Norwegian Language_Norsk Grammatikk for internasjonale studenter

Et slikt/sånt teaterstykke har jeg aldri sett Δεν έχω ξαναδεί ένα τέτοιο θεατρικό έργο.før.2. Επίσης χρησιμοποιούνται όταν οι λέξεις αυτές τίθενται πριν από το αόριστο άρθρο ή μπροστά από ένα επίθετο.Slikt/Sånt fint vær hadde vi ikke ofte. Τέτοιο καλό καιρό δεν είχαμε συχνά.Selv (=μόνος μου/εγώ ο ίδιος)Jeg har laget eksemplene selv. Εγώ ο ίδιος έχω γράψει τα παραδείγματα.Συνήθως τίθεται στο τέλος της ποότασης. Έτει επίσης τη σημασίαDe bor utenfor selve bykjernen. Αυτοί μένουν έξω από αυτό καθ'αυτό το κέντρο της πόληςSamme (=o Ιδιος)Η πρόθεση αυτή δεν κλίνεται και έχει τη σημασία ο ίδιος(η.ίδια, το ίδιο). Με αυτή τηναντωνυμία το ουσιαστικό μπορεί να τεθεί είτε στον οριστικό είτε στον αόριστο τύπο του:De er født på samme dag/ den samme Αυτοί είναι γεννημένοι την ίδια ημέρα.dagen.Αναφορικές αντωνυμίεςΚαμία κλίση στα ΝορβηγικάΗ συνήθης αναφορική αντωνυιήα είναι το som που όιιως δεν κλίνεται όπως στα Ελληνικά:Maria bor i en leilighet som ligger i andre Η Μαρία μένει σε ένα διαμέρισμα πουetasje. βρίσκεται στο 2° όροφο.Αναφορική αντωνυμία που παραλείπεταιΌταν η αντωνυμία δεν λειτουργεί ως υποκείμενο του ρήματος, μπορεί αν παραληφθεί.Στα Ελληνικά όιιως ποτέ:Boka (som) du gav meg, var veldig Το βιβλίο που μου έδωσες ήταν πολύinteressant. ενδιαφέρον. 48

Πρόθεση στο τέλος της πρότασηςΕάν το οόυα m c nootaonc συνοδεύεται από κάποια πρόθεση, τότε η πρόθεση τίθεταιπάντα στο τέλοτ τητ ποότασηο ανεΣάστητα από το εάν η αντωνυυια παοαλείπεται ή δενπαοαλείπεται.Huset som Jeg bor i. er mitt.Καμία επανάληψη της προσωπικής αντωνυμίαςΗ προσωπική αντωνυμία δεν επαναλαυΒάνεται υετά από τη γοήση αναώοοικόταντωνυυίατ:De som sitter der borte, må snakke litt Αυτοί που κάθονται εκεί πέρα, π ρέπ ει ναtydeligere.______________________________ μιλήσουν πιο καθαρά.___________________Hvem som, hva som, hvilken som (=αιπός/αυτή/αυτό που)Zuc δευτεοεόουσεε ποοτάσειε όπου το υποκείυενο είναι οι λέΕειτ hvem (onoioc). hva(όποιο), hvilken (noioc) πρέπει να προστεθεί και η αναφορική αντωνυαία som αυέσωτιιετά:Jeg vet ikke hvem som kommer. Δεν ξέρω ποιος θα έρθειDen som, det som, de som (=εκείνος-η-ο που και ο καθένας, η καθεμία, το καθένα που)Το αρσενικό den som υεταΦοάίεται ωτ εκείικπ που ή ωο ο καθένατ που . το de som ωτεκείνοι ί-ετ.-α που) και το ουδέτεοο det som ακ αυτό που. Σε αυτή την περίπτωση υποοείνα αντικατασταθεί και από το hva, ιδιαίτερα στο νοαπτό λόνο.Den som ler sist, ler best. Γελά καλύτερα όποιος γελά τελευταίος.Det som du sier, er sant/Hva du sier, er sant. Αυτό που λες είναι αλήθεια.Noe (som) (=κάτι που)Η λέξη αυτή αναφέρεται στο περιεχόμενο μια προηνούμενης ή μιας επόμενης πρότασης:De skulle reise hjem i dag, noe (som) alle Αυτοί έπρεπε να επιστρέφουν στο σπίτιsyntes var trist.__________________________ σήμερα, κάτι που ήταν λυπηρό για όλους. 49

Ο τύπος της γενικής hvis (=του οποίου, της οποίας, των οποίων)Αυτή η αντωνυμία μεταφράζεται ως του οποίου, της οποίας, των οποίων(Ι). Στις μέρες μαςωστόσο η αντωνυμία αυτή δεν πολυχρησιμοποιείται επειδή επιλέγονται άλλες δομές (2):(1) Ένας άντρας του οποίου η γυναίκα έχειEn mann hvis kone er død kaller man πεθάνει, ονομάζεται χήρος.enkemann. Το αυτοκίνητο που είχε χαλασμένη πόρτα, έπρεπε να μεταφερθεί στο συνεργείο.(2)Bilen som hadde ei ødelagt dør, måtte påverksted.Ερωτηματικές αντωνυμίεςHvem (=ποιός;/ποιά;/ποιόν;)Η ερωτηματική αντωνυμία hvem (ποιος) δεν κλίνεται όπως συμβαίνει στα Ελληνικά καιαναφέρεται πάντοτε σε ανθρώπους:Hvem vil du snakke med? Με ποιόν θέλεις να μιλήσεις;Hva 1. Παρουσιάζεται α) είτε ιιε τη σηαασία τί ■δεν κλίνεται και στα Ελληνικά και στα Νορβηνικά και αναφέοεται πάντα αε ποάναατα /έννοιες και ποτέ σε ανθρώπουςHva vil du ha, øl eller mineralvann? Τι θα ήθελες, μπύρα ή μεταλλικό νερό;2. β) είτε αε τη σηαασία πώε. σε συνδυασαό ιιε τα οήιιατα ονοιιάζοιιαι hete και ονοιιάζω kalle (Ι)όπυχ επίσητ σε οοισαένετ εκΦοάσειο (2).(1) Πώς ονομάζεσαι;Hva heter du?(2) Τι ώρα είναι;Hva er klokka?Hvilken (= ποιόν-ά-ό από δύο ή περισσότερα)Αρσενικό hvilken ποιόνΘηλυκό hvilken ποιάΟυδέτερο hvilket ποιόΠληθυντικός hvilke ποιούς-ές-ά 50

Hvilket hus bor du i? Σε ποιο σπίτι μένεις;1. Ποοσέγουυε πωτ στα ΝοοΒηνικά η αντωνυμία hvilken δεν υποοεί να λειτουονήσει ως αναώορική αντωνυυία. Στη θέση m c μπαίνειτο som:Byen, som hun flere ganger hadde vært i , ... Η πόλη, την οποία είχε επισκεφθεί πολλές φορές...2. Ο ουδέτερος τύπος της hvilket (κάτι που, το οποίο) που αναφέρεται στο περιεχόμενο της προηγούμενης πρότασης δεν χρησιμοποιείται πλέον τόσο συχνά στη μοντέρνα Νορβηγική γλώσσα.Vi skal snart ha ferie, hvilket vi selvsagt vet δ Σύντομα θα έχουμε διακοπές, κάτι πουverdsette. ξέρουμε ασφαλώς να εκτιμάμε.3. Αντί για αυτό επιλέγουμε συνήθως το noe:Vi skal snart ha ferie, noe (som) vi selvsagt Σύντομα θα έχουμε διακοπές, κάτι πουvet å verdsette._______________ ξέρουμε ασφαλώς να εκτιμάμε.___________Hva for en/ ei/ et/ noen (=τι είδους;)Αρσενικό hva for en ποιός-τι είδους;Θηλυκό hva for ei ποιά-τι είδους;Ουδέτερο hva for et ποιό-τι είδους;Πληθυντικός hva for noen ποιοί-ές-ά-τι είδους;1. Στη θέση του hvilken χρησιμοποιείται στον προφορικό λόγο συχνά το hva for an/τι είδους:Hva for ei bok skriver du? Τι είδους βιβλίο γράφεις;Hva for noen sigarer røyker du? Τι είδους τσιγάρα καπνίζεις;2. Το hva καιτο for en απορούν να χωριστούν ιιέσα στη πρόταση!Hva er det for et problem du ikke kan snake Τι είδους πρόβλημα είναι αυτό για το οποίοom?____________________________ δε μπορείς να μιλήσεις;_________________ 51

Αόριστη αντωνυμίαAll (=όλος-η-ο-οι-ες-α) 1. Τα all και alt νοησιιιοποιούνται στον Ενικό αοιθιιό νια αη ιιετοήσωετ λέξεις:Αρσενικό all όλοςΘηλυκό all όληΟυδέτερο alt όλο-όλα alle όλοι-ες-αΠληΟι/ντικόςHun har all grunn til å være lykkelig. Αυτή έχει κάθε λόγο να είναι ευτυχισμένη.2. Το ουδέτερο alt μπορεί να τεθεί και μόνο του:Alt er bra. Ολα καλά!3. Στον Πληθυντικό αριθμό χρησιμοποιείται και στα Νορβηγικά και στα Ελληνικά ο τύπος alle για να χαρακτηρίσουμε τα παραδείγματα μιας ομάδας ατόμων ή μιας ποσότητας:Alle stolene er opptatt. Ολες οι θέσεις είναι κατειλημμένες.Begge (=και οι δυο, και τα δύο) 1. Το begge των Νορβηγικών αντιστοιχεί στο Ελληνικό και οι δύο. Ποιν από τη λέ£η αυτή δεν γοησιιιοποιούιιε άοθοο!Begge guttene har studert filologi. Και οι δύο νέοι έχουν σπουδάσει φιλολογία.2. Η έκφραση begge to αντιστοιχεί στο Ελληνικό και οι δύο:Begge to kan ha gjort det. Και οι δύο μπορεί να το έκαναν.3. Εάν μιλάμε για πιο γενικά και ασαφή 3έματα, τότε χρησιμοποιούμε το begge deler(και τα δύο):-Snakker du tysk eller fransk? Μιλάς Γερμανικά ή Γαλλικά;-Begge deler. Και τα δύο. 52

Man {= κάποιος)Η αντωνυμία αυτή τίθεται πάντα σε Ονομαστική, συνεπώς λειτουργεί συντακτικά ωςυποκείμενο, μεταφράζεται όμως συνηθέστερα με α' Πληθυντικό πρόσωπο και αντιστοιχείστο Αγγλικό somebody, το Γαλλικό οη και το Γερμανικό man.Hva skal man gjøre? Τι πρέπει να κάνουμε;En (=ένας / κάποιος) 1. To en ί έναο. κάποιοτ) ιιποοεί να τεθεί σε θέση υποκεαιένου :Hva skal en gjøre? Τι πρέπει να κάνουμε;2. Μποοεί όυοκ να τεθεί kol σε Αιτιατική ίακ Αντικείυενο). Τότε ένει τη σηυασία του κάποιοι:.Det er en på døra som vil snakke med deg. Είναι κάποιος στην πόρτα που θέλει να σου μιλήσει.Hver (=ο καθένας, η καθεμία, το καθένα)1. Η αόριστη αντωνυμία hver (ο καθένας) χρησιμοποιείται μόνον στον Ενικό. Το ουσιαστικό που ακολουθεί την αντωνυιιία τίθεται στον αόριστο τύπο πάντα:Αρσενικό hver καθέναςΘηλυκό hver καθεμίαΟυδέτερο hvert καθέναHvert år reiser vi til Athen. Κάθε χρόνο ταξιδεύουμε στην Αθήνα.2. Το hver μπορεί να σταθεί επίσης μόνο του αλλά ποτέ στην αρχή της πρότασης!De fikk en gave hver. Πήραν ένα δώρο ο καθένας3. Εάν συνδυαστεί με μια κτητική αντωνυμία το hver κλίνεται:De gikk hver sin vei. Πήρε ο καθένας το δρόμο του. 53

