ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ การแบ่งเซลล์

คำนำ แบบฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส รายวิชาชีววิทยาพ้ืนฐาน (ว30142) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่จัดทาข้ึนตามเนื้อหา กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช 2551 มีวัตถปุ ระสงคเ์ พ่ือให้นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับเรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม เพ่ือสะดวกในการใช้ชุดกิจกรรมทั้งครูและนักเรียน ตามเจตนารมณ์ และตามเปา้ หมายของหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ผู้จัดทาหวังเป็น อย่างย่ิงว่า แบบฝึกทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เร่ือง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส รายวิชาชีววิทยาพื้นฐาน (ว30141) กล่มุ สาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ มัธยมศึกษาปีที่ 4 เล่มนี้ จะเอื้ออานวยให้เกิดประโยชน์ต่อการจัดการ เรียนรู้ โดยมุ่งเน้นใหผ้ เู้ รยี นไดฝ้ ึกทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์ กระตุ้นความ สนใจความสามารถในการพัฒนาทกั ษะทางวิทยาศาสตร์ตามศักยภาพ กระตุ้นให้ผู้เรียนอยากเรียนรู้มีความสุขและ สนุกในการเรยี น ไมเ่ บ่อื หน่าย ช่วยให้ผู้เรียนมีความชานาญในทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มีเจตคติท่ีดีต่อ การเรียนวทิ ยาศาสตร์และเพม่ิ ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรยี น กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์ ขอขอบคุณผู้เชี่ยวชาญทุกท่านที่ให้คาแนะนาในการแก้ไข ปรับปรุงส่วนท่ีบกพร่องในชุดกิจกรรม วิทยาศาสตร์ชุดนี้ ให้สมบูรณ์ย่ิงขึ้นและขอขอบคุณผู้ที่มีส่วนเก่ียวข้อง ทาให้แบบฝึกทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ เรอื่ ง การแบ่งเซลลแ์ บบไมโอซสิ รายวิชาชีววิทยาพื้นฐาน (ว30141) กล่มุ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 4 เลม่ น้ี สาเร็จลุล่วงด้วยดี เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนและเป็นแนวทางสาหรับ ผบู้ รหิ ารสถานศึกษา ครูผู้สอนและผู้ทสี่ นใจในการนาไปใชเ้ พื่อพฒั นาผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรยี นตอ่ ไป ~1~

สำรบัญ หน้า เรื่อง 1 2 คานา 3 สารบัญ 4 คาชแ้ี จงในการใช้แบบฝกึ ทักษะ 5 คาแนะนาในการใช้แบบฝึกทักษะสาหรับครู 6 คาแนะนาในการใช้แบบฝกึ ทกั ษะสาหรับนกั เรยี น 8 แบบทดสอบก่อนเรียน 9 แบบบันทึกผลการทดสอบกอ่ นเรยี น 12 ใบความรู้ท่ี 1 13 ใบงานท่ี 1 14 ใบงานท่ี 2 16 แบบทดสอบหลงั เรยี น 17 แบบบนั ทึกผลการทดสอบหลงั เรยี น 18 บรรณานกุ รม ภาคผนวก ~2~

คำชี้แจงในกำรใช้แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ แบบฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เร่ือง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส รายวิชาชีววิทยาพื้นฐาน (ว30141) กล่มุ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 เป็นแบบฝึกทักษะสาหรบั การเรยี นรู้ท่ีมีกิจกรรม การเรียนรู้ที่หลากหลายนา่ สนใจ สาหรบั พฒั นาการเรียนรทู้ ี่เน้นให้นกั