หน่วยที่ 7 สิทธิผู้บริโภค

สิทธิผู้บริโภค  ความหมายของผู้บริโภค ผบู้ ริโภคหมายถึง ผซู้ ้ือหรือผไู้ ดร้ ับการบริการ จากผปู้ ระกอบธุรกิจ ผซู้ ่ึงไดร้ ับการเสนอ หรือถกู ชกั ชวน จากผปู้ ระกอบธุรกิจ เพอื่ ใหซ้ ้ือสินคา้ หรือซ้ือบริการ รวมถึงผใู้ ชส้ ินคา้ หรือผไู้ ดร้ ับการบริการจากผู้ ประกอบธุรกิจโดยชอบ แมม้ ิไดเ้ ป็นผเู้ สียคา่ ตอบแทนกต็ าม สถานการณ์ปัญหาของผู้บริโภค ปัจจุบนั ภาครัฐบาลและภาคเอกชน ไดใ้ หค้ วามสาคญั และส่งเสริมใหป้ ระชาชน ในฐานะที่เป็นผบู้ ริโภค ไดร้ ู้จกั คุม้ ครองสิทธิของตนเอง โดยไม่ใหต้ กเป็นฝ่ ายเสียเปรียบ ที่ตอ้ งทนอยใู่ นภาวะจายอมไปโดยตลอด รัฐบาลหรือเอกชนฝ่ ายเดียวยอ่ มไม่อาจดาเนินการ ใหส้ าเร็จไปไดด้ ว้ ยดี ผบู้ ริโภคจาเป็นตอ้ งรักษาสิทธ์ิของ ตนเอง ปัจจุบนั พบวา่ มีผบู้ ริโภคจานวนมากท่ีละเลย เพิกเฉยที่จะเรียกร้องสิทธิของตนเอง แมว้ า่ จะถูกเอา รัดเอาเปรียบ หรือไดร้ ับอนั ตรายจากการบริโภคสินคา้

 สิทธิผู้บริโภค ผบู้ ริโภคตอ้ งมีความรอบคอบฉลาดในการตรวจสอบสินคา้ คุณภาพ ปริมาณ และราคาวา่ ยตุ ิธรรม สมควรซ้ือมาบริโภคหรือไม่ อาจสารวจสินคา้ ชนิดเดียวกนั จากหลายๆร้าน โดยไม่เช่ือขอ้ ความ โฆษณาทนั ที ควรหาขอ้ มูลเพ่ิมเติมเกี่ยวกบั สินคา้ วา่ จริงตามท่ีโฆษณาไวห้ รือไม่ – สิทธิจะไดร้ ับข่าวสารรวมท้งั คาพรรณนา คุณภาพท่ีถูกตอ้ งเพียงพอกบั สินคา้ และบริการ – สิทธิท่ีจะมีอิสระในการเลือกซ้ือสินคา้ และบริการ – สิทธิที่จะไดร้ ับความปลอดภยั จากการใชส้ ินคา้ และบริการ – สิทธิท่ีจะไดร้ ับความเป็นธรรมทางสัญญา – สิทธิท่ีจะไดร้ ับความพิจารณา และชดเชยความเสียหาย

สิทธิผู้บริโภคสากล 8 ประการ คือ 1. สิทธิท่ีจะได้รับสินค้าและบริการท่ีจาเป็ นในการดารงชีวติ ไดแ้ ก่ อาหารที่สะอาดปลอดภยั ท่ีอยอู่ าศยั การเขา้ ถึงบริการ การศึกษา และสาธารณสุข 2. สิทธิท่ีจะได้รับความปลอดภยั จากผลติ ภณั ฑ์ ไดแ้ ก่ กรรมวิธีผลิตและบริการที่เป็นอนั ตรายต่อชีวิต 3. สิทธิท่ีจะได้รับการคุ้มครองจากการหลอกลวงของโฆษณา ไดแ้ ก่ การแจง้ ประกาศท่ีก่อใหเ้ กิดความเขา้ ใจผิด หรือสิทธิท่ีจะไดร้ ับขอ้ มูลข่าวสารที่จาเป็นต่อการ ตดั สินใจในเลือกซ้ือ หรือการเลือกใชบ้ ริการ 4. สิทธิท่ีจะได้เลือกซื้อสินค้าและบริการในราคายุติธรรม ไดแ้ ก่ ราคาสินคา้ ท่ีเกิดจากการแข่งขนั กนั หรือในกรณีที่มีการผกู ขาดสินคา้ กส็ ามารถวางใจไดว้ า่ จะไดร้ ับสินคา้ และการบริการท่ีมีคุณภาพเป็นท่ีพอใจ และมีราคายตุ ิธรรม 5. สิทธิที่จะแสดงความคิดเห็นในฐานะตัวแทนผู้บริโภคเมื่อไม่ได้รับประโยชน์ท่ีพึงงไ ได้ ได้แก่ การกาหนดหลกั เกณฑร์ ่วมกบั รัฐบาลในการบริหารจดั การเกี่ยวกบั การคุม้ ครองผบู้ ริโภค

