της συγκέντρωσης δομών του κλάδου μεταξύ του 2010 και του 2018, φαίνεται ότι του ­ λάχιστον τα μισά καταστήματα του κλάδου στη διάρκεια μόλις εννιά χρόνων άλλαξαν ιδιοκτήτη μία ή περισσότερες φορές, αφού μόνο αυ ­ τές οι επτά εταιρείες εξαγόρασαν 1.060 εμπορικές μονάδες σε σύνολο 2.462 σήμερα! Οι πιο ηχηρές εξαγορές της περιόδου γιγάντωσαν τη Μαρινόπουλος (το 2011 ενσωμάτωσε τα περισσότερα καταστήματα Dia και το 2014 τα 149 της Αφοί Καρυπίδη, τα 18 της Κρόνος κ.λπ.) πριν παραδοθεί φαλιρισμένη προς διάσωση δομών στη, γιγαντωμένη έτσι, Σκλαβενίτης το 2017. Το ίδιο ηχηρή ήταν η ελεγχόμενη πτώχευση της Αφοί Βερόπουλοι, οι δομές της οποίας πέρασαν στη Metro, που ενσω ­ μάτωσε εντέλει στο δίκτυο των My Market τα 149 σούπερ μάρκετ από τα 178 της πτωχευμένης.

18 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Το ένστικτο ιπς επιχειρηματικής επιβίωσης ωθεί ακατάπαυστα στην επέκταση, καθώς μόνο το νέο, το εξαγορασμένο και το ανακαινισμένο κατάστημα ισοφαρίζουν την αρνητική ανάπτυξη και τη στασιμότητα σε συγκρίσιμη ετήσια βάση νικό παράδοξο», όπως το ονομάσαμε, σαν κατάσταση αδήριτα δεσμευτική μέσα σε μια αγορά με αναιμική ζήτηση, είτε οι ανταγωνι ­ στές προσβλέπουν στην ηγεμονία είτε στην παγίωση της θέσης τους με όρους ασφάλειας είτε στην επιχειρηματική τους επιβίωση. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναμενόμενο οι μεν κρα- ταιοί, υπολογίζοντας στα οφέλη του καθημερι ­ νού πολέμου φθοράς των ανταγωνιστών τους, να γίνονται επιλεκτικοί πλέον στην επέκτα ­ ση των δικτύων τους χάριν της διασφάλισης ενός υψηλότερου επιπέδου απόδοσης των καταστημάτων τους, οι δε ασθενέστεροι να θυσιάζουν εν μέρει την αποδοτικότητά τους χάριν ανάσχεσης της επέκτασης των πρώτων (διατηρώντας, δηλαδή, καταστήματα ακόμα και ζημιογόνα), αποδυόμενοι, ταυτόχρονα, σε ανυπόμονες προσπάθειες ακόμα ταχύτερης επέκτασης των δικτύων τους και εν γένει των δραστηριοτήτων τους σε λιανική και χονδρι ­ κή, με σκοπό την αναπλήρωση των απωλειών από την αναπόφευκτα χαμηλή αποδοτικότη ­ τά τους, μέσω της αύξησης του τζίρου τους. Επομένως η μεγάλη ασυμμετρία αποδόσεων μεταξύ όσων ανταγωνιστών επεκτείνονται φιλόδοξα στο γεωγραφικό και εμπορικό χώρο είναι εξηγήσιμη πέραν της στεγνής ερμηνείας της κατοχής ή του ελλείμματος τεχνογνωσί ­ ας και σύγχρονων συστημάτων ενός εκάστου, η οποία είναι ασφαλώς αληθής, αλλά λέει τη μισή αλήθεια. Διότι ολόκληρη η αλήθεια είναι πως όσο ο ανταγωνιστικός οίστρος μετατρέ- πεται σε παροξυσμό εξαετίας της ελλιπούς ζήτησης, η έλλειψη πόρων και χρόνου ανα- πλήρωσης της υστέρησης των ασθενέστερων λειτουργεί υπέρ των εχόντων και κραταιών. Ωστόσο, το νέο στοιχείο που αναμένεται ότι θα οδηγήσει στον αναγκαστικό επαναπροσ­ διορισμό της στρατηγικής, τουλάχιστον όσων υστερούν στην ανάπτυξη ποιοτικών μέσων πρόσκτησης μεριδίου τζίρου, είναι η κοινή πα­ ραδοχή ότι τα περιθώρια οργανικής ανάπτυ ­ ξης (με όρους συγκράτησης του λειτουργικού κόστους στον κλαδικό μέσο όρο) στενεύουν αντικειμενικά για όλους. Για την ώρα, στο πλαίσιο των περιορισμών διαθεσιμότητας σοβαρού δυναμικού καταστη ­ μάτων προς εξαγορά, οι ιδιοκτήτες προπάντων των τοπικών αλυσίδων είναι κοινός τόπος πως κυκλοφορούν «με το πωλητήριο στην τσέπη». Και δημιουργεί αμηχανία στον αμέτοχο στα του κλάδου, όταν ακούει πρωτοκλασάτα στε ­ λέχη μεγάλων αλυσίδων ή τους συμβούλους τους να συζητούν το ίδιο πάντα μεταξύ τους (περίπου ως πατενταρισμένοι ιδιοκτήτες του κλάδου), πως «οι μικροί έχουν χάσει το μέτρο και δεν ξέρουν τι ζητάνε...». Η αλήθεια είναι ότι οι πρώτοι «πουλάνε» ενδεχομένως σε αξίες παρελθόντος χρόνου, αλλά οι δεύτεροι οπωσ ­ δήποτε διαπραγματεύονται σε αξίες ενός μέλ ­ λοντος επαχθέστερου για τους πωλητές. Για πολλούς μικρομεσαίους, άλλωστε, από την έναρξή της η κρίση είχε προδικάσει ανεπί- > Η······································· ΤΟ ΕΝΑ ΕΤΑ ΠΕΝΤΕ ΜΑΓΑΖΙΑ ΕΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ! Πίνακας 4. Εγκαινιάσεις νέων καταστημάτων* των οκτώ μεγαλύτερων αλυσίδων 2010-2018 Εταιρεία 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Σύνολο ΑΒ Βαοιλόπουλος 9 13 12 3 10 18 19 6 8 98 ΑΝΕΔΗΚ Κρηιικός _____ _ I 4 10 8 11 11 21 — 9-U 18 92 Αφοί Βερόπουλοι 7 2 1 3 5 - φ - 1 - 18 Market In 2 1 3 4 - 5 13 18 9 55 Μαρινόπουλος 12 10 2 - 5 - - - - 29 Μαοοΰιης 4 10 5 4 9 6 5 10 4 57 My Market 3 3 5 3 5 4 6 4 5 36 Πένιε 3 4 5 1 1 5 4 1 4 1 28 Σκλαβενίιης (ΕΥΣ) 1 2 3 6 - 1 - 8 21 Σύνολο 41 49 46 32 46 50 68 48 54 434 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκει 'Δεν περιλαμβάνονται οτον υπολογισμό οι νέες μονάδες cash & carry Τα εννιά μεγαλύτερα δίκτυα καταστημάτων του κλάδου, που ως το τέ- 434 καταστημάτων! Αν ληφθούν υπόψιν τα νέα μαγαζιά και των μικρό- λος της περιόδου 2010-2018 είχαν μείνει επτά (μετά την πτώχευση της τερών αλυσίδων, τότε το ένα στα πέντε σούπερ μάρκετ σήμερα στην Αφοί Βερόπουλοι και της Μαρινόπουλος), «έστησαν» με τα νέα τους Ελλάδα είναι μαγαζί της τελευταίας εννιαετίας! μαγαζιά το μεγαλύτερο ολοκαίνουργο δίκτυο της αγοράς, δυναμικού

19 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ στρεπτά την έκπτωση από τη δράση τους στο εμπόριο. Αλλά στους εναπομείναντες τώρα επισείεται η απειλή της υποτίμησης των μα ­ γαζιών τους, στο πλαίσιο μιας διαφαινόμενης όξυνσης του πολέμου τιμών ως ανταγωνισμού αναδιανομής των μεριδίων αγοράς των κεφα ­ λών του κλάδου, ο οποίος θα στραπατσάρει την ανταγωνιστικότητά τους -πότε;- αφ ης στιγμής ξεθυμάνει ο ρυθμός επέκτασης του μεριδίου της ΗΥΣ (κατόπιν «ωρίμασης» του τζίρου όλων των νεοαποκτηθέντων καταστη ­ μάτων της) και τεθεί στη βάσανο της ετήσιας συγκρισιμότητας μεγεθών, πράγμα που μοιά ­ ζει να είναι «θέμα εξεταστέας ύλης» το πολύ από τα μέσα του 2020... ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΙΜΩΝ; ΟΥΤΕ ΘΕΛΕΙ ΟΥΤΕ ΜΠΟΡΕΙ Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Δεν θα εικοτολογήσουμε περί το τι μέλ- λεται στο ερχόμενο έτος, αλλά συμπεραίνουμε ότι μια υποτιθέμενη κορύφωση του ανταγωνι ­ σμού σε πόλεμο τιμών θα απαιτήσει υπερε- πένδυση στη μείωση των τιμών λιανικής, την οποία ουδείς λογικά είναι διατεθειμένος να ξεκινήσει, κυρίως εφόσον η βιομηχανία ούτε θέλει ούτε μπορεί να την πριμοδοτήσει. Κι αυτό γιατί της το αρνείται το διαθέσιμο κατα ­ ναλωτικό εισόδημα και ο δύσθυμος διεθνώς πολιτικοοικονομικός ορίζοντας. Η βιομηχανία έχει πληρώσει πανάκριβα ως τώρα την κρίση στη λιανική και την ανα ­ σύσταση των δικτύων της, δηλαδή το κόστος του ανταγωνισμού των λιανεμπόρων, ενόσω σε πολλές περιπτώσεις πειθαναγκάζεται να συμμετέχει στα προωθητικά τους προγράμ­ ματα εις βάρος των αντοχών της. Πράγματι, αν αναλογιστεί κανείς ως άθροισμα τα ανακαι ­ νισμένα, μετά από εξαγορά, και τα νέα κατα ­ στήματα στον κλάδο υπό συνθήκες ύφεσης των πωλήσεων και διεξαγωγής τους αγκομα- χώντας (διάβαζε υπό καθεστώς προωθήσεων), η βιομηχανία, θέλοντας και μη, έχει ανταλλά ­ ξει με παχυλές παροχές την αποκατάσταση της ομαλότητας στην οργανωμένη διανομή. Μάλιστα, το πολυεθνικό τμήμα της, που απο ­ χώρησε από τη χώρα, δεν φαίνεται να έχει να κερδίσει διαχειριστικά κάτι περισσότερο από την περαιτέρω συγκεντροποίηση κεφαλαίου στη διανομή, εφόσον ήδη έχει συγκεντρώσει στις υφιστάμενες δομές χονδρικής το προϊόν της για την ικανοποίηση όλης της αγοράς. Και για την ελληνική βιομηχανία μια περεταίρω συγκεντροποίηση της λιανικής υπό συνθήκες αναιμίας στη ζήτηση είναι απευκταία. Πρώ­ τα απ όλα ’ για τη μικρή τοπική βιομηχανία, δηλαδή τις περισσότερες από 1.050 τοπικές κατά κανόνα εταιρείες παραγωγής τροφίμων, που συμμετέχουν με μερίδιο γύρω στο 20% στον κλαδικό τζίρο των FMCG. Αυτή βιώνει Όσο ο ανταγωνιστικός οίστρος μετατρέπεται σε παροξυσμό εξαιτίας της ελλιπούς ζπτπσπς, π έλλειψπ πόρων και χρόνου αναπλπρωσπς τπς υστέρπσπς των ασθενέστερων λειτουργεί υπέρ των εχόντων και κραταιών τον ανταγωνισμό μεταξύ των λιανεμπόρων ως υπαρκτική απειλή -πόσω μάλλον μια τυχόν παρατεταμένη έξαρσή του. Αν ληφθεί υπόψιν ότι πολλές από αυτές τις βιομηχανίες κατά- φεραν να αποκτήσουν πανελλήνια διανομή, ανταγωνιζόμενες με τις χαμηλές τιμές εκκί- > Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΙΚΟΥ ΤΖΙΡΟΥ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΡΙΕΤΙΑ Πίνακας 5. Μεταβολή πωλήσεων (σούπερ μάρκεχ / υπέρ μάρκετ, σε εκατ. ευρώ) Β FMCGSM/HM Β ΠΑΓΚΟΣ Β ΝΗΣΙΑ Cash & Carry ΣΥΝΟΛΟ + 1 . 8 % 8.467 1.232 2017 Πηγή: IRI. YTD Ιαν.-Σεπ. 2019 8.616 +3.2% 1.184 6.386 6.587 902 917 +7.2% +5.4% 1.222 1.289 3.943 +2.5% 4.040 2018 YTD Ί8 YTD Ί9

20 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ νησής τους (δηλ. χωρίς τιροώθηοη) τα εθνικά και τα πολυεθνικά brands κατόπιν επιλογής κυρίως των μεγάλων αλυσίδων να τοποθετούν τα προϊόντα τους για λόγους διαφοροποίησης στα ράφια τους, η μοίρα αυτών των προϊό ­ ντων ο ’ ένα τέτοιο πόλεμο θα ‘ ναι να υποβιβα ­ στούν από άποψη κατηγορίας τιμής ο ’ εκείνη της λιανεμπορικής ιδιωτικής ετικέτας ή πιο κάτω. Και ναι μεν τότε οι λιανέμποροι μπορεί να μιλούν για την περαιτέρω σταθεροποίηση του μεριδίου τζίρου των δικών τους ετικετών, όπως το κάνουν τώρα κρυμμένοι πίσω από το δάχτυλό τους για την εκχώρηση μεριδίων τους οτη Lidl, αλλά το επόμενο βήμα για την τοπική ελληνική βιομηχανία θα είναι το φαοόν (οπό ­ τε αίφνης θα «ξαναυξηθεί» τότε το μερίδιο των PL!) κι ο μαρασμός. Στην προέκταση της αλληλουχίας επιπτώ ­ σεων ενός πολέμου τιμών για τις περίπου 60- 70 μεγάλες και μεσαίες εθνικής διανομής ελ ­ ληνικές βιομηχανίες, που παράγουν περίπου το 30% του εθνικού τζίρου των FMCG, είναι προφανής η αντίδρασή τους σ ’ ένα τέτοιο εν ­ δεχόμενο. Διότι ο πόλεμος θα τις εκβιάσει να παίξουν ρόλους, που επιτελεί σήμερα η μικρή βιομηχανία και τα PL, με απώλειες μεριδίων προς τα πάνω, δηλαδή υπέρ των 34 ηγεμονευ- ουσών βιομηχανικών εταιρειών (πολυεθνικών και μη) που νέμονται ως μερίδα του λέοντος το υπόλοιπο 50% του κλαδικού τζίρου των FMCG, και προς τα κάτω, δηλαδή οτην κα ­ τηγορία τιμής της ιδιωτικής ετικέτας, είτε ως δευτεροκλασάτα brands είτε ως παραγωγοί φασόν για λογαριασμό των αλυσίδων. ΕΝΑΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΙΜΩΝ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΦΡΟΣΥΝΗ! Από αυτές τις απόψεις, δεδομένης και της προβληματικότητας των προσβάσεων οτην τραπεζική πίστωση για τις περισσότερες ελ ­ ληνικές βιομηχανίες ιιεριλαμβανομένων των μεγάλων, ένας πόλεμος τιμών μεταξύ των λια- νεμπόρων με επίδικο τη γρήγορη αναδιανομή των μεριδίων τζίρου μεταξύ των κεφαλών του κλάδου, σε συνθήκες πενιχρής επέκτασης της ζήτησης μετά από δέκα χρόνια ύφεσης, θα ήταν καταστροφικός για την εγχώρια με ­ ταποίηση μα και για τα περισσότερα ελληνι ­ κά δίκτυα διανομής. Καταστροφικός θα ήταν προπάντων για το θηριώδες ρίσκο της νεκρα ­ νάστασης του δικτύου της Μαρινόπουλος υπό την ΕΥΣ, ενόσω απέχει ακόμα από το να χωνέ­ ψει τη ζημιογόνο κληρονομιά του -ας σκεφτεί κανείς τα όσα δεινά μπορεί να επισωρεύσει η τυχόν υπονόμευσή του για σύμπαοα την αγο ­ ρά του κλάδου και την οικονομία του τόπου... Ένας τέτοιος πόλεμος θα ήταν, με μια λέξη, αφροσύνη! Συμπερασματικά, ένας πόλεμος τιμών στη λιανική αιτιολογείται, αν όχι μόνο από μια ευ- ημερούοα ζήτηση (που δεν υπάρχει), τουλά ­ χιστον ως εγχείρημα εκκαθάρισης των δομών περιττού κόστους της διανομής, που επιβα ­ ρύνουν τη βιομηχανική παραγωγή. Στο βαθμό που οι σκοποί της συγκεντροποίησης ιου κε ­ φαλαίου στα δίκτυα διανομής αυτονομούνται ως προς τους σκοπούς της παραγωγής, είναι βέβαιο ότι στην πράξη, ηθελημένα ή όχι, υπη ­ ρετούν υπέρτερα ανταγωνιστικά βιομηχανικά συμφέροντα, η αποτύπωση των οποίων στοι ­ χειώνει στο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Με βάση την καλύτερη δυνατή εξέλιξη για τα πράγματα, δεν μπορεί να μη σημειώσουμε ως καθησυχαστική επί τούτω τη ρητή πρόθεση για «μακροπρόθεσμη» στόχευαη στην ηγεμο ­ νία του κλάδου της διοίκησης του μοναδικού υπολογίσιμου εν δυνάμει επενδυτή οτο στρα ­ τηγικό τσάκισμα των τιμών, της ΑΒ Βαοιλό- πουλος... Βέβαια, κατ ’ ανάγκην στον όρο «μα­ κροπρόθεσμα» εννοείται ως προσδιορισμός χρόνου (δηλαδή, σαν απάντηση στο ερώτημα «πότε;») το άδηλον ενός αισιόδοξου ρυθμού ανάπτυξης του κλαδικού τζίρου και της ελλη ­ νικής οικονομίας εν γένει. Ούτε κι εδώ θα ει- κοτολογήσουμε, επισημαίνοντας, ωστόσο, την καθοριστικής σημασίας ισχύ του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας οτην ΕΕ και των δεσμεύσεων της χώρας έναντι των δανει ­ στών της υπεράνω του όποιου κυβερνητικού > ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΤΖΙΡΟΥ ΤΟ 2015 Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Πίνακας 6. Πωλήσεις ανά κατηγορία (σε χιλ. ευρώ) Κατηγορίες 2015 2016 2017 2018 Ιαν.-Σεπτ. 2019 Συνόλο FMCG επί ζυγίω 1.679.264 1.592.348 1.658.189 1.669.814 1.288.678 Σύνολο FMCG οιαθερού barcode 5.428.969 5.091.059 5.208.374 5.347.719 5.444.413 Προϊόνια οικιακής χρήσης & καθαρισπκά 389.270 370.324 365.378 375.235 375.280 Αλλα προϊόνια οικιακής χρήσης 198.009 187.945 189.403 201.478 204.590 Προϊόνια προσωπικής περιποίησης & ομορφιάς 386.873 370.649 365.948 368.247 375.342 Προϊόνια προσωπικής υγιεινής 343.150 317.551 313.878 320.218 325.198 Συσκευασμένα ιρόφιμα 762.457 725.927 756.192 787.403 816.472 Σνακς 511.992 492.784 521.180 553.436 571.100 Γαλακιοκομικά 902.775 809.069 809.659 829.885 834.074 Καιεψυγμένα προϊόνια 385.014 356.013 377.848 399.871 412.395 Βελιιωιικά μαγειρέμαιος. μπαχαρικά κλπ 548.477 518.730 521.619 496.996 495.408 Μη αλκοολούχα ποιά 570.925 537.424 569.288 592.257 597.171 Αλκοολούχα ποιά 315.937 300.471 309.963 309.435 319.604 Λοιπά προϊόνια 114.089 104.170 108.019 113.257 117.780 Πηγή: IRI * Κύκλος εργασιών απ' ας πωλήσεις FMCG, από ια σούπερ μάρκει όλης ιης χώρας εκτός ίων νησιών