NoenΗ αντωνυμία noen βρίθει σημασιών και λειτουργιών. Μπορεί να μεταφράζεται ωςκάποιος, κάτι, μερικοί καθώς και κάτι ( με την έννοια του λίγο).ΚλίσηΑρσενικό-Θηλυκό Ουδέτερο Πληθυντικόςnoen noe noeΧρήσηΣαν επίθετοΓια πράγματα που μπορούν Kjenner du noen av Γνωρίζεις κάποιους/-ον από τους καλεσμένους;να μετρηθούν. gjestene?Για πράγματα που δεν Er det noe melk igjen? Έχει μείνει καθόλου γάλα;μπορούν να μετρηθούν.Για αφηρημένες έννοιες. Er det noe håp om bedring? Υπάρχει ελπίδα βελτίωσης;Για χαρακτηρισμούς Det er noe helt nytt. Αυτό είναι εντελώς νέο.πραγματικών γεγονότωνΣαν ουσιαστικό Er det noen der? Είναι κάποιος εκεί;Για το χαρακτηρισμό Har det hendt noe? Συνέβη κάτι;προσώπωνΓια χαρακτηρισμούςπραγματικών γεγονότωνIkke noe, ikke noen και ingen, ingenting {= κανένας, καμία, κανένα, κανείς)1. Οι αρνητικές αόριστες αντωνυμίες ikke noen (κανένας) και ikke noe (τίποτα). Γε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν οι δύο αυτές αντωνυμίες να αντικατασταθούν από τα ingen και ingenting αντίστοιχα:Αρσενικό ikke noen ingen κανέναςΘηλυκό ikke noen ingen καμίαΟυδέτερο ikke noe ingenting κανέναΠληθυντικός ikke noen ingen κανείς2. Το ingen και το ingenting μπορούν να χρησιμοποιηθούν: • ως υποκείμενο της Κύριας και της ΔευτερεύουσαςIngen /Ikke noen liker meg. Κανείς δεν με συμπαθεί. 54

Jeg vet at ingenting (ikke noe) blir som det Ξέρω πως τίποτα δεν θα γίνει όπως ήταν.var.ως αντικείμενο σε κύρια πρόταση με απλό κατηγόρημαJeg har ingen (ikke noen) bil. Δεν έχω αυτοκίνητο.Οευποκείσενο γοησαιοποιούνταιτα ingen /Ingenting σσγνότεοα από τα ikke næn/noe. 3. Σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπειτα ikke noen/noe να χρησιμοποιηθούν • Οταν είναι αντικείμενο μιας κύριας πρότασης με σύνθετο κατηγόρημαJeg har ikke sett noe. Δεν είδα τίποτα.• Όταν είναι το αντικείμενο της δευτερεύουσας πρότασης:Han sier at han ikke vil snakke med noen. Αυτός λέει πως δεν θέλει να μιλήσει με κανένα. 55

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΤΟ ΡΗΜΑ/ VERB ΕισαγωγήΤο ρήμα (verbo =}λατ. verbum= λόγος) αποτελεί το σημαντικότερο μέρος του λόγου καθώςαπό μόνο του μπορεί να δημιουργήσει μία πρόταση. Εκφράζει ενέργεια ή κατάσταση καιμας ενημερώνει για το υποκείμενο, το χρόνο, την έγκλιση /τροπικότητα και τη φωνή.Ά κ λη οι ρηματικοί τύποιΗ Νορβηγική γλώσσα διαθέτει όπως και οι περισσότερες γλώσσες τρεις άκλιτους τύπουςπου μαζί με το βοηθητικό ρήμα σχηματίζουν τους περιφραστικούς χρόνους. Οι άκλιτοιαυτοί τύποι είναι το απαοέιιΦατο, η ιιετονήτου Ενεστώτα και η υετογή του Παοακειυενου.ΑπαρέμφατοΤα απαρέμφατα σχηματίζονται βάσει του αριθμού των συλλαβών τους. Έτσι υπάρχουν ταμονοσύλλαβα απαρέμφατα που δεν έχουν κάποια κατάληξη και λήγουν σε φωνήεν πουτονίζεται.å gå (= πηγαίνω)å få (* λαμβάνω)Αντίθετα τα πολυσύλλαβα ρήματα προσθέτουν στο θέμα τους την κατάληξη -e για νασχηματίσουν τον τύπο του απαρεμφάτου.å arbeide (=εργάζομαι)å reise (=ταξιδεύω)Μετοχή ΕνεστώταΣχηματίζεταιπολύ εύκολα, με την προσθήκη της κατάληξης -ende στον τύπο του θέσατός.liggende (=αυτός που κείτεται)skrivende (=αυτόςπου γράφει)Μετοχή ΠαρακειμένουΣτη Νορβηγική γλώσσα η μετοχή αυτή δημιουργείται με την προσθήκη στο θέμα μιας απότις εξής καταλήξεις : ^et, -a, -d^-dd, -tt, -dt. Οι καταλήξεις μάλιστα αυτές δημιουργούν τιςδιάφορες κατηγορίες των μετοχών του Παρακειμένου.π . χ sultet/sulta, lekt, fått, bløddΙδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα ανώμαλα ρήματα, όπου στα περισσότερα υπάρχεικαι αλλανή στο Φωνήεν. 56

Οι κλινόμενοι τύποι του ρήματοςΤα ρήματα της Νορβηγικής διαθέτουν ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως χρόνους και φωνές.Αναώοοικά δε υε touc yo6vouc η ΝοοΒηνική διαθέτει το πλεονέκτηαα πως το οήιια κλίνεταισε κάθε γοόνο το ίδιο, σε όλα τα ποάσωπα Ενικού και Πληθυντικού αοιθιιού. (Αυτόσημαίνει πως το κάθε ρήμα έχει ένα τύπο κοινό για όλα τα πρόσωπα και στους δύοαριθμούς). Ωστόσο η Νορβηγική δεν διαθέτει-πλέον- εγκλίσεις, όπως διέθετε η παλιότερηγλώσσα. Στον Ενεστώτα τα ρήματα λήγουν σε —{e)r με εξαίρεση τα ρήματα που λήγουν σε -s καθώς και τα τροπικά ρήματα, που δεν παρουσιάζουν καταλήξεις.Ενεστώτας ΠαρατατικόςJeg spiserDu spiser Jeg spisteHan/hun/den/det spiser Du spisteVi spiser Han /hun/den/det spisteDere spiser Vi spisteDe spiser Dere spiste De spisteΟι χρόνοιΗ Νορβηγική διαθέτει μόνο δύο κλινόαενους οηαατικούτ τύπουε. τον Ενεστώτα και τονΠαρατατικό ενώ ο Παρακείμενος, ο Υπερσυντέλικός, ο Μέλλοντας 1 και ο Μέλλοντας 2αποτελούν τους άκλιτους χρόνους. Σε αυτούς τους χρόνους αυτό που κλίνεται είναι πάντατο βοηθητικό ρήμα ενώ το κύριο ρήμα θα βρίσκεται σε κάποιον από τους άκλιτους τύπους.Χρόνοι Παράδειγμα ΕλληνικάΕνεστώτας Jeg spiller.Παρατατικός Jeg spilte. Εγώ παίζω.Παρακείμενος Jeg har spilt. Εγώ έπαιξα/Εγώ έπαιζαΥπερσυντέλικος Jeg hadde spilt. Εγώ έχω παίξειΜέλλοντας 1 Jeg skal spille. Εγώ είχα παίξει.Μέλλοντας 2 Jeg skal ha spilt. Εγώ θα παίζω/παίξω. Εγώ θα έχω παίξει.Οι φωνές (Ενεργητική /Παθητική)Η Παθητική φωνή της Νορβηγικής παρουσιάζει πολλές μορφές.Έτσι έχουμε:Την Παθητική της διαδικασίας που σχηματίζεται με δύο διαφορετικούς τρόπους:1. Με το ρήμα γίνομαι (bli) + την μετοχή Παρακειμένου.2. Με την προσθήκη της κατάληξης -s, κάτι όαωτ που δεν υπάρχει στα Ελληνικά.Εκτός από την Παθητική της διαδικασίας έχουμε και την Παθητική tnc κατάστασης , πουσχηματίζεται με το ρήμα είμαι + την Μετοχή Παρακειμένου του ρήματός μας. 57

ΕγκλίσειςΣε αντίθεση με τις περισσότερες γλώσσες της Ευρώπης η Νορβηγική γλώσσα ως κοινή μετη Σουηδική και τη Δανέζικη , δεν διαθέτει άλλες εγκλίσεις εκτός από την Οριστικό στησημερινή εποχή. Αυτό σημαίνει όμως πως είναι παρακινδυνευμένο να μιλάμε για καθαρήΟριστική, δεδομένου ότι οι προτάσεις που φανερώνουν το μη πραγματικό όπως επίσης καιο Πλάγιος Λόγος στα Νορβηγικά εκφέρονται με Οριστική. Η Προστακτική έχει αόνο ένατύπο ο οποίος ταυτίζεται με το θέμα του απαρεμφάτου ενώ η Υποτακτική χρησιμοποιείταισπανιότατα πλέον και συνηθέστερα σε εκφράσεις παλιές που φανερώνουν κάποια μορφήεπιθυμίας.Το Ρηματικό σύστημα της ΝορβηγικήςΥπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες ρημάτων: Η πρώτη περιλαμβάνει τα βοηθητικά ρηααταπου διακρίνονται σε χρονικά και τροπικά βοηθητικά οήυατα και στα κανονικά ρήματα πουκαι αυτά διακρίνονται όπως σε όλες τις γλώσσες nr η|ΐηλΛ κπχ ανώιιαλα. Και σε αυτό τοσημείο όμως είναι δύσκολο νά μιλάμε για ομαλά και ανώμαλα ρήματα , καθώς σταΝορβηγικά πολλά ομαλά ρήματα παρουσιάζουν αρκετές ιδιαιτερότητες.Τα βοηθητικά ρήματα1. Χρονικά βοηθητικά ρήματαΑπαρέμφατο Ενεστώτας Παρατατικός Μετοχή Παρακειμένουvære (=είμαι) er varbli (=γίνομαι) blir ble vært(ΐ8(=έχω) har hadde blitt hatt2. Τροπικά βοηθητικά ρήματαΑπαρέμφατο Ενεστώτας Παρατατικός Μετοχή Παρακειμένου skulle (=θα πρέπει) skal skulle skullet kunne(=pnopii>) kan kunne kunnet νϊΙΙε(=θέλω) vil ville villet måtte(=npénei) må måtte måttet burde(=Øa έπρεπε) bør burde burdetΟμαλά ρήματαΑυτά διαιρούνται σε διάφορες κατηγορίες:Σημασία Απαρέμφατο Ενεστώτας Παρατατικός Μετοχή ΠαρακειμένουΠαρατατικός hente henterσε -et/-a hoppe hopper hentet/henta hentet/hentaΦέρνω huske husker hoppet/hoppa hoppet/hoppaΠηδώ husket/huska husket/huskaΘυμάμαι 58

