หลักสูตรท้องถิ่น สืบตำนาน สานวัฒนธรรม ชุมชนบ้านแหลม ปากอ่าวสู่อันดามัน

Banleam School Wangwon KantangTrang, Thailand หลักสูตรท้องถิน FIRST EDITION สืบตํานาน สานวัฒนธรรม ชุมชนบ้านแหลม ปากอ่าวสู่อันดามัน Ms. Phoncharat Raya Number 61105010071 Srinakharinwirot University Elemetary Education, Faculty of Education

Copyright © 2021 by Ms. Phoncharat Raya 61105010071 หลักสูตรท้องถิน สืบตํานาน สานวัฒนธรรม \"ชุมชนบ้านแหลม ปากอ่าวสู่อันดามัน\" โรงเรยี นบ้านแหลม ตําบล วังวน อําเภอ กันตัง จังหวัดตรงั 92110 ประเทศไทย Elementary Education Srinakharinwirot University for educational purpose

หลักสตู รท้องถินสถานศึกษา โรงเรยี นบา้ นแหลม พุทธศักราช 2564 ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขนั พนื ฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.2560)

หลักสตู รท้องถินสถานศึกษา โรงเรยี นบา้ นแหลม พุทธศักราช 2564 ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขนั พนื ฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.2560) สาํ นกั งานเขตพนื ทีการศึกษาประถมศึกษาตรงั เขต 2 สาํ นกั งานเขตพนื ทีการศึกษาขนั พนื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

คํานาํ หลักสตู รท้องถินสถานศึกษาเล่มนี เปนสว่ นหนงึ ของการศึกษารายวชิ า ปถ ๓๔๑ สงั คมศึกษา ศาสนาและ วฒั นธรรม สาํ หรบั ครผู สู้ อนระดบั ประถมศึกษา ๒ ซงึ จดั ทําขนึ เพอื พฒั นาใหร้ แู้ ละเขา้ ใจเกียวกับการพฒั นาหลักสตู ร ท้องถินของสถานศึกษา โดยผจู้ ดั ทําไดเ้ ลือก โรงเรยี นบา้ นแหลม ตําบลวงั วน อําเภอกันตัง จงั หวดั ตรงั เพอื ใชเ้ ปน ขอบเขต สาํ หรบั การนาํ วาิ ชาสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรมมาเปนกรอบแนวคิดในการพฒั นาหลักสตู รท้องถิน ผจู้ ดั ทําไดม้ กี ารดาํ เนนิ การจดั การหลักสตู รสถานศึกษา โดยใชห้ ลักสตู รแกนกลางการศึกษาขนั พนื ฐานพุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ๒๕๖๐) เปนแกนหลักเพอื กําหนดการจดั ทําโครงสรา้ งและสาระหลักสตู รสถานศึกษาใหส้ อดคล้อง กับบรบิ ทของสถานศึกษา ซงึ เปนชุมชนชาวประมงตังอยูร่ มิ ฝงปากอ่าว ติดทะเลอันดามนั และสอดคล้องกับแผนการ ศึกษาแหง่ ชาติ เพอื ใหผ้ เู้ รยี นมปี ะสทิ ธภิ าพและเปนไปตามความต้องการของชาติ การสรา้ งหลักสตู รท้องถินสถานศึกษาฉบบั นอี าศัยการมสี ว่ นรว่ มของนกั เรยี น ครู และผปู้ กครอง ชุมชนรวมไปถึง หนว่ ยงานท้องถินทีเกียวขอ้ ง ทังนเี พอื ใหส้ ามารถขบั เคลือนไปสกู่ ารจดั การเรยี นรทู้ ีสง่ ผลใหผ้ เู้ รยี นมคี วามรแู้ ละทักษะ ทีจาํ เปนในการดาํ รงชวี ติ ในสงั คมทีมกี ีเปลียนแปลง แสวงหาความรเู้ พอื พฒั นาตนเองอยา่ งต่อเนอื งตลอดชวี ติ และเพอื ใหเ้ ปนไปตามเจตนารมณใ์ นการจดั การศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาทีกําหนดในหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขนั พนื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ๒๕๖๐) ประกอบไปดว้ ยสาระการเรยี นรทู้ ีพฒั นาเพมิ เติมโดยจดั ใหเ้ ปนสาระการเรยี นรู้ รายวชิ าเพมิ เติม และกําหนดคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ของหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขนั พนื ฐานพุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ๒๕๖๐) ในการพฒั นาผเู้ รยี นใหม้ คี ณุ ภาพตามมาตรฐานการเรยี นรู้ ตัวชวี ดั และคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ ตามทีกําหนดไวเ้ ปนแนวทางใหผ้ บู้ รหิ ารสถานศึกษา ครอู าจารย์ ตลอดจนผทู้ ีเกียวขอ้ งกับการจดั การศึกษาของโรงเรยี น ในการจดั ประสบการณใ์ หแ้ ก่ผเู้ รยี นและพฒั นาใหบ้ รรลถุ ึงคณุ ภาพตามมาตรฐานในการพฒั นาเยาวชนของชาติ ผลงานการพฒั นาหลักสตู รท้องถินสถานศึกษาฉบบั นี ถือเปนนวตั กรรมการศึกษาเพอื ฝกกระบวนการเรยี นรรู้ ะหวา่ ง เรยี น โดยการลงมอื ปฏิบตั ิจรงิ ซงึ ทําใหเ้ กิดการเรยี นรทู้ างดา้ นพุทธพสิ ยั ทักษะพสิ ยั และจติ พสิ ยั รวมถึงทักษะกระบวนการ ทังดา้ นปญญา ความรู้ เทคโนโลยี และกระบวนการทางสงั คม ขอขอบคณุ ผมู้ สี ว่ นเกียวขอ้ งทีมสี ว่ นใหค้ ําปรกึ ษา ใหข้ อ้ มูล และความรว่ มมอื รว่ มใจในการพฒั นาหลักสตู รฉบบั นี ใหม้ คี วามสมบูรณ์ สาํ หรบั ใชเ้ ปนแนวทางใหก้ ่ผทู้ ีสนใจ และศึกษาเกียวกับการพฒั นาหลักสตู รอันเปนพนื ฐานสาํ คัญ ในการพฒั นาหลักสตู รไดอ้ ยา่ งถกู ต้องและเกิดประโยชนส์ งู สดุ ใหแ้ ก่ผเู้ รยี น จดั ทําโดย นางสาวพรจรสั ระยา

