โครงการโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป (ดอยคำ)

เกษตรเพือ่ ชมุ ชน ผลิตผลเพือ่ คนไทย

เนอื่ งจากในปัจจบุ นั มกี ารสง่ เสริมใหม้ กี ารเรียนการสอนและเผยแพรส่ อ่ืเกี่ยวกบั พระราชกรณียกิจของในหลวงรชั กาลที่ ๙ ทาใหท้ างคณะผจู้ ดั ทามีความคิดที่ตอ้ งการจะนาเสนอส่อื เกยี่ วกบั เก่ยี วกบั โครงการหลวงอาหารสาเร็จรปู หรือดอยคาใหเ้ ป็ นที่รจู้ กั มากย่ิงขน้ึ เพ่ือใหท้ ราบถึงพระปรีชาสามารถและพระวิสยั ทศั นท์ ่ีกวา้ งไกลของในหลวงรชั กาลท่ี ๙ ที่สามารถพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตของชาวเขาไดอ้ ยา่ งดยี ่ิง

1. เพ่อื สง่ เสริมใหเ้ กิดการเรียนรเู้ กี่ยวกบั โครงการในพระราชดาริเกี่ยวกบั โครงการหลวงอาหารสาเร็จรปู หรือดอยคา2. เพอ่ื ผลิตสือ่ นาเสนอท่ีทาใหโ้ ครงการหลวงอาหารสาเร็จรปูเป็ นที่รจู้ กั มากขน้ึ

ขน้ั ตอนการดาเนนิ การ 4. จดั ทาเอกสารรายงาน และส่อื นาเสนอ 5. นาเสนอ 1. ประชมุ กลมุ่ และร่วมกนั วิเคราะหห์ ัวขอ้ เร่ืองทีไ่ ดร้ บั 2. แบง่ งานใหส้ มาชกิ ทกุ คนศึกษาและคน้ ควา้ ขอ้ มลู ท่ี เก่ียวขอ้ งกบั หวั ขอ้ เร่ือง คอื “ดอยคา เกษตรเพอื่ ชมุ ชน ผลติ ผลเพื่อคนไทย” ว่ามเี นอ้ื หามากนอ้ ย เพียงใด และตอ้ งศึกษาคน้ ควา้ เพม่ิ เตมิ เพยี งใดจาก เว็บไซตต์ า่ งๆ 3. ศึกษาวิธีการสรา้ งสอ่ื นาเสนอทีส่ รา้ งจาก ipad

แผนการดาเนนิ การ

1. ทราบเก่ยี วกบั โครงการดอยคามากขน้ึ2. ทราบว่าดอยคามผี ลติ ภณั ฑใ์ ดบา้ ง3. สามารถเผยแพร่เรื่องดอยคาไปสบู่ คุ คลอื่นๆ4. ทราบเกย่ี วกบั โครงการในพระราชดาริมากขน้ึ

การจดั ตงั้ โครงการดอยคาริเร่ิมมาจากการเสด็จประพาสตน้ ภาคเหนอื ของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อย่หู วั ภมู พิ ลอดลุ ยเดช พ.ศ.๒๕๑๒สาเหตุการปลกู ฝิ่ นและการทา ไร่เลอื่ นลอย โครงการพระบรมรา- วตั ถปุ ระสงค์ ชานเุ คราะหช์ าวเขา สง่ เสริมการปลกู พืชผกั หลายชนดิ ทดแทน

พ.ศ.๒๕๑๕สหกรณช์ าวเขา โรงงานหลวง อาหารสาเร็จรปูชว่ ยเหลอื ดา้ นการรบั ซ้ือผลผลติ จากพชื ทส่ี ง่ เสริมในราคาเป็ นธรรม โดยนามาแปรรปู เป็ นผลติ ภณั ฑใ์ นเครื่องหมายการคา้ “ดอยคา”