21 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Μια υποτιθέμενη κορύφωση του ανταγωνισμού σε πόλεμο τιμών θα απαιτήσει υπερεπένδυσπ στη μείωση των τιμών λιανικής, την οποία ουδείς λογικά είναι διατεθειμένος να ξεκινήσει, κυρίως εφόσον π βιομηχανία ούτε θέλει ούτε μπορεί να την πριμοδοτήσει προγράμματος και των οποίων υποκειμενικών θεωρήσεων και προσδοκιών του καθενός, που οριοθετεί το στρατηγικό μέλλον της επιχείρη ­ σής του, είτε στη βιομηχανία είτε στη λιανική και χονδρική. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΔΟΜΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΚΑΤΩ Αυτό που ορισμένως δίνει παράταση χρό ­ νου γι ’ αναβολή της απόφασης συμβιβασμού με το φερόμενο ως «αναπόφευκτο» (την έξοδο από την αγορά) σε αρκετούς ιδιοκτήτες το ­ πικών αλυσίδων, είναι η ιδέα της «πώλησης» του χονδρέμπορικού κέρδους του τζίρου τους γενικά στους franchisors της αγοράς ή ειδικά σε «μεσαίους» του κλάδου, που μαζεύουν λαί ­ μαργα τζίρο τα τελευταία χρόνια, επεκτεινό- μενοι με τόλμη και γερά συστήματα κεντρικο- ποίησης των διανομών και στη χονδρική. Πράγματι, η σύγχρονη τάση στον κλάδο, που συνδέεται με τις αντικειμενικές δυνα ­ τότητες μεγέθυνσης του τζίρου «μεσαίων» εταιρειών, όπως η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός κι η Bazaar, σε μια αγορά με στενά όρια για την οργανική τους επέκταση, είναι η άντληση της διαπραγματευτικής τους ισχύος έναντι της βι ­ ομηχανίας ως τροφοδοτών της μικρομεσαίας τοπικής λιανικής εντός κι εκτός συστημάτων franchising. Τούτο είναι νεοφανές ως προς το οτι για πριοτη φορά επιχειρειται σε τέτοια έκταση πέραν του τομέα της πολύ μικρής λια ­ νικής σαν φιλόδοξη εταιρική στρατηγική, που υποκαθιστά το ρόλο των ομίλων αγορών ως θε ­ σμού διαπραγμάτευσης για λογαριασμό συλ­ λογικών συμφερόντων. Πιθανώς, μάλιστα, ν ’ αποδειχθεί μακροπρόθεσμα ο δούρειος ίππος για την εκπόρθηση των περισσότερων κάτω του ΕΛΟΜΑΣ. Προσώρας η συνέπειά του έχει φανεί στις περιπτώσεις ομίλων των μικρών του κλάδου, που κατέφυγαν ή καταφεύγουν στην υπέρτερη ανταγωνιστική κάλυψή τους από τέτοιες εταιρείες (π.χ. συνεργασίες ΕΛΕ- ΤΑ-ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός και Bazaar-Spar). Όσο αυξάνει το προϊόν που διαχειρίζονται και εφό ­ σον αυξάνει η εξειδίκευσή τους στη φυσική δι ­ ανομή και την παροχή υπηρεσιών μάρκετινγκ στους πελάτες τους, τα οχυρά των ομίλων θα πέφτουν, είτε διασώζοντας ένα μέρος του κε- λύφους των μηχανισμών τους είτε πρόκειται για αυτόνομους ομίλους είτε για ενταγμένους σε μεγαλύτερους κατά το πρότυπο της μπα- μπούσκας. Το μέλλον θα δείξει... ΟΙ ΚΕΦΑΛΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΜΕΣΑΙΟΙ» ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΕΣ Το περιγραφόμενο σύστημα «ενεργητικής άμυνας» των «μεσαίων» της αγοράς, δηλαδή το «χοντρό» παιχνίδι στη χονδρική, είτε ενο ­ χλεί και προβληματίζει είτε καθησυχάζει κά- > ΤΟ ΜΕΡΙΔΙΟ ΤΩΝ PL ΠΕΦΤΕΙ ΠΡΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΜΕΡΙΔΙΟΥ ΤΗΣ LIDL; Πίνακας 7. Προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας - μερίδια σε αξία και τάσεις

22 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΝΟ^ΠΠ ΑΦΙΕΡΩΜΑ 500 ^i uuuimnii ί; \"η ιιιοϋτϋ W J Ιίϊ> IkUi, '[ ] w ΤΠΤΤΤΠΤ πως τις κεφαλές του ανταγωνισμού. Πρώτα απ ’ όλα προβληματίζει κι ενοχλεί όλους όοοι εμπλέκονται στρατηγικά στο cash & carry, ιδίως τη Metro που πρωταγωνιστεί στον το ­ μέα. Ωστόσο, οι δύο κεφαλές που βρίσκονται σε κατάσταση «πιστοληπτικής χώνεψης» των μεγάλων ρίσκων τους τα προηγούμενα χρό ­ νια (ΕΥΣ, Metro), έχοντας επεκτείνει τα μερί ­ διά τους καθ ’ ον χρόνον οι ανταγωνιστές τους έχασαν βαθμιαία τα περισσότερα απ ’ όσα τους δώρισε συγκυριακά η πτώχευση και η φάση της αναστύλωσης περίπου 500 καταστημάτων, πιθανώς αισθάνονται πως η ανταγωνιστική αναζωογόνηση στη βάση της πυραμίδας του κλάδου αμβλύνει κάπως την πίεση «αντι-δι- εκδίκηοης» μεριδίων, ανακόπτοντας την επέ ­ λαση με νέα καταστήματα των ισχυρότερων ανταγωνιστών και μετριάζοντας έτσι τις αβα- ρίες στα δικά τους μερίδια. Η ΑΒ Βασιλόπου- λος πιθανώς ενοχλείται από τη συγκέντρωση των δομών τροφοδοσίας, καθώς εξαοθενεί η πειθώ της για την εξαγορά τοπικών αλυσίδων, παραπληρωματικοί στο δίκτυό της, ενόσω δεν παύει να την ενδιαφέρει η τυχόν εξαγορά εθνικής αλυσίδας, που θα της απέδιδε εν τω άμα τη θέση που προδικάζει γι ’ αυτήν η μη ­ τρική της. Σε εκνευρισμό πιθανώς βρίσκεται η Μασούτης, όχι μόνο γιατί η θέση της επιβάλει πλέον την ταχεία επέκταση και κατοχύρω ­ ση μεριδίου στη λιανική, πράγμα που μόνο η εξαγορά αξιόμαχων δομών στις νότιες περι ­ φέρειες της χώρας μπορεί να της αποφέρει, αλλά και γιατί η στρατηγική της στη χονδρική, όντας αρθρωμένη στο cash & carry και τη συ ­ γκέντρωση της τροφοδοσίας της πολύ μικρής λιανικής, δεν είναι εύκολο να αναπροσανατο- λιστεί στο franchising. Από αυτή την άποψη και ανεξαρτήτως της ευστάθειας των φημών Φαίνεται ότι στην παρούσα φάση ευνοείται ως ευκαιρία επιχειρηματικής επέκτασης π συγκέντρωση των δομών τροφοδοσίας στη βάση της κλαδικής αγοράς παρά π συγκεντροποίπσπ κεφαλαίου στην κορυφή της περί διαπραγματεύσεων εξαγοράς της τελευ ­ ταίας από την προηγούμενά της, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε ασφαλώς αιτιολογημένο υπόβαθρο αναφορικά με τους περιγραφόμε- νους περιορισμούς των δύο επιχειρήσεων. Σε διαφορετικό κλαίσιο αναζητήσεων διεξό ­ δου εγγράφονται οι στρατηγικές της συντηρη ­ τικής και με γερό κομπόδεμα Πέντε-Γαλαξίας, που εκδηλώνει την ανησυχία της για την τάση ανάσχεσης των μεγεθών της με την ανακοίνωση επενδύσεων σε υποδομές δικτύου και σε νέες τεχνολογίες για την ενίσχυση της πιστότητας του κοινού της, της Market In, η οποία βιάζεται να κατοχυρωθεί ως εθνικό δίκτυο, φτιάχνοντας νέα μαγαζιά και αναστηλώνοντας άλλα πτω- χευμένων τοπικών αλυσίδων -πράγμα που το κάνουν, άλλωστε, οι ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός και Bazaar- και της Κρητικής SYNKA, που φιλο ­ δοξεί ν ’ απλώσει την τοπικιστική αίγλη της στο Νότιο Αιγαίο. Σημειωτέον ότι η «προίκα» αυτών των πέντε επωνυμιών φτάνει ετησίως περί τα 1,35 δισ. ευρώ τζίρο και ότι στη δεκα ­ ετία 2009-2018 υπερδιπλασίασαν τα εταιρικά καταστήματά τους από 292 σε 675, μέσω εγκαι ­ νίασης νέων εμπορικών μονάδων και εξαγορών (η ομαδοποίησή τους, εννοείται, δεν αναιρεί τις μεγάλες ασυμμετρίες επιχειρηματικών παρα ­ δόσεων και στρατηγικών μεταξύ τους). Πάντως, οι επαΐοντες φρονούν πως την πιθανή εξαγορά ενός εκάστου εξ αυτών (εξαιρουμένης προφα- >

23 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΧΑΜΕΝΟΙ, ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΚΑΤΑΕΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ Πίνακας 8. Αριθμός καταστημάτων ανά κατηγορία μεγέθους αλυσίδων, βάσει του πλήθους των εμπορικών τους μονάδων 2009-2018 Αλυσίδες σούπερ μάρκετ 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Από 3 ως 5 καταστήματα 140 147 131 133 96 74 57 56 60 75 Από 6 ως 10 καιαοτήμαια 134 135 121 121 102 136 150 142 136 87 Από 11 ως 15 καταστήματα 89 101 114 61 36 14 41 38 11 75 Από 16 ως 20 καταστήματα 103 111 134 146 152 104 91 90 123 91 Άνω των 21 καταστημάτων 2.148 1.669 1.921 1.970 2.015 1.965 1.968 1.669 2.201 2.166 Σύνολο καταστημάτων αλυσίδων σούπερ 2.614 2.163 2.421 2.431 2.401 2.293 2.307 1.995 2.531 2.494 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκε t Οι οαρωτικές τάσεις συγκέντρωσης στον κλάδο την τελευταία δεκαετία τα σχόλια στον Πίνακα 1). Συνεπώς η κάμψη του αριθμού των καταστη- δεν εμπόδισαν τη σταθερότητα του αριθμού των καταστημάτων των με- μάτων αφορά κατά κανόνα τα μαγαζιά των τοπικών αλυσίδων, γάλων μόνο αλυσίδων (για τις εξαιρέσεις των ετών 2010 και 2016 ισχύουν Πίνακας 9. Εξέλιξη αριθμού καταστημάτων ανά κατηγορία-τύπο μεγέθους 2009-2018 Καταστήματα ανά κατηγορία μεγέθους 2009 Υπέρ μάρκετ ( >2. 500τμ) 53 Μεγάλα Σ/Μ (1.000- 1.499τμ) 495 Μεοαία Σ/Μ (400- 999τμ) 896 Μικρά Σ/Μ ( < 400τμ) 1.058 Σύνολο εμπορικών μονάδων 2.502 2010 2011 2012 55 57 56 506 475 476 949 954 928 1.010 1.032 1.008 2.520 2.518 2.468 2013 2014 2015 58 56 56 365 419 477 959 982 969 1.058 1.041 988 2.440 2.498 2.490 2016 2017 2018 56 56 56 475 483 493 901 949 1.005 905 934 908 2.337 2.422 2.462 Πηγή: IRI Η τάση αύξησης των μεσαίας έκτασης καταστημάτων (400τμ-999τμ) και αφετέρου του συνόλου των καταστημάτων του κλάδου έμεινε στα- παράλληλα προς τη μείωση του αριθμού των κάτω των 400τμ μαγαζιών, θερό, μόνο ένα πράγμα δείχνει:Ότι στη δεκαετία της κρίσης αυξήθηκαν ενόσω το πλήθος αφενός των υπέρ μάρκετ και μεγάλων σούπερ μάρκετ εν συνόλω οι χώροι πωλήαεων σε τετραγωνικά μέτρα! νώς της Πέντε-Γαλαξίας) την κωλύουν κυρίως η χαμηλή κερδοφορία των καταστημάτων τους, οι γεωγραφικές ασυμβατότητες διααποράς τους προς τα καταστήματα των δυνητικών αγο ­ ραστών τους, αλλά και η κυριαρχία των μικρών αιθουσών πωλήσεων οτα δίκτυά τους, πράγμα επίσης ασύμβατο με τις στρατηγικές επιλογές τοιν κεφαλών του κλάδου. ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι, χωρίς να αποκλείονται οι εξαγορές στην κορυφή της πυ ­ ραμίδας, αυτές δεν φαίνεται να έχουν ισχυρές πιθανότητες. Μικρότερες πιθανότητες φαίνεται πως έχει η τυχόν επιχειρηματική συνεργασία μεταξύ ελληνικών «μεσαίων» αλυσίδων παρά τις αρκετές συνάφειες δομών και στρατηγικής, καθώς κάτι τέτοιο δεν συνάδει με τις παραδό ­ σεις τους. Ακόμα μικρότερες πιθανότητες έχει μάλλον η εξαγορά κάποιας από τις τρεις ή τέσ ­ σερις «μεσαίες» αλυσίδες εκ μέρους κάποιας από τις κεφαλές του κλάδου. Ένα δεύτερο συμπέρασμα είναι πτος, όπως φαί ­ νεται, ευνοούνται οι προϋποθέσεις συγκέντρω ­ σης των δομών τροφοδοσίας των μικρομεσαίων και πολύ μικρών λιανεμπορικών επιχειρήσεων, δηλαδή της πολυπληθούς βάσης του κλάδου, με αποσυνθετικές συνέπειες για τους ομίλους αγορών. Η δυναμική ενός τέτοιου εγχειρήμα ­ τος, εφόσον παγιώσει χαρακτηριστικά εταιρι ­ κών στρατηγικών, δυνητικά μπορεί πέραν του franchise να στηριχτεί και στην απόσπαση με ­ ριδίων από το παραδοσιακό χονδρεμπόριο, που διογκώθηκε μετά την κρίση των capital controls, άρα να ενθυλακώνει προοδευτικά όλο και ευ ­ ρύτερα το χονδρεμπορικό κέρδος από την τρο ­ φοδοσία της εν γένει μικρής λιανικής και του ho.re.ca, εξαρτώντας το σχετικό επαγγελματικό δυναμικό από τις υπηρεσίες του πιο στέρεα απ ’ όσο το cash & carry. Το τελευταίο υπό αυτή την έννοια αποδεικνύεται ο πλέον «μονολιθικός» τύπος εμπορικής δραστηριότητας, ο οποίος ού ­ τως η άλλως υποχρεώνεται σε διαρκή ανανέω ­ ση στρατηγικής, καθώς από τη φύση του είναι αναγκασμένος να προσαρμόζεται ως κατακλεί ­ δα των στρατηγικών επιλογών της οργανωμέ ­ νης λιανικής και της ποικίλης χονδρεμπορικής δραστηριότητας, καλύπτοντας τα κενά τους. Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι στην παρούσα φάση ευνοείται σαν ευκαιρία επιχειρηματικής επέκτασης η συγκέντρωση των δομών τροφο ­ δοσίας της βάσης της κλαδικής αγοράς παρά η συγκεντροποίηση κεφαλαίου στην κορυφή της. Ένα τρίτο συμπέρασμα είναι ότι θα συνεχιστεί >

