อริสา แสงทองอร่าม 634102064 หมู่ 2 นวัตกรรม

DQ Digital Intelligence Quotient

จัดทำโดย นำงสำวอรสิ ำ แสงทองอรำ่ ม ภำษำองั กฤษ หม2ู่ รหสั 634102064 นำเสนอ คณุ ครสู ธุ ดิ ำ ปรชี ำนนท์

คำนำ งำนนำเสนอเรอื่ ง Digital Intelligence Quotient (DQ) เป็ นงำนนำเสนอสว่ นหนง่ึ ของวชิ ำ นวตั กรรมและเทคโนโลยสี ำรสนเทศเพอ่ื กำรสอื่ สำร กำรศกึ ษำPC62506 โดยมจดุ ประสงคเ์ พอ่ื ใหผ้ อู ้ ำ่ น ไดม้ คี วำมรคู ้ วำมเขำ้ ใจในเรอ่ื งDQ และสำมำรถนำ ควำมรทู ้ ไี่ ดไ้ ปใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั ดฉิ ันหวังวำ่ ผทู ้ ไ่ี ดอ้ ำ่ นและศกึ ษำงำน นำเสนอของดฉิ ันจะไดค้ วำมรเู ้ ป็ นอยำ่ งมำก หำกมี ขอ้ มลู ผดิ พลำดประกำรใดขออภยั มำ ณ ทน่ี ่ี อรสิ ำ แสงทองอรำ่ ม ผจู ้ ัดทำ

สำรบญั หนำ้ 3 เรอ่ื ง 4 คำนำ 5 สำรบญั 6 ทกั ษะดจิ ทิ ัล กำ้ วสู่ พลเมอื งในศตวรรษท่ี 21 7-11 ควำมฉลำดทำงดจิ ติ อล DQ 11 กำรเป็ นพลเมอื งดจิ ทิ ัลทักษะ 8 ประกำร 12 สรปุ บรรณำนุกรม

ทกั ษะดจิ ทิ ลั กำ้ วสู่ พลเมอื งในศตวรรษที่ 21 กอ่ นจะทรำบถงึ ทกั ษะดำ้ นดจิ ทิ ัล ขอใหค้ ำนยิ ำมควำมหมำยของประโยคทว่ี ำ่ \"ควำมเป็ น พลเมอื งดจิ ทิ ลั \" ทท่ี กุ ประเทศท่วั โลกคำดหวังใหเ้ กดิ ขนึ้ ในประชำกรของตน คอื \"พลเมอื ง ผใู ้ ชง้ ำนสอื่ ดจิ ทิ ัลและสอื่ สงั คมออนไลนอ์ ยำ่ งเขำ้ ใจบรรทัดฐำน ของกำรปฏบิ ตั ติ วั ใหเ้ หมำะสม และมคี วำมรับผดิ ชอบในกำรใชเ้ ทคโนโลยี โดยเฉพำะอยำ่ งยง่ิ กำรสอ่ื สำรในยคุ ดจิ ทิ ัลเป็ นกำร สอื่ สำรทไี่ รพ้ รมแดนจำเป็ นตอ้ งมคี วำมฉลำดทำงดจิ ทิ ัล (DQ: Digital Intelligence) “ ควำมฉลำดทำงดจิ ทิ ัล (Digital Intelligence Quotient : DQ) คอื กลมุ่ ของควำมสำมำรถทำงสงั คม อำรมณ์ และกำรรับรู ้ ทจี่ ะทำใหค้ นคนหนงึ่ สำมำรถเผชญิ กบั ควำมทำ้ ทำยบนเสน้ ทำงของชวี ติ ในยคุ ดจิ ทิ ลั และสำมำรถปรับตวั ใหเ้ ขำ้ กับชวี ติ ดจิ ทิ ัลได ้ ควำมฉลำดทำงดจิ ทิ ลั ครอบคลมุ ทงั้ ควำมรู ้ ทักษะ ทัศนคตแิ ละคำ่ นยิ มทจ่ี ำเป็ นตอ่ กำรใชช้ วี ติ ในฐำนะสมำชกิ ของโลกออนไลน์ กลำ่ วอกี นัยหนงึ่ คอื ทักษะกำรใชส้ อื่ และกำรเขำ้ สงั คมในโลกออนไลน์