เรียนได้เรียนรู้ด้วยตนเองและเรียนรู้เป็นกลุ่ม โดยตอ้ งเรยี นรู้ตามข้ันตอนในคู่มือนกั เรยี นด้วยความตง้ั ใจและมคี วามซ่ือสตั ย์ดว้ ยตนเอง แบบฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เร่ือง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส รายวิชาชีววิทยาพ้ืนฐาน (ว30141) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ชุดนี้ เป็นชุดท่ี 1 เร่ือง การแบ่งเซลล์แบบ ไมโอซิส เป็นส่วนหน่ึงของแบบฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ทั้งหมด 5 ชุด ที่จัดทาขึ้นตามเนื้อหา กลุ่ม สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ มวี ตั ถุประสงค์เพื่อให้นกั เรยี นมีความรคู้ วามเข้าใจเกี่ยวกับเรื่อง การถ่ายทอดลักษณะ ทางพันธกุ รรม เพอื่ สะดวกในการใช้ชุดกิจกรรมท้ังครูและนักเรียนตามเจตนารมณ์และตามเป้าหมายของหลักสูตร แกนกลางการศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช 2551 ~3~

คำช้ีแจงในกำรใช้แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ สำหรบั ครู แบบฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส รายวิชาชีววิทยาพื้นฐาน (ว30141) กลมุ่ สาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 4 ชดุ น้ีเปน็ ชุดที่ 1 เรื่อง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส ใชเ้ ปน็ ส่ือประกอบการใช้ แผนการจัดการเรยี นร้ทู ี่ 1 เวลา 3 ชั่วโมง ครูผสู้ อนมีขน้ั ตอนการศกึ ษา ดงั นี้ 1. ข้อควรปฏิบัตกิ อ่ นดาเนินการสอน 1.1 ศกึ ษาแผนการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้อย่างละเอียด 1.2 ศกึ ษาชุดกิจกรรมจนเขา้ ใจเปน็ อยา่ งดี 1.3 ดาเนนิ การสอนตามแผนการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ เพื่อใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงค์ เนื้อหาและเวลาทก่ี าหนด 2. ขอ้ ควรปฏิบัตขิ ณะดาเนนิ การสอน 2.1 ช้ีแจงกิจกรรมการเรียนใหน้ ักเรยี นทุกคนทราบ 2.2 ดาเนินการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามแผนการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ เพอื่ ให้ สอดคลอ้ งกบั จุดประสงค์ เนอ้ื หาและเวลาทกี่ าหนด และให้คาแนะนาและคอยดูแล นกั เรียนอยา่ งใกล้ชิด 2.3 ใหน้ กั เรยี นเรียนรชู้ ดุ กิจกรรมตามขนั้ ตอนอยา่ งเครง่ ครัดและมคี วามซอ่ื สตั ย์ต่อตนเอง 2.4 ตรวจสอบการทางานของนักเรียนและสรปุ บทเรยี นร่วมกบั นักเรยี น 3. ข้อควรปฏบิ ตั เิ มอ่ื ดาเนินการสอนสนิ้ สดุ 3.1 ตรวจแบบทดสอบ 3.2 บนั ทึกคะแนน 3.3 หากมีนกั เรยี นคนใดยงั ทาแบบทดสอบหลังเรียนไม่ผ่าน ให้นักเรียนศกึ ษาชุดกจิ กรรมตาม ข้ันตอนใหม่อีกคร้งั เพอ่ื ให้เกิดความเขา้ ใจทถ่ี ูกตอ้ ง ~4~

คำชี้แจงในกำรใช้แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ สำหรบั นักเรยี น แบบฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เร่ือง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส รายวิชาชีววิทยาพื้นฐาน (ว30141) กลมุ่ สาระการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 4 ชดุ นีเ้ ปน็ ชุดที่ 1 เร่ือง การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส ใช้เป็นสอ่ื ประกอบการใช้ แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 1 เวลา 3 ช่ัวโมง นักเรียนปฏิบัติตามขั้นตอน ด้วยความซ่ือสัตย์ และตง้ั ใจเพือ่ ให้บรรลวุ ตั ถปุ ระสงคข์ องการเรียนรู้ โดยข้นั ตอนการปฏบิ ัติ มดี ังน้ี 1. ศกึ ษาคาแนะนาการใช้แบบฝึกทักษะวทิ ยาศาสตร์สาหรบั นกั เรยี นให้ละเอียดก่อนลงมือ ปฏิบัติกิจกรรม เช่น 1.1 จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1.2 แบบทดสอบก่อนเรยี น 1.3 แบบทดสอบหลงั เรยี น 1.4 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียนและหลังเรยี น 2. ปฏิบตั กิ จิ กรรมต่างๆ ครบถว้ นแลว้ ใหต้ รวจคาตอบจากใบเฉลยกิจกรรม ~5~

แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง กำรแบ่งเซลลแ์ บบไมโอซสิ คาชี้แจง ใหน้ กั เรยี นกากบาทขอ้ ท่ีถกู ทส่ี ดุ พยี งข้อเดียว 1. ไมโอซสิ เป็นการแบง่ นิวเคลยี สทท่ี าให้เซลลใ์ หม่ทเี่ กิดขึ้นมีจานวนโครโมโซมเทา่ ใด ก. 2n ข. เพยี ง n เดยี ว ค. ครง่ึ หนึ่งของเซลลเ์ ดมิ กอ่ นการแบง่ เซลล์ ง. ครึ่งหนงึ่ ของเซลลเ์ ดิมกอ่ นการแบง่ และมี n เดยี ว 2. จานวนโครโมโซมของสง่ิ มีชวี ิตเซลลเ์ ดียว (Unicellular organism) ที่มีการสบื พนั ธแ์ุ บบใช้เพศมี จานวนคงท่ีตามปกตไิ ด้ เนอ่ื งจากกระบวนการใด ก. ไมโอซิส และไมโทซสิ ข. ไมโทซสิ และการปฏสิ นธิ ค. ไมโอซสิ และการปฏสิ นธิ ง. ไมโทซิส และคอนจเู กชน่ั 3. ในเซลล์สืบพันธ์ุของสง่ิ มชี ีวติ ท่ีมีจานวนโครโมโซม 24 แทง่ ระยะแอนาเฟสของการแบ่งตัวแบบไมโทซิส ของสง่ิ มชี วี ติ ชนดิ นจี้ ะมีโครโมโซมกแี่ ท่ง ก. 24 แทง่ ข. 48 แท่ง ค. 72 แท่ง ง. 96 แท่ง 4. ในการสรา้ งเซลล์สบื พนั ธ์ุ ถ้าในระยะอนิ เตอร์เฟส I มีโครโมโซม 12 แท่ง ระยะแอนาเฟส I ของเซลล์ นจ้ี ะมโี ครโมโซมจานวนก่แี ทง่ ก. 6 แทง่ ข. 12 แท่ง ค. 24 แทง่ ง. 48 แทง่ 5. การแลกเปล่ยี นชิน้ สว่ นของโครมาทิดระหวา่ งโฮโมโลกสั โครโมโซม (Crossing over) จะเกดิ ข้นึ ใน ระยะใด ก. โพรเฟส I ข. โพรเฟส II ค. อินเตอรเ์ ฟส ง. แอนาเฟส I และแอนนาเฟส II 6. เหตใุ ดที่ไมเ่ คยพบเลยในชว่ งระหว่าง Telophase I และ Prophase II ก. การสร้างเยอื่ หุ้มเซลล์ ข. การแบ่งแยกไซโทพลาซึม ค. การสรา้ งจาลองแบบดีเอ็นเอ ง. การหดและยดื ของโครโมโซม 7. การแบง่ เซลลท์ ีม่ ีการแบง่ นวิ เคลยี สแบบไมโอซิสทีเ่ ซลลล์ กู 4 เซลล์ทเ่ี กิดข้นึ ใหมม่ โี ครโมโซมท่มี ีลักษณะ เหมือนกันทุกประการอยอู่ ยา่ งละ 2 เซลล์ แสดงว่า ก. ยนี ท าใหเ้ ป็นอัลลีนไมแ่ ยกออกจากัน ข. ไมม่ ีการจาลองของโครโมโซมเกดิ ข้นึ ค. การแยกค่ขู องโครโมโซมไมเ่ ป็นอย่างอิสระ ง. ไมม่ กี ารแลกเปล่ียนชิน้ สว่ นของโครมาทิดเกิดข้ึน ~6~

แบบทดสอบก่อนเรียน เรือ่ ง กำรแบ่งเซลลแ์ บบไมโอซิส 8. ระยะใดท่ียนี อยบู่ นโครโมโซมท่ีเปน็ โฮโมโลกัสกนั จะเข้ามาคูก่ นั (1) และแยกออกจากกัน (2) ก. Prophase I (1) และ Anaphase I (2) ข. Prophase II (1) และ Anaphase II (2) ค. Interphase I (1) และ Metaphase I (2) ง. Metaphase I (1) และ Telophase II (2) 9. พฤตกิ รรมทสี่ าคัญทีส่ ดุ ในการแบง่ เซลลช์ ้นั เมทาเฟส I คือ ก. มีการจับคูก่ ันของโฮโมโลกัสโครโมโซม ข. โครโมโซมมาเรยี งในแนวศนู ยก์ ลางของเซลล์ ค. คู่ของโฮโมโลกัสโครโมโซมมาเรยี งกันตามแนวศูนยก์ ลางของเซลล์ ง. เกดิ การไขว้กนั ของโครโมมาทดิ อาจกอ่ ใหเ้ กดิ การแลกเปลี่ยนชนิ้ ส่วนของโครมาทดิ ได้ 10. การเปลี่ยนสภาพโครโมโซมจาก 2n เปน็ n เริ่มขึ้นในระยะของการแบง่ เซลลแ์ บบไมโอซิส ก. Telophase I ข. Anaphase I ค. Prophase II ง. Anaphase II ~7~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ แบบบนั ทึกผลกำรทดสอบก่อนเรยี น ช่ือ-นามสกุล ............................................................................................................เลขท.ี่ ............. ข้อที่ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ~8~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ ใบความรู้ที่ 1 เร่ือง การแบง่ เซลลแ์ บบไมโอซิส ไเมซนโทอรซิโอสิ ล เซนทริโอล เสน้ ใยสปนิ เดิล โครมาทิน อินเตอรเ์ ฟส เย่อื หมุ้ นวิ เคลียส โพรเฟส I เมทาเฟส I โครโมโซม โพรเฟส II นวิ เคลียสทม่ี ี โครโมโซมลดลง เอนาเฟส I ครงึ่ หนงึ่ เทโลเฟส I เมทาเฟส II ~9~ เทโลเฟส I แอนาเฟส I

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ การแบง่ เซลลแ์ บบไมโอซสิ (Meiosis) เป็นการแบ่งเซลลท์ ีพ่ บในการสรา้ งเซลลส์ ืบพนั ธ์ใุ นยูคารโิ อต การแบ่ง เซลล์แบบไมโอซสิ แบ่งเปน็ ระยะได้ 2 ระยะ ดังนี้ 1. ระยะอินเตอร์เฟส (Interphase) มีการจาลองดีเอ็นเอ มีการสังเคราะห์อาร์เอ็นเอ และโปรตีนเพื่อ เตรียมพร้อมทจี่ ะแบ่งตัว โครโมโซมประกอบด้วย 2 โครมาทดิ เยอื่ หุ้มนวิ เคลยี สยังไม่สลายไป 2. ระยะแบ่งเซลล์ (cell division) แบ่งออกเป็น 2 ระยะคอื ระยะไมโอซสิ I (Meiosis I) เปน็ ระยะทจ่ี านวนโครโมโซมลดลงครงึ่ หนึง่ แบ่งเปน็ 4 ระยะคอื 2.1 ระยะโพรเฟส I เปน็ ช่วงที่ใชเ้ วลาถึง 90% ของการแบง่ เซลล์แบบไมโอซิส โครมาตินหดตัวเข้า มาเปน็ โครโมโซม โครโมโซมที่เป็นคู่กัน (homologous chromosome) มาเข้าคู่กัน ทาให้เห็นแต่ละคู่ มี 4 โครมา ทิด เกิดการแลกเปลีย่ นช้ินส่วนระหวา่ งซิสเตอรโ์ ครมาติด ซงึ่ เรยี กว่า ครอสซ่ิงโอเวอร์ (crossing over) ซึ่งทาให้เกิด การกลายพนั ธ์หุ รอื การแปรผันพนั ธุกรรม ซง่ึ แบ่งย่อยออกเปน็ 5 ระยะคอื - เลปโททีน (Leptotene) โครโมโซมเป็นเส้นใย ขนาดเล็กและยาวมากสานกันไปมา เรียกว่า โครโมนีมา (Chromonema) บางส่วนพันกันถ่ีมาก เมื่อย้อมสีจะติดสีเข้มดูคล้ายลูกปัดซ่ึง เรียกว่า โครโมเมยี ร์ (Chromomere) เห็นนิวคลโี อลสั ชัดเจน - ไซโกทีน (Zygotene) ส่วนฮอมอโลกัสโครโมโซมมาจับคู่เรียงกันตามความยาวของ โครโมโซม ทาให้เซนโทรเมียร์ตรงกันทุกจุด เรียกว่า ซิแนปส์ (Synapse) การเกิดซิแนปส์ทาให้มีการเข้าคู่ของ แอลลีล - แพคีทีน (Pachytene) โครโมนีมาพันแน่นขึ้นจนเห็นเป็นเส้นหนาชัดเจน เรียกว่า โครโมโซม โดยฮอมอโลกัสโครโมโซมอยู่กันเป็นคู่ เรียกว่า ไบเวเลนต์ (Bivalent) แต่ละไบเวเลนต์ประกอบด้วย 4 โครมาทดิ เรยี กสภาพนว้ี ่า เทแทรด (Tetrad) - ดิโพลทีน (Diplotene) เซนโทรเมียร์ของแต่ละฮอมอโลกัสโครโมโซมแยกออกจากกัน แต่มีบางส่วนของฮอมอโลกัสโครโมโซมยังพันกันอยู่ เรียกบริเวณน้ันว่า ไคแอสมา (Chiasma) ซึ่งอาจมีได้หลาย ตาแหนง่ มกี ารแลกเปล่ยี นชน้ิ สว่ นของนอนซิสเตอรโ์ ครมาทิดเรียกว่า ครอสซิงโอเวอร์ (Crossing Over) ทาให้ยีนมี การเรียงตัวกันใหม่ และเกดิ การแปรผนั ทางพนั ธกุ รรม - ไดอะไคนีซิส (Diakinesis) โครโมโซมหดสั้นมากข้ึนทาให้ไบเวเลนด์แยกตัวมากข้ึน โครโมโซมติดกันเฉพาะส่วนปลาย นิวคลีโอลัสและเยื่อหุ้มนิวเคลียสเริ่มสลายตัวไป ทาให้ไบเวเลนต์กระจายอยู่ใน เซลล์ 2.2 ระยะเมทาเฟส I โครโมโซมท่ีมี 4 โครมาติดมาเรยี งตัวที่ระนาบกลางเซลล์ มเี ส้นใยสปินเดิลจับ ที่ไคนโี ตคอร์ 2.3 ระยะแอนาเฟส I เปน็ ระยะทม่ี กี ารดึงโฮโมโลกสั โครโมโซมออกจากกัน เป็นระยะที่เกิดการลด จานวนโครโมโซม ~ 10 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ 2.4 ระยะเทโลเฟส I และการแบง่ ไซโตพลาสซมึ แต่ละขวั้ ของเซลล์มีโครโมโซมเป็นแฮพลอยด์ (n) 2 ชุด (แต่ยงั มีซสิ เตอรโ์ ครมาตดิ อย่)ู มกี ารแบง่ ไซโตพลาสซึมและสรา้ งเยอ่ื หุ้มนวิ เคลยี สข้ึนใหม่ ระยะไมโอซสิ II (Meiosis II) - ระยะโพรเฟส II เป็นระยะที่สร้างเส้นใยสปนิ เดลิ เพอื่ ดึงซิสเตอร์ โครมาตดิ ออกจากกัน - ระยะเมตาเฟส II ซสิ เตอรโ์ ครมาติดเรยี งอยู่กึง่ กลางเซลล์ - ระยะอะนาเฟส II เป็นระยะทด่ี ึงซิสเตอร์โครมาติดออกจากกัน - ระยะเทโลเฟส II และการแบ่งไซโตพลาสซึม มีการสรา้ งเย่อื หุม้ นิวเคลยี สและแบ่ง ไซโตพลาสซึม ตามมา ในทีส่ ดุ จะไดเ้ ซลลล์ กู 4 เซลล์ ซึง่ มีโครโมโซมเป็นแฮพลอยด์ (n) ~ 11 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ ใบงานที่ 1 ชื่อ....................................................................................................ชั้น.................................เลขที่................. ~ 12 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ ใบงานท่ี 2 ชื่อ....................................................................................................ชั้น.................................เลขที่................. คาช้ีแจง ให้อธิบายส่งิ ที่เกดิ ข้นึ ในการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส ~ 13 ~

แบบทดสอบหลังเรียน เรอ่ื ง กำรแบง่ เซลลแ์ บบไมโอซสิ คาช้ีแจง ใหน้ ักเรยี นกากบาทขอ้ ท่ีถกู ท่สี ดุ พียงข้อเดยี ว 1. ไมโอซิสเปน็ การแบง่ นิวเคลยี สทท่ี าให้เซลลใ์ หม่ที่เกิดขนึ้ มจี านวนโครโมโซมเท่าใด ก. 2n ข. เพยี ง n เดยี ว ค. ครง่ึ หนงึ่ ของเซลล์เดมิ กอ่ นการแบง่ เซลล์ ง. คร่งึ หน่งึ ของเซลล์เดิมกอ่ นการแบ่ง และมี n เดยี ว 2. จานวนโครโมโซมของสิง่ มีชวี ติ เซลลเ์ ดียว (Unicellular organism) ท่มี กี ารสืบพนั ธ์ุแบบใชเ้ พศมี จานวนคงทต่ี ามปกตไิ ด้ เน่ืองจากกระบวนการใด ก. ไมโอซิส และไมโทซสิ ข. ไมโทซสิ และการปฏิสนธิ ค. ไมโอซิส และการปฏิสนธิ ง. ไมโทซสิ และคอนจเู กชัน่ 3. ในเซลลส์ บื พันธข์ุ องสิง่ มีชีวิตท่ีมจี านวนโครโมโซม 24 แท่ง ระยะแอนาเฟสของการแบง่ ตวั แบบไมโทซสิ ของสง่ิ มชี วี ติ ชนดิ น้ีจะมโี ครโมโซมกีแ่ ท่ง ก. 24 แท่ง ข. 48 แท่ง ค. 72 แทง่ ง. 96 แท่ง 4. ในการสรา้ งเซลลส์ บื พนั ธุ์ ถา้ ในระยะอินเตอรเ์ ฟส I มีโครโมโซม 12 แทง่ ระยะแอนาเฟส I ของเซลล์ น้ีจะมีโครโมโซมจานวนก่แี ทง่ ก. 6 แทง่ ข. 12 แทง่ ค. 24 แทง่ ง. 48 แท่ง 5. การแลกเปลี่ยนชิ้นสว่ นของโครมาทิดระหว่างโฮโมโลกสั โครโมโซม (Crossing over) จะเกิดข้นึ ใน ระยะใด ก. โพรเฟส I ข. โพรเฟส