24 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΤΖΙΡΟΥ ΑΝΑ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΙ ΕΙΑΟΕ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ Πίνακας 10. Εκτιμώμενη εξέλιξη της συμμετοχής (%) στον κλαδικό τζίρο κάθε χωριστής κατηγορίας καταστήματος της οργανωμένης λιανικής στην τετραετία 2010-2018 ________________________ Καταστήματα ανά κατηγορία μεγέθους 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Υπέρ μάρκετ ( >2.500τμ) 19,70% 20,54% 17,53% 17,10% 14,9% 10,9% 10,5% 10,3% 11,8% Μεγάλα Σ/Μ (1.000- 1.499τμ) 34,95% 35,11% 28,68% 29,10% 32,5% 40,7% 41,3% 38,1% 37,7% Μεσαία Σ/Μ (400- 999τμ) 29,86% 31,27% 36,63% 37,00% 35,9% 32,9% 32,9% 37,5% 37% Μικρά Σ/Μ ( < 400τμ) 15,49% 13,08% 17,16% 16,80% 16,7% 15,5% 15,3% 14,1% 13,5% Πηγή: IRI Σύμφωνα με την ΙΚΙ, το 2018 ο γενικός κλαδικός τζίρος κατανεμήθηκε κατά 78,4 % στα σούπερ μάρκετ και υπέρ μάρκετ, κατά 16% στα discount καταστήματα, κατά 4,1% στα αελφ σέρβις και κατά 1,5% στα μηακάλικα -τα αντίστοιχα ποσοστά το 2009 ήταν 80,69%, 13,31%, 4,18% και 1,82% Επίσης, το 52,9% των πωλήαεων έγινε στην Αττική έναντι 50,04% το 2009, το 10,2% στη Θεσσαλονίκη έναντι 11,21% αντίστοιχα, το 9,5% οτη Βόρεια Ελλάδα έναντι 10,60%, το 13,5% στην Κεντρική Ελλάδα έναντι 14,49%, το 7,9% στην Πελοπόννησο έναντι 7,91% και το 6% στην Κρήτη έναντι 5,75% το 2009. Πίνακας 11. Εκτιμώμενες πωλήσεις ανά τύπο καταστήματος 2009-2018 (σε εκατ. ευρώ) Κατηγορία-τΰπος 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 καταστήματος Σούπερ μάρκετ-υπέρ μάρκετ 8.750 8.596 8.572 8.152 7.772 7.470 7.617 7.084 7.242 7.432 Εκπτωτικά καταοτ. Discount 1.416 1.418 1.330 1.273 1.241 1.268 1.302 1.437 1.431 1.435 Μικρά καταστήματα τροφίμων* 663 639 590 509 475 469 481 495 501 500 Σύνολο πωλήαεων 10.829 10.653 10.492 9.934 9.488 9.207 9.400 9.016 9.174 9.367 Πηγή: IRI * Ως «μικρά καιασιήμαια τροφίμων » η IRI εκλαμβάνει τις εμπορικές μονάδες self service με μία ταμιακή μηχανή, που διαθέτουν μέτρια ποικιλία ειδών παντοπωλείου, και τα παραδοσιακά μεμονωμένα μπακάλικα με ένα ταμείο. * Κύκλος εργασιών απ' τις πωλήσεις FMCG σταθερού barcode, περιλαμβανομένων των ειδών bazaar, από τα σούπερ μάρκετ όλης της χώρας εκτός ίων νησιών Ετήσιες πωλήσεις άνω των 1,3 δισ. ευρώ έχασε τη δεκαετία της κρίσης ο κλάδος των σούπερ μάρκετ και πάνω από 160 εκατ. ευρώ η μικρή αγορά της Λιανικής, ενώ η Lid! ό,τι έχασε, το αναπλήρωσε γρήγορα, αποσπώ- ντ ας ένα σεβαστό κομμάτι από την αγορά των σούπερ μάρκετ. Τι εγινε ο απολεαθείς τζίρος; Τον «άλεσαν» οι πολιτικές της «εσωτερικής υπο ­ τίμησης», η φυγή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στην αλλοδαπή - Ελλήνων που έγιναν οικονομικοί μετανάστες και οικονομικών μετανα ­ στών στην Ελλάδα, που γύρισαν στις πατρίδες τους-, η φορομπηχτική πολιτική, οι δόσεις για την εξόφληση του υπερδιογκούμενου ιδιωτι ­ κοί ί χρέους (σε τράπεζες, ασφαλιστικούς φορείς, δημόσιο ταμείο) και η μαθητεία εν γένει στο σπαρτιάτικο βίο. Τον άλεσαν κι αλεστικά δεν έδωσαν... Πίνακας 12. Διάρθρωση λιανεμπορίου: Αριθμός καταστημάτων ανά είδος 2009-2018 Είδος καταστήματος 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Τροφίμων 16,793 16.207 14.752 13.391 12.747 12.993 13.134 12.845 12.772 12.711 Ευκολίας/ convenience 12.828 12.262 11.249 9.440 8.391 8.452 8.459 8.427 7.998 8.036 Ειδών καπνιστού & πρώτης ζήτησης 17.418 16.859 15.245 12.668 11.438 11.557 10.669 10.413 9.982 9.469 Φαρμάκων - καλλυντικών 10.672 10.700 10.753 10.123 9.383 9.508 9.400 9.419 9.515 9.344 Σύνολο Ελλάδας 57.711 56.028 51.999 45.622 41.959 42.510 41.662 41.104 40.267 39.560 Πηγή: IRI Η μνημονιακή ισοπέδωσα της αγοράς λιανικής, κυρίως την τριετία 2011-2013, είναι προφανέστατη. «Χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει»...

25 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ η επέκταση των λιανεμπορικών αλυσίδων με νέα σούπερ μάρκετ όλων των αναπτυσσόμε ­ νων επωνυμιών ως πλέον δόκιμος τρόπος για τη σχετικά εύκολη προσάρτηση τζίρου (εννο ­ είται, μετά από αυτόν της εξαγοράς), αλλά και για τη συνεκτική τοποθέτησή τους στο γεω ­ γραφικό χώρο και δη με έμφαση στα «μεσαία» σούπερ μάρκετ (400τμ-1.000τμ) χάριν της εκ- πόρθησης του πυκνοκατοικημένου αστικού χώρου. Εν παραλλήλω θα ενταθεί ο ανταγω ­ νισμός στο franchise, όσων το χρησιμοποιούν σαν εργαλείο ανάπτυξης. Στο ίδιο πλαίσιο, η αναστολή της λειτουργίας των μη αποδοτικών εταιρικών καταστημάτων θα απαλλάσσεται περαιτέρω από το ταμπού της αποτυχίας - φυσικά ο franchisee χρεώνεται εις ολόκληρον και κατά μόνας τέτοιου είδους αποτυχίες... Για λόγους που σχετίζονται με το γεωφυσικό ανάγλυφο της χώρας και τις ιδιομορφίες της αστικής ανάπτυξης στην περιφέρεια, ηπειρω ­ τική και νησιωτική, ο συνολικός αριθμός των εμπορικών μονάδων του κλάδου δεν φαίνεται πιθανό να μειωθεί, αλλά η μέση απόδοσή τους, συναρτημένη δεσμευτικά με την κατάσταση της ζήτησης, δεν θα του επιτρέπει να ξεχειλώ ­ νει. Από μια άλλη σκοπιά σε αυτό θα συντεί ­ νει κι η μειωμένη αντοχή των προμηθευτών να ενισχύουν με φιλοεκπτωτική θωράκιση τις φιλοδοξίες όλων των ανταγωνιστών. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ, ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗ THE ΖΗΤΗΣΗΣ Τάχα οι επιχειρήσεις του κλάδου είναι εφι ­ κτό να αναπληρώσουν το έλλειμμα της ζήτη ­ σης με εισροές τζίρου από άλλες πρόσφορες αγορές, ώστε να συντηρηθούν ακμαίες, απο- φεύγοντας τον αλληλοσπαραγμό; Μετά τις αρχές της δεκαετίας οι κεφαλές του κλάδου αναθάρρησαν στην ιδέα ότι η θεσμική απελευ ­ θέρωση των αγορών, που εισήγαγαν τα μνημό ­ νια, θα τους άνοιγε αβρόχοις ποσίν τη δίοδο εισροής στα ταμεία τους του πλούσιου τζίρου του φαρμάκου, τουλάχιστον κατά το αουντα- γογράφητο μέρος του. Αλλά σκόνταψαν προ­ πάντων στην αντίθετη βούληση της φαρμακο ­ βιομηχανίας, ενώ είτε κωλύονταν επενδυτικά είτε δεν αποτόλμησαν την εξαγορά έτοιμων δομών της αγοράς του φαρμάκου, προκειμέ- νου να τις προοαρτήσουν ακέραιες στους ομί ­ λους τους, ώστε να γίνουν νομείς του τζίρου συνταγογραφούμενών και μη φαρμάκων. Προ- οώρας τους αναθάρρησε και η απελευθέρωση των καπνικών προϊόντων και του Τύπου, αλλά τα μεν πρώτα αποδείχθηκαν διαχειριστικός πονοκέφαλος, εφόσον έχουν ελάχιστο κέρ ­ δος και υποχρεώσεις άμεσης απόδοσης των εισπραττομένων, ο δε δεύτερος κατέρρευσε. Τα τελευταία χρόνια τους αναθάρρησε η προο­ πτική του ηλεκτρονικού εμπορίου ως δόκιμου πεδίου επενδύσεων, αλλά οι σχετικοί πειρα ­ ματισμοί, πολώ μάλλον γενόμενοι σε περίοδο ύφεσης και στασιμότητας, έχουν γλίσχρα από­ δοση τζίρου, καθόλου κέρδη και υπέρογκες απαιτήσεις επενδύσεων σε υποδομές logistics, ικανές να συμπτύξουν το διανεμητικό κόστος. > Πίνακας 13. Κατανομή των καταστημάτων cash & carry ανά γεωγραφική περιοχή της χώρας 2009-2018 Περιοχή 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Νομός Απικής 17 11 12 13 14 14 14 14 16 16 Πελοπόννησος 11 9 11 12 12 10 10 9 9 8 Σιερεό Ελλάδα 6 6 6 4 5 5 5 4 4 4 Δυιική Ελλάδα 15 12 13 14 14 13 11 11 15 15 Θεσσαλία 11 11 12 13 14 14 13 14 15 16 Ήπειρος 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 Ιόνια Νησιά 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 Δυιική Μακεδονία 5 4 4 5 5 6 5 6 5 5 Κενιρική Μακεδονία 20 22 21 23 24 26 26 25 24 24 Αν. Μακεδονία-Θρόκη 13 13 13 14 14 14 13 13 13 13 Κρήιη 6 6 6 7 8 8 11 8 10 10 Βόρειο Αιγαίο 2 1 - - - - - 1 2 2 Νότιο Αιγαίο 13 9 10 14 14 13 11 9 10 11 Σύνολο C&C 127 111 115 127 132 131 127 123 132 133 Πηγή: Πανόραμα των Ελληνικών Σούηερ Μάρκε ι, εκδόσεις 2009-2018 Μόνο π πτώχευση της Ατλάντικ επηρέασε κάπως το συνολικό αριθμό των μονάδων cash & carry στη χώρα την εξεταζόμενη περίοδο (η Ατλά- ντικ διέθετε το δεύτερο μεγαλύτερο δίκτυο c&c, με 21 μονάδες, όταν πτώχευσε), αλλά όχι περισσότερο από μια διετία (2010-2011). Κατά τ ’ άλλα ο αριθμός τους με μικροδιακυμάνσεις έμεινε σχεδόν ανάλλαχτος στο πείσμα της οικονομικής κρίσης, που περιδίνησε καταστροφικά το πελατολόγιο των c&c. Και μολονότι η επαγγελματική φύση του πελα ­ τολογίου τους έχει αλλάξει από την έναρξη της ύφεσης μέχρι σήμερα, ενόσω η ρευστότητα και η αστάθεια το χαρακτηρίζουν ακόμα, ούτε η κατανομή των c&c ανά περιφέρεια διαφοροποιήθηκε αισθητά. Ακρι ­ βέστερο είναι να σκεφτεί κανείς ότι η όποια σχετική αλλαγή ανακλά μάλλον τις ιδιομορφίες εταιρικών στρατηγικών παρά τη γέννηση ή το στέρεμα ευκαιριών ανάπτυξής τους ανά περιοχή. Λ.χ. η ευκαιρία της τουριστικής ανάπτυξης ήταν εκ των προτέρων «καπαρωμένη», τουλά ­ χιστον από άποψη πλήθους εμπορικών μονάδων -όντως, ο αριθμός των c&c π.χ. σε Αιγαίο, Κρήτη και Ιόνιο λίγο διαφοροποιήθηκε στη δεκαε ­ τία-, αλλά το παράδοξο « » της ανάπτυξής τους στην Κεντρική και την Ανατολική Μακεδονία-Θράκη περισσότερο απ' όσο στην Αττική σχετί ­ ζεται μάλλον με τον ανταγωνισμό διατήρησης, από τη μια πλευρά, και αμφισβήτησης, από την άλλη, της ηγεμονίας της Μασούτης στην περι ­ οχή παρά με μια υποθετική υπερβάλλουσα ροπή των βορειοελλαδιτών στη μικρή επιχειρηματικότητα...

26 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  2009-2018 δέκα χρόνια μεταμορφώσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 67-70,72-74,76- 80,82 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Η μόνη λογικώς πιθανή σχετική προοπτική σχετίζεται με την έλευση εξ αλλοδαπής κεφα ­ λαίων, με σκοπό σχετικούς ή συναφείς τομείς δραστηριοτήτων, είτε αυτόνομα, όπως ήδη συ- ζητείται για την Amazon, είτε με τη συμμετο ­ χή εταίρων από την εγχώρια αγορά. Οψόμεθα -βέβαιοι, ωστόσο, ότι θα αφιερώσουμε πλή ­ θος σελίδων στον κρύο ιδρώτα (ή μήπως τον οδυρμό;) της κλαδικής αγοράς, εάν τεθεί στην ημερήσια διάταξη ο ανταγωνισμός στα σοβαρά στον τομέα των ηλεκτρονικών ηωλήσεων... Στο ζενίθ των επιπτώσεων της εφαρμογής των πολιτικών της «εσωτερικής υποτίμησης» το ΙΕΛΚΑ σε σχετική μελέτη του εκτίμησε το μέγεθος μιας δυνητικής εισροής στις επιχει ­ ρήσεις του κλάδου τζίρου 3-4 δισ. ευρώ από τα μη εξειδικευμένα-μη ενταγμένα σε εταιρικά δίκτυα διανομής ποικίλα καταστήματα πώ ­ λησης τροφίμων της γειτονιάς (κρεοπωλεία, αρτοποιεία, ιχθυοπωλεία, οπωροπωλεία, ζα­ χαροπλαστεία κ.λπ.), δηλαδή περίπου το μισό του ετήσιου τζίρου της αγοράς τους, της αγο ­ ράς ούτως ειπείν του convenience store. Έχο ­ ντας υπόψιν την ιστορική εμπειρία της αργής πλην σωρευτικής εισόδου των σούπερ μάρκετ στις αγορές του κρέατος, της μαναβικής, της ψύξης, του φούρνου κ.ά. παρά τις εκάοτοτε θε ­ σμικές παρακωλύσεις, οι οποίες δεν εμπόδισαν τις επιχειρήσεις του να ενοιοματώνουν συν τω χρόνω τις νέες αγορές -επεκτεινόμενες επι ­ χειρηματικά σε εποχές, πάντως, επέκτασης της ζήτησης-, φρονούμε πως παρόμοια εγχειρή ­ ματα είναι χρονοβόρα, άρα σαφώς υψηλότερου κόστους, από εκείνο, ας πούμε, της πλήρους απελευθέρωσης του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων -ενός μέτρου, δηλαδή, μέσω της εφαρμογής του οποίου σε άλλες εθνικές αγορές έπεσαν τα κρισιμότερα οχυρά της αυ ­ τοαπασχολούμενης επιχειρηματικότητας. Όμως εδώ, καίτοι οι «αρχαϊσμοί» των θεσμικών παρακιυλύσεων άρθηκαν από τη μνημονιακή διαχείριση, πρώτες οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου πήραν αποστάσεις από τη συνεπα ­ γόμενη μεταρρύθμιση του ωραρίου και σωστά! Γιατί γνωρίζουν ότι δεν είναι τόσο η θεσμική απελευθέρωση του κεφαλαιούχου να επεν ­ δύει όπου και με όποιους όρους φρονεί, που τροφοδοτεί τη φιλοδοξία του και γονιμοηοιεί τους επενδυτικούς του πόρους, όσο κυρίως η θερμοκρασία της ζήτησης που τους ωριμάζει, αναδημιουργώντας το επενδυτικό απόθεμα. Σε συνθήκες καταστολής της ζήτησης η αμε ­ τροεπής αύξηση του λειτουργικού κόστους της μεγάλης λιανεμπορικής επιχείρησης εξαιτίας της επέκτασής της με πολύ μικρά καταστήμα ­ τα τιμωρείται πιθανώς σκληρότερα, απ ’ όσο ο ευάλωτος μικρός λιανοπωλητής, του οποίου η ανταγωνιστική διακινδύνευση είναι να γίνει ο τζίρος του εύκολος στόχος λαφυραγώγησης. · Πίνακας 14. Εξέλιξη του αριθμού καταστημάτων των αλυσίδων* C&C ως προς το γενικό αριθμό των C&C _______________ της χώρας (2009-2018) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Metro 34 37 40 45 45 46 46 48 49 49 Αιλάνπκ 21 - - - - - - - - Μασούιης 17 17 16 19 19 19 19 20 22 22 ΕΝΑ 10 11 12 12 12 14 12 14 16 16 Makro 9 9 9 10 10 10 - - - Σκλαβενίιης (Mart) - - - - - - 10 9 11 11 Μαρινόπουλος (Terra) - - - - 5 5 6 - - Bazaar 4 4 5 5 5 4 4 4 5 6 Αφοί Βερόπουλοι 3 3 3 3 3 3 - - - Βιδάλης Μάρκει 1 1 2 6 6 6 4 - - SYN.KA Σύνολο - - - - - - - 3 3 3 καταστημάτων αλυσίδων C&C 99 82 87 100 105 107 101 95 106 107 Γενικό σύνολο C&C 127 111 115 127 132 131 127 123 132 133 Πηγή: Το Πανόραμα ιων Ελληνικών Σούπερ Μάρκα. τεύχη 2019-2017 Ός αλυσίδα εκλαμβάνουμε το δίκτυο τουλάχιστον τριών καταστημάτων Μεταξύ 2009 και 2018 ούτε ο ουνοΛικός αριθμός των cash & carry άλλα ­ ζε σημαντικά ούτε ο βαθμός συγκεντροποίησης της· αγοράς επηρέασε το αθροιστικό αριθμητικό μέγεθος των μονάδων c8(c. Οι εξελίξεις στον εν λόγω τομέα, πάντως, ακολούθησαν το δρόμο της συγκέντρωσης γενικά των δικτύων διανομής στη λιανική, με σταθμούς την πτώχευση της Ατ- λάντικ (2010), την είσοδο της Μαρινόπουλος στον τομέα του c8cc (2013) και την πτώχευσή της (2016), την έξοδο της Makro (2015) με την πώληση των μονάδων της στη Σκλαβενίτης και την είσοδο της τελευταίας στον τομέα (με την επωνυμία The Mart), την πώληση της Βιδάλης στη SYN- ΚΑ (2016) και προπάντων την επέκταση της Metro σε όλη την επικρά ­ τεια κατά τρόπο που το ηγετικό δίκτυό της άγγιξε τα όρια της ανάπτυξής του. Στα πέντε καταστήματα c8cc σχεδόν τα τέσσερα ανήκαν και ανήκουν στους πρωταγωνιστές του τομέα (πέντε πρωταγωνιστές το 2008, τέσσερις το 2018) σε όλη την διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Είναι αξιοση ­ μείωτη, ωστόσο, η αντοχή πλήθους μεμονωμένων επωνυμιών μονάδων c&c ανά την Ελλάδα, με παρουσία καθ ’ όλη τη διάρκεια των δέκα ετών. Σημειώνουμε ότι από ένα σύνολο περίπου 35 τοπικών επωνυμιών c&c με ένα, ενίοτε δύο και σπάνια με τρία καταστήματα, που είτε υπήρχαν στην έναρξη της εξεταζόμενης περιόδου είτε εγκαινιάστηκαν στη διάρκεια της είτε κάποιες έκλεισαν, στα τέλη του 2018 έμειναν περί τις 25.

