สิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์

1. ค฽าไฟฟูาฐาน กําหนดจากค฽าลงทุนก฽อสร฾างโรงไฟฟูา สายส฽งไฟฟูา สถานีจ฽าย ไฟฟูา และค฽าเชื้อเพลิง ค฽าไฟฟูาฐานมีอัตราแน฽นอน โดยแบ฽งตามผ฾ูใช฾ไฟฟูา 7 ประเภทอัตราค฽าไฟฟูา ฐานมีการปรับปรุงคร้ังล฽าสุดเมื่อปี 2534 และได฾แยกภาษีมูลค฽าเพ่ิมออกเมื่อเดือนมกราคม 2540 ปัจจุบันยังไม฽มีการปรับ ซ่ึงหากมีการปรับอัตราค฽าไฟฟูาฐาน ต฾องได฾รับความเห็นชอบจาก คณะรฐั มนตรี ท้ังนค้ี ฽าไฟฟูาฐานจะแสดงในรายการค฽าไฟฟาู ในใบเสร็จรับเงิน 2. ค฽าไฟฟูาผันแปร (Ft) คือ ค฽าไฟฟูาท่ีปรับเปลี่ยนตามต฾นทุนการผลิต ระบบ ส฽ง และระบบจําหน฽าย เน่ืองมาจากปัจจัยที่อย฽ูนอกเหนือการควบคุมของการไฟฟูาที่เปล่ียนแปลงไป ในแต฽ละเดือน ปัจจุบันจะทําการปรับ 4 เดือนต฽อคร้ัง การปรับค฽าไฟฟูาผันแปรดําเนินการโดย คณะอนุกรรมการกํากับสูตรการปรับอัตราค฽าไฟฟูาโดยอัตโนมัติ ภายใต฾การกํากับดูแลของ คณะกรรมการพิจารณานโยบายพลังงาน ทงั้ นค้ี า฽ ไฟฟาู ผันแปรจะแสดงในช฽อง Ft ส฽วนเพิ่ม/ส฽วนลด ใน ใบเสรจ็ ค฽าไฟฟูาหรอื ใบแจ฾งหนค้ี า฽ ไฟฟูา 3. ภาษีมูลค฽าเพิ่ม คิดเป็นร฾อยละ 7 ของค฽าไฟฟูาฐานรวมกับค฽าไฟฟูาผันแปรสําหรับ การใช฾ไฟฟูา 1 หน฽วยหรือ 1 ยูนิต คือ เครื่องใช฾ไฟฟูาขนาด 1,000 วัตต์ท่ีใช฾งานใน 1 ชั่วโมง หรือใช฾ สูตรการคํานวณดังน้ี กําลังไฟฟาู (วตั ต)์ x จาํ นวนเคร่ืองใช฾ไฟฟาู ÷1000 x จํานวนชว่ั โมงท่ใี ชง฾ านใน 1 วัน = จาํ นวนหนว฽ ยหรอื ยนู ติ แนวทางการอนรุ กั ษ์พลังงาน \"พลังงาน\" ถือเป็นส่ิงท่ีมีความจําเป็นต฽อการดํารงชีวิตประจําวันของเราทุกคนไม฽ว฽าจะเป็น พลังงานนํ้า พลังงานนํ้ามัน พลังงานไฟฟูา ซึ่งความต฾องการใช฾พลังงานมีอัตราท่ีเพ่ิมมากข้ึนทุกๆ ปี ในขณะท่พี ลังงานตา฽ งๆ มอี ยอู฽ ย฽างจาํ กัด ดังนนั้ 1. การปรับปรุงอาคารเพื่อการอนุรักษ์พลังงาน (กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์ พลงั งาน. ออนไลน์. 2559) 1) การเพ่ิมคุณสมบัตใิ นการกันความร฾อนและความชื้นใหแ฾ กผ฽ นังอาคาร 2) การปอู งกนั ความร฾อนจากหลงั คา 3) การตรวจสอบและปูองกันการร่ัวซึมของอากาศตามแนวประตูหน฾าต฽างและช฽อง เปิดต฽าง ๆ 4) การนาํ แสงอาทิตย์มาใช฾ในอาคาร 5) การเลือกใช฾อุปกรณ์ไฟฟาู และหลอดไฟท่ีมปี ระสทิ ธิภาพสงู 6) ปรบั ปรงุ สภาพแวดล฾อม เชน฽ การปลูกตน฾ ไม฾การมีแหล฽งนํา้ รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ฾ มเพ่ือชวี ิต GESC1104

2. การใช฾พลังงานสะอาด คือ พลังงานที่ได฾มาโดยไม฽ส฽งผลกระทบและทําให฾เกิดการสูญเสีย ต฽อส่ิงแวดล฾อม เพ่ือลดปัญหาทางด฾านมลพิษต฽าง ๆ เช฽น การเลือกใช฾พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานน้ํา ในการผลติ กระแสไฟฟูา แทนการใช฾ถา฽ นหิน 3. แนวทางการใช฾พลังงานทดแทน ประเทศไทยมีทรัพยากรธรรมชาตทิ ่ีอุดมสมบูรณ์ เช฽น แสงแดด ลม ผลิตผลทางการเกษตร และชีวมวล ถา฾ มแี นวทางนํามาประยกุ ต์เปน็ พลงั งานอยา฽ งถูกต฾อง แล฾ว พลังงานทดแทนเหลา฽ นจี้ ะชว฽ ยลดปัญหาทางดา฾ นพลงั งานลงได฾ ตัวอยา฽ ง เช฽น พลังงาน ไบโอดีเซล พลังงานเพ่ือกวู้ กิ ฤตโิ ลกรอ้ น โลกเรากําลังก฾าวเข฾าสู฽ยุคที่สร฾างหนี้สินให฾กับระบบนิเวศแล฾ว หมายความว฽าวิถีชีวิตคนเรา กําลงั ดําเนนิ อย฽ขู ณะนีน้ ั้น สิน้ เปลืองทรัพยากรและสร฾างมลภาวะที่นิเวศต฾องบําบัด ในอัตราเกิดที่นิเวศ จะจัดสรรและสนองความต฾องการของเราได฾ โลกเรามีพ้ืนท่ีผิวที่สามารถให฾ทรัพยากรกรเล้ียงดู ประชากรรวมท้ังสิ้นประมาณ 74.4 พันล฾านไร฽ ในขณะท่ีประชากรท้ังสิ้น 6.6 พันล฾านคน ดังนั้นขีด ความสามารถในทางชวี ภาพของโลก คิดค฽าเฉล่ยี จากพ้ืนทโ่ี ลกทม่ี ีอยต฽ู ฽อหวั ของประชากร 11.3 ไร฽ รอยเท฾าทางนิเวศ (Ecological footprint) คือ หน฽วยการประเมินความต฾องการของมนุษย์ เทยี บกบั ความสามารถของระบบนิเวศในการสร฾างทรัพยากรเพื่อการบริโภคของมนุษย์และดูดซับหรือ บําบัดของเสียที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ รอยเท฾าทางนิเวศเป็นการคํานวณพื้นท่ีของโลกที่มนุษย์ ต฾องใช฾ในการดํารงชีวิต ซ่ึงมนุษย์แต฽ละประเทศ เช้ือชาติ แต฽ละกล฽ุมจะมีแนวทางในการดํารงชีวิตท่ี ต฽างกัน ข้ึนกับสภาพทางเศรษฐกิจและสังคม ในปี ค.ศ. 2005 มีการประเมินว฽ารอยเท฾าทางนิเวศของ มนุษย์เท฽ากับ 1.3 เท฽าของโลกซึ่งหมายความว฽า เราได฾ใช฾ทรัพยากรและระบบนิเวศเท฽ากับ 1.3 เท฽าท่ี โลกสามารถให฾ได฾ หรือเราต฾องการโลก 1.3 ใบ เพ่ือให฾มนุษย์สามารถใช฾ชีวิตใกล฾เคียงกับปัจจุบัน แต฽ อย฽างไรก็ตาม ยังไม฽มีวิธีการจะคํานวณหารอยเท฾าทางนิเวศที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน และสามารถ เปรยี บเทยี บกันได฾ (กรมส฽งเสรมิ คุณภาพสง่ิ แวดล฾อม. ออนไลน์. 2559) ทงั้ นี้ วิถีชวี ติ ของคนปจั จุบนั แบง฽ ได฾เปน็ 3 รปู แบบ คือ 1. ใช฾วิถีชีวิตแบบคาร์บอนเป็นบวก เป็นวิถีชีวิตท่ีปล฽อยแก฿สเรือนกระจกขึ้นสู฽ บรรยากาศ ซึ่งเป็นวิถีชีวิตของคนทั่วไปในปัจจุบันนี้ เป็นวิถีชีวิตที่ฟุมเฟือย ไม฽มีความพอเพียง ส้นิ เปลืองทรพั ยากร เป็นวถิ ีชีวิตท่ีทาํ ให฾โลกรอ฾ น 2. ใช฾วถิ ีชวี ิตแบบคาร์บอนเป็นศูนย์ เป็นวิถีชีวิตท่ีไม฽ส฽งผลเสียแก฽สิ่งแวดล฾อม แต฽ก็ไม฽ ชว฽ ยลดโลกร฾อน เปน็ วถิ ีชีวติ ท่ตี ฾องมีความพอเพียง มคี วามร฾ู สามารถควบคมุ พฤติกรรมตนเองได฾ 3. ใช฾ชีวิตแบบคาร์บอนเป็นลบ เป็นวิถีชีวิตที่เรียกว฽า พอเพียงโลกเย็น กล฽าวคือ สามารถช฽วยดึงคาร์บอนไดออกไซด์จากบรรยากาศมากกว฽าการปล฽อยออกไป ซ่ึงวิถีชีวิตแบบน้ีต฾องมี รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล฾อมเพ่ือชีวติ GESC1104

ความพอเพียง ปล฽อยแก฿สเรือนกระจกน฾อย มีมาตรการในการปลูกปุามากพอท่ีจะดึงแก฿สเรือนกระจก มากกว฽าที่ปล฽อยขึ้นไปและมีมาตรการการตรึงคาร์บอนลงดินควบคู฽กัน เช฽น การเผาถ฽านลงดินเพื่อทํา เกษตรกรรมอินทรีย์ วิกฤติการณ์นํ้ามันโลกมีการเปลี่ยนแปลงอย฽างมากมายและรวดเร็ว ทั้งยังเกิดผลกระทบต฽อ ปัญหาโลกร฾อนทําให฾เกิดการต่ืนตัวและการหันมาหาพลังงานทดแทนมาใช฾เพ่ือแก฾วิกฤติโลกร฾อน โดยเฉพาะอยา฽ งย่ิงพลงั งานทดแทนทเี่ ป็นพลงั งานหมนุ เวยี นและหาได฾ในทอ฾ งถ่ิน พลังงานทดแทนที่สามารถหาได฾ในท฾องถิ่นอย฽างหน่ึง ได฾แก฽ พลังงานชีวมวล คําว฽า ชีวมวล หมายถึง สารอินทรีย์ท่ีเป็นแหล฽งกักเก็บพลังงานจากธรรมชาติและสามารถนํามาผลิตพลังงานได฾เช฽น เศษวัสดุเหลอื ใชท฾ างการเกษตร หรือจากกระบวนการผลิตทางอุตสาหกรรม เช฽น แกลบ กากอ฾อย เศษ ไม฾ ซังข฾าวโพด กากและกะลามะพร฾าว กากปาล์ม กากมันสัมปะหลัง (กองบรรณาธิการมติชน ประชาชาติธรุ กิจ. 2550: 78-79) 1. ไบโอดีเซล เป็นนํามันท่ีผลิตได฾จากน้ํามันพืชต฽าง ๆ หรือนํามันที่ใช฾ปรุงอาหาร แล฾วมาแปรสภาพโดยผ฽านกระบวนการทางเคมีกับแอลกอฮอลล์ แล฾วได฾เป็นนํ้ามันชนิดใหม฽อยู฽ในรูป ของเมทิลเอสเตอร์หรือเอทิลเอสเตอร์ ซึ่งสามารถใช฾เป็นเช้ือเพลิงสําหรับเครื่องยนต์ได฾โดยคุณภาพ ขน้ึ อยก฽ู ับองคป์ ระกอบของกรดไขมัน 2. ไบโอแก฿ส หรือแก฿สชีวภาพ คือ แก฿สท่ีเกิดจากแบคทีเรียซ่ึงเป็นจุลินทรีย์ไปย฽อย สลายสารอินทรีย์ในของเสียในสภาวะไร฾อากาศ การย฽อยสลายอาจจะใช฾เทคโนโลยีแตกต฽างกันไปแต฽ สดุ ทา฾ ยแล฾วมสี ฽วนประกอบหลัก คือ แก฿สมีเทนร฾อยละ60-70 แก฿สคาร์บอนไดออกไซด์ร฾อยละ 28-38 และแก฿สอื่น ๆ เช฽น ไฮโดรเจนซัลไฟด์ ไนโตรเจน อกี ประมาณรอ฾ ยละ 2 แกส฿ ชีวภาพที่นิยมเอามาทํากนั มากในประเทศไทยอย฽างกวา฾ งขวาง คือ ทําจาก มูล สัตว์โดยเฉพาะ ขี้หมู เพราะทําได฾ง฽ายท่ีสุด ส฽วนมูลคนหรือช฾างจะมีความแตกต฽างของสารอาหาร แบคทเี รยี ไม฽สามารถยอ฽ ยสลายสารบางอยา฽ งทีอ่ ยใ฽ู นมลู ไดเ฾ พราะกาก และเย่อื เยอะ ประโยชน์ของแก฿สชีวภาพมีหลายด฾านใช฾เป็นแก฿สหุงต฾ม แทนเอสพีจี โดย แก฿ส ธรรมชาติ 1 ลูกบาศก์เมตร เทียบได฾กับแก฿สแอลพีจี 0.46 กิโลกรัม ใช฾ผลิตกระแสไฟฟูา โดยแก฿ส ชีวภาพ 1 ลูกบาศก์เมตรจะได฾ไฟฟูา 1.2-1.8 กิโลวัตต์ต฽อชั่วโมง หรือใช฾กับเคร่ืองยนต์ เพราะแก฿ส ชีวภาพ 1 ลูกบาศก์เมตรเทยี บไดก฾ ับใชน฾ ํา้ มันเบนซนิ 0.67 ลติ ร 3. แกส฿ โซฮอล์เป็นนํา้ มันเชือ้ เพลิงที่ไดจ฾ ากการผสมระหว฽างเอทานอล หรือ ท่ีเรียกว฽า เอทิลแอลกอฮอล์ ซึ่งเป็น แอลกอฮอล์ ที่ได฾จากการแปรรูปจากพืชจําพวกแปูงและนํ้าตาล เช฽น อ฾อย ข฾าว ข฾าวโพด มันสําปะหลัง ฯลฯ และเป็นแอลกอฮอล์ บริสุทธิ์ร฾อยละ 99.5 โดยปริมาตร ผสมกับ น้ํามันเบนซินไร฾สารตะก่ัวออกเทน 91 (ชนิดท่ีมีคุณสมบัติบางตัวต฽างจากเบนซิน 91 ที่จําหน฽ายอยู฽ใน ปจั จุบนั ) ในอัตราสว฽ นเบนซนิ 9 ส฽วนต฽อเอทานอล 1 สว฽ น จงึ ไดเ฾ ปน็ นาํ้ มนั แก฿สโซฮอล์ ออกเทน 95 รายวิชาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดล฾อมเพ่ือชีวติ GESC1104

4. ไฟฟูาพลังงานแสงอาทิตย์ อุปกรณ์ท่ีสําคัญมากที่สุด คือ แผงเซลล์แสงอาทิตย์ทํา การเปล่ยี นพลังงานแสงเป็นกระแสไฟฟูาโดยตรง เม่ือแสงซ่งึ เป็นคลืน่ แมเ฽ หลก็ และมีพลังงานมากระทบ สารกึ่งตัวนําจะเกิดการถ฽ายทอดพลังงานระหว฽างกัน พลังงานจากแสงทําให฾เกิดการเคลื่อนท่ีของ กระแสไฟฟูาขึ้นในสารก่ึงตัวนําเราจึงดึงกระแสไฟฟูาน้ีไปใช฾งานได฾ สําหรับเซลล์แสงอาทิตย์ที่นิยมใช฾ กันในปจั จุบนั เป็นเซลลแ์ สงอาทิตย์ทที่ ําจากสารกง่ึ ตัวนําประเภทซลิ ิกอน 5. พลังงานนิวเคลียร์ พลังงานต฾นทุนถูก เพราะนิวเคลียร์ถูกมองว฽ามีอันตราย สามารถเผาผลาญชีวิตคนได฾ภายในพริบตา และมีสารกัมมันตภาพรังสีสะสมเป็นอันตรายต฽อผู฾คนถ฾า ควบคมุ ไม฽ได฾ แต฽วันน้โี รงไฟฟาู นิวเคลียร์ กาํ ลงั จะกลายเปน็ พลังงานทดแทนทีส่ าํ คัญเพราะพลังงานที่ใช฾ อยู฽ในปจั จบุ นั เชน฽ แกส฿ ละน้ํามันกาํ ลังจะหมดไปในไมช฽ า฾ พลังงานท่ีก฾ูวิกฤติโลกร฾อนสําหรับประเทศไทย เม่ือพิจารณาจากหลายปัจจัย แก฿ส ชีวภาพจะมีศกั ยภาพสงู ที่สดุ เพราะมขี องเสียจากภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรมในปริมาณมาก บทสรปุ พลงั งาน หมายถึง ความสามารถของสงิ่ ใด ๆ ที่จะทํางานได฾และเราสามารถวัดพลังงานของสิ่ง นั้นๆได฾ด฾วย ปริมาณงานท้ังส้ิน ท่ีสิ่งน้ันสามารถจะทําได฾ ทรัพยากรพลังงานแบ฽งได฾เป็น 2 แหล฽ง คือ แหล฽งพลงั งานสนิ้ เปลอื ง สว฽ นใหญ฽อยใ฽ู นรูปพลงั งานฟอสซิล เช฽น พลังงานจากถ฽านหิน น้ํามัน และแก฿ส ธรรมชาติ นอกจากน้ีแล฾ว ยังมีพลังงานนิวเคลียร์และแหล฽งพลังงานทดแทน หรือพลังงานหมุนเวียน เป็นพลังงานท่ีสามารถนํามาใช฾ประโยชน์ได฾โดยไม฽มีวันหมดไป เช฽น พลังงานจากถ฽านไม฾ แกลบ ฟืน พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม พลังงานน้ํา พลังงานความร฾อนใต฾พิภพ และพลังงานชีวมวล เป็นต฾น แนวทางการอนุรักษ์พลังงาน คือ การใช฾ทรัพยากรพลังงานที่มีอยู฽อย฽างจํากัดให฾มีประสิทธิภาพสูงสุด และการพัฒนาแหล฽งพลังงานหมุนเวียน เช฽น การพัฒนาไบโอดีเซล แต฽อย฽างไรก็ตามแนวทางปฏิบัติที่ เราทุกคนสามารถทําได฾โดยง฽าย คือ การประหยัดพลังงานโดยเฉพาะพลังงานไฟฟูาในบ฾านเรือน เพื่อ ช฽วยชาติประหยดั พลงั งาน “ใชพ้ ลงั งานอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ เพอ่ื รักษาสิง่ แวดล้อม” นาํ้ มันดเี ซล 1 ลติ ร เมอื่ เกดิ การเผาไหมจ฾ ะ กอ฽ ใหเ฾ กิดแก฿สคารบ์ อนไดออกไซด์ 2.72 กโิ ลกรัม รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ฾ มเพื่อชีวิต GESC1104