Φορτώνω laste laster lastet/lasta laster/lastaΔιορθώνω rette retter rettet/retta rettet/rettaΜιλώ snakke snakker snakket/snakka snakker/snakkaΠεινώ sulte sulter sultet/sulta sultet/sultaΣτοιχηματίζω vedde vedder veddet/vedda veddet/veddaΚάνω μπάνιο bade bader badet/bada badet/badaΟπλίζω lade lader lader/lada lader/ladaΜισώ hate hater hatet/hata hatet/hataΔίνω τροφή mate mater matet/mata matet/mataΚολλάω klebe kleber klebet/kleba klebet/kleba1ΐαρατατικύςσ ε -te høre hører hørte hørtΑκούω kjøpe kjøper kjøpte kjøptΑγοράζω like liker likte liktΑρέσω mene mener mente mentΝομίζω møte møter møtte møttΣυναντώ smile smiler smilte smiltΧαμογελώ vise viser viste vistΔείχνω sende sender sendte sendtΣτέλνω skylde skylder skyldte skyldtΟφείλω stille stiller Stilte stiltΘέτω svømme svømmer svømte svømtΚολυμπώ trenge trenger trengte trengtΧρειάζομαιΠαρατατικός duge duger dugde dugdσε -de leve lever levde levdΕίμαι ικανός bøye bøyer bøyde bøydΖω tøye tøyer tøyde tøydΛυγίζω greie greier greide greidΤεντώνω leie leier leide leidΚαταφέρνω bringe bringer brakte braktΕνοικιάζω fortelle forteller fortalte fortaltΠαρατατικός følge følger fulgte fulgtσε -te/de gjøre gjør gjorde gjortκαι αλλαγή legge legger lå lagtφωνήεντος selge selger solgte solgtΦέρνω si sier sa sagtΔιηγούμαι smøre smører smurte smurtΑκολουθώ spørre spør spurte spurtΚάνω velge velger valgte valgtΞαπλώνω vite vet visste visstΠουλώΛέγω 59ΑλείβωΡωτώΔιαλέγωΞέρω

Παρατατικός bry bryr brydde bryddσε -dde nå når nådde nåddΚοπιάζω spå spår spådde spåddΠρολαβαίνω så sår sådde såddΜαντεύω tro tror trodde troddΣπέρνωΠιστεύωΑνώμαλα ρήματαΣημασία Απαρέμφατο Ενεστώτας Παρατατικός Μετοχή Παρακειμένου driverΤο φωνήεν του drive griper dre(i)v drevetθέματος στον gripe kniper grep grepetΠαρατατικό knipe piper knep knepetείναι -e(i) pipe river pep pepetΟδηγώ rive skriker rev revetΠιάνω skrike skriver skrek skreketΤσιμπώ skrive sniker skrev skrevetΣκληραίνω snike stiger snek sneketΓκρεμίζω stige sviker steg stegetΚραυγάζω svike biter svek sveketΓράφω bite glir bet bittΤρυπώνω gli rir gled gliddΑνεβαίνω ri(de) sliter red riddΕξαπατώ slite slet slittΔαγκώνω fly(ge)rΓλιστρώ fly(ge) fryser fløy fløyet/flyddΙππεύω fryse kryper frøs frossetΜοχθώ krype ryker krøp krøpetΤο φωνήεν του ryke skyver røk røketθέματος στον skyve smyger skjøv skjøvetΠαρατατικό smyge stryker smøg smøgetείναι -0 stryke flyter strøk strøketΠετώ nyterΠαγώνω flyte skryter fløt flyttΣέρνομαι nyte skyter nøt nyttΚαπνίζω skryte skrøt skryttΣπρώχνω skyte skjøt skuttΠροσκολλώμαιΧαϊδεύωΡέωΑπολαμβάνωΚαυχιέμαιΠυροβολώ 60

Το φωνήεν τουθέματος στονΠαρατατικόείναι -aΔένω binde binder bandt bundet brekker brakk brukketΣπάζω brekke drikker drakk drukket finner fant funnetΠίνω drikke forsvinner forsvant forsvunnet hjelper hjalp hjulpetΒρίσκω finne rekker rakk rukket slipper slapp sluppetΕξαφανίζομαι forsvinne spinner spant spunnet sprekker sprakk sprukketΒοηθώ hjelpe springer sprang sprungetΦθάνω rekke stikker stakk stukket strekker strakk strukketΑφήνω slippe synger sang sunget synker sank sunketΓνέφω spinne treffer traff truffet trekker trakk trukketΣκάω sprekke tvinger tvang tvunget vinner vant vunnetΠηδώ springe bærer bar båret skjærer skar skåretΤρυπώ stikke stjeler stjal stjålet brister brast tristetΕκτείνομαι strekke gidder gadd giddetΤραγουδώ synge klinger klang kling(e)t kvekker kvakk kvekketΒυθίζω synke lekker lakk lekket sitter satt sittetΣυναντώ treffe skjelver skalv skjelvetΤραβώ trekke dratt/dradd fartΑναγκάζω tvinge latt leddΚερδίζω vinne slått ståttΚουβαλώ bære tatt tillattΚόβω skjæreΚλέβω stjeleΣπάω bristeΜπαίνω στον giddeκόποΗχώ klingeΤρομάζω kvekkeΝοστιμεύω lekkeΚάθομαι sitteΤρέμω skjelveΤο φωνήεν τουθέματος στονΠαρατατικόείναι -οΤραβώ dra drar dro(g) farer forΟδηγώ fare lar lot ler loΑφήνω la slår slo står sto(d)Γελώ le tar tok tillater tillotΧτυπώ slåΣτέκομαι ståΠαίρνω taΕπιτρέπω tillate 61

Το φωνήεν τουθέματος . στονΠαρατατικόείναι - åΚαταβροχθίζω ete eter åt ett ligger lå liggetΕίμαι ligge ser så settξαπλωμένος fåttΒλέπω se gåttΤο φωνήεν του falt gråttθέματος στον holdt kommetΠαοατατικό løptείναι -i sovetΛαμβάνω få får fikk går gikkΠηγαίνω gåΔεν υπάρχειαλλαγή στοφωνήενΠέφτω falle faller falt gråter gråtΚλαίω gråte holder holdt kommer komΚρατώ holde løper sover løpΈρχομαι komme sovΤρέχω løpeΚοιμάμαι sove 62

Το ρήμα fåΤο ρήμα få ως κύριο ρήμα 1. Το ρήμα få μπορεί να απαντάται με τη σημασία του λαιιΒάνω.Har du fått ny bil? Πήρες καινούργιο αυτικίνητο;2. Επίσης, ιιποοεί να έχει τη σηαασία του καταώέονω/επιτυνχάνω. Το ρήμα få χρησιμοποιείται με πολλές εκφράσεις, στις οποίες το få εκφράζει κάτι διαφορετικό από την αρχική του σημασία. Αυτές οι εκφράσεις χωρίζονται σε τρεις κύριες κατηγορίες, δηλαδή • α) με σταθερό Αντικείμενο: få bruk for noe/βρίσκω εφαρμογή για κάτι, få slutt på noe/ τερματίζω κάτι.Vi må få slutt på snøballkastingen i Πρέπει να τερματίσουμε αμέσως τονskolegården med en gang! χιονοπόλεμο στην αυλή του σχολείου.• β) με μεταβαλλόμενο Αντικείμενο: få noe av gårde/ απομακρύνω κάτι.De fikk pakkene av gårde «1 postkontoret i Αυτοί κατάφεραν να φέρουν την τελευταίαsiste minutt. στιγμή τα πακέτα στο ταχυδρομείο.• γ) με πρόθεση /επίρρημα : få av (seg)/på (seg) klær/βγάζω -βάζω ρούχα,få istand noe/συνάπτω-επιδιορθώνω.Spørsmålet er om utsendingene i det hele Το ερώτημα είναι εάν οι απεσταλμένοιtatt får istand en fredsavtale. μπορούν να συνάψουν μία συμφωνία ειρήνης.To få ως βοηθητικό ρήμα 1. Få + απαρέμφατο ως συνώνυμη έκώοαση του ποέπει. Προσοχή! Στην ερώτηση αυτή η δοιιή αποκτά τη σηιιασίατου επιτοέποιιαι!Han får gjøre som jeg sier. Αυτός πρέπει να κάνει αυτό που του λέω!2. Få + απαρέμφατο με τη σημασία του επιτρέπομαι . Σε αυτή την περίπτωση λειτουργεί ως συνώνυμη έκφραση της δομής få lov til å + infinitiv. 63

Får han gå på kfassefesten? Επιτρέπεται αυτός να πάει στη σχολική γιορτή;3. Få + απαρέμφατο με τη σημασία του υη ποονοαυυατισυένου/του Ξαφνικού σουθάντοτ.Ute på gata fikk de se to busser som Εξω στο δρόμο είδαν δύο λεωφορεία πουkolliderte.________________________________________ είχαν συγκρουσθεί._____________________________4. Få + μετοχή Παρακειμένου με τη σημασία του καταΦέονω/επττυννάνω.Hun får sikkert løst kryssordoppgaven. Αυτή θα καταφέρει σίγουρα να λύσει τοκαι σταυρόλεξο.5. Få + μετοχή Παρακειμένου ως υποκατάστατο tnc Παθητικότ Φωνήτ (ό,τι ακριβώς είναι η Causative form της Αγγλικής γλώσσας).Deltakerne fikk forklart reglene. Στους συμμετέχοντες εξηγήθηκαν οι κανόνες.Η χρήση τιαυ χρόνωνΟι χρόνοι μας βοηθούν να τοποθετήσουμε χρονικά την πράξη μας στο παρελθόν, στοπαρόν ή στο υέλλον. Παράλληλα, δεδομένου ότι η Νορβηγική δεν παρουσιάζει εκτεταμένηΥποτακτική, οι χρόνοι αναλαμβάνουν να εκφράσουν είτε ιιια ευνενική παράκληση είτε μιαemfiuulg/euxrt είτε κάτι το un πρανυατικό.Ενεστώτας/ PresensΟ χρόνος αυτός χρησιμοποιείται: 1. Για να εκφράσει κάτι που γίνεται τώρα:1dag regner det. Σήμερα βρέχει.Για επαναλαμβανόμενες πράξεις, για πράξεις από συνήθεια στο παρόν:Hvert år reiser de til Danmark. Κάθε χρόνο ταξιδεύουν αυτοί στη Δανία. 64

3. Σε γενικές θέσεις/απόψεις:Mange nordmenn snakker fransk og Πολλοί Νορβηγοί μιλούν Γαλλικά καιspansk. Ισπανικά.4. Για να εκφράσεί κάτι το ιιελλοντικΛ:Per reiser ti! Paris i morgen. 0 Περ ταξιδεύει στο Παρίσι αύριο.Σε διαταγές/εντολές:Du blir deri Εσύ θα μείνεις εκεί!Στο παοελθόν, για να κάνουμε πιο ζωντανή , πιο συναρπαστική την αφήνησή μαςαντί για μια ιστορία σε Παρατατικό (ιστορικός ή δραματικός Ενεστώτας):11905 blir Håkon valgt til konge i Norge. Το 1905 ο Χόκον ορίζεται βασιλιάς της Νορβηγίας.Παρατατικός/ Preteritum 1. Ο Παρατατικός χρησιμοποιείται για να εκΦοάσουιιε κάτι που συνέβη στο παρελθόν , σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή ή εντός μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, που όμως έχει παρέλθει:Vi bodde i London fra 1998 til 2011. Μείναμε στο Λονδίνο από το 1998 έως το 2011.Σε αυθόρμητες εκφράσεις μας στο παρόν χρησιμοποιείται μερικές φορές οΠαρατατικός ενώ στην Ελληνική επιλέγουμε τον Ενεστώτα:Dette smakte virkelig godt! Αυτό είναι(ήταν) πολύ νόστιμο!Πολλές φορές ο Παρατατικός επιλέγεται για να ζητήσουμε ευγενικά κάτι ή για ναμιλήσουμε υποθετικά για κάτι. Σε αυτή την περίπτωση στα Ελληνικά θα έχουμε τοθα+ Παρατατικό:Var det mulig å få en kvitering? Θα μπορούσα να έχω την απόδειξη;Επίσης, στον Πλάγιο λόγο, μετά από ρήμα εξάρτησης σε ιστορικό χρόνο.Han sa at han ikke hadde penger. Αυτός είπε ότι δεν είχε χρήματα. 65