II ค. อนิ เตอร์เฟส ง. แอนาเฟส I และแอนนาเฟส II 6. เหตุใดทไ่ี มเ่ คยพบเลยในช่วงระหวา่ ง Telophase I และ Prophase II ก. การสร้างเยื่อหมุ้ เซลล์ ข. การแบง่ แยกไซโทพลาซมึ ค. การสร้างจาลองแบบดเี อ็นเอ ง. การหดและยืดของโครโมโซม 7. การแบง่ เซลลท์ ม่ี ีการแบ่งนิวเคลยี สแบบไมโอซสิ ที่เซลลล์ ูก 4 เซลล์ที่เกดิ ข้ึนใหม่มีโครโมโซมท่ีมลี กั ษณะ เหมือนกันทกุ ประการอยอู่ ย่างละ 2 เซลล์ แสดงว่า ก. ยนี ท าใหเ้ ป็นอัลลนี ไม่แยกออกจากัน ข. ไม่มกี ารจาลองของโครโมโซมเกิดข้นึ ค. การแยกค่ขู องโครโมโซมไมเ่ ปน็ อยา่ งอสิ ระ ง. ไมม่ ีการแลกเปลีย่ นช้นิ สว่ นของโครมาทิดเกิดข้ึน ~ 14 ~

แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง กำรแบ่งเซลลแ์ บบไมโอซิส 8. ระยะใดที่ยนี อยู่บนโครโมโซมท่ีเปน็ โฮโมโลกัสกนั จะเข้ามาคู่กนั (1) และแยกออกจากกนั (2) ก. Prophase I (1) และ Anaphase I (2) ข. Prophase II (1) และ Anaphase II (2) ค. Interphase I (1) และ Metaphase I (2) ง. Metaphase I (1) และ Telophase II (2) 9. พฤตกิ รรมทีส่ าคญั ท่สี ุดในการแบง่ เซลล์ชัน้ เมทาเฟส I คือ ก. มีการจับคู่กันของโฮโมโลกสั โครโมโซม ข. โครโมโซมมาเรยี งในแนวศนู ย์กลางของเซลล์ ค. คู่ของโฮโมโลกัสโครโมโซมมาเรยี งกนั ตามแนวศูนยก์ ลางของเซลล์ ง. เกดิ การไขวก้ ันของโครโมมาทิดอาจก่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนชิ้นสว่ นของโครมาทิดได้ 10. การเปล่ยี นสภาพโครโมโซมจาก 2n เป็น n เร่ิมขน้ึ ในระยะของการแบง่ เซลล์แบบไมโอซสิ ก. Telophase I ข. Anaphase I ค. Prophase II ง. Anaphase II ~ 15 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ แบบบนั ทึกผลกำรทดสอบหลังเรยี น ชื่อ-นามสกลุ ............................................................................................................เลขท.่ี ............. ข้อท่ี ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ~ 16 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ บรรณำนกุ รม กระทรวงศึกษาธิการ. (2552). หลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพช์ มุ นมุ สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย. คณะกรรมการการศกึ ษาแหง่ ชาติ, สานกั งาน. (2542). พระราชบัญญัติการศกึ ษาแห่งชาติ พุทธศกั ราช 2542. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค. ชัยยงค์ พรหมวงศ.์ (2535). เอกสารชุดวชิ าเทคโนโลยีและสื่องานศกึ ษา. เลม่ ท่ี 1,2 นนทบรุ ี. มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมธริ าช ทศิ นา แขมณี. (2544). วทิ ยาการด้านการคดิ . กรุงเทพฯ : เดอะมาสเตอรก์ รุป๊ แมเนจเม้นท.์ ธวัชชยั สิงหข์ ัน (2557). การพฒั นาแบบฝกึ ทักษะการคานวณ เร่ือง กรด – เบส รายวชิ า เคมี 3 ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 กลมุ่ สาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร.์ มกุ ดาหาร. ราชบัณฑติ ยสถาน. (2546). พจนานุกรม ฉบบั ราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2542. นานมบี คุ๊ พบั ลิเคช่ันส์. พิสณุ ฟองศร.ี (2551). เทคนคิ วธิ ปี ระเมนิ โครงการ. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร พรอพเพอรต์ ้ีพรินท์ จากดั . ภพ เลาหไพบลู ย.์ (2540). การสอนวิทยาศาสตร.์ กรงุ เทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. วรพงษ์ กาแกว้ . (2548). การสรา้ งแบบทดสอบวดั ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สาหรับนกั เรยี น ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 1 ในอาเภอพบพระ จังหวัดตาก. วทิ ยานิพนธ์ ปรญิ ญาครุศาสตร์มหาบัณฑติ สาขาวจิ ัยและประเมนิ ผลการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏอตุ รดิตถ.์ วรรณทพิ า รอดแรงค้า. 2544. การสอนวทิ ยาศาสตร์ทเี่ น้นทักษะกระบวนการ. กรงุ เทพฯ : สถาบันพัฒนา คณุ ภาพวชิ าการ (พว.). สมเกียรติ พรพิสทุ ธิมาศ. (2551). การสอนวทิ ยาศาสตร์โดยเนน้ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ก้าวทันโลกวทิ ยาศาสตร์. ปีท่ี 8 (2). สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี (2546). ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์. กรุงเทพฯ : สาขาวิชาวิทยาศาสตรท์ ่วั ไป. อดั สาเนา. สิรนิ รดา สภุ กั ดแี ละ พจนีย์เสงีย่ มจิตต์. (2555). การพัฒนาแบบฝึกเสรมิ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ขัน้ พ้นื ฐาน หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี1 ชีวติ พืชและสัตว์กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 2. วารสารบณั ฑิตวทิ ยาลยั . พชิ ญทรรศน.์ 9(2): ก.ค.-ธ.ค. 2557. อรวรรณ สุธนะดลิ ก. 2553. รายงานการใชแ้ บบฝกึ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรข์ ั้นพืน้ ฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 5 โรงเรียนบ้านพรานกระต่าย สานักงานเขต พ้นื ทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษากาแพงเพชร เขต 1. กาแพงเพชร. ~ 17 ~

ภาคผนวก ~ 18 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ เฉลย แบบทดสอบก่อนเรยี น ช่ือ-นามสกุล ............................................................................................................เลขที่.............. ข้อท่ี ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10  ~ 19 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ เฉลย แบบทดสอบหลังเรยี น ช่อื -นามสกลุ ............................................................................................................เลขที่.............. ขอ้ ที่ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10  ~ 20 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ เฉลย ใบงานท่ี 1 ช่อื ....................................................................................................ชนั้ .................................เลขที่................. ~ 21 ~

แบบฝึกทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ เฉลย ใบงานที่ 2 ช่อื ....................................................................................................ชนั้ .................................เลขที่................. คาช้ีแจง ใหอ้ ธิบายสิ่งท่เี กดิ ข้ึนในการแบง่ เซลลแ์ บบไมโอซสิ ~ 22 ~