หลักสูตรท้องถิ่น ตำนานไก่เบตง

หลกั สูตรท้องถิ่น ตำนานไก่เบตง โรงเรยี นไทยรฐั วทิ ยา 94 ตำบลตาเนาะแมเราะ อำเภอเบตง จังหวัดยะลา สำนกั งานเขตพืน้ ท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษายะลา เขต 3

คำนำ หลักสูตรท้องถิ่นตำนานไก่เบตง จัดทำขึ้นเพื่อเป็นข้อมูลเนื้อหาสาระเกี่ยวกับ ความรู้เบื้องต้นการเลี้ยงไก่เบตง คุณลักษณะที่ดีของไก่เบตง วิธีการเลี้ยงไก่ การเลือก สถานที่ การคัดเลือกพันธุ์ไก่เบตง ลักษณะของโรงเรือน วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้และวิธีการ สร้างโรงเรือน วัสดุอุปกรณ์ในการเลี้ยงไก่เบตง วัตถุดิบอาหารที่ใช้เลี้ยงและสูตรอาหาร หลักวิธีการสุขาภิบาลที่ควรปฏิบัติ โรคระบาดไก่เบตงที่สำคัญและวิธีป้องกันรักษา โรค พยาธิ และวิธีป้องกันรักษา การวางแผนการดำเนินงาน และการจดบันทึกการผลิต การ หาตลาดเพื่อจำหน่ายและการจดบันทึกรายรับ – รายจ่าย การพิจารณาความสำเร็จใน อาชีพ ปัญหาอุปสรรคและแนวทางแก้ไขในการเลี้ยงไก่เบตง เพื่อให้ผู้ที่ต้องการ ศกึ ษาหาความรไู้ ดศ้ กึ ษาด้วยตนเองเพมิ่ เติม

ความเป็นมาของหลักสูตร “เบตง” เปน็ อำเภอหน่ึงในจังหวัดยะลา ซง่ึ มพี น้ื ทอี่ ย่ใู ตส้ ุดของประเทศไทยมี อาณาเขตพนื้ ท่ีตดิ ตอ่ กบั รัฐเคดา ประเทศสหพันธรัฐมาเลเซยี ลกั ษณะพน้ื ทีเ่ ป็นท่สี ูง รา ษฏรส่วนใหญเ่ ปน็ คนไทยมเี ชอื้ สายจีน มอี าชพี ในการทำสวนยางพาราและคา้ ขาย และ เปน็ แหลง่ กำเนิดไก่ทม่ี ีชอื่ เสยี งมาก เนอื้ มรี สชาติอร่อยและตัวใหญ่ ไกเ่ บตง หรือมชี อ่ื เรียกทางวิทยาศาสตร์ Betta splendens Regan ตามประวตั ิ ความเป็นมาของไกพ่ นั ธเุ์ บตงน้ี เป็นไกพ่ นั ธ์เุ นื้อพืน้ เมอื งทนี่ ำพนั ธมุ์ าจากประเทศจนี ที่ เรียกว่าไก่กวางไส ซึง่ เปน็ ไกท่ ม่ี ีต้นกำเนิดมาจากไกพ่ ันธุแ์ ลนซาน มีถิน่ กำเนิดอยู่ใน ประเทศจีน เมื่อชาวจีนอพยพมาจากประเทศจีนและมาตั้งถ่ินฐานทำมาหากิน ต้ัง หลักแหล่งในอำเภอเบตง จังหวดั ยะลา จงึ ไดน้ ำไก่พนั ธน์ุ ม้ี มี าแพร่หลายในอำเภอเบตง จงั หวดั ยะลา จนถงึ ทกุ วันน้ี แตใ่ นปจั จบุ นั ไกพ่ ันธน์ุ ม้ี ีปรมิ าณลดนอ้ ยลง เนอื่ งจากมีการอพยพบ้านเรอื นบอ่ ย ๆ และราษฏรบางท้องท่ีไม่ได้มีการทำวัคซีนป้องกันโรค บางคร้ังทำให้เกิดโรคระบาดข้ึน ไก่ล้มตายเป็นจำนวนมาก และอีกประการหนงึ่ คือ ราคาทจี่ ำหนา่ ยในท้องท่ีหรอื ตลาดมี ราคาสูงถึงกิโลกรมั ละ ประมาณ 100 – 150 บาท เนอ่ื งจากหาซื้อยากขนึ้ เพราะมี ราษฏรเลยี้ งลดน้อยลง ตลาดผ้บู ริโภคไม่แน่นอน