Παρακείμενος / Imperfektum 1. Ο χρόνος αυτός χρησιμοποιείται γαα κάτι το παρελθοντικό, όταν η χρονική στιγμή του γεγονότος παραμένει «ραφής ό άγνωστη.___________________________________________Vi har sett filmen. Έχουμε δει την ταινία.Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή στοπαρελθόν, εφόσον η πράξη ολοκληρώθηκε πολύ πρόσφατα ή έχει ακόμη ισχύ.Jeg har sovet dårlig i natt. Κοιμήθηκα άσχημα τη νύχτα.Εάν όμως αυτή η πράξη δεν είναι ακόμη σε ισχύ στο παρόν, πρέπει να επιλέγουμετον Παρατατικό.Per dro til Stavanger for tre dager siden. 0 Περ πήγε στο Στάβανγκερ πριν από τρεις ημέρες.0 Παρακείμενος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για κάποια μελλοντική πράξη, όταναυτή πρέπει να γίνει πριν συμβεί κάτι άλλο.Når jeg har spist, skal jeg gå u t Οταν φάω, θα βγω.Για γεγονότα ή πράξεις που ισχύουν ακόμη πρέπει να επιλέγεται πάντα οΠαρακείμενος.Han har arbeidet i firmaet vårt siden Αυτός εργάζεται στην εταιρεία μας από1999. το 1999Υπερσυντέλικος/ Preteritum Perfektum( Pluskvamperfektum) 1. Ο Υπερσυντέλικος δείχνει πως μια πράξη έγινε σε συγκεκριμένη στιγμή στο παρελθόν , νωρίτερα από κάποια άλλη πράξη , και αυτή παρελθοντική (προ- παρελθόν ή μακρινό παρελθόν).Hun hadde lagt seg i badekaret da Αυτή είχε ξαπλώσει στη μπανιέρα ότανtelefonen ringte. χτύπησε το τηλέφωνο.2. Επίσης, χρησιμοποιούμε τον Υπερσυντέλικο όταν θέλουμε να δείξουμε πως κάτι είχε συμβεί πολύ παλιά. Το γεγονός αυτό ανήκει αποκλειστικά στο παρελθόν χωρίς κάποια σύνδεση με το παρόν.12000 hadde jeg allerede skrevet ferdig To 2000 είχα τελειώσει με τη συγγραφήboka. του βιβλίου. 66

3. Στα Νορβηγικά χρησιμοποιούμε αυτό το χρόνο όταν έχουμε κάποιο γεγονός πουδιήρκεσε στο παρελθόν ή απλά συνέβη χωρίς ωστόσο να εκτεινόμαστε μέχρι καιτη στιγμή που μιλάμε, μέχρι το παρόν.1 1980 hadde jeg bodd i Athen i femtenår allerede. To 1980 είχα μείνει στην Αθήνα ήδη 15 χρόνια.Μέλλοντας 1/ Presens futurum 1. Ο Μέλλοντας χρησιμοποιείται στα Νορβηγικά για να εκφράσει κάτι το μελλοντικό. Αντιστοιχεί στο Στιγμιαίο Μέλλοντα αλλά και στο Μέλλοντα Διαρκείας της Ελληνικής.Jeg tror prisene vil stige i mai. Πιστεύω πως οι τιμές θα ανέβουν τοBoka kommertil å selge godt. Μάιο. Το βιβλίο θα πουλήσει καλά.Μέλλοντας 2 / Presens futurum perfektum (2. futurum) 1. Ο Συντελεσμένος Μέλλοντας χρησιμοποιείται στα Νορβηγικά όταν η πράξη μας θα έχει ολοκληρωθεί στο μέλλον) Αντιστοιχεί στο Συντελεσμένο Μέλλοντα (ή αλλιώς Τετελεσμένο Μέλλοντα) της Ελληνικής.Bensinprisene vil ha steget til omlag 15 Οι τιμές της βενζίνης θα έχουν αυξηθείkroner før april. περίπου κατά 15 NOK πριν από τον____________________________________ Απρίλιο.___________________________Τα ρήματα skal και vil ως βοηθητικά ρήματα στο μέλλον 1. Μέλλον ή τροπικότηταΟ Μέλλοντας της Νορβηγικής σχηματίζεται είτε με το skal + απαρέμφατο ή με τοvil + απαρέμφατο, καθώς και τα δύο μπορούν να εκφράζουν ταυτόχρονα καιμέλλον και τροπικότητα. Η επιλογή μιας από τις δύο δομές θα εξαρτηθεί από το τίθα θέλαμε να τονίσουμε. ____________ ___________________________________Jeg skal reise til Bergen» Θα ταξιδέψω στο Μπέργκεν.= Jeg vil reise til Bergen._______________ Θα ταξιδέψω στο Μπέργκεν.__________ 67

2. Προγραμματισμένο μέλλον Προκειμένου να μιλήσουμε για κάτι το προγραμματισμένο στο μέλλον, που κρύβει θέληση ή σχέδιο, χρησιμοποιούμε στην καθημερινή γλώσσα το skal ενώ στην επίσημη γλώσσα επιλέγουμε το vil.Peter skal ta sertifikatet l neste måned. 0 Πέτρος θα πάρει το πτυχίο του τον άλλο μήνα.* Σε προτάσεις με συγκεκριμένα ρήματα δράσης/ενέργειας ο τύπος skal εκφράζει το μέλλον πιο ευδιάκριτα, ενώ ο τύπος vil εκφράζει και θέληση και κάτι το μελλοντικό.Selvsagt vil jeg hjelpe degl Φυσικά και θέλω να σε βοηθήσω!3. Μη προγραμματισμένο μέλλον Οταν μιλάμε για πράγματα που θα συμβούν χωρίς να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη πρόθεση πίσω από αυτά, ο τύπος skal δεν μπορεί να χρησιμοποιηθείDet vil sikkert!ta lang tid. Αυτό σίγουρα θα διαρκέσει πολύ.Άλλοι τρόποι έκφρασης του μέλλοντος/ Andre fremtidsuttrykk 1. Ενεστώτας με μελλοντική σημασίαΟπως και στα Ελληνικά έτσι και στα Νορβηγικά χρησιμοποιούμε τον Ενεστώτα πολύσυχνά για να εκφράσουμε το μέλλον. Ο Ενεστώτας χρησιμοποιείται λοιπόν:• Οταν υπάρχει μια μελλοντική χρονική έκφραση στην πρότασή μαςBrevet kommer nok snart. Το γράμμα μπορεί και να έρθει σύντομα.• Σε Χρονικές και Υποθετικές δευτερεύουσες προτάσεις, όπου δεν επιτρέπεται η χρήση μελλοντικών χρόνων.Hvis dere drar til Praha, må dere se Εάν πάτε στη Πράγα, πρέπει να δείτε τηKarlsbroa. γέφυρα του Καρόλου. 68

2. Η δομή komme til å + το κύριο ρήμα σαν απαρέμφατοΗ δομή αυτή χρησιμοποιείται ευρύτατα στην καθομιλουμένη νλώσσα και τηνανεπίσημη γραπτή γλώσσα για να εκφράσειτο μέλλον.Han kommer til å si opp avisene. Αυτός θα ακυρώσει τη συνδρομή στις εφημερίδες.Μάλιστα αυτή η δομή κυριαρχεί όπου δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τομέλλοντα με το skal + απαρέμφατο. Kommer det til å regne i morgen? Θα βρέξει αύριο;Η τροπικότητα στο ρήμαΗ τροπικότητα έχει να κάνει με τη στάση του ομιλητή προς το περιεχόμενο μιας πρότασης.Αυτός μπορεί να θεωρείτο περιεχόμενο ως γεγονός, εντολή, επιθυμία, ως κάτι το αβέβαιοή ως κάτι το μη πραγματοποιήσιμο. Σε ό,τι αφορά τα ρήματα η τροπικότητακαταδεικνύεται από τα διαφορετικά modals και από εγκλίσεις όπως η Οριστική, ηΠροστακτική ή η Υποτακτική.Τροπικά ρήματα/ ModalverbBurde (=οφείλω/θα έπρεπε)Το burde στα Νορβηγικά :• Σε συνδυασμό με μια συμβουλή ή μια σύσταση χρησιμοποιούνται ευρύτατα τα bør και burde που αντιστοιχούν στο Ελληνικό θα έπρεπε να. Ο τύπος του Ενεστώτα bør χρησιμοποιείται όταν θεωρούμε ότι η συμβουλή' μπορεί να εφαρμοσθεί.Du bør gjøre leksene bedre. Εσύ θα έπρεπε να κάνεις τις ασκήσεις καλύτερα.• Ο τύπος του Παρατατικού burde χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να τονίσουμε πως πρόκειται για μια καλή, χρήσιμη συμβουλή.Du burde gjøre leksene bedre. Εσύ θα έπρεπε να κάνεις τις ασκήσεις καλύτερα.• Και τα δύο μπορούν να εκφράζουν πως κάτι είναι δυνατόν.Det burde gå bra/Det bør gå bra. Αυτό θα έπρεπε να πετύχει/αυτό πρέπει να πάει καλά. 69

Kunne(=μπορώ) 1. To kunne στα Νορβηγικά: Το χρησιμοποιούμε για ικανότητα ή δυνατότητα.Per kan snakke tysk. 0 Περ μπορεί να μιλά Γερμανικά.To kunne μπορεί επίσης να αντιστοιχεί στο ρήμα επιτρέπω.Kan jeg låne toalettet? (Får leg låne...) Μπορώ να χρησιμοποιήσω την τουαλέτα;Μάλιστα αντί για το ρήμα kunne μπορούμε να επιλέξουμε και το ρήμα få.2. Με το kunne μπορούμε να εκφράσουμε μια εικασία/υπόθεση.Det kan være riktig. Αυτό μπορεί να είναι σωστό.3. 0 Παρατατικός του μπορώ στα Νορβηγικά χρησιμοποιείται• Με εικασίες στο παρόν που περιβάλλονται ωστόσο από αρκετή δόση αβεβαιότητας.Det kunne være riktig. Αυτό θα μπορούσε να είναι σωστό.• Με ευγενικές προτάσεις/αναφωνήσεις στο παρόν.Kunne det bare slutte å blåse! Ας σταματούσε μόνο να φυσά!Måtte (=πρέπει)1. To måtte στα Νορβηγικά:Σε συνδυασμό με μια υποχρέωση ή αναγκαιότητα το måtte αντιστοιχεί στο πρέπει τηςΕλληνικής.Nå må du sannlig slutte å drikke så myel Τώρα θα πρέπει εσύ πραγματικά να σταματήσεις το ποτό.2. To måtte στα Νορβηγικά χρησιμοποιείται και για παραχώρηση άδειας. Σε συνδυασμό με ένα επίρρημα όπως το gjeme εκφράζει το måtte άδεια.Du må gjerne ta et stykke kake til. Εσύ μπορείς να πάρεις ένα ακόμη κομμάτι γλυκό. 70

Skulle (^πρέπει, χρειάζεται, θα έπρεπε να) 1. Το skulle στα Νορβηγικά ως θα (μελλοντικό): Το skulle χρησιμοποιείται ως βοηθητικό στο Μέλλοντα 1 όταν κάποιος έχει σχεδιάσει κάτι στο μέλλον.Vi skal feriere i Stockholm i år. Εμείς θα κάνουμε διακοπές φέτος στη Στοκχόλμη.2. To skulle μπορεί να επιλεγεί και για μία οστό τις παρακάτω περιπτώσεις, δηλαδή για • κανόνα ή διάταξηDu skal ikke stjele! Ου κλέψεις! • προσφορά (σε ερωτήσεις)Skal pappa hjelpe deg? Να σε βοηθήσει ο μπαμπάς; • ερωτήσεις με το εμείς ως υποκείμενοSkal vi gå på kino? Θα πάμε στον κινηματογράφο;Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να προσέξουμε πως στη Νορβηγική γλώσσα καθίσταταισχεδόν υποχρεωτική η χρήση του skulle.Skal vi gå hjem? Θα πάμε στο σπίτι;/Πάμε στο σπίτι; • φημολογίαHan skal ha alle sparepengene sine under Αυτός θα πρέπει να έχει όλες του τιςhodeputa! αποταμιεύσεις κάτω από το μαξιλάρι! • υπόσχεσηDu skal få en stor overraskelse til påske! Εσύ θα έχεις μία μεγάλη έκπληξη για το Πάσχα! 71

