Norwegian Language_Norsk Grammatikk for internasjonale studenter

Skal dere reise til Oslo i morgen? θα ταξιδέψετε στο Οσλο αύριο;Εάν το άκλιτο ρήμα αποτελείται από πολλές λέξεις τότε η συντακτική σειρά θα έχει ωςακολούθως:Den nye komputeren skal dessverre ha blitt 0 νέος υπολογιστής δυστυχώς πρέπει ναstjålet. εκλάπη.O iui) μέυιχ uu| Scutqjcuouua πρότασηΣτη Νορβηγική τίθεται συνήθως το κλινόμενο ρήμα στη δεύτερη θέση και το άκλιτο στητρίτη θέση.Ettersom de hadde komme for sent,.... Επειδή αυτοί είχαν έρθει πολύ αργά,-·Ettersom den nye komputeren skal ha blitt Επειδή ο νέος υπολογιστής πρέπει ναstjålet,..... εκλάπη,...Εάν η δευτερεύουσα πρόταση είναι σε άρνηση, τότε η άρνηση θα μπει πριν από όλους τουςρηματικούς τύπους (όπως και στα Ελληνικά).Ettersom de ikke hadde komme for sent,.... Επειδή αυτοί δεν είχαν έρθει πολύ αργά, -1%} υποκείμενοΤο Υποκείμενο είναι το μέρος της πρότασης το οποίο συμφωνεί περισσότερο με τοΚατηγόρημα. Περιγράφει συχνά το δράστη ή τον υπαίτιο μιας κατάστασης. Για να βρούμετο Υποκείμενο, χρησιμοποιούμε την ερωτηματική λέξη ποιός/τι + το Κατηγόρημα.Μορφές του υποκειμένου σε μία πρότασηΣαν υποκείμενο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στη Νορβηγική:1. Ουσιαστικό (ενδεχομένως με προσδιορισμούς) Sommeren er en fin årstid. Το καλοκαίρι είναι μία όμορφη εποχή. Αντωνυμία ( ενδεχομένως με προσδιορισμούς) Vi må arbeide nå. Τώρα πρέπει να δουλέψουμε. Αντωνυμία (ίσως με προσδιορισμούς) Πολλοί νέοι άνθρωποι πρέπει να πάνε σε μία πόλη για να βρουν δουλειά. Mange unge må flytte til en by for å få jobb. 98

4. Απαρέμφατο (με προσδιορισμούς ενίοτε)Λ jogge er lite morsomt. Το τρέξιμο είναι λίγο διασκεδαστικό. *Δευτερεύουσα πρόταση Το αν θα έρθει είναι βέβαιο.At han kommer, er helt sikkert.Θέση στη πρότασηΣτις Κύριες προτάσεις το Υποκείμενο βρίσκεται κανονικά στη πρώτη θέση, είτε ακριβώςπριν από το κλινόμενο ρήμα είτε από στην τρίτη θέση αμέσως μετά από τον κλινόμενορηματικό τύπο.Anna spiller tennis hver dag. Η Άννα παίζει τέννις κάθε μέρα.Στις δευτερεύουσες προτάσεις το Υποκείμενο τίθεται κατά κανόνα στη πρώτη θέση.Hvis Anna spiller tennis hver dag. Εάν η Άννα παίζει τέννις κάθε μέρα,Το det σαν ΥποκείμενοΩς επίσημο ΥποκείμενοΣε ορισμένες περιπτώσεις τίθεται στα Νορβηγικά στη θέση του Υποκειμένου ένα det. Ηχρήση του det ως επίσημου υποκειμένου δεν αντιστοιχεί σε κάποιο φαινόμενο τηςΕλληνικής καθώς αυτό χρησιμοποιείται στα Νορβηγικά ως υποκείμενο για προτάσεις πουαναφέρονταισε: 1. Φυσικά φαινόμενα.Det snødde mye den dagen. Χιόνιζε πολύ εκείνη την ημέρα.Προτάσεις όπου ο δράστης είναι άγνωστος ή ασαφής.Det ringer på døra! Χτυπάνε την πόρτα!Απρόσωπες παθητικές συντάξεις.Det skrives mye dumt i avisene. Γράφονται πολλές ανοησίες στις εφημερίδες. 99

