ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ ΤΥΠΟΥ 16-9

1 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  ΜΑΣΟΥΤΗΣ Πηγή: DAILY FAX Σελ.: 12 Ημερομηνία έκδοσης: 13-09-2019 Επιφάνεια: 509.82 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΜΕΝΟΥ ΣΑΡΩΣΗ Παρακαλώ επιλέξτε ΚΑΛΑΘΙ ΑΓΟΡΩΝ μπριζόλα χοιρινή μ/ο ελληνική το κιλό Ποσότητα: 1 Αξία: 3,99€ „ καρπούζια ελληνικά το κιλό Ποσότητα: 4 Αξία: 1,16€ νιαούρτι στραννιστό Κολιός 850νρ (st -0,83 φθηνότερα) J Ποσότητα: 1 m Αξία: 2,21€ Λ '■Οαγγν*; PLANET ΥΓΡΟ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΑΠΟΥΝΙ 42ΜΕ2 2,1 L Ποσότητα: 1 Αξία: 7,1 4€ ι Κατ έβ ασ , ΔΥΝΑΤ ° τ ^Λη _ EMXIZTH λ ΠΑΤΑΤΑ ΠΡΟΤΗΓΑΝΙΣΜΕΝΗ ΜΠΑΡΜ ΣΤΑΘΗ 1ΚΙΛΟ 1 Ποσότητα: 2 I Αξία: 6,10€ Λ ΓΕ λι ΑΣ4 0€ ΝΕΡΟ ΖΑΓΟΡΙ 1.5ΛΙΤΡΟΥ 5+1ΔΩΡ <1 ΠΟΣΟΤΗΤΑ STEM.) J Ποσότητα: 2 1 Αξία: 3,1 0€ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕ Θέλω 2 σακούλες

2 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Αύξηση πωλήσεων 1,2% το 2018 Πηγή: RETAIL BUSINESS Σελ.: 8 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 193.15 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ, ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΜΑΣΟΥΓΗΣ ΑύΕηση πωλήσεων 1,2% το 2018 Το θετικό πρόσημο για την περσινή χρονιά, η συμβολή της Προμηθευτικής, οι προσδοκίες για το 2019 και τα πλάνα για τη συνέχεια. Μ ε αύΕηση τίίρου 1,2% «έκλεισε» το 2018 για τη Διαμαντής Μασούτης Α.Ε., σύμφωνα με την επίσημη οικονομική έκθεση που δημοσίευσε η εταιρεία. Αναλυτι ­ κότερα, κατά την προηγούμενη χρήση, οι πωλήσεΐ5 του leader ms αγοράς σούπερ μάρκετ ms Βορείου Ελλάδος ανήλθαν σε 770,349 εκατ. ευρώ από 761,589 εκατ. ευρώ το 2017, παρουσιάίοντας αύΕηση κατά 1,2%. Τα μικτά κέρδη αυΕήθηκαν κατά 1,3 % από 177,256 εκατ. ευρώ το 2017 σε 179,494 χιλ. ευρώ το 2018. Τα Λειτουργικά Κέρδη (EBIT) ms διαμορφώθηκαν σε 19,058 εκατ. ευρώ έναντι 30,669 εκατ. ευρώ ms χρήσεως 2017, μειωμένα κατά 37,86%. Enions, τα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν σε 39,783 εκατ. ευρώ έναντι κερδών ύψους 48.861 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση, καταγράφοντας μείωση 18,6%. Η προσθήκη των καταστημάτων ms Προμηθευτικής και η «κάθοδος» στην αγορά ms Αττικής οδήγησαν τη Διαμαντής Μασούτης να κλείσει με θετικό πρόσημο το 2018, μια χρονιά κατά την οποία οι πωλήσεις στο κλάδο των σούπερ μάρκετ σημείωσαν αύΕηση για δεύτερη συνεχή χρονιά, με τον κλάδο, μετά τις εΕελίΕεις και τις ριΕικές ανακατατάΕεις του 2016 και του 2017, να εισέρχεται σε μια περίοδο σχετικής ομαλότητας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η εταιρεία ερευνών αγοράς Nielsen, οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ στο σύνολο του 2018 ενισχύθηκαν σε αΕία κατά 2,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο (οι μετρήσεις αφορούν καταστήματα άνω των 100 τ.μ. στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, ενώ δεν συμηεριλαμβά- νονται τα νησιά). Αυτό πρακτικά σημαίνει άτι ο τζίρος διαμορφώθηκε το 2018 σε περίπου 9,36 δισ. ευρώ, από περίπου 9,16 δισ. ευρώ που υπολογίζεται άτι έφθασε το 2017 και 9,02 δισ. ευρώ το 2016. Με βάση αυτά τα στοιχεία, το μερίδιο της Μασούτης στη συνολική αγορά σούπερ μάρκετ σε όλη την Ελλάδα υπολογίζεται πως αγγίζει περίπου το 8,2%. Όσον αφορά την τρέχουσα χρήση, η Διοίκηση ms Διαμαντής Μασούτης εκτιμά άτι ο κύκλος εργασιών στα συγκρίσιμα καταστήματα θα πα ­ ρουσιάσει άνοδο λόγω ms εισόδου ms στην αγορά της Αττικής μετά την εΕαγορά της Προμηθευτικής αλλά και την ενίσχυση της διείσδυσης σε τουριστικές περιοχές.

3 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Τράπεζες: Ήρθε η ώρα των συνεπών δανειοληπτών Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ Σελ.: 17,46 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 687.6 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 13695 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΩΡΑ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΕΠΕΙΣ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ Σ. 46

4 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Τράπεζες: Ήρθε η ώρα των συνεπών δανειοληπτών Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ Σελ.: 17,46 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Τράπεζες Ηρθε η ώρα των συνεπών δανειοληπτών Επιβράβευση σε χρήμα και σε είδος και δυνατότητα νέας δανειοδότησης με προνομιακούς όρους ΤΟΥ ΑΓΗ ΜΑΡΚΟΥ Σ τα χρόνια της κρίσης οι δανειολή ­ πτες χωρίστηκαν σε δυο κατηγο ­ ρίες. Αυτούς που πλήρωναν, πα ­ ρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες τη δόση τους και σε εκείνους που σήκω ­ σαν τα χέρια ψηλά και σταμάτησαν, είτε δικαιολογημένα είτε αναίτια, την εξόφλη ­ ση του δανείου τους. Με την αυξητική τάση στους δείκτες επισφαλείων έως και τα τέλη του 2016, οι τράπεζες για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, δεν είχαν και πολλές εναλ ­ λακτικές. Με δεδομένο πως μέχρι και την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία πλειστηριασμοί και πωλήσεις προβλη ­ ματικών δανείων σε funds ήταν βάσει νόμου αδύνατη, όλο το βάρος έπεσε στην προώθηση ελκυστικών ρυθμίσε ­ ων σε όσους δεν μπορούσαν να αντα- ποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Δη ­ λαδή οι κακοπληρωτές κέρδιζαν μείω ­ ση στο επιτόκιό τους και αύξηση της δι ­ άρκειας αποπληρωμής. Σε ορισμένους οφειλέτες μάλιστα κουρευόταν και μέ ­ ρος του χρέους. Την ίδια στιγμή τα μισό περίπου νοικο ­ κυριά και ακόμη περισσότερες επιχειρή ­ σεις εξυπηρετούσαν κανονικά τα δάνειά τους, χωρίς να κερδίζουν τίποτα από τη συνέπεια που επεδείκνυαν. Οπως παραδέχεται τραπεζική πηγή, τα πιστωτικά ιδρύματα δεν είχαν άλλη επι ­ λογή. Με τα έσοδα να βαίνουν συνεχώς μειούμενα και τις επισφάλειες να αυξά ­ νονται με γεωμετρική πρόοδο, κατέστη προτεραιότητα η θεραπεία των κόκκινων χορηγήσεων. Από την άλλη, τυχόν εκπτώ ­ σεις στους συνεπείς θα επιδείνωναν ακό ­ μη περισσότερο την οργανικήτους κερδο ­ φορία, σε μία περίοδο που κάθε ευρώ ήταν απαραίτητο για τον σχηματισμό προβλέ ­ ψεων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αλλαγή κλίματος Από πέρυσι, ωστόσο, το κλίμα έχει αρ ­ χίσει σταδιακά να αλλάζει, όι τράπεζες έχουν στα χέρια τους τα εργαλεία των πλειστηριασμών και των ρευστοποιήσεων ανοιγμάτων σε τρίτους, τα οποία αποτε ­ λούν το σημαντικότερο αντικίνητρο αθέ ­ τησης των πληρωμών από τους δανειο ­ λήπτες. Και την ίδια στιγμή, η βελτίωση του κλίματος στην οικονομία, η ενίσχυση των δεικτών ρευστότητας μέσω των κα ­ ταθέσεων, αλλά και του ξεκλειδώματος των διεθνών αγορών, καθώς και η άρση των capital controls, επιτρέπει την εφαρ ­ μογή ορθολογικότερων πολιτικών στον τομέα της πίστης. Από εδώ και στο εξής, ξεκινά μία νέα περίοδος για το τραπεζικό σύστημα και τους δανειολήπτες, παλαιούς και νέους. Οι τράπεζες ξεκίνησαν την επιβράβευση των πελατών τους που αποδείχθηκαν συ ­ νεπείς κατά τη διάρκεια της κρίσης και ταυτόχρονα ανοίγουν τις κάνουλες των δανείων, δίνοντας μάλιστα έμφαση στη χρηματοδότηση των επενδύσεων σε ακί ­ νητα. Ωστόσο, σε αυτόν τον νέο κύκλο αύξησης των δανειοδοτήσεων, πρόσβαση στην τραπεζική ρευστότητα δεν θα έχουν όλοι. Σε κάθε περίπτωση αποκλεισμένοι θα είναι όσοι τα προηγούμενα χρόνια συ ­ νέβαλαν στην αύξηση των δεικτών καθυ ­ στερήσεων πάνω από το 50%. Τα δάνεια θα κατευθυνθούν αποκλει ­ στικά σε εκείνους που επέδειξαν συνέ ­ πεια στην αποπληρωμή του χρέους, και σε όσους πληρούν σήμερα, βάσει εισο ­ δημάτων, τα τυπικά πιστοδοτικά κριτή ­ ρια των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό, οι συνεπείς πελάτες, μπορούν να κερδί ­ σουν διπλά: Πρώτον, με την επιστροφή μέρους ίων τόκων που πληρώνουν κάθε χρόνο είτε σε χρήμα είτε σε είδος Δεύτερον, με την εξασφάλιση φθηνής χρηματοδότησης με επιτόκια που μπο ­ ρεί να ξεκινούν ακόμη και από το 1,50% για να βελτιώσουν τους όρους διαβίω ­ σής τους. Μάλιστα, τραπεζική πηγή σημειώνει ότι όσοι έχουν επιδείξει στο παρελθόν καλή συμπεριφορά, υπό την έννοια ότι δεν καθυστέρησαν την πληρωμή των δόσεων ή ακόμη και έπειτα από ρύθμι ­ ση της οφειλής τους αποδείχθηκαν συ ­ νεπείς, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να πάρουν δάνειο ακόμη και από αυτούς που δεν έχουν χρηματοδοτηθεί ποτέ στο παρελθόν και δεν έχουν καθόλου χρέη. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUROBANK Η ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ TON ΣΥΝΕΠΩΝ * ^ Μέχρι στιγμήε τρειε τράπεζεβ έχουν ανακοινώσει προγράμματα επιΒράΒευοηβ των συνεπών δανειοληπτών tous , που έλαβαν χρηματοδότηση έωβ το τέλοε του 2014. Συγκεκριμένα: 1 Επιστροφή 5% επί των *■ Απόδοση 1 yellow για κάθε 4 4 αεροπορικά εισιτήρια για ετήσιων τόκων τον I ευρώ ms pnviaias 5oons, | οποιονδήποτε προορισμό Ιανουάριο κάθε xpovias το οποίο θα αποδίδεται σε εσωτερικού (Aegean - μηνιαία Βάση Olympic Air) 2 Επιβράβευση 2% επί ........................................ ..................................... των συναλλαγών με 4 % Συμμετοχή δανειολήπτη g* Εκπτωση έωβ 50% στο κάρτεβ Tns τράπεζαβ σε σε καθημερινή κλήρωση, επιτόκιο αγορών Tns συνεργαζόμενα με το με έπαθλο την απόδοση πιστωτικήβ tous κάρταβ go4more σουπερμάρκετ yellows που αντιστοιχούν Eurobank και πρατήρια καυσίμων - στο ποσό του κεφαλαίου . ...................... . ................. Απόδοση τον Ιανουάριο Tns τρέχουσαβ pnviaias Ο ^εο στεγασπκο δάνειο με κάθε xpovias δόσηβ του στεγαστικού του φ έκπτωση στο επιτόκιό κατα ....................................... δανείου 0,50% 1 go4more πόντοβ ανά 1 0 % ............................................ _ ;* ,, τ-'ϊβ ευρώ δόσπΘ με μέγιστο Νέο επισκευαστικό Μ Παράλειψη Tns δόσης | Λ | 2.000 novrous τον μήνα, ^ δάνειο με προνομιακό tt Δεκεμβρίου εφοσον είναι που αποδίδονται ανά επιτόκιο Euribor 1Μ πλέον ενήμεροι tous npanous 11 PCB ΒΖΒ τρίμηνο περιθωρίου 1,50% μήνε3 κάθε έτου 3 _ —

