ທໍລະນີໂຄງສ້າງ

1 ) ກົນ ໄກການລະລາຍ ແ ລະ ຕົ ກສະສົມຕົວໃໝຸ່ ຂອງເມດແຮຸ່ ບາງສຸ່ ວນຢຸ່ າງຊາ້ ໆ ( Dissolution - Precipitation Creep Mechanism): ຫຼ ກນົ ໄກການລະລາຍໂດຍຄວາມດນຂອງຂອງແຫຼວ (Pressure Solution Mechanism)” ນອກຈາກ dissolution - precipitation creep ແລະ pressure solution ແລວ້ ຍງມເີ ອີນ້ ອກີ 1 ຊຸ່ ໃນພາສາອງກດິ ຄ stress – induced solution transfer ເຊຸ່ ງິ ທງ 3 ຊຸ່ ເອີນ້ ນໃີ້ ຊໃ້ ນ ຄວາມໝາຍດຽວກນຊຸ່ ທາອດິ ທຸ່ ີບນລະຍາຍຂນຶ້ ຄ pressure solution ໝາຍເຖິງການລະລາຍໂດຍຄວາມດນ ພຽງຢຸ່ າງດຽວບຸ່ ຄວບຄຸມການເຄຸ່ ອນທຸ່ ີໄປຕກົ ສະສມົ (precipitate). ດຸ່ ງນນ້ , ບນຍາຍຊຸ່ ໃໝຸ່ ທຸ່ ີຄອບຄຸມເຖິງການ ຕົກສະສົມ ແລະ ການເຄຸ່ ອນທຸ່ ີຂອງມວນສານ ນນ້ ຄ dissolution - precipitation creep ຫຼ stress - induced solution transfer ແຕຸ່ ນຍິ ມົ ໃຊ້ dissolution - precipitation creep ຫາຼ ຍກວຸ່ າຊຸ່ ອຸ່ ນໆ. ກົນໄກການລະລາຍ ແລະ ຕົກສະສົມຕົວໃໝຸ່ ຂອງເມດ ແຮຸ່ ບາງ ສຸ່ ວນຢຸ່ າ ງຊ້າ ໆ (dissolution - precipitation creep mechanism) ເອນີ້ ສນ້ ໆ ວຸ່ າ “ກນົ ໄກການລະລາຍ ແລະ ຕກົ ສະສມົ ຕວົ ໃໝຸ່ ” ເປນກນົ ໄກທຸ່ ີເມດແຮຸ່ ລະລາຍໄປກບຂອງແຫວຼ ທຸ່ ີເຄລອບຢຸ່ ູລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ ຫຼ ຂອງແຫວຼ ທຸ່ ີຢຸ່ ໃູ ນຊຸ່ ອງວຸ່ າງລະຫວຸ່ າງເມດ ແຮຸ່ ຫຼ ຂອງແຫວຼ ທຸ່ ີແຊກຜຸ່ ານເຂົາ້ ມາໃນເມດແຮຸ່ (ຮູບທີ 4.21) ກນົ ໄກນພີ້ າໃຫ້ ເມດແຮຸ່ ປຸ່ ຽນລກສະນະປະເພດ ຫດົ ຫຼ ຂະຫຍາຍ (dilation) ແລະ ບດິ ບຽ້ ວ (distortion) ເວາົ້ ໂດຍສະຫລຸບ ກນົ ໄກການລະລາຍ ແລະ ຕກົ ສະ ສມົ ຕວົ ໃໝຸ່ ປະກອບດວ້ ຍຂະບວນການຍຸ່ ອຍ 3 ຂະບວນການ ໄດແ້ ກຸ່ : ການລະລາຍ (dissolution), ການເຄຸ່ ອນ ຢຸ່ າງຊາ້ ໆ (creep) ແລະ ການຕກົ ສະສມົ ຕວົ ໃໝຸ່ (precipitation). ຮູບທີ 4.21 ກລໄກການລະລາຍ ແລະ ຕກົ ສະສມົ ໃໝຸ່ (dissolution - precipitation creep) ທຸ່ ປີ ະກອບ ດວ້ ຍກນົ ໄກຍຸ່ ອຍ 3 ກນົ ໄກ ຄ (1) ການການລະລາຍ (dissolution) (2) ການໄຫຼ ຫຼ ການເຄຸ່ ອນຢຸ່ າງຊາ້ ໆ (creep) ແລະ (3) ການຕກົ ສະສມົ ຕວົ ໃໝຸ່ (precipitation) [ພາບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Nicolas (1987) ແລະ Ramsay (1980] 196

ຫີນທຸ່ ີຢຸ່ ູຜິວໂລກ ແລະ ເປອກໂລກສຸ່ ວນເທິງ (upper crust) ທຸ່ ີເກີດໂດຍທາມະຊາດ ຈະມຂີ ອງແຫຼວ (fluid) ບນຈຢຸ ຸ່ ູໃນຊຸ່ ອງວຸ່ າງ (porosity) ຂອງເນອ້ ຫີນ ຂອງແຫຼວເຫຸ່ ຼາົ ນຖີ້ ກຂບອອກຈາກຊຸ່ ອງວຸ່ າງໂດຍກນົ ໄກ ການລະລາຍ ແລະ ຕກົ ສະສົມຕວົ ໃໝຸ່ ຂອງເມດແຮຸ່ ຂອງແຫຼວຈະໄຫຼໄປທຸ່ ີທຸ່ ີມີຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າ (minimum stress) ເພາະໃນທຸ່ ີເຊຸ່ ງິ ມຄີ ຸ່ າຄວາມເຄນ້ ສູງ (maximum stress) ເມດແຮຸ່ ໃນເນອ້ ຫນີ ມຄີ ວາມອດແໜນ້ ສູງພາ ໃຫຊ້ ຸ່ ອງວຸ່ າງລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ ລຸດລງົ . ດຸ່ ງນນ້ , ຂອງແຫຼວໃນຊຸ່ ອງວຸ່ າງຈຸ່ ງຶ ຖກຂບອອກຈາກຊຸ່ ອງວຸ່ າງໄປຍງທຸ່ ີທຸ່ ີມີຄຸ່ າ ຄວາມເຄນ້ ນອ້ ຍສຸດ (ຮູບທີ 4.22) ເມຸ່ ອຂອງແຫຼວທຸ່ ຖີ ກຂບອອກໂດຍຄວາມດນ (fluid pressure) ເຄຸ່ ອນຜຸ່ ານ ຮຸ່ ອງແຕກໃນເມດແຮຸ່ ຫຼ ອອ້ ມຮອບ ຂອບຂອງເມດແຮຸ່ (grain boundary) ມວນຂອງເມດແຮຸ່ ບາງສຸ່ ວນອາດ ລະລາຍ (selective dissolution) ແຍກຕົວປະປົນອອກໄປກບນາ້ ທຸ່ ີຖກຂບໂດຍຄວາມດນທງໝດົ ຄ ປາກດົ ການຂອງ “ກນົ ໄກການລະລາຍໂດຍການແຍກຕວົ ອອກຊາ້ ໆຂອງເມດແຮຸ່ ບາງສຸ່ ວນດວ້ ຍຜົນຈາກການມຄີ ວາມດນ ນາ້ ທຸ່ ີເຄຸ່ ອນຜຸ່ ານ ແລະ ເຄຸ່ ອນໄປຕກົ ສະສມົ ຕວົ ໃໝຸ່ ” ປາກດົ ການທຸ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ໄດຫ້ ງຼ ການລະລາຍຄ ການຂາດຫາຍໄປ ຂອງເນອ້ ຫນີ ບາງສຸ່ ວນ (ຮູບທີ 4.23) ການເກດີ ແຂວ້ ໃນຫນີ (stylolite – ສໄຕ′ເລີໄລທ້ ) (ຮູບທີ 4.24). ນອກ ຈາກນແີ້ ລວ້ ທາດລະລາຍທຸ່ ີໄດອ້ າດຈະເຄຸ່ ອນອອກໄປຕກົ ສະສມົ (precipitation) ໃນບລເິ ວນທຸ່ ີມຄີ ຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າ ແລະ ຫາກການຕກົ ສະສມົ ເກດີ ຂນຶ້ ໃນເມດແຮຸ່ ຊະນດິ ດຽວກນ ຈະທາໃຫເ້ ມດແຮຸ່ ນນ້ ມມີ ວນເພຸ່ ີມຫຼາຍຂນຶ້ ເອີນ້ ວຸ່ າເກດີ “ການພອກພນູ ພກຶ ຄ (overgrowth – ໂອເວີໂກຣ໊ທ)” ຫາກການຕກົ ສະສມົ ເກດີ ຂນຶ້ ກບເມດແຮຸ່ ຊະນດິ ອຸ່ ນຈະພາໃຫເ້ ມດແຮຸ່ ຊະນດິ ອຸ່ ນນນ້ ມີມວນເພຸ່ ີມເອີນ້ ວຸ່ າເກດີ “ການພອກພູນພກຶ ຕຸ່ າງຊະນິດ (pressure shadow – ເພດຼ ເຊີ ຊາໂດ)້ ” (ຮູບທີ 4.25). ຮູບທີ 4.22 ຂະບວນການປຸ່ ຽນແປງຂອງຫນີ ໂດຍຄວາມເຄນ້ ເລຸ່ ມີ ຈາກເມດແຮຸ່ ລະລາຍໃນບລເິ ວນທຸ່ ມີ ຄີ ວາມ ເຄນ້ ສູງ ແລວ້ ທາດລະລາຍແພຸ່ ໄປສຸ່ ູບລເິ ວນຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າກຸ່ ອນເກດີ ການສະສມົ ຕວົ ເອີນ້ ວຸ່ າການພອກພນູ ພກຶ ຕຸ່ າງ (pressure shadow) 197