จุดมุ่งหมายของหลกั สูตร 1. เพ่อื ให้นกั เรยี นเห็นความสำคญั ของไกเ่ บตงตอ่ ท้องถน่ิ ตนเอง 2. นักเรียนมีทักษะกระบวนการทำงานโดยการทำงานเป็นขั้นตอน 3. นักเรยี นมคี วามขยนั หมนั่ เพยี ร มีวนิ ยั มีคณุ ธรรม จรยิ ธรรมและคา่ นยิ ม อันพึงประสงค์ 4. นักเรียนสามารถนำไปตอ่ ยอดและประยุกต์ใชใ้ นชวี ิตประจำวันได้

หลกั การและเหตุผล ส่งเสริมความสัมพันธ์อันดี ระหว่างโรงเรียนกับชุมชนโดยต่างฝ่ายต่างมี ส่วนร่วม ในการแกป้ ญั หา คือโรงเรียนให้นักเรยี นศกึ ษาขอ้ มลู จากชมุ ชน ชมุ ชนเป็นแหล่งเรียนรู้ให้ โรงเรียน ส่งผลให้เกิดความร่วมมือ ในการแก้ปัญหาของชุมชนโดยให้ชุมชน ตระหนักถึง การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น เปลี่ยนแปลงกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนจากการ ท่องจำตามหนังสือ มาเป็นการลงมือฝึกปฏิบัติ จริงด้วยตนเอง เปลี่ยนแปลง กระบวนการสอนของครู จากการที่มีครูเป็นศูนย์กลาง มาเป็น การใช้แหล่งเรียนรู้ใน ชุมชนเป็นที่ศึกษาหาความรู้ นักเรียนเป็นผู้ลงมือปฏิบัติโดยมีครู และวิทยากรท้องถ่ิน เป็นผู้ดูแล ให้คำปรึกษา แนะนำ ส่งเสริม สนับสนุน สร้างบรรยากาศ ให้นักเรียนเกิด ความสนใจในการเรียนรู้และทำกิจกรรม เกดิ การเรยี นรจู้ ากภูมปิ ัญญาทอ้ งถิ่น อนั นำไปสู่ การพัฒนาหลักสูตรเกี่ยวกับกิจกรรมการเรียน การสอน ที่เรียกว่าหลักสูตรท้องถิ่นหรือ หลกั สูตรสถานศึกษา

วิสยั ทศั น์ หลักสตู รสถานศึกษา เรอ่ื งตำนานไกเ่ บตง เปน็ เนอื้ หาเกย่ี วกบั สาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม เป็นสาระเน้อื หาทเี่ นน้ ใหผ้ ้เู รยี นไดเ้ รยี นรูจ้ ากการลง มือปฎบิ ัติจริง ศกึ ษาถงึ ประวัตคิ วามเปน็ มา ประโยชน์ของไกเ่ บตง คุณลกั ษณะของไกเ่ บ ตง วธี ีการเลย้ี ง อาหาร การคัดพนั ธไุ์ ก่ การปอ้ งกนั และรกั ษาโรค การแปรรปู อาหารจาก ไก่เบตง การจดั การอาชีพการเลยี้ งไกเ่ บตง นำเทคโนโลยเี ข้ามามสี ่วนรว่ ม เน้นให้ผู้เรยี น มีการพฒั นาทางดา้ นความคดิ สร้างสรรค์ สง่ เสรมิ ทกั ษะกระบวนการทำงาน สามารถ นำไปปรับใชใ้ นชวี ิตประจำวนั และสง่ เสรมิ ใหน้ กั เรยี นเปน็ ผ้ทู มี่ ีทักษะในศตวรรษท่ี 21

ท่ีต้งั และสภาพชมุ ชนโรงเรยี นไทยรัฐวทิ ยา 94 โรงเรียนไทยรัฐวิทยา 94 ตั้งอยู่หมู่ 2 บ้านบ่อน้ำร้อน ตำบลตาเนาะแมเราะ อำเภอเบ ตง จังหวัดยะลา ระดับที่เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลจนถึงระดับชั้นมัธยมศึกษา ตอนต้น เด็กนักเรียนภายในโรงเรียนส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่ในพื้นที่ ซึ่งมีการประกอบ อาชีพส่วนใหญ่คือเกษตรกร นักเรียนมีความหลากหลายทางศาสนา และเชื้อชาติ มี นกั เรยี นมีเป็นชนเผ่าอาศัยอยู่เป็นร้อยละ 10 ของโรงเรยี น มกี ารเน้นบรู ณาการการสอน ในรายวิชาตา่ งๆ และสง่ แสรมิ ใหผ้ ู้เรียนได้เกิดทักษะชวี ิตในโลกปจั จบุ ัน