27 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Τι δείχνουν οι οικονομικές καταστάσεις για τη δύσκολη δεκαετία Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 83-84,86,88,90 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 3257.15 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Τι δείχνουν οι οικονομικές καταστάσεις για τη δύσκολη δεκαετία Οι σημαντικότατες αλλαγές που συντελέστηκαν στην ελληνική αγορά κατά την δεκαετία 2009-2018 αντικατοπτρίζονται και στις οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών του κλάδου των σούπερ μάρκετ. Τα συμπεράσματα από τπ σύγκριση ανάμεσα στις συγκεκριμένες χρονιές είναι εντυπωσιακά, τόσο σε ό,τι αφορά το μείγμα των εταιρειών όσο και τα μεγέθη τους, του λεύτερη κιοςε ημαντικά στοιχεία για τις συνταρακτικές αλλαγές της εξεταζόμενης δεκαετίας μας δίνει η μελέτη των εκδόσεων του Πανοράματος των Ελ ­ ληνικών Σούπερ Μάρκετ. Μια ένδειξη τιου προκύπτει από τη σύγκριση των στοιχείων που αντιστοιχούν στα έτη 2009 και 2018 απο ­ τελεί το ότι οι επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ που βρίσκονταν το 2009 οτην πρώτη εικοσάδα (όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τον κύκλο εργασιών τους) και δεν υπάρχουν στη λίστα του 2018, πραγματοποιούσαν πωλήσεις αξίας 3,85 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι πρακτικά το 40% περίπου της αγοράς άλλαξε χέρια. Όπως φαίνεται και στον Πίνακα 1, εταιρείες-ηγέτες στον κλάδο το 2009, όπως η Καρφούρ Μαρι- νόπουλος -η οποία μάλιστα καταλάμβανε την πρώτη θέση με διαφορά- και η Αφοί Βερόπου- λοι, αλλά και μικρότερες επιχειρήσεις, όπως η DIA, η Αρβανιτίδης και η Μάκρο, δεν υπάρ ­ χουν σήμερα. Από την άλλη, έχουν δημιουρ- γηθεί εταιρείες με ακόμα μεγαλύτερα μεγέθη, ενώ έχουν μπει δυναμικά στην πρώτη δεκάδα άλλες, δυναμικές εταιρείες. ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΧΑΜΕΝΟΙ ΣΤΙΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Καταρχάς, ας δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα «ποιοι είναι οι κερδισμένοι». Πρα ­ κτικά, είναι όσες εταιρείες κατάφεραν να επι ­ βιώσουν κατά τη δεκαετία της κρίσης. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, όλες οι εταιρείες της πρώτης δεκάδας του 2018 δραστηριοποιού ­ νταν στον κλάδο και το 2009 και όλες ανεξαι ­ ρέτως έχουν ενισχύσει τις πωλήσεις τους. Εν ­ δεικτικό είναι άλλωστε ότι το 2009, το δείγμα των επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ που δημο ­ σίευαν ισολογισμό περιελάμβανε 74 αλυσίδες, ενώ το 2018 μόλις 42. Την πιο εντυπωσιακή αύξηση κύκλου εργασιών παρουσιάζει αναμ ­ φίβολα η Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, που μετά και την απορρόφηση του δικτύου της Καρφούρ Μαρινόπουλος διπλάσιασε τις ήδη υψηλές πωλήσεις της, φτάνοντας στα 2,3 δισ. ευρώ, με αύξηση κατά 105,53%. Παράλληλα, από την 3η θέση το 2009, κατάφερε να βρίσκε ­ ται το 2018 με διαφορά στην 1η θέση. Σχη 2η θέση το 2018, όπως και το 2009, βρί ­ σκεται η Αλφα Βήτα Βαοιλόπουλος, έχοντας όμως αυξήσει τις πωλήσεις της κατά 42,51% ή κατά 592,6 εκατ. ευρώ, φτάνοντας τα 1,9 δισ. ευρώ. Εξίσου μεγάλη σε αξία αύξηση καταγρά ­ φει η Μετρό, μετά και την απορρόφηση του δικτύου της Αφοί Βερόπουλοι, η οποία προσέ­ θεσε 522,4 εκατ. ευρώ ή 78,17% στις πωλήσεις της, φτάνοντας τα 1,2 δισ. ευρώ, σκαρφαλώνο ­ ντας δύο θέσεις, από την 5η το 2009 στην 3η το 2018. Δύο θέσεις βελτίωσε τη θέση της και η Δ. Μασούτης, ανεβαίνοντας από την 6η στην 4η, προσθέτοντας 168,2 εκατ. ευρώ στον κύκλο εργασιών της (+27,93%), φτάνοντας τα 770,45 εκατ. ευρώ. Τη μικρότερη ποσοστιαία αύξη ­ ση στην πρώτη δεκάδα καταγράφει η Πέντε, η οποία vat μεν ανέβηκε από την 7η στην 5η θέση, αλλά με μικρή μεταβολή των πωλήοεών της κατά 8,90%, φτάνοντας τα 450 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, εντυπωσιακή ποσοστιαία μεταβολή καταγράφει η Μαρτ Κας & Κάρυ, η οποία συ­ γκριτικά με τη Μάκρο Κας & Κάρυ του 2009, καταγράφει το 2018 τριπλάσιες πωλήσεις, με μεταβολή κατά 230,52%, φτάνοντας τα 310,7 εκατ. ευρώ (+216,7 εκατ. ευρώ). Ενώ το 2009 η Μάκρο Κας & Κάρυ βρισκόταν οτην 15η θέση, το 2018 βρίσκεται οτην 6η, πραγματοποιώντας ένα άλμα 9 θέσεων. Μεγάλα άλματα έκαναν και οι εταιρείες που ακολουθούν. Η Market In το 2009 βρισκόταν στην 12η θέση με πωλή- σεις 118,7 εκατ. ευρώ, ενώ το 2018 έχει ανέβει

28 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Τι δείχνουν οι οικονομικές καταστάσεις για τη δύσκολη δεκαετία Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 83-84,86,88,90 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ν »Ι>ΠΠ Πίνακας 1. Top 20 εταιρείες βάσει κύκλου εργασιών το 2009 και μεταβολές κατάστασης (ποσά σε χιλ. ευρώ) Εταιρεία Καρφούρ Μαρινόπουλος ΑΕ Άλφα Βήχα Βασιλόπουλος ΑΕ I. & Σ. Σκλαβενίιης ΑΕΕ Αφοί Βερόπουλοι ΑΕΒΕ Μειρό ΑΕΒΕ Διαμανΐής Μασοίπης ΑΕ Σ/Μ Πέντε ΑΕΕ Dia Hellas ΑΕ Αρβανιηδπς ΑΕΕΕ ΕΝΑ Ενοποιημένες Αγορές Προμηθ. & Καταναλ. Συν/Σμος Πε.Μελων ΙΝ.ΚΑ. Market In ΑΕΒΕ Χαλκιαδακης ΑΕ Bazaar ΨΒΕΕ Ειδών Super Market ΜΑΚΡΟ ΚΑΣ&ΚΑΡΥ Χ.Α.Ε.Ε. Α.Ε. ΓΊρομηθευΐΐκή Τροφίμων ΑΕ ΑΝΕΔΗΚ Κρηιικός ΑΕ Σ/Μ Λάρισα ΑΒΕΕ Γουνιοίδης ΑΕ Ξυνός ΑΕ Κύκλος εργασιών 2009 1.934.652 1.393.785 1.153.499 729.856 668.262 602.181 413.208 373.793 243.227 140.976 142.568 118.654 119.521 98.816 93.998 72.276 55.962 67.663 55.140 58.839 Σημερινή κατάσταση Εξαγοράσθηκε Αλλαξε επωνυμία Εξαγοράσθηκε Εξαγοράσθηκε Εξαγοράσθηκε Απορροφήθηκε Αλλαξε επωνυμία Αλλαξε μητρική Εξαγοράσθηκε Εξαγοράσθηκε Εξαγοράσθηκε Εξαγοράσθηκε Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έκδοσης Πανόραμα ιων Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ στην 7η θέση, με τιωλήσεις αυξημένες κατά 139,44%, στα 284,1 εκατ. ευρώ. Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός καταγράφει τη μεγαλύτερη ποσο ­ στιαία αύξηση πωλήσεων (358,20%), από μόλις 56,0 εκατ. ευρώ σε 256,4 εκατ. ευρώ, μεταβο ­ λή η οποία την ανέβασε από την 16η θέση το 2009 στην 8η θέση το 2018. Ο Συνεταιρισμός ΙΝ.ΚΑ. μετονομάστηκε iu ιιροηγούμενα χρό ­ νια σε Συνεταιρισμό ΣΥΝ.ΚΑ. και οι πωλήσεις του τελευταίου το 2018 ανέρχονται σε 175,6 εκατ. ευρώ, με αύξηση κατά 23,19% σε σχέση με τις πωλήσεις το 2009. Τη δεκάδα κλείνει η εταιρεία Bazaar, η οποία με αύξηση πωλήσεων 70,98% έφτασε τα 169,0 εκατ. ευρώ και ανέβη ­ κε από την 14η στη 10η θέση στον κλάδο. Αθροιστικά οι 10 προαναφερθείσες εται ­ ρείες το 2008 πραγματοποίησαν συνολικές πωλήσεις 4,7 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό το 2018 αυξήθηκε κατά 3,2 δισ. ευρώ ή κατά 67,98%, φτάνοντας τα 8 δισ. ευρώ. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι συνολικές πω- λήσεις των αλυσίδων σούπερ μάρκετ κατα ­ γράφονται μειωμένες σε αυτή τη δεκαετία. Συγκεκριμένα, οι 74 αλυσίδες που δημοσίευ ­ σαν ισολογισμό το 2009 και συμμετείχαν στο δείγμα της έκδοσης, πραγματοποίησαν τότε πωλήσεις 9,4 δισ. ευρώ, ενώ οι 42 αλυσίδες του δείγματος του 2018 κατέγραψαν πωλήσεις 8,7 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 817,7 εκατ. ευρώ ή κατά 8,66%. Σε αυτό πλαίσιο, γίνεται ακόμα περισσότερο αντιληπτό γιατί οι συγκεκριμέ ­ νες εταιρείες θεωρούνται νικητές. ΠΕΡΙΠΛΟΚΗ Η ΑΝΑΛΥΕΗ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΕΤΗΝ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ Πιο πολύπλοκη είναι η σύγκριση της κερδο ­ φορίας ανάμεσα στις δύο αναλυόμενες χρήσεις. Καταρχάς, η συνολική κερδοφορία καταγράφε ­ ται μειωμένη. Οι 74 εταιρείες του 2009 παρουσί ­ ασαν κέρδη 145,6 εκατ. ευρώ, τα οποία αντιστοι ­ χούν σε δείκτη καθαρής κερδοφορίας 1,56%, ενώ οι 42 εταιρείες του 2018 παρουσιάζουν κέρδη ύψους 65 εκατ. ευρώ, μειωμένα σχεδόν στο μισό, και συγκεκριμένα κατά 55,34%, και δείκτη καθαρής κερδοφορίας 0,75%, μειωμένο κατά 0,80%. Αλλά και οι 10 μεγαλύτερες εται ­ ρείες καταγράφουν μειωμένα κέρδη. Συγκεκρι ­ μένα, οι 10 αυτές εταιρείες το 2009 παρουσίασαν συνολικά κέρδη 116,2 εκατ. ευρώ, ενώ το 2018, παρά την πολύ μεγάλη αύξηση των πωλήσεων, παρουσιάζουν μειωμένα κέρδη, μόλις 47,2 εκατ. ευρώ. Η συγκριτική αύξηση των πωλήσεων εί ­ ναι και η βασική αιτία που ο δείκτης καθαρής κερδοφορίας για αυτές τις 10 εταιρείες από το ιδιαίτερα υψηλό 2,45% του 2009, το 2018 έπεσε σε μόλις 0,59%. Βέβαια η εξέλιξη αυτή δεν είναι καθολική, και τα συνολικά στοιχεία επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις σημαντικές ζημιές που παρουσιάζει η Ελληνικές Υπεραγορές Σκλα- βενίτης, λόγω της προσπάθειας απορρόφησης του δικτύου της Μαρινόπουλος. Οι ζημιές αυ ­ τές ανέρχονται το 2018 σε 76,9 εκατ. ευρώ, όταν το 2009 η εταιρεία κατέγραφε κέρδη 22,6 εκατ. ευρώ, τα οποία τότε την κατέτασσαν δεύτερη από άποψη κερδών στο δείγμα των εταιρειών. Στον αντίποδα, τα μεγαλύτερα κέρδη στον κλάδο, τόσο τότε όσο και το 2018, καταγράφει η Αλφα Βήτα Βασιλόπουλος. Το 2009 τα κέρδη της ανέρχονταν σε 50,9 εκατ. ευρώ, ενώ το 2018 σε 54 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 6,09%. Ο δείκτης κερδοφορίας διαμορφώθηκε το 2018 σε 2,72%, έναντι 3,65% το 2009, με τη μείωση του δείκτη να οφείλεται στην αύξηση των πωλήσεων. Οι υπόλοιπες τρεις εταιρείες που συμπληρώνουν την πρώτη πεντάδα πα ­ ρουσιάζουν ποσά κερδών σχετικά συγκρίσιμα, λίγο πάνω από τα 15 εκατ. ευρώ το 2009 και πάνω από 10 εκατ. ευρώ το 2018. Η Μετρά πα ­ ρουσιάζει το 2018 κέρδη 10,7 εκατ. ευρώ, μει ­ ωμένα κατά 29,33% σε σχέση με τα 15,1 εκατ. ευρώ του 2009, ενώ εξαιτίας της σημαντικής αύξησης των πωλήσεων ο δείκτης καθαρής κερδοφορίας μειώθηκε από 2,27% σε 0,90% το 2018. Τα κέρδη της Δ. Μασούτης διαμορφώθη-

29 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Τι δείχνουν οι οικονομικές καταστάσεις για τη δύσκολη δεκαετία Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 83-84,86,88,90 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Πίνακας 2. Top 10 εταιρείες βάσει κύκλου εργασιών, 2009 & 2018 (ποσά σε χιλ. ευρώ) Κύκλος εργασιών Κατάταξη 2009 (74 εταιρείες) 2018 (42 εταιρείες) Διαφορά % Μεταβολή 2009 2018 Μεταβολή Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης ΑΕΕ 1.153.499 2.370.789 1.217.290 105,53% 3 1 ♦2 Άλφα Βήια Βασιλόπουλος ΑΕ 1.393.785 1.986.336 592.551 42.51% 2 2 0 ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ 668.262 1.190.626 522.364 78,17% 5 3 *2 Δ. Μαοούιης ΑΕ 602.181 770.349 168.168 27,93% 6 4 *:2 Πέντε ΑΕ 413.208 449.970 36.762 8.90% 7 5 *2 ΜΑΡΤ Κας Κάρυ & ΑΕΕ 93.998 310.683 216.685 230.52% 15 6 «9 Market 1η ΑΕ 118.654 284.110 165.456 139,44% 12 7 +5 ΑΝΕΔΗΚ ΚρηιικόςΑΕ 55.962 256.416 200.454 358,20% 16 8 +8 ΣΥΝ.ΚΑ Προμηθ. & Καΐαναλ. Συν/σμός ΠΕ 142.568 175.625 33.057 23,19% 11 9 *2 Bazaar ΑΕ 98.816 168.955 70.139 70,98% 14 10 «4 Σύνολο 10 εταιρειών 4.740.933 7.963.859 3.222.926 67,98% - - - 'Δεν περιλαμβάνονται ra στοιχεία trie Lid I Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έκδοσης Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκα καν οε 14,0 εκατ. ευρώ το 2018 και παρουσιά ­ ζουν μικρή μείωση κατά 8,35% σε σχέση με το 2009, με τον δείκτη καθαρής κερδοφορίας να μειώνεται από 2,54% σε 1,82%. Στο ίδιο μήκος κύματος και τα κέρδη της, ύψους 12,8 εκατ. ευρώ για το 2018, που μειώθηκαν κατά 16,70% οε οχέοη με το 2009, με τον δείκτη καθαρής κερδοφορίας να διαμορφώνεται στο 2,85% το 2018. Παρά τη μείωσή του σε σχέση με το 3,72% του 2009, αποτελεί τον υψηλότερο δεί ­ κτη μεταξύ των 10 εταιριών που εξετάζονται στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης. Τη μεγαλύτερη αύξηση σε αξία κερδών εμ ­ φανίζει η Μαρτ Κας & Κάρυ, κατά 8,3 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις ζημιές 8,1 εκατ. ευρώ που κατέγραφε το 2009 η Μάκρο Κας & Κάρυ. Με καθαρά κέρδη 165 χιλ. ευρώ για το 2018, ο δείκτης καθαρής κερδοφορίας υπολογίζε ­ ται σε 0,05, με σημαντική βελτίωση από το -8,65% του 2009. Τη μεγαλύτερη ποσοστι ­ αία βελτίωση στην κερδοφορία καταγράφει η Bazaar, κατά 1.253,66%, από κέρδη 253 χιλ. ευρώ το 2009 σε κέρδη 3,4 εκατ. ευρώ το 2018, και δείκτη κερδοφορίας 2,03%. Μεγάλη αύξη ­ ση σημειώνει και η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, κατά 392,05%, από 623 χιλ. ευρώ το 2009 οε κέρδη 3,1 εκατ. ευρώ το 2018 και δείκτη κερδοφορί ­ ας 1,2%. Τέλος, χαμηλούς δείκτες κερδοφο ­ ρίας καταγράφουν η Market In, με 0,65%, και ο Συνεταιρισμός ΣΥΝ.ΚΑ., με 0,87%. Όμως, η Market In έχει αύξηση κερδών σε σχέση με το 2009 κατά 39,70%, στα 1,9 εκατ. ευρώ, ενώ η ο Συνεταιρισμός ΣΥΝ.ΚΑ. παρουσιάζει μείωση κατά 45,44%, οτα 1,5 εκατ. ευρώ. Η ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Όσον αφορά τους υπόλοιπους χρηματοοι ­ κονομικούς δείκτες, σε κάποιες περιπτώσεις ακολουθούν την πορεία των προαναφερθεισών εξελίξεων, ενώ σε άλλες παρουσιάζουν σταθε ­ ροποιητική εικόνα. Όσον αφορά τους υπόλοι ­ πους δείκτες κερδοφορίας, είναι σαφές ότι πα- ρατηρείται μία έντονη αύξηση του λειτουργικού κόστους, η οποία μετακυλίεται οε αυξημένα μεικτά περιθώρια εκμετάλλευσης. Συγκεκριμέ ­ να, το συνολικό μεικτό περιθώριο εκμετάλλευ ­ σης αυξήθηκε από 23,08% το 2009 σε 26,90% το 2018. Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο δείκτης μεικτού περιθωρίου κέρ ­ δους δεν είναι πλήρως αντιπροσωπευτικός του συνόλου του κλάδου, καθώς απουσιάζουν τα στοιχεία της Lidl, του πιο μεγάλου -και μοναδι ­ κού- discounter της ελληνικής αγοράς. Εκτιμά- ται λοιπόν, ότι συνολικά αγορά η σούπερ μάρκετ έχει χαμηλότερο μεικτό περιθώριο. Σημειώνε ­ ται επίσης, πως λόγω της αύξησης των πωλήσε- ων της συγκεκριμένης εταιρείας την τελευταία δεκαετία, η βαρύτητά της στη διαμόρφωση του συγκεκριμένου δείκτη είναι μεγαλύτερη το 2018 σε σχέση με το 2009. Ο κύριος λόγος αύξησης του μεικτού πε ­ ριθωρίου κέρδους είναι η αύξηση του λειτουρ ­ γικού κόστους και δευτερευόντως -κυρίως την τελευταία διετία- του χρηματοοικονο ­ μικού κόστους. Ο δείκτης του λειτουργικού κόστους αυξήθηκε σημαντικά, από 21,12% σε 25,14%. Τα πρώτα χρόνια της εξεταζόμενης περιόδου, οι αυξήσεις των δαπανών έτειναν να αντικατοπτρίζουν τη συνεχή ανάπτυξη του δικτύου των αλυσίδων, η οποία «φρέναρε» το 2013, λόγω, μεταξύ άλλων, των επιπτώσεων της οικονομικής ύφεσης. Από εκεί και πέρα, οι αιτίες αύξησης και διατήρησης οε υψηλά επίπεδα του κόστους έχουν διαφοροποιηθεί και ενώ εξακολουθούν να σχετίζονται με μία γενικότερη αύξηση του μισθολογικού κόστους (βλ. εισφορές), της έμμεσης φορολογίας (πχ φόροι στην ενέργεια, ΦΠΑ κ.ά.) και λοιπών δαπανών, ειδικά κατά την τελευταία τριετία 2016-2018 πρέπει να αναζητηθούν και στο ότι η απορρόφηση νέων δικτύων μέσω των εξαγορών προκάλεοε μεν άμεση αύξηση του κόστους λειτουργίας, αλλά όχι άμεση, αντί ­ στοιχου βαθμού, αύξηση των πωλήσεων (όπως ήταν αναμενόμενο). Μία πιο ρεαλιστική εικόνα δίνει ο δείκτης προ Χρηματοοικονομικού Κόστους και Απο ­ σβέσεων (EBITDA-Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization). Η εν ­ σωμάτωση της σταθεροποιητικής τάσης των