• συμβουλήDette skal du nok angre p31 Αυτό μπορεί και νατό μετανιώσειςί Στα πλαίσια της συμβουλής θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε επίσης τον Παρατατικό του (σε αντιδιαστολή με το burde).De skulle vente til de ble voksne nok. Θα έπρεπε να περιμένουν, μέχρι να γίνουν ενήλικες.3. 0 Παρατατικός του skulle μπορεί να εκφράσει πως κάτι είναι δυνατόν.Det skulle være mulig. Αυτό θα μπορούσε να είναι δυνατόν.ville1. Το ville στα Νορβηγικά:Το ville χρησιμοποιείται ως βοηθητικό ρήμα στο Μέλλοντα 1 σε συνδυασμό με μιαυπόθεση στο μέλλον.Det vil nok regne 1morgen. |Αύριο μπορεί και να βρέξει.2. To ville μπορεί να εκφράσει μια επιθυμίαJeg vil helst ha en kopp te. Θα ήθελα να έχω μια κούπα τσάι.3. Σε εκφράσεις που δείχνουν αβεβαιότητα ή υποδηλώνουν κάτι το υποθετικό, επιλέγεται ο Παρατατικός του ville.Det ville være en stor fordel. Αυτό θα ήταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα.Προστακτική/ ImperativΗ Προστακτική και στις γλώσσες δηλώνει όχι μόνο διαταγή/εντολή αλλά καιαπαγόρευση, προτροπή, αξίωση. Αντίθετα όμως προς την Ελληνική η Προστακτική έχειμόνον ένα τύπο που είναι ο ίδιος με το θέμα του απαρεμφάτου.Kom hit! Έλα εδώ! 72

Μετά από την έκφραση vær så snill (παρακαλώ) μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσαστον τύπο της Προστακτικής και σε ένα απαρέμφατο με το å.Vær så snill og slutt! Σε παρακαλώ, τελείωνε!Vær så snill og slutte! Σε παρακαλώ, τελείωνε!Η άονηση ikke στα ΝοοΒηνικά τίθεται πάντα πριν από την προστακτική όταν δενακολουθεί κάποιοτ άλλος oooc. Εάν όιιακ ακολουθεί κάποιος άλλος όρος , τότε ηάονηση ikke ιιποοεί να σταθεί είτε υποοστά από το οήαα είτε πίσω από αυτό.Ikke gå! Μην πηγαίνεις!Gå ikke nål/lkke gå nål Μην πηγαίνεις τώρα!Υποτακτική/KonjunktivΗ χρήση της Υποτακτικής στη σημερινή Νορβηγική γλώσσα έχει πολύ μικρή εφαρμογήκαι για το λόγο αυτό απαντάται μόνο σε κάποιες εκφράσεις που δηλώνουν επιθυμία ήευγενική αξίωση.Leve kongen! Ζήτω ο βασιλεύς!Komme ditt rike! Ελθέτω η Βασιλεία σου!Αντί για την Υποτακτική χρησιμοποιούμε σήμερα την Οριστική και μάλιστα τονΠαρατατικό ή τον Υπερσυντέλικο της Οριστικής για να παρουσιάσουμε εκφράσεις πουδηλώνουν το μη πραγματικό.Χρόνοι με τροπικότητα στη Νορβηγική γλώσσαΣτις ακόλουθες περιπτώσεις η Νορβηγική χρησιμοποιεί χρόνους προκειμένου ναεκφράσει τροπικότητα:1. Ευγενικές εκφράσεις και επιθυμίες Τα τροπικά ρήματα καθώς και τα ρήματα είμαι και έχω χρησιμοποιούνται συχνά σε Παρατατικό για να προσδώσουν σε μια έκφραση ή ευχή ακόμη πιο προσεκτική χροιά.Kunne du hjelpe meg? Θα μπορούσες να με βοηθήσεις;Μάλιστα για να γίνει ακόμη εντονότερη η τροπικότητα , τα ρήματα είμαι και έχωχρησιμοποιούνται σε Υπερσυντέλικο.Hadde det vært mulig å få låne en bil? Θα ήταν δυνατόν να νοικιάσω ένα αυτοκίνητο; 73

2. Υποθετικές ή μη πραγματικές εκφράσεις • Για να χαρακτηρίσουμε μια πρόταση στο παρόν ως υποθετική, απίθανη ή μη πραγματική επιλέγουμε στα Νορβηγικά είχε τον Παρατατικό είτε τον Υπερσυντέλικο:Hvis jeg vant i Lotto, ville jeg reise til Sidney. Εάν κέρδιζα στο Λόττο, θα ταξίδευα στο Σίδνεΰ. • Οταν αναφερόμαστε όμως στο παρελθόν , τότε πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τον Υπερσυντέλικο:Hvis jeg hadde vunnet i Lotto, hadde jeg reist Εάν είχα κερδίσει στο Λόττο, θα είχαtil Sidney. ταξιδέψει στο Μπουένος Άψες. 74

Πλάγιος Λόγος/ Indirekte taleΣτον ευθύ λόγο, όπως και στα Ελληνικά, ο σμιλών επαναλαμβάνει κατά λέξη τα λόγια ενόςάλλου προσώπου. Οι χρόνοι των ρημάτων αντιστοιχούν στον πραγματικό χρόνο που γίνεταιη πράξη.Στον πλάγιο λόγο, ωστόσο, μεταφέρονται τα λόγια κάποιου, όχι όπως ακριβώς ειπώθηκαν,αλλά με αλλαγές που αφορούν στις προσωπικές και κτητικές αντωνυμίες, τα χρονικά καιτοπικά επιρρήματα αλλά κυρίως στους χρόνους και τις εγκλίσεις των ρημάτων.Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσουμε στον Πλάγιο λόγο όταν το ρήμα εξάρτησηςβρίσκεται σε κάποιον από τους παρελθοντικοός χρόνους . Σε αυτή την περίπτωσημεταθέτουμε το ρήμα της επόμενης πρότασης ένα χρόνο πίσω από αυτόν στον οποίοβρίσκεται. Κατά το τρόπο αυτό θα έχουμε τον ακόλουθο πίνακα με τις μετατροπές:ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ σε ΠΛΑΠΟΣ ΛΟΓΟΣ σε1. ΠΑΡΟΝ Παρατατικό Ενεστώτας Even sa at hun var syk. Hun er syk, sa Even.2. ΠΑΡΕΛΘΟΝ (και οι τρεις χρόνοι θα τεθούν σε Παρατατικός Υπερσυντέλικο) Hun var syk, sa Even. Even sa at hun hadde vært syk. Παρακείμενος Hun har vært syk, sa Even.ΥπερσυντέλικοςHun hadde vært syk, sa Even.3. ΜΕΛΛΟΝ Παρατατικό του βοηθητικού ρήματος Ενεστώτας του βοηθητικού Even sa at hun snart skulle jobbe. ρήματος Hun skal jobbe snart, sa EvenΟι άκλιτοιτύποι/lnfinitte verbale formerΤο απαρέμφατο / InfinitivΤο απαρέμφατο στα Νορβηγικά μπορεί να εμφανίζεται είτε με το å μπροστά από αυτό είτεχωρίς αυτό (καθαρό απαρέμφατο). Ενώ στα Αρχαία Ελληνικά η χρήση του απαρεμφάτουήταν εκτενέστατη, στη Νέα Ελληνική χρησιμοποιείται πολύ περιορισμένα και συνήθως σεεκφράσεις από την Αρχαία Ελληνική, για το λόγο αυτό θα πρέπει να δοθεί πολλή προσοχήσε αυτό. 75

Καθαρό απαρέμφατοΜετά από τα τροπικά ρήματα χρησιμοποιείταιτο καθαρό απαρέμφατο:Vil du danse med meg? θα ήθελες να χορέψεις μαζί μου;Απαρέμφατο με το åΤο απαρέμφατο με το å χρησιμοποιείται: • Ως Υποκείμενο (στα Νορβηγικά το å πρέπει να τίθεται πάντα)Λ bygge et hus blir ofte dyrere enn planlagt. Το να χτίσεις ένα σπίτι συχνά είναι ακριβότερο απ'ότι έχεις π ρ ογρ α μ μ α τίσ ει.• Ως ΑντικείμενοMaria håper å vinne i Lotto. Η Μαρία ελπίζει να κερδίσει το Λόττο.Καθαρό απαρέμφατο στα Νορβηγικάζτις ακόλουθες περιπτώσεις χρησιμοποιείταιτο καθαρό απαρέμφατο: * Ως αντικείμενο μετά από το ρήμα be (^παρακαλώ).Jeg må be dem forlate rommet med en gang. Θα πρέπει να σας παρακαλέσω να αφήσετε το δωμάτιο αμέσως.• Οταν έχουμε πολλά απαρέμφατα στη πρότασή μας και το ρήμα χρειάζεται μετά απαρέμφατο με το å ,τότε χρησιμοποιούμε το I μόνο στο πρώτο απαρέμφατο και όχι στα υπόλοιπα.De planla å selge leiligheten og dra til Italia. Αυτοί σχεδίαζαν να πουλήσουν το διαμέρισμα και να πάνε στην Ιταλία. 76

Απαρέμφατο με το å στα Νορβηγικά 1. Σε ορισμένες εκφράσεις χρησιμοποιούμε στα Νορβηγικά το απαρέμφατο με το å.Å leve er å håpe. Οσοζω ελπίζω!.2. Μετά από τα ρήματα lære(= μαθαίνω/διδάσκω) και hjelpe (= βοηθώ) πρέπει το απαρέμφατο να συνοδεύεται από το ί1.Lærerinna lærte henne å lese. Η δασκάλα της έμαθε να διαβάζει.3. Οταν χρησιμοποιούμε το απαρέμφατο αντί της Προστακτικής , επιλέγουμε το απαρέμφατο με το 3.Vær så snill å arbeide 1 Σε παρακαλώ, δούλεψε!Παρατήρηση: Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν μπορεί να τεθεί απαρέμφατο αλλάμόνον η Προστακτική.Vennligst kjør forsiktig! Σε παρακαλώ, οδήγησε πιο προσεκτικά!4. Μετά από ρήματα κίνησης πρέπει στα Νορβηγικά να τίθεται η δομή for å μπροστά από το απαρέμφατο, όταν θέλουμε να εκφράσουμε κάτι που έχουμε τη πρόθεση να κάνουμε:Jeg går for å ringe. Πηγαίνω να τηλεφωνήσω.5. Συχνά δεν χρησιμοποιείται το Απαρέμφατο στα Νορβηγικά αλλά μια ισοδύναμη δομή με τη μορφή og + ρήμα στον ίδιο χρόνο με το προηγούμενο ρήμα.Jeg går og ringer. Πηγαίνω να τηλεφωνήσω.6. Εάν δεν θέλουμε να τονίσουμε τη πρόθεση αλλά τον τρόπο της πράξης , χρησιμοποιούμε συχνά τη δομή være ute 3 + Ρήμα.Pia er ute og spaserer med kjæresten sin. Η Πία πηγαίνει να περπατήσει με τον αγαπημένο της. 77

7. Για να εκφράσουμε κάτι το μελλοντικό, χρησιμοποιείται στα Νορβηγικά η δομή komme til å + Απαρέμφατο.Kommer du til å gjøre det? θα το κάνεις;Μετοχή Ενεστώτα / Presens partisippΗ μετοχή του Ενεστώτα παρουσιάζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις: ι. ο ς en(θετό {στα Νορβηγικά συνήθως επιλέγουμε αναφορικές προτάσεις αντί για μετοχικές δομές):De ventende pasientene begynte å bli Οι ασθενείς που περίμεναν άρχισαν ναutålmodige= Pasientene, som hadde ventet i γίνονται ανυπόμονοι.flere timer, begynte å bli utålmodige.2. Ως επίθετο σε θέση κατηγορηματική (μετοχή Ενεστώτα της Ελληνικής), αν και εδώ επιλέγεται συνήθως μια πρόταση αντί της μετοχικής δομής:Barna dro syngende gjennom skogen. Τα παιδιά προχωρούσαν μέσα στο δάσος τραγουδώντας.3. Ως επίρρημα:Han svarte henne beroligende. Αυτός της απάντησε καθησυχαστικά.Στα Νορβηγικά το κύριο ρήμα παίρνει τη μορφή μετοχής Ενεστώτα: X. μετά από τη δομή bli + ρήμα κατάστασηςHan ble stående. Αυτός έμεινε όρθιος.2. μετά από τη δομή ha (= έχω) ή finne (= βρίσκω) + ένα ΑντικείμενοDe fant ham liggende i senga. Τον βρήκαν ξαπλωμένο στο κρεβάτι.Μετά από το ρήμα komme (=έρχομαι) στα Νορβηγικά χρησιμοποιούμε τη μετοχήΕνεστώτα του κυρίου ρήματος.Elevene kom løpende. Οι μαθητές ήρθαν τρέχοντας. 78