ดงั นัน้ พลเมอื งดจิ ทิ ลั จงึ หมำยถงึ สมำชกิ บนโลกออนไลน์ ทใ่ี ชเ้ ครอื ขำ่ ยอนิ เทอรเ์ น็ต ซง่ึ มี ควำมหลำกหลำยทำงเชอ้ื ชำติ อำยุ ภำษำ และวัฒนธรรม ดงั นัน้ พลเมอื งดจิ ทิ ลั ทกุ คนจงึ ตอ้ งมี ‘ควำมเป็ นพลเมอื งดจิ ทิ ัล’ ทม่ี คี วำมฉลำดทำงดจิ ทิ ลั บนพน้ื ฐำนของควำมรับผดิ ชอบ กำรมจี รยิ ธรรม กำรมสี ว่ นรว่ ม ควำมเหน็ อกเห็นใจและเคำรพผอู ้ นื่ โดยมงุ่ เนน้ ควำมเป็ นธรรม ในสงั คม ปฏบิ ตั แิ ละรักษำไวซ้ ง่ึ กฎเกณฑ์ เพอ่ื สรำ้ งควำมสมดลุ ของกำรอยรู่ ว่ มกันอยำ่ งมี ควำมสขุ กำรเป็ นพลเมอื งดจิ ทิ ัลนัน้ มที ักษะสำคญั 8 ประกำร ทค่ี วรบม่ เพำะใหเ้ กดิ ขนึ้ กับพลเมอื ง ดจิ ทิ ลั ทกุ คนในศตวรรษท่ี 21 ดงั น้ี 1 ทกั ษะในกำรรกั ษำอตั ลกั ษณ์ทด่ี ขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) ตอ้ งมคี วำมสำมำรถในกำรสรำ้ งสมดลุ บรหิ ำรจัดกำร รักษำอตั ลกั ษณ์ทด่ี ขี องตนเองไวใ้ หไ้ ด ้ ทัง้ ในสว่ นของโลกออนไลนแ์ ละโลกควำมจรงิ โดยตอนนปี้ ระเด็นเรอื่ งกำรสรำ้ งอตั ลักษณ์ ออนไลนถ์ อื เป็ นปรำกฏกำรณใ์ หม่ ทท่ี ำใหบ้ คุ คลสำมำรถแสดงออกถงึ ควำมเป็ นตวั ตนตอ่ สงั คมภำยนอก โดยอำศยั ชอ่ งทำงกำรสอื่ สำรผำ่ นเว็บไซตเ์ ครอื ขำ่ ยสงั คมในกำรอธบิ ำย รปู แบบใหมข่ องกำรสอื่ สำรแบบมปี ฏสิ มั พันธท์ ำงอนิ เทอรเ์ น็ต ซงึ่ เป็ นกำรแสดงออกเกยี่ วกบั ตวั ตนผำ่ นเว็บไซตเ์ ครอื ขำ่ ยสงั คมตำ่ งๆ