30 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Τι δείχνουν οι οικονομικές καταστάσεις για τη δύσκολη δεκαετία Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 83-84,86,88,90 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Πίνακας 3. Κερδοφορία των Top 10 εταιρειών κατά τα έτη 2009-2018 (ποσά σε χιλ. ευρώ) Καθαρά Κέρδη Δείκτες καθαρής κερδοφορίας Εταιρείες 2009 (74 εταιρείες) 2018 (42 εταιρείες) Διαφορά % Μεταβολή 2009 2018 Μεταβολή Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης ΑΕΕ 22.559 -54.372 -76.931 -341,02% 1,96% -2,29% -4,25% Άλφα Βήτα Βαοιλόπουλος ΑΕ 50.906 54.006 3.100 6.09% 3,65% 2,72% -0,93% ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ 15.145 10.703 -4.443 -29,33% 2,27% 0,90% -1,37% Δ. Μαοούτης ΑΕ 15.312 14.033 -1.279 -8,35% 2,54% 1,82% -0,72% Πέντε ΑΕ 15.368 12.802 -2.566 -16,70% 3,72% 2,85% -0,87% ΜΑΡΤΚας&Κάρυ ΑΕΕ -8.132 165 8.297 -102,02% -8,65% 0,05% 8,70% Market 1η ΑΕ 1.330 1.857 528 39,70% 1,12% 0,65% -0,47% ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός ΑΕ 623 3.066 2443 392,05% 1,11% 1,20% 0,08% ΣΥΝ.ΚΑ. Προμηθ, & Καταναλ. Συν/ομός ΠΕ 2.790 1.522 -1.268 -45.44% 1,96% 0,87% -1,09% Bazaar ΑΕ 253 3.421 3.169 1253,66% 0,26% 2,03% 1,77% Σύνολο 10 εταιρειών 116.153 47.204 -68.950 -59,36% 2,45% 0,59% -1,86% Γενικό Σύνολο εταιρειών έτους* 145.559 65.009 -80.550 -55,34% 1,56% 0,75% -0,80% Σύνολο 10 μεγαλύτερων εταιρειών έτους* 143.989 47.204 -96.785 -67,22% 1,88% 0,59% -1,29% 'Δεν περιλαμβάνονται τα στοιχεία της Lidl Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έκδοσης 'Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ' Η σύγκριση ίου 2018 με ίο 2009 δείχνει αναμφίβολα ιη συγκέντρωση ηου έχει πραγματοποιηθεί στον κλάδο, την ενίσχυση σημαντικών εταιρειών, αλλά και το μεταβατικό στάδιο στο οποίο βρίσκεται η αγορά, από την κρίση προς την ανάπτυξη αποσβέσεων και η αφαίρεση από την εξίσωση του χρηματοοικονομικού κόστους οδηγεί σε πολύ μικρότερη μεταβολή, τόσο από το μεικτό περιθώριο, όσο και από το καθαρό περιθώριο που συζητήθηκε νωρίτερα. Το 2018 διαμορ ­ φώθηκε στο 3,55%, με πολύ μικρή αύξηση σε σχέση με το 3,82% του 2009. Τα συγκεκριμένα μεγέθη είναι αρκετά φυσιολογικά και συνήθη στον κλάδο. Ο δείκτης EBITDA είναι ίσως και ο πιο αποκαλυπτικός, αφού δείχνει ξεκάθαρα την «πρωτογενή» κατάσταση του οργανισμού (πλεόνασμα-έλλειμμα), καθώς ακυρώνει την επίδραση της διαχείρισης παγίων, της υπερα ­ ξίας και τις ιδιομορφίες του δανεισμού κάθε επιχείρησης. Έτσι, με δεδομένο ότι τη δεκα ­ ετία που πέρασε υπήρξαν τεράστιες αλλαγές στα πάγια των επιχειρήσεων, ενώ και το χρη ­ ματοοικονομικό κόστος αυξήθηκε ιδιαίτερα μετά τις μεγάλες εξαγορές, ο συγκεκριμένος δείκτης μας βοηθάει να εξάγουμε πιο ρεαλι ­ στικά συμπεράσματα: Οι δυνατότητες κερδο ­ φορίας του κλάδου το 2018 είναι αντίστοιχες με το 2009, αλλά μένει να ολοκληρωθούν οι εσωτερικές αλλαγές στη λειτουργία των επι ­ χειρήσεων για να μεταφραστούν σε κέρδη προς τους μετόχους των αλυσίδων. Κλείνοντας το σκέλος της κερδοφορίας, αξίζει να ανα ­ φερθούμε στην απόδοση ίδιων κεφαλαίων, η οποία, εξαετίας του συνδυασμού της μεγάλης μείωσης κερδών και της ταυτόχρονης μείωσης των ιδίων κεφαλαίων, διαμορφώθηκε σε χαμη ­ λά επίπεδα, από 12,70% σε 6,10%. Δηλαδή, το 2009 κάθε 100 ευρώ κεφαλαίου το 2009 απέ ­ διδε 13 ευρώ οτους μετόχους, ενώ το 2018, με όλες τις ιδιαιτερότητες που προαναφέρθηκαν, σχεδόν τα μισά, 6 ευρώ. Όσον αφορά τους δείκτες ρευστότητας, ίσως φανεί παράδοξο, αλλά το 2018 βρίσκονται στα ίδια επίπεδα με το 2009 και λίγο αυξημέ ­ νοι. Συγκεκριμένα, η γενική ρευστότητα των 74 αλυσίδων του 2009 ήταν στο 58,81% και το 2018 των 42 αλυσίδων στο 59,60%. Αντίθετα, η συνολική δανειακή επιβάρυνση αυξήθηκε από το 76,56% στο 81,62%, εξέλιξη όμως που οφείλεται κυρίως στην αύξηση του μακροχρό ­ νιου τραπεζικού δανεισμού της τελευταίας 3ετίας, που αυξήθηκε από 12,91% στο υπερδι ­ πλάσιο 25,89%. Τέλος, ενδιαφέρον και άξιο προβληματι ­ σμού είναι πως η κυκλοφοριακή ταχύτητα απο ­ θεμάτων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη, από 6,99 το 2009 σε 6,96 το 2018. Η εξέλιξη αυτή έχει να κάνει με την παράλληλη αύξηση αποθε­ μάτων και πωλήσεων, τάση η οποία αναμένεται όμως να αλλάξει στο μέλλον, με την ολοκλήρω ­ ση των εν εξελίξει αλλαγών οτα δίκτυα. Συμπερασματικά, η σύγκριση του 2018 με το 2009 δείχνει αναμφίβολα τη συγκέντρωση που έχει πραγματοποιηθεί στον κλάδο, την ενίσχυση σημαντικών εταιρειών, αλλά και το μεταβατικό στάδιο στο οποίο βρίσκεται η αγο­ ρά (όπως άλλωστε και η χώρα), από την κρίση προς την ανάπτυξη. Έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια πολλά και σημαντικά, αλλά δεν έχουν ολοκληρωθεί και δεν έχουν μεταφραστεί σε αντίστοιχα υψηλούς χρηματοοικονομικούς δείκτες. Τα στοιχεία, όμως, αποδεικνύουν πως ο κλάδος είναι δυνατός, κερδοφόρος, με πολύ καλές προοπτικές για τη δεκαετία του 2020. ·

31 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Τι δείχνουν οι οικονομικές καταστάσεις για τη δύσκολη δεκαετία Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 83-84,86,88,90 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Πίνακας 4. Κερδοφορία των Top 10 εταιρειών βάσει κύκλου εργασιών, 2009 & 2018 (ποσά σε χτλ. ευρώ) Μεγέθη ενεργητικού- παθητικού 2009 (74 εταιρείες) 2018 (42 εταιρείες) Διαφορά Μεταβολή Σύνολο παγίου ενεργητικού 3.029.350 3.814.965 785.616 25.93% Αποθέματα 1.058.896 956.648 -102.249 -9,66% Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 1.146.582 1.018.320 -128.262 -11,19% Εμπορικές Υποχρεώσεις 2.405.051 2.451.996 46.945 1,95% Σύνολο Μ/ΠΡ υποχρεώσεις 559.503 1.431.207 871.704 155,80% Τράπεζες λογ. Β/ΠΡ υποχρεώσεων 427.795 212.156 -215.640 -50,41% Σύνολο τραπεζικών χρηματοδοτήσεων 987.298 1.643.362 656.064 66,45% Σύνολο υποχρεώσεων 3.634.584 4.335.946 701.362 19,30% Αποτελέσματα: κέρδπ/ζημιές 2009 (74 εταιρείες) 2018 (42 εταιρείες) Διαφορά Μεταβολή Κύκλος εργασιών (πωλήσεις) 9.297.548 8.624.403 -673.146 -7,24% Συνολικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης 2.159.689 8.624.403 6.464.713 299,34% Συνολικές δαπάνες 1.976.465 2.168.348 191.883 9,71% Μερικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης (κέρδη ή ζημιές) 183.224 151.721 -31.503 -17,19% Συνολικά διάφορα χρημ/κα και επενδυτικά έσοδα-έξοδα -20.053 -69.143 -49.090 244.80% Συνολικά ανόργανα έσοδα-έξοδα -17.613 -17.297 316 -1,80% Αποτελέσματα προ αποσβέσεων 317.903 219.149 -98.754 -31.06% Αποσβέσεις παγίων στοιχείων και εξόδων εγκατάστασης 172.344 154.140 -18.204 -10.56% Οργανικά και έκτακτα αποτελέσματα εκμετάλλευσης 145.559 65.009 -80.550 -55.34% Οι κυρτότεροι δείκτες ενεργητικού-παθητικού 2009 (74 εταιρείες) 2018 (42 εταιρείες) Διαφορά Μεταβολή Ρευστότητα 58.81% 59,60% - 0.79% Συνολική δανειακή επιβάρυνση 76.56% 81,62% - 5,06% Μακροπρόθεσμη δανειακή επιβάρυνση 12,91% 25,89% - 12,99% Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων 6,99 6,96 - -0,02 Μέσος χρόνος πληρωμών 117,06 132,55 - 15,49 Οι κυρτότεροι δείκτες σε % των πωλήσεων 2009 (74 εταιρείες) 2018 (42 εταιρείες) Διαφορά Μεταβολή Συνολικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης 23.08% 26,90% - 3,82% Λειτουργικό κόοτος 21,12% 25,14% - 4,02% Λειτουργικό περιθώριο 1.96% 1,76% - -0,20% Καθαρό Περιθώριο 1,56% 0,75% - -0,80% Απόδοση ιδίων κεφαλαίων 12,70% 6,38% - -6,31% Περιθώριο προ Χρηματοοικονομικού Κόστους και Αποσβέσεων (EBITDA) 3,82% 3,55% - -0,28%

32 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Μασούτης Πηγή: OLIVE Σελ.: 39 Ημερομηνία έκδοσης: 01-01-2020 Επιφάνεια: 734.44 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΠΑΝΩ ΑΠ' ΟΛΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Στα σούπερ μάρκετ Μασούτης είμαστε περήφανοι για τα προϊόντα που σας προσφέρουμε! Διαθέτοντας μια ολοκληρωμένη σειρά εξαιρετικών επιλογών ιδιωτικής ετικέτας, στρώνουμε το καθημερινό τραπέζι με πρώτης τάξεως υλικά, διαλεχτές γεύσεις και αδιαπραγμάτευτα υψηλή ποιότητα. Έτσι, κάθε γεύμα γίνεται μια... ανυψωτική εμπειρία.

33 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  ΔΕΜΑΤΑ ΑΓΑΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ «ΜΑΣΟΥΤΗ» Πηγή: OLIVE Σελ.: 50 Ημερομηνία έκδοσης: 01-01-2020 Επιφάνεια: 79.64 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΙΛ *zc. ΟΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ χ> ^ dfloCtoAH Βοήϋηαε χι εσύ ν' αλλσζει η ζωή μ«ς Καθημερινές δράσεις Ανθρωπος Προϊόν - Πιμ^άΧΛον Kawavie μασούτη· ΔΕΜΑΤΑ ΑΓΑΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ «ΜΑΣΟΥΤΗ» Χριστουγεννιάτικο τραπέζι σε 2.012 οικογένειες με οικονομικές δυσκολίες «στρώνει» ο Φιλανθρωπικός Οργανισμός της Ιερός Αρχιεπισκοπής Αθηνών «Αποστο ­ λή» σε συνεργασία με τον «IOCC» και τα supermarkets «Μασούτης», προσφέροντας δέματα με τρόφιμα, αλλά και είδη πρώτης ανάγκης. Μέσα στις επόμενες μέρες θα ολοκληρωθούν οι διανομές στην Αθήνα, στις οικογένειες που έχουν ανάγκη.

