ພະລາສຶກສາ

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ໝຳຍເຫດ: ກຳນແລໍ່ ນເຂຳົ້ ເສນັ້ ໄຊບ່ໍ ໃຫເ້ ຕນັ້ ຫື ໂດດເຂຳົ້ ເພຳະອຳດມຜີ ນົ ສະທອ້ ນຕ່ໍ ສະຖຕິ ຂິ ອງກຳນແລໍ່ ນ, ເວລຳຜ່ໍ ຳນເສນັ້ ໄຊໄປແລວ້ ຫຳ້ ມຢຸດຕກິ ຳນແລໍ່ ນໂລດ ຕອ້ ງສບື ຕ່ໍ ຊຳ້ ໆ ແລະ ຜໍ່ ອນຄຳຍ ຄວຳມໄວລງົ ເພ່ໍ ອື ຫກີ ລຽ້ ງອຸປະຕເິ ຫດ ແລະ ອນັ ຕະລຳຍທໍ່ ຈີ ະເກດີ ຂນຶ້ . 4. ກຳນແກວ່ໍ ງໄກ. ກຳນແກວ່ໍ ງໄກມຫີ ຳຍປະເພດ ເຊ່ໍ ນັ : ແກວໍ່ ງຈຳນ, ຊດັ ຫຳວ, ແກວ່ໍ ງໄມຄອ້ ນ... ແຕໍ່ ໃນທ່ໍ ນີ ີ້ ຈະສະເໜີ ພຽງແຕ່ໍ ວທິ ແີ ກວໍ່ ງໄມຄ້ ອ້ ນ.  ວທິ ຈີ ບັ ໄມຄ້ ອ້ ນ : ມສີ ອງວທິ .ີ ເຮຳົ ວຳງໄມຄອ້ ນໃສໍ່ ອງົ້ ມື ໃຫນ້ ວິ້ ມທີ ງັ 4 ຢ່ໍ ູດຳ້ ນຂວຳຂອງດຳ້ ມ ສໍ່ ວນນວິ້ ໂປຢ້ ໍ່ ູດຳ້ ນຊຳ້ ຍຂວຳ ດຳ້ ມ ແລວ້ ຈໍ່ ງຶ ກຳຫຸບເອຳົ ໄມຄ້ ອ້ ນແນບໃສອງົ້ ມ.ື ເຮຳົ ວຳງໄມຄ້ ອ້ ນໃສ່ໍ ອງົ້ ມື ໃຫນ້ ວິ້ ມທື ງັ 4 ກຳຫຸບເອຳົ ດຳ້ ມໄມຄ້ ອ້ ນແນບໃສໍ່ ອງົ້ ມື ສໍ່ ວນນວິ້ ໂປມ້ ໃື ຫວ້ ຳງ ຂະຫນຳນແປະດຳ້ ມໄມຄ້ ອ້ ນ.  ກຳນເຄ່ໍ ອື ນທຊີ ່ໍ ວຍແຮງ. 45

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ເປັນໄລຍະສຳຄນັ ມລີ ກັ ສະນະຕດັ ສນິ ກຳນສໍ່ ງົ ວດັ ຖຸໃຫໄ້ ປໄກ ຕຳມທຳມະດຳນກັ ກລິ ຳຕອ້ ງແລໍ່ ນ ເອຳົ ທ່ໍ ຳ ແຕ່ໍ 27 - 30 ກຳ້ ວ ( ເພດຊຳຍ ), 23 - 26 ກຳ້ ວ ( ເພດຍງິ ), 10-12 ກຳ້ ວ( ເດກັ ນກັ ຮຽນ ). ກຳນແລ່ໍ ນແມ່ໍ ນ ແບບສະບຳຍ ແລະ ເພ່ໍ ມີ ຄວຳມໄວຂນຶ້ ເທ່ໍ ອື ລະຫນອ້ ຍ ເນງີ້ ໂຕໄປທຳງຫນຳ້ ຫນອ້ ຍຫນໍ່ ງຶ ເພໍ່ ອື ກຽມກຳນແກວງ.  ໄລຍະກະກຽມກຳນແກວໍ່ ງ. ເປັນໄລຍະຕ່ໍ ເນ່ໍ ອື ງຈຳກໄລຍະແລໍ່ ນເອຳົ ທໍ່ ຳ ເມ່ໍໍ່ ອື ເຫອື ໄລຍະປະມຳນ 2 - 6 ກຳ້ ວ ໃຫສ້ ະສມົ ກຳລງັ ແຮງ ແກວ່ໍ ງສໍ່ ງົ ໄມຄ້ ອ້ ນໄປໃຫໄ້ ກ 2 - 6 ກຳ້ ວສຸ ດທຳ້ ຍ ໃຫເ້ ລມີ້ ເນງີ້ ໂຕກບັ ຫງັ ມລີ ກັ ສະນະສະຫໍ່ ຽງຂຳ້ ງເບອື້ ງທຈີ ບັ ໄມຄ້ ອ້ ນ ເພໍ່ ອື ກະກຽມອອກແຮງເທໍ່ ອື ສຸ ດທຳ້ ຍ, ກຳ້ ວສຸ ດທຳ້ ຍ ກ່ໍ ອນ ກຳນອອກແຮງເທໍ່ ອື ສຸ ດທຳຍ ໃຫແ້ ລ່ໍ ນ ໂດດແບບສະລບັ ຂຳ ໂດຍເອຳົ ຂຳເບອື້ ງບ່ໍ ຖະນດັ ອອກຫນຳ້ ເພ່ໍ ອື ຈງັ້ ອອກແຮງເທໍ່ ອື ສຸດທຳ້ ຍ.  ກຳນອອກແຮງເທ່ໍ ອື ສຸດທຳ້ ຍ ແລະ ກຳນຊງົ ຕວົ . ເປັນໄລຍະຕໍ່ ເນ່ໍ ອື ງຈຳກໄລຍະກະກຽມອອກແຮງເທໍ່ ືອສຸ ດທຳ້ ຍໃນ 2 - 6 ກຳ້ ວ. ເມໍ່ ອື ສນິ້ ສຸ ດໄລຍະ ກະກຽມ ກເລມີ້ ປະຕບິ ດັ ກຳນອອກແຮງເທໍ່ ອື ສຸ ດທຳ້ ຍຄ:ື ໃຫແ້ ກວ່ໍ ງແຂນເບອື້ ງຈບັ ໄມຄ້ ອ້ ນ ແຕໍ່ ເບອື້ ງຫງັ ໄປ ເບອື້ ງຫນຳ້ ຢໍ່ ຳງແຮງສຸດຂດີ ແລວ້ ປ່ໍ ອຍໄມຄ້ ອ້ ນອອກຈຳກມື ເຮຳົ ຄວນແກວ່ໍ ງ ແຂນໄປຕຳມ ເພໍ່ ອື ຄວບຄຸມທດິ ທຳງຂອງໄມຄອ້ ນໃຫໄ້ ປຕຳມເປົຳ້ ຫມຳຍ ພອ້ ມນນັ້ ເຮຳົ ກຕອ້ ງກຳ້ ວ ຂຳໄປທຳງຫນຳ້ ເພໍ່ ອື ບໍ່ ໃຫເ້ ສຍັ ຫກັ . 5. ກຳນເຕນັ້ ຍຳວ.  ເຕກັ ນກິ ພນື້ ຖຳນກຳນເຕນັ້ ຍຳວມຄີ ່ໍ :ື - ໄລຍະແລໍ່ ນເອຳົ ທໍ່ ຳ. - ໄລຍະຢືນຂນຶ້ ຈຳກພນື້ . - ໄລຍະລອຍຕວົ ໃນອຳກຳດ. - ໄລຍະຕກົ ລງົ ຟືນ້ . ກ. ໄລຍະທຳງແລໍ່ ນເອຳົ ທໍ່ ຳ: ແຕ່ໍ 40 ມ. ຫຳ 45 ມ. ( ສຳລບັ ເພດຊຳຍ ) ໄລຍະແລ່ໍ ນເອຳົ ທ່ໍ ຳ : ໄລຍະ ທຳງແລໍ່ ນ 36 ມ. ຫຳ 38 ມ. ( ສຳລບັ ເພດຍງິ ). ກຳນແລ່ໍ ນເອຳົ ທ່ໍ ຳ ແມ່ໍ ນເລ່ໍ ມີ ແຕໍ່ ຊຳ້ ໄປຫຳໄວ ແລະ ຈນົ ຮອດ ຄວຳມໄວສູງສຸ ດ. ເພ່ໍ ອື ຊ່ໍ ວຍແຮງໃນກຳນຢັນຂນຶ້ ຈຳກພນື້ . ກຳນແລໍ່ ນ ເອຳົ ທ່ໍ ຳນີ້ ໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ຄກື ບັ ກຳນແລ່ໍ ນ 46

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ໄລຍະສນັ້ , ແຕ່ໍ ສຳຄນັ ແມໍ່ ນໃນບຳດກຳ້ ວສຸດທຳ້ ຍຕອ້ ງໃຫ້ ຖືກຕນີ ເບອື້ ງທ່ໍ ຖີ ະຫນດັ ຢຽບແປ້ນຢັນ ແລະ ບ່ໍ ໃຫ້ ກຳຍແປນ້ ຢັນ. ຂ. ໄລຍະຢັນຂນຶ້ ຈຳກພນື້ . ເປັນໄລຍະຕດິ ຕ່ໍ ( ຕ່ໍ ເນ່ໍ ອື ງ ຈຳກກຳນແລໍ່ ນເອຳົ ທ່ໍ ຳໃນບຳດກຳ້ ວສຸດທຳ້ ຍແມໍ່ ນປະຕບິ ດັ ກຳນຢັນ ຂນຶ້ ຈຳກ ພນື້ ຈຳກຄວຳມໄວຂອງກຳນແລ່ໍ ນເອຳົ ທໍ່ ຳບວກກບັ ແຮງຢັນສໍ່ ງົ ຂອງຂຳ, ຂຕ້ ນີ ແລະ ແຮງແກວໍ່ ງຂອງແຂນທງັ ສອງ ປະສຳນກບັ ແຮງເຕະຂອງຂຳເບອື້ ງບ່ໍ ໄດໃ້ ຊຢ້ ັນ ຈະສ່ໍ ງົ ຕວົ ຂນຶ້ ຈຳກພນື້ ຕວົ ລອຍໄປຂຳ້ ງຫນຳ້ ເປັນມູມກບັ ຟື້ນ ປະມຳນ 650-70° ( ມູມຂອງກຳນແຕມ້ ) ຕວົ ລອຍໄປຂຳ້ ງຫນຳ້ ເປັນມູນກບັ ພນື້ ປະມຳນ 40° ຫຳ 500 (ມູນ ລອຍຕວົ ). ເວລຳລອຍຕວົ ພະຍຳຍຳມຮກັ ສຳ ລຳຕວົ ໃຫຕ້ ງັ້ ຊ່ໍ ື ເພໍ່ ອື ເຕນັ້ ຂນຶ້ ຮອດຈດຸ ສູງສຸດ ແລວ້ ຈ່ໍ ງຶ ຄໍ່ ອຍເຄໍ່ ອື ນ ໄຫວໃນອຳກຳດເພ່ໍ ອື ໃຫເ້ ກດີ ແຮງ. ຄ. ໄລຍະລອຍຕວົ ໃນອຳກຳດ ( ແບບສກັ ເຂໍ່ ຳົ ). ພຳຍຫງັ ຢັນຂນື້ ຈຳກພນື້ ລຳຕວົ ຍງັ ຮກັ ສຳມູນລອຍຕວົ ໄປຂຳ້ ງຫນຳ້ . ເຂ່ໍ ຳົ ເບອື້ ງບ່ໍ ໄດໃ້ ຊຢ້ ັນ ຈະງຂນຶ້ ໃຫລ້ ຳ ຂຳທ່ໍ ອນເທງິ ຂະຫນຳນກບັ ພນື້ ເພໍ່ ອື ຖບີ ຕນີ ເບອື້ ງຢັນຂນຶ້ ຈຳກພນື້ ແລວ້ ດງຶ ເຂໍ່ ຳົ ຂນຶ້ ມຳທຳງຫນຳ້ ຂະຫນຳນແປະ ກບັ ຂຳເບອື້ ງບໍ່ ໄດໃ້ ຊຢ້ ັນ ແລະ ລອຍຕວົ ຕໍ່ໄປ. ງ. ໄລຍະຕກົ ລງົ ສໍ່ ູພນື້ . ຄະນະທໍ່ ລີ ຳຕວົ ເລ່ໍ ມີ ເປັນມູມຕກົ ລງົ ສູຟືນ້ ໃຫເ້ ລ່ໍ ມີ ຢຽດເຂ່ໍ ຳົ ທງັ ສອງອອກ ແລະ ເດໍ່ ຕນີ ທງັ ສອງ ໄປຂຳ້ ງ ຫນຳ້ (ແຕ່ໍ ບ່ໍ ໃຫຢ້ ຽດແອວ), ແຂນທງັ ສອງເບອື້ ງແກວ່ໍ ງໄປທຳງຫງັ , ເມອື ຕນີ ທງັ ສອງ ຕກົ ລງົ ຈພຸ ນື້ ໃຫແ້ ກວໍ່ ງແຂນ ທງັ ສອງເບອື້ ງໄປທຳງຫນຳ້ ເພໍ່ ອື ໃຫລ້ ຳຕວົ ເນງີ້ ຄນື ຫງັ . ຕ່ໍ ມຳໃຫງ້ ເຂໍ່ ຳົ , ພບັ ແອວ, ແກວໍ່ ງແຂນໄປທຳງຫນຳ້ ເພໍ່ ອື ຊໍ່ ວຍໃຫນ້ ຳ້ ຫນກັ ລຳຕວົ ຜໍ່ ຳນຕນີ ທງັ ສອງໄປທຳງໜຳ້ . 6. ກຳນເຕນັ້ ສູງ. ເຕກັ ນກິ ກຳນເຕນັ້ ສູງ ແບ່ໍ ງອອກເປັນ 4 ໄລຍະ ດວ້ ຍກນັ ຄື : ໄລຍະແລ່ໍ ນຊ່ໍ ວຍແຮງເອຳົ ຈງັ ຫວະ ( ກຳນ ແລ່ໍ ນເອຳົ ທ່ໍ ຳ), ໄລຍະຢັນຂນຶ້ ຈຳກພນື້ , ໄລຍະລອຍຕວົ ຂຳນໄມຮ້ ຳວ ແລະ ໄລຍະລງົ ສໍ່ ູພນື້ . ກ. ໄລຍະແລ່ໍ ນເອຳົ ທໍ່ ຳ. ໄລຍະແລ່ໍ ນທໍ່ ນີ ກັ ຮຽນແລ່ໍ ນເຂຳົ້ ໄປຫຳຈດຸ ເຕນັ້ , ກຳນແລນເຂຳົ້ ໄປຫຳຈດຸ ເຕນັ້ ນກັ ຮຽນຕອ້ ງແລໍ່ ນເຂຳົ້ ໄປຢ່ໍ ູ ໃນມູມ ປະມຳນ 450 ( ມຸມສມົ ທຽບລະຫວໍ່ ຳງທດິ ຂອງກຳນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ີ ແລະ ຮຳວເຕນັ້ ) ຂຳທໍ່ ຈີ ະຢັນເຕນັ້ ຕອ້ ງ ຢ່ໍ ູເບອື້ ງຮຳວ. ຂ. ກຳນຢັນຈຳກພນື້ . 47

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ເປັນໄລຍະຕດິ ຕ່ໍ ຈຳກກຳນແລ່ໍ ນເອຳົ ທໍ່ ຳ. ກຳນແລນກຳ້ ວສຸດທຳ້ ຍ ກ່ໍ ອນຢັນຕອ້ ງເປັນກຳ້ ວຍຳວ ເວລຳຢັນ ຕນີ ລງົ ພນື້ ເພໍ່ ອື ເຕນັ້ ສ່ໍ ງົ ຕວົ ຂນຶ້ ເທງິ ຕອ້ ງໃຫເ້ ປັນມູມ : 92° - 94° ເພ່ໍ ອື ໃຫລ້ ອຍຕວົ ຂຳ້ ນ ຮຳວໄດ.້ ກຳນຢັນ ຕອ້ ງຢັນດວ້ ຍຂຳຢໍ່ ູເບອື້ ງຮຳວ ແລະ ມທື ງັ ສອງເບອື້ ງຕອ້ ງແກວ່ໍ ງຄນື ຫງັ ເພ່ໍ ອື ຊໍ່ ວຍແຮງ. ຄ. ກຳນລອຍຕວົ ຂຳ້ ມຮຳວ : ຫງັ ຈຳກຢັນເຕນັ້ ຂນຶ້ ຕອ້ ງດດີ ຂຳເບອື້ ງນອກໃຫສ້ ູງຂນຶ້ ແລວ້ ໝນູ ລຳຕວົ ກບັ ຄນື ກງົ ກນັ ຂຳ້ ມກບັ ທດິ ທຳງ ຂອງກຳນແລໍ່ ນເອຳົ ທໍ່ ຳ, ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ກໍ່ ຄູຂ້ ຳຢັນເຂຳົ້ ຢ່ໍ ູໃນທ່ໍ ຳສະແຄງຂຳ້ ມຮຳວ ແລະ ເລຳົ ຄງີ ຕອ້ ງຂະຫນຳນກບັ ຮຳວ. ງ. ກຳນລງົ ສ່ໍ ູພນື້ . ຫງັ ຈຳກລອຍຕວົ ຂຳ້ ມຮຳວແລວ້ ຮ່ໍ ຳງກຳຍຈະຕກົ ລງົ ສ່ໍ ູພນື້ ໂດຍໃຊຂ້ ຳເບອື້ ງຢັນນນັ້ ລງົ ສໍ່ ູພນື້ ກອນ. ຄຳຖຳມຄນົ້ ຄວຳ້ : 1. ເຕກັ ນກິ ກຳນອອກແລໍ່ ນໄລຍະສນັ້ ມຄີ ແື ນວໃດ ? 2. ກຳນແລ່ໍ ນເຂຳົ້ ເສນັ້ ໄຊມວີ ທິ ປີ ະຕບິ ດັ ຄແື ນວໃດ ? 48

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ບດົ ທີ 6 ບຳນສ່ໍ ງົ 1. ກຳນໄຂບຳນ. ກຳນໄຂບຳນເປັນຫວົ ໃຈສຳຄນັ ຂອງກຳນຫີນ້ ບຳນສ່ໍ ງົ ໂດຍສະເພຳະຕອ້ ງກຳຍເປັນຝຳຍບຸ ກ, ກຳນຫີນ້ ບຳນສໍ່ ງົ ຈະໄດຄ້ ະແນນນນັ້ ສໍ່ ວນໜ່ໍ ງຶ ຂນື້ ກບັ ກຳນໄຂບຳນ, ຖຳ້ ຫຳກຜູຫ້ ນີ້ ໄຂບຳນໄດຮ້ ຸ ນແຮງແມນ້ ຢຳຈນົ ຝ່ໍ ຳຍຮບັ ບໍ່ ສຳມຳດຈະໂຕຕ້ ອບກບັ ມຳໄດນ້ ນັ້ ຝ່ໍ ຳຍໄຂບຳນຈະໄດຄ້ ະແນນ, ສະນນັ້ ຜໄູ ້ ຂບຳນຈະໄຂບຳນດວ້ ຍວທິ ໃີ ດກໍ່ ຕຳມຄວນຈະໄຂໃຫມ້ ເີ ປີເຊໍ່ ເັ ສຍໜອ້ ຍທໍ່ ສີ ຸດ. ຈດຸ ມຸງ້ ໝຳຍຂອງກຳນໄຂບຳນຄເື ພໍ່ ອື ຍຳກໃຫໄ້ ດຄ້ ະແນນຈຳກກຳນໄຂບຳນຄງັ້ ນນັ້ . ສະນນັ້ ກຳນໄຂບຳນຈ່ໍ ງຶ ມຈີ ດຸ ມຸງ້ ໝຳຍ ເພໍ່ ອື ເຮດັ ໃຫຄ້ ່ໍ ູແຂໍ່ ງຂນັ ຮບັ ບຳນໄດຍ້ ຳກ ຫື ຮບັ ບຳນບໍ່ ໄດເ້ ລຍີ , ສະນນັ້ ກຳນໄຂບຳນຈງຶ ຈຳເປັນທໍ່ ີ ສຸດຈະຕອ້ ງໄຂໄປຫຳຈດຸ ອ່ໍ ອນຂອງຄໍ່ ູແຂ່ໍ ງຂນັ ໂດຍໄຂໄປຫຳຕຳແໜໍ່ ງດ່ໍ ງັ ຕ່ໍ ລ່ໍ ງົ ໄປນ:ີ້ - ໄຂບຳນໄປຫຳຄນົ ທ່ໍ ຊີ ູບຳນຈະຕອ້ ງແລ່ໍ ນໄປເພ່ໍ ອື ສໍ່ ງົ ບຳນໃຫເ້ ພໍ່ ອື ນ ຈງຶ ເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ຊູບຳນຕອ້ ງຮບັ ບຳນ ຈງັ ຫວະທຳອດິ (ບຳດໜໍ່ ງຶ ). - ໄຂບຳນໄປຫຳຜູຫ້ ນີ້ ທໍ່ ອີ ໍ່ ອນຂອງຄ່ໍ ຕູ ່ໍ ສູ.້ - ໄຂບຳນໄປຫຳຜູຫ້ ນີ້ ສຳຮອງທ່ໍ ປີ ໍ່ ຽນເຂຳົ້ ຫນີ້ ໃໝໍ່ . - ໄຂບຳນໄປຫຳຜູຫ້ ນີ້ ທ່ໍ ອີ ຳລມົ ເສຍ,ຂຳດສະມຳທທິ ່ໍ ຈີ ະຮບັ ບຳນ. 1.1. ກຳນໄຂແບບທຳມະດຳ. ລກັ ສະນະຂອງມໃື ນກຳນຕບີ ຳນ(ໄຂບຳນ) ອຳດໃຊມ້ ຫື ຳຍລກັ ສະນະແຕກຕໍ່ ຳງກນັ ແລວ້ ແຕໍ່ ຜູຫ້ ນີ້ ຖະ ໜດັ ໃຊສ້ ນັ ມ,ື ສນັ ກຳປັນ້ ແລະ ໜຳ້ ຂອງກຳປັນ້ . ກຳນໄຂບຳນມລື ໍ່ ຸມ ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ - ຜໄູ ້ ຂຢ່ໍ ູໃນເຂດເສບີ ຫນັ ໜຳ້ ຫື ປໍ່ ິນຂຳ້ ງຫຳຕຳນໍ່ ຳງຕນີ ທງັ ສອງແຍກຫ່ໍ ຳງກນັ ພປະມຳນຕນີ ທໍ່ ຖີ ະໜດັ ວຳງ ໄວທຳງຫງັ ຫື ຕນີ ທງັ ສອງເບງື້ ຢໍ່ ູໃນລະດບັ ດຽວກນັ ກ່ໍໄດ.້ - ໃຊມ້ ທື ໍ່ ບີ ່ໍ ຖະໜດັ ຖບື ຳນໄວທຳງໜຳ້ , ແຂນສອກພບັ ເລກັ ນອ້ ຍ. - ແກ່ໍ ວງແຂນທຖີ ະໜດັ ມຳທຳງຫງັ ຈນົ ສຸດ ພອ້ ມທງັ ໂຍນບຳນດວ້ ຍມທື ່ໍ ບີ ່ໍ ຖະນດັ ຂຊື້ ່ໍ ສຶ ູງປະມຳນລະດບັ ບໍ່ ຳ ໄຫ. - ຖໍ່ ວງນຳ້ ໜກັ ຕວົ ໄປຢໍ່ ູຕນີ ໜຳ້ ສຳຍຕຳແນມເບໍ່ ງີ ບຳນຕະຫອດເວລຳ. 49

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ລກັ ສະນະຂອງມທື ໃີ ຊຕ້ ບີ ຳນອຳດຈະໃຊກ້ ຳປັນ,ຝຳມ,ື ສນັ ມກື ່ໍ ໄດ້ ແລະ ລກັ ສະນະຂອງແຂນຕອ້ ງຢຽດ ຊໍ່ .ື - ຈງັ ຫວະທ່ໍ ບີ ຳນເລ່ໍ ມີ ຕກົ ລງົ ໃຫແ້ ກ່ໍ ວງແຂນກບັ ມຳທຳງໜຳ້ ຕບີ ຳນ ບລເິ ວນດຳ້ ນຫງັ ສໍ່ ວນລໍ່ ຸມຂອງບຳນ ດວ້ ຍຄວຳມແຮງທໍ່ ເີ ໝຳະສມົ ເພໍ່ ອື ໃຫບ້ ຳນຂຳ້ ມຕຳນ່ໍ ຳງໄປຕກົ ຢໍ່ ູບລເິ ວນເດ່ໍ ນີ ຫນີ້ ຂອງຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ພອ້ ມທງັ ແກໍ່ ວງແຂນຕຳມບຳນໄປເພໍ່ ອຶ ບງັ ຄບັ ທດິ ທຳງຂອງບຳນ. 1.2. ກຳນໄຂບຳນດວ້ ຍມເື ທງິ ຫວົ . 1) ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ກຳນໄຂບຳນມເື ທງິ ດຳ້ ນໜຳ້ . ເປັນກຳນໄຂບຳນຈຳກກຳນໂຍນບຳນຂນື້ ເທ່ໍ ງິ ຫວົ ແລະ ຜໄູ ້ ຂໃຊຝ້ ຳມື ຫື ກຳປັນ້ ຕກີ ະທບົ ດຳ້ ນຫງັ ຂອງບຳນ ໃຫລ້ ອຍຂຳ້ ມຕຳນໍ່ ຳງເປັນກຳນໄຂບຳນທໍ່ ນີ ຍິ ມົ ໃຊຫ້ ຳຍອກິ ວທິ ໜີ ່ໍ ງຶ . ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ : - ຢືນຢໍ່ ູໃນເຂດໄຂບຳນຫນັ ໜຳ້ ຫຳຕຳນໍ່ ຳງຜໄູ ້ ຂທໍ່ ຖີ ະນດັ ມຂື ວຳໃຫຢ້ ືນຕນີ ຊຳຍຢູໜ້ ຳ້ ຕນີ ຂວຳຢ່ໍ ູຫງັ ຫື ຢືນ ໃຫປ້ ຳຍຕນີ ສະເໝກີ ນັ . - ມຊື ຳຍຖບື ຳນຢໍ່ ູລະດບັ ໜຳ້ ເອກິ (ຖຳ້ ຖະນດັ ມຊື ຳຍມຂື ວຳຖບື ຳນ) ຕຳເບ່ໍ ງີ ໄປຫຳເປົຳ້ ໝຳຍທ່ໍ ຈີ ະໄຂບຳນ ໄປ. - ໂຍນບຳນຂນື້ ຊ່ໍ ຄື ວຳມສູງຂອງບຳນຈຳກມທື ໂີ ຍນປະມຳນ 3-4 ຊ່ໍ ວງຂອງບຳນ ຫື ໃຫບ້ ຳນສູງຈຳກຫວົ ປະມຳນ 60 ຊມ. - ຈງັ ຫວະຕບີ ຳນໃຫຍ້ ກົ ແຂນ ທ່ໍ ໃີ ຊຕ້ ບີ ຳນແກໍ່ ວງໄປທຳງຫງັ ແຂນສອກພບັ ເລກັ ນອ້ ຍພຽງກບັ ບ່ໍ ຳໄຫ່ໍ ແບມື ອອກ. - ຢືດລຳຕວົ ເງຍີ ໜຳ້ ,ໜຳ້ ເອກິ ແລະ ລຳຕວົ ແອນຄນື ຫງັ ເລກັ ນອ້ ຍ. - ຂະນະຈະຕບີ ຳນ ໃຫຖ້ ່ໍ ວງນຳ້ ນກັ ຈຳກທຳງຫງັ ໄປທຳງໜຳ້ ແລວ້ ຕບີ ຳນໄປທຳງໜຳ້ ດວ້ ຍຝຳມຫື ກື ຳປັນ້ ໃສ່ໍ ຈດຸ ກຳງສໍ່ ວນຫງັ ຂອງບຳນ. - ໃນຂະນະຕບີ ຳນຄວນໃຊຂ້ ມ້ ກື ະທບົ ບຳນໄປທຳງໜຳ້ ເລກັ ນອ້ ຍຈະເຮດັ ໃຫບ້ ຳນ ໝູນໄປທຳງໜຳ້ , ບຳນ ຈະລອຍຕຳ ຫື ສູງຂນື້ ຢໍ່ ູກບັ ຈຸດຂອງກຳນຕີບຳນ. ຫງັ ຈຳກຕີບຳນໄປແລວ້ ຈງຶ ກຳ້ ວຕີນ ເຂຳົ້ ໃນເດ່ໍ ນີ . 2) ກຳນໄຂບຳນມເື ທງິ ດຳ້ ນຂຳ້ ງ ກຳນໄຂບຳນສູງ 50

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ເປັນວທິ ກີ ຳນໄຂອກີ ແບບໜໍ່ ງຶ ທໍ່ໄີ ຂຂຳ້ ມຕຳໜໍ່ ຳງໄປຈະມຄີ ວຳມແຮງ ບໍ່ ຳງຄງັ້ ບຳນຈະໝນູ ແລະ ປໍ່ ຽນທດິ ທຳງກຳງອຳກຳດເຮດັ ໃຫຝ້ ໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມຮບັ ບຳນໄຂໄດຍ້ ຳກ. ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ : - ຢືນຢ່ໍ ູເຂດໄຂບຳນຫນັ ໄຫ່ໍ ຊຳຍໃຫຕ້ ຳນໍ່ ຳງ (ຜູຖ້ ະນດັ ມຂື ວຳ) ແລະ ກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ຫື ຕນີ ທງັ ສອງເບອື້ ງຂະ ໜຳນກນັ . - ໂຍນບຳນຂນື້ ດວ້ ຍມຊື ຳຍຈຳກຈດຸ ທ່ໍ ໂີ ຍນບຳນປະມຳນ 60 ຊມ. ໃຫບ້ ຳນອໍ່ ຽງໄປທຳງໄຫໍ່ ຊຳຍເລກັ ນອ້ ຍ. - ແຂນຂວຳຢຽດໄປທຳງຂຳ້ ງ ຖ່ໍ ວງນຳ້ ໜກັ ລງົ ຂຳຂວຳແກ່ໍ ວງແຂນຂວຳຂນື້ ຕບີ ຳນພອ້ ມກບັ ບດິ ຕນີ ແລະ ລຳຕວົ ເຂຳົ້ ຫຳເດໍ່ ນີ ເນງີ້ ລຳຕວົ ໄປທຳງໜຳ້ ໂຢະເຂຳົ ເລກັ ນອ້ ຍຢຶດລຳຕວົ ສ່ໍ ງົ ແຮງຈຳກຂຳ ແລະ ລຳຕວົ ໄປ ຫຳແຂນເພໍ່ ອຶ ເພໍ່ ມີ ແຮງສໍ່ ງົ ບຳນໃຫຫ້ ຳຍຂນື້ . ກຳນໄຂບຳນທຳງຂຳ້ ງ 3) ວທິ ກີ ຳນເຕນັ້ ໄຂບຳນ ກຳນໄຂບຳນວທິ ນີ ີ້ ເປັນທ່ໍ ນີ ຍິ ມົ ຫນີ້ ກນັ ຫຳຍ ເພຳະບຳນໄຂເຮດັ ໃຫຜ້ ູຮ້ ບັ ຄຳດຄະເນທດິ ທຳງກຳນຕກົ ຂອງ ບຳນໄດຍ້ ຳກ ເນ່ໍ ອື ງຈຳກກຳນສໍ່ ຳຍຕວົ ຂອງບຳນໃນຂະນະທ່ໍ ບີ ຳນເຄອື ນທ່ໍ ຢີ ໍ່ ູກຳງອຳກຳດ. ວທິ ນີ ຂີ້ ອ້ ນຂຳ້ ງຈະຍຳກ ເພຳະໄດໃ້ ຊແ້ ຮງ ແລະ ທກັ ສະຫຳຍ. - ຜໄູ ້ ຂຢໍ່ ູໃນເຂດໄຂບຳນຫໍ່ ຳງຈຳກເສນັ້ ຫງັ ຂອງເດ່ໍ ນີ ປະມຳນ 6-8 ມ.ຫນັ ໜຳ້ ຫຳຕຳນໍ່ ຳງ, ຖຳ້ ຖະໜດັ ມື ຂວຳໃຫຕ້ ນີ ຊຳຍຢ່ໍ ູໜຳ້ ແລະ ກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ, ຕນີ ທງັ ສອງຫ່ໍ ຳງປະມຳນ 1 ຊໍ່ ວງໄຫໍ່ ໂຢະເຂ່ໍ ຳົ ນອ້ ຍໜ່ໍ ງຶ ຖ່ໍ ວງນຳ້ ໜກັ ໄປ ທໍ່ ຕີ ນີ ຫງັ . - ມຊື ຳຍຖືບຳນລະດບັ ໜຳ້ ເອິກຖຳ້ ຕອ້ ງກຳນບຳນສໍ່ ຳຍໄປທຳງໃດໃຫວ້ ຳງຕຳແໜ່ໍ ງຂອງຮູສູບລມົ ໃຫ້ ຖກື ຕອ້ ງ ເຊໍ່ ນັ ໃຫຢ້ ່ໍ ູດຳ້ ນເທ່ໍ ງິ ຫື ດຳ້ ນຂຳ້ ງຂອງບຳນ. - ໂຍນບຳນຂນື້ ດວ້ ຍມເື ບອື້ ງດຽວ ຫສື ອງມໂື ດຍໃຫບ້ ຳນຕງັ້ ຊ່ໍ ື ສູງຂນື້ ຢ່ໍ ູທຳງໜຳ້ . - ຜໄູ ້ ຂບຳນຕອ້ ງໄດແ້ ລ່ໍ ນເຄອື ນທໍ່ ເີ ຂຳົ້ ໄປເພໍ່ ອື ເຕນັ້ ຂນື້ ຕບີ ຳນແລໍ່ ນປະມຳນ 2-3 ກຳ້ ວ ແລວ້ ຢັນເຕນັ້ ຂນື້ ແຂນເບອື້ ງໃຊຕ້ ບີ ຳນໃຫເ້ ງອື ດຄນື ຫງັ ຢໍ່ ູໃນລະດບັ ຫູ ສຳຍຕຳແນມເບ່ໍ ີງບຳນໃນຂະນະທ່ໍ ີບຳນເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ລີ ງົ ມຳໃນ ຈງັ ຫວະທໍ່ ເີ ໝຳະສມົ ໃຫເ້ ງອື ດແຂນເຂຳົ້ ຕສີ ໍ່ ວນກຳງຫຳສໍ່ ວນເທງິ ຂອງບຳນເພໍ່ ອື ໃຫບ້ ຳນຂຳ້ ມຕຳນໍ່ ຳງໄປ, ກຳນໄຂ ບຳນວທິ ນີ ຄີ້ ຳ້ ຍຄກື ບັ ກຳນຕບົ ບຳນ. - ກໍ່ ອນກຳນເຕນັ້ ຂນຶ້ ໄຂບຳນພະຍຳຍຳມບ່ໍ ໃຫຕ້ ນີ ຢຽບເສນັ້ ຫງັ ຂອງເດໍ່ ນີ . 51

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກຳນເຕນັ້ ໄຂບຳນ 2. ກຳນໂຕໍ່ ງບຳນ. ກຳນຢືນກຽມພອ້ ມ (ກຳນຊງົ ຕວົ ) ເປັນທກັ ສະພນື້ ຖຳນອນັ ດບັ ຕນົ້ ທໍ່ ຈີ ະຕອ້ ງເຝິກແອບກ່ໍ ອນທ່ໍ ຳອ່ໍ ນຶ ໆຕ່ໍ ໄປ, ກຳນຢືນທໍ່ ີຖືກຕອ້ ງຈະຊໍ່ ວຍໃຫກ້ ຳນຫີນ້ ໄດຮ້ ັບຜົນດີ ແລະ ມປີ ະສິດທິພຳບຫຳຍຍໍ່ ງິ ຂືນ້ . ກຳນຢືນທ່ໍ ີ ຖກື ຕອ້ ງຄ:ື - ຢືນໃຫຕ້ ນີ ທງັ ສອງຫ່ໍ ຳງກນັ ປະມຳນ 1 ຊໍ່ ວງໄຫໍ່ , ຕນີ ທງັ ສອງຂະໜຳນກນັ ຫື ຈະວຳງຕນີ ໜໍ່ ງຶ ຢ່ໍ ູໜຳ້ ອກິ ຕນີ ໜ່ໍ ງຶ ຢໍ່ ູຫງັ ກໄດ້ (ອງິ ໃສໍ່ ຄວຳມຖະໜດັ ) ແລະ ໃຫໂ້ ຢະເຂ່ໍ ຳົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍ, ບ່ໍ ຳໄຫ່ໍ ສະເໝກີ ນັ , ລຳຕວົ ເນງີ້ ໄປທຳງໜຳ້ ເລກັ ນອ້ ຍ ແລະ ນຳ້ ໜກັ ຕວົ ຢ່ໍ ູປຳຍຕນີ ທງັ ສອງເບອື້ ງ. ກຳນຢືນ - ແຂນ ແລະ ມຍື ກົ ຂນຶ້ ໄວທ້ ຳງໜຳ້ , ແຂນສອກຢໍ່ ູຊດິ ລຳຕວົ , ຂມ້ ຢື ໍ່ ູເທງິ ຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ເລກັ ນອ້ ຍ ແລະ ຫນັ ຝຳມື ເຂຳົ້ ຫຳກນັ . ແຂນປໍ່ ອຍລງົ ທຳມະດຳ. - ເວລຳຈະໂຕໍ່ ງບຳນແຂນທຳງສອງເບອື້ ງໃຫຫ້ ຸບໃສໍ່ ກນັ , ພບັ ສອກເລກັ ນອ້ ຍ ແຂນປ່ໍ ອຍລງົ ທຳງລໍ່ ຸມໃຫມ້ ື ທງັ ສອງເບອື້ ງຈບັ ແໜນ້ ເຂຳົ້ ກນັ (ຕດິ ກນັ ) ເພ່ໍ ອື ໃຫແ້ ຂນທັງສອງເບອື້ ງຢ່ໍ ູໃນລະດບັ ດຽວກນັ (ສະເ ໝກີ ນັ ).  ວທິ ຈີ ບັ ມໃື ນກຳນໂຕ່ໍ ງບຳນ - ແບບຝຳມຊື ອ້ ນກນັ . - ແບບນວີ້ ມສື ຳນກນັ . 52

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ແບບກຳມສື ອງເບອື້ ງ. - ແບບມໜື ່ໍ ງຶ ກຳອກິ ມໜື ໍ່ ງຶ ໂອບມຳຈບັ ກນັ . - ແບບມແື ປະກນັ ຄຳ້ ຍຄກື ບັ ນບົ ມ.ື ວທິ ຈີ ບັ ມື ກຳນໂຕໍ່ ງບຳນໄປທຳງໜຳ້  ກຳນຫນີ້ ບຳນສອງມລື ໍ່ ຸມໄປທຳງໜຳ້ - ສຳຍຕຳແນມເບ່ໍ ງິ ບຳນຕະຫອດ - ເຄ່ໍ ອື ນລຳຕວົ ໄປຫຳຈດຸ ທ່ໍ ບີ ຳນຈະຕກົ , ຂະນະທໍ່ ໂີ ຕໍ່ ງບຳນໃຫໂ້ ຢະຂຳ ແລະ ຍກົ ບ່ໍ ຳໄຫ່ໍ ຂນຶ້ ແຂນທງັ ສອງ ຢຽດຊໍ່ ໜື ບີ ເຂຳົ້ ຫຳກນັ , ນຳ້ ໜກັ ລຳຕວົ ໂຍບໄປທຳງໜຳ້ . - ຈງັ ຫວະທໍ່ ໂີ ຕໍ່ ງບຳນ ແຂນທງັ ສອງຕອ້ ງວຳງໃຫສ້ ະເໝກີ ນັ (ພຽງກນັ ) ໂດຍແຂນ ແລະ ລຳຕວົ ບງັ ຄບັ ບຳນ ໃຫລ້ ອຍໄປຂຳ້ ງໜຳ້ , ຈດຸ ທໍ່ ແີ ຂນປະທະບຳນ ແມ່ໍ ນບລເິ ວນແຂນທໍ່ ອນລ່ໍ ຸມ (ແຕໍ່ ໃຕສ້ ອກຫຳເທງິ ຂມ້ )ື . - ກຳນໂຕ່ໍ ງບຳນໄປທຳງໜຳ້ (ມູມກຳນໂຕ່ໍ ງບຳນ) ເປັນມູມປະມຳນ 45 ອງົ ສຳ ຫື ຂມ້ ຍື ກົ ສູງພຽງລະດບັ ຂອງແອວ. - ແຮງສ່ໍ ງົ ບຳນອອກໄປໄດຈ້ ຳກຳນຢືດຂຕ້ ນີ , ຫວົ ເຂໍ່ ຳົ , ແອວ ແລະ ໄຫ່ໍ . ໂຕໍ່ ງບຳນຢໍ່ ຸທ່ໍ ຳຕໍ່ ຳ ໂຕ່ໍ ງບຳນຢໍ່ ູທໍ່ ຳສູງ ກຳນໂຕ່ໍ ງບຳນຕງັ້ ສູງ ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ເຊ່ໍ ນັ ດຽວກນັ ກຳນໂຕ່ໍ ງບຳນໄປຂຳ້ ງໜຳ້ ທຸກປະກຳນ ຕງັ້ ແຕໍ່ ມູມຂອງແຂນເປັນກຳນຫນີ້ ບຳນ ເພ່ໍ ອື ໃຫໂ້ ຍກບຳນ ມຄີ ວຳມງ່ໍຳຍຫຳຍຂນຶ້ ໂດຍຜູຫ້ ນີ້ ຕອ້ ງໂຕໍ່ ງບຳນ ໃຫແ້ ຂນເປັນມມູ 90 ອງົ ສຳ, ຍກົ ແຂນຂນຶ້ ໃຫ້ ສະເໝກີ ບັ ບ່ໍ ຳໄຫໍ່ (ພຽງກບັ ລະດບັ ບໍ່ ຳໄຫໍ່ ). 53

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຮູບ ກຳນໂຕໍ່ ງບຳນແບບສູງ ກຳນໂຕໍ່ ງບຳນໄປທຳງຫງັ ກຳນຫນີ້ ບຳນວທິ ນີ ີ້ ເພໍ່ ອື ຕອ້ ງກຳນໃຫບ້ ຳນລອຍຂຳ້ ມເທງິ ຫວົ ໄປດຳ້ ນຫງັ ມຄີ ວຳມຈຳປັນເມໍ່ ອື ຜູຫ້ ນີ້ ກບັ ຕວົ ບ່ໍ ທນັ ເຊໍ່ ນັ ໂຕໍ່ ງບຳນເດ່ໍ ນັ ຈຳກຕຳໜ່ໍ ຳງ ຫື ບຳນອອກໄປທຳງໜຳ້ ແລະ ບຳງເທ່ໍ ອື ກອອກເຂດເດ່ໍ ນີ ຕອ້ ງກຳນໂຕໍ່ ງ ບຳນເຂຳົ້ ມຳໃນເດ່ໍ ນີ , ກຳນໂຕໍ່ ງວທິ ນີ ຕີ້ ອ້ ງໂຍກແຂນຂນື້ ໃຫສ້ ຸດເປັນມມູ ໃຫຍ່ໍ ກວ່ໍ ຳ 90 ອງົ ສຳ. ໂຕໍ່ ງບຳນກບັ ຫງັ ກຳນໂຕ່ໍ ງບຳນດຳ້ ນຂຳ້ ງລຳຕວົ ເປັນກຳນຫນີ້ ບຳນເມ່ໍ ອື ບຳນພຸງ້ ມຳໄວ ແລະ ແຮງບ່ໍ ສຳມຳດເຄໍ່ ອື ນຕວົ ໄປຮບັ ບຳນກງົ ກບັ ທດິ ທຳງຂອງບຳນ ໄດຈ້ ໍ່ ງຶ ຕອ້ ງຢຶດແຂນຢຽດອອກ ເພໍ່ ອື ດບັ ທດິ ທຳງຂອງບຳນໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ຄດື ໍ່ ງັ ລໍ່ ຸມນ:ີ້  ບຳງລອຍມຳຂຳ້ ງໃດ ໃຫກ້ ຳ້ ວຂຳຂຳ້ ງນນັ້ ອອກໄປກໍ່ ອນ ໂດຍໃຫບ້ ຳນກຳ້ ວຍຳວກວ່ໍ ຳປົກກະຕພິ ອ້ ມທງັ ໂຢະ ຕວົ ແລະ ຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ຂຳກຳ້ ວອອກໄປນນັ້ ລງົ ພອ້ ມດກີ ບັ ຈະຫວງັ ຮບັ ບຳນ.  ຂຳທ່ໍ ບີ ່ໍ ໄດກ້ ຳ້ ວອອກໄປນນັ້ ໃຫຢຽດຊໍ່ ເື ຄໍ່ ອື ນທ່ໍໄປຕຳມຫງັ . ກຳນໂຕ່ໍ ງບຳນດຳ້ ນຂຳ້ ງ 54

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ 3. ກຳນຕບົ ບຳນ. ກຳນຕບົ ບຳນ ເປັນກຳນຫນີ້ ທ່ໍ ຈີ ຳເປັນ ແລະ ສຳຄນັ ທ່ໍ ສີ ຸດສຳລບັ ກຳນຫນີ້ ບຳນສໍ່ ງົ ຈະຖວື ່ໍ ຳເປັນອຳວຸດທໍ່ ສີ ຳ ຄນັ ສຳລບັ ກຳນບຸກທຸກຄະນະ ກຳນຕບົ ບຳນໄດຮ້ ຸນແຮງ ແລະ ແມນ້ ຢຳຈະເຮດັ ໃຫຄ້ ່ໍ ູຕໍ່ ສູເ້ ສຍສະມຳທໄິ ດງ້ ໍ່ຳຍ. ຖຳ້ ສຳມຳດສ່ໍ ງົ ຫື ບງັ ຄບັ ທດິ ທຳງຂອງບຳນຈຳກກຳນຕບົ ໃຫໄ້ ປລງົ ຕຳມຈດຸ ທໍ່ ຕີ ອ້ ງກຳນໄດ້ ກໍ່ ຈະເປັນກຳນສຳ້ ງຄວຳມ ກດົ ດນັ ໃຫກ້ ບັ ຄ່ໍ ູແຂໍ່ ງຂນັ ໄດ້ ຫຳຍທໍ່ ສີ ຸ ດ. ສະນນັ້ ໃນຂະນະທ່ໍ ເີ ປັນຝ່ໍ ຳຍບຸ ກຜູຫ້ ນີ້ ຕອ້ ງຟຳ້ ວສວຍໂອກຳດບຸກຄໍ່ ູ ແຂ່ໍ ງຂນັ ໃຫວ້ ່ໍ ອງໄວດວ້ ຍວທິ ກີ ຳນຕບົ ທ່ໍ ຮີ ຸ ນແຮງ,ໂອກຳດທ່ໍ ຈີ ະຕບົ ບຳນກບັ ໄປຈ່ໍ ງຶ ມກັ ເປັນຈງັ ຫວະທ່ໍ ສີ ຳມ (ຫນີ້ ບຳນຄງັ້ ທໍ່ ສີ ຳມ). ກຳນຫນີ້ ບຳນໃນປັດຈບຸ ນັ ຜູຫ້ ນີ້ ມກັ ສວຍໂອກຳດຕບົ ຝນຈງັ ຫວະໜໍ່ ງຶ ຫື ຈງັ ຫວະສອງເຊ່ໍ ງິ ໄດ້ ເປັນວທິ ບີ ຸກທໍ່ ວີ ່ໍ ອງໄວຍ່ໍ ງິ ຂນື້ , ແຕ່ໍ ຕອ້ ງຂນື້ ກບັ ຈງັ ຫວະ ແລະ ໂອກຳດ. ແຕ່ໍ ຢໍ່ ຳງໄດກ້ ່ໍ ດກີ ຳນຕບົ ທ່ໍ ຈີ ະໄດຮ້ ບັ ຜນົ ດີ ຈະຕອ້ ງຂນື້ ຢ່ໍ ູກບັ ຜູຫ້ ນີ້ ທ່ໍ ຫີ ນີ້ ບຳນທຳອດິ ທ່ໍ ຮີ ບັ ບຳນແລວ້ ສ່ໍ ງົ ໄປ ຫຳຜູທ້ ໍ່ ຊີ ູບຳນ (ຍກົ ບຳນ) ໃນຈງັ ຫວະທ່ໍ ສີ ອງ ແລະ ຈງັ ຫວະທໍ່ ສີ ຳມຈ່ໍ ເຶ ປັນກຳນຕບົ ບຳນ.ກຳນຕບົ ບຳນໄດຮ້ ບັ ຜນົ ດີ ມສີ ດິ ທພິ ຳບຂນື້ ຢ່ໍ ູກບັ ບນັ ຫຳຄດຶ ງັ ຕໍ່ ລງົ ໄປນ:ີ້ - ຄວຳມໄວຂອງບຳນ. - ຄວຳມແຮງຂອງບຳນ. - ຈງັ ຫວະ ຫື ຄວຳມພດລີ ະຫວ່ໍ ຳງຜູຊ້ ູບຳນໃຫກ້ ບັ ຜູຕ້ ບົ . - ກຳນແມນ້ ຢຳໃນກຳນຕບົ ບຳນ ແລະ ກຳນບງັ ຄບັ ບຳນໄປຫຳຈດຸ ທ່ໍ ຕີ ອ້ ງກຳນ. 3.1. ກຳນເຕນັ້ ຕບົ ບຳນ ກຳນຕບົ ບຳນສູງ ເປັນກຳນຕບົ ທໍ່ ຕີ ອ້ ງກຳນໃຊໄ້ ລຍະທຳງແລ່ໍ ນສຳມຫຳຫຳ້ ກຳ້ ວແລໍ່ ນເພ່ໍ ອື ເປັນກຳນຊໍ່ ວຍ ແຮງໃນກຳນຢັນເຕນັ້ ຂນື້ ຕບົ ບຳນຈຳກພນື້ ໃຫສ້ ູງເທ່ໍ ຳົ ທໍ່ ຈີ ະເຮດັ ໄດ.້  ກຳນຕບົ ບຳນລະດບັ ສູງໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ດໍ່ ງັ ລ່ໍ ຸມນ:ີ້ - ສຳຍຕຳຕອ້ ງແນມ້ ເບ່ໍ ງີ ບຳນຕະຫອດເວລຳ ພອ້ ມທງັ ກະຕວງວໍ່ ຳຈດຸ ທໍ່ ຈີ ະເຕນັ້ ຂນື້ , ບຳນຈະມຄີ ວຳມໄວ ແລະ ສູງປຳນໃດ. - ກຳນແລໍ່ ນເອຳົ ທໍ່ ຳ ໃນກຳນເຕນັ້ ຕບົ ບຳນຈະແລ່ໍ ນສຳມຫຳຫຳ້ ກຳ້ ວ. ກຳ້ ວສຸດທຳ້ ຍຕອ້ ງໃຫເ້ ປັນກຳ້ ວທໍ່ ຍີ ຳວ ກ່ໍ ອນກຳ້ ວແລ່ໍ ນປົກກະຕິ ເພ່ໍ ອື ຊໍ່ ວຍຮກັ ສຳກຳນຊງົ ຕວົ . - ກຳນຕກົ ບຳດຕນີ ກຳ້ ວສຸ ດທຳ້ ຍໃຫຕ້ ກົ ພນື້ ດວ້ ຍສອງຕນີ ແລະຢັນເຕນັ້ ຂນື້ ຈຳກພນື້ ດວ້ ຍສອງຕນີ , ໂດຍ ກຳນຢືດຂຕ້ ນີ ,ຫວົ ເຂໍ່ ົ ແລະ ແອວ. - ໃນຂະນະທໍ່ ຢີ ັນຂນື້ ຈຳກພນື້ ໃຫແ້ ກໍ່ ວງແຂນແຕໍ່ ລຸມຂນື້ ທຳງໜຳ້ ແລວ້ ຍກົ ຂນື້ ເທໍ່ ງິ ຫວົ . ເມ່ໍ ອື ເຕນັ້ ຂນື້ ຮອດ ຈດຸ ສູງສຸດໃຫພ້ ບັ ແຂນສອກທໍ່ ໃີ ຊຕ້ ບີ ຳນ ເງອື ດຄນື ຫງັ ມຢື ໍ່ ູລະດບັ ເທ່ໍ ງິ ຫວົ . ພອ້ ມກບັ ແອນຕວົ ໄປທຳງຫງັ ເລກັ ນອ້ ຍ ແລະ ຍກົ ສນົ ນ່ໍ ອງທງັ ສອງຂນື້ ເພ່ໍ ອື ຮກັ ສຳກຳນຊງົ ຕວົ . - ໃນເວລຳຕບົ ບຳນໃຫແ້ ກໍ່ ວງແຂນແຕ່ໍ ທຳງຫງັ ມຳທຳງໜຳ້ ເຂຳົ້ ປະທະດຳ້ ນເທງິ ຂອງໜໍ່ ວຍບຳນກດົ ໃຫບ້ ຳນ ຂຳ້ ມຕຳນ່ໍ ຳງ. ຂະນະທ່ໍ ຕີ ບີ ຳນແຂນຕອ້ ງຢຽດໃຫຊ້ ່ໍ ື ແລະ ມຕື ອ້ ງເຮດັ ເປນຜງົ້ ຄຮື ູບບໍ່ ວງ. ແຂນທໍ່ ບີ ່ໍ ໃຊ້ ຕບີ ຳນໃຫແ້ ກ່ໍ ວງແຕ່ໍ ເທງິ ລງົ ລ່ໍ ຸມເຖງິ ລະດບັ ກະໂພກ ເພ່ໍ ອື ຊ່ໍ ວຍຮກັ ສຳກຳນຊງົ ຕວົ . 55

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ເວລຳຕກົ ລງົ ພນື້ ໃຫລ້ ງົ ດວ້ ຍສອງຕນີ ພອ້ ມທງັ ໂຢະຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ລງົ , ຈ່ໍ ຳງຂຳອອກໃຊປຳຍຕນີ ທງັ ສອງ ຈງັ້ ພນື້ ກໍ່ ອນເພໍ່ ອື ຫຸດຜໍ່ ອນແຮງກະທບົ ແລະໃຫຢ້ ໍ່ ູໃນທ່ໍ ຳກຽມຫນີ້ ບຳນ ກຳນເຕນັ້ ຕບົ ບຳນ 3.2. ກຳນຢືນຕບົ ບຳນ ກຳນຢືນຕບົ ບຳນເປັນກຳນຕບົ ບຳນກລະນສີ້ ຸກເສນີ ທ່ໍ ບີ ໍ່ ສຳມຳດຫນີ້ ກບັ ບຳນດວ້ ຍກຳນເຕນັ້ ຕບົ ບຳນແລວ້ , ຈໍ່ ງຶ ໃຊແ້ ຂນຫສື ະປິງຂມ້ ື ເພໍ່ ອື ຕບົ ບຳນໃຫຂ້ ຳ້ ມຕຳນ່ໍ ຳງໄປ, ເປັນກຳນຕບົ ບຳນທ່ໍ ີສວຍໂອກຳດຂະນະທ່ໍ ີຝ່ໍ ຳຍ ກງົ ກນັ ຂຳ້ ມເຜີ ໂດຍໃຊຄ້ ວຳມໄວໃນກຳນຕບົ ບຳນເຊ່ໍ ງີ ປະຕບິ ດັ ດໍ່ ງັ ລໍ່ ຸມນ:ີ້ - ຢືນຕບົ ບຳນ,ເພໍ່ ອື ໃຫບ້ ຳນໄປລງົ ທ່ໍ ຫີ ວໍ່ ຳງໂດຍໃຊແ້ ຮງຂມ້ ຕື ບົ ບຳນ. - ຈດຸ ຕບົ ບຳນ ບຳນຈະຢ່ໍ ູລະດບັ ໜຳ້ ຜຳກຂອງຜູຕ້ ບົ . ໃຊຝ້ ຳມຕື ບົ ສ່ໍ ວນເທໍ່ ງິ ຂອງບຳນ ໃນລກັ ສະນະຫກັ ຂມ້ ື ລງົ . ກຳນຢືນຕບົ ບຳນ 4. ກຳນຂນຶ້ ອດັ ບຳນ. ກຳນເຕນັ້ ຂນື້ ອດັ ບຳນ ເປັນກຳນປອ້ ງກນັ ຈຳກກຳນຕບົ ບຳນຂອງຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ໂດຍຜູຫ້ ນີ້ ແດນໜຳ້ ເຕນັ້ ຂນື້ ພອ້ ມກບັ ຍກົ ມທື ັງສອງຂືນ້ ເທໍ່ ິງຕຳໜ່ໍ ຳງບລິເວນໃກຕ້ ຳໜໍ່ ຳງ ຫື ລຳ້ ໄປເຂດຂອງຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໂດຍ ພະຍຳຍຳມປອ້ ງກນັ ທດິ ທຳງ ທໍ່ ບີ ຳນມຳຈຳກກຳນຕບົ ຂອງຄໍ່ ູຕໍ່ ສູ.້ ກຳນອດັ ບຳນແມໍ່ ນເພໍ່ ອື ໃຫບ້ ຳນກະທບົ ມື ແລະ ຕກົ ລງົ ຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ມວີ ທິ ປີ ະຕບິ ດັ ດ່ໍ ງັ ນ:ີ້ - ເບໍ່ ງີ ລກັ ສະນະກຳນຫນີ້ ບຳນຂອງຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມວ່ໍ ຳ ຈະຕບົ ບຳນໃນລກັ ສະນະໃດ. - ຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມຄນໃດຈະຕບົ ບຳນ ເມ່ໍ ອື ຮູວ້ ໍ່ ຳຄນົ ໃດຈະຕບົ ບຳນ ໃຫເ້ ຄໍ່ ອື ນທເີ ຂຳົ້ ໃກຕ້ ຳນໍ່ ຳງ,ໃກຄ້ ນົ ທໍ່ ຈີ ະ ຕບົ ທນັ ທ.ີ 56

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ກຳນເຄ່ໍ ອື ນທເີ ຂຳົ້ ຫຳຈດຸ ຕບົ ບຳນ ຂອງຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ຕອ້ ງເຄ່ໍ ອື ນທແີ ບບກຳ້ ວຂຳໄປຂຳ້ ງໜຳ້ , ມທື ງັ ສອງ ເບອື້ ງຍກົ ຂນື້ ຢ່ໍ ູໃນລະດບັ ບໍ່ ຳໄຫ່ໍ , ຫນັ ຝຳມເື ຂຳົ້ ໄປຫຳຕຳນໍ່ ຳງ. - ເຕນັ້ ຂນື້ ອດັ ບຳນພອ້ ມກບັ ຍກົ ມຂື ນື້ , ຈ່ໍ ຳງນວີ້ ມທື ງັ ສອງອອກ, ຕຳເບ່ໍ ງີ ທດິ ທຳງຂອງບຳນ ແລະ ເຄໍ່ ອື ນ ຍຳ້ ຍສໍ່ ວນແຂນ ຫື ຝຳມເື ຂຳົ້ ຫຳທດິ ທຳງຂອງບຳນ. ກຳນອດັ ບຳນຄນົ ດຽວ ກຳນຂນຶ້ ອດັ ບຳນຫຳຍຄນົ 1) ປະໂຫຍດຂອງກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນ ໃນກຳນຫນີ້ ບຳນສໍ່ ງົ ຖຳ້ ຄະນະໃດມຄີ ວຳມສຳມຳດຂນື້ ອດັ ບຳນຕບົ ຈຳກກຳນຕບົ ຂອງຄ່ໍ ຕູ ໍ່ ສູໄ້ ດຈ້ ະມຜີ ນົ ດຕີ ່ໍ ຄະນະນນັ້ ເຊໍ່ ນັ : - ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນທ່ໍ ດີ ຈີ ະເຮດັ ໃຫຝ້ ່ໍ ຳຍຕນົ ເອງໄດຄ້ ະແນນທນັ ທ.ີ - ເຮດັ ໃຫຝ້ ໍ່ ຳຍຮບັ ສຳມຳດຕງັ້ ຕວົ ແລະ ກບັ ເປັນຝໍ່ ຳຍບຸກໄດ.້ - ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນເປັນວທິ ກີ ຳນຕງັ້ ຮບັ ທ່ໍ ດີ ທີ ໍ່ ສີ ຸດ ເຊໍ່ ງິ ສຳມຳດປ່ໍ ຽນກຳນຫນີ້ ໃນຂະນະທເີ ຫດກຳນຂບັ ຂນັ ໄດ.້ 2) ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນຄນົ ດຽວ ແລະ ຫຳຍຄນົ ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນຄນົ ດຽວ ຫື ຫຳຍຄນົ ກໍ່ ມຄີ ວຳມຈຳເປັນ ແລະສຳຄນັ ເທໍ່ ຳົ ກນັ ແຕ່ໍ ຕໍ່ ຳງກນັ ທ່ໍ ວີ ່ໍ ຳເມໍ່ ອື ໃດຂນື້ ອດັ ບຳນຄນດຽວ ແລະ ເມ່ໍ ອື ໃດຂນື້ ອດັ ບຳນຫຳຍຄນົ . ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນຫຳຍຄນົ ຄຕື ງັ້ ແຕໍ່ 2-3 ຄນົ ຈະເປັນກຳນ ຂນື້ ອດັ ບຳນທ່ໍ ດີ ີ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ຜນົ ກໍ່ ວຳ ເພຳະວ່ໍ ຳມເີ ນອື້ ທໃີ ນກຳນປິດກນັ້ ຫຳຍກວ່ໍ ຳຄນົ ດຽວ. ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນຄນົ ດຽວຈະນຳໃຊໃ້ ນກລະນີ້ ຄ່ໍ ູຕ່ໍ ສູຕ້ ບົ ບຳນບ່ໍ ຮຸ ນແຮງ,ບໍ່ ມປີ ະສດິ ຕພິ ຳບ ຫື ກຳນຕບົ ທຢີ ່ໍ ູຫ່ໍ ຳງໄກຈຳກຕຳນ່ໍ ຳງ. ກຳນ 57

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ເຕນັ້ ຂນື້ ອດັ ບຳນ 2 ຫື 3 ຄນົ ນນັ້ ແມໍ່ ນກຳນເຕນັ້ ຂນື້ ພອ້ ມກນັ ເພ່ໍ ອື ອດັ ບຳນຕບົ ຈຳກຄ່ໍ ູຕໍ່ ສູ ້ ແລະ ຕອ້ ງເຕນັ້ ຂນື້ ໃນ ເວລຳດຽວກນັ . ກຳນຫນີ້ ບຳນເທງິ ຕຳນໍ່ ຳງ ໂດຍທ່ໍ ຕີ ນີ ວດິ ຈຳກພນື້ ເດໍ່ ນີ ໄດມ້ ສີ ດິ ຕຶ ໍ່ ຜູຫ້ ນີ້ ຢໍ່ ູເຂດບຸກແດນໜຳ້ ມີ 3 ຄນົ ນອກຈຳກຢ່ໍ ູໃນເຂດຂອງຕນົ ແລະ ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງທໍ່ ກີ ຳນດົ ໃຫເ້ ທ່ໍ ຳົ ນນັ້ . ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນຕອ້ ງໃຫມ້ ກື ຳຍຂນື້ ເທງິ ຕຳ ນໍ່ ຳງ ກະຕວງວ່ໍ ຳບຳນຕອ້ ງຖກື ຝຳມພື ດ,ີ ແຂນຕອ້ ງໃຫເ້ ນງີ້ ໄປທຳງໜຳ້ ແລະ ພະຍຳຍຳມຮກັ ສຳກຳນຊງົ ຕວົ , ບ່ໍ ໃຫ້ ສ່ໍ ວນໃດສ່ໍ ວນໜ່ໍ ງຶ ຖກື ຕຳນ່ໍ ຳງ ແລະ ບໍ່ ໃຫຈ້ ກົ ບຳນຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ. ກຳນຢຳ້ ບຳນ 5. ກຳນລມົ້ ຮບັ ບຳນ. ຕຳມປົກກະຕແິ ລວ້ ຝ່ໍ ຳຍຮບັ ບຳນມກັ ຈະພບົ ບນັ ຫຳກຳນຮບັ ລູກທ່ໍ ຝີ ່ໍ ຳນບຸກຕບົ ບຳນລງົ ໃນເຂດແດນທໍ່ ເີ ປັນ ຊໍ່ ອງຫວໍ່ ຳງ ລູກບຳນທ່ໍ ຕີ ບົ ຂຳ້ ມຕຳນໍ່ ຳງຈະພໍ່ ຸ ງມຳດວ້ ຍຄວຳມແຮງ ແລະ ໄວ ເຊໍ່ ງິ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູຮ້ ບັ ຈະເຄ່ໍ ອື ນຕວົ ໄປ ເຖງິ ລູກບຳນກໍ່ ມກັ ຈະຕກົ ຕ່ໍ ຳຈນົ ເກໍ່ ອື ບເຖງິ ພນື້ ແລວ້ ກຳນເຂຳົ້ ຮບັ ລກູ ບຳນທ່ໍ ຕີ ໍ່ ຳ ແລະ ຫໍ່ ຳງຕວົ ຜູຫ້ ນິ້ ຈ່ໍ ງຶ ມກັ ໃຊໃ້ ນ ກຳນລມົ້ ຕວົ ຮບັ ລູກບຳນເຮດັ ໄດ້ 2 ລກັ ສະນະຄ:ື  ກຳນລມົ້ ຕວົ ເຂຳົ້ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍສອງມ.ື ໃຊໃ້ ນຈງັ ຫວະທ່ໍ ລີ ູກບຳນມຳຕໍ່ ຳ ແລະ ບໍ່ໄກຕວົ ຫຳຍປຳນໃດ ກຳນລມົ້ ຕວົ ຮບັ ບຳນຈ່ໍ ງຶ ບໍ່ ຕອ້ ງມວ້ ນໂຕໄປນຳ ສໍ່ ວນຫຳຍປໍ່ ອຍໃຫໜ້ ຳ້ ເອກິ ຖໄູ ປກບັ ພນື້ ວທິ ກີ ຳນລມົ້ ໂຕເຂຳົ້ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍສອງມໂື ດຍຜູຫ້ ນິ້ ຢືນຢໍ່ ູໃນລກັ ສະນະ ທ່ໍ ຳກຽມພອ້ ມໂຢະຕວົ ໄປຕຳມທດິ ທຳງທໍ່ ບີ ຳນມຳພອ້ ມທງັ ຫວ່ໍ ຽງແຂນໄປທຳງຫງັ ແລວ້ ພ່ໍ ຸ ງໂຕໄປຫຳບຳນພອ້ ມ ກບັ ຫວ່ໍ ຽງແຂນມທຳງໜຳ້ ແຂນທງັ ສອງຢຽດຊ່ໍ ມື ທື ງັ ສອງຈບັ ກນັ ເພໍ່ ອື ຮບັ ບຳນ.  ກຳນລມົ້ ຕວົ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍມດື ຽວ. 58

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ໃຊໃ້ ນຈງັ ຫວະທ່ໍ ລີ ູກບຳນມຳຕ່ໍ ຳ ແລະ ໄກຕວົ ຈຳກຜູຮ້ ບັ ຫຳຍ ຊໍ່ ງຶ ຖຳ້ ໃຊວ້ ທິ ລີ ມົ້ ຕວົ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍສອງມກື ່ໍ ຄງົ ບໍ່ ຮອດລູກບຳນ ກຳນລມົ້ ຕວົ ເຂຳົ້ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍມດື ຽວອຳດມປີ ະສດິ ທພິ ຳບໃນກຳນຮບັ ບ່ໍ ແນ່ໍ ນອນປຳນໃດ ຫຳກຜູຫ້ ນິ້ ບ່ໍ ມຄີ ວຳມຊ່ໍ ຳນຊິ ່ໍ ຳນຳນພຽງພແຕ່ໍ ກໍ່ ບໍ່ ຄວນປ່ໍ ອຍໃຫລ້ ູກບຳນເສຍໄປໂດຍບໍ່ ພະຍຳຍຳມທໍ່ ຈີ ະຮບັ ລູກ ບຳນເລຍີ ກຳນລມົ້ ຕວົ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍມດື ຽວມວີ ທິ ປີ ະຕບິ ດັ ເຊນັ ດຽວກນັ ກບັ ກຳນລມົ້ ຕວົ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍສອງມຕື ່ໍ ຳງ ແຕໍ່ ໃຊມ້ ດື ຽວ. ກຳນລມົ້ ຕວົ ຮບັ ບຳນດວ້ ຍສອງມື 6. ກຳນຫນິ້ ກລິ ຳບຳນສ່ໍ ງົ . ກຳນຫນິ້ ບຳນສ່ໍ ງົ ເປັນຄະນະນບັ ວໍ່ ຳເປັນທກັ ສະຂນັ້ ສູງ ທ່ໍ ຜີ ູຫ້ ຫນິ້ ຈະຕອ້ ງໃຊທ້ ກັ ສະສໍ່ ວນຕວົ ໃນກຳນຫນິ້ ບຳນໃນລກັ ສະນະຕໍ່ ຳງໆທໍ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງຕຳມກະຕກິ ຳຮໍ່ ວມກບັ ໝ່ໍ ພູ ຳຍໃນຄະນະ ແລະ ແຕໍ່ ລະຄະນະມຜີ ູຫ້ ນິ້ 6 ຄນົ . ປັດໃຈທໍ່ ສີ ຳຄນັ ໃນກຳນຫນິ້ ບຳນເປັນຄະນະອກີ ປະກຳນໜໍ່ ງຶ ຄທື ກັ ສະກຳນປະສຳນງຳນ ແລະ ຄວຳມເຂຳົ້ ໃຈອນັ ໜ່ໍ ງຶ ອນັ ດຽວກນັ ພຳຍໃນຄະນະ. ກຳນຫນິ້ ເປັນຄະນະມຄີ ວຳມສຳເລດັ ໄດກ້ ຕ່ໍ ເມ່ໍ ອື ອງີ ໃສ່ໍ ບນັ ຫຳທ່ໍ ກີ ່ໍ ຳວມຳຂຳ້ ງເທງິ ນນັ້ ເຊງິ ເປັນຫນົ ທຳງທໍ່ ຈີ ະນຳຄະນະໄປສ່ໍ ູໄຊຊະນະໄດ.້ 6.1. ຕໍ່ ຳແໜໍ່ ງ ແລະ ໜຳ້ ທໍ່ ຂີ ອງຜູຫ້ ນິ້ 6.1.1 ຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງຂອງຜູຫ້ ນິ້ ຜູຫ້ ນິ້ ແຖວໜຳ້ 3 ຄນົ ນບັ ຈຳກຕໍ່ ຳແໜໍ່ ງຂວຳຫຳຊຳ້ ຍຄຕື ໍ່ ຳແໜໍ່ ງ 2; 3 ແລະ 4 ຜູຫ້ ນິ ອກີ ແຖວຫງັ 3 ຄນົ ຄຕື ່ໍ ຳແໜ່ໍ ງ 5; 6 ແລະ ຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງທີ 1 ສຸ ດທຳ້ ຍ. ກຳນນບັ ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງຈະເລ່ໍ ມີ ນບັ ຈຳກຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງກຳນໄຂບຳນເຊໍ່ ງິ ຈະ ເອນີ້ ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງຕ່ໍ ຳງໆດ່ໍ ງັ ນ:ີ້ - ຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງ 1 ເອນີ້ ວ່ໍ ຳ ຫງັ ຂວຳ. - ຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງ 2 ເອນີ້ ວໍ່ ຳ ໜຳ້ ຂວຳ. - ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງ 3 ເອນີ້ ວໍ່ ຳ ໜຳ້ ກຳງ. - ຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງ 4 ເອນີ້ ວ່ໍ ຳ ໜຳ້ ຊຳຍ. - ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງ 5 ເອນີ້ ວ່ໍ ຳ ຫງັ ຊຳ້ ຍ. - ຕ່ໍ ຳແໜ່ໍ ງ 6 ເອນີ້ ວໍ່ ຳ ກຳງຫງັ . ກ. ໄດສ້ ດິ ໃນກຳນໄຂບຳນຂນຶ້ ກບັ ຝໍ່ ຳຍໄຂບຳນບໍ່ ຂຳ້ ມຕຳໜໍ່ ຳງ, ໄຂບຳນອອກ... ຝໍ່ ຳຍຮບັ ບຳນຈະໄດສ້ ດິ ໃນ ກຳນໄຂບຳນ. 59

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຂ. ກຳນໝນູ ຕໍ່ ຳແໜໍ່ ງໃຫໝ້ ນູ ໄປຕຳມເຂມັ ໂມງໃຫເ້ ລ່ໍ ມີ ແຕໍ່ ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງທີ 1; 6; 5; 4; 3; ແລະ 2 ໃນແຕ່ໍ ລະ ຄງັ້ ຝໍ່ ຳຍໃດໄດສ້ ດິ ໃນກຳນໄຂບຳນຕອ້ ງໝນູ ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງຜູໄ້ ຂບຳນໄປພອ້ ມ.  ກຳນຢືນຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງໃນກຳນຫນິ້ ຄ. ຕ່ໍ ຳແໜ່ໍ ງຂອງຜູຫ້ ນິ້ ທໍ່ ຖີ ກື ຫກັ ກຳນແມ່ໍ ນຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງຂອງຕນີ ຢໍ່ ູເທງິ ພນື້ ເປັນເຄ່ໍ ອື ງກຳນດົ ດໍ່ ງັ ນ:ີ້ - ຕນີ ໃດຕນີ ໜ່ໍ ງຶ ຂອງຜູຫ້ ນິ້ ດຳ້ ນໜຳ້ ຕອ້ ງຢ່ໍ ູໃກກ້ ບັ ຈດຸ ເຄງິ ກຳງຂອງເສນັ້ ແບໍ່ ງແດນຫຳຍກວ່ໍ ຳຕນີ ໃດຕນີ ໜໍ່ ງຶ ຂອງຜູຫ້ ນິ້ ແດນຫງັ ທ່ໍ ເີ ປັນຄ່ໍ ຂູ ອງເຂໍ່ ຳົ . - ຕນີ ໃດຕນີ ໜໍ່ ງຶ ຂອງຜູຫ້ ນິ້ ຂວຳ ຫື ຊຳ້ ຍ ( ຕນີ ຜູຫ້ ນິ້ ແຖວໜຳ້ ແຖວຫງັ ) ຕອ້ ງຢໍ່ ູໃກກ້ ບັ ເສນັ້ ຂຳ້ ງທໍ່ ເີ ຂຳົ ຢ່ໍ ູ ຫຳຍກວໍ່ ຳຕນີ ຂອງຜູຫ້ ນິ້ ກຳງໃນແຖວດຽວກນັ ຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງກຳນຢືນຂອງຜູຫ້ ນິ້ ຝໍ່ ຳຍຮບັ ຂະນະຮບັ ບຳນໄຂ ຈຳກຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໂດຍບ່ໍ ຜດິ ຕໍ່ ຳແໜໍ່ ງເລກ 1, 2, 3 ເປັນຜູຫ້ ນິ້ ແຖວຫງັ ດໍ່ ງັ ຮູບແຕມ້ . 6.1.2 ໜຳ້ ທ່ໍ ຂີ ອງຜູຫ້ ນີ້ ໃນກຳນຫນີ້ ເປັນຄະນະທກຄນົ ໃນຄະນະຕອ້ ງໄດແ້ ບ່ໍ ງໜຳ້ ທ່ໍ ກີ ນັ ທງັ ນກີ້ ເພໍ່ ອື ໃຫເ້ ກດີ ຄວຳມສຳພນັ ກນັ ດ.ີ ກຳນແບໍ່ ງໜຳ້ ທ່ໍ ກີ ຳນຫນີ້ ຈະຕອ້ ງອຳໃສກະຕກິ ຳກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ເປັນຫກັ ໃນກຳນປະຕບີ ດັ ເພຳະກະຕກີ ຳກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ຈະເປັນຕວົ ກຳນດົ ໜຳ້ ກຳນຫນີ້ ຂອງທຸກຄນົ ດ່ໍ ງັ ນ:ີ້ ກ. ຜູຫ້ ນີ້ ຢ່ໍ ູໃນແດນໜຳ້ 3 ຄນົ ມສີ ດີ ທໍ່ ຈີ ະຫນີ້ ບຳນເທໍ່ ງີ ຕຳໜ່ໍ ຳງໄດສ້ ະນນັ້ ຜູຫ້ ນີ້ ມສີ ດີ ທ່ໍ ຈີ ະຕບົ ບຳນຫຫື ນີ້ ບຳນໃນລກັ ສະນະຕ່ໍ ຳງໆເທ່ໍ ງີ ຕຳໜໍ່ ຳງໄດສ້ ະນນັ້ ຈໍ່ ງີ ເປັນໜຳ້ ທ່ໍ ຂີ ອງຜູຫ້ ນີ້ ແດນໜຳ້ . ຂ. ກະຕກິ ຳກຳນດົ ໄວວ້ ໍ່ ຳກຳນຫນີ້ ບຳນ ບ່ໍ ວ່ໍ ຳຈະເປັນລກັ ສະນະໃດໆກຕຳມທໍ່ ຢີ ່ໍ ູໃນລະດບັ ຕ່ໍ ຳກວ່ໍ ຳຕຳໜ່ໍ ຳງ ລງົ ມຳທຸກຄນົ ໃນຄະນະສຳມຳດຫນີ້ ໄດ້ ສະນນັ້ ຈໍ່ ງຶ ເປັນນຳ້ ທໍ່ ຂີ ອງທຸກຄນົ ທໍ່ ຈີ ະຕອ້ ງຊໍ່ ວຍກນັ ເພໍ່ ອື ບ່ໍ ໃຫບ້ ຳນຕກົ ພນື້ . ໃນຄະນະໜ່ໍ ງຶ ມສີ ດິ ຫນີ້ ບຳນໄດພ້ ຽງ 3 ຄງັ້ ເທ່ໍ ຳົ ນນັ້ . ຄ. ໜຳ້ ທໍ່ ຂີ ອງຜູຫ້ ນີ້ ໃນແດນຫງັ ມໜີ ຳ້ ທໍ່ ພີ ະຍຳຍຳມຮບັ ບຳນຈຳກກຳນຕບົ ຫື ຢອດຂອງຄ່ໍ ູແຂໍ່ ງຂນັ ເພ່ໍ ອື ຕງັ້ ບຳນ ຫື ຊູບຳນໃຫຜ້ ູຫ້ ນີ້ ໃນແດນໜຳ້ ຕບົ ຫື ຕໃີ ຫຂ້ ຳ້ ມຕຳໜໍ່ ຳງໄປແດນຄ່ໍ ູແຂ່ໍ ງຂນັ (ຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ). ເມ່ໍ ອື ຜູຫ້ ນີ້ ຄນົ ໃດມໜີ ຳ້ ທ່ໍ ເີ ປັນຜູໄ້ ຂບຳນຄງັ້ ດຽວໃຫຂ້ ຳ້ ມຕຳໜ່ໍ ຳງໄປຍງັ ແດນຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ. 60

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ງ. ຜູຫ້ ນີ້ ໃນແດນໜຳ້ ນອກຈຳກມໜີ ຳ້ ທໍ່ ເີ ປັນຜູບ້ ກດວ້ ຍກຳນຕບົ ແລວ້ ຫື ລກັ ສະນະອໍ່ ນື ຍງັ ມໜີ ຳ້ ທ່ໍ ເີ ປັນຜູຂ້ ນື້ ອດັ ບຳນອກີ . 6.1.3 ກຳນຕງັ້ ຮບັ ບຳນໄຂ ຮບັ ໄດພ້ ດັ ບໍ່ ສຳມຳດທໍ່ ຈີ ະບງັ ຄບັ ບຳນໄປຍງັ ເປົຳ້ ໝຳຍໄດ້ ກຳນຫນີ້ ຂອງຄະນະກພຽງແຕ່ໍ ພະຍຳຍຳມຕບີ ຳນ ໂຕກ້ ບັ ໄປຍງັ ແດນຄ່ໍ ແູ ຂໍ່ ງຂນັ ໂອກຳດບຸກບໍ່ ມ.ີ ກຳນຫນີ້ ລກັ ສະນະນຈີ້ ່ໍ ງຶ ຕກົ ເປັນຝໍ່ ຳຍຮບັ . ດໍ່ ງັ ນນັ້ ແບບວທິ ກິ ຳນຕງັ້ ຮບັ ບຳນໄຂທໍ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງຊໍ່ ວຍໃຫກ້ ຳນຮບັ ມປີ ະສດິ ທຜິ ນົ ແລະ ແນ່ໍ ນອນຂນື້ ຄື ຫກັ ກຳນຮບັ ກຳນໄຂບ່ໍ ຢືນຊອ້ ນກນັ , ບ່ໍ ໃຫຢ້ ືນບງັ ກນັ ພະຍຳຍຳມຢືນກະຈຳຍໃຫທ້ ໍ່ ວົ ເດ່ໍ ນີ ເຊໍ່ ນັ : ກຳນຢືນແບບຕບົ W, ຢືນແບບໂຕ M ແລະ ແບບໂຕ U. ຢືນແບບໂຕ W ຢືນແບບໂຕ M ຢືນແບບໂຕ U ຕຳແໜໍ່ ງຢືນຮບັ ບຳນ ຈຳກກຳນໄຂຈະຕອ້ ງ ໄຂຂຳ້ ງໄປ ທຳງແດນຫງັ ເພຳະກຳນໄຂສ່ໍ ວນຫຳຍຈະຕກົ ທຳງແດນຫງັ ສະນນັ້ ຈໍ່ ງຶ ມຂີ ແ້ ນະນຳດໍ່ ງັ ລໍ່ ຸມນ:ີ້ - ໃຫຮ້ ບັ ບຳນຢ່ໍ ູຫງັ ເຂດບຸກ. - ບໍ່ ຄວນໃຫພ້ ນື້ ທ່ໍ ເີ ດໍ່ ນີ ມບີ ່ໍ ອນຫວໍ່ ຳງ. - ພະຍຳຍຳມຮບັ ບຳນດວ້ ຍສອງມື (ໂຕໍ່ ງບຳນ) ສ່ໍ ງົ ບຳນໄປຍງັ ກຳງເດ່ໍ ນີ ບລເິ ວນັ້ ເສນັ້ ບຸກ. - ຖຳ້ ຕບົ ບຳນບໄດກ້ ຕອ້ ງພະຍຳຍຳມສ່ໍ ງຂຳ້ ມໄປແດນກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໃຫໄ້ ດ.້ - ພະຍຳຍຳມເຄ່ໍ ອື ນຕວົ ໄປຮບັ ບຳນ ແລະ ພະຍຳຍຳມສ່ໍ ງົ ບຳນໄປທ່ໍ ຫີ ວໍ່ ຳງ ຫື ເຂດແດນຫງັ ຝໍ່ ຳຍ ກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ຕຳແໜ່ໍ ງກຳນຢືນຮບັ ບຳນ 6.1.4 ກຳນຕງັ້ ຮບັ ບຳນຕບົ ແລະ ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນ ກຳນບຸກດວ້ ຍກຳນຕບົ ຈຳກຄ່ໍ ູແຂ່ໍ ງຂນັ ນບັ ວ່ໍ ຳເປັນກໍ່ ຸມບຸກທໍ່ ຮີ ຸ ນແຮງ ແລະ ສ່ໍ ຽງຕໍ່ ກຳນເສຍຄະແນນຫຳຍ. ໃນຄະນະດຽວ ກນັ ຝ່ໍ ຳຍຮບັ ໄດຄ້ ະແນໄດເ້ ຊ່ໍ ນັ ກນັ . ກຳນຕງັ້ ຮບັ ຫກື ຳນປ້ອງກນັ ຕອ້ ງຮດັ ກໍ່ ຸມມປີ ະສດິ ທພິ ຳບ. ກຳນປອ້ ງກນັ ນນັ້ ກ່ໍ ຄກື ຳນສະກດັ ກນັ້ ບຳນຈຳກກຳນຕບົ ຂອງຄໍ່ ຕູ ່ໍ ສູ ້ (ປອ້ ງກນັ ຍບັ ຢັງ້ ) ຈຳກກຳນບຸກ, ຈຳກກຳນຕບົ ຂອງຜູຕ້ ໍ່ ສູ ້ ໂດຍຜູ ຫ້ ີນ້ ແດນໜຳ້ ໂດດເຕັນ້ ຂືນ້ ພອ້ ມທັງຍກົ ມືທັງສອງຂືນ້ ເທິງຕຳໜ່ໍ ຳງບລິເວນໃກຕ້ ຳໜໍ່ ຳງ, ພະຍຳຍຳມສະກດັ ກນັ້ ທດິ ທຳງທໍ່ ບີ ຳນຈະມຳຈຳກກຳນຕບົ ເພ່ໍ ອື ໃຫບ້ ຳນຕກົ ລງົ ໃນແດນຄ່ໍ ູແຂໍ່ ງຂນັ . 61

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກ. ຜູຫ້ ນີ້ ໝຳຍເລກ 5, 6 ເຮດັ ໜຳ້ ທໍ່ ຂີ ນື້ ອດັ ບຳນ, 2 ຢ່ໍ ູແດນກຳງ ຫື ຢ່ໍ ູບລເິ ວນອດັ ບຳນກຽມຕວົ ເຂຳົ້ ໄປ ຊອ້ ນເພໍ່ ອື ຮບັ ບຳນທ່ໍ ຫີ ຸດ ຫື ບຳນຢອດຂອງຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ. ຜູຫ້ ນີ້ 1, 3, 4 ຢ່ໍ ູແດນຫງັ ເພໍ່ ອື ກຽມຮບັ ບຳນຕບົ ທ່ໍ ີ ຜູຕ້ ໍ່ ສູຕ້ ບົ ມຳ. ຂ. ຜູຫ້ ນີ້ ໝຳຍເລກ 1 ເຮດັ ໜຳ້ ທໍ່ ຂີ ນື້ ອດັ ບຳນ, ເລກ 2 ເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ີເຂຳົ້ ໄປຊອ້ ນທຳງຫງັ ເລກ 1. ເລກ 3 ເຄ່ໍ ອື ນຕວົ ກຽມເຂຳົ້ ໄປຊ່ໍ ວຍ ແລະ 4, 5, 6 ຢືນກຽມຕງັ້ ຮບັ ບຳນຕບົ ຂອງຄ່ໍ ແູ ຂໍ່ ງຂນັ ຕບົ ມຳ. 6.2 ລະບຽບກະຕກິ ຳກຳນຫນີິ້ ທໍ່ ຄີ ວນຮູ.້ 6.2.1 ເດ່ໍ ນີ ແຂງຂນັ ເດໍ່ ນີ ແຂໍ່ ງຂນັ ບຳນສ່ໍ ງົ ຄວນເປັນພນື້ ດີນທໍ່ ີຮຳບພຽງ, ພນື້ ໄມ ້ ຫື ພືນ້ ຊມີ ງັ (ພນື້ ແຂງຮຳບພຽງ)ບ່ໍ ມສີ ໍ່ ີງ ກດີ ຂວຳງມລີ ກັ ສະນະສ່ໍ ລີ ຽ່ໍມມຂີ ະໜຳດ 9 × 18 ມ ບລເິ ວນຮອບເດໍ່ ນີ ຫ່ໍ ຳງຈຳກເດ່ໍ ນີ ຢໍ່ ຳງໜອຍ້ 2 ມ. ຖຳ້ ເປັນ ເດໍ່ ນີ ກຳງແຈງ້ ຢໍ່ ຳງໜອ້ ຍ 3 ມ ຄວຳມສູງຈຳກພນື້ ຂນື້ ໄປບໍ່ ມສີ ໍ່ ງີ ກດີ ຂວຳງ ຫື ເພດຳນຢໍ່ ຳງໜອຍ້ 7 ມ. ຖຳ້ ແຂ່ໍ ງຂນັ ລະດບັ ຊຳດບລເິ ວນຮອບເດໍ່ ີນຢໍ່ ຳງໜອ້ ຍ 5 ມ ຈຳກເສນັ້ ຂຳ້ ງ ແລະ ຫໍ່ ຳງຈຳກເສນັ້ ຫງັ 8 ມ. ຄວຳມສູງຂອງ ເພດຳນຈຳກພືນ້ ຢໍ່ ຳງໜອຍ້ 12.50 ມ. ພືນ້ ເດໍ່ ີນຕອງ້ ເປັນໄມ ້ ແລະ ໄດຮ້ ັບຮອງຈຳກສະຫະພັນນຳໆຊຳດ (IVBF). 6.2.2 ເສນັ້ ເຂດເດ່ໍ ນີ . ເສນັ້ ຂອງບຳນສໍ່ ງົ ມຂີ ະໜຳດກວຳ້ ງ 5 ຊມ. ເປັນສອີ ອ່ໍ ນແຕກຕໍ່ ຳງກນັ ກບັ ສພີ ນື້ ທງັ ໝດົ ນລີ້ ວມຢໍ່ ູໃນເດໍ່ ນີ ແຂໍ່ ງຂນັ ກວຳ້ ງເທ່ໍ ຳົ ກບັ 9×18 ມ. 6.2.3 ເສນັ້ ແບໍ່ ງເດ່ໍ ນີ ແບໍ່ ງເດ່ໍ ນີ ອອກເປັນສອງສ່ໍ ວນເທໍ່ ຳົ ກບັ ຂະໜຳດກວຳ້ ງຈຳກຈດຸ ເຄໍ່ ງີ ກຳງໄປຫຳເສນັ້ ຫງັ 9 ມ. ເສນັ້ ຈະຢໍ່ ູກອງ້ ຕຳໜໍ່ ຳງ (ຫື ຊ່ໍ ກື ບັ ເສຳົ ຄງຶ ຕຳໜໍ່ ຳງ). 6.2.4 ເສນັ້ ເຂດເດໍ່ ນີ . - ເສນັ້ ເຂດແດນ (ເຂດບຸ ກ) ຫ່ໍ ຳງຈຳກເສນັ້ ແບໍ່ ງເດໍ່ ນີ 3 ມ. ນບັ ລວມທງັ ຄວຳມກວຳ້ ງຂອງເສນັ້ ນນັ້ ຂະ ໜຳນກບັ ເສນັ້ ແບ່ໍ ງເດໍ່ ນີ ແລະ ເສນັ້ ຫງັ . - ເສນັ້ ໄຂ ແລະ ເຂດໄຂຄເື ສນັ້ ຂດີ ຍຳວ 15 ຊມ ເຊ່ໍ ງີ ຂດີ ຊ່ໍ ຕື ່ໍ ຈຳກເສນັ້ ຂຳ້ ງຄນື ໄປທຳງຫງັ ທງັ ສອງຂຳ້ ງ( ຊຳ້ ຍ–ຂວຳ ) ບໍ່ ສນີ້ ສຸດ (ລວງກວຳ້ ງເທໍ່ ຳົ ກບັ ລວງກວຳ້ ງຂອງເດໍ່ ນີ ) 62

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ເຂດປໍ່ ຽນຕວົ ນກັ ກລິ ຳຢໍ່ ູເຂດບຸກຂອງທງັ ສອງຝໍ່ ຳຍທ່ໍ ເີ ລຍີ ອອກໄປໃນເຂດຮອບເດໍ່ ນີ ທໍ່ ຢີ ໍ່ ູທງັ ສອງຂອງ ໂຕະບນັ ທກຶ ( ບນັ ທກຶ ຄະແນນ, ລຳຍຊໍ່ ນື ກັ ກລິ ຳ ແລະ ຕຳແໜໍ່ ງຫນີ້ ). - ຖຳ້ ຫນີ້ ໃນເດ່ໍ ນີ ຮ່ໍ ມົ ແສງສະຫວໍ່ ຳງຕອ້ ງພຽງພ ( 500-1500 ວດັ ). 6.2.5 ຕຳໜໍ່ ຳງ ແລະ ເສຳົ ຄງຶ ຕຳໜ່ໍ ຳງ. - ຕຳໜໍ່ ຳງມລີ ວງກວຳ້ ງ 1 ມ. ຍຳວ 9.50 ມ. ເຊໍ່ ງີ ຢ່ໍ ູເທງີ ຈດຸ ໃຈກຳງຂອງເສນັ້ ແບໍ່ ງເດໍ່ ນີ ອອກເປັນສອງສໍ່ ວນ ເທໍ່ ຳົ ກນັ . - ແຖບຂຳ້ ງໃຊແ້ ຖບຂຳ້ ງສຂີ ຳວກວຳ້ ງ 5 ຊມ,ຍຳວ 1 ມ, ທ່ໍ ຫີ ຍບິ ຕດິ ຂອບຂຳ້ ງຂອງຕຳໜ່ໍ ຳງສອງດຳ້ ນແຖບ ຂຳ້ ງໃຫຕ້ ງັ້ ຊ່ໍ ກື ບັ ເສນັ້ ແບ່ໍ ງເດ່ໍ ນີ ແລະ ໃຫຢ້ ່ໍ ູຈດຸ ເຄໍ່ ງີ ກຳງ. - ເສຳົ ອຳກຳດ ເສຳົ ອຳກຳດເຮດັ ດວ້ ຍໄມ.້ ດວຍ້ ຫວຳຍ ຫຢື ຳງປຳລຳສະຕກິ ທ່ໍ ບີ ່ໍ ເປັນອນັ ຕະລຳຍມຄີ ວຳມ ຍຳວ 1.80 ຊມ ເສນັ້ ຜ່ໍ ຳໃຈກຳງ 10 ມມ. ທຳສແີ ດງສະຫບັ ເປັນໄລຍະໆ ມໄີ ລຍະຫ່ໍ ຳງ 10 ຊມ. ເສຳົ ອຳກຳດມີ ສອງເສຳົ ມດັ ຕດິ ກບັ ຂອບຂຳ້ ງຂອງຕຳໜ່ໍ ຳງນອກສຸດຊ່ໍ ກື ບັ ແຖວເສນັ້ ຂຳ້ ງໂດຍໃຫຊ້ ໍ່ ຂື ນື້ ໄປເທງີ ຕຳໜໍ່ ຳງ 80 ຊມ. - ຄວຳມສູງຂອງຕຳໜ່ໍ ຳງ: ຕຳໜ່ໍ ຳງຊຳຍສູງ 2,43 ມ. ສຳລບັ ເພດຍງີ ສູງ 2.24 ມ. ໂດຍແທກຈຳກຈດຸ ເຄ່ໍ ງີ ກຳງຂອງເດ່່ໍ່ໍໍ ນີ ( ພນື້ ) ຂນື້ ໄປຫຳຂອບເທງີ ຂອງຕຳໜໍ່ ຳງ. - ເສຳົ ຄງຶ ຕຳໜໍ່ ຳງ ເສຳົ ຄງຶ ຕຳໜ່ໍ ຳງທງັ ສອງເສຳົ ຕອງ້ ມລີ ກັ ສະນະກມົ ກຽ້ ງດີ ເຊໍ່ ງີ ສຳມຳດປັບລະດບັ ໄດ,້ ມີ ຄວຳມສູງ 2,55 ມ. ເພໍ່ ອື ຮອງຮບັ ປຳຍສຸດຂອງຕຳໜໍ່ ຳງ, ເສຳົ ຄງຶ ຕຳໜໍ່ ຳງຕອງ້ ຍດຶ ຕດິ ກບັ ພນື້ ຫ່ໍ ຳງຈຳກເສນັ້ ຂຳ້ ງ ຢໍ່ ຳງໜ່ໍ ອຍ 50-100 ຊມ. ຫຳ້ ມໃຊລ້ ວດ ຫື ໂລຫະເປັນເຄໍ່ ອື ງຄງຶ ຕຳໜ່ໍ ຳງກບັ ເສຳົ ເພຳະຈະເປັນອນັ ຕະລຳຍແກໍ່ ຜູຫ້ ນີ້ . 6.2.6 ບຳນ (BALL). ໜວ່ໍ ຍບຳນຕອ້ ງມລີ ກັ ສະນະກມົ , ເຮດັ ດວ້ ຍໜງັ ຟອກທ່ໍ ອີ ໍ່ ອນນຸມ້ ຢືດໄດມ້ ຢີ ຳງໃນ, ເຮດັ ດວ້ ຍຢຳງ ຫື ວດັ ສະດຸທ່ໍ ຄີ ຳ້ ຍຄໜື ງັ , ສຕີ ອ້ ງເປັນໄປຕຳມແບບ ( ເປັນສອີ ໍ່ ອນ ), ສຂີ ຳວມລີ ວງຮອບຂະໜຳດ 65-67 ຊມ, ນຳ້ ໜກັ ລະຫວ່ໍ ຳງ 260 - 270 ກລຳມ, ແຮງອດັ ລະຫວ່ໍ ຳງ 0,40 - 0,45 ກລ/ຕ.ລ.ຊມ. ກຳນໃຊບ້ ຳນກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ລະຫວ່ໍ ຳງຊຳດຄວນໃຊບ້ ຳນ 3 ໜ່ໍ ວຍ ໂດຍມຜີ ູຄ້ ່ໍ ອຍຄຸມບຳນໃຫ້ 5 ຄນົ ທໍ່ ຢີ ໍ່ ູ 4 ມມູ ຂອງເດໍ່ ນີ ແລະ ດຳ້ ນຫງັ ກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ດຳ້ ນລະ 1 ຄນົ ( ເປັນ 6 ຄນົ ). 6.2.7 ຄະນະ 63

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ແຕ່ໍ ລະຄະນະ ( ທມີ ) ມຜີ ູຫ້ ນີ້ ບໍ່ ເກນີ 12 ຄນົ , ຜູຊ້ ່ໍ ວຍຄູເຝຶກ 1 ຄນົ , ແພດ 1 ຄນົ , ຜູຫ້ ນີ້ ຕອ້ ງແມໍ່ ນຜູທ້ ໍ່ ີ ມລີ ຳຍຊໍ່ ໃື ນໃບບນັ ທກຶ ເທ່ໍ ຳົ ນນັ້ ຈ່ໍ ງຶ ມສີ ດິ ລງົ ແຂໍ່ ງຂນັ ໃນຄງັ້ ນນັ້ ໄດ.້ ຫວົ ໜຳ້ ຄະນະ ແລະ ຄູເຝຶກລງົ ລຳຍຊໍ່ ໃື ນໃບ ບນັ ທກຶ ແລວ້ ຈະປ່ໍ ຽນແປງບ່ໍໄດ.້ 6.2.8 ກຳນແຕໍ່ ງກຳຍຂອງຜູຫ້ ນີ້ ເຄ່ໍ ອື ງແຕ່ໍ ງກຳຍຂອງຜູຫ້ ີນ້ ຕອ້ ງເປັນລະບຽບ ແລະ ເອກະພຳບກນັ ເສອື້ ແຂນສນັ້ ຫື ຍຳວກໄດ.້ ເສອື້ ຜູຫ້ ນີ້ ຕອງ້ ມໝີ ຳຍເລກຢ່ໍ ູດຳ້ ນໜຳ້ ຂະໜຳດນອຍ້ ສຸດສູງ 8 ຊມ, ດຳ້ ນຫງັ ນອຍ້ ສຸດ 15 ຊມ ລວງກວຳ້ ງຂອງເສນັ້ ຄອງຕວົ ເລກ 2 ຊມ. ຕດິ ໝຳຍຕງັ້ ແຕ່ໍ ເບີ 1-12 ທງັ ສອງຄະນະ. ເສອື້ ຂອງແຕໍ່ ລະຄະນະຕອ້ ງເປັນສດີ ຽວກນັ ( ແຕໍ່ ລະຄະນະຕອ້ ງເປັນສຕີ ໍ່ ຳງກນັ ). 6.2.9 ໜຳ້ ທຂີ ອງຜູເ້ ຂຳົ້ ແຂ່ໍ ງຂນັ ຜູຫ້ ີນ້ ທຸກຄນົ ຕອ້ ງເຂຳົ້ ໃຈລະບຽບ ແລະ ກຳຕກິ ຳກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ແລະ ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ໃຫເ້ ຂມັ້ ງວດ ແລະ ຕອ້ ງຍອມຮບັ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຂອງຜູຕ້ ດັ ສນິ ຈໍ່ ງື ເປັນຜູຫ້ ນີ້ ທໍ່ ມີ ນີ ຳ້ ໃຈນກັ ກລິ ຳ. 6.2.10 ຂຫ້ ຳ້ ມຂອງຜູຫ້ ນີ້ ຫຳ້ ມຜູຫ້ ນີ້ ໃສໍ່ ເຄໍ່ ອື ງປະດບັ ທໍ່ ເີ ປັນໂລຫະຂອງແຂງໃນເວລຳແຂໍ່ ງຂນັ ທຸກປະເພດ ແລະ ຫຳ້ ມນ່ໍ ຸງເຄໍ່ ອື ງທໍ່ ບີ ່ໍ ມໝີ ຳຍເລກ(ບ່ໍ ມເີ ບ)ີ , ບໍ່ ຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ມສີ ແີ ຕກຕ່ໍ ຳງກນັ ລງົ ແຂ່ໍ ງຂນັ . 6.2.11 ກຳນຜດິ ຕ່ໍ ຳແໜ່ໍ ງ - ເມໍ່ ອື ກວດພບົ ວໍ່ ຳຜູຫ້ ນີ້ ຜດິ ຕໍ່ ຳແໜ່ໍ ງໃຫລ້ ງົ ໂທດຄະນະທໍ່ ຜີ ດິ ທນັ ທີ ໂດຍໃຫຜ້ ູຫ້ ນີ້ ຕອ້ ງໝນູ ໄປຕໍ່ ຳແໜໍ່ ງທໍ່ ີ ຖກື ຕອ້ ງກໍ່ ອນ ແລະ ຜູບ້ ນັ ທກື ວດສອບຄນື ວ່ໍ ຳຂຜ້ ດິ ພຳດເກດີ ຂນື້ ເມ່ໍ ອື ໃດເພ່ໍ ອື ຍກົ ເລກີ ຄະແນນທງັ ໝດົ ຂອງຄະນະທໍ່ ຜີ ດິ ສ່ໍ ວນຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໃຫຮ້ ກັ ສຳໄວຄ້ ເື ກ່ໍ ຳົ . - ຄວຳມຜດິ ທ່ໍ ເີ ກດິ ຂນື້ ລະຫວໍ່ ຳງກຳນໄຂບຳນທໍ່ ຜີ ດິ ກະຕກິ ຳໃຫລ້ ງົ ໂທດທ່ໍ ໜີ ກັ ກວ່ໍ ຳເມໍ່ ອື ກວດພບົ ວໍ່ ຳກຳນ ໝນູ ຜດິ ຕໍ່ ຳແໜໍ່ ງໃຫຢ້ ຸດກຳນຫນີ້ ທນັ ທີ ແລະ ແກໄ້ ຂໃໝໍ່ ໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ. 6.2.12 ກຳນຢຸດກຳນຫນີ້ - ກຳນຢຸດກຳນຫນີ້ ທໍ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງຄກື ຳນຂເວລຳນອກ, ຂປໍ່ ຽນຕວົ ຜູຕ້ ດັ ສນິ ອະນຸຍຳດເມໍ່ ອື ບຳນຕຳຍ ໂດຍຫວົ ໜຳ້ ຄະນະເປັນກຳນຂເວລຳນອກບໍ່ ເກນີ 30 ວນິ ຳທຕີ ໍ່ ຄງັ້ ແລະ ບ່ໍ ເກນີ ຄະນະລະ 2 ຄງັ້ . ກຳນປ່ໍ ຽນຕວົ ບໍ່ ໃຫເ້ ກນີ 6 ຄນົ ຕ່ໍ 1 ເຊດັ . ຖຳ້ ເກນີ ຜູຕ້ ດັ ສນິ ໃຫສ້ ນັ ຍຳນຫນີ້ ຕ່ໍ ຖຳ້ ທ່ໍ ວງເວລຳຈະຖກື ປັບໄໝ ໃນເວລຳ ປ່ໍ ຽນຕວົ ຜູຫ້ ນີ້ ສຳຮອງຕອ້ ງພອ້ ມ ແລະ ຖປື ຳ້ ຍແຈງ້ ໝຳຍເລກເສອືຶ້ ຂອງຜູຈ້ ະຖກື ປ່ໍ ຽນອອກ ແລະ ຢືນຢ່ໍ ູ ໃນເຂດປ່ໍ ຽນຕວົ - ກຳນຢຸດຫນີ້ ໃນເມໍ່ ອື ມຜີ ູຫ້ ນີ້ ບຳດເຈບັ ແລະ ໃຫປ້ ່ໍ ຽນຕວົ . ຖປ້ ໍ່ ຽນບໍ່ໄດໃ້ ຫພ້ ກັ 3 ນຳທີ ຖຳ້ ຜູເ້ ຈບັ ຫນີ້ ຕ່ໍ ບໍ່ໄດຈ້ ະຖກື ປັບໄໝ ( ບໍ່ ພອ້ ມທ່ໍ ຈີ ະຫນີ້ ເຊດັ ນີ້ ). - ເມ່ໍ ອື ໃຊເ້ ວລຳນອກຄງັ້ ທີ 2 ນຳນເກນີ ເວລຳກຳນດົ ໄວໃ້ ນເມໍ່ ອື ຜູຕ້ ດັ ສນິ ເອນີ້ ໃຫຫ້ ນີ້ ແຕໍ່ ທໍ່ ວງເວລຳກຳນ ປໍ່ ຽນຕວົ ຫງັ ຂເວລຳນອກໄປ 2 ຄງັ້ ແລວ້ ບໍ່ ພອ້ ມທໍ່ ຈີ ະລງົ ຫນີ້ ຈະຖກື ປັບເປັນກຳນຂເວລຳນອກ 2 ຄງັ້ ຕດິ ຕ່ໍ ກນັ ຊຸດນນັ້ ຖວື ໍ່ ຳເປັນກຳນເສຍເຊດັ ນນັ້ . 6.2.13 ກຳນປໍ່ ຽນຕວົ ຜູຫ້ ນີ້ 64

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຄະນະໜ່ໍ ງື ຈະຂປໍ່ ຽນຕວົ ໃຫເ້ ຊດັ ໜໍ່ ງື ບໍ່ ໃຫເ້ ກນີ 6 ຄງັ້ ( 6 ຄນົ ) ຈະຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ໂດຍໄວ. ກຳນປໍ່ ຽນຕວົ ທໍ່ໄີ ດຮ້ ບັ ອະນຸຍຳດຈຳກກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ທີ 1 ຫື ທີ 2 ຖວື ່ໍ ຳຜູຫ້ ນີ້ ສຳຮອງຕອ້ ງກຽມພອ້ ມທ່ໍ ຈີ ະປ່ໍ ຽນຕວົ ເຂຳົ້ ຫນີ້ ໄດທ້ ນັ ທ.ີ ຖຳ້ ກປໍ່ ຽນຊຳ້ ຈະຖວື ່ໍ ຳກຳນຂເວລຳນອກຂະນະທໍ່ ປີ ໍ່ ຽນຕວົ ບ່ໍ ມກີ ຳນແນະນຳຜູຫ້ ນີ້ ຈຳກຄູເຝີກອກີ . - ກຳນປໍ່ ຽນຕວົ ແບບບງັ ຄບັ ກລະນຜິ ູຫ້ ນີ້ ໃນເດ່ໍ ນີ ຖກື ເຊນີ ອອກ ແລະ ຖຳ້ ບໍ່ ສຳມຳດປໍ່ ຽນຕວົ ໄດ.້ ຂະນະ ນນັ້ ຈະຖືກປັບໄໝເປັນກຳນບກຽມພອ້ ມທ່ໍ ຈີ ະຫນີ້ ຍກົ ເວນັ້ ແຕໍ່ ຜູຫ້ ນີ້ ຖກື ບຳດເຈບັ ໃຫປ້ ່ໍ ຽນຕວົ ໄດ້ ( ໃນກລະນພີ ເິ ສດ ). - ກຳນປໍ່ ຽນຕວົ ທ່ໍ ຜີ ດິ ລະບຽບປ່ໍ ຽນຕວົ ທໍ່ ບີ ່ໍ ຢໍ່ ູໃນເຂດກຳນດົ ຫື ບ່ໍ ມຄີ ວຳມພອ້ ມໃນຳນປ່ໍ ຽນຕວົ ແລະ ຊຸດ ນນັ້ ໝດົ ສດິ ຂເວລຳນອກແລວ້ . 6.2.14 ກຳນພກັ ລະຫວ່ໍ ຳງພກັ ແລະ ປໍ່ ຽນແດນ. ໃຫກ້ ຳນພກັ ລະຫວ່ໍ ຳງເຊດັ ໄດ້ 2 ນຳທີ ແລະ ພກັ ລະຫວ່ໍ ຳງເຊດັ ທີ 4, 5 ນຳທທີ ງັ ສອງຄະນະຕອ້ ງໄປຕງັ້ ແຖວຢໍ່ ູເສນັ້ ຫງັ ທນັ ທີ ເພ່ໍ ອື ກຽມຫນີ້ ຕ່ໍ ໄປຕ່ໍ ເມ່ໍ ອື ຜູຕ້ ດັ ສນິ ເອນີ້ ລງົ ເດໍ່ ນີ ສນີ້ ສຸ ດກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ແຕໍ່ ລະເຊດັ ທງັ ຄະນະ ຕອ້ ງປໍ່ ຽນແດນກນັ . 6.2.15 ເຖງິ ກຳນແຂໍ່ ງຂນັ . ກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ໃນປັດຈບຸ ນັ ສຳລບັ ບຳນສໍ່ ງົ ແມ່ໍ ນຫນີ້ 25 ລູກ ( 25 ຄະແນນ ) ຖວື ໍ່ ຳໝດົ ເຊດັ ໜໍ່ ງຶ . ຄະນະ ໃດໄດຄ້ ະແນນຮອດ 25 ກ່ໍ ອນແມໍ່ ນຊະນະ. ກຳນຫນີ້ ແລະ ກຳນນບັ ຄະແນນແມ່ໍ ນນບັ ແຕ່ໍ ຫນີ້ ປໍ່ ິງປໍ່ ອງລູກທຳ ອດິ ເປັນຕນົ້ ໄປ ( ຝໍ່ ຳຍໄຂບຳນໄຂບ່ໍ ຂຳ້ ມ ຫື ອອກຝ່ໍ ຳຍຮບັ ຈະໄດໜ້ ໍ່ ງຶ ຄະແນນ, ຖຳ້ ຝໍ່ ຳຍໄຂໄປແຕໍ່ ຝ່ໍ ຳຍຮບັ ຮບັ ບ່ໍ ໄດຝ້ ່ໍ ຳຍເສບີ ຈະໄດໜ້ ່ໍ ງຶ ຄະແນນ ). ກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ຈະຫນີ້ 3 ເຊດັ ຫື 5 ເຊດັ . ຄະນະທໍ່ ີຊະນະໃນຄງັ້ ນນັ້ ແມໍ່ ນ ຄະນະທຊີ ະນະ 2 ເຊດັ ໃນ 3 ເຊດັ ຫື ຊະນະ 3 ເຊດັ ໃນ 5 ເຊດັ . ສຳລບັ ຄະແນນຕອ້ ງແມໍ່ ນ: ກ. ຖຳ້ ຫນີ້ 3 ເຊດັ : 1. ������ − ������ (ຄະແນນ) A ຊະນະ 25 20 2. 23 – 25 (ຄະແນນ) B ຊະນະ 3. 24 – 26 (ຄະແນນ) B ຊະນະ ກລະນຄີ ະແນນສະເໝກີ ນັ ຕອ້ ງໃຫຫ້ ນີ້ ຕ່ໍ ອກີ 2 ຄະແນນ. ກລະນຕີ ວົ ຢ່ໍ ຳງແມໍ່ ນຄະແນນ B ເປັນຜູຊ້ ະນະ (2 ເຊດັ ). ຂ. ຖຳ້ ຫນີ້ 5 ເຊດັ ຈະຕອ້ ງມຄີ ະແນນເຊ່ໍ ນັ : ເຊດັ 1. ������ − ������ (ຄະແນນ) B ຊະນະ 20 25 ເຊດັ 2. 25–21 (ຄະແນນ) A ຊະນະ ເຊດັ 3. 23 – 25 ( ຄະແນນ ) B ຊະນະ ເຊດັ 4. 25 – 19 ( ຄະແນນ ) A ຊະນະ ເຊດັ 5. 15 – 13 ( ຄະແນນ ) A ຊະນະ 65

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ໃນກລະນນີ ຄີ້ ະແນນ A ເປັນຜູຊ້ ະນະ ( ຊະນະ 3 ໃນ 5 ເຊດັ ). ໃນກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ມດິ ຕະພຳບລະຫໍ່ ວຳງ ຊຳດ ແລະ ສຳກນົ ຈະຫີນ້ 5 ເຊັດ ແຕ່ໍ ເຊັດທໍ່ ີ 5 ຈະຫີນ້ ແຕ່ໍ 15 ລູກ ( 15 ຄະແນນ ) ຖຳ້ ຄະນະໃດໄດ້ 15 ຄະແນນກໍ່ ອນແມ່ໍ ນຄະນະນນັ້ ເປັນຜູຊ້ ະນະ. 6.2.16 ກຳນຫນີ້ ບຳນລກັ ສະນະຕໍ່ ຳງໆ. ກ. ກຳນໄຂບຳນ. ແມໍ່ ນກຳນໄຂບຳນຂອງຜູຫ້ ນີ້ ແຖວຫງັ ຂວຳຢືນຢໍ່ ູໃນເຂດໄຂ ແລະ ຕີບຳນດວ້ ຍມຂື ຳ້ ງດຽວ. ກຳນໄຂທ່ໍ ີ ຖກື ຕອ້ ງຄກື ຳນໄຂທໍ່ ບີ ໍ່ ຢຽບເສນັ້ ໄຂ (ເສນັ້ ຫງັ ຂອງເດໍ່ ນີ ຫນີ້ ) ແລະ ໄຂໃຫຂ້ ມ້ ຕຳໜ່ໍ ຳງໄປຍງັ ແດນຄໍ່ ແູ ຂ່ໍ ງຂນັ . ຂ. ລຳດບັ ກຳນໄຂ. ຜູຫ້ ີນ້ ຈະຕອ້ ງເສບີ ບຳນຕຳມລຳດບັ ຕຳມໃບບນັ ທກື ຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງທ່ໍ ສີ ່ໍ ງົ ແລະ ເລໍ່ ມີ ໄຂທຳອດິ ເມໍ່ ອື ຄະນະນນັ້ ຊະນະໃນກຳນສໍ່ ຽງເພ່ໍ ອື ເລອື ກສດິ ໄຂໃນເຊດັ ທີ 1 ແລະ ທີ 5 ຖຳ້ ຝໍ່ ຳຍໄຂໄດຄ້ ະແນນຜໄູ ້ ຂມສີ ດິ ໄຂຕໍ່ ໄປເລອື້ ຍໆ ຈນົ ກວ່ໍ ຳບຳນຈະເສຍ. ຖຳ້ ບຳນເສຍຝໍ່ ຳຍຮບັ ຈະໄດຄ້ ະແນນ ແລະ ໄດສ້ ດິ ໃນກຳນໄຂບຳນພອ້ ມ. ໃນແຕ່ໍ ລະຄງັ້ ໄດ້ ສດິ ໄຂບຳນຜູຫ້ ນີ້ ຕອ້ ງໄດປ້ ່ໍ ຽນຕ່ໍ ຳແໜໍ່ ງໃໝ່ໍ ມຳໄຂ ໂດຍໝູນຈຳກຜູຫ້ ນີ້ ແຖວໜຳ້ ຂວຳມຳເປັນແຖວຫງັ ຂວຳເປັນຜູ ້ ໄດໄ້ ຂບຳນ ( ໃຫໝ້ ນູ ຕຳມເຂມັ ໂມງ ). ຄ. ກຳນໄຂເສຍ. ກຳນໄຂເສຍເກດີ ຂນື້ ເມໍ່ ອື ຜດິ ລຳດບັ ກຳນໄຂ (ບໍ່ ໄຂຕຳມເງ່ໍອື ນໄຂກຳນໄຂ). ຜູຫ້ ນີ້ ໍ່ ຝໍ່ ຳຍໄຂຢືນ ຫ,ື ບຳນບ່ໍ ຂຳ້ ມຕຳໜ່ໍ ຳງຕຳຜູຫ້ ນີ ຝ່ໍ ຳຍໄຂ... ງ. ກຳນຖກື ບຳນ. ແຕ່ໍ ລະຄະນະສຳມຳດຖກື ບຳນໄດຢ້ ່ໍ ູ 3 ຄງັ້ ( ຫນີ້ ບຳນ 3 ຄງັ້ ) ບໍ່ ໃຫກ້ ຳຍບໍ່ ນບັ ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນ, ບຳນຈະ ຖກື ສ່ໍ ວນຕໍ່ ຳງໆຂອງຜູອ້ ດັ ບຳນແຕ່ໍ ແອວຂນື້ ໄປແຕໍ່ ຖກື ພຽງຄງັ້ ດຽວທ່ໍ ກີ ະເດນັ ຂນື້ ໂດຍຊດັ ເຈນຖວື ໍ່ ຳບໍ່ ຜດິ . ຜູຫ້ ນີ້ 2 ຫື 3 ຄນົ ສຳມຳດຖກື ບຳນໄດໃ້ ນເວລຳດຽວກນັ ໃນກລະນຂີ ນື້ ອດັ ບຳນ ແລະ ຝ່ໍ ຳຍນນັ້ ສຳມຳດຫນີ້ ບຳນໄດອ້ ກິ 3 ຄງັ້ . ຈ. ກຳນລຳ້ ແດນ ໃນຂະນະແຂໍ່ ງຂນັ ຢໍ່ ູ ຫຳ້ ມຜູຫ້ ນີ້ ຖືກສ່ໍ ວນໃດສໍ່ ວນໜ່ໍ ງຶ ຂອງຕຳໜ່ໍ ຳງແຕໍ່ ສຳມຳດອະນຸຍຳດໃຫມ້ ື ຫື ຕນີ ກຳຍເຂຳົ້ ໄປໃນແດນຄ່ໍ ູຕໍ່ ສູແ້ ຕ່ໍ ຕອ້ ງບ່ໍ ເປັນກຳນລບົ ກວນຄໍ່ ູຕໍ່ ສູ ້ ( ກຳນຢຽບເສນັ້ ແບໍ່ ງແດນແຕ່ໍ ບໍ່ ແມໍ່ ນກຳນລຳ້ ແດນ ຫື ເລຍີ ຂຳ້ ມໄປແດນຄ່ໍ ູແຂ່ໍ ງຂນັ ). ສ. ກຳນຕບົ ບຳນ. ຜູຫ້ ນີ້ ແດນໜຳ້ ສຳມຳດຕບົ ບຳນດວ້ ຍວທິ ໃີ ດກໍ່ ໄດໃ້ ນທຸກລະດບັ ຄວຳມສູງ. ໃນຂະນະທໍ່ ສີ ຳພດັ ບຳນນນັ້ ບຳນໄດແ້ ຕ່ໍ ຕອ້ ງຢ່ໍ ູໃນແດນຂອງຕນົ ຫື ສໍ່ ວນໃດສ່ໍ ວນໜ່ໍ ງື . ສໍ່ ວນຜູຫ້ ນີ້ ໃນແດນຫງັ ສຳມຳດຕບົ ບຳນໄດແ້ ຕໍ່ ຕອ້ ງຕບົ ຢໍ່ ູໃນແດນຂອງຕນົ ( ເຕນັ້ ຕບົ ຢ່ໍ ູໃນແດນໜຳ້ ບໍ່ ໄດຖ້ ວື ໍ່ ຳຜດິ ລະບຽບ ). ຊ. ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນ ຜູຫ້ ນີ້ ຫຳ້ ມອດັ ບຳນນອກເສຳົ ອຳກຳດ ແລະ ຖກື ບຳນໃນແດນຄ່ໍ ູແຂໍ່ ງຂນັ ເຂຳົ້ ໄປລບົ ກວນກຳນຫນີ້ ຂອງຄໍ່ ູ ແຂໍ່ ງຂນັ ກ່ໍ ອນຖວື ່ໍ ຳຜດິ ລະບຽບຈະຖກື ປັບໄໝ ( ເສຍຄະແນນ ຫື ປ່ໍ ຽນໄຂບຳນ ).  ຂຄ້ ວນເອຳົ ໃຈໃສໍ່ ໃນກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນ 66

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ກຳນກຳນດົ ຈດຸ ເຕນັ້ ຕອ້ ງໃຫເ້ ຄໍ່ ງີ ກບັ ຈດຸ ຕບົ ບຳນຂອງຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ. - ກຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ເີ ຂຳົ້ ຫຳຈດຸ ເຕນັ້ ກຳ້ ວສຸ ດທຳ້ ຍຕອ້ ງໃຫກ້ ວຳ້ ງເລກັ ນອ້ ຍເພໍ່ ອື ຊ່ໍ ວຍໃນກຳນຊງົ ຕວົ ເວລຳເຕນັ້ ກ່ໍ ອນຈະເຕນັ້ ລຖຳ້ ຈງັ ຫວະຂອງຜູຕ້ ບົ ບຳນຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ. - ກຳນໃຊມ້ ອື ດັ ບຳນຕອ້ ງຄງຶ ມໃື ຫເ້ ຄ່ໍ ງິ ກບັ ໜໍ່ ວຍບຳນ ແລະ ບ່ໍ ໃຫຈ້ ກົ ບຳນຂອງຄໍ່ ູຕ່ໍ ສູ ້ (ຈກົ ບຳນຢ່ໍ ູໃນແດນ ຂອງຄໍ່ ຕູ ໍ່ ສູ ້ ). - ກຳນຂນື້ ອດັ ບຳນພະຍຳຍຳມບໍ່ ໃຫມ້ ື ຫື ພຳກສໍ່ ວນຕໍ່ ຳງໆຂອງຮໍ່ ຳງກຳຍຖກື ຕຳໜໍ່ ຳງ ແລະ ເວລຳລງົ ພນື້ ໃຫໂ້ ຢະຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍແຕໍ່ ບໍ່ ໃຫຕ້ ນີ ຢຽບເສນັ້ ແບ່ໍ ງແດນກອ້ ງຕຳໜໍ່ ຳງ. 6.3 ໜຳ້ ທໍ່ ຂີ ອງຄະນະກຳມະກຳນ. ໃນກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ກລິ ຳທຸກປະເພດຈຳເປັນຕອ້ ງໃຫມ້ ຄີ ະນະກຳມະກຳນຕດິ ຕຳມ ແລະ ຄວບຄຸມກຳນເເຂ່ໍ ງ ຂນັ ທຸກຄງັ້ . ໃນກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ຄວນຈດັ ຕງັ້ ໃຫມ້ ຄີ ະນະກຳມະກຳນຄດື ່ໍ ງັ ລໍ່ ຸມນ:ີ້ - ກຳມະກຳນຜູຕ້ ດັ ສນິ ຊຂີ້ ຳດ 1 ຄນົ . - ກຳມະກຳນຕດັ ສນິ 1 ຄນົ . - ກຳມະກຳນຜູຊ້ ່ໍ ວຍຕດັ ສນິ 1 ຄນົ . - ກຳມະກຳນເສນັ້ ( 2 – 4 ) ຄນົ .  ກຳນຕດັ ສນິ ໃນກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ມເີ ຈຳົ້ ໜຳ້ ທ່ໍ ຄີ ວບຄຸມກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ດວ້ ຍຄວຳມຍຸດຕທິ ຳ ແລະ ປະຕບິ ດັ ໜຳ້ ທ່ໍ ດີ ວ້ ຍຄວຳມ ຮບັ ຜດິ ຊອບຄດື ໍ່ ງັ ນ:ີ້ 6.3.1 ກຳມະກຳນຜູຊ້ ຂີ້ ຳດ. - ຮບັ ຜດິ ຊອບໃນໜຳ້ ທ່ໍ ຂີ ອງກຳນເປັນກຳມະກຳນຜູຊ້ ຂີ້ ຳດ, ຢັ້ງຢືນ ແລະ ປົກປ້ອງກະຕກິ ຳ ແລະ ກດົ ລະບຽບຂອງກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ . - ຮບັ ຮອງເດ່ໍ ນີ ຫນີ້ , ເດ່ໍ ນີ ແຂ່ໍ ງຂນັ ຈຳກຜູຈ້ ດັ ກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ , ຕຳມຄວຳມຮຽກຮອ້ ງທຳງດຳ້ ນອຸ ປະກອນ ແລະ ເຈຳົ້ ໜຳ້ ທ່ໍ ສີ ະເພຳະຮບັ ຜດິ ຊອບກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ . - ຮບັ ປະກນັ ບນັ ຊລີ ຳຍຊ່ໍ ຂື ອງບນັ ດຳກຳມະກຳນ, ນກັ ກລິ ຳ ແລະ ລຳຍກຳນຂອງກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ໄວກ້ ໍ່ ອນ. - ຮບັ ປະກນັ ກຳນເລອື ກເອຳົ ກຳມະກຳນທ່ໍ ເີ ຂມັ້ ງວດແຕໍ່ ງຕງັ້ ໃຫຕ້ ດັ ສນິ ໃນນດັ ຕໍ່ ຳງໆ ເພໍ່ ອື ໃຫພ້ ວກເຂຳົ ຮບັ ຮູໃ້ ນກຳນປະຕບິ ດັ ໜຳ້ ທ່ໍ ກີ ໍ່ ອນ. - ບນັ ທກຶ ຊ່ໍ ກື ຳມະກຳນຕດັ ສນິ , ຜູຊ້ ໍ່ ວຍກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ແລະ ກຳມະກຳນເສນັ້ . - ມອີ ຳນຳດແຕໍ່ ງຕງັ້ ຫື ປ່ໍ ຽນກຳມະກຳນຕັດສິນ, ຜູຊ້ ໍ່ ວຍກຳມະກຳນຕດັ ສິນ, ກຳມະກຳນເສນັ້ ແລະ ສງັ ເກດກຳນປະຕບິ ດັ ໜຳ້ ທໍ່ ຂີ ອງພວກເຂຳົ ດວ້ ຍ. - ມອີ ຳນຳດຢຸ ດກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ຊໍ່ ວົ ຄຳວ ເມໍ່ ອື ມກີ ຳນຂດັ ແຍງ້ ຫື ຖກົ ຖຽງຄຳຕດັ ສນິ ແລະ ຕດັ ສນິ ຊຂີ້ ຳດຕ່ໍ ບນັ ຫຳທ່ໍ ເີ ກດິ ຂນື້ ແລະ ຖເື ປັນຂນັ້ ສຸດທຳ້ ຍ. - ໃຫຄ້ ຳຕດັ ສນິ ຊຂີ້ ຳດຄງັ້ ສຸ ດທຳ້ ຍ ຫຳກຄຳຕດັ ສນິ ຂອງກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ຝືນຈຳກກຳນຖກົ ຖຽງທ່ໍ ຂີ ດັ ແຍງ້ ກນັ ນນັ້ . - ຫຳກມເີ ຫດກຳນທໍ່ ບີ ໍ່ ຄຳດຄະເນໄວລ້ ່ໍ ວງໜຳ້ ເກດີ ຂນື້ ໃນລະຫວ່ໍ ຳງກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ທໍ່ ກີ ຳລງັ ດຳເນນີ ຢໍ່ ູ, ໃຫ້ ຢຸດກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ຈນົ ກວ່ໍ ຳເຫດກຳນຈະສະຫງບົ ລງົ ເປັນປົກກະຕ.ິ 67

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ 6.3.2 ກຳມະກຳນຕດັ ສນິ . - ກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ຕອ້ ງເປັນຜູທ້ ໍ່ ມີ ຄີ ວຳມຍຸດຕທິ ຳ, ມຄີ ວຳມເຊໍ່ ອື ໝນັ້ ແລະ ເຮດັ ໜຳ້ ທໍ່ ຕີ ຳມຂ້ ບງັ ຄບັ ຂອງກຳມະກຳນຕດັ ສນິ , ກະຕກິ ຳ ແລະ ກດົ ລະບຽບຂອງກຳນແຂໍ່ ງຂນັ . - ຮບັ ໃບບນັ ທກື ທມິ / ຄະແນນຈຳກກຳມະກຳນຜູຊ້ ຂີ້ ຳດ. - ກວດກຳເດ່ໍ ນີ ແຂໍ່ ງຂນັ , ເສຳົ , ຕຳໜ່ໍ ຳງ, ບຳນ, ເສນັ້ ເຂດເດ່ໍ ນີ , ຕ່ໍ ງັ ນ່ໍ ງັ ຂອງກຳມະກຳນ ແລະ ກຳມະກຳນ ເສນັ້ . - ຮບັ ປະກນັ ກຳນຕດັ ສນິ ບຳນ (ເຂຳົ້ - ອອກ) ຂອບເຂດຂອງເດໍ່ ນີ ແຂໍ່ ງຂນັ . - ເຮດັ ກຳນສໍ່ ຽງເພໍ່ ອື ໄຂບຳນ ຫື ເລອື ກໃນກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ເຊດັ ທຳອດິ ແລະ ເຊດັ ທີ 3 (ຖຳ້ ແຂ່ໍ ງ 3 ເຊດັ ) ຫື ວໍ່ ຳໃນເຊດັ ທີ 5 (ຖຳ້ ແຂ່ໍ ງຂນັ 5 ເຊດັ ). - ປະກຳດຊໍ່ ຂື ອງນກັ ກລິ ຳແຕໍ່ ລະທມິ (ແຕໍ່ ລະຄະນະ) ຂອງກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ . - ເຕອື ນນກັ ກລິ ຳ, ກຳມະກຳນຊໍ່ ວຍຕດັ ສນິ , ກຳມະກຳນເສນັ້ ເພໍ່ ອື ກຽມພອ້ ມແຂ່ໍ ງຂນັ . - ປະກຳດຄະແນນທ່ໍໄີ ດໄ້ ຂບຳນກ່ໍ ອນ ແລະ ກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ຕອ້ ງໃຊຄ້ ຳເວຳົ້ ສນັ້ ໆ , ຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ຊດັ ເຈນໃນເວລຳແຂ່ໍ ງຂນັ ຊໍ່ ງຶ ຈຳເປັນເຊ່ໍ ນັ ຢຸ ດ, ໄຂບຳນ, ເຂຳົ້ , ອອກ, ຄະແນນສຸດທຳ້ ຍ, ເອຳົ ໃໝ່ໍ , ປ່ໍ ຽນ ເບອື້ ງ, ປໍ່ ຽນໄຂ, ຊະນະເຊດັ ທີ (1,2,3,...). - ປະກຳດຄະແນນກ່ໍ ອນໄຂບຳນ ເຕອື ນນກັ ກລິ ຳທໍ່ ໄີ ຂບຳນກ່ໍ ອນກຳນປະກຳດຄະແນນ. - ອະນຸຍຳດໃຫນ້ ກັ ກລິ ຳພກັ ຜ່ໍ ອນ ແລະ ປໍ່ ຽນຕວົ ໄດຕ້ ຳມກະຕກິ ຳກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ . - ອະນຸຍຳດໃຫນ້ ກັ ກລິ ຳພກັ ບໍ່ ເກນິ 5 ນຳທີ ເພໍ່ ອື ທຳກຳນປະຖມົ ພະຍຳບຳນຜູບ້ ຳດເຈບັ ຫື ປ່ໍ ຽນເຄໍ່ ອື ງທ່ໍ ີ ຈກີ ຂຳດ. - ໃຫນ້ ກັ ກລິ ຳອອກຈຳກກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ (ໄລ່ໍ ອອກ) ສຳລບັ ຜູກ້ ະທຳຜດິ ກະຕກິ ຳ ແລະ ກດົ ລະບຽບຂອງ ກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ຫື ສະແດງກຳນຄດັ ຄຳ້ ນເລອື້ ຍໆ ຫງັ ຈຳກກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ໄດຕ້ ກັ ເຕອື ນໄປເທໍ່ ອື ໜ່ໍ ຶງ ແລວ້ . - ຫງັ ຈຳກໄດຖ້ ຳມຄວຳມເຫນັ ຂອງກຳມະກຳນທໍ່ ີ 2 ແລວ້ ຈະບໍ່ ເຮດັ ນອກເໜອື ຈຳກກະຕກິ ຳ. - ໃຫຄ້ ຳຕດັ ສນິ ຖຳ້ ຜູຊ້ ່ໍ ວຍກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ແລະ ກຳມະກຳນເສນັ້ ບ່ໍ ແນ່ໍ ໃຈ, ຖຳ້ ຍງັ ມກີ ຳນສງົ ໄສໃຫຮ້ ອ້ ງ ເອຳົ ໃໝໍ່ (ໃຫຫ້ ນີ້ ຄນື ໃໝ່ໍ ) ຕອ້ ງແກໍ່ ໄຂຂຜ້ ດິ ພຳດໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ. - ມອີ ຳນຳດຕດັ ສນິ ບນັ ຫຳໂຕແ້ ຍງ້ ໃດໜ່ໍ ງຶ ທ່ໍ ເີ ກດີ ຂນື້ ໃນລະຫວ່ໍ ຳງກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ແລະ ຢຸ ດກຳນແຂ່ໍ ງຂນັ ຊ່ໍ ວົ ຄຳວ, ຈນົ ກວ່ໍ ຳສະພຳບກຳນຈະກບັ ຄນື ສໍ່ ູປົກກະຕ.ິ - ມອີ ຳນຳດ ( ໄລ່ໍ ) ຜູຊ້ ມົ ຫື ເຈຳົ້ ໜຳ້ ທໍ່ ອີ ອກຈຳກເດໍ່ ີນ ຖຳ້ ເຫນັ ວ່ໍ ຳມຳລບົ ກວນກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ທ່ໍ ີກຳລງັ ດຳເນນີ ຢໍ່ ູ. - ນຳໃບບນັ ທກຶ ຄະແນນ, ຂຽນບດົ ລຳຍງຳນສະເໜຕີ ່ໍ ກຳມະກຳນຜູຊ້ ຂີ້ ຳດ ເມ່ໍ ອື ມເີ ຫດກຳນເກດີ ຂນື້ ໃນ ລະຫວ່ໍ ຳງກຳນແຂໍ່ ງຂນັ . - ຕອ້ ງເປັນຜູຮ້ ອບຮູກ້ ະຕກິ ຳ ແລະ ກດົ ລະບຽບຂອງກລິ ຳບຳນສ່ໍ ງົ ເປັນຢ່ໍ ຳງດ.ີ 6.3.3 ຜູຊ້ ່ໍ ວຍກຳມະກຳນຕດັ ສນິ - ສງັ ເກດເນອື້ ທໍ່ ບີ ລເິ ວນເດໍ່ ນີ ແລະ ຕຳໜ່ໍ ຳງ. - ສງັ ເກດກຳນກະທຳຜດິ ຂອງນກັ ກລິ ຳດຳ້ ນກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ບ່ໍ ສຳມຳດເຫນັ ໄດ.້ - ບ່ໍ ໃຫຄ້ ຳຕດັ ສນິ ໃດໆວໍ່ ຳແຕໍ່ ບຳນ ( ເຂຳົ້ ຫື ອອກ ) ເດໍ່ ນີ ເທໍ່ ຳົ ນນັ້ ເວນັ້ ແຕໍ່ ກຳມະກຳນຕດັ ສນິ ຈະຖຳມ. 68

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ບ່ໍ ໃຫກ້ ຳມະກຳນກນິ ອຳຫຳນ, ສູບຢຳ, ດໍ່ ມື , ໂອລ້ ມົ , ເຊຍ ຫື ຮອ້ ງໂຮອໍ່ ນື ໆ ໃນຂະນະທໍ່ ປີ ະຕບີ ດັ ໜຳ້ ທ.ີ - ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ໜຳ້ ທ່ໍ ຈີ ນົ ກວໍ່ ຳກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ຈະສນິ້ ສຸດລງົ . - ຕອ້ ງຕດັ ສນິ ດວ້ ຍຄວຳມໝນັ້ ໃຈ ແລະ ແຈງ້ ໃຫກ້ ຳມະກຳນຕດັ ສນິ ຮູເ້ ມ່ໍ ອື ມຄີ ວຳມສງົ ໄສ. ຄຳຖຳມຄນົ້ ຄວຳ້ : 1. ເຕກັ ນກິ ພນື້ ຖຳນກຳນຫນິ້ ກລິ ຳບຳນສໍ່ ງົ ມຄີ ແື ນວໃດ ? 2. ເຕກັ ນກິ ກຳນໂຕໍ່ ງບຳນມຄີ ແື ນວໃດ ? 69

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ບດົ ທີ 7 ບຳນເຕະ 1. ກຳນເຕະບຳນ. 1.1. ກຳນເຕະບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ. ກຳນເຕະບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນເປັນສໍ່ ວນໜໍ່ ງຶ ຂອງຮໍ່ ຳງກຳຍທ່ໍ ສີ ຳຄນັ ແນ່ໍ ນອນໃນກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນ ແລະ ມີ ປະໂຫຍດຫຳຍໃນກຳນສໍ່ ງົ ບຳນໄລຍະສນັ້ ແລະ ກຳງລວມທງັ ກຳນຍງິ ປະຕູທໍ່ ຕີ ອ້ ງກຳນຄວຳມແມນ້ ຢຳ ແລະ ກຳນ ເຕະຈໂຸ ທດເປັນຕນົ້ .  ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ . ຜູຫ້ ນິ້ ຢືນຢ່ໍ ູກບັ ທໍ່ ີ ຫື ເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ເີ ຂຳົ້ ໄປຫຳບຳນກະໄດ້ ( ຂນຶ້ ກບັ ລກັ ສະນະຂອງບຳນທ່ໍ ເີ ຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ີ ຫື ຢຸດນງິ້ ). ໃຊບ້ ຳນເບອື້ ງທ່ໍ ບີ ໍ່ ເຕະບຳນຈງັ້ ພນື້ ຢ່ໍ ູຄຽງຂຳ້ ງກບັ ບຳນ ຫື ຫ່ໍ ຳງຈຳກບຳນໜອ້ ຍໜໍ່ ງຶ ໂຢະຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ແລະ ລຳຕວົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍໝນູ ຂຳເບອື້ ງທໍ່ ໃີ ຊເ້ ຕະບຳນ ປ່ໍ ິນປຳຍຕນີ ອອກໄປດຳ້ ນຂຳ້ ງເງອື ດຄນື ຫງັ ງປຳຍຕນີ ຂນຶ້ ເລກັ ນອ້ ຍໃຊຂ້ ຳ້ ງ ຕນີ ດຳ້ ນໃນເຕະສໍ່ ວນກຳງຂອງບຳນ. ເມໍ່ ອື ເຕະບຳນອອກໄປແລວ້ ໃຫປ້ ່ໍ ອຍຕນີ ໄປຕຳມທດິ ທຳງຂອງບຳນ ກລະນີ ຢຳກໃຫບ້ ຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ໄີ ປສູງໃຫເ້ ຕະສໍ່ ວນລໍ່ ຸມຂອງບຳນ. ກຳນເຕະບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ 1.2. ກຳນເຕະບຳນໂຄງ້ ດຳ້ ນໃນ. ກຳນເຕະບຳນໂຄງ້ ດຳ້ ນໃນ ເປັນວທິ ທີ ໍ່ ເີ ຕະທ່ໍ ມີ ຄີ ວຳມແນໍ່ ນອນຫຳຍ. ສຳມຳດນຳໃຊເ້ ພໍ່ ອື ສໍ່ ງົ ບຳນປະສຳນກນັ ເປັນໝ່ໍ ຄູ ະນະໃນໄລຍະທຳງທ່ໍ ສີ ນັ້ ແລະ ຍຳວ, ກຳນຍງິ ປະຕູຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໂດຍສະເພຳະແມໍ່ ນກຳນຍງິ ປະຕູໃຫ້ ບຳນໂຄງ້ ຂຳ້ ມກຳແພງໃນເວລຳເຕະບຳນໂທດຈງັ ຫວະດຽວຢ່ໍ ູນອກເຂດໂທດ ແລະ ອ່ໍ ນື ໆ. ຜູຫ້ ນິ້ ຕອ້ ງແລໍ່ ນເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ເີ ຂຳົ້ ໄປຫຳບຳນ ເພ່ໍ ອື ໃຫໄ້ ດທ້ ໍ່ ວງທໍ່ ຳໃນກຳນເຕະບໍ່ ວ່ໍ ຳຈະເປັນບຳນຢຸ ດນງິ້ ຫື ບຳນ ເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ໄີ ປທຳງໜຳ້ , ໃຊຕ້ ນີ ເບອື້ ງບໍ່ ເຕະບຳນຈງັ້ ພນື້ ຄຽງຂຳ້ ງກບັ ບຳນໃນໄລຍະຫໍ່ ຳງປະມຳນ 1 ກຳ້ ວ, ໂຢະຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍ, ນຳ້ ຂອງລຳຕວົ ຖໍ່ ວງລງົ ຂຳທໍ່ ຈີ ງັ້ ພນື້ , ສຳຍຕຳແນມເບ່ໍ ງິ ບຳນ ແລະ ທດິ ທຳງທ່ໍ ກີ ະວ່ໍ ຳຈະເຕະບຳນ ອອກໄປ. ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ໃຫເ້ ງອື ດຂຳທ່ໍ ຈີ ະເຕະບຳນຄນື ຫງັ ໂດຍພບັ ຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ເລກັ ນອ້ ຍແລວ້ ເຕະສ່ໍ ວນລ່ໍ ຸມຂອງບຳນ ປຳດໄປຫຳຂຳ້ ງດຳ້ ນນອກຂອງບຳນ ແລະ ບຳນຈະເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ແີ ບບໝູນທວນທດິ ເຂມັ ໂມງໂຄງ້ ໄປຫຳຈດຸ ໝຳຍທ່ໍ ີ ຕອ້ ງກຳນ. ຕນີ ຈະເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ແີ ຕ່ໍ ລໍ່ ຸມຂນຶ້ ເທງິ ໄປທຳງໜຳ້ ຕຳມທດິ ທຳງຂອງບຳນທ່ໍ ຈີ ະເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ອີ ອກໄປ. ຈດຸ ສຳພດັ ຂອງຕນີ ກບັ ບຳນແມ່ໍ ນຫງັ ຕນີ ເບອື້ ງນວີ້ ໂປ້ ແລະ ສ່ໍ ວນປຳຍຂອງຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ. ບໍ່ ຄວນກດົ ນວີ້ ໂປຕ້ ນີ ແລວ້ ງດັ ຂນຶ້ ແຮງຫຳຍເພຳະອຳດຈະເຮດັ ໃຫບ້ ຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ໂີ ຄງ້ ໄປສູງເກນີ ຄວນ. 70

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຮູບ ກຳນເຕະບຳນໂຄງ້ ດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ 1.3. ກຳນເຕະບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ . ກຳນເຕະບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ ແມ່ໍ ນວທິ ເີ ຕະບຳນທໍ່ ມີ ຄີ ວຳມໜກັ ໜໍ່ ວງ, ບຳນຈະເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ອີ ອກໄປຊໍ່ ກື ງົ ກງົ ໄປທຳງ ໜຳ້ ທງັ ແຮງ ແລະ ໄວ. ກຳນເຕະບຳນວທິ ນີ ສີ້ ໍ່ ວນຫຳຍແມໍ່ ນມກັ ນຳໃຊສ້ ຳລບັ ກຳນຍງິ ປະຕູຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ, ສ່ໍ ງົ ບຳນໃນໄລຍະທຳງທ່ໍ ຍີ ຳວ, ເຕະແຈ, ເຕະບຳນຈຳກເສນັ້ ເຂດຜູຮ້ ກັ ສຳປະຕູ ແລະ ອ່ໍ ນື ໆ. ໂດຍບ່ໍ ຈຳແນກວໍ່ ຳຈະ ເປັນບຳນຢຸດນງິ້ ຫື ບຳນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ເີ ຂຳົ້ ມຳຫຳຜູປ້ ະຕບິ ດັ , ໃຊຕ້ ນີ ເບອື້ ງໜໍ່ ງຶ ຈງັ້ ພນື້ ຄຽງຂຳ້ ງກບັ ບຳນໃນໄລຍະຫໍ່ ຳງ 1 ຄບື ( ບໍ່ ຈງັ້ ຕນີ ຢໍ່ ູດຳ້ ນຫງັ ຂອງບຳນ ) ນຳ້ ໜກັ ຂອງລຳຕວົ ຢໍ່ ູຂຳເບອື້ ງຈງັ້ ພນື້ , ສຳຍຕຳແນມເບ່ໍ ງິ ບຳນພອ້ ມທງັ ເງອື ດ ຂຳເບອື້ ງໃຊເ້ ຕະບຳນຄນື ຫງັ ແລະ ພບັ ຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ແລວ້ ໃຊສ້ ໍ່ ວນຫງັ ຕນີ ເຕະສໍ່ ວນກຳງຂອງໜ່ໍ ວຍບຳນ ໃນຂະນະທໍ່ ໃີ ຊ້ ຫງັ ຕນີ ເຕະບຳນໃຫຄ້ ງຶ ຂຕ້ ນີ ໄວ້ ແລະ ຢຽດປຳຍຕນີ ກດົ ລງົ ລ່ໍ ຸມ, ຫງັ ຈຳກເຕະຖກື ບຳນແລວ້ ໃຫປ້ ໍ່ ອຍຕນີ ໄປຕຳມ ທິດທຳງຂອງບຳນ. ກລະນຢີ ຳກໃຫບ້ ຳນໂດໍ່ ງຂຶນ້ ໄປສູງໃຫງ້ ດັ ປຳຍຕີນປະທະກບັ ສໍ່ ວນລໍ່ ຸມຂອງບຳນ, ກຳນ ເຕະບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ ນສີ້ ຳມຳດເຕະບຳນທ່ໍ ເີ ຄໍ່ ອື ນທໍ່ ຢີ ໍ່ ູໃນອຳກຳດໄດ,້ ແຕ່ໍ ໃຫຍ້ ກົ ຕນີ , ຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ໃຫສ້ ູງຂນຶ້ , ໃຫເ້ ຕະ ສໍ່ ວນກຳງ ແລະ ສໍ່ ວນເທງິ ຂອງບຳນກດົ ລງົ ລໍ່ ຸມເພໍ່ ອື ບໍ່ ໃຫບ້ ຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ໄີ ປສູງ. ຮູບ ກຳນເຕະບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ 1.4. ກຳນເຕະບຳນໂຄງ້ ດຳ້ ນນອກ. ກຳນເຕະບຳນໂຄງ້ ຂຳ້ ງນອກເປັນວທິ ຫີ ນິ້ ຍຳກພສມົ ຄວນ, ຜູຫ້ ນິ້ ທໍໍ່່ ມີ ຄີ ວຳມຊຳນຳນຈໍ່ ງິ ສຳມຳດເຕະບຳນ ດວ້ ຍວທິ ນີ ໄີ້ ດດ້ ວ້ ຍຄວຳມແມນ້ ຢຳ, ກຳນເຕະບຳນວທິ ນີ ສີ້ ຳມຳດນຳໃຊເ້ ພໍ່ ອື ສ່ໍ ງົ ບຳນປະສຳນກນັ ໃນໝ່ໍ ູຄະນະ, ຍງິ ປະຕູ, ເຕະບຳນຈຳກແຈ ແລະ ອໍ່ ນື ໆ.  ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ . ຜູຫ້ ນິ້ ຕອ້ ງແລໍ່ ນເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ເີ ຂຳົ້ ໄປຫຳບຳນ, ໃຊຕ້ ນີ ທ່ໍ ບີ ່ໍ ເຕະບຳນໃນໄລຍະຫໍ່ ຳງປະມຳນໜໍ່ ງຶ ກຳ້ ວ, ເງອື ດຂຳ ເບອື້ ງທໍ່ ໃີ ຊເ້ ຕະບຳນຄນື ຫງັ ຂອ້ ນຂຳ້ ງໄປດຳ້ ນນອກເລກັ ນອ້ ຍ, ນຳ້ ໜກັ ຂອງລຳຕວົ ຖໍ່ ວງລງົ ຂຳເບອື້ ງຈງັ້ ພນື້ , ລຳຕວົ ເນງີ້ ຄນື ຫງັ ແລະ ອອກທຳງຂຳ້ ງເລກັ ນອ້ ຍ, ໃຊສ້ ່ໍ ວນປຳຍຂອງຫງັ ຕນີ ເບອື້ ງນວີ້ ກອ້ ຍເຕະສ່ໍ ວນລໍ່ ຸມຂອງໜ່ໍ ວຍ 71

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ບຳນປຳດໄປຫຳທຳງດຳ້ ນໃນ, ບຳນຈະເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ໝີ ູນໄປຕຳມທດິ ຂອງເຂມັ ໂມງໂຄງ້ ໄປຕຳມທດິ ທຳງທ່ໍ ຕີ ອ້ ງກຳນ. ກຳນເຕະບຳນວທິ ນີ ເີ້ ປັນວທິ ທີ ໍ່ ຍີ ຳກ, ຖຳ້ ຈະນຳໃຊເ້ ພ່ໍ ອື ສ່ໍ ງົ ບຳນປະສຳນກນັ ໃນໝ່ໍ ຄູ ະນະກຄວນລະມດັ ລະວງັ ເພຳະ ບ່ໍ ແນໍ່ ນອນຂອງບຳນທ່ໍ ສີ ່ໍ ງົ ອອກໄປ, ຜູຫ້ ນິ້ ຂອງຕນົ ກ່ໍ ຫນິ້ ກບັ ບຳນໄດຍ້ ຳກ, ເຮດັ ໃຫເ້ ສຍກຳນຄຸມ້ ຄອງບຳນໄດງ້ ່ໍຳຍ ແລະ ຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມຈະສວຍໂອກຳດບຸກໂດຍທ່ໍ ເີ ຮຳົ ຕງັ້ ໂຕບໍ່ ທນັ . ກຳນເຕະບຳນໂຄງ້ ດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກ 2. ກຳນຢຸດບຳນ. 2.1. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍພນື້ ຕນີ . ກຳນຢຸ ດບຳນດວ້ ຍພນື້ ຕນີ ກສຳມຳດປະຕບິ ດັ ດວ້ ຍຫຳຍຮູບແບບໂດຍອງີ ໃສໍ່ ລກັ ສະນະຂອງບຳນທໍ່ ຈີ ະ ເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ມີ ຳສູງ ຫື ກງິ້ ມຳກບັ ພນື້ ເດໍ່ ນີ . ກລະນບີ ຳນເຄ່ໍ ອື ນທມີ ຳສູງຜູປ້ ະຕບິ ດັ ຕອ້ ງຍກົ ຕນີ ທ່ໍ ໃີ ຊຢ້ ຸດບຳນນນັ້ ຂນຶ້ ສູງ ກວໍ່ ຳຄວຳມກມົ ຂອງໜ່ໍ ວຍບຳນເລກັ ນອ້ ຍແລວ້ ເດໄປຄງຶ ໄວຢ້ ່ໍ ູເທງິ ຈທຸ ່ໍ ບີ ຳນຈະຕກົ ພນື້ , ເມ່ໍ ອື ບຳນຕກົ ພນື້ ແລວ້ ຈະ ສະທອ້ ນຂນຶ້ ເທງິ ໄປກະທບົ ກບັ ພນື້ ຕນີ ແລວ້ ບຳນກຈະຢຸດ. ລກັ ສະນະຂອງກຳນວຳງຕນີ ໃຊຢ້ ຸດບຳນອຳດປ່ໍ ິນປຳຍ ຕນີ ອອກໄປຂຳ້ ງນອກ ຫື ປໍ່ ິນປຳຍຕນີ ໄປເຊງີ ໜຳ້ ກະໄດແ້ ຕໍ່ ໃຫງ້ ປຳຍຕນີ ຂນຶ້ ສູງກວ່ໍ ຳສນົ້ ຕນີ ສໍ່ ວນລຳຕວົ ແລະ ຂຳ ທ່ໍ ໃີ ຊຈ້ ງັ້ ພນື້ ໃຫຢ້ ຽດຊ່ໍ ື ຫື ໂຢະຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ແລະ ລຳຕວົ ໃຫຕ້ ່ໍ ຳລງົ ເລກັ ນອ້ ຍ. ກລະນບີ ຳນກງິ້ ມຳຕຳມພນື້ ກແມໍ່ ນ ປະຕບິ ດັ ລກັ ສະນະຄຳ້ ຍຄກື ນັ ກບັ ບຳນເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ສີ ູງ. ແຕ່ໍ ໃຫຄ້ ງຶ ຕນີ ທ່ໍ ໃີ ຊຢ້ ຸດບຳນນໜັ້ ຕໍ່ ຳລງົ ເລກັ ນອ້ ຍໃຫພ້ ດກີ ບັ ຄວຳມກມົ ຂອງໜໍ່ ວຍບຳນ, ເມໍ່ ອື ບຳນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ກີ ງິ້ ມຳຈກຸ ບັ ພນື້ ຕນີ ບຳນກຢຸດ, ຖຳ້ ເຮຳົ ຄງຶ ຕນີ ທ່ໍ ຢີ ຸດບຳນສູງຫຳຍ ອຳດຈະເຮດັ ໃຫບ້ ຳນລອດພນື້ ຕນີ ໄປໄດ.້ ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍພນື້ ຕນີ 72

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ 2.2. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ . ກຳນຢຸ ດບຳນດວ້ ຍລງັ ຕນີ ສໍ່ ວນຫຳຍມກັ ໃຊສ້ ຳລບັ ບຳນທ່ໍ ເີ ຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ສີ ູງໃນອຳກຳດໃຫຢ້ ່ໍ ູໃນກຳນຄອບຄອງ ຂອງຕນົ ເອງ. ຜູຫ້ ນິ້ ຕອ້ ງໄດເ້ ຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ເີ ຂຳົ້ ໄປຫຳຈດຸ ທ່ໍ ບີ ຳນຕກົ ສ່ໍ ູພນື້ ເດໍ່ ນີ , ໃຊຕ້ ນີ ເບອື້ ງໜໍ່ ງຶ ຈງັ້ ພນື້ ໂດຍກຳນນໍ່ ງັ ໂຢະ ຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ແລະ ລຳຕວົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍ, ໃນຂະນະທໍ່ ບີ ຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ຢີ ອ້ ນລງົ ມຳໃຫຍ້ ກົ ຕນີ ທໍ່ ໃີ ຊຢ້ ຸດບຳນຂນຶ້ ໄປຫຳຈດຸ ທ່ໍ ບີ ຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ຢີ ້ອນລງົ , ເມໍ່