บริษทั ดอยคาผลติ ภณั ฑอ์ าหาร จากดั กอ่ ตง้ั เมอื่ ๘ สิงหาคม ๒๕๓๗ เป็ นดา้ น ผลติ ภณั ฑอ์ าหาร แปรรปู รปู แบบธรุ กจิ คือ เพอ่ื สงั คม

บริษทั ดอยคาผลิตภณั ฑอ์ าหาร จากดั เป็ นธรุ กิจเพื่อสงั คมดาเนนิ การเพื่อสงั คมและส่ิงแวดลอ้ มควบคไู่ ปกบั การพฒั นาความกินดอี ยดู่ ีของเกษตรกร ผบู้ ริโภคคคู่ า้ และพนกั งาน บนฐานของความเป็ นธรรม

๑. พฒั นาคคู่ า้ ทมี่ คี ณุ ภาพ ๔. พฒั นาการผลิตสนิ คา้ และบริการทม่ี คี ณุ ภาพ๒. พฒั นาใหเ้ ป็ นองคก์ รสีเขยี ว ๕. พฒั นาเกษตรกรและผลผลติ ทีม่ คี ณุ ภาพใหย้ ัง่ ยืน๓. พฒั นางานควบคกู่ บั มลู นธิ โิ ครงการหลวง

๖. พฒั นางานตามนโยบายของสานกั งานทรพั ยส์ นิ สว่ นพระมหากษตั ริย์๗. พฒั นาพนกั งานใหม้ คี ณุ ภาพชวี ิตทด่ี ี มจี ติ สาธารณะและมคี วามเป็ นหนงึ่ เดยี วกนั๘. พฒั นาชมุ ชน (ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ) ใหอ้ ย่ดู กี ินดภี ายใตห้ ลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง

จดั ตง้ั ขนึ้ เพ่ือดาเนนิ การส่งเสริม รบั ซ้ือ พฒั นา และแปรรปู ผลผลติ ใหเ้ ป็ นผลติ ภณั ฑค์ ณุ ภาพระดบั พรีเมยี มในราคาท่จี บั ตอ้ งได้ ภายใตต้ ราสญั ลกั ษณ์ “ดอยคา” ผนู้ าธรุ กิจอตุ สาหกรรมนา้ ผลไม้ และอาหารแปรรปู เพอื่ สงั คม การดาเนนิ งานของโรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู มแี นวทางดงั นี้ คอื ๑. แปรรปู ผลิตผลเกษตรในพ้นื ท่ีชนบท ๒. สรา้ งตลาดรองรบั ผลิตผลเกษตรและผลติ ภณั ฑแ์ ปรรปู ท่แี นน่ อน ๓. พฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยใ์ นพ้ืนทีช่ นบททีเ่ กย่ี วขอ้ ง ทง้ั ดา้ นเกษตร ดา้ นการผลิต และดา้ นการจดั การ ๔. สง่ เสริมการปลกู พชื ในระบบเกษตรเพอ่ื อตุ สาหกรรม สรา้ งความพรอ้ มดา้ นเกษตรอตุ สาหกรรมใหเ้ กิดใน พ้นื ท่ชี นบท

ปัจจบุ นั โรงงานหลวงสาเร็จรปู มที งั้ หมด ๓ แหง่ ไดแ้ ก่๑. โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ที่ ๑ (ฝาง) ตง้ั อยทู่ ี่ บา้ นยาง ตาบลแมง่ อน อาเภอฝาง จงั หวดั เชยี งใหม่ เป็ นโรงงานหลวงฯ แหง่ แรก กอ่ ตงั้ ขนึ้ ราวปี พทุ ธศกั ราช ๒๕๑๕ เพือ่ แกไ้ ขปัญหาความเดอื ดรอ้ นและทกุ ขย์ ากของราษฎร ไดแ้ บง่ บคุ ลากรออกเป็ น ๓ ฝ่ ายหลกั คือ ผจู้ ดั การที่มคี วามรู้ เรื่องการถนอมอาหาร เจา้ หนา้ ทค่ี วบคมุ คณุ ภาพ และชา่ ง