34 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Γερές ρίζες και συνέχεια με αρχές... Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 3 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 652.13 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Editorial Γερές ρίζες και συνέχεια με αρχές... ισχεύεις πως μπορούν να επιβιώσουν σήμερα ΜΜΕ που επιτρέπουν την ανεξάρτητη δημοσιογραφία;», ρώτησε συνά ­ δελφος οε μια συζήτηση για το πόσο είναι δυνατόν -και επιβάλλεται- να επιδι ­ ώκουμε, κόντρα στον καιρό, την προσφορά στο αναγνωστικό κοινό μας όχι εύπεπτης και κατευ- θυνόμενης ενημέρωσης, αλλά εμπεριστατωμέ ­ νες απόψεις και τεκμηριωμένα συμπεράσματα. Η απάντηση, που προκύπτει και από την ύπαρξη του σελφ σέρβις, είναι «ναι». Στην εποχή μας, είναι ελάχιστα τα περιθώρια αντίστασης στην κατάσταση που επικράτησε κυρίως τις τελευταίες δεκαετίες, με την ένταξη των ΜΜΕ στα επενδυτικά πλάνα επιχειρήσεων που δεν έχουν καμία σχέση με τη δημοσιογρα ­ φία. Δυστυχώς, ο βασικός τους στόχος τους, ήτοι ο ευνουχισμός των δημοσιογράφων και η προώ­ θηση ξένων προς το λειτούργημα της ενημέρω ­ σης συμφερόντων, εν πολλοίς επετεύχθη... Την ευθύνη για τον χαρακτήρα του σελφ σέρβις, του κλαδικού περιοδικού που εκδίδει σήμερα το 500 τεύχος του, έχει μια ομάδα, στον πυρήνα της οποίας βρίσκονται συνεργά- τες-επιλογή του δημιουργού του περιοδικού, του Τάκη Μιχαηλίδη. Ηταν ο άνθρωπος που διέβλεψε την ανάγκη να έχει ο κλάδος εξειδι- κευμένη ενημέρωση και υλοποίησε το πρωτο ­ ποριακό για τη χώρα μας εγχείρημα το 1972. Ξεκίνησε τη συγκεκριμένη επιχειρηματική δρα­ στηριότητα με βαθιά συναίσθηση πως επρόκειτο για ένα καταρχήν δημοσιογραφικό έργο. Δεν στα ­ μάτησε ποτέ να βλέπει το περιοδικό, όπως και τις άλλες εκδόσεις που ακολούθησαν, με τα μά­ τια ενός δημοσιογράφου με αρχές. Το περιοδικό οε όλη την πορεία του κατέγραφε και ανέλυε την πραγματικότητα του κλάδου, φέρνοντας παράλ ­ ληλα σε επαφή ένα κοινό που εκπαιδευόταν στις αυξημένες απαιτήσεις του οργανωμένου λιανε ­ μπορίου, δηλαδή τα στελέχη όλων των βαθμιδών, από διευθυντές καταστημάτων έως την ανώτερη διοίκηση και τους ιδιοκτήτες των αλυσίδων, με πρωτοποριακές ιδέες και πρακτικές. Σχις σελίδες ιου περιοδικού παρουσιάστηκαν και σχολιάστηκαν θεομικές παρεμβάσεις, νομο ­ θετικές αλλαγές, πιλοτικές εφαρμογές, αλλαγές στρατηγικής... Μέσα από τα άρθρα του η αγορά είχε πληροφόρηση που ξεπερνούσε τα προφα ­ νή των εταιρικών ανακοινώσεων, για τις ισχυρές αναταράξεις από την είσοδο πολυεθνικών παι ­ κτών, την εντεινόμενη συγκέντροιοη, την πίε ­ ση που δέχονταν οι μικρότεροι «παίκτες», αλλά και για τις προδιαγεγραμμένες και μη -ακόμη και σκανδαλώδεις- πτωχεύσεις, εξαγορές, απο ­ χωρήσεις ή υποβαθμίσεις θυγατρικών μεγάλων προμηθευτών. Όπως σχο σύνολό χους ta ΜΜΕ, έτσι και το περιοδικό δέχθηκε την πίεση της κρίσης και των επιπτώσεων των υφεοιακών πολιτικών που εφαρμόστηκαν οτη χώρα, καταφέρνοντας να μην χάσει την ταυτότητά του και να παραμείνει τελι ­ κά το μόνο εξειδικευμένο περιοδικό για τον κλά ­ δο των σούπερ μάρκετ. Το σελφ σέρβις εξελίχθηκε μαζί με την αγορά των σούπερ μάρκετ, οχεδόν από τη γέννησή της, δυνάμωσε μαζί της τη δεκαετία του ’ 90, ανέλυσε την είσοδό της στον νέο αιώνα, μπήκε μαζί της οτην πρώτη δεκαετία του και εξακολουθεί να αναζητά, υπό νέα ιδιοκτησία από το 2010, τρό ­ πους μετάδοσης ρηξικέλευθων ιδεών και πρό ­ κλησης γόνιμου διαλόγου, σχετικά με τον ρόλο του κλάδου στις ερχόμενες κρίσιμες δεκαετίες. Δεν σχαμαχάμε να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε νέα πλάνα, τόσο στον τομέα της έντυπης και ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας όσο και των εκδηλώσεων ενημέρωσης και διαλόγου. Εξακολουθούμε, όμως, να ρίχνου ­ με το μεγαλύτερο βάρος στην έντυπη δημο ­ σιογραφία, που, κόντρα σε απαισιόδοξες και μη επαρκώς τεκμηριωμένες προβλέψεις, όχι μόνο επιβιώνει, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις ισχυροποιείται. Πιστεύουμε πως, παρά το γε ­ γονός ότι το λιανεμπόριο έχει εξελιχθεί και δεν χρειάζεται πλέον τα φώτα της βιομηχανί ­ ας για να εκσυγχρονιοθεί, η ανάγκη για εξει- δικευμένη ανάλυση είναι σήμερα ακόμη μεγα ­ λύτερη, δεδομένης της πολυπλοκότητας των αλλαγών και της μεγέθυνσης των απαιτήσεων του ανταγωνισμού, εγχώριου και διεθνούς. Γνωρίζοντας αυτή την ανάγκη, εντείνουμε τις προσπάθειες για παραγωγή αξιόλογου δημοσι ­ ογραφικού έργου. Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας πιστεύουμε πως το αποδεικνύει. Σχη συνολική ιιορεία μας, κάναμε υποχωρή­ σεις, χωρίς όμως να διαπραγματευόμαστε την τήρηση βασικών αρχών της δημοσιογραφίας. Η επιβίωση και η ενδυνάμωση του οελφ σέρβις επι ­ βεβαιώνουν πως η προσήλωση οε υγιείς αρχές φέρνει κέρδος, συχνά μεγαλύτερο της ευκαιρι ­ ακής χειραγώγησης του κοινού, που απαξιώνει τελικά το ίδιο το μέσο και τους συντελεστές του. Γιαυτό μπορούμε χωρίς ίχνος έπαρσης να πούμε πως αξίζει να γιορτάσουμε τα 500 τεύχη! Ξένια Μανιζιώρη, Διευθύντρια Σύνταξης

35 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  #allazoumesinithies με την ΑΒ Βασιλόπουλος Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 6 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 107.75 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ #allazoumesinithies με την ΑΒ Βασιλόπουλος Αναπτύσσοντας περαιτέρω πρωτοβουλίες για τπν προώθηση των δεσμεύσεων που έχει ανα- λάβει η ΑΒ Βασιλόπουλος αναφορικά με τον περιορισμό τπς σπατάλης των τροφίμων και τη μείωση του πλαστικού κατά 50% έως το 2025, καλεί το κοινό να επισκεφτεί το ειδικά σχεδια ­ σμένο τπς site https://allazoumesinithies.ab.gr/ , όπου υπάρχει πλούσιο περιεχόμενο σχετικά με την ανακύκλωση και την προστασία του περιβάλλοντος, την υγιεινή διατροφή και DIY λύσεις «ώστε τίποτα να μην πηγαίνει χαμένο», προκειμένου να αναλάβει αυτόβουλα δράση «με μι ­ κρές και καθημερινές πράξεις, που μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά». Στο πλαίσιο αυτό, π εταιρεία, σύμφωνα με τπ σχετική ανακοίνωση, ενώνει τις δυνάμεις της με οργανισμούς και influences, που μοιράζονται απλούς και εύκολους τρόπους για έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής, για ένα καλύτερο αύριο για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

36 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Μεγάλος διαγωνισμός SYN.KA Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 6 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 66.27 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Μεγάλος διαγωνισμός SYN.KA Όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, οι πελά­ τες των SYN.KA σούπερ μάρκετ μπορούν, ψωνίζοντας, να λάβουν αυτόματα μέρος στο μεγάλο διαγωνισμό της κρητικής αλυ ­ σίδας, που ψέτος θα κληρώσει ένα αυτο ­ κίνητο Peugeot 208, ένα scooter Piaggio 125cc και περισσότερες από 2.000 δωρο- επιταγές για ψώνια από τα SYN.KA.

37 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  ΣΕΛΠΕ: Αποκαλυπτική έρευνα καταναλωτικών τάσεων Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 7 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 186.13 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΣΕΛΠΕ: Αποκαλυπτική έρευνα καταναλωτικών τάσεων Κατά το 74% οι Έλληνες ξοδεύουν άνω του 80% του διαθέσιμου εισοδήματος τους μηνιαιως, ενώ κατά το 10%, για να καλύψουν τις ανάγκες τους, δανείζονται! Οι δαπάνες για τους μηνιαίους λο ­ γαριασμούς τους ανέρχονται μηνιαιως στο 25% του εισοδήματος τους, δηλαδή ισοδυναμούν με τις δαπάνες τους για αγορές προϊόντων. Οι φόροι αντιστοιχούν στο 19% του διαθέσιμου εισοδήμα ­ τος τους και οι υπηρεσίες στο 15%. Αθροιστικά οι πάγιες δαπάνες τους για λογαριασμούς και φόρους εκτιμάται ότι ανέρχονται οτο 44% του μέσου δια ­ θέσιμου εισοδήματος τους. Ενώ η τάση στις δύο κατηγορίες δαπανών είναι να αυξηθούν, οι δαπάνες για αγορές αγαθών τείνουν σε μείωση! Πρόκειται για μερικά από τα συμπεράσματα της πρώτης από τις επαναλαμβανόμενες στο εξής ανά εξάμηνο έρευνες του ΣΕΛΠΕ για την καταγραφή των καταναλω ­ τικών τάσεων στη λιανική, που διεξάγονται με την επιστημονική υποστήριξη του εργαστηρίου Eltrun του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η πρώτη έρευνα πραγματοποιήθηκε το τελευταίο δεκαή ­ μερο του Οκτωβρίου σε δείγμα 995 καταναλωτών από όλη την Ελλάδα. Αναφορικά με την κατανομή των αγορών λιανικής στις δαπάνες, η έρευνα έδειξε ως κύρια κατηγορία τις αγορές τροφίμων-ποτών (41%), με ακόλουθες την εστίαση (12%), τα είδη ρουχισμού (10%) τα φάρμακα (8%), ενώ έπιπλα και παιχνίδια-είδη δώρων συγκεντρώνουν ποσοστά της τάξης του 3%. Επίσης, έδειξε ότι ανά έτος κατά μέσο όρο 118 ημέρες οι καταναλωτές ψωνίζουν τρόφιμα-ποτά, 66 ημέρες ψωνίζουν από την εστίαση και 15 από τα φαρμακεία. Η έρευνα, μεταξύ άλλων, διαπίστωσε ότι κατά το 63% το κοινό «κυνηγάει τις προσφορές», έναντι μόλις 7% που δεν το κάνει. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το 58% οι καταναλωτές δηλώνουν ότι περιμένουν τις προσφορές-εκπτώσεις για ψωνίσουν, να γι' αυτό, άλλωστε, κατά το 64% εκφράζουν την επιθυμία οι περίοδοι των εκπτώσεων να διαρκούν περισσότερο μέσα στο έτος.

38 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  ΙΕΛΚΑ: Επενδύσεις άνω του 1,5 δισ. ευρώ σε πέντε χρόνια! Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 7 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 83.96 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΙΕΛΚΑ: Επενδύσεις άνω ίου 1,5 δισ. ευρώ σε πέντε χρόνια! Σε επίπεδο άνω του 1,5 δισ. ευρώ ανέρχονται οι επενδύσεις των αλυσίδων σούπερ μάρκετ κατά τπν τελευταία πενταετία, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΕΛΚΑ, βασισμένη στην επεξερ ­ γασία των στοιχείων της ετήσιας έκδοσής μας «Το Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ». Οι εν λόγω επενδύσεις, που αφορούν κυρίως την ανάπτυξη δικτύων με νέα καταστήματα, τον εκσυγχρονισμό των logistics υποδομών, τις ψηφιακές τεχνολογίες και το ηλεκτρονικό εμπόριο, την υλοποίηση υποδομών βιώσιμης ανάπτυξης, τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων καταστη ­ μάτων για τη αναβάθμιση της εμπειρίας των καταναλωτών και την ανάπτυξη και εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, όπως εκτιμά το ΙΕΛΚΑ, στα επόμενα χρόνια θα υπερβαίνουν τα 250 εκατ. ευρώ ετησίως.

39 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  MARKET IN Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 9 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 689.87 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ 100% ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ...ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ! ΒΙ.ΠΑ. Μαρκοηούλου Μεσογαιαί, ΤΚ 19003, Θέση Νιοροβαιέζα, ιηλ.: 22991 50500, fax: 22991 50799 MARKET IN Α.Ε.Β.Ε. www.market-in.gr I marhetin_greece O Marketln. fthines.agores O YOUMe Market in ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, Οικοδ. Τειραγ. 31Γ, Eioo6os Γ, ΤΚ 57022, Iiv6os, Θεσσαλονίκη, ιηλ.: 2310 799100

40 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Πώς θα «γυρίσει» στην ανάπτυξη η ΑΒ Βαστλόπουλος Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 24 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 642.78 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Πώς θα «γυρίσει» στην ανάπτυξη η ΑΒ Βαστλόπουλος Σιο δίκτυο των καταστημάτων της, και δη κυρίως στη δημιουργία καινούργιων, έχει στραμμένη την προσοχή της η ΑΒ Βασιλόπουλος, προκειμένου σε συνδυασμό με την επιθετική πολιτική τιμών και τις ενέργειες μάρκετινγκ και προώθησης, αλλά και την επιτάχυνση των ρυθμών αύξησης των ηλεκτρονικών της πωλήσεων, να επιστρέφει άμεσα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, του πλατονα τςουλου ΑΓΟΡΑ ο στοίχημα του 2019 φαίνεται ότι θα κριθεί για την εταιρεία στο διάστημα της προεορτα- στικής περιόδου των Χριστου ­ γέννων και της Πρωτοχρονιάς, δεδομένου ότι ήδη στο δεύτερο μιοό του έτους περιόρισε τις αναπόφευκτες απώλειες εσόδων που είχε την τελευταία διετία, έχοντας απέναντι της, όπως και οι υπόλοιπες αλυσίδες, μία υπερ ­ μεγέθη πλέον ΕΥΣ. Προκειμένου να «μαζέψει» τα μερίδια που της αναλογούν, η ΑΒ Βασιλό ­ πουλος ενέτεινε φέτος το πλάνο επέκτασης του δικτύου της. Στο πλαίσιο αυτό, το 2019 φαίνεται ότι ολοκληρώνεται για την εταιρεία με περί ­ που σαράντα καινούργια καταστήματα, εκ των οποίων τα δέκα είναι εταιρικά και τα υπόλοιπα franchise -δηλαδή ΑΒ Food Market και ΑΒ Shop & Go, μέσω των οποίων η αλυσίδα επιχειρεί μια διεισδυτικότερη προσέγγιση των πυκνοκατοι- κημένων αστικών περιοχών. Φέτος το δίκτυό της απορρόφησε επενδύσεις περίπου 50 εκατ. ευρώ. Ανάλογο είναι το επενδυτικό μέγεθος που θα διαθέτει ετησίως για τη διεύρυνσή του στη διετία 2020-2021. Τα κεφάλαια που απορροφούν οι ανακαινίσεις παλαιωμένων εμπορικών μονά ­ δων της χαρακτηρίζονται πλέον περιορισμένης αξίας, καθότι, όπως επιοήμανε στο οελφ σέρβις ανώτατος παράγοντας της ΑΒ Βασιλόπουλος, το δίκτυό της είναι σχεδόν στο σύνολό του αναβαθ- μισμέ νο, στοιχείο το οποίο, όπως τόνισε, προσδί ­ δει ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην εταιρεία. Παράλληλα, η ΑΒ Βασιλόπουλος δίνει έμφαση στον τομέα της μηχανογράφησης, στο πλαίσιο της οποίας υλοποιεί ένα νέο κύκλο αναβάθμισης υποδομών, ώστε να καταστεί τα ­ χύτερη, λειτουργικότερη και αποδοτικότερη η διαχείριση των προϊόντων που διακινεί και των παραστατικών που τα συνοδεύουν. ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΜΕΝΗ OMNICHANNEL ΕΜΠΕΙΡΙΑ Πέραν των προαναφερόμενων, η ΑΒ Βασιλό ­ πουλος βρίσκεται στην τελική ευθεία για την ενεργοποίηση του πρώτου dark store, με έδρα την Αθήνα, της μονάδας δηλαδή στην οποία θα βασι ­ στεί η αναδόμηση του εταιρικού logistic system, που θα εξυπηρετεί τις on line πωλήσεις της. Σύμ ­ φωνα με πληροφορίες, το πρότυπο αυτό κέντρο διανομής θα τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2020. Πρακτικά θα αναλάβει το φορτίο της δια ­ νομής των κατ' οίκων παραδόσεων, που σήμερα γίνονται για λογαριασμό του e-shop από έξι αλ ­ φαβητικά καταστήματα σε ρόλο hub για την ευ ­ ρύτερη περιοχή της Αθήνας. Η λειτουργία αυτής της πρώτης δομής θα δώσει τη δυνατότητα στα στελέχη της εταιρείας να μελετήσουν σε βάθος τη λογική οργάνωσης ενός «καταστήματος χωρίς βιτρίνα» και, στο βαθμό που υλοποιηθούν οι σχε ­ τικές προσαρμογές, θ ’ ανοίξει ο επόμενος επεν ­ δυτικός κύκλος. Στο πλαίσιό του, θα στηθεί ένα δεύτερο dark store στην Αττική, ενώ αντίστοιχα θα εξεταστεί η επανάληψη του εγχειρήματος στη Θεσσαλονίκη. Στελέχη της εταιρείας σημει ­ ώνουν ότι ο συνδυασμός του φυσικού δικτύου καταστημάτων με το e-shop και η χρήση ψηφι ­ ακών φορητών συσκευών (κινητά ή τάμπλετς), όπως και του υπολογιστή για την επικοινωνία του καταναλωτή με την ΑΒ Βασιλόπουλος, μετα ­ τρέπουν την εταιρεία σε ένα omnichannel, ικανό να καλύπτει κάθε ανάγκη του κάθε καταναλωτή. Προσθέτουν δε ότι η καθιέρωση της αγοραστι ­ κής εμπειρίας του omnichannel αποτελεί τον έναν από τους τέσσερις πυλώνες για την περαι ­ τέρω ανάπτυξη της ΑΒ Βασιλόπουλος. Δεύτερος είναι η διαφοροποίηση της εταιρείας μέσω των προϊόντων που προσφέρει, τρίτος ο αναβαθμι ­ σμένος ρόλος της ως ενεργό μέλος των τοπικών κοινωνιών και τέταρτος η χρήση της τεχνολογίας για την προσφορά λύσεων στον καταναλωτή. ·