สารบญั -------- CONTENT เรอื ง -------- คํานาํ สารบญั หนา้ ขอ้ มูลทัวไปของสถานศึกษา 1 ทีตัง 1 ลักษณะทางภมู ศิ าสตร์ 2 ศาสนาและวฒั นธรรม 3 วถิ ีชวี ติ 4 ภมู ปิ ญญาท้องถิน 5 ขอ้ มูลทัวไปของหลักสตู ร 6 ความนําหลักสตู รท้องถิน 6 จุดมุง่ หมาย 7 เนือหาหลักสตู ร 8 สมรรถนะของผเู้ รยี น 9 คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ 10 การจดั การเรยี นการสอน 11 โครงสรา้ งและคําอธบิ ายรายวชิ า 12 โครงสรา้ งรายวชิ าเพมิ เติม 12 คําอธบิ ายรายวชิ าเพมิ เติม 13 ภาคผนวก 20

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    1 CHAPTER 1 ข้อมูลทัวไป GENERAL INFORMATION OF BANLAEM SCHOOL ทั ตั ง โรงเรยี นบ้านแหลม หมู่ที 3 บ้านแหลม ตําบลวังวน อําเภอกันตัง จังหวัดตรงั 92110 โทร 075207879 เขตพืนทีการศึกษาประถมศึกษา ตรงั เขต2

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    2 CHAPTER 1 ลั ก ษ ณ ะ ท า ง ภู มิ ศ า ส ต ร์ คือ อําเภอกันตัง อําเภอย่านตาขาว ชุมชนบ้านแหลม หมู่บ้านรมิ ฝงทะเลปากอ่าวสู่อันดามัน และอําเภอปะเหลียน โดยมีพืนทีติดต่อกันด้วยปา โรงเรียนบ้านแหลม อยู่ในเขตอําเภอ ชายเลน ซงึ เปนปาทีมีพันธุไ์ ม้ต่าง ๆ ทีหลากหลาย กันตัง ซงึ เปนอําเภอหนึงของจังหวัดตรงั ตังอยู่ ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัด ทีตังอยู่รมิ ฝง เชน่ โกงกาง ตะบูน ลําพู และพืชเศรษฐกิจทีสาํ คัญ แม่นาํ ตรงั หา่ งจากตัวเมืองตรงั เพียง 24 กิโลเมตร พืนทีส่วนใหญ่โดยทัวไปจะเปนเนินสูง ๆ ของชุมชน คือ ต้นจาก ตํา ๆ สลับด้วยภูเขาใหญ่เล็กกระจัดกระจายอยู่ ทัวไป ลักษณะดินส่วนใหญ่เปนดินรว่ นปนทราย นอกจากนี จังหวดั ตรงั เปนจังหวดั ทีมี สภาพปาเปนปาดิบชืน มีปาชายเลนสาํ หรบั ท้องทีที อยู่ติดกับทะเลในอดีตกันตังเปนเมืองท่าสาํ คัญ แม่นาํ ตรงั ไหลลงสู่ทะเลอันดามันทีปากนาํ กันตัง แหง่ หนึงทางฝงมหาสมุทรอินเดีย เปนศูนย์กลาง การคมนาคมทางนาํ สาํ คัญมาแต่โบราณ ซงึ มีสภาพเปนนาํ กรอ่ ย จึงทําใหพ้ ืนทีรมิ ฝงหลาย โรงเรยี นบ้านแหลม อยู่ในพืนทีของ ตําบลของอําเภอกันตัง อุดมสมบูรณ์ไปด้วยต้น ตําบลวังวน ซงึ อยู่ทางฝงตะวันออกของอําเภอ กันตังตังอยู่รมิ ฝงทะเล มีพืนทีติดต่อกัน 3 อําเภอ จาก ต้นจากเปนพืชจาํ พวกปาล์มทีเก่าแก่มากชนิด หนึง ซงึ มีลําต้นอยู่ใต้ดิน ต้นตังตรงใบแทงขึนจาก กอ มีชอ่ ดอกแทงเปนงวงออกมาจากกาบใบ และ กลายเปนผลในเวลาต่อมา กระทังปจจุบันก็ยังมี ต้นจากขึนอยู่อีกจาํ นวนหลายพันไร่ และน่าจะมาก ติดอันดับของประเทศไทย โดยเฉพาะในชุมชนย่าน ซอื วงั วน และบางหมาก