5 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Οι Άρης Σταυριανός και Ιωάννα Μπελτάου στην Convert Group Πηγή: DAILY FAX Σελ.: 1 Ημερομηνία έκδοσης: 13-09-2019 Επιφάνεια: 117.12 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Οι Άρης Σταυριανός και Ιωάννα Μπελτάου στην Convert Group Στην ομάδα του eMarket Intelligence BU Ο Άρης Σταυριανός και η Ιωάννα Μπελ­ τάου εντάσσονται στην ομάδα του eMarket Intelligence BU της Convert Group ως Product Delivery Manager και Business Development Manager, αντίστοιχα. Ο Άρης Σταυριανός έχει αναλάβει να καθοδηγεί τα projects του eMarket Intelligence BU σε νέες χώρες. Διαθέτει μακρόχρονη προϋπη ­ ρεσία στις εταιρείες Upstream και Intrasoft και έχει ασχοληθεί με σημαντικά mobile, e-business και IT projects σε διάφορες χώρες. Η Ιωάννα Μπελτάου με τον ρόλο της Business Development Manager, αναλαμβάνει την προώθηση των υπηρε ­ σιών του eMarket Intelligence BU, καθώς και την επέκταση του πελατολογίου στους κλάδους online super market και online φαρμακείου. Διαθέτει ΙΟετή πορεία στη The Nielsen Company Hellas ως Senior Client Sales & Service Executive και Business Development. «Ό Άρης και η Ιωάννα είναι δύο δυνατά χαρτιά που θα βοηθήσουν την ανάπτυξη του eMarket Intelligence BU εντός και εκτός συνόρων. Η εμπειρία και γνώση τους μας γεμίζουν αυτοπεποίθηση για μια επιτυχημένη συνεργασία», δήλωσε η'Ελενα Χαϊλαζοπούλου, Head of eMarket Intelligence της Convert Group

6 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Σε τιμές και ποιότητα εστιάζει η νέα καμπάνια της Lidl Ελλάς Πηγή: DAILY FAX Σελ.: 3 Ημερομηνία έκδοσης: 13-09-2019 Επιφάνεια: 93.46 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Σε τιμές και ποιότητα εστιάζει η νέα καμπάνια της Lidl Ελλάς Με πρωταγωνιστές cartoons Στην ποιότητα των προϊόντων που διαθέτει και στις ανταγωνιστικές τιμές, εστιάζει η νέα καμπάνια της Lidl Ελλάς με βασικό μήνυμα «Μικρές τιμές και ποιότητα που θες». Η καμπάνια «εισχωρεί» στον μικρόκοσμο των καταστημάτων της Lidl Ελλάς, με πρωταγωνιστές τις cartoon εκδοχές πραγματικών προϊόντων και τιμών Lidl. Μέσα από χιουμοριστικές ιστορίες και διαλόγους μεταξύ των πρωταγωνιστών καταλαβαίνει κανείς τι είναι αυτό που κάνει τα προϊόντα να ξεχωρίζουν αλλά και τι είναι αυτό που κάνει τις τιμές μικρές, τις γνωστές σε όλους «Lidl τιμές». Σύμφωνα με την εταιρεία, η καμπάνια αναδεικνύει τη διαχρονική δέσμευση των ανθρώπων της Lidl Ελλάς να προσφέρουν τα πιο ποιοτικά προϊόντα στις πιο ανταγωνιστικές τιμές της αγοράς.

7 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Νέα καμπάνια για τη Lidl Hellas Πηγή: RETAIL TODAY Σελ.: 5 Ημερομηνία έκδοσης: 13-09-2019 Επιφάνεια: 133.77 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ «ΜΙΚΡΕΣ ΤΙ ΜΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΘΕΣ» Νέα καμπάνια για m Lidl Hellas Στόχος της Lidl Hellas, από την ημέ ­ ρα που άνοιξε το πρώτο κατάστημα Lidl στην Ελλάδα μέχρι και σήμερα, είναι να προσφέρει τα πιο ποιοτικά προϊόντα στις πιο αντα ­ γωνιστικές τιμές της αγοράς. Με αυτήν τη βασική αρχή, οι άνθρω ­ ποι της Lidl Ελλάς εργά­ ζονται καθημερινά για να διατηρήσουν, αλλά και να βελτιώσουν ακό ­ μα περισσότερο, τη μοναδική αυτή συνθήκη στη σχέση ποιότητας-τι- μής, που χαρακτηρίζει την εταιρεία. Εκεί εστιάζει και η νέα καμπάνια της εταιρείας με βασικό μήνυμα «Μι ­ κρές τιμές και ποιότητα που θες», η οποία εισχωρεί στον μικρόκοσμο των καταστημάτων της Lidl Ελλάς, με πρωταγωνιστές τις cartoon εκδοχές πραγ ­ ματικών προϊόντων και τιμών Lidl. Μέσα από χιουμοριστικές ιστορίες και διαλόγους μεταξύ των πρωταγωνιστών, καταλαβαίνει κανείς τι είναι αυτό που κάνει τα προϊόντα να ξεχωρίζουν, αλλά και τι είναι αυτό που κάνει τις τιμές μικρές... τις γνω ­ στές σε όλους Lidl τιμές.

8 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Ο ΑΡΗΣ ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Η ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΕΛΤΑΟΥ ΣΤΗΝ CONVERT Πηγή: BUSINESS TODAY Σελ.: 1 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 93.88 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Ο ΑΡΗΣ ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Η ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΕΛΤΑΟΥ ΣΤΗΝ CONVERT Ο Άρης Σταυριανός και η Ιωάννα Μπελτάου εντάσσονται στην ομάδα του eMarket Intelligence BU της Convert Group ως Product Delivery Manager και Business Development Manager, αντίστοιχα. Ο ΆρηςΣταυ- ριανός, ο οποίος έχει αναλάβει να καθοδηγεί τα projects του eMarket Intelligence BU σε νέες χώρες, διαθέτει μακρόχρονη προϋπηρεσία στις εταιρείες Upstream και Intrasoft. Η Ιωάννα Μπελτάου, με το ρόλο της Business Development Manager, ανέλαβε την προώθηση των υπηρεσιών του eMarket Intelligence BU, καθώς Ρ και την επέκταση του πελατολογίου στους κλάδους ί - Κ ημ Η Online Super Market και Online Φαρμακείου. Διαθέ- I II τεποετή πορεία στη The Nielsen Company Hellas. Λ,

9 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Νέα καμπάνια από τη Lidl Ελλάς Πηγή: BUSINESS TODAY Σελ.: 6 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 108.54 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ «ΜΙΚΡΕΣ ΤΙ ΜΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΘΕΣ» Νέα καμπάνια από τη Lidl Ελλάς Η νέα καμπάνια της Lidl με βασικό μήνυμα «Μικρές τιμές και ποιότητα που θες», εισχωρεί στον μικρόκοσμο των κα­ ταστημάτων της Lidl Ελλάς, με πρωταγωνιστές τις cartoon εκδοχές πραγματικών προϊόντων και τιμών της εταιρείας. Μέσα από χιουμοριστικές ιστορίες και διαλόγους μεταξύ των πρωταγωνιστών, οι καταναλωτές μπορούν να διαπι ­ στώσουν τι είναι αυτό που κάνει τα προϊόντα να ξεχωρίζουν αλλά και τις τιμές να είναι χαμηλές. Γιατί 20 χρόνια τώρα οι μικρές τιμές και η υψηλή ποιότητα είναι συνώνυμα της Lidl Ελλάς. Στόχος της εταιρείας είναι να προσφέρει τα πιο ποιοτικά προϊόντα στις πιο ανταγωνιστικές τιμές της αγοράς.

10 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  LIDL MARKETING EXCELLENCE x3 Πηγή: ADBUSINESS Σελ.: 34 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 583.15 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ LIDL MARKETING EXCELLENCE x3 Marketing Excellence Awards To 2018 ήταν μία χρονιά με Marketing Excellence διακρίσεις για τη Lidl Ελλάς Δημιουργήσαμε πρωτότυπο περιεχόμενο και ισχυρές καμπάνιες, επικοινωνήσαμε τα εμπορικά μας μηνύματα σε όλα τα κανάλια μας, μιλήσαμε με τον καθέναν από εσάς με τον πιο άμεσο τρόπο, όπως «κανείς άλλος». Διακριθήκαμε, γιατί επιτύχομε να μας ακούσετε και σας ευχαριστούμε όπως «κάνεις άλλος». #KaneisAllos Omni Channel Presence ffKaneisAllos Online Φυλλάδιο Προσφορών Integrated Marketing Communications Digital Marketing Communications O Q © © © ® www.lidl-hellas.gr Κάϋεμέρα αξίζει!