ทกั ษะในกำรรกั ษำขอ้ มลู สว่ นตวั (Privacy Management) ดลุ พนิ จิ ในกำรบรหิ ำรจัดกำรขอ้ มลู สว่ นตวั โดยเฉพำะกำรแชรข์ อ้ มลู ออนไลนเ์ พอื่ ป้องกนั ควำมเป็ นสว่ นตวั ทงั้ ของตนเองและผอู ้ น่ื เป็ นสง่ิ สำคญั ทตี่ อ้ งประกอบอยใู่ นพลเมอื งดจิ ทิ ลั ทกุ คน และพวกเขำจะตอ้ งมคี วำมตระหนักในควำมเทำ่ เทยี มกนั ทำงดจิ ทิ ัล เคำรพในสทิ ธขิ องคน ทกุ คน รวมถงึ ตอ้ งมวี จิ ำรณญำณในกำรรักษำควำมปลอดภัยของขอ้ มลู ตนเองในสงั คมดจิ ทิ ัล รวู ้ ำ่ ขอ้ มลู ใดควรเผยแพร่ ขอ้ มลู ใดไมค่ วรเผยแพร่ และตอ้ งจัดกำรควำมเสยี่ งของขอ้ มลู ของ ตนในสอ่ื สงั คมดจิ ทิ ลั ไดด้ ว้ ย ทกั ษะในกำรคดิ วเิ ครำะหม์ วี จิ ำรณญำณทดี่ ี (Critical Thinking) ควำมสำมำรถในกำรวเิ ครำะหแ์ ยกแยะระหวำ่ งขอ้ มลู ทถี่ กู ตอ้ งและขอ้ มลู ทผ่ี ดิ ขอ้ มลู ทมี่ ี เนอ้ื หำดแี ละขอ้ มลู ทเ่ี ขำ้ ขำ่ ยอนั ตรำย รวู ้ ำ่ ขอ้ มลู ลกั ษณะใดทถี่ กู สง่ ผำ่ นมำทำงออนไลนแ์ ลว้ ควรตงั้ ขอ้ สงสยั หำคำตอบใหช้ ดั เจนกอ่ นเชอ่ื และนำไปแชร์ ดว้ ยเหตนุ ้ี พลเมอื งดจิ ทิ ัล จงึ ตอ้ งมคี วำมรคู ้ วำมสำมำรถในกำรเขำ้ ถงึ ใช ้ สรำ้ งสรรค์ ประเมนิ สงั เครำะห์ และสอ่ื สำรขอ้ มลู ขำ่ วสำรผำ่ นเครอื่ งมอื ดจิ ทิ ัล ซง่ึ จำเป็ นตอ้ งมคี วำมรดู ้ ำ้ นเทคนคิ เพอ่ื ใชเ้ ครอื่ งมอื ดจิ ทิ ัล เชน่ คอมพวิ เตอร์ สมำรต์ โฟน แท็บเล็ต ไดอ้ ยำ่ งเชย่ี วชำญ รวมถงึ มที กั ษะในกำรรคู ้ ดิ ขัน้ สงู เชน่ ทกั ษะกำรคดิ อยำ่ งมวี จิ ำรณญำณ ทจี่ ำเป็ นตอ่ กำรเลอื ก จัดประเภท วเิ ครำะห์ ตคี วำม และ เขำ้ ใจขอ้ มลู ขำ่ วสำร มคี วำมรแู ้ ละทักษะในสภำพแวดลอ้ มดจิ ทิ ัล กำรรดู ้ จิ ทิ ลั โดยมงุ่ ใหเ้ ป็ น ผใู ้ ชท้ ด่ี ี เป็ นผเู ้ ขำ้ ใจบรบิ ททดี่ ี และเป็ นผสู ้ รำ้ งเนอ้ื หำทำงดจิ ทิ ัลทดี่ ี ในสภำพแวดลอ้ มสงั คม ดจิ ทิ ัล

ทกั ษะในกำรจดั สรรเวลำหนำ้ จอ (Screen Time Management) ทกั ษะในกำรบรหิ ำรเวลำกบั กำรใชอ้ ปุ กรณ์ยคุ ดจิ ทิ ัล รวมไปถงึ กำรควบคมุ เพอ่ื ใหเ้ กดิ สมดลุ ระหวำ่ งโลกออนไลนแ์ ละโลกภำยนอก นับเป็ นอกี หนง่ึ ควำมสำมำรถทบ่ี ง่ บอกถงึ ควำมเป็ น พลเมอื งดจิ ทิ ลั ไดเ้ ป็ นอยำ่ งดี เพรำะเป็ นทรี่ กู ้ นั อยแู่ ลว้ วำ่ กำรใชเ้ ทคโนโลยสี ำรสนเทศทข่ี ำด ควำมเหมำะสมยอ่ มสง่ ผลเสยี ตอ่ สขุ ภำพโดยรวม ทงั้ ควำมเครยี ดตอ่ สขุ ภำพจติ และเป็ น สำเหตกุ อ่ ใหเ้ กดิ ควำมเจ็บป่ วยทำงกำย ซง่ึ นำไปสกู่ ำรสญู เสยี ทรัพยส์ นิ เพอ่ื ใชร้ ักษำ และเสยี สขุ ภำพในระยะยำวโดยรเู ้ ทำ่ ไมถ่ งึ กำรณ์ ทกั ษะในกำรรบั มอื กบั กำรคกุ คำมทำงโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) จำกขอ้ มลู ทำงสถติ ลิ ำ่ สดุ สถำนกำรณใ์ นเรอื่ ง Cyber bullying ในไทย มคี ำ่ เฉลย่ี กำรกลนั่ แกลง้ บน โลกออนไลนใ์ นรปู แบบตำ่ งๆ ทสี่ งู กวำ่ คำ่ เฉลย่ี โลกอยทู่ ่ี 47% และเกดิ ในรปู แบบที่ หลำกหลำย อำทิ กำรดำ่ ทอกนั ดว้ ยขอ้ ควำมหยำบคำย กำรตดั ตอ่ ภำพ สรำ้ งขอ้ มลู เท็จ รวม ไปถงึ กำรตงั้ กลมุ่ ออนไลนก์ ดี กนั เพอ่ื นออกจำกกลมุ่ ฯลฯ ดงั นัน้ วำ่ ทพี่ ลเมอื งดจิ ทิ ลั ทกุ คน จงึ ควรมคี วำมสำมำรถในกำรรับรแู ้ ละรับมอื กำรคกุ คำมขม่ ขบู่ นโลกออนไลนไ์ ดอ้ ยำ่ งชำญฉลำด เพอ่ื ป้องกนั ตนเองและคนรอบขำ้ งจำกกำรคกุ คำมทำงโลกออนไลนใ์ หไ้ ด ้

ทกั ษะในกำรบรหิ ำรจดั กำรขอ้ มลู ทผี่ ใู้ ชง้ ำนทง้ิ ไวบ้ นโลกออนไลน์ (Digital Footprints) มรี ำยงำนกำรศกึ ษำวจิ ัยยนื ยันวำ่ คนรนุ่ Baby Boomer คอื กลมุ่ Aging ทเ่ี กดิ ตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2487 – 2505 มักจะใชง้ ำนอปุ กรณค์ อมพวิ เตอรห์ รอื โทรศัพทเ์ คลอื่ นทข่ี องผอู ้ นื่ และเปิดใชง้ ำน WiFi สำธำรณะ เสร็จแลว้ มักจะละเลย ไมล่ บรหสั ผำ่ นหรอื ประวัตกิ ำรใชง้ ำนถงึ 47% ซง่ึ เสย่ี งมำกท่ี จะถกู ผอู ้ นื่ สวมสทิ ธิ ขโมยตวั ตนบนโลกออนไลน์ และเขำ้ ถงึ ขอ้ มลู สว่ นบคุ คลไดอ้ ยำ่ ง งำ่ ยดำย ดงั นัน้ ควำมเป็ นพลเมอื งดจิ ทิ ลั จงึ ตอ้ งมที ักษะควำมสำมำรถทจี่ ะเขำ้ ใจธรรมชำติ ของกำรใชช้ วี ติ ในโลกดจิ ทิ ัล วำ่ จะหลงเหลอื รอ่ งรอยขอ้ มลู ทงิ้ ไวเ้ สมอ รวมไปถงึ ตอ้ งเขำ้ ใจ ผลลพั ธท์ อี่ ำจเกดิ ขนึ้ เพอื่ กำรดแู ลสง่ิ เหลำ่ นอี้ ยำ่ งมคี วำมรับผดิ ชอบ ทกั ษะในกำรรกั ษำควำมปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) ควำมสำมำรถในกำรป้องกนั ขอ้ มลู ดว้ ยกำรสรำ้ งระบบควำมปลอดภยั ทเ่ี ขม้ แข็งและป้องกัน กำรโจรกรรมขอ้ มลู ไมใ่ หเ้ กดิ ขน้ึ ได ้ ถำ้ ตอ้ งทำธรุ กรรมกบั ธนำคำรหรอื ซอ้ื สนิ คำ้ ออนไลน์ เชน่ ซอื้ เสอื้ ผำ้ ชดุ เดรส เป็ นตน้ ควรเปลย่ี นรหสั บอ่ ยๆ และควรหลกี เลย่ี งกำรใชค้ อมพวิ เตอร์ สำธำรณะ และหำกสงสยั วำ่ ขอ้ มลู ถกู นำไปใชห้ รอื สญู หำย ควรรบี แจง้ ควำมและแจง้ หน่วยงำนทเ่ี กยี่ วขอ้ งทันที

ทกั ษะในกำรใชเ้ ทคโนโลยอี ยำ่ งมจี รยิ ธรรม (Digital Empathy) ควำมสำมำรถในกำรเหน็ อกเหน็ ใจและสรำ้ งควำมสมั พันธท์ ดี่ กี ับผอู ้ นื่ บนโลกออนไลน์ พลเมอื งดจิ ทิ ัลทด่ี จี ะตอ้ งรถู ้ งึ คณุ คำ่ และจรยิ ธรรมจำกกำรใชเ้ ทคโนโลยี ตอ้ งตระหนักถงึ ผล พวงทำงสงั คม กำรเมอื ง เศรษฐกจิ และวัฒนธรรม ทเ่ี กดิ จำกกำรใชอ้ นิ เทอรเ์ น็ต กำรกดไลก์ กดแชร์ ขอ้ มลู ขำ่ วสำร ออนไลน์ รวมถงึ รจู ้ ักสทิ ธแิ ละควำมรับผดิ ชอบออนไลน์ อำทิ เสรภี ำพ ในกำรพดู กำรเคำรพทรัพยส์ นิ ทำงปัญญำของผอู ้ นื่ และกำรปกป้องตนเองและชมุ ชนจำก ควำมเสยี่ งออนไลน์ เชน่ กำรกลน่ั แกลง้ ออนไลน์ ภำพลำมกอนำจำรเด็ก สแปม เป็ นตน้ กลำ่ วโดยสรปุ กำรจะเป็ นพลเมอื งดจิ ทิ ัลทดี่ นี ัน้ ตอ้ งมคี วำมฉลำดทำงดจิ ทิ ัล ซงึ่ ประกอบขน้ึ ดว้ ยชดุ ทักษะและควำมรทู ้ ัง้ ในเชงิ เทคโนโลยแี ละกำรคดิ ขนั้ สงู หรอื ทเี่ รยี กวำ่ “ควำมรดู ้ จิ ทิ ลั ” (Digital Literacy) เพอ่ื ใหส้ ำมำรถใชป้ ระโยชนจ์ ำกขอ้ มลู ขำ่ วสำรในโลกไซเบอร์ รวู ้ ธิ ปี ้องกนั ตนเอง จำกควำมเสย่ี งตำ่ งๆ ในโลกออนไลน์ เขำ้ ใจถงึ สทิ ธิ ควำมรับผดิ ชอบ และจรยิ ธรรมทสี่ ำคญั ในยคุ ดจิ ทิ ลั และใชป้ ระโยชนจ์ ำกอนิ เทอรเ์ น็ตในกำรมสี ว่ นรว่ มทำงกำรเมอื ง เศรษฐกจิ สงั คม และวฒั นธรรม ทเ่ี กยี่ วกบั ตนเอง ชมุ ชน ประเทศ และพลเมอื งบนโลก ไดอ้ ยำ่ งสรำ้ งสรรค์

บรรณำนุกรม บทควำมเรอื่ ง “พลเมอื งดจิ ทิ ลั (Digital Citizenship)” โดย Phichitra Phetparee| เผยแพรบ่ นเว็บไซต์ สสส. (วนั ที่ 27 มนี ำคม 2562) เอกสำรวชิ ำกำรออนไลนเ์ รอ่ื ง “คมู่ อื พลเมอื งดจิ ทิ ลั ” โดย วรพจน์ วงศ์ กจิ รงุ่ เรอื ง เผยแพรค่ รัง้ แรก: มถิ นุ ำยน 2561