41 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Άνω των 3 δισ. ευρώ ο τζίρος της ΕΥΣ το 2019 Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 25 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 633.94 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΑΓΟΡΑ Άνω των 3 δισ. ευρώ ο τζίρος της ΕΥΣ το 2019 Τρία χρόνια θα συμπληρωθούν σύντομα από τπν υπογραφή της συμφωνίας διάσωσης του δικτύου της Μαρινόπουλος από τπ Σκλαβενίτπς και π ΕΥΣ συνεχίζει την ανοδική της πορεία, ευρισκόμενη εντός των στόχων σε όλα σχεδόν τα κρίσιμα πεδία που θα κρίνουν τον βαθμό επιτυχίας του όλου εγχειρήματος. Ο τζίρος τπς εταιρείας, συνυπολογιζόμενων των The Mart και Χαλκιαδάκης, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι το 2019 θα υπερβεί τα 3 δισ. ευρώ, του πλατπνα τγουλου πενθυμίζουμε ότι το 2018 ο τζίρος του ομίλου είχε κλείσει στα 2,850 δισ. ευρώ έναντι 2,5 διο. ευρώ το 2017, ενώ φέτος θα υπερβεί τα 3 δισ. εφόσον προ ­ στεθούν τα περίπου 150 εκατ. ευρώ της θυγα ­ τρικής του στην Κύπρο. Φέτος η ΕΥΣ προσβλέ ­ πει, επίσης, αν όχι σε κερδοφορία, τουλάχιστον στο μηδενισμό των ζημιών, στις οποίες οδηγή ­ θηκε λόγω των έκτακτων εξόδων και χρεών, με τα οποία επιβαρύνθηκε από τη συμφωνία ενσω ­ μάτωσης των δομών της Μαρινόπουλος. Ειδικό ­ τερα, θυμίζουμε ότι οι εταιρικές ζημιές το 2018 ανήλθαν στα 54,4 εκατ. ευρώ έναντι 104 εκατ. ευρώ το 2017, όπως και ότι θετικά εξελίχθηκε το 2018 το EBITDA της εταιρείας οτα 17,6 εκατ. ευρώ έναντι -29,1 εκατ. ευρώ το 2017. Όσο για τις δανεικές της υποχρεώσεις, παραμένουν υψη ­ λές, αλλά εξυπηρετούνται κανονικά, όπως και οι υποχρεώσεις της έναντι των προμηθευτών. Πληροφορίες του σελφ σέρβις αναφέρουν ότι οι τράπεζες, που παρακολουθούν στενά το όλο project, φέρονται απόλυτα ικανοποιημένες από την πορεία της εταιρείας, δηλώνοντας ότι όοο το top line του ισολογισμού της, που σχετίζεται ασφαλώς με τις πωλήσεις, θα κινείται θετικά εντός στόχων, όπως μέχρι σήμερα, δεν τίθεται κανένας λόγος ανησυχίας για τις συνολικές της υποχρεώσεις, που παραμένουν υψηλές. Αναφε- ρόμενοι στο θέμα του τζίρου, παράγοντες της αγοράς σημειώνουν ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2019 ο ρυθμός ανάπτυξης της ΕΥΣ ήταν υψηλός, ενώ στο δεύτερο μειώθηκε. Ορισμένοι κάνουν λόγο για έναν μέσο ρυθμό αύξησης των εσό ­ δων της στο δεύτερο εξάμηνο του έτους γύρω στο 4%, χαρακτηρίζοντας την εν λόγω επίδοση θετική και απολύτως αναμενόμενη, αν ληφθεί υπόψη ότι η εταιρεία διάγει το τρίτο κατά σειρά έτος από την ενσωμάτωση στις δομές της του δικτύου της Μαρινόπουλος, με εξελισσόμενο ρυθμό στις πωλήσεις της κατά πολύ υψηλότε ­ ρα του κλαδικού μέσου όρου. Παράγοντες του κλάδου, οι οποίοι για λόγους ανταγωνισμού πα ­ ρακολουθούν στενά την πορεία της ΕΥΣ, διαπι ­ στώνουν ότι στη Βόρεια Ελλάδα, και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη, αλλά και οτα Ιωάννινα, τα καταστήματά της εμφανίζουν υψηλές επιδό ­ σεις. Χαμηλότερος είναι ο ρυθμός της ανάπτυ ­ ξης των πωλήσεών τους στη Λάρισα, όπως και στην Πάτρα, όπου άργησε να δραστηριοποιηθεί η ΕΥΣ, λόγω των καθυστερήσεων έως ότου υπο ­ γράφει η συμφωνία μεταβίβασης εξ ολοκλήρου της αχαϊκής αλυσίδας Κρόνος της οικογένειας Καρακίτσου στην ΕΥΣ. Από την πλευρά της ΕΥΣ επίσημες δηλώσεις δεν γίνονται αναφορικά με τις επιδόσεις της. Το μόνο που επιοημαίνεται είναι ότι η ΕΥΣ πορεύεται εντός στόχων του πλάνου της. ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΣ Σήμερα η προτεραιότητα της ΕΥΣ είναι να θέσει σε πλήρη εφαρμογή το σχέδιο εγκατάστασης του SAP, ώστε να ολοκληρώσει την εσωτερική αναδιάρθρωση των διευθύνσεών της και των δι ­ αδικασιών της. Βέβαια, τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη θα τα καρπωθεί, εφόσον ολοκληρώσει τη μεγάλη επένδυσή της για την οργάνωση στην Αθήνα ενός μεγάλου ενιαίου κέντρου αποθηκών. Για την ΕΥΣ πρόκληση αποτελεί η είσοδός της στις ηλεκτρονικές πωλήσεις και το λανσάρισμα κάρτας πιστότητας. Επισημαίνουμε ότι μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις τηΐ' Πέντε, αναφορικά με την καθιέρωση ηλεκτρονικής κάρτας πιστό ­ τητας, η ΕΥΣ είναι η μόνη μεγάλη αλυσίδα του κλάδου που εμμένει στην αποχή από τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας ως σύγχρονου μέσου προσέγγισης των καταναλωτών. ·

42 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Στρατηγική καινοτομιών σε όλα τα πεδία Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 26 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 604.07 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΑΓΟΡΑ METRO Στρατηγική καινοτομιών σε όλα τα πεδία Ένα επιθετικό «ντεμαράζ» από άποψη στρατηγικής επενδύσεων, πωλήσεων και μάρκετινγκ, που θα τπς επιτρέψει να διατηρήσει σε υψηλό επίπεδο το ρυθμό τπς ανάπτυξής τπς, αλλά και να μειώσει τις πιέσεις των ισχυρών του ανταγωνισμού, ξεκινά π Metro, με συντονισμένες πρωτοβουλίες στπ οργανωμένη λιανική και τπ χονδρική, αλλά και με επενδύσεις σε άλλα πεδία, όπως π ενέργεια, του πλατπνα τιουλου ιδικότερα ο κ. Αριστοτέ ­ λης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, στο πλαίσιο εκδήλωσης για την ενημέρωση των εκπροσοϊπων του Τύπου, ανακοίνωσε ότι ως το 2021 η Metro 0α εντείνει τις επενδύσεις της στο επίπεδο των 45 εκατ. ευρώ ετηοίως, καθώς πέραν της επέκτασης του δικτύου πωλήσεων θα λειτουρ ­ γήσει ένα τέταρτο κέντρο logistics ειδικά για προϊόντα ψυγείου, έκτασης 5.000τμ, με έδρα τη Μαγούλα, και θα επεκτείνει τις αποθήκες της στη Θεσσαλονίκη (21.000τμ) κατά 20.000τμ και στα Οινόφυτα (40.000τμ) κατά 20.000τμ. Σε ό,τι αφορά το δίκτυο πωλήσεων, που σήμερα περιλαμβάνει 225 My Market και 50 καταστήματα χονδρικής, η Metro εντός της νέας χρονιάς πρό­ κειται να ιδρύσει έξι έως οκτώ νέες μονάδες, ενώ θα λανσάρει ένα νέο τύπο καταστήματος λιανικής, κατά το πρότυπο του My Market που εγκαινίασε πρόσφατα στη Γαστούνη. Ταυτόχρονα, η εταιρεία εντείνει την παρουσία της στα κοινωνικά δίκτυα, αξιοποιεί σε μεγαλύτερο βάθος τις νέες τεχνολο ­ γίες, επιχειρώντας να διαμορφώσει μια προηγμέ ­ νη omnichannel εμπειρία για τον πελάτη της, ενώ επενδύει στη νευροεπιστήμη, ώστε να μελετά τις συναισθηματικές αντιδράσεις των καταναλωτών στα ερεθίσματα που προκαλούν τα μηνύματά της (μέσω φυλλαδίων και τηλεόρασης) και στα προϊό ­ ντα στο ράφι των καταστημάτων της. Στο σχεδία ­ σμά της εταιρείας είναι και η επέκτασή της εντός του 2021 στο franchise, εφόσον προηγούμενως το 2020 οργανωθεί και μελετηθεί το πρώτο πιλοτικό κατάστημα αυτού του είδους. Παράλληλα, η εται ­ ρεία επεκτείνει τη δράση της στα πετρελαιοειδή, όπου σε συνεργασία με την Ανίη λειτουργεί ήδη 13 πρατήρια υγρών καυσίμων σε καταστήματα My Market και Metro Cash & Carry προς εξυπηρέτη ­ ση του ευρύτερου κοινού, ενοί ακόμη 4 εξυπηρε ­ τούν αποκλειστικά φορτηγά ή άλλα οχήματα της αλυσίδας. Πλέον, θα υποστηρίζει και 5 σημεία φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΠΟΘΕ- ΤΗΣΗΣ ΣΤΟ CASH & CARRY Σε ό,τι αφορά τη χονδρική, η Metro ανα- τοποθετείται στρατηγικά, στρέφοντας την προσοχή της κυρίως στο Ho.Re.Ca., καθώς η διοίκηση της εταιρείας θεωρεί ότι αυτός ο το ­ μέας υπόσχεται ανάπτυξη σε αντίθεση με τη μικρή λιανική, που χάνει πλέον τη δυναμική της. Στο πλαίσιο αυτό, μέσω εβδομήντα νέων πωλητών της, επιχειρεί να καλλιεργήσει την κουλτούρα των cash & carry στο σχετικό πε ­ λατολόγιο, υποστηρίζει μια σειρά σεμιναρίων επαγγελματικής εκπαίδευσής του και πραγ ­ ματοποιεί διανομές με 61 βαν και 11 φορτηγά, λειτουργώντας στην Πειραιώς ένα delivery center. Η Metro, όπως επισημάνθηκε, αξιο ­ λόγησε ως αποδοτική τη λειτουργία των δύο πρώτων της mini cash & carry στα Φιλιατρά και τη Ζάκυνθο. Έτσι, προγραμματίζει την επέκταση των υποδομών της με ανάλογου τύπου καταστήματα σε τουριστικές περιοχές, ενώ από το 2021 θα θέσει σε εφαρμογή ένα νέο e-shop αποκλειστικά για το cash & carry. Ως προς την επέκταση της εταιρείας στις πωλήσεις χονδρικής της Κύπρου, η λειτουρ ­ γία του πρώτου cash & carry της Metro θα εγκαινιαστεί υπό την επωνυμία «Best Value για Επαγγελματίες»-«Βν» στις 28 Ιανουάρι ­ ου. Σημειώνουμε ότι με αυτό θα εγκαινιαστεί και η εμπειρία γενικά των αγορών από cash & carry στην κυπριακή αγορά, καθώς μέχρι σήμερα οι Κύπριοι ετιαγγελματίες κάνουν τις προμήθειές τους μόνο από τις δομές του πα ­ ραδοσιακού χονδρεμπορίου ή απευθείας από τους προμηθευτές τους. Ο κ. Παντελιάδης, αναφερόμενος στα μεγέθη της εταιρείας, είπε ότι το 2019 θα ολοκληρωθεί γι ’ αυτήν με τζί ­ ρο 1,26 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 6% ως προς το 2018, τονίζοντας ότι με αντίστοιχο ρυθμό θα εξελιχθούν οι πωλήσεις της Metro ως το 2024, ενώ η κερδοφορία της, όπως είπε, θα βελτιώνεται σταθερά. Σε αυτό, άλλωστε, θα βοηθήσει η «αλλαγή» του δανεισμού της με επιτόκιο χαμηλότερο κατά 1,5%. ·

43 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Βήματα εκσυγχρονισμού και επέκτασης Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 29 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 653.18 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΑΓΟΡΑ ΠΕΝΤΕ Βήματα εκσυγχρονισμού και επέκτασης Σε νέο κύκλο επενδύσεων σιο δίκτυό της και για πρώτη φορά στις νέες τεχνολογίες, με το λανσάρισμα τπς Artificial Intelligence Loyalty Κάρτας Bonus Γαλαξίας, προχωρά η Πέντε ΑΕ, επιδιώκοντας τη βελτίωση της θέσης της στην αγορά και το άνοιγμά της στο καταναλωτικό κοινό νεότερων γενιών, στο οποίο απευθύνεται πλέον στρατηγικά, του πλατονα τςουλου πως ανακοινώθηκε από τον διευθύνοντα σύμβουλο της αλυσίδας, κ. Παναγιώτη Πουρ- σανίδη, οτο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης για την παρουσία ­ ση στους προμηθευτές της πρώτης «ΑΙ Loyalty Card» από την Πέντε, το καλοκαίρι του 2021, οπότε η Πέντε συμπληρώνει 50 χρόνια από την ίδρυσή της θα εγκαινιαστεί εμπορικό κέ ­ ντρο έκτασης 12.000τμ, σε εταιρικό ακίνητο 40 στρεμμάτων, επενδυτικού κόστους 30-32 εκατ. ευρώ, που θα φιλοξενεί σαράντα καταστήματα. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ανακοί ­ νωσε επίσης την ίδρυση 10 νέων καταστημάτων του σήματός της, από τα οποία τα 8 θα είναι ιδι ­ όκτητα. Αναφερόμενος ειδικότερα στις επενδύ ­ σεις της Πέντε στον τομέα των ΑΠΕ, τόνισε ότι ήδη έχει εγκαταστήσει σε 22 καταστήματά της φωτοβολταϊκά συστήματα, ενώ προσβλέπει σε ανάλογες επενδύσεις σε όσα ιδιόκτητα ακίνη ­ τά της επιτρέπουν τέτοιες εγκαταστάσεις. Στο περιθώριο της εκδήλωσης ο κ. Πουρσανίδης, συζητώντας με τους δημοσιογράφους, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο δημιουργίας Ανώνυμης Εταιρείας Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ), για την καλύτερη αξιοποίηση της σχετικής περιουσίας της εταιρείας, που, όπως είπε, αποτιμάται σήμερα στα 120 εκατ. ευρώ. Επίσης, δεν απέκλεισε την προσφυγή της εται ­ ρείας στον τραπεζικό δανεισμό -περιορισμένα, πάντως, όπως εξήγησε-, προκειμένου να στη ­ ρίξει το επενδυτικό πλάνο της, το οποίο πέραν των άλλων περιλαμβάνει και την οργάνωση κεντρικών αποθηκών. Μάλιστα, ανέφερε ότι ήδη μελετά τέσσερις προτάσεις για τη σχετική επένδυση. Η ΚΑΡΤΑ BONUS ΓΑΛΑΞΙΑΣ Σε ό,χι αφορά το λανσάρισμα της κάρτας πι ­ στότητας στα μέσα Δεκεμβρίου, επεσήμανε ότι θα είναι προσωποποιημένη και θα ονομάζεται Κάρτα Bonus Γαλαξίας. Πρόκειται για μια κάρτα που, όπως είπε, θα αξιοποιήοει, εντός του 2020, την τεχνητή νοημοσύνη. Οι προσφορές της θα βασίζονται στις προτιμήσεις αγορών ανά πελά- τη-χρήστη της και θα αξιολογούνται με ΑΙ κρι ­ τήρια. Ο χρήστης της κάρτας θα είναι σε θέση, μέσω του ατομικού του προφίλ στο σύστημά της, να γνωρίζει τα ποσά που έχει εξοικονομήσει από τις εκπτώσεις και τις προσφορές του Γαλαξία, καθώς και το κέρδος του από τις αγορές του ανά εβδομάδα, μήνα και έτος. Πάντα με την αξιοποί ­ ηση της τεχνητής νοημοσύνης, ο επισκέπτης του site θα μπορεί να πληροφορηθεί, σε τι βαθμό κάθε προϊόν ταιριάζει στις ανάγκες του, ενώ για πρώτη φορά θα προσφέρεται η δυνατότητα πα­ ροχής ειδικών προσφορών, οι οποίες θα αφορούν προϊόντα ή υπηρεσίες άλλων εταιρειών, με τις οποίες η αλυσίδα θα έχει συνάψει σχετικές συμ ­ φωνίες. Όπως αναφέρθηκε, οι πόντοι της κάρτας θα χρησιμοποιούνται ως ψηφιακό νόμισμα, με το οποίο οι χρήστες θα μπορούν να αγοράζουν προ­ ϊόντα και υπηρεσίες. Η Κάρτα Bonus Γαλαξίας χορηγείται στους πελάτες της εταιρείας ενεργο ­ ποιημένη και έτοιμη για χρήση οε φυσική ή ηλε ­ κτρονική μορφή ( www.5ae.gr ή στο Galaxias app). Ο χρήστης της μπορεί να συνδέσει την κάρτα του (φυσική ή ηλεκτρονική) στο προφίλ, που θα δημιουργήσει στο ανανεωμένο site www.5ae.gr ., με απλά βήματα. Το βέβαιο, πάντως, είναι, ότι, εφόσον η εταιρεία δεν διαθέτει e-shop, ο πελάτης θα εξακολουθεί να ψωνίζει παραδοσιακά από τα καταστήματά της. Στον σύντομο χαιρετισμό της στην εκδήλωση η πρόεδρός της Πέντε-Γαλαξίας, κ. Νίκη Χειμωνίδου, αναφέρθηκε στις μακρο ­ χρόνιες σχέσεις εμπιστοσύνης της εταιρείας με όλους τους προμηθευτές της, επιαημαίνοντας ότι «επίκεντρο κάθε ενέργειας της εταιρείας ήταν, είναι και θα είναι πάντοτε ο άνθρωπος, ο καταναλωτής, ο συνεργάτης, ο συνάδελφος». ·