11 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Παραμένει το θετικό πρόσημο Πηγή: RETAIL BUSINESS Σελ.: 12-14 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 1844.65 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Παραμένει το θετικό πρόσημο Συνεχίζει η ανοδική πορεία στην εγχώρια αγορά του οργανω­ μένου λιανεμπορίου τροφίμων, με τα στοιχεία της IRI Hellas να δείχνουν ανάπτυξη για το επτάμηνο του 2019. ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Σ υνεχίζεται η ανοδική πορεία για την εγχώρια αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σούπερ μάρκετ), καθώς σύμφωνα με τα στοι ­ χεία της IRI Hellas, στο επτάμηνο του 2019 (Ιανουάριος-Ιούλιος) καταγράφηκε άνοδος 3,1% όσον αφορά την αξία πωλήσεων και 2,8% ως προς τον όγκο συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Στο θετικό αυτό πρόσημο έχουνσυμβάλει σε πολύ με ­ γάλο βαθμό οι πολύ καλές επιδόσεις (+11 σε αξία και +9 σε όγκο) του Ιανουάριου (στον οποίο συμπεριλήφθηκε και η τελευταία ημέρα του 2018) αλλά και του Απριλίου (+11 σε αξία και +10,9% σε όγκο), που περιλάμ ­ βανε και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Ο Μάιος ήταν βέβαια πτωτικός (-2,3% σε αξία και 1,2% σε όγκο πωλήσεων), ενώ οι θερινοί μήνες είχαν θετικό πρόσημο. Τον Ιούνιο, η αξία πωλήσεων αυξήθηκε κατά 1,1% και τον Ιούλιο κατά 0,9% σε σχέση με τους αντί ­ στοιχους μήνες του 2018. Όσον αφορά τον όγκο πωλήσεων, η άνοδος ήταν ακόμη πιο σημαντική, καθώς τον Ιούνιο καταγράφηκε αύξηση 2,6% και τον Ιούλιο 2,1%. Αξίζει, ακόμη, να σημειωθεί το γεγονός πως η τιμή ανά μονάδα όγκου καταγράφει στο εξεταζόμενο διάστημα αύξηση κατά 0,3%, όταν την περσινή χρονιά το αντίστοιχο πο ­ σοστό ήταν μηδενικό και το 2017 κινήθηκε σε αρνητικά επίπεδα (-1,1%). ΑΝΟΔΙΚΑ ΟΙ GIGA-CATEGORIES Στο επτάμηνο του 2019, όλες οι μεγάλες κατηγορίες (giga- categories) κινήθηκανγια ακόμη μια φορά ανοδικά, με τα τρόφιμα να επιδεικνύουν τη σημαντικότερη ανάπτυξη (+3,5% σε αξία πωλήσεων και +3,3% σε όγκο πωλήσεων). Τα είδη προσωπικής φροντί ­ δας (ΗΒΑ) κατέγραψαν άνοδο 1,9% σε αξία και 2% σε όγκο, ενώ στα είδη νοικοκυριού (Household) σημειώθηκε άνοδος 1,1% σε αξία αλλά κάμψη -0,9% σε όγκο. Πρέπει να αναφερθεί πως η εικόνα αυτή -με μικρές αποκλίσεις- μοιάζει αρκετά με εκείνη που σκιαγράφησαν τα στοιχεία της IRI για το σύνολο της περασμένης χρονιάς. Συγκεκριμένα, το 2018 καταγράφηκε, επί ­ σης, άνοδος και στις τρεις giga-categories. Τα είδη νοικοκυριού (Household) πρωτα ­ γωνίστησαν με άνοδο 4% σε αξία πωλή ­ σεων και 3,5% σε όγκο πωλήσεων, ενώ τα τρόφιμα γνώρισαν αύξηση 2,7% σε αξία και 2,2% σε όγκο. Επίσης, σε θετικό πρόσημο κινήθηκαν και τα είδη προσωπικής φροντί ­ δας (ΗΒΑ) με άνοδο 1,3% σε αξία και 2,8% σε όγκο πωλήσεων. Επιστρέφοντας στο επτάμηνο του 2019, θα πρέπει, επίσης, να επισημανθεί πως και όλες οι επιμέρους βασικές 11 υπο-κατη- γορίες που καταγράφει η εταιρεία, κινή-

12 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Παραμένει το θετικό πρόσημο Πηγή: RETAIL BUSINESS Σελ.: 12-14 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Θ n καν ανοδικά εκτός από τα καθοριστικά σπιτιού και απορρυπαντικά (Household cleaners & detergents), που αν και κατέ ­ γραψαν οριακή άνοδο 0,3% σε αξία, υπο ­ χώρησαν κατά -2,8% σε όγκο πωλήσεων. Η σημαντικότερη άνοδος καταγράφηκε στα κατεψυγμένα τρόφιμα (+7,9 σε αξία πωλήσεων και +7,2% σε όγκο) καθώς και στα Snacks (+6,6 σε % αξία πωλήσεων και + 7,8% σε όγκο). Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI, η αξία και όγκος ο πωλήσεων στο εξεταζόμενο διάστημα στις 11 μεγάλες κα ­ τηγορίες προϊόντων σε σχέση με το πρώτο δίμηνο του 2018, μεταβλήθηκαν ως εξής: ■ Καθαρισηκά σπτηού και απορρυπαντικά: +0,3% ως προς την αξία και -2,8% ως προς τον όγκο. ■ Αλλα προϊόντα σπιτιού: +2,8% ως προς την αξία και +1% ως προς τον όγκο ■ Είδη προσωπικής φροντίδας και ομορ ­ φιάς: +1,6% ως προς την αξία και +0,1% ως προς τον όγκο ■ Είδη προσωπικής υγιεινής: +2,2% ως προς την αξία και +3,4% ως προς τον όγκο ■ Συσκευασμένα τρόφιμα: +5,6,% ως προς την αξία και +4,4% ως προς τον όγκο. ■ Σνακ: +6,6% ως προς την αξία και +7,8% ως προς τον όγκο. ■ Γαλακτοκομικά: +0,8 % ως προς την αξία και +0,6% ως προς τον όγκο. ■ Κατεψυγμένα τρόφιμα: +7,9 % ως προς την αξία και +7,23 % ως προς τον όγκο. ■ Βοηθήματα μα ­ γειρικής (Cooking Aids, Ingredients and Condiments): +0,5 % ως προς την αξία και +1,8% ως προς τον όγκο. ■ Μη αλκοολούχα ποτά: +1,4 % ως προς την αξία και +1 % ως προς τον όγκο. ■ Αλκοολούχα ποτά: +4,8% ως προς την αξία και +1,3 % ως προς τον όγκο. ΚΑΜΨΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΣΗΜΕΙΑ Επίσης, αναφοράς χρήζει το γεγονός πως σε επίπεδο format καταστημάτων με βά ­ ση τα στοιχεία της IRI, τα hypermarkets (2.500 τ.μ. και πάνω) συνεχίζουν να κα ­ ταγράφουν ανοδική πορεία μετά την επαναδραστηριοποίηση του σχετικού δικτύου της Μαρινόπουλος, υπό το σήμα της Σκλαβενίτης πλέον, αλλά με το ρυθμό ανάπτυξής τους να έχει πλέον επιβρα ­ δυνθεί. Συγκεκριμένα, τα hypermarkets (πάνω από 2.500 τ.μ.) συνεχίζουν να καταγράφουν τον μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης (+7%), ωστόσο έχουν τη μι ­ κρότερη συνεισφορά στη συνολική πί ­ τα, με μερίδιο 12% όσον αφορά την αξία πωλήσεων. Είναι σαφές πλέον πως ο ρυθμός ανάπτυξής τους δείχνει να έχει επιβραδυνθεί, σημά ­ δι μάλλον της στα ­ διακής επιστροφής της αγοράς στην κα ­ νονικότητα και την πλήρη επαναδρα- στηριοποίηση του δικτύου. Υπενθυμίζεται πως το 2017 τα Hypermarkets κατέγραψαν άνοδο 21,3% ενώ το 2018 η τάση αύξησης αξίας πωλή ­ σεων, αν και σαφώς συνεχίστηκε, ήταν αρκετά μικρότερη (+15,9%). Το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς έχουν τα καταστήματα 1.000-2.500 τ.μ., που αντι ­ στοιχούν στο 39% των πωλήσεων, αλλά καταγράφουν τη μικρότερη άνοδο (+1,7%). Ανάπτυξη 5,2% καταγράφουν τα επίσης σημαντικά καταστήματα 400- 1.000 τ.μ. (μερίδιο 36,4%), ενώ τα μικρά καταστήματα έως 400 τ.μ. είναι τα μόνα που γνωρίζουν κάμψη (-2%). Το μερίδιο αγοράς τους είναι οριακά μεγαλύτερο εκείνου των hypermarkets (12,6%). ® ΤΑ HYPERMARKETS ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΝ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (+7%), ΑΛΛΑ ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ ΑΝΟΔΟΣ 3,1% ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ HM/SM Value Sales Trend +3.1% r YTD 2018 YTD 2019 Πηγή: IRI InfoScan, HM/SM, YTD: Jan - July 2019 ΚΑΜΨΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΜΟΝΟ ΣΤΑ ΜΙΚΡΑ ΣΗΜΕΙΑ Trends per Shop Type - YTD 2019 2500+ sqm 1000-2500 sqm r+^A-j ww 400-1000 sqm r /-\" — , \\\\ill °- 400 sc l m % Value Contribution: 12,0% Value sales trend: +7,0% % Value Contribution: 39,0% Value sales trend: +1,7% % Value Contribution: 36,4% Value sales trend: +5,2% % Value Contribution: 12,6% Value sales trend: -2,0% Πηγή: IRI InfoScan, HM/SM, YTD: Jan - July 2019 ΑΥΞΗΣΗ 0,9% ΣΤΗΝ ΑΞΙΑ TON ΙΟΥΛΙΟ HM/SM Value Sales Trend by Month *> *> N* ·$> *$> £ 4» £ ■$> *> S* ·$> 4 4 -Δ $ 4 $ 4 4 \" Λ 4 Ν Λ N* $ £ N* ❖ # # $ $ 'ν ’ $ £ $ WWW Πηγή: IRI InfoScan, HM/SM ΠΙΟ ΕΝΤΟΝΗ ΑΝΟΔΟΣ ΣΤΟΝ ΟΓΚΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

13 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Παραμένει το θετικό πρόσημο Πηγή: RETAIL BUSINESS Σελ.: 12-14 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 ΕΡΕΥΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Πηγή: IRI InfoScan, HM/SM, VTD: Jan - July 2019 ΚΑΜΨΗ ΟΓΚΟΥ ΣΤΑ ΕΙΔΗ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟΥ Πηγή: IRI InfoScan, HM/SM, TTD: Jan - July 2019 ΑΝΟΔΟΣ ΣΕ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΚΑΙ SNACKS HM/SM Value Sales Trend YTD 2019 HOUSEHOLD CLEANERS & DETERGENTS OTHER HOUSEHOLD PRODUCTS PERSONAL CARE & BEAUTY PERSONAL HYGIENE PACKAGED FOOD SNACKS DAIRY FROZEN FOOD COOKING AIDS, INGREDIENTS & CONDIMENTS NON ALCOHOLIC BEVERAGES ALCOHOL DRINKS Πηγή: IRI InfoScan, HM/SM, YTD: Jan - July 2019 ΑΝΑΛΟΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΟΓΚΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ HM/SM Unit sales trend YTD 2019 HOUSEHOLD CLEANERS & DETERGENTS -2,8% OTHER HOUSEHOLD PRODUCTS | 1,0% PERSONAL CARE & BEAUTY | 0,8% PERSONAL HYGIENE 3,5% PACKAGED FOOD SNACKS ■ 4,4% 1 7.8% DAIRY |°· 6% FROZEN FOOD 7.2% COOKING AIDS, INGREDIENTS & CONDIMENTS 3! ι,8% NON ALCOHOLIC BEVERAGES ■ 1,0% ALCOHOL DRINKS ■ 1,3% Πηγή: IRI InfoScan, HM/SM, VTD: Jan - July 2019 | Αντέχει η Ιδιωτική Ετικέτα Αξιοσημείωτο είναι nuis στο επτάμηνο Tns Tpixouoas xpovids, η Ιδιωτική Ετικέτα, σύμφωνα με την IRI, κατέγραψε άνοδο 2,2%, με το μερίδιο aYopas Tns να ανέρχεται στο 15,6% πλέον. Ο ρυθμόε avanTuEns είναι πιο μικρόε σε σχέση με εκείνον Tns ouvoAwds αγοράς αλλά δεν πρέπει να παραβλέπουμε nuis το 2018 έκλεισε με κάμψη 1,3% για τα προϊόντα PL. Βέβαια, το μερίδιο aYopds tous κυμαίνεται πλέον σε επίπεδα χαμηλότερα από του 2011. Βέβαια, το μερίδιο αγορά5 tous παραμένει μικρότερο από εκείνο που δι ­ ατηρούσαν το 2011 (16,1%), σε μια σαφή ένδειΕη πακ ο έντονο5 ανταγωνισμ05 μέσω εκτεταμένων προσφορών και προωθητικών ενεργειών στα επώνυμα προϊόντα, ο πόλεμο$ τιμών και η μάχη απόκτησή μεριδίων, έχουν σαφέστατα οδηγήσει στην ανακοπή Tns ανάπτυξή των προϊόντων private label, που δείχνουν να έχουν αγγίξει το «ταβάνι» tous . Αλλωστε, as μην ξεχνάμε nuis η IRI υπο­ λογίζει nuis το 2018 το μερίδιο Tns I6 idtik 0 s Enmas κυμάνθηκε στο 15,7% καταγράφονταε κάμψη -1,3% σε μια άκρω5 διαφο ­ ρετική πορεία από την ανοδική Tns yeviKns αγορά$. Μάλιστα, η κάμψη αυτή στην ουσία σήμανε την επιστροφή Tns KaTnyopias σε πτωτική πορεία, η οποία είχε διακοπεί -μάλλον πρόσκαι ­ ρα- το 2017. Αναλυτικότερα, το 2017 το μερίδιο Tns Ιδι- (jjTiiais Ετικέτα5 ανήλθε στο 16,3% καταγράφοντα5 άνοδο 0,7% μετά από δύο χρονιέ5 σημαντική5 υποχώρησή για την κατηγορία. Το 2016, η κάμψη Tns Ιδιωτική5 E tiketqs άγγιξε το -13,9% ενώ το 2015 κυμάνθηκε στο -7%, μετά από μία 7ετία συνεχούε ανόδου (2007-2014). Το μερίδιο του 2018 αλλά και αυτό των πρώτων δύο μηνών του 2019 στην ουσία γυρίζει την Ιδιωτική Ετικέτα σε tnoxes πριν από το 2011, όταν τα private label προϊόντα, που τότε κατέγραφαν puOpoOs avdnruEns Tns τάΕεακ του 34,5%, είχαν για πρώτη φορά κατακτήσει μερίδιο που κυμαινό ­ ταν στο 16,1%. Βέβαια, δεν μπορεί Kaveis να παραβλέπει nuis η Ιδιωτική Ετικέτα ήδη από το 2010 διατηρεί διψήφια μερίδια στην ελληνική αγορά, ενώ παρά την υποχώρηση που παρουσιάζει, έχει κατορθώσει να αναρριχηθεί από το 5,9% του 2007 στο 15,6% του ξεκινήματοε του 2018. ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2,2% ΓΙΑ ΤΑ PRIVATE LABEL PL Value Share and Trends in HM/SM 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 YTD 2019