Ως προσω ρινό υποκείμενοΣε ορισμένες προτάσεις το det καταλαμβάνει τη θέση του πραγματικού υποκειμένου μέσαστη πρόταση, όταν το πραγματικό υποκείμενο μπορεί να είναι είτε ένα απαρέμφατο είτεμια δευτερεύουσα πρόταση. Όταν όμως το πραγματικό υποκείμενο καταλαμβάνει τηπρώτη θέση τότε η λέξη det παραλείπεται!Det er sundt åjogge. Είναι υγιεινό το τρέξιμο.Λ jogge er sundt Το τρέξιμο είναι υγιεινό.Απαρέμφατο ή δευτερεύουσα πρόταση ως υποκείμενοΌπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, είναι πολύ σύνηθες φαινόμενο να εμφανίζεται ωςυποκείμενο ένα απαρέμφατο (βλ. προηγούμενο παράδειγμα) ή μια δευτερεύουσαπρόταση.Hvem som skal få stipendet, er ennå ikke Το ποιος θα λάβει την υποτροφία δεν είναιavgjort._________________________________ ακόμη αποφασισμένο._________________Η επονομαζόμενη \"παρουσίαση\"Το det χρησιμοποιείται εξάλλου όταν θέλουμε να αποφύγουμε να ξεκινήσουμε τηπρότασή μας με κάτι το άγνωστο ή το μη αναφερθέν.Det lå en hund på plenen. Ένας σκύλος ήταν ξαπλωμένος στο γκαζόν.Πολλάκις μια πρόταση στα Νορβηγικά ξεκινά με έναν επιρρηματικό προσδιορισμό αλλά σεαυτή τη περίπτωση το det δεν μπορεί να παραληφθεί. Μόνο όταν το υποκείμενο είναιάγνωστο μπορεί να χρησιμοποιηθεί η λεγάμενη \"παρουσίαση\". Συνεπώς όταν τουποκείμενο είναι γνωστό και ορισμένο, δεν μπορούμε να έχουμε \"παρουσίαση\".På plenen lå det en hund. Στο γκαζόν ήταν ξαπλωμένος ένας σκύλος.Athens filharmoniske orkester spilte i går. Η φιλαρμονική ορχήστρα της Αθήνας έπαιξε Χθες.________________________________\"Ξέσπασμα\" της πρότασηςΓια να τονίσουμε ένα μέρος της πρότασης συνηθίζουμε στη Νορβηγική γλώσσα ναχρησιμοποιούμε το φαινόμενο utbrtytning (ξέσπασμα). Με τον όρο αυτό εννοούμε πωςπαίρνουμε τον όρο που θέλουμε να τονίσουμε και τον τοποθετούμε σε μια νέα θέση μέσαστη πρόταση, της οποίας το υποκείμενο θα είναι το det και το κλινόμενο ρήμα κάποιο εκ 100

των ρημάτων είμαι være και έχω ha. Αμέσως μετά θα ακολουθεί η υπόλοιπη πρόταση ωτδευτεοεόοuoa πρόταση. Με αυτό τον τοόπο όλετ οι λέΕειτ στα ΝοοΒηνικά θα υποοούσανδυνητικά να τονιστούν.Forfatteren Anne Holt skrev den prisbelønte krlminalromanen/Det var forfatteren Anne Holtsom skrev den prisbelønte kriminalromanen.Η συγγραφέας Άννα Χολτ έγραψε το βραβευμένο αστυνομικό μυθιστόρημα/Ηταν ησυγγραφέας Άννα Χολτ η οποία έγραψε το βραβευμένο αστυνομικό μυθιστόρημα.Το φαινόμενο αυτό αφορά όλα τα συντακτικά μέρη μιας πρότασης εκτός από τοΚατηγόρημα, ήτοι • το υποκείμενοDet var Ole som ble valgt. 0 Ούλε ήταν που εξελέγη.το έμμεσο αντικείμενοDet var henne de gav kortet. Σε αυτήν έδωσαν την κάρτα.το άμεσο αντικείμενοDet vor huset han kjøpte. Το σπίτι ήταν αυτότιου αγόρασε.το κατηγορούμενοAnders skal bli lege. 0 Άντερς θα γίνει γιατρός.τους επιρρηματικούς προσδιορισμούςDet var til Peter (at) hun sendte brevet. Ήταν ο Πέτρος αυτός στον οποίο έστειλε το γράμμα.Η πρόθεση στο τελευταίο παράδειγμα πολύ συχνά τίθεται στη δεύτερη πρόταση. • Det var Peter hun sendte brevet til/O Πέτρος ήταν αυτός στον οποίο αυτή έστειλε το γράμμα.Εάν θέλουμε να τονίσουμε ακόμη περισσότερο έναν όρο, αυτός μπορεί να τεθεί στην αρχήτης πρότασης. • Huset var det han kjøpte/To σπίτι ήταν που αυτός αγόρασε (και όχι π.χ το αυτοκίνητο). 101

Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται με την [δια συχνότητα τόσο σε καταφατικές όσο και σεερωτηματικές προτάσεις, ακόμη και σε ερωτήσεις όπου απαντάμε με τα ναι/όχι.Hva er det han heter?/Hu^ ονομάζεται αυτός;Er det i Oslo utstillingen skal være?/Ira Όσλο είναι που θα γίνει η έκθεση;Το ΑντικείμενοΣημασία, λειτουργία και μορφήΤο Αντικείμενο συνδέεται απευθείας με το Κατηγόρημα και υποδηλώνει το πρόσωπο ή τοπράγμα το οποίο δέχεται την ενέργεια του ρήματος. Για να εντοπίσουμε το Αντικείμενομέσα στη πρόταση, κάνουμε την ερώτηση hvem/hva + Ρ +Υ. Είναι δύσκολο πολλές φορέςνα διακρίνουμε το Αντικείμενο δεδομένου ότι δεν έχουμε κάποιες ενδείξεις σχετικά με τηνπτώση του όρου. Μόνον κάποιες αντωνυμίες έχουν διαφορετικό τύπο στην Αιτιατική.Peter solgte den gamle bilen sin. 0 Πέτρος πούλησε το παλιό του αυτοκίνητο.VI treffer ham hver dag. Τον συναντάμε κάθε μέρα.Σαν Αντικείμενο μπορούν να λειτουργήσουν όλοι οι όροι μιας πρότασης που μπορούν ναλειτουργήσουν και σαν Υποκείμενο.Kjenner dere den nye rektoren? Γνωρίζετε το νέο διευθυντή; Αυτός θα ήθελε να μάθει να μιλάHan ville lære å snakke norsk. Νορβηγικά. Αυτός πιστεύει πως εγώ είμαι από τηHan tror at jeg kommer fra Tyskland. Γερμανία._______________________Θέση μέσα στη πρότασηΚανονικά το Αντικείμενο τίθεται στη τρίτη θέση μέσα στη πρόταση, μετά από το Υποκείμενοκαι το Ρήμα. Όταν το ρήμα είναι δίπτωτο, δηλαδή όταν χρειάζεται δύο αντικείμενα για ναολοκληρώσει το νόημά του, τότε στα Νορβηγικά τίθεται πάντα πρώτο αυτό που δείχνει τονάνθρωπο (έμμεσο αντικείμενο) και μετά αυτό που δείχνει το πράγμα (άμεσο αντικείμενο).Όπως προαναφέρθηκε , ένα αντικείμενο μπορεί να τεθεί ακόμη και στην αρχή τηςπρότασης για λόγους έμφασης αλλά αυτό το φαινόμενο δεν είναι τόσο συχνό όπως και σταΕλληνικά.Jeg fortalte barna hele sannheten./Jeg Εγώ είπα στα παιδιά όλη την αλήθεια./Εγώfortalte dem den. τους την είπα.Barna fortalte jeg hele sannheten./Hele Στα παιδιά είπα όλη την αλήθεια./Όλη τηνsannheten fortalte jeg barna.________ αλήθεια είπα εγώ στα παιδιά.___________ 102