การดาเนินงานจะมีลักษณะเป็ นแบบการพัฒนาชนบทต่อมาในปี พทุ ธศักราช ๒๕๑๕ และ ๒๕๔๙ โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ท่ี ๑ (ฝาง) ไดป้ ระสบภยั พิบัตอิ ทุ กภยั ครัง้ ใหญ่ ซ่ึงไดส้ รา้ งความสูญเสียคร้ังใหญ่ให้กับโรงงานหลวงฯ และพื้นที่โดยรอบรวมท้ังประชาชน เกิดสภาวะขาดแคลนอาหารและนา้ ด่ืม โรงงานหลวงฯ ท่ี ๑ ซ่ึงเป็ นโรงงานเพียงแห่งเดยี วทต่ี งั้ อย่ใู นพื้นท่ีประสบภยัจงึ ไดผ้ ลิต “นา้ ดมื่ ตราดอยคา” ขนึ้ ออกแจกจ่ายเพ่ือบรรเทาความทกุ ขย์ ากของผปู้ ระสบภยั ในคร้งั นน้ั และเป็ นผลิตภณั ฑอ์ อกจาหนา่ ยภายใตต้ ราสญั ลกั ษณ์ “ดอยคา” จวบจนถึงปัจจบุ นั

ปัจจบุ ัน โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ท่ี ๑ (ฝาง)เป็ นโรงงานหลกั ท่ีเป็ นกาลงั สาคญั ในการผลิต ผลิตภณั ฑ์ภายใต้ตราสินค้า “ดอยคา”มีสายการผลิตสาคัญ ๖สายการผลิต ไดแ้ ก่ ผลิตภณั ฑก์ ระป๋ อง ขวดแกว้ อบแหง้นา้ ดม่ื ผลติ ภณั ฑแ์ ชแ่ ข็ง และนา้ ผลไมเ้ ขม้ ขน้

๒. โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ที่ ๒ (แมจ่ นั ) ตั้งอย่ทู ่ี หม่บู า้ นป่ าหา้ ตาบลป่ าซาง อาเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย ก่อต้ังขึ้นราวปี พทุ ธศักราช ๒๕๑๗ โดยมี ศาสตราจารย์ อมร ภมู ิรัตน ในนามของสถาบันคน้ คว้าและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ เป็ นผอู้ านวยการ ดาเนินการเช่นเดียวกันกับท่ีโรงงาน หลวงอาหารสาเร็จรูปท่ี ๑ (ฝาง) โดยมีจุดประสงค์เพื่อการรับซื้อ ผลผลติ จากเกษตรกรท่ีไดร้ บั การสง่ เสริมใหม้ กี ารเพาะปลกู พืชเมืองหนาว

โรงงานหลวงฯ ท่ี ๒ จะรับซ้ือผลผลิตจากอาเภอแม่สาย อาเภอแม่จันอาเภอเชียงแสน และอาเภอเมือง จังหวัดเชียงราย โดยมีผลิตภณั ฑท์ ่ีแปรรปูจากถวั่ เหลอื งเป็ นผลิตภณั ฑท์ สี่ รา้ งชอ่ื เสยี งใหก้ บั โรงงานแห่งนี้ เนอ่ื งจากว่ามีเคร่ืองจกั รผลิตแป้ งถัว่ เหลืองไขมนั เต็มรปู แบบ (FULL FAT SOY FLOUR)เป็ นแหง่ แรกของประเทศไทย ปัจจบุ ัน โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ที่ ๒ (แม่จนั ) เป็ นโรงงานหลักท่ีเป็ นกาลังสาคญั ในการผลิต ผลิตภณั ฑภ์ ายใตต้ ราสินคา้ “ดอยคา” โดยมีสายการผลติ สาคญั เชน่ นา้ ผลไมพ้ รอ้ มดมื่ ผลไมแ้ ชแ่ ข็ง และ แป้ งถวั่ เหลือง