14 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η νέα μεγάλη τάση στις ΗΠΑ Πηγή: RETAIL BUSINESS Σελ.: 20 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 616.42 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Tns Μελίνας Κατσαλούλη ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΣΕ ΑΞΙΑ 2017 3,4 δισ. δολάρια 2018 4 δισ. δολάρια 2019 4,5 δισ. δολάρια Πηγή: Plant Based FoodAssociation ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Plant based τρόφιμα 11% Συμβατικά τρόφιμα 2% Πηγή: Plant Based FoodAssociation PLANT BASED Η νέα μεγάλη τάση gtis ΗΠΑ Τα plant based είναι αναμφισβήτητα τα τελευταία μεγάλα νέα της παγκόσμιας αγοράς τροφίμων, με τους ρυθμούς ανάπτυξης να κυμαίνονται σε διψήφια ποσοστά. Ο ι εναλλακτικές κρέατος, που τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς, διευρύνουν την παρουσία τους και από τα ράφια των εξειδικευμένων καταστημάτων περνάνε στα σούπερ μάρκετ και τις μεγά ­ λες αλυσίδες εστίασης. Παρατηρώντας την αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών, διαπιστώ ­ νουμε ότι η κατηγορία «τρέχει» σε αξία με διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς την προηγούμενη χρονιά αυξήθηκε κατά 11% και οι πωλήσεις ξεπέρασαν τα 4,5 δισ. δο ­ λάρια, σύμφωνα με το Plant Based Foods Associadon (PBFA) και το The Good Food Insdtute. Η τάση αφορά και τις πωλήσεις σε όγκο, οι οποίες ενισχύθηκαν κατά 8,5% τη στιγμή που η συνολική αγορά τροφίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες παρέμεινε σταθερή. Μέσα σε δύο χρόνια, οι πωλήσεις τους στις ΗΠΑ ενισχύθηκαν κατά 31%, καθώς από τα 3,4 δισ. δολάρια το 2017 έφτασαν τα 4 δισ. δολάρια το 2018 και 4,5 δισ. τον Απρίλιο του 2019. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι με ης προοπτικές αυτές, στο χώρο εισέρχονται μεγάλα ονόματα της βιομηχανίας τροφίμων, όπως η Nesde και η Kellogg ’ s, ενώ αλυσίδες όπως η KFC προχωρούν σε συνεργασίες με εταιρείες όπως η Beyond Meat για την ανά ­ πτυξη εναλλακτικώνκρέατος. Τα plant based τρόφιμα αποτελούν μια μηχανή ανάπτυξης, υπερσκελίζοντας τα συμβατικά τρόφιμα σε πωλήσεις, δήλωσε η Julie Emmet από την PBFA. «Βρισκόμαστε σε μια καμπή με τηντα- χεία ανάπτυξη τωντροφίμων αυτών σε όλο το εύροςτωνκαταστημάτωνκαι για το λόγο αυ ­ τό είναικαίριας σημασίας για τους εμπόρους να εξακολουθήσουν να ανταποκρίνονται στη ζήτηση, ιιροοφέροιτας μεγαλύτερη ποικιλία και αυξάνοντας το χώρο στο ράφι, με στόχο την περαιτέρω αύξηση τωνπωλήσεων». ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Τα φυτικά γάλατα αποτελούντημεγαλύτε ­ ρη κατηγορία, καθώς αντιστοιχούν στο 13% της ευρύτερης αγοράς γαλακτοκομικών, με τις πωλήσεις τους να φτάνουν στα 1,9 δισ. δολάρια. Στον αντίποδα βρίσκονται οι πωλήσεις του αγελαδινού γάλακτος, που υποχώρησαν κατά 3%. Οι πωλήσεις φυτικού γιαουρτιού αυξήθη ­ καν κατά 39%, ενώ τα αντίστοιχα μεγέθη του συμβατικού υποχώρησαν κατά 3%. Το φυτικό τυρί ενίσχυσε τις πωλήσεις του κατά 19%, ενώ το συμβατικό τυρί παρέμεινε στάσιμο σε πωλήσεις και το παγωτό αύξησε τον τζίρο του κατά 27%, ενώ το συμβατικό αναπτύχθηκε κατά 1%. Τα υποκατάστατα κρέατος είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κατη ­ γορία, με τις πωλήσεις να ενισχύονται κατά 10% φτάνοντας τα 801 εκατ. δολάρια. Τα προϊόντα αυτά ανηστοιχούν στο 2% της συ ­ νολικής αγοράς τυποποιημένων προϊόντων κρέατος, ενώ πρώτα σε πωλήσεις είναι τα προϊόνταψυγείου, που αναπτύχθηκανκατά 37%, συγκριτικά με το 2% των συμβατικών. Μια ακόμα κατηγορία που αναπτύσσεται δυναμικά είναιτα έτοιμα γεύματα, τα οποία έκαναν τζίρο 387 εκατ. δολάρια. Ακολου ­ θούν τα παγωτά, με τις πωλήσεις τους να φτάνουν στα 304 εκατ. δολάρια και να ανα ­ πτύσσονται κατά 26%, το γιαούρτι με πω- λήσεις 230 εκατ. δολαρίων και άνοδο 39%, τα υποκατάστατα κρέμας με 226 εκατ. δο ­ λάρια και άνοδο 40%, το βούτυρο με 189 εκατ. δολάρια και αύξηση 5%, τα υποκατά ­ στατατυριού με 160 εκατ. δολάρια και 19%, το τόφου και το τεμπέ (προϊόντα σόγιας) με 118 εκατ. δολάρια και άνοδο 5% και τα RTD με 106 εκατ. δολάρια και άνοδο 23%. ® ΑΝΑΠΤΥΞΗ ANA ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Γάλα 1,9 δισ. 6% Kpias 801 εκατ. 10% Γεύματα 387 εκατ. 6% Παγωτά 304 εκατ. 26% Γαιούρτι 230 εκατ. 39% Υποκατάστατο KpEpas 226 εκατ. 40% Βούτυρο 189 εκατ. 5% Τυρί 160 εκατ. 19% Τοφού 118 εκατ. 5% RTD Αναψυκτικά 103 εκατ. 23% Ντρέσιγνκ και payiovi&s 70 εκατ. 7% Σάλτσες ντιπ, αλοιφέε 21 εκατ. 52% Υποκατάσταστα αυγού 6 εκατ. 38% Πηγή: Plant Based FoodAssociation

15 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Διαθέσιμα στα My market Πηγή: RETAIL BUSINESS Σελ.: 24 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 121.82 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ Διαθέσιμα στα My market VITAMIN WELL: To Vitamin Well, το λειτουργικό ποτό με βιταμίνεε, ιχνοστοιχεία και παρουσία σε 35 χώρεε που εισάγει στην ελληνική αγορά η εταιρεία Foodrinco Α.Ε., διευρύνει την παρουσία του στην ελληνική αγορά και είναι διαθέσιμο και στα καταστήματα My market - Metro, πλέον των καταστημά ­ των Θανόπουλθ3. To Vitamin Well είναι ένα απολαυστικό μη αεριούχο ποτό, περιέχει συστατικά υψηλήε ποιότηταε (όπωε βιταμίνεε, ιχνοστοιχεία και εκχυλίσματα φρούτων) και η καθε ­ μιά από tis 4 μοναδικέε γεύσειε προσφέρει Εεχωριστά οφέλη στον οργανισμό. Πρόκειται για το ιδανικό vitamin drink για ooous έχουν έναν δραστήριο και έντονο τρόπο δωήε, αλλά και την απόλυτη επιλογή για καθημερινή απόλαυση για εκείνουε που ακολουθούν έναν πιο υγιεινό τρόπο δωήε. Η σειρά Vitamin Well περιλαμβάνει το Care με γεύση κόκκινο γκρέιπφρουτ, το Reload με γεύση λεμόνι/lime, το Antioxidant με γεύση ροδά ­ κινο και το Hydrate με γεύση φράουλα. I 1 I « VITAMIN V FOCUS VITAMIN w CARE VITAMIN VITAMIN WELL W EVERYDAY i I VITAMIN W RELOAD v» ::

16 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Η νέα και φιλόδοξη Medhealth Food Exports Πηγή: RETAIL BUSINESS Σελ.: 26 Ημερομηνία έκδοσης: 16-09-2019 Επιφάνεια: 283.06 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΑΠΟ ΤΣΑΚΟ, ΚΡΗΤΙΚΟ & ΚΑΦΟΥΡΟ Η νέα και φιλόδοξη Medhealth Food Exports Οι στόχοι της εταιρείας, η μετοχική της σύνθεση και η αναζήτηση συνεργασιών με Έλληνες παραγωγούς αλλά και ξένους οίκους τροφίμων. ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ της Medhealth Food Exports προχώρησαν ο εφοπλιστής Captain Παναγιώτης Τσάκος, ο ιδιοκτήτης της εταιρείας ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός S /Μ, Άγ ­ γελος Κρητικός, και ο Μανώλης Καφοήρος, προμηθευτής πλοίων παγκοσμίως με την Kafouros Marine Supplies, που ιδρύθηκε το 1970 και είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες προμηθειών πλοίων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τους ανθρώπους της, η Medhealth δημιουργήθηκε για να αναπτύ ­ ξει ολοκληρωμένες λύσεις στη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών εφοδιασμού, του προγραμματισμού, του μάρκετινγκ, των σωστών απογραφών και των ελέγχων, του ελέγχου του κόστους των παρεχόμενων τροφίμων, καθώς και της σωστής κατάρτι ­ σης των εμπλεκομένων ατόμων στην αλυ σί- δααυτή. Όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα της, η εταιρεία ιδρύθηκε με σκοπό την ποιοτική παροχή υπηρεσιών στοντομέατης τροφοδοσίας και συγκεκρι ­ μένα στους παρακάτω άξονες: ■ Πλήρης τροφοδοσία των ποντοπόρων πλοίων και πλοίων κρουαζιέρας με τρό ­ φιμα και υλικά. ■ Συνεργασία με Έλληνες παραγωγούς για την αντιπροσώπευση και τη διάθεση Ελληνικών Ποιοτικών Προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού. ■ Συνεργασία με ξένους οίκους τροφίμων για την αντιπροσώπευση και διανομή των προϊόντων τους στην Ελληνική αγορά τροφίμων. Σε αυτό το πλαίσιο, ομάδα της Medhealth αναμένεται να επισκεφθεί τον Οκτώβριο τη Διεθνή Έκθεση Τροφίμων και Ποτών ANUGA, στην Κολωνία της Γερμανίας, και θα έχει συναντήσεις με ξένους παραγω ­ γούς, προμηθευτές και πελάτες, με σκοπό τη συνεργασία τους με την εταιρεία. Επί ­ σης, πριν από την επίσκεψη στην έκθεση, οι άνθρωποι της MedHealth δηλώνουν έτοι ­ μοι να συζητήσουν όλες τις δυνατότητες μιας πιθανής συνεργασίας με Έλληνες παραγωγούς και δημιουργούς οι οποίοι ενδιαφέρονται να προβάλλουντα προϊόντα και δημιουργήματά τους, αλλά δεν θα μπο ­ ρέσουν να είναι στην ΑΝΠΟΑ. Η ΜΕΤΟΧΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Η MedHealth Food Exports IKE συστάθηκε στις 16 Μάί'ου και έχει για έδρα της τον Άλιμο. Εταίροι είναι οι: ■ Άγγελος Κρητικός (13,34%) ■ Νεκτάριος Κρητικός (13,33%) ■ Δημήτριος Κρητικός (13,33%) ■ KMS Group of Services (10%) και ■ Kasiopi Enterprises Company limited με έδρα την Κύπρο (50%) Διαχειριστές έχουν οριστεί ο Γεώργιος Δά ­ δάς, υψηλόβαθμο στέλεχος του Tsakos Group, και ο Μανώλης Καφούρος. ®