คำอธบิ ายรายวิชา หลักสูตรท้องถนิ่ เร่อื ง ตำนานไก่เบตง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 เวลาเรยี น 1๐ ชั่วโมง ศึกษาความรู้เบือ้ งตน้ เกี่ยวกับไก่เบตง ตั้งแต่ในอดีตจนถงึ ปจั จบุ ัน สภาพแวดลอ้ ม ของชุมชนที่เอื้อต่อการเลี้ยงไก่ ลักษณะการประกอบอาชีพโดยส่วนใหญ่ของคนในพื้นท่ี ประโยชน์ของการเลี้ยงไก่เบตง และคุณลักษณะของไก่เบตง เข้าใจและเห็นความสำคญั ของไก่เบตงต่อชุมชน โดยใช้กระบวนการคิด วิเคราะห์ กระบวนการทางจริยธรรม กระบวนกลุ่ม กระบวนสืบค้น กระบวนการทางประวัติศาสตร์ กระบวนการทาง ภูมิศาสตร์ กระบวนการทางประชาธปิ ไตย เพื่อให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ ความสามารถในการสื่อสาร และเห็นคุณค่าของ การนำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิตประจำวนั มีความส่ือสตั ย์สุจริตรัก ทอ้ งถิ่น และมีจติ สาธารณะ ผลการเรียนรู้ 1.ผู้เรยี นมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจในประวตั ิความเปน็ มาของไกเ่ บตงได้ 2.ผู้เรยี นสามารถบอกประโยชนข์ องการเลีย้ งไก่เบตงได้ 3. ผู้เรียนสามารถระบุคณุ สมบัตขิ องไก่เบตงได้ รวม 3 ผลการเรยี นรู้

โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตรท้องถน่ิ เรือ่ ง ตำนานไกเ่ บตง ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 4 เวลาเรยี น 1๐ ชั่วโมง หน่วย ชื่อหน่วยการ สาระการเรียนรู้ เวลา น้าหนกั การ เรียนรู้ (ชั่วโมง) (คะแนน) เรียนรู้ 1 จุดเริม่ ต้น ไก่เบตงพันธุ์มาจากประเทศจีนทีเ่ รยี กว่าไก่ 2 20 ตำนาน กวางไส ไกเ่ บตงท่ีมีคณุ ภาพ ต้องไดร้ บั การ 2 30 ดูแลอยา่ งพถิ ีพิถนั เลย้ี งด้วยสตู รอาหารเป็น 4 50 2 รแู้ จง้ ชีช้ ดั การเฉพาะ หนงั มีสเี หลืองอ่อน เนอ้ื นุ่ม เนื้อสี สารพัด ออกเหลือง ๆ ไมค่ ่อยมีไขมัน รสชาติอร่อยมาก ประโยชน์ เป็นทนี่ ยิ มบริโภคกนั ท่วั ไป โดยเฉพาะอย่างยงิ่ ในหมบู่ ้านคนจีน 3 คุณลักษณะ ไก่เบตง 1 ทำให้ผเู้ ล้ยี งไก่เบตงมีอาหารท่ดี มี คี ุณภาพไว้ รับประทาน 2. ทำให้ผูเ้ ลย้ี งไก่เบตงมีรายไดเ้ พ่มิ ขน้ึ 3. มลู ไก่เปน็ ปุ๋ยคอกทม่ี ธี าตุอาหารของพืชสูง 4. ไก่เบตงสามารถเลย้ี งเป็นอาชีพได้ 5. ไก่เบตงเลย้ี งง่ายและมคี วามตา้ นทานโรคสูง สามารถปลอ่ ยให้หากินอาหารทม่ี ีอย่ตู าม ธรรมชาตไิ ด้ ไก่เบตงที่มีคุณภาพ ต้องได้รับการดูแลอย่าง พิถีพิถัน เลี้ยงด้วยสูตรอาหารเป็นการ เฉพาะ หนังมีสีเหลืองอ่อน เนื้อนุ่ม เนื้อสี ออกเหลือง ๆ ไม่ค่อยมีไขมัน รสชาติอร่อย มากเป็นที่นิยมบริโภคกันทั่วไป โดยเฉพาะ อย่างยิ่งในหมู่บ้านคนจีน ถึงจะได้ไก่เบตงที่มี เนอื้ เหลือง มคี วามนมุ่ ลิ้น หนังเค้ยี วกรบุ และ ที่สำคัญจะมีกลิ่นหอมเป็นพิเศษ ชวน รับประทานเป็นอย่างมาก ทำให้มีราคาสูง กิโลกรัมละ 200 บาท รวม 10 100