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   3 CHAPTER 1 ศาสนาและวัฒนธรรม การดาํ เนินชวี ติ ของชาวบ้านแหลม ตังแต่เกิดจนตายเกียวเนืองกับหลักคําสอนของ บ้านแหลม ชุมชนชาวมุสลิม รมิ ฝงทะเลอันดามัน ศาสนาอิสลามทังสิน ไม่วา่ จะเปนการทําพิธรี บั ขวญั เด็กแรกเกิดไปจนถึงการทําพิธฝี งศพ และยังมี ประชากรในชุมชนบา้ นแหลม สว่ นใหญ่ ประเพณีวฒั นธรรมอืน ๆ เชน่ การใหค้ วามสาํ คัญ นบั ถือศาสนาอิสลาม แต่ก็ไมค่ รอบคลมุ ประชากร กับการละหมาด 5 เวลา ประเพณีถือศีลอด ทังหมด ทําใหช้ ุมชนนยี งั เปนชุมชนทีมลี ักษณะเปน ประเพณีฮารรี ายอ ซงึ ล้วนเปนประเพณีทีสรา้ ง สงั คมพหวุ ฒั นธรรม แต่อยา่ งไรก็ตาม การทีชุมชน ความสัมพันธอ์ ันดีใหก้ ับคนในชุมชน บา้ นแหลมมปี ระชากรสว่ นใหญเ่ ปนชาวมุสลิม ทําให้ ประเพณแี ละวฒั นธรรมของพนื ทีนยี ดึ ถือตาม ศาสนาอิสลามไม่เพียงส่งผลต่อสภาพ ขนบธรรมเนยี มของศาสนาอิสลาม และรวมไปถึง สังคมบ้านแหลมเท่านันแต่ยังมีอิทธพิ ลมาถึงการ สงั คมภายโนโรงเรยี นบา้ นแหลมเองดว้ ย จัดการเรยี นการสอนภายในโรงเรยี นด้วย มีการจัด กิจกรรมต่าง ๆ ตามประเพณีของชาวมุสลิม มีการ ภายในชุมชนบา้ นแหลมมมี สั ยดิ เปน กําหนดวนั หยุดภายในของโรงเรยี นทีตรงกับวนั ศูนยก์ ลางของชุมชน ไมว่ า่ จะเปนการประกอบ สาํ คัญทางศาสนาอิสลามและมีการเขียนหลักสูตร พธิ กี รรมทางศาสนา เปนพนื ทีรวมตัวของชาวชุมชน เพิมเติมทีมีเนือหาหลักสูตรเกียวกับการปฏิบัติ ตัว ในการทํากิจกรรมต่าง ๆ เปนสถานทีในการกระจาย เปนพลเมืองดีตามหลักการของศาสนาอิสลาม ขา่ วสารต่าง ๆ ของชุมชน และบุคคลทีเปนผนู้ าํ ทาง ศาสนาก็มคี วามเปนผนู้ าํ ทางสงั คมไปดว้ ยโดย ปรยิ าย

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    4 CHAPTER 1 วิ ถี ชี วิ ต ทําใหค้ รอบครวั ทีอยู่ทางบ้านจาํ เปน ต้องหาอาชพี เสรมิ อืน ๆ มาสรา้ งรายได้เพือใชจ้ ่าย ชุมชนชาวประมง ตามจาํ เปน เชน่ การค้าขาย การเปดรา้ นอาหาร ทะเล การทําประมงในกระชงั ซงึ จะเหน็ ได้วา่ ส่วน เนอื งจากทีตังของชุมชนบา้ นแหลมมี ใหญ่ก็ยังคงเกียงข้องกับการทําประมงทังสิน ทัง พนื ทีติดกับทะเลอันดามนั ทําใหป้ ระชากรของชุมชน การเลียงหอยนางรม หอยตลับ การตกปูหรอื รา้ น แทบทกุ ครวั เรอื นประกอบอาชพี ประมงเปนอาชพี อาหารเองก็ขายเมนูทีประกอบจากวตั ถุดิบทีหาได้ สรา้ งรายไดห้ ลักของครอบครวั และผชู้ ายจะเปนหลัก ในชุมชน ในการทําอาชพี ประมง การทําประมงของชุมชนจะ เปนการรวมตัวกันภายในชุมชนเพอื ออกเรอื หาปลา แต่ยังมีอีกหนึงอาชพี ทีสาํ คัญและ ในแต่ละครงั ของการออกเรอื ใชเ้ วลายาวนาน ตาม ชาวบ้านในชุมชนบ้านแหลมนิยมสรา้ งรายได้จาก ลักษณะการเปลียนแปลงของการขนึ ลงของนาํ ทะเล อาชพี นี ก็คือ การลอกใบจาก ชาวบ้านจะรบั ใบจาก บางครงั กินเวลายาวนานถึง 6 เดอื น จงึ จะสามารถ จากต้นจากภายในชุมชนและจากชุมชนอืน ๆ ทีใกล้ นาํ รายไดก้ ลับมาใหค้ รอบครวั ได้ และในแต่ละครงั เคียงภายในอําเภอกันตัง เพือลอกกาบใบ ทํามัด เมอื กลับเขา้ ฝงแล้ว ฝายชายจะนาํ เอาอาหารทะเลที หรอื การตัดใบจากขายเปนยาสูบ ซงึ ถ้าได้เดินทาง หามาไดใ้ หฝ้ ายหญงิ นาํ ไปขายตามบา้ นเรอื นในชุมชน เข้ามาในชุมชนบ้านแหลมแล้ว จะเหน็ ใบจากทีตาก หรอื บางครงั ก็สง่ ใหก้ ับแพปลาทีมารบั ซอื เพอื ไปขาย เรยี งรายอยู่รมิ ถนนตลอดแนวตังแต่ต้นไปจนถึง ต่อในตลาด แต่การทําประมงในแต่ละครงั ทีใชเ้ วลา ท้ายหมู่บ้าน แต่นอกจากรายได้แล้ว ยังมีสิงไม่พึง นานมากเกินไปทําใหเ้ กิดผลกะทบต่อการใชจ้ า่ ย ประสงค์ทีตามมานันก็คือ ขยะจากทางจาก ภายในครวั เรอื นในแต่ละวนั

