10 คำถามเกี่ยวกับโรคลมชัก

10 คำถำมเกี่ยวกับโรคลมชัก โรคลมชกั (Epilepsy) เป็นโรคทม่ี ักจะพบบอ่ ย ประมาณ 1% ของประชากรทั้งหมด และเปน็ โรคที่ ก่อใหเ้ กดิ ความตกใจต่อผู้พบเห็นหรอื ตอ่ ญาติ ผปู้ ว่ ยตอ้ งถูกหา้ มทากจิ กรรมบางอย่าง เชน่ การขับรถ การเล่นกฬี าทางน้า เปน็ ตน้ การรกั ษาตอ้ งรบั ประทานยาเปน็ ระยะเวลานาน 2-3 ปี ดงั นัน้ ผูป้ ว่ ยและ ญาตมิ ักจะมคี าถามทเ่ี กย่ี วกบั โรคลมชกั เป็นจานวนมาก ในทน่ี จี้ ะกล่าวถงึ 10 คาถามทพ่ี บบอ่ ยและควร รู้ คาถามที่ 1 โรคลมชกั คอื อะไร? โรคลมชกั กค็ ือ โรคท่เี กดิ จากความผดิ ปกตขิ องกระแสไฟฟา้ ในสมอง สง่ ผลใหผ้ ปู้ ว่ ยมีอา การผดิ ปกติ ไดห้ ลายแบบ เชน่ • การชักเกร็งกระตกุ ทั้งตัวและหมดสติ หรือทรี่ จู้ กั กันทว่ั ไปว่า “โรคลมบา้ หมู” • การชักเกรง็ หรอื กระตกุ เฉพาะสว่ นของร่างกาย เช่น แขน ขา ใบหนา้ • การนงั่ นง่ิ เหมอ่ ลอยเป็นพักๆ 1

• รวมทง้ั พฤติกรรมแปลกๆ • อาการดังกลา่ วจะคอ่ ยเปน็ ๆ หายๆ ในระยะเวลาสน้ั ๆ เช่น 1-3 นาที และมอี าการเกิดซา้ โดยมี ลักษณะคลา้ ยเดิมๆ คาถามที่ 2 โรคลมชักเกิดจากสาเหตอุ ะไร? สาเหตุของโรคลมชกั ท่จี ะพบบอ่ ยในแต่ละชว่ งอายุแตกต่างกัน เช่น • วยั แรกเกิดมีสาเหตจุ ากภาวะสมองขาดออกซเิ จน การติดเช้ือระหวา่ งตัง้ ครรภ์ • วัยเดก็ เล็กมักจะเกิดจากภาวะติดเชื้อในสมอง ไข้ข้ึนสูง • วยั รุ่นจะเกิดจากอุบตั เิ หตุต่อศรี ษะ เชน่ มอเตอร์ไซค์ล้ม หรือ ไม่ทราบสาเหตุ • วัยกลางคนเกดิ จากภาวะเน้อื งอกสมอง • วยั สงู อายเุ กดิ จากโรคอัมพาต โรคหลอดเลอื ดสมอง และโรคเน้ืองอกสมอง คาถามที่ 3 โรคลมชกั รกั ษาหายหรอื ไม?่ โรคลมชัก เป็นโรคท่จี ะมีการพยากรณโ์ รค (โอกาสรกั ษาหาย) ทดี่ ีโรคหน่ึง โดย 2 ใน 3 ของผปู้ ่วย สามารถรกั ษาให้หายขาดได้ ผู้ปว่ ยท่เี หลือครึ่งหนึ่งสามารถรกั ษาให้ไมม่ อี าการชกั ได้ เพยี งแตต่ อ้ ง รบั ประทานยากันชกั อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง มีเพยี งส่วนน้อยเทา่ นนั้ (ประมาณ 10%) ท่ไี มส่ ามารถหยดุ อาการ ชกั ได้ดว้ ยยา และตอ้ งรกั ษาดว้ ยการผา่ ตดั คาถามที่ 4 โรคลมชักจะมวี ธิ ีการรกั ษากี่วิธ?