การพัฒนาสมรรถนะวิชาชีพ เล่ม 1

4.5 ทักษะหลัก (Key and Core Skills) และคุณลักษณะสวนตัว (Personal Attributes) หรือคุณลักษณะที่พึงประสงค นอกเหนือจากการท่ีผูสําเร็จการศึกษาในแตละคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ (GVQ) จะมีสมรรถนะในการ ปฏิบัติงานอาชีพซ่ึงประกอบดวย 3 องคประกอบ คือ ทักษะในการทํางานใหบรรลุ, ความรูความเขา ใจงานที่ทํา, และ กิจนิสัยหรือเจตคติในการทํางานซึ่งกอใหเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล แลวยัง มีคุณลักษณะอ่ืนๆ ที่เหมาะสมในแตละระดับ ไดแก ทักษะหลัก (Key and Core Skills) และคุณ ลักษณะสวนตัว (Personal Attributes) หรือคุณลักษณะท่ีพึงประสงค 1) ทักษะหลัก (Key and Core Skills) เปนทักษะสําคัญที่สนับสนุนการปฏิบัติงาน ไดแก การส่ือสาร การคิดคํานวณ เทคโนโลยีสาร สนเทศ การทํางานรวมกับผูอื่น การแกปญหา และการปรับปรุงการเรียนรูและการปฏิบัติงาน ของตนเอง นอกจากน้ี ทักษะหลักยังเปนแกนสําคัญในการพัฒนาสมรรถนะใหมีระดับสูงข้ึน และ เพ่ือการเรียนรูตลอดชีวิต (Lifelong Learning) อีกดวย 2) คุณลักษณะสวนตัว (Personal Attributes) หรือคุณลักษณะท่ีพึงประสงค เปนคุณลักษณะทางดานคุณธรรมจริยธรรมและคานิยมท่ีสังคมและสถานประกอบการตองการ ใหผูสําเร็จการศึกษาในแตละระดับพึงมีอยางเหมาะสมนอกเหนือจากกิจนิสัยในการทํางาน คุณ ลักษณะ ที่พึงประสงคเหลาน้ีเพื่อการดํารงชีวิตอยูในสังคมไดเปนอยางดีและมีความสุข เชน (1) เคารพตอระเบียบวินัยของสังคม (2) เขารวมกิจกรรมของสังคมในการอนุรักษวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมและประเพณีไทย (3) มีจิตสํานึกในการตอบแทนประโยชนตอสังคม (4) ปฏิบัติตนใหอยูในระบอบประชาธิปไตย (5) กลาแสดงความคิดเห็นและแสดงออกในโอกาสท่ีเหมาะสม (6) มีความจงรักภักดีตอชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย รวมท้ังสถาบัน องคการและหมูคณะ (7) มีคุณธรรมประจําใจในการดําเนินชีวิตและการกระทํา (8) มีความรับผิดชอบในสิ่งที่รับมอบหมาย (9) รูจักบริหารเวลาและวางแผนการทํางานท่ีเหมาะสม (10) มีความเปนผูนําผูตามท่ีดี และมีมนุษยสัมพันธกับบุคคลทุกระดับ (12) ใชทรัพยากรอยางประหยัดและเกิดประโยชนสูงสุด (13) ตระหนักถึงความปลอดภัยในการทํางานและสุขภาพพลานามัย (14) มีความคิดริเร่ิมและสรางสรรค (15) รูจักการคิดและวิเคราะหอยางมีเหตุผล (16) มีความกระตือรือรน ขวนขวายหาความรูเพื่อพัฒนาตนและเพิ่มศักยภาพในวิชาชีพของตน (17) มีความพรอมและความมั่นใจในการศึกษาและการกาวไปสูอาชีพของตน (18) มีความรูแตกฉานและความสามารถยางแทจริง รวมท้ังมีทัศนคติที่ดีในวิชาชีพ ฯลฯ 4-7

หนานี้เจตนาใหเปนหนาวาง(This page is intentionally blank) 4-8

หัวขอที่ 5 ขอเปรียบเทียบระหวาง คุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ (GVQ) และคุณวุฒิวิชาชีพ (NVQ/TVQ/VQ) จะเด็ด เปาโสภา และ มนตรี พรหมเพ็ชร สํานักมาตรฐานการอาชีวศึกษาและวิชาชีพ 2 กันยายน 25485.0 ความนํา ในหัวขอที่ 1 - 4 ไดกลาวถึงหลักการของคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ (GVQ) กับคุณวุฒิวิชาชีพไทย (TVQ/VQ) ซึงเปนระบบที่มีความสอดคลองกัน แตมีนัยสําคัญของความแตกตางอาจเปนแผนภาพ หรือคําพรรณนา5.1 แผนภาพแสดงตําแหนงของ GVQs และ NVQ/TVQs/VQs มาตรฐานการศึกษาวิชาชีพ มาตรฐานอาชีพ (Vocational Education Standards) (Occupational Standards) เปนมาตรฐานทักษะ (Skill Standards) (Kitemarks) (Benchmarks) มาตรฐานสมรรถนะ มาตรฐานการศึกษาวิชาชีพ (Standards of Competence) GVQ1 GVQ2 GVQ3 GVQ4 GVQ5 Occupational Occupational … Standard Standard คุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ GVQs Level 1 Level 2 Institution-based Competence คุณวุฒิวิชาชีพ NVQs, TVQs, VQs Initial Trainingมาตรฐานการ Work-based Competence ศึกษาท่ัวไป (General Education Standards) Work-based Competenceเร่ิมตน จุดหมายปลายทางตัวอยาง ระบบคุณวุฒิการศึกษาอื่น ๆ ที่ใชแสดงแนวคิดของระบบคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ ม. 3 ปวช. ปวส. ปริญญาตรี อาจารย 1 อาจารย 2 อาจารย 3 สถาบันการศึกษาดานอาชีวศึกษา ระดับของคุณวุฒิวิชาชีพ (อาชีพ) 5-1

5.2 ขอเปรียบเทียบระหวาง GVQs และ TVQs/VQsGVQ TVQs/VQs1. ใชสถาบันการศึกษาหรือการฝกอบรมเปนฐาน 1. ใชสถานท่ีปฏิบัติงานเปนฐาน(Institution-based/School-based/College-based) (Work-based)เชน วิทยาลัยในสังกัด สอศ. สถาบันฝกอบรม เชน หนวยงาน โรงงาน บริษัท หางรานตางๆ ท่ีฝกฝนใหเกิดความรูและทักษะที่ สถานที่ประกอบอาชีพอิสระ ตางๆ ท่ีพรอมจะทํางานในระดับเริ่มตน เปนสถานท่ีประกอบอาชีพจริง2. ช่ือคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ (GVQ) 2. ชื่อคุณวุฒิวิชาชีพไทย (TVQs/VQs)(General Vocational Education Qualifications) (Thai Vocational Qualifications)ปจจุบัน GVQ ยังเปนเพียงแนวคิด เพ่ือ ปจจุบัน TVQ/VQ ยังอยูในระหวางแสดงใหเห็นความตางของระดับสมรรถนะที่ ดําเนินการ คุณวุฒิในแตละระดับคาดหวังวาจะปฏิบัติได จากการเรียนการ เพ่ือแสดงใหเห็นความตางของสอนหรือการฝกอบรมในแตละชวงชั้น สมรรถนะในงานอาชีพจริง ท้ังยังได สั่งสมประสบการณ/ผลงานที่สามารถ พิสูจนยืนยัน3 สถาบันการศึกษาสังกัด สอศ.หรือ สช. ท่ีไดการรับ 3. สถาบันคุณวุฒิวิชาชีพไทยเปนหนวยงานที่รองมาตรฐานเปนหนวยงานท่ีใหคุณวุฒิ ใหคุณวุฒิ4. เปนคุณวุฒิท่ีใชฐานหลักสูตรในการปฏิบัติงานจาก 4. เปนคุณวุฒิที่ใชฐานสมรรถนะในการปฏิบัติการเรียนการฝกอบรม งานอาชีพหลักสูตรของอาชีวศึกษาไดพัฒนาขึ้นตาม สมรรถนะในการปฏิบัติงานอาชีพไดความตองการของอาชีพในตลาดแรงงาน กําหนดขึ้นจากการพัฒนาวิธีการและของผูเรียน ถาไดจัดใหเรียนใหฝกตาม ทํางานที่ระดับมาตรฐานอาชีพหรือขอกําหนดของหลักสูตรอยางมีประสิทธิ ระดับการแขงขัน ดังนั้นคุณวุฒิวิชาภาพยอมทําใหเกิดประสิทธิผลตามตองการ ชีพจึงแสดงใหเห็นสมรรถนะในการดังน้ันคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพจึงใชแสดง ปฏิบัติงานอาชีพท้ังในเชิงปริมาณสมรรถนะในการปฏิบัติงานที่ระดับเร่ิมตน และเชิงคุณภาพในแตละระดับคุณหลังการเรียนการฝกอบรม วุฒิ5. เกณฑการประเมิน เปนเกณฑเปรียบเทียบ 5. เกณฑการประเมิน เปนเกณฑมาตรฐานสมรรถนะ (Benchmark) หรือ Skill Standards อาชีพ (Occupational Standards)การปฏิบัติงานในการเรียนการฝกอบรม มัก การปฏิบัติงานอาชีพน้ันเร่ิมตนจากเร่ิมตนจากการท่ียังปฏิบัติไมไดเลยไปสูการ การปฏิบัติงานในระดับไมต่ํ ากวาปฏิบัติที่ดีขึ้น จนเปนที่พึงพอใจและคาดวา มาตรฐานอาชีพหรือเกณฑมาตรฐานจะไดรับการจางใหทํางาน ความสามารถ อาชีพ มีความสามารถระดับอาชีพระดับเริ่มคน นี้อาจเรียกวา “มือใหม” อาจเรียกไดวา “มืออาชีพ” 5-2

GVQ TVQs/VQs6. ระดับของ GVQ แบงระดับไวตามโครงสรางของ 6. ระดับของ NVQ แบงระดับไวตามคําจํากัดหลักสูตรประมาณ ปการศึกษาละ 1 ระดับ น่ันคือ ความของสมรรถนะ แบงเปน 5 ระดับ โดยหลักสูตร ปวช. แบงได 3 ระดับ (GVQ 1 – 3), แบงเปนระดับปฏิบัติการ NVQ 1 – 3 และระดับ ปวส. แบงไว 2 ระดับ (GVQ 4 – 5) ระดับบริหารและการจัดการ NVQ 3 - 57. สามารถเทียบโอนซ่ึงกันและกันกับ TVQ/VQ 7. สามารถเทียบโอนซึ่งกันและกันกับ GVQตัวอยาง การกาวไปสูคุณวุฒิวิชาชีพ ตัวอยาง การกาวไปสูวุฒิการศึกษาวิชาชีพGVQ3 + Career bridge 32 ≡ TVQ2 TVQ2 + Bridge Courses 23 ≡ GVQ3GVQ5 + Career bridge 53 ≡ TVQ3 TVQ3 + Bridge Courses 35 ≡ GVQ58. แตละระดับของ GVQ จะใชเวลาในการเรียนการ 8. แตละระดับของ TVQ/VQ ประกอบดวยฝกอบรมรายวิชาชีพประมาณ 20 – 30 หนวยกิต หนวยสมรรถนะประมาณ 10 หนวยหรือประมาณ 10 รายวิชากรณีพิจารณาดวยงานเฉพาะ (Task) ใน ในแตละหนวยยอยของมาตรฐานDACUM Chart จะเห็นไดวาการฝกอบรมท่ีจะ สมรรถนะมักมีขอบเขตมากกวา 1 รายใหไดเกณฑสมรรถนะ เพ่ือจะเขาสูมาตรฐาน การ ( 2 – 3 รายการ) ดังน้ันถาสมรรถนะใหได 1 หนวย จะตองใชถึง 3 – 5 ตองการนํ าไปจัดเปนหนวยของการงานเฉพาะ ท้ังน้ีเปนเพราะแตละหนวยยอย เรียนหรือการฝกอบรม จึงทําให 1ของสมรรถนะมีขอบเขตมากกวา 1 รายการ หนวยสมรรถนะของมาตรฐานอาชีพ มี ถึง 3 – 5 หนวยการเรียนรูก็ได9. แตละรายวิชาชีพจะประกอบดวยหนวยการเรียนรู 9. แ ต  ล ะ ห น  ว ย ส ม ร ร ถ น ะ จ ะ มี ข อ บ ข  า ยหรืองานเฉพาะประมาณ 4-5 หนวย โดยสวนหนึ่ง ประมาณ 1 รายวิชา (รายวิชาทาย ๆ ของตอนตนๆ รายวิชาจะเปนหนวยหลักของความรู หลักสูตร) และยังมีหลักฐานการปฏิบัติงาน(Major Units of Knowledge) ที่เปนการใหความรู ที่สะสมไวจํานวนหนึ่งทั่วไป (Generic) และอาจมีหนวยการเรียนของงานเฉพาะที่เปนพ้ืนฐาน ซึ่งเปนความรูและทักษะพ้ืนฐาน (Basic Knowledge and Skills)ในมาตรฐานคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ GVQ ในมาตรฐานคุณวุฒิวิชาชีพ TVQ/VQไดจัดแบงเนื้อหาของรายวิชาออกเปนมอดูล หนวยสมรรถนะ 1 หนวยนับเปน 1 มอรายวิชาละประมาณ 3 – 5 มอดูล ดูล จึงมีขอบขายกวางขวางกวา มอดูลมอดูลเหลาน้ีสามารถเทียบเคียงไดกับหนวย ของการศึกษาวิชาชีพสมรรถนะของมาตรฐานอาชีพ/คุณวุฒิวิชาชีพประมาณ 1 หนวยสมรรถนะ10. การประเมินผล 10. การประเมินผล ใชการประเมินภายในและประเมินภายนอก ใชการประเมินภายในและประเมินภายนอก10.1 ประเมินเปนรายวิชาหรือหนวยการเรียน 10.1 ประเมินเปนหนวยสมรรถนะโดยแบงเปนหนวยยอย ของสมรรถนะ (Elements of Competence) ดวย เกณฑการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) ประกอบดวย 5-3

GVQ TVQs/VQs10.2 ประเมินสมรรถนะปฏิบัติงาน 10.2 ประเมินหลักฐานการปฏิบัติงาน (The Assessment of Practical Competence) (Performance Evidence) จาก แบบฝกหัด/ใบงาน (Practical Exercise) การสังเกตโดยตรงในสถานที่ปฏิบัติงาน การจําลอง (Simulation) (Natural observation in the การแสดงตามบทบาท (Role-play) workplace) การสัมภาษณ (Aural/Oral) ตัวอยางท่ีเลือกเฟนจากสถานท่ีปฏิบัติงาน โครงการ (Project) (Extracted examples within งานมอบหมาย (Assignment) workplace) กรณีศึกษา (Case Study) การจําลอง เชน การทดสอบสมรถนะ, การ ทดสอบทักษะ, การทดสอบความชํานิ เทคนิคการรายงานตนเอง (Self-report techniques) ชํานาญ/สมิทธิภาพ โครงการ/งาน มอบหมาย ฯลฯ สมุดลงบันทึก (Log book) (Simulations– Competency tests, การสัมภาษณสวนตัว (Personal interview) skills test, proficiency tests แบบสอบถาม (Questionnaire) projects/assignment, etc.)10.3 ประเมินสมรรถนะทางปญญา 10.3 หลักฐานเสริมหรือหลักฐานดานความรู (The Assessment of Cognitive Competence) (Supplementary Evidence หรือ Knowledge โครงการ (Project) Evidence) จาก งานมอบหมาย (Assignment) การถามปากเปลา (Oral questioning) กรณีศึกษา (Case study) การเขียนตอบแบบเปด เชน แบบส้ัน แบบยาว แบบสอบขอเขียน (Written test) เรียงความ เปนตน (Open written แบบอิสระ (Free Response) answers (short, long, assays. etc.) a) Constructed response แบบทดสอบหลายตัวเลือก (Multiple- choice tests) Restricted response Extended response Structured response แบบทดสอบแบบปรนัย (Objectives Tests) Short answer Completion b) Selected response Multiple choice Multiple response Matching Grid Question Alternative response Assertion/reason5-4

GVQ TVQs/VQs 10.4 หลักฐานจากการประเมินผลสัมฤทธ์ิท่ีมีมา กอน (Evidence from Prior Achievements) จาก รายงาน ผลงานการออกแบบ โปรแกรม คอมพิวเตอร ประกาศนียบัตรจาก แหลงอื่นๆ (report, designs, computer program, certificates from other sources, etc.)11. การพัฒนาหลักสูตร ใชการวิเคราะหงานหรือ 11. การพัฒนามาตรฐาน ใช การวิเคราะหหนาตําแหนงงาน (Job Analysis) หรือเทคนิค ที่ (Functional Analysis)DACUM โดยใช DACUM Facilitator โดยใช Standard-setting Facilitator12. ผูพัฒนาหลักสูตรเรียกวา Curriculum Developer 12. ผูพัฒนามาตรฐานหรือจัดต้ังมาตรฐานเรียก วา Standard-Setter หมายเหตุ SCOTVEC ไดกําหนดใหมี project ท่ีสอดคลอง กับลักษณะของการปฏิบัติงานตามระดับที่จะเขา ไปสูคุณวุฒิวิชาชีพสกอต (SVQs)จาก Rauren B. Resnick and John G. Wirt , Editors. Linking School and Work – Roles for Standardsand Assessment. San Francisco: Jossey-Bass Publishers, 1996 5-5

หนานี้เจตนาใหเปนหนาวาง(This page is intentionally blank) 5-6

หัวขอที่ 6 ขอเปรียบเทียบระหวาง หลักสูตรแบบฐานเนื้อหา (Content-based Curriculum) กับ หลักสูตรแบบฐานสมรรถนะ (Competency-based Curriculum) จะเด็ด เปาโสภา และ มนตรี พรหมเพ็ชร สํานักมาตรฐานการอาชีวศึกษาและวิชาชีพ 2 กันยายน 25486.0 ความนํา ในหัวขอน้ีเปนการแสดงการเปรียบเทียบหลักสูตรแบบฐานเน้ือหา (Content-based Curriculum) กับ หลักสูตรแบบฐานสมรรถนะ (Competency-based Curriculum) เพ่ือเปนจุดเริ่มตนของการจัดการ เรียนรูใหเต็มศักยภาพท่ีกอใหเกิดประโยชนสูงสุดตอผูเรียนตอไป6.1 หลักสูตรประกาศนียบัตรของ สอศ. 1) การจัดการเรียนการสอนระดับ ปวช. และ ปวส. ของ สอศ. ในปจจุบันถึงแมจะไดปรับปรุงใหม เม่ือป พ.ศ. 2545 และ 2546 ก็ยังคงเปนแบบดั้งเดิมท่ีนิยมท่ัวไป (Conventional Vocational Programs) ซึ่งยังไมสามารถจัดการเรียนการสอนแบบฐานสมรรถนะไดอยางเต็มรูปแบบ เน่ือง จากเปนหลักสูตรขนาดใหญที่ตองใชเวลาเรียนยาวนาน 2 – 3 ป อีกทั้งยังมีอุปสรรคเกี่ยวกับกฎ ระเบียบดานการจัดการเรียนการสอน จึงทําใหยังคงเปนแบบเดิม ๆ 2) โครงสรางของรายวิชาในหลักสูตรของ สอศ. ปจจุบันประกอบขึ้นดวย 3 ลักษณะ ซึ่งจําเปนจะ ตองคงรูปแบบนี้ไว กลาวคือ – รายวิชาสวนตน ๆ จะเปนรายวิชาท่ีใหความรูท่ัวไป (Generic Knowledge) ยังคงเปน แบบฐานเนื้อหา (Content-based) หรือแบบฐานกวาง (Broad-based) เปนหลัก – รายวิชาสวนกลางๆ จะเปนรายวิชาพื้นฐานความรูและทักษะ (Basic Knowledge & Skills) และ รายวิชาฐานราก (Foundation) หรือ แกนของอาชีพ (Core) จึงเปนรายวิชา ที่คาบเก่ียวระหวางแบบฐานเน้ือหากับแบบฐานสมรรถนะ – รายวิชาสวนทาย ๆ จะเปนรายวิชาเฉพาะที่เปนความรูเฉพาะและทักษะเฉพาะ จึงเปน แบบฐานสมรรถนะท่ีตองการความแข็งแกรงทั้งทฤษฎีและปฏิบัติ (Solid Theory and Solid Practice) 3) รายวิชาแบบฐานสมรรถนะ สวนใหญเปนรายวิชาชีพที่จัดอยูสวนทาย ๆ ของหลักสูตร รายวิชา เหลานี้เปนวิชาเฉพาะท่ีมีทฤษฎีภายในตัวเอง (อัตราสวนของเวลาเรียนเปนชั่วโมงตอสัปดาห/ หนวยกิต มีคาต้ังแต 1.5 ขึ้นไป) ที่ตองการท้ังความรูและทักษะพ้ืนฐานกอน เพื่อใหการเรียน การสอนรายวิชาท่ีเปนทักษะและความรูเฉพาะหรือสมรรถนะน้ันสามารถบรรลุสูผลสัมฤทธิ์ 6-1

4) รายวิชาแบบฐานเนื้อหา สวนใหญเปนรายวิชาท่ัวไปตอนตน ๆ และรายวิชาพ้ืนฐานที่เปนทฤษฎี เปนหลักสวนใหญท้ังที่เปนวิชาสามัญและวิชาชีพ เน่ืองจากรายวิชาเหลานี้จะตองกอใหเกิด การเรียนรูถึงข้ันเขาใจขึ้นไปจนไปถึงการประยุกตใช (อัตราสวนของเวลาเรียนเปนช่ัวโมงตอ สัปดาห/หนวยกิต มีคานอยกวา 1.5) จึงจําเปนตองมีเน้ือหากวางคลายฐานของพีระมิดเพื่อให เพียงพอในการประยุกตใชไดอยางหลากหลาย อีกทั้งทําใหเกิดความยืดหยุนและพรอมที่เรียนรู รายวิชาเฉพาะที่ตองนําความรูพื้นฐานดังกลาวมาประยุกตใช6.2 ขอเปรียบเทียบรูปแบบ การจัดอาชีวศึกษาแบบนิยมทั่วไปกับแบบฐานสมรรถนะแผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบนิยมทั่วไป แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบฐานสมรรถนะ(Conventional Vocational Programs) (Competency-Based Vocational Programs)เชน หลักสูตร ปวช. และ ปวส. ของกรมอาชีวศึกษา เชน หลักสูตรระยะสั้น, หลักสูตรฝกอบรมของกรมพัฒทุกหลักสูตร รายวิชาสามัญ วิชาพื้นฐานและบาง ฯ รายวิชาตอนทายหลักสูตร ปวช. รายวิชาท่ีจัดสอนรายวิชาชีพ ในสถานประกอบการระบบทวิภาคี1. ใชฐานเนื้อหาวิชา 1. ใชฐานสมรรถนะ(Content-Based) (Competency-Based)2. ใชฐานของเวลา 2. ใชฐานของสมรรถนะการทํางาน(Time-Based) (Performance-Based)3. อัตราการทํางานเปนไปตามกลุม 3. อัตราการทํางานเปนแบบรายบุคคล(Group Paced) (Individually Paced)4. ความตองการเปนกลุมเปนชั้นเรียน 4. ความตองการเปนรายบุคคล(Group Needs) (Individual Needs)5. ผลปอนกลับลาชา 5. ผลปอนกลับโดยพลัน(Delayed Feedback) (Immediate Feedback)6. ใชตํารา หรือ สมุดงาน 6. มอดูล และวัสดุสื่อการเรียนการสอน(Textbook/Workbook Materials) (Modules and Media Materials)7. ถูกจํากัดประสบการณงานจริง 7. เรียนรูประสบการณจากงานจริง(Limited Field Experience) (Learning in the Field)8. สอนโดยการบรรยายหรือสาธิตจากครู 8. สอนโดยการชวยเหลือจากวิทยากร(Lectures, Demonstrations) (Assistance of Resource Person) 6-2

แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบนิยมท่ัวไป แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบฐานสมรรถนะ(Conventional Vocational Programs) (Competency-Based Vocational Programs) 9. จุดประสงคกําหนดเปนจุดประสงคท่ัวไป 9. จุดประสงคกําหนดเปนจุดประสงคเฉพาะ (General Objectives) (Specific Objectives) องคประกอบของจุดประสงคทั่วไปคือ องคประกอบของจุดประสงคท่ีเปนปลายทาง พฤติกรรม หรือ behavior คือ สมรรถนะยอย ซึ่งเปน accomplishment (ทํานองท่ีวา มีความรอบรูมากมาย แตทํา (ทํานองที่วา รูอะไรแมจะรูเพียงอยางเดียว ฝก อะไรเปนชิ้นเปนอันไมได) จนเชี่ยวชาญก็จะเกิดผล)10. เกณฑอัตนัย 10. เกณฑปรนัย (Subjective Criteria) (Objective Criteria)11. ประเมินผลแบบอิงกลุม 11. ประเมินผลแบบอิงเกณฑ (Norm-Referenced) (Criterion-Referenced)12. การรายงานผลการเรียนเปนระบบเกรด 12. การรายงานผลการเรียนเปนแบบสมรรถนะ (Final Grades) (Student Competence) 6-3

6.3 ขอเปรียบเทียบขอดีขอเสียของการจัดอาชีวศึกษา แบบนิยมท่ัวไปกับแบบฐานสมรรถนะ อางอิงแตละขอของ 6.2แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบนิยมท่ัวไป แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบฐานสมรรถนะ(Conventional Vocational Programs) (Competency-Based Vocational Programs)เชน หลักสูตร ปวช. และ ปวส. ของกรมอาชวี เชน หลักสูตรระยะสั้น, หลักสูตรฝกอบรมของกรมพัฒศึกษาทุกหลักสูตร รายวิชาสามัญ วิชาพ้ืนฐาน ฯ รายวิชาตอนทายหลักสูตร ปวช. รายวิชาที่จัดสอนและบางรายวิชาชีพ ในสถานประกอบการระบบทวิภาคี1. ใชฐานเนื้อหาวิชา (Content-Based) 1. ใชฐานสมรรถนะ (Competency- Based)การออกแบบหลักสูตรกระทํ าไดงาย การพัฒนาหลักสูตรกระทําไดยาก เน่ืองเน่ืองจากใชฐานเนื้อหาสาระ มีโครง จากตองใชฐ านสมรรถนะ แตถูกกําหนดสรางและกรอบเวลาแนนอน ผูพัฒนา ดวยเกณฑเวลา ผูพัฒนาหลักสูตรจะตองหลักสูตรไมจําเปนตองเชี่ยวชาญในงาน เชี่ยวชาญในการทํางานจริง การกําหนดอาชีพก็สามารถกําหนดหลักสูตร โดย หลักสูตรอาจคัดลอกมา แตจะตองสามารถการคัดลอกหรือเลียนแบบเน้ือหาหลัก วิเคราะหกระบวนการทํางานจริงไดสูตรอื่นใดมาก็ไดการจัดแผนแบบนี้ประหยัดคาใชจาย การจัดแผนแบบน้ีทําใหมีงบคาใชจายสูงเน่ืองจากกิจกรรมการเรียนการสอน เน่ืองจากตองมีการปฏิบัติงานท่ีตองใชเกือบไมตองใชงบประมาณดานเครื่อง เคร่ืองมือ วัสดุและอุปกรณท่ีคอนขางมือ วัสดุและอุปกรณมากนัก ครบถวน2. ใชฐานของเวลา 2. ใชฐานของสมรรถนะการทํางาน/ผลงาน(Time-Based) (Performance-Based)3. อัตราการทํางานเปนไปตามกลุม 3. อัตราการทํางานเปนแบบรายบุคคล(Group Paced) (Individually Paced)4. ความตองการเปนกลุมเปนชั้นเรียน 4. ความตองการเปนรายบุคคล(Group Needs) (Individual Needs)ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น ข อ ง ค รู จ ะ การจัดการเรียนการสอนอาจไมสะดวกสะดวกและใชเวลาท่ีแนนอน เน่ืองจาก เนื่องจากใชเวลาของนักเรียนที่ไมแนนอนใชอัตราการทํางานแบบกลุม การกํากับ และจะตองสละเวลากับนักเรียนเปนรายดูแลการปฏิบัติงานใชเวลาเทาที่กรอบ บุคคล การกํากับดูแลอาจยุงยากเน่ืองจากเวลากําหนดไว นักเรียนแตละคนจะใชเวลาในการปฏิบัติ งานแตกตางกัน 6-4

แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบนิยมท่ัวไป แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบฐานสมรรถนะ(Conventional Vocational Programs) (Competency-Based Vocational Programs)5. ผลปอนกลับลาชา 5. ผลปอนกลับโดยพลัน(Delayed Feedback) (Immediate Feedback)ผลปอนกลับท่ีลาชาทําใหการปรับปรุงเนื้อ ผลปอนกลับโดยพลันทํ าใหการปรับปรุงเนื้อหาและวิธีสอนกระทําไดลาชาดวย เนื่อง หาและวิธีสอนสามารถกระทําไดทันที เน่ืองจากวิธีการเรียนการสอนที่เหมาะสมกับ จากวิธีการเรียนการสอนท่ีเหมาะสมกับระบบระบบนี้คือแผนการเรียนแบบ Day น้ีคือแผนการเรียนแบบ Block (Day)Release ชวงเวลาเสร็จสิ้นรายวิชาจึงเปน Release สําหรับแตละงานเฉพาะอีกท้ังชวงภาคเรียน ระยะเวลาเสร็จสิ้นรายวิชาก็ใชเวลาสั้น6. ใชตํารา หรือ สมุดงาน 6. มอดูล และวัสดุส่ือการเรียนการสอน(Textbook/Workbook Materials) (Modules and Media Materials)การใชตํารา หรือ สมุดงานโดยการสอน การดําเนินเนื้อหาโดยใชมอดูลและวัสดุสื่อการสัปดาหละคร้ังตลอดภาคเรียน ทําใหครูผู เรียนการสอนที่ตองสอนตอเน่ืองในชวงระยะสอนมีภาระไมมากนักในการเตรียมการ ส้ันๆ ทําใหครูตองเตรียมการสอนท้ังวิชาลวงสอนลวงหนาเพียง 1 – 2 สัปดาห หนาใหแลวเสร็จกอนในชวงส้ันๆ เชนกัน อีกบางทีก็อาจใชเวลาเตรียมการสอนเพียง 2 ทั้งมีปริมาณงานที่ตองทําลวงหนาใหครบทั้ง- 3 ชั่วโมงกอนทําการสอน วิชา จึงทําใหครูตองรับภาระหนัก7. ถูกจํากัดประสบการณงานจริง 7. เรียนรูประสบการณจากงานจริง(Limited Field Experience) (Learning in the Field)8. สอนโดยการบรรยายหรือสาธิตจากครู 8. สอนโดยการชวยเหลือจากวิทยากร(Lectures, Demonstrations) (Assistance of Resource Person)ถูกจํากัดประสบการณงานจริง การ เรียนรูประสบการณจากงานจริง โดยมีครูผูเรียนการสอนเปรียบไดกับการนําเรื่อง สอนเปนพ่ีเลี้ยงคอยชี้แนะ แตครูก็ตองรอบมาเลาใหฟง รูในเร่ืองราวดวย9. จุดประสงคกําหนดเปนจุดประสงคท่ัวไป 9. จุดประสงคกําหนดเปนจุดประสงคเฉพาะ(General Objectives) (Specific Objectives)จุดประสงคการเรียนรูแบบฐานเนื้อหา จุดประสงคการเรียนรูแบบฐานสมรรถนะใชการแยกเนื้อหา ออกเปน หนวยการ ใชการแยกงานหลักหรือหนาที่ (Duty) ออกเรียนรู (learning unit) แลวแยกหนวย เปนงานเฉพาะ (Task) โดยมีจุดประสงคการเรียนรูเปน หัวขอ (topic) และเขียน เดียว เรียกวา กฤตกรรมปลายทาง (TPO,ดวยจุดประสงคท่ัวไป (General Terminal Performance Objective) แลวแบงObjective) จากนั้นแยกหัวขอเปน หัวขอ งานเฉพาะออกเปน 2 – 4 งานยอยยอย (Subtopic) เขียนดวยจุดประสงค (Element) และกําหนด จุดประสงค EO หรืเฉพาะ หรือ พฤติกรรมเฉพาะ (Specific อกฤตกรรมยอย ของแตละงานยอย,Objective หรือ Behavioral Objective) (Enabling Objective) ในแตละงานยอยยังทําใหเกิดจุดประสงคเฉพาะมากมาย ไมมี แยกออกเปนขั้นตอน (step) การทํางานแลวจุดหมายของการนําแตละจุดประสงคไปใช กําหนดเปนพฤติกรรมหรือจุดประสงคเฉพาะไดชัดเจน แตจะเหมาะที่เปนแบบฐาน (Specific Objective) ซ่ึงจะประกอบกันเปนกวาง (broad-based) กระบวนการจนเสร็จส้ินสูปลายทาง 6-5

แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบนิยมทั่วไป แผนการเรียนการฝกวิชาชีพแบบฐานสมรรถนะ(Conventional Vocational Programs) (Competency-Based Vocational Programs)10. เกณฑอัตนัย (Subjective Criteria) 10. เกณฑปรนัย (Objective Criteria)11. ประเมินผลแบงอิงกลุม 11. ประเมินผลแบบอิงเกณฑ(Norm-Referenced) (Criterion-Referenced)ประเมินผลแบงอิงกลุม ประเมินผลแบบอิงเกณฑวัดผลสัมฤทธโ ดยการจัดลํ าดับความรู วัดผลสัมฤทธิ์โดยเทียบกับเกณฑมาตรฐานความสามารถ เรียงจากมากไปหานอย ซ่ีงเปนอัตราการทํางานปกติ (Normalอาจแปลงคะแนนเปนคะแนนมาตรฐาน Pace) ของผูเรียนผูเขารับการฝกอบรมที่แลวตัดเกรดตามชวงคะแนน เชน A, B, ไมใชอัตราของมืออาชีพ เชน เวลามาตรC, D, และ F เกรด A ไมไดแสดงคา ฐานของพิมพดีด 50 คําตอนาที ถาพิมพไดความรูความสามารถใด นอกจากบอก 40 คําตอนาทีแสดงวามี ดรรชนีสมรรถนะวาดีกวาคนอ่ืนๆ สวนใหญในช้ันเรียน (Performance Index) เทากับ 0.8 หรือถาน้ัน ถาในช้ันน้ันหาคนเกงไมไดก็ยังมี พิมพได 60 คําตอนาที จะมีดรรชนีคนสอบไดเกรด A ! สมรรถนะเทากับ 1.2 ดรรชนีเหลาน้ีอาจ แปลงเปนเกรด A, B, C.. ได แตการแปล ความหมายอาจตางกัน การประเมินผลแบบอิงเกณฑน้ีเคยสราง ความผิดพลาดในวงการศึกษาของไทยมา แลวในอดีต กลาวคือ เกณฑท่ีสรางขึ้นมัก ไมมีหลักการอะไรนาเช่ือถือ ไมใชเกณฑ การปฏิบัติงานจริง อีกท้ังยังใชการวัดผลที่ ผิดวิธีอีกดวยเน่ืองจากเปนการเรียนการ สอนแบบฐานเน้ือหา12. การรายงานผลการเรียนเปนระบบ 12. การรายงานผลการเรียนเปนแบบเกรด (Final Grades) สมรรถนะ (Student Competence)การรายงานผลการเรียนยังใชระบบ ก า ร ร า ย ง า น ผ ล ก า ร เ รี ย น ใ ช  ก า ร แ ส ด งเกรดของแตละรายวิชาทํ าใหทราบผล สมรรถนะในแตละหนวยการเรียนรูหรือแตเปนภาพรวมของแตละวิชา ละ Task การรายงานผลอาจเปน Student Performance Agreement หรือ Competency Passport 6-6

หัวขอที่ 7 การพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะ (Developing a Competency-Based Training Program) จะเด็ด เปาโสภา และ มนตรี พรหมเพ็ชร สํานักมาตรฐานการอาชีวศึกษาและวิชาชีพ 2 กันยายน 25487.0 ความนํา ในหัวขอน้ีเปนสวนเริ่มตนของเรื่องการพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมที่เนนสมรรถนะหรือแบบฐาน สมรรถนะ ซึ่งมีกระบวนการพัฒนาท่ีจะทําใหเกิดผลสัมฤทธิ์จริง แตคอนขางยุงยากและละเอียดออน อีกทั้งตองการความมานะอดทนในหารดําเนินภารกิจใหครบถวนกระบวนการทุกข้ันตอน7.1 ศัพทบัญญัติของราชบัณฑิตยสถาน (CD-ROM รุน 1.1 พ.ศ. 2546) 1) ศัพทเก่ียวกับงาน, งานอาชีพ (1) occupation หมายถึง อาชีพ, การงาน (2) job หมายถึง งาน, หนาท่ีงาน (3) task หมายถึง ช้ินงาน, ภารกิจ (4) task ในความหมายอื่นที่ราชบัณฑิตยสถานไดเคยบัญญัติไวกอนคือ “ช้ินงาน เฉพาะ” แตทาง สมอ.ไดเลือกใชเพียงคําวา “งานเฉพาะ” และ ใชกันอยางแพร หลาย ดังน้ันในอนาคต สมอ. จะใชความหมายของ ‘task’ ในบริบทของงานวา “ภารกิจ” และ “งานเฉพาะ” (5) mission หมายถึง ภาระหนาที่, ภารกิจพิเศษ 2) ศัพท จาก DACUM and CBE Terminology จาก DACUM Handbook Annex 7, 1997. ของ Robert E. Norton และจาก Cambridge International Dictionary of English. ไดใหความหมายของศัพทไวดังน้ี (1) Duty หมายถึง หนาท่ี คือกลุมของงานเฉพาะหรือภารกิจตาง ๆ ท่ีสัมพันธกันจาก งานในความรับผิดชอบโดยท่ัวไป (Duty – A cluster of related tasks from a broad work area or general area of responsibility (area of competence). (2) job หมายถึง ตําแหนงเฉพาะซึ่งตองปฏิบัติหนาที่และภารกิจเฉพาะ ดังน้ัน job อาจหมายถีงตําแหนงหรือหนาที่งาน (Job – A specific position requiring a performance of specific duties and tasks –generally the same tasks are performed by all workers having the same title.) 7-1

(3) occupation หมายถึง อาชีพหรืองานอาชีพซ่ึงประกอบดวยหนาท่ีงาน (job) หรือ ระดับ (level) ตั้งแต 2 ข้ึนไปที่สัมพันธกัน (Occupation – A work area that consists of two or more related jobs or levels. For example, in apprenticeable fields, the entry level worker may be an apprentice, followed by a journeyman, and a master craftsman. There is always some commonality to the tasks performed.) (4) job หมายถึง งานปกติซึ่งผูท่ีทําไดรับเงินคาจาง (อาจหมายถึง งาน หรือ อาชีพ ก็ได) (5) (Job – The regular work which a person does to earn money.) จาก Cambridge International• Dictionary of English Job Analysis หมายถึง การวิเคราะหงาน คือ การระบุหนาที่และภารกิจหรือ งานเฉพาะท่ีประกอบกันเปนตําแหนงงานตําแหนงหนึ่ง (a single job) เชน ชางไม (carpenter) หรือ ชางประปา (plumber) [Job Analysis – Identification of the duties and tasks that comprise a single job like carpenter or plumber.]3) ความเหมือนและความตางของคํา job และ occupation คือ (1) ‘job’ และ ‘occupation’ อาจมีความหมายเหมือนกันในบางบริบทคือหมายถึง ‘งานอาชีพ’ คําเหลาน้ีมักมีปญหาในการแปลความหมายเปนไทยอยางมาก เน่ือง จากงานอาชีพหรืออาชีพมักมีขอบเขตแตกตางกันไป ต้ังแตมีความแคบเฉพาะ เจาะจงไปจนถึงมีความกวางท่ัวไป ตางก็นับเปนอาชีพดวยกันท้ังสิ้น (2) ‘occupation’ เม่ือเปนคํานามจะเปนภาษาท่ีเปนทางการกวาคํา ‘job’ จึงนิยมใชคํา ’occupation’ เปนภาษาเขียน และยังครอบคลุมคําวา ‘job’ อีกดวย (3) ‘job’ เมื่อเปนคําคุณศัพทสามารถใชเปนภาษาเขียนได เชน job analysis (การ วิเคราะหงาน), job description (รายละเอียดหนาที่งาน), job rotation (การหมุน เวียนงาน), job sheet (ใบงาน) เปนตน 7-2

7.2 การพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมหรือแผนการเรียนรูแบบฐานสมรรถนะ การพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะนี้อางอิงจากเอกสาร : (1) Handbook For Developing Competency-Based Training Programs ของ William. E. Blank, Prentice-Hall, Inc. 1982. (2) Competency-Based Training (CBT) ซึ่ง Comment โดย W.E. Blank. จาก website ของ gtz., 1999. 1) ระยะของการพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะ แบงไดเปน 2 ระยะ คือ • ระยะท่ี 1 เปนการอธิบายคุณลักษณะของผูปฏิบัติงานสมรรถนะ (Competent worker) จากการรวบรวมและวิเคราะหขอมูลเก่ียวกับงานอาชีพ การพัฒนาระยะที่ 1 มีลําดับข้ันตอนของงานเฉพาะหรือภารกิจดังน:ี้ งานเฉพาะที่ 1 ระบุและอธิบายลักษณะงานของอาชีพเฉพาะ งานเฉพาะท่ี 2 ระบุส่ิงจําเปนท่ีนักเรียนตองมีกอนเขาเรียน งานเฉพาะท่ี 3 ระบุและทวนสอบงานเฉพาะ งานเฉพาะที่ 4 วิเคราะหสมรรถนะดานทักษะและเพ่ิมสมรรถนะดานความรูท่ีจําเปน • ระยะที่ 2 เปนการพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรม (Training Program) โดยใชขอมูลที่ไดจากระยะที่ 1 หรือแหลงอ่ืนๆ การพัฒนาระยะที่ 2 มีลําดับข้ันตอนของงานเฉพาะหรือภารกิจดังนี:้ งานเฉพาะที่ 5 เขียนกฤตกรรมปลายทางหรือจุดประสงคเชิงกฤตกรรมปลายทาง งานเฉพาะที่ 6 จัดลําดับงานเฉพาะและกฤตกรรมปลายทาง งานเฉพาะท่ี 7 พัฒนาแบบทดสอบสมรรถนะงาน งานเฉพาะท่ี 8 พัฒนาแบบทดสอบขอเขียน งานเฉพาะที่ 9 รางคูมือการเรียนรู งานเฉพาะท่ี 10 ทดลอง ทดสอบใชจริงและแกไขปรับปรุงคูมือการเรียนรู งานเฉพาะที่ 11 พัฒนาระบบการจัดการเรียนรู งานเฉพาะท่ี 12 นําโปรแกรมการฝกอบรมไปดําเนินการและประเมินผล 7-3

2) กระบวนการพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะระยะที่ 1ระยะที่ 1 มีงานเฉพาะหรือภารกิจ 4 ข้ันตอน คือข้ันตอน งานเฉพาะหรือภารกิจ และงานยอย ผลลัพธ(Steps) (Outcomes) (Tasks and Elements) 1 ระบุและอธิบายลักษณะงานของอาชีพเฉพาะ Form 1.1(JD) Form 1.2 (JS) 2 (Identify and Describe Specific Occupations) ฉบับราง 3 1.1 ระบุชื่อของอาชีพเฉพาะ . 4 (Identify specific occupational title for which training will be offered.) Form 2 (SP) 1.2 เขียนลักษณะงานหรือรายละเอียดหนาที่งานสําหรับอาชีพเฉพาะ . (Write job descriptions for specific occupations.) Form 3 (TL) ระบุสิ่งจําเปนที่นักเรียนตองมีกอนเขาเรียน . (Identify Essential Student Pre-requisites) Form 4 (TA) 2.1 ระบุชนิดและเหตุผลเพื่อการระบุสิ่งจําเปนท่ีนักเรียนตองมีกอน . (Identify types of and reasons for identifying essential student prerequisite.) 2.2 เลือกทดลองสิ่งจําเปนตองมีสําหรับโปรแกรมการฝกอบรม (Select tentative prerequisites for a training program.) ระบุและทวนสอบงานเฉพาะ (Identify and Verify Job Tasks) 3.1 เขียนรายการประโยชนที่ไดของโปรแกรมการฝกอบรมที่ใชฐาน สมรรถนะ (List benefits of basing programs on “competencies.”) 3.2 ระบุหนาที่หรืองานหลักในอาชีพ (Identify broad duties within an occupation.) 3.3 ระบุงานเฉพาะหรือภารกิจที่ทําในงานอาชีพ (Identify tasks performed on the job.) 3.4 ทวนสอบงานเฉพาะดานทักษะ (Verify job tasks.) วิเคราะหสมรรถนะดานทักษะและเพ่ิมสมรรถนะดานความรูท่ีจําเปน (Analyze Job Tasks and Add Necessary Knowledge Tasks) 4.1 วิเคราะหสมรรถนะดานทักษะ (Analyze job tasks.) 4.2 เพิ่มเติมสมรรถนะดานความรูท่ีจําเปนเขากับรายการสมรรถนะ (Add necessary knowledge tasks to the task listing.) 7-4

3) กระบวนการพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะ ระยะท่ี 2ระยะท่ี 2 มีงานเฉพาะหรือภารกิจตอเนื่องจากระยะท่ี 1 อีก 8 ข้ันตอน คือขั้นตอน งานเฉพาะหรือภารกิจ และงานยอย ผลลัพธ(Steps) (Outcomes) (Tasks and Elements) 5 เขียนกฤตกรรมปลายทางหรือจุดประสงคเชิงกฤตกรรมปลายทาง Form 5 (TPO) 6 (Write Terminal Performance Objectives (TPO)) . 7 5.1 แจงเหตุผลของการใช กฤตกรรมปลายทางในโปรแกรมการฝกอบรม Form 6 (ST) -Module Spec 8 (List reasons for using TPOs in training program.) . 5.2 แกไขขอความกฤตกรรมที่เขียนไวยังไมเหมาะสม Form 7 (PT) (Correct poorly stated performance objectives.) . 5.3 เขียนกฤตกรรมปลายทางสําหรับงานเฉพาะหรือภารกิจ Form 8 (WT) (Write terminal performance objectives for tasks.) . จัดลําดับงานเฉพาะและกฤตกรรมปลายทาง (Sequence Tasks and Terminal Performance Objectives) 6.1 จัดลําดับหนาที่หรืองานหลัก (Sequence broad duties.) 6.2 จัดลําดับงานเฉพาะหรือภารกิจ และกฤตกรรมปลายทาง (Sequence tasks and terminal performance objectives.) พัฒนาแบบทดสอบสมรรถนะงาน (Develop Performance Tests) 7.1 อธิบายบทบาทของการทดสอบ (Describe the role of testing.) 7.2 อธิบายการทดสอบแบบอิงเกณฑและจัดแบบทดสอบใหเขากับงาน เฉพาะ (Describe criterion-referenced testing and match tests with tasks.) 7.3 สรางและทดลองแบบทดสอบสมรรถนะ (Construct and try out performance tests.) พัฒนาแบบทดสอบขอเขียน (Develop Written Tests) 8.1 ระบุประโยชนของขอสอบท่ีเคยรับรู (Identify advantages of recognition test items.) 8.2 สรางและทดลองขอสอบขอเขียน (Construct and try out written tests.) 7-5

ข้ันตอน งานเฉพาะหรือภารกิจ และงานยอย ผลลัพธ(Steps) (Outcomes) (Tasks and Elements) 9 รางคูมือการเรียนรู Form 9 (LG) 10 (Develop Draft of Learning Guides) . 11 9.1 อธิบายวิธีการเพ่ิมพูนการเรียนรูของชุดการเรียนรู Form 10 (LG 12 –revise) (Describe how learning packages enhance learning.) . 9.2 ระบุสวนประกอบของชุดการเรียนรูที่สัมฤทธิ์ผล Form 11 (LM) (Identify components of effective learning packages.) . 9.3 พัฒนาหนาปกคูมือการเรียนรูและหนาข้ันตอนการเรียน Form 12 (PE) (Develop cover page and learning steps page for learning guides.) . 9.4 เลือกและพัฒนาแหลงการเรียนรูสําหรับคูมือการเรียนรู (Select and develop learning resources for learning guides.) ทดลอง ทดสอบใชจริง และแกไขปรับปรุงคูมือการเรียนรู (Try Out, Field-test, and Revise Learning Guides) 10.1 ดําเนินการทดลองขั้นเริ่มตนของคูมือการเรียนรูและแกไขปรับปรุง (Conduct initial tryout of learning guides and revise.) 10.2 ทดสอบใชจริงคูมือการเรียนรูและแกไขปรับปรุง (Field-test learning guides and revise.) พัฒนาระบบการจัดการเรียนรู (Develop System to Manage Learning) 11.1 ระบุการจัดการท่ีเกี่ยวของและพัฒนาเครื่องมือเพ่ือวางแผนและ กํากับดูแลความกาวหนาของนักเรียน (Identify management concerns and develop instruments to plan and monitor student progress.) 11.2 พัฒนายุทธศาสตรในการใหเกรดและรับรองสมรรถนะ (Develop strategies to assign grades and certify competence.) 11.3 พัฒนายุทธศาสตรในการจัดบรรยากาศการเรียนรู (Develop strategies to manage the learning environment.) นําโปรแกรมการฝกอบรมไปดําเนินการและประเมินผล (Implement and Evaluate Training Programs) 12.1 พัฒนาแผนการนําโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะไป ดําเนินการ (Develop plans to implement competency-based training programs.) 12.2 วางแผนการพัฒนาบุคคลสําหรับบุคลากรสนับสนุนการเรียนการ สอน (Plan a staff development program for instructional support staff. ) 12.3 พัฒนาเครื่องมือในการประเมินผลโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐาน สมรรถนะ (Develop instruments to evaluate competency-based training programs.) 7-6

7.3 การวิเคราะหงาน (Job Analysis) การวิเคราะหงาน คือ การระบุหนาที่และภารกิจ/งานเฉพาะ ที่ประกอบกันเปนตําแหนงงานตําแหนง หนึ่ง (a single job) หรือ การวิเคราะหงาน คือ กรรมวิธีที่จะกําหนดหนาที่และงานเฉพาะที่สําคัญ ยังคนงานในอาชีพแตละอาชีพ หรือแตละตําแหนงงาน 1) ผลที่ไดจากการวิเคราะหงาน การวิเคราะหงาน เปนวิธีการที่ใชท่ัวไปในวงการธุรกิจและอุตสาหกรรม ผลท่ีไดจากการ วิเคราะหงาน คือ (1) Job Description (รายละเอียดหนาท่ีงาน) คือ คําอธิบายลักษณะงานท่ีระบุหนาที่ความ รับผิดชอบของตําแหนงงาน (job position) ตําแหนงหนึ่งตําแหนงใด ในวงการธุรกิจ และอุตสาหกรรมนิยมเรียก ‘Job Description’ ดวยภาษาวงการ (jargon) ของฝาย ทรัพยากรมนุษย (HR; Human Resource) วา ”เจด”ี (2) Job Specification (ขอกําหนดงาน) คือ ขอกําหนดคุณสมบัติของผูท่ีเขาสูหรือเร่ิมเขา ทํางานในตําแหนงงาน (job position) ตําแหนงหนึ่งตําแหนงใด 2) การนําผลของการวิเคราะหงานไปใชประโยชน (1) Job Description ใชเพื่อวิเคราะห ความตองการฝกอบรม (Training Needs) หรือ ใชในการศึกษางาน (Work Study) เพื่อนําไปศึกษาเวลาและการเคลื่อนไหว (Time and Motion Study) ท่ีจะพัฒนาวิธีการทํางานใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด (2) Job Specification ใชเปนขอมูลสําหรับการสรรหาบุคคลหรือคนงานท่ีเหมาะสมกับ ตําแหนงงานนั้น และใชใน การประเมินงาน (Job Evaluation) เพ่ือจัดระดับช้ัน (Rank) ในการจายอัตราคาจาง 3) วิธีการวิเคราะหงาน มีหลายวิธีแตก็จะไดผลลัพธเหมือนกัน เชน (1) วิธีท่ี 1 ในข้ันตนใหนํางานทั้งหมดซึ่งนับเปนงานหนึ่งเดียวขององคการหรือสาขาอาชีพ มาแยกยอย (breakdown) ออกเปน งานเฉพาะหรือภารกิจ (task) แลวสมมุติ ตําแหนงงาน (Job Position) ตางๆ ข้ึนมาเพื่อแบงความรับผิดชอบงานเฉพาะหรือภาร กิจเหลานั้น ดังนั้นในแตละตําแหนงงานก็จะรับผิดชอบงานเฉพาะตาง ๆ ซ่ึงเรียกวา รายการงานเฉพาะ (task list) รายการงานเฉพาะตาง ๆ ดังกลาวอาจจัดหมวดหมูใหอยู ในรูปของ งานหลักหรือหนาท่ี (Function/Duty) (2) วิธีท่ี 2 เปนวิธีการสังเคราะหแตก็ยังเรียกวาการวิเคราะหงาน วิธีน้ีนํางานเฉพาะ/ภาร กิจตาง ๆ ขององคการหรือสาขาอาชีพมาเขียนเปนรายการแลวจัดหมวดหมูใหอยูในรูป ของ งานหลักหรือหนาที่ (Function/Duty) แลวกําหนดตําแหนงงาน (Job Position) ตางๆ ใหรับผิดชอบหนาท่ีตางๆ โดยท่ีมีงานเฉพาะ/ภารกิจภายในหนาท่ีของแตละ ตําแหนงแตกตางกันไป (วิธีนี้เปนวิธีลัดของ Functional Analysis) 7-7

4) การนํา Job Description (รายละเอียดหนาที่งาน) มาวิเคราะห ความตองการฝกอบรม (Training Needs) ในข้ันตอนท่ี 1 ของกระบวนการพัฒนาโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะ ระยะที่ 1 มีงานเฉพาะหรือภารกิจ คือ 1. ระบุและอธิบายลักษณะงานของอาชีพเฉพาะ ในงานเฉพาะน้ีมี 2 งานยอย คือ 1.1 ระบุชื่อของอาชีพเฉพาะ 1.2 เขียนลักษณะงานหรือรายละเอียดหนาท่ีงานสําหรับอาชีพเฉพาะสําหรับ ช่ือของอาชีพเฉพาะ อาจใชการอางอิงจากเอกสาร การจัดประเภทมาตรฐานอาชีพ(ประเทศไทย) 2544 การจัดประเภทมาตรฐานอาชีพ (ประเทศไทย) 2544(กองแผนงานและสารสนเทศ กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม)หมวด หมวด หมู หนวย ตัวอาชีพ ช่ืออาชีพใหญ ยอย3 ชางเทคนิคและผูปฏิบัติงานที่เกี่ยวของ31 ผูปฏิบัติงานเทคนิคท่ีเก่ียวของกับวิทยาศาสตรกายภาพ และวิศวกรรมศาสตร 311 ชางเทคนิคดานวิทยาศาสตรกายภาพและวิศวกรรม ศาสตร 3111 ชางเทคนิคดานวิทยาศาสตรกายภาพและเคมี 3111.10 เจาหนาท่ีเทคนิคเคมี, ชางเทคนิค (อินทรียเคมี, ยาง, พลาสติก, พอลิเมอร, สี, กระดาษ, น้ํามัน, เสนใย, อาหาร และเคร่ืองด่ืม) 3111.20 เจาหนาท่ีเทคนิคฟสิกส 3111.25 เจาหนาท่ีเทคนิคนิวเคลียร 3111.30 เจาหนาท่ีเทคนิคอุตุนิยมวิทยา, ชางเทคนิคอุตุนิยมวิทยา 3111.40 เจาหนาท่ีเทคนิคธรณีวิทยา 3111.90 เจาหนาที่เทคนิควิทยาศาสตรกายภาพและเคมีอ่ืน ๆ 3112 ชางเทคนิควิศวกรรมโยธา 3112.10 ชางเทคนิควิศวกรรมโยธา 3112.20 ชางเทคนิควิศวกรรมโยธา (กอสราง) 7-8

5) ตัวอยางแบบฟอรมของ ‘รายละเอียดหนาที่งาน’ (Job Description)ชื่ออาชีพ (Job Title) เลขานุการ Form 1.1 (JD) ผูวิเคราะห (Analyst) Jim Brownวันที่ (Date) 8/25/79 ตําแหนงงานที่ (Job No.) 750 ระดับ (Grade) 4ลักษณะงาน (Job Summary):ทําหนาท่ีงานเลขานุการทั่วไป รวมท้ังการบันทึกคําพูด การพิมพ การใชโปรแกรมประมวลคําการรับจายไปรษณียภัณฑ ตอบรับโทรศัพท ตอนรับแขก และหนาท่ีเบ็ดเตล็ดอ่ืน ๆรายการงานเฉพาะ (Task List) 1. บันทึกคําพูดจากบุคคลหรือจากเครื่องบันทึกเสียง คัดและพิมพ 2. ตอบรับโทรศัพทและบันทึกขอความตามความจําเปน 3. รับและจายไปรษณียภัณฑทั้งหมดที่เขามาและจายหนังสือเวียนภายใน 4. ตอนรับแขกและกําหนดเวลานัดหมาย 5. จัดใหมีกาแฟหรือน้ําชาสําหรับแขก 6. ดูแลรักษาเงินสํารองจาย 7. จัดเก็บแฟมเอกสารสําหรับหัวหนา 8. จัดการสํารองต๋ัวเคร่ืองบิน โรงแรม และการเชารถ 9. พิมพเอกสารดวยอุปกรณประมวลคําเครื่องมือและอุปกรณเฉพาะ (Special Equipment) พิมพดีด เครื่องบันทึกคําพูด เครื่องบวกเลข ไมโครคอมพิวเตอร คําช้ีแจงเก่ียวกับสวนประกอบของ Job Description (รายละเอียดหนาที่งาน)• ชื่ออาชีพ (Job Title) เชน เลขานุการ, เลขานุการบริหาร, ขางเคร่ืองยนต ฯลฯ ช่ืออาชีพท่ีเขียนน้ีควรใชชื่อมาตรฐาน เชน จากการจัดประเภทมาตรฐานอาชีพ (ประเทศไทย) 2544 แตตองมีขอบขายไมนอยกวา กรณีไมมีชื่ออาชีพมาตรฐานที่ตรงกับอาชีพที่วิเคราะห อาจกําหนดข้ึนเองใหเหมาะสม• ผูวิเคราะห (Analyst) เชน Jim Brown, อนุสรณ วองไวกิจ ฯลฯ ผูวิเคราะหอาจเปนผูตรวจสอบความถูกตองของขอความที่เขียนท้ังทางดานภาษาและทางเทคนิค• วันที่ (Date) เชน 8/25/79, 11 กันยายน 2547 ฯลฯ วันท่ี ใชแสดงวันที่ทําการวิเคราะหหรือการปรับปรุงใหเปนปจจุบัน เขียนในรูปแบบเดียวกันทั้งระบบ• ตําแหนงงานท่ี (Job No.) 750 ระดับ (Grade) 4 เปนระบบตําแหนงและขั้นเงินเดือนของแตละหนวยงาน• ลักษณะงาน (Job Summary): คือ ขอความระบุหนาท่ีความรับผิดชอบของตําแหนงงานนั้น บางก็เรียก ‘บท บาทและหนาท่ี’ ใชแสดงหนาท่ีตางๆ ในภาพรวมโดยเขียนเปนความเรียง• รายการงานเฉพาะ (Task List) คือ รายการของงานเฉพาะหรือภารกิจของตําแหนงนี้ ขอความแสดงถึงงาน ไมใชความรูหรือเจตคติ ในรายการงานเฉพาะบางทีอาจมีสวนของรายการที่เปน ‘อาจจะ’ หรือ ‘may’ ก็ได• เคร่ืองมือและอุปกรณเฉพาะ (Special Equipment) แสดงเฉพาะรายการหลักหรือสําคัญ ท่ีตําแหนงงานน้ี ตองมีความชํานาญในการใช 7-9

6) ตัวอยางแบบฟอรมของ ‘ขอกําหนดงาน’ (Job Specification) Form 1.2 (JS)ช่ืออาชีพ (Job Title) ผูวิเคราะห (Analyst)วันที่ (Date) ตําแหนงงานท่ี (Job No.) ระดับ (Grade) (รายการของขอกําหนดงานหรือคุณสมบัติของผูเขาสูตําแหนงงานนี้ มีดังน้)ี1. การศึกษา (Education)2. การฝกอบรมและประสบการณ (Training and Experience)3. ความรูความคิด (Resourcefulness)4. ลักษณะกายภาพ (Physical)5. จิตใจ-สายตา (Mental-Visual)6. บุคลิกภาพ (Personality)7. การกํากับดูแลงานหรือการนิเทศงาน (Supervision)8. ความปลอดภัยตอผูอ่ืน (Safety to Others)9. อุปกรณ และกระบวนการ (Equipment-Process)10. (อื่นๆ ตามความตองการของหนวยงานที่ไมขัดตอกฎหมายและศีลธรรม) คําชี้แจงเก่ียวกับสวนประกอบของ ‘ขอกําหนดงาน (Job Specification) ‘รายการดังตอไปน้ีอนุสนธิกับ รายการของ Job Description (รายละเอียดหนาท่ีงาน) • ชื่ออาชีพ (Job Title • ผูวิเคราะห (Analyst) ผูวิเคราะหมักเปนคนเดียวกันกับใน JD หรืออาจตางคนกันก็ได • วันที่ (Date) วันท่ี ใชแสดงวันที่ทําการวิเคราะหขอกําหนดน้ี • ตําแหนงงานท่ี (Job No.)รายการท่ีเขียนข้ึนเฉพาะ ของ’ขอกําหนด (Job Specification)’ 1. การศึกษา (Education) 2. การฝกอบรมและประสบการณ (Training and Experience) 3. ความรูความคิด (Resourcefulness) 4. ลักษณะกายภาพ (Physical) ใหดูรายละเอียดในขอ 5.4.1 5. จิตใจ-สายตา (Mental-Visual) 6. บุคลิกภาพ (Personality) 7. การกํากับดูแลงานหรือการนิเทศงาน (Supervision) 8. ความปลอดภัยตอผูอ่ืน (Safety to Others) 9. อุปกรณ และกระบวนการ (Equipment-Process) 10. (อื่นๆ ตามความตองการของหนวยงานท่ีไมขัดตอกฎหมายและศีลธรรม) 7 - 10

7.4 การระบุส่ิงจําเปนท่ีนักเรียนตองมีกอนเขาเรียน (Essential Student Pre-requisites) หลังจากที่ไดวิเคราะหงานของอาชีพเฉพาะและผลท่ีได คือ Job Description (รายละเอียดหนาท่ี งาน) และ Job Specification (ขอกําหนดงาน) ผลท่ีไดดังกลาวจะเปนประโยชน ในกรณีท่ีตองการ พัฒนาโปรแกรมฝกอบรมใหผูที่สําเร็จการฝกอบรมมีคุณสมบัติตรงตามความตองการจะตองนําขอ มูลจากผลที่ไดทั้งสองส่ิงน้ี และกําหนดขึ้นใหมใหเหมาะสมกับผูที่จะเขาเรียน คือ ส่ิงจําเปนท่ีนัก เรียนตองมีกอนเขาเรียน (Essential Student Pre-requisites) ประกอบดวย • ลักษณะทางกายภาพหรือความสามารถ (Physical Traits or Abilities) • ทักษะท่ีเรียนรูมากอน (Previously Learned Skills) • ความรูท่ีเรียนรูมากอน (Previously Learned Knowledge) • เจตคติท่ีมีกอน (Previously Acquired Attitudes) 1) ลักษณะทางกายภาพหรือความสามารถ (Physical Traits or Abilities) ตัวอยางดังตอไปน้ี ควรเลือกไปเปนขอกําหนดใหสอดคลองเหมาะสมตามความจําเปนของแตละ อาชีพ (1) ความคลองแคลวระดับเฉลี่ย (Average dexterity) (2) ปลอดจากโรค (Disease free) (3) มีความสูงระหวาง 155 – 185 เซนติเมตร (between 155 centimeters and 185 centimeters) (4) ยกของหนัก 20 กิโลกรัมระดับหนาอก (Lift 20 kg chest high) (5) การประสานสายตา-มือ-เทา (Eye-hand-foot coordination) (6) อดทนตอความรอนและเสียงดัง (Tolerance of heat and loud noise) (7) แรงบีบ 50 นิวตัน (Grip strength of 50 N) (8) มีแขนอยางนอย 1 ขาง (At least one arm) (9) อดทนตอการทํางานที่สูง (Tolerance of heights) (10) ไมเปนโรคภูมิแพ (Absence of allergies) (11) สายตา 20/20 (20/20 Vision) (12) ความอดทน (Stamina) (13) ความสามารถการฟงระดับเฉลี่ย (Average hearing ability) (14) การทรงตัวดี (Good balance) 7 - 11

2) ทักษะท่ีเรียนรูมากอน (Previously Learned Skills) ตัวอยางดังตอไปนี้ ควรเลือกไปเปนขอกําหนดใหสอดคลองเหมาะสมตามความจําเปนของแตละ อาชีพ (1) มีใบขับข่ียานพาหนะ (Hold a driver’s license) (2) ใชออสซิลโลสโคป (Use of oscilloscope) (3) สามารถอานไดระดับ ม. 4 (Tenth-grade-reading level) (4) ใชสวานแทน (Use drill press) (5) พิมพความเร็ว 30 คําตอนาที (Type 30 wpm) (6) เขียนรายการขาย (Write a sales slip) (7) ใชอาวุธปนอยางปลอดภัย (Safe use of firearm) (8) ใชชวเลข (Take shorthand) (9) ขับเคร่ืองบินเครื่องยนตเด่ียว (Fly a single-engine plane) (10) อานแบบและสเกตชแบบ (Interpret drawings and sketches) (11) ใชคอน ไขควง คีม และเครื่องมือเบ้ืองตน.(Use of hammer, screwdriver, pliers and other basic hand tools) (12) ใชเครื่องบวกเลข (Use an adding machine)3) ความรูที่เรียนรูมากอน (Previously Learned Knowledge) ตัวอยางดังตอไปน้ี ควรเลือกไปเปนขอกําหนดใหสอดคลองเหมาะสมตามความจําเปนของแตละ อาชีพ (1) ไวยากรณเบื้องตน (Basic grammar) (2) กฎของโอหม (Ohm’s law) (3) หลักเบ้ืองตนทางฟสิกส (Basic principles of physics) (4) ระบบเมตริก (Metric system) (5) ศัพทการแพทยเบื้องตน (Basic medical terminology) (6) พีชคณิตพ้ืนฐาน (Basic algebra) (7) ความรูพ้ืนฐานของหลักเกณฑงานทอ (Basic knowledge of plumbing code) (8) บวก ลบ คูณ และหาร (Add, subtract, multiply, and divide) (9) การวัดดวยบรรทัดมาตราสวน (Measure with architecture’s or engineer’s scale) (10) กายวิภาค และสรีรศาสตรเบ้ืองตน (Basic anatomy and physiology) (11) วัดช้ืนสวนประณีตดวยไมโครมิเตอรและคัลลิเปอร (Measure precision parts with micrometer and calipers) (12) เคมีเบ้ืองตน (Basic chemistry) 7 - 12

4) เจตคติท่ีมีกอน (Previously Acquired Attitudes) ตัวอยางดังตอไปนี้ ควรเลือกไปเปนขอกําหนดใหสอดคลองเหมาะสมตามความจําเปนของแตละ อาชีพ (1) ตรงตอเวลา (Punctuality) (2) ซื่อสัตย สุจริต และจริงใจ (Honesty) (3) สุภาพ ออนโยน และมีคารวะ (Courtesy) (4) เคารพหนวยงาน (Respect for authority) (5) นับถือเพื่อนรวมงาน (Respect for fellow workers) (6) ผมหวีเรียบรอย (Well-groomed) (7) ไมทําใหเกิดความเสียหายในการตกลงกับสาธารณะ (Non-prejudiced in dealing with public) (8) อดทนตอคําพูดกาวราวของลูกคาที่โมโหราย (Tolerance of verbal abuse by irate customers) (9) มีเจตคติและปฏิบัติตนเชิงอาชีพ (Professional attitude and demeanor) 5) ส่ิงจําเปนที่นักเรียนตองมีกอนเขาเรียน (Essential Student Pre-requisites) Form 2 (SP)ช่ืออาชีพ/โปรแกรมการฝกอบรม(Occupation/Program): ชางเคร่ืองยนตดีเซล รายการแนะนําขางลางน้ีเปนเกณฑคุณสมบัติขั้นต่ําของผูท่ีจะเขาเรียนตองมีกอน คุณสมบัติเหลาน้ีได ผานการทวนสอบวาเปนสิ่งจําเปน เพื่อใหเกิดผลสัมฤทธิ์ของสมรรถนะในโปรแกรมการฝกอบรมและใน การทํางานตอไป การเขาเรียนโดยขาดสิ่งหน่ึงส่ิงใดหรือมากกวาอาจมีผลกระทบตอความสําเร็จของการ เรียนการฝกและในการทํางานได1. ลักษณะทางกายภาพหรือความสามารถ (Physical Traits or Abilities) • สามารถใชมือและแขนทั้งสองไดเต็มพิสัย • ยกนํ้าหนัก 10 กิโลกรัมไดสูงระดับเหนือหัว • สามารถท่ีจะยืนไดนานถึง 2 ช่ัวโมง • สามารถเอ้ือมมือและทํางานในพื้นที่คับแคบ2. ทักษะที่เรียนรูมากอน (Previously Learned Skills) • ไมกําหนด3. ความรูที่เรียนรูมากอน (Previously Learned Knowledge) • การอานระดับเกรด 10 (ม. 4) • บวก ลบ คูณ และ หารเลขจํานวน4. เจตคติท่ีมีกอน (Previously Acquired Attitudes) • ไมกําหนด 7 - 13

7.5 การนําวิธีการวิเคราะหงานมาประยุกตเพื่อเขียนโครงสรางของหลักสูตรวิชาชีพ ในทางการศึกษา อาจนําการทํา Job Analysis มาประยุกตใชเขียนงานอาชีพใหอยูในรูปของ Job - (Duty) - Task แลวทําการวิเคราะหงานเฉพาะ (Task Analysis) หรือวิเคราะหสมรรถนะ (Competency Analysis) โดยแยกงานเฉพาะออกเปนข้ันตอนซ่ึงตองประกอบดวยความสามารถยอย และเปนส่ิงแสดงวา ในข้ันตอนน้ัน นักเรียนจะทําอะไร จะตองรูอะไรบาง จะตองมีเจตคติอยางไร ในท่ีสุดเม่ือนักเรียนไดปฏิบัติไดตามข้ันตอนก็จะเขาสูปลายทาง หรือ กฤตกรรมปลายทาง (Terminal Performance Objective) สําหรับการวิเคราะหสมรรถนะน้ีจะไดกลาวรายละเอียดในหัว ขอตอไปเทคนิคการจัดแบงประเภทอาชีพหรือเขียนโครงสรางของงานอาชีพมีหลายวิธี วิธีหน่ึงท่ีผูเรียบเรียงเอกสารน้ีใชอยูคือวิธีของ Mavin E. Mundel ซ่ึงสามารถนําไปแสดงสัมพันธกับวิธีของ ILO ท่ีใชในการจัดประเภทมาตรฐานของอาชีพ แตวิธีการสวนทางกันโดยท่ีวา Mundel ซ่ึงเปนผูเช่ียวชาญดานการศึกษาเวลาและการเคลื่อนไหวจะสนใจงานเล็กๆ ตั้งแตเปนเพียงการเคลื่อนที่ (Motion) จึงไดกําหนดใหเปนงานระดับ 1 (order 1) สวนงานที่ใหญกวาจะกําหนดเปนระดับ 2, 3, 4, … เรื่อยไปในขณะท่ี ILO มองงานอาชีพเปนโลกของอาชีพที่นับไวเปนหนึ่งเดียวกอน แลวจึงแยกยอยออกเปนงานอาชีพที่เล็กลงมาเปนนามธรรมท่ีชวงของ กลุมอาชีพ เรียกวา ‘หนวย ของ หมู (Unit of Group)’รหัส XXXX และของ ตัวอาชีพ (occupation) รหัส XXXX.XX ซ่ึงเปนผลของการแบงโลกของอาชีพใหยอยลงมาในระดับท่ี 5 – 6 ดังแสดงในตาราง ระดับช้ันของงาน หนวยของงาน ระดับท่ี ช่ือเรียก, (work – unit) (order) รหัสตามการ ช่ือของงาน งานอาชีพ หรือ อาชีพ ตามวิธีของ โดยวิธีของ แบงประเภท ILOสาขาอาชีพหรือกลุมอาชีพ(Occupational Area or Cluster) Mundel ‘หนวย’ อาชีพเฉพาะ (Specific Job or Occupation) 4th -order XXXX หนาท่ี (Duty) 6th – OWU 5th - 6th ‘ตัวอาชีพ’ 5th – OWU -order XXXX.XX 4th – OWUงานเฉพาะ (Task) 3rd – OWU งานยอย (Element) 2nd – OWU ขั้นตอนปฏิบัติงาน 1st – 1.5th (Performance หรือ Key Step) OWU การเคล่ือนท่ี 1st – OWU (Motion)Å งานท่ีมีขอบขายขนาดใหญ งานท่ีมีขอบขายขนาดเล็ก Æนามธรรม (Abstract) รูปธรรม (Concrete) 7 - 14

1) ในการวิเคราะหงาน การไดขอมูลที่ดีที่สุดคือรายการงานเฉพาะที่ตองทําในอาชีพนั้น ๆ แลวจึง จัดกลุมรายการของงานเฉพาะตาง ๆ เสียใหมใหสอดคลองสัมพันธกันเปน ‘หนาที่ความรับผิด ชอบ’หรือ ‘หนาที่/งานหลัก’ (Responsibility หรือ Duty/Function) ซ่ึงยังคงประกอบดวย งาน เฉพาะ หรือภารกิจ (Task) หรือ สมรรถนะ (Competency) ตาง ๆ ที่สําคัญของคนทํางานในแต ละหนาท่ี2) โดยเหตุผลที่ตองการงานอาชีพระดับหนึ่งที่มีนิยามแนนอนในระหวางงานอาชีพที่มีขอบขาย กวางใหญไปจนถึงงานเล็กๆ ก็พบวา ‘งานเฉพาะ (Task)’ เทานั้นท่ีมีคุณสมบัติที่จะใหนิยามได เนื่องจาก งานเฉพาะมีจุดเริ่มตนและเสร็จส้ินท่ีแนนอน กระทําไดในชวงเวลาสั้น ๆ และอิสระจาก งานอ่ืน ประกอบดวยงานยอยต้ังแต 2 ข้ันตอนข้ึนไป ดังนั้นสามารถกําหนดใหงานเฉพาะ 1 งาน เปน 1 หนวยสมรรถนะ (Competency Unit) สวนองคประกอบของงานเฉพาะหรืองานยอย (Element) ซ่ึงเรียกเปน สมรรถนะยอย (Competency Element) (โปรดทราบ ‘หนวยสมรรถนะและสมรรถนะยอย’ ในที่นี้ เปนการจัดระดับของงานตามวิธีการ ของการฝกอบรม ซ่ึงแตละสิ่งมีขอบเขตที่แคบกวา ‘หนวยสมรรถนะและสมรรถนะยอย’ ของ มาตรฐานสมรรถนะสําหรับคุณวุฒิวิชาชีพ)3) ในขณะทําการวิเคราะหงาน เมื่อไดรายการของงานอาชีพข้ึนมางานหนึ่ง มักพบปญหาวางานดัง กลาวเปนงานระดับใด เปนงานระดับหนาท่ี หรือ ระดับงานเฉพาะ หรือ ระดับงานยอย ตอไปนี้ เปนตัวอยางของการแยกอาชีพออกเปน หนาท่ีหรืองานหลัก (Duty or Function) • ใหแยก อาชีพ เปนรายการของหนาที่ ซึ่งอาจจะแยกไดประมาณ 8 - 12 หนาท่ี แตถาแยก ไวเกิน 15 หนาที่ควรตรวจสอบทบทวนอีกครั้ง • บางอาชีพ อาจแยกไดเพียง 1 - 2 หนาท่ี บางอาชีพเฉพาะเชน พนักงานพิมพดีด อาจจะมี เพียงหนาที่เดียว แตหนาท่ีพิมพดีดน้ีก็เปนหนาที่หน่ึงในอาชีพเลขานุการ4) ขอความแสดง งานหลัก/หนาท่ี (Duty Statement) ใชแสดงขอบเขตท่ัวไปของความรับผิดชอบ (General Area of responsibility) ตัวอยาง จาก DACUM HANDBOOK (1) ปฏิบัติการทดสอบวินิจฉัย (2) บํารุงรักษาอุปกรณงานเช่ือม (3) บริการระบบทําความเย็น (4) ปฏิบัติการบํารุงรักษาเชิงปองกัน (5) บํารุงรักษาเชิงปองกัน (6) ใชคณิตศาสตรธุรกิจ (7) ใชหลักเศรษฐศาสตรเพ่ือการตัดสินใจในเชิงธุรกิจ (8) พัฒนาและใชทักษะดานมนุษยสัมพันธ 7 - 15

การเขียนขอความตามขอตกลงภายในกรมอาชีวศึกษาในอดีต จะขึ้นตนคําวา ‘งาน’ หรือ ‘การ’แลวแตความเหมาะสม คําวา ’งาน’ เม่ือใชนําหนาแสดงวาเปนการปฏิบัติงาน สวน ’การ’เม่ือใชนําหนาอาจมีความหมายไดท้ังที่เปนการปฏิบัติงานและหลักการหรือทฤษฎี วิธีการน้ีชวยทําใหลดความสับสนกับในการใชขอความของงานเฉพาะท่ีใหขึ้นตนดวยคํากริยา อยางไรก็ตามในอนาคตการปฏิบัติงานทุกระดับจะไมใชคําทั้งสองนําหนานอกจากใชคํากริยา ข้ึนตน เชนตัวอยาง 1 (1) งานบํารุงรักษาอุปกรณงานเช่ือม (ใหความหมาย ภาระงานท่ีปฏิบัติ) (2) การบํารุงรักษาอุปกรณงานเช่ือม (ใหความหมาย เปนหลักการ) (3) บํารุงรักษาอุปกรณงานเช่ือม (ใหความหมาย เปนกิจกรรมการทํางาน จะใชเปนรูป แบบในอนาคต)ตัวอยาง 2 (1) การใชหลักเศรษฐศาสตรเพ่ือการตัดสินใจในเชิงธุรกิจ (ใหความหมาย เปนหลักการ) (2) งานใชหลักเศรษฐศาสตรเพื่อการตัดสินใจในเชิงธุรกิจ (ไมนาใชรูปนี้) (3) ใชหลักเศรษฐศาสตรเพ่ือการตัดสินใจในเชิงธุรกิจ (ใหความหมาย เปนกิจกรรมการทํางาน แตยังไมเหมาะกับงานระดับหนาท่ี) (4) ตัดสินใจในเชิงธุรกิจโดยใชหลักเศรษฐศาสตร (ขอความน้ีจะเหมาะสมท่ีสุด โดยเฉพาะในมาตรฐานอาชีพที่ตองการผลลัพธมากกวา กระบวนการ)นอกจากน้ันยังมีคําข้ึนตน เชน ‘ความ’ ก็อาจจัดใหเปนหนาท่ีได เชน ความปลอดภัยในทรัพยสิน แตควรหลีกเล่ียงเน่ืองจากมีขอบขายกวางขวางมากไป อีกทั้งจะเปนสาระมากกวาจะเปนหนาท่ี อาจเขียนเปน งานรักษาความปลอดภัย หรือ การรักษาความปลอดภัย หรือ รักษาความปลอดภัย จะเหมาะสมกวา 7 - 16

ตัวอยาง ขอความแสดงหนาที่ในแตละอาชีพอาชีพ (Occupation) หนาท่ี (Duty) ตัวอยางเพียง 1 หนาที่ ของแตละอาชีพ1) ชางยนต (Auto mechanic ) งานบริการเบรกและลอ (Servicing brakes and wheels)2) พนักงานประจําเคร่ือง (Flight attendant) งานจัดเตรียมและเสริฟอาหาร (Preparing and serving meals)3) ชางเขียนแบบ (Drafter) งานเขียนแบบภาพคลี่และภาพตัด (Developing section and cutaway views)4) พนักงานขายปลีก (Retail salesclerk) งานจัดทําสต็อกสินคา (Stocking merchadise)5) เลขานุการ (Secretary ) งานจัดการไปรษณียภัณฑ (Handling mail)6) นักวิชาการพฤกษศาสตร (Horiculture งานใชสารเคมี (Applying chemicals)technician)7) ชางซอมวิทยุโทรทัศน (Radio - TV งานซอมเคร่ืองขยายเสียง (Servicing amplifiers)repairer)8) ชางซอมเครื่องไฟฟาขนาดใหญ (Major งานซอมเครื่องอบผา (Repairing dryers)appliance repairer)9) ชางซอมเคร่ืองยนตติดทายเรือ (Outboard งานซอมระบบจุดระเบิดและชารจไฟ (Servicing ignition andmotor repairer) charging system)10) ชางเชื่อม (Welder) งานตัดโลหะและประกอบผลิตภัณฑ (Cutting and fabricating metal)11) ชางเทคนิคเครื่องกลไฟฟา /ชางเทคนิคเมค งานสรางระบบขับเชิงกล (Constructing mechanical driveคาทรอนิกส (Electomechanical technician) systems)12) เสมียน (Clerk) งานแฟมเอกสาร (Filing)13) ชางเย็บผา(Seamstress) งานตัดเส้ือผาลูกคา (Making custom garments)14) คนดูแลเด็ก(Child-care worker) งานจัดเตรียมและเสริฟอาหาร(Preparing and serving meals)15) ผูชวยทันตแพทย(Dental assistant) งานเก็บรักษาทะเบียนประวัติคนไข(Keeping records)16) แคชเชียร (Chashier) งานใหบริการลูกคา (Performing customer services)17) ชางแทรกเตอร (Tractor mechanic) งานบํารุงรักษาเครื่องมือเคร่ืองใช (Maintaining implements)18) เสมียนโรงแรม/โมเต็ล (Hotel/Motel clerk) งานติดตอกับลูกคา (Performing customer transactions)19) ชางกลโรงงาน (Machanist) งานเจาะและควานรู (Drilling and Boring holes)20) Mortician งานบํารุงรักษาทะเบียนประวัติและเอกสาร(Maintaining records and documents)21) ครูฝกชางอุตสาหกรรม (Industrial trainer) งานพัฒนาโปรแกรมการฝก (Developing new training programs)22) ครูอาชีวศึกษา (Vocational Instructor) งานจัดสภาพแวดลอมของการเรียน (Managing the learning environment) 7 - 17

5) องคประกอบของขอความของงานเฉพาะ (Task Statement/Competency Statement)ตัวอยางบํารุงรักษา อุปกรณ หองคนไข (Maintain Sickness Room Equipment)ซ่ึงเปนสวนของประโยคเต็มวา ”คนงาน(พยาบาล) สามารถ” บํารุงรักษาอุปกรณหองคนไขขอความท่ีขีดเสนใต เปนขอความซึ่งละเวนไวไมเขียน เน่ืองจากถือวาเปนที่เขาใจกันแลว6) สวนประกอบของขอความงานเฉพาะ ประกอบดวย (1) กริยา (Action Verb) (2) กรรมหรือส่ิงท่ีถูกกระทํา (Object) (3) คํา หรือ วลี แสดงคุณสมบัติหรือคุณลักษณะ (Qualifier) ใชจํากัด หรือ เปลี่ยน แปรความหมายของขอความ อาจ เปนคุณศัพทหรือคําเปลี่ยนแปรกริยาตัวอยาง รักษาแผลไฟไหมของ คนไข โดยใชการปฐมพยาบาลเบ้ืองตนรักษา เปน คํากริยา (Verb)แผลไฟไหมของคนไข เปน กรรม (Object)โดยใชการปฐมพยาบาลเบื้องตน เปน วลีแสดงการเปล่ียนแปรกริยา(Qualifier)ตัวอยางของงานเฉพาะตาง ๆ ใน Task List Form 3 (TL)ชื่ออาชีพ (Job Title) ระดับ (Grade)ลักษณะงาน (Job Summary):รายการงานเฉพาะ (Task List) 1. บันทึกคําพูดจากบุคคลหรือจากเครื่องบันทึกเสียง คัดและพิมพ 2. ตอบรับโทรศัพทและบันทึกขอความตามความจําเปน 3. รับและจายไปรษณียภัณฑท้ังหมดที่เขามาและจายหนังสือเวียนภายใน 4. ตอนรับแขกและกําหนดเวลานัดหมาย 5. จัดใหมีกาแฟหรือนํ้าชาสําหรับแขก 6. ดูแลรักษาเงินสํารองจาย 7. จัดเก็บแฟมเอกสารสําหรับหัวหนา 8. จัดการสํารองต๋ัวเคร่ืองบิน โรงแรม และการเชารถ 9. พิมพเอกสารดวยอุปกรณประมวลคําเครื่องมือและอุปกรณเฉพาะ (Special Equipment) 7 - 18

7) ลักษณะของงานเฉพาะ ( Job Tasks) (1) มีจุดเริ่มตนและเสร็จส้ินท่ีแนนอน (Have a definite beginning and ending point) (2) สามารถดําเนินการไดในชวงเวลาส้ันๆ (Can be performed over a short period of time) (3) สามารถดําเนินการหรือกระทําไดอิสระจากงานอ่ืน (Can be performed independent of other work) (4) ประกอบดวย ขั้นตอน ต้ังแต 2 ข้ึนไป (Consist of two or more steps) (5) สามารถสังเกตและวัดผลได (Can be observe and measured) (6) เปนผลทําใหเกิดผลผลิต, บริการ, หรือ การตัดสินใจ (Result in a product, service, or decision) (7) นักเรียนจะสามารถเรียนไดดวยหนวยการสอนซ่ึงแยกตัวได 1 หนวยการสอน (Make sense for the student to learn as a separate instructional unit) (8) ใชเวลาในการเรียนรูและฝกฝน ประมาณ 6 - 30 ช่ัวโมง (ประมาณ 1 วัน - 1 สัปดาห) (Can usually be learned in about 6 to 30 hours) (9) เวลาท่ีคํานวณไดตางกวานี้ ควรทบทวนใหม เน่ืองจากสิ่งท่ีเขียนน้ันอาจไมใชงาน เฉพาะ อาจเปนเพียงข้ันตอนหรือสวนประกอบของงานเฉพาะ8) ขอเสนอแนะในการเขียนขอความงานเฉพาะ (Task Statement) (1) แสดงความหมายโดยสมบูรณของงาน (Reflect a meaningful unit of work) (2) ประกอบดวย คํากริยาแสดงการกระทํา และ กรรมหรือส่ิงซ่ึงรับการกระทํานั้น (Contain an action verb and an object that receives the action) (3) อาจประกอบดวยคําหรือวลีแสดงคุณภาพ (Qualifier) ท่ีสัมพันธ มากกวาหนึ่ง และตอง หลีกเล่ียงภาษาดอกไม (flowery terms) เชน ‘อยางมีสัมฤทธิผล’, ‘อยางมีประสิทธิ ภาพ’, นั้นไมจําเปน เน่ืองจากตองการใหเกิดอยูแลว) (May contain one or more relevant qualifiers but omit qualifiers such as effectively and efficiently) (4) เปนถอยความท่ีกะทัดรัดชัดเจน ประณีต และ เขียนแสดงไดโดยลําพัง (Are explicit, precise, and stand alone) (5) หลีกเลี่ยงการกลาวอางอิงถึง ความรูและเจตคติท่ีตองการ (Avoid references to knowledge and attitudes needed) (6) หลีกเล่ียงการกลาวอางอิงถึง เครื่องมือและอุปกรณซึ่งใชสนับสนุนการทํางานนั้น (Avoid references to tools and equipment that merely support task ) 7 - 19

(ตอ) 8) ขอเสนอแนะในการเขียนขอความงานเฉพาะ (Task Statement) (7) หลีกเล่ียงการใชคํากริยาคูแสดงการกระทํา ถากริยาหนึ่งเปนสิ่งท่ีตองทําอยูแลวในอีก กริยาหนึ่ง เชน 1. ‘ตรวจและซอมมอเตอรไฟฟา’ (เปนขอความท่ีใชไมเหมาะสมมานาน) ควรใช 2. ‘ซอมมอเตอรไฟฟา’ (เปนขอความที่กะทัดรัดชัดเจนเหมาะสม) เนื่องจาก ในการซอมมอเตอรจะตองมีกระบวนการที่เขียนเปนงานยอยที่มีการ ตรวจมอเตอรอยูแลวโดยปริยาย การเขียนขอความเชนในตัวอยางขอ 1 เมื่อแยกเปนงานยอยจะเกิดการตรวจมอเตอรซ้ํา ซอน คําบางคํายังเกิดความสับสนอยูในวงการของชางยนต เชน ถอดประกอบ ถอดและ ประกอบ ถอดช้ินสวน ประกอบชิ้นสวน (8) การใชกริยาคูจะใชไดก็ตอเมื่อกริยาแสดงการกระทําท้ังสองอิสระตอกัน เมื่อนํามาใหคู กันทําใหงานนั้นสมบูรณขึ้นหรือเหนือชั้นกวา เชน 1. ‘ทําอาหารตามสั่งและสงถึงบาน’ 2. ‘จําหนายเคร่ืองใชไฟฟาในบานและบริการหลังขาย’9) ตัวอยางของขอความงานเฉพาะ (Task Statement) 1. 2. 3.กริยาแสดงสมรรถนะ กรรม หรือ ส่ิงที่ถูกกระทํา คําหรือวลี ที่เปนคุณศัพทหรือ แสดงการเปลี่ยนแปรกริยา (Performance) (Object or what is used or produced) (Qualifier) ถอดเปลี่ยน (สวนนี้ บางทีเรียกวา ‘เงื่อนไข’ ประกอบ หนวยลาง (lower unit) ของเคร่ืองยนตเมอรคิวรี่ เชื่อม ขอตอ โดยใชทอพีวีซี แบบตอชนทาขามศีรษะ ถอดเปลี่ยน ช้ินงานโลหะ ของรถยนตขับเคล่ือนสี่ลอ ถอดเปล่ียน เพลาขับ ของเรือยนต เพลาขับ ดวยเคร่ืองตัดหญาไฟฟา ตัด หญา จากสารสนเทศที่มี เขียนแผนภูมิ ขอมูล ในเครื่องบันทึกเงินสด ดวยมือ ตรวจสอบ จํานวนเงินสด ดวยเกาอ้ีลอ ใช กรรไกรตกแตงสวนหยอม บนแผนวงจรพิมพ อิเล็กทรอนิกส ขนยาย ผูปวย บัดกรี ช้ินสวนอิเล็กทรอนิกส บัดกรี ช้ินสวน 7 - 20

กิจกรรม 7.1 เรื่อง รายละเอียดหนาท่ีงาน (Job Description) สําหรับอาชีพเฉพาะที่กําหนด กลุมที่ …………… ชื่อกลุม………………………………………………………………….ช่ือสมาชิกกลุม1. 4.2. 5.3. 6.จงเขียน Job Description ของงานอาชีพท่ีเกี่ยวของกับทาน ใหใชขอมูลการจัดประเภทมาตรฐานอาชีพ ฯ Form 1.1 (JD)ชื่ออาชีพ (Job Title) ผูวิเคราะห (Analyst)วันที่ (Date) ตําแหนงงานท่ี (Job No.) ระดับ (Grade)ลักษณะงาน (Job Summary) ทําหนาท่ีรายการงานเฉพาะ (Task List) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.เครื่องมือและอุปกรณเฉพาะ (Special Equipment) 7 - 21

กิจกรรม 7.2 เร่ือง ขอกําหนดงาน (Job Specification) สําหรับอาชีพเฉพาะที่กําหนด กลุมที่ …………… ช่ือกลุม………………………………………………………………….ช่ือสมาชิกกลุม1. 4.2. 5.3. 6.จงเขียน Job Specification ของอาชีพท่ีไดระบุในกิจกรรม 7.1 Form 1.2 (JS)ชื่ออาชีพ (Job Title) ผูวิเคราะห (Analyst)วันที่ (Date) ตําแหนงงานที่ (Job No.) ระดับ (Grade) (รายการของขอกําหนดงานหรือคุณสมบัติของผูเขาสูตําแหนงงานนี้ มีดังน้)ี1. การศึกษา (Education)2. การฝกอบรมและประสบการณ (Training and Experience)3. ความรูความคิด (Resourcefulness)4. ลักษณะกายภาพ (Physical)5. จิตใจ-สายตา (Mental-Visual)6. บุคลิกภาพ (Personality)7. การกํากับดูแลงานหรือการนิเทศงาน (Supervision)8. ความปลอดภัยตอผูอื่น (Safety to Others)9. อุปกรณ และกระบวนการ (Equipment-Process)10. (อ่ืนๆ ตามความตองการของหนวยงานท่ีไมขัดตอกฎหมายและศีลธรรม) 7 - 22

กิจกรรม 7.3 เร่ือง ส่ิงจําเปนท่ีนักเรียนตองมีกอนเขาเรียน (Essential Student Pre-requisites) สําหรับอาชีพเฉพาะที่กําหนด กลุมที่ …………… ชื่อกลุม………………………………………………………………….ชื่อ สมาชิกกลุม1. 4.2. 5.3. 6.จงเขียน ส่ิงจําเปนท่ีนักเรียนตองมีกอนเขาเรียน เพื่อเขาสูโปรแกรมท่ีทานไดวิเคราะหไวใน 7.1-7.2 Form 2 (SP) ช่ืออาชีพ/โปรแกรมการฝกอบรม(Occupation/Program): รายการแนะนําขางลางน้ีเปนเกณฑคุณสมบัติข้ันตํ่าของผูท่ีจะเขาเรียนตองมีกอน คุณสมบัติเหลาน้ีได ผานการทวนสอบวาเปนสิ่งจําเปน เพื่อใหเกิดผลสัมฤทธิ์ของสมรรถนะในโปรแกรมการฝกอบรมและใน การทํางานตอไป การเขาเรียนโดยขาดสิ่งหนึ่งสิ่งใดหรือมากกวาอาจมีผลกระทบตอความสําเร็จของการ เรียนการฝกและในการทํางานได 1. ลักษณะทางกายภาพหรือความสามารถ (Physical Traits or Abilities) • • • • • • • 2. ทักษะที่เรียนรูมากอน (Previously Learned Skills) • • 3. ความรูที่เรียนรูมากอน (Previously Learned Knowledge) • • • • 4. เจตคติที่มีกอน (Previously Acquired Attitudes) • • • 7 - 23

กิจกรรม 7.4 รายการงานเฉพาะ (Task List) สําหรับอาชีพเฉพาะที่กําหนด กลุมท่ี …………… ช่ือกลุม………………………………………………………………….ชื่อสมาชิกกลุม1. 4.2. 5.3. 6.จงเขียน รายการงานเฉพาะ (Task List) ของอาชีพที่ไดวิเคราะหไวใน 7.1-7.2 และจัดกลุมเปนหนาที่ Form 3 (TL)ชื่ออาชีพ (Job Title) ผูวิเคราะห (Analyst)วันที่ (Date) ตําแหนงงานท่ี (Job No.) ระดับ (Grade) หนาที่ (Duty) และงานเฉพาะ (Task)หนาที่ (Duty) งานเฉพาะ 1. งานเฉพาะ 2. งานเฉพาะ 3. 7 - 24

หัวขอที่ 8 การวิเคราะหสมรรถนะ (Competency Analysis) สําหรับ สมรรถนะการปฏิบัติงาน (Practical Competence) จะเด็ด เปาโสภา และ มนตรี พรหมเพ็ชร สํานักมาตรฐานการอาชีวศึกษาและวิชาชีพ 2 กันยายน 25488.0 ความนําในหัวขอนี้เปนเรื่องการวิเคราะหสมรรถนะ/งานเฉพาะ ซึ่งเปนหัวใจสําคัญของการพัฒนาแผนการสอนเนนสมรรถนะวิชาชีพ แผนการสอนดังกลาวจะพัฒนาใหสําเร็จไดก็ตอเม่ือไดมีวิเคราะหสมรรถนะเสียกอน ท้ังนี้เนื่องจากองคประกอบของสมรรถนะ (Competence/Competency) ประกอบกันเขาอยางแนบแนนทั้ง 3 ดาน คือ ทักษะในการทํางานใหบรรลุ, ความรูท่ีจําเปนสําหรับการปฏิบัติงานน้ันหรือความรูความเขาใจงานที่ทํา, และ กิจนิสัยหรือเจตคติในการทํางานซ่ึงทําใหเกิดประสิทธิผลและประสิทธิภาพ ในหัวขอน้ีจะกลาวถึงสมรรถนะการปฏิบัติงาน (Practical Competence) ซ่ึงใชทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) เปนหลัก สวนสมรรถนะทางปญญา (CognitiveCompetence) จะไดกลาวในหัวขอตอไป นอกจากน้ันยังไดแสดงวิธีการนําทักษะหลัก (Key Skills)มาบูรณาการใหเกิดสมรรถนะไดจริงและย่ังยืน อีกทั้งไดแสดงการเช่ือมโยงระหวางมาตรฐานของคุณวุฒิวิชาชีพกับคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพไวอีกดวย8.1 ความแตกตางของหนวยสมรรถนะในมาตรฐานอาชีพกับมาตรฐานการเรียน หรือการฝกอบรม ม า ต ร วั ด ป ริ ม า ณ ข อ ง เ น้ื อ ง า น แ ล ะ ก า ร ป ฏิบัติง า น ส ม ร ร ถ น ะ ท้ัง ข อ ง คุ ณวุ ฒิ วิชาชีพ (NSVQ/VQ/TVQ) และคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ (GVQ) ตางก็ใช หนวย (Unit) เปนมาตรหรือ เปนกรอบเพ่ือกําหนดขอบเขตของเนื้องานดวยกัน แตหนวยที่ใชในระบบคุณวุฒิวิชาชีพจะมี ขอบขายกวางขวางกวาหนวยท่ีใชในระบบของคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพเน่ืองจากขอบเขตและ บริบทของภารกิจ(Task Context) ท่ีตางกัน 1) หนวยสมรรถนะ (Unit of Competence) เปนมาตรวัดเนื้องานในระบบของคุณวุฒิวิชาชีพ ซ่ึงมี บริบทของภารกิจเปนการปฏิบัติงานจริง (Workplace-Based) หรือเปนการประกอบอาชีพ แบบ รูปและองคประกอบของหนวยสมรรถนะเพ่ือกําหนดเปนมาตรฐานของแตละหนวยมีดังนี้ หนวยสมรรถนะ (Unit of Competence) เขียนแสดงดวยชื่อหนวยสมรรถนะ (Unit Title) ซ่ึงประกอบดวยหนวยยอยหรือสมรรถนะยอย (Element of Competence) หนวยยอยหรือสมรรถนะยอย เขียนแสดงดวย ช่ือหนวยยอย (Element Title) และในแตละหนวยยอย ประกอบดวย เกณฑการปฏิบัติงาน/ผลงาน (Performance Criteria) ขอบเขต หรือ ขอกําหนดของขอบเขต (Range or Range Statements) 8-1

หลักฐานที่ตองการ (Evidence Requirements) • หลักฐานการปฏิบัติงาน/ผลงาน (Performance Evidence) • หลักฐานความรู (Knowledge Evidence) แนวทางการประเมิน (Assessment Guidance)2) งานเฉพาะ (Task) บางทีก็เรียก ‘หนวยสมรรถนะ’ หรือเทียบไดกับ ‘หนวยการเรียนรู (Learning Unit) ใชในการฝกอบรมหรือการศึกษาแบบฐานสมรรถนะ;CBT/CBE) อาจเปนหนวยของการ ปฏิบัติงานหรือทักษะ (Practical Task/Skill Task/Job Task) หรือ หนวยของความรู (Knowledge Task) ก็ได3) หนวยสมรรถนะ (Unit of Competence) ของการปฏิบัติงานในมาตรฐานอาชีพแตละหนวย จะมี ขอบเขตและเปนบริบทของงานจริง เปนหนวยขนาดใหญ เมื่อนํามาพัฒนาเปนงานเฉพาะหรือ หนวยสมรรถนะเพ่ือการเรียนการฝกอบรมจะทําใหสามารถแยกเปนงานเฉพาะไดถึง 3 – 4 หนวย โดยแตกตัวออกเปนหนวยความรูและหนวยปฏิบัติ สาเหตุท่ีเกิดมีหนวยมากกวาเดิมเนื่อง จาก มีหนวยหลักของความรู (Main Units of Knowledge) เพิ่มเติมจากการวิเคราะหเนื้อหา อีกท้ังในแตละงานเฉพาะจะมีความช้ีชัดลงไปในแตละรายการของขอบเขตที่ระบุไวในหนวย สมรรถนะของมาตรฐานอาชีพ แตในประเทศออสเตรเลีย National Training Information Service ไดกําหนดกรอบของแตละ หนวยสมรรถนะสําหรับการฝกอบรมใหเทากับหนวยสมรรถนะของมาตรฐานอาชีพแบบหนวย ตอหนวยซ่ึงมักมีขอบเขตหลากหลาย อยางไรก็ตามเมื่อนํามาพัฒนาใหเปนเน้ือหาหรือหลักสูตร ของการฝกอบรมหรือการเรียนการสอน ก็จําเปนตองแยกยอยหนวยสมรรถนะในมาตรฐาน อาชีพน้ันใหเปนหนวยสมรรถนะของการฝกอบรมหรือการเรียนการสอนไดมากกวาหนึ่งเดียว ของหนวยเดิม4) หนวยสมรรถนะของมาตรฐานคุณวุฒิการศึกษาวิชาชีพ (Unit/Task) ซึ่งมีบริบทของภารกิจหรือ งานเฉพาะ (Task Context) ที่ปฏิบัติในสถานศึกษาหรือสถาบันการฝกอบรม (School/ Institution/College-Based) แบบรูปและองคประกอบของหนวยสมรรถนะแตละหนวยตองการ ในลักษณะคูขนานกันไปเชนเดียวกับของคุณวุฒิวิชาชีพ ดังนี้ ชื่อของหนวยสมรรถนะ (Unit Title) ช่ือของหนวยยอย (Element Title) และในแตละหนวยยอย ประกอบดวย เกณฑการปฏิบัติงาน/ผลงาน (Performance Criteria) ขอบเขต หรือ ขอกําหนดของขอบเขต (Range or Range Statements) ขอบเขต มักเปนขอบเขตท่ีลดหล่ันถัดไปจากมาตรฐานอาชีพ เวนแตหนวยสมรรถนะ จากทั้งสองมาตรฐานจัดไวเทากัน หลักฐานที่ตองการ (Evidence Requirements) • หลักฐานการปฏิบัติงาน/ผลงาน (Performance Evidence) • หลักฐานความรู (Knowledge Evidence) แนวทางการประเมิน (Assessment Guidance) 8-2

การพัฒนาแผนการสอนเนนสมรรถนะน้ันตองวิเคราะหสมรรถนะเพื่อหาองคประกอบอ่ืนๆ เพิ่มเติมเพื่อใหไดขอมูลนําไปใชในการเขียนเนื้อหาสาระ แผนการสอน คูมือการเรียนรู ใบงาน ฯลฯเชน ทักษะหลัก (Key Skills) ซึ่งรวมไปถึงความรูสัมพันธ เคร่ืองมือและอุปกรณ (Tools and Materials) ซ่ึงหมายถึง เครื่องมือท่ัวไป เครื่องจักร อุปกรณ วัสดุช้ินงาน และวัสดุชวยงาน ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution) เจตคติ (Attitude) 8-3

8.2 วิธีการหาขอมูลและแนวทางการวิเคราะหสมรรถนะ 1) วิธีการหาขอมูลจากแหลงตางๆ ในกระบวนการวิเคราะหสมรรถนะ เนื่องจากการวิเคราะหสมรรถนะเปนการหาองคประกอบสําคัญของการปฏิบัติงานในแตละข้ัน ตอน ดังน้ันการไดมาของขอมูลอาจไดจากวิธีการตางๆ ทั้งท่ีเปนทางตรงและทางออม เชน การสังเกตการปฏิบัติงานของผูมีทักษะหรือสมรรถนะในการทํางาน (Competent worker) โดยเปนผูปฏิบัติงานนั้นไดในระดับดีเย่ียม (Best practice) หรือถัดลงไป การสัมภาษณหัวหนางานท่ีกํากับดูแลการปฏิบัติงานนั้น การวิจัยจากเอกสาร (Desk research) ที่หาได เชน คูมือ (Manual) เอกสารระเบียบ ปฏิบัติ (Work Procedure; WP) คูมือการปฏิบัติงาน (Work Instruction) เปนตน ประการสําคัญ การวิเคราะหจะกระทําไดหลังจากท่ีรายการงานเฉพาะ (Task/Competency List) ไดผานการทวนสอบแลววาเหมาะสมในระดับหนึ่งกอนแลวจึงดําเนินการวิเคราะหตอไป 2) แนวทางของการวิเคราะหสมรรถนะ การวิเคราะหสมรรถนะใชสําหรับวิเคราะหงานเฉพาะหรือหนวยสมรรถนะ มีอยู 2 แนวทาง ซึ่ง นําไปสูผลลัพธทายสุด หรือ กฤตกรรมปลายทาง (Terminal Performance Objective; TPO) ได เหมือนกัน คือ แนวทางที่ 1 ใหแยกงานเฉพาะ/หนวย/หนวยสมรรถนะ/กฤตกรรมปลายทาง ออกเปน ข้ัน ตอนประมาณ 7 – 15 ขั้นตอน โดยเขียนเปนข้ันตอนหลัก (Key Step) ซึ่งจะตองมีเนื้องาน (work content) ท่ีเปนกรอบครอบคลุมการเคล่ือนท่ีทํางาน (Motion) ตางๆ แลวทําการทบ ทวนใหแนใจจึงพิจารณาตัดตอนข้ันตอนตางๆ ใหเปน งานยอย/หนวยยอย/สมรรถนะ ยอย/กฤตกรรมยอย อยางนอย 2 หนวยยอย (ไมควรเกิน 4) โดยแตละหนวยยอยจะตองมี ผลลัพธท่ีพอเหมาะสําหรับการประเมิน แลวจึงวิเคราะหความสัมพันธของแตละขั้นตอนกับ องคประกอบที่ตองการ แนวทางที่ 2 เปนการแยกงานในทํานองเดียวกันกับแนวทางที่ 1 แตแยกออกเปน หนวย ยอย กอนแลวจึงแยกแตละหนวยยอยออกเปน ข้ันตอนตาราง 8.1 โครงสรางของหนวย ช่ือเรียก และการใชระบบเลข ใชทั่วไป ใชในระบบคุณวุฒิ ใชวิเคราะหสมรรถนะ ใชในคูมือการเรียนรู1 หนวย หนวยสมรรถนะ งานเฉพาะ กฤตกรรมปลายทาง/TPO (Task) (Unit) (Unit of Competence) (Terminal Performance Objective) งานยอย1.1 หนวยยอย สมรรถนะยอย (Element (Element) กฤตกรรมยอย/EO (Enabling Objective) (Element) of Competence) ข้ันตอน ข้ันตอน พฤติกรรม1.1.1 ข้ันตอน ไมระบุ งานยอย พฤติกรรม กฤตกรรมยอย1.1.2 ขั้นตอน ไมระบุ ข้ันตอน ข้ันตอน พฤติกรรม1.2 หนวยยอย สมรรถนะยอย พฤติกรรม1.2.1 ขั้นตอน ไมระบุ1.2.1 ขั้นตอน ไมระบุ 8-4

8.3 เทคนิคการวิเคราะหสมรรถนะลําดับท่ี 1 วิเคราะหขั้นตอนการปฏิบัติงานของงานเฉพาะการวิเคราะหสมรรถนะเปนกระบวนการท่ียุงยากซับซอนแตอาจทําใหงายลงโดยการใชเทคนิคการตั้งคําถามหรือสังเกตการทํางาน เชน งานเฉพาะ 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือดังมีรายการของข้ันตอนที่วิเคราะหไวในรอบแรกต้ังแตเร่ิมตนจนเสร็จส้ินในตาราง CA1ฟอรม CA 1 สําหรับวิเคราะหข้ันตอนการปฏิบัติงานจากจุดเริ่มตนจนเสร็จสิ้นช่ืองานเฉพาะ: 2. ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือขั้นตอนที่ การปฏิบัติงาน1) อานแบบเกลียวจากตนแบบ2) ระบุขอกําหนดของเกลียว3) วางแผนการใชเครื่องมือและวัสดุ4) จัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุ *5) เลือกชนิดและขนาดดอกสวานสําหรับเจาะรูใน6) เตรียมช้ินงานกอนเจาะรูทําเกลียวใน7) เจาะรูช้ินงาน - ทําความสะอาดดามดอกสวาน แลวสวมในหัวจับใหแนน - ตอกนําศูนยชิ้นงาน - จับยึดชิ้นงานใหแนนดวยปากกาแทนเจาะ - เจาะช้ินงานดวยสวานจนรูทะลุ8) ถอดดอกสวานและเปลี่ยนใสดอกผายปากรูโดยไมเลื่อนช้ินงาน9) ผายปากรูเจาะใหลึกพอเหมาะในการนําคมตัดของตาป10) เลือกชุดตาปและดามจับตาป11) หยอดน้ํามันหลอล่ืนรูเจาะเพื่อถายเทความรอนรูเจาะ12) หยอดนํ้ามันหลอล่ืนตาปตัวท่ี 113) ใสตาปลงในรูเจาะใหไดฉาก ใชฉากวัด14) ใสดามจับท่ีตาป กดและหมุนดามจับจนตาปเร่ิมตัดเกลียวไดประมาณ 1-2 เกลียว ทําใหต าปเสถียรกับรูเจาะ15) หมุนตาปตามทิศทางเกลียวโดยเปลี่ยนมือทุกคร่ึงรอบ และหมุนกลับหน่ึงในส่ีรอบเพื่อเปนการหักเศษโลหะ16) ตาปเกลียวดวยตาปตัวที่ 1 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด เปลี่ยนตาปตัวที่ 217) ตาปเกลียวดวยตาปตัวท่ี 2 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด เปล่ียนตาปตัวที่ 318) ตาปเกลียวดวยตาปตัวที่ 3 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด19) ทําความสะอาดบริเวณเกลียวของชิ้นงาน20) ตรวจสอบเกลียวดวยเกจวัดเกลียว21) ตกแตงช้ินงานและจัดเก็บหรือจัดสงมอบตามกรอบเวลา22) ทําความสะอาดตาปแลวเก็บยังที่เก็บ ทําความสะอาดพื้นท่ีทํางาน (เปนงานประจําที่ตองเสมออยูแลว จึงไมนับเปนข้ันตอนของงานน้ี) หมายเหตุ : * ‘เครื่องมือและวัสดุ’ (Tools and Materials) ในท่ีน้ีใชเปนคําท่ัวไป หมายถึง เครื่องมือทั่วไป เคร่ืองจักร อุปกรณ วัสดุช้ินงานและวัสดุชวยงาน 8-5

ลําดับท่ี 2 วิเคราะหลักษณะของการเปนกระบวนการหรือผลลัพธ ลําดับนี้ เปนจุดเร่ิมตนในการจําแนกลักษณะของแตละข้ันตอนการปฏิบัติงานเพ่ือหาแนวทางในการ รวมกลุม (clustering) ของขั้นตอนตางๆ ใหเขากันเปนงานยอยฟอรม CA 2 สําหรับระบุลักษณะการเปนกระบวนการ (Process) หรือ ผลลัพธ (Outcome) ในแตละขั้นตอนชื่องานเฉพาะ: 2. ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือขั้นตอนท่ี การปฏิบัติงาน ลักษณะของข้ันตอน (Step) (Procedural Steps) กระบวนการ ผลลัพธ (Outcome)/สวนของ (Process) ผลิตภัณฑ (Product)1) อานแบบเกลียวจากตนแบบ การรวบรวมขอมูล ขอกําหนดของเกลียว*2) ระบุขอกําหนดของเกลียว การแปลขอมูล3) วางแผนการใชเคร่ืองมือและวัสดุ การวางแผนฯ แผนการใชเครื่องมือและวัสดุ4) จัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุ การจัดเตรียมเครื่องมือ เครื่องมือและวัสด*ุ5) เตรียมชิ้นงานกอนเจาะรูทําเกลียวใน การตัดเตรียมชิ้นงาน ชิ้นงานกอนตัดเกลียว**6) เลือกชนิดและขนาดดอกสวานสําหรับเจาะรูใน การเลือกดอกสวาน ชนิดและขนาดดอกสวาน*7) เจาะรูชิ้นงาน การเจาะรู รูเจาะของชิ้นงาน** - ทําความสะอาดดามดอกสวาน แลวสวมในหัวจับใหแนน การใชหัวจับดอกสวาน - ตอกนําศูนยช้ินงาน การตอกนําศูนย ตําแหนงศูนยของชิ้นงาน** - จับยึดชิ้นงานใหแนนดวยปากกาแทนเจาะ การจับยึดช้ินงาน - เจาะชิ้นงานดวยสวานจนรูทะลุ การเจาะรูทะลุ8) ถอดเปลี่ยนดอกสวานเปนดอกผายปากรูโดยไมเล่ือนช้ินงาน การผายปากรูเจาะ9) ผายปากรูเจาะใหลึกพอเหมาะในการนําคมตัดของตาป ความลึกของผายปากรู**10) เลือกชุดตาปและดามจับ การเลือกชุดตาป ตาปพรอมใชงาน11) หยอดนํ้ามันหลอลื่นรูเจาะเพ่ือถายเทความรอนรูเจาะ12) หยอดนํ้ามันหลอล่ืนตาปตัวที่ 1 ความฉากของเกลียว**13) ใสต าปลงในรูเจาะใหไดฉาก ใชฉากวัด14) ใสดามจับท่ีดามตาป กดและหมุนดามจับ จนตาปเร่ิมตัดจน เกิดเกลียวประมาณ 1-2 เกลียว ทําใหตาปเสถียรกับรูเจาะ15) หมุนตาปตามทิศทางเกลียวโดยเปลี่ยนมือทุกครึ่งรอบ และ วิธีการตาปเกลียวใน ฟนเกลียวไมเกิดรอยเยิน** หมุนกลับหนึ่งในส่ีรอบเพ่ือเปนการหักเศษโลหะ16) ตาปเกลียวดวยตาปตัวท่ี 1 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด เปล่ียนตาปตัวท่ี 217) ตาปเกลียวดวยตาปตัวท่ี 2 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด เปลี่ยนตาปตัวที่ 318) ตาปเกลียวดวยตาปตัวที่ 3 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด19) ทําความสะอาดบริเวณเกลียวของชิ้นงาน วิธีวัดเกลียว เกลียวผานการตรวจสอบ**20) ตรวจสอบเกลียวดวยเกจวัดเกลียว21) ตกแตงช้ินงานและจัดสงมอบตามกรอบเวลา การตกแตงช้ินงาน ชิ้นงานไดจัดเตรียมเพ่ือ ดําเนินการตอไป**22) ทําความสะอาดตาป และเคร่ืองมืออื่นๆ แลวเก็บยังที่เก็บ การบํารุงรักษาเครื่องมือ เคร่ืองมือไดจัดเก็บ** หมายเหตุ : * ผลลัพธจะปรากฏอยูที่ชิ้นงานหรือผลิตภัณฑ (Product) ** ผลลัพธของกระบวนการทํางาน (Process) อาจบันทึกไวในสมุดบีนทึกหรือ portfolio 8-6

ลําดับท่ี 3 แบงตัดตอนรายการขั้นตอนเพื่อจัดกลุมเปนงานยอยของงานเฉพาะฟอรม CA 3 สําหรับแบงตัดตอนรายการขั้นตอนปฏิบัติงานตาง ๆ ใหรวมกันเปนงานยอยช่ืองานเฉพาะ: 2. ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมืองานยอยท่ี ชื่องานยอยและขั้นตอน ลักษณะของข้ันตอน(Element) (Element Title and Procedural Steps) กระบวนการ ผลลัพธ (Outcome)/สวนของ (Process) ผลิตภัณฑ (Product)2.1 ระบุขอกําหนดของเกลียวจากแบบสั่งงาน การรวบรวมขอมูล ขอกําหนดของเกลียว** การแปลขอมูล 2.1.1) อานแบบเกลียวจากตนแบบ 2.1.2) ระบุขอกําหนดของเกลียว2.2 วางแผนการใชและจัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุในการทํา เกลียวใน การวางแผนฯ แผนการใชเครื่องมือและวัสด*ุ * 2.2.1) วางแผนการใชเคร่ืองมือและวัสดุ การจัดเตรียมเคร่ืองมือ เคร่ืองมือและวัสดุ** 2.2.2) จัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุ2.3 ดําเนินการตาปเกลียวตามขอกําหนด 2.3.1) เตรียมชิ้นงานกอนเจาะรูทําเกลียวใน การเตรียมช้ินงาน ช้ินงานกอนตัดเกลียว* 2.3.2) เลือกชนิดและขนาดดอกสวานสําหรับเจาะรูใน การเลือกดอกสวาน ชนิดและขนาดดอกสวาน** 2.3.3) เจาะรูและผายปากรูช้ินงานเพื่อการตาปเกลียว การเจาะรู รูเจาะของช้ินงาน* ทําความสะอาดดามดอกสวาน แลวสวมในหัวจับและขันใหแนน การใชหัวจับดอกสวาน ตอกนําศูนยชิ้นงาน การตอกนําศูนย ตําแหนงศูนยของช้ินงาน* จับยึดช้ินงานใหแนนดวยปากกาแทนเจาะ การจับยึดชิ้นงาน เจาะชิ้นงานดวยสวานจนรูทะลุ การเจาะรูทะลุ ถอดดอกสวานและเปล่ียนใสดอกผายปากรูโดยไมเล่ือนชิ้นงาน การผายปากรูเจาะ ผายปากรูเจาะใหลึกพอเหมาะในการนําคมตัดของตาป ความลึกของผายปากรู* 2.3.4) ตาปเกลียวใน การตาปเกลียวใน เกลียวในแบบรูทะล*ุ เลือกชุดตาปและดามจับ การเลือกชุดตาป ตาปพรอมใชงาน** หยอดน้ํามันหลอล่ืนรูเจาะเพ่ือถายเทความรอนจากการเจาะ หยอดนํ้ามันหลอลื่นตาปตัวท่ี 1 ใสต าปลงในรูเจาะใหไดฉาก ใชฉากวัด ความฉากของเกลียว* ใสดามจับที่ดามตาป กดและหมุนดามจับ จนตาปเริ่มตัดจนเกิด เกลียวประมาณ 1-2 เกลียว ทําใหต าปเสถียรกับรูเจาะ หมุนตาปตามทิศทางเกลียวโดยเปล่ียนมือทุกครึ่งรอบ และหมุน วิธีการตาปเกลียวใน ฟนเกลียวไมเกิดรอยเยิน* กลับหนึ่งในสี่รอบเพ่ือเปนการหักเศษโลหะ ตาปเกลียวดวยตาปตัวที่ 1 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด เปล่ียนตาปตัวที่ 2 ตาปเกลียวดวยตาปตัวท่ี 2 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด เปล่ียนตาปตัวที่ 3 ตาปเกลียวดวยตาปตัวท่ี 3 จนตาปหมุนในเกลียวไดตลอด ทําความสะอาดบริเวณเกลียวของช้ินงาน2.4 ตรวจสอบช้ินงานเกลียวในตามขอกําหนดและสงมอบตาม กรอบเวลา 2.4.1) ตรวจสอบเกลียวดวยเกจวัดเกลียว วิธีวัดเกลียว เกลียวผานการตรวจสอบ* 2.4.2) ตกแตงชิ้นงานและจัดสงมอบตามกรอบเวลา การตกแตงช้ินงาน ช้ินงานไดจัดเตรียม* 2.4.3) ทําความสะอาดตาปและเครื่องมือ แลวเก็บยังท่ีเก็บ การบํารุงรักษาเคร่ืองมือ เคร่ืองมือไดจัดเก็บ** หมายเหตุ : * ผลลัพธจะปรากฏอยูที่ช้ินงานหรือผลิตภัณฑ (Product) ** ผลลัพธของกระบวนการทํางาน (Process) อาจบันทึกไวในสมุดบีนทึกหรือ portfolio 8-7

ลําดับท่ี 4 วิเคราะหสมรรถนะของแตละข้ันตอนหลักจนครบถวนกระบวนการในการวิเคราะหสมรรถนะอาจมีความมุงหมายแตกตางกันไปดังนั้นองคป ระกอบท่ีตองการก็มีความแตกตางกันไปดวย (ดังรายละเอียดในภาคผนวก 8.1) สําหรับการวิเคราะหสมรรถนะดังตอไปนี้ไดนําเอาทักษะหลัก 9 สาระสําหรับการเรียนรูประยุกต (Applied Learning) มาบูรณาการเพ่ือใหสมรรถนะที่จะเกิดกับผูเรียนมีความเขมแข็งและยั่งยืนย่ิงข้ึน การวิเคราะหกระทําโดยพิจารณาความเชื่อมโยงกับองคประกอบสําคัญในแตละขั้นตอน ใชตาราง CA4 ซ่ึงมีองคประกอบดังน้ี • เกณฑการปฏิบัติงาน (Performance Criteria; PC) * • ความรูความเขาใจงาน (Underpinning Knowledge) • ทักษะหลัก (Key Skills) ซึ่งรวมไปถึงความรูสัมพันธ (ดูรายละเอียดภาคผนวก 8.2) • เครื่องมือและอุปกรณ (Tools and Materials) ซ่ึงหมายถึง เคร่ืองมือท่ัวไป เครื่องจักร อุปกรณ วัสดุชิ้นงาน และวัสดุชวยงาน • ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution) • เจตคติ (Attitude) เจตคติ (Attitude)ข้ันตอนท่ี 2.1.1ฟอรม CA 4 สําหรับวิเคราะหสมรรถนะในแตละข้ันตอนที่เช่ือมโยงกับองคประกอบสําคัญ หนวยท่ี 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ หนวยยอยที่ 2.1 ระบุขอกําหนดของเกลียวจากแบบสั่งงานก) ขั้นตอนท่ี 2.1.1) อานแบบเกลียวจากตนแบบ การรวบรวมขอมูลจากการอานแบบไดดําเนินการอยางถูกตอง(Procedural Steps) หลักการอานแบบและการอานคาจากตารางข) เกณฑการปฏิบัติงาน เกลียวสามเหลี่ยม ระบบของเกลียว: ระบบเมตริก; ระบบนิ้ว การคํานวณตัวเลข (มิติตางๆ ของเกลียว) (Performance Criteria; PC) การสืบคนขอมูลค) ความรูความเขาใจงาน ความรอบคอบ(Underpinning Knowledge)ง) ทักษะหลัก (Key Skills)จ) เครื่องมือและอุปกรณ (Tools and Materials)ฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude)หมายเหตุ : จงสังเกตความลับของการพัฒนามาตรฐานสมรรถนะ ท่ีนําเอาเกณฑการปฏิบัติงาน (Performance Criteria; PC) มากําหนดไวเปนตัวต้ังกอนแลวจึงหาองคประกอบหรือปจจัยอื่นที่จะสนับสนุนการ เรียนรูใหเขาสูเกณฑน้ี 8-8

ข้ันตอนท่ี 2.1.2ตาราง CA 4 สําหรับวิเคราะหสมรรถนะในแตละขั้นตอนท่ีเช่ือมโยงกับองคประกอบสําคัญ หนวยที่ 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ หนวยยอยท่ี 2.1 ระบุขอกําหนดของเกลียวจากแบบสั่งงานก) ข้ันตอนที่ 2.1.2) ระบุขอกําหนดของเกลียว(Procedural Steps) ขอกําหนดของเกลียวไดแปลขอมูลจากการอานแบบและเขียนระบุรายละเอียด ไวอยางชัดเจน ครบถวน และถูกตอง:ข) เกณฑการปฏิบัติงาน - ขนาดเสนผานศูนยกลาง; ความยาว; ระยะพิตช; วัสดุชิ้นงานเกลียว(Performance Criteria; PC) การคํานวณมิติตางๆ ของเกลียว การเขียนขอกําหนดของเกลียวจากการอานแบบหรือแปลความค) ความรูความเขาใจงาน การแปลขอมูล การอานคาจากตาราง การคํานวณ (ขนาดของดอกสวาน) (Underpinning Knowledge) ขนาดของรูเจาะท่ีระบุตองมีการทบทวนความถูกตองง) ทักษะหลัก (Key Skills) ความรอบคอบจ) เคร่ืองมือและอุปกรณ (Tools and Materials)ฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude)ขั้นตอนท่ี 2.2.1 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ หนวยที่หนวยยอยท่ี 2.2 วางแผนการใชและจัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุในการทําเกลียวในก) ขั้นตอนท่ี 2.2.1) วางแผนการใชเคร่ืองมือและวัสดุ(Procedural Steps) แผนการใชเคร่ืองมือและวัสดุไดเขียนระบุไวอยางชัดเจนเหมาะสมข) เกณฑการปฏิบัติงาน การวางแผนการใชเคร่ืองมือและการวางแผนความตองการของวัสดุ (Performance Criteria; PC) การวางแผนและการจัดทรัพยากร, การคํานวณเวลางาน การทํางานกับผูอ่ืนค) ความรูความเขาใจงาน(Underpinning Knowledge)ง) ทักษะหลัก (Key Skills)จ) เคร่ืองมือและอุปกรณ (Tools and Materials)ฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง ความรอบคอบ, การมีแบบแผนในการทํางาน (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude) 8-9

ขั้นตอนท่ี 2.2.2 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ หนวยที่หนวยยอยท่ี 2.2 วางแผนการใชและจัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุในการทําเกลียวในก) ข้ันตอนที่ 2.2.2) จัดเตรียมเคร่ืองมือและวัสดุ(Procedural Steps) เครื่องมือ เครื่องจักรและอุปกรณไดจัดเตรียมท้ังที่พรอมใชและที่รอคิวงาน วัสดุช้ินงานและวัสดุชวยงานไดจัดเตรียมพรอมใชและสัมพันธข) เกณฑการปฏิบัติงาน กับการใชเครื่องมือ(Performance Criteria; PC)ค) ความรูความเขาใจงาน การเลือกใชเคร่ืองมือและวัสดุในการทําเกลียวในแบบทะลุ (Underpinning Knowledge) การวางแผนและการจัดทรัพยากร, การคํานวณเวลางาน การทํางานกับผูอ่ืนง) ทักษะหลัก (Key Skills) เคร่ืองมือและวัสดุในการทําเกลียวในแบบทะลุจ) เครื่องมือและอุปกรณ ความระมัดระวังคมตัดของเคร่ืองมือ (Tools and Materials) ความรอบคอบ, การมีแบบแผนในการทํางานฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude)ขั้นตอนที่ 2.3.1 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ 2.3 ดําเนินการตาปเกลียวตามขอกําหนด หนวยท่ี หนวยยอยท่ีก) ข้ันตอนท่ี 2.3.1) เตรียมชิ้นงานกอนเจาะรูทําเกลียวใน(Procedural Steps) ช้ินงานกอนเจาะรูทําเกลียวไดจัดเตรียมขึ้นตามขอกําหนดของแบบข) เกณฑการปฏิบัติงาน - ช้ินงานไดปรับขนาดและผิวตามขอกําหนดของแบบ(Performance Criteria; PC)ค) ความรูความเขาใจงาน การปรับขนาดและผิวช้ินงานกอนเจาะรูทําเกลียวใน การคํานวณตัวเลข เวลางาน (Underpinning Knowledge)ง) ทักษะหลัก (Key Skills)จ) เคร่ืองมือและอุปกรณ ชุดตะไบโลหะ ความระมัดระวังคมตัดของเคร่ืองมือ (Tools and Materials) ความรอบคอบฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude) 8 - 10

ข้ันตอนที่ 2.3.2 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ 2.3 ดําเนินการตาปเกลียวตามขอกําหนด หนวยที่ หนวยยอยที่ 2.3.2) เลือกชนิดและขนาดดอกสวานสําหรับเจาะรูในก) ข้ันตอนท่ี ชนิดและขนาดดอกสวานสําหรับเจาะรูของเกลียวในไดเลือกอยางถูกตอง (Procedural Steps)ข) เกณฑการปฏิบัติงาน(Performance Criteria; PC)ค) ความรูความเขาใจงาน การเลือกชนิดและขนาดดอกสวานสําหรับเจาะรูใน การวัดดอกสวาน การเลือกใชเคร่ืองเจาะและอุปกรณ (Underpinning Knowledge) การสืบคนขอมูลง) ทักษะหลัก (Key Skills)จ) เครื่องมือและอุปกรณ เวอรเนียร เกจวัดมุมจิกดอกสวาน การระมัดระวังการจับถือเวอรเนียรและเกจวัดมุมจิกดอกสวาน (Tools and Materials) ความรอบคอบฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude)ข้ันตอนที่ 2.3.3 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ 2.3 ดําเนินการตาปเกลียวตามขอกําหนด หนวยท่ี หนวยยอยที่ก) ขั้นตอนท่ี 2.3.3) เจาะรูและผายปากรูชิ้นงานเพื่อการตาปเกลียว(Procedural Steps) รูเจาะของช้ินงานมีตําแหนงศูนย แนวแกน และความกลมอยูในพิกัดข) เกณฑการปฏิบัติงาน การเจาะรูช้ินงานไดดําเนินการตามคูมือการใชเคร่ือง(Performance Criteria; PC)ค) ความรูความเขาใจงาน วิธีการเจาะร:ู การใชหัวจับดอกสวาน, การตอกนําศูนย, การจับยึดช้ินงานเจาะ, การเจาะทะลุ, การผายปากรูเจาะ (Underpinning Knowledge) การแกปญหาง) ทักษะหลัก (Key Skills)จ) เครื่องมือและอุปกรณ สวานเจาะ, เหล็กตอกนําศูนย,ดอกผายปากรู (Tools and Materials) สวมแวนตานิรภัยขณะเจาะรูช้ินงาน กฏโรงงานเกี่ยวกับการใชเคร่ืองเจาะฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง ความรอบคอบ (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude) 8 - 11

ขั้นตอนท่ี 2.3.4 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ 2.3 ดําเนินการตาปเกลียวตามขอกําหนด หนวยท่ี หนวยยอยท่ี 2.3.4) ตาปเกลียวในก) ข้ันตอนท่ี เกลียวในของชิ้นงานมีความฉากของแนวแกนเกลียวอยูในพิกัด (Procedural Steps) ผิวของฟนเกลียวในไมเกิดรอยเยินหรือขรุขระเสียสภาพข) เกณฑการปฏิบัติงาน(Performance Criteria; PC)ค) ความรูความเขาใจงาน การตาปเกลียวใน: การเลือกชุดตาป; วิธีการตาปเกลียว (Underpinning Knowledge) ความเขาใจระบบดานกระบวนการ การแกปญหาเร่ืองการถายเทความรอนง) ทักษะหลัก (Key Skills)จ) เคร่ืองมือและอุปกรณ ชุดตาปพรอมดามจับ และอุปกรณต็าปเกลียว การระมัดระวังเกี่ยวกับการใชชุดต็าป (Tools and Materials) ความประณีต ความรอบคอบฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude)ขั้นตอนที่ 2.4.1 2 ทําเกลียวในแบบรูทะลุดวยตาปมือ 2.4 ตรวจสอบชิ้นงานเกลียวในตามขอกําหนดและสงมอบตามกรอบเวลา หนวยท่ี หนวยยอยท่ีก) ขั้นตอนท่ี 2.4.1) ตรวจสอบเกลียวดวยเกจวัดเกลียว(Procedural Steps) เกลียวผานการวัดดวยเกจวัดเกลียวและไดบันทึกรับรองไว เกลียวไดผานการตรวจสอบสภาพโดยวิธีท่ีเหมาะสมและไดบันทึกรับรองไวข) เกณฑการปฏิบัติงาน การวัดและตรวจสอบเกลียว (Performance Criteria; PC) การใชตัวเลขค) ความรูความเขาใจงาน(Underpinning Knowledge)ง) ทักษะหลัก (Key Skills)จ) เคร่ืองมือและอุปกรณ เคร่ืองมือวัดและตรวจสอบเกลียว การระมัดระวังการใชเครื่องมือ (Tools and Materials) ความประณีต ความรอบคอบฉ) ความปลอดภัย/ขอควรระวัง (Safety/Precaution)ช) เจตคติ (Attitude) 8 - 12