คำอธบิ ายรายวิชา หลกั สูตรทอ้ งถนิ่ เรอ่ื ง ตำนานไก่เบตง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 เวลาเรียน 1๐ ชว่ั โมง ศึกษาความรูเ้ ร่อื งวิธีการเล้ยี งไก่ การสร้างโรงเรือนหรอื ทพ่ี ักอาศัยของไก่ โดยการ ใช้วัสดุที่มีในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ศึกษาความต้องการอาหารของไก่ใน ชีวิตประจำวัน อาหารในการบำรุงการสร้างกระดูก เนื้อ หนัง ขน เล็บ และสว่ นตา่ ง ๆ ของร่างกาย อาหารที่ใช้บำรุงในการสร้างไข่ และผลิตลูกไก่ท่ี อาหารที่ควรเลี่ยงให้ไก่ รับประทาน การคดั เลอื กพอ่ พันธ์แุ ม่พันธ์ไก่ เบตง ช่วงอายุใหไ้ ขข่ องแม่ไก่ การเลี้ยงแม่ไก่ และลกู ไก่ ใช้กระบวนการคิด วิเคราะห์ กระบวนกลุ่ม กระบวนสืบค้น กระบวนการทาง ประวตั ิศาสตร์ กระบวนการทางภูมศิ าสตร์ กระบวนการสรา้ งสรรค์ เพ่อื ให้เกิดความรู้ ความเขา้ ใจ ความสามารถในการสือ่ สาร การลงมอื ปฎบิ ัติ และ เหน็ คณุ ค่าของการนำความรไู้ ปใช้ใหเ้ กิดประโยชน์ในการดำเนินชีวติ ประจำวนั ผลการเรียนรู้ 1.ผเู้ รียนสามารถสร้างโรงเรือนสำหรับการเลย้ี งไก่เบตงเบ้อื งตน้ ได้ 2.ผู้เรียนสามารถอธิบายวธิ กี ารผลติ อาหารสำหรับเลี้ยงไก่เบตงได้ 3. ผเู้ รียนมคี วามรคู้ วามเข้าใจในการคัดเลอื กสายพนั ธุ์ไกเ่ บตง รวม 3 ผลการเรยี นรู้

โครงสร้างรายวชิ า หลักสตู รทอ้ งถิ่น เรอื่ ง ตำนานไกเ่ บตง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 5 เวลาเรียน 1๐ ชั่วโมง หน่วย ชื่อหน่วยการ สาระการเรียนรู้ เวลา น้าหนกั การ เรียนรู้ (ชวั่ โมง) (คะแนน) เรียนรู้ 1 บ้านของไก่ การเล้ยี งไก่เบตง ตอ้ งมีการสร้างโรงเรอื นไก่ 3 30 ซึ่งสามารถทำได้แบบง่ายๆ โดยอาศยั วสั ดทุ ่ีมใี น 30 40 ท้องถิ่น เชน่ ไม้ไผห่ รอื ไม้รวกเปน็ ตน้ ขนาดของ 100 โรงเรอื นกข็ ึ้นอยู่กบั จานวนไก่ที่จะเลยี้ งและ เพ่ือให้เปน็ ท่ีฟกั ไข่ได้ 2 อาหารของไก่ อาหารในการเลีย่ งไก่เบตง ได้แก่ มด แมลง 3 ไส้เดือน ตัวปลวก ผักต่าง ๆ หญ้าสด ปลาย ขา้ วโพด ขา้ วเปลอื ก และอาหารสำเร็จรปู ไกม่ ักจะเป็นโรคนิวคาสเซิล โรคอหวิ าต์ โรค ฝีดาษ หลอดลมอักเสบเปน็ ประจำ เกษตรกร จึงควรใช้วัคซีนปอ้ งกันโรค 3 การคดั เลือก 1. พ่อไก่ที่ดีจะต้องมีรูปร่างสมบูรณ์ และ 4 พันธุ์ไก่ แข็งแรง มีน้ำหนักตั้งแต่ 2.5 กก. ขึ้นไปมี อายตุ งั้ แต่ 9 เดือน แต่ไมเ่ กนิ 3 ปี 2. แม่ไก่ท่ดี ี จะตอ้ งมรี ูปร่างสมบรู ณ์และแขง็ แรงมี นำ้ หนักต้งั แต่ 1.5 กก. ขึน้ ไป เมอ่ื มอี ายตุ ง้ั แต่ 7 เดอื น แต่ไมเ่ กนิ 3 ปี 3. หมัน่ คัดเลือกพ่อพนั ธุแ์ ละแม่พันธ์เุ สมอ ๆ ถา้ แกเ่ กิน 3 ปี ต้องคดั ออก 4. พ่อพนั ธ์ุ 1 ตวั สามารถใช้ผสมพนั ธ์ุหรือคุม ฝูงแม่ไกไ่ ด้ 6 – 10 ตวั 5. เก็บลูกไก่ทเ่ี กิดจากพ่อแม่ไก่ท่ดี ีไว้ทำพนั ธุ์ รุ่นละ 2 – 3 ตวั รวม 10