ี การรักษาโรคลมชัก มี 2 วธิ ีหลัก • วิธีแรก คือ การรับประทานยากันอาการชัก ซึ่งผปู้ ่วยมากกว่า 95% รบั ประทานยากันชัก • วธิ ที ่ีสอง คอื การผา่ ตดั สมอง ในกรณผี ปู้ ว่ ยมสี าเหตุการชกั จากสมองมคี วามผดิ ปกติ เชน่ โรคเนอื้ งอก สมอง ภาวะเลอื ดออกในสมอง เปน็ ต้น หรอื ในกรณีผู้ปว่ ยไมต่ อบสนองตอ่ ยากนั ชกั และมีสมองสว่ น กลบี ขมับฝอ่ (Hippocampal sclerosis) การผา่ ตัดก็เป็นวิธหี น่งึ ที่ไดผ้ ลดี นอกจากน้ียงั มวี ธิ รี กั ษาโดย การกระตุ้นเสน้ ประสาทเวกสั (Vagus nerve, ประสาทท่ีออกจากสมองเสน้ ท1่ี 0) เพอื่ ชว่ ยยบั ย้ังการ ทางานทผ่ี ิดปกตขิ องสมองทกี่ ระต้นุ ใหเ้ กิดการชกั ซึง่ เป็นวธิ ที ่ยี ังใช้กันไมม่ ากเพราะทาได้เฉพาะใน โรงพยาบาลทเ่ี ปน็ ศนู ย์รกั ษาโรคลมชักเท่านั้ ผลการรัก ษาก็ไม่แตกตา่ งกบั วธิ ีอืน่ ๆ มีคา่ ใช้จ่ายสงู และ สทิ ธิก์ ารรกั ษาทง้ั 3 สทิ ธย์ิ ังไมค่ อบคลุมการรัก ษาด้วยวิธนี ี้ 2

คาถามท่ี 5 ตอ้ งรับประทานยากนั ชักนานเท่าไร? โดยท่ัวไปต้องรับประทานยากันอาการชักตดิ ตอ่ กนั นานประมาณ 2 ปี นับจากควบคมุ อาการชักได้ หลงั จากนน้ั จะคอ่ ยๆลดขนาดยาลงอยา่ งชา้ ๆภายในระยะเวลา 6-12 เดือน สรปุ แลว้ ผู้ปว่ ยต้อง รับประทานยากนั ชกั นานประมาณ 2 ปีครง่ึ ถงึ 3 ปนี บั ตั้งแต่เริม่ รบั ประทานยากนั ชัก คาถามที่ 6 จาเป็นตอ้ งรบั ประทานยากนั ชกั ทุกคนเลยหรือไม่? ผู้ปว่ ยโรคลมชักไมจ่ าเปน็ จะตอ้ งรบั ประทานยากันชักทกุ คน เชน่ ในผปู้ ่วยทม่ี กี ารชักเพยี งครัง้ เดียว การชักนานๆครั้ง (นอ้ ยกว่า 1 ครงั้ ต่อป)ี หรอื ในกรณีท่ีมีการชกั ชนดิ ไมร่ ุนแรงและการชกั เป็นเฉพาะ ชว่ งทีน่ อนหลับเท่าน้ัน ผู้ปว่ ยเหลา่ นอ้ี าจไมจ่ าเปน็ ต้องรบั ประทานยากนั ชัก เพราะมโี อกาสการชักซ้า นอ้ ยมากและผลเสยี จากการชกั ก็นอ้ ยมากเช่นกนั โดยทั่วไปแล้ว ผปู้ ่วยท่มี ีการชกั ต้งั แต่ 2 ครง้ั ขึ้นไป และเปน็ การชกั ทงั้ ตวั หมดสติ มักจาเปน็ ต้องรบั ประทานยากันชัก แตอ่ ย่างไรกต็ ามความจาเปน็ ต้อง รบั ประทานยากันชักหรอื ไม่ ต้องพจิ ารณารายละเอยี ดที่เกีย่ วกบั ข้อดี – ขอ้ เสยี ของการรับประทาน ยากันชกั หรือไมร่ ับประทานในผูป้ ว่ ยเปน็ รายๆไป คาถามท่ี 7 ผ้ปู ่วยโรคลมชักมีโอกาสเสียชีวติ สงู กว่าคนทั่วไปหรือไม่? โดยทว่ั ไปแล้วโอกาสเสยี ชีวติ ในผู้ปว่ ยโรคลมชัก ไม่ได้แตกต่างจากคนท่วั ไป แตม่ รี าย งานจาก ตา่ งประเทศพบว่าผปู้ ่วยโรคลมชักมโี อกาสเสยี ชวี ติ สงู กว่า จากภาวะเสยี ชวี ติ กะทันหันแบบไมท่ ราบ สาเหตุ คลา้ ยกบั ผ้ปู ว่ ยไหลตาย (Sudden unexpected death in epileptic patient: SUDEP) ซึ่ง ยังไมพ่ บในผปู้ ่วยโรคลมชักไทย ดงั นนั้ โอกาสการเสียชวี ติ จึงขนึ้ อย่กู บั สา เหตุของโรคลมชกั มากกว่า เชน่ โรคเนอื้ งอกสมอง โรคอมั พาตจากหลอดเลอื ดสมองตบี ตัน หรอื แตก อยา่ งไรก็ตามผ้ปู ่วยอาจ เสยี ชวี ิตจากอบุ ตั ิเหตุที่เกดิ ข้ึนจากการชกั เชน่ ชกั ขณะขับรถ ชักขณะอยใู่ นที่สงู ถูกไฟไหม้ นา้ ร้อนลวก เน่อื งจากขณะชักมอี าการหมดสตสิ ่งผลใหเ้ กดิ อบุ ัติ เหตุและเสยี ชีวติ จากอุบัติเหตุได้ คาถามที่ 8 การปฏิบัติตวั ที่เหมาะสมตอ้ งทาอย่างไร? การปฏบิ ตั ิตัวเปน็ สงิ่ ท่ีสาคัญมากในการรกั ษาโรคลมชัก ผู้ป่วยตอ้ งรับประทานยากันชักอยา่ งสม่าเสมอ หา้ มหยุดยากันชกั เองทนั ที ควรงดหรอื ลดความถ่ีการขบั รถเพราะอาจจะเกิดอุบตั ิเหตุได้ ถ้าเกดิ อาการ ชักขณะขับรถ กรณีเจ็บปว่ ยเมื่อไปพบแพทยต์ อ้ งแจง้ ให้แพทยท์ ราบวา่ เปน็ โรคลมชกั และรบั ประทาน 3

ยาชนดิ ใด ไม่ควรดมื่ แอลกอฮอล์ ไมค่ วรอดนอน พักผ่อนใหเ้ พยี งพอ หลกี เลย่ี งการเล่นกฬี าทต่ี อ้ ง ปะทะกัน กีฬาทผ่ี าดโผน หรือกฬี าทางน้า การปฏิบัตติ วั ที่ดีจะนา ไปสกู่ ารควบคมุ การชักที่ดี คาถามท่ี 9 อาหารแสลงสาหรบั ผู้ป่วยโรคลมชักมีหรอื ไม?่ ผูป้ ่วยโรคลมชักสามารถที่จะรบั ประทานอาหารไดท้ กุ ชนดิ ท่ถี กู สขุ ลักษณะทางโภชนาการ ไมม่ อี าหาร ตอ้ งห้ามใดๆ รวมท้ังเนอ้ื หมกู ร็ ับประทานได้ มผี ู้ป่วยและประชาชนทวั่ ไปจานวนหนึ่งเข้า ใจวา่ เนือ้ หมู เป็นของตอ้ งหา้ ม เพราะเช่อื ว่าโรคลมชักเกดิ จากเทพเจ้าทม่ี หี มูเปน็ สิง่ ศกั ดสิ์ ทิ ธ์ิ เพราะโรคลมชกั คน ทัว่ ไปเรยี กวา่ โรคลมบ้าหมู คาถามที่ 10 ผปู้ ่วยหญงิ โรคลมชักสามารถทจี่ ะแตง่ งานและมีบตุ รได้หรือไม?่ ผู้ป่วยหญิงโรคลมชกั สามารถท่จี ะแต่งงานและมีบุตรได้เหมือนคนทว่ั ไป เพยี งแต่มขี อ้ แนะนาวา่ ถ้า ต้องการมีบุตรน้นั ตอ้ งควบคุมการชักได้เป็นอยา่ งดี และหยดุ ยากันชักไดแ้ ลว้ จะดที ส่ี ดุ แตถ่ า้ ต้อง รบั ประทานยากันชักในชว่ งการต้ังครรภ์ กค็ วรเปน็ ในขนาดตา่ ๆ เพอื่ ลดโอกาสการเกิดความผดิ ปกติ ของทารกในครรภ์ ขอบคุณขอ้ มลู จาก : haamor.com/th/เกร็ด10คาถามเก่ยี วกับโรคลมชัก/ ขอบคุณรูปภาพจาก : www.tinyzone.tv/HealthDetail.aspx?ctpostid=1205 www.howtowincancer.com/cancer144.html “สขุ ภาพดีของท่าน คือบริการของเรา” รอบรเู้ ร่ืองสุขภาพงา่ ยๆ แค่ปลายน้วิ ...คลิก๊ มา... www.thatoomhsp.com งานสุขศึกษาและประชาสมั พนั ธ์โรงพยาบาลทา่ ตมู โทร.044-591126 ต่อ 116 4