กจิ กรรมที่ 8 พลังงานเพอ่ื ชีวติ 1. หลักการ ในโลกปัจจุบันน้ีความเจริญก฾าวหน฾าทางด฾านวิทยาศาสตร์ถูกประดิษฐ์คิดค฾นขึ้นมาเพ่ือ ตอบสนองความตอ฾ งการของมนษุ ยแ์ ละสรา฾ งความสะดวกสบายในการดําเนินชีวิตประจําวัน ซ่ึงในการ ใช฾ประโยชน์จากเทคโนโลยีน้ันจําเป็นต฾องแลกมาด฾วยพลังงาน จึงสามารถกล฽าวได฾ว฽าพลังงานมีความ จําเป็นอย฽างย่ิงต฽อมนุษย์และมีความต฾องการบริโภคพลังเพ่ิมข้ึน ซึ่งเป็นผลมาจากการเพ่ิมขึ้นของ ประชากรและความเจรญิ ก฾าวหน฾าทางเทคโนโลยี พลงั งานจากแหล฽งธรรมชาติกลับมีปริมาณลดลงและ มแี นวโน฾มกาํ ลงั จะหมดไป 2. จุดประสงค์ 2.1 เพอ่ื ใหเ฾ ขา฾ ใจเก่ยี วกับเรอ่ื งพลังงาน 2.2 เพื่อใหส฾ ามารถคาํ นวณเกีย่ วกับพลังงานในชีวิตประจาํ วันได฾ 2.3 เพ่อื ใหเ฾ กดิ จิตสํานึกในการอนรุ ักษ์พลงั งานและใชพ฾ ลงั งานไฟฟูาอย฽างมปี ระสทิ ธภิ าพ 3. วิธปี ฏิบตั กิ ิจกรรม 3.1 ศกึ ษาจากเอกสาร 3.2 แบง฽ นกั ศึกษาเป็นกล฽ุมใหส฾ าํ รวจอปุ กรณ์ไฟฟูาในห฾องเรยี นของแต฽ละอาคารว฽ามอี ะไรบ฾าง ตัวอยา฽ งเชน฽ หลอดไฟ เครอื่ งปรับอากาศ พัดลม เปน็ ตน฾ 3.3 คาํ นวณค฽าพลงั งานไฟฟาู ของห฾องทสี่ าํ รวจ 3.4 บอกแนวทางในการอนรุ ักษพ์ ลงั งานไฟฟูา 4. ผลการศึกษา 4.1 การสํารวจอปุ กรณ์ในหอ฾ ง หอ้ ง หลอดไฟ จานวน อุปกรณไ์ ฟฟา้ อ่นื ๆ จานวน กาลงั ไฟฟ้า (วตั ต์) (หลอด) กาลังไฟฟา้ (วตั ต)์ (เครื่อง) รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ฾ มเพื่อชวี ติ GESC1104

4.2 การคาํ นวณคา฽ พลังงานไฟฟูาจากการสํารวจ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. คาถาม 5.1 ท฽านคดิ วา฽ จะมแี นวทาง ในการให฾นกั ศกึ ษาในมหาวทิ ยาลยั ของท฽านใช฾พลงั งานไฟฟาู อย฽างมปี ระสทิ ธิภาพไดอ฾ ย฽างไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5.2 ให฾นกั ศึกษานาํ ใบเสร็จค฽าไฟฟูา ท่ีบา฾ นหรือที่พกั มาพิจารณา และตอบคําถามต฽อไปน้ี 5.2.1 ในการจ฽ายค฽าไฟฟาู แต฽ละเดือนประกอบด฾วยคา฽ อะไรบ฾าง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5.2.2 ให฾นกั ศกึ ษาเสนแิ นะวิธลี ดค฽าไฟฟาู ในบ฾านตน และให฾นําใบเสรจ็ หลังจากน้ันในเดือน ท่ี 3 มาพจิ ารณาใหม฽ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดล฾อมเพื่อชวี ิต GESC1104

5.3 บ฾านหลังหนึ่งใช฾เครื่องปรับอากาศขนาด 2500 วัตต์ เปิดวันละ 5 ช่ัวโมง หลอดไฟ 60 วตั ต์ 2 หลอด วันละ 5 ชั่วโมงและหลอดไฟ 100 วตั ต์ 2 หลอด เปิดวนั ละ 2 ช่ัวโมงในเดือน ธันวาคม ถ฾าค฽าไฟฟูายูนิตละ 2 บาท ค฽า Ft 50 สตางค์/หน฽วย และต฾องเสียค฽าภาษีมูลค฽าเพิ่มอีกร฾อยละจะต฾อง จ฽ายค฽าไฟฟูาเท฽าไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล฾อมเพ่ือชวี ติ GESC1104

6. จงเตมิ ข้อความในภาพต่อไปนี้ 1) พลังงานฟอสซลิ พลงั งานฟอสซิล ซากสัตวท์ ่ที ับถม ซากพชื ที่ทบั ถม เป็นเวลานาน เปน็ เวลานาน นาํ้ มันดิบ ถา฽ นหิน …………………………………………………… …………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………….…………… …………………………………………………… ……………………………………….…………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………….…………… …………………………………………………… ……………………………………….…………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………….…………… …………………………………………………… ………………………………………….………… …………………………………………………… … …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………….…………… …………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………….…………… รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดล฾อมเพื่อชวี ติ GESC1104

2) พลังงานนวิ เคลยี ร์ พลงั งานนวิ เคลียร์ เกดิ จากการรวมตวั ของธาตเุ บา เกิดจากการแตกตวั ของธาตุ เช฽น ไฮโดรเจน นิวเคลียร์หนัก ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ธาตุ A มี half life 10 วัน มวล 50 กรัม เวลาผา฽ นไปเท฽าไร ธาตุ A มมี วลเพียง 6.25 กรัม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ฾ มเพื่อชวี ติ GESC1104

3) พลงั งานชีวมวล พลังงานชีวมวล เชื้อเพลงิ แก฿ส เชื้อเพลงิ ของแขง็ เชอ้ื เพลิงของเหลว ถา฽ น ฟนื แกส฿ โซฮอล์ ไบโอดีเซล แก฿สชวี ภาพ ขอ฾ ดี ขอ฾ ดี ขอ฾ ดี …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… ข฾อเสีย ข฾อเสยี ขอ฾ เสยี …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดล฾อมเพ่ือชวี ติ GESC1104

เอกสารอ้างอิง กระทรวงพลังงาน. (15 มกราคม 2555). แหล่งพลังงานต่างๆของประเทศ. http://www.energy .go.th/?q=th/ energy_sources. กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. (2 สิงหาคม 2559). เทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงาน สาหรับภาคบ้านที่อยู่อาศัย. กระทรวงพลังงาน. http://www2.dede.go.th/bhrd/display center/residential-housing.php?sub=2 กรมส฽งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล฾อม. (8 สิงหาคม 2559). คู่มือสานักงานสีเขียว. http://www.rs. mahidol.ac.th/rs_green/images/knowledge/Green_Office.pdf กองบรรณาธิการมติชน ประชาชาติธุรกิจ. (2550). 10 มหัศจรรย์พลังงานทดแทน กู้วิกฤตโลกร้อน. พมิ พ์ครั้งท่ี 3. กรงุ เทพมหานคร: มตชิ น. รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ฾ มเพื่อชวี ติ GESC1104

บทท่ี 9 ทรัพยากรมนุษย์ ทรัพยากรมนุษย์มีบทบาทสําคัญต฽อการเปล่ียนทางด฾านสังคม การเมือง เศรษฐกิจและ วฒั นธรรม ตลอดจนมผี ลต฽อการใช฾ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล฾อม โดยเฉพาะอย฽างย่ิงในประเทศ ไทยปัญหาทรัพยากรมนุษย์เป็นเรื่องท่ีสําคัญยิ่งต฽อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศท้ังนี้เพราะยังมี กลุ฽มประชากรที่มีการศึกษาตํ่ากวา฽ มาตรฐานและมีรายไดน฾ อ฾ ยเป็นจาํ นวนมากทาํ ใหเ฾ กดิ ภาวะ ความ ยากจน อดอยาก หิวโหยทําให฾มีคุณภาพชีวิตต่ํา ในขณะเดี่ยวกันประชากรบางกลุ฽มในประเทศขาด คณุ ธรรม จริยธรรมเห็นแก฽ประโยชน์ของตนเองจนลืมคํานึงถึงความถูกต฾องทําให฾เกิดปัญหาวิกฤติทาง การเมืองเรื้อรัง อยากแกก฽ ารแก฾ไข ดังน้ันหัวใจของการพัฒนาประเทศจึงอยูท฽ ี่ “ทรพั ยากรมนษุ ย์” ความหมายของทรัพยากรมนุษย์ มนุษย์ (Human) ตามความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ไว฾ว฽า สตั วท์ ร่ี ูจ฾ กั ใชเ฾ หตุผล สัตว์ที่มีจติ ใจสูง “มนษุ ยชาติ” จาํ พวกคน หม฽ูมนุษย์ “มนุษยธรรม” ธรรมของคน ธรรมท่ีมนุษย์พึงมีต฽อกัน มีความเมตตากรุณา เปน็ ต฾น ปัจจัยทมี่ ีผลต่อทรัพยากรมนษุ ย์ ปัจจยั ท่มี ีผลตอ฽ ทรัพยากรมนุษย์ ไดแ฾ ก฽ 1. ประชากร จํานวนและคณุ ภาพประชากรท้งั เกิด ตาย และย฾ายถนิ่ มีผลต฽อการอนุรักษ์ส่ิงแวดล฾อมอาจมา ใช฾บริโภคโดยตรง จํานวนประชากรมีผลต฽อปริมาณการบริโภค ความหนาแน฽นหรือความเข฾มข฾นของ ของเสยี และสารพิษอยา฽ งมาก การควบคมุ ประชากรได฾ เท฽ากับการลดปริมาณบรโิ ภคไดโ฾ ดยตรง 2. การศกึ ษา การศึกษาเป็นปัจจัยแสดงคุณภาพประชากรต฽อการอนุรักษ์ส่ิงแวดล฾อม การศึกษาที่เป็นพลัง มนุษย์อีกปัจจัยหน่ึง จึงเก่ียวข฾องกับการเปลี่ยนแปลงส่ิงแวดล฾อมท้ังจากธรรมชาติไปสู฽ความเสื่อม รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล฾อมเพื่อชวี ติ GESC1104

โทรม การศึกษาสร฾างพลังมนุษย์ได฾ เช฽น ช฽วงเวลาอย฽ูในโรงเรียนสมรรถนะ และการรับความรู฾เป็น ตน฾ 3. การอนามัยหรือสาธารณสุข มนุษย์มีบทบาทหรือหน฾าท่ีการทํางาน ของความเป็นมนุษย์ในสังคมปกติหรือไม฽ ข้ึนอย฽ูกับ ภาวะอนามยั ของมนุษย์ ดังน้ันการอนมัยหรือสาธารณสุขนั้น จึงเป็นตัวควบคุมทรัพยากรทางตรงและ ทางอ฾อม 4. เศรษฐกจิ ภาวะทางเศรษฐกิจสามารถนํามาเป็นตัววัดพลังการทะลุทะลวงของมนุษย์ได฾ไม฽ยากเช฽น ฐานะทางเศรษฐกิจ อาชีพ เงินเก็บ เงินออม เหล฽าน้ีมีผลโดยตรงและทางอ฾อมต฽อการเปล่ียนแปลง ส่ิงแวดลอ฾ ม 5. โบราณสถาน สถานทีป่ ระวัตศิ าสตร์และศาสนา มติ มิ นุษย์ท่มี ีส฽วนสมั พนั ธ์ตอ฽ โบราณสถาน สถานที่ประวตั ิศาสตร์และศาสนา ได฾แก฽ ความโดด เดน฽ ทแ่ี สดงความศักดิส์ ทิ ธข์ิ องสถานทีเ่ หล฽านนั้ 6. ความปลอดภัย ความปลอดภัยของมนุษย์เป็นตัวดัชนีสําคัญในการทําหน฾าที่ให฾ถูกต฾อง ความร฾ูสึกไม฽อิสระ หรือความปลอดภัย ทําให฾มนุษย์แสดงบทบาทของตนเองได฾ไม฽เต็มท่ีย฽อมก฽อให฾เกิดปัญหาสิ่งแวดล฾อม ตามมา จํานวนอาชญากรรม หรอื คดคี วาม 7. การเมอื งการปกครอง การเมืองการปกครอง หมายถึง ภาวการณ์ได฾มาซ่ึงอํานาจในการควบคุมทรัพยากรย฽อมมีผล ตอ฽ การเปล่ียนแปลงทรัพยากรอกี ท้งั ระบบการปกครองก็มีส฽วนตอ฽ การอนุรักษส์ งิ่ แวดลอ฾ มเสมอ 8. การนนั ทนาการ การนันทนาการเป็นการสร฾างพลังมนุษย์ ให฾หายจากความเครียด ให฾มีความร฽าเริง มีความ โปรง฽ ใสในด฾านการอนุรักษ์ส่งิ แวดลอ฾ มมนษุ ย์ทม่ี กี ารนันทนาการทีด่ ีมักเป็นบุคคลท่ีมีความละเอียดอ฽อน ทางส่ิงแวดล฾อม รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ฾ มเพ่ือชีวิต GESC1104

ความสาคญั ของทรัพยากรธรรมชาติตอ่ มนุษย์ ทรัพยากรธรรมชาตเิ ป็นส่ิงทม่ี ีความสําคัญต฽อการดาํ รงชีวิตของมนุษย์ดังนี้ 1. ความสําคัญต฽อการคงอย฽ูของมนุษย์ โดยทรัพยากรธรรมชาติเป็นองค์ประกอบ ของชีวิตและเป็นปัจจยั พ้นื ฐานในการดํารงชีวิต เชน฽ มนุษยต์ ฾องการอากาศเพือ่ ใชใ฾ นการหายใจ 2. มีอิทธิพลต฽อการต้ังถิ่นฐานของมนุษย์ มนุษย์จะตั้งถิ่นฐานอย฽ูบริเวณที่มี ทรพั ยากรธรรมชาติท่อี ดุ มสมบูรณ์ เชน฽ ตามทรี่ าบล฽ุม ริมนา้ํ แมน฽ ํา้ เป็นตน฾ ตลอดจนลกั ษณะการสร฾าง ท่ีอยูอ฽ าศยั จะแตกตา฽ งกันออกไปตามสภาพภมู อิ ากาศและทางภมู ิศาสตร์ เช฽น ลักษณะบ฾านแบบไทยจะ ใต฾ถุนสูง โลง฽ เพ่อื ระบายอากาศ 3. เปน็ เอกลักษณข์ องชาติ โดยแต฽ละชาติจะมีวัฒนธรรม ประเพณี ศิลปกรรม ที่เป็น เอกลกั ษณ์ เฉพาะงานอนั แสดงถึงความเจรญิ รุ฽งเรืองของมนษุ ย์ ผลกระทบทีเ่ กิดขึ้นจากการเพิม่ ขึน้ ของทรพั ยากรมนุษย์ การเพ่ิมข้นึ ของทรัพยากรมนุษย์นาํ ไปสก฽ู ารหมดส้นิ ของทรัพยากรซึ่งส฽งผลกระทบดงั น้ี 1. ปัญหามลพิษสง่ิ แวดล฾อม ซ่งึ เกิดจากที่มนุษย์นาํ สงิ่ แวดล฾อมมาใช฾ประโยชน์ในด฾าน ต฽างๆทาํ ใหเ฾ กิดการตกค฾างและสะสมของสารพษิ ในสงิ่ แวดล฾อม จนกอ฽ ใหเ฾ กิดอนั ตรายตอ฽ สิ่งมีชีวติ เช฽น มลพิษทางน้ํา มลพิษทางอากาศ มลพิษทางดินตลอดจนปัญหาทางด฾านมูลฝอยซึ่งมนุษย์จะต฾อง กาํ จดั บาํ บดั โดยเลอื กใชว฾ ิธีการทีเ่ หมาะสม 2. ปัญหาการหมดไปและการขาดแคลนทรัพยากร การขาดแคลนทรัพยากรคือการ ใช฾ทรัพยากรในอตั ราเรว็ เกนิ กว฽าทรพั ยากรจะฟื้นฟไู ด฾หรือการท่ีจะสร฾างทดแทนได฾ เชน฽ การลดลงของ พน้ื ทป่ี าุ ไม฾ การทีพ่ น้ื ทีอ่ ดุ มสมบรู ณ์กลายเป็นทะเลทราย การขาดแคลนทรัพยากรทางด฾านพลงั งาน นาํ้ มนั และแร฽ธาตุต฽าง ๆ 3. เกิดภาวะหิวโหยและโรคระบาด ความหิวโหยคือการขาดแคลนอาหารอย฽างหนัก และการไม฽มีอาหารเพียงพอที่จะให฾สารอาหารในการเจริญเติบโตท่ีการดํารงชีวิตท่ีมีสุขภาพที่ดี ทําให฾ เกิดโรคขาดอาหาร เกิดความพิการให฾เห็นได฾ ท้ังยังเกิดปัญหาโรคระบาดที่มีความรุนแรงและยากต฽อ การควบคมุ เชน฽ โรคไข฾หวัดนก รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล฾อมเพื่อชวี ติ GESC1104

4. ภาวะใกล฾สูญพันธุ์ จากการพัฒนาพื้นที่เพ่ือตอบสนองความต฾องการของมนุษย์ทํา ให฾เกดิ การสูญหายของพนื้ ที่ทง้ั ทางบกและทางนํา้ มีผลทาํ ให฾แหล฽งท่ีอยอ฽ู าศยั ของส่ิงมชี วี ิตลดลงมีผลทํา ใหช฾ นิดพันธ์ต฽างๆประสบภาวะใกลส฾ ูญพันธไ์ ด฾ 5. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลก เกิดภาวะความแห฾งแล฾ง อากาศหนาว เยน็ เกดิ ภาวะคลื่นลมแรง ฤดกู าลเปลี่ยนแปลง พายจุ ะเกิดถี่และมคี วามรุนแรงข้ึน การจัดการทรัพยากรมนุษย์ ทรัพยากรท่ีสําคัญที่สุด คือ พลังสมอง ส฽งผลทําให฾ทรัพยากรมนุษย์กลายเป็นปัจจัยสําคัญ ท่ีสุดของประเทศ ส฽งผลให฾กลยุทธ์การพัฒนาเศรษฐกิจต฾องเปล่ียนแปลงตามไปด฾วย แต฽ปัจจุบัน กลยุทธ์การพัฒนาประเทศได฾ม฽ุงไปสู฽ “เศรษฐกิจบนพื้นฐานแห฽งความรู฾” สําคัญท่ีกําหนดการเติบโต ทางเศรษฐกจิ คอื นวตั กรรมและความร฾ู การพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยส์ ามารถจําแนกไดเ฾ ป็น 3 ระดับ ดงั น้ี 1. การพัฒนาระดับชาติ มุ฽งพัฒนาคนในภาพรวมเพื่อให฾สามารถดํารงตนอยู฽ใน สังคมได฾ เป็นพลเมืองดี มีคุณภาพ มีผลิตภาพสูง และมีความรับผิดชอบต฽อสังคม การพัฒนาจึง คาํ นงึ ถึงการพฒั นาด฾านการศึกษา ดา฾ นสุขภาพ ดา฾ นแรงงาน เปน็ สําคัญ 2. การพัฒนาระดับองค์กร มุ฽งพัฒนาคนให฾เกิดความเชี่ยวชาญสามารถทํางานให฾ องค์กรไดอ฾ ยา฽ ง มผี ลิตภาพสงู และพร฾อมกบั การขยายตัวและการเปลี่ยนแปลงในอนาคต และเน฾นการ พัฒนาทางด฾านบูรณาการระหว฽างการพัฒนาบุคคล การพัฒนาอาชีพและการพัฒนาองค์กร เพ่ือ มุง฽ เนน฾ การพฒั นาจากการเรียนรู฾ ของบุคคลไปสทู฽ ีมการเรียนรู฾ และองคก์ รแหง฽ การเรียนรู฾ไปพร฾อมกัน 3. การพัฒนาระดับบุคคล ม฽ุงพัฒนาคนให฾ตระหนักถึงความจําเป็นในการพัฒนา ตนเองเพ่ือเพ่ิมความร฾ูความสามารถและประสิทธิภาพในการทํางานให฾สามารถดํารงตนอย฽ูในสังคมได฾ เป็นสมาชกิ ระดบั ครอบครัว องคก์ ร สงั คมและประเทศชาติ การจัดการทรัพยากรมนุษย์ หมายถึง การหาวิธีการที่เหมาะสมเพ่ือให฾มนุษย์มีคุณค฽าต฽อ ตนเองและสังคมให฾มากยิ่งข้ึนหรือวิธีการที่จะสร฾างคนให฾เป็นผ฾ูท่ีมีประสิทธิภาพสูงในการทํางาน การศกึ ษาดี มมี าตรฐานในการครองชีพสงู ตลอดจนมสี ุขภาพดี โดยมแี นวทางต฽าง ๆ ดงั นี้ 1. การแก฾ปัญหาความยากจน เพ่ือจะหาทางลดปัญหาต฽างๆที่เกิดจากความยากจน ลงเช฽น การขาดแคลนอาหาร ท่ีอยู฽อาศัย อาชญากรรม ยาเสพติด เด็กเร฽ร฽อนและขอทานเป็นต฾น รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล฾อมเพ่ือชีวติ GESC1104

การแก฾ปัญหาความยากจนท่ีสําคัญคือการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมให฾เหมาะสมสภาพท฾องถิ่ นหรือ ตามศกั ยภาพของทรพั ยากรเพื่อใหม฾ ีรายได฾ประจําพอเพยี งต฽อการดาํ รงชีพ 2. การปอู งกันและรักษาโรคภัยไข฾เจ็บ การขยายการแพทย์และการอนามัยออกไปสู฽ ท฾องถ่ินชนบทท่ีอยู฽ห฽างไกลตลอดจนให฾ความรู฾เก่ียวกับการปูองกันโรคภัยไข฾เจ็บการสุขอนามัยท่ี เหมาะสมเช฽นการรักษาความสะอาด การเลือกการบริโภคอาหารท่ีเหมาะสมและถูกสุขลักษณะการ ตรวจสุขภาพอนามยั ของชม เปน็ ต฾น 3. พัฒนาระบบการศึกษาของประชาชน และการขยายโอกาสทางการศึกษา การ เปิดโอกาสทางการศึกษาให฾กับประชาชนในทุกระดับเพิ่มมากขึ้นในรูปแบบต฽างๆ เพื่อให฾ประชาชนท่ี อยู฽ห฽างไกลได฾รับการศึกษา มีแหล฽งทุนสําหรับผ฾ูที่ขาดแคลนหรือด฾อยโอกาสส฽งเสริมการเรียนรู฾ตลอด ชพี สง฽ เสริมความสนใจดา฾ นวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 4. การให฾บริการทางสังคม ที่ควรกระทํา เช฽น การช฽วยเหลือทางด฾านค฽า รักษาพยาบาลการให฾สงเคราะหค์ นยากจนในดา฾ นการรักษาฟรี เป็นต฾น การประชาสงเคราะห์ เพื่อช฽วย ยกระดับสภาพความเป็นอย฽ูของประชากรทกุ ด฾านให฾ดขี ้นึ 5. การจัดการลดอุบัติเหตุ หามาตรการในการลดอุบัติเหตุหรือภัยพิบัติที่อาจจะ เกิดขึน้ อย฽างมปี ระสิทธิภาพโดยอาจมีระบบเตือนภยั ท่ีมปี ระสทิ ธภิ าพ 6. การอนุรักษ์ชนเผ฽าพื้นเมืองของมนุษย์ โดยการจัดการเกี่ยวกับท่ีอยู฽ท่ีถาวรและ หาอาชีพทเ่ี หมาะสมให฾ชนเผ฽าเหลา฽ นั้นสามารถอยไ฽ู ดอ฾ ยา฽ งพอเพยี ง 7. สร฾างความแข็งแกร฽งด฾านวัฒนธรรม เปรียบเสมือนเป็นภูมิค฾ุมกันทางด฾าน วัฒนธรรม ทําให฾เด็กและเยาวชนมีจุดยืนในชีวิต มีหลักคิด หลักปฏิบัติที่ยึดเหน่ียวจิตใจ เป็นคนดี มี คุณธรรม มีจติ สํานึก และความรับผิดชอบ ตอ฽ ตนเองและสังคม รวมทัง้ รักและตระหนักถึงความสําคัญ ของเอกลักษณ์ไทย และสามารถเลือกรับวัฒนธรรมต฽างชาติได฾อย฽างเหมาะสม (จารุพงศ์ พลเดช. ออนไลน์. 2556) ตวั อย่างทรพั ยากรบคุ คลทโี่ ดดเดน่ ในประเทศไทย ในประเด็นตวั อยา฽ งทรพั ยากรบคุ คลที่โดดเดน฽ ในประเทศไทย เป็นการรวบรวมข฾อมูลบุคคลท่ีมี ความสาํ คัญกบั การพฒั นาคนและพฒั นาประเทศ ดงั นี้ 1. พระธรรมโกศาจารย์ (ท่านพุทธทาสภิกขุ) พระธรรมโกศาจารย์ (เง่ือม อินทปัญโญ) หรือร฾ูจักในนาม ท฽านพุทธทาสภิกขุ เป็นชาวอําเภอ ไชยา จังหวัดสรุ าษฎรธ์ านี เกดิ เมื่อปี พ.ศ. พทุ ธศักราช 2449 เริ่มบวชเรยี นเมื่ออายุได฾ 20 ปี ที่วัดบ฾าน รายวิชาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ฾ มเพื่อชีวิต GESC1104

เกิด จากนั้นได฾เข฾ามาศึกษาพระธรรมวินัยต฽อที่กรุงเทพมหานคร จนสอบได฾เปรียญธรรม 3 ประโยค ท฽านได฾ตัดสินใจมาปฏิบัติธรรมที่อําเภอไชยา ซึ่งเป็นภูมิลําเนาเดิมของท฽านพร฾อมปวารณาตนเองเป็น พุทธทาส เนื่องจากตอ฾ งการถวายตวั รับใชพ฾ ระพุทธศาสนาให฾ถึงที่สดุ ภาพที่ 9.1 พระธรรมโกศาจารย์ (ทา฽ นพุทธทาสภิกขุ) (ทมี่ า: พทุ ธทาสภิกขุ. 2544: 24) ท฽านอาจารย์พุทธทาส มีนามเดิมว฽า เง่ือม นามสกุล พานิช เกิดเมื่อ วันอาทิตย์ ข้ึน 7 ค่ํา เดือน 7 ปีมะเมีย วันท่ี 27 พฤษภาคม พ.ศ.2449 ในสกุลของพ฽อค฾าท่ีตลาด พุมเรียง ไชยา จ.สุราษฎร์ ธานี บิดา ช่อื เซยี้ ง มารดาช่ือ เคลื่อน มีนอ฾ งสองคน เป็นชายชื่อย่ีเก฾ย และเป็นหญิงช่ือกิมซ฾อย (อรศรี งามวิทยาพงศ.์ ออนไลน์. 2559) เมื่อท฽านอายุครบ 20 ปี ก็ได฾บวชเป็นพระ ตามคตินิยมของ ชายไทยที่วัดโพธาราม ไชยา ได฾รับฉายาว฽า\"อินทปัญโญ\" แปลว฽า ผ฾ูมีปัญญา อันย่ิงใหญ฽ เดิมท฽านต้ังใจจะบวชเรียน ตามประเพณี เพียง 3 เดือน แต฽ ความสนใจ ความซาบซ้ึง ความร฾ูสึกเป็นสุข และสนุกในการศึกษาและเทศน์แสดง ธรรม ทําให฾ท฽านไม฽อยากสึก เล฽ากันว฽า เจ฾าคณะอําเภอ เคยถามท฽าน ขณะที่ เป็นพระเง่ือม ว฽ามีความ คดิ เห็นอย฽างไรในการใช฾ชีวิตท฽านตอบว฽า \"ผมคิดว฽าจะใช฾ชีวิตให฾เป็นประโยชน์ แก฽เพ่ือนมนุษย์ ให฾มาก ที่สดุ \" \"….แต฽ถ฾ายี่เก฾ย จะบวช ผมก็ต฾องสึกออกไป อย฽ูบ฾านค฾าขาย\" ท฽านเจ฾าคณะอําเภอ ก็เลยไปคุยกับ โยมแม฽ของท฽านว฽า ทา฽ นควรจะอย฽ูเป็นพระตอ฽ ไป ส฽วนย่ีเก฾ย น฾องชายของท฽านน้ันไม฽ต฾องบวชก็ได฾เพราะ รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล฾อมเพ่ือชวี ิต GESC1104

มีชีวติ เหมือนพระอยแ฽ู ล฾ว คือเปน็ คนมกั น฾อย สันโดษ การกนิ อยก฽ู ็เรยี บง฽าย ตัดผมสนั้ เกรียน ตลอดเวลา นายยี่เก฾ย ก็เลยไม฽ได฾บวช ให฾พ่ีชาย บวช แทน มาตลอดนาย ยี่เก฾ย ต฽อมาก็คือ \"ท฽านธรรมทาส\" ฆราวาสผูเ฾ ป็นกาํ ลงั หลกั ของคณะธรรมทาน ในการเผยแผพ฽ ระพทุ ธศาสนาของสวนโมกขพลา 2. หลวงตามหาบวั ญาณสัมปณั โณ หลวงตามหาบัวญาณสัมปณั โณ กําเนดิ ในครอบครัวชาวนาผู฾มีอันจะกิน ณ บ฾านตาด อุดรธานี เกดิ วนั ที่ 12 สิงหาคม พ.ศ.2456 ช่ือว฽า บัว โลหิตดี มีพ่ีน฾องท้ังหมด 16 คน สมัยเด็กเคารพเล่ือมใสใน พระพุทธศาสนา โดยได฾ร฽วมทาํ บุญตกั บาตรกับผูใ฾ หญอ฽ ย฽เู สมอ เม่ือเขา฾ สวู฽ ัยหนุม฽ เป็นหัวเรยี่ วหัวแรงของ ครอบครัว ขยันขันแข็ง ทํางานจริงจัง เป็นที่ไว฾วางใจขอพ฽อแม฽ในการงานทั้งปวง เมื่ออายุครบ 20 ปี พ฽อแม฽ขอร฾องให฾บวชตามประเพณีอย฽ูหลายครั้ง ท฽านก็ทําเฉย ๆ ตลอดมา ไม฽ตอบรับหรือปฏิเสธแต฽ อย฽างใด ในคร้ังสุดท฾ายนี้ ด฾วยความปรารถนาอย฽างแรงกล฾า หวังพึ่งใบบุญจากการบวชของลูกให฾ได฾ ถึงกับทําให฾พ฽อแม฽น้ําตารว฽ ง ครัง้ นีท้ า฽ นรู฾สึกสะเทือนใจและเห็นใจพ฽อแม฽มาก จึงตัดสินใจ และยอมบวช ตามประเพณี เพือ่ ตอบแทนพระคุณพ฽อแม฽ โดยต้ังใจไว฾ในตอนต฾นนี้ว฽า จะบวชเพียงระยะสั้น ๆ เท฽านั้น โดยบวชเมื่อวันท่ี 12 พฤษภาคม พ.ศ.2477 ณ วัดโยธานิมิตร อุดรธานี พระอุปัชฌาย์ ท฽านเจ฾าคุณ พระธรรมเจดีย์ (จูม พันธุโล) วัดโพธิสมภรณ์ ต฽อมาหลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน เป็นเจ฾าอาวาสวัด ปาุ บ฾านตาด ต.บ฾านตาด อ.เมอื ง จ.อดุ รธานี ตราบจนมรภาพในวันที่ 30 มกราคม 2554 อายุรวม 98 ปี 77 พรรษา ภาพที่ 9.2 หลวงตามหาบวั ญาณสมั ปัณโณ (ทีม่ า: หลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปนั โน. 2554: 68) รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดล฾อมเพื่อชวี ติ GESC1104

ในช฽วงที่ท฽านมีชีวิตอย฽ู หลวงตามหาบัวได฾เปิดโครงการผ฾าปุาช฽วยชาติ เมื่อวันที่ 12 เมษายน พ.ศ.2541โดยมีเจ฾าฟาู หญงิ จฬุ าภรณ์ เสดจ็ ไปเปน็ ประธานเปิดท่สี วนแสงธรรม หลวงตาพดู วา฽ \"(เวลาน้ี) น฽าจะเปน็ ประวัติศาสตร์ก็ได฾ในเมืองไทยของเรา ที่ว฽าพระเป็นผ฾ูนํานี่ไม฽เคยมีนะ เริ่ม มหี ลวงตาบัวคนเดยี วนี้แหละออกประกาศตนทีเดยี ว โดยไม฽มีใครชักชวน ไม฽มีโครบอกเล฽า ด฾วยอํานาจ แห฽งความเมตตาชักชวนเอง ดูสภาพของเมืองไทยแล฾วพ่ีน฾องชาวไทยท้ังหลายต฽างคนต฽างมีความทุกข์ ร฾อนทุกหย฽อมหญ฾ากันไปโดยลําดับลําดาไม฽ว฽าสถานท่ีใด ก็ทนใจอยู฽ไม฽ได฾ จึงต฾องออกความคิด ความเหน็ ในแง฽ต฽าง ๆ ท่ีจะนาํ ชาตไิ ทยของเราให฾เป็นไปด฾วยความแคล฾วคลาด ปลอดภัย หาทางใดก็ไม฽ เจอ ตามความสามารถความคิดอ฽านของตัวเอง หาแล฾วหาเล฽า หาไม฽เจอ สุดท฾ายก็เลยต฾องเอาหลวงตา บัวเป็นตัวประกัน นําพ่ีน฾องท้ังหลายเพ่ือจะบริจาคทรัพย์ที่มีอยู฽ของตนเข฾าช฽วยชาติของเราด฾วยความ บริสุทธ์ใิ จ นีแ้ หละเริ่มต฾นเหตเุ ป็นอยา฽ งนจี้ งึ ไดอ฾ อกประกาศตน\" 3. พระเทพวิทยาคม หรือ หลวงพอ่ คณู ปริสทุ โฺ ธ พระเทพวิทยาคม หรือ หลวงพ฽อคูณ ปริสุทโธ วัดบ฾านไร฽ ตําบลกุดพิมาน อําเภอด฽านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา เดิมชื่อ คูณ ฉัตรพลกรัง เกิดเมื่อวันพฤหัสบดีที่ 4 ตุลาคม 2466 ตรงกับแรม 10 คํา่ เดือน 10 ปกี นุ ทบี่ า฾ นไร฽ ม.6 ตําบลกุดพิมาน อําเภออ฽านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา ในครอบครัว ของชาวไร฽ชาวนาทอ่ี ยู฽หา฽ งไกลความเจรญิ ภาพที่ 9.3 พระเทพวทิ ยาคม (คูณ ปริสุทโฺ ธ) (ทีม่ า: ไพฑูรย์ ธัญญา. 2546: ภาพหน฾าปก) รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล฾อมเพื่อชีวิต GESC1104

หลวงพ฽อคณู อุปสมบท ณ พัทธสีมาวดั ถนนหักใหญ฽ ตาํ บลกุดพมิ าน อําเภอด฽านขุนทด จังหวัด นครราชสมี า เมอื่ วนั ศุกร์ท่ี 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2487 ปีวอก ได฾รับฉายาว฽า ปริสุทโธ และเป็นลูกศิษย์ ของหลวงพ฽อแดงและหลวงพ฽อคง ในเวลาต฽อมาหลวงพ฽อคูณมีความรอบร฾ูชํานาญการปฏิบัติธรรมดี หลวงพ฽อคงจึงแนะนําให฾ออกธุดงค์จาริกไปตามปุาเขาลําเนาไพร ฝึกปฏิบัติธรรม ซ่ึงท฽านก็ปฏิบัติตาม จนพิจารณาเห็นสมควรแก฽การปฏิบัติแล฾วจึงออกเดินทางกลับบ฾านเกิดและเริ่มดําเ นินการก฽อสร฾าง ถาวรวัตถุทางพระพุทธศาสนา โดยเริ่มสร฾างอุโบสถ ปี พ.ศ.2496 ในเวลาต฽อมาหลวงพ฽อยังสร฾าง โรงเรียน กฏุ ิสงฆ์ ศาลาการเปรยี ญ รวมทั้งขุดสระนํา้ เพ่อื การอุปโภคและบริโภค ยังความสะดวกสบาย และความเจริญให฾กับอําเภอบ฾านไร฽ นอกจากนั้น หลวงพ฽อยังได฾สร฾างโรงพยาบาล โรงเรียน ตลอดจน บริจาคเงนิ ทองเพ่ือช฽วยเหลือสาธารณะสุขต฽าง ๆ เร่ือยมา ปัจจุบันหลวงพ฽อคูณ ปริสุทโธ ได฾ละสังขาร ไปเมอื่ วนั ที่ 16 พฤษภาคม 2558 สิรอิ ายุ 92 ปี ขณะทค่ี ําสอนของหลวงพ฽อคูณ ท่ีเคยกล฽าวตักเตือนไว฾ ก็มีมากมาย เชน฽ \"ย่ิงเอามันยง่ิ อด ยิ่งสละให้หมดมนั ยง่ิ ได้\" และ \"กูให้พวกมงึ รูจ้ กั พอเพยี ง\" 4. สืบ นาคะเสถียร คุณสืบ นาคะเสถียร หรือนามเดิม สืบยศ เป็นชาวอําเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี เกิดเมื่อวันเสาร์ที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2492 ท่ีตําบลท฽างาม อําเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี บิดาช่ือ นายสลับ นาคะเสถียร อดีต ผ฾ูว฽าราชการ จังหวัดปราจีนบุรี มารดาช่ือ นางบุญเยี่ยม นาคะ เสถียร มีพี่น฾อง ท้ังหมด 3 คน โดยคุณสืบ เป็นบุตรชายคนโต น฾องชาย และน฾องสาวอีก 2 คน คือ คุณกอบกิจ นาคะเสถียร และคุณกัลยา รักษาสิริกุล คุณสืบมีบุตรสาว 1 คน ชื่อนางสาวชินรัตน์ นาคะเสถียร คุณสืบ นาคะเสถียร จบการศึกษาระดับปริญญาตรีและโทจากคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ ทง้ั ยังไดร฾ ับทนุ ศึกษาตอ฽ ในระดบั ปรญิ ญาโททปี่ ระเทศอังกฤษ มหาวิทยาลัย ลอนดอนในสาขาอนุรกั ษ์วิทยา ภาพท่ี 9.4 คณุ สบื นาคะเสถียร (ทม่ี า: มูลนธิ ิสืบนาคะเสถยี ร. ออนไลน์. 2559) รายวิชาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดล฾อมเพื่อชีวิต GESC1104

ผลงานที่โดดเด฽น เมื่อคุณสืบเข฾ารับตําแหน฽งหัวหน฾าเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ปุาห฾วยขาแข฾ง “สืบ” เรม่ิ งานท฽ามกลางปญั หาการบุกรกุ ทําลายทรพั ยากรของผืนปุาแห฽งนี้ อย฽างคนท่ีไม฽กลัวงานหนัก “สืบ” ทํางานแบบนักอนุรักษ์ที่มีพ้ืนฐานทางวิชาการทีดีเย่ียม “สืบ” เร฽งดําเนินงานทุกอย฽างทั้งงานปูองกัน ปราบปราม งานศึกษาวิจัยทางวิชาการ และงานเผยแพร฽ประชาสัมพันธ์ อย฽างเต็มความสามารถ ภายใต฾ความคิดท่ีคิดว฽าส่ิงต฽างๆเหล฽านี้จะช฽วยแก฾ไข หรือบรรเทาปัญหาของการบุกรุกทําลาย ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นพ้ืนที่ผืนปุาแห฽งน้ีให฾ลดลง หรือหมดไป ในช฽วงเวลาเดียวกันนั้นเอง “สืบ” ยังได฾ ใช฾ความพยายามทุ฽มเท ในการเก็บข฾อมูลทางวิชาการด฾านต฽าง ๆ ของผืนปุาห฾วยขาแข฾งและท฽ุงใหญ฽ นเรศวร เพอื่ เสนอต฽อองคก์ ารยเู นสโก (UNESCO) ใหผ฾ ืนปาุ แหง฽ น้เี ป็นมรดกทางธรรมชาติของโลก ด฾วย ความท่ีเช่ือม่ันว฽าส่ิงน้ี จะเป็นหลักคํ้าประกันให฾พื้นท่ีอันสําคัญย่ิงน้ีได฾รับการคุ฾มครองและดูแลอย฽าง เต็มท่ี 8 เดือน กับการเป็นหัวหน฾าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ปุาห฾วยขาแข฾ง “สืบ” ทํางานอย฽างหนักเพ่ือการ อนุรักษ์และคุ฾มครองทรัพยากรธรรมชาติในปุาผืนน้ี แต฽ผลท่ีได฾รับกลับไม฽เป็นอย฽างที่หวัง คนส฽วนใหญ฽ ในสงั คมยังไม฽มใี ครเข฾าใจหรอื เห็นความสาํ คัญของปัญหาที่เกดิ ขนึ้ ยังคงมีสัตว์ปุาถูกล฽า และมีการตัดไม฾ อย฽างท่ีหาคนกระทําผิดไม฽ได฾ รวมถึงเจ฾าหน฾าที่อีกหลายคนที่ต฾องแลกชีวิตกับการปกปูองส่ิงเหล฽านี้ 1 กันยายน พ.ศ. 2533 “สืบ” ตัดสินใจที่จะต฽อชีวิตสัตว์ปุาและบ฾านของสัตว์ปุา โดยเรียกร฾องให฾สังคม หันมาตระหนักถึงปัญหาของการทําลายทรัพยากรธรรมชาติ ด฾วยการใช฾ชีวิตของตัวเองเป็นเดิม พัน 9 ธันวาคม พ.ศ.2534 ผลของความมงุ฽ มัน่ และท฽ุมเท และความหวังของ “สืบ” ท่ีมีต฽อผืนปุาห฾วย ขาแข฾งและทุ฽งใหญ฽นเรศวร ได฾รับการตอบรับจากสังคม ทั้งในระดับชาติในนานาชาติ โดยองค์การ ยูเนสโก ไดใ฾ ห฾การยอมรับและประกาศรบั รองให฾เขตรักษาพันธุ์สัตว์ปุาห฾วยขาแข฾ง และทุ฽งใหญ฽นเรศวร เป็นพื้นท่ีมรดกทางธรรมชาติของโลก ซึ่งถือได฾ว฽าเป็นผืนปุาแห฽งแรกของประเทศไทย ท่ีได฾รับการ ยอมรับในระดับโลกเชน฽ น้ี 5. ภัทรพล มณอี ่อน หมอสัตว์ปา่ นายสัตวแพทย์ภัทรพล มณีอ฽อน หรือ หมอล็อต เป็นชาวจังหวัดสุรินทร์ เกิดเม่ือวันที่ 22 กันยายน พ.ศ. 2522 เรียนจบคณะสัตวแพทย์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีมหานคร นายสัตวแพทย์ ภัทรพล มณีอ฽อน เริ่มงานแรกด฾วยการเป็นหมอช฾างของกรมปศุสัตว์ที่บ฾านเกิด ไม฽นานนักก็ได฾รับการ ชักชวนจากผู฾ใหญ฽ให฾มาช฽วยในคณะกรรมาธิการวุฒิสภา แต฽ถึงแม฾การเข฾ามาทํางานนี้จะทําให฾ นายสัตวแพทย์ภัทรพล มณีอ฽อน ได฾รับประสบการณ์และเปิดวิสัยทัศน์เร่ืองสัตว์ปุาและส่ิงแวดล฾อม อย฽างมากมาย นายสัตวแพทย์ภัทรพลได฾ตัดสินใจลาออกขอจากตําแหน฽งเน่ืองจากเห็นว฽างานน้ีไม฽ เหมาะกับนิสัยและความชอบของตน ซ่ึงประจวบเหมาะกับคณะกรรมาธิการชุดนี้หมดวาระและ วฒุ สิ ภาตอ฾ งการสานต฽อโครงการเก่ยี วกบั การช฽วยเหลือสัตว์ปุา จึงมอบหมายให฾นายสัตวแพทย์ภัทรพล มณีอ฽อนไปคิดโครงการมาว฽าจะทําอย฽างไรเพ่ือช฽วยเหลือสัตว์ปุา ประกอบกับนายสัตวแพทย์ภัทรพล รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ฾ มเพื่อชีวิต GESC1104

มณีอ฽อน เคยผ฽านโครงการเคี่ยวเข฾มบัณฑิตใหม฽หมอสัตว์ปุา ทําให฾เขาได฾รับคัดเลือกให฾ดํารงตําแหน฽ง “นายสัตวแพทย์สัตว์ปุา หรือ Wildlife Veterinarian” นี้คนแรกของประเทศไทย ปัจจุบัน นายสตั วแพทยภ์ ัทรพล มณอี ฽อนอย฽ูในตาํ แหนง฽ นายสตั วแพทย์ประจาํ ส฽วนศึกษาและวิจัยอุทยาน สํานัก อุทยานแห฽งชาติ กรมอุทยานแห฽งชาติสัตว์ปุาและพันธ์ุพืช มีหน฾าที่ในการค฾ุมครองดูแลสุขภาพสัตว์ ปุา ปูองกันและแก฾ไขปัญหาท่ีเกิดขึ้นกับสัตว์ปุา และมีบทบาทในงานด฾านการอนุรักษ์สัตว์ปุาอย฽าง ตอ฽ เนอื่ งและหลากหลายจนได฾รับฉายาว฽า “หมอล็อต หมอสัตว์ปุา” หมอล็อตไม฽ใช฽คนรักสัตว์ หากแต฽ เป็นคนท่ีต้ังใจและมุ฽งม่ันในการทํางานอย฽างเต็มท่ี ทุกคร้ังที่เข฾าปุา เขาจะทุ฽มเทแรงกายแรงใจจนสุด ความสามารถ เพ่ือรักษาชีวิตของสัตว์ให฾อยู฽รอดปลอดภัยอย฽างดีท่ีสุด เขาทํามันโดยไม฽จําเป็นต฾องมี ความรักเปน็ ตวั ตงั้ ภาพท่ี 9.5 นายสัตวแพทยภ์ ัทรพล มณอี อ฽ น (ท่มี า: สาลนิ ีย์ ทับพลิ า. ออนไลน์. 2557) “ผมไม฽ใช฽คนรักสัตว์ ไม฽ใช฽พ฽อพระ ผมเพียงแต฽รู฾ว฽าเราควรจะทําอะไรที่เหมาะสมให฾กับ สัตว์ ในขณะท่ีเขากําลังต฾องการความช฽วยเหลือ ซ่ึงผมจะทุ฽มเทกับมันเต็มที่เพ่ือให฾เขาได฾รับในสิ่งที่ดี ที่สดุ เพราะเขาเป็นส่งิ มชี ีวติ ทอ่ี ยู฽ร฽วมกันกับเราในโลกมนุษย์มีสวัสดภิ าพในการดาํ รงชพี สัตว์ปุาก็ควรมี สวัสดภิ าพทจี่ ะอยูร฽ อดในโลกนี้ได฾เชน฽ เดยี วกันกับเรา” ปจั จบุ นั หมอลอ็ ตเป็นนายสัตวแพทย์ประจําส฽วน ศกึ ษาและวจิ ยั อุทยาน สาํ นักอทุ ยานแหง฽ ชาติกรมอุทยานแหง฽ ชาติสัตวป์ ุาและพันธ์ุพืช 6. มีชัย วรี ะไวทยะ คุณมีชัย วีระไวทยะ อดีตรัฐมนตรีประจําสํานักนายกรัฐมนตรี มีช่ือเสียงจากบทบาทการ รณรงค์การใช฾ถุงยางอนามัย สําหรับการคุมกําเนิด และปูองกันโรคติดต฽อทางเพศสัมพันธ์ โดยเป็นผ฾ู รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอ฾ มเพื่อชีวติ GESC1104

กอ฽ ตัง้ สมาคมพฒั นาประชากรและชมุ ชน ต้ังแต฽ พ.ศ. 2517 จนทําใหช฾ ฽วงนน้ั คนไทยนยิ มเรียกชื่อถุงยาง อนามยั ว฽า \"ถุงมีชัย\" มีชัย วีระไวทยะ เกิดวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2484 ท่ีออสเตรเลียจากมารดาชาว สกอตแลนด์ และบิดาชาวไทย จบการศึกษาปริญญาตรี สาขาเศรษฐศาสตร์ จากมหาวิทยาลัย เมลเบิร์น นายมีชัย วีระไวทยะ ได฾รับการแต฽งตั้งให฾ดํารงตําแหน฽งรัฐมนตรีช฽วยว฽าการกระทรวง อตุ สาหกรรม ในรฐั บาลพลเอกเปรม ติณสลู านนท์ และรัฐมนตรีประจําสํานักนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาล นายอานันท์ ปันยารชนุ และไดร฾ ับการแต฽งต้ังเป็นวุฒิสมาชิกอีกหลายสมัยนายมีชัยได฾รับรางวัลแมกไซ ไซ สาขาบริการสาธารณะ ในปี พ.ศ. 2537 ภาพที่ 9.6 คณุ มีชัย วีระไวทยะ (ที่มา: การไฟฟูาฝาุ ยผลติ แหง฽ ประเทศไทย. ออนไลน์. 2556) 7. อานนั ท์ ปันยารชุน คุณอานันท์ ปันยารชุน เกิดเม่ือวันท่ี 9 สิงหาคม พ.ศ.2475 เป็นอดีตนายกรัฐมนตรีของ ประเทศไทย คนท่ี 18 และปลัดกระทรวงการต฽างประเทศ เอกอัครราชทูตไทยประจําสหประชาชาติ ประเทศแคนาดา ประเทศสหรัฐอเมริกา และ สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ดํารงตําแหน฽ง นายกรัฐมนตรี 2 สมัย หลังการรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ.2534 และ พฤษภาทมิฬ เขายังได฾รับ รางวัลแมกไซไซ สาขาบริการรัฐกิจ ประจําปี พ.ศ.2540 อีกด฾วย สาขาบริการรัฐกิจในปี 2540ได฾รับ การประกาศเกยี รตคิ ณุ ตา฽ งๆ รวมทั้งปรญิ ญากิตติมศักด์ิจากสถาบันศึกษาหลายแห฽งทั้งในประเทศและ ตา฽ งประเทศรวม 20 สถาบนั นายอานันท์ได฾รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เหรียญรัตนาภรณ์ (ช้ัน 3) มหาวชิรมงกุฎ ทุติยจุลจอมเกล฾าวิเศษ และมหาปรมาภรณ์ช฾างเผือก ทั้งได฾รับ รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ฾ มเพ่ือชวี ติ GESC1104

เคร่อื งราชอสิ รยิ าภรณ์จากประเทศอิตาลี เกาหลี อินโดนีเซีย เบลเยี่ยม ญ่ีปุน และในกรณีของอังกฤษ นั้น ได฾รับ Honorary Knight Commander of the Civil Division of the Most Exellent Order of the British Empire (KBE) ซึ่งถา฾ เปน็ คนสัญชาตสิ หราชอาณาจกั ร ก็จะมีตาํ แหนง฽ เป็น Sir ภาพท่ี 9.7 คณุ อานันท์ ปันยารชุน (ทีม่ า: สํานักขา฽ วเจา฾ พระยา. ออนไลน์. 2553) 8. พลเอก ประยทุ ธ์ จันทร์โอชา พลเอก ประยุทธ์ จนั ทร์โอชา ชื่อเล฽น ตู฽ หรือที่สื่อมวลชนเรียกว฽า “บ๊ิกตู฽” เกิดเม่ือ วันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2497 ทีจ่ ังหวัดนครราชสีมา ดา฾ นการศึกษาสําเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียน วัดนวลนรดิศ ศึกษาต฽อโรงเรียนนักเรียนเตรียมทหารร฽ุนที่ 12 และเป็นนักเรียนนายร฾อยพระ จลุ จอมเกล฾า รุ฽นท่ี 23 ด฾านชีวิตครอบครัว พลเอกประยุทธ์ สมรสกับ รศ.นราพร จันทร์โอชา อาจารย์ ประจําสถาบันภาษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีบุตรสาวฝาแฝดสองคนคือ น.ส.ธัญญา และ น.ส.นิฏฐา จันทร์โอชา และเริ่มต฾นรับราชการท่ีหน฽วย \"ทหารเสือราชินี\" (กรมทหารราบที่ 21 รักษา พระองค์ หรือ ร.21 รอ.) ต้ังแต฽เป็นผู฾บังคับกองพันทหารราบท่ี 2 กรมทหารราบที่ 21 รักษาพระองค์ (ผบ.ร.21 พนั .2 รอ.) เป็นเสนาธิการกรมฯ รองผู฾บังคับกรม และขนึ้ เปน็ ผูบ฾ งั คับการกรมฯ ตามลาํ ดบั ปจั จบุ ัน พลเอกประยุทธ์ จนั ทร์โอชา หวั หนา฾ คณะรักษาความสงบแห฽งชาติ ได฾ดํารงตําแหน฽ง นายกรัฐมนตรคี นท่ี 29 ของประเทศไทย โดยท฽านได฾กล฽าววา฽ “วันน้ีต฾องสร฾างระบบให฾เข฾มแข็งเพื่อต฽อต฾านการคอรัปช่ัน โดยเฉพาะภายในระบบราชการ และจะต฾องมีการพัฒนาประเทศชาติในทุกมิติ เพ่ือนําพาประเทศชาติไปสู฽อนาคต ซึ่งประชาชนเป็น ส฽วนสําคัญท่ีจะสามารถนําพาการบริหารให฾เดินหน฾าต฽อไปได฾ โดยเฉพาะอย฽างย่ิงงานเศรษฐกิจท่ีมี ปัญหา เพราะฉะนั้นประชาชนต฾องช฽วยกัน จําเป็นต฾องได฾รับการแก฾ไขอย฽างรวดเร็ว เพ่ือก฾าวเข฾าส฽ู รายวิชาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ฾ มเพื่อชีวติ GESC1104

ประชาคมอาเซียน ปัญหาปากท฾องเป็นส่ิงท่ีสําคัญที่สุด จะแก฾ไขปัญหาให฾เร็วแต฽ต฾องไม฽สร฾างปัญหาใน ระยะยาว รัฐบาล คสช.และประชาชนต฾องมาร฽วมกันแก฾ไขปัญหา ขอให฾คําม่ันกับประชาชนว฽าจะตอบ แทนคณุ แผน฽ ดิน ทําหน฾าที่อยา฽ งซอ่ื สตั ย์ สุจริต พร฾อมกับการสรา฾ งความรัก สามคั คี” ภาพที่ 9.8 พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา (ท่มี า: สาํ นักขา฽ วเอม็ ไทย. ออนไลน์. 2557) 9. แพทยห์ ญงิ คุณหญิงพรทพิ ย์ โรจนสนุ ันท์ แพทย์หญิงคุณหญิงพรทิพย์ (ศรศรีวิชัย) โรจนสุนันท์ เกิด เม่ือวันท่ี 21 ธันวาคม พ.ศ. 2497 เป็นบุตรคี นแรกของคณุ สาทร และคณุ พสิ มร ศรศรวี ชิ ยั มีพน่ี ฾อง 3 คน คือ ดร.พรรณทิพา วิเชียรสรรค์ ดร.ฐิติมา ตั้งเลิศไพบูลย์ และนายอาชวิช ศรศรีวิชัย เป็นชาวกรุงเทพฯ คุณหญิงสมรสกับ คุณวิชัย โร จนสนุ นั ท์ มีธิดา 1 คน คอื ด.ญ.ญารวี โรจนสุนันท์ จบระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลายจากโรงเรียนวัฒนา วิทยาลัย แล฾วสอบเข฾าศึกษาต฽อในคณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี จนจบแพทยศาสตร์ บัณฑิต เม่ือปี พ.ศ. 2522 ได฾รับวุฒิบัตรผ฾ูเช่ียวชาญพยาธิวิทยา และอนุมัติผู฾เชี่ยวชาญ ด฾านนิติเวช ศาสตร์ จากคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี เมอ่ื ปี พ.ศ. 2525 และ พ.ศ. 2538 จากน้นั รับทนุ ของโรงพยาบาลพุทธชนิ ราชไปเรียนตอ฽ ทรี่ ามาธิบดี กลบั มาปฏิบตั งิ านเป็นพยาธิ แพทย์ โรงพยาบาล พทุ ธชนิ ราช ตั้งแต฽ปี พ.ศ. 2525 ถึง พ.ศ. 2533 แลว฾ จึงย฾ายมารับตําแหน฽งหัวหน฾า หน฽วยนิติเวชและหน฽วยตรวจศพ ภาควิชาพยาธิวิทยา โรงพยาบาลรามาธิบดี เคยดํารงตําแหน฽ง ประธานสภาอาจารย์รามาธิบดี ในช฽วงปี พ.ศ. 2541 ถึงปี พ.ศ. 2542 หลังจากนั้นได฾รับการเลือกตั้ง เป็นกรรมการแพทยสภาประจําวาระ พ.ศ. 2542 ถึงปี พ.ศ. 2544 ในปี พ.ศ. 2543 ได฾รับโอนย฾ายไป ยังกระทรวงยุติธรรม เพ่ือเตรียมจัดต้ังหน฽วยงานนิติวิทยาศาสตร์ โดยเข฾ารับตําแหน฽ง นายแพทย์ 8 ผ฾ูอํานวยการแพทย์สถานพินิจและค฾ุมครองเด็กและเยาวชนกลาง กระทรวงยุติธรรม ได฾รับแต฽งตั้งให฾ รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล฾อมเพ่ือชวี ิต GESC1104

เป็นรองโฆษกกระทรวงยุติธรรมอีกตําแหน฽งหน่ึง ปัจจุบันเป็นผู฾อํานวยการ สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ กระทรวงยตุ ธิ รรม ภาพท่ี 9.9 แพทยห์ ญิงคณุ หญงิ พรทิพย์ (ศรศรวี ิชัย) โรจนสนุ ันท์ (ทมี่ า: สาํ นักข฽าวเอม็ ไทย. ออนไลน์. 2557) อทุ ยานราชภักดิ์ บรู พกษัตรยิ แ์ ห่งสยาม อุทยานราชภักดิ์ หมายถึง อุทยานท่ีสร฾างข้ึนด฾วยความจงรักภักดีต฽อพระมหากษัตริย์ เทดิ พระเกยี รตบิ ูรพกษัตริย์แหง฽ สยามโดย พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวฯ ทรงพระราชทานชื่อน้ีมาให฾ ตั้งอยู฽บนพ้ืนที่กองทัพบก ขนาด 222 ไร฽ ณ ค฽ายสมเด็จพระศรีสุริโยทัย (พระอัยยิกาของสมเด็จพระ นเรศวรฯ) ด฾วยโลเกชั่นที่เบี่ยงไปทางทิศตะวันตก เนื่องจากมีการคํานวณเร่ืองแสงในยามพระอาทิตย์ ขึน้ และตก ด฾านหลังติดภูเขา ด฾านหน฾าเป็นทะเลสวนสนประดิพัทธ์ ซึ่งมีระยะห฽างจากถนนเพชรเกษม เข฾าไปประมาณ 350 เมตร ด฾วยถนนทตี่ ัดใหมจ฽ ํานวน 6 เลน มีขนาดกว฾าง 50 เมตร พระบรมราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระบูรพกษัตริย์แห฽งสยาม ท้ัง 7 พระองค์ หล฽อด฾วยทองสําริด นอก มีความสูงของพระองค์ 13.9 แมตร (เทียบเท฽าคนยืนต฽อกัน 8 คน) ซึ่งประทับอย฽ูบนฐานแท฽งยืน สูง 1.5 เมตร และฐานล฽างสงู 8 เมตร รวมเปน็ 23.4 เมตร (เม่ือลองนําเลข 2+3+4 = 9 ซึ่งถือเป็นเลข มงคลอันนา฽ มหศั จรรย)์ และมีน้าํ หนักถงึ 29 ตัน ตอ฽ หน่งึ พระองค์ รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล฾อมเพ่ือชีวิต GESC1104

ภาพท่ี 9.10 อุทยานราชภักด์ิ สาเหตทุ ีเ่ ลอื กบรู พกษัตรยิ ท์ ัง้ 7 พระองค์น้ี เนือ่ งจากเหตผุ ลดงั นี้ 1. พ฽อขุนรามคาํ แหงมหาราช กษตั รยิ ผ์ ปู฾ ระดิษฐล์ ายสอื ไทย 2. สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช กษัตรยิ ผ์ กู฾ อบกู฾เอกราชสยาม จากการเสยี กรุงคร้ังที่ 1 3. สมเดจ็ พระนารายณม์ หาราช กษตั รยิ ์ผท฾ู รงใช฾หลักการทูต ดํารงรักษาเอกราชแห฽ง สยาม 4. สมเด็จพระเจา฾ ตากสนิ มหาราช กษัตรยิ ์ผกู฾ อบก฾ูเอกราชสยาม จากการเสียกรุงคร้ัง ที่ 2 และทรงก฽อต้ังกรงุ ธนบุรี 5. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟูาจุฬาโลกมหาราช กษัตริย์ผู฾สถาปนา กรงุ รตั นโกสนิ ทรแ์ ละทรงเป็นปฐมกษัตริยแ์ ห฽งราชวงศจ์ ักรี 6. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล฾าเจ฾าอย฽ูหัว กษัตริย์ผู฾เปรียบดั่งเจ฾าภาพสถานท่ี เน่ืองจากพระองค์เสด็จเยือน บ฾านหว฾ากอ อําเถอหัวหิน เป็นสถานที่สุดท฾ายก฽อนเสด็จสวรรคต และ ทรงเป็นกษตั ริย์ผู฾ริเร่มิ พัฒนาการทหารสมยั ใหม฽ 7. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล฾าเจ฾าอย฽ูหัว กษัตริย์ผ฾ูทรงพระกรุณาธิคุณสูงสุดใน เรื่องการเลิกทาส การปูองกันการล฽าอาณานิคมของต฽างชาติ และทรงนําพาความก฾าวหน฾า ความ ทนั สมัยของชาตติ ะวันตกเข฾ามาพฒั นาประเทศสยาม พพิ ิธภณั ฑแ์ ละหอ฾ งจดั แสดงนทิ รรศการประวัติศาสตร์ มีความสูง 8 เมตร (เทียบเท฽าตึกขนาด 2 ช้ัน) ซ่ึงอยู฽บริเวณฐานด฾านใต฾พระบรมราชานุสรณ์ฯ ท้ัง 7 พระองค์ ท่ีตั้งอย฽ูบนพ้ืนที่จัดแสดงท่ีมี รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล฾อมเพ่ือชีวิต GESC1104

ความกว฾าง 199 เมตร ความยาว 299 เมตร รวมพ้ืนท่ีทั้งหมด 59,501 ตารางเมตร (เทียบเท฽ากับ ความกว฾าง 2 เทา฽ ของลานพระบรมรูปทรงม฾า) มีการมารค์จุดศูนย์รวมของสายพระเนตรของทุกพระองค์ ซ่ึงคาดว฽าน฽าจะได฾รับความนิยมใน การยนื ไหวส฾ ักการะและถ฽ายภาพเป็นอย฽างมาก เพราะถือเป็นจุดท่ีมีมุมสวยท่ีสุดและสามารถถ฽ายภาพ ไดค฾ รบทุกพระองค์ในเฟรมเดียว บทสรุป มนุษย์ ตามความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ไว฾ว฽า สัตว์ที่ร฾ูจัก ใช฾เหตุผล สัตว์ที่มีจิตใจสูง ปัจจัยท่ีมีผลต฽อทรัพยากรมนุษย์ ได฾แก฽ ประชากร การศึกษา การอนามัยหรือสาธารณสุข เศรษฐกิจ โบราณสถาน สถานท่ีประวัติศาสตร์และศาสนา ความ ปลอดภัย การเมืองการปกครอง และการนันทนาการ มนุษย์มีความสัมพันธ์ต฽อทรัพยากรธรรมชาติ ในลักษณะพ่งึ พาเพ่อื การดาํ รงชพี แต฽มนุษยก์ ็กลายเป็นตัวการสําคัญในการทําลายทรัพยากรธรรมชาติ การเพ่ิมข้ึนของทรัพยากรมนุษย์นําไปส฽ูการหมดสิ้นของทรัพยากรซึ่งส฽งผลต฽อการเกิดภาวะมลพิษ สง่ิ แวดลอ฾ มซ่ึงนาํ มาสโู฽ รคภยั ไข฾เจ็บท่เี บียดเบยี นมนษุ ย์เอง การเกดิ ภัยทางธรรมชาติที่คร฽าชีวิตมนุษย์ใน แต฽ละปีเป็นจํานวนมาก ผลท่ีเกิดขึ้นทําให฾มนุษย์ได฾เรียนรู฾และหาวิธีการจัดการต฽างๆเพื่อการหาวิธีการ ทีเ่ หมาะสมเพ่อื ให฾มนษุ ยม์ ีคุณค฽าต฽อตนเองและสงั คมใหม฾ ากยงิ่ ข้ึน คุณทราบหรือไม่? ประชากรโลก ปี 1800 (พ.ศ. 2343) : 1 พันล้านคน ปี 2005 (พ.ศ. 2548) : 6, 500 ลา้ นคน ปี 2050 (พ.ศ. 2593) : 9 พันล้านคน ? รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ฾ มเพ่ือชวี ติ GESC1104

กจิ กรรมท่ี 9 ทรัพยากรมนุษย์ 1. หลกั การ มนุษย์มีบทบาทสําคัญมากต฽อการใช฾ทรัพยากรธรรมชาติ เพราะมนุษย์จะเป็นผู฾ใช฾ทรัพยากร เพื่อสนองความต฾องการของมนุษย์ จนก฽อให฾เกิดปัญหามลพิษสิ่งแวดล฾อม มนุษย์จะต฾องเป็นผู฾บําบัด กําจัด และแก฾ไข เพื่อให฾ทรัพยากรใช฾ต฽อไปได฾ในอนาคต อย฽างยั่งยืน มนุษย์จึงมีบทบาทสําคัญในการ เป็นผูอ฾ นรุ กั ษ์ ซึง่ จะคงอยหู฽ รือหมดไปจงึ ข้นึ อย฽ูกับมนษุ ย์ มนุษย์เป็นทรัพยากรท่ีแตกต฽างไปจากทรัพยากรธรรมชาติประเภทอื่นและถือว฽าเป็น ทรัพยากรที่มีคุณค฽าอย฽างย่ิง ถ฾าหากปราศจากมนุษย์เสียแล฾วทรัพยากรธรรมชาติที่มีอย฽ูอย฽างอุดม สมบูรณ์จะหามีประโยชน์ไม฽ และทรัพยากรมนุษย์แต฽ละบุคคลมีความโดดเด฽นและเอกลักษณ์ เฉพาะตน 2. จุดประสงค์ 2.1 อธบิ ายเกย่ี วกบั ความหมาย ความสาํ คญั ของทรัพยากรมนุษย์ได฾ 2.2 สามารถบอกผลกระทบของการเพิ่มขน้ึ ของทรัพยากรมนษุ ยไ์ ด฾ 2.3 สามารถยกตัวอย฽างการจดั การทรัพยากรมนุษย์ได฾ 2.4 นาํ เสนอทรพั ยากรมนุษย์ที่มเี อกลักษณ์ต฽างๆได฾ 3. วธิ ีปฏบิ ตั กิ จิ กรรม 3.1 ศึกษาจากเอกสาร 3.2 แบง฽ นกั ศึกษาเป็นตามความสนใจของแต฽ละคน ใหน฾ กั ศึกษาค฾นคว฾าเกยี่ วกับทรพั ยากร มนษุ ย์ทีน่ ักศึกษาสนใจ หรอื ประทบั ใจ ในประเด็นต฽อไปน้ี ประวัติ ผลงาน เอกลกั ษณ์ทโี่ ดดเดน฽ ความประทับใจหรือความชืน่ ชอบทีม่ ตี ฽อทรัพยากรมนุษยท์ ่ีนกั ศึกษาเลือก 3.3 นาํ เสนอและอภปิ รายร฽วมกันในชน้ั เรียน รายวิชาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล฾อมเพื่อชวี ติ GESC1104

4. ผลการศึกษา 4.1 ทรัพยากรมนุษยท์ ่ีเลือกคือใคร ............................................................................................................................. ................................ 4.2 เอกลกั ษณโ์ ดดเด฽นทางดา฾ นใด ............................................................................................................................. ............................... 4.3 ความประทับใจท่มี ีต฽อบุคคลนี้ .......................................................................................................................................................... .. 5. คาถาม 5.1 ทรัพยากรมนุษย์มีความสําคัญตอ฽ ทรพั ยากรอ่นื ๆ อย฽างไร จงอธิบาย ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ .... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5.2 “ความยากจน” เป็นอุปสรรคสําคัญในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เห็นด฾วยหรือไม฽ เพราะเหตุใด ..................................................................................................................................... ........................... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล฾อมเพื่อชวี ติ GESC1104

เอกสารอ้างอิง การไฟฟูาฝุายผลิตแห฽งประเทศไทย. (11 กรกฎาคม 2556). \"โลกทรรศน์สากล กับความรับผิดชอบ ต่อสังคม\" โดย มีชัย วีระไวทยะ. http://www.egatlearning.com/2013eep/lv11- speaker-1.html จารุพงศ์ พลเดช. (6 สิงหาคม 2556). การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์. www.lopburi.go.th/ governor/book_january_51/human.doc. พุทธทาสภกิ ข.ุ (2544). การแก้ปญั หาดว้ ยสตปิ ัญญา. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา. ไพฑูรย์ ธัญญา. (2546). เทพเจา้ แห่งด่านขุนทด. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เนช่ันบ฿ุคส์ อินเตอร์เนช่ัน แนล มลู นธิ ิสืบนาคะเสถียร. (8 สงิ หาคม 2559). ประวตั ิ สืบ นาคะเสถยี ร. http://www.seub.or.th. ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: นาน มีบุ฿คสพ์ ับลิเคชนั่ . หลวงตาพระมหาบวั ญาณสมั ปันโน. (2554). ชาติสุดท้าย. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ศิลป฼สยามบรรจุ ภัณฑ์และการพมิ พ์ จาํ กดั สาลินีย์ ทับพิลา. (27 กรกฎาคม 2557). หมอล็อต แรงบันดาลใจจากป่า. http://www.bangkok biznews.com/news/detail/595074 สํานักข฽าวเจ฾าพระยา. (22 กันยายน 2553). “อานันท์” ชี้ ยุทธศาสตร์ “การปฏิรูป”. http://www.chaoprayanews.com/2010/09/22. สํานักข฽าวเอ็มไทย. (25 สิงหาคม 2557). พล.อ.ประยุทธ์ รับสนองพระบรมราชโองการฯ เป็นนายก คนที่ 29 แลว้ . http://news.mthai.com/hot-news/general-news/376746.html. _____________. (25 สิงหาคม 2557). ประวัติคุณหญิงพรทิพย์ โรจนสุนันท์. http://people. mthai.com/other/1364.html. อรศรี งามวิทยาพงศ์. (12 กรกฏาคม 2559). ประวัติอาจารย์พุทธทาส. http://www.buddha dasa.com/history/budprofile1.html รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ฾ มเพ่ือชีวติ GESC1104

บทที่ 10 ส่ิงแวดล้อมกบั ความพอเพียง พระเสโทหยาดหลัง่ พรัง่ พระพักตร์ ราษฎร์ประจกั ษน์ า้ พระทัยท่ไี หลหลง่ั ชโลมสแู่ ผน่ ดินพรพู รัง่ ดงั่ พลงั สร้างความหวังดว้ ยศรัทธาพระบารมี ขอพระองคท์ รงพระเจริญยิ่งยนื นาน ในสภาวการณป์ ัจจุบนั ซ่ึงเกิดความถดถอยทางเศรษฐกิจอย฽างรุนแรงจึงทําให฾เกิดความเข฾าใจ ได฾ชัดเจนในแนวพระราชดําริของ \"เศรษฐกิจพอเพียง\" ซึ่งได฾ทรงคิดและตระหนักมาช฾านาน เพราะ หากเราไม฽ไปพึ่งพา ยึดติดอยู฽กับกระแสจากภายนอกมากเกินไป จนได฾ครอบงําความคิดในลักษณะ ด้ังเดิมแบบไทย ๆ ไปหมด มีแต฽ความทะเยอทะยานบนรากฐานท่ีไม฽มั่นคงเหมือนลักษณะฟอง สบู฽ วิกฤตเศรษฐกิจเช฽นนี้อาจไม฽เกิดข้ึน หรือไม฽หนักหนาสาหัสจนเกิดความเดือดร฾อนกันถ฾วนท่ัว เช฽นนี้ \"เศรษฐกิจพอเพียง\" จึงได฾สื่อความหมาย ความสําคัญในฐานะเป็นหลักปรัชญาสังคมที่พึง ยึดถือที่พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวมีพระราชดํารัสชี้แนะแนวทางการดําเนินชีวิตแก฽พสกนิกรชาว ไทย ดังนั้นถ฾าทุกคนในชาติน฾อมนําเอากระแสพระราชดําริ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาเป็นแนว ทางการดําเนินชีวิตส฽วนตน เชื่อมั่นว฽าทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล฾อมจะมีเพียงพอให฾เราใช฾ได฾ อยา฽ งย่ังยืน รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ฾ มเพื่อชีวิต GESC1104

ความหมายของคาวา่ “พอเพียง” พอเพียง ความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ได฾เท฽าที่กะไว฾ เชน฽ ไดเ฾ ทา฽ น้ีกพ็ อเพยี งแลว฾ ความพอเพียง (Sufficiency) หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความ จําเป็นที่จะต฾องมีระบบภูมิคุ฾มกันในตัวที่ดีพอสมควรต฽อการมีผลกระทบใด ๆ อันเกิดจากการ เปลีย่ นแปลงท้ังภายนอกและ ภายใน ความพอเพียง (Sufficiency) จะต฾องประกอบด฾วย 3 คุณลักษณะพร฾อมๆ กัน ได฾แก฽ ความพอประมาณ ความมีเหตุผล และภูมิคุ฾มกันในตัวท่ีดี กล฽าวคือ กิจกรรมใดๆที่ขาดคุณลักษณะใด คณุ ลักษณะหนงึ่ ไปก็จะไมส฽ ามารถเรียกไดว฾ า฽ เป็นความพอเพียง ค่านิยมใหม่ในสงั คมไทย การสร฾างค฽านิยมใหมใ฽ หเ฾ กิดข้ึนในสงั คมไทย ซึ่งได฾กําหนดสภาพสังคมไทยที่พงึ ประสงคเ์ ป็น สังคมทเ่ี ข฾มแขง็ และมีดลุ ภาพใน 3 ดา฾ น คอื 1. สงั คมคุณภาพทย่ี ดึ หลกั ความสมดุลพอดี 2. สังคมแห฽งภูมิปัญญาและการเรียนร฾ูท่ีให฾คนไทย คิดเป็น ทําเป็น มีเหตุผล มี ความคิดริเรมิ่ สรา฾ งสรรค์ เรยี นรูไ฾ ดต฾ ลอดชวี ิต ร฾เู ท฽าทนั โลก 3. สังคมสมานฉันท์ มคี ณุ ธรรม รร฾ู กั สามคั คีและเอ้อื อาทรตอ฽ กนั เศรษฐกิจพอเพยี ง เคียงคู่ไทย ก้าวไกลดว้ ยวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 1. 70 ปื บารมี ธ เกรกิ ไกร นอ้ มเทดิ ไท้องคร์ าชา เปน็ ท่ีประจักษ์ไปท่ัวว฽า ตลอดระยะเวลาท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอย฽ูหัวทรงเสด็จเถลิงถวัลย ราชสมบัติครบรอบ 70 ปี ในวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2559 พระองค์ทรงอุทิศพระวรกาย พระราช หฤทยั และพระสติปญั ญาของพระองค์ ทรงงานและพระราชกรณียกิจอันประเสริฐสูงสุด ซ่ึงทรงคุณอัน ยิ่งใหญ฽ไพศาลสุดจะพรรณนา เพื่อช฽วยเหลือพสกนิกรของพระองค์ อย฽างมิร฾ูเหน็ดเหน่ือย พัฒนาชีวิต ให฾ปวงชนชาวไทย โดยมิได฾เลือกเช้ือชาติ ศาสนา และนําความผาสุกร฽มเย็นไปส฽ูชุมชนทั่วทั้งประเทศ แม฾ในที่ห฽างไกลทุรกันดาร พระองค์ทรงเป็นศูนย์รวมของปวงชนชาวไทยทั้งชาติ และพระองค์ได฾รับ ถวายพระราชสมัญญานามว฽า “สมเด็จพระภัทรมหาราช” ซ่ึงมีความหมายว฽า พระมหากษัตริย์ที่ทรง เปน็ ทีร่ ักยงิ่ ของปวงชน รายวิชาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล฾อมเพื่อชีวติ GESC1104

ด฾วยพระบรมเดชาบุญญาธิการ พระปรีชาสามารถ และพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ที่ ทรงปฏิบัติพระราชภารกิจ จนบรรลุผลสําเร็จด฾วยดีทุกประการ โดยเฉพาะอย฽างย่ิง เพื่อพัฒนาคน ถ฾า หากการพฒั นาคน หมายถงึ การให฾ลําดบั ความสําคัญประชาชนเป็นอันดับแรก ทรงเน฾นความพอเพียง ตามแนวปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง จนยากยง่ิ ท่ีพระมหากษัตริย์พระองค์ใด หรือผ฾ูนําประเทศใดในโลก ท้ังในอดตี และปัจจุบนั เทยี บเท฽าและเสมอเหมือนพระองค์ได฾ ดังนั้นในวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 นายโคฟี อานัน เลขาธิการองค์การสหประชาชาติ ทูลเกล฾าฯ ถวายรางวัลและสดุดีพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวว฽าเป็นบุคคลที่มีความสําเร็จสูงสุดด฾าน การพัฒนามนุษย์ (UNDP Human Development Lifetime Achievement Award) ชาวโลกยก ย฽องให฾เป็น “กษัตริย์นักพัฒนา” (The World’s ‘Development King’) นับว฽าเป็นครั้งแรกที่ องค์การสหประชาชาติได฾จัดทํารางวัลเกียรติยศข้ึน เพื่อมอบให฾กับบุคคลดีเด฽น ท่ีอุทิศตนตลอดช฽วง ชีวิตและสร฾างคณุ คา฽ ของผลงานเป็นทปี่ ระจักษ์ และคุณูปการ ท่ีผลกั ดนั ความก฾าวหน฾าในการพัฒนาคน การพัฒนาคนโดยแก฽นแท฾แล฾วเป็นแนวทางเรียบง฽าย ซ่ึงถือเป็นการสร฾างเสริมขีดความสามารถให฾กับ ประชาชน มิใช฽เพียงแค฽คนสองสามคน มิใช฽เพื่อคนจํานวนมาก แต฽เพื่อคนทั้งปวงโดยถ฾วนท่ัว โดยผ฽าน การศึกษา การขยายโอกาสและทางเลอื กสุขอนามัยและโภชนาการ ทั้งน้ียังถือว฽าเป็นการสร฾างเสริมขีด ความสามารถแก฽ปัจเจกชนที่เลือกให฾มีชีวิตยืนยาวด฾วยการมีสุขพลานามัยท่ีแข็งแรง เป็นบุคลากรที่มี ความร฾ู และความคิดสร฾างสรรค์ การพัฒนาคนเพื่อให฾คนเป็นศูนย์กลาง โดยมุ฽งพัฒนาความเติบโตทาง เศรษฐกิจอย฽างย่ังยืน สิทธิมนุษยชน ความมั่นคงในชีวิต ความเท฽าเทียม และการมีส฽วนร฽วมในทาง การเมอื ง ภาพที่ 10.1 ถว฾ ยรางวัลบุคคลที่มีความสาํ เร็จสูงสุดดา฾ นการพัฒนามนษุ ย์ (ทม่ี า: สาํ นักขา฽ วเจา฾ พระยา. ออนไลน์. 2559) รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ฾ มเพ่ือชวี ติ GESC1104

นอกจากนี้แล฾ว บาดาโต฿ะอีหม฽ามพัฒนา หลังปูเต฿ะ ผู฾แทนพระองค์สุลต฽านอิสมาแอลปุตรา และ ตวนกูอานิส พระชายาแห฽งรัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย สดุดีพระองค์ว฽า มิใช฽พระมหากษัตริย์ ไทยเพียงประเทศเดียว แต฽เป็น “King of The World” สถิตในดวงใจคนทั่วโลก ซ่ึงพระองค์ทรงเป็น พระมหากษัตริย์ท่ีทรงครองราชย์ยาวนานที่สุดในโลกครบ 60 ปี ในวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2549 มีพระราชอาคันตุกะ มาร฽วมฉลองสิริราชสมบัติถึง 25 ราชวงศ์ ในปี พ.ศ. 2559 พระองค์ทรง ครองราชย์ครบ 70 ปี 2. เทคโนโลยีก้าวหน้า ด้วยพระเมตตาทรงคดิ คน้ เทคโนโลยีท่ีพระองค์ทรงคิดค฾นมีอย฽ูมากมายมหาศาล ไม฽สามารถจะบรรยายได฾ครบถ฾วน ซึ่ง ล฾วนเป็นสิ่งท่ีก฽อให฾เกิดประโยชน์ต฽อประเทศชาติและปวงชนชาวไทย ในที่นี้ขอกล฽าวเป็นสังเขป เพ่ือ เชิดชพู ระเกยี รติคุณของพระองคด์ งั นี้ 2.1 ฝนหลวง ฝนหลวงเกิดข้ึนจากพระอัจฉริยภาพและพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระ เจ฾าอย฽ูหัวโดยทรงประยุกต์เทคโนโลยีทางด฾านวิทยาศาสตร์สาขาต฽างๆ ท้ังฟิสิกส์ เคมี อุตุนิยมวิทยา วิศวกรรมศาสตรแ์ ละการดัดแปลงสภาพอากาศในธรรมชาติเข฾าด฾วยกัน โดยพระองค์ทรงถ฽ายทอดแนว พระราชดําริและพระราชทานเอกสารทางวิชาการแก฽ หม฽อมราชวงศ์เทพฤทธ์ิ เทวกุล ผ฾ูเชี่ยวชาญด฾าน วิศวกรรมการเกษตร ต้ังแต฽ปี พ.ศ.2498 เพื่อทําการค฾นคว฾าหากรรมวิธีหรือเทคโนโลยีการทําฝนหลวง ให฾เหมาะสมกับภูมิประเทศและสภาพอากาศของประเทศไทย ปฏิบัติการฝนหลวงได฾เริ่มทดลองคร้ัง แรกในปี พ.ศ.2512 และประสบความสาํ เร็จในระดบั หนง่ึ ในปี พ.ศ.2514 โดยตอ฽ มาในปี พ.ศ.2518 จึง ได฾มีพระราชกฤษฎีกาก฽อตั้งสํานักงานปฏิบัติการฝนหลวง (Royal Rainmaking Research and Development Institute; RRRDI) เพ่อื ทาํ หนา฾ ทีด่ ําเนนิ การทดลองค฾นคว฾าและพัฒนากรรมวิธีการทํา ฝนหลวงควบคู฽กับการปฏิบัติการช฽วยเหลือเกษตรกร พอถึงปี พ.ศ.2535 จึงมีพระราชกฤษฎีกา ปรับปรุงสํานักงาน ฯ ดังกล฽าว เป็นสํานักฝนหลวงและการบินเกษตร (Bureau of the Royal Rainmaking and Agricultural Aviation; BRRAA) และตอ฽ มากระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เสนอให฾ วนั ที่ 14 พฤศจิกายน ของทุกปี เป็นวนั พระบิดาแห฽งฝนหลวง โดยมี นางมณีเมขลาเป็นสัญลักษณ์ของ โครงการฝนหลวง รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ฾ มเพื่อชีวติ GESC1104

ภาพที่ 10.2 เครื่องบนิ ทาํ ฝนหลวง ทม่ี า : (กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. ออนไลน์. 2559) ฝนหลวงเป็นเทคนิคที่พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอย฽ูหัวทรงคิดค฾นขึ้นและพัฒนาอย฽าง ตอ฽ เนอ่ื ง และนาํ มาปฏบิ ตั กิ ารในประเทศไทยเป็นประเทศแรก ถือเป็นสิ่งประดิษฐ์ใหม฽และมีคุณสมบัติ ครบถ฾วนท่ีจะได฾รับการทูลเกล฾าฯ ถวายสิทธิบัตรเลขท่ี 13898 เม่ือวันที่ 29 พฤศจิกายน 2545 จาก กระทรวงพาณิชย์ นอกจากนี้ในปี พ.ศ.2544 คณะกรรมการจัดงานประกวดส่ิงประดิษฐ์คิดค฾นทาง เทคโนโลยี Brussels Eureka 2001 ณ กรุงบรัสเซล ประเทศเบลเยียม ได฾ทูลเกล฾าฯ ถวายรางวัล เหรียญทอง ประกาศนียบัตรสดุดี พระเกียรติ แด฽พระองค์ท฽านในฐานะที่เทคโนโลยีฝนหลวงเป็น โครงการดเี ด฽นดา฾ นส่งิ ประดษิ ฐท์ เ่ี ป็นประโยชนต์ อ฽ สาธารณชนด฾วย 2.2 กงั หันน้าชัยพัฒนา เคร่ืองกังหันนํ้าชัยพัฒนาเกิดข้ึนด฾วยนํ้าพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็จพระ เจ฾าอยู฽หัวท่ีต฾องการเห็นประชาชนพ฾นทุกข์ภัยจากมลภาวะทางนํ้าที่ยังคงเป็นปัญหา ซ่ึงนับวันจะทวี ความรุนแรงยิ่งขึ้น แม฾ว฽าการแก฾ปัญหาในระยะแรก จะสามารถช฽วยแก฾ไขปัญหาไปได฾ในตาม คู คลอง ต฽างๆ กย็ ังส฽งกลน่ิ เหม็นรบกวนอย฽จู ึงจาํ เปน็ ตอ฾ งนาํ เครอื่ งกลเติมอากาศเพื่อเพ่ิมปริมาณออกซิเจนหรือ อากาศลงในนํ้าเข฾าช฽วยบําบัดน้ําเสียอีกทางหนึ่ง โดยไม฽ต฾องไปซื้อมาจากต฽างประเทศ ด฾วยพระวิริยะ อุตสาหะ ทรงคิดค฾นรูปแบบและวิธีการประดิษฐ์เครื่องกลเติมอากาศชนิดหน่ึง เพ่ือบรรเทาความเน฽า เสียของน้ํา เป็นเคร่ืองกลเติมอากาศอย฽างหนึ่งที่มีประสิทธิภาพช฽วยในการบําบัดนํ้าเสียได฾อย฽าง เหมาะสม รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล฾อมเพ่ือชีวติ GESC1104

ภาพท่ี 10.3 กงั หันนํ้าชัยพัฒนา (ทม่ี า: มลู นิธชิ ัยพฒั นา. ออนไลน์. 2559) เม่ือวันท่ี 24 ธันวาคม พ.ศ. 2530 ได฾ พระราชทานรูปแบบและพระราชดําริแก฽ เจา฾ หน฾าทก่ี รมชลประทาน ในการก฽อสรา฾ งและพฒั นาต฾นแบบเครื่องกลเติมอากาศที่ผิวนํ้าหมุนช฾าแบบ ท฽ุนลอย หรือ “กังหันนํ้าชัยพัฒนา” ซึ่งมีใบพัดขับเคลื่อนน้ําและวิดนํ้าข้ึนไปสาดกระจายเป็นฝอย เพ่ือให฾น้ําสัมผัสอากาศได฾อย฽างท่ัวถึงเป็นผลให฾ออกซิเจนในอากาศสามารถละลายเข฾าไปในนํ้าได฾อย฽าง รวดเร็วและในช฽วงที่นํ้าเสียถูกยกขึ้นมากระจายสัมผัสกับอากาศตกลงไปยังผิวน้ํา จะทําให฾เกิด ฟองอากาศจมตามลงไป กอ฽ ให฾เกดิ การถ฽ายเทออกซเิ จนอกี ส฽วนหน่ึง ซึ่งกังหันน้ําชัยพัฒนาแบบน้ีจะใช฾ ประโยชนไ์ ด฾ท้งั การเตมิ อากาศ และการทาํ ให฾น้ําไหลไปในทิศทางทกี่ ําหนด การติดต้ังเคร่ืองกลเติมอากาศ “กังหันน้ําชัยพัฒนา” คร้ังแรก พระบาทสมเด็จพระ เจ฾าอย฽ูหัว มีพระบรมราชานุญาตให฾ใช฾คลองเมฆขลา ซึ่งอย฽ูภายในบริเวณโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล฾า เป็นสถานทท่ี ดลองบําบัดน้ําเสีย ปรากฏว฽า เครื่องกังหันนํ้าชัยพัฒนาสามารถช฽วยเพิ่มออกซิเจนให฾กับ น้ําได฾อย฽างมีประสิทธิภาพ จนเป็นที่นิยมแพร฽หลายและนําไปติดตั้งใช฾งานตามสถานที่ต฽าง ๆ ทั้งใน กรุงเทพมหานครและต฽างจังหวัด จากคุณค฽าอเนกอนนั ต์ของเคร่ืองกังหนั นาํ้ ชยั พัฒนา ทําให฾กรรมการบริหารสภาวิจัย แห฽งชาตไิ ดม฾ มี ติเอกฉนั ท์เหน็ สมควรเป็นอย฽างยง่ิ ทูลเกล฾าฯ ถวายรางวัลงานคิดคน฾ หรือส่ิงประดิษฐ์ ซึ่ง เป็นประโยชน์แก฽ประเทศชาติ ประจําปี 2536 ในลําดับที่ 1 ซ่ึงนับเป็นสิ่งประดิษฐ์เคร่ืองกลเติม อากาศเคร่ืองที่ 9 ของโลก ท่ีได฾รับสิทธิบัตร และเป็นคร้ังแรกของโลกท่ีได฾มีการจดทะเบียนและออก รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล฾อมเพ่ือชีวติ GESC1104

สิทธิบัตรให฾แก฽ราชวงศ์ ดังนั้นในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ ของทุกปี รัฐบาลจึงได฾กําหนดให฾เป็น “วันนัก ประดิษฐ์” 2.3 เชอ้ื เพลิงชีวมวล พระบาทสมเด็จพระเจา฾ อยูห฽ ัวทรงมีสายพระเนตรกว฾างไกล และได฾พระราชทานแนว พระราชดําริเกี่ยวกับพลังงานทดแทน โดยม฽ุงเน฾นวัตถุดิบภายในประเทศภาคเกษตรกรรม โดยทรงทํา เป็นต฾นแบบ ในการผลติ แกส฿ โซฮอลล์ โดยการผลติ เอทานอลจากออ฾ ย และพฒั นาการกล่ันเอทานอลให฾ ได฾ความบริสุทธิ์ร฾อยละ 99.5 โดยปริมาตร และนําไปผสมกับเบนซินไร฾สารตะกั่วออกเทน 91 ใน อัตราส฽วน 1 ต฽อ 9 โดยปริมาตร จนได฾น้ํามันแก฿สโซฮอลล์ ท่ีมีค฽าออกเทนเท฽ากับนํ้ามันเบนซิน 95 ซึ่ง จาํ หนา฽ ยอย฽ูในปัจจุบัน นอกจากน้แี ลว฾ พระองคท์ รงมีพระราชดําริ เก่ียวกับการสกัดน้ํามันปาล์ม มาใช฾ แทนน้ํามันดีเซล และพบว฽าช฽วยลดปัญหามลพิษในไอเสียเคร่ืองยนต์ ท้ังยังช฽วยเพ่ิมการหล฽อล่ืนใน เคร่ืองยนต์ และในปี พ.ศ. 2544 พระองค์ทรงมีพระกรุณาโปรดเกล฾าฯ ให฾นายอําพล เสนาณรงค์ องคมนตรี เปน็ ผูแ฾ ทนพระองค์ ย่ืนจดสทิ ธบิ ัตร ณ กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ในวันท่ี 9 เมษายน ในชือ่ ของการประดษิ ฐ์ คอื “การใช฾น้ํามนั ปาลม์ กลน่ั บริสุทธิ์ เป็นน้ํามันเช้อื เพลิงเครื่องยนต์ ดเี ซล” สิทธิบตั รเลขที่ 10764 ด฾วยพระอัจฉริยภาพและพระปรีชาสามารถในการประดิษฐ์คิดค฾นของพระองค์ ผลงานการคิดค฾นเพ่ือการพัฒนาประเทศ ด฾านพลังงานทดแทนของพระองค์ เร่ืองโครงการนํ้ามันไบโอ ดีเซล “สูตรสกดั นํา้ มนั ปาลม์ ” จึงไดร฾ ับเหรียญทอง ประกาศนียบัตรสดุดีเทิดพระเกียรติคุณพร฾อมถ฾วย รางวัลในงานนิทรรศการสิ่งประดิษฐ์นานาชาติ Brussels Eureka 2001 ณ กรุงบรัสเซล ประเทศ เบลเยยี ม 2.4 ทฤษฎีการปลกู ปา่ พระบาทสมเดจ็ พระเจา฾ อยู฽หัว ทรงห฽วงใยในปัญหาปุาไม฾ ลดลงเป็นอย฽างมาก จึงทรง พยายามคน฾ หาวิธนี านาประการทจ่ี ะเพิม่ ปรมิ าณปุาไมใ฾ นประเทศไทยให฾มากข้ึนอย฽างต฽อเนื่องและถาวร โดยวิธีการที่เรียบง฽ายและประหยัดในการดําเนินงาน ตลอดจนเป็นการส฽งเสริม ระบบวงจรปุาไม฾ใน ลักษณะอันเป็นธรรมชาติด้ังเดิม ซ่ึงได฾ พระราชทานพระราชดําริไว฾หลายวิธีการ อาทิ ปลูกปุาโดยไม฽ ต฾องปลูก ด฾วยการท้ิงปุาเอาไว฾ไม฽ต฾องไปทําอะไร ปุาจะเจริญเติบโตข้ึนมาเองตามธรรมชาติ โดย คุม฾ ครองไมใ฽ ห฾มกี ารตัดไม฾ทําลายปุา นอกจากน้ีพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอย฽ูหัวได฾พระราชทาน พระราชดําริให฾มีการปลูก ปาุ ในท่ีสูง โดยทรงแนะนําวิธีการดังนี้ คือใช฾ไม฾จําพวกที่มีเมล็ดท้ังหลายข้ึนไปปลูกบนยอดท่ีสูง เม่ือไม฾ นั้นโตแล฾วออกฝักออกเมล็ดก็จะลอยตกลงมาแล฾วงอกเองในที่ต่ําต฽อไป เป็นการขยายพันธ์ุโดย รายวิชาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล฾อมเพ่ือชวี ิต GESC1104

ธรรมชาติ รวมท้ังทรงให฾ปลูกปุาต฾นนํ้าลําธาร โดยทรงเสนอแนวทางปฏิบัติว฽าปลูกต฾นไม฾ที่ข้ึนอย฽ูเดิม ด฾วยการศึกษาว฽าพืชพันธ์ุไม฾ด้ังเดิมมีอะไรบ฾างแล฾วปลูกแซมหรือทดแทนตามรายการชนิดต฾นไม฾ ท่ีได฾ ศึกษามา และให฾งดปลูกไม฾ผิดแผกจากถ่ินเดิมโดยไม฽นําไม฾แปลกปลอม ต฽างพันธ์ุต฽างถ่ินเข฾ามาปลูก ถา฾ หากยงั ไม฽ไดม฾ ีการศกึ ษาอยา฽ งแนช฽ ดั เสยี ก฽อน สําหรับการปลูกปุาทดแทนเป็นอีกวิธีหนึ่งที่ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว ได฾ พระราชทานแนวพระราชดําริให฾นําไปปฏิบัติเพื่อความอุดมสมบูรณ์ของปุาไม฾ โดยพระราชทาน คําแนะนาํ ใหม฾ ี การปลูกปุาทดแทนตามสภาพภูมิศาสตร์ และสภาวะแวดล฾อมของพ้ืนที่ที่เหมาะสม ซ่ึง ได฾แก฽ การปลูกปุาทดแทนในพื้นที่ปุาไม฾ถูกบุกรุกแผ฾วถางและพื้นท่ีปุาเสื่อมโทรม การปลูกปุาทดแทน ตามไหล฽เขา บริเวณต฾นนํ้าลําธาร อ฽างเก็บนํ้า บนยอดเขา รวมท้ังการปลูกปุาเพื่อพัฒนาล฽ุมนํ้าและ แหล฽งนา้ํ การปลกู ปุาโดยใหร฾ าษฎรเข฾ามา มีส฽วนร฽วมและการปลูกปุาเสริมธรรมชาติเพ่ือเป็นการเพิ่มท่ี อยอ฽ู าศัยแกส฽ ัตว์ปาุ การปลูกปุา 3 อย฽าง ประโยชน์ 4 อย฽าง เพ่ือการพึ่งพาอาศัย การรักษาสมดุลทาง ธรรมชาติ การผสมผสานพืชพันธ์ุเพ่ือการเกื้อหนุนซึ่งกันและกัน คือ 1) ปุาสําหรับไม฾ใช฾สอย (ใช฾สร฾าง บ฾าน) เช฽น ไม฾สัก ประดู฽ ชิงชัน ฯลฯ 2) ปุาสําหรับเป็นไม฾ผล (ใช฾กิน) เช฽น มะม฽วง มะขาม กล฾วย แค ขี้เหลก็ ฯลฯ 3) ปุาสาํ หรบั เป็นเช้อื เพลิง (ใช฾งาน) เช฽น ไผ฽ ข฽อย ไม฾ทําฟืน ไม฾ทําถ฽าน ฯลฯ ปุาหรือสวน ปาุ เหล฽านีน้ อกจากประโยชนส์ ามอยา฽ งดงั กล฽าวแลว฾ ประโยชน์อย฽างท่ี 4 คือ เพ่อื อนรุ ักษ์ดินและน้ําและ คงความชม฽ุ ชื้นไว฾ นอกจากน้ีพระองค์ท฽านยังเสนอทฤษฎีปูองกันการเส่ือโทรมและพังทลายของดินโดย ใช฾หญ฾าแฝก พืชมงคลกําแพงธรรมชาติท่ีมีชีวิต ปลูกเพื่อการอนุรักษ์ดินและนํ้า ฟ้ืนฟุความอุดม สมบรู ณข์ องดิน ดดู ซบั สารพษิ ทปี่ นเปอื้ นมากบั น้ํา และปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ฾ มให฾ดีขึ้น 2.5 คลองลดั โพธิ์ เมือ่ วันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวฯ เสด็จพระราช ดําเนิน พร฾อมด฾วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีไปยังประตูระบายนํ้าคลองลัด โพธิ์ เพือ่ ทรงเปิดประตรู ะบายน้าํ คลองลดั โพธิ์ และสะพานภูมพิ ล 1 สะพานภมู ิพล 2 โครงการประตูระบายน้ําคลองลัดโพธ์ิ อันเน่ืองมาจากพระราชดําริ เป็นโครงการที่ กรมชลประทานสนองพระราชดําริในองค์พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวฯ ที่พระราชทานพระราชดําริ ใหป฾ รบั ปรุงคลองลัดโพธิ์ บริเวณคุ฾งนํ้าช฽วงที่ไหลผ฽านเขตพ้ืนที่ ต.บางกระเจ฾า จากเดิมที่มีสภาพต้ืนเขิน มคี วามกวา฾ งเพยี ง 10-15 เมตรใหส฾ ามารถรับปริมาณน้ําได฾เพ่ิมข้ึนอีกท้ังยังเป็นทางลัด ของน้ําไหลลงส฽ู ทะเลได฾สะดวก รวดเร็วขึ้น โดยช฽วยลดระยะทางการไหลของแม฽นํ้าเจ฾าพระยา จาก 18 กิโลเมตร ให฾ เหลือเพียง 600 เมตร รวมทั้งลดเวลาการเดินทางของน้ําจาก 5 ช่ัวโมง ให฾เหลือเพียง 10 นาทีเท฽าน้ัน ทําให฾ช฽วยลดผลกระทบจากน้ําล฾นตล่ิงในกรุงเทพมหานครและ ปริมณฑล จากสภาวะนํ้าเหนือไหล รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ฾ มเพื่อชีวิต GESC1104

หลากในชว฽ งท่ีผ฽านมาได฾อย฽างมีประสิทธิภาพ โดยโครงการน้ีสามารถระบายน้ําออกส฽ูอ฽าวไทยได฾เฉล่ีย วันละประมาณ 40 ลา฾ นลกู บาศก์เมตร ภาพที่ 10.3 ประตรู ะบายน้าํ คลองลัดโพธ์ิ (ที่มา: ผูจ฾ ดั การออนไลน์. 2554) นอกจากน้ี ประตูระบายนํา้ คลองลัดโพธ์ิ อันเนื่องมาจากพระราชดําริ ยังมีศักยภาพ ใน ด฾านการผลิตไฟฟูาด฾วยพลังน้ําซึ่งกรมชลประทานได฾ร฽วมกับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ทําการ ศึกษาและวิจัย โดยการประดิษฐ์กังหันไฟฟูาพลังน้ําไหลต฾นแบบขึ้นมา 2 แบบ คือ แบบหมุน ตาม แนวแกนและแบบหมุนขวางการไหลโดยใช฾ใบพัดต฾นแบบที่วิเคราะห์และผลิตข้ึนแบบหมุน ตาม แนวแกนมีเส฾นผ฽านศูนย์กลาง 2 เมตร และใบพัดแบบหมุนขวางการไหลมีเส฾นผ฽าศูนย์กลาง 1 เมตร ยาว 2.50 เมตรทค่ี วามเรว็ นํา้ ออกแบบ 2 เมตรตอ฽ วินาทโี ดยออกแบบเป็นกังหันพลังนํ้า อาศัยพลังงาน จลน์จากความเร็วของกระแสนํ้า ติดตั้งบริเวณประตูระบายนํ้าเพื่อผลิตกระแส ไฟฟูาพลังนํ้า ซ่ึงได฾ กําลงั ไฟฟาู สูงสุดท่ี 5.74 กิโลวัตต์ต฽อวัน 2.6 โครงศึกษาวจิ ัยและพัฒนาส่ิงแวดลอ้ มแหลมผักเบ้ีย อันเน่ืองมาจาพระราชดําริ จังหวัดเพชรบุรี เป็นโครงการที่พระบาทสมเด็จพระ เจา฾ อยห฽ู ัว ทรงเลง็ เห็นว฽าการบําบัดน้ําเสียและการ ฟื้นฟู ส่ิงแวดล฾อมให฾อยู฽ในสภาพท่ีดีข้ึน โดยอาศัย เทคโนโลยีที่ง฽ายราคาถูก ทุกคนทําได฾ ไม฽สลับซับซ฾อน ค฽าใช฾จ฽ายตํ่าและใช฾หลักการให฾ธรรมชาติช฽วย ธรรมชาติ รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล฾อมเพื่อชีวติ GESC1104

2.6.1 ระบบบ฽อบําบัดน้ําเสีย ระบบนี้ ใช฾วิธีการพ่ึงพาธรรมชาติ ให฾สาหร฽าย สังเคราะห์ด฾วยแสง เพื่อเติมออกซิเจนให฾จุลินทรีย์หายใจ และย฽อยสลายสารอินทรีย์ในน้ําเสีย บ฽อ บาํ บดั มที ้ังหมด 5 บ฽อประกอบ ไปด฾วย บอ฽ ตกตะกอน 1 บ฽อ บอ฽ ผึ่ง 3 บ฽อ และบ฽อ ปรับสภาพ 1 บ฽อ ภาพที่ 10.5 ระบบบ฽อบําบดั น้ําเสีย 1บ฽อตกตะกอน 3 บ฽อผ่งึ และ 1 บ฽อปรับสภาพ 2.6.2 ระบบพืชและหญ฾ากรองน้ําเสีย ใช฾พืชและหญ฾าเป็นตัวกรอง นํ้าเสีย แปลงหรอื บอ฽ จะเกบ็ กักน้ําเสีย และปลูกธูปฤาษี กกกลม หญ฾า – แฝกอินโดนีเซียหรือปลูกหญ฾าอาหาร สัตว์ พชื เหล฽าน้มี คี ณุ สมบตั กิ รอง และดดู ซบั ของเสยี ท่อี ย฽ใู นนา้ํ ภาพท่ี 10.6 บําบดั นาํ เสยี ดว฾ ยระบบพืชและหญา฾ กรองน้ําเสีย 2.6.3 ระบบพื้นที่ช฽ุมน้ําเทียม เป็นระบบทีการจําลองพื้นที่ทางธรรมชาติที่ เปียกชุ฽มหรือพ้ืนท่ีที่มีนํ้าขัง การบําบัดน้ําเสียแบบน้ีใช฾วิธี การปล฽อยน้ําเสียผ฽านบ฽อดินต้ืน ๆ ท่ีผ฽านใน รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดล฾อมเพื่อชวี ติ GESC1104

แปลงปลูกพืชประเภทกก รากของพืชเหล฽าน้ีจะช฽วยดูดซับสารพิษและอินทรีย์สารให฾ลดน฾อยลง ย฽อย สลายให฾หมดไปในท่ีสุด ภาพท่ี 10.7 บําบดั นาํ เสียระบบพ้นื ทช่ี ฽ุมน้ําเทียม 2.6.4 ระบบแปลงพืชปุาชายเลน ระบบนี้จะใช฾หลักการบําบัด จากการเจือจาง ระหว฽างนํ้าทะเลกับนํ้าเสีย สามารถนําไปประยุกต์ ใช฾ได฾กับชุมชนหรือกิจการเพาะเลี้ยงกุ฾งท่ีมีพื้นท่ีติด กับปุาชายเลนได฾ โดยไม฽จาํ เป็นต฾องมกี ารสรา฾ งแปลงพชื ปาุ ชายเลน ภาพท่ี 10.8 บาํ บดั นําเสยี ระบบแปลงพชื ปาุ ชายเลน โครงศึกษาวิจัยและพัฒนาส่ิงแวดล฾อมแหลมผักเบ้ียอันเน่ืองมาจาพระราชดําริ จังหวดั เพชรบรุ ี นบั เปน็ ตน฾ แบบการบําบัดน้ําเสียที่เรยี บง฽ายเพราะอาศยั วิธีธรรมชาติ ซึ่งสามารถแก฾ไข ปัญหาน้ําเสยี ได฾เป็นอย฽างดี ทั้งยังไดท฾ รัพยากรปุาชายเลนอนั ทรงคุณค฽ากลบั คืนมา รายวิชาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล฾อมเพ่ือชีวติ GESC1104

2.7 โครงการชง่ั หัวมันตามพระราชดาริ โครงการช่ังหวั มันตามพราชดาํ ริ ตัง้ อยู฽ใน อําเภอท฽ายาง จังหวัดเพชรบุรี เกิดขึ้นจาก ความเอาพระทัยใส฽ของพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอย฽ูหัว ท่ีทรงมีต฽อเกษตรกรในการท่ีจะพัฒนาส฽งเสริม อาชีพเกษตรกรรมให฾ ประสบความสําเร็จและสามารถเล้ียงดูตัวเองและครอบครัวได฾อย฽าง ยั่งยืน ประวตั ิทม่ี าของโครงการนี้ เริ่มตอนท่ตี อนพระองค์ทา฽ นประทับอยู฽ ณ วังไกลกงั วลแล฾วมีชาวบ฾านนํามัน เทศมาถวาย ช฽วงนั้นพระองค์ต฾องเสด็จกลับกรุงเทพเลยรับส่ังให฾ เจ฾าหน฾าท่ีนําหัวมันเทศนั้นไปวางไว฾ บนตาช่ังในห฾องทรงงานจากน้ันก็เสด็จกลับกรุงเทพ เวลาล฽วงเป็น เดือน เม่ือเสด็จกลับมาหัวหินทรง พบวา฽ มนั เทศน้นั ไดแ฾ ตกใบ เลยตรัสว฽า “มัน อย฽ูที่ไหนก็ข้ึน” ดังนั้นจึงมีพระราชดําริให฾จัดหาท่ีดิน เพื่อ ทาํ โครงการดา฾ นการเกษตร ปี พ.ศ. 2551 ก็ไดซ฾ ื้อทด่ี นิ จํานวน 120 ไร฽ และต฽อมาในกลางปี 2552 ทรง ซ้ือที่ดินแปลงติดกันเพ่ิมอีก ณ บ฾านหนองคอไก฽ ตําบลเขากระปุก อําเภอท฽ายาง จังหวัดเพชรบุรี จํานวน 250 ไร฽เพื่อพัฒนาเป็นศูนย์รวบรวมพืชเศรษฐกิจนานาชนิด เพ่ือเป็นแนวทางให฾กับเกษตรกร โดยเฉพาะในพ้ืนท่ีอําเภอท฽ายางจังหวัดเพชรบุรี ท่ีมีพื้นที่ค฽อนข฾างแห฾งแล฾ง ทรงพระราชทานพันธุ์ มันเทศ ซึ่งงอกออกมาจากหัวมันท่ีต้ังโชว์ไว฾บนตาช่ังในห฾องทรงงานท่ีวังไกลกังวล ให฾นํามาปลูกไว฾ที่ ที่ดินแปลงน้ีพระราชทานชื่อโครงการว฽า “โครงการช่ังหัวมัน ตามพระราชดําริ” โดยพระบาทสมเด็จ พระเจ฾าอย฽ูหวั ไดเ฾ สดจ็ พระราชดําเนนิ มาเยย่ี มโครงการน้ีดว฾ ยพระองค์เอง มีพระตําหนักทรงงานท่ีตั้งอย฽ู ภายในโครงการเป็นบ฾านไม฾สองช้ันเรียบง฽ายที่ใช฾ทรงงานและพักผ฽อนพระอิริยาบถเม่ือคร้ังเสด็จเยี่ยม โครงการน้ี รวมถงึ รถทีท่ รงใชท฾ รงงานก็จอดอยู฽ภายในบริเวณพระตาํ หนักดว฾ ย เนื้อที่ภายในโครงการกว฾างไกลตั้งอย฽ูท฽ามกลางหุบเขา ในพ้ืนที่แห฽งนี้ สภาพเดิม โดยท่ัวไปแห฾งแล฾งเจ฾าของเดิมปลูกต฾นยูคาลิปตัสตัดไม฾ขาย มีแปลงปลูกมะนาวเดิมอย฽ูประมาณ 35 ไร฽ แปลงออ฾ ยประมาณ 30 ไร฽ การพฒั นาพื้นท่สี ฽วนทเ่ี ป็นแปลงยคู าลิปตัสทงั้ หมด แต฽ปัจจุบันได฾ จัดสรรทํา การเกษตรเป็นอย฽างดี มีทั้งแปลงพืชเศรษฐกิจที่ปลูกหลายชนิด อาทิ สับปะรด มะนาว มะพร฾าว รวมทั้งมันเทศ นอกเหนือจาก พืชเศรษฐกิจในพื้นท่ี ก็ยังมีการปลูกไม฾ผล พืชไร฽ และพืชผักต฽างๆ อาทิ แก฾วมงั กร ชมพู฽เพชร กลว฾ ย ฟักทอง กะเพรา โหระพา พรกิ ฯลฯ มแี ปลงปลูกข฾าว ทั้งข฾าวเจ฾าและข฾าว เหนียว ปลกู ยางพารา โดยท้ังหมดนี้จะเน฾นไม฽ให฾มีการใช฾สารเคมี หรือหากต฾องใช฾ก็ต฾องมีในปริมาณ ท่ี น฾อยที่สุด มีฟาร์มโคนม ฟาร์มไก฽ และแปลงเกษตรที่จัดเป็นสวยสวยให฾คนที่แวะมาเยี่ยม ชม นอกจากนี้ ได฾สร฾างกังหันลมผลิตไฟฟูาขาย ให฾กับการไฟฟูาส฽วนภูมิภาค โดยมหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี และบริษัท พระพายเทคโนโลยี จํากัด ร฽วมกันออกแบบติดตั้ง กังหันลม และระบบจาํ หน฽ายไฟฟูาจํานวน 20 ชุด ขนาดกําลังผลิตรวม 50 KW ได฾รับการสนับสนุนงบประมาณ บางส฽วนจากกองทพั บก และได฾รบั พระราชทานววั นมจากโครงการสว฽ นพระองค์สวนจติ รลดามาเล้ียงไว฾ รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ฾ มเพื่อชวี ิต GESC1104

ที่นี่ โดยใช฾พื้นท่ีใต฾กังหันลมเป็นพื้นที่ปลูกหญ฾าสําหรับ เลี้ยงวัว ด฾านหน฾ามีร฾านโกลเด฾นท์เพลสซ่ึงเป็น ร฾านขายสนิ ค฾าทางการเกษตรแบบปลอดสารพิษรวมถงึ ผลติ ภณั ฑ์ตา฽ งๆ ของโครงการ ภาพที่ 10.9 ทางเข฾าโครงการชง่ั หัวมนั 2.8 เศรษฐกิจพอเพียง เศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวมีพระราชดํารัสชี้แนะ แนวทางการดําเนินชีวิตแก฽พสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกว฽า 25 ปี ตั้งแต฽ก฽อนเกิดวิกฤตการณ์ ทางเศรษฐกิจ ต฽อมาภายหลังได฾ทรงเน฾นย้ําแนวทางการแก฾ไข฾เพ่ือให฾รอดพ฾นวิกฤตการณ์ และสามารถ ดาํ รงอย฽ูได฾อย฽างมั่นคงยั่นยืนภายใต฾กระแสโลกาภิวัฒน์และการเปลี่ยนแปลงต฽าง ๆ (สุนทร กุลวัฒนวร พงศ.์ 2544: 55-72) โดยคําว฽า ปรัชญา ในปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีความหมายลุ฽มลึกมากกว฽า “แนวคิด” กล฽าวคือ มีความหมายกว฾างถึง “ปัญญา-ความรู฾ทั่ว” ดังพระบรมราโชวาท ปี พ.ศ.2522 ตอนหน่ึงว฽า “ความรู฾ชัดที่เกิดจาความฉลาด สามารถคิดพิจารณาอย฽างถูกต฾องแยบคายตามเหตุ ตาม ผล” เศรษฐกจิ พอเพยี ง เปน็ ปรัชญาชถี้ ึงแนวทางการดํารงอยู฽และปฏิบัติตนของประชาชน ทุกระดับ ตั้งแต฽ระดับครอบครัว ระดับชุมชน จนถึงระดับรัฐ ท้ังในการพัฒนาและบริหารประเทศให฾ ดําเนินไปในทางสายกลางโดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อให฾ ก฾าวทันโลกยุคโลกาภิวัฒน์ ความ พอเพียงหมายถงึ ความประมาณ ความมีเหตุมีผล รวมทั้งความจําเป็นท่ีจะต฾องมีระบบภูมิค฾ุมกันในตัว ที่ดีพอสมควรแก฽การมีผลกระทบใดๆ อันเกิดจากการเปล่ียนแปลงท้ังภายนอกและภายใน ท้ังน้ี จะต฾องอาศัยความรอบรู฾ ความรอบคอบ และความระมัดระวังอย฽างยิ่งในการนําวิชาต฽าง ๆ มาใช฾ใน การวางแผนและการดําเนินการทุกข้ันตอนขณะเดียวกัน ก็จะต฾องเสริมสร฾างพื้นฐานจิตใจของคนใน ประเทศ โดยเฉพาะเจ฾าหน฾าที่ของรัฐ นักทฤษฎี และ นักธุรกิจทุกระดับ ให฾มีสํานึกในคุณธรรม ความ รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล฾อมเพื่อชวี ิต GESC1104

ซ่ือสัตย์ สุจริต และให฾มีความรอบรู฾ที่เหมาะสม ดําเนินชีวิตด฾วยความอดทน ความเพียร มีสติปัญญา และมีความรอบคอบ เพอ่ื ให฾สมดุลและพร฾อมรับความเปล่ียนแปลงอย฽างรวดเร็วแล฾วกว฾างขวางทั้งด฾าน วัตถุ สงั คม สงิ่ แวดล฾อม และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกได฾อยา฽ งดี เทคโนโลยีต฽างๆ ที่พระองค์ทรงค฾นคิด ล฾วนเป็นเทคโนโลยีที่ใช฾วัตถุดิบในประเทศ เพ่อื การแก฾ปัญหาวิกฤตตา฽ งๆ ท่ีเกิดขนึ้ ในประเทศ เช฽น ปัญหาฝนแล฾ง ก็ทรงทําฝนหลวง ปัญหานํ้าเสีย ทรงประดิษฐก์ ังหนั ชยั พฒั นา ปัญหาน้ํามันขาดแคลน ทรงใช฾แนวคิดการใช฾พลังงานทดแทน ปัญหาปุา เสื่อมโทรม ก็ทรงเน฾นทฤษฎีการปลูกปุา เพ่ือให฾พสกนิกรของพระองค์พ่ึงพาตนเองได฾ มีความเป็นอยู฽ อย฽างพอเพยี ง ตามแนวปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง ดงั คําที่วา฽ “เทคโนโลยีก฾าวหน฾า ด฾วยพระเมตตาทรง คดิ คน฾ ” 3. พ่ึงพาตน ชาติพ้นวกิ ฤต ดว้ ยแนวคิดเศรษฐกจิ พอเพียง “เศรษฐกิจพอเพียงน้ีขอยํ้าว฽า เป็นท้ังเศรษฐกิจหรือความประพฤติ ท่ีทําอะไรเพ่ือให฾เกิดผล โดยมเี หตแุ ละผล คอื เกดิ ผลนัน้ มาจากเหตุ ถา฾ ทําเหตุท่ีดี ถ฾าคดิ ให฾ดี ให฾ผลท่ีออกมาคือ สิ่งท่ีติดตามเหตุ การกระทําก็จะเป็นการกระทําที่ดี และผลของการกระทําน้ัน ก็จะเป็นการกระทําที่ดี ดีแปลว฽ามี ประสิทธิผล ดีแปลว฽ามีประโยชน์ ดีแปลว฽าทําให฾มีความสุข” พระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระ เจ฾าอยู฽หัว ท่ีพระราชทานแก฽คณะบุคคลต฽างๆ เข฾าเฝูาถวายพระพรชัยมงคล เนื่องในวโรกาส วันเฉลิม พระชนมพรรษา 5 ธันวาคม ณ ศาลาดุสติ ดาลัย สวนจิตรลดา เมื่อวนั ที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2543 พระบาทสมเด็จพระเจา฾ อยูห฽ วั พระราชทานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ช้ีแนวทางการพัฒนาท่ี ม฽ุงเน฾นความสมดุล องค์รวมและยั่งยืน โดยเน฾นหลักความพอประมาณและมีภูมิคุ฾มกันท่ีดี พอท่ีจะ ต฾านทานและลดผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงต฽างๆ อย฽างรวดเร็วอันเน่ืองมาจากกระแส โลกาภิวัตน์ ปรัชญาดังกล฽าว ซึ่งเน฾นแนวทางเดินสายกลาง ทําให฾ สหประชาชาติ มีปณิธานม฽ุงม่ัน พัฒนาคนให฾ประชาชนเป็นเปูาหมายศูนย์กลางในการพัฒนา เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตท่ีดีและย่ังยืน ต฽อไป ซ่ึง ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา อธิบายหลักการสําคัญของเศรษฐกิจ พอเพียงไว฾ 3 ประการคือ 1. ความพอประมาณ คือ ความพอดี ไม฽น฾อยเกินไป และไม฽มากเกินไป โดยไม฽ เบยี ดเบยี นตนเองและผ฾ูอ่นื เช฽น จะผลิตจะบริโภค กใ็ ห฾อยใ฽ู นระดบั พอประมาณ 2. ความมีเหตุผล การตัดสินใจเก่ียวกับระดับความพอเพียง ต฾องเป็นไปอย฽างมีเหตุผล โดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยที่เก่ียวข฾อง ตลอดจนคํานึงถึงผลท่ีคาดว฽าจะเกิดขึ้นจากการกระทํานั้นๆ อย฽างรอบคอบ รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ฾ มเพ่ือชีวติ GESC1104

3. การสร฾างภูมิค฾ุมกันที่ดีในตัว หมายถึง การเตรียมพร฾อมท่ีจะรับผลกระทบและการ เปลย่ี นแปลงด฾านตา฽ งๆ ทีเ่ กดิ ข้นึ โดยคํานึงถึงความเป็นไปได฾ของสถานการณ์ต฽างๆ ท่ีคาดว฽าจะเกิดขึ้น ในอนาคตทั้งใกลแ฾ ละไกล อย฽างไรก็ดี ดร.สเุ มธ เน฾นยา้ํ ว฽าต฾องตง้ั อยู฽บนฐานคณุ ธรรมและจริยธรรม จากแนวคิดปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งดงั กล฽าว สามารถนํามาส฽ูภาคปฏิบัติได฾ไม฽ยาก เราทุกคน ทําได฾ โดยเริม่ ตน฾ ที่ตัวเราเองก฽อน ดว฾ ยการปรับเปลีย่ นแนวคดิ ในการดําเนินชีวิตแบบเดิม ให฾สอดคล฾อง กบั หลกั เศรษฐกิจพอเพยี ง ได฾ดังน้ี การพ่ึงพาตนเอง ยึดหลักการเพิ่งพาตนเอง 5 ประการได฾แก฽ 1. ด฾านจิตใจ ทําตนให฾เป็นท่ี พึ่งต นเ อง มีจิ ตสํา นึก ที่ดี 2 . ด฾าน สัง คม สร฾ าง เครื อข฽ ายสั งค มท่ี เข฾ม แข฾ งเกื้ อกู ลกั น 3. ด฾านทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล฾อม ให฾ยึดหลักการอนุรักษ์ คือการใช฾ทรัพยากรอย฽างฉลาด เพ่อื ให฾เกดิ ความยงั่ ยืน 4. ดา฾ นเทคโนโลยี ให฾พัฒนาเทคโนโลยีให฾สอดคล฾องกับสภาพแวดล฾อมและภูมิ ปัญญาท฾องถ่ิน 5. ด฾านเศรษฐกิจ ใหย฾ ดึ หลกั พออยู฽ พอกนิ พอใช฾ ความพอประมาณ ยึดหลักการประหยัด ตัดทอนค฽าใช฾จ฽ายในทุกด฾าน ลดละความฟุมเฟือย ในการดํารงชีวิต อย฽างจริงจัง ร฾ูจักคําว฽า “พอ” และไม฽เบียดเบียนผ฾ูอ่ืน ไม฽หลงระเริงไปกับค฽านิยม ใหม฽ๆ กลับมาใช฾ชีวิตแบบวิถีไทย เช฽น เลิกการบริโภคอาหารฟุมเฟือย ที่เราต฾องจ฽ายแพง เพ่ือเป็น ค฽าลิขสิทธิ์ต฽างๆ หันมาบริโภค ข฾าวแกง น้ําพริกปลาทูแบบไทยๆ ที่ให฾คุณค฽าครบถ฾วนและไม฽เป็น อันตรายตอ฽ สขุ ภาพ หรอื แมแ฾ ตว฽ ัตถุนยิ มต฽างๆ เช฽น รถยนต์ หันมาใช฾ขนาดเหมาะสมกับครอบครัว เพื่อ เปน็ การประหยดั พลงั งาน ไม฽ควรยดึ ติดกับรถคันใหญ฽ โกห฾ รู เป็นต฾น และการกระทําทุกอย฽างของความ พอประมาณจะตอ฾ งอย฽ูบนรากฐานของความพอดี ไม฽ทาํ ใหผ฾ ู฾อ่นื เดือดร฾อน การสร้างระบบภูมิคุ้มกันในตัว เรื่องนี้เป็นเรื่องสําคัญย่ิง ที่จะให฾ทุกคนต฾องปฏิบัติ เปรียบ เหมือนกับเราตอ฾ งฉดี วคั ซีนปูองกนั โรค เพื่อให฾ร฽างกายสรา฾ งภูมคิ ม฾ุ กนั เมือ่ ถึงการระบาดของโรค เราก็มี ภูมคิ ุม฾ กันตวั เอง ใหป฾ ลอดภยั จากโรคน้ันๆ ได฾ เช฽นเดียวกนั นี้ เราจะทําอย฽างไรให฾มีความสุขบนรากฐาน ของความพอเพยี ง เราจึงต฾องสร฾างภูมิคุ฾มกันใหต฾ วั เราเอง คือการพยายามพัฒนาตนเอง เพื่อสร฾างความ เข฾มแข็งและความชํานาญให฾ตนเอง อย฽างต฽อเน่ือง ซ่ึงทําได฾โดยการแสวงหาความร฾ู ให฾เกิดมีรายได฾ เพิ่มพูน จนถึงข้ันพอเพียง และสามารถพ่ึงพาตนเองได฾ และส่ิงที่สําคัญยิ่ง ก็คือการจะต฾องประกอบ อาชีพ โดยถกู ต฾อง ซื่อสตั ย์และสจุ ริต ซึ่งเปน็ คณุ ธรรมทห่ี าไดย฾ ากในสังคมปัจจุบัน ถึงเวลาแล฾วที่เราทุก คนจะต฾องพยายามปลูกฝังในเรื่องของความซื่อสัตย์สุจริตให฾เกิดขึ้นในสังคมเรา โดยการปฏิบัติตนให฾ เป็นแบบอย฽าง และพยายามปรับเปลี่ยนแนวคิดใหม฽ ที่สังคมไทยในปัจจุบัน ยกย฽องผู฾มีฐานะทาง การเงิน โดยมิได฾คํานึงว฽าจะได฾มาด฾วยวิธีการใด หรือสังคมยกย฽องเด็กท่ีเรียนเก฽ง ท่ีได฾เกรด เอ ซ่ึงเขา รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดล฾อมเพ่ือชีวติ GESC1104

ได฾มาด฾วยวิธีการท่ีไม฽ซื่อสัตย์สุจริต เช฽นน้ีแล฾วสังคมเราจะไม฽เป็นสุข เพราะคนเก฽ง รวย แต฽ไม฽ซื่อสัตย์ เปน็ อนั ตรายต฽อประเทศเป็นอย฽างมาก การนําปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นหลักพัฒนานั้น ต฾องไม฽รีบร฾อน รีบทํา และต฾องไม฽ทํา ให฾ใหญ฽ที่ยอด เช฽น รีบเร฽งกําหนดนโยบาย คิดสร฾างโครงการใหญ฽โต จัดสรรงบประมาณจํานวนมาก เร฽งรัดส่ังการโดยมีได฾เตรียมการสร฾างพ้ืนฐานท่ีมั่นคงรองรับ อาทิ ความรู฾ความเข฾าใจและสํานึกใน คุณธรรมและจริยธรรมให฾พร฾อมที่จะน฾อมนําปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาปฏิบัติได฾อย฽างต฽อเน่ือง มี สัมฤทธิผลต฽อสังคมอย฽างยั่งยืนได฾จริง เม่ือรีบเร฽งทําโดยไม฽ทําการสร฾างพ้ืนฐาน ผลที่เกิดข้ึนจะเป็น เช฽นเดียวกับหลาย ๆ โครงการท่ีรัฐและหน฽วยงานต฽าง ๆ นําส฽ูชุมชน คือ เกิดความล฾มเหลวเพราะการ ทุจริตคดโกง หรือได฾ผลในลักษณะผักชีโรยหน฾า เพียงได฾ชื่อว฽า ได฾มีการทําโครงการนั้น ๆ แต฽แท฾จริง มิได฾เกิดประโยชน์ค฾ุมค฽าใด ๆ การนําปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาสู฽ภาคปฏิบัติ จึงจําเป็นต฾องเริ่มต฾นท่ี การ “ระเบดิ จากขา฾ งใน” สร฾างพน้ื ฐานใหม฾ ัน่ คง ภาพที่ 10.10 หลักการสาํ คัญของแนวคดิ เศรษฐกิจพอเพียง บทสรุป ความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจําเป็นท่ีจะต฾องมี ระบบภูมิค฾ุมกันในตัวที่ดีพอสมควรต฽อการมีผลกระทบใดๆอันเกิดจากการเปล่ียนแปลงทั้งภายนอก และ ภายในความพอเพียง (Sufficiency) จะต฾องประกอบด฾วย 3 คุณลักษณะ พร฾อมๆกัน ได฾แก฽ ความพอประมาณ ความมีเหตุผล และภูมิคุ฾มกันในตัวที่ดี กล฽าวคือ กิจกรรมใดๆท่ีขาดคุณลักษณะใด คุณลักษณะหนึ่งไปก็จะไม฽สามารถเรียกได฾ว฽าเป็นความพอเพียง ดังน้ันจําเป็นท่ีจะต฾องสร฾างภูมิค฾ุมกัน รายวชิ าทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ฾ มเพ่ือชวี ติ GESC1104

ของสงั คมเรา หรือลูกหลานของเรา ให฾มีความพอเพียง พอประมาณ มีเหตุมีผล สามารถพึ่งพาตนเอง ได฾ และสําคญั ยิง่ คือต฾องมคี วามซ่ือสัตย์ สุจริต มีความเมตตา เอ้อื อาทร และความสามัคคีของทุกคนใน ชาติ ไม฽วา฽ กระแสโลกจะเปลี่ยนแปลงไปอย฽างไร ดังน้ันถ฾าทุกคนในชาติน฾อมนําเอากระแสพระราชดําริ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาเป็นแนวทางการดําเนินชีวิตส฽วนตน จนเป็นรากฐานของสังคมไทยแล฾ว เชื่อว฽า ประเทศไทยเราก็จะอย฽ูอย฽างสงบสุขร฽มเย็น ดังพระราชดํารัสตอนหนึ่งว฽า “คนเราถ้าพอเพียง ในความต้องการ มันก็มีโลภน้อย เมื่อมีโลภน้อยก็เบียดเบียนคนอื่นน้อย ถ้าประเทศใดมีความคิด อันน้ี มคี วามคดิ ว่าทาอะไรต้องพอเพียง หมายความว่าพอประมาณ ซือ่ ตรงไม่โลภมาก คนเราก็อยู่ เป็นสุข” ซึ่งสอดคล฾องกับแนวคิดท่ีว฽า เศรษฐกิจพอเพียง เคียงค฽ูไทย ก฾าวไกลด฾วยวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล฾อมเพื่อชวี ิต GESC1104

กิจกรรมท่ี 10 สง่ิ แวดลอ้ มกับความพอเพียง 1. หลักการ เศรษฐกิจพอเพียงเป็นเรื่องที่พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอย฽ูหัวมีแนวพระราชดําริมาต้ังแต฽ ปี พ.ศ.2517 ดงั ทจี่ ะเหน็ ไดจ฾ ากกระแสพระราชดํารัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลา ดุสดิ าลัย สวนจติ รลดา เมอ่ื วันที่ 4 ธันวาคม 2517 มใี จความตอนหนง่ึ ว฽า “...คนอืน่ จะว่าอยา่ งไรกช็ า่ งเขา จะว่าเมืองไทยล้าสมัยเมอื งไทยเชย วา่ เมอื งไทยไม่มสี งิ่ ที่ สมยั ใหม่ แต่เราอยู่พอมีพอกิน และขอให้ทุกคนมีความปรารถนาท่ีจะใหเ้ มืองไทยพออยู่พอกินมีความ สงบและทางาน ตง้ั จติ อธิษฐานตั้งปณิธานในทางนี้ทีจ่ ะให้เมืองไทยอยูแ่ บบพออยู่พอกนิ ไม่ใช่ว่าจะ รงุ่ เรอื งอยา่ งยอด แตว่ า่ มีความพออยู่พอกิน มีความสงบเปรยี บเทียบกับประเทศอ่ืนๆ ถา้ เรารักษา ความพออยู่พอกนิ ได้ เราก็จะยง่ิ ยอดได้...” 2. จดุ ประสงค์ 2.1 เพ่อื ให฾เข฾าใจความหมายแนวคิดเกี่ยวกบั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 2.2 ยกตวั อย฽างแนวพระราชดาํ ริ การแก฾ไขทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล฾อมอย฽างน฾อย 3 ชนิด 2.3 นําเสนอโครงการพระราชดําริ เพอ่ื การพัฒนาอยา฽ งยง่ั ยืน กล฽มุ ละ 1 โครงการ 3. วิธีปฏิบัตกิ จิ กรรม 3.1 ศกึ ษาจากเอกสาร 3.2 แบง฽ กลุ฽มนักศึกษาให฾ไปคดิ คน฾ ควา฾ เก่ียวกบั โครงการพระราชดาํ ริ 3.3 จัดทาํ โปสเตอร์เก่ยี วกับ ในหลวงกบั การอนุรักษส์ ่ิงแวดลอ฾ ม 3.4 นาํ เสนอและอภปิ รายรว฽ มกัน 4. ผลการศึกษา 4.1 โปสเตอร์จัดทําเรื่องอะไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4.2 โครงการพระราชดําริทท่ี ฽านประทับใจ มีอะไรบ฾าง บอกมา 3 ชนิด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… รายวชิ าทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอ฾ มเพื่อชีวติ GESC1104

5. คาถาม 5.1 ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง มแี นวคดิ สาํ คญั อะไรบ฾าง ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………… ……………………………………………………………….……………………………………………………………………………… ……………………….……………………………………………………………………………………………………….……… 5.2 นักศึกษาสามารถนําปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยุกตใ์ ช฾ในชีวติ ประจาํ วันได฾อยา฽ งไร จงยกตวั อยา฽ งมา 1 ตัวอยา฽ ง ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………… ……………………………………………………………….……………………………………………………………………………… ……………………….……………………………………………………………………………………………………….…………… ………………………………………………………………………………………….…………………………………………………… ………………………………………………….………………………………………………………………………………… เอกสารอา้ งองิ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (30 พฤษภาคม 2559). พระปรีชาสามารถราษฎร์ประจักษ์. http://www.thairoyalrain.in.th/intelligence/intelligence_4.php) ผู฾จัดการออนไลน์. (4 ธันวาคม 2554). “คลองลัดโพธิ์” คลองแห่งพระมหากรุณาธิคุณ กันภัยน้า ทว่ ม. http://www.manager.co.th/Travel/ViewNews.aspx?NewsID=954000013983 มูลนิธิชัยพัฒนา. (3 สิงหาคม 2559). กังหันน้าชัยพัฒนา. http://www.chaipat.or.th/site_ content/19-248/18-chaipattana-water-turbine-development.html. ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: นาน มบี คุ฿ สพ์ ับลิเคชั่น. สุนทร กุลวัฒนวรพงศ์ .(2544). ตามรอยพระราชดาริเศรษฐกิจพอเพียง-ทฤษฎีใหม่.กรุงเทพฯ: ชมรมเดก็ จดั พมิ พ์. สํานักขา฽ วเจ฾าพระยา. (30 พฤษภาคม 2559). “สถาบนั พระมหากษัตริย์” คือศูนยร์ วมจิตใจของคน ไทย. http://www.chaoprayanews.com. รายวิชาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล฾อมเพ่ือชวี ิต GESC1104