Άμεσο και έμμεσο ΑντικείμενοΟπως αναφέρθηκε νωρίτερα υπάρχουν πολλά ρήματα που χρειάζονται δύο αντικείμενα γιανα ολοκληρώσουν τη σημασία τους. Τα δίπτωτα ρήματα χρειάζονται ένα έμμεσοαντικείμενο που δείχνει τον άνθρωπο στον οποίο απευθύνεται η ενέργεια του ρήματος .Για να το βρούμε μέσα στη πρόταση ρωτάμε κατά κανόνα με τη φράση Til /for hvem +Ρ+Υ+ Objekt. Θα πρέπει ωστόσο να προσέξουμε πως ανάμεσα στο έμμεσο και το άμεσοαντικείμενο δεν υπάρχει στα Νορβηγικά κάποια διαφορά, εν αναθέσει με τα Ελληνικά όπουτο έμμεσο αντικείμενο είναι σε Γενική πτώση (ή περιφραστικά με το σε + όνομα-Δοτική τηςΑρχαίας Ελληνικής) ενώ το άμεσο αντικείμενο είναι σε Αιτιατική.Ole sendte meg et julekort. Ο Ούλε έστειλε σε μένα (=μου έστειλε) μια χριστουγεννιάτικη κάρτα.Had du sett dem (Αιτιατική)? Ja, jeg gav dem Τους είδες; Ναι, τους (=σε αυτούς)έδωσα(Γενική/Δοτική) nøklene til hytta.__________ τα κλειδιά του εξοχικού.________________Υποχρεωτικό έμμεσο ΑντικείμενοΤα πιο συνηθισμένα ρήματα της Νορβηγικής που λειτουργούν ως δίπτωτα είναι ταακόλουθα:Forby noen nne/απαγορεύω σε κάποιον κάτι, nekte/αρνούμαι, spørre/ερωτώ,tilgi/συγχωρώ, unne/εύχομαι.Hun tilgir ham alt. Αυτή του συγχωρεί τα πάντα.Υπάρχουν ωστόσο κάποιες εκφράσεις που το έμμεσο αντικείμενο είναι υποχρεωτικό.Τέτοιες είναι:Sende noen et sint blikk/κοιτώ αγριεμένα κάποιον, vende noen en kald skulder/γυρίζω τηνπλάτη μου σε κάποιον (τον αγνσώ-αδιαφορώ γι'αυτόν)Προαιρετική εμπρόθετη έκφραση αντί για έμμεσο αντικείμενοΕίναι πολλά τα ρήματα που δέχονται μια εμπρόθετη έκφραση αντί για ένα έμμεσοαντικείμενο. Στη σύγχρονη Νορβηγική γλώσσα αυτός ο τρόπος προτιμάται σε σχέση με τοέμμεσο αντικείμενο. Τέτοια ρήματα είναι τα εξής: • Οσα ρήματα έχουν τη σημασία του δίνω κάτι σε κάποιον. Gi noe til noen/δίνω, kjøpe/αγοράζω, levere/διανέμω, rekke/δίνω, sende/στέλνω, skjenke/δωρίζω.Han sendte den elektriske gitaren, som Μου έστειλε την ηλεκτρική κιθάρα πουjeg hadde bestilt ,til m eg. είχα παραγγείλει. 103

Τα ρήματα που σημαίνουν ανακοινώνω κάτι σε κάποιον.Fortelle noe til noen/αναφέρω-διηγούμας hviske/ψιθυρίζω,, rapportere/αναφέρω,rope/φωνάζω, si/λέω, skrike/κραυγάζω, skrive/γράφω.Jeg fortalte vitsen til vennene mine. Είπα το αστείο στους φίλους μου.ΠαρατήρησηΥπάρχουν πολύ λίγα ρήματα με αυτή τη σημασία που απαντώνυαι με έμμεσοαντικείμενο αντί μιας εμπρόθετης έκφρασης:Låne noen noe δανείζω σε κάποιον κάτιLåve noen noe υπόσχομαι σε κάποιον κάτιSvare noen noe απαντώ σε κάποιον για κάτιΥποχρεωτική εμπρόθετη έκφραση στα ΝορβηγικάΕίναι επίσης πάρα πολλά τα ρήματα που χρειάζονται στη Νορβηγική ένα άμεσο αντικείμενοκαι μια εμπρόθετη έκφραση αντί για το έμμεσο. Τέτοια ρήματα είναι: * Όσα δέχονται εμπρόθετη έκφραση με τη πρόθεση for Beskrive noe for noen/περιγράφω, bevise/αποδεικνύω, gjøre noe ferdig for noen/ολοκληρώνω, forutse/npop\éncu,fremføre/napoua^GJ, installere/εγκαθιστώ, lese ορρ/διαβάζω, nevne/αναφέρω, røpe/προδίδω, sette noe fram/προσφέρω, skjule/αποκρύπτω.Riksteatret framførte for det Το Βασιλικό Θέατρο παρουσίασε στοbegeistrede publikumet et skuespill av ενθουσιασμένο κοινό ένα έργο τουEdvard Hoem. Έντβαρντ Χόεμ.Οσα δέχονται εμπρόθετη έκφραση με τη πρόθεση fra/avKjøpe noe av noen/αγοράζω κτ από κπ, rive/αρπάζω, stjele/κλέβω, ta noe franoen/παίρνω-αφαιρώ.Du får ikke ta det fra meg. Δεν σου επιτρέπω να μου το πάρεις.• Οσα δέχονται εμπρόθετη έκφραση με τη πρόθεση til Formidle noe til noen/μεταδίδω, ha med noe til/φέρνω μαζί, hente noe til/φέρνω, melde/δηλώνω,rope/φωνάζω,skrike/κραυγάζω,ίπρίε/βρυχώμαι,ε^ε/κουτσομπολ εύωLæreren hentet ei bok til meg. 0 καθηγητής μου έφερε ένα βιβλίο.Και ρήματα με άλλες προθέσειςDen gamle mannen ropte noe 0 ηλικιωμένος φώναξε κάτι ακατανόητοuforståelig mot oss. σε μας. 104