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   5 CHAPTER 1 ภูมิปญญาท้ องถิน จนกระทังต่อมามีการนาํ ถังและพลาสติก เข้ามาใชแ้ ทนที จึงทําใหต้ ิหมาเรมิ สูญหายไปจาก จัดการขยะ ด้วยภูมิปญญาชาวบ้าน ท้องถิน และมีเพียงกลุ่มเกษตรกรทีชว่ ยกัน สืบสานวฒั นธรรมนีไวม้ าจนถึงปจจุบัน ผลจากการทีคนในชุมชนประกอบอาชพี ลอกใบจาก ทําใหเ้ หลือส่วนก้านใบจากทีไม่เปนที ปจจุบันนีกลายเปนวา่ ติหมา เปนกระแส ต้องการของตลาด เกิดเปนขยะมูลฝอยปรมิ าณ นิยม นาํ มาทําเปนภาชนะทีใส่ได้ทัง นาํ เปล่า นาํ แข็ง มากขึนในชุมชน จึงได้มีการนาํ ภูมิปญญาชาวบ้าน ขนม และอืน ๆ ตามกระแสของวตั ถุดิบธรรมชาติที คือ การจักรสานทีเปนหตั ถกรรมพืนบ้านเข้ามา กําลังมาแรง เนืองจากเปนการอนุรกั ษณ์ ชว่ ยแก้ปญหา ชาวบ้านนาํ ก้านจากมาจักสานเปน วฒั นธรรมอันดีและยังเปนภาชนะทีย่อยสลายได้ ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ไม่วา่ จะเปน ภาชนะรองหม้อแกง เองตามธรรมชาติอีกด้วย ตะกรา้ ทีใส่กระดาษทิชชู่ ทีใส่ขวดไวน์ เปนต้น การจักสานก้านจากทีมีความเปน นอกจากนียังได้พัฒนาการแปรรูปก้าน เอกลักษณ์ ประณีต และงดงามนี เปนงานทํา จากนีใหก้ ลายเปนผลิตภัณฑ์ OTOP ของชุมชน มือ(Hand Made)ทีได้รบั ความนิยมไปทัวประเทศ ขึนมาอย่างหลากหลาย และมีชอื เสียง ซงึ หนึงใน ตลาดนาํ หรอื ตลาดย้อนยุคในหลยที สังซอื ติหมา ผลิตภัณฑ์ทีมีชอื เสียงก็คือ ติหมา เปนภาชนะทีมี จากจังหวดั ตรงั ไปใชเ้ พิมขึนเรอื ย ๆ และยังส่งไป ลักษณะคล้ายเรอื หรอื ถังนาํ ซงึ เปนภูมิปญญาชาว ขายยังหลายประเทศ นับเปนอีกหนึงภูมิปญญาดี บ้านตังแต่อดีต เพือใชใ้ นการตักนาํ ขึนจากบ่อ หรอื ๆ ทีควรค่าแก่การรกั ษาไว้ วดิ นาํ ออกจากเรอื

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    6 CHAPTER 2 หลักสูตรท้องถิน สืบตํานาน สานวัฒนธรรม ชุมชนบ้านแหลม ปากอ่าวสู่อันดามัน ความนาํ และรว่ มกันสรา้ งสรรค์วิธีแก้ปญหาเหล่านัน เพือใหผ้ ู้เรยี นได้รูจ้ ักและเข้าใจในท้องถินของ หลักสูตรท้องถินโรงเรยี นบ้านแหลมเปน ตนเอง เกิดความรกั และเหน็ คุณค่าของ หลักสูตรทีสถานศึกษาจัดทําขึนตามวัตุ ความเปนท้องถิน ซงึ ผู้เรยี นสามารถดาํ รง ประสงค์ทีเกียวกับสภาพปญหาในชุมชน ชีวิต ศึกษาต่อระดับทีสูงขึน และเลือก สังคม วัฒนธรรม และภูมิปญญาของท้องถิน ประกอบอาชีพทีมีส่วนในการพัฒนาท้องถิน ในพืนทีทีเปนทีตังของโรงเรยี น หลักสูตรนี ต่อไป กําหนดใหผ้ ู้เรยี นในระดับการศึกษาขันพืนฐาน ได้เรยี นรูเ้ กียวกับท้องถินทีตนเองอาศัยอยู่ หลักสูตรท้องถินโรงเรยี นบ้านแหลม ตังแต่เรอื งของทีตัง ภูมิศาสตร์ ลักษณะทาง เปนหลักสูตรท้องถินทีเน้นการคิด สิงแวดล้อม ลักษณะทางสังคมและ และทักษะกระบวนการปฏิบัติเพือใหน้ ักเรยี น วัฒนธรรมตลอดจนภูมิปญญาของท้องถิน เกิดการเรยี นรูท้ ีหลากหลายจากแหล่งเรยี นรู้ ทังในด้านทฤษฎีและด้านการปฏิบัติ รวมไป ภูมิปญญาท้องถิน หรอื ปราชญ์ชาวบ้าน ถึงการเรยี นรูป้ ญหาทีละด้านทีเกิดขึน บรเิ วณโดยรอบโรงเรยี นและในอําเภอกันตัง สถานศึกษาจึงได้จัดทําหลกัสูตรนีขึนมา

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   7 จุ ด มุ่ง ห ม า ย เพือนาํ ความรู้และทรัพยากรในท้องถินมาจัดกิจกรรมการ เรียนการสอน เ พื อ ใ ห้ เ กิ ด ก า ร เ ร ีย น รู ้แ บ บ บู ร ณ า ก า ร เ กี ย ว กั บ ท้ อ ง ถิ น ข อ ง ผู้ เรียน เพือให้ผู้เรียนเห็นคุณค่าและตระหนักถึงความสาํ คัญของ ทรัพยากรในท้องถิน เพือให้ผู้เรียนนาํ ความรู้ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาํ วันได้

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    8 เนือหาหลักสูตร ประถมศึกษาปที1 วิชา รู้จักชุมชน ประถมศึกษาปที2 วิชา เข้าใจศาสนา ศึกษาวัฒนธรรม ประถมศึกษาปที3 วิชา เรียนรู้ประวัติศาสตร์ ประถมศึกษาปที4 วิชา วิถีชีวิตชาวบ้านแหลม ประถมศึกษาปที5 วิชา ภูมิปญญาท้องถินน่ารู้ ประถมศึกษาปที6 วิชา สร้างสรรค์สืบสานชุมชน

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   9 สมรรถนะของผู้เรียน ความสามารถในการสือสาร (Communication Capacity) ความสามารถในการคิด (Thinking Capacity) ความสามารในการแก้ปญหา (Problem Solving Capacity) ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต (Capacity for Applying Life Skills) ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี (Capacity for Technological Application)

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    10 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ รักความเปนไทย ซือสัตย์สุจริต มีจิตสาธารณะ มีวินัย มีจิตสาํ นึกรักษ์ท้องถิน ใฝเรียนรู้ มีจิตสาํ นึกอนุรักษ์ อยู่อย่างพอเพียง ธรรมชาติ มุ่งมันในการทํางาน กล้าแสดงออก

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   11 การจัดการเรียนการสอน กิจกรรมการเรียนรู้ การวดั ประเมินผล ศึกษาข้อมูลความรูท้ ฤษฎี การสังเกตพฤติกรรม ฝกภาคปฏิบัติ การสอบถาม/สัมภาษณ์ ศึกษาจากแหล่งเรยี นรูแ้ ละภูมิปญญา ผลสัมฤทธิทางการเรยี น ท้องถิน ผลทีคาดวา่ จะได้รับ สือประกอบการเรียนรู้ นักเรยี นได้เรยี นรูเ้ กียวกับท้องถินจากแหล่ง ใบงาน เรยี นรูท้ ังในและนอกโรงเรยี น ใบความรู้ นักเรยี นเกิดการเรยี นรูแ้ บบบูรณาการ แหล่งการเรยี นรูช้ ุมชน นักเรยี นเหน็ คุณค่า รกั และหวงแหนท้องถิน ปราชญ์ชาวบ้าน นักเรยี นนาํ ภูมิปญญาท้องถินมาประยุกต์ใช้ ในชีวิตประจาํ วันได้อย่างเหมาะสม

ห ลั ก สู ต ร ท้ อ ง ถิ น สื บ ตํา น า น ส า น วั ฒ น ธ ร ร ม ชุ ม ช น บ้ า น แ ห ล ม ป า ก อ่ า ว สู่ อั น ด า มั นสืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    12 chapter 3 Course structure And course description โครงสรา้ ง และคําอธบิ าย รายวชิ า banleam school

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   13 โครงสรา้ งรายวชิ าเพมิ เติม โรงเรยี นบา้ นแหลม

