เบ้ืองตน ทรงสืบทอดพระราชปณิธานของพระบาท สมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร รัชกาลท่ี ๘ คือ โรงเรียนวังไกลกังวล อําเภอหัวหิน จังหวัด ประจวบครี ขี นั ธ สรา งเมอ่ื พ.ศ. ๒๔๘๑ เปน โรงเรยี นเพอ่ื บตุ รหลาน เจาหนาทดี่ ูแลรักษาวงั ทไ่ี มม ีท่ีเรยี น มีฐานะเปนโรงเรยี นราษฎร ไดร บั เงนิ พระราชทานรายป ปจ จบุ นั เปน โรงเรยี นแมข า ยสง การเรยี น การสอนระดับช้นั ประถมศึกษาถงึ มธั ยมศึกษาและอาชวี ศึกษาขึ้น ผา นดาวเทยี มใหส ามารถรบั ไดท วั่ ประเทศ รวมทง้ั ประเทศเพอ่ื นบา น เชน สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ราชอาณาจักร กมั พูชา สาธารณรฐั สังคมนิยมเวียดนาม สาธารณรฐั แหง สหภาพ เมยี นมาร ฯลฯ เม่อื พระราชโอรสและพระราชธดิ าทรงเจริญวยั พระบาท สมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงสรา งโรงเรยี นจติ รลดา ในเขตพระราชฐาน สวนจติ รลดาในพระราชวงั ดสุ ติ เพอ่ื เปน สถานศกึ ษา ทรงพระกรณุ า พระราชทานพระบรมราชานุญาตใหบุตรธิดาขาราชบริพาร และ ขา ราชการเขา ศกึ ษาดว ย โรงเรยี นในพระบรมราชปู ถมั ภ เพอื่ บตุ รหลานขา ราชบรพิ าร และประชาชนท่ัวไป ในเขตกรุงเทพมหานคร คือโรงเรียน ราชวนิ ติ โปรดใหส รา งบรเิ วณสวนเพาะชาํ เมอ่ื ปก ารศกึ ษา ๒๕๒๐ เปนโรงเรียนระดับประถมศึกษา และเปดสอนระดับมัธยมศึกษา โดยพระราชทานทด่ี นิ ทรพั ยส นิ สว นพระมหากษตั รยิ บ รเิ วณราชตฤณมยั สมาคม และขยายสาขาออกไปอยางกวางขวางอีกหลายแหง ๔๕ 5802019L01m.indd 45 2/4/16 1:36 PM
โรงเรยี นเจา พอ หลวงอปุ ถมั ภ เปน โรงเรยี นทใี่ หก ารศกึ ษาแก ชาวไทยภเู ขาในทอ งถน่ิ ทรุ กนั ดารหา งไกลคมนาคม เพอื่ เสรมิ สรา ง ความม่ันคงตามแนวชายแดน พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว พระราชทานพระราชทรพั ยใ หก องกาํ กบั การตาํ รวจตระเวนชายแดน เขต ๕ เริ่มสรา งในพ้ืนทจี่ ังหวดั ภาคเหนือ ใหความรแู ละการศึกษา แกชาวไทยภูเขาเพ่ือเปนกําลังในการพัฒนา หยุดยั้ง ละเลิก การปลกู ฝน การตดั ไมท ําลายปา และรกั ษาตนนํ้า ปจจุบันโรงเรียน เจาพอหลวงอุปถัมภไดขยายออกไปเกือบทุกจังหวัด มีมากกวา ๒๐๐ แหง เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๕ เกิดมหาวาตภัยท่ีแหลมตะลุมพุก อําเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช บานเรือนและโรงเรียน ถกู ทาํ ลายเสยี หายมาก มเี ดก็ กาํ พรา ทพ่ี อ แมเ สยี ชวี ติ ในมหาวาตภยั คร้ังน้ันจํานวนมาก พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงพระกรุณา โปรดเกลาฯ ใหม ูลนิธริ าชประชานเุ คราะห ในพระบรมราชูปถัมภ สรางโรงเรียนราชประชานุเคราะห เพื่อเด็กเหลานั้น ปจจุบัน โรงเรยี นราชประชานเุ คราะหไ ดใ หก ารศกึ ษาแกเ ดก็ กาํ พรา เดก็ ยากจน ทเี่ ดอื ดรอ นจากภยนั ตรายตา งๆ ทกุ ประเภท และไดข ยายออกไปเกอื บ ทกุ จงั หวดั รวม ๕๘ แหง มที งั้ นกั เรยี นประจาํ และไปกลบั สอนการ ฝกอาชีพชวยเหลอื ตนเอง เพอื่ ออกมาสสู ังคมไดอยางเทาเทียมกัน โรงเรยี นราชประชาสมาสยั ในพระบรมราชปู ถมั ภ สรา งขน้ึ สําหรับบุตรหลานผูเปนโรคเร้ือนท่ีมิไดติดโรคเรื้อน และนักเรียน ปรกติ เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๐๖ ทอ่ี าํ เภอพระประแดง จงั หวดั สมทุ รปราการ ๔๖ 5802019L01m.indd 46 2/4/16 1:36 PM
มพี ระราชปฏิสันถารกบั นกั เรียนโรงเรยี นรมเกลา แหงแรก ตาํ บลดงหลวง อําเภอนาเขา จังหวดั นครพนม โรงเรยี นรมเกลา ในพระบรมราชานุเคราะห เร่ิมสรา งขึ้น สาํ หรบั เดก็ ในพน้ื ทชี่ ายแดนหา งไกลคมนาคมในภาคตะวนั ออกเฉยี ง เหนอื และภาคใต ตอมาไดข ยายออกไปทว่ั ทกุ ภมู ภิ าค โรงเรียนสงเคราะหเด็กยากจน ในพระบรมราชูปถัมภ สรางขน้ึ สาํ หรบั เด็กขาดทีพ่ ง่ึ มีคณะสงฆอปุ ถมั ภช วยสอน โรงเรียน ภ.ป.ร. ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ จังหวัดนครปฐม เปนโรงเรียนตนแบบจากโรงเรียนประจําของ องั กฤษสาํ หรบั เดก็ ชายอยูป ระจํา นอกจากทรงสรางสถานศึกษาแลวยังพระราชทานทุน การศกึ ษาทง้ั ในประเทศและตา งประเทศ และทนุ เพอื่ การวจิ ยั ตา งๆ อกี มาก ทนุ ในประเทศไดแ ก ทนุ ภมู พิ ล พระราชทานแกม หาวทิ ยาลยั ตา งๆ ปล ะ ๑๐ ทนุ สวนทุนตา งประเทศ ทรงรอื้ ฟน “ทนุ เลา เรยี นหลวง” ๔๗ 5802019L01m.indd 47 2/4/16 1:36 PM
ที่ตั้งข้ึนในสมัยรัชกาลท่ี ๕ มอบใหรัฐบาลดําเนินการสอบชิงทุน นักเรียนที่สําเร็จจากชั้นมัธยมศึกษา เพื่อรับเงินพระราชทาน ปละ ๘ ทุน สว น “ทุนอานันทมหิดล” เปน ทนุ สาํ หรับการศึกษา ทจ่ี บจากอดุ มศกึ ษาแลว นอกจากนน้ั ทรงสง เสรมิ มลู นธิ ทิ ส่ี นบั สนนุ ดานการศึกษา เชน มูลนิธิโรงเรียนพระดาบส มูลนิธิการศึกษา ทางไกลผานดาวเทียม ฯลฯ พระมหากรุณาธิคุณดานการศึกษา ยังครอบคลุมถึง การศึกษาระดับสูงข้ันผูบริหารนโยบายประเทศ ดวยทรงริเริ่ม “สถาบันการพัฒนาบริหาร”เม่ือ พ.ศ. ๒๕๐๓ เพ่ือวางรากฐาน ทค่ี ณะรฐั ประศาสนศาสตร มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร ซงึ่ โอนมาเปน “สถาบนั บัณฑติ พฒั นบริหารศาสตร” เมอื่ พ.ศ. ๒๕๐๙ พระราชกรณียกิจดานการศึกษา มีสวนคํ้าจุนใหผูขาด โอกาสไดศึกษาเลาเรียนและเติบโตเปนพลเมืองดีของประเทศ ทรงสนับสนุนงานของกระทรวงศกึ ษาธิการตลอดมา ๔๘ 5802019L01m.indd 48 2/4/16 1:36 PM
สารานุกรมไทยสําหรบั เยาวชนฯ หนังสือประเภทสารานุกรมเปนสื่อสิ่งพิมพท่ีบรรจุ สรรพวชิ าอันเปน สาระไวท ุกแขนง เม่ือตอ งการรูเ ร่ืองใดกส็ ามารถ คนหาอานไดดวยตนเอง หรือในครอบครัว พอแม ผูปกครอง สามารถอานใหลูกหลานฟงได โดยเฉพาะในยามท่ีขาดแคลนครู และสถานที่เลาเรียน หนังสือสารานุกรมจะเปนสวนหน่ึงที่ชวย คล่คี ลายปญ หาไดดวย พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวมีพระราชประสงคให เยาวชนไทยมีโอกาสศึกษาคนควาหาความรูจากหนังสือลักษณะ ดังกลา ว มพี ระราชดําริใหจัดทาํ หนังสอื “สารานุกรมไทยสําหรับ เยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว” ตั้งแต พ.ศ. ๒๕๐๖ เร่ิมดวยคณาจารย ๗ สาขา คือ วิทยาศาสตร เทคโนโลยี สังคมศาสตร มนุษยศาสตร เกษตรศาสตร คณิตศาสตร และแพทยศาสตร มารวม ดําเนินการ ไดรวบรวมความรูทุกแขนงข้ึน แบงวิธีเขียน เปน ๓ ระดบั สาํ หรบั เดก็ เลก็ เดก็ กลางและเดก็ โต ภายหลงั เพม่ิ เติมหนังสือถามตอบและซีดรี อม เลมแรกจัดทาํ สําเร็จ เม่ือ พ.ศ. ๒๕๑๒ และไดดําเนินการอยางตอเนื่องตลอด มา จนถึง พ.ศ. ๒๕๕๗ จดั พิมพห นงั สือเลม ท่ี ๓๙ ซึ่งยงั คง ดําเนินการตอ เน่อื งอยตู ราบปจจบุ นั ๔๙ 5802019L01m.indd 49 2/4/16 1:36 PM
พระมหากรุณาธิคุณปกเกลา ปกกระหมอ มเยาวชนไทยทว่ั พระราชอาณาจกั รใหไ ดร บั ความรอู ยา งกวา งขวาง เพอ่ื เจรญิ วยั เปน พลเมอื งท่ีมีคุณภาพของประเทศชาติ โรงเรยี นพระดาบส พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงคํานึงถึงผูขาดโอกาส เขา ศกึ ษาในระบบโรงเรยี นแตต อ งการมคี วามรแู ละฝก ไฝใ นวชิ าการ ซึง่ ไมสามารถหาที่เรยี นไดเ พราะขาดแคลนทนุ ทรัพย และบางคน ขาดคุณสมบัตทิ ีจ่ ะเขาเรยี นตามระบบ จึงมีพระราชดําริใหจดั การ ศึกษาเชน เดียวกับการศึกษาในสมัยโบราณ คือผูทต่ี อ งการความรู จะดน้ั ดน ไปหาอาจารยท เ่ี ปน ดาบส ฝากตวั เปน ศษิ ย ทรงกอ ตง้ั โรงเรยี น พระดาบส เม่ือ พ.ศ. ๒๕๑๙ วิชาท่ีโรงเรียนพระดาบสเปดสอน ในระยะแรกคือ วิชาชางไฟฟา ชางวิทยุ ผูเขาเรียนไมจํากัดวัย และวฒุ คิ วามรู มาจากครอบครวั ยากจน สว นพระดาบสผทู าํ หนา ที่ ครูผูส อนวิชานน้ั เปนอาสาสมัครสอนใหเปน วิทยาทาน พระบาท สมเดจ็ พระเจา อยหู วั พระราชทานสถานท่ี อาหาร อปุ กรณก ารเรยี น เปน ทนุ โดยกาํ หนดหลกั การวา จะตอ งเปน กจิ การสาธารณประโยชน เมอื่ เรียนจบหลักสูตรแลว ๑ ป สามารถประกอบอาชีพได กิจการ โรงเรียนพระดาบสคอยๆ ขยายวิชาที่จําเปนในการดํารงชีพ ในเวลาตอ มาอกี หลายสาขา ไดแ ก ชา งเครอื่ งยนต ชา งประปา และ อน่ื ๆ มากข้นึ ตราบถงึ ปจ จุบัน ๕๐ 5802019L01m.indd 50 2/4/16 1:36 PM
พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัวทรงพระผนวชเปน พระภิกษุ พระราชกรณียกิจดานการบาํ รุงศาสนา พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงบาํ เพญ็ พระราชกรณยี กจิ หลายประการในการทาํ นบุ าํ รงุ ศาสนาตา งๆ ในประเทศอยา งทวั่ ถงึ ดวยประเทศไทยเปนประเทศเดียวในโลก ท่ีประมุขของประเทศ อุปถัมภคุม ครองและใหค วามเปน ธรรมแกทกุ ศาสนา พระเจา แผน ดนิ ไทยทรงนบั ถอื พระพทุ ธศาสนาเปน ศาสนา ประจาํ ชาตมิ าตง้ั แตส มยั สโุ ขทยั เมอ่ื ๗๐๐ ปล ว งมาแลว แมบ ทบญั ญตั ิ รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย กาํ หนดใหพ ระมหากษตั รยิ ไ ทย ทรงเปน พทุ ธมามกะและอคั รศาสนปู ถัมภก คําวา “พุทธมามกะ” หมายถึง ผูประกาศตนวา ขอถือพระพุทธเจาเปนสรณะ หรือ ผูป ระกาศตนวาเปน ผนู ับถอื พระพทุ ธศาสนา พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงเปนพุทธมามกะอยาง เครง ครดั จงึ ทรงเปน “ธรรมราชา” คอื ผปู กครองแผน ดนิ โดยธรรม ๕๑ 5802019L01m.indd 51 2/4/16 1:36 PM
ทรงนําหลักธรรมในพระพุทธศาสนาสรางชาติและนําสันติสุข ความรม เยน็ ใหบ งั เกดิ แกพ สกนกิ ร ทรงยดึ มนั่ ตามแบบประเพณไี ทย มีพระราชศรัทธาเสด็จออกทรงพระผนวชเปนพระภิกษุ เม่ือ วันท่ี ๒๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๙๙ เปนเวลา ๑๕ วนั ทรงสงเสริมบํารุงพระพุทธศาสนาใหเจริญรุงเรือง เชน เสด็จพระราชดําเนินไปทรงบําเพ็ญพระราชกุศลในวันสําคัญ ทางศาสนา อาทิ วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา วันอาสาฬหบูชา วนั เขา พรรษา โปรดเกลา ฯ ใหจ ดั ประกวดการแตง หนงั สอื พระพทุ ธ ศาสนาเนอ่ื งในวนั วสิ าขบชู า และจดั พมิ พเ ผยแพร เสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปถวายผาพระกฐิน ณ วัดตา งๆ ท้งั ในกรงุ เทพฯ และตางจงั หวดั ตลอดจนเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปในพธิ ที างศาสนาทปี่ ระชาชนและ หนวยราชการกราบบังคมทูลเชิญ เชน ฝงลูกนิมิต ผูกพัทธสีมา ยกชอฟา วางศลิ าฤกษพ ระอโุ บสถ หลอ พระประธาน เปน ตน ในการสรางปชู นยี วัตถุและศาสนสถาน โปรดเกลาฯ สรา ง พระพทุ ธรปู สาํ คญั คอื “พระพทุ ธนวราชบพติ ร” พระราชทานเปน พระพทุ ธรปู ประจาํ จงั หวดั ทกุ จงั หวดั เปน พระพทุ ธรปู ปางประทานพร “พระกรง่ิ ภ.ป.ร.” และ “พระพมิ พก าํ ลงั แผน ดนิ สมเดจ็ จติ รลดา” พระราชทานพระราชทรัพยบูรณปฏิสังขรณปูชนียสถานทาง พระพทุ ธศาสนา โปรดใหสราง “วัดพระราม ๙ กาญจนาภิเษก” ใหเ ปน วดั แบบอยา งเพอ่ื เกอ้ื กลู ชมุ ชน รวมทงั้ พระราชทานวสิ งุ คามสมี า อนุญาตใหสรางวัดใหมเพ่ือเปนที่พึ่งในชุมชนตางๆ ตลอดจน การยกฐานะวดั จากวัดราษฎรเ ปนพระอารามหลวงดวย ๕๒ 5802019L01m.indd 52 2/4/16 1:36 PM
พระราชทานทุนสําหรับภิกษุและสามเณรในการศึกษา พระปริยัติธรรม พระราชทานพระบรมราชานุเคราะหสามเณร ทส่ี อบไลไดเ ปรยี ญธรรม ๙ ประโยค อปุ สมบทและทรงอุปสมบท นาคหลวงประจาํ ปท กุ ป ในดา นพระธรรมคาํ สอน ทรงสนบั สนนุ การแปลพระคมั ภรี ภาษาบาลีเปนภาษาไทย และทรงดําเนินโครงการพัฒนาระบบ คอมพวิ เตอรเ พอ่ื การศกึ ษาพระไตรปฎ กและอรรถกถา ทรงออกแบบ โปรแกรมสําหรับการสืบคนขอมูลดวยพระองคเ อง ในฐานะอคั รศาสนปู ถมั ภก พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัว ไดเสด็จพระราชดําเนินไปรวมงานของศาสนาอื่นๆ ตามคํา กราบบังคมทูลอัญเชิญ เชน งานเมาลิดกลางของศาสนาอิสลาม งานฉลองครบรอบ ๕๐๐ ปแหงศาสนาซิกข นอกจากนั้น ไดพ ระราชทานพระราชทรพั ยอ ปุ ถมั ภบ าํ รงุ ศาสนาอนื่ ๆ พระราชทาน พระบรมราโชวาทแกผูแทนขององคการศาสนาตางๆ เพื่อเปน แนวทางการอบรมส่ังสอนใหเปนพลเมืองดีตามหลักของแตละ ศาสนา ซึ่งเปนประโยชนตอสังคม กลาวไดวาพระบารมีและ พระบรมราชปู ถมั ภท พ่ี ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั พระราชทานแก ศาสนาตา งๆ ทาํ ใหป ระชาชนทกุ ชาติ ทกุ ภาษา ทกุ ศาสนาตา งอาศยั อยูรว มกนั ในประเทศไทยอยา งสงบสุข ๕๓ 5802019L01m.indd 53 2/4/16 1:36 PM
พระราชกรณยี กิจดานการทาํ นุบํารุงวัฒนธรรม พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงตระหนักในคุณคา ความสาํ คญั ของศลิ ปะและวฒั นธรรมวา คอื เครอ่ื งแสดงเอกลกั ษณ ความเปนชาติไทย มีพระราชประสงคใหฟนฟู อนุรักษ สืบสาน มรดกทางศิลปวัฒนธรรมอันเปนรากฐานที่บรรพบุรุษไทยส่ังสม สืบทอดมามิใหเ ส่อื มสูญ ท้ังจารตี ประเพณี วรรณศิลป นาฏศลิ ป ดนตรี จิตรกรรม ประติมากรรม สถาปตยกรรม หัตถกรรม ดว ยการอนรุ กั ษแ ละพฒั นาอยา งเหมาะสม ดงั ปรากฏพระปรชี าชาญ ลํ้าเลิศในศิลปกรรมหลายประเภท ทรงไดรับการถวาย พระราชสมัญญา “อัครศิลปน” (คูกับ “อัคราภิรักษศิลปน” พระราชสมัญญาของสมเด็จพระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ) หมายความถงึ ทรงปกปก ษร กั ษามรดกไทยไวอ ยา งยง่ั ยนื นอกจากนน้ั ชาวไทยไดเฉลิมพระเกียรติ วาพระองคคือ “พระบิดาแหง การอนรุ ักษม รดกไทย” ดวย ดานจารีตประเพณี ทรงฟนฟูและอนุรักษพระราชพิธี “พืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ” ซึ่งยกเลิกไปเม่ือคร้ัง เปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ เปนการบาํ รงุ ขวญั กาํ ลงั ใจ เกษตรกร และเพ่ิมพูนสิริมงคลแกพืชพันธุธัญญาหารเมื่อเร่ิม ฤดูไถหวาน ในฐานะทไ่ี ทยเปนประเทศท่ีพลเมืองมอี าชพี กสกิ รรม ทรงทาํ นบุ ํารุงเรอื พระราชพิธี จาํ นวน ๕๓ ลาํ ใหคงไว และสืบทอด การเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปถวายผา พระกฐนิ ดว ยขบวนพยหุ ยาตรา ทางชลมารค เชดิ ชใู หช าวโลกประจกั ษว า ชาตไิ ทยเจรญิ ทางวฒั นธรรม อนั ดีงามมาชา นาน ๕๔ 5802019L01m.indd 54 2/4/16 1:36 PM
ทรงดนตรีรวมกบั เบนน่ี กูดแมน นกั ดนตรแี จสระดับโลก ผมู ีฉายา “ราชาแหงเพลงแจส ” ดานดนตรีและนาฏศิลป พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงสนพระราชหฤทัยในการดนตรีมาต้ังแตทรงพระเยาว มีพระปรีชาสามารถทรงดนตรีอยางยอดเยี่ยมหลายประเภท ระหวาง พ.ศ. ๒๔๘๙-๒๕๓๘ ทรงพระราชนิพนธเพลง รวม ๔๘ ทํานอง ๗๙ เพลง ท้ังเพลงไทย เพลงสากล และ เพลงบรรเลง เมื่อครงั้ เสดจ็ พระราชดําเนนิ เยือนประเทศออสเตรีย พ.ศ. ๒๕๐๗ ทรงดนตรีพระราชทานผูเขาเฝาทูลละอองธุลี พระบาทในหลายโอกาส ดว ยพระปรชี าสามารถเปน เลศิ ทรงไดร บั การทลู เกลา ทลู กระหมอ มถวายประกาศนยี บตั รใหท รงดาํ รงตาํ แหนง สมาชิกกิตติมศักดิ์ หมายเลข ๒๓ จากสถาบันดนตรีและศิลปะ การแสดงแหง กรุงเวยี นนา ดนตรีคือส่อื ประสานใจ เพลงพระราช นิพนธมีสวนสรางสรรคความรัก ความเมตตา ปลุกปลอบ และ พระราชทานกาํ ลงั ใจพสกนกิ รใหม ีความสขุ และความหวงั รวมท้งั ๕๕ 5802019L01m.indd 55 2/4/16 1:36 PM
คําอวยพรใหสุขเกษมสถาพรในวันปใหม โปรดใหเขียนเพลงไทย เดมิ ดว ยโนต สากลเพอื่ อนรุ กั ษม รดกไทยไวอ ยา งยง่ั ยนื เปน แนวทาง เผยแพรว ชิ าดนตรไี ทยสปู ระชาชนไดอ ยา งกวา งขวาง ทรงพระกรณุ า โปรดเกลาโปรดกระหมอมพระราชทานพระราชพิธีครอบ ผูป ระกอบพิธีไหวค รแู ละถายทอดทารําหนาพาทยอ งคพระพิราพ ดา นวจิ ติ รศลิ ป ทศั นศลิ ป ประยกุ ตศ ลิ ปแ ละวรรณศลิ ป ลว น เปน งานสรา งสรรคท ่ที รงพระปรชี าสามารถล้ําเลิศท้ังส้นิ เชน ทรง เปน ศลิ ปน ดา นจติ รกรรม ประตมิ ากรรมและถา ยภาพ มพี ระราชดาํ ริ ในการอนรุ กั ษศ ลิ ปกรรมไทยในงานสถาปต ยกรรม เมอ่ื บรู ณปฏสิ งั ขรณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม การกอสราง “พระที่น่ัง บรมราชสถติ ยมโหฬาร” ในพระบรมมหาราชวัง และการสรางวดั “พระราม ๙ กาญจนาภเิ ษก” หรอื ทรงสรา ง “พระพทุ ธนวราชบพติ ร” พระราชทานแกจ งั หวัดตางๆ “พระพมิ พจิตรลดา” พระราชทาน แกท หารหาญ และตํารวจตระเวนชายแดน ที่ปฏิบัติหนาที่ปกปกษรักษาความสงบสุข เมอื่ มผี กู อ การรา ยมาคกุ คามอธปิ ไตย ตลอดจน การตอ เรอื ใบทเ่ี กดิ ขนึ้ ดว ยฝพ ระหตั ถ เพอื่ ใช ในการแขงขันกีฬาเรือใบท่ีทรงนําชัยชนะ ในกฬี าแหลมทองเม่อื พ.ศ. ๒๕๐๒ เปน ตน สําหรับงานดานวรรณศิลป เม่ือครั้ง เสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ในวนั ชมุ นมุ ภาษาไทย เมอื่ วนั ท่ี ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ ทรงแสดงความเห็นใหเยาวชนไทยรักษาภาษาไทย ใหเ ปนภาษาประจําชาตติ ลอดไป ๕๖ 5802019L01m.indd 56 2/4/16 1:36 PM
ทรงอภปิ รายเรอื่ ง “ปญ หาการใชค ําไทย” รว มกบั ชุมนมุ ภาษาไทย จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั “…ภาษาไทยน้ันเปนเคร่ืองมืออยางหน่ึงของชาติ ภาษาทั้งหลายเปนเครื่องมือของมนุษยชนิดหน่ึง คือเปนทางสําหรับแสดงความคิดเห็นอยางหนึ่ง เปน สงิ่ ทส่ี วยงามอยา งหนง่ึ เชน ในทางวรรณคดี เปน ตน ฉะนน้ั จึงจําเปน ตอ งรักษาไวใหดี” พระราชดาํ รสั ในการประชมุ ทางวชิ าการของชมุ นมุ ภาษาไทย คณะอกั ษรศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๐๕ และไดทรงพระราชนิพนธงานวรรณศิลปท่ีมีคุณคาหลายเรื่อง ไดแ ก “พระมหาชนก” “ทองแดง” พระราชนพิ นธง านแปล เรื่อง “นายอินทรผูป ดทองหลังพระ” และ “ติโต” ๕๗ 5802019L01m.indd 57 2/4/16 1:36 PM
๕. การบําบัดทกุ ข บํารุงสุข พระราชทานพรและกาํ ลังใจ นบั เวลาแหง การครองราชย กวา ๖๐ ป นน้ั พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหัวทรงประกอบ พระราชกรณยี กิจนานปั การ ดวยพระวิริยะอุตสาหะ ได เสด็จพระราชดําเนินไปทุก พื้นที่ที่หางไกล ทุรกันดาร แมทนี่ ัน้ จะเปนเพยี งหมูบา น เลก็ ๆ ซงึ่ ไมเ คยมใี ครไดย นิ ชอื่ ไมคิดจะเดินทางไป หากแตพระองคผูเปนใหญท่ีสุดในแผนดิน กลับเสด็จไปหาราษฎรในหมูบานที่เล็กที่สุด เพราะเขาเหลาน้ัน เดือดรอนลําเค็ญ อดอยาก เจ็บปวย ไมมีท่ีทํากิน ภูมิประเทศ แหงแลง ความชวยเหลือที่พระองคพระราชทาน ลวนเปน ความตอ งการของเขาทั้งสน้ิ การเสดจ็ เยอื นราษฎรเปน เสน ทางยาวมาก สาํ นกั งานสถติ ิ คาํ นวณวา เฉพาะชว ง ๑๐ ปแ รกแหง การครองราชย เปน ระยะทาง อาจจะเทากับการเดินทางจากโลกไปดวงจันทร คือ ๓๘๔,๔๐๐ ๕๘
กิโลเมตร แตละแหงทรงศึกษาลวงหนา ทรงพิจารณาเสนทาง คมนาคม แหลงน้าํ พื้นทีเ่ พาะปลูก ปาไม ภูมิประเทศ ตลอดจน ความยากลาํ บากทร่ี าษฎรในพ้นื ทป่ี ระสบอยู เม่ือตนรัชกาลไดเสด็จเยือนตางประเทศ ท้ังในเอเชีย สหรัฐอเมริกา ยุโรป ออสเตรเลีย ตอเนื่องกันเกือบ ๗ เดือน ทรงนาํ ความรู ประสบการณจ ากประเทศทเ่ี จริญทางวทิ ยาศาสตร และเทคโนโลยีมาประยุกตใหเหมาะสมกับสภาพแวดลอม ของประเทศไทย ทรงศึกษา คนควา วิจัย เปนการสวนพระองค ในสวนจิตรลดาแลวสงตอออกไปสูพื้นที่ภายนอกเพื่อบําบัดทุกข และบาํ รุงสขุ ดานตา งๆ ใหแกอ าณาประชาราษฎร ทรงทาํ สงครามกบั ความยากจน ขจดั ภยั ลทั ธคิ อมมวิ นสิ ต ระหวา ง พ.ศ. ๒๕๑๐-๒๕๓๐ พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั เสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปทรงเย่ียมราษฎรในถิ่นทรุ กนั ดารและพน้ื ที่ ชายแดนทป่ี ระชาชนถกู คกุ คามจากอนั ตรายตา งๆ ทงั้ โจรผรู า ยและ ภยั จากลทั ธคิ อมมวิ นสิ ต ทรงเปน ขวญั กาํ ลงั ใจใหแ กผ ปู ฏบิ ตั หิ นา ที่ ในการดแู ลความปลอดภยั ของพสกนกิ ร เพราะความปลอดภยั เปน พื้นฐานท่จี ะนาํ ไปสคู วามมน่ั คงในการดาํ เนินชีวติ ทรงเปน องคน าํ ในการเขาถึงและพัฒนาพ้ืนที่ ซ่ึงนอกจากจะสรางความอยูดีกินดี ใหแกราษฎรแลว ยังสรางความอยูดีมีสุข หมายถึงความมั่นคง ปลอดภยั ในชีวิตและทรพั ยสนิ ไปพรอ มๆ กนั ดวย ๕๙ 5802019L01m.indd 59 2/4/16 1:36 PM
การเสด็จเย่ียมราษฎรในพื้นท่ี ตางๆ ทั่วทุกภูมิภาค ทําใหเกิดการ ประสานความรวมมือจากหนวยงาน ทง้ั ราชการ ทหาร ตาํ รวจ ในการเขา ไป สรา งถนนหนทางและสาธารณปู โภคตา งๆ โดยเฉพาะอยา งยิง่ การสรางเสน ทางเพ่อื ความมน่ั คงในภาคเหนือ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ภาคใตแ ละภาคกลางของประเทศ ทาํ ให เจาหนาท่ีของรัฐสามารถเขาถึงประชาชนในชนบทท่ีหางไกล เพ่ือดูแลทุกขสุขและพัฒนาพ้ืนท่ี ตลอดจนพัฒนาการศึกษาและ การสาธารณสุข สรางความปลอดภยั และความเจรญิ ใหแกทอ งถิน่ มาจนถึงทกุ วันน้ี โดยเฉพาะระหวาง พ.ศ. ๒๕๑๖-๒๕๒๔ ประเทศไทย ประสบภาวะวิกฤตจากภัยคุกคามของผูกอการรายคอมมิวนิสต ทมี่ งุ ยดึ ครองชาตไิ ทย บอ นทาํ ลายศาสนาและสถาบนั พระมหากษตั รยิ ลทั ธคิ อมมวิ นสิ ตข ยายอทิ ธพิ ลจากประเทศจนี เขา ยดึ ครองเวยี ดนาม กัมพูชาและลาว และมีเปาหมายตอมายังประเทศไทย ขณะนั้น ๖๐ 5802019L01m.indd 60 2/4/16 1:36 PM
เปน สถานการณท นี่ า กลวั ทส่ี ดุ ไดม กี ารสรู บอยา งรนุ แรงดว ยกองกาํ ลงั ทงั้ ภายนอกประเทศและภายในประเทศตลอดแนวชายแดน ตง้ั แต ภาคเหนอื ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ภาคตะวนั ออก ภาคตะวนั ตก ภาคใต และภาคกลางบางสวน พลเรอื น ตาํ รวจ ทหาร ไดรวมกัน สูรบปองกันอธิปไตยของชาติดวยความกลาหาญ เสียสละ มีการ สญู เสียทงั้ ชีวติ บาดเจ็บและทุพพลภาพปละจํานวนมากตดิ ตอ กนั เปนเวลาหลายป พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ในฐานะทท่ี รงดาํ รงตาํ แหนง จอมทพั ไทย ไดท รงตดิ ตามสถานการณต า งๆ อยา งใกลช ดิ ไดเ สดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปเยยี่ มราษฎรในถน่ิ ทรุ กนั ดาร และทรงเยย่ี มบาํ รงุ ขวัญทหาร ตาํ รวจ ในพ้ืนที่สูรบถงึ ฐานปฏิบตั ิการทั่วทกุ พ้ืนท่ีของ ประเทศตลอดเวลา โดยมทิ รงหวนั่ เกรงตอ ภยั อนั ตราย ไดพ ระราชทาน แนวทางแกเจาหนาท่ีผูปฏิบัติงานดานรักษาความมั่นคงภายใน ใหปฏิบัติการดวยวิธีสันติ ไมมีพระราชประสงคใหคนไทยตอง ฆา ฟน กนั เอง ราษฎรไทยทหี่ ลงผดิ ไปรว มมอื กบั ฝา ยตรงขา ม กท็ รง ใหท าํ ความเขา ใจเพอื่ กลบั ตวั กลบั ใจมารว มกนั พฒั นาชาตไิ ทย ดว ย การพระราชทานความชวยเหลือดานท่ีอยูอาศัย ท่ีทํากิน จัดหา แหลง นาํ้ และสง เสรมิ การอาชพี ดงั โครงการตามพระราชดาํ รเิ กดิ ขน้ึ จาํ นวนมากในเวลานน้ั อนั เปน ยทุ ธศาสตรก ารพฒั นาทคี่ รอบคลมุ ทวั่ ทั้งประเทศ โดยเนน พน้ื ท่ีตามแนวชายแดน พฒั นาขึ้นเปน หมูบ า น ที่เขมแข็งเพ่ือเปนรั้วของชาติที่แข็งแรง จัดพื้นท่ีดานในใหเปน ศูนยการพัฒนา เพื่อเปนแหลงเรียนรูในการประกอบชีพของ ๖๑ 5802019L01m.indd 61 2/4/16 1:36 PM
ราษฎร เปนผลใหบานเมืองคอยๆ กลับคืนสูความสงบสุขรมเย็น ดว ยพระวริ ยิ ะอตุ สาหะและพระปรชี าสามารถของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั โดยแท จงึ ทรงนาํ พาประเทศไทยใหร อดปลอดภยั จาก ลทั ธิดงั กลาวมาตราบทกุ วนั นี้ ทรงเปด เสน ทางการพฒั นาสชู นบท ทีห่ างไกล การแปรพระราชฐานไปประทับ ณ วังไกลกังวล อําเภอหัวหิน จังหวัด ประจวบครี ขี นั ธ เมอื่ พ.ศ. ๒๔๙๔ ทาํ ให ทรงตระหนักถึงปญหาความเดือดรอน ของพสกนิกรดานตางๆ จึงทรงตั้ง พระราชปณิธานจะพระราชทานความชวยเหลือ เพ่ือบําบัดทุกข บํารุงสุขแกราษฎร พระราชกรณียกิจคือ ตัดถนน เปดประตูนํา ความเจริญสูพื้นท่ีชนบท ถนนประวัติศาสตรสายแรกคือ “ถนน บานหวยมงคล” ตําบลหินเหล็กไฟ (ปจจุบันคือตําบลทับใต) อาํ เภอหวั หนิ จงั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ เวลานนั้ ยงั ไมม ถี นนออกจาก หมบู า น ท้งั ๆ ท่อี ยหู า งจากตวั อําเภอเพยี ง ๒๐ กิโลเมตร หลงั จาก ท่ีชาวบานและทหารรวมแรงกันดันรถพระที่นั่งขึ้นจากหลมแลว พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงมพี ระราชปฏสิ นั ถารถงึ ปญ หาตา งๆ ชาวบา นไดกราบบงั คมทลู พระกรุณาถงึ ความตอ งการถนนเพือ่ นาํ ๖๒ 5802019L01m.indd 62 2/4/16 1:36 PM
ผลผลิตทางการเกษตรไปขายที่อําเภอ เพราะการเดินทางใชเวลา ถึงคอ นวัน พชื ผลสกุ งอมเนา เสียกอ นถงึ ตลาด โดยเฉพาะเมอื่ มคี น ปวย มกั จะไมท ันกาล ซง่ึ เปน ความทกุ ขมานานแลว ภายในเวลา ไมก่ีวัน ไดมีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานรถบลูโดเซอรให ตํารวจตระเวนชายแดนคายนเรศวร นํามาใชในการกอสรางถนน สายบานหวยมงคล เสมือนพระราชทานชวี ิตใหมแ กราษฎร ทําให ชาวบา นพัฒนาตนเองไดดขี ึ้นเปนลําดบั จากนน้ั เปน ตน มา ทรงแนะนาํ หนว ยงานราชการใหก อ สรา ง ถนนเพ่ืออํานวยความสะดวกในการสัญจรของราษฎรอีกหลาย เสนทาง ทั้งเพือ่ ความมนั่ คงของประเทศ เพ่อื พัฒนาเศรษฐกจิ และ สงั คม เพอ่ื เปน เสน ทางสายยุทธศาสตร เพ่อื ปรบั ปรุงเสน ทางขา ม ภูเขา ในภาคตะวันออกเฉียงเหนอื ภาคเหนอื และภาคใต รวมทง้ั เสดจ็ พระราชดาํ เนินไปในพ้ืนที่อันตราย เชน เสน ทางสาย นาน- ปว-ทุง ชาง-ปอน-หว ยโกรน อันเปนเสน ทางที่ผกู อ การรา ยคุกคาม เพ่ือขัดขวางการกอสราง มากกวา ๑,๗๐๐ คร้ัง ไดสูญเสียท้ัง เคร่ืองจักรกล ชวี ิตผูค นและสตั วพาหนะจํานวนมาก แตพระบาท สมเด็จพระเจาอยหู ัวก็มไิ ดทรงหวาดหวั่น เสดจ็ พระราชดาํ เนินไป เปน ขวญั กาํ ลงั ใจแกเ จา หนา ทก่ี รมทางหลวงและหนว ยราชการอน่ื ๆ ในการบุกเบิกเสนทางเหลาน้นั ๖๓ 5802019L01m.indd 63 2/4/16 1:36 PM
ทรงแกป ญ หาจราจรในกรุงเทพฯ และปรมิ ณฑล การวางแผนเสนทางเดินรถเพ่ือรองรับการเจริญเติบโต ของกรงุ เทพมหานครเปน พระราชวสิ ยั ทัศนท อี่ ยใู นพระราชหฤทยั ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวอยางเปนระบบมานานมาก มพี ระราชดาํ รสิ รา งถนนวงแหวนรชั ดาภเิ ษกเมอื่ ทรงครองราชยค รบ ๒๕ ป สรา งถนนวงแหวนกาญจนาภเิ ษกเมอื่ ทรงครองราชยค รบ ๕๐ ป สรา งโครงขา ยจตรุ ทศิ ทศิ เหนอื -ทศิ ใตแ ละทศิ ตะวนั ออก-ตะวนั ตก เพ่ือรองรบั ปริมาณการจราจรและอาํ นวยความสะดวกในการขา ม กรุงเทพฯ โดยไมผานเขามายานใจกลางเมือง และถนนวงแหวน อุตสาหกรรม เปนเสนทางบรรทุกสินคาจากโรงงานอุตสาหกรรม ในจงั หวดั สมทุ รปราการเพอ่ื เชอ่ื มตอ กบั ทา เรอื คลองเตย สะทอ นถงึ พระปรชี าสามารถในการวางแผนการคมนาคมของชาตอิ ยา งลมุ ลกึ ถนนรชั ดาภเิ ษก - วภิ าวดีรงั สติ ๖๔ 5802019L01m.indd 64 2/4/16 1:36 PM
ทรงบําบดั ทุกขเนือ่ งจากความเจ็บปวย การเจบ็ ปว ยเปน อปุ สรรคในการพฒั นาประเทศ หากประชาชน มีสุขภาพไมแข็งแรง ถือเปนการถวงความเจริญประการหน่ึง ดงั นน้ั จงึ มแี พทยท ช่ี าํ นาญโรคตา งๆ หลายดา นอยใู นขบวนเสดจ็ เยยี่ ม ราษฎรทุกครัง้ ทรงหว งใยทองถน่ิ ท่หี างไกลและขาดการเหลียวแล ทางการแพทยและสาธารณสุข ทรงกําหนดใหมี “หมอหมูบาน” สอนความรทู จี่ าํ เปน ในการดแู ลรกั ษาเบอ้ื งตน เชน การปฐมพยาบาล การทําคลอด โภชนาการ อาหารเสริมในทองถิ่น การปองกัน และควบคุมโรคติดตอ การจายยา และการสงผูปวยเขารักษาใน โรงพยาบาล เปนความรูสาธารณสุขมูลฐาน หรือการดํารงชีวิต ทรี่ กั ษาตนใหป ราศจากโรค ทรงขจดั โรคระบาดอนั เปน ภยั รา ยแรงของประเทศใหห มดไป ไดแก อหิวาตกโรค โรคเรื้อน โปลิโอ และวัณโรค ตลอดจน ชวยราษฎรในพ้ืนท่ีภาคเหนือจํานวนมากไมใหเปนโรคคอพอก อันเน่ืองมาจากขาดสารไอโอดีน โดยการสํารวจปญหาและความ ตอ งการเกลอื ในแตละพื้นที่ ซง่ึ ไมเหมือนกนั จงึ ตอ งสาํ รวจเสน ทาง เกลอื แตล ะแหง วา ผลติ จากแหลง ใด แลว นาํ ไอโอดนี ไปผสมกบั แหลง ผลติ ตน ทางเกลอื เหลา นนั้ ทาํ ใหม เี สน ทางเกลอื เพอื่ การบาํ บดั เปน ตน ทรงสรางสถานพยาบาล การเสด็จเย่ียมราษฎรในภูมิภาคตางๆ มีการบันทึกเปน ภาพยนตรส ว นพระองคไ วท กุ แหง ในชว งทก่ี ารสอ่ื สารทางโทรทศั น ยงั ไมแ พรห ลาย มกี ารนาํ ภาพยนตรส ว นพระองคด งั กลา วออกฉายให ประชาชนชมทางโรงภาพยนตรศ าลาเฉลมิ กรงุ และในภมู ภิ าค เปน ท่ี ๖๕ 5802019L01m.indd 65 2/4/16 1:36 PM
ชื่นชอบและนิยมของราษฎรมาก ไดพ ระราชทานพระบรมราชานญุ าต ใหห นว ยราชการนาํ ไปฉายเพอ่ื หา รายไดส รา งสถานพยาบาล โรงเรยี น และสถานสาธารณกศุ ล โดยเฉพาะ โรงพยาบาล มที ง้ั โรงพยาบาลบคุ คล เสดจ็ ฯ เปด โรงพยาบาลโรคเรื้อนทีพ่ ระประแดง ทว่ั ไป และโรงพยาบาลสงฆ ซงึ่ มผี รู ว ม โดยเสดจ็ พระราชกศุ ลอยา งกวา งขวาง สามารถกอ สรา งโรงพยาบาล ในหลายจังหวัดไดมาก โดยเฉพาะที่จังหวัดแมฮองสอน ซึ่งอยู ชายแดนทีแ่ สนไกลในสมยั กอน การไดช มภาพยนตรส วนพระองค เปน ความสขุ ทช่ี าวไทยทงั้ หลายตา งพอใจ และมคี วามเตม็ ใจในการ ทไ่ี ดรว มกศุ ลสรางโรงพยาบาลดว ย ทรงพัฒนาศกั ยภาพแพทยไ ทย พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงทมุ เทสรา งบคุ ลากรทาง การแพทยท กุ สาขาดวยพระราชทรัพยสว นพระองค พระราชทาน “ทุนอานันทมหิดล” สนับสนุนใหแพทยออกไปศึกษาหาความรู ดานตางๆ เพ่ิมเติมในประเทศท่ีมีความเจริญทางการแพทย ทั้ง ประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศตางๆ ในทวีปยุโรป เพื่อกลับ มาชวยกันพัฒนาการแพทยของไทยใหกาวหนาทัดเทียมประเทศ ที่เจริญทั้งหลาย ปรากฏวาปจจุบันแพทยไทยไดรับการยกยอง และเปน ท่ีเชอ่ื ถือในระดับสากลจํานวนมาก ๖๖ 5802019L01m.indd 66 2/4/16 1:36 PM
ทรงชุบชีวิตใหมผทู ุพพลภาพ เมื่อเสด็จพระราชดําเนินไปทรงเย่ียมทหารท่ีเจ็บปวยจาก การปะทะกบั ผูกอ การรา ยและจากสงครามเวียดนาม ตา งสูญเสยี อวยั วะ ทงั้ แขนขาด ขาขาด ทพุ พลภาพจาํ นวนมาก เปน ทน่ี า เวทนา สงสารอยา งยง่ิ พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงมพี ระราชปรารภ ใหแ พทยท หารบกจดั ทาํ โครงการอวยั วะเทยี ม เพอ่ื ฟน ฟสู มรรถภาพ ทหาร มกี ารทาํ แขนเทยี ม ขาเทยี ม นบั เปน การใหช วี ติ ใหมท เี่ ตม็ ไป ดว ยความหวงั สง ผลใหท หารหาญหลายคนไดก ลับเขารบั ราชการ นอกจากนั้นไดจัดใหมี “องคการทหารผานศึก” ชวยเหลือดาน การอาชีพ ทําใหผูทุพพลภาพรูสึกภาคภูมิใจในคุณคาของตนท่ีได บําเพ็ญประโยชนเ พื่อชาติ ๖๗ 5802019L01m.indd 67 2/4/16 1:36 PM
ทรงเลีย้ ง “ปลา” และ “โคนม” สืบเนื่องจากการที่ไดทอดพระเนตรเห็นราษฎรผูยากไร ในชนบทขาดสารอาหารยามเจ็บปวย จึงมีพระราชประสงคให ราษฎรมโี อกาสไดร บั สารอาหารจาก นา้ํ นม ซง่ึ เปน สว นเสรมิ สรา งรา งกาย ใหแขง็ แรง ฟน ฟูจากโรคในระหวาง การเยียวยารักษาไดรวดเร็ว และ สาํ หรบั เดก็ นมสามารถทาํ ใหร า งกาย เจรญิ เตบิ โตสมบรู ณเ ตม็ ที่ สว นอาหาร จากปลายอ มไดส ารประเภทโปรตนี สงู ซง่ึ เปน ประโยชนใ นดา นพฒั นาสมอง ยอ ยงา ย จงึ ทรงจดั หาพนั ธปุ ลา ท่ีเล้ียงงาย ขยายพันธุมาก โตเร็ว สะทอนพระราชหฤทัยหวงใย ทที่ รงมตี อ สขุ ภาพพสกนกิ รเปน สาํ คญั ปลาและโคนมเมอ่ื ไดใ ชบ าํ รงุ รา งกายเพอื่ การเจรญิ เติบโตอยา งมีคณุ ภาพแลว ยังสง เสริมอาชีพ ท่ยี งั่ ยนื และสรางความมน่ั คงทางเศรษฐกิจดวย ทรงพฒั นาพลงั งานไทย พลงั งานเปน สงิ่ ทม่ี คี วามสาํ คญั ตอ การผลติ ทกุ ดา น เปน ความ จาํ เปน ของการดาํ รงชวี ติ พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงพระวริ ยิ ะ อุตสาหะคิดคนและพัฒนาพลังงานเพ่ือชวยบรรเทาวิกฤตการณ ดานพลังงานของประเทศตลอดมา ทรงพระปรีชาญาณลํ้าเลิศ ๖๘ 5802019L01m.indd 68 2/4/16 1:36 PM
ในการพฒั นาพลงั งาน ๔ ประเภท เพอื่ นาํ มาแกป ญ หาการขาดแคลน พลงั งาน ไดแ ก พลงั งานชวี ภาพ พลงั งานแสงอาทติ ย พลงั งานลม และพลงั งานนํ้า พลังงานชีวภาพ เปนการผลิต พลังงานแกสและนํ้ามันจากพืช เชน ปาลม นํ้ามนั ออ ย มันสําปะหลัง ทําให ประเทศไทยมแี กส โซฮอล และไบโอดเี ซล เปนพลงั งานใชแทนน้าํ มนั จากฟอสซิล พลังงานแสงอาทิตย เปน ทรัพยากรธรรมชาติที่มีศักยภาพเปน พลงั งานสงู ทรงนาํ ระบบเซลลแ สงอาทติ ย ไปใชในที่หางไกลท่ีสายสงไฟฟาไปไม ถึง สามารถใชผลิตไฟฟาสําหรับวิทยุ สอื่ สารขนาด ๑๐๐ วตั ต ใชป ระโยชนใ น การสูบน้ําและอุปกรณไฟฟาอ่ืนๆ ได เปนพลงั งานท่ีไมเกิดมลพิษ รถใชไ บโอดเี ซล พลงั งานลม เปน พลงั งานธรรมชาตทิ น่ี าํ มาใชป ระโยชนโ ดย สรา งกงั หนั ลมสบู นา้ํ ขนึ้ มาใชใ นการบรโิ ภค และใชส รา งกระแสไฟฟา ๖๙ 5802019L01m.indd 69 2/4/16 1:36 PM
พลงั งานนา้ํ นา้ํ ใชป ระโยชนไ ดน านาชนดิ เชน เพอื่ การเกษตร กรรม เพอ่ื รกั ษาผนื ปา เพอ่ื อปุ โภค บรโิ ภค เมอื่ เกบ็ กกั นาํ้ ทาํ เหมอื งฝาย หรือเขื่อนใหญ พลังนํ้าสามารถสรางกระแสไฟฟาได พระบาท สมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงใหค วามรใู นการผลติ ไฟฟา จากพลงั นา้ํ วา ทาํ ไดส องแบบ แบบแรกไดจ ากนาํ้ ทไี่ หลจากทสี่ งู มาพดั กงั หนั เครอื่ ง กําเนดิ ไฟฟา แบบท่ีสอง คือ นํา้ ไหลจากทางราบ เมอ่ื ไหลอยูตลอด เวลา จะทาํ ใหก งั หนั เครอ่ื งกาํ เนดิ ไฟฟา หมนุ ไดเ ชน กนั ดงั มโี ครงการ อนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาํ รดิ า นชลประทานครอบคลมุ ทวั่ ทงั้ ประเทศ พระองคจ ึงทรงเปน นักบริหารจดั การนา้ํ ทีย่ ่งิ ใหญ การสรางพลังงานท้ัง ๔ ประเภท จงึ ทรงไดร บั การถวายพระราชสมญั ญาวา “พระบดิ าแหง การพฒั นาพลงั งานไทย” พระราชกรณียกิจดานการพลังงาน มิไดเปนเพียงการบําบัดทุกข บํารุงสุข ใหแกประชาชนเทานั้น หากยังสราง ความเจรญิ แกป ระเทศอยา งอเนกอนนั ต พรวิเศษและพลงั วเิ ศษ การทรงงานเพื่อบาํ บดั ทุกข บาํ รุงสุขอาณาประชาราษฎร เปนพระราชกรณียกิจที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงตั้ง พระราชหฤทยั อยา งแนว แน ประจกั ษไ ดจ ากโครงการพระราชดาํ ริ ที่เกิดข้ึนจํานวนมาก ถึง ๔,๓๕๐ โครงการ ยังผลใหประเทศ ๗๐ 5802019L01m.indd 70 2/4/16 1:36 PM
เจรญิ กา วหนา ทดั เทยี มอารยประเทศ ท้ังหลายเกือบทุกดาน ท้ังวิชาการ ชลประทาน เทคโนโลยีการสื่อสาร โทรคมนาคม ศลิ ปะ วฒั นธรรม ฯลฯ ทรงคาดหวังผลสําเร็จเพื่อ พสกนกิ รชว ยเหลอื ตนเองได ไมเ พยี งแตพ ระสตปิ ญ ญา พระวรกาย และพระราชทรัพยเทานั้น ที่ทรงทุมเทโดยไมหวังส่ิงตอบแทน หากยังไดพระราชทานพลังอันย่ิงใหญ อันเปน “พรวิเศษ” และ “พลังวเิ ศษ” แกพสกนกิ รทุกๆ คน เพือ่ เปนกําลังใจใหม คี วามหวงั และรบั รวู า มไิ ดถ กู ทอดทงิ้ สะทอ นความรกั ความเมตตาอนั ยง่ิ ใหญ ท่ีพระประมุขของชาติทรงมีใหแกประชาชนของพระองคอยาง ไมเลือกที่รักมักท่ีชัง ซึ่งเห็นไดชัดเจนจากบทพระราชนิพนธเพลง “พรปใ หม” และเพลง “ย้มิ สู” เดือนธันวาคม พ.ศ ๒๔๙๔ พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู วั มีพระราชประสงคจะพระราชทานพรปใ หมแ กพ สกนกิ รดวยเพลง ทรงพระราชนิพนธทํานองเพลง “พรปใหม” นับเปนเพลง พระราชนพิ นธล าํ ดบั ที่ ๑๓ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา โปรดกระหมอ ม ใหพระเจา วรวงศเ ธอ พระองคเ จาจกั รพันธเพญ็ ศริ ิ ทรงพระนิพนธ คาํ รอ ง พระราชทานแกว งดนตรี ๒ วง คอื วงดนตรนี สิ ติ จฬุ าลงกรณ มหาวิทยาลัย นําออกบรรเลงที่จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย และ วงดนตรสี ุนทราภรณ นาํ ออกบรรเลงท่ศี าลาเฉลิมไทย ๗๑ 5802019L01m.indd 71 2/4/16 1:36 PM
สวัสดีวันปใ หมพ า ใหบ รรดาเราทา นรืน่ รมย ฤกษยามดีเปรมปรีดิช์ ืน่ ชม ตางสขุ สมนยิ มยนิ ดี ขาวงิ วอนขอพรจากฟา ใหบ รรดาปวงทานสุขศรี โปรดประทานพรโดยปรานี ใหช าวไทยลว นมโี ชคชัย ใหบ รรดาปวงทา นสุขสนั ต ทุกวนั ทุกคืนชนื่ ชมใหสมฤทัย ใหร ุงเรืองในวนั ปใหม ผองชาวไทยจงสวัสดี ตลอดปจงมีสขุ ใจ ตลอดไปนับแตบ ดั น้ี ใหสนิ้ ทกุ ขสขุ เกษมเปรมปรีด์ิ สวสั ดวี นั ปใหมเ ทอญ ๗๒ 5802019L01m.indd 72 2/4/16 1:36 PM
สวนเพลง “ยิม้ สู” นนั้ เปนเพลงพระราชนิพนธ ลาํ ดบั ท่ี ๑๖ ทรงพระราชทานแกน ักเรยี นผูพ ิการทางสายตา โลกจะสุขสบายน้ันเปนไดหลายทาง ตองหลบส่ิงกดี ขวางหนทางใหพ น ไป จะสบความสุขสันตสําคัญที่ใจ สขุ และทุกขอ ยางไรเพราะใจตนเอง ฝา ลทู างชวี ิตตอ งคดิ เฝา ยอ มใจ โลกมดื มนเพียงใดหวั ใจอยา ครามเกรง ตง้ั หนา ช่นื เอาไวย อมใจดว ยเพลง ไยนกึ กลัวหวาดเกรงยม้ิ สู * คนเปนคนจะจนหรือมี รายหรือดคี งมีหวังอยู ยามปวงมารมาพาลลบหลู ยม้ิ ละมยั ใจสูห มมู วลเภทภัย ใฝกระทําความดใี หม ีจติ โสภา สรา งแตค วามเมตตาหาความสขุ สันตไป จะสบความสุขสนั ตสําคัญท่ใี จ เฝา แตย้ิมสไู ปแลวใจชืน่ บาน ซํา้ * ๗๓ 5802019L01m.indd 73 2/4/16 1:36 PM
ส.ค.ส. พระราชทาน ส.ค.ส. พ.ศ. ๒๕๕๓ ส.ค.ส. พ.ศ. ๒๕๕๕ ส.ค.ส. พ.ศ. ๒๕๕๖ ส.ค.ส. พ.ศ. ๒๕๕๗ พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงเปน กาํ ลงั ใจใหเ จา หนา ท่ี ปฏิบัติงานในสวนภูมิภาคที่ตองเผชิญกับอากาศสภาพตางๆ เชน รอ นจดั ในเวลากลางวนั และหนาวจดั ในเวลากลางคนื บางคนยงั ตอ ง ปฏิบัติงานในหนาท่ีจนดึกด่ืนดวยความอดทน หางไกลครอบครัว ในวันข้นึ ปใหม จะทรงสง ส.ค.ส. พระราชทานใหดวยความหว งใย และเมตตา เพอ่ื ใหเ ขาเหลา นนั้ ทราบวา พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงทราบ และพระราชทานพรใหม ีความสขุ ยังความปตยิ นิ ดีมาสู ขา ราชการเหลา นนั้ อยา งทว มทน ตอ มา ส.ค.ส. ไดม กี ารปรบั เปลย่ี น เปน รูปแบบตางๆ พระราชทานใหช าวไทยท่วั แผนดนิ ๗๔ 5802019L01m.indd 74 2/4/16 1:37 PM
๖. นกั วิทยาศาสตรด นิ เพ่อื มนุษยชาติ พระราชวิสัยทัศนอันกวางไกลลุมลึกในการวางแนวทาง “การพัฒนาอยางย่ังยืน” นําพาความเจริญรุงเรืองบังเกิดแกชาติ และประชาชนไทยอยางเปนระบบ ไดสะทอนความเปน “นกั วชิ าการทยี่ งิ่ ใหญ” ซง่ึ หลายประเทศทป่ี ระสบปญ หาเชน เดยี ว กับประเทศไทย ไดนําวิชาการของพระองคไปใช ทําใหบานเมือง ผา นวกิ ฤตตา งๆ ไดอ ยา งสมบรู ณ องคก ารสหประชาชาตไิ ดส ดดุ แี ละ ถวายรางวัลเกียรติยศ “ความสําเร็จสูงสดุ ดานการพัฒนามนุษย” แดพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เมื่อทรงดํารงสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ป เม่ือ พ.ศ. ๒๕๔๙ พระนามของพระองค คําวา “ภูมิพล” มีความหมายวา พลงั แผน ดนิ พระองคค อื บคุ คลแรกของโลกทสี่ หภาพวทิ ยาศาสตร ทางดินนานาชาติ ซึ่งมีชื่อภาษาอังกฤษวา International Union of Soil Sciences ชอื่ ยอ วา IUSS ซง่ึ มสี มาชกิ ทวั่ โลกกวา ๕๗ ประเทศ พรอมใจกันถวายพระเกียรติคุณในการพัฒนาดิน ทกุ รปู แบบ รวมทงั้ การปลกู หญา แฝก ไดน าํ รางวลั เกยี รตยิ ศมาถวาย ขณะทพ่ี ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ประทบั ณ โรงพยาบาลศริ ริ าช เมอื่ วนั ที่ ๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๕ ชอ่ื รางวลั วา “นกั วทิ ยาศาสตร ดินเพื่อมนุษยชาต”ิ ๗๕
ตวั อยา งของความสาํ เรจ็ ในการพฒั นาอยา งยง่ั ยนื ปรากฏอยู ท่ัวภูมิภาคตลอดระยะของกาลเวลาแหงการดํารงสิริราชสมบัติ เชน โครงการหลวง หมบู านสหกรณ ฟารม โคนม ฯลฯ โดยเฉพาะ โครงการสวนพระองคลาสุดคือ “โครงการชั่งหัวมัน ตาม พระราชดาํ ริ” โครงการช่งั หัวมนั โครงการลาสุดเปนโครงการสวนพระองค เกิดขึ้นเม่ือ พ.ศ. ๒๕๕๑ ทรงพลิกฟนท่ีดินที่เสื่อมโทรมท่ีสุด ใกลอางเก็บนํ้า หนองเสอื บา นหนองคอไก ตาํ บลเขากระปกุ อาํ เภอทา ยาง จงั หวดั เพชรบรุ ี ทดี่ นิ จาํ นวน ๒๕๐ ไร และไดม ชี าวบา นนาํ มนั เทศทปี่ ลกู มา ทูลเกลา ฯ ถวายพระองค แตเ มอื่ เสด็จฯ กลบั มิไดทรงนาํ มนั หวั นน้ั ไปดว ย เมื่อเสดจ็ ฯ กลบั มาอกี คร้งั ทรงพบวามันหวั นั้นงอกเปนตน จึงมีพระราชดํารัสวามันอยูที่ไหนก็งอกได จึงมีพระราชดําริใหจัด เปนพื้นที่เพาะปลูกพืชตางๆ เปนศูนยปลูกพืชเศรษฐกิจของพ้ืนท่ี เชน มนั มะพรา ว ชมพเู พชร มะนาว ขาวไรพนั ธตุ า งๆ โดยเลอื ก พนั ธพุ นื้ ถน่ิ ทด่ี ที ส่ี ดุ มาปลกู มพี ระราชประสงคจ ะใหเ ปน ตวั อยา งของ แหลง เรยี นรเู พอื่ ถา ยทอดความรแู กป ระชาชนทว่ั ไป และเกษตรกร การพัฒนาทุกอยางภายในผืนดินแหงนี้ เริ่มจากความรวมมือของ ภาครฐั และเอกชน มกี ารบรหิ าร การพฒั นาดนิ นา้ํ การใชท รพั ยากร ทมี่ อี ยา งคมุ คา และทคี่ าดไมถ งึ คอื การนาํ พลงั งานลมมาผลติ กระแส ไฟฟาขนาด ๕๐ กิโลวัตต เพอ่ื ใชใ นโครงการและสามารถจาํ หนาย ๗๖ 5802019L01m.indd 76 2/4/16 1:37 PM
ได เนื่องจากโครงการตั้งอยูระหวางชองเขา มีกระแสลมพัดผาน เหมาะแกก ารนําพลังลมมาใช โครงการ “ชั่งหัวมัน” บง บอกใหชาวไทยรบั รวู า พระบาท สมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงงานอยา งไมม เี วลาพกั แมพ ระวรกายจะไม สามารถเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปทกุ ถนิ่ เหมอื นเมอ่ื ครง้ั พระพลานามยั แขง็ แรงสมบรู ณก็ตาม แตพระอัจฉริยภาพ พระราชวิสยั ทศั น และ นาํ้ พระราชหฤทยั รกั ปวงชนชาวไทย ยงั คงเปน พลงั ใหท รงงานอยา ง ไมรสู ดุ สิน้ ทุง กงั หันลม โครงการชัง่ หวั มนั ๗๗ 5802019L01m.indd 77 2/4/16 1:37 PM
๗. เหนือเกลาชาวไทย ทั้งหมดท่ีกลาวมาต้ังแตตน แมเปนเพียงสวนหน่ึงแหง พระราชกรณยี กจิ แตก ไ็ ดท าํ ใหช าวไทยทกุ คนมคี วามรสู กึ วา พระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงเปนท้ังมิ่งขวัญและศูนยรวมจิตใจของ คนไทยทงั้ ชาติ ทรงตงั้ อยใู นทศพธิ ราชธรรมอยา งมนั่ คง พระราชทาน พระมหากรุณาธิคุณแกประชาราษฎรทั่วหนา แมชนชาติอ่ืนท่ี เขา มาอยใู นประเทศไทยกย็ งั ไดร บั พระมหากรณุ าธคิ ณุ เทา เทยี มกนั นบั ตง้ั แตเ สดจ็ ขน้ึ ครองราชยเ ปน ตน มา พระองคไ ดท รงปฏบิ ตั ิ พระราชภารกิจทุกดาน เพื่อใหคนไทยทุกคนอยูดีกินดีและ มคี วามสุขความรม เย็นอยา งแทจ ริง พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงเปนศูนยรวมแหง ความสามคั คแี ละทรงเปน หลกั ชยั ทท่ี าํ ใหเ มอื งไทยอยรู อดปลอดภยั ไมหว่ันไหวกระทบกระเทือน ไมวาจะถูกรุกรานจากขาศึกหรือ ผไู มห วังดีตอ ประเทศไทยดวยประการใดๆ มีพระราชดํารัสเน่ืองในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา เมื่อวนั ที่ ๔ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๔๑ พระราชทานคตกิ ารดาํ รงชีวติ ใหเขาใจคําวา “พอเพียง” อันเปนแนวทางใหผูปฏิบัติตามแลว ยอ มเกิดประโยชนท ้งั สว นตัวและสว นรวม ทค่ี วรยึดถอื ดงั นี้ ๗๘
“ใหพอเพยี งนกี้ ็หมายความวา มกี ินมอี ยู ไมฟมุ เฟอ ย ไมหรูหราก็ได แตวาพอ แมบางอยา งอาจจะดูฟุม เฟอ ย แตถ า ทําใหมคี วามสขุ ถาทาํ ไดกส็ มควรทจ่ี ะทาํ สมควรที่จะปฏิบตั ิ อันน้กี ็ความหมายอกี อยา งของเศรษฐกจิ หรอื ระบบพอเพยี ง คนเราถา พอในความตองการ ก็มีความโลภนอ ย เมือ่ มีความโลภนอ ย ก็เบียดเบยี นคนอ่ืนนอ ย ถา ทกุ ประเทศมคี วามคดิ อันนไี้ มใชเศรษฐกิจ มคี วามคิดวา ทําอะไรตองพอเพียง หมายความวา พอประมาณ ไมส ดุ โตง ไมโลภอยางมาก คนเราก็อยเู ปน สุข.... พอเพียงนอี้ าจจะมีมาก อาจจะมขี องหรหู รากไ็ ด แตว าตองไมเบียดเบยี นคนอื่น ตอ งใหพอประมาณตามอัตภาพ พูดจากพ็ อเพยี ง ทาํ อะไรกพ็ อเพยี ง ปฏบิ ตั ิกพ็ อเพยี ง....” พระราชดํารสั พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เน่ืองในโอกาสวนั เฉลิมพระชนมพรรษา วันท่ี ๔ ธันวาคม ๒๕๔๑ ๗๙ 5802019L01m.indd 79 2/4/16 1:37 PM
“...การลม ลา งของเกาเพ่ือสรา งข้ึนใหมน้ัน อาจทําใหส่งิ ดีทมี่ ีอยูแลวตองทําลายไปดว ย และทาํ ใหค วามเจรญิ ตา งๆ ตอ งหยดุ ชะงกั ลง การสรา งสรรคค วรจะกระทาํ ไดด ว ยวธิ ีการ ท่แี ยบคายกวา นน้ั โดยรว มกนั คิดแกไ ขปรบั ปรงุ สงิ่ ทม่ี ีอยูแลว ใหด ขี ึ้น และสราง สง่ิ ที่ยงั ขาดอยใู หสมบรู ณขึน้ มา...” พระบรมราโชวาทในพิธพี ระราชทานปริญญาบตั ร ของมหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร ณ หอประชุมมหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร วนั ศกุ รท่ี ๑๘ สิงหาคม ๒๕๑๕ ๘๐ 5802019L01m.indd 80 2/4/16 1:37 PM
“...การพัฒนาประเทศจําเปน ตอ งทาํ ตามลําดบั ข้ัน ตองสรา งพ้นื ฐาน คอื ความพอมี พอกนิ พอใช ของประชาชนสวนใหญเปน เบือ้ งตนกอ น โดยใชวิธีการและ ใชอ ปุ กรณทีป่ ระหยัด แตถ ูกตองตามหลกั วชิ า เมือ่ ไดพ้ืนฐานมัน่ คง พรอ มพอควรและปฏบิ ัตไิ ดแ ลว จึงคอ ยสรา งคอยเสรมิ ความเจริญและฐานะเศรษฐกจิ ขัน้ ทสี่ งู ขึ้น โดยลําดบั ตอไป หากมงุ แตจะทุมเทสรา งความเจริญ ยกเศรษฐกจิ ขึน้ ใหร วดเรว็ แตป ระการเดียว โดยไมใหแผนปฏิบัติการสัมพันธก บั สภาวะ ของประเทศและของประชาชนโดยสอดคลองดวย ก็จะเกดิ ความไมสมดุลในเร่ืองตางๆ ขนึ้ ซึง่ อาจกลายเปนความยงุ ยากลมเหลวไดในทสี่ ุด...” พระบรมราโชวาทในพธิ ีพระราชทานปรญิ ญาบัตร ของมหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร ณ หอประชุมมหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร วนั พฤหัสบดีท่ี ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๗ ๘๑ 5802019L01m.indd 81 2/4/16 1:37 PM
“...การชว ยเหลือสนบั สนุนประชาชนในการประกอบอาชีพและ ต้งั ตัว ใหม คี วามพอกินพอใชกอ นอื่นเปนพืน้ ฐานน้ัน เปน ส่งิ สาํ คญั อยางย่ิงยวด เพราะผทู ี่มีอาชพี และฐานะเพยี งพอที่จะพ่งึ ตนเอง ยอมสามารถสรางความเจริญกา วหนาระดับท่ีสูงข้ึนตอ ไปไดโ ดย แนน อน สว นการถอื หลักทจี่ ะสง เสรมิ ความเจรญิ ใหค อ ยเปน ไป ตามลาํ ดับ ดว ยความรอบคอบระมดั ระวงั และประหยดั น้ัน ก็เพือ่ ปอ งกนั ความผดิ พลาดลม เหลวและเพื่อใหบ รรลผุ ลสําเรจ็ ได แนนอนบรบิ รู ณ เพราะหากไมกระทาํ ดวยความระมัดระวงั ยอมจะหวังผลเต็มเม็ดเต็มหนว ยไดโ ดยยาก...” พระบรมราโชวาทในพิธพี ระราชทานปริญญาบตั ร ของมหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร ณ หอประชุมมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร วนั ศุกรท ่ี ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗ ๘๒ 5802019L01m.indd 82 2/4/16 1:37 PM
“...คนอื่นจะวา อยา งไรกช็ างเขา จะวา เมอื งไทยลาสมัย วาเมอื งไทยเชย วาเมืองไทยไมมสี ่ิงทสี่ มยั ใหม แตเ ราพออยูพอกนิ และขอใหท กุ คนมีความปรารถนาทีจ่ ะใหเ มอื งไทยพออยพู อกิน มีความสงบ และทํางานตั้งจติ อธิษฐาน ปณิธาน จุดมงุ หมายใน แงนี้ ในทางนี้ ทจี่ ะใหเ มืองไทยอยแู บบพออยพู อกนิ ไมใชร ุงเรืองอยางยอด แตว าการพออยูพอกนิ มีความสงบนัน้ ถา จะเปรียบเทยี บกับประเทศอืน่ ๆ ถา รักษาความพออยูพอกิน น้ันได เราจะยอดยิ่งยวด...” พระราชดํารัสพระราชทานแกค ณะผแู ทนสมาคม องคก ารเก่ียวกบั ศาสนา ครู นักเรยี นโรงเรยี นตา งๆ นักศกึ ษามหาวิทยาลัย ในโอกาสเฝาทูลละอองธลุ พี ระบาท ถวายพระพรชัยมงคลเนือ่ งในโอกาส วันเฉลมิ พระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลยั วนั พุธท่ี ๔ ธนั วาคม ๒๕๑๗ ๘๓ 5802019L01m.indd 83 2/4/16 1:37 PM
“...โครงการพฒั นาตา งๆ ตงั้ ขนึ้ เพ่อื ปรับปรงุ ดดั แปลงสิง่ ที่มีอยูแลว คอื ทรพั ยากรตามธรรมชาติใหเ กดิ ผลเปน ประโยชนแ กป ระเทศ และประชาชนสวนรวมใหไดม ากที่สุด ในทางปฏิบัตินั้น นอกจากจะไดผ ลสวนใหญหรือสวนรวมตาม จดุ ประสงคแลว บางทกี ็อาจทําใหมีการเสยี หายในบางสวนไดบ า ง เพื่อที่จะใหโ ครงการมผี ลเต็มเม็ดเต็มหนว ย จาํ เปน ตอง พิจารณาจัดตงั้ โดยรอบคอบและละเอยี ดถี่ถวน ใหท ราบวา ผลที่เกิดจากโครงการนัน้ จะมขี อบเขตตอ เน่อื งไปเพียงใด และ มีผลดผี ลเสยี ประการใดทจ่ี ดุ ใดบา ง จักไดสามารถวางแผนงาน ใหส อดคลอ งตองกันทุกสว นทุกข้ัน เพ่ือแกไ ขสว นที่จะเสยี หายให กลับเปน ดี ใหโครงการไดป ระโยชนมากทส่ี ุด...” พระบรมราโชวาทในพธิ ีพระราชทานปริญญาบตั ร แกผ สู าํ เรจ็ การศกึ ษาของมหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร ณ หอประชมุ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร วนั พฤหสั บดที ี่ ๑๕ กรกฎาคม ๒๕๑๙ ๘๔ 5802019L01m.indd 84 2/4/16 1:37 PM
“...ความเพียรนัน้ เปนประธานของการงานทุกอยาง การทาํ งานใดๆ ไมวา เลก็ ใหญ งา ย ยาก ถา ยอหยอ นจาก ความเพียรแลว ยากท่ีจะใหสาํ เรจ็ เรียบรอ ยทันเวลาได การฝก ฝนความเพียร ถงึ หากแรกๆ จะรสู ึกเหนด็ เหนอ่ื ยลําบาก แตพ อไดเพียรจนเปนนสิ ัยแลว กจ็ ะกลับเปน พลังอยางสาํ คญั ท่คี อยกระตุน เตือนใหท ํางานอยา งจริงจังดว ยใจรา เริง และเมือ่ ใดพลังของความเพยี รนี้เกดิ ขน้ึ เม่ือน้นั การงาน ทง้ั หลายก็สาํ เร็จไดโดยงา ยดายและรวดเร็ว...” พระบรมราโชวาทในพธิ ีพระราชทานปรญิ ญาบัตร แกผ สู าํ เรจ็ การศกึ ษาจากมหาวทิ ยาลยั ศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ ณ สวนอมั พร วนั พฤหสั บดที ่ี ๒๑ มิถนุ ายน ๒๕๒๒ ๘๕ 5802019L01m.indd 85 2/4/16 1:37 PM
“...ทกุ วนั นี้ประเทศไทยยงั มที รัพยากรพรอ มมลู ทง้ั ทรพั ยากรธรรมชาติและทรัพยากรบุคคล ซ่งึ เราสามารถนํามา ใชเ สรมิ สรา งความอุดมสมบูรณแ ละเสถยี รภาพอันถาวร ของบา นเมอื งไดเปน อยา งดี ขอ สาํ คัญเราจะตองรจู กั ใชท รัพยากร ท้งั นนั้ อยา งฉลาด คอื ไมนํามาทุมเทใชใ หส ้นิ เปลอื งไป โดยไรประโยชน หรือไดประโยชนไมคุม คา หากแตร ะมัดระวงั ใช ดวยความประหยดั รอบคอบ ประกอบดวยความคิดพิจารณา ตามหลกั วิชา เหตผุ ล และความถกู ตอ งเหมาะสม โดยมุงถึง ประโยชนแทจริงที่จะเกิดแกป ระเทศชาติ ทงั้ ในปจ จุบันและ อนาคตอนั ยนื ยาว...” พระราชดํารัสในการเสดจ็ ออกมหาสมาคม ในงานพระราชพธิ ีเฉลมิ พระชนมพรรษา วนั ศกุ รท่ี ๕ ธันวาคม ๒๕๒๙ ๘๖ 5802019L01m.indd 86 2/4/16 1:37 PM
“...ประเทศไทยเราอาจไมเปน ประเทศทีร่ งุ เรืองทีส่ ดุ ในโลก หรอื รวยทีส่ ดุ ในโลก หรอื ฟูฟ า ทส่ี ดุ ในโลก แตกข็ อใหเมืองไทย เปนประเทศทมี่ คี วามมนั่ คง มีความสงบได เพราะวาในโลกน้ี หายากแลว เราทําเปน ประเทศท่ีสงบ ประเทศที่มีคน ท่ชี ว ยเหลือซ่งึ กันและกันจริงๆ เราจะเปน ทหี่ น่ึงในโลกในขอนี้ แลว รสู ึกวา ทหี่ นงึ่ ในโลกในขอน้ีจะดีกวาผูอืน่ จะดีกวา คนท่รี วยท่ีสดุ ในโลก จะดีกวา คนท่ีเกง ในทางอะไรก็ตาม ท่ีสดุ ในโลก ถาเรามคี วามสงบ แลว มีความสบาย ความมน่ั คงทส่ี ดุ ในโลกน้นั รูสกึ จะไมมใี ครสเู ราได...” พระราชดํารัสในโอกาสทีป่ ระธานมลู นิธิราชประชานุเคราะห ในพระบรมราชูปถมั ภน ําคณะกรรมการบรหิ ารมลู นิธิฯ และนกั เรยี นทนุ พระราชทาน เขา เฝาฯ ถวายพระพรชยั มงคล ในโอกาสฉลอง สิริราชสมบัตคิ รบ ๕๐ ป ณ ศาลาดุสิดาลยั วนั จนั ทรท ี่ ๒๒ เมษายน ๒๕๓๙ ๘๗ 5802019L01m.indd 87 2/4/16 1:37 PM
จึงขอใหพวกเราทุกคน จงรวมพลงั จติ แสดงความรกั เคารพและเทิดทูนพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวของเรา ซงึ่ มพี ระราชหฤทยั เปย มลน ดว ยพระมหากรณุ าธคิ ณุ ปกเกลา ปกกระหมอ มชาวไทยทง้ั มวล สดุ ทา ยนขี้ อใหพ รอ มใจกนั ถวาย ชยั มงคลดว ยการรอ งเพลงสรรเสรญิ พระบารมี ซงึ่ มเี นอื้ รอ งดงั น้ี ขาวรพทุ ธเจา เอามโนและศริ ะกราน นบพระภมู บิ าล บญุ ดิเรก เอกบรมจักริน พระสยามินทร พระยศย่งิ ยง เยน็ ศิระเพราะพระบริบาล ผลพระคณุ ธ รักษา ปวงประชาเปน สุขศานต ขอบันดาล ธ ประสงคใด จงสฤษฏด งั หวังวรหฤทัย ดุจถวายชัย ชโย. ๘๘ 5802019L01m.indd 88 2/4/16 1:37 PM
ประกาศกระทรวงศกึ ษาธกิ าร เรอ่ื ง อนุญาตใหใ ชห นงั สอื ในโรงเรียน ___________________________ ดว ยสาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน ไดจ ดั ทาํ หนังสือวิชาประวตั ิศาสตร ชดุ “พระมหากษัตรยิ ไ ทย ๙ รชั กาล” เร่ือง “พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๙” ระดับ ประถมศกึ ษา เพอ่ื ใชเ ปน หนงั สอื อา นนอกเวลา วชิ าประวตั ศิ าสตรไ ทย กลมุ สาระการเรยี นรสู ังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม สาํ นกั งาน คณะกรรมการการศึกษาขนั้ พนื้ ฐานไดพ ิจารณาแลว อนญุ าตใหใ ช ในสถานศึกษาได ประกาศ ณ วันท่ี ๑ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ (นายกมล รอดคลาย) เลขาธกิ ารคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน 5802019L01m.indd 89 2/4/16 1:37 PM
คณะกรรมการจดั ทําและคัดเลือกหนังสอื อานนอกเวลา วชิ าประวัตศิ าสตรไทย เรอ่ื ง พระบาทสมเด็จพระเจา อยูห วั รัชกาลท่ี ๙ ระดับประถมศกึ ษา ผเู รยี บเรยี ง คณะกรรมการจดั ทาํ หนงั สอื อา นภาษาไทยเกยี่ วกบั สถาบนั พระมหากษตั รยิ สาํ หรบั เดก็ และเยาวชน และนายทองตอ กลว ยไม ณ อยธุ ยา เปนผูป รับปรุงเนือ้ หาและภาพประกอบ คณะกรรมการท่ปี รึกษา เลขาธิการคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน นายกมล รอดคลา ย กรรมการผทู รงคุณวฒุ ิ คณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน นายวินัย รอดจา ย ผูเ ชีย่ วชาญพิเศษดา นการพฒั นาหลักสตู ร นายสุชาติ วงศสวุ รรณ อดตี ผทู รงคณุ วฒุ ิกองบัญชาการกองทพั ไทย พลโทอุชกุ ร สาครนาวนิ สมาชกิ สภาทป่ี รกึ ษาการบรหิ ารและการพฒั นาจงั หวดั ชายแดนภาคใต นายสุรชัย จติ ภักดีบดินทร อดตี ท่ีปรึกษาดา นพัฒนากระบวนการเรยี นรู นางสาววณี า อคั รธรรม อดีตผอู าํ นวยการสาํ นักวชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา นางสาวไพรวลั ย พิทักษส าลี ประธาน ผูอ ํานวยการสาํ นักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา นางสุกญั ญา งามบรรจง กรรมการ รองศาสตราจารยม ลั ลกิ า ตณั ฑนนั ทน นายประยงค อนนั ทวงศ นางสายไหม จบกลศกึ นางระววิ รรณ ภาคพรต นางวนั เพญ็ สทุ ธากาศ นางปราณี ปราบรปิ ู นางสาวพรรณงาม แยม บญุ เรอื ง นางสาวเยาวลกั ษณ เตยี รณบรรจง นางสาวเกอื้ กมล นยิ ม นางศรปี ญ ญา พงศส วุ รรณ นางสวุ คนธ ศริ วิ งศว รวฒั น นายชะเอม แกว คลา ย วา ทพ่ี นั ตรนี ภดล เจนอกั ษร รองศาสตราจารยก ลุ วรา ชพู งศไ พโรจน นายประจกั ษ วฒั นานสุ ทิ ธ์ิ นายชัยฤทธ์ิ ศรโี รจนฤทธ์ิ นายเฉลิมชยั พนั ธเลิศ กรรมการและเลขานกุ าร กรรมการและผชู ว ยเลขานกุ าร นางสาวอรณุ วรรณ ผธู นดี นางสาวปรญิ ญา ฤทธเิ์ จรญิ นางสาวอรอร ฤทธกิ์ ลาง นางสาวเจตนา พรมประดษิ ฐ ผตู รวจขน้ั สดุ ทา ย นางสาวพรรณงาม แยม บญุ เรอื ง นางปราณี ปราบรปิ ู นางสายไหม จบกลศกึ บรรณาธกิ าร นางสาวปรญิ ญา ฤทธเ์ิ จรญิ นางสาวอรณุ วรรณ ผธู นดี ออกแบบและถา ยภาพประกอบ นายพนิ จิ สขุ ะสนั ต์ิ ฝา ยศลิ ป องคก ารคา ของ สกสค. 5802019L01m.indd 90 2/4/16 1:37 PM
Search
