แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา

แนวทางการประเมินคณุ ภาพการศกึ ษา ตามมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั พ.ศ. 2562 สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สานกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธิการ

ก คานา การประกันคุณภาพการศึกษา เป็นการบริหารและการดาเนินการตามภารกิจปกติของสถานศึกษา เพือ่ พัฒนาคณุ ภาพของผ้เู รียน ผรู้ บั บรกิ าร และทาใหเ้ กิดความมัน่ ใจกับผู้รับบริการการศึกษาว่า สถานศึกษาจะ สามารถจัดการศึกษาได้อย่างมีคุณภาพ ซึ่งจากการติดตามผลการขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา ที่ผ่านมา พบว่า ผลการประเมินคุณภาพการศึกษาบางส่วนยังไม่สามารถสะท้อนคุณภาพของการจัดการศึกษา ได้อย่างแท้จริง และบางส่วนยังไม่สอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษาบางประเภท จึงทาให้คณะกรรมาธิการ ขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา มีการจัดทาแผนการปฏิรูปกฎหมายเกี่ยวกับการประกันคุณภาพ การศึกษา และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพ่ือมุ่งหวังให้ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาเกิดการพัฒนา และมี ความสอดคล้องกบั บริบทของสถานศกึ ษามากทสี่ ดุ กระทรวงศึกษาธิการในฐานะหน่วยงานหลักในด้านการจัดการศึกษาของประเทศ จึงได้มีการออก กฎกระทรวง การประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 และจัดให้มีการปรับแก้ไขมาตรฐานการศึกษา ให้สามารถสะท้อนถึงคุณภาพการจัดการศึกษาและการบริหารจัดการสถานศึกษาได้อย่างแท้จริง เน้นการ ประเมินคุณภาพจากผลการปฏิบัติงานตามสภาพจริง ไม่ยุ่งยาก และไม่เน้นการใช้เอกสารในการประเมิน เพ่ือไม่ให้เป็นภาระกับสถานศึกษา ซ่ึงแนวทางการประเมินจะเป็นไปเพ่ือการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของ สถานศกึ ษาที่เป็นไปตามบริบทของสถานศึกษา ไม่ใช่เพ่ือการตัดสินว่า “ผ่าน” หรือ “ไม่ผ่าน” ดังน้ัน บุคลากร ในสถานศึกษาทุกคนจึงถือเป็นบุคคลสาคัญที่ต้องเข้ามามีส่วนร่วมในการปฏิบัติงานในสถานศึกษาเพ่ือให้การจัด การศกึ ษา และการบรหิ ารจัดการสถานศึกษาบรรลตุ ามมาตรฐานการศึกษาที่กาหนด เอกสารเล่มน้ี จดั ทาขึ้นเพื่อให้สถานศึกษาในสังกัดสานักงาน กศน. หรือผู้ท่ีสนใจ นาไปศึกษาและใช้ เป็นแนวทางในการกาหนดมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษา การประเมินคุณภาพการศึกษา และการพัฒนา คุณภาพการศึกษาให้บรรลุตามมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ตามประกาศ กระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง มาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ประกาศ ณ วันท่ี 6 ธันวาคม พ.ศ. 2562 ซ่ึงในเอกสารเล่มนี้ มีเนื้อหาประกอบด้วย ความสาคัญและความจาเป็นในการกาหนด มาตรฐานการศึกษา แนวคิดในการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย มาตรฐาน การศึกษากับการประกันคุณภาพการศึกษา คาอธิบาย เกณฑ์การพิจารณา และระดับคุณภาพของมาตรฐาน การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั และแนวทางการนามาตรฐานการศกึ ษาสกู่ ารปฏบิ ตั ิ ทั้งน้ี จากเน้ือหาเอกสาร “แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2562” ฉบับนี้ สถานศึกษาสามารถนาไปพัฒนา หรือปรับแก้ไขให้เหมาะกับ สภาพบริบท และการดาเนินงานตามสภาพจริงของสถานศึกษาได้ตามความเหมาะสม แต่ต้องสามารถสะท้อน คุณภาพการจัดการศึกษาและการบรหิ ารจัดการสถานศึกษาได้อยา่ งแท้จริง เป็นไปตามมาตรฐานการศึกษานอก ระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนดไว้ เพื่อให้สาธารณชนเกิดความม่ันใจว่า สถานศกึ ษาจะสามารถจดั การศึกษาได้อย่างมีคุณภาพ

ข สานักงาน กศน. หวังเป็นอย่างย่ิงว่าเอกสารเล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อผู้บริหาร ศึกษานิเทศก์ ครู และ บคุ ลากรในสงั กัดสานักงาน กศน. ตลอดจนผู้ที่มีความสนใจ สาหรับนาไปศึกษาและใช้เป็นแนวทางในการประเมิน คุณภาพการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั ต่อไป (นายดิศกุล เกษมสวัสดิ์) เลขาธิการ กศน. มีนาคม 2563

ค สารบญั หนา้ คานา ก สารบญั ค ส่วนท่ี 1 บทนา 1 1 ความสาคญั และความจาเปน็ ในการกาหนดมาตรฐานการศึกษา 4 แนวคดิ ในการกาหนดมาตรฐานการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั 9  มาตรฐานการศึกษากับการประกันคุณภาพการศึกษา 12  วัตถุประสงค์ของการจัดทาเอกสาร 12 การกาหนดมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษา ส่วนท่ี 2 คาอธิบาย เกณฑ์การพจิ ารณา และระดบั คณุ ภาพของมาตรฐานการศกึ ษานอกระบบ 14 18 และการศกึ ษาตามอัธยาศัย 63 83  มาตรฐานการศึกษานอกระบบระดบั การศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน 95 95  มาตรฐานการศึกษาต่อเน่ือง 99 99  มาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย 100 สว่ นท่ี 3 แนวทางการนามาตรฐานการศึกษาสู่การปฏิบัติ แนวทางการนามาตรฐานการศกึ ษาสู่การปฏบิ ัติ ระดับสถานศึกษา แนวทางการนามาตรฐานการศกึ ษาสู่การปฏบิ ัติ ระดับสานกั งาน กศน.จังหวดั /กทม. แนวทางการนามาตรฐานการศกึ ษาสู่การปฏบิ ตั ิ ระดบั สานักงาน กศน. บรรณานุกรม ภาคผนวก ภาคผนวก ก ตัวอยา่ ง การประกาศใช้มาตรฐานการศึกษาของสถานศกึ ษาเพือ่ การประกันคณุ ภาพ ภายในของสถานศึกษา 102 ภาคผนวก ข ค่าเปูาหมายของสถานศึกษาเพ่ือใช้ในการประเมินคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐาน การศกึ ษาของสถานศกึ ษา 108 ภาคผนวก ค ระเบยี บกระทรวงศึกษาธกิ าร ว่าด้วยการจดั การศึกษาต่อเนอ่ื ง พ.ศ. 2554 114 ภาคผนวก ง กฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวธิ ีการประกันคุณภาพภายใน สาหรับ สถานศึกษาทจี่ ัดการศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555 119 ภาคผนวก จ กฎกระทรวง การประกนั คุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 124 ภาคผนวก ฉ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง มาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อธั ยาศัย พ.ศ. 2562 128 ภาคผนวก ช มาตรฐานการศกึ ษาของชาติ พ.ศ. 2561 133 ภาคผนวก ซ เกณฑก์ ารเทยี บคะแนนกับระดบั คณุ ภาพ 144 รายชื่อผู้เก่ียวขอ้ งกบั การพัฒนามาตรฐานการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยให้ สอดคล้องกบั มาตรฐานการศึกษาชาติ พ.ศ. 2561 146 คณะดาเนนิ งานจัดทาเอกสารแนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษานอก ระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2562 150

ส่วนที่ 1 บทนา ความสาคัญ และความจาเป็นในการกาหนดมาตรฐานการศกึ ษา การจัดการศึกษาเพ่ือพัฒนาคนให้มีคุณภาพ ถือเป็นเร่ืองสาคัญท่ีจะต้องทาให้ศักยภาพท่ีมีอยู่ในตัว ของบุคคลแตล่ ะคนได้รับการพัฒนาอย่างเต็มท่ี เพื่อทาให้เป็นคนรู้จักคิด วิเคราะห์ รู้จักการแก้ไขปัญหา มีความคิด ริเร่มิ สร้างสรรค์ รจู้ กั การเรียนรู้ด้วยตนเอง สามารถปรบั ตวั ให้ทันกบั การเปล่ียนแปลงทางสังคมท่ีเกิดขึ้น มีคุณธรรม จริยธรรม สามารถพึ่งตนเองและสามารถดารงชีวิตอยู่ได้อย่างเป็นสุข การพัฒนาคุณภาพการศึกษาของประเทศ จึงต้องให้ความสาคัญกับการพัฒนาสถานศึกษาเป็นหลัก เนื่องด้วยสถานศึกษาเป็นหน่วยงานหลักในการทาหน้าที่ ในการจดั การศึกษาให้แก่ประชาชน (สานักงาน กศน., 2561) ปจั จุบนั สถานศกึ ษาส่วนใหญ่มีความแตกต่างกนั ทั้งในลักษณะของกลมุ่ เปูาหมายที่เป็นผู้เรียน ผู้รับบริการ งบประมาณ และบุคลากรที่ปฏิบัติงาน รวมถึงปัจจัยในด้านอื่น ๆ ด้วย เช่น ความพร้อมด้านเทคโนโลยี สื่อ สารสนเทศ ศกั ยภาพของคณะกรรมการสถานศึกษา หน่วยงาน และภาคีเครือข่ายที่เข้ามาร่วมในการจัดการศึกษา เป็นต้น ซึ่งส่ิงเหล่านี้ย่อมเป็นปัจจัยท่ีส่งผลต่อกระบวนการจัดการศึกษา ทั้งสิ้น ประกอบกับสภาพบริบท ความต้องการของสถานศึกษา และชุมชน ท้องถ่ิน ส่งผลทาให้คุณภาพของการบริหารจัดการสถานศึกษา และคุณภาพของผู้เรียนในสถานศึกษาแต่ละแห่งมีความแตกต่างกัน การประกันคุณภาพการศึกษาจึงเป็นกลไก สาคัญท่ีจะช่วยตรวจสอบ และกระตุ้นให้หน่วยงานทางการศึกษามีการควบคุมคุณภาพการศึกษาได้อย่างต่อเนื่อง สอดคล้องกับสถานการณ์ทางสังคมทเ่ี ปลี่ยนแปลงไป ซ่ึงระบบการประกันคุณภาพการศึกษาได้ถูกกาหนดไว้อย่างชัดเจน ในพระราชบญั ญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพ่ิมเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 หมวด 6 มาตรฐานและการประกันคุณภาพการศึกษา มาตรา 47 ทก่ี าหนดให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษา เพื่อพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาทุกระดับ ประกอบกับในมาตรา 48 กาหนดให้หน่วยงานต้นสังกัดและ สถานศึกษาจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา และให้ถือว่า การประกันคุณภาพภายในเป็นส่วน หน่ึงของกระบวนการบริหารการศึกษาท่ีต้องดาเนินการอย่างต่อเน่ือง โดยมีการจัดทารายงานประจาปีเสนอต่อ หน่วยงานต้นสังกัด หน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง และเปิดเผยต่อสาธารณชน เพื่อนาไปสู่การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐาน การศึกษาตอ่ ไป อย่างไรก็ตาม จากการติดตามผลการขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษาที่ผ่านมา พบว่า ผลการดาเนนิ งานเกี่ยวกับการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา และการประเมินคุณภาพภายนอกของการศึกษาระดับ ต่าง ๆ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 จนถึงปัจจุบัน ท้ังของภาครัฐและเอกชน ตลอดจนสถานศึกษาและแหล่งเรียนรู้สาหรับ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยท่ีมีการประเมินคุณภาพภายนอกผ่านมาแล้วน้ัน พบว่า การประเมินคุณภาพบางส่วนยังไม่สามารถสะท้อนการมีคุณภาพของการจัดการศึกษาได้อย่างแท้จริง และบางส่วนยังไม่ สอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษาบางประเภท ซ่ึงมีเปูาหมายของการจัดการศึกษาที่มีความแตกต่างกัน จึงทาให้ คณะกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา มีการจัดทาแผนการปฏิรูปกฎหมายเกี่ยวกับการประกัน คุณภาพการศึกษา และกฎหมายท่ีเก่ียวข้อง เพื่อมุ่งหวังให้ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาเกิดการพัฒนา และมี ความสอดคล้องกบั บรบิ ทของสถานศึกษามากทสี่ ุด (สานกั กรรมาธิการ 3 สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร, 2561)

22 กระทรวงศึกษาธิการถือเป็นหน่วยงานหลักในด้านการจัดการศึกษาของประเทศ จึงมีการกาหนด กฎกระทรวง การประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 ขึ้น โดยมุ่งให้สถานศึกษาแต่ละแห่งต้องจัดให้มีระบบ การประกันคณุ ภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา โดยการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาให้เป็นไปตาม มาตรฐานการศึกษาแต่ละระดับและแต่ละประเภทการศกึ ษาที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด พ ร้ อ ม ท้ั ง จั ด ท า แ ผ น พั ฒ น า ก า ร จั ด ก า ร ศึ ก ษ า ข อ ง ส ถ า น ศึ ก ษ า ท่ี มุ่ ง พั ฒ น า คุ ณ ภ า พ ต า ม ม า ต ร ฐ า น ก า ร ศึ ก ษ า และดาเนินการตามแผนท่ีกาหนดไว้ จัดให้มีการประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา ติดตามผลการดาเนินการเพื่อพัฒนาสถานศึกษาให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา และจัดส่งรายงานผล การประเมินตนเองให้แก่หน่วยงานต้นสังกัด หรือหน่วยงานที่กากับดูแลสถานศึกษาเป็นประจาทุกปี และเพ่ือให้ การดาเนินการประกันคุณภาพการศึกษาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ จึงให้หน่วยงานต้นสังกัดหรือหน่วยงาน ที่กากับดูแลสถานศึกษามีหน้าท่ีให้คาปรึกษา ช่วยเหลือ และแนะนาสถานศึกษา เพื่อให้การประกันคุณภาพ การศกึ ษาของสถานศึกษาเกิดการพฒั นาอยา่ งตอ่ เนื่อง จากสถานการณ์และความสาคัญดังกล่าว สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัย หรือสานักงาน กศน. ในฐานะหน่วยงานหลักที่มีบทบาทหน้าที่ในการพัฒนาระบบการบริหารจัดการ การส่งเสริม สนับสนุน และประสานงานการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยให้มีคุณภาพ เพอ่ื ส่งเสริมการศกึ ษาตลอดชวี ติ ของประชาชน จงึ ได้ดาเนนิ การพัฒนามาตรฐานการศกึ ษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัยของสถานศึกษาในสังกัดสานักงาน กศน. ข้ึน โดยเน้นการมีส่วนร่วมของผู้บริหารสถานศึกษา หรือ ผ้แู ทนสถานศึกษาจากทุกประเภทให้เข้ามามีส่วนร่วมในการกาหนดและพัฒนามาตรฐานการศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศัย โดยมีการต้ังเปูาหมายว่า “มาตรฐานการศึกษาท่ีกาหนด” ต้องเป็นมาตรฐานการศึกษาที่ สามารถนาไปปฏิบัติได้จริง สามารถนาไปประเมินได้จริงตามศักยภาพของสถานศึกษา สามารถสะท้อนคุณภาพ การศึกษาได้จริง มุ่งให้ได้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาการศึกษาในแต่ละประเภทของสถานศึกษาในสังกัด สานักงาน กศน. ซ่ึงประกอบด้วย การศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน การศึกษาต่อเนื่อง และ การศึกษาตามอัธยาศัย สาหรับการพัฒนามาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ในแต่ละมาตรฐานและ ในแต่ละประเด็นการพิจารณาตามรายมาตรฐาน นั้น ได้มีการวิเคราะห์ และกาหนดให้สอดคล้องกับมาตรฐาน การศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 มาตรฐานการศึกษาระดับการศึกษาข้ันพื้นฐานท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศ กาหนด ประกอบกับข้อกาหนดในกฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 กฎกระทรวง กาหนด ระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน สาหรับสถานศึกษาท่ีจัดการศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555 และระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการจัดการศึกษาต่อเน่ือง พ.ศ. 2554 รวมถึงสภาพบริบท และบทบาท หน้าทีใ่ นการจัดการศกึ ษาของสถานศึกษาทุกประเภทโดยภาพรวมในสังกัดสานักงาน กศน. ผนวกกับการวิเคราะห์ ข้อมูลทางสังคมท่ีเก่ียวข้อง เช่น แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับท่ี 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 - 2579 และหลักการ นโยบายด้านการศึกษา เป็นต้น เพ่ือการกาหนด มาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยที่มีความน่าเช่ือถือ สอดคล้องกับแนวทางการกาหนด มาตรฐานการศกึ ษาของกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งจากการดาเนินการพัฒนามาตรฐานการศึกษา จึงมีการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศัยไว้ 3 ประเภท คือ มาตรฐานการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน มาตรฐาน การศึกษาต่อเน่ือง และมาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งในมาตรฐานการศึกษาแต่ละประเภทจะมุ่งพิจารณา

33 คุณภาพใน 3 ด้าน คือ คุณภาพของผู้เรียนหรือผู้รับบริการ คุณภาพการจัดการศึกษา และคุณภาพการบริหาร จดั การของสถานศกึ ษา ท้ังนี้ จากการพัฒนามาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ได้มีการนากรอบเน้ือหา และประเด็นการพิจารณาตามรายมาตรฐานการศึกษาดังกล่าว เสนอต่อคณะกรรมการส่งเสริม สนับสนุน และ ประสานความร่วมมือการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย เพื่อขอรับข้อเสนอแนะเก่ียวกับมาตรฐาน การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ในการประชุมคณะกรรมการส่งเสริม สนับสนุน และประสาน ความร่วมมือการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย คร้ังที่ 1/2561 เม่ือวันที่ 14 พฤศจิกายน 2561 ณ หอ้ งประชุมราชวัลลภ อาคารราชวัลลภ กระทรวงศึกษาธิการ และได้มีการจัดส่งกรอบเน้ือหา และประเด็นการ พิจารณาตามรายมาตรฐานการศึกษาดงั กล่าวไปขอความคดิ เห็น และขอ้ เสนอแนะจากผอู้ านวยการสานักงาน กศน. จงั หวัด หรือศึกษานิเทศก์ และผู้อานวยการสถานศึกษา หรือผู้ท่ีรับผิดชอบหลักด้านการประกันคุณภาพการศึกษา ของสถานศึกษาทุกแห่งในสังกัดสานักงาน กศ น. ผ่านการตอบแบบสอบถามความคิดเห็นออนไลน์ จากผลการสารวจความคิดเห็น พบว่า กลุ่มเปูาหมายมากกว่าร้อยละ 95 มีความเห็นที่ดีต่อกรอบเน้ือหา และประเด็นการพิจารณาตามรายมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ในทุกประเด็น สานักงาน กศน. จึงมีการนาเสนอมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยต่อปลัดกระทรวง ศึกษาธิการ (นายประเสริฐ บุญเรือง) รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (นางกนกวรรณ วิลาวัลย์) และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (นายณัฏฐพล ทีปสุวรรณ) ตามลาดับ ส่งผลให้กระทรวงศึกษาธิการได้ ประกาศใช้ ประกาศกระทรวงศกึ ษาธิการ เรื่อง มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ประกาศ ณ วันท่ี 6 ธันวาคม พ.ศ. 2562 ซึ่งมาตรฐานการศึกษาถือเป็นข้อกาหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภาพที่ พึงประสงค์และมาตรฐานท่ีต้องการให้เกิดข้ึนในสถานศึกษาทุกแห่ง เพื่อใช้เป็นหลักในการเทียบเคียง สาหรับการ ส่งเสริมและกากับดูแล การตรวจสอบ การประเมินผล และการประกันคุณภาพการศึกษาให้เป็นไปในทิศทาง เดยี วกนั และยงั เป็นโอกาสในการสรา้ งความเทา่ เทยี มกนั ในการพัฒนาคณุ ภาพการศึกษา การกาหนดให้มีมาตรฐานการศึกษา ให้ความสาคัญกับการจัดการศึกษา 2 ประการ คือ 1) สถานศึกษา ทุกแห่งต้องมีเกณฑ์เปรียบเทียบกับมาตรฐานการศึกษาที่เป็นมาตรฐานการศึกษาเดียวกัน และ 2) มาตรฐาน การศึกษาจะทาให้สถานศึกษาเข้าใจชัดเจนว่าจะพัฒนาคุณภาพการศึกษาไปในทิศทางใด มาตรฐานการศึกษา จึงถือเป็นจุดเร่ิมต้นหนึ่งในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้เป็นไปตามเปูาหมายท่ีกาหนดไว้ร่วมกัน ดังนั้น มาตรฐานการศึกษาจึงเป็นสิ่งสาคัญที่ทุกคนท่ีมีส่วนเก่ียวข้องในการจัดการศึกษาต้องรับรู้ เรียนรู้ และปฏิบัติ ตามความรับผิดชอบในหน้าที่ของตนเองอย่างเต็มศักยภาพ เพื่อให้บรรลุตามเปูาหมายของมาตรฐานการศึกษา ท่กี าหนดไว้ และรว่ มกนั รบั ผิดชอบในผลของการจดั การศึกษาที่เกดิ ขน้ึ ด้วย มาตรฐานการศึกษามปี ระโยชน์ต่อบคุ คลและภาคเี ครือข่ายทีเ่ ขา้ มาเก่ียวข้องกับการจดั การศึกษา ดังนี้ 1. ผู้เรียน สามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองตามความคาดหวังของตนเอง สถานศึกษา สังคม และ ประเทศชาติ เชน่ ผู้เรียนตอ้ งมีความรู้ ความสามารถ คุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และคุณลักษณะที่ดีตามท่ีกาหนด ไว้ในมาตรฐานการศกึ ษา เป็นต้น 2. ครู สามารถใช้มาตรฐานการศึกษาไปเป็นกรอบแนวทางในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ที่เน้น ผู้เรียนเป็นสาคัญ และเป็นแนวทางในการพัฒนาตนเองตามคุณลักษณะ และคุณสมบัติที่กาหนดไว้ในมาตรฐาน การศึกษา

44 3. ภาคีเครือข่าย สามารถใช้มาตรฐานการศึกษาไปเป็นกรอบแนวทางในการส่งเสริม สนับสนุน และ ร่วมมือจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย เพ่ือการส่งเสริมการเรียนรู้ พัฒนาคุณภาพชีวิตให้แก่ ประชาชน 4. พ่อแม่ ผู้ปกครอง ประชาชน และผู้นาชมุ ชน สามารถใช้มาตรฐานเป็นเครื่องมือสื่อสารให้ประชาชน ได้รับทราบกระบวนการจัดการศึกษา การจัดการเรียนรู้ อันจะทาให้ประชาชนในชุมชน ท้องถิ่นเกิดความเข้าใจ และตัดสินใจเข้ามาร่วมส่งเสริม สนับสนุน หรือเป็นภาคีเครือข่ายในการเข้ามาจัดหรือร่วมจัดการศึกษา รวมถึง การช่วยยกระดบั คณุ ภาพผู้เรียนใหม้ ีคุณภาพตามมาตรฐานท่ีกาหนด 5. ประเทศชาติ สามารถใช้มาตรฐานเป็นเคร่ืองมือที่จะทาให้ทุกองค์ประกอบของระบบการศึกษา ขับเคลอื่ นไปในทิศทางเดยี วกนั และมเี ปูาหมายเดยี วกัน สง่ ผลต่อภาพสะทอ้ นทด่ี ีต่อการจดั การศึกษา โอกาสนี้ เพอ่ื เปน็ การเสรมิ สร้างความเขม้ แข็ง และการเตรียมความพร้อมในการดาเนินงานด้านการประกัน คุณภาพภายในให้แก่ผู้บริหาร และบุคลากรของสถานศึกษาในสังกัดสานักงาน กศน. โดยการสร้างความรู้ ความเข้าใจในการดาเนินงานด้านการประกันคุณภาพการศึกษาให้เป็นไปตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง มาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ประกาศ ณ วันท่ี 6 ธันวาคม พ.ศ. 2562 สานักงาน กศน. จึงได้จัดทาเอกสาร “แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา ตามมาตรฐานการศึกษานอก ระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2562” ขึ้น เพื่อให้หน่วยงาน และสถานศึกษาในสังกัดสานักงาน กศน. ตลอดจนผู้ท่ีมีความสนใจ นาไปใช้เป็นแนวทางในการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา การประเมิน คุณภาพการศึกษา และการพัฒนาคุณภาพการศึกษา เพ่ือให้บรรลุตามเปูาหมายของมาตรฐานการศึกษาท่ีกาหนด ไว้ต่อไป แนวคดิ ในการกาหนดมาตรฐานการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั การท่ีสถานศึกษาจะจัดการศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพน้ัน ต้องมีองค์ประกอบท่ีสาคัญหลายประการ ได้แก่ การกาหนดภารกิจของสถานศึกษาที่ชัดเจน การกากับติดตามงานสม่าเสมอ การสร้างความสัมพันธ์ที่ดี ระหว่างสถานศึกษากับชุมชน การมีความเป็นผู้นาด้านการจัดการเรียนรู้ทั้งครูและผู้บริหาร มีการสร้างโอกาสใน การเรียนรู้และให้เวลาผู้เรียน มีการจัดส่ิงแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ สะอาด และปลอดภัย มีการจัดหลักสูตรที่ ชัดเจนสอดคล้องกับเปูาหมาย มีการใช้กลวิธีในการประเมินท่ีหลากหลาย มีการจัดการเรียนรู้ที่กระตุ้นให้ผู้เรียนมี ความสนใจ กระตอื รือร้นในการเรียนรู้ พัฒนางานอยู่บนพ้ืนฐานของงานวิชาการและการวิจัย ใช้แหล่งเรียนรู้ท่ีมีอยู่ อย่างเต็มที่และมีการวางแผนการดาเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ (สานักทดสอบทางการศึกษา, 2561) ซ่ึงจาก แนวคิดในการจัดการศึกษาและพัฒนาคุณภาพการศึกษาดังกล่าว ประกอบกับแนวคิดในการพัฒนามาตรฐาน การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยท่ีว่า มาตรฐานการศึกษาที่กาหนดต้องเกิดข้ึนจากการมีส่วนร่วม ของผู้บริหารสถานศึกษา หรือผู้แทนสถานศึกษาทุกประเภทในสังกัดสานักงาน กศน. ศึกษานิเทศก์ ข้าราชการครู และนกั วชิ าการศึกษา และต้องเป็นมาตรฐานข้ันต่าของหน่วยงานต้นสังกัด สาหรับนาไปใช้กับสถานศึกษาในสังกัด สานักงาน กศน. ซ่ึงการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ได้จัดทาขึ้นโดยการนา ผลลัพธ์ท่ีพึงประสงค์ของการศึกษาระดับชาติ และผลลัพธ์ท่ีพึงประสงค์ของแต่ละระดับและประเภทการศึกษา ทีป่ รากฏอยู่ในมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 มาเป็นกรอบในการกาหนดมาตรฐานการศึกษา ประกอบกับ การวิเคราะห์พระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2551 มาตรฐาน การศกึ ษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด ข้อกาหนดในกฎกระทรวงการประกัน

55 คุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 กฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน สาหรับ สถานศึกษาท่ีจัดการศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555 และระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการจัดการศึกษา ต่อเน่ือง พ.ศ. 2554 รวมถึงสภาพบริบท และบทบาทหน้าที่ในการจัดการศึกษาของสถานศึกษาทุกประเภทโดย ภาพรวมในสังกัดสานักงาน กศน. และข้อมูลทางสังคมที่เก่ียวข้อง เช่น แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับท่ี 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 - 2579 และหลักการ นโยบายด้านการศึกษา เพ่ือให้ได้มาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยที่มีความน่าเช่ือถือ สอดคล้องกับมาตรฐาน การศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 และมาตรฐานการศึกษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศ กาหนด ที่สามารถนาไปใช้ปฏิบัติได้จริง สามารถนาไปประเมินได้จริง สามารถสะท้อนคุณภาพการศึกษา ได้จริง มุ่งให้ได้ข้อมูลท่ีเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาการศึกษาในแต่ละประเภทในสังกัดสานักงาน กศน. ดังน้ัน จากการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จึงมีการกาหนดมาตรฐานการศึกษา ไว้ตามประเภทการจัดการศึกษาของสถานศึกษาในสงั กัดสานักงาน กศน. ซง่ึ ประกอบดว้ ย 1. มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบระดับการศกึ ษาขั้นพ้นื ฐาน 2. มาตรฐานการศกึ ษาต่อเนือ่ ง 3. มาตรฐานการศึกษาตามอธั ยาศยั ซง่ึ ในแต่ละประเภทของมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยดังกล่าวข้างต้น ได้มีการกาหนด ประเด็นการพิจารณาคุณภาพไว้ 3 ด้าน คือ 1) คุณภาพของผู้เรียนหรือผู้รับบริการ 2) คุณภาพการจัดการศึกษา และ 3) คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซึ่งในแต่ละด้านมีแนวคิดในการกาหนดประเด็นการพิจารณา คณุ ภาพในแตล่ ะดา้ นไว้ ดงั น้ี 1. แนวคดิ ในการกาหนดมาตรฐานการศึกษาดา้ นคุณภาพของผเู้ รยี นหรอื ผู้รบั บรกิ าร คุณภาพของผู้เรียน ได้ถูกระบุไว้อย่างชัดเจนในพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับท่ี 3) พ.ศ. 2553 มาตรา 6 ที่ว่า “การจัดการศึกษาต้องเป็นไป เพ่ือพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ท่ีสมบูรณ์ท้ังร่างกาย จิตใจ (หมายถึง สุขกาย สุขใจ) สติปัญญา ความรู้ (หมายถึง เป็นคนเก่ง) และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการดารงชีวิตสามารถอยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมีความสุข และในมาตรา 7 ที่ว่า “ในกระบวนการเรียนรู้ต้องมุ่งปลูกฝัง จิตสานึกที่ถูกต้องเกี่ยวกับการเมือง การปกครองใน ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข รู้จักรักษาและส่งเสริมสิทธิ หน้าท่ี เสรีภาพ เ คารพ กฎหมาย ความเสมอภาค และศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์ มีความภูมิใจในความเป็นไทย รู้จักรักษาผลประโยชน์ ส่วนรวมและของประเทศชาติ รวมทั้ง ส่งเสริมศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรมของชาติ การกีฬา ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทย และความรู้อันเป็นสากล ตลอดจนอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม มีความสามารถ ในการประกอบอาชีพ รู้จักพ่ึงตนเอง มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ใฝุรู้และเรียนรู้ ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่อง” ประกอบกับตามหลักการส่วนหน่ึงของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับท่ี 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ได้ระบุไวว้ า่ ต้องยดึ “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” มงุ่ สร้างคุณภาพชีวิตและสุขภาวะที่ดีสาหรับคนไทย พัฒนาคน ให้มีความเป็นคนท่ีสมบูรณ์ มีวินัย ใฝุรู้ มีความรู้ มีทักษะ มีความคิดสร้างสรรค์ มีทัศนคติที่ดี รับผิดชอบต่อสังคม มีจริยธรรมและคุณธรรม พัฒนาคนทุกช่วงวัยและเตรียมความพร้อมเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพ รวมถึง การสร้างคนให้ใช้ประโยชน์และอยู่กับสิ่งแวดล้อมอย่างเกื้อกูล อนุรักษ์ฟ้ืนฟู ใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติ และส่ิงแวดล้อมอย่างเหมาะสม

66 ซ่ึงในปัจจุบันรัฐบาลได้ให้ความสาคัญกับการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของประเทศแบบ องค์รวมท่ีเช่ือมโยงกับมิติเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ศาสนา และการเมือง เพ่ือสร้างศักยภาพและคนไทยให้เป็น กาลังคนท่ีมีคุณภาพ มีคุณธรรม จริยธรรม มีความสมบูรณ์ทั้งทางร่างกายและจิตใจ สามารถเรียนรู้ด้วยตนเอง และแสวงหาความรู้อย่างต่อเน่ืองตลอดชีวิต ตลอดจนเป็นผู้ที่มีทักษะ ความรู้ ความสามารถที่จาเป็นต่อการดาเนินชีวิต ในโลกศตวรรษท่ี 21 และคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2561 เห็นชอบ “มาตรฐานการศึกษา ของชาติ พ.ศ. 2561” เพ่ือเป็นข้อกาหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภาพที่พึงประสงค์ของคนไทย เพ่ือให้หน่วยงาน องค์กรหลักของกระทรวงศึกษาธิการที่เกี่ยวข้องได้ร่วมดาเนินการผลักดันโดยการนามาตรฐานการศึกษาของชาติ ดังกล่าวไปสู่การปฏิบัติในสถานศึกษา เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่พึงประสงค์ของการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษา ของชาตติ อ่ ไป (สานกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา, 2561) ดังน้ัน จากความสาคัญและสถานการณ์ดังกล่าวข้างต้น ในการกาหนดมาตรฐานการศึกษา นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ด้านคุณภาพของผู้เรียน หรือผู้รับบริการ นั้น จึงมุ่งเน้นท่ีการพัฒนาผู้เรียน หรือผู้รับบริการให้เป็นคนดี มีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะท่ีดี (เช่น ความมีวินัย ความขยัน ความซ่อื สัตย์ และความรบั ผดิ ชอบต่อตนเองและสังคม เป็นต้น) มีความรู้ ความสามารถสอดคล้องตามจุดมุ่งหมาย หรอื วตั ถปุ ระสงค์ของหลักสตู ร มีทกั ษะทจี่ าเป็นสาหรับการดารงชีวิตท่ีดี (เช่น การอ่าน การเขียน การคิดวิเคราะห์ คดิ อย่างมีวจิ ารณญาณ การแก้ไขปัญหา การเรียนรู้ การใช้เทคโนโลยี เป็นต้น) มีสุขภาวะและสุนทรียภาพที่ดี โดย ยึดค่านิยมร่วมของสังคม (ความเพียรอันบริสุทธิ์ ความพอเพียง วิถีประชาธิปไตย ความเท่าเทียมเสมอภาค) มาเป็น ฐานในการพัฒนาตนเองให้เป็นผู้เรียนรู้ ผู้ร่วมสร้างสรรค์นวัตกรรม และเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง อันจะส่งผลให้เกิด ความมั่นคง มง่ั ค่งั และยั่งยืนของประเทศ หรือท่ีเรียกว่าลักษณะของคนไทย 4.0 ต่อไป 2. แนวคิดในการกาหนดมาตรฐานการศึกษาด้านคณุ ภาพการจดั การศึกษา กา รพั ฒน าคุณภ าพการ ศึกษา เป็ นกร ะบ วน กา รเ ปลี่ ย นแ ปล ง ห รือ ปรั บ ปรุ งพั ฒน าการ จั ด การศึกษาเพ่ือให้ได้ผลลัพธ์ตามมาตรฐานท่ีกาหนดไว้ และจะต้องสร้างความพึงพอใจให้แก่ผู้ปกครอง ชุมชน และ สังคมโดยท่ัวไป ท้ังนี้ การพัฒนาคุณภาพการศึกษาเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ต้องอาศัยความรับผิดชอบ ร่วมในระดับประเทศ และระดับสถานศึกษาโดยต้องคานึงถึงองค์ประกอบที่สาคัญ 5 ประการ ได้แก่ หลักสูตร สื่อการสอนและเทคโนโลยี การประเมินผลผู้เรียน การพัฒนาครู การประเมินคุณภาพสถานศึกษา และการ สนับสนุนทรัพยากรทางการศึกษา (รัตนา ดวงแก้ว, 2557) ซึ่งในพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แกไ้ ขเพ่ิมเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 ได้กาหนดแนวทางในการจัดกระบวนการเรียนรู้ ของสถานศึกษาและหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องไว้ดังน้ี คือ ต้อง 1) จัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมให้สอดคลองกับความสนใจ และความถนัดของผู้เรียน โดยคานึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล 2) ให้มีการฝึกทักษะกระบวนการคิด การ จัดการ การเผชิญปัญหาสถานการณ์ และการประยุกต์ความรู้มาใช้เพ่ือปูองกันและแก้ไขปัญหา 3) จัดกิจกรรมให้ ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ฝึกปฏิบัติให้ทาได้ คิดเป็น ทาเป็น รักการอ่าน และเกิดการใฝุรู้อย่างต่อเน่ือง 4) การจัดการเรียนการสอนโดยผสมผสานสาระความรู้ต่าง ๆ อย่างได้สัดส่วนสมดุลกัน รวมท้ังปลูกฝังคุณธรรม ค่านิยมท่ีดีงามและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ไว้ 5) ส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้สอนสามารถจัดบรรยากาศ สภาพแวดลอ้ ม สื่อการเรียนและอานวยความสะดวก เพ่ือให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ และมีความรอบรู้ รวมท้ังสามารถ ใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ 6) ให้ผู้เรียนและผู้สอนเรียนรู้ไปพร้อมกันจากสื่อการเรียนการสอน และแหล่งวิทยาการประเภทต่าง ๆ 7) ให้การเรียนรู้เกิดขึ้นได้ทุกเวลา ทุกสถานที่ มีการประสานความร่วมมือกับบิดา มารดา ผู้ปกครอง และบุคคลในชุมชนทุกฝุาย เพ่ือร่วมกันพัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพ นอกจากนี้ ยังมีการระบุถึง

77 วธิ กี ารประเมินผลการจัดกระบวนการเรียนรู้ไววา ให้สถานศึกษาจัดการประเมินผลผู้เรียน โดยพิจารณาจากพัฒนาการ ของผู้เรยี น ความประพฤติ การสงั เกตพฤตกิ รรมการเรียน การร่วมกิจกรรมและการทดสอบควบคู่ไปในกระบวนการ เรียนการสอนตามความเหมาะสมของแต่ละระดับและรูปแบบการศึกษา (สานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, มปป.) จากแนวทางในการจัดกระบวนการเรียนรู้ ดังกล่าว จึงกล่าวได้ว่า การจัดการเรียนรู้ หรือการจัดการเรียนการ สอน ถือเป็นกลไกสาคัญในการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ซ่ึงจะบ่งบอกถึงคุณภาพการจัดการศึกษาได้อย่างเป็นระบบ ซึ่งในปัจจุบันการจัดการเรียนรู้ หรือการจัดการเรียนการสอนที่เป็นท่ียอมรับกันว่าสามารถส่งเสริมให้ผู้เรียน ผู้รับบริการเกิดการเรียนรู้ได้อย่างแท้จริงน้ัน ต้องเน้นที่ตัวของกลุ่มเปูาหมาย และเน้นการฝึกปฏิบัติ หรือลงมือทา มากกว่าการเรียนรใู้ นเชิงทฤษฎีเพียงอย่างเดียว เพ่ือให้ผู้ที่ผ่านการจัดกระบวนเรียนรู้ตามหลักสูตรของสถานศึกษา มกี ระบวนการคิด และการปฏบิ ตั ทิ ่ีสามารถนาความรทู้ ีไ่ ดร้ บั ไปสู่การใช้หรือประยกุ ต์ใช้ไดใ้ นการดาเนนิ ชีวิต ดังนัน้ ในการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ด้านคุณภาพ การจัดการศึกษา จึงมุ่งเน้นที่การพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา การจัดหาหรือพัฒนาส่ือหรือนวัตกรรมและ สภาพแวดล้อมท่ีเอือ้ ตอ่ การจัดการเรียนรู้ มีการใช้และพัฒนาบุคลากรที่ทาหน้าท่ีในการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้มี ความรู้ ความสามารถ หรือประสบการณ์ในการจัดการเรียนรู้ตรงตามหลักสูตรหรือกิจกรรมที่จัดการเรียนรู้ รวมถึง มีการกาหนดแนวทางการตรวจสอบ วัดและประเมินผลการจัดการเรียนรู้ท่ีหลากหลาย โดยการใช้เคร่ืองมือ หรือวิธีการวัดและประเมินผลท่ีสอดคล้องกับจุดมุ่งหมายหรือวัตถุประสงค์ของหลักสูตร รวมถึงการแลกเปล่ียน เรียนรู้และให้ข้อมูลสะท้อนกลับแก่กลุ่มเปูาหมายที่ผ่านกระบวนการจัดการเรียนรู้ เพ่ือเป็นการสะท้อนให้เห็นว่า ผู้เรียน ผู้รับบริการต้องเป็นผู้ท่ีมีความรู้ หรือทักษะ หรือคุณลักษณะเป็นไปตามจุดมุ่งหมายหรือวัตถุประสงค์ของ หลักสูตรหรือกิจกรรมที่จัดการเรียนรู้ และส่งผลต่อความพึงพอใจของผู้เรียน และผู้รับบริการ และเพ่ือการนาไปสู่ การปรบั ปรุงและพัฒนาการจดั การเรียนรู้ ตอ่ ไป 3. แนวคดิ ในการกาหนดมาตรฐานการศกึ ษาดา้ นคุณภาพการบริหารจดั การของสถานศึกษา ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพ่ิมเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 ได้กาหนดทิศทางการบริหารไว้ในมาตรา 39 ว่าให้กระทรวงศึกษาธิการกระจายอานาจ การบริหารและจัดการศึกษาให้แก่พ้ืนที่ และสถานศึกษา โดยแบ่งขอบข่ายงานการบริหารสถานศึกษาไว้ 4 ด้าน ประกอบด้วย ด้านวิชาการ ด้านงบประมาณ ด้านการบริหารงานบุคคล และด้านการบริหารท่ัวไป ประกอบกับ ตามกฎกระทรวง การประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และกฎกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน สาหรับสถานศึกษาท่ีจัด การศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555 แห่งพระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2551 ได้กาหนดให้สถานศกึ ษาต้องดาเนินการ ดังนี้ 1) กาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2) จัดทา แผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏิบัติการประจาปี 3) ดาเนินงานตามแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏิบัติการประจาปี 4) จัดให้มีการติดตาม ตรวจสอบคุณภาพการศึกษา 5) จัดให้มีการประเมินคุณภาพ ภายในสถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 6) จัดทารายงานการประเมินตนเองประจาปี 7) เสนอรายงานการประเมินคุณภาพภายในต่อคณะกรรมการสถานศึกษา หน่วยงานต้นสังกัด และภาคีเครือข่าย และเผยแพร่ต่อสาธารณชน 8) นาผลการประเมินคุณภาพภายในมาเป็นส่วนหนึ่งของการวางแผน เพื่อพัฒนา คุณภาพการศึกษาโดยการมีส่วนร่วมของคณะกรรมการสถานศึกษาและภาคีเครือข่าย 9) จัดระบบบริหารและ สารสนเทศของสถานศึกษา และ 10) ยึดหลักการมีส่วนร่วมของคณะกรรมการสถานศึกษา บุคลากรทุกคนใน สถานศึกษา ภาคเี ครอื ขา่ ย และผูร้ ับบริการ

88 สถานศึกษาจึงมีอานาจหน้าท่ีและความรับผิดชอบการบริหารสถานศึกษา เพ่ือให้เกิดผล การจดั การศึกษาทม่ี ีประสิทธิภาพสอดคล้องตามมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 และมาตรฐานการศึกษา ท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด รวมถึงเป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ และนโยบายของหน่วยงานต้นสังกัด ซึ่งผลท่ีเกิดขึ้นจากการจัดการศึกษาของแต่ละสถานศึกษานั้น อาจเกิดข้ึนแตกต่างกันออกไป ทั้งน้ีขึ้นอยู่กับ ศักยภาพและบริบทของสถานศึกษา และสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ สังคม เทคโนโลยี และความคาดหวัง ของประชาชนทอี่ ยู่ในชมุ ชนท่ีสถานศึกษาต้ังอยดู่ ้วย ดงั น้ัน ในการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ด้านคุณภาพ การบริหารจัดการของสถานศึกษา จึงมุ่งเน้นท่ีการจัดระบบการบริหารจัดการของสถานศึกษาที่เน้นการมีส่วนร่วม ของบุคลากรในสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษา ภาคีเครือข่าย และผู้ที่เก่ียวข้องในการจัดการศึกษาของ สถานศกึ ษาตามบทบาทหนา้ ท่ี ในการร่วมกันกาหนดและจัดทามาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา แผนพัฒนาการจัด การศึกษาหรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา แผนปฏิบัติการประจาปี นาไปสู่การปฏิบัติงานตามแผนของ สถานศึกษา และจัดให้มีการกากับ ติดตาม ประเมินผลการดาเนินงาน จัดให้มีการรวบรวมข้อมูลสารสนเทศท่ีเป็น ผลมาจากการดาเนินงานตามสภาพจริงของสถานศึกษา และจัดให้มีการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษาตาม มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา พร้อมท้ังจัดทารายงานการประเมินตนเองประจาปี ต่อคณะกรรมการ สถานศกึ ษา หน่วยงานต้นสังกัด และภาคีเครือข่าย แล้วนาผลการประเมินคุณภาพภายในมาเป็นส่วนหนึ่งของการ วางแผน ร่วมกับการศึกษาวิจัยท่ีเกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการของสถานศึกษา เพ่ือมุ่งสู่การพัฒนาคุณภาพ การศึกษาอย่างต่อเน่ือง และเพ่ือเป็นการสนับสนุนการพัฒนาประชาชนคนไทยให้ได้รับโอกาสอย่างเท่าเทียม สามารถเป็นผู้เรียนรู้ ผู้ร่วมสร้างสรรค์นวัตกรรม และการเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง ตามผลลัพธ์ที่พึงประสงค์ของ การศึกษาทก่ี าหนดไวใ้ นมาตรฐานการศกึ ษาของชาติต่อไป ทั้งนี้ ในการประเมินคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัยได้มีการกาหนดเกณฑ์การตัดสินระดับคุณภาพของแต่ละมาตรฐาน แต่ละด้าน และในแต่ละประเด็น การพิจารณาไว้ 5 ระดับ คือ ระดับกาลังพัฒนา ระดับปานกลาง ระดับดี ระดับดีเลิศ และระดับยอดเยี่ยม ดงั รายละเอยี ดที่ปรากฏอยู่ในคาอธิบาย เกณฑ์การพิจารณา และระดับคุณภาพของมาตรฐานการศึกษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ในสว่ นท่ี 2 ของเอกสารเล่มน้ี

9 99 มาตรฐานการศึกษากับการประกันคณุ ภาพการศกึ ษา มาตรฐานการศึกษา เป็นข้อกาหนดเก่ียวกับคุณลักษณะ คุณภาพท่ีพึงประสงค์และมาตรฐานที่ต้องการ ใหเ้ กดิ ข้ึนในสถานศึกษาทุกแห่ง เพ่อื ใช้เป็นหลักในการเทยี บเคียง สาหรบั การสง่ เสริมและกากับดูแล การตรวจสอบ การประเมินผล และการประกันคุณภาพการศึกษาให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน มาตรฐานการศึกษาท่ีกาหนดขึ้น จึงสามารถใช้เป็นหลักในการเทียบเคียงสาหรับการส่งเสริม กากับดูแล ตรวจสอบ ประเมินผลและการประกัน คณุ ภาพการศกึ ษา ดังน้ัน การกาหนดให้มีมาตรฐานการศึกษาจึงมีความสาคัญต่อการจัดการศึกษา คือ ทาให้สถานศึกษา มีเกณฑ์การเปรียบเทียบที่เป็นมาตรฐานการศึกษาเดียวกัน ถึงแม้สถานศึกษาแต่ละแห่งจะมีสภาพบริบท หรือข้อจากัดที่แตกต่างกัน และมาตรฐานการศึกษายังทาให้สถานศึกษามีเปูาหมาย ทิศทางในการที่จะพัฒนา คุณภาพการศึกษาที่ชัดเจน เป็นการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เพื่อประเมินความก้าวหน้า หรือประเมิน คุณภาพภายนอกเพ่ือการตรวจสอบ ยืนยันผลการประเมินคุณภาพภายในจึงเป็นแนวทางหนึ่งในการกระตุ้น การปฏิบัติงานในด้านการบริหารและการจัดการศึกษา นอกจากนี้การกาหนดมาตรฐานการศึกษายังเป็นการกาหนด ความคาดหวังให้กับครู ผู้บริหาร ผู้ปกครอง ประชาชน ชุมชน สังคม และหน่วยงานต่าง ๆ ท่ีมีส่วนเก่ียวข้องใน การจัดการศึกษา เพราะหากไม่มีมาตรฐานการศึกษา สาธารณชนก็จะไม่ทราบว่าสาระสาคัญท่ีแท้จริงของการจัด การศึกษาเป็นอย่างไร การจัดการเรียนรู้ในปัจจุบันต้องเป็นไปในทิศทางใด คุณภาพการจัดการศึกษาแต่ละแห่งมี จุดเด่น จดุ ทค่ี วรพฒั นาในเร่ืองใดบ้าง เน่ืองจากไม่มีเคร่ืองช้ีวัดเทียบเคียง ทาให้ขาดความรับผิดชอบต่อสาธารณชน การกาหนดให้มีมาตรฐานการศึกษาทาให้สถานศึกษาต้องถือเป็นความรับผิดชอบท่ีจะทาให้ผู้เรียนมีคุณภาพตาม มาตรฐาน ซ่ึงผู้บริหารสถานศึกษา และบุคลากรของสถานศึกษาต้องจัดการเรียนรู้ให้ได้มาตรฐานมีคุณภาพการ บริหารจัดการ ตลอดจนคุณภาพด้านการจัดสถานศึกษาให้เป็นชุมชนแห่งการเรียนรู้ และมีกิจกรรม โครงการที่ ส่งเสริม สนับสนุน และเสนอต่อหน่วยงานโดยต้นสังกัด กระทรวงศึกษาธิการ รวมถึงนโยบายของรัฐ และมาตรฐาน ยงั เปน็ แนวทางให้สาธารณชนเข้ามามสี ว่ นร่วมในการจัดการศึกษา ให้การสนับสนุน ส่งเสริมสถานศึกษาในด้านต่าง ๆ ได้ เพ่อื ให้คณุ ภาพการจัดการศกึ ษาของสถานศึกษาเปน็ ไปตามความคาดหวังของชมุ ชนและสงั คมตอ่ ไป ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาเป็นส่วนหน่ึงของระบบการบริหารคุณภาพการศึกษา ท่ีมีความต่อเนื่องเป็นวงจร เพ่ือสร้างความมั่นใจให้กับผู้เรียนหรือผู้รับบริการ ว่าจะได้รับการบริการ การจัด การศึกษาที่มีคุณภาพ เริ่มต้ังแต่ปัจจัยปูอนในการจัดการศึกษา กระบวนการจัดการศึกษา และผลผลิต/ผลลัพธ์ ทเี่ กดิ ขน้ึ จากการจัดการศกึ ษาภายใต้บริบทของสถานศกึ ษาน้ัน ๆ ระบบการประกันคุณภาพจึงเป็นระบบท่ีทาให้เห็นถึง แนวทางปฏิบัติท่ีจะนาไปสู่ผลผลิตที่มีคุณภาพ เป็นการรวมสิ่งต่าง ๆ ซ่ึงมีลักษณะซับซ้อนให้ประสานเป็น หนงึ่ เดยี ว โดยมอี งค์ประกอบท่ีสาคัญ คือ การวางแผนพัฒนาคุณภาพ การควบคุมคุณภาพและการปรับปรุงคุณภาพ และผลการปฏิบตั ิจะตอ้ งเปน็ ไปตามมาตรฐานหรือข้อกาหนดของการสร้างความพอใจให้กับผู้เรียนและการมีต้นทุน การดาเนินงานท่ีเหมาะสม ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาจึงเป็นการทากิจกรรมหรือการปฏิบัติภารกิจหลัก อยา่ งมีระบบตามแบบแผนท่ีกาหนดไว้โดยระบบการประกนั คุณภาพการศึกษาประกอบดว้ ยองคป์ ระกอบ 3 ดา้ น คอื 1. ด้านการพัฒนาคุณภาพ เป็นองค์ประกอบของขั้นตอนการวางระบบการทางานท่ีใช้หลักการร่วมมือ รวมพลังเป็นขั้นตอนที่ผู้ปฏิบัติงานของสถานศึกษาทุกฝุายได้ร่วมกันทาความเข้าใจเก่ียวกับการกาหนดเปูา หมาย การปรับปรุงพัฒนาการจัดการศึกษาเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ตามมาตรฐาน ท่ีกาหนดไว้ อีกทั้งมีการกาหนดกระบวนการ ควบคุม และการถ่ายทอดแผนไปสู่การปฏิบัติให้เกิดผลผลิตตามที่กาหนดไว้ และต้องบอกให้ได้ว่าการทางานท่ีมี คุณภาพนั้นต้องมีลักษณะอย่างไร และผลงานท่ีมีคุณภาพต้องเป็นอย่างไร ต้องมีการวิเคราะห์ความเชื่อมโยง

110100 ระหว่างมาตรฐานกับโครงการกิจกรรมในแผนปฏิบัติการของสถานศึกษา และรวมท้ังสามารถนาข้อค้นพบที่ได้จาก ผลการวเิ คราะหข์ ้อมูลไปสู่การวางแผนและลงมือพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ต่อไป ตลอดจนเป็นข้ันตอนการ ดาเนินงานที่เกี่ยวกับการกาหนดเกณฑ์คุณภาพ หรือมาตรฐาน ตัวบ่งช้ี ร่วมกันของสถานศึกษา มีการนาข้อมูล สารสนเทศที่เก่ียวข้องมาใช้ในการดาเนินงาน และการจัดสรรทรัพยากรเพ่ือสนับสนุนการดาเนินงานของ สถานศกึ ษา 2. ด้านการติดตาม ตรวจสอบ เปน็ องค์ประกอบของขั้นตอนการดาเนินงานที่เก่ียวข้องกับการควบคุม กากับ ดแู ล ตดิ ตามตรวจสอบ ความก้าวหน้าการดาเนินงานของการปฏิบตั ิงานตามแผนการพฒั นาคุณภาพการศึกษา และ จัดทารายงานการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา พร้อมท้ังเสนอแนะมาตรการเร่งรัดการพัฒนาคุณภาพ การศึกษาของสถานศึกษา ว่าสถานศึกษาหรือผู้ปฏิบัติงานมีการดาเนินงานหรือจัดการศึกษาเป็นไปตามเกณฑ์ คณุ ภาพหรอื มาตรฐานทไ่ี ดต้ กลงรว่ มกนั หรือไม่ หากการดาเนินงานยังไมเ่ ป็นไปตามเกณฑ์คุณภาพ ผู้บริหารหรือผู้ท่ี เก่ียวข้องจะต้องเข้าไปร่วมแก้ไข และร่วมการดาเนินงานดังกล่าว เพ่ือทาให้เกิดการปรับปรุง แก้ไขการดาเนินงาน ได้ทันท่วงที ไม่ปล่อยให้การดาเนินงานดาเนินต่อไป ท้ังนี้เพราะอาจจะก่อให้เกิดผลเสียต่อผลการดาเนินงานก็ได้ ดังนั้น การติดตาม ตรวจสอบ ในขั้นตอนนี้จะต้องทาในทุกขั้นตอนของการดาเนินงาน และต้องทาอย่างต่อเนื่อง เพื่อมใิ ห้เกิดข้อผิดพลาด 3. ด้านการประเมินคุณภาพ เป็นองค์ประกอบของขั้นตอนการประเมินคุณภาพการศึกษาภายในของ สถานศกึ ษา ในรอบปีของการประเมิน โดยมีคณะผู้ประเมิน ได้รับฟังรายงาน และศึกษารายงานผลการดาเนินงาน เอกสาร และหลักฐานอ้างอิงต่าง ๆ ของสถานศึกษาอย่างละเอียด พร้อมท้ังได้ตรวจเย่ียมพ้ืนที่จัดการศึกษา การวิจัย และการบริการวิชาการของสถานศึกษา ตลอดจนได้รับทราบข้อมูล ข่าวสารการดาเนินงานของ สถานศึกษาจากผู้บริหาร ครู บุคลากรของสถานศึกษา ผู้เรียนหรือผู้รับบริการ และผู้ที่เกี่ยวข้องทุกภาคส่วน โดย คณะกรรมการประเมินได้วิเคราะห์ผลการดาเนินงาน และสรุปผลการประเมิน ซึ่งจะต้องสามารถบ่งบอกได้ว่า การดาเนนิ งานของสถานศึกษาในกิจกรรมใดที่ทาได้ดีเลิศ สมควรเผยแพร่เป็นแนวปฏิบัติที่ดี และมีปัจจัยอะไรบ้าง ทีท่ าให้ผลการดาเนินงานประสบความสาเรจ็ และในขณะเดียวกันก็ต้องสามารถบ่งบอกได้ว่ากิจกรรมหรือโครงการใดที่ จะต้องมีการพัฒนาปรับปรุงให้ดีขึ้น และจะต้องมีข้อเสนอแนะอะไรบ้างท่ีเป็นรูปธรรม ที่บอกได้ว่าจะต้อง มีการพัฒนาอะไรและทาอย่างไรบ้าง ซ่ึงจะทาให้สถานศึกษาทราบถึงระดับคุณภาพการดาเนินงานของสถานศึกษา แนวทางการพฒั นา ปรบั ปรุง ทต่ี อ้ งแก้ไข รวมถึงเป็นการเผยแพรป่ ระชาสัมพนั ธ์ใหแ้ ก่ผมู้ ีสว่ นเก่ยี วขอ้ งทราบ จากองค์ประกอบท้ัง 3 ด้าน ล้วนมีความสัมพันธ์เก่ียวเนื่องเป็นวงจรการพัฒนาท่ีต่อเนื่องโดยมีมาตรฐาน การศึกษาเป็นเปูาหมายและเครื่องมือในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาในสถานศึกษา โดยผู้บริหารสถานศึกษาเป็น ตัวขับเคลื่อนสาคัญ โดยให้บุคลากรในสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษา และชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม ในการ กาหนดทิศทางการทางานให้ผู้เกยี่ วขอ้ งทุกฝุายปฏิบัติงานอย่างมปี ระสิทธภิ าพและประสิทธผิ ล ดังแผนภาพ

111111 A การพฒั นาคณุ ภาพ P การจดั การศกึ ษา D C D การประกัน C คุณภาพท่มี ี P มาตรฐาน A เปน็ เปาู หมาย การประเมนิ คณุ ภาพ การติดตาม ตรวจสอบ การจัดการศึกษา คุณภาพการจัดการศึกษา AP CD แผนภาพ การพฒั นาระบบการประกนั คุณภาพ จากแผนภาพ จะเห็นว่ากระบวนการดาเนินงานตามองค์ประกอบท้ัง 3 ด้าน มีความสัมพันธ์เก่ียวเนื่องกัน เป็นวงจรการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาท่ีไม่หยุดน่ิง โดยผ่านวงจรคุณภาพและมีมาตรฐานเป็นเปูาหมายหลัก โดยเร่ิมจากการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา การติดตามตรวจสอบคุณภาพการจัดการศึกษา และการประเมิน คุณภาพการจัดการศกึ ษา ซ่ึงองค์ประกอบทั้ง 3 ด้าน ถือเป็นเครอ่ื งมอื ในการพัฒนาคุณภาพการจัดการศกึ ษา ทัง้ นี้ จะเห็นได้ว่ามาตรฐานการศึกษามีความสาคัญเกี่ยวข้องกับการประกันคุณภาพการศึกษาดังที่ปรากฏ ในกฎกระทรวงการประกนั คุณภาพการศกึ ษา พ.ศ. 2561 ข้อ 3 การกาหนดมาตรฐานคุณภาพการศึกษา ซึ่งหลักปฏิบัติ ทั่วไปจะกาหนดให้สถานศึกษาแต่ละแห่งจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา โดยการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาให้เป็นไปตามมาตรฐานการศึกษาแต่ละระดับ และประเภท การศึกษาที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด พร้อมทั้งจัดทาแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของ สถานศึกษาท่ีมุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาและดาเนินการตามแผนท่ีกาหนดไว้ จัดให้มีการประเมินผล และตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา ติดตามการดาเนินการเพื่อพัฒนาสถานศึกษาให้มีคุณภาพ ตามมาตรฐานการศึกษา และพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับท่ี 3) พ.ศ. 2553 หมวด 6 มาตรฐานและการประกันคุณภาพการศึกษา มาตรา 48 ให้หน่วยงาน ตน้ สงั กดั และสถานศึกษาจัดให้ระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา และให้ถือว่าการประกันคุณภาพภายใน เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการบริหารการศึกษาที่ต้องดาเนินการอย่างต่อเน่ือง โดยมีการจัดทารายงานประจาปี เสนอต่อหน่วยงานต้นสังกัด หน่วยงานท่ีเก่ียวข้องและเปิดเผยต่อสาธารณชน เพื่อนาไปสู่การพัฒนาคุณภาพและ มาตรฐานการศึกษา และเพ่ือรองรับการประกันคุณภาพภายนอก ดังนั้น มาตรฐานการศึกษาจึงมีความสาคัญกับ การประกันคุณภาพการศึกษาเพราะมาตรฐานการศึกษาเป็นข้อกาหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะที่พึงประสงค์และ มาตรฐานทตี่ อ้ งการให้เกิดข้นึ ในสถานศึกษาทุกแห่งเพ่อื ใช้เปน็ หลกั ในการเทียบเคยี ง สาหรบั การส่งเสริม กากับดูแล ตรวจสอบ ประเมินผลและการประกันคณุ ภาพการศกึ ษา

121122 วตั ถุประสงคข์ องการจดั ทาเอกสาร เอกสาร “แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา ตามมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัย พ.ศ. 2562” เล่มน้ี จัดทาข้ึนเพ่ือให้สถานศึกษาในสังกัดสานักงาน กศน. หรือผู้ท่ีสนใจ นาไปใช้เป็น แนวทางในการกาหนดมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษา การนามาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาสู่การปฏิบัติ การประเมินคุณภาพการศึกษา และการพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้บรรลุตามเปูาหมายของมาตรฐานการศึกษาท่ี สถานศกึ ษากาหนดไว้ การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ถือเป็นส่วนหน่ึงของการดาเนินงานตามกฎกระทรวง การประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 ที่กาหนดให้สถานศึกษาแต่ละแห่งต้องจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพ การศึกษาภายในสถานศกึ ษา โดยการกาหนดมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษาให้เป็นไปตามมาตรฐานการศึกษา แต่ละระดับและแต่ละประเภทการศึกษาที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด พร้อมท้ังจัดทา แผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาท่ีมุ่งพัฒนาคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา และดาเนินการตามแผน ท่ีกาหนดไว้ จัดให้มีการประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา ติดตามผลการดาเนินการ เพ่ือพัฒนาสถานศึกษาให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา และจัดส่งรายงานผลการประเมินตนเองให้แก่ หนว่ ยงานต้นสังกดั หรือหนว่ ยงานที่กากับดูแลสถานศึกษาเปน็ ประจาทุกปี ทั้งนี้ ในส่วนของการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย กระทรวงศึกษาธิการ ได้ประกาศใช้ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง มาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ประกาศ ณ วนั ท่ี 6 ธันวาคม พ.ศ. 2562 ดังนั้น ในการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา เพ่ือให้สะท้อนภาพความเช่ือมโยงระหว่าง มาตรฐานการศึกษาขั้นต่าที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด กับสภาพบริบทและความต้องการของ กลุ่มเปูาหมาย สถานศึกษา และชุมชน ท้องถิ่น รวมถึงการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาท่ีเป็น ลักษณะเฉพาะของสถานศึกษา สถานศึกษาจึงต้องมีการกาหนด และประกาศใช้มาตรฐานการศึกษาของ สถานศึกษา ซ่ึงต้องไม่น้อยกว่ามาตรฐานแต่ละประเภท ตามมาตรฐานการศึกษานอกระบบท่ีกระทรวงศึกษาธิการ ประกาศกาหนดไว้ โดยสถานศึกษาสามารถกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเพิ่มเติมนอกเหนือจาก ทกี่ ระทรวงศกึ ษาธกิ ารประกาศใหใ้ ช้ได้ เช่น การเพมิ่ เตมิ มาตรฐานการศกึ ษา การเพมิ่ เติมประเด็นการพิจารณา หรอื ตัวบ่งช้ี เป็นต้น เพ่ือให้สอดคล้องกับสภาพบริบท ศักยภาพและความต้องการของสถานศึกษา และความเป็น ลักษณะเฉพาะของสถานศึกษา (ถ้ามี) ซ่ึงสถานศึกษาสามารถกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดยใช้ แนวทางการดาเนินงาน ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. ศึกษามาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศ กาหนด 2. ทบทวนบทบาทหน้าท่ีของสถานศึกษา วิสัยทัศน์ พันธกิจ อัตลักษณ์ของสถานศึกษา และ ลกั ษณะเฉพาะของสถานศึกษา (ถา้ ม)ี รวมถึงการวิเคราะหส์ ภาพแวดล้อมภายนอกและภายในสถานศึกษา 3. ดาเนินการกาหนด และประกาศใช้มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดยวิเคราะห์มาจาก ความเช่ือมโยงระหว่างมาตรฐานการศึกษาข้ันต่าแต่ละประเภท ที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนดกับบทบาท หน้าที่ของสถานศึกษาท่ีมีการจัดการศึกษาในแต่ละประเภท (การจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษา

131133 ขั้นพื้นฐาน การจัดการศึกษาต่อเนื่อง และการจัดการศึกษาตามอัธยาศัย) ลักษณะเฉพาะของสถานศึกษา (ถ้ามี) รวมถงึ สภาพบรบิ ทและความต้องการของสถานศึกษา ซึ่งมาตรฐานการศึกษาที่สถานศึกษาจะกาหนดและประกาศใช้ ต้องไม่น้อยกว่ามาตรฐานแตล่ ะประเภท ของมาตรฐานการศึกษานอกระบบท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนดไว้ ทัง้ นี้ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา หมายถึง ข้อกาหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภาพท่ีพึงประสงค์ และเป็นสิ่งที่ต้องการให้เกิดขึ้นในสถานศึกษา เพ่ือใช้เป็นหลักในการเทียบเคียง สาหรับการส่งเสริมและกากับดูแล การตรวจสอบ การประเมินผล และการประกันคุณภาพการศึกษาให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยกาหนดให้เป็น มาตรฐานการศึกษาแต่ละประเภท รวมถึงประเด็นการพิจารณา ซ่ึงต้องกาหนดจากการวิเคราะห์ความเช่ือมโยงระหว่าง มาตรฐานการศึกษาข้ันต่าแต่ละประเภทท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด (มาตรฐานการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน มาตรฐานการศึกษาต่อเน่ือง มาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย) กับบทบาทหน้าท่ีของ สถานศึกษาท่ีมกี ารจดั การศึกษาในแต่ละประเภท ได้แก่ การศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน การศึกษา ตอ่ เนือ่ ง และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั รวมถงึ ลักษณะเฉพาะของสถานศกึ ษา (ถ้าม)ี นอกจากนี้ สาหรับในบางมาตรฐานการศึกษาหรือประเด็นในการพิจารณาบางประเด็นท่ีต้องมี การกาหนดค่าเปาู หมายทเ่ี ก่ยี วกับผลลพั ธท์ ีจ่ ะใหเ้ กดิ แก่ผเู้ รยี น สาหรบั ใช้ในการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษา ให้สถานศึกษาใช้ข้อมูลสารสนเทศที่เกิดขึ้นจากการดาเนินงานในปีงบประมาณก่อนหน้า ท่ีจะจัดทารายงาน การประเมินตนเองของสถานศึกษา มาเป็นข้อมูลประกอบการพิจารณาเพ่ือกาหนดค่าเปูาหมายของสถานศึกษา โดยพิจารณาร่วมกับศักยภาพและความพร้อมของสถานศึกษา เพ่ือให้ค่าเปูาหมายท่ีสถานศึกษากาหนดขึ้น เป็นค่าเปูาหมายท่ีมีความน่าเช่ือถือและแปรผันเป็นไปตามศักยภาพและบริบทของแต่ละสถานศึกษาที่มี ความแตกตา่ งกนั 4. นามาตรฐานการศึกษาที่สถานศึกษาประกาศใช้ไปจัดทาแผนพัฒนาการจัดการศึกษาหรือ แผนพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา และแผนปฏิบัติการประจาปี เพ่ือดาเนินการจัดการศึกษา การบริหารจัดการสถานศึกษา และการประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษาต่อไป

1414 ส่วนท่ี 2 คาอธบิ าย เกณฑก์ ารพิจารณา และระดับคุณภาพ ของมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 ระบุไว้ว่า “มาตรฐานการศึกษา เป็นข้อกาหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภาพที่พึงประสงค์ และมาตรฐาน ท่ีตอ้ งการใหเ้ กิดขึ้นในสถานศึกษาทุกแห่ง เพอื่ ใชเ้ ป็นหลกั ในการเทยี บเคียงสาหรบั การสง่ เสรมิ และกากับดแู ล การตรวจสอบ การประเมินผล และการประกันคณุ ภาพการศกึ ษาให้เปน็ ไปในทิศทางเดยี วกัน” สาหรั บการพัฒนา มาตรฐานการศึกษาและประเด็นการพิจารณาในการประเมิน ของแต่ละมาตรฐาน การศึกษานั้น ได้มีการวิเคราะห์ และกาหนดให้สอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 มาตรฐาน การศึกษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด ประกอบกับข้อกาหนดในกฎกระทรวง การประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 กฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน สาหรบั สถานศึกษาทจ่ี ดั การศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555 และระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการจัดการศึกษา ต่อเน่ือง พ.ศ. 2554 รวมถึงสภาพบริบท และบทบาทหน้าที่ในการจัดการศึกษาของสถานศึกษาทุกประเภทโดย ภาพรวมในสังกัดสานักงาน กศน. ผนวกกับการวิเคราะห์ข้อมูลทางสังคมท่ีเก่ียวข้อง เช่น แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ สังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 - 2579 หลักการ และนโยบาย ดา้ นการศึกษา เป็นต้น เพ่ือการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยท่ีมีความน่าเช่ือถือ สอดคลอ้ งกบั แนวทางการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของกระทรวงศึกษาธกิ าร ซึ่งจากการดาเนินการพัฒนามาตรฐานการศึกษา จึงมีการกาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศัยไว้ 3 ประเภท คือ มาตรฐานการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน มาตรฐาน การศึกษาต่อเน่ือง และมาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งมาตรฐานการศึกษาแต่ละประเภทจะมุ่งพิจารณา คุณภาพใน 3 ด้าน คือ คุณภาพของผู้เรียนหรือผู้รับบริการ คุณภาพการจัดการศึกษา และคุณภาพการบริหาร จัดการของสถานศึกษา ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง มาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศยั ประกาศ ณ วันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2562 ท้ังน้ี มาตรฐานการศึกษาในแต่ละประเภท ได้มีการกาหนดเกณฑ์การตัดสินระดับคุณภาพของแต่ละ มาตรฐานไว้ 5 ระดับ คือ ระดับกาลังพัฒนา ระดับปานกลาง ระดับดี ระดับดีเลิศ และระดับยอดเย่ียม ดังรายละเอียด ตามคาอธิบาย เกณฑ์การพิจารณา และระดับคุณภาพของมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ในแต่ละประเภท ดังนี้

151515 มาตรฐานการศึกษานอกระบบระดับการศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบระดบั การศึกษาขั้นพืน้ ฐาน มจี านวน 3 มาตรฐาน ประกอบดว้ ย มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียนการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน ซึ่งมีประเด็น การพิจารณา จานวน 8 ประเดน็ ประกอบดว้ ย 1.1 ผ้เู รียนการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐานมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นท่ีดสี อดคล้องกบั หลกั สูตรสถานศึกษา 1.2 ผู้เรียนการศึกษาขั้นพ้ืนฐานมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะท่ีดีตามที่สถานศึกษา กาหนด 1.3 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพ้ืนฐานมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และแลกเปล่ียน ความคิดเหน็ รว่ มกบั ผู้อืน่ 1.4 ผูเ้ รยี นการศึกษาขั้นพน้ื ฐานมคี วามสามารถในการสร้างสรรค์งาน ชิ้นงาน หรอื นวตั กรรม 1.5 ผู้เรียนการศึกษาขั้นพ้นื ฐานมีความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยดี ิจิทลั 1.6 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพนื้ ฐานมสี ุขภาวะทางกาย และสุนทรยี ภาพ 1.7 ผู้เรยี นการศึกษาขนั้ พ้ืนฐานมคี วามสามารถในการอ่าน การเขยี น 1.8 ผ้จู บการศึกษาข้ันพ้ืนฐานนาความรู้ ทกั ษะพื้นฐานท่ีได้รับไปใช้หรอื ประยุกต์ใช้ มาตรฐานท่ี 2 คุณภาพการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐานที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ ซึง่ มีประเดน็ การพิจารณา จานวน 4 ประเด็น ประกอบด้วย 2.1 การพัฒนาหลกั สูตรสถานศกึ ษาที่สอดคล้องกบั บรบิ ท และความต้องการของผู้เรยี น ชุมชน ท้องถิ่น 2.2 ส่อื ทีเ่ อื้อต่อการเรยี นรู้ 2.3 ครมู ีความรู้ ความสามารถในการจดั การเรยี นรทู้ ี่เนน้ ผ้เู รยี นเป็นสาคัญ 2.4 การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรขู้ องผเู้ รียนอยา่ งเปน็ ระบบ มาตรฐานท่ี 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซึ่งมีประเด็นการพิจารณา จานวน 9 ประเดน็ ประกอบด้วย 3.1 การบรหิ ารจดั การของสถานศกึ ษาท่เี น้นการมีส่วนรว่ ม 3.2 ระบบการประกนั คุณภาพการศึกษาของสถานศกึ ษา 3.3 การพฒั นาครู และบุคลากรของสถานศึกษา 3.4 การใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ัลเพ่ือสนบั สนุนการบริหารจัดการ 3.5 การกากบั นิเทศ ติดตาม ประเมินผลการดาเนนิ งานของสถานศกึ ษา 3.6 การปฏิบตั ิหนา้ ทขี่ องคณะกรรมการสถานศึกษาทเ่ี ปน็ ไปตามบทบาทที่กาหนด 3.7 การสง่ เสริม สนับสนนุ ภาคีเครอื ขา่ ยให้มสี ว่ นร่วมในการจดั การศึกษา 3.8 การส่งเสริม สนบั สนุนการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 3.9 การวิจัยเพ่ือการบริหารจัดการศึกษาสถานศึกษา หมายเหตุ มาตรฐานท่ี 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา สามารถใช้รว่ มกันไดท้ ้ังมาตรฐานการศึกษา นอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน มาตรฐานการศึกษาต่อเนื่อง และมาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย

161166 มาตรฐานการศกึ ษาตอ่ เนื่อง มาตรฐานการศึกษาตอ่ เนอื่ ง มาตรฐานการศึกษาต่อเนื่อง มจี านวน 3 มาตรฐาน ประกอบด้วย มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียนการศึกษาต่อเน่ือง ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน 3 ประเด็น ประกอบด้วย 1.1 ผเู้ รียนการศึกษาต่อเน่ืองมีความรู้ ความสามารถ และ หรือทักษะ และ หรือคุณธรรมเป็นไปตามเกณฑ์ การจบหลกั สตู ร 1.2 ผู้จบหลักสูตรการศึกษาต่อเน่ืองสามารถนาความรู้ท่ีได้ไปใช้ หรือประยุกต์ใช้ บนฐานค่านิยมร่วม ของสงั คม 1.3 ผู้จบหลักสูตรการศึกษาต่อเนอื่ งท่นี าความรู้ไปใชจ้ นเห็นเปน็ ประจักษ์หรอื ตัวอย่างที่ดี มาตรฐานท่ี 2 คุณภาพการจัดการเรียนรู้การศึกษาต่อเนื่อง ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน 5 ประเดน็ ประกอบด้วย 2.1 หลักสตู รการศกึ ษาตอ่ เนอ่ื งมคี ณุ ภาพ 2.2 วทิ ยากรการศกึ ษาต่อเน่ือง มีความรู้ ความสามารถ หรอื ประสบการณต์ รงตามหลักสูตรการศึกษาต่อเน่ือง 2.3 ส่ือทเี่ อ้อื ต่อการเรียนรู้ 2.4 การวดั และประเมินผลผู้เรยี นการศกึ ษาตอ่ เน่อื ง 2.5 การจดั กระบวนการเรียนรูก้ ารศกึ ษาต่อเนอ่ื งทม่ี ีคุณภาพ มาตรฐานที่ 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซึ่งมีประเด็นการพิจารณา จานวน 9 ประเดน็ ประกอบดว้ ย 3.1 การบริหารจัดการของสถานศึกษาทเ่ี นน้ การมสี ว่ นร่วม 3.2 ระบบการประกันคณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศึกษา 3.3 การพฒั นาครู และบุคลากรของสถานศึกษา 3.4 การใช้เทคโนโลยีดจิ ทิ ลั เพื่อสนับสนนุ การบริหารจัดการ 3.5 การกากบั นเิ ทศ ติดตาม ประเมินผลการดาเนนิ งานของสถานศกึ ษา 3.6 การปฏิบตั หิ นา้ ทีข่ องคณะกรรมการสถานศกึ ษาท่ีเป็นไปตามบทบาทท่ีกาหนด 3.7 การส่งเสรมิ สนบั สนนุ ภาคีเครือข่ายใหม้ ีส่วนร่วมในการจดั การศกึ ษา 3.8 การส่งเสรมิ สนบั สนนุ การสร้างสงั คมแห่งการเรียนรู้ 3.9 การวิจัยเพอื่ การบรหิ ารจัดการศึกษาสถานศึกษา หมายเหตุ มาตรฐานที่ 3 คุณภาพการบริหารจดั การของสถานศึกษา สามารถใชร้ ว่ มกันไดท้ ้ังมาตรฐานการศึกษา นอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน มาตรฐานการศึกษาต่อเน่ือง และมาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย

171177 มาตรฐานการศกึ ษาตามอัธยาศัย มาตรฐานการศกึ ษาตามอธั ยาศัย มาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย มจี านวน 3 มาตรฐาน ประกอบดว้ ย มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้รับบริการการศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งมีประเด็นการพิจารณา จานวน 1 ประเด็น ประกอบด้วย 1.1 ผู้รับบริการมีความรู้ หรือทักษะ หรือประสบการณ์ สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโครงการ หรือ กจิ กรรมการศกึ ษาตามอธั ยาศัย มาตรฐานที่ 2 คุณภาพการจัดการศึกษาตามอัธยาศัย ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน 4 ประเดน็ ประกอบดว้ ย 2.1 การกาหนดโครงการ หรือกจิ กรรมการศึกษาตามอธั ยาศยั 2.2 ผจู้ ดั กจิ กรรมมคี วามรู้ ความสามารถในการจดั กจิ กรรมการศกึ ษาตามอธั ยาศัย 2.3 สอ่ื หรอื นวัตกรรม และสภาพแวดล้อมท่ีเอื้อตอ่ การจัดการศึกษาตามอัธยาศัย 2.4 ผรู้ ับบรกิ ารมีความพึงพอใจต่อการจดั การศกึ ษาตามอธั ยาศัย มาตรฐานท่ี 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน 9 ประเด็น ประกอบด้วย 3.1 การบรหิ ารจดั การของสถานศึกษาทเ่ี นน้ การมีส่วนร่วม 3.2 ระบบการประกนั คณุ ภาพการศึกษาของสถานศึกษา 3.3 การพฒั นาครู และบุคลากรของสถานศึกษา 3.4 การใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ิทัลเพื่อสนับสนนุ การบรหิ ารจดั การ 3.5 การกากบั นเิ ทศ ตดิ ตาม ประเมินผลการดาเนินงานของสถานศกึ ษา 3.6 การปฏิบัตหิ น้าทขี่ องคณะกรรมการสถานศึกษาที่เปน็ ไปตามบทบาทที่กาหนด 3.7 การส่งเสรมิ สนบั สนุนภาคเี ครอื ข่ายใหม้ สี ่วนรว่ มในการจัดการศึกษา 3.8 การสง่ เสรมิ สนบั สนุนการสรา้ งสังคมแห่งการเรยี นรู้ 3.9 การวจิ ยั เพ่อื การบริหารจัดการศึกษาสถานศกึ ษา หมายเหตุ มาตรฐานที่ 3 คณุ ภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา สามารถใช้ร่วมกันได้ทั้งมาตรฐานการศึกษา นอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน มาตรฐานการศึกษาต่อเนื่อง และมาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย

1818 มาตรฐานการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน

1919 19 มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบ ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน มาตรฐาน/ประเดน็ การพิจารณา คา่ น้าหนกั คะแนน มาตรฐานท่ี 1 คุณภาพของผู้เรียนการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน 50 1.1 ผเู้ รียนการศึกษาข้ันพน้ื ฐานมผี ลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี นที่ดสี อดคลอ้ งกบั หลกั สตู รสถานศกึ ษา 10 1.2 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพื้นฐานมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะที่ดีตามที่สถานศึกษา 10 กาหนด 1.3 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพ้ืนฐานมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และแลกเปลี่ยน 5 ความคดิ เหน็ รว่ มกับผอู้ ่นื 1.4 ผูเ้ รียนการศึกษาขั้นพน้ื ฐานมคี วามสามารถในการสร้างสรรค์งาน ชิน้ งาน หรอื นวตั กรรม 5 1.5 ผเู้ รียนการศกึ ษาขั้นพ้นื ฐานมีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีดจิ ทิ ลั 4 1.6 ผู้เรยี นการศกึ ษาขนั้ พื้นฐานมีสุขภาวะทางกาย และสนุ ทรียภาพ 4 1.7 ผูเ้ รยี นการศึกษาขนั้ พ้นื ฐานมีความสามารถในการอ่าน การเขยี น 4 1.8 ผู้จบการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐานนาความรู้ ทักษะพ้ืนฐานท่ีได้รับไปใช้หรอื ประยกุ ต์ใช้ 8 มาตรฐานที่ 2 คณุ ภาพการจัดการศกึ ษานอกระบบระดับการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานที่เน้นผเู้ รยี น 20 เป็นสาคญั 2.1 การพฒั นาหลกั สตู รสถานศกึ ษาทีส่ อดคลอ้ งกับบริบท และความต้องการของผูเ้ รยี น ชมุ ชน ทอ้ งถ่นิ 5 2.2 สอื่ ท่ีเอื้อต่อการเรียนรู้ 5 2.3 ครมู ีความรู้ ความสามารถในการจัดการเรยี นรทู้ ่ีเน้นผเู้ รียนเปน็ สาคัญ 5 2.4 การวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรขู้ องผู้เรยี นอย่างเปน็ ระบบ 5 มาตรฐานท่ี 3 คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การของสถานศกึ ษา 30 3.1 การบรหิ ารจัดการของสถานศกึ ษาที่เน้นการมีสว่ นร่วม 3 3.2 ระบบการประกันคณุ ภาพการศึกษาของสถานศกึ ษา 4 3.3 การพัฒนาครู และบคุ ลากรของสถานศึกษา 3 3.4 การใช้เทคโนโลยีดจิ ทิ ลั เพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการ 3 3.5 การกากับ นิเทศ ติดตาม ประเมนิ ผลการดาเนินงานของสถานศึกษา 3 3.6 การปฏบิ ตั ิหน้าทขี่ องคณะกรรมการสถานศกึ ษาท่เี ปน็ ไปตามบทบาททกี่ าหนด 3 3.7 การส่งเสรมิ สนับสนุนภาคเี ครอื ข่ายใหม้ สี ว่ นร่วมในการจดั การศกึ ษา 3 3.8 การสง่ เสริม สนับสนุนการสร้างสังคมแห่งการเรยี นรู้ 5 3.9 การวิจยั เพอ่ื การบริหารจัดการศึกษาสถานศึกษา 3

202200 มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบระดับการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน มจี านวน 3 มาตรฐาน ประกอบดว้ ย มาตรฐานท่ี 1 คณุ ภาพของผเู้ รียนการศกึ ษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน เป็นการพิจารณาจากผลที่เกิดจากการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน ท่ีเกิดข้ึนกับ ผู้เรียน ประกอบด้วย ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียนการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ความสามารถในการอ่าน การเขียน การสร้างสรรค์งาน ชิ้นงาน หรือนวัตกรรม การใช้เทคโนโลยีดิจิทัล รวมถึง ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ แลกเปล่ียนความคิดเห็น ความสามารถในการนาความรู้ ทกั ษะพ้ืนฐานไปใช้หรอื ประยุกต์ใช้ และสามารถทางานร่วมกับผู้อน่ื ได้ นอกจากน้ี พิจารณาจากผู้เรียนท่ีมีพฤติกรรม คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะที่ดีเป็นไปตามที่ หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดับการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2551 กาหนดไว้ 9 ประการ (สะอาด สุภาพ กตัญญู ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ สามัคคี มีน้าใจ มีวินัย) มีจิตอาสา และเคารพในกฎกติกาบนหลักประชาธิปไตย ภูมิใจใน ท้องถิ่น เห็นคุณค่าของความเป็นไทย มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ วัฒนธรรม ประเพณีไทย รวมทั้งภูมิปัญญาไทย สามารถอยู่และทางานร่วมกับผู้อื่นบนพ้ืนฐานความแตกต่างระหว่างบุคคลในด้านเพศ อายุ เชื้อชาติ ศาสนา ภาษา วัฒนธรรม ประเพณีได้ โดยปราศจากความขัดแย้ง แสดงออกทางพฤติกรรม มีกิริยาท่ีเหมาะสม ถูกกาลเทศะ มสี ุขภาวะทางกาย และสุนทรียภาพ หรอื มีคุณลักษณะที่สอดคล้องกับอัตลักษณ์ที่สถานศึกษากาหนด โดยไม่ขัดต่อ กฎหมายและวัฒนธรรมทีด่ งี าม โดยมีประเดน็ การพิจารณา จานวน 8 ประเด็น ดงั นี้ 1. ผเู้ รยี นการศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐานมผี ลสมั ฤทธิท์ างการเรียนท่ีดีสอดคล้องกบั หลักสูตรสถานศกึ ษา 2. ผู้เรยี นการศึกษาขัน้ พื้นฐานมคี ุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลกั ษณะท่ีดตี ามทส่ี ถานศึกษากาหนด 3. ผ้เู รยี นการศกึ ษาขน้ั พื้นฐานมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และแลกเปล่ียนความ คดิ เหน็ รว่ มกบั ผอู้ ืน่ 4. ผเู้ รียนการศกึ ษาข้นั พื้นฐานมคี วามสามารถในการสรา้ งสรรค์งาน ชิน้ งาน หรอื นวัตกรรม 5. ผเู้ รยี นการศึกษาขนั้ พื้นฐานมีความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยดี ิจทิ ัล 6. ผู้เรียนการศึกษาขั้นพนื้ ฐานมสี ุขภาวะทางกาย และสุนทรยี ภาพ 7. ผเู้ รียนการศึกษาขน้ั พน้ื ฐานมีความสามารถในการอา่ น การเขียน 8. ผจู้ บการศึกษาขนั้ พื้นฐานนาความรู้ ทักษะพนื้ ฐานท่ีได้รบั ไปใช้หรอื ประยุกต์ใช้

212211 ประเดน็ การพิจารณาท่ี 1.1 ผเู้ รยี นการศึกษาขัน้ พื้นฐานมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรยี นท่ีดี สอดคลอ้ งกับหลกั สูตรสถานศึกษา ค่าน้าหนักคะแนน 10 คะแนน คาอธิบาย พิจารณาจากผู้เรียนทุกระดับการศึกษาที่มีความรู้ ความสามารถ หรือทักษะตามจุดมุ่งหมายการจัดการ เรยี นรู้ในรายวิชาบังคับท่ีเป็นไปตามแผนการลงทะเบียนเรียนที่กาหนดไว้ในหลักสูตรสถานศึกษา โดยพิจารณา จากคะแนนเฉลี่ยผลการสอบปลายภาคเรียนของผู้เรียน หรือคะแนนเฉล่ียผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติ การศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) ระดับสถานศึกษา จานวน 2 ภาคเรียนในปีงบประมาณท่ีจะดาเนินการ ประเมินคุณภาพการศึกษา เกณฑก์ ารพจิ ารณา คะแนนเฉลี่ยผลการสอบปลายภาคเรียนของผู้เรียนทุกระดับการศึกษาในรายวิชาบังคับของสถานศึกษา หรือ คะแนนเฉลี่ยผลการทดสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) เปรียบเทียบกับค่าคะแนน เปูาหมายท่ีสถานศึกษากาหนดไว้ เกณฑ์การใหค้ ะแนน 0 คะแนน = สถานศึกษามีร้อยละเฉลี่ยของจานวนรายวิชาบังคับท่ีมีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบ ปลายภาคเรียนของผู้เรียนในรายวิชาบังคับ หรือคะแนนเฉล่ียผลการทดสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบ โรงเรียน (N-Net) ทเ่ี ทา่ กบั หรือสูงกว่า ค่าคะแนนเปูาหมายท่สี ถานศึกษากาหนดไว้ ตงั้ แตร่ อ้ ยละ 0.00 - 9.99 1 คะแนน = สถานศึกษามีร้อยละเฉลี่ยของจานวนรายวิชาบังคับท่ีมีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบ ปลายภาคเรียนของผู้เรียนในรายวิชาบังคบั หรอื คะแนนเฉล่ียผลการทดสอบระดบั ชาติดา้ นการศกึ ษานอกระบบโรงเรยี น (N-Net) ทเ่ี ท่ากับหรือสูงกว่า คา่ คะแนนเปาู หมายทสี่ ถานศกึ ษากาหนดไว้ ตั้งแต่ร้อยละ 10.00 - 19.99 2 คะแนน = สถานศึกษามีร้อยละเฉล่ียของจานวนรายวิชาบังคับที่มีคะแนนเฉล่ียผลการสอบ ปลายภาคเรียนของผ้เู รียนในรายวิชาบังคับ หรือคะแนนเฉล่ียผลการทดสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) ทเี่ ทา่ กับหรือสงู กวา่ ค่าคะแนนเปูาหมายท่สี ถานศึกษากาหนดไว้ ตงั้ แต่ร้อยละ 20.00 - 29.99 3 คะแนน = สถานศึกษามีร้อยละเฉล่ียของจานวนรายวิชาบังคับท่ีมีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบ ปลายภาคเรยี นของผเู้ รยี นในรายวิชาบังคับ หรือคะแนนเฉล่ียผลการทดสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) ท่ีเทา่ กบั หรือสูงกว่า คา่ คะแนนเปาู หมายท่ีสถานศกึ ษากาหนดไว้ ต้งั แต่ร้อยละ 30.00 - 39.99 4 คะแนน = สถานศึกษามีร้อยละเฉล่ียของจานวนรายวิชาบังคับที่มีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบ ปลายภาคเรียนของผู้เรยี นในรายวิชาบังคับ หรือคะแนนเฉล่ียผลการทดสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) ทเ่ี ทา่ กับหรอื สงู กว่า ค่าคะแนนเปาู หมายท่ีสถานศึกษากาหนดไว้ ตัง้ แตร่ ้อยละ 40.00 - 49.99 5 คะแนน = สถานศึกษามีร้อยละเฉล่ียของจานวนรายวิชาบังคับท่ีมีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบ ปลายภาคเรียนของผเู้ รยี นในรายวิชาบังคับ หรือคะแนนเฉลี่ยผลการทดสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) ที่เท่ากบั หรอื สงู กวา่ คา่ คะแนนเปูาหมายท่ีสถานศกึ ษากาหนดไว้ ตงั้ แตร่ อ้ ยละ 50.00 ขึ้นไป

222222 การคานวณคะแนนท่ีไดเ้ ทียบกบั คา่ น้าหนกั คะแนน และการเทยี บกับเกณฑร์ ะดับคุณภาพ 1. คานวณคะแนนทไี่ ด้จากเกณฑก์ ารใหค้ ะแนนเทยี บกับคา่ น้าหนกั คะแนน (คา่ นา้ หนกั คะแนน 10 คะแนน) จากสตู ร คะแนนทไี่ ด้ (จากเกณฑ์การให้คะแนน) X ค่านา้ หนกั คะแนน = คะแนนทีไ่ ด้ คะแนนเตม็ (จากเกณฑ์การใหค้ ะแนน) 2. นาคะแนนที่ได้ไปเทยี บกับเกณฑร์ ะดับคณุ ภาพ ระดับคุณภาพ กาลังพฒั นา ปานกลาง ดี ดีเลิศ ยอดเยย่ี ม ช่วงคะแนน 0.00 - 4.99 5.00 - 6.25 6.26 - 7.50 7.51 - 8.75 8.76 - 10.00 แนวทางการดาเนินงาน 1. ให้สถานศึกษากาหนดค่าคะแนนเปูาหมาย เฉพาะรายวิชาที่มีแผนการลงทะเบียนเรียนตามหลักสูตร สถานศึกษาในปีงบประมาณที่สถานศึกษาจัดทารายงานการประเมินตนเอง โดยใช้คะแนนเฉลี่ยผลการสอบ ปลายภาคเรียนของผู้เรียน หรือคะแนนเฉลี่ยผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) จานวน 2 ภาคเรียน ที่มีอยู่ครั้งล่าสุดในแต่ละรายวิชา มาเป็นข้อมูลสารสนเทศเพื่อกาหนดค่าคะแนน เปาู หมาย ดงั กลา่ ว 2. ให้สถานศึกษานาคะแนนเฉล่ียผลการสอบปลายภาคเรียนของผู้เรียน หรือคะแนนเฉลี่ยผลการสอบประเมิน คณุ ภาพการศกึ ษานอกระบบระดับชาติ (N-Net) ไปเปรียบเทยี บกับค่าคะแนนเปาู หมายทีก่ าหนดไว้ตามขอ้ 1 3. ให้สถานศึกษานับจานวนรายวิชาบังคับที่มีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบปลายภาคเรียนของผู้เรียน ทุกระดับการศึกษาในรายวิชาบังคับของสถานศึกษา หรือคะแนนเฉล่ียผลการสอบประเมินคุณภาพการศึกษา นอกระบบระดับชาติ (N-Net) ท่ีเท่ากับหรือสูงกว่าค่าคะแนนเปูาหมายท่ีสถานศึกษากาหนดไว้ แล้วนาผล มาคิดเป็นร้อยละเฉลี่ยของจานวนรายวิชาบังคับท่ีมีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบ ท่ีเท่ากับหรือสูงกว่าค่าคะแนน เปูาหมายที่สถานศึกษากาหนดไว้ เปน็ รายภาคเรยี น จานวน 2 ภาคเรียน 4. นารอ้ ยละท่ีคานวณได้ ทั้ง 2 ภาคเรยี น มาบวกกันแล้วหารด้วย 2 เพื่อหาร้อยละเฉล่ียของจานวนรายวิชา ท่ีมีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบที่เท่ากับหรือสูงกว่าค่าคะแนนเปูาหมายที่สถานศึกษากาหนดไว้ ในภาพรวมทั้ง ปีงบประมาณ 5. นาร้อยละเฉลีย่ ทไ่ี ด้คานวณในขอ้ 4. ไปเทียบกบั เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน 6. คิดคานวณคะแนนท่ีไดเ้ ทียบกับค่านา้ หนักคะแนน 7. นาคะแนนที่ไดไ้ ปเทียบกับเกณฑร์ ะดบั คุณภาพ เพอ่ื แปรผลระดบั คุณภาพ

23223 ตัวอยา่ ง กรณีสถานศึกษา เลือกใช้คะแนนเฉลยี่ ผลการสอบปลายภาคเรยี นของผู้เรียน เพ่ือกาหนดค่าคะแนน เปา้ หมายของสถานศกึ ษา สถานศึกษาแห่งหนึ่ง มีผู้เรียนลงทะเบียนเรียนรายวิชาบังคับ ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น และมธั ยมศึกษาตอนปลาย ในปงี บประมาณ 2563 (ภาคเรียนท่ี 2/2562 และภาคเรียนที่ 1/2563) มีผลคะแนนเฉล่ีย ผลการสอบปลายภาคเรยี นระดบั สถานศึกษาเปรียบเทยี บกบั คา่ เปูาหมายท่ีสถานศกึ ษากาหนดไว้ ดังนี้ ภาคเรียนที่ 2/2562 ภาคเรียนที่ 1/2563 ผลการเปรยี บเทยี บคะแนนเฉลยี่ ผลการสอบปลายภาคเรยี นระดบั ระดับ/รายวิชาบังคับ คะแนนเฉลย่ี ผลการ คะแนนผลสมั ฤทธ์ิ คะแนนเฉล่ยี คะแนน สถานศกึ ษากับคะแนนผลสัมฤทธิ์ สอบปลายภาคเรยี น ท่ีสถานศึกษา ผลการสอบปลาย ผลสัมฤทธิ์ ท่ีสถานศกึ ษาตั้งคา่ เป้าหมายไว้ ระดบั สถานศึกษา ภาคเรยี นระดบั ท่ีสถานศกึ ษาตงั้ ตงั้ คา่ เปา้ หมายไว้ คา่ เป้าหมายไว้ ภาคเรียนท่ี ภาคเรยี นท่ี สถานศกึ ษา 2/2562 1/2563 ประถมศึกษา ตา่ กว่า สงู กวา่ 1. ทกั ษะการเรียนรู้ 37.26 39.11 สูงกวา่ 2. ภาษาไทย 33.50 33.00 สงู กว่า 3. วทิ ยาศาสตร์ 36.00 35.50 สงู กว่า สูงกว่า 4. สงั คมศึกษา 23.00 22.50 ตา่ กวา่ ม.ต้น สูงกว่า 1. ทักษะการเรยี นรู้ 39.11 37.26 สูงกว่า สูงกว่า 2. ภาษาไทย 33.50 33.00 ต่ากว่า สงู กว่า 3. วทิ ยาศาสตร์ 35.50 36.00 45 4. สงั คมศกึ ษา 25.00 22.50 4x100/6 = 5x100/6 = ม.ปลาย 66.66 83.33 66.66 + 83.33 = 74.99 1. ทักษะการเรียนรู้ 36.00 35.50 2 2. ภาษาไทย 23.00 22.50 3. วทิ ยาศาสตร์ 37.26 39.11 4. สังคมศึกษา 33.50 33.00 จานวนรายวิชาบงั คับที่มคี ะแนนเฉลย่ี ฯ ระดบั สถานศึกษา เท่ากบั หรอื สงู กวา่ คะแนนผลสัมฤทธิท์ ีส่ ถานศึกษาตงั้ ค่าเปาู หมายไว้ คานวณร้อยละของจานวนรายวิชาบังคบั ทม่ี ีคะแนนเฉลย่ี ผลการสอบปลายภาคเรยี น เทา่ กับหรอื สูงกว่า คะแนน ผลสมั ฤทธท์ิ ีส่ ถานศึกษาตง้ั คา่ เปูาหมายไว้ในแตล่ ะภาคเรยี นรวม 2 ภาคเรยี น คานวณร้อยละเฉล่ียในภาพรวม ทงั้ ปีงบประมาณ

242244 ดงั นนั้ เมอ่ื นาค่าเฉล่ียร้อยละของจานวนรายวิชาบงั คบั ท่ีมีคะแนนเฉลี่ยผลการสอบปลายภาคเรียน เท่ากับ หรือสูงกว่า ค่าคะแนนเปูาหมายที่สถานศึกษากาหนดไว้ในภาพรวมของท้ังปีงบประมาณ ซ่ึงคานวณได้ ร้อยละ 74.99 ไปเทียบกบั เกณฑ์การใหค้ ะแนน จงึ สรปุ ได้วา่ ในประเดน็ การประเมินคณุ ภาพการศกึ ษาน้ี สถานศกึ ษา ได้คะแนน 5 คะแนน จึงนาคะแนนทีไ่ ด้ ไปแทนคา่ ตามสูตร ดงั น้ี คะแนนท่ไี ด้ (จากเกณฑ์การให้คะแนน) X คา่ นา้ หนักคะแนน = คะแนนทไี่ ด้ คะแนนเตม็ (จากเกณฑ์การใหค้ ะแนน) 5 คะแนน X 10 คะแนน = 10 คะแนน 5 คะแนน นาคะแนนท่ีได้ไปเทยี บกับเกณฑร์ ะดับคณุ ภาพ ระดับคณุ ภาพ กาลังพฒั นา ปานกลาง ดี ดเี ลิศ ยอดเยย่ี ม ชว่ งคะแนน 0.00 - 4.99 5.00 - 6.25 6.26 - 7.50 7.51 - 8.75 8.76 - 10.00 ดงั นั้น จึงสรุปไดว้ ่า ในประเด็นการพิจารณานี้ สถานศกึ ษา ไดค้ ะแนนจากการประเมนิ คณุ ภาพ 10 คะแนน จึงอยู่ใน ระดบั คณุ ภาพ ยอดเยยี่ ม หมายเหตุ กรณีที่สถานศึกษาเลือกใช้คะแนนเฉลี่ยผลการสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) เพ่ือกาหนดค่าคะแนนเปาู หมายของสถานศึกษา ให้ดาเนินการเชน่ เดยี วกนั กบั แนวทางท่ีปรากฏ อยู่ในตัวอย่าง ดังกล่าวข้างต้น แต่ให้ใช้คะแนนเฉลี่ยผลการสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบ โรงเรยี น (N-Net) แทนการใช้คะแนนเฉล่ียผลการสอบปลายภาคเรยี นของผเู้ รยี น ข้อมูล ร่องรอย หลกั ฐาน 1. รายงานผลคะแนนเฉลี่ยผลการสอบปลายภาคเรียนของผู้เรียนทุกระดับการศึกษาในรายวิชาบังคับของ สถานศึกษา หรือคะแนนเฉล่ียผลการทดสอบระดับชาติด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) ระดับ สถานศึกษาในแต่ละรายวิชาบังคับท่ีเป็นไปตามแผนการลงทะเบียนเรียนท่ีกาหนดไว้ในหลักสูตรสถานศึกษา ของปีงบประมาณทีด่ าเนนิ การประเมนิ คณุ ภาพการศึกษา 2. ข้อมูล หรือตารางสรุปข้อมูลคะแนนเฉลี่ยผลการสอบภาควิชาบังคับของสถานศึกษาเปรียบเทียบกับค่า คะแนนเปาู หมาย ทกี่ าหนดไว้

252525 ประเด็นการพจิ ารณาที่ 1.2 ผเู้ รยี นการศึกษาขัน้ พ้ืนฐานมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และ คุณลกั ษณะท่ดี ตี ามทส่ี ถานศึกษากาหนด คา่ นา้ หนักคะแนน 10 คะแนน คาอธบิ าย พิจารณาจากผเู้ รยี นที่มพี ฤตกิ รรมท่ีสะทอ้ นถงึ การมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะท่ีดีเป็นไปตามท่ี หลักสตู รการศกึ ษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 กาหนดได้ 9 ประการ (สะอาด สุภาพ กตัญญู ขยัน ประหยดั ซื่อสตั ย์ สามคั คี มีน้าใจ มีวินยั ) มจี ติ อาสา เคารพในกฎกติกาบนหลักประชาธิปไตย ภูมิใจในท้องถ่ิน เห็นคุณค่าของความเป็นไทย มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ วัฒนธรรม ประเพณีไทย รวมทั้งภูมิปัญญาไทย สามารถอยู่ และทางานร่วมกับผ้อู น่ื บนพ้นื ฐานความแตกต่างระหว่างบุคคลในด้านเพศ อายุ เช้ือชาติ ศาสนา ภาษา วัฒนธรรม ประเพณีได้ โดยปราศจากความขดั แย้ง ท้งั น้ี สถานศกึ ษาสามารถกาหนดคุณลักษณะของผู้เรียนเพ่ิมเติมได้ โดยไม่ขัดต่อกฎหมายและวัฒนธรรมท่ี ดงี าม เกณฑก์ ารพจิ ารณา 1. สถานศึกษามีการกาหนดโครงการ กิจกรรม เพื่อส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรม คา่ นยิ ม และคณุ ลกั ษณะทีด่ ตี ามทสี่ ถานศึกษากาหนด 2. สถานศึกษามีการดาเนินงานโครงการ กิจกรรม เพื่อส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรม คา่ นิยม และคุณลกั ษณะทด่ี ตี ามทีส่ ถานศกึ ษากาหนด 3. สถานศึกษามีการประเมินผล สรุปผล และรายงานผลการดาเนินงานโครงการ กิจกรรม เพือ่ ส่งเสริม สนบั สนุนใหผ้ ูเ้ รยี นมีคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม และคุณลกั ษณะทด่ี ตี ามทีส่ ถานศึกษากาหนด 4. สถานศึกษามีผู้เรียนที่ผ่านการประเมินคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะท่ีดีตามท่ี สถานศึกษากาหนด ในระดบั ดขี นึ้ ไป โดยมีจานวนไมน่ ้อยกวา่ รอ้ ยละ 80 ของจานวนผู้เรยี น 5. สถานศึกษามีผู้เรียนท่ีได้รับการยกย่อง เชิดชูเกียรติ หรือเป็นแบบอย่างท่ีดีในด้านท่ีเก่ียวข้องกับการมี คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม หรอื คุณลักษณะที่ดี ตามค่าเป้าหมายทส่ี ถานศกึ ษากาหนด เกณฑก์ ารให้คะแนน 1 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 1 ขอ้ 2 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 2 ข้อ 3 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 3 ขอ้ 4 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 4 ข้อ 5 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑก์ ารพิจารณา จานวน 5 ข้อ

262266 การคานวณคะแนนทไ่ี ด้เทยี บกบั ค่าน้าหนกั คะแนน และการเทียบกบั เกณฑร์ ะดบั คุณภาพ 1. คานวณคะแนนที่ได้จากเกณฑก์ ารใหค้ ะแนนเทยี บกบั คา่ น้าหนกั คะแนน (ค่านา้ หนกั คะแนน 10 คะแนน) จากสตู ร คะแนนที่ได้ (จากเกณฑ์การให้คะแนน) X คา่ น้าหนักคะแนน = คะแนนท่ไี ด้ คะแนนเตม็ (จากเกณฑ์การให้คะแนน) 2. นาคะแนนทีไ่ ดไ้ ปเทยี บกบั เกณฑร์ ะดับคุณภาพ ระดับคณุ ภาพ กาลังพัฒนา ปานกลาง ดี ดเี ลศิ ยอดเยย่ี ม ชว่ งคะแนน 0.00 - 4.99 5.00 - 6.25 6.26 - 7.50 7.51 - 8.75 8.76 - 10.00 ขอ้ มลู รอ่ งรอย หลักฐาน 1. โครงการ กิจกรรมท่ีเกี่ยวข้องกับการส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และ คณุ ลกั ษณะทีด่ ีตามทีส่ ถานศึกษากาหนด 2. สรุปรายงานผลการดาเนินงานโครงการ กิจกรรมท่ีส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรม คา่ นิยม และคณุ ลกั ษณะทด่ี ตี ามท่สี ถานศกึ ษากาหนด 3. แบบประเมนิ คณุ ธรรมตามพฤตกิ รรมบง่ ช้ี 4. ข้อมลู และรายงานผลการประเมินคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะท่ีดีของผู้เรียน จานวน 2 ภาคเรยี น 5. บันทกึ อื่น ๆ ของครู เช่น บันทึกหลงั การจัดการเรียนรู้ บันทึกการเย่ียมบ้านผู้เรียน บนั ทกึ การแนะแนว/ การช่วยเหลอื ผู้เรียน เป็นตน้ 6. ภาพถ่ายการจดั โครงการ กิจกรรมทีเ่ กย่ี วข้อง 7. การสุ่มตรวจขอ้ มลู จากสภาพจริง โดยการสัมภาษณ์หรอื สงั เกตพฤตกิ รรมของผเู้ รียนบางส่วน 8. ใบประกาศ เกยี รตบิ ตั ร โล่ท่ีเกี่ยวขอ้ ง 9. อื่น ๆ

272277 ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.3 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพื้นฐานมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คดิ อยา่ งมีวิจารณญาณ และแลกเปลี่ยนความคดิ เห็นร่วมกับผอู้ ่ืน ค่านา้ หนักคะแนน 5 คะแนน คาอธิบาย พจิ ารณาจากผเู้ รียนท่มี คี วามสามารถในการคิดวิเคราะห์ ไตร่ตรองอย่างรอบคอบ โดยใช้ข้อมูลและเหตุผล ประกอบการตัดสินใจ แก้ไขปัญหาได้อย่างถูกต้อง สมเหตุสมผล และสามารถแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ร่วมกบั ผู้อ่ืนได้ เกณฑ์การพจิ ารณา สถานศึกษามีจานวนผู้เรียนท่ีมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และแลกเปล่ียน ความคิดเห็นร่วมกับผู้อืน่ ได้ เปน็ ไปตามคา่ เปา้ หมายทีส่ ถานศึกษากาหนด เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน 0 คะแนน = สถานศึกษาไม่มีผู้เรียนท่ีมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และ แลกเปลยี่ นความคิดเหน็ ร่วมกับผูอ้ ื่น 1 คะแนน = สถานศึกษามีจานวนผู้เรียนท่ีมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นร่วมกับผู้อื่น ต่ากว่าค่าเป้าหมายมากกว่าร้อยละ 50 ของค่าเปูาหมายที่สถานศึกษา กาหนด 2 คะแนน = สถานศึกษามีจานวนผู้เรียนท่ีมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นร่วมกับผู้อ่ืน ต่ากว่าค่าเป้าหมายแต่ไม่เกินร้อยละ 50 ของค่าเปูาหมายท่ีสถานศึกษา กาหนด 3 คะแนน = สถานศึกษามีจานวนผู้เรียนที่มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และ แลกเปลย่ี นความคดิ เหน็ ร่วมกบั ผอู้ นื่ เปน็ ไปตามคา่ เปา้ หมายทสี่ ถานศึกษากาหนด 4 คะแนน = สถานศึกษามีจานวนผู้เรียนที่มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นร่วมกับผู้อ่ืน สูงกว่าค่าเป้าหมาย แต่ไม่เกินร้อยละ50 ของค่าเปูาหมายท่ีสถานศึกษา กาหนด 5 คะแนน = สถานศึกษามีจานวนผู้เรียนท่ีมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และ แลกเปล่ียนความคิดเห็นร่วมกับผู้อ่ืน สูงกว่าค่าเป้าหมาย มากกว่าร้อยละ 50 ของค่าเปูาหมายที่สถานศึกษา กาหนด นาคะแนนที่ได้จากเกณฑก์ ารให้คะแนนไปเทยี บกับเกณฑร์ ะดับคณุ ภาพ (ค่าน้าหนักคะแนน 5 คะแนน) ระดบั คณุ ภาพ กาลังพัฒนา ปานกลาง ดี ดเี ลิศ ยอดเยย่ี ม ชว่ งคะแนน 0.00 - 2.49 2.50 - 3.12 3.13 - 3.75 3.76 - 4.38 4.39 - 5.00

282288 ขอ้ มลู ร่องรอย หลักฐาน 1. แผนการจดั การเรยี นรู้ในรายวชิ าทเี่ กีย่ วข้อง 2. บันทึกหลงั การจดั การเรยี นรู้ 3. รายงานผลการดาเนนิ งานโครงงาน/โครงการ กจิ กรรม 4. รายงานผลการจัดการเรียนรู้ท่ีเก่ียวข้องกับการส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีความสามารถใน การคิดวเิ คราะห์ คดิ อยา่ งมวี ิจารณญาณ และการแลกเปล่ียนความคดิ เหน็ 5. ผลงาน ชน้ิ งาน หรอื รายงานของผเู้ รียน 6. ภาพถา่ ยการจัดโครงการ กจิ กรรมท่ีเกี่ยวขอ้ ง 7. การสมุ่ ตรวจสอบข้อมลู จากสภาพจริง โดยการสัมภาษณ์ หรือสงั เกตจากพฤติกรรมของผเู้ รียน 8. อืน่ ๆ

292299 ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.4 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพ้ืนฐานมีความสามารถในการสร้างสรรค์งาน ช้ินงาน หรอื นวตั กรรม ค่านา้ หนกั คะแนน 5 คะแนน คาอธบิ าย พิจารณาจากผู้เรียนที่มีความสามารถในการรวบรวมความรู้ท่ีได้จากการจัด การศึกษานอกระบบระดับ การศึกษาข้ันพนื้ ฐานของสถานศกึ ษา และสามารถเช่ือมโยงความรู้ ประสบการณ์ที่ได้รับกับที่มีอยู่เดิม แล้วนาไปใช้ ในการจดั ทาโครงงาน ชนิ้ งาน สิ่งประดิษฐ์ งานสรา้ งสรรค์ หรอื ส่งิ ใหม่ ๆ ให้เกิดข้ึนและใช้ประโยชน์ได้จริง โดยเป็น ผลมาจากการสง่ เสรมิ สนบั สนุนของสถานศกึ ษา เกณฑ์การพจิ ารณา 1. สถานศกึ ษามกี ารจดั การเรียนรู้ หรือกิจกรรมที่ส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีความสามารถในการจัดทา โครงงาน ชนิ้ งาน สง่ิ ประดิษฐ์ งานสรา้ งสรรค์ หรอื ส่ิงใหม่ ๆ 2. ผู้เรียนไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 สามารถจัดทาโครงงาน ชิ้นงาน สิ่งประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือสงิ่ ใหม่ ๆ ได้ 3. ผู้เรียนสามารถสร้างโครงงาน ช้ินงาน สิ่งประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือสิ่งใหม่ ๆ ท่ีสามารถนาไปใช้ ประโยชน์ไดจ้ รงิ เปน็ ไปตามคา่ เป้าหมายทส่ี ถานศึกษากาหนด 4. สถานศึกษามีการเผยแพร่ ผลงานโครงงาน ช้ินงาน ส่ิงประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือส่ิงใหม่ ๆ ของผู้เรยี นผา่ นช่องทางสื่อตา่ ง ๆ 5. สถานศึกษามีการจัดแข่งขัน ประกวดโครงงาน ชิ้นงาน ส่ิงประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือสิ่งใหม่ ๆ ของผู้เรียนให้แก่ผู้เรียน หรือมีการจัดส่งโครงงาน ชิ้นงาน สิ่งประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือสิ่งใหม่ ๆ ของผู้เรียน ไปประกวด แขง่ ขนั ร่วมกบั หนว่ ยงาน หรอื สถานศกึ ษาอ่นื เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน 1 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 1 ข้อ 2 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนินงานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 2 ขอ้ 3 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 3 ข้อ 4 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 4 ข้อ 5 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 5 ขอ้ นาคะแนนท่ีได้จากเกณฑ์การใหค้ ะแนนไปเทียบกบั เกณฑร์ ะดบั คุณภาพ (คา่ นา้ หนักคะแนน 5 คะแนน) ระดับคณุ ภาพ กาลังพฒั นา ปานกลาง ดี ดเี ลิศ ยอดเยย่ี ม ชว่ งคะแนน 0.00 - 2.49 2.50 - 3.12 3.13 - 3.75 3.76 - 4.38 4.39 - 5.00

303300 ข้อมูล ร่องรอย หลกั ฐาน 1. รายงานผลการจัดการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีความสามารถในการจัดทา โครงงาน ช้ินงาน ส่ิงประดษิ ฐ์ งานสรา้ งสรรค์ หรือส่ิงใหม่ ๆ 2. แผนการจดั การเรียนรู้ในรายวชิ าทเ่ี กีย่ วขอ้ ง 3. บนั ทึกหลงั การจดั การเรยี นรู้ 4. ผลงานโครงงาน ช้ินงาน สิ่งประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือส่ิงใหม่ ๆ ของผู้เรียน เช่น การประดิษฐ์ พานไหว้ครู การตกแตง่ เทียนพรรษา การผกู ผ้าในงานพธิ ี โครงงานวทิ ยาศาสตร์ เป็นตน้ 5. โครงการ กิจกรรมทเ่ี กี่ยวข้องกบั การจัดแข่งขัน ประกวดโครงงาน ช้ินงาน ส่ิงประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือ สิ่งใหม่ ๆ ของผู้เรียน 6. ภาพถ่าย ช้นิ งาน ส่ิงประดิษฐ์ หรอื งานสร้างสรรค์ของผู้เรียน 7. หลกั ฐานการเผยแพร่โครงงาน ช้นิ งาน สงิ่ ประดษิ ฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือส่ิงใหม่ ๆ ของผู้เรยี น 8. หลักฐานการนาโครงงาน ชิ้นงาน สิ่งประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือส่ิงใหม่ ๆ ไปใช้ได้จริง หรือหลักฐาน เชงิ ประจกั ษ์ 9. อื่น ๆ

313311 ประเดน็ การพิจารณาที่ 1.5 ผเู้ รยี นการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐานมคี วามสามารถในการใช้เทคโนโลยีดจิ ทิ ัล คา่ นา้ หนักคะแนน 4 คะแนน คาอธบิ าย พิจารณาจากผู้เรียนที่มีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เพื่อการเรียนรู้ การพัฒนาตนเอง ชุมชน สงั คม การสือ่ สาร การทางาน และการดารงชวี ติ เทคโนโลยีดจิ ิทลั หมายถึง การนาเครอ่ื งมือ อปุ กรณ์ และเทคโนโลยี เช่น คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ แท็บเลต โปรแกรมสาเร็จรูปทางคอมพิวเตอร์ และสื่อออนไลน์ เป็นต้น มาใช้ด้วยความรู้ ความเข้าใจให้เกิดประโยชน์ เพอ่ื การสอื่ สาร การปฏบิ ตั งิ าน และการทางานรว่ มกับผ้อู นื่ เกณฑ์การพจิ ารณา ร้อยละของผู้เรียนท่ีมีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เพ่ือการเรียนรู้ การพัฒนาตนเอง ชุมชน สังคม การสือ่ สาร การทางาน และการดารงชวี ิต การคานวณคะแนนท่ีไดเ้ ทยี บกับค่านา้ หนักคะแนน และการเทียบกบั เกณฑ์ระดบั คณุ ภาพ 1. คานวณคะแนนทไ่ี ด้ด้วยการเทยี บบัญญัติไตรยางศ์ โดยใชส้ ัดสว่ นรอ้ ยละ 100 เทา่ กบั 4 คะแนน ดงั นี้ ร้อยละของผเู้ รียนทีม่ ีคณุ ลักษณะเป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา X 4 คะแนน 100 2. นาคะแนนท่ีไดไ้ ปเทียบกับเกณฑ์ระดบั คุณภาพ ระดับคณุ ภาพ กาลังพฒั นา ปานกลาง ดี ดเี ลิศ ยอดเย่ียม ช่วงคะแนน 0.00 - 1.99 2.00 - 2.50 2.51 - 3.00 3.01 - 3.50 3.51 - 4.00 ขอ้ มลู ร่องรอย หลักฐาน 1. เทคโนโลยีดจิ ิทัลที่สถานศกึ ษามอี ยู่ และใช้งานไดจ้ รงิ 2. ผลงาน หรอื ชนิ้ งานของผ้เู รยี น 3. รายงานผลการจัดการเรียนรู้ท่ีเกี่ยวข้องกับการส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้เรียนมีความสามารถในการใช้ เทคโนโลยีดจิ ทิ ัล 4. การสุ่มตรวจข้อมูลจากสภาพจริง โดยการสัมภาษณ์หรือสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียนบางส่วนเก่ียวกับ การใชเ้ ทคโนโลยีดจิ ทิ ลั 5. อ่ืน ๆ

332322 ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.6 ผ้เู รียนการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐานมสี ุขภาวะทางกาย และสนุ ทรยี ภาพ คา่ นา้ หนกั คะแนน 4 คะแนน คาอธิบาย พจิ ารณาจากผเู้ รียนที่มภี าวะทางรา่ งกายทเี่ หมาะสมในแต่ละชว่ งวัย และมีสขุ ภาพจิต อารมณ์ และสังคมทด่ี ี เกณฑ์การพิจารณา 1. ร้อยละของผ้เู รยี นไดร้ ับการตรวจสุขภาพ หรือมีหลักฐานการตรวจสุขภาพ 2. ร้อยละของผู้เรียนท่ีมีการเข้าร่วมโครงการ กิจกรรม ด้านดนตรี กีฬา ศิลปะ นันทนาการ จิตอาสา หรอื การอนรุ ักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ้ ม การคานวณคะแนนท่ีไดเ้ ทียบกับคา่ น้าหนกั คะแนน และการเทียบกับเกณฑ์ระดับคณุ ภาพ 1. คานวณคะแนนท่ไี ด้ดว้ ยการเทยี บบัญญตั ไิ ตรยางศ์ โดยใช้สดั ส่วนร้อยละ 100 เทา่ กับ 4 คะแนน ดงั น้ี ร้อยละเฉลี่ยของผเู้ รียนทมี่ ีคุณลักษณะเปน็ ไปตามเกณฑ์การพิจารณาท้งั 2 ขอ้ X 4 คะแนน 100 2. นาคะแนนที่ได้ไปเทยี บกับเกณฑ์ระดับคุณภาพ ระดบั คณุ ภาพ กาลงั พฒั นา ปานกลาง ดี ดเี ลิศ ยอดเย่ียม ชว่ งคะแนน 0.00 - 1.99 2.00 - 2.50 2.51 - 3.00 3.01 - 3.50 3.51 - 4.00 ขอ้ มลู ร่องรอย หลกั ฐาน 1. หลกั ฐานการตรวจสขุ ภาพของผเู้ รียน 2. รายงานผลการดาเนินงานโครงการ กิจกรรมทีเ่ กี่ยวขอ้ ง 3. ภาพถ่ายการเขา้ รว่ มโครงการ กจิ กรรมทีเ่ กีย่ วข้อง 4. การสุ่มตรวจข้อมูลจากสภาพจริง โดยการสัมภาษณ์หรือสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียนบางส่วนที่มี คณุ ลักษณะสอดคล้องกบั คาอธิบาย 5. อ่ืน ๆ

333333 ประเดน็ การพิจารณาท่ี 1.7 ผู้เรียนการศึกษาข้นั พ้นื ฐานมคี วามสามารถในการอา่ น การเขียน คา่ นา้ หนักคะแนน 4 คะแนน คาอธิบาย พิจารณาจากผู้เรียนที่มีความสามารถในการอ่าน การเขียนภาษาไทย เพื่อการส่ือสาร ท่ีเป็นไปตามเกณฑ์ ในแต่ละระดับการศึกษา ดังน้ี ระดบั ประถมศกึ ษา มีความสามารถในการอ่านออก เขยี นได้ ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน้ มีความสามารถอ่าน และเขยี นได้คล่อง ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย มีความสามารถในการอ่านจับใจความ และเขียนเชิงสรา้ งสรรค์ เกณฑ์การพจิ ารณา ร้อยละของผู้เรียนที่มีความสามารถในการอ่าน การเขียนภาษาไทย เพื่อการส่ือสารที่เป็นไปตามเกณฑ์ ในแต่ละระดับชั้น การคิดคานวณคะแนนท่ีได้เทียบกับคา่ น้าหนกั คะแนน และการเทยี บกับเกณฑร์ ะดบั คุณภาพ 1. ให้สถานศึกษานับจานวนผู้เรียนท่ีผ่านเกณฑ์การอ่าน การเขียนในแต่ละระดับมารวมกัน แล้วนาไปหา คา่ ร้อยละ 2. นาค่าร้อยละที่ได้ไปคานวณคะแนนท่ีได้ ไปคานวณด้วยการเทยี บบัญญตั ิไตรยางศ์ โดยใช้สัดส่วนรอ้ ยละ 100 เท่ากับ 4 คะแนน (ค่าน้าหนักคะแนน 4 คะแนน) ดังน้ี ร้อยละของผเู้ รียนท่ีมีคุณลักษณะเปน็ ไปตามเกณฑ์การพิจารณา X 4 คะแนน 100 3. นาคะแนนท่ีได้ไปเทียบกับเกณฑร์ ะดบั คณุ ภาพ ระดับคณุ ภาพ กาลงั พฒั นา ปานกลาง ดี ดเี ลศิ ยอดเย่ยี ม ช่วงคะแนน 0.00 - 1.99 2.00 - 2.50 2.51 - 3.00 3.01 - 3.50 3.51 - 4.00 ขอ้ มูล ร่องรอย หลกั ฐาน 1. แผนการจดั การเรยี นรู้ในรายวชิ าทีเ่ กี่ยวขอ้ ง 2. สมุดบนั ทกึ การเรียนรู้ ใบงาน ชิ้นงาน และแฟมู สะสมงานของผู้เรียน 3. ผลการวัดระดบั การรหู้ นงั สือของผเู้ รยี น 4. การสุ่มตรวจข้อมูลจากสภาพจริง โดยการสัมภาษณ์หรือสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียนเกี่ยวกับการอ่าน การเขียน และการสือ่ สารภาษาไทยของผ้เู รียน 5. บนั ทกึ หลงั การจดั การเรียนรู้ 6. อนื่ ๆ

343344 ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.8 ผู้จบการศึกษาข้ันพื้นฐานนาความรู้ ทักษะพื้นฐานที่ได้รับไปใช้ หรือประยุกตใ์ ช้ คา่ นา้ หนกั คะแนน 8 คะแนน คาอธิบาย พิจารณาจากผู้จบการศึกษาตามหลักสูตรสามารถนาความรู้ และทักษะพ้ืนฐานที่ได้รับไปใช้ หรอื ประยุกตใ์ ช้ในการดาเนินชีวติ การประกอบอาชพี หรือเพื่อการศกึ ษาต่อในระดบั ทีส่ งู ข้นึ เกณฑ์การพิจารณา จานวนผู้จบการศึกษาตามหลักสูตรสามารถนาความรู้ ทักษะพื้นฐานท่ีได้รับไปใช้ หรือประยุกต์ใช้ในการ ดาเนนิ ชีวติ การประกอบอาชพี หรอื เพ่อื การศกึ ษาตอ่ ในระดับท่สี ูงขนึ้ เปน็ ไปตามค่าเป้าหมายทกี่ าหนด เกณฑ์การให้คะแนน 0 คะแนน = สถานศึกษาไมม่ ผี ู้จบทมี่ ีการนาความรู้ไปใช้ 1 คะแนน = สถานศกึ ษามจี านวนผู้จบทมี่ ีการนาความรู้ไปใช้ต่ากว่าค่าเปา้ หมาย มากกว่าร้อยละ 50 ของค่าเปาู หมายทีส่ ถานศึกษากาหนด 2 คะแนน = สถานศึกษามจี านวนผู้จบท่ีมกี ารนาความร้ไู ปใช้ตา่ กวา่ คา่ เปา้ หมาย แต่ไม่เกนิ รอ้ ยละ 50 ของค่าเปูาหมายทส่ี ถานศกึ ษากาหนด 3 คะแนน = สถานศกึ ษามจี านวนผู้จบทม่ี กี ารนาความรไู้ ปใช้เป็นไปตามค่าเป้าหมายท่ีสถานศึกษากาหนด 4 คะแนน = สถานศึกษามจี านวนผู้จบทมี่ ีการนาความรไู้ ปใช้สงู กวา่ คา่ เป้าหมาย แต่ไมเ่ กินร้อยละ 50 ของค่าเปาู หมายทสี่ ถานศกึ ษากาหนด 5 คะแนน = สถานศกึ ษามีจานวนผู้จบทมี่ กี ารนาความร้ไู ปใช้สงู กวา่ คา่ เป้าหมาย มากกวา่ รอ้ ยละ 50 ของค่าเปูาหมายท่ีสถานศึกษากาหนด การคิดคานวณคะแนนทไ่ี ดเ้ ทียบกบั คา่ น้าหนักคะแนน และการเทยี บกับเกณฑ์ระดับคณุ ภาพ 1. คานวณคะแนนท่ไี ด้เทยี บกบั ค่าน้าหนกั คะแนน (คา่ นา้ หนักคะแนน 8 คะแนน) จากสตู ร คะแนนท่ไี ด้ (จากเกณฑก์ ารให้คะแนน) X ค่านา้ หนกั คะแนน = คะแนนทไี่ ด้ คะแนนเตม็ (จากเกณฑก์ ารให้คะแนน) 2. นาคะแนนท่ไี ด้ไปเทยี บกบั เกณฑร์ ะดับคุณภาพ ระดบั คณุ ภาพ กาลงั พัฒนา ปานกลาง ดี ดเี ลศิ ยอดเยย่ี ม ช่วงคะแนน 0.00 - 3.99 4.00 - 5.00 5.01 - 6.00 6.01 - 7.00 7.01 - 8.00

353355 ข้อมลู ร่องรอย หลักฐาน 1. รายงานผู้จบหลักสูตรรวมจานวน 2 ภาคเรียนในปีงบประมาณที่ดาเนินการประเมินคุณภาพการศึกษา เช่น เมื่อจัดทารายงานการประเมินตนเอง ปีงบประมาณ 2563 ให้ใช้รายงานผู้จบหลักสูตรของภาคเรียนที่ 2/2562 และภาคเรียนท่ี 1/2563 เป็นตน้ 2. รายงานสรุปผลการตดิ ตามผจู้ บหลกั สตู รที่นาความรูไ้ ปใช้หรอื ประยกุ ต์ใช้ 3. แบบติดตามผู้จบหลักสูตร 4. หนังสอื ขอตรวจสอบวฒุ ิ 5. หลักฐานอนื่ ๆ ทแ่ี สดงว่าผู้จบหลักสูตรมกี ารนาความรไู้ ปใช้หรอื ประยุกตใ์ ช้ 6. อน่ื ๆ

363366 มาตรฐานท่ี 2 คุณภาพการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่เน้นผู้เรียน เปน็ สาคัญ พิจารณาจากกระบวนการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐานที่สถานศึกษามีการพัฒนา หลักสูตรขึ้นอย่างเป็นระบบ สอดคล้องกับบริบท และความต้องการของกลุ่มเปูาหมาย และชุมชน ท้องถ่ิน เพ่ือใช้ ในการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน โดยคานึงถึงความแตกต่างระหว่างผู้เรียน มุ่งเน้นให้ ผู้เรียนมสี ่วนรว่ มในการออกแบบการเรียนรู้ ผ่านกระบวนการคิด และการลงมือปฏิบัติที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ มีส่ือ เทคโนโลยีดิจิทัล แหลง่ เรยี นรู้ หรือภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินทีเ่ อ้อื ต่อการเรียนรู้ มีการสร้างปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อกันระหว่างครู กบั ผเู้ รียน ในฐานะครูกับผู้เรียน มีการกาหนดแนวทางการตรวจสอบ การวัดและประเมินผลการจัดการเรียนรู้ของ ผู้เรียนอย่างเป็นระบบ สามารถตรวจสอบได้ และมีการแลกเปล่ียนเรียนรู้ เพ่ือนาผลการประเมินมาพัฒนาคุณภาพ ผเู้ รยี น ตลอดจนมกี ารสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ เพื่อส่งเสริม สนับสนุนการเรียนรู้ของผู้เรียน และผู้ที่มีความสนใจ ในการเรยี นรู้ โดยมีประเด็นการพิจารณา จานวน 4 ประเด็น ดงั น้ี 1. การพัฒนาหลกั สูตรสถานศึกษาท่สี อดคล้องกับบริบท และความต้องการของผเู้ รียน ชมุ ชน ท้องถ่นิ 2. สอื่ ท่เี อื้อต่อการเรยี นรู้ 3. ครูมคี วามรู้ ความสามารถในการจัดการเรียนรู้ที่เนน้ ผเู้ รียนเปน็ สาคัญ 4. การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู้ของผู้เรยี นอยา่ งเปน็ ระบบ

373377 ประเดน็ การพิจารณาที่ 2.1 การพฒั นาหลกั สูตรสถานศึกษาทส่ี อดคล้องกบั บรบิ ท และความตอ้ งการของผู้เรียน ชมุ ชน ทอ้ งถิ่น คา่ นา้ หนักคะแนน 5 คะแนน คาอธิบาย พิจารณาจากการดาเนินงานของสถานศึกษาที่สามารถพัฒนาหลักสูตร สถานศึกษาขึ้นอย่างเป็นระบบ ถูกต้องตามหลักวิชาการ มีความสอดคล้องกับหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน มีความเหมาะสม สอดคล้องกับสภาพปัญหา และความต้องการของกลุ่มเปูาหมาย รวมถึงนโยบายของหน่วยงาน ต้นสังกัด โดยผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการสถานศึกษา เพ่ือใช้ในการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้ผู้เรียนมี ความรู้ ความสามารถ ทักษะ และคุณลักษณะตามที่หลักสูตรกาหนดไว้ โดยมีองค์ประกอบที่สาคัญครบถ้วน ซ่ึง อย่างน้อยต้องประกอบด้วย หลักการ จุดหมายของหลักสูตร กลุ่มเปูาหมาย โครงสร้างหลักสูตร ระยะเวลาเรียน วิธีการจดั การเรยี นรู้ กระบวนการจดั การเรียนรู้ สอ่ื การเรียนรู้ การวัดและประเมินผล และการจบหลักสตู ร เกณฑ์การพิจารณา 1. มหี ลักสตู รสถานศกึ ษาท่ีจัดทาข้ึน โดยผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการสถานศึกษา และได้รับการ อนุมัติจากผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษา 2. หลักสูตรสถานศึกษามีองค์ประกอบสาคัญครบถ้วน ซ่ึงอย่างน้อยต้องประกอบด้วย หลักการ จุดหมาย ของหลักสูตร กลุ่มเปูาหมาย โครงสร้างหลักสูตร ระยะเวลาเรียน วิธีการจัดการเรียนรู้ กระบวนการจัด การเรียนรู้ สอ่ื การเรยี นรู้ การวดั และประเมินผล และการจบหลักสูตร 3. หลักสูตร สถานศึกษา มีเน้ือหาท่ีมี ความสอดคล้องกับหลักสูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน สอดคลอ้ งกบั สภาพปัญหา และความต้องการของกล่มุ เปาู หมาย 4. มีการนาหลักสตู รสถานศกึ ษาไปใชใ้ นการจดั การเรียนรตู้ ามจดุ หมายของหลกั สตู ร 5. มกี ารประเมินผลการนาหลกั สูตรไปใช้ และนาผลการประเมินมาปรับปรุง หรอื พฒั นา เกณฑ์การใหค้ ะแนน 1 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 1 ขอ้ 2 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 2 ข้อ 3 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 3 ข้อ 4 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 4 ข้อ 5 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 5 ข้อ นาคะแนนทไ่ี ด้จากเกณฑก์ ารให้คะแนนไปเทยี บกบั เกณฑ์ระดับคณุ ภาพ (ค่าน้าหนักคะแนน 5 คะแนน) ระดบั คุณภาพ กาลังพัฒนา ปานกลาง ดี ดเี ลศิ ยอดเยี่ยม ช่วงคะแนน 0.00 - 2.49 2.50 - 3.12 3.13 - 3.75 3.76 - 4.38 4.39 - 5.00

383388 ขอ้ มูล ร่องรอย หลักฐาน 1. คาสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการจัดทาหลักสูตรสถานศึกษา หรือคณะกรรมการบริหารหลักสูตรและ งานวิชาการสถานศึกษา 2. บันทึก หรือรายงานการประชุมทเ่ี กยี่ วขอ้ งกับการพัฒนาหลกั สูตร 3. หลักสูตรสถานศึกษา 4. รายงานผลการประเมินผลการนาหลักสูตรไปใช้ และรายงานการนาผลการประเมินมาปรับปรุง หรือพฒั นา 5. อ่ืน ๆ

393399 ประเดน็ การพิจารณาที่ 2.2 สือ่ ทเ่ี อือ้ ต่อการเรยี นรู้ ค่าน้าหนักคะแนน 5 คะแนน คาอธิบาย พิจารณาจากการดาเนินงานของสถานศึกษาที่สามารถพัฒนา หรือจัดหาสื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย สอดคล้องกับหลักสูตรและวิธีการเรียนรู้ตามหลักสูตรสถานศึกษา รวมถึงความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้เรียน เพอื่ ส่งเสรมิ ให้ผเู้ รียนเกิดความเขา้ ใจในเน้อื หาสาระตามหลักสูตรสถานศึกษา ในทน่ี ี้ สอ่ื การเรยี นรู้ แบ่งเป็น 3 ประเภท คอื 1) สอื่ ส่ิงพมิ พ์ หมายถึง หนังสือ และเอกสารส่ิงพิมพ์ต่าง ๆ ท่ีแสดงหรือเรียบเรียงสาระความรู้ต่าง ๆ โดยใชต้ ัวหนังสือท่เี ปน็ ตัวเขยี น หรือตวั พมิ พเ์ ปน็ ส่ือในการแสดงความหมาย 2) สื่อเทคโนโลยี หมายถึง สื่อการเรียนรู้ที่ผลิตข้ึนใช้ควบคู่กับเคร่ืองมือโสตทัศนวัสดุ หรือเคร่ืองมือ ท่ีเป็นเทคโนโลยีใหม่ ๆ รวมถึงกระบวนการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการนาเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการ เรียนรู้ 3) สื่ออนื่ ๆ ได้แก่ บคุ คล ธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม วสั ดุ เครื่องมอื และอุปกรณ์ แหลง่ เรยี นรู้ เปน็ ตน้ เกณฑก์ ารพิจารณา 1. มีการพัฒนา หรอื จัดหาสอ่ื การเรยี นรู้ที่หลากหลายสอดคล้องกบั หลกั สูตรสถานศึกษา 2. มีการจัดทาขอ้ มลู สารสนเทศ หรือทาเนียบสือ่ การเรยี นรู้ 3. มกี ารใชส้ ื่อการเรียนรทู้ ่หี ลากหลายในการจัดการเรียนรู้ 4. มกี ารประเมินความพงึ พอใจของผเู้ รยี นท่ีมีต่อส่อื การเรียนรู้ 5. มีการนาผลการประเมินความพึงพอใจไปใช้ในการพัฒนา หรือจัดหาส่ือการเรียนรู้ที่เป็นไปตามความ ตอ้ งการ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน 1 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 1 ขอ้ 2 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนินงานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 2 ขอ้ 3 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 3 ขอ้ 4 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 4 ข้อ 5 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 5 ขอ้ นาคะแนนทไ่ี ด้จากเกณฑก์ ารใหค้ ะแนนไปเทยี บกบั เกณฑร์ ะดบั คุณภาพ (คา่ นา้ หนักคะแนน 5 คะแนน) ระดับคณุ ภาพ กาลงั พัฒนา ปานกลาง ดี ดีเลศิ ยอดเย่ียม ชว่ งคะแนน 0.00 - 2.49 2.50 - 3.12 3.13 - 3.75 3.76 - 4.38 4.39 - 5.00

404400 ข้อมูล ร่องรอย หลกั ฐาน 1. บันทกึ ขอ้ ความ คาสง่ั บนั ทกึ หรือรายงานการประชุมท่ีเกย่ี วข้อง 2. รายการ หรือทาเนียบส่ือ เทคโนโลยีดจิ ทิ ัล แหล่งเรียนรู้ หรือภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ 3. เครอื่ งมอื หรือแบบประเมินความพึงพอจ่ีมตี ่อส่อื การเรยี นรู้ 4. ข้อมูล หรอื รายงานผลการประเมนิ คุณภาพเกีย่ วกบั การใช้สือ่ เทคโนโลยีดิจทิ ัล แหลง่ เรียนรู้ หรอื ภูมปิ ญั ญาท้องถิ่น 5. รายงานผลการนาผลการประเมินคุณภาพไปใช้ในการพัฒนาหรือจัดหาสื่อ เทคโนโลยีดิจิทัล แหล่งเรียนรู้ และภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น 6. หลกั สูตรสถานศกึ ษา 7. แผนการจัดการเรยี นรู้ 8. อ่นื ๆ

414411 ประเด็นการพจิ ารณาท่ี 2.3 ครมู ีความรู้ ความสามารถในการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผูเ้ รียน เป็นสาคัญ ค่านา้ หนักคะแนน 5 คะแนน คาอธบิ าย พิจารณาจากการดาเนินงานของครูที่สามารถบริหารจัดการ เพื่อจัดกระบวนการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียนอย่าง เตม็ ความสามารถ เพือ่ ม่งุ ให้ผเู้ รียนมคี วามรู้ ทกั ษะ หรือคณุ ลกั ษณะเป็นไปตามวัตถุประสงค์ของหลักสูตรการศึกษา นอกระบบระดับการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน ทค่ี านงึ ถึงความแตกต่างระหวา่ งบุคคล โดยมีการสารวจความต้องการในการ เรียนรู้ และเปดิ โอกาสใหผ้ ู้เรยี นได้มีส่วนรว่ มในการออกแบบการจดั การเรียนรู้ มีการใช้ส่ือ และจัดสภาพแวดล้อมท่ี เอื้อต่อการจัดการเรียนรู้ รวมถึงการให้คาแนะนา คาปรึกษา และแก้ไขปัญหาของผู้เรียนอย่างท่ัวถึง เช่น การวิจัย ในชั้นเรียนเพือ่ พัฒนา หรอื แก้ไขปัญหาของผ้เู รียน เปน็ ตน้ เพ่ือใหก้ ารจดั กระบวนการเรียนรู้บรรลุตามวัตถุประสงค์ ของหลักสตู รสถานศกึ ษา ในท่ีน้ี ครู หมายถึง ข้าราชการครู หรือบุคคลท่ีได้รับการแต่งตั้งจากสถานศึกษาให้ทาหน้าท่ีจัดกระบวนการ เรียนรู้การศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน เกณฑก์ ารพจิ ารณา 1. ครทู กุ คนและผู้เรยี นรว่ มกันวเิ คราะห์ความต้องการการเรยี นรู้เป็นรายบุคคล หรือรายกลุ่ม 2. ครทู กุ คนออกแบบการจัดการเรยี นรู้ท่เี หมาะสมกบั ผูเ้ รยี น 3. ครทู ุกคนมกี ารจัดการเรียนรตู้ ามแผนการจัดการเรียนรู้ 4. ครูทุกคนมบี ันทึกหลงั การจัดการเรียนรู้ 5. ครทู กุ คนมีการทาวจิ ัยในชั้นเรียน เพ่อื พฒั นาหรือแก้ไขปัญหาของผเู้ รียน 6. ครูทุกคนมกี ารจัดระบบชว่ ยเหลือผเู้ รียน ให้คาแนะนา ปรึกษา เพ่ือใหป้ ระสบความสาเร็จในการเรียนรู้ เกณฑ์การใหค้ ะแนน 1 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 1 - 2 ขอ้ 2 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนินงานได้เปน็ ไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 3 ข้อ 3 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 4 ขอ้ 4 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 5 ขอ้ 5 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 6 ขอ้ นาคะแนนทไ่ี ดจ้ ากเกณฑ์การใหค้ ะแนนไปเทยี บกบั เกณฑ์ระดับคุณภาพ (ค่านา้ หนกั คะแนน 5 คะแนน) ระดบั คณุ ภาพ กาลังพัฒนา ปานกลาง ดี ดีเลศิ ยอดเย่ยี ม ชว่ งคะแนน 0.00 - 2.49 2.50 - 3.12 3.13 - 3.75 3.76 - 4.38 4.39 - 5.00

424422 ขอ้ มูล รอ่ งรอย หลกั ฐาน 1. ผลการวิเคราะห์ศกั ยภาพการเรยี นรู้ของผเู้ รยี นเป็นรายบุคคล และรายกลุม่ 2. แผนการจัดการเรียนรูท้ ี่เน้นผูเ้ รียนเป็นสาคญั 3. บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ 4. รายงานการวจิ ยั ในชั้นเรยี น เพ่ือพฒั นาหรือแก้ไขปัญหาของผ้เู รียน 5. การสุม่ ตรวจข้อมูลจากสภาพจริง โดยการสมั ภาษณห์ รือสงั เกตพฤติกรรมของผเู้ รยี น 6. แบบประเมินคณุ ภาพครู หรือผู้จดั การเรียนรู้ 7. อ่ืน ๆ

434433 ประเด็นการพิจารณาที่ 2.4 การวดั และประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียนอย่างเปน็ ระบบ ค่าน้าหนักคะแนน 5 คะแนน คาอธิบาย พิจารณาจากการดาเนินงานของครูท่ีมีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ของผู้เรียนการศึกษา นอกระบบ ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานอย่างเป็นระบบ โดยมีการใช้เคร่ืองมือ หรือวิธีการวัดและประเมินผล ท่ีสอดคล้องกับจุดมุ่งหมายหรือวัตถุประสงค์ของหลักสูตร และแจ้งข้อมูลผลการประเมินการเรียนรู้ย้อนกลับ ไปยังผเู้ รยี น และนาไปสกู่ ารพฒั นาการจดั กระบวนการเรียนรู้ เกณฑ์การพจิ ารณา 1. ครูทุกคนมีการกาหนดแนวทางการวัดและประเมินผลท่ีสอดคล้องกับจุดหมายหรือวัตถุประสงค์ของ หลกั สูตรไว้ในแผนการจดั การเรียนรู้อย่างชดั เจน 2. ครทู ุกคนมีการจดั ทาเครอ่ื งมอื หรอื มีวธิ ีการวัดและประเมินผลทส่ี อดคล้องกับแผนการจัดการเรียนรู้ 3. ครทู กุ คนมกี ารช้ีแจงรายละเอียดวธิ กี ารวัดและประเมนิ ผลให้แกผ่ ู้เรยี น 4. ครทู กุ คนมีการแจง้ ผลการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรูแ้ ก่ผ้เู รยี นได้รบั ทราบ 5. ครทู กุ คนมกี ารนาผลการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู้ไปใช้ในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรยี นรู้ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน 1 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 1 ข้อ 2 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานได้เปน็ ไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 2 ขอ้ 3 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 3 ขอ้ 4 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 4 ข้อ 5 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 5 ข้อ นาคะแนนที่ได้จากเกณฑ์การให้คะแนนไปเทียบกับเกณฑร์ ะดับคณุ ภาพ (ค่านา้ หนกั คะแนน 5 คะแนน) ระดบั คณุ ภาพ กาลังพฒั นา ปานกลาง ดี ดเี ลิศ ยอดเย่ียม ชว่ งคะแนน 0.00 - 2.49 2.50 - 3.12 3.13 - 3.75 3.76 - 4.38 4.39 - 5.00 ข้อมูล รอ่ งรอย หลักฐาน 1. บนั ทึกข้อความ คาสง่ั บันทึกหรอื รายงานการประชุมที่เกี่ยวข้อง 2. แผนการจัดการเรียนร้ทู ่ีสอดคล้องกบั หลักสตู รสถานศึกษา 3. เครือ่ งมือหรือวธิ ีการวดั และประเมนิ ผลทส่ี อดคล้องกบั แผนการจดั การเรยี นรู้ 4. รายงานผลการประเมินผลการเรยี นรู้ของผู้เรียน 5. บนั ทึกหลังการจดั การเรียนรู้ 6. อืน่ ๆ

444444 มาตรฐานที่ 3 คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การของสถานศกึ ษา พิจารณาจากความสามารถในการจัดระบบการบริหารจัดการของสถานศึกษาที่เน้นการมีส่วนร่วมของ บุคลากรในสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษา ภาคีเครือข่าย และผู้ท่ีเก่ียวข้องในการกาหนดมาตรฐานการศึกษา ของสถานศึกษา แผนพัฒนาการจัดการศึกษาหรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา แผนปฏิบัติการประจาปี นาไปสู่ การปฏิบัติงานตามแผนของสถานศึกษา และจัดให้มีการกากับ ติดตาม ประเมินผลการดาเนินงาน พร้อมทั้งจัดทา รายงานผลการดาเนินงานโครงการ กิจกรรม และนาผลการประเมินดังกล่าวไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพการจัด การศึกษาของสถานศึกษา รวมถึงการพัฒนาครู วิทยากร ผู้จัดการเรียนรู้ และบุคลากรอื่น ๆ ในสถานศึกษาให้มี ความรู้ ความสามารถในการจัดการเรียนรู้ และการปฏิบัติงาน ตลอดจนการจัดระบบเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีถูกต้อง เปน็ ปจั จุบนั สามารถนาไปใช้ในการบริหารจดั การสถานศึกษา และการจัดการเรียนรู้ ได้อย่างมีคณุ ภาพ ในที่นี้ บุคลากรของสถานศึกษา หมายถึง ข้าราชการ ลูกจ้างประจา พนักงานราชการทุกประเภท และ พนักงานจา้ งเหมาบริการ ซึง่ ปฏบิ ตั ิงานอยู่ในสถานศึกษา ทั้งทางด้านงานวิชาการ งานงบประมาณ งานบุคคล และ งานทว่ั ไป โดยมีประเดน็ การพจิ ารณา จานวน 9 ประเดน็ ดังนี้ 1. การบรหิ ารจดั การของสถานศึกษาท่เี นน้ การมสี ่วนร่วม 2. ระบบการประกันคุณภาพการศกึ ษาของสถานศึกษา 3. การพัฒนาครู และบุคลากรของสถานศกึ ษา 4. การใชเ้ ทคโนโลยีดจิ ทิ ัลเพอื่ สนบั สนุนการบริหารจัดการ 5. การกากับ นเิ ทศ ติดตาม ประเมินผลการดาเนินงานของสถานศกึ ษา 6. การปฏบิ ตั ิหน้าท่ขี องคณะกรรมการสถานศกึ ษาทเ่ี ปน็ ไปตามบทบาทที่กาหนด 7. การสง่ เสริม สนับสนนุ ภาคีเครือข่ายใหม้ ีสว่ นร่วมในการจัดการศกึ ษา 8. การสง่ เสรมิ สนับสนุนการสร้างสังคมแหง่ การเรียนรู้ 9. การวิจยั เพอ่ื การบริหารจดั การศกึ ษาสถานศึกษา

454455 ประเด็นการพิจารณาที่ 3.1 การบริหารจัดการของสถานศกึ ษาท่เี นน้ การมีส่วนร่วม ค่าน้าหนักคะแนน 3 คะแนน คาอธบิ าย พิจารณาจากการดาเนินงานของสถานศึกษาท่ีเน้นให้บุคลากรของสถานศึกษาได้เข้ามามีส่วนร่วมในการ กาหนดเป้าหมาย วิสัยทัศน์ พันธกิจ อัตลักษณ์ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา แผนพัฒนาการจัดการศึกษา หรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏิบัติการประจาปีของสถานศึกษาที่สอดคล้องกับบริบทของ สถานศึกษา ความต้องการของชุมชน ท้องถ่ิน และวัตถุประสงค์ของแผนการศึกษาแห่งชาติ มาตรฐานการศึกษา ของชาติ นโยบายของรัฐบาลหรอื หนว่ ยงานต้นสงั กดั เกณฑก์ ารพจิ ารณา 1. ผ้บู ริหารสถานศึกษาร่วมกบั บคุ ลากรของสถานศึกษาไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 80 ร่วมกันกาหนดเป้าหมายการจัด การศกึ ษา วิสยั ทัศน์ พันธกิจ และอตั ลักษณ์ของสถานศกึ ษา 2. ผู้บริหารสถานศึกษาร่วมกับบุคลากรของสถานศึกษาไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ร่วมกันกาหนดมาตรฐาน การศึกษาของสถานศกึ ษา 3. ผู้บริหารสถานศึกษาร่วมกับบุคลากรของสถานศึกษาไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ร่วมกันจัดทาแผนพัฒนาการ จดั การศกึ ษาหรือแผนพัฒนาคณุ ภาพการศึกษา และแผนปฏิบตั ิการประจาปขี องสถานศึกษา 4. มีการใช้ข้อมูลความต้องการของชุมชน ท้องถ่ิน หรือผู้รับบริการ ในการจัดทาแผนพัฒนาการจัด การศกึ ษาหรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏบิ ตั กิ ารประจาปขี องสถานศึกษา 5. แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษาหรอื แผนพัฒนาคณุ ภาพการศึกษา ได้รับคาปรึกษา ข้อเสนอแนะ และได้รับ ความเห็นชอบจากคณะกรรมการสถานศกึ ษา 6. แผนปฏิบัติการประจาปีของสถานศึกษา ได้รับคาปรึกษา ข้อเสนอแนะ และได้รับความเห็นชอบจาก คณะกรรมการสถานศึกษา 7. โครงการ กิจกรรมท่ีปรากฏอยู่ในแผนปฏิบัติการประจาปีของสถานศึกษา มีความสอดคล้องกับนโยบาย ของหนว่ ยงานตน้ สังกดั เกณฑ์การใหค้ ะแนน 1 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 1 - 3 ข้อ 2 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพจิ ารณา จานวน 4 ข้อ 3 คะแนน = สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานไดเ้ ปน็ ไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 5 ข้อ 4 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานได้เป็นไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 6 ข้อ 5 คะแนน = สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานได้เปน็ ไปตามเกณฑ์การพิจารณา จานวน 7 ขอ้