คำอธบิ ายรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถน่ิ เรอื่ ง ตำนานไกเ่ บตง ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 6 เวลาเรียน 1๐ ช่ัวโมง ศกึ ษาการดูแลป้องกนั และรักษาโรคไก่เบตง โรคนวิ คาสเซลิ โรคหลอดลม อักเสบโรคอหวิ าต์ โรคฝดี าษ และพยาธิต่าง ๆ ท้งั พยาธภิ ายนอก พยาธภิ ายใน เช่น พยาธไิ สเ้ ดอื นพยาธติ วั แบน พยาธนิ ยั น์ตาไก่ ศกี ษาวธิ ีการปอ้ งกันและควบคุมโรค การ ดแู ลสขุ าภิบาล ลกั ษณะอาการ สาเหตุการเกิดโรค วธิ ีการรักษา ศกึ ษาการแปรรูปอาหาร จากไกเ่ บตง การเพม่ิ มลู ค่าของเมนอู าหาร จุดเดน่ เมนู ตลอดจนการตลาดภายในพน้ื ที่ ใชก้ ระบวนการลงมือปฎบิ ัติจริง กระบวนการคดิ วเิ คราะห์ กระบวนการ สร้างสรรค์ กระบวนการเรียนรู้ด้วยตนอง และกระบวนการคิด เพอ่ื ให้เกิดความรู้ ความเขา้ ใจ ความสามารถในการสื่อสาร การลงมอื ปฎบิ ตั ิ และ เหน็ คณุ คา่ ของการนำความรไู้ ปใชใ้ ห้เกดิ ประโยชนใ์ นการดำเนินชีวติ ประจำวัน ผลการเรียนรู้ 1.ผู้เรียนมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจในการป้องกันโรคและวธิ กี ารรักษาโรคไก่เบตงได้ 2.ผู้เรยี นสามารถแปรรปู อาหารจากไก่เบตงได้ รวม 2 ผลการเรยี นรู้

โครงสรา้ งรายวชิ า หลกั สตู รทอ้ งถิ่น เรือ่ ง ตำนานไก่เบตง ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6 เวลาเรยี น 1๐ ชั่วโมง หน่วย ชื่อหน่วยการ สาระการเรียนรู้ เวลา นา้ หนัก (ชั่วโมง) (คะแนน) การ เรียนรู้ 5 50 เรียนรู้ 1 ปอ้ งกนั และ ปัญหาทส่ี ำคญั ท่ีสดุ ในการเล้ยี งไก่ คือ เร่อื ง รักษาโรคไก่ โรค เชน่ โรคนวิ คาสเซิล โรคหลอดลมอักเสบ เบตง โรคอหิวาต์ โรคฝดี าษ และพยาธิตา่ ง ๆ ทัง้ พยาธภิ ายนอก เช่น เหา ไร หมัด พยาธิ ภายใน เชน่ พยาธิไส้เดอื นพยาธติ วั แบน พยาธินยั นต์ าไก่ 2 การแปรรปู ไก่ ไก่เบตงสามารถนำมาแปรรปู เป็นอาหารทมี่ ี 5 50 100 เบตง ชอ่ื เสียง และมีผูค้ นนิยมมาบริโภค อาทเิ ช่น ข้าวมนั ไกเ่ บตง ไก่เบตงสับ ไก่ค่ัวเค็ม ไกเ่ บตงตุ๋นยาจีน เพ่ือเพิ่มมูลค่าของไก่เบตงอกี ทางหนงึ่ รวม 10

จัดทำโดย นาสาวพรพมิ ล ชัยรตั น์ 61105010073 เอกการประถมศึกษา คณะ ศึกษาศาสตร์