Μετοχή Παρακειμένου / Perfektum partisippΗ μετοχή Παρακειμένου χρησιμοποιείται: 1. ως κύριο ρήμα σε σύνθετο κατηγόρημα:Alle hadde lest avisen. Όλοι είχαν διαβάσει την εφημερίδα2. ως ένα επίθετο:Den oppblåste ballongen sprakk. Το φουσκωμένο μπαλόνι έσκασε.Οπως και στις μετοχές Ενεστώτα , η αντικατάσταση των μετοχών με ισοδύναμεςδευτερεόουσες προτάσεις , κυρίως αναφορικές, στα Νορβηγικά είναι πιοσυνηθισμένη όπως και στα Ελληνικά όπου η χρήση των μετοχών είναι σχετικάπεριορισμένη.Den løsningen på problemet som de fleste Η λύση την οποία πρότειναν για τοinvolverte foretrakk, var dessverre for dyr. πρόβλημα οι περισσότεροι ήταν δυστυχώς πολύ ακριβή.Ένα άκλιτο τροπικό ρήμα σε συνδυασμό με ένα κύριο ρήμα σαν απαρέμφατο σταΝορβηγικά θα τίθεται σε μετοχή Παρακειμένου.Jeg hadde skullet gjøre det. Θα έπρεπε να το έκανα.Επίσης τα ρήματα hete (=ονομάζομαι), 5β(=βλέπω), føle seg (=αισθάνομαι), høre(=ακούω) και hjelpe {= βοηθώ), θα εμφανίζονται πάντα με τη μορφή μετοχής ότανσυνοδεύουν απαρέμφατα.Jeg har sett deg komme. Σε είδα να έρχεσαι.Παθητική φωνή / Passive strukturerΕνώ στην Ενεργητική φωνή μας ενδιαφέρει περισσότερο αυτός που φέρνει εις πέρας αυτόπου λέει το ρήμα (ο δράστης), στην Παθητική φωνή, όπως στα Ελληνικά κατά τον ίδιο-σχεδόν-τρόπο στα Νορβηγικά μας ενδιαφέρει j πρά£η είτε ως δ ια δικασία είτε ωςκατάσταση. Εκτός από το ρήμα, που από ενεργητικό θα μετατραπεί σε παθητικό στον ίδιοχρόνο, υπάρχουν και κάποιες άλλες αλλαγές. Το Αντικείμενο της Ενεργητικής θαμετατραπεί σ εΥποκείιιενο τη<~ΠπΑηπκής κ»> το ενεονατϊκό Υποκείμενο θα μετατραπεί σε 79

ποιητικό αίτιο της Παθητικής.(το οποίο ενίοτε μπορεί και να παραλείπεται). Απαραίτητηείναι η παρουσία Αντικειιιένου στην FvEovnmå Φωνή. διαφορετικά δεν θα μπορέσουμε νασχηματίσουμε Παθητική φωνή. -νEn berømt kirurg opererte henne » Ένας διάσημος χειρουργός την εγχείρησε.»Hun ble operert av en berømt kirurg = Αυτή χειρουργήθηκε από έναν διάσημο= Hun er operert av en berømt kirurg. χειρουργό._______________________________________Στη Νορβηγική γλώσσα και το έμμεσο Αντικείμενο μπορεί να πάρει τη θέση του καθητίκβόΥποκειμένου.Κάτι τέτοιο δεν γίνεται στην Ελληνική.Hun fortalte ham den tragiske historien » Αυτή του διηγήθηκε την τραγική ιστορία.» Han ble fortalt den tragiske historien avhenne.Προσοχή! Εάν το Ενεργητικό Αντικείμενο συνοδεύεται από κάποια πρόθεση, τότε ηπρόθεση θα παραμείνει στην Παθητική σύνταξη αλλά θα βρίσκεται όχι πλέον μπροστά απότο παθητικό Υποκείμενο αλλά η νέα της θέση μέσα στη πρόταση θα είναι στο τέλος.Foreldrene passet godt på ham » Οι γονείς τον πρόσεξαν καλά.» Han ble passet godt på.Παθητική της διαδικασίαςΑπαρέμφατο Bli-Παθητική s- Παθητική Ελληνικά bli malt males βάφομαιΕνεστώτας blir malt males βάφομαιΠαρατατικός ble malt (maltes) βαφόμουν και βάφτηκα (Αόριστος)Παρακείμενος er/har blitt maltΥπερσυντέλικος έχω βαφτείΜέλλοντας 1 var/hadde blitt malt είχα βαφτεί skal bli malt skal males θα βάφομαι και θα βαφτώ (Μ.εξακ,και Μ. στιγ.)Μέλλοντας 2 skal ha/ være blitt — θα έχω βαφτεί malt 80

Παθητική με το bli και s -ΠαθητικήΣτα Νορβηγικά η Παθητική της διαδικασίας μπορεί να εκφέρεται με δύο τρόπους, όπωςφαίνεται και στον προηγούμενο πίνακα. 1. Είτε με το βοηθητικό ρήμα γίνομαι (bli) +τη Μετοχή του ΠαρακειμένουHuset blir malt. Το σπίτι βάφεται.2. Είτε με την προσθήκη του -s στο τέλος του ρήματος ως κατάληξη.Huset males. Το σπίτι βάφεται.Χρήση της Παθητικής με το ρήμα γίνομαι (bli)Στη σύγχρονη Νορβηγική κυριαρχεί η χρήση αυτής της μορφής Παθητικής, ιδιαίτερα στονπροφορικό λόγο.Filmen ble godt mottatt av publikum. Η ταινία έγινε δεκτή από το κοινό.Κανένα στεδόν ανώααλο onua -mc ΝοοΒηνικήτ και πολύ λίνα οιιαλά σνηαατίΕουν τηνΠαθητικά ιιε το -s στο παρελθόν.Χρήση της Παθητικής με το -s 1. Μετά από τροπικά βοηθητικά ρήματα.Forslaget hans må diskuteres. Η πρότασή του πρέπει να συζητηθεί.2. Η Παθητική με το -5 χρησιμοποιείται κυρίως σε κανονισμούς, διατάξεις, συνταγές.Løk og poteter skjæres i skiver. Τα κρεμμύδια και οι πατάτες κόβονται σε φέτες.Υποκατάστατα της Παθητικής της διαδικασίας 1. Få και μετοχή Παρακειμένου. Αυτή η μορφή προτιμάται όταν το ρήμα χρειάζεται δυο αντικείμενα (είναι δηλαδή δίπτωτο).Kan jeg få gaven pakket inn? Μπορείτε να μου τυλίξετε το δώρο; (Ενεργ.) 81

Παρατηρήσεις1. Στην πρόταση \" αυτός έλαβε ένα βιβλίο ως δώρο\", στα Νορβηγικά η δομή είναι σχεδόν(δια με τη γλώσσα μας: Han fikk ei bok I gave. Στην Αγγλική π.χ η (δια πρόταση θα ήτανδιαφορετική: Hewas given a book.2. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι προτάσεις στα Νορβηγικά μπορούν να δέχονται ένα έμμεσοαυτοπαθές αντικείμενο. ______________ ___________Hun fikk seg forklart reglene. Σε αυτήν εξηγήθηκαν οι κανόνες. j3. Και στη Προστακτική μπορούμε να έχουμε δομή μετο ρήμα få.1Få undersøkt ørene dine med en gang! Πήγαινε αμέσως να κάνεις εξέταση για ία αυτιά σου!2. La seg + ΑπαρέμφατοDøra kan åpnes » Η πόρτα μπορεί να ανοίξει.» Døra lar seg åpne.Αυτή η δομή όμως δεν χρησιμοποιείται ιδιαίτερα.Παθητική της κατάστασης1. Η Παθητική της κατάστασης σχηματίζεται με το βοηθητικό ρήμα være και τη μετοχή Παρακειμένου του ρήματος.Være + Παθητική være malt ΕλληνικάΑπαρέμφατο είναι βαμμένοΕνεστώτας er malt είναι βαμμένοΠαρατατικός var matt —Παρακείμενος har vært malt ήταν βαμμένοΥπερσυντέλικος hadde vært maltΜέλλοντας 1 skal være malt θα είναι βαμμένοΜέλλοντας 2 skal ha vært malt2. Αυτή η Παθητική χρησιμοποιείται κυρίως σε Ενεστώτα και σε Παρατατικό στα Νορβηγικά. Στη Νέα Ελληνική οι τύποι αυτής της Παθητικής είναι πολύ περιορισμένοι, επειδή παρουσιάζει το αποτέλεσμα μιας κατάστασης ή μιας διαδικασίας.Regningen er for lengs betalt. 0 λογαριασμός είναι πληρωμένος προ πολλού. 82

Εκτός από την Παθητική φωνή με το -s η Νορβηγική διαθέτει κάποια ρήματα σε -s μεενεργητική σημασία.Ρήματα σ ε-s με ενεργητική σημασία:Εδώ ανήκουν μεταξύ άλλων τα: synes/φαίνομαι, ferdes/ταξιδεύωΑ finnes/υπάρχει,lykkes/επιτυγχάνω.Synes du at det er fint her? θεωρείς πως είναι όμορφα εδώ;Ρήματα σε -s/Μέση φωνή ΕλληνικώνΣε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα ρήματα: høres/ακοόω, minnes/θυμάμαι,møtes/συναντιέμαι, sees/συναντιέμαι, skilles/αποχωρίζομαι, skjemmes/ντρέπομαι,snakkes/μιλάω, treffes/συναντιέμαι, trives/μου αρέσει, undres/αναρωτιέμαι.Jeg skjemmes over deg. Ντρέπομαι για σένα.Vi treffes en gang i uka. Συναντιόμαστε μια φορά την εβδομάδα.Ρήματα που χωρίζουν και ρήματα που δεν χωρίζουνΚάποια ρήματα είναι σύνθετα πάντα: avlyse/ακυρώνω, oppfatte/αντιλαμβάνομαι,overdrive/υπερβάλλω, overtale/μεταπείθω, undervise/διδάσκω.Professor Jensen underviser I musikk. Ο καθηγητής Γιένσεν διδάσκει μουσική.Κάποια ρήματα στα Νορβηγικά χωρίζουν: ankomme/φθάνω, bidra/συνεισφέρω,inneha/κατέχω, oppfatte/αντιλαμβάνομαι.Fredsforhandlerne bidro til at en avtale kom Οι διαπραγματεύσεις για θέματα ειρήνηςi stand.______________________________ συνέβαλαν στην επίτευξη συμφωνίας.Ρήματα που χωρίζουνΤα Νορβηγικά ρήματα που χωρίζουν, χωρίζουν σε όλους τους χρόνους {π.χ å tenke etter).Μόνο η μετοχή Παρακειμένου όταν λειτουργεί ως επίθετο γίνεται μία λέξη.Απαρέμφατο Ενεστώτας Παρατατικός Μετοχή Προστακτικήå tenke etter tenker etter tenkte etter tenkt etter tenk etter!συλλογίζομαι συλλογίζομαι συλλογιζόμουν- συλλογισμένος συλλογίσου! ιστηκαHan tenker etter. Αυτός συλλογίζεται. 83