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    14 คําอธบิ ายรายวชิ าเพมิ เติม ส 11201 รูจ้ กั ชุมชน สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ชนั ประถมศึกษาปที 1 เวลา 40 ชวั โมง / ป ศึกษา สงั เกต รูจ้ กั ประเภทและความแตกต่างระหวา่ งสงิ มชี วี ติ และทรพั ยากรธรรมชาติแต่ละประเภทใน ชุมชน รวมถึงศึกษาความสาํ คัญของทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ แวดล้อมของชุมชน โดยใชก้ ระบวนการการเรยี นรูผ้ า่ นการทําโครงงาน โดยมผี สู้ อนเปนผกู้ ระต้นุ การเรยี นรู้ ตังคําถาม และ สรา้ งความเขา้ ใจในการปฏิบตั ิ ใชทักษธทางวทิ ยาศาสตรเ์ ขา้ มาประกอบการเรยี นรู้ ใหผ้ เู้ รยี นเรยี นรูจ้ ากการสงั เกต สงิ แวดล้อมและทรพั ยากรรอบชุมชน และผสู้ อนคอยใหค้ ําแนะนําและสรุปองค์ความรูอ้ ยา่ งเปนระบบ เพอื ใหผ้ เู้ รยี นได้มคี วามรู้ ความเขา้ ใจเกียวกับทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ แวดล้อมของชุมชน ได้ใชท้ ักษะ การสงั เกต และได้เรมิ รูจ้ กั การเรยี นรูใ้ นรูปแบบการท าโครงงานผา่ นกิจกรรมการเรยี นรูท้ ีมผี สู้ อนเปนผดู้ ําเนินการ การเรยี นรูแ้ ละใหค้ ําแนะนํา ได้ตระหนักถึงความสาํ คัญของทรพั ยากรชาติและสงิ แวดล้อมของชุมชน และสามารถ นําความรูไ้ ปใชป้ ระโยชน์ในการมสี ว่ นรว่ มในการพฒั นาชุมชนในอนาคต ผลการเรยี นรู้ 1. อธบิ ายความส าคัญ ประเภท ของทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ แวดล้อมของชุมชน 2. บอกความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ แวดล้อมกับชุมนุม 3. มที ักษะการสงั เกต 4. ตระหนักถึงความสาํ คัญและเหน็ คณุ ค่าของทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ แวดล้อมของชุมชน รวมทังหมด 4 ผลการเรยี นรู้

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   15 คําอธบิ ายรายวชิ าเพมิ เติม สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ส 12201 เขา้ ใจศาสนา ศึกษาวฒั นธรรม เวลา 40 ชวั โมง / ป ชนั ประถมศึกษาปที 2 สงั เกต ศึกษา วเิ คราะหแ์ ละปฏิบตั ิเกียวกับประเพณีและวฒั นธรรมต่างๆในชุมชน ผา่ นการศึกษาการปฏิบตั ิ ตนของคนในชุมชน พรอ้ มทังหาวธิ ดี แู ลรกั ษา และอนุรกั ษ์ประเพณีวฒั นธรรมของคนในชุมชน โดยใชก้ ระบวนการการเรยี นรูผ้ า่ นการทําโครงงาน โดยมคี รูผสู้ อนเปนผดู้ ําเนินการ เพอื สรา้ งความเขา้ ใจ ในการปฏิบตั ิ การสงั เกตและการวเิ คราะหป์ ญหาในการอนุรกั ษ์ ตระหนักและดแู ลรกั ษา วเิ คราะหถ์ ึงสาเหตทุ ีสง่ ผล ต่อการอนุรกั ษ์ประเพณีและวฒั นธรรม โดยใชท้ ักษะทางเทคโนโลยเี ขา้ มาปรบั ใชใ้ นการทํากิจกรรมการเรยี นรู้ เพอื ใหผ้ เู้ รยี นเขา้ ใจและเรยี นรูเ้ ท่าทันถึงสาเหตขุ องปญหาในชุมชนทีตนอาศัยอยู่ เพอื ใหผ้ เู้ รยี นเกิดการเรยี นรูท้ ีใชไ้ ด้จรงิ ในชุมชน นําไปปรบั ใชใ้ นชวี ติ ประจาํ วนั ได้ เขา้ ใจถึงการอนุรกั ษ์ ประเพณีและวฒั นธรมม อีกทังสามารถเทคโนโลยมี าใชไ้ ด้อยา่ งมปี ระโยชน์ ทังในการนํามาวเิ คราะหถ์ ึงวธิ ใี นการ อนุรกั ษ์ โดยผเู้ รยี นมคี วามรูแ้ ละความเขา้ ใจได้ด้วยตนเองในเรอื งการอนุรกั ษ์ประเพณีและวฒั นธรม อีกทัง สามารถชว่ ยเหลือชุมชนได้อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพและยงั ยนื ผลการเรยี นรู้ 1. บอกสาเหตขุ องปญหาสงิ แวดล้อมในชุมชนได้ 2. รูแ้ ละเขา้ ใจวธิ กี ารอนุรกั ษ์ประเพณีและวฒั นธรรมทังแบบใชแ้ ละไมใ่ ชเ้ ทคโนโลยี 3. สามารถสงั เกตและวเิ คราะหส์ ภาพแวดล้อมของชุมชนวา่ เปนอยา่ งไร มคี วามเปลียนแปลงอยา่ งไร 4. สามารถนําความรูไ้ ปปรบั ใชไ้ ด้จรงิ ในชวี ติ ประจาํ วนั 5. มที ักษะกระบวนการทํางานอยา่ งเปนขนั ตอน รวมทังหมด 5 ผลการเรยี นรู้