17 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Οι επιφυλακτικοί πλούσιοι Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Σελ.: 28-29 Ημερομηνία έκδοσης: 01-09-2019 Επιφάνεια: 1099.31 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΠΛΟΥΤΟΣ The Economist Οι επιφυλακτικοί πλούσιοι Μια περιήγηση στον μυστικοπαθή κόσμο των μεγαλοεπιχειρηματιώντης Γερμανίας Κ άθε φορά που οι Αμερικανοί υπερ- πλούσιοι βλέπουν να τους κατα ­ γράφουν πιο χαμηλά απ' όσο δι ­ καιούνται στους δημοσιευόμενους κα ­ ταλόγους των πλουσίων, γίνονται έξαλ ­ λοι. Αντίθετα, οι Γερμανοί κάνουν φασα ­ ρία όταν η δική τους κατάταξη φαίνεται ύποπτα υψηλή - το εξηγεί ο Heinz Duerr, ο οποίος, όταν ένα οικονομικό περιοδι ­ κό τον κατέταξε προ ετών στους δισεκα- τομμυριούχους, πήρε τον συντάκτη του άρθρου στο τηλέφωνο να διαμαρτυρη- θεί. Η συντακτική ομάδα είχε διπλομε- τρήσει την ιδιοκτησία της Homag (κατα- σκευάστριας μηχανών επεξεργασίας ξύ ­ λου), που είχε αγοράσει η οικογενειακή εταιρεία Duerr, η οποία δραστηριοποι ­ είται στον κλάδο των εργαλειομηχανών. Σε Αμερική και Ιταλία, οι πλουτοκράτες έχουν κατορθώσει να φθάσουν στην κο ­ ρυφή της πολιτικής εξουσίας, ενώ στην Ασία οι υπερπλούσιοι προβάλλουν τα πλούτη τους με κάθε ευκαιρία. Όμως οι Γερμανοί μεγαλοεπιχειρηματίες προτι ­ μούν να αποφεύγουν τα φώτα της δημο ­ σιότητας. Η Γερμανία δεν έχει έλλειψη υπερπλουσί- ων: καταγράφει τους περισσότερους δι ­ εθνώς, μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Τον πε­ ρασμένο Φεβρουάριο, το Forbes -που παρακολουθεί αυτά τα πράγματα- εί ­ χε μετρήσει 114 Γερμανούς δισεκατομ- μυριούχους (σε δολάρια), δηλαδή υπερ ­ διπλάσιους από τους Βρετανούς (βλέ ­ πε Διάγραμμα). Αυτό σημαίνει έναν δι- σεκατομμυριούχο για κάθε 727.000 Γερ ­ μανούς - όχι και πελώρια διαφορά από το αμερικανικό σκορ του ενός για κάθε 539.000 πληθυσμού (βέβαια, ο συνολι ­ κός αριθμός των Αμερικανών είναι 607). Το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών έχει την εκτίμηση ότι τα συνολι ­ κά στοιχεία ενεργητικούτων 45 πλουσιό ­ τερων Γερμανών είναι περίπου ίσα με το σύνολο της περιουσίας του φτωχότερου 50% της χώρας. Το γεγονός ότι αυτά τα νούμερα προξε ­ νούν συχνά έκπληξη είναι μια άλλη πτυ ­ χή του φαινομένου που περιγράφει ο Η. Duerr. Οι Γερμανοί μεγαλοεπιχειρηματί- ες πάντοτε είχαν διαφυλάξει την ιδιωτι- κότητά τους με μεγαλύτερο ζήλο απ'ό,τι αλλού. Σχεδόν όλοι γνωρίζουν το πρό ­ σωπο του Jeff Bezos, του αφεντικού της Amazon. Οι περισσότεροι Γάλλοι γνω ­ ρίζουν πώς είναι ο Bernard Arnault, του κλάδου των ειδών πολυτελείας, που είναι και ο πλουσιότερος άνθρωπος στην Γαλ ­ λία. Όμως ούτε στη γερμανική ούτε στην αγγλόφωνη Wikipedia θα βρει κανείς φωτογραφία του Dieter Schwartz, του ανθρώπου που έχει τον έλεγχο των αλυ ­ σίδων λιανικής Lidl και Kaufland. Και κα ­ λή σας τύχη, αν αναζητήσετε φωτογρα ­ φία των Albrecht, της οικογένειας που ελέγχει την εκπτωτική αλυσίδα Aldi· ή των Reimann, οικογένειας υπερπλου- σίων που έχει συμμετοχές στην Krispy Kreme, στην Panera Bread και σειρά άλ ­ λων καταναλωτικών προϊόντων. «Δεν θέλουμε να μας παρατηρεί ο κό ­ σμος», λέει η Nicola Leibinger-Kammuel- ler, επικεφαλής της κατασκευαστικής ερ- γαλειομηχανώνΤαιιτιρί, την οποία ο πα­ τέρας της, Berthold Leibinger, είχε αγο ­ ράσει από τον άκληρο ιδρυτή της επι ­ χείρησης Christian Trumpf. Πιστή Λου- θηριανή, η κυρία Leibinger-Kammueller, ο πατέρας της και τα δυο της αδέλφια έχουν καταρτίσει έναν οικογενειακό κώ ­ δικα συμπεριφοράς που υπογράφουν τα μέλη της οικογένειας όταν γίνονται 16 ετών. Καλύπτει τη διαδοχή στην επι­ χείρηση, την πώληση μετοχών της εται ­ ρείας, αλλά δίνει και οδηγίες για την θρη ­ σκευτική ανεκτικότητα, την κοσμιότητα και τον σεβασμό προς τους άλλους. Το ένα τρίτο των γερμανικών επιχειρη ­ ματικών οικογενειών έχουν αντίστοι ­ χους κανόνες, σύμφωνα με τη Σχολή Μά ­ νατζμεντ Otto Beisheim και τη συμβου ­ λευτική PWC.To εσωτερικό καταστατικό των Reimann καθιερώνει την εμπιστευτι ­ κότητα, λέγεται δε ότι υποχρεώνει τα μέ ­ λη της οικογένειας να υπογράφουν στα 18 τους δέσμευση να μην πλησιάζουν τις καθημερινές λειτουργίες της επιχείρη ­ σης, να αποφεύγουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και τη φωτογράφιση σε δημόσιους χώρους ή τις συνεντεύξεις. Πολλοί είναι οι παράγοντες που εξηγούν αυτή τη ροπή προς την ανωνυμία. Ένας απ'αυτούς είναι η φύση των δραστηριο ­ τήτων των Γερμανών μεγαλοεπιχειρημα ­ τιών. Στις ΗΠΑ οι περισσότερες μεγάλες περιουσίες έχουν σχηματισθεί στον χρη ­ ματοπιστωτικό τομέα ή στην τεχνολο ­ γία. Οι περισσότεροι πλούσιοι Γερμανοί οφείλουν την επιτυχία τους σε πιο προ ­ σγειωμένες δραστηριότητες, όπου η επι­ τυχία δεν προκύπτει από εντυπωσιακές εξελίξεις που φιλοξενούνται στα πρωτο ­ σέλιδα, αλλά σε ταπεινότερες καθημερι ­ νές βελτιώσεις στο λιανεμπόριο, τη μετα ­ ποίηση, τις κατασκευές. Οι δέκα πλουσι ­ ότερες οικογένειες της Γερμανίας παρά ­ γουν αυτοκίνητα (BMW και Volkswagen), φρένα (Knorr-Bremse) και ανταλλακτικά (Schaeffler), ή πάλι διαχειρίζονται σου ­ περμάρκετ (οι Schwartz και Albrecht). 588 28 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ► 9-2019