44 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Σταθερά αυξητική η χρηση των ηλεκτρονικών καρτών Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 30-31 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 928.3 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΘΕΜΑ Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά τπν επιβολή των περιορισμών στην κίνπσπ κεφαλαίων και τις αναλήψεις μετρητών το 2015, ο ρυθμός χρήσης των καρτών πληρωμών από τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές καταγράφεται σταθερά αυξητικός. Η εφαρμογή κάθε χρηματοοικονομικής καινοτομίας που βασίζεται στην πρόοδο τπς τεχνολογίας μπορεί να οδηγήσει σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα, νέες εφαρμογές, διαδικασίες ή νέα προϊόντα, με σημαντική επίδραση στον χρηματοπιστωτικό τομέα και τπν παροχή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, επισπμαίνεται στο δελτίο τπς επισκόπησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος τπς Τράπεζας τπς Ελλάδος. ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΕΣΤΙΜΑΛΤΖΟΓΛΟΥ Σταθερά αυξητική η χρηση των ηλεκτρονικών καρτών έτοιες υπηρεσίες είναι ασφα ­ λώς οι υπηρεσίες πληρωμών με τη χρήση καρτών και ηλεκτρο ­ νικών τραπεζικών μεταφορών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ο συνολικός αριθμός των ενεργών καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία οτο τέλος του 2018 ανήλθε στα 17,869 εκατομμύ ­ ρια, έναντι 17,159 εκατομμυρίων το 2017, 14,987 το 2016, 14,034 το 2015 και 13,216 εκατομμυρίων το 2014. Από αυτές το 84% είναι χρεωστικές κάρ ­ τες και το υπόλοιπο πιστωτικές. Ο αριθμός των τερματικών (POS) από 219.071 το 2015 έφτασε τα 564.751 το 2018, ενώ ο συνολικός αριθμός των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών το 2018 ανήλθε οε 924 εκατομμύρια από 720 εκατομμύρια συναλλαγές το 2017, πα ­ ρουσιάζοντας σημαντική αύξηση 28%. Από τις συναλλαγές αυτές μόνο τα 110 εκατομμύρια (12%) αφορούσαν πιστωτικές κάρτες, επιβεβαι ­ ώνοντας την πτωτική τους πορεία από το 2015 και μετά (13% το 2017, 15% το 2016 Kat 16% το 2015). Ακολούθως, η συνολική αξία των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε στα 65 δισ. ευρώ το 2018 έναντι 60 διο. ευρώ το 2017 ( αύξηση 8%), 55 δισ. το 2016 και 53 δισ. το 2015. Η συνολική μέση αξία των συναλλαγών ανά κάρτα αυξήθηκε από 3.666 ευρώ το 2017 σε 3.768 ευρώ το 2018 ή κατά 3%. Στις συναλλαγές ανά κάρτα παρατηρήθηκε ότι ο μέσος αριθμός συναλλαγών το 2018 ήταν αυξημένος κατά 20%, αφού ανήλθε στις 54 από τις 45 συναλλαγές το 2017. Επιπλέον, η μέση αξία ανά συναλλαγή συνέχισε την πτωτική πο ­ ρεία της και το 2018. Συγκεκριμένα κατήλθε στα 70 ευρώ από τα 82 ευρώ το 2017 και τα 108 ευρώ το 2016, εξέλιξη που επιβεβαιώνει την αυξανό ­ μενη χρήση της κάρτας για συναλλαγές μικρής αξίας. Προς επίρρωση αυτού, σύμφωνα με έρευ ­ να που διεξήγαγε το δίκτυο καρτών cardlink, οι 3 στις 10 συναλλαγές είναι έως 10 ευρώ, το 15% των συναλλαγών είναι αξίας μικρότερης από 5 ευρώ, το 5% μικρότερης από 2 ευρώ, ενώ το 60% των συνολικών συναλλαγών είναι ανέπαφες. Επίσης, η εν λόγω έρευνα διαπίστωσε πως το 28% (σε αξία) των συνολικών αγορών λιανικής στην Ελλάδα γίνεται μέοω ηλεκτρονικών καρ ­ τών (πάνω από 40% στην ΕΕ), ενώ ενδιαφέρον εί ­ ναι πως το 25% των νέων τερματικών (2017/2018) παραμένουν ανενεργό, πράγμα που δείχνει από τη μια πλευρά την ανεπαρκή προσαρμογή και την τεχνολογική και ψηφιακή υστέρηση μιας μερίδας επιχειρήσεων και από την άλλη την προσπάθεια φοροδιαφυγής. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ Η ΔΙΕΥΡΥΝ­ ΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας του ΙΟΒΕ ως προς το επίπεδο χρήσης των καρτών πληρωμής στην Ελλάδα την περίοδο 2015-2017, παρατη ­ ρήθηκε ότι, αν και ουνέκλινε σημαντικά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, παραμένει συγκριτικά χαμηλό. Ενδεικτικά η χρήση καρτών ως ποοο ­ στό της ιδιωτικής κατανάλωσης παραμένει 14,8 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ.

45 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Σταθερά αυξητική η χρηση των ηλεκτρονικών καρτών Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 30-31 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΘΕΜΑ Σχην ίδια έρευνα αναφέρεται πως η μεγα ­ λύτερη αξία των συναλλαγών με κάρτες το 2017 εντοπίστηκε σε κλάδους του λιανικού εμπορί ­ ου (46,8%), σούπερ μάρκετ (16,6%), πρατήρια υγρών καυσίμων (10,3%), υπηρεσίες διαμονής (5%), κατασκευές (4,9%), ταχυδρομεία (2,5%), πληρωμές φόρων (2%), στοιχήματα (2%), φαρ ­ μακεία (1,6%) και υπηρεσίες επαγγελματιών (1,1%). Ειδικότερα, οι μεγάλες αλυσίδες των σούπερ μάρκετ αναγνωρίζουν την εκτεταμένη χρήση των καρτών από τους πελάτες τους ακόμα και για αγορές μικρής αξίας, εκτιμώντας πως στο άμεσο μέλλον η χρήση τους θα διευρυνθεί. Αλ ­ λωστε, στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο προβλέ- πεται κατ ’ ουσίαν υποχρέωση χρήσης η των ηλε ­ κτρονικών συναλλαγών τουλάχιστον στο 30% του πραγματικού εισοδήματος ενός εκάστου φορολογούμενου, πράγμα που, όπως αναμένε ­ ται, θα αυξήσει περαιτέρω σε αριθμό και αξία τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Επίσης, το επίπεδο χρήσης των καρτών πληρω ­ μής είναι μεγαλύτερο στα αστικά κέντρα Αθηνών και Θεσσαλονίκης σε σχέση με την περιφέρεια, όμως στην περιφέρεια ο ρυθμός αύξησης της χρήσης τους είναι υψηλότερος. Ακολούθως, με βάση το επάγγελμα, η υψηλότερη μέση μηνιαία δαπάνη, που εξυπηρετείται με κάρτες πληρωμής, παρατηρείται στους αυτοαπασχολούμενους και στα επιχειρηματικά στελέχη (653 και 600 ευρώ αντίστοιχα), ενώ η χαμηλότερη στους οικονομι ­ κά μη ενεργούς. Ανά ηλικιακή ομάδα και φύλο οι τάσεις στη χρήση των καρτών αντικατοπτρίζουν εισοδηματικές ιδιαιτερότητες και καταναλωτικές προτιμήσεις των συγκεκριμένων ομάδων. Εξαιτίας του έντονου ανταγωνισμού των τρα ­ πεζών το ποσοστό προμήθειας έχει κατέλθει στο επίπεδο του 0,8%, ενώ οι διακυμάνσεις του σχετίζονται με το μέγεθος και την οικονομική δραστηριότητα της κάθε εταιρείας. Αξίζει όμως να σημειωθεί πως ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2015, σχετικά με τον καθορισμό των ορίων για τις προμήθειες των τραπεζών στις πληρωμές με κάρτες, ορίζει ως ανώτατα όρια το 0,3% της αξίας της συναλλαγής με πιστωτική κάρτα και το 0,2% με χρεωστική. Εν κατακλείδι η εφαρμογή και χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών γενικά και των καρ ­ τών ειδικότερα δείχνει πως η επιβεβλημένη χρήση τους το καλοκαίρι του 2015 έγινε η αφορ ­ μή για τη συνεχώς διευρυνόμενη αποδοχή τους από την ελληνική κοινωνία. Η ευκολία, η άνεση, η δυνατότητα συνεχών ελέγχων και η ασφάλεια από περιστατικά απάτης (0,01% το 2018) που προσφέρουν, είναι παράγοντες που εγγυώνται την αύξηση της χρήσης τους. Αρνητικές παρά­ μετροι είναι τα υψηλά όρια στις σχετικές προμή ­ θειες των τραπεζών και οι ελλείψεις ή αβλεψίες του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας τους. ·

46 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Αποκλειστικό: οι δείκτες της αγοράς Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 36-38 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 1935.87 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΕΡΕΥΝΑ Αποκλειστικό: οι δείκτες της αγοράς ο «σέλφ σέρβις» σε συνεργασία με την IRI ιιαρουσιάζει πολύτιμα στοιχεία, στα οποία αποτυπώ- νονται οι πλέον πρόσφατες εξελίξεις και τάσεις της αγοράς των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, που διακινούνται μέσω των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη. Συ ­ γκεκριμένα, οι πίνακες και τα διαγράμματα που ακολουθούν καταγράφουν την ποσοστιαία μεταβολή πωλήοεων -σε αξία και σε όγκο- σε 27 σημαντικές κατηγορίες καταναλωτικών προϊόντων, το μερίδιο πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (PL) στις αντίστοιχες κατηγορίες, τις πωλήοεις που πραγματοποιήθη ­ καν μέσω εκπτωτικής ενέργειας, τη διακύμανση των τιμών λιανικής πώλησης των κωδικών μιας κατηγορίας (ανώτα ­ τη, μέση, κατώτατη τιμή), καθώς και τους 20 top κωδικούς σε πωλήοεις, σε όγκο και αξία.

47 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Αποκλειστικό: οι δείκτες της αγοράς Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 36-38 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΕΡΕΥΝΑ Πίνακας 1: Ποσοστιαία μεταβολή πωλήσεων - Οκτώβριος 2019 vs Οκτώβριος 2018 Σε αξία Σε τεμάχια ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ 10,1 8,5 ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΡΟΥΧΩΝ -2,6 -5,3 ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΑ Π.Ο 11.1 ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΡΕ -8.3 -8,1 ΓΙΑΟΥΡΤΙ 5,1 7,1 ΜΠΑΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ -0,5 14,1 ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ 12.1 16,3 ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ 13,8 10,6 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ -3,7 -4,0 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ -0,4 -1,4 ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ -10,4 0,8 ΚΡΟΥΑΣΑΝ -5,8 1,5 ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ 4,0 6,5 ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ -6,5 -4,5 Μ ΠΥΡΑ 23,6 17,4 ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ 9,5 3,5 ΟΥΙΣΚΙ -6,1 -8,1 ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ 4,4 -3,0 ΠΡΟΪΟΝΤΑ STYLING 6,9 8,6 ΣΑΜΠΟΥΑΝ 8,2 9,5 ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ -11,1 0,9 ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ 4.7 1,6 ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ -1.1 -4,0 ΧΥΜΟΙ 6.8 8,8 ΖΥΜΑΡΙΚΑ 8.6 7,9 ΡΥΖΙ 5,4 1.7 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΠΙΤΣΑ -5,0 -1.0 Πηγή: IRI FMCG Oct 2019 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Η έρευνα πραγματοποιείται οε εβδομαδιαία βάοη από την 1RI, οτο ούνολο των τυποποιημένων καταναλωτικών προϊόντων που πωλούνται μέοω των σούπερ μάρκετ σε ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη. Από αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.650 καταστημάτων προερχόμενο από 35 και πλέον λιανεμπορικές αλυσίδες, λαμβάνονται στοιχεία πωλήσεων scanners που με την κατάλληλη στατιστική προβολή, καλύπτουν όλη την αγορά των σούπερ μάρκετ. 2. Οι πίνακες περιέχουν στοιχεία σημαντικών, από πλευράς πωλήσεων, κατηγοριών. Τα στοιχεία αυτά παραχωρούνται κατ ’ αποκλειστικότητα στο περιοδικό μας από την IRI ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση των ανωτέροι χωρίς την έγγραφη άδεια της IR1, της οποίας αποτελούν ιδιοκτησία.

48 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Αποκλειστικό: οι δείκτες της αγοράς Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 36-38 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 ΕΡΕΥΝΑ 1 Πίνακας 2: Μερίδιο προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε αξία, % Οκτώβριος 2019 Οκτώβριος 2018 ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ 2,5 2,7 ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΡΟΥΧΩΝ 2,7 2,6 ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΑ 4,9 6,3 ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΡΕ 19,0 18,9 ΓΙΑΟΥΡΤΙ 7.9 8,4 ΜΠΑΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ 12,7 10,1 ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ 12,8 16,4 ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ 13.0 13,3 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ 24.7 21,1 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ 25,5 19,3 ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ 10,4 13,8 ΚΡΟΥΑΣΑΝ 15.6 16,4 ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ 4,4 4,7 ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ 1,0 1,4 ΜΠΥΡΑ 2,3 2,8 ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ 0,3 0,3 ΟΥΙΣΚΙ 1,2 1.2 ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ 0,6 1.1 ΠΡΟΪΟΝΤΑ STYLING 2,4 3,3 ΣΑΜΠΟΥΑΝ 1.6 1,7 ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ 60,1 58,3 ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ 9,3 Π.5 ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ 13,3 13,5 ΧΥΜΟΙ 13.2 15,7 ΖΥΜΑΡΙΚΑ 15,7 16,9 ΡΥΖΙ 33,7 34,9 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΠΙΤΣΑ 13,1 16,9 Πηγή: IRI FMCG Oct 2019

49 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Top 20 κωδικοί Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 39 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 632.03 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΕΡΕΥΝΑ Top 20 κωδικοί Παρουσιάζονται οι 20 πρώτοι από πλευράς ιιωλήοεων κωδικοί προϊόντων, που ανήκουν οε βασικές κατηγορίες τροφίμων, για την εβδομάδα που τελειώνει στις 27/10/2019. Πίνακας 3α: Κατάταξη σύμφωνα με τις πωλήσεις σε αξία (Οκτώβριος 2019) 1 NESCAFE CLASSIC 200ΓΡ 2 ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΣΙΚΟΣ 200ΓΡ 3 NESCAFE CLASSIC 100ΓΡ 4 ΥΓΡΟΜΑΝΤΗΛΑ BABYCARE REFILL 3X72 ΦΥΛΛΑ 6 ΕΥΡΟ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 5 ΦΑΓΕ TOTAL ΓΙΑΟΥΡΤΙ 2% 3X200GR 6 ΔΕΛΤΑ ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1 ΛΙΤΡΟ 7 ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΣΙΚΟΣ 100ΓΡ 8 ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΣΙΚΟΣ 340ΓΡ 9 JOHNNIE WALKER RED LABEL 700ML 10 ΔΕΛΤΑ ΕΛΑΦΡΥ 1.5% 1 ΛΙΤΡΟ 11 MMMILK FAMILY ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ 25 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 12 ΝΟΥΝΟΥ ΕΒΑΠΟΡΕ 6Χ400ΓΡ 13 FAIRY ULTRA 900ML ΥΓΡΟ ΠΙΑΤΩΝ 14 NESCAFE CLASSIC 50ΓΡ 15 RIO MARE ΤΟΝΝΟΣ ΣΕ ΛΑΔΙ 3X1 60ΓΡ 16 MMMILK FAMILY ΕΛΑΦΡΥ 1.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ 25 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 1 7 ΝΟΥΝΟΥ FAMILY ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ 18 ΝΟΥΝΟΥ KID 6Χ400ΓΡ 19 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΥΣΕΙΣ ΣΙΤΟΥ 700CR 80 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 20 ΝΟΥΝΟΥ FAMILY ΕΛΑΦΡΥ 1.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ Πίνακας 3β: Κατάταξη σύμφωνα με τις πωλήσεις σε τεμάχια (Οκτώβριος 2019) 1 ΙΟΝ ΣΟΚΟΦΡΕΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 38ΓΡ 2 ΝΕΡΟ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΖΑΓΟΡΙ 500ML 3 ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΣΙΚΟΣ 200ΓΡ 4 ΔΕΛΤΑ ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1 ΛΙΤΡΟ 5 ΙΟΝ ΣΟΚΟΦΡΕΤΑ ΦΟΥΝΤΟΥΚΙ 38ΓΡ 6 ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΣΙΚΟΣ 100ΓΡ 7 ΔΕΛΤΑ ΕΛΑΦΡΥ 1.5% 1 ΛΙΤΡΟ 8 ΝΟΥΝΟΥ ΕΒΑΠΟΡΕ 400ΓΡ 9 ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ ΜΕΛΙΣΣΑ Ν06 ΣΠΑΓΓΕΤΙ 500ΓΡ 10 ΝΟΥΝΟΥ ΕΒΑΠΟΡΕ ΕΛΑΦΡΥ 400ΓΡ 11 ΦΡΥΓΑΝΙΕΣ ELITE ΣΙΤΟΥ 3X1 25ΓΡ + 1 ΔΩΡΟ 12 ΝΟΥΝΟΥ ΕΒΑΠΟΡΕ ΠΛΗΡΕΣ 7.5% 1 70ΓΡ 13 ΜΕΒΓΑΛ ΓΑΛΑ ΗΜΕΡΑΣ ΠΛΗΡΕΣ 1 ΛΙΤΡΟ 10 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 14 MMMILK FAMILY ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ 25 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΥΣΕΙΣ ΣΙΤΟΥ 700ΓΡ 80 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 16 NESCAFE CLASSIC 1 ΟΟΓΡ 1 7 ΒΙΚΟΣ 500ML ΦΥΣΙΚΟ ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΝΕΡΟ 18 ΔΩΔΩΝΗ ΓΑΛΑ ΗΜΕΡΑΣ ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1 ΛΙΤΡΟ 19 ΝΟΥΝΟΥ FAMILY ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ 20 PUMMARO ΠΑΣΣΑΤΑ 500ΓΡ

50 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  ΕΡΕΥΝΑ Διάγραμμα 1 Πηγή: ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Σελ.: 40 Ημερομηνία έκδοσης: 31-12-2019 Επιφάνεια: 638.52 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΕΡΕΥΝΑ Διάγραμμα 1 Πωλήσεις (%) μέσω εκπτωτικής ενέργειας ανά κατηγορία προϊόντων. Παρουσιάζονται στοιχεία για 27 σημαντικές κατηγορίες προϊόντων, που αφορούν τον Οκτώβριο 2019. ■ % ηωλήσεων που έγινε % πωλήσεων που έγινε χωρίς κάποια ενέργεια τιμής κάτω από κάποια ενέργεια τιμής ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΡΟΥΧΩΝ ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΑ ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΤΕ ΓΙΑΟΥΡΤΙ ΜΠΑΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΕΜΦΥΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ CROISSANTS ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ ΜΠΥΡΑ ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ WHISKEY ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ STYLING ΣΑΜΠΟΥΑΝ ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ ΧΥΜΟΙ ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΡΥΖΙ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ PIZZA ■» 13 , 7 % 28 , 5 % 29 , 0 % 41 , 9 % 28 , 0 % 31 , 8 % 37 9 , % 7 , 8 % 13 , 4 % 15 , % 5 22 , 0 % 23 4 , % 49 , 9 % 39 , 1 % 13 , 4 % 39 , 1 % 32 6 , % 55 , % 3 41 , 4 % 41 , 6 % 20 2 , % 53 , 9 % 5 , 4 % 17 , 1 % 35 9 , % 16 , 3 % 26 6 , % 0 40 60 80 100