Το ΚατηγορούμενοΤο Κατηγορούμενο συνδέεται επίσης με το Κατηγόρημα (όπως και τα Αντικείμενα) αλλάστενή σχέση με αυτό έχει το Υποκείμενο καθώς και το Αντικείμενο της πρότασης.Το κατηγορούμενο στο ΥποκείμενοΣημασία, λειτουργία, θέση στην πρότασηΤο κατηγορούμενο του Υποκειμένου περιγράφει και χαρακτηρίζει το Υποκείμενο τηςπρότασης και μέσα σε αυτή τίθεται στην ίδια θέση όπως το Αντικείμενο.Hunden min heter Jack. Το σκυλί μου ονομάζεται Τζακ.Σαν κατηγορούμενο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε:• Επίθετα (ενδεχομένως με συμπληρώματα) ή μετοχές που λειτουργούν επιθετικά.Tomatene er råtne. Οι ντομάτες είναι σάπιες.* Ουσιαστικά (ενδεχομένως με συμπληρώματα)Onkel Peter er en fin fyr. 0 θείος Πέτρος είναι ένας καλός τύπος/φίλος.• Εμπρόθετες εκφράσειςAlle var i godt humør. Ολοι ήταν σε καλή διάθεση.• Αντωνυμίες (ενδεχομένως με συμπληρώματα)Det er bare ham. Είναι μόνον αυτός.• Απαρέμφατα (ενδεχομένως με συμπληρώματα)Det ville være å overdrive. Αυτό θα ήταν υπερβολή. • Δευτερεύουσες προτάσειςProblemet er at ingen vil ta ansvar. Το πρόβλημα είναι πως κανείς δεν θέλει να αναλάβειτην ευθύνη. 105

Παρατηρήσεις σχετικά με το Κατηγορούμενο: 1. Το Κατηγορούμενο στα Νορβηγικά κλίνεται σύμφωνα με το γένος και τον αριθμό του ονόματος. 2. Στα Νορβηγικά το Κατηγορούμενο μπορεί να είναι μια προσωπική αντωνυμία, η οποία όμως θα βρίσκεται στις λεγάμενες πλάγιες πτώσεις, ήτοι στην Αιτιατική δεδομένου ότι η Νορβηγική δεν διαθέτει Δοτική ή προσωπική αντωνυμία σε Γενική πτώση.Το κατηγορούμενο στο Αντικείμενο Σαν κατηγορούμενο του Αντικειμένου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε επίθετα ή μετοχές, που περιγράφουν ή χαρακτηρίζουν το πάντα προηγηθέν αντικείμενο.Kristine har lakket neglene lilla. Η Χριστίνα έβαφε τα νύχια της μωβ.Το κατηγορούμενο του Αντικειμένου όπως και του Υποκειμένου, κλίνεται κανονικάσύμφωνα με το γένος καιτον αριθμό του ονόματος.Vi malte huset rødt. Βάφαμε το σπίτι κόκκινο.Το επίρρημα (οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί) Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί είναι μία πολύ μεγάλη ομάδα λέξεων που μπορούν να διαιρεθούν σε δύο κύριες κατηγορίες: α)στους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που αναφέρονται σε ολόκληρο το περιεχόμενο μιας πρότασης και β)σε αυτούς που αναφέρονται σε μεμονωμένες ή περισσότερες λέξεις της πρότασης.Επιρρηματικοί προσδιορισμοί που αναφέρονται σε ολόκληρη την πρόταση Και αυτοί με τη σειρά τους μπορούν να διαιρεθούν σε δύο υποκατηγορίες. Στους τροποποιητικούς επιρρηματικούς προσδιορισμούς και στους συνδετικούς. 1. Οι τροποποιητικοί εκφράζουν τη στάση του ομιλητή σε σχέση με το περιεχόμενο της πρότασης.Nlels skal kanskje reise til Bergen. Ο Νιλς ίσως ταξιδέψει στο Μπέρνκεν. 106