18 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Οι επιφυλακτικοί πλούσιοι Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Σελ.: 28-29 Ημερομηνία έκδοσης: 01-09-2019 Προσεκτικοί πλούσιοι Αριθμός δισεκατομμυριούχων, ανά οικονομία Φεβρουάριος 2019 0 100 200 300 4CO 500 600 ΗΠΑ Κίνα Γερμανία Ινδία Ρωσία ΧονγκΚονγκ Βραζιλία Βρετανία Καναδάς Γαλλία 0.5 4.3 0.7 12.6 1.5 0.1 3.6 1.2 0.8 1.6 Γερμανία, πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι Φεβρουάριος 2019 Όνομα Πλούτος Βιομηχανία σε δια. δολ. Beate Heister & Karl Albrecht Jr Σούπερ μάρκετ Dieter Schwarz Σούπερ μάρκετ Susanne Klatten Αυτοκίνητα Stefan Quandt Αυτοκίνητα The© Albrecht Jr* Σούπερ μάρκετ Heinz Hermann Thiele* Ανταλλακπκάαυτοκινήτων Hasso Plattner* Λογισμικό Dietmar Hopp* Λογισμικό Georg Schaeffler Ανταλλακτικά μηχανών Klaus-Michael Kuhne Μεΐαφορέζ Πηγή: Forbes, IMF (*) Συμπεριλαμβάνεται οικογένεια η Όμως υπάρχει και ένα θέμα κουλτούρας. Ο Dirk Rossman, ιδρυτής της ομώνυμης αλυσίδας φαρμακείων, λέει ότι οι Γερμα ­ νοί δεν θέλουν να ρισκάρουν έναν ενδε ­ χόμενο εξευτελισμό - ιδίως με δεδομέ ­ νη μια τάση των συμπατριωτών τους για Sozialneid (δηλαδή τη ζήλεια προς τους πιο εύπορους), αλλά και μετά την τραγι ­ κή ιστορία της απαγωγής και δολοφονί ­ ας του 11χρονου Jacob von Metzler, γιου τραπεζικής δυναστείας. Όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, πολ ­ λοί Γερμανοί δημοσιογράφοι είναι αρι ­ στερών αποκλίσεων και δείχνουν μιαν εχθ ρότητα προς τους πλουτοκράτες. Τον Μάρτιο, το περιοδικό Stem είχε ως πρώ ­ το θέμα ένα άρθρο για τους «ξεδιάντρο ­ πα πλουσίους», με ανάλυση που έλεγε ότι το 5% των πλουσιότερων Γερμανών προ ­ σπαθεί να προστατευθεί από σχεδιαζό ­ μενα αναδιανεμητικά μέτρα οικονομικής πολιτικής με λόμπινγκ κατά των φόρων και μετην καταφυγή σε offshore.Tov Μά ­ ιο, η εβδομαδιαία DieZeit είχε σειρά άρ ­ θρων για τις «ευθύνες των πλουσίων», ξι ­ φουλκώντας υπέρ ενός φόρου μεγάλων περιουσιών αλλά και αυξημένου φόρου κληρονομιάς. «Στη Γερμανία, ο πλού ­ τος δεν κερδίζει το επιχείρημα», εξηγεί ο Tobias Prestel, που οργανώνει διαλέξεις για τη διαχείριση των περιουσιών των υπερπλουσίων. Αλλά και οι στροφές της ιστορίας αποτε ­ λούν έναν πρόσθετο λόγο για τη διακρι ­ τική παρουσία των πλουσίων. Οι περισ ­ σότεροι Γερμανοί δισεκατομμυριούχοι δεν είναι αυτοδημιούργητοι, αλλά κλη ­ ρονόμοι βιομηχανικών δυναστειών. Οι πρόγονοί τους μπορεί να μην ήταν και τόσο διακριτικοί, όμως οι συμπεριφορές τους άλλαξαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πό ­ λεμο καθώς αρκετοί τους είχαν ακμάσει τα χρόνια του Τρίτου Ράιχ. Πριν από μερικά χρόνια οι Reimann, των οποίων η περιουσία ξεκινά από μια χημι ­ κή βιομηχανίαπου ιδρύθηκετο 1823 από τον Johann Adam Benckiser, ζήτησαν από τον ιστορικό Paul Erker (του Πανεπι ­ στημίου του Μονάχου) να αναδιφήσει τη δράση της οικογένειας υπό το ναζιστικό καθεστώς. Η έρευνα του Ρ. Erker αποκά ­ λυψε ότι ο πατριάρχης της οικογένειας και ο γιος του ήταν φανατικοί υποστηρικτές του Χίτλερ. Επέτρεπαν βίαιες συμπεριφο ­ ρές έναντι του προσωπικού των επιχειρή- σεών τους, αλλά και του σπιτικού τους. Όμως και ο Werner Ba hlsen, νυν επικεφα ­ λής της μπισκοτοβιομηχανίας Bahlsen, θα επιστρατεύσει γνωστό ιστορικό προ- κειμένου να εξετάσει το ναζιστικό παρελ ­ θόν της οικογένειας, και τούτο με αφορ ­ μή την γκάφα της 26χρονης κόρης του Verena, που, όταν ρωτήθηκε για την εκ ­ μετάλλευση απάτην Bahlsen ανθρώπων σε αναγκαστική εργασία, είχε πει ότι τους μεταχειρίζονταν καλά. (Η V. Bahlsen εν συνεχεία ζήτησε συγγνώμη για την «απε ­ ρίσκεπτη» απάντησή της.) Οι Ouandt (BMW), οι Krupp (χάλυβας), οι Porsche και άλλοι χρειάστηκε να αντι ­ μετωπίσουν αντίστοιχα επιβαρυμένο παρελθόν. Το 2000, 4.760 γερμανικές εταιρείες -συμπεριλαμβανομένης της Siemens, της Daimler, της Volkswagen και της Deutsche Bank- σχημάτισαν μα ­ ζί με το γερμανικό Δημόσιο ένα ίδρυ ­ μα που συγκέντρωσε 5 δισ. ευρώ υπέρ όσων έχουν επιβιώσει από τις αγριότητες του ναζιστικού καθεστώτος και την υπο ­ χρεωτική εργασία. Οι Reimann είχαντότε συνεισφέρει 5 εκατομμύρια, όταν όμως ήρθαν στην επιφάνεια τα ευρήματα του Ρ. Erker κατέβαλαν άλλα 10 εκατ. σε φι ­ λανθρωπικό σκοπό (δεν ανέφεραν ποιον ακριβώς). Παρόμοιου είδους σκοτεινό παρελθόν και η τάση προς κρυψίνοια εξηγούν εν μέρειτο γιατί οι Γερμανοί δεν συμπαθούν τους πλουσίους. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Allensbach, οι κυριότερες ιδιότητες που αποδίδονται στους πλου ­ σίους είναι ο εγωισμός (52%), ο ματερι ­ αλισμός (56%), η ροπή προς τον κίνδυ ­ νο (50%), η πλεονεξία (49%) και η υπερ ­ φίαλη στάση ζωής (41%). Μόνο το 2% δέχθηκαν ότι είναι «πολύ σημαντικό» και το 20% ότι είναι «σημαντικό» να γίνουν πλούσιοι οι ίδιοι. Όταν η Ipsos έκανε αντί ­ στοιχη έρευνα στους Αμερικανούς, βρή ­ κε ότι το 3 9% των νέων, που έχουντην πε ­ ρισσότερο κριτική στάση απέναντι στον πλούτο απ' ό,τι οι μεγαλύτεροι τους, θε ­ ωρούν ότι είναι σημαντικό ή πολύ σημα ­ ντικό να γίνουν οι ίδιοι πλούσιοι. [...] Όσο οι Γερμανοί πλουτοκράτες συνα ­ ντιούνται με τους ομοίους τους αλλού στον κόσμο και όσο οι εταιρείες τους πα- γκοσμιοποιούνται, αρχίζουν να γίνονται λιγότερο συγκροτημένοι. Αυτό δεν τους κάνει πάντα καλό. Προτού η V. Bahlsen κάνει το άτυχο σχόλιό της για την ανα ­ γκαστική εργασία, είχε αντιδράσει δη ­ μόσια σε αναφορά νεολαίουτων Σοσιαλ ­ δημοκρατών που μιλούσε για συλλογική διαχείριση των μεγάλων επιχειρήσεων λέγοντας: «Είμαι καπιταλίστρια. Έχω το 25% της Bahlsen, κι αυτό είναι καλό. Θέ ­ λω να αγοράσω ιστιοφόρο, τέτοια πράγ ­ ματα». Ο δε D. Rossman, που δεν απο ­ φεύγει την έκθεση στονΤύπο, υποστηρί ­ ζει ότι οι πλούσιοι Γερμανοί θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν περισσότερο στην πολιτική, απ' όπου λείπει πνεύμα επιχει ­ ρηματικότητας. Μέχρι σήμερα, λίγοι το τόλμησαν και κα ­ νείς δεν το πέτυχε. Ε3 © The Economist. Μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε από τις ­ Εκ δόσειςΚέρκυρα Α.Ε, έτειτα από ειδική άδεια. Το πρωτότυπο αγ ­ γλικό κείμενοβρίσκεται στο www. economist, com 9-2019 4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ 29 589

19 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Ανεκμετάλλευτος θησαυρός η αγορά της Ινδίας Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Σελ.: 34-37 Ημερομηνία έκδοσης: 01-09-2019 Επιφάνεια: 2182.89 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0 Θέματα: ΜΑΡΚΕΤ ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΙΝΔΙΑ του Γιώργου Μανέττα - [email protected] Ανεκμετάλλευτος θησαυρός η αγορά της Ινδίας Χαμηλές, αλλά με τεράστιες προοπτικές είναι οι εμπορικές σχέσεις της Ελλάδας με την Ινδία. Ευκαιρίες για τις ελληνικές εξαγωγές, αλλά και τον τουρισμό Εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας-Ινδίας Ποσά σε εκατ. ευρώ 2013 2014 2015 2016 2017 Εξαγωγές αγαθών (αξία) 46 54,9 60,7 62,4 97,4 Εισαγωγές αγαθών (αξία) 322 322,4 285,2 297,6 361,27 Εμπορικό ισοζύγιο (αξία) -275,4 -267,4 -224,5 -235,2 -263,8 Πηγή: Ινδικό Υπουργείο Εμπορίου & Βιομηχανίας Η φετινή ΔΕΘ, όπου τιμώμενη χώρα θα είναι η Ινδία, εκτιμάται πως θα ανοίξει νέους δρόμους στη συ ­ νεργασία των δυο χωρών. Καθηλωμένες σε επίπεδα κατώτερα των πραγματικών δυνατοτήτων και προο ­ πτικών που υπάρχουν παραμένουν εδώ και πολλά χρόνια οι εμπορικές σχέσεις της Ελλάδας με την Ινδία. Παρά τις προ ­ σπάθειες που έγιναν στο πρόσφατο πα­ ρελθόν από τις ελληνικές κυβερνήσεις, οι οικονομικές συναλλαγές με τη δεύτε ­ ρη πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου (1,3 δισ. κατοίκους) και μία από τις ταχύ ­ τερα αναπτυσσόμενες οικονομίες του πλανήτη δεν κατέστη δυνατό να ενισχυ- θούν και να αναπτυχθούν επ' αμοιβαίο όφελος. Μάλιστα, το ισοζύγιο των εμπο ­ ρικών συναλλαγών είναι αρνητικό για τη χώρα μας, η οποία εξακολουθεί να δίνει μάχη για να καλύψει το χαμένο έδαφος και να βελτιώσει τους χρηματοοικονο ­ μικούς της δείκτες. Ειδικότερα, σύμφω ­ να με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της Eurostat, η αξία του όγκου του διμερούς μας εμπορίου κατά το έτος 2017 διαμορ ­ φώθηκε σε 458 εκατ. ευρώ και το εμπορι ­ κό έλλειμμα σε 361 εκατ.ευρώ. Περιορισμένες, όπως είναι αναμενόμε ­ νο, εμφανίζονται και οι ελληνικές επεν ­ δύσεις στην Ινδία. Σύμφωνα μετοΤμήμα Πολιτικής και Προώθησης Βιομηχανίας του ινδικού Υπουργείου Εμπορίου, από το 2000 έως το 2017 οι ελληνικές επεν ­ δύσεις στην Ινδία ανήλθαν σε 8,87 εκατ. δολ. ΗΠΑ. Μια επίδοση που κατατάσσει την Ελλάδα στην 85η θέση ως επενδύ- τρια χώρα. Κατά το ίδιο διάστημα, πραγ ­ ματοποιήθηκαν συνολικά άμεσες ξένες Η Ινδία έχει έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους στον κόσμο τομείς υπηρεσιών. 0 ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσής του υπερβαίνει το 9% από το 2001 μέχρι σήμερα και συνέβαλε στο 46,6% του ΑΕΠ κατά το οικονομικό έτος 2017-18. Η χώρα έχει καταστεί σημαντικός εξαγωγέας υπηρεσιών πληροφορικής, εξωτερικής ανάθεσης (outsourcing) και λογισμικού επενδύσεις (ΑΞΕ) ύψους 367,9 δισ. δολ. στην Ινδία. Σήμερα, με βάση τα τελευ ­ ταία επίσημα στοιχεία, 17 ελληνικές επι ­ χειρήσεις δραστηριοποιούνται στην ιν ­ δική αγορά, μεταξύ των οποίων Chipita η του γνωστού επιχειρηματία Σπύρου Θε- οδωρόπουλου, η Pharmathen, η Alumil, ηΕυΓοοθΠ, η Maillis κ.ά. Πρόκληση και ευκαιρία Το χαμηλό σημείο εκκίνησης πάντως είναι και η μεγάλη ευκαιρία για τις δύο χώρες. Όπως αναφέρουν έμπειροι άν ­ θρωποι της αγοράς και γνώστες των ιδι ­ αιτεροτήτων που παρουσιάζει η ινδι ­ κή αγορά, «η Ινδία αποτελεί μια μεγά ­ λη πρόκληση, αλλά και μια μοναδική ευ ­ καιρία για τις ελληνικές επιχειρήσεις, που στη συντριπτική πλειονότητά τους δεν έχουν ανακαλύψει την αχανή αυτή χώ ­ ρα». Υπογραμμίζουν μάλιστα πως η ινδι ­ κή οικονομία είναι η ταχύτερα αναπτυσ ­ σόμενη στον κόσμο τα τελευταία 20 χρό ­ νια, ενώ έμεινε αλώβητη από την παγκό ­ σμια οικονομική κρίση του 2008. Μάλι ­ στα, ο Ινδός πρόεδρος Ραμ Ναθ Κοβίντ, μιλώντας στο Επιχειρηματικό Φόρουμ που διοργάνωσε στο ξενοδοχείο Μεγά ­ λη Βρετανία η πρεσβεία της Ινδίας στην Αθήνα σε συνεργασία με το Enterprise Greece κατά την επίσκεψή του στην χώ ­ ρα μας πέρυσι, εκτίμησε ότι οι εμπορικές συναλλαγές Ελλάδας-Ινδίας μπορούν να ξεπεράσουντο 1 δια δολ. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως ινδικά κεφάλαια αρχίζουν και ενδι- αφέρονται για τοποθετήσεις στην ελλη- 594 34 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ► 9-2019