ຮູບທີ 4.23 ການລະລາຍຂອງແຮຸ່ (dissolution) ພາໃຫສ້ າຍແຮຸ່ ຂາດຫາຍໄປ ສຸ່ ວນທຸ່ ລີ ະລາຍເຄຸ່ ອນອອກໄປ ຕກົ ສະສມົ (precipitation) ການຂາດຫາຍຂອງສາຍແຮຸ່ ຄາ້ ຍຖກຮອຍເລຸ່ ອນຕດ ຫີນບຸ່ ໄດເ້ ກດີ ການແຕກ ເນອ້ ຫນີ ຍງມຄີ ຸ່ າການຢດຶ ໜຸ່ ຽວລະຫວຸ່ າງເມດ [ຮູບຈາກ Fig. 5.13 ໂດຍ ໂດຍ Passchier and Trouw, 2005] ຮູບທີ 4.24 ຮອຍແຂວ້ ໃນຫນີ (stylolite – ສໄຕ′ເລີໄລ)້ ເກດີ ໂດຍຂະບວນການລະລາຍ ແລະ ຕກົ ສະສມົ (dissolution - precipitation) ຮອຍແຂວ້ ສີດາທຸ່ ພີ ບົ ໃນຮູບເປນເສດແຮຸ່ ທຸ່ ີເຫອຼ ຈາກການລະລາຍຂອງເມດ ແຮຸ່ ພບົ ບລເິ ວນພູເຂາົ ຫີນປນູ , ເມອງ ເລີຍ, ແຂວງເລີຍ [ຮູບໂດຍ ພຽງຕາ ສາດຮກ] ຮູບທີ 4.25 ເມດແຮຸ່ ໄພຂາດ (ບລເິ ວນທບຶ - ສີດາ) ສະແດງລກສະນະຂອງການສະສມົ ຂອງແຮຸ່ ຂວດ ແບບພກຶ ຕຸ່ າງຊະນດິ (pressure shadow) ແຮຸ່ ຂວດທຸ່ ີລະລາຍຈາກບລເິ ວນອຸ່ ນ ເຄຸ່ ອນມາສະສົມແບບເສ້ນໄຢ (fibers) ຕາມຮອຍທດິ ທາງແກນຄວາມເຄນ້ ຫກຼ ຄຸ່ ານອ້ ຍທຸ່ ີຂະທາຂະນະສະສົມ ເກດີ ການໝູນຂອງຮອຍເສນ້ ໄຢສບເນຸ່ ອງຈາກຄວາມເຄນ້ ຫຼກຄຸ່ ານອ້ ຍປຸ່ ຽນທິດທາງ [ຮູບຈາກ Fig. 6.20a ໂດຍ Passchier and Trouw, 2005] ການເກດີ ຮອຍແຂວ້ ໃນຫີນ (stylolites) ດຸ່ ງພາບໃນຮູບທີ 4.23 ເປນຕວົ ຢຸ່ າງຂອງປາກດົ ການຂອງກນົ ໄກ ການລະລາຍ ມກພບົ ແຮຸ່ ສີດາຕາມຮອຍຮອຍແຂວ້ ໃນຫີນ ເຊຸ່ ງິ ເປນແຮຸ່ ທຸ່ ບີ ຸ່ ໄດລ້ ະລາຍອອກ ໄດແ້ ກຸ່ : ແຮຸ່ ຈາພວກ mica, clays, carbonaceous organic residue ແ ລ ະ iron - manganese oxides. ຮູ ບ ທີ 4 . 2 5 (ກ) ສະແດງການພອກພູນພກຶ ຄ (overgrowth) ເຊຸ່ ງິ ເປນການພອກພູນເມດແຮຸ່ ຊະນດິ ດຽວກນໃນບລເິ ວນທຸ່ ີຄຸ່ າ ຄວາມເຄນ້ ນອ້ ຍສຸດ, ສຸ່ ວນຮູບທີ 4.25 (ຂ) ສະແດງການພອກພູນພກຶ ຕຸ່ າງຊະນດິ (pressure shadow) ທຸ່ ມີ ີ ທາດລະລາຍຂອງແຮຸ່ ໄປຕກົ ສະສມົ ຢຸ່ ູກບເມດແຮຸ່ ຕຸ່ າງຊະນດິ ກນພາໃຫເ້ ມດແຮຸ່ ນນ້ ມມີ ວນເພຸ່ ີມແຕຸ່ ເປນມວນຄນົ ລະ ຊະນດິ . 198

ທາດລະລາຍທຸ່ ີເກດີ ຈາກພກຶ ຈະມຮີ ູບເປນເສນ້ ໄຢ (fiber) ຫຼ ຮູບລຸ່ ມິ (wedge - shaped) ທາດລະລາຍ ອາດເຄຸ່ ອນຍາ້ ຍໄລອອກໄປຈາກແຫຸ່ ງຼ ກາເນດີ ພາໃຫບ້ ລມິ າດສູນເສຍ ຫງຼ ການປຸ່ ຽນລກສະນະ. ດຸ່ ງນນ້ , ວງົ ຮີຄວາມ ເຄຸ່ ງຂອງການລະລາຍ ແລະ ຕກົ ສະສມົ ຕວົ ໃໝຸ່ ໃນບລເິ ວນທຸ່ ີມຄີ ວາມເຄນ້ ຕຸ່ າສຸດ, ການປຸ່ ຽນຂອງບລມິ າດເປນໄດ້ ທງແບບເພຸ່ ີມຂນຶ້ ແລະ ຫລຸດລງົ ດຸ່ ງວງົ ຮີຄວາມເຄຸ່ ງສະແດງໃນຮູບທີ 4.26 ຫາກພຈິ າລະນາວງົ ຮີຄວາມເຄຸ່ ງຂອງ ການປຸ່ ຽນລກສະນະຊຸ່ ບລເິ ວນທຸ່ ມີ ກີ ານພອກພນູ ພກຶ ຄ ຫຼ ການພອກພນູ ພກຶ ຕຸ່ າງຈະໄດບ້ ລມິ າດເພຸ່ ມີ ຫຼາຍຂນຶ້ ຫຼ ບລິ ມາດຫລຸດລງົ ໃນສຸ່ ວນທຸ່ ີລະລາຍອອກຂນຶ້ ຢຸ່ ູກບບລເິ ວນທຸ່ ີພຈິ າລະນາ. ຮູບທີ 4.26 ວງົ ຮີຄວາມເຄຸ່ ງຂອງການປຸ່ ຽນລກສະນະທຸ່ ີພາໃຫບ້ ລມິ າດປຸ່ ຽນໄປແບບເພຸ່ ີມຂນຶ້ ແລະ ລຸດລງົ ໂດຍ ກນົ ໄກການລະລາຍ ແລະ ຕກົ ສະສມົ ໃໝຸ່ (dissolution - precipitation creep mechanism) 2) ກົນໄກການເກດີ ພກຶ ແຝດ (Mechanical Twinning): ເປນກນົ ໄກ ເມຸ່ ອມຄີ ວາມເຄນ້ ກະທບົ ກບເມດ ແຮຸ່ ໃນທດິ ທາງທຸ່ ເີ ໝາະສມົ ຈະພາໃຫເ້ ກດີ ການການບດິ ແທນການແຕກຫກໃນໂຄງຂຸ່ າຍຂອງພກຶ ທຸ່ ີເປນອງົ ປະກອບ ຢຸ່ ູໃນເນອ້ ຫີນໂຄງຂຸ່ າຍຂອງພກຶ ສາມາດສະແດງລກສະນະຂອງພກຶ ທຸ່ ີມີຮູບຮຸ່ າງຄກນ ຫຼ ພກຶ ແຝດທຸ່ ີມກມຮີ ູບຮຸ່ າງ ເປນຮູບລຸ່ ິມ (wedge shape) ຫຼ ແຖບຍາວ (tabular) ພຶກແຝດໃໝຸ່ ສາມາດເກີດຕຸ່ ຈາກປາຍຂອງຮອຍພກຶ ແຝດເດມີ (twin tip) ຫຼ ເຄຸ່ ອນອອກຈາກຂອບດາ້ ນຂາ້ ງຂອງຮອຍພກຶ ແຝດເດີມໂດຍຄງົ ລກສະນະຂອງເສນ້ ຂອບ ຊຸ່ ແລະ ລຽບໄວໄ້ ດ້ (ຮູບທີ 4.27). 199

ຮູບທີ 4.27 (ກ) ລກສະນະຂອງການເກີດພຶກແຝດໂດຍຄວາມເຄນ້ ຕດ (mechanical twins) (ຂ) ການ ປຸ່ ຽນມມູ ຫຼ ບດິ ຈາກການຕດ (ຄ) ພກຶ ແຝດແບບຂນ້ 1 (growth twins) ຂອງແຮຸ່ ເຟລດປານ (ງ) ພກຶ ແຝດ ແບບຂນ້ 2 (mechanical twins ຫຼ deformation twins) ຂອງແຮຸ່ ແຄລໄຊ້ [ຮູບ (ງ) ຈາກ Fig 9.7 ໂດຍ Passchier and Trouw, 2005] ພກຶ ແຝດຈະເກດີ ໄດກ້ ຕຸ່ ເມຸ່ ອທດິ ທາງຂອງຄວາມເຄນ້ ຕດ ເຮດມມູ ຂະໜານກບການວາງຕວົ ຂອງລະນາບໂຄງ ຂຸ່ າຍ ພກຶ ແຝດໂດຍຄວາມເຄນ້ ຕດເກດີ ໄດກ້ ບແຮຸ່ ທຸ່ ສີ ະແດງລະນາບໂຄງຂຸ່ າຍຂອງພກຶ ເຊຸ່ ນ: ໂຄງຂຸ່ າຍຂອງແຮຸ່ ແຄລ ໄຊ້ (calcite), ເພລຈເີ ອີເຄລດ ຫຼ ເພລເຈເີ ຄລດ (plagioclase) ໂດເລີໄມ້ (dolomite), ໄຄເອີໄນ້ (kyanite), ໄມໂຄຣໄຄລ (microcline), ໄບເອີໄທ້ (biotite), ຂວດ (quartz), ໄດອອບໄຊ້ (diopside), ເຈໄດ (jadeite) ເປນຕນົ້ . ເຮາົ ສາມາດໃຊຮ້ ູບຊງົ ທາງເລຂາຄະນດິ ແລະ ການປາກດົ ຂອງຮູບພກຶ ແຝດຂອງແຮຸ່ ແຄລໄຊ້ ສາມາດບຸ່ ງົ ບອກອຸນຫະພມູ ແລະ ບລມິ າດຂອງການປຸ່ ຽນລກສະນະໄດດ້ ຸ່ ງຕວົ ຢຸ່ າງໃນຮູບທີ 4.28. ຮູບທີ 4.28 ຮູບຮຸ່ າງ ແລະ ຊະນດິ ຂອງການເກດີ ພກຶ ແຝດ (twins) ໃນລກສະນະຕຸ່ າງໆ ທຸ່ ີສາພນກບອຸນຫະພມູ [ຮູບຈາກ Figure 4.25 ໂດຍ Davis and Reynolds, 1996 ແລະ ຮູບຈາກ Fig 9.7 ໂດຍ Passchier and Trouw, 2005] ພຶກແຝດໂດຍຄວາມເຄນ້ ຕດເກດີ ຂນຶ້ ໄດໃ້ ນເວລາທຸ່ ີຄອ້ ນຂາ້ ງໄວ ເມຸ່ ອໃດກຕາມທຸ່ ີໂຄງຂຸ່ າຍໝູນຈະມພີ ກຶ ແຝດເກດີ ຂນຶ້ ໄດ້ ແລະ ເມຸ່ ອພກຶ ແຝດເກດີ ຂນຶ້ ແລວ້ ຈະບຸ່ ເກດີ ຊາ້ ແຕຸ່ ຈະເກດີ ການປຸ່ ຽນລກສະນະດວ້ ຍກນົ ໄກປະເພດ ອຸ່ ນຫາກຄວາມເຄຸ່ ງເພຸ່ ີມຂນຶ້ ເຊຸ່ ນ: ທຸ່ ອີ ຸນຫະພມູ ຕຸ່ າ, ການປຸ່ ຽນລກສະນະເກດີ ໂດຍກນົ ໄກການແຕກ (fracturing) ຫຼ ການເລຸ່ ອນ (sliding), ຕາມລະນາບພກຶ ແຝດ (twin plane) ເຊຸ່ ງິ ເປນຮອຍຂອງການບດິ - ອຸ່ ຽງໄປຫາຮອຍ ການແຕກ, ຖາ້ ອຸນຫະພມູ ສງູ ຂນຶ້ ຂອບຂອງພກຶ ແຝດຈະໂຄງ້ ເຂາົ້ ຫາບລເິ ວນທຸ່ ຍີ ງບຸ່ ມພີ ກຶ ແຝດເກດີ ຂນຶ້ ຫຼ ເຄຸ່ ອນໄປ ຊນົ ພກຶ ແຝດທຸ່ ມີ ທີ ດິ ທາງການວາງຕວົ ຕຸ່ າງກນ ແລະ ຫາກອຸນຫະພູມສງູ ເພຸ່ ມີ ຂນຶ້ ອີກຈະປຸ່ ຽນລກສະນະໂດຍກນົ ໄກ ເກີດການເກດີ ພກຶ ໃໝຸ່ (recrystalization) ເປນຕນົ້ . ສຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ຂອງພກຶ ແຝດໃນແຮຸ່ ແຄລໄຊເ້ ປນພກຶ ແຝດທຸ່ ີ 200

ເກີດຈາກກນົ ໄກການປຸ່ ຽນລກສະນະທຸ່ ີ ເອີນ້ ວຸ່ າ mechanical twins (ມແິ ຄ′ນເິ ຄີນ ທວິນສ)̣ ສຸ່ ວນພກຶ ແຝດທຸ່ ີ ເກດີ ແບບຂນ້ 2 ເອນີ້ ວຸ່ າ “growth twins - ໂກຣ໊ດ̣ ທວນິ ′̣ ” ຕາຕາລາງທີ 4.3 ສະແດງຂແ້ ຕກຕຸ່ າງລະຫວຸ່ າງພຶກ ແຝດແບບຂນ້ 2 ກບພກຶ ແຝດທຸ່ ີເກດີ ຈາກການປຸ່ ຽນລກສະນະ. ຕາຕະລາງທີ 4.3 ຂແ້ ຕກຕຸ່ າງລະຫວຸ່ າງພກຶ ແຝດແບບຂນ້ 1 (growth twins) ກບພກຶ ແຝດທຸ່ ີເກດີ ຈາກ ການປຸ່ ຽນລກສະນະ (deformation twins) ພກຶ ແຝດຈາກການປຸ່ ຽນລກສະນະ (deformation twins) ພກຶ ແຝດແບບຂນ້ 1 (growth twins) ອ າ ດ ມີແ ຖ ບ ດ ຽ ວ ( single) ຫຼ ຫຼ າ ຍ ແ ຖ ບ ມຫີ າຼ ຍແຖບ (multiple) [ຮູບທີ 4.27 (ງ)] (multiple or lamellar) [ຮູບທີ 4.27 (ຄ)] ສຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ມຄີ ວາມກວາ້ ງຂອງແຖບເທຸ່ າົ ໆ ກນ ມີຄວາມກວາ້ ງຂອງແຖບບຸ່ ຄົງທຸ່ ີ ຄວາມກວາ້ ງຂອງແຕຸ່ ລະ ແຖບອາດຄຸ່ ອຍໆ ຂະຫຍາຍໄປຕາມລາດບ [ຮູບທີ 4.27 (ງ) ແລະ 4.28] ຮອຍແຖບເປນເສນ້ ຊຸ່ , ບຸ່ ມສີ ຸ່ ວນໃດໂຄງ້ ຫຼ ບດິ ຮອຍແຖບເປນເສນ້ ຊຸ່ ທຸ່ ີປາຍຂອງແຖບຈະໂຄງ້ ມນົ ຫຼ ບດິ ຫາກມກີ ານລຸດຫຸ່ ຼນຈະຫກມມູ ເປນເສນ້ ຊຸ່ ຫາກມີ ການຕດກນຂອງແຖບບຸ່ ຊດເຈນອາດມກີ ານໂຄງ້ ທປີ າຍເມຸ່ ອ ຫຼາຍຮອຍ, ການຕດກນຂອງແຖບຈະຊດເຈນ ຕດເຂາົ້ ການກນ [ຮູບທີ 4.27 (ງ) ແລະ 4.28] [ຮູບທີ 4.27 (ຄ)] ໃນການຄານວນຄວາມເຄນ້ ແລະ ຄວາມເຄຸ່ ງຂອງການເກີດພກຶ ແຝດສຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ຂອງຄວາມເຄນ້ ທຸ່ ກີ ະທບົ ຈະເປນມູມ 45° ກບລະນາບຂອງຂອງພກຶ ແຝດ ດຸ່ ງຮູບທີ 4.29 ຮູບທີ 4.29 ການວາງຕວົ ຂອງ twin plane ມກທາມມູ 45° ກບ σ1 ນນ້ ຄ ລະນາບທຸ່ ເີ ປນຮອຍຖກຕດ (ກ) ຮອຍຂອງ σ1 ແລະ ລະນາບຂອງ twin ເຊຸ່ ງິ ສາມາດຫາ σn ແລະ σs ໄດ້ (ຂ) ວງົ ມນົ ຂອງໂມນທຸ່ ສີ າມາດຫາ σn ແລະ σs ໄດເ້ ຊຸ່ ນກນ 3) ກນົ ໄກການພບງຂອງໂຄງຂຸ່ າຍພກຶ (Kinking): ເປນກນົ ໄກເຮດໃຫໂ້ ຄງຂຸ່ າຍພກຶ ທຸ່ ີເປນອງົ ປະກອບຢຸ່ ໃູ ນ ບາງສຸ່ ວນຂອງເນອ້ ຫີນພບງ, ເມຸ່ ອມຄີ ວາມເຄນ້ ຕດຂະທາກບເມດແຮຸ່ ໃນທດິ ທາງທຸ່ ີເໝາະສົມການພບງຈະເກດີ ໃນ ລະນາບທຸ່ ີມຄີ ວາມແຂງແຮງນອ້ ຍທຸ່ ີສຸດໃນໂຄງຂຸ່ າຍພກຶ . ການພບງທຸ່ ເີ ກດີ ໃນພກຶ ເປນແບບບຸ່ ຕຸ່ ເນຸ່ ອງ (ຮູບທີ 4.30) ການພບງເກດີ ຂນຶ້ ໄດຄ້ າ້ ຍກບການເກດີ ພກຶ ແຝດ ແລະ ເກດີ ກບແຮຸ່ ຫາຼ ຍຊະນດິ ກວຸ່ າພກຶ ແຝດ. ການພບງຂອງພກຶ ຈະ ເກດີ ໄດກ້ ຕຸ່ ເມຸ່ ອມລີ ະນາບໂຄງຂຸ່ າຍຂອງພກຶ (crystallographic plane) ວາງຕວົ ເປນມູມຂະໜານກບທດິ ທາງ ຂອງຄວາມເຄນ້ ຕດສຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ເກດີ ກບແຮຸ່ ທຸ່ ມີ ໂີ ຄງຂຸ່ າຍພກຶ ຂອງຮອຍເລຸ່ ອນຮອຍດຽວ (single - slip system) 201

ເຊຸ່ ນ: ກຸ່ ຸມແຮຸ່ ໄມເຄ,ິ ມລີ ກສະນະເປນແຜຸ່ ນສະແດງການພບງ (kinking) ຫາກຖກກະທບົ ໃຫຫ້ ດົ ສນ້ ໃນທດິ ທາງທຸ່ ີ ຂດົ ກບຮອຍແຕກລຽບ (cleavage) ຂອງເມດແຮຸ່ . ການພບງຈະອດແໜນ້ ເພາະໂຄງສາ້ ງການອຽງຕວົ ຂອງໂຄງ ຂຸ່ າຍບຸ່ ໄດຈ້ າກດຢຸ່ ູທຸ່ ີມມູ ໃດມູມໜຸ່ ງຶ ຄກບການເກດີ ພກຶ ແຝດ. ນອກຈາກນແີ້ ລວ້ , ການພບງຂອງໂຄງຂຸ່ າຍພກຶ ເກດີ ໃນ ກຸ່ ຸມແຮຸ່ ເຟລດປານ, ກຸ່ ຸມແຮຸ່ ແອມເຟີໂບນ (amphibole), ກຸ່ ຸມແຮຸ່ ໄພຣອກຊີນມ ແຮຸ່ ຂວດ ແລະ ແຮຸ່ ໄຄເອີໄນ້ (kyanite). ຮູບທີ 4.30 ການເກດີ ການພບງ (kinging) ຈາກແຮງກດົ ທຸ່ ປີ າຍທງສອງຂາ້ ງ ໂດຍ L ເປນຄວາມຍາວເລຸ່ ມີ ຕນົ້ ແລະ L’ ເປນຄວາມຍາວທຸ່ ີເກດີ ຫງຼ ຖກກດົ [ຮູບຈາກ Figure 4.27 ໂດຍ Davis and Reynolds, 1996] ກຸ່ ອນທຸ່ ີຈະກຸ່ າວເຖິງ ກນົ ໄກການຄຣີບແບບການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (dislocation creep) ໃນລາດບຕຸ່ ໄປຂທບົ ທວນຄວາມໝາຍຂອງຄາວຸ່ າ “ຄຣີບ (creep)” ທຸ່ ໄີ ດກ້ ຸ່ າວມາແລວ້ ດວ້ ຍໃນບດົ ທີ 3 ພອ້ ມອະທບິ າຍຄວາມໝາຍ ຂອງຄາວຸ່ າ “ການແພຸ່ (diffusion – ດຟິ ວິ ′ເຊຸ່ ີນ)” ການຄຣີບ (Creep): ເປນການປຸ່ ຽນລກສະນະຂອງຫນີ ໄປຢຸ່ າງຊາ້ ໆ ແບບຄຸ່ ອຍເປນຄຸ່ ອຍໄປພາຍໃຕຄ້ ວາມ ເຄນ້ ທຸ່ ີມາກະທບົ ໂດຍຄວາມເຄນ້ ທຸ່ ີມາກະທບົ ນນ້ ມຂີ ະໜາດຕຸ່ າກວຸ່ າຂະໜາດຂອງຄວາມເຄນ້ ຂອງການວບິ ດຂອງ ຫີນ (rupture strength) ທາໃຫ້ຫີນເກີດຄວາມເຄຸ່ ງ ແລະ ປຸ່ ຽນລກສະນະຢຸ່ າງຊາ້ ໆ (very slow). ໃນ ລກສະນະທຸ່ ີເອນີ້ ວຸ່ າ “ມກີ ານປຸ່ ຽນລກສະນະສາພນກບເວລາ (time - dependent strain)” ການຄຣບີ ຈດແບຸ່ ງ ໄດເ້ ປນ 3 ຫຼ 4 ປະເພດຍຸ່ ອຍ - ກລະນີທຸ່ ີຈດແບຸ່ ງເປນ 3 ປະເພດຍຸ່ ອຍ ໄດແ້ ກຸ່ : 1) ການ ຄຣີບແບບການແພຸ່ (diffusion creep) 2) ການຄຣບີ ແບບການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (dislocation creep) 3) ການຄຣບີ ແບບການລະລາຍ (dissolution creep) - ກລະນີແບຸ່ ງຈດແບຸ່ ງເປນ 4 ປະເພດຍຸ່ ອຍ ໄດແ້ ກຸ່ : 1) ການຄຣບີ ແບບການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (dislocation creep) 2) ການຄຣບີ ແບບການລະລາຍ (dissolution creep) 3) ການຄຣີບແບບການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດແຮຸ່ (grain - boundary diffusion creep ຫຼ Coble creep) 4) ການຄຣີບແບບການແພຸ່ ຂອງຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ສຸ່ ງິ ແປປອມພາຍໃນເມດແຮຸ່ (volume - diffusion creep ຫຼ Nabarro - Herring creep) ນນ້ ຄ ກລະນທີ ຸ່ ແີ ບຸ່ ງເປນ 3 ປະເພດ ຈະຈດການຄຣບີ ແບບການແພຸ່ ຈາກຂອບ ເມດແຮຸ່ ແລະ ການຄຣບີ ແບບການແພຸ່ ຂອງຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ສຸ່ ງິ ແປປລອມພາຍໃນເມດແຮຸ່ ຢຸ່ ໃູ ນປະເພດດຽວກນ. 202

ການແພຸ່ (Diffusion – ດິຟິວ′ເຊຸ່ ນີ ): ເປນການປຸ່ ຽນລກສະນະທຸ່ ີເກດີ ຈາກ ການເຄຸ່ ອນທຸ່ ຂີ ອງອະຕອມ ຫຼ ຊຸ່ ອງວຸ່ າງຜຸ່ ານເຂາົ້ ໄປໃນໂຄງຂຸ່ າຍຂອງເມດແຮຸ່ ຜິວສາຜດຂອງເມດແຮຸ່ ແລະ ຊຸ່ ອງວຸ່ າງໃນລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ ທຸ່ ີມຂີ ອງ ແຫວຼ ບນຈຸ (pore fluids) ສຸ່ ງົ ຜນົ ໃຫອ້ ະຕອມກະໂດດຂາ້ ມລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ ດາ້ ນຕຸ່ ດາ້ ນ (ຮູບທີ 4.31) ການແພຸ່ ຖກກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ກດີ ຂນຶ້ ໄດໂ້ ດຍອຸນຫະພູມ, ເມຸ່ ອອຸນຫະພູມສູງຂຶນ້ ອະຕອມຈະຖກກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ຄຸ່ ອນທຸ່ ີ, ການແພຸ່ ເກດີ ໄດ້ 2 ສະພາວະ ຄ: ໃນສະພາວະທຸ່ ີເປນຂອງແຫຼວ (aqueous solution) ແລະ ໃນສະພາວະທຸ່ ີເປນຂອງ ແຂງ (solid stage). ການແພຸ່ ໃນສະພາວະທຸ່ ເີ ປນຂອງແຂງຈະເກດີ ໄດຊ້ າ້ ຫາຼ ຍເພາະອະຕອມເກາະ ແລະ ຢຶດຕວົ ກນແໜນ້ . ການແພຸ່ ໃນສະພາວະທຸ່ ີເປນຂອງແຫຼວ ຫຼ ໜຽວຈະເກດີ ໄດໄ້ ວ, ການແພຸ່ ເກດີ ຂນຶ້ ໄດຕ້ ຸ່ ເມຸ່ ອໃນພກຶ ຂອງ ຂອງແຂງມຊີ ຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ພກຶ ມຄີ ວາມບຸ່ ສມົ ບນູ ແລະ ການແພຸ່ ເກດີ ໄດໄ້ ວຂນຶ້ ຖາ້ ພກຶ ມຄີ ວາມບຸ່ ບລສິ ຸດຫຼາຍ ແລະ ການແພຸ່ ເກດີ ໄດໄ້ ວຖາ້ ພກຶ ມໄີ ລຍະທາງລະຫວຸ່ າງອະຕອມສນ້ . ດຸ່ ງນນ້ , ການແພຸ່ ຈຸ່ ງຶ ມຜີ ນົ ຕຸ່ ຫີນທຸ່ ມີ ພີ ກຶ ລະອຽດ. ການເຄຸ່ອນຂອງ atom ສເີ ຂມ້ ໄປຕາມຊຸ່ ອງວຸ່ າງຈາກຜນົ ຂອງການແຜຸ່ (diffusion) ຮູບທີ 4.31 ລາດບລກສະນະການແພຸ່ ຂອງອະຕອມ ສງເກດອະຕອມສີເຂມ້ ທຸ່ ີເຄຸ່ ອນໄປຕາມຊຸ່ ອງວຸ່ າງຂອງໂຄງ ຂຸ່ າຍ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Twiss and Moores, 1992] 2.3. ກນົ ໄກການຄຣບີ ແບບການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (Dislocation Creep) ກນົ ໄກການຄຣບີ ແບບການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼເກດີ ຂນຶ້ ຢຸ່ າງຊາ້ ໆພາຍໃນເມດແຮຸ່ ຫຼ ລະຫວຸ່ າງຂອບເມດແຮຸ່ ຫຼ ຕດ ຜຸ່ ານເມດແຮຸ່ (dislocation creep) ເອນີ້ ສນ້ ໆວຸ່ າ “ກນົ ໄກການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (dislocation creep)” ເຊຸ່ ງິ ກນົ ໄກດຸ່ ງກຸ່ າວນເີ້ ກດີ ເມຸ່ ອຫີນຢຸ່ ໃູ ນສະພາວະທຸ່ ີ ທງອຸນຫະພູມ ແລະ ຄວາມເຄນ້ ມຄີ ຸ່ າສູງ, ໃນສະພາວະດຸ່ ງກຸ່ າວ ຫນີ ຢຸ່ ູ ໃນສະພາບແພລດຕກິ ໃນຂະນະທຸ່ ີມຄີ ວາມເຄຸ່ ງເກດີ ຂນຶ້ ໃນໂຄງຂຸ່ າຍຂອງເມດແຮຸ່ ໃນຫນີ ໂດຍຄວາມເຄຸ່ ງທຸ່ ີສູງພາ ໃຫໂ້ ຄງຂຸ່ າຍຂອງເມດແຮຸ່ ເລຸ່ ອນທຸ່ ໄີ ປຕາມທດິ ທາງຂອງຄວາມເຄນ້ ເມຸ່ ອໂຄງຂຸ່ າຍຂອງເມດແຮຸ່ ເລຸ່ ອນ (ຮູບທີ 4.10) ເມດແຮຸ່ ຈະບຸ່ ມສີ ນູ ເສຍຄຸ່ າການຢດຶ ໜຸ່ ຽວ (cohesion) ໂຄງສາ້ ງທລະນທີ ຸ່ ມີ ກີ ລໄກປະເພດນເີ້ ກດີ ຂນຶ້ ໄດແ້ ກຸ່ ເຂດ ຮອຍຕດ (shear zone) ເສນ້ ຂດນົ (foliation) ແລະ ຮອຍແຕກລຽບ (cleavage). ການເລຸ່ ອນຂອງພກຶ ໂຄງຂຸ່ າຍ (dislocation) ມີ 2 ປະເພດ ຕາມທຸ່ ີໄດອ້ ະທບິ າຍມາແລວ້ ໃນເລຸ່ ອງຂບ້ ກົ ຜຸ່ ອງຂອງພກຶ (ຮູບທີ 4.10 - 4.12) ຄ ການເລຸ່ ອນແບບເອດດດິ ໂລເຄເຊຸ່ ນີ (edge dislocation) [ຮູບທີ 4.12 (ກ)] ເຊຸ່ ງິ ເປນການເລຸ່ ອນຕງ້ ສາກກບທດິ ທາງຂອງການເລຸ່ ອນ ແລະ ການເລຸ່ ອນແບບສກຮູດດິ ໂລເຄເຊນີ (screw dislocation) [ຮູບທີ 4.12 (ຂ)] ເຊຸ່ ງິ ເປນການເລຸ່ ອນທຸ່ ີກດນົ ກບທິດທາງຂອງການເລຸ່ ອນ (ຮູບທີ 4.13) ຮອຍ ຂອງການເລຸ່ ອນທຸ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ໃນໂຄງຂຸ່ າຍ ວເິ ຄາະໄດດ້ ວ້ ຍກອ້ ງຈລຸ ະທດອເິ ລກຕອນແບບສຸ່ ອງຜຸ່ ານ (TEM) ດຸ່ ງຕວົ ຢຸ່ າງຮູບທີ 4.9 ແຜຸ່ ນຫີນບາງໃຊສ້ ຶກສາກນົ ໄກປະເພດນບີ້ ຸ່ ໄດ.້ ການເລຸ່ ອນແບບ screw dislocation ແລະ edge dislocation ສາມາດເກດີ ຮຸ່ ວມກນໄດ້ ແລະ ການເລຸ່ ອນພາຍໃນໂຄງຂຸ່ າຍອາດພບົ ການພບງ (kinking) 203

[ຮູບທີ 4.32 (ກ)] ແລະ ການລຸດຫຸ່ ນຼ (jog) [ຮູບທີ 4.32 (ຂ)] ແລະ ການໄຕຸ່ (climb) (ຮູບທີ 4.33) ຮູບຈາກ TEM ສະແດງການເລຸ່ ອນໃນໂຄງຂຸ່ າຍທຸ່ ີເກດີ ຂຶນ້ ເປນອິດສະຫລະ (free dislocation). (ຮູບທີ 4.34) ການ ເກີດການຫລຸດຫຸ່ ຼນ ແລະ ການໄຕຸ່ ພາໃຫໄ້ ດຮ້ ູບແບບຂອງການເລຸ່ ອນແບບ edge dislocation ແລະ crew dislocation (ຮູບທີ 4.35). ຮູບທີ 4.32 (ກ) ການພບງ (kink) (ຂ) ການຫລຸດຫຸ່ ຼນ (jog) ໃນໂຄງຂຸ່ າຍພກຶ ທຸ່ ີເກດີ ຂຶນ້ ໂດຍການປຸ່ ຽນ ລກສະນະແບບເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Twiss and Moores, 1992] ຮູບທີ 4.33 ການໄຕຸ່ (climb) ຂອງສຸ່ ງິ ແປກປອມ ແລະ ທາໃຫມ້ ຊີ ຸ່ ອງວຸ່ າງ (vacancy, v) ໃນໂຄງຂຸ່ າຍພກຶ ທຸ່ ີ ເກດີ ຂນຶ້ ໂດຍການປຸ່ ຽນລກສະນະແບບເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Twiss and Moores, 1992] ຮູບທີ 4.34 ຮູບຈາກກອ້ ງຈລຸ ະທດອເິ ລກຕອນແບບສຸ່ ອງຜຸ່ ານ (TEM) ຂອງລກສະນະເລຸ່ ອນຖະໄຫຼໃນໂຄງ ຂຸ່ າຍ (ກ) ຮູບຮຸ່ າງຮອຍເສນ້ ແບບກະຈາຍຢຸ່ າງອດິ ສະຫລະ (free dislocation) ປາກດົ ໃນເມດແຮຸ່ ຂວດ ຂອງ ຫີນໃນຮອຍເລຸ່ ອນ (ຂ) ຮູ ບວົງລອ້ ມປິດ (loop dislocation) ເຊຸ່ ິງປາກົດໃນເມດແຮຸ່ ອເລີວີນຈາ ກ kimberlite xenolith ໝາຍເຫດ: ເມດມນົ ນອ້ ຍປາກດົ ໃນຮູບ (ກ) ແລະ (ຂ) ເປນ fluid inclusion [ຮູບ ຈາກ Figs. 3.13 and 3.14 ໂດຍ Passchier and Trouw, 2005] 204

ຮູບທີ 4.35 ການລຸດຫຸ່ ຼນ (jog) ແລະ ການໄຕຸ່ (climb) ທາໃຫເ້ ກດີ ການເລຸ່ ອນແບບ edge dislocation ແລະ screw dislocations (ກ) ການເລຸ່ ອນຕດກນຂອງສອງລະນາບ ແລະ ເມຸ່ ອມີການລຸ ດຫຸ່ ຼນ (ຂ) ລກສະນະຂອງເຄຸ່ ິງລະນາບສຸ່ ວນເກີນ (extra half plane) ບລິເວນທຸ່ ີມີການຫລຸດຫຸ່ ຼນ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Twiss and Moores, 1992] 2.4. ກນົ ໄກການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດແຮຸ່ (Grain - Boundary Diffusion Creep Mechanism) ກນົ ໄກການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດແຮຸ່ ເປນກນົ ໄກທຸ່ ເີ ມດແຮຸ່ ແພຸ່ ຢຸ່ າງຊາ້ ໆຈາກຂອບທຸ່ ີມຄີ ຸ່ າຄວາມເຄນ້ ສູງໄປຍງ ຂ ອ ບ ທຸ່ ີ ມີຄຸ່ າ ຄ ວ າ ມ ເ ຄ້ນ ຕຸ່ າ ( grain - boundary diffusion creep mechanism ຫຼ coble creep mechanism) ເອີນ້ ສນ້ ໆວຸ່ າ “ກົນໄກການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດແຮຸ່ (grain - boundary diffusion creep)” ກນົ ໄກປະເພດນເີ້ ກດີ ທຸ່ ສີ ະພາວະຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າ, ອຸນຫະພມູ ສູງ (ຮູບທີ 4.16) ເກດີ ສະເພາະບລເິ ວນຂອບຂອງເມດ ແຮຸ່ (grain boundary) ແຕຸ່ ລະເມດເທຸ່ າົ ນນ້ ໂດຍທຸ່ ີມວນທຸ່ ີຜິວຂອງເມດແຮຸ່ ຈະເຄຸ່ ອນຍາ້ ຍຈາກບລິເວນທຸ່ ີມີຄຸ່ າ ຂອງຄວາມເຄນ້ ສູງໄປຍງບລິເວນທຸ່ ີມຄີ ວາມເຄນ້ ຕຸ່ າ, ການເຄຸ່ ອນຍາ້ ຍ ແລະ ໄລຍະທາງຈະເປນໄປຕາມຜິວສາຜດ ຂອງເມດແຮຸ່ ບຸ່ ເຄຸ່ ອນຕດທະລຸໂຄງຂຸ່ າຍພາຍໃນເມດ (ຮູບທີ 4.36) ແລະ ບຸ່ ແພຸ່ ອອກໄປສະສມົ ທຸ່ ີເມດຂາ້ ງຄຽງ ນນ້ ຄມວນຂອງເມດແຮຸ່ ຈະບຸ່ ເຄຸ່ ອນອອກໄປຈາກເມດແຮຸ່ ແລະ ບລມິ າດບຸ່ ປຸ່ ຽນ (pure distortion). ດຸ່ ງນນ້ , ໃນ ການວເິ ຄາະຫາວງົ ຮີຄວາມເຄຸ່ ງສາມາດສມົ ມຸດໃຫຢ້ ຸ່ ູເທງິ ພນ້ ຖານຂອງມວນຄງົ ທຸ່ ີນນ້ ຄພນ້ ທຸ່ ວີ ົງມົນກຸ່ ອນການປຸ່ ຽນ ລກສະນະເທຸ່ າົ ກບພນ້ ທຸ່ ີວງົ ຮີຫຼງການປຸ່ ຽນລກສະນະແຕກຕຸ່ າງຈາກການວເິ ຄາະຫາຄວາມເຄຸ່ ງໃນ. ກນົ ໄກການລະ ລາຍ ແລະ ຕົກສະສົມຕົວໃໝຸ່ ຂອງເມດແຮຸ່ ບາງສຸ່ ວນຢຸ່ າງຊາ້ ໆ (dissolution - precipitation creep mechanism) ໃນກລະນຫີ ງຼ ມວນຂອງເມດແຮຸ່ ອາດລະລາຍອອກໄປຈຸ່ ຶງພາໃຫບ້ ລມິ າດຫລຸດລງົ ຫຼ ອາດມມີ ວນ ຈາກບລເິ ວນອຸ່ ນເຄຸ່ ອນມາສະສມົ - ພອກພູນຂນຶ້ ຈຸ່ ງຶ ພາໃຫມ້ ບີ ລິມາດເພຸ່ ີມຂນຶ້ . ໃນການວເິ ຄາະຫາວງົ ຮຄີ ວາມເຄຸ່ ງ ຈຸ່ ງຶ ບຸ່ ສາມາດສມົ ມຸດໃຫຢ້ ຸ່ ູເທິງພນ້ ຖານຂອງມວນຄົງທຸ່ ີ. ໂຄງສາ້ ງທລະນທີ ຸ່ ເີ ກດີ ຈາກກນົ ໄກການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດ ແຮຸ່ ໄດແ້ ກຸ່ : ເສນ້ ຂະໜານ (foliation) ແລະ ຮອຍແຕກລຽບ (cleavage). 205

ຮູບທີ 4.36 ການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດແຮຸ່ (grain - boundary diffusion creep) (ກ) ອາຕອມແພຸ່ ຈາກ ບລເິ ວນຂອບຜິວສາຜດທຸ່ ີມຄີ ວາມເຄນ້ ສງູ (ຂ) ວງົ ຮີຄວາມເຄຸ່ ງຂອງການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດແຮຸ່ ກນົ ໄກການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (dislocation creep mechanism) ທຸ່ ີເກດີ ຂນຶ້ ພອ້ ມກບກນົ ໄກການແພຸ່ ຈາກ ຂ ອ ບ ເ ມ ດ ແ ຮຸ່ ( sliding along grain boundaries, involving both grain - boundary diffusion creep and grain - boundary sliding) ເອີນ້ ວຸ່ າ “ກົນໄກການແພຸ່ ແລະ ເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (super plastic creep mechanism ຫຼ grainsize - sensitive flow mechanism)” ກນົ ໄກນພີ້ ບົ ຈາກການທດົ ລອງກບ ແຮຸ່ ຈາພວກໂລຫະ ຮູ ບທີ 4.37 ສະແດງກົນໄກການແພຸ່ ແລະ ເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (superplastic creep mechanism) ກນົ ໄກດຸ່ ງກຸ່ າວນພີ້ າໃຫມ້ ຊີ ຸ່ ອງວຸ່ າງລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ ແລະ ເມດແຮຸ່ ມຮີ ູບຮຸ່ າງປຸ່ ຽນແປງນອ້ ຍຫຼາຍ ສຸ່ ງົ ຜົນທາໃຫເ້ ມດແຮຸ່ ທນົ ຕຸ່ ການເກດີ ຄວາມເຄຸ່ ງໄດຫ້ ຼາຍຂນຶ້ ຫຼ ສາມາດທຸ່ ຈີ ະຮບແຮງຂະທາໄດຫ້ ຼາຍຂນຶ້ (ການຮບ ແຮງໄດຫ້ ຼາຍຂນຶ້ ເປນຂດ້ ີທຸ່ ີນາມາໃຊປ້ ະໂຫຍດໄດ,້ ໃນກລະນີທຸ່ ຕີ ອ້ ງການໃຫວ້ ດຖຸຮບແຮງໄດຫ້ ຼາຍຂນຶ້ ນນ້ ເອງ. ການເຮດໃຫວ້ ດດຸແຂງແຮງຫາຼ ຍຂນຶ້ ມຄີ ວາມຫຍຸງ້ ຍາກກວຸ່ າ, ການຫລຸດຄວາມແຂງແຮງຂອງວດຖຸຫຼດລງົ ) ກນົ ໄກ ການແພຸ່ ແລະ ເລຸ່ ອນຖະໄຫຼນເີ້ ກດີ ຂນຶ້ ໄດເ້ ນຸ່ ອງຈາກອດຕາໄວຂອງຄວາມເຄຸ່ ງທຸ່ ີເພຸ່ ີມສູງຂນຶ້ ຫຼາຍກວຸ່ າຄວາມເຄຸ່ ງໃນ ກນົ ໄກການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼພາຍໃຕອ້ ຸນຫະພູມທຸ່ ີສູງຫຼາຍກວຸ່ າເຄຸ່ ງິ ໜຸ່ ງຶ ຂອງອຸນຫະພູມຂອງຈດຸ ຫອຼ ມແຫວຼ ຂອງແຮຸ່ ຫຼ ຫີນນນ້ ໆ ແລະ ຕອ້ ງບຸ່ ມຂີ ອງແຫວຼ ຢຸ່ ໃູ ນຊຸ່ ອງວຸ່ າງລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ (ຫາກມນີ າ້ ໃນຊຸ່ ອງວຸ່ າງຈະບຸ່ ເກດີ ກນົ ໄກປະເພດ ນ)ີ້ ແລະ ເມດແຮຸ່ ທຸ່ ີຈະເກີດກນົ ໄກປະເພດນໄີ້ ດຕ້ ອ້ ງມີເມດແຮຸ່ ທຸ່ ີມຂີ ະໜາດນອ້ ຍຫຼາຍ (ຂະໜາດ 1 - 10 µm) ເພຸ່ ອໃຫໄ້ ລຍະທາງການແພຸ່ ແລະ ເລຸ່ ອນຖະໄຫຼສນ້ ຮູບຮຸ່ າງຈຸ່ ງຶ ຈະບຸ່ ຖກປຸ່ ຽນໄປ. 206

ຮູບທີ 4.37 ລກສະນະຂອງການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ ແລະ ການແພຸ່ (super plastic creep) ເກດີ ຂນຶ້ ພອ້ ມໆກນ (ກ) ເມຸ່ ອມແີ ຮງກະທບົ (ຂ) ແລະ (ຄ) ການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ ແລະ ການແພຸ່ ທຸ່ ີສຸ່ ງົ ຜນົ ໃຫເ້ ມດແຮຸ່ ດລບທຸ່ ເີ ທຸ່ ົານນ້ [ຮູບຈາກ Figure 4.33 ໂດຍ Davis el al., 2011 ອາ້ ງເຖິງ Ashby and Verrall, 1973] 2.5. ກນົ ໄກການແພຸ່ ຂອງຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ສຸ່ ງິ ແປກປອມພາຍໃນເມດແຮຸ່ (Volume - Diffusion Creep Mechanism or Nabarro - Herring Creep Mechanism) ກນົ ໄກທຸ່ ີເຮດໃຫຊ້ ຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ສຸ່ ງິ ແປກປອມແພຸ່ ກະຈາຍຢຸ່ າງຊາ້ ໆພາຍໃນເມດແຮຸ່ (volume - diffusion creep mechanism ຫຼ Nabarro Herring creep mechanism) ເອີນ້ ສນ້ ໆ ວຸ່ າ “ກນົ ໄກການແພຸ່ ຂອງ ຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ສຸ່ ິງແປກປອມພາຍໃນເມດແຮຸ່ (volume - diffusion creep mechanism)” ກົນໄກປະເພດນີ້ ເກດີ ໃນສະພາວະຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າແຕຸ່ ມອີ ຸນຫະພູມທຸ່ ີສູງເພຸ່ ີມຫາຼ ຍຂນຶ້ ກວຸ່ າກລະນຂີ ອງກນົ ໄກການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດ ແຮຸ່ (grain boundary - diffusion creep mechanism) (ຮູບທີ 4.15) ຫາກການຈບຕວົ ຂອງໂຄງຂຸ່ າຍທຸ່ ີ ຢຸ່ ູໃນເມດແຮຸ່ ບຸ່ ຄບົ ຖ້ວນ ຈະພາໃຫເ້ ກດີ ຊຸ່ ອງວຸ່ າງ (vacancy) ຂຶນ້ ຫຼ ມີສຸ່ ິງແປກປອມຈບຕວົ ໃນໂຄງຂຸ່ າຍ (substitution) ຫຼ ມສີ ຸ່ ງິ ແປກປອມແຊກໃນໂຄງຂຸ່ າຍ (interstitial atom) ຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ສຸ່ ງິ ແປກປອມເຫຸ່ າຼົ ນີ້ ຈະ ແພຸ່ ໄປຍງບລເິ ວນຂອບພກຶ ທຸ່ ີມີຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ສູງ, ສຸ່ ວນອະຕອມ ຫຼ ໂມເລກຸນທຸ່ ຢີ ຸ່ ໃູ ນສຸ່ ວນທຸ່ ີມຄີ ຸ່ າຄວາມເຄ້ນສູງ ຈະແພຸ່ ໄປຍງຂອບພກຶ ທຸ່ ີມີຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າ, ການແພຸ່ ເກດີ ສະເພາະພາຍໃນເມດແຮຸ່ ແຕຸ່ ລະເມດໂດຍບຸ່ ມກີ ານແພຸ່ ອອກໄປສະສມົ ທຸ່ ີເມດແຮຸ່ ຂາ້ ງຄຽງ. ມວນຂອງເມດແຮຸ່ ບຸ່ ເຄຸ່ ອນອອກໄປເຊຸ່ ນດຽວກບການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດແຮຸ່ (ຮູບທີ 4.36) ໃນການວິເຄາະຫາວງຮີຄວາມເຄຸ່ ງ ສາມາດສມົ ມຸດໃຫຢ້ ຸ່ ູເທງິ ພນ້ ຖານຂອງມວນຄງົ ທຸ່ ີນນ້ ຄພນ້ ທຸ່ ີ ວງົ ມນົ ກຸ່ ອນການປຸ່ ຽນລກສະນະເທຸ່ າົ ກບພນ້ ທຸ່ ີວງົ ຮຫີ ຼງການປຸ່ ຽນລກສະນະ (ຮູບທີ 4.38) ໂຄງສາ້ ງທລະນທີ ຸ່ ເີ ກດີ ຈາກກນົ ໄກປະເພດນີ້ ໄດແ້ ກຸ່ ເສນ້ ຂະໜານ (foliation) ແລະ ຮອຍແຕກລຽບ (cleavage). ຮູບທີ 4.38 (ກ) ການແພຸ່ ຂອງຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ແລະ ສຸ່ ງິ ແປກປອມພາຍໃນເມດແຮຸ່ ອະຕອມປຸ່ ຽນທຸ່ ກີ ບຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ແລະ ອະຕອມເຄຸ່ ອນທຸ່ ຈີ າກບລເິ ວນທຸ່ ີມຄີ ວາມເຄນ້ ສູງໄປຕຸ່ າ, ຊຸ່ ອງວຸ່ າງຈະເຄຸ່ ອນທຸ່ ີຈາກຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າໄປຫາຄວາມ ເຄນ້ ສງູ (ຂ) ວງົ ຮີຄວາມເຄຸ່ ງເມຸ່ ອເກດີ ການແພຸ່ ຂອງຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ແລະ ສຸ່ ງິ ແປກປອມພາຍໃນເມດແຮຸ່ [ຮູບ Figure 4.29 ໂດຍ Davis el al., 2011] ການແພຸ່ ຈະເກດີ ໄດດ້ ີຫາກເມດແຮຸ່ ມຂີ ະໜາດມນົ ເທຸ່ າົ ກນທຸກທດິ ທາງ. ດຸ່ ງນນ້ , ເມຸ່ ອເມດແຮຸ່ ຖກຢດອອກ ໄປແລວ້ ຈະພາໃຫທ້ າງເດນີ ຂອງການແພຸ່ ຍາວເພຸ່ ີມຂນຶ້ ການແພຸ່ ຈະເກດີ ໄດຊ້ າ້ ລງົ ການທດົ ລອງການແພຸ່ ປະເພດນມີ້ ີ ຄວາມຫຍຸງ້ ຍາກເພາະຕອ້ ງການຄວາມເຄນ້ ຕຸ່ າ ແລະ ອຸນຫະພູມໃກເ້ ຖງິ ຈດຸ ຫຼອມແຫຼວຂອງແຮຸ່ ຫຼ ຫີນນນ້ ໆ ດຸ່ ງຮູບ 207

ທີ 4.39 ສະແດງແຜນທຸ່ ີກນົ ໄກການປຸ່ ຽນລກສະນະ (deformation map) ຂອງແຮຸ່ ຂວດ ແລະ ແຮຸ່ ແຄລໄຊ້ ແລະ ແຮຸ່ ອເລີວນີ ແລະ ກອບຕຸ່ ຈາກຮູບທີ 4.39 ສະແດງສມົ ຜົນການຄານວນຂະບວນການໄຫຢຼ ຸ່ າງຊາ້ ໆ ຫຼ ການ ຄຣບີ ປະເພດຕຸ່ າງໆ. 208

ຮູບທີ 4.39 ແຜນທຸ່ ີການປຸ່ ຽນລກສະນະ (deformation maps) ຂອງແຮຸ່ ຂວດ, ແຄລໄຊ້ ແລະ ອເລີວນີ ເສນ້ ຊນ້ ລະດບ (contour) ບອກປະລມິ ານຂອງອດຕາການເກດີ ຄວາມເຄຸ່ ງ, ຄຸ່ າຂອງອຸນຫະພູມ, ຄວາມເຄນ້ ແລະ ອດຕາການເກດີ ຄວາມເຄຸ່ ງ ເຊຸ່ ງິ ມຜີ ົນຕຸ່ ການເກດີ ກນົ ໄກການປຸ່ ຽນລກສະນະແຕກຕຸ່ າງກນ ຄາຫຍ້ GBDC ມາຈາກ Grain Boundary Diffusion Creep [ຮູບຈາກ Figure 4.56 ໂດຍ Davis et al., 2011 ປບ ປຸງຕຸ່ ຈາກ Rutter, 1976 ແລະ Ashby and Verrall, 1977] - ການລະລາຍ ແລະ ຕົກສະສົມ (dissolution - precipitation creep) ຄານວນໄດຈ້ າກສົມຜົນ ເມຸ່ ອ ������ ແທນ ອດຕາໄວການເກດີ ຄວາມເຄຸ່ ງ; K ແທນ ຄຸ່ າຄງົ ທຸ່ ວີ ດຖຸ (material constant); Dgb ແທນ ສາປະສດິ ຄງົ ທຸ່ ີຂອງ grain - boundary diffusion; ແທນ molar volume; C0 ແທນ ������ ຄວາມ ເຂມ້ ຂຸ ້ນຂອງທາດລະລາຍນອກເມດແຮຸ່ ; x ແທນ ຂະໜາດ ຂອງເມດແຮຸ່ ; k ແທນ ຄຸ່ າຄົງທຸ່ ີຂອງ Boltzmann; T ແທນ ຄຸ່ າສາບູນຂອງອຸນຫະພູມ; ρ ແທນ ຄຸ່ າຄວາມໜາແໜນ້ ; ������d ແທນ ຄຸ່ າຄວາມແຕກ ຕຸ່ າງທາງຄວາມເຄນ້ ຕດ - ການຄານວນ ການແພຸ່ ຈາກຂອບຂອງເມດແຮຸ່ (grain - boundary diffusion creep) ຄານວນໄດຈ້ າກ ສົມຜົນ ເມຸ່ ອ ������ ແທນ ຄຸ່ າຄວາມໜາຂອງຂອບເມດແຮຸ່ ; ������ ແທນ ຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕດ 209

- ການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ (dislocation creep) ຄານວນໄດຈ້ າກສົມຜົນ ເມຸ່ ອ Q ແທນ ຄຸ່ າປາກດົ ຂອງພະລງງານກະຕຸນ້ ; R ແທນ ຄຸ່ າຄງົ ທຸ່ ີຂອງກາ໊ ຊ, n ແທນ ຕວົ ເລກຂນຶ້ ກາລງ ຂອງຄວາມເຄນ້ ຕດ - ການແພຸ່ ຂອງສຸ່ ິງແປກປອມ ແລະ ຊຸ່ ອງວຸ່ າງ (volume - diffusion creep) ຄານວນໄດຈ້ າກສົມຜົນ ເ ມຸ່ ອ α ແ ທ ນ ປ ດ ໄ ຈ ທຸ່ ີ ໄ ດ້ຈ າກ ຂະ ໜ ານເ ມດ ແ ຮຸ່ ; Dsd ແ ທ ນ ສ າ ປ ະ ສິດ ຂອ ງ ກາ ນແ ພຸ່ ຂອງພຶກ (selfdiffusion) 210

ເອກສານອາ້ ງອງີ 1. ພຽງຕາ ສາດຮກ, ທລະນວີ ທິ ະຍາໂຄງສາ້ ງ, ປີ 2559, ພມິ ຄງ້ ທີ 4 (ປະເທດໄທ). 2. ຣາຊບນຖດິ ສະຖານ, ປີ 2558, ວດຈະນານຸກມົ ສບທລະນວີ ທິ ະຍາ, ພມິ ຄງ້ ທີ 2 (ກຸງເທບ, ປະເທດໄທ), 890 ໜາ້ . 3. ວວິ ນ ແສງພກດ,ີ ຊີວະວທິ ະຍາ 1, ພສ 2560, ມະຫາວທິ ະຍາໄລ ອຸດອນທານີ (ປະເທດໄທ). 4. ສຸບນດ ໄພໂຣກຸນ, Biology (ຊວີ ວທິ ະຍາ), 2560, ບລສິ ດ ແອກທີຟ ພຣິນ້ ຈາກດ, ກຸງເທບ (ປະເທດ ໄທ) 211

1