2. Οι συνδετικοί συνδέουν την πρόταση με τα συμφράζόμενα, με τον υπόλοιπο λόγο παρουσιάζοντας το περιεχόμενο αυτής ως αντίθετο αυτού που ειπώθηκε νωρίτερα ή ως συνέπεια αυτού.Han fikk ikke tid til å male huset 1fjor, og Δεν βρήκε χρόνο πέρυσι για να βάφει τοderfor må han gjøre det i år._____________ σπίτι και γι'αυτό πρέπει να το κάνει φέτος.Επιρρηματικοί προσδιορισμοί που αναφέρονται σε ένα ή περισσότερους όρους τηςπρύταυης.Σύμφωνα με τη σημασία τους μπορούμε να έχουμε αρκετές κατηγορίες τέτοιωνπροσδιορισμών.1. Προσδιορισμοί του χρόνου (χρονικοί προσδιορισμοί)Når kommer du ρ3 besøk? Πότε θα έρθεις για επίσκεψη;2. Προσδιορισμοί του τόπου (τοπικοί προσδιορισμοί)Han bor i Trondheim. Αυτός μένει στο Τρόντχάιμ.3. Πμυυόιυριυμοί της αιτίας (σιτιολονικοί προσδιορισμοί)Festen ble avlyst ρ$ grunn av liten Η γιορτή ματαιώθηκε εξαιτίας τηςinteresse. έλλειψης ενδιαφέροντος.4. Προσδιορισμοί του τρόπου (τροπικοί προσδιορισμοί)Ringen eraveull. Το δαχτυλίδι είναι από χρυσό.Η μορφή ίων επιρρημαηκών προσδιορισμώνΣαν επιρρηματικούς προσδιορισμούς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε:1. Επιρρήματα (ενδεχομένως με συμπληρώματα)Høvt der οοσε 1treet ser jeg et ekorn. Εκεί ψηλά στο δέντρο βλέπω ένα σκιουράκι. 107

2. Επίθετα στον τύπο του Ουδετέρου {ενδεχομένως με συμπληρώματα)Eksamen gikk veldig dårlig. Οι εξετάσεις πήγαν πολύ άσχημα.3. Ουσιαστικά (ενδεχομένως με συμπληρώματα)Karl arbeider lenge hver eneste dag. 0 Καρλ δουλεύει πολλές ώρες κάθε μέρα.4. Ejj7ip<40crc<; εκψράσηςMaria bor i Drammen. Η Μαρία μένει στο Ντράμεν.5. Δευτερεύουσες προτάσειςHvis du vil, kan du få bli med. Εάν θέλεις μπορείς να συμμετάσχεις.Επιρρηματικοί προσδιορισμοίπρότασης 1. Στις κύριες προτάσεις οι προσδιορισμοί μιας πρότασης ακολουθούν αμέσως το κλινόμενο ρήμα.Jeg kan Ikke høre det. Δε μπορώ να το ακούσω.2. Για λόγους έμφασης μπορούμε να τους θέσουμε στην αρχή μιας πρότασης.Antagelig vil jeg ikke rekke det.___________ Πιθανόν δεν θα τα καταφέρω.___________ Ιδιαίτερα στα Νορβηγικά οι συνδετικοί προσδιορισμοί τίθενται πολύ συχνά στην αρχή μιας πρότασης επειδή δίνουν ζωντάνια στο λόγο μας.3. (Για τη θέση του προσδιορισμού ikke :βλέπε κεφάλαιο Προστακτική)4. Στις δευτερεύουσες προτάσεις οι προσδιορισμοί τίθενται αμέσως πριν από το κλινόμενο ρήμα της πρότασης.i så fall kan vi slutte med en gang. Σε μια τέτοια περίπτωση σταματάμε αμέσως! 108

Προσδιορισμοί του τόπου, της αιτίας και του τρόπου.1. Στις κύριες και τις δευτερεύουσες προτάσεις αυτοί οι προσδιορισμοί τίθενται στην τελευταία θέση της πρότασης.Hans sitter der borte. 0 Χανς κάθεται εκεί πέρα.2. Ωστόσο είναι σύνηθες φαινόμενο να εμφανίζονται και στην αρχή της πρότασης.Der borte sitter Hans. Εκεί πέρα κάθεται ο Χέλγκε.Προσδιορισμοίτου χρόνου1. Οι περισσότεροι προσδιορισμοί του χρόνου εμφανίζονται στην ίδια θέση με τους τοπικούς, αιτιολονικούς και τροπικούς, δηλαδή στο τέλος της πρότασης.Om vinteren er det påbudt med vinterdekk Το χειμώνα είναι υποχρεωτικό ναi Norge. χρησιμοποιείς αλυσίδες στη Νορβηγία.2. Οι ακόλουθες λέξεις που αποτελούν χρονικούς επιρρηματικούς προσδιορισμούς μπορούν επιπλέον να καταλαμβάνουν τη θέση των προσδιορισμών πρότασης, δηλαδή ανάμεσα στο κλινόμενο ρήμα και τον άκλιτο ρηματικό τύπο: nettopp/ακριβώς, allerede/ήδη, alltid/πάντα, snart/σύντομα, ofte/συχνά, akkurat/ακριβώς, endelig/επιτέλους, lenge/για πολύ. (Το ίδιο συμβαίνει και στα Αγγλικά με τα επιρρήματα συχνότητας).Barna våre må alltid pusse tennene når de Τα παιδιά πρέπει να πλένουν πάντα ταhar spist søtsaker. δόντια όταν έχουν φάει γλυκίσματα. 109