6. สิทธิท่ีจะได้รับค่าชดเชย ในกรณีท่ีถูกละเมดิ หลอกลวงให้ได้รับสินค้าและบริการทไี่ ม่มี คุณภาพึง ไดแ้ ก่ สิทธิท่ีจะไดร้ ับความเป็นธรรมในการตดั สินเร่ืองราวที่ร้องเรียนอยา่ งถูกตอ้ ง ซ่ึงหมายรวมถึงสิทธิ ท่ีจะไดร้ ับการชดใชเ้ มื่อไดร้ ับสินคา้ และบริการที่บกพร่องหรือเสียหายหรือการช่วยเหลือ หรือ ไดร้ ับการชดใชอ้ ื่นๆ 7. สิทธิที่จะได้รับความรู้และไหวพึงริบอนั จาเป็ นต่อการบริโภคอย่างเท่าทัน ไดแ้ ก่ เป็นสิทธิที่จะไดร้ ับความรู้ท่ีควรรู้ ควรมี ในการที่ใชป้ ระกอบการตดั สินใจซ้ือสินคา้ หรือ การตดั สินใจของผบู้ ริโภค 8. สิทธิที่จะดารงชีวติ อยู่ในสิ่งแวดล้อมท่ีดี และยงั ชีพึงได้อย่างปลอดภัย ไดแ้ ก่ เป็นสิทธิที่จะไดอ้ ยใู่ นสิ่งแวดลอ้ มท่ีทาใหค้ ุณภาพชีวิตดีข้ึน ซ่ึงหมายรวมถึงสิทธิท่ีจะไดร้ ับ การป้องกนั จากปัญหาสิ่งแวดลอ้ มที่ผบู้ ริโภคแตล่ ะคนไมส่ ามารถที่จะควบคุมไดเ้ อง สิทธิน้ีตอ้ ง ยอมรับถึงความตอ้ งการท่ีจะไดร้ ับการคุม้ ครองและปรับปรุงส่ิงแวดลอ้ ม ตลอดชว่ั อายเุ ราไปจนชว่ั อายลุ กู หลาน

แนวทางการปฏิบตั ติ นตามสิทธิของผู้บริโภค 1. มีการวางแผนก่อนการซ้ือ 2. ก่อนการตดั สินใจซ้ือหรือใชบ้ ริการในสินคา้ น้นั ๆ ควรศึกษาขอ้ มูลรายละเอียดเก่ียวกบั สินคา้ 3. มีการเปรียบเทียบขอ้ มูลของสินคา้ ในดา้ นต่างๆ 4. ตรวจสอบตวั เองเสมอวา่ สินคา้ ที่ซ้ือหรือบริการที่ใชเ้ ป็นประจาในชีวิตประจาวนั คุม้ คา่ กบั เงิน ที่เราเสียไปหรือไม่ 5. หลงั จากการซ้ือสินคา้ หรือบริการ เราควรเกบ็ เอกสารที่เก่ียวขอ้ งกบั การซ้ือสินคา้ น้นั ไวด้ ว้ ย 6. เขา้ ร่วมกลมุ่ ที่ทากิจกรรมเก่ียวกบั การคุม้ ครองผบู้ ริโภคในชุมชนท่ีอาศยั อยู่

หน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การคุม้ ครองผบู้ ริโภค 1. หน่วยงานส่วนกลาง ไดแ้ ก่ - สานกั งานคณะกรรมการคุม้ ครองผบู้ ริโภค (สคบ.) สังกดั สานกั งานนายกรัฐมนตรี - สานกั งานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) - สานกั งานมาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม (สมอ.) สงั กดั กระทรวงอุตสาหกรรม 2. หน่วยงานในส่วนภูมิภาค ไดแ้ ก่ - คณะอนุกรรมการคุม้ ครองผบู้ ริโภคระดบั จงั หวดั - (ท่ีต้งั ศาลากลางจงั หวดั ทุกจงั หวดั ) - คณะอนุกรรมการคุม้ ครองผบู้ ริโภคประจาองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่น - (องคก์ ารบริหารส่วนทอ้ งถ่ินทุกพ้นื ที่)

การเตรียมตวั เพึงื่อร้องทุกข์สาหรับผู้บริโภค 1. บตั รประจาตวั ประชาชน/บตั รประจาตวั ขา้ ราชการ 2. ทะเบียนบา้ นผรู้ ้องเรียน 3. ท่ีอยู่ ที่สามารถติดต่อกบั ผปู้ ระกอบธุรกิจ 4. หนงั สือจอง สัญญาจอง สญั ญาจะซ้ือจะขาย 5. เอกสารโฆษณา ภาพถ่าย (ถา้ มี) 6. ใบเสร็จรับเงิน เอกสารรับเงิน 7. หนงั สือ จดหมายโตต้ อบระหวา่ งผรู้ ้องเรียนกบั ผปู้ ระกอบธุรกิจ 8. เอกสารอื่นๆ ท่ีเกี่ยวขอ้ ง เช่น โฉนดที่ดิน สาเนาหนงั สือรับรอง ทะเบียนนิติบุคคล 9. ไปรษณียบตั ร จานวน 1 แผน่ พร้อมกรอก ชื่อ ที่อยู่ ของผรู้ ้องเรียน 10. อากรแสตมป์ จานวน 30 บาท