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    16 คําอธบิ ายรายวชิ าเพมิ เติม สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ส 13201 เรยี นรูป้ ระวตั ิศาสตร์ เวลา 40 ชวั โมง / ป ชนั ประถมศึกษาปที 3 ศึกษาประวตั ิศาสตรค์ วามเปนมาของชุมชน บุคคลสาํ คัญ คติความเชอื และศาสนา รูจ้ กั สถานทีสาํ คัญ แหล่งเรยี นรูใ้ นชุมชน และทรพั ยากรในท้องถิน โดยการใชก้ ระบวนการเรยี นรูก้ ารท าโครงงานโดยมผี สู้ อนเปนผกู้ ระต้นุ การเรยี นรู้ ตังคําถาม และสรา้ ง ความเขา้ ใจในการปฏิบตั ิ โดยใหผ้ เู้ รยี นเรยี นรูจ้ ากการสงั เกตกระบวนการสบื ค้นขอ้ มูล คิดวเิ คราะห์ การลงสาํ รวจ พนื ทีในชุมชนจรงิ กระบวนการทํางานกล่มุ และการลงมอื ปฏิบตั ิจรงิ เพอื ใหผ้ เู้ รยี นเกิดความรูแ้ ละความเขา้ ใจประวตั ิศาสตรค์ วามเปนมาของชุมชน บุคคลส าคัญ คติความ เชอื และศาสนา รูจ้ กั สถานทีส าคัญ แหล่งเรยี นรูใ้ นชุมชน และทรพั ยากรในท้องถิน สามารถใชก้ ระบวนการเรยี นรู้ การทําโครงงาน มาสบื ค้นเรอื งราวต่างๆในชุมชนอยา่ งเปนระบบ ตระหนักถึงความสาํ คัญ คณุ ค่าของเหตกุ ารณ์ ต่างๆ มคี วามรกั และความภมู ใิ จในชุมชนของตนเอง ผลการเรยี นรู้ 1. อธบิ ายประวตั ิศาสตรค์ วามเปนมา บุคคลสาํ คัญ คติความเชอื และศาสนา สถานทีสาํ คัญ แหล่งเรยี นรูใ้ น ชุมชน ทรพั ยากรในท้องถิน และเหตกุ ารณ์สาํ คัญของชุมชน 2. ตระหนักถึงความสาํ คัญและเหน็ คณุ ค่าของชุมชน 3. สามารถน าความรูท้ ีได้ไปประยุกต์ใชเ้ พอื ต่อยอดและพฒั นาท้องถินของตน 4. มที ักษะกระบวนการเรยี นรูก้ ารทําโครงงาน กระบวนการทํางานกล่มุ และทักษะการสอื สาร รวมทังหมด 4 ผลการเรยี นรู้

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   17 คําอธบิ ายรายวชิ าเพมิ เติม สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ส 14201 วถิ ีชวี ติ ชาวบา้ นแหลม เวลา 40 ชวั โมง / ป ชนั ประถมศึกษาปที 4 ศึกษาความเปนมาของวถิ ีชวี ติ ภมู ปิ ญญาท้องถิน ประเพณี วฒั นธรรม การประกอบอาชพี ความสมั พนั ธ์ ทางสงั คมของชุมชน และการเขา้ รว่ มกิจกรรมในชุมชนทีนักเรยี นอาศัยอยู่ โดยการใชก้ ระบวนเรยี นรูผ้ า่ นการทําโครงงาน มผี สู้ อนเปนผกู้ ระต้นุ การเรยี นรู้ ตังคําถาม และสรา้ ง ความเขา้ ใจในการปฏิบตั ิ ทักษะการคิดวเิ คราะห์ ทักษะการคิดแก้ไขปญหา การลงสาํ รวจพนื ทีในชุมชนจรงิ การ ทํางานกระบวนการกล่มุ และการลงมอื ปฏิบตั ิจรงิ เพอื ใหผ้ เู้ รยี นมที ักษะกระบวนการทํางานเปนกล่มุ นําเอาความรูด้ ้านเทคโนโลยสี ารสนเทศมาใชร้ ว่ มกับ การทํางาน มที ักษะในการแก้ปญหา เกิดความตระหนักและเหน็ คณุ ค่า มคี วามเปนหนึงเดียวกับชุมชน รวมทัง สง่ เสรมิ ใหน้ ักเรยี นเกิดความรกั และภาคภมู ใิ จในชุมชนของตน ผลการเรยี นรู้ 1. สามารถวเิ คราะหว์ ถิ ีชวี ติ และภมู ปิ ญญาของชุมชนได้ 2. ตระหนัก เหน็ คณุ ค่าและความสาํ คัญของชุมชน 3. สามารถนําองค์ความรูม้ าปฏิบตั ิได้ โดยกระบวนการทํางานเปนกล่มุ 4. สามารถนําเทคโนโลยสี ารสนเทศมาใชใ้ นการวเิ คราะห์ รวบรวมขอ้ มูลในกระบวนการทํางาน 5. เกิดทักษะในการสอื สารและนําเสนอขอ้ มูล รวมทังหมด 5 ผลการเรยี นรู้