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ SETNINGERΟι προτάσεις είναι εκφράσεις που περιλαμβάνουν οπωσδήποτε στα Νορβηγικά έναυποκείμενο και ένα ρήμα, ενδεχομένως και άλλους όρους.Η Κύρια πρότασηOt προτάσεις που μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο και που δεν αποτελούν μέροςκάποιας άλλης πρότασης, ονομάζονται κύριες. Αυτές χωρίζονται σε καταφατικέςερωτηματικές προστακτικές και σε προτάσεις επιθυμίας.Η καταφατική πρότασηΑυτές χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν ή να διηγηθούν κάτι. Στα Νορβηγικά οιπροτάσεις αυτές έχουν το ρήμα πάντα στη δεύτερη θέση της πρότασης.Η ερωτηματική πρότασηΑυτές χωρίζονται σε ερωτηματικές με ερωτηματική λέξη και σε αυτές που δεν έχουνερωτηματική λέξη.Η ερωτηματική πρόταση χωρίς ερωτηματική λέξη.Σε αυτές τις προτάσεις μπορούμε να απαντήσουμε πολύ απλά με ένα ναι ή με ένα όχι. Τοκλινόμενο ρήμα βρίσκεται πάντα στη πρώτη θέση της πρότασης.Vil dere ha en kopp kaffe til? Θέλετε ακόμη μία κούπα καφέ;Οι ερωτηματικές προτάσεις με ερωτηματική λέξηΑυτές οι προτάσεις εισάγονται με μια ερωτηματική λέξη ή με ένα ερωτηματικό επίρρημα.Το κλινόμενο ρήμα θα τίθεται πάντα στη δεύτερη θέση μέσα στη πρόταση αυτή.Hvem har henne invitert? Ποιός την κάλεσε;Οι προτάσεις προστακτικήςΟι προτάσεις αυτές διαφοροποιούνται από τις υπόλοιπες στο ότι το κλινόμενο ρήμαβρίσκεται σε έγκλιση προστακτική και το υποκείμενο λείπει. Αυτές οι προτάσεις εκφράζουνφυσιολογικά εντολές, διαταγές ή προτροπές:Ta et stykke kake ti)I Πάρε ακόμη ένα κομμάτι κέικ! 110

Οι προτάσεις επιθυμίαςΣτις προτάσεις επιθυμίας της Νορβηγικής το ρήμα βρίσκεται σε παρελθοντικό χρόνο {ενώστα Ελληνικά οι αντίστοιχες εκφέρονται με το να + Παρατατικό ή με το να +Υπερσυντέλικο).Bare hun hadde vært her nå! Μακάρι να /Ας ήταν αυτή εδώ τώρα! Παρατήρηση: Σε ορισμένες εκφράσεις της Νορβηγικής γλώσσας παρατηρούμε κατάλοιπαπαλαιότερης Υποτακτικής.Gud hjelpe oss! 0 Θεός να μας βοηθήσει!Οι δευτερεύουσες προτάσειςΟι προτάσεις που αποτελούν μέρος κάποιας άλλης ή που συμπληρώνουν το νόημα αυτής,ονομάζονται δευτερεύουσες προτάσεις. Αυτές οι προτάσεις βάσει των διαφορετικώνλειτουργιών που επιτελούν χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, δηλαδή σαςουσιαστικοποιημένες δευτερεύουσες, τις επιθετικές καιτις επιρρηματικές. 1. Οι ουσιαστικοποιημένες δευτερεύουσες χρησιμοποιούνται ως υποκείμενο, αντικείμενο ή κατηγόρημα:A t du læ rer norsk (Y). er flott. Το ότι μαθαίνεις Νορβηγικά είναι πολύ καλό.2. Οι επιθετικές δευτερεύουσες χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα , ως μέρος μιας πρότασης:Ser du barnet som stå r bak treet d ertlu éo oc Βλέπεις το παιδί που στέκεται πίσω από τοτου Αντικειμένου) δέντρο εκεί;3. Οι επιρρηματικές δευτερεύουσες χρησιμοποιούνται ως επιρρηματικό μέρος πρότασης:Hun hadde ikke tid fordi hun skulle bake Αυτή δεν είχε χρόνο επειδή έπρεπε ναaebursdaaskake (Αιτιολ.) φτιάξει μία τούρτα γενεθλίων. 111

Οι ουσιαστικοποιημένες δευτερεύουσεςΤις χωρίζουμε σε -a t προτάσεις και σε έμμεσες ερωτηματικές προτάσεις: 1. Η πρόταση at- Αυτές οι προτάσεις ονομάζονται έτσι λόγω του εισαγωγικού συνδέσμου at. Ο σύνδεσμος αυτός μπορεί να παραληφθεί, ωστόσο στα Νορβηγικά η σύνταξη της πρότασης θα παραμείνει ίδια και χωρίς τον σύνδεσμο αυτό.D»esa at de antaeelle kum senl liiern. Αυτοί είπαν ότι θα επέστρεφαν στο σπίτι πιθανότατα αργά.2. Η έμμεση ερωτηματική πρόταση Οι έμμεσες αυτές προτάσεις ονομάζονται έτσι επειδή αρχίζουν με ερωτηματική αντωνυμία ή με ερωτηματικό επίρρημα:De SDurte hva han ville eiøre etter eksamen. Αυτοί (τον) ρώτησαν τι θα ήθελε να κάνειΠαρατηρήσεις μετά από τις εξετάσεις.1. Ol επιθετικές δευτερεύουσες προτάσεις είναι κατά κανόνα αναφορικές προτάσεις που και αυτές εισάγονται με αναφορική αντωνυμία ή με ένα αναφορικό επίρρημα.i det huset der de bor om sommeren, skal Στο σπίτι που μένουν το καλοκαίρι πρέπειdet være et spøkelse! να υπάρχει ένα φάντασμα!2. Οταν η αναφορική αντωνυμία δεν είναι το υποκείμενο της αναφορικής πρότασης, τότε η αναφορική αντωνυμία μπορεί να παραληφθεί!Manee (som! lee kienner. sDlser bare fisk. Πολλοί από αυτούς που γνωρίζω τρώνε μόνο φάρι.Οι επιρρηματικές δευτερεύουσες μπορούν να χωρισθούν σε επτά είδη. Αυτά είναι:1. Οι χρονικές προτάσειςΑυτές εισάγονται με έναν από τους χρονικούς συνδέσμους.Jeg besøker alltid Prado museet når jeg er i Επισκέπτομαι πάντα το Πράδο όταν είμαιMadrid. στη Μαδρίτη. 112

2. Οι αγιολογικέςΑυτές εισάγονται με έναν αιτιολογικό σύνδεσμο.Odd snakker bra fransk fordi han studerte i 0 Οντ μιλά καλά τα Γαλλικά επειδήParis. σπούδασε στο Παρίσι.3. Οι ενανηωμαακές προτάσειςΑυτές οι προτάσεις εισάγονται με έναν από τους εναντιωματικούς συνδέσμους.Elena får gode karakterer selv om hun aldri Η Τλενα παίρνει καλούς βαθμούς αν και δενleser. διαβάζει ποτέ! 4. Οι υποθετικές προτάσεις Οι υποθετικές εισάγονται με κάποιον υποθετικό σύνδεσμο.Ta med paraplyen i tilfellet det skulle regne. Πάρε μαζί σου ομπρέλα σε περίπτωση που βρέξει. 5. Οι τελικές προτάσεις/οι προτάσεις του σκοπού Αυτές εισάγονται με ένα τελικό σύνδεσμο.For at du skal ha god helse må du spise sunt. Για να έχεις καλή υγεία, πρέπει να τρως υγιεινά.6. Οι συμπερασματικές προτάσειςΑυτές ξεκινούν με κάποιον από τους συμπερασματικούς συνδέσμους.Huset mitt er langt borte, slik at jeg må ta to Το σπίτι μου είναι μακριά, έτσι ώστε πρέπειbusser. να παίρνω δύο λεωφορεία.7. Οι συγκριτικές προτάσειςΑυτές εισάγονται με ένα συγκριτικό σύνδεσμο.Jeg vil skrive essayet slik som læreren måtte 0α γράφω την έκθεση ακριβώς όπως οønske. καθηγητής θα επιθυμούσε. 113

114

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑGolden,A./Mac Donald,Κ. / Ryen,E:Norsksom fremmedspraak,Grammatikk.Oslo 1988Golden,A./Mac Donald,K. / Ryen,E: Hva er vanskelig I grammatikken. Oslo 1990Lie, S : Innforing I norsk syntaks. Oslo 1991Mac DonaId,K: Norsk grammatikk for fremmedspraaklige. Oslo 1992Strandskogen,R/Strandskogen,A: Norsk grammatikk for utlendinger. Oslo 1985 115