๓. โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ท่ี ๓ (เตา่ งอย) ตงั้ อยเู่ ลขที่ ๒๑๕ หมู่ ๔ บา้ นนางอย ตาบลเตา่ งอย อาเภอเตา่ งอย จงั หวดั สกลนคร กอ่ ตงั้ ขนึ้ เมอื่ ปี พทุ ธศกั ราช ๒๕๒๕ เห็นความเป็ นอยู่ ทแ่ี รน้ แคน้ ของราษฎร จงึ มพี ระราชดาริใหห้ มอ่ มเจา้ จกั รพันธเ์ พ็ญศิริ จกั รพนั ธ์ุ และศาสตราจารย์ อมร ภมู ิรตั น เขา้ ดาเนนิ การ โดยมพี ระราชดาริเกยี่ วเนอ่ื งกบั การพฒั นา ดงั น้ี ๑. ปรบั ปรงุ สภาพความเป็ นอย่ใู หด้ ขี นึ้ ๒. สง่ เสริมใหม้ รี ายได้ ๓. หลงั จากพฒั นาแลว้ ชาวบา้ นสามารถรกั ษาสภาพความ เป็ นอยแู่ ละพฒั นาตอ่ ไปไดด้ ว้ ยตนเอง

โรงงานหลวงฯ แหง่ นกี้ อ่ สรา้ งแลว้ เสร็จเมอื่ ปี พทุ ธศักราช๒๕๒๕ ถือเป็ นโรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู แห่งที่ ๓ โดยเริ่มดาเนนิ การผลติ นา้ มะเขอื เทศเขม้ ขน้ เป็ นผลิตภณั ฑช์ นดิ แรกของโรงงาน พฒั นาอาชพีและเสริมรายไดข้ องราษฎรในเขตภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ตอนบนให้ยงั่ ยืน ดว้ ยการปลกู มะเขอื เทศ และสง่ เสริมการแปรรปู ผลผลิตมะเขอื เทศในเขตพน้ื ทลี่ มุ่ แมน่ า้ โขง

จากโครงการตามพระราชดาริดงั กลา่ ว จงึ มกี ารจดั ตง้ัโรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ขนึ้ โดยนาเอาแนวคดิ มาจากการพฒั นาในพ้ืนทภ่ี าคเหนอื คือ โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ท่ี ๑(ฝาง) กบั โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ที่ ๒ (แมจ่ นั ) มาเป็ นตน้ แบบ ปัจจบุ นั โรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ท่ี ๓ (เตา่ งอย)เป็ นโรงงานหลกั ท่เี ป็ นกาลงั สาคญั ในการผลิต ผลติ ภณั ฑภ์ ายใตต้ ราสินคา้ “ดอยคา” โดยมสี ายการผลติ สาคญั ไดแ้ กส่ ายการผลติ มะเขอืเทศเขม้ ขน้ ผลไมอ้ บแหง้ นา้ ผลไมบ้ รรจกุ ระป๋ อง และขา้ วกลอ้ งบรรจถุ งุ

หลกั การดาเนนิ การของโรงงานหลวงอาหารสาเร็จรปู ท่ี ๑ และ ๒ โดยผลติ และจดัจาหนา่ ยผลิตภณั ฑท์ งั้ ในประเทศและตา่ งประเทศ ภายใตเ้ คร่ืองหมายการคา้ “ดอยคา” ซ่ึงไดร้ บัพระราชทานชอ่ื จากพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช เพื่อใชใ้ นการจดั จาหนา่ ย โดยมหี มอ่ มเจา้ ภศี เดช รชั นี (ประธานมลู นธิ ิโครงการหลวง) ไดป้ ระทานรปู แบบเคร่ืองหมายการคา้ พ.ศ. ๒๕๒๑

พ.ศ. ๒๕๓๗ พ.ศ. ๒๕๔๓จดั ตง้ั เป็ นนติ บิ คุ คล ในช่อื “บริษทัดอยคาผลติ ภณั ฑอ์ าหาร จากดั ”เมอื่ วนั ท่ี ๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๗

พ.ศ. ๒๕๕๙เป็ นตน้ ไป