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    18 คําอธบิ ายรายวชิ าเพมิ เติม สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ส 15201 ภมู ปิ ญญาท้องถินนา่ รู้ เวลา 40 ชวั โมง / ป ชนั ประถมศึกษาปที 5 ศึกษาความเปนมาของภมู ปิ ญญาท้องถิน ทีมสี ว่ นชว่ ยในการแก้ปญหาในชุมชนและเปนภมู ปิ ญญาเพอื การประกอบอาชพี รวมถึงความสมั พนั ธท์ างสงั คมของชุมชนทีเกียวเนืองกับภมู ปิ ญญา และการเขา้ รว่ มกิจกรรม ในชุมชนทีนักเรยี นอาศัยอยู่ โดยการใชก้ ระบวนเรยี นรูผ้ า่ นการทําโครงงาน มผี สู้ อนเปนผกู้ ระต้นุ การเรยี นรู้ ตังคําถาม และสรา้ ง ความเขา้ ใจในการปฏิบตั ิ ทักษะการคิดวเิ คราะห์ ทักษะการคิดแก้ไขปญหา การลงสาํ รวจพนื ทีในชุมชนจรงิ การ ทํางานกระบวนการกล่มุ และการลงมอื ปฏิบตั ิจรงิ เพอื ใหผ้ เู้ รยี นมที ักษะกระบวนการทํางานเปนกล่มุ นําเอาความรูด้ ้านเทคโนโลยสี ารสนเทศมาใชร้ ว่ มกับ การทํางาน มที ักษะในการแก้ปญหา เกิดความตระหนักและเหน็ คณุ ค่า มคี วามเปนหนึงเดียวกับชุมชน รวมทัง สง่ เสรมิ ใหน้ ักเรยี นเกิดความรกั และภาคภมู ใิ จในชุมชนของตน ผลการเรยี นรู้ 1. สามารถวเิ คราะหว์ ถิ ีชวี ติ และภมู ปิ ญญาของชุมชนได้ 2. ตระหนัก เหน็ คณุ ค่าและความสาํ คัญของชุมชน 3. สามารถนําองค์ความรูม้ าปฏิบตั ิได้ โดยกระบวนการทํางานเปนกล่มุ 4. สามารถนําเทคโนโลยสี ารสนเทศมาใชใ้ นการวเิ คราะห์ รวบรวมขอ้ มูลในกระบวนการทํางาน 5. เกิดทักษะในการสอื สารและนําเสนอขอ้ มูล รวมทังหมด 5 ผลการเรยี นรู้

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   19 คําอธบิ ายรายวชิ าเพมิ เติม สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ส 16201 สรา้ งสรรค์สบื สานชุมชน เวลา 40 ชวั โมง / ป ชนั ประถมศึกษาปที 6 ศึกษาความหมายของเทคโนโลยี วเิ คราะหส์ าเหตหุ รอื ปจจยั ทีสง่ ผลต่อการเปลียนแปลงของเทคโนโลยี กระบวนการออกแบบเทคโนโลยี การเลือกขอ้ มูลทีจาํ เปนนําไปสกู่ ารออกแบบเทคโนโลยเี พอื แก้ปญหาใน ชวี ติ ประจาํ วนั และสรา้ งชนิ งานหรอื พฒั นาวธิ กี ารโดยใชก้ ระบวนการโครงงานเปนฐาน โดยคํานึงถึงสภาพ แวดล้อมและบรบิ ทภายในชุมชน โดยใชก้ ระบวนการของโครงงานวทิ ยาศาสตร์ อันประกอบไปด้วย การระบุปญหา การตังสมมติฐาน ออกแบบขนั ตอน การด าเนินงาน และการน าเสนอโครงงาน รว่ มกับการใชท้ ักษะการแก้ไขปญหา การได้ลงมอื ปฏิบตั ิจรงิ การเรยี นรูผ้ า่ นการสงั เกต และเรยี นรูด้ ้วยตนเอง เพอื ใหน้ ักเรยี นได้มคี วามรู้ ความเขา้ ใจความหมายของเทคโนโลยี สาเหตหุ รอื ปจจยั ทีสง่ ผลต่อการ เปลียนแปลงของเทคโนโลยี กระบวนการออกแบบเทคโนโลยี สามารถเลือกขอ้ มูลทีจาํ เปนในการออกแบบ เทคโนโลยี มเี จตคติทีดีต่อการสรา้ งสรรค์เทคโนโลยใี นการใชป้ ระโยชน์ต่างๆ ผลการเรยี นรู้ 1. สามารถบอกความหมายของเทคโนโลยี 2. อธบิ ายสาเหตหุ รอื ปจจยั ทีสง่ ผลต่อการเปลียนแปลงของเทคโนโลยี 3. วเิ คราะหป์ ญหาสภาพแวดล้อม และบรบิ ทภายในชุมชน 4. มที ักษะในการใชก้ ระบวนการของโครงงานวทิ ยาศาสตร์ 5. นําเสนอผลงานการออกแบบเทคโนโลยเี พอื พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ 6. ตระหนักถึงความส าคัญของการพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ รวมทังหมด 6 ผลการเรยี นรู้

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    20 PICTURE OF BANLEAM ภาคผนวก

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   21 สภาพแวดล้อม และทรพั ยากรธรรมชาติ ของชุมชนบา้ นแหลม ต.วงั วง อ.กันตัง จ.ตรงั

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |    22 วถิ ีชวี ติ และภมู ปิ ญญาท้องถิน ชุมชนบา้ นแหลม ต.วงั วน อ.กันตัง จ.ตรงั

สืบตํานาน สานวัฒนธรรม   |   23 จั ด ทํา โ ด ย : นางสาวพรจรัส ระยา ร หั ส นิ สิ ต 6 1 1 0 5 0 1 0 0 7 1 เ อ ก ก ก า ร ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า ม ห า วิ ท ย า ลั ย ศ รีน ค ริน ท ร วิ โ ร ต

B A N L E A M S C H O O L KANGTANG TRANG, THAILAND