Στα ΝοοΒηνικά υπάογουν κάποια οήιιατα που πάντοτε χωρίζουν ( ta fram/βγάζω).Han tok fram en kopp fra skapet. Αυτός έβγαλε μία κούπα από το ντουλάπι.ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝΤέτοια ρήματα είναι:(gi ut/utgi/eK5i5uj,høre til/tilhøre/a\^Ku>,hente ίηη/ΙηηΙΐθηΙβ/προλαβαίνω,ί3 på seg/påtacpp/Anniii).Αυτά που χωρίζουν έχουν και αφηρημένη και συγκεκριμένη έννοια και χρησιμοποιούνταιστα προφορικά ενώ αυτά που δεν χωρίζουν έχουν μόνο αφηρημένη έννοια καιχρησιμοποιούνται στα γραπτά.Κάποια ρήματα έχουν άλλη σηαασία. ανάλονα αε το αν χωρίζουν ή όχι: (dra inn-τραβώμέσα/ijTndra-κατάσχω, dra ορρ-τραβώ επάνω/ορράΓ8-επιφορτίζω, fylle ορρ-γεμίζω/ορρίγΙΙβ-εκπληρώνω, kalle ίΓΒΓη-προκαλώ/ίίΒηιΚβΙΙεεξελίσσω, komme ned-κατεβαΙνω/ηβά^ΠΊΓηβ-γεννώ, stille fram-θέτω μπpoστά/framstille-παpouσιάζω, slå av-κλείνω/avslå-αποποιούμαι).Han tok på seg regntøyet. Αυτός φόρεσε το αδιάβροχο.(l)Fiskerne dro opp gama sine. Οι ψαράδες τράβηξαν τα δίχτυα το υ ς.(2)De oppdro barna sine på en temmelig Μεγάλωσαν τα παιδιά τους με έναν αρκετάgammeldags måte. συντηρητικό τρόπο. 84

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ / PREPOSISJONERΟι σημαντικότερες προθέσειςτης Νορβηγικής με αλφαβητική σειρά είναι οι εξής: 1. av Αντιστοιχεί στη πρόθεση από • της Παθητικής φωνής (ποιητικό αίτιο)Han ble undersøkt av legen. Αυτός εξετάστηκε από το γιατρό.• σε εκφράσεις σε πτώση γενικήEn av elevene heter Marit. Μία από τις μαθήτριες ονομάζεται Μάριτ.• δείχνει το υλικό κατασκευής, τον λόγο /την αιτία που συμβαίνει κάτιHan ristet av kulde. Αυτός έτρεμε από το κρόο. 2. bak Μεταφράζεται ως πίσωKosten står bak døra. Η σκούπα είναι πίσω από την πόρτα.3. etter • είναι η πρόθεση μετά της ΕλληνικήςEtter sommerferien skal jeg begynne på et Μετά από τις καλοκαιρινές διακοπές θαnorskkurs. ξεκινήσω σε ένα τμήμα Νορβηγικών.• πολλές φορές χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένες εκφράσειςJeg lengter etter sol og varme. Νοσταλγώ τον ήλιο και τη ζέστη. 85

ενίοτε αντιστοιχεί στη πρόθεση ιιίσω από, ιδιαίτερα με ρήματα που δηλώνουνκίνηση.Vi gikk bak henne/etter henne. Εμείς πήγαμε πίσω της /μετά από αυτήν.4. forΣχεδόν πάντα αντιστοιχεί στη πρόθεση χια της ΕλληνικήςHva kan jeg gjøre for deg? Τι μπορώ να κάνω για σένα;5. forbiΣηυαΙνει υποοστά από και συνοδεύει οήυατα κίνησηοDe gikk forbi det nye rådhuset. Αυτοί πέρασαν μπροστά από το νέο Δημαρχείο.6. fraΜεταφράζεται και δηλώνει • είτε την προέλευσηJeg reiser ofte fra Oslo til Bergen. Ταξιδεύω συχνά από το Οσλο για το Μπέργκεν.• είτε την κατανωγήHenrik Ibsen kommer fra Norge. 0 Ερρίκοςίψεν κατάγεται από τη Νορβηγία.7. gjennomΜεταφράζεται μέσω, διαιιέσου + νενική, μέσα από και δείχνει • τον τρόπο ή • το μέσο με το οποίο θα γίνει αυτό που λέει το ρήμαDe gikk gjennom skogen. Αυτοί περπάτησαν μέσα από το δάσος. 86

8. hosΜεταφράζεται ag και δείχνει το μέρος που φιλοξενείται κάποιοςHar du vært hos dem? |Ήσουν σε αυτούς9. 1ΜεταώράΖεται σε ί=υέσα σε), από. ιιε . ϊοησαιοποιείται ευρύτατα τόσο σεεμπρόθετους προσδιορισμούς όσο και σε συγκεκριμένες εκφράσεις και δηλώνει• τον τόποHar du vært i byen? Ήσουν στην πόλη;• τα μέρη του σώματοςBarna holder bestefaren i handa. Το παιδί κρατά τον παππού από το χέρι• επαφήLampa henger i taket. Η λάμπα κρέμεται από το ταβάνι. 10. mellom Ανηστοινεί crm ποόθεσπ ouihiam ««Stockholm ligger mellom Oslo og Helsinki. Η Στοκχόλμη βρίσκεται ανάμεσα στο Οσλο καιτο Ελσίνκι.11. molΜεταφράζεται ποοτ. παοά. ενάντια και έχει μεγάλη χρήση στο λόγο λόγω των πολλώνσημασιών της .Δείχνει • κίνηση ενάντια σε κάποιον/κάτιSyklisten kjørte mot en lyktestolpe. 0 οδηγός του ποδηλάτου έπεσε επάνω σε ένα φανάρι. 87

• εναντίωση σε κάτιOpposisjonspartiene demonstrerte mot Τα κόμματα της Αντιπολίτευσης αντέδρασανforslaget til regjeringen. στη πρόταση της Κυβέρνησης.• συνήθως τον άνθρωπο όταν προηγούνται επίθετα στο λόγοDe var svært uhøflige mot meg. Αυτοί υπήρξαν εξαιρετικά αγενείς προς εμένα.12. omΜεταφράζεται νάρω ίαπόΐ. υε AmtmKéc το» χρόνοι» ή συνηθέστερα ως νια <= επί.σνετικά U81 δηλώνοντας το θέμα κάποιας συζήτησης/μιας ομιλίας.Han la en arm om halsen hennes. Αυτός άπλωσε το χέρι γύρω από το λαιμό της.Om kvelden er jeg for trøtt for å gjøre noe Το βράδυ είμαι πολύ κουρασμένος για ναfornuftig. κάνω κάτι ουσιαστικό.Filmen handler om narkotikasmugling. Η ταινία ασχολείται με το λαθρεμπόριο των ναρκωτικών.13. påΑπό τις πιο διαδεδομένες προθέσεις της Νορβηγικής, μεταφράζεται πάνω σε. σε+άοθοο . από, επ ί ιιε. Χρησιμοποιείται σε διάφορες περιπτώσεις και δείχνει τόπο,μέρος σώματος , ενώ συχνά συνοδεύει ρήματα με εμπρόθετο αντικείμενο ή ρήματαπου στα Ελληνικά δεν δέχονται κάποια πρόθεση. Συχνότατη είναι και η χρήση της σεδιάφορες εκφράσεις του καθημερινού λόγου.Det stod en tigger på gata. Ήταν ένας επαίτης στο δρόμο.Εκφράσεις με αυτή τη πρόθεση: På iakt etter/σε αναζήτηση, på ferskgieoiiiig/επ'αυτοφώρω, oå sine gamle daeer/nc παλιές καλές ημέρες, være sint pånoen/etuai θυμωμένος με, være spent oå noe/είμαι συνεπαρμένος με, være sjalugå/είμαι ζηλιάρης προς, tvile på noe/αμφιβάλλω για κάτι, tenke på noe/σκέφτομαικάτι, tro på noe/πιστεύω κάτι. 88

14. tilΜεταφράζεται nooc. ιιένοι. ωτ και εμφανίζεται με ρήματα που δηλώνουν κατεύθυνση/προορισμό, τερματισμό, κίνηση προς πρόσωπα/επαγγελματίες, σε ρήματα μεεμπρόθετο αντικείμενο και σε πολλές καθημερινές εκφράσεις.Når drar du til New York? Πότε πηγαίνεις στη Νέα Υόρκη;Duoacn kjører bore til Gardermoen. Το λεωφορείο πηγαίνει μόνο στο Γκάρντερμουεν. Εκφράσεις με αυτή τη πρόθεση: ta hensvn τΐΐΑαιιΒάνω υπόφιν, vende seg til/συνηθίζω σε. 15. ved Η τελευταία από τις συνηθέστερες προθέσεις, μεταφράζεται σε , δίπλα σε. κοντά σε. πλησίον + νενικό. αε. σε+ άοθοο. κατά. Δείτνει εννύτητα και τόπο καιεμφανίζεται σε πολλές καθημερινές εκφράσεις αλλά και σε πολλές χρονικές εκφράσεις.Tokyo ligger ved Kyoto. Το Τόκυο βρίσκεται δίπλα στο Κιότο.Εκφράσεις με αυτή τη πρόθεση: Ved midnatt/κατά τα μεσάνυχτα, ved firetida/κατά τιςτέσσερις.Άλλες ποοθέσειο^οruten/εκτότ. ifglge/σόμφωνα ιιε. igiennom/uéoa). imot/εναντίον.innenfor/evroc. oppå/επάνω, ovenfor/υπεοάνω. overfor/απένανπ. utenfor/ενώπιον-μπροστά από.Εκφράσεις με προθέσεις :i løpet βνκατά τη διάρκεια / i sted et for/αντί, på grunnay/εξαιτίας, på tross av /til tross for/παοά, ved siden av/δίπλα, fo r.... siden/ποιν. fra...side/από την πλευρά, for...skyld/για όνομα του. 89

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΤΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ/ INTERJEKSJONΤα επιφωνήματα είναι άκλιτες λέξεις, με τις οποίες εκφράζουμε τα συναισθήματά μας. Οιλέξεις ja, nei, jo ανήκουν και αυτές στην κατηγορία των επιφωνημάτων.Οι λέξεις ja (=ναι), ηεί(=όχι), jo(=Kai όμως).Αυτές οι λέξεις αντιστοιχούν στις εξής λέξεις της Ελληνικής: ναυ όχι, και όμωςHar du vært i Oslo? Εχεις πάει στο Όσλο;Ja , fire ganger./Nei, aldri. Ναι, τέσερις φορές./Όχι, ποτέ.Kan du ikke snakke engelsk? Δε μπορείς να μιλήσεις Αγγλικά;Jo, det kan jeg. Και όμως, μπορώ. Παοατηοήσειε 1. Το ναι και το όχι στα Νορβηγικά τίθενται πολλές φορές στην αρχή της πρότασης αλλά δεν μεταφράζονται. 2. Το ναι μπορεί να εκφράζει αναγνώριση. 3. Το όχι με τη σειρά του μπορεί να δείχνει ενθουσιασμό ή και κατάπληξη/έκπληξη.Εκφραση σωματικών και ψυχικών καταστάσεωνΌπως στα Ελληνικά, κατά τον ίδιο τρόπο και στα Νορβηγικά συναντάμε πολλάεπιφωνήματα που δείχνουν στο συνομιλητή μας τη ψυχική ή τη σωματική μας κατάσταση.Τέτοια επιφωνήματα είναι οι λέξεις που δείχνουν: 1. Σωματικό πόνο (au) 2. Αίσθημα κρύου (huttetu) 3. Ευφορία (ah) 4. Αηδία/αποστροφή (fy, fysj, æsj) 5. Χαρά (hurra, Jlppi) 6. Συλλογισμό (hm) 7. Καταλάγιασμα (så så) 8. Κριτική/μομφή (fy) 9. Προσοχή/ ευγενική παράκληση αλλά χαμηλόφωνα) (hei, psst) 10. Εκκληση για ηρεμία/ησυχία (hysj).Ήχοι ηου δείχνουν τη διάθεση ανθρώπων, ζώων και διαφόρων φαινομένων. 1. Ανθρώπινοι ήχοι (hahaha/hihihi/atsjo/hlkk/hm/trallala) 2. Ήχοι και κραυγές ζώων (mø/ bæ/ vov/ mjau/ kykeliky/ gakk gakk/ kvekk kvekk/ nøff nøff/ pip pip/ koko/ kra kra) 3. Άλλοι ήχοι (pang/klirr/plask). 90

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ/ KONJUNKSJONERΟι παρατακτικοί σύνδεσμοιΣυνδέουν λέξεις, ομάδες λέξεων ή προτάσεις μεταξύ τους.Og = καιPer og Karl leker fint sammen. 0 Περ και n Κάρι παίζουν όμορφα μαζίBåde...og = και ...καιBåde nordmenn og tyskere ferierer ofte på Και οι Νορβηγοί και οι Γερμανοί συχνάKreta. κάνουν τις διακοπές τους στη Κρήτη.Eller =ήJeg skal reise til Helsinki på mandag eller Θα ταξιδέψω στο Ελσίνκι τη Δευτέρα ή τηtirsdag i neste uke. Τρίτη, την άλλη εβδομάδα.Enten ...ε!1επ=είτε ...είτεFilmen blir enten en suksess eller en total Η ταινία θα γίνει είτε επιτυχία είτε έναfiasko. μεγάλο φιάσκο.Verken ...βΙΙβΓ*ούτε...οότεDet lille barnet ville verken sove eller spise! Το μικρό παιδί δεν θέλει ούτε να κοιμηθεί ούτε να φάει!Men =αλλάBilen er gammel, men virker helt fint. Το αυτοκίνητο είναι παλιό αλλά λειτουργεί μια χαρά.Αυτός ο σύνδεσμος δε χρησιμοποιείται ως επίρρημα μέσα στη πρόταση παρά μόνο στηναρχή αυτής στα Νορβηγικά. 91

Μετά από αρνητικές προτάσεις χρησιμοποιούμε το men αλλά για ακόμη μεγαλύτερηέμφαση επιλέγουμε και το tvert Imot {= απεναντίας, τουναντίον)Bilen hans var ikke gamme!, men (tvert imot) Το αυτοκίνητό του δεν είναι παλιό αλλάhelt ny. αντιθέτως /τουναντίον, ολοκαίνουργιο.For = επειδήJeg kan ikke gå på kino 1dag, for jeg må lese Δε μπορώ να πάω στο κινηματογράφοτιι eKsamen. σήμερα επειδή πρέπει να διαβάσω για τις εξετάσεις.ΟΙ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙΣύνδεσμοι που εισάγουν δευτερεύουσα πρόταση σε ρόλο ουσιαστικούΑί=ότι/πωςHan sier (at) han er syk. Αυτός λέει πως είναι άρρωστος.Om= εάν (πλάγια ερώτηση) Δεν ξέρω αν αυτή είναι Νορβηγίδα.Jeg vet ikke om hun er norsk.ΧΡΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙDa =ότανDa Maria var mindre, pleide hun å sove Οταν η Μαρία ήταν μικρότερη, συνήθιζε ναmiddag. κοιμάται τα μεσημέρια.Når= ότανNår vi kommer hjem fra ferien, må vi forsøke Οταν επιστρέφουμε στο σπίτι από τιςå slanke oss. διακοπές, πρέπει να προσπαθήσουμε να αδυνατίσουμε. 92

Mens=8va)Mens vi var på vei til København, begynte Ενώ ήμαστε κάθοδόν για Κοπεγχάγη, άρχισεdet å regne aldeles forferdelig. να βρέχει πάρα πολύ δυνατά.Siden=an0 τότε πουD et har skjedd mye, siden han var her sist. Εχουν συμβεί πολλά από την τελευταία φορά που ήταν αυτός εδώ.Etter 8ΐ=αφότου, αφούEtter at vi bygget den nye peisen, fryser vi Αφότου χτίσαμε το καινούργιο τζάκι, δενikke lenger. κρυώνουμε πια.Før=npoxoil, πριν να jFør gjestene kommer, må vi rydde opp i stua. Προτού έρθουν οι καλεσμένοι, πρέπει αν συγυρίσουμε το καθιστικό.Αιτιολογικοί σύνδεσμοιΡθΓάί=επειδήVi spiste fordi vi var sultne. Φάγαμε επειδή ήμαστε πεινασμένοι.Siden/da/ettersom =επειδή, καθώςΕναντιωματικοί σύνδεσμοιSelv om/enda= αν καιOle holdt foredrag selv om han var forkjølet. 0 Ούλε έβγαλε το λόγο του αν και ήτανTil tross for at=av και κρυωμένος.Til tross for at Norge ikke ville bl! medlem av Παρά το γεγονός ότι η Νορβηγία δεν ήθελεEU, er de fleste nordmenn for internatlonalt να είναι μέλος της ΕΕ, οι περισσότεροιsamarbeid. Νορβηγοί είναι υπέρ μιας διεθνούς συνεργασίας. 93

Υποθετικοί σύνδεσμοιHvis=eåvHvis du ikke har noe å gjøre på lørdag, ring Εάν δεν έχεις κάτι να κάνεις το Σάββατο,oss. τηλεφώνησέ μας.Såfremt/ i fall/1tilfelle =εφόσον, σε περίπτωση πουsaTrerm/1ran( ι turene au Kommer på besøk, Σε περίπτωση που έλθεις για επίσκεψη, θαskal du få se frimerkesamlingen min. δεις τη συλλογή γραμματοσήμωνΤελικοί σύνδεσμοιFor at =για ναOle tok på seg et varmt skjerf for at han ikke 0 Ούλε φόρεσε ένα ζεστό κασκόλ για ναskuile bii forkjølet. μην κρυώνειΣυμπερασματικοί σύνδεσμοιSå at/slik at/sånn a t= τόσο ...πουHan var trøtt så han gikk hjem. Ήταν κουρασμένος, έτσι πήγε στο σπίτιΣυγκριτικοί σύνδεσμοιSom=6uu)qDu må gjøre som jeg sier. Πρέπει να κάνεις όπως σου λέω.Så som/slik som= έτσι...όπωςFilmen endte slik som/ så som slike Η ταινία τελείωσε όπως τέτοιες ταινίεςfilm er pleier å ende. συνηθίζουν να τελειώνουν.Liksom/som om=oa ναGjestene oppførte seg som om/liksom de Οι καλεσμένοι συμπεριφέρθηκαν σα να μηνaldri hadde sett mat før είχαν ξαναδεί φαγητό πιο πριν. 94

Jo -dess= όσο...τόσο=Jo-desto =όσο..τόσοJo-jo=oøo ...τόσοJo mer du prater, desto mindre hører jeg på. Όσο περισσότερο μιλάς, τόσο λιγότερο ακούω. 95

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ-ΣΤΝΤΑΞΗ /SYNTAKSΣτη Νορβηγική υπάρχουν πέντε τον αριθμό μέρη της πρότασης, το Κατηγόρημα, τοΥποκείμενο, το Αντικείμενο, το Κατηγορούμενο και οι Επιρρηματικοί προσδιορισμοίΣΥΝΤΑΞΗ/SYNTAKSΞεκινώντας τη συντακτική ανάλυση μιας πρότασης, προσπαθούμε πάντα να εντοπίσουμεμέσα στη πρόταση το ρήμα μαζί με όλους τους ρηματικούς τύπους που το αποτελούν. Αυτόμπορεί να γίνει πολύ εύκολα , απλά μετατρέποντας την πρόταση σ ε ερώ τηση πουαπαντάμε με το ναι/όχι. Το κλινόμενο ρήμα, σε αυτή την περίπτωση, τίθεται στη πρώτηθέση της πρότασης. Αφού βρούμε το ρήμα μας , προχωράμε στην αναζήτηση τωνυπολοίπων μερών της πρότασης. Στο ακόλουθο παράδειγμα:D ere har sikkertfo rstå tt d et m este nå/Εσείς έχετε σίγουρα καταλάβει τα περισσότερα τώραεάν εφαρμόσουμε την ανωτέρω μέθοδο, θα παρατηρήσουμε πως το κλινόμενο ρήμα μαςείναι το har.Με τη βοήθεια αυτής της μεθόδου βλέπουμε πως σε αυτή τη πρόταση υπάρχουν τέσσεριςομάδες λέξεων, που θα μπορούσαν να τεθούν συντακτικά πριν από το κλινόμενο ρήμα.Αυτές είναι:• D ere har sikkert forstått det meste nå.• Sikkert har dere forstått det meste nå.• D et m este har dere sikkert forstått nå.• N å har dere sikkert forstått det meste.Εκτός από το Κατηγόρημα, η πρόταση αυτή αποτελείται από τέσσερα μέρη του λόγου:dere, sikkert, det meste, nåΤο ΚατηγόρημαΣχηματισμός και σημασίαΤο Κατηγόρημα σχηματίζεται πάντα από τα ρήματα της πρότασης και φανερώνει τηνκατάσταση ή το συμβάν της πρότασης.Το απλό Κατηγόρημα αποτελείται από ένα μόνο κλινόμενο ρηματικό στοιχείο που θα είναιείτε σε Ενεστώτα είτε σε Παρατατικό είτε σε Προστακτική.Vi var i Athen i går. Ήμασταν στην Αθήνα χθες. 96

Το περιφραστικό Κατηγόρημα αποτελείται από ένα κλινόμενο μέρος, που συνήθως είναι t0βοηθητικό ρήμα σε Ενεστώτα ή σε Παρατατικό καθώς και από ένα άκλιτο μέρος (ήενδεχομένως άκλιτα βοηθητικά ρήματα + άκλιτο κύριο ρήμα). Στα ακόλουθαπαραδείγματα:Maria og Peter har solgt bilen sin. Η Μαρία και ο Πέτρος πούλησαν τοDere må ha gjort det. αυτοκίνητό τους. Εσείς πρέπει να το κάνατε αυτό!οι λέξεις har και må είναιτα κλινόμενα ρήματα ενώ οι λέξεις solgt και ha gjort ανήκουνστους άκλιτους ρηματικούς τύπους.Οι θέσεις στην Κύρια πρότασηΤο κλινόμενο ρήμα της πρότασηςΤόσο στη Νορβηγική όσο καιτην Ελληνική το κλινόμενο ρήμα μας τίθεται σχεδόν πάντα στηδεύτερη θέση.Om kvelden var det tåke. Tα βράδια είχε ομίχλη.Στις ερωτηματικές προτάσεις δίχως ερωτηματική λέξη καθώς και στις προτάσεις πουδείχνουν προστακτική, το κλινόμενο ρήμα και στις δύο γλώσσες τίθεται στη πρώτη θέσηπάντα.Jobber du nå? Εργάζεσαι τώρα;Slutt med en gang med det tullet 1 Σταμάτα αμέσως με αυτές τις σαχλαμάρεςΙΟ άκλιτος ρηματικός τύποςΣας καταφατικές προτάσεις και στις ερωτηματικές με μια ερωτηματική λέξη το άκλιτορήμα ακολουθεί σχεδόν αμέσως τον κλινόμενο ρηματικό τύπο.Vi skal reise til Oslo i morgen. Θα ταξιδέψουμε στο Οσλο αύριο.Hvem av dere har gjort leksene? Ποιος από εσάς έκανε τις ασκήσεις;Ωστόσο, θα πρέπει να προσέξουμε πως κάποια επιρρήματα μπορούν να σταθούν ανάμεσαστο κλινόμενο και τον άκλιτο ρηματικό τύπο.Vi skal sikkert reise til Oslo i morgen. Θα ταξιδέψουμε σίγουρα στο Οσλο αύριο.Hvem av dere har ikke gjort leksene? Ποιος από εσάς δεν έκανε τις ασκήσεις;Στις ερωτηματικές προτάσεις χωρίς ερωτηματική λέξη το άκλιτο ρήμα ακολουθεί τοΥποκείμενο. 97