20 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Ανεκμετάλλευτος θησαυρός η αγορά της Ινδίας Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Σελ.: 34-37 Ημερομηνία έκδοσης: 01-09-2019 Μια αναδυόμενη υπερδύναμη Η Ινδία συγκαταλέγεται μεταξύ των ταχύτερα αναπτυσσόμενων οικονομιών στον κόσμο, με ρυθμούςοικονομικής μεγέθυνσης άνω του 7%. Είναι η 7η μεγαλύτερηοικονομία στον κόσμο σε απόλυτα νού ­ μερα και η 3η μεγαλύτερη σύμφωνα με τον δείκτη Ισο ­ τιμίας Αγοραστικής Δύναμης (PPP-Purchasing Power Parity). Γνωρίζει αδιάλειπτη ανάπτυξη την τελευταία εικοσαετία, με ετήσιους ρυθμούς που κυμαίνονται με ­ ταξύ του 7% και 8%, και κατέχει μία θέση οτην ομάδα των 20 ισχυρότερων οικονομιώντου πλανήτη (G-20). Από το 1991 έχει προβεί σε σημαντικέςδιαρθρωτικές με ­ ταρρυθμίσεις για να καλύψει τη διαφορά της από τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες. Οι κυριότερες μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν τον έλεγχο του πληθωρισμού μέσω της νομισματικής πολιτι ­ κής, την αναδιάρθρωση του πτωχευτικού κώδικα, την επιβολή του φόρου αγαθών και υπηρεσιών (GST), τη φιλελευθεροποίηση των ροών των άμεσων ξένων επενδύσεων, τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος. Στον χρηματοπιστωτικό τομέα έχουν αναληφθεί μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ισολογισμού των τραπεζών, καθώς και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του συστήματος πιστώσεων. Να σημειωθεί ότι επί δεκαετίες η Ινδία ήταν μια φτωχή, υπό ανάπτυξη χώρα και ο πληθυσμός της ζούσε σε βαθιά ανέχεια. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως το έτος 1991 βρέθηκε αρκετές φορές στα πρόθυρα της κατάρρευσης και η τότε «κλειστή», γραφειοκρατικού τύπου ή «σοβιετικής επιρροής» ινδική οικονομία παρουσίαζε ετησίως πενιχρή οικονομική ανάπτυξη, που κυμαινόταν μεταξύ 2% έως 3,2%. Το 1991 αποφασί- στηκε το άνοιγμα της ινδικής οικονομίας και - έκτοτε, μέσω συνεχών μεταρρυθμίσεων ο μέσος όροςτου δια ­ χρονικού της ΑΕΠ ανήλθε σε 6,5% (την τελευταία δεκαετία υπερβαίνει το 7%). Σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Νέο Δελχί, η ανάπτυξη αυτή ήταν ανομοιογενής και ωφέλησε κυρίως τη μέση και ανώτερη-μέση τάξη. Αντί ­ θετα, το ετήσιο περιορισμένο εισόδημα των μικροκαλλιεργητών, που αποτελούν το 90% των αγροτών, μειώ ­ θηκε στο 2% (2017) από 3,2% το έτος 1991. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της ινδικής οικονομίας είναι θε ­ τικές χάρη στο μεγάλο ποσοστό νέων του πληθυσμού της, στις ικανοποιητικές ιδιωτικές τραπεζικές καταθέ ­ σεις, στον υψηλό ρυθμό επενδύσεων και οτην αυξανόμενη ενσωμάτωση στην παγκόσμια οικονομία. Εφόσον συνεχισθούν οι σημερινοί ρυθμοί, η Ινδία έχει τη δυνατότητα γίνει να η 3η μεγαλύτερη οικονομία στον κό ­ σμο σε απόλυτους αριθμούς μέσα στην επόμενη δεκαετία. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι από το 2018 Ινδία η αναπτύσ­ σεταιταχύτερα της Κίνας. Σ τα μελανά σημεία του οικονομικού θαύμα ­ τος της Ινδίας συγκαταλέγεται το γεγονός πως μόνο το 1/13 των κατοίκων έχει πρόσβα ­ ση οτο διαδίκτυο, το 1/3 βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ οι οικονομικές συναλλα­ γές στηρίζονται στο ρευστό χρήμα με τις ανάλο­ γες επιπτώσεις (παραοικονομίας, φοροδιαφυ ­ γής). 0 προϋπολογισμός που ανακοινώθηκε με ­ τά τις εκλογές του Μαΐου (δηλ. στις5.7.2019) πε ­ ριλαμβάνει: • ενίσχυση υποδομών, κατοικίας, μεταρρυθ ­ μίσεων στην απασχόληση, ανακεφαλαιοποίη- ση δημόσιων τραπεζών και χρηματοδοτικού-μη τραπεζικού τομέα. • επενδυτικά κίνητρα για ξένα κεφάλαια, αλ ­ λά εισαγωγή νέου φόρου για πολύ μεγάλα ει ­ σοδήματα. • αύξηση εισαγωγικών δασμών για προστασία εθνικής. νική αγορά, με πιο πρόσφατη την επέν ­ δυση της SwitzGroup, που ελέγχεται από την οικογένεια Χορακιγουάλα, ινδικής καταγωγής, στην «Κρητών Άρτος». Το επενδυτικό ενδιαφέρον των Ινδών επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στον αγροτικό τομέα (μεταποίηση, καλλιέρ ­ γειες, οινοποιία, προϊόντα καφέ κ.ά.), στον τεχνολογικό και βιομηχανικό (χη­ μικά/πετροχημικά προϊόντα, υαλοκα ­ τασκευές, ηλεκτρονικά, φαρμακευτικά κ.λπ.), στις κατασκευές, στις υποδομές, στο σιδηροδρομικό υλικό, την αεροδι ­ αστημική και τον αμυντικό τομέα, στον τουρισμό και τη ναυτιλία, όπως και στα ενεργειακά, στις τηλεπικοινωνίες, στην ένδυση/υπόδηση, στην κατασκευή και πώληση τροφίμων/ποτών, στον κινημα ­ τογράφο, αλλά και στην παροχή νομι ­ κών, λογιστικών και φορολογικών υπη ­ ρεσιών. Οι προοπτικές των εξαγωγών Εξαιρετικά εύφορο είναι το έδαφος για τις ελληνικές εξαγωγές, οι οποίες αρχί ­ ζουν και ανακάμπτουν ύστερα από ένα μεγάλο διάστημα ανεξήγητης -για πολ- Είναι το 4ο μεγαλύτερο κέντρο εταιρειών start-up στον κόσμο. Δυναμικός είναι και ο κλάδος του λιανεμπορίου, ο οποίος ανέρχεται σε 600 δισ. δολ., ενώ και τομέας ο ηλεκτρονικού εμπορίου είναι από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους στον κόσμο λούς- στασιμότητας. Το 2017 σημείω ­ σαν εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 35,9% και ανήλθαν σε 97 εκατ. ευρώ, με τα πλοία, το βαμβάκι, το αλουμίνιο και προφίλ αλουμινίου, τα ορυκτά καύσιμα, τον χυτοσίδηρο, τον σίδηρο και τον χά ­ λυβα αλλά και το αργίλιο και τεχνουργή ­ ματα, το αλάτι και το θείο να ξεχωρίζουν διαχρονικά. Στον αντίποδα, τα κυριότε- ρα εισαγόμενα προϊόντα είναι τα οργα ­ νικά χημικά προϊόντα, οι μηχανές και συ ­ σκευές, τα ψάρια και τα μαλακόστρακα, οι σπόροι και οι καρποί και τα οχήματα. Τεράστιες δυνατότητες, σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Νέο Δελχί, έχει και ο κλά ­ δος των τροφίμων. Από τα τρόφιμα που μπορούν να κάνουν τη διαφορά θεωρεί ­ ται το ελαιόλαδο. Παρότι στη συγκεκρι ­ μένη κατηγορία κυριαρχούν οι ιταλικές και ισπανικές εταιρείες, εντούτοις εκτιμά- ται ότι οι Έλληνες παραγωγοί μπορούν με την ποιοτική και γευστική ανωτερότη ­ τα των προϊόντων τους να διεκδικήσουν 9-2019 < ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ 35 595

21 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Ανεκμετάλλευτος θησαυρός η αγορά της Ινδίας Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Σελ.: 34-37 Ημερομηνία έκδοσης: 01-09-2019 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΙΝΔΙΑ μια αξιόλογη θέση στα ράφια των σού ­ περ μάρκετ, και στη συνέχεια στο τραπέ ­ ζι των Ινδών. Το κρασί είναι το άλλο ελλη ­ νικό προϊόν για το οποίο υπάρχει εύφο ­ ρο έδαφος. Έχοντας πετύχει τη διεθνή αναγνώριση σε ιδιαίτερα απαιτητικές αγορές όπως αυτή των Η ΠΑ, οι ελληνι ­ κές ετικέτες μπορούν να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροιςτις αμερικανικές, γαλλικές, αυστραλιανές, ιταλικές, χιλιανές και νοτι- οαφρικανικές επωνυμίες, που έχουν τα σκήπτρα. Η χάραξη ειδικής στρατηγικής με μακρο ­ χρόνιο ορίζοντα, η οποία θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις εξελισσόμενες τά ­ σεις του λιανικού εμπορίου τροφίμων, θεωρείται καταλυτικής σημασίας. Ο συ ­ γκεκριμένος τομέας βρίσκεται σε μετα ­ βατικό στάδιο, καθώς οι υπεραγορές δυ ­ τικού τύπου εξαπλώνονται, σε αντίθεση με τα μικρομάγαζα της γειτονιάς, η ηγε ­ μονική παρουσία των οποίων περιορί ­ ζεται. Επιβεβλημένη κρίνεται και η αξι ­ οποίηση των διαδικτυακών μορφών προβολής, αφού η ύπαρξη κατατοπιστι ­ κής ιστοσελίδας για την εταιρεία και τα προϊόντα της επιβάλλεται για να θεω ­ ρηθεί αυτή άξια προσοχής, ενώ κομβι- κής σημασίας θεωρούνται η συμμετοχή σε κλαδικές διεθνείς εκθέσεις στην Ινδία, υπό τη σκέπη του Enterprise Greece και άλλων φορέων, αλλά και σε ομαδικές εκ ­ δηλώσεις προβολής ελληνικής γαστρο ­ νομίας σε μεγάλα εστιατόρια, ξενοδο- Σταθερή είναι η συμβολή της ινδικής βιομηχανίας στο ΑΕΠ (28,9%). Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, με ετήσια παραγωγή μεγαλύτερη των 2Ί εκατομμυρίων οχημάτων (στην πλειοψηφία τους δίκυκλα καιτρίκυκλα) χεία και συνεδριακά κέντρα, καθώς και η αναζήτηση Ινδών «Wine Ambassadors» για τα ελληνικά κρασιά. Μέσω τέτοιων εκδηλώσεων και πρωτο ­ βουλιών θα προβληθούν συστηματικά το εξαίρετο ελληνικόαγνό παρθένο ελαι ­ όλαδο, οι επιτραπέζιες ελιές, η φέτα, το κεφαλοτύρι, οι εκλεκτές ποικιλίες των ελ ­ ληνικών κρασιών (ξινόμαυρο, ασσύρτι- κο, μοσχοφίλερο, Νεμέας κ.ά.). Σύμφωνα με την ελληνική πρεσβεία στο Νέο Δελχί, οι ελληνικές εξαγωγές μέσα από συντονισμένες ενέργειες μπορούν να εκτοξευθούν μέσα στην επόμενη πε­ νταετία και να πιάσουν τα νούμερα πα­ ρόμοιων πληθυσμιακά χωρών με την Ελλάδα που ανήκουν στην ΕΕ. Μάλιστα, θεωρεί εφικτό τον στόχο της εξαγωγής αγαθών και υπηρεσιών ύψους 1 δισ. ευ ­ ρώ στην ινδική αγορά.Το ποσό αυτό, επι­ σημαίνει σε ενημερωτικό σημείωμά της, κατορθώνουν και το προσεγγίζουν ή το υπερβαίνουν άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, ενίοτε μικρότερα της χώρας μας, όπως π.χ. το Βέλγιο (7,9 δια ευρώ), ή μεγαλύτε ­ ρα, όπως οι Κάτω Χώρες (2,2 δια ευρώ), η Ισπανία (1,2 δια ευρώ) και η Σουηδία (1,1 δια ευρώ)· να σημειωθεί ότι μικρότερες ή με ανάλογες δυνατότητες με την Ελλά ­ δα χώρες σημειώνουν αξιόλογες εξαγω- γικές επιδόσεις στην ινδική αγορά. Ενδει­ κτικά, η πρεσβεία αναφέρει τις Αυστρία (781 εκατ. ευρώ), Πολωνία (656 εκατ. ευ ­ ρώ), Τσεχία (592 εκατ. ευρώ), Φινλανδία (563 εκατ. ευρώ), Δανία (420 εκατ. ευρώ), Ιρλανδία (353 εκατ. ευρώ). Οι χώρες αυ ­ τές, επισημαίνει, φρόντισαν να διεισδύ- σουν και να εγκατασταθούν «μόνιμα» στην ινδική αγορά προ 15-20 ετών τόσο μέσω των επενδύσεών τους και των συ ­ νεχών προωθητικών τους δράσεων όσο και μέσω των υποστηρικτικών υποδο ­ μών εξωστρέφειάς τους. Ελληνικές επενδύσεις στην Ινδία Ινδική Επωνυμία Τομέας-'Εδρα Ελληνική Επωνυμία Adventus Laboratories (India) Φαρμακευτικά-Γκουτζαράτ Pharmathen SA Alumil India Προϊόντα αλουμινίου-Μουμπάι Alumil AMD Telecom Τηλεπικοινωνίες-Γκουργκάον AMD Telecom SA Arkay Glencork Προϊόντα γρανίτη-Μαντουράι TNThe Pisani Chipita India Τρόφιμα-Μουμπάι Chipita SA Danaos Software Services Πληροφορική-Μουμττάι Danaos SA ASIT Τουρισμός-Γκουργκάον ASIT Frigoglass India Επαγγελματικά ψυγεία-Γκουργκάον Frigoglass SA Intracom Sitronics Τηλεπικοινωνίες-Γκουργκάον Intrakom SA Kooud Software Πληροφορική-Μπανγκαλόρ European Dynamics Ltd Topos Trading Τρόφιμα-Τσενάι Topos Trading ML Group of Companies Καπνά-Αντρα Πραντές Leaf Tobacco-A Mchailides SA Torux Software Πληροφορική-Πούνε Torux Software Theon Sensors S.A. Αμυντικός εξοπλισμός-Νέο Δελχί Theon Sensors S.A Standard Marketing Machinery Bangalore Lappas Ltd MPRIME Advisory Services Νέο Δελχί MPRIME Advisory Services 6 36 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ► 9-2019

22 ; ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1  Ανεκμετάλλευτος θησαυρός η αγορά της Ινδίας Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Σελ.: 34-37 Ημερομηνία έκδοσης: 01-09-2019 Η δυναμική του τουρισμού Πολλά περιθώρια υπάρχουν και στον το ­ μέα του τουρισμού, με τον αριθμό των Ινδών τουριστών να αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια. Ρόλο στην τόνωση του τουριστικού ενδιαφέροντος έχουν παίξει μερικές κινηματογραφικές παρα ­ γωγές του Bollywood που γυρίστηκαν στη Μύκονο και τη Σαντορίνη. Ενδιαφέ ­ ρον παρατηρείται και για άλλα πλέον νη ­ σιά του Ιονίου ή των Κυκλάδων, ειδικά η Ζάκυνθος, η οποία κατατάσσεται πρώ ­ τη στην κατηγορία «αναδυόμενοι προο ­ ρισμοί» σύμφωνα με έρευνα του Travel Biz Monitor· ακολουθούν τα νησιά Φου- ραναφούσι, Μαλδίβες και Μάχε στις Σεϋ ­ χέλλες. Παρότι δεν υπάρχουν σαφή στοι ­ χεία παρά μόνο εκτιμήσεις για τις τουρι ­ στικές ροές, το 2017 εκδόθηκαν από το Προξενικό Τμήμα της Πρεσβείας της Ελ ­ λάδος στο Νέο Δελχί 33.000 αιτήσεις για τουριστικές θεωρήσεις εισόδου στην Ελ ­ λάδα. Κατά το επόμενο έτος υποβλήθη ­ καν 26.000 αιτήσεις από τις αρχές του 2018 μέχρι τις αρχές του θέρους του ίδι ­ ου έτους. Ο αριθμός των Ινδών τουριστών προς χώρες του εξωτερικού αυξάνεται συ- Αγροτική υπερδύναμη Η αγροτική παραγωγή της Ινδίας κατατάσ ­ σεται 2η στον κόσμο. Η γεωργία (μαζί με τη δασοκομία και την αλιεία) αποφέρουν περί ­ που το 16,8% του ΑΕΠ και απασχολούν το 47% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Αν και το ποσοστό της γεωργίας στο ινδικό ΑΕΠ βαίνει συ ­ νεχώς μειούμενο εξαιτίας της ταχείας και πολύ ­ πλευρης οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, δη- μογραφικά ο πρωτογενής κλάδος συνεχίζει να αποτελεί τον ευρύτερο οικονομικό τομέα και να παίζει σημαντικό ρόλο στον συνολικό κοινωνι ­ κοοικονομικό ιστό της Ινδίας. Η Ινδία είναι ο έβδομος μεγαλύτερος εξαγωγέας αγροτικών προϊόντωνστον κόσμο. Τα σημαντικότερα εξ αυ ­ τών, καθώς και η αντίστοιχη διεθνής κατάταξη της χώρας είναι: • Η Ινδία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώ ­ ρα στον κόσμο στο γάλα (146,31 εκατ. τόνοι), στα μάνγκο (15,2 εκατ. τόνοι) και στις μπανάνες (30,2 εκατ. τόνοι). • Διαθέτει τον μεγαλύτερο πληθυσμό βουβα- λιών στον κόσμο (56,7% του παγκόσμιου). • Είναι δεύτερη παγκοσμίως στην παραγωγή φρούτων (89 εκατ. τόνοι) και λαχανικών (162,9 εκατ. τόνοι). • Είναι η μεγαλύτερη παραγωγός ψαριών στον κόσμο (9,6 εκατ. τόνοι). νεχώς τα τελευταία χρόνια και η Ινδία θεωρείται πλέον μία από τις κορυφαίες αγορές εξερχόμενου τουρισμού παγκο- σμίως. Σύμφωνα με έρευνα του Tourism Australia, ο αριθμόςτων Ινδών εξερχόμε- νων τουριστών θα ανέλθει σε 50 εκατομ ­ μύρια το 2020. Ποιο συγκεκριμένα, η Ιν ­ δία αποτελεί τη δεύτερη ταχύτερα ανα ­ πτυσσόμενη αγορά εξερχόμενου τουρι ­ σμού μετά την Κίνα. Από την πλευρά της τουριστικής δαπάνης, οι ΗΠΑ απορρο ­ φούν το 30% του συνόλου της δαπάνης των Ινδών τουριστών. Η εξωστρέφεια των Ινδών τουριστών ενθαρρύνεται από 60 χώρες, οι οποίες έχουν γραφεία προ ­ ώθησης του τουριστικού τους προϊόντος στην Ινδία. GQ Η διαμάχη με την Κίνα και ο «σύγχρονος Δρόμος του Μεταξιού» Ε πιφυλακτική έως αρνητική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η στάση της Ινδίας στην κινεζική πρωτοβου ­ λία BRI (Belt and Road Initiative), η οποία φιλοδοξεί να αναβιώσειτον Δρόμο του Μεταξιού στη σύγχρονη μορφή του. Πρόκειται για μια στάση που πηγάζει από τον ανταγωνισμό όσον αφορά την άσκησηεπιρροήςστην περιοχή. Η Ινδία, όπως επισημαίνει η ελληνική πρεσβεία, ανησυχεί για τη διείσδυση της Κίνας στονγεωπολι ­ τικό χώρο της Νοτιοανατολικής Ασίας, τον οποίο μέχρι σήμερα θεωρούσε ως οικονομική ενδοχώρα. 0 λεγό ­ μενος Κινεζικο-Πακιστανικός Οικονομικός Διάδρομος (China-Pakistan Economic Corridor-CPEC) αφορά ανα­ πτυξιακά προγράμματα ύψους 46 δια. δολ. σε μήκος 3.000 χλμ., διασυνδέοντας το λιμάνι του Γκουαντάρ στο Ν. Πακιστάν μετη Δ. Κίνα. Άλλος ένας λόγος είναι ότι ο CPEC συμπεριλαμβάνει στο επενδυτικό πλαίσιο υλοποίησής του το υπό πακιστα- νική διοίκηση Κασμίρ, περιοχή για την οποία η Ινδία έχει διατυπώσει εδαφικές διεκδικήσεις. Κατά την Ινδία, το σχέδιο αυτό φαίνεται να αποτελεί προσπάθεια διείσδυσης του Πεκίνου στην εν λόγω περιοχή μέσω ανα ­ πτυξιακών πρωτοβουλιών. 0 BRI θεωρείται ανταγωνιστικός των ινδικών σχεδίων «Neighbour First» και «ActEast». Το Νέο Δελχί υποψιά ­ ζεται ότι η κινεζική ηγεσία προωθεί τον σχεδίασμά της αυτό ώστε τελικά να δημιουργήσει συνθήκες ανάσχε ­ σης των σχεδίων της Ινδίας να καταστεί ηγέτιδα θαλάσσια δύναμη στην περιοχή. Βασικά επενδυτικά σχέδια του BRI αφορούν την αναβάθμιση λιμένων στον Κόλπο της Βεγγάλης και στην Αρα­ βική θάλασσα. Η Ινδία θεωρεί ότι η χρηματοδότηση που κατευθύνεται από την Κίνα προς τις χώρες του BRI θα οδηγήσει σε υπερχρέωσή τους και κατά συνέπεια αυτές θα καταστούν πολιτικά ελέγξιμες από την Κίνα, η οποία θα τις εντάξει στη σφαίρα επιρροήςτης. Το πρόβλημα όμως της Ινδίας όσον αφορά την προώθηση των δικών της επενδυτικών προγραμμάτων στην περιοχή είναι η έλλειψη πόρων. Αντίθετα, η Κίνα εμφανίζεται να διαθέτει 3 τρισ δολ. ΗΠΑ για την υλοποίηση των σχετικών της δράσεων. Ινδία και Κίνα έχουν ολοένααναπτυσσόμενες εμπορικές σχέσεις (το διμερές εμπό­ ριο υπερβαίνει τα 71 δισ. δολ.), αλλά η Κίνα υπερκαλύπτει συντριπτικά τις εμπορικές ροές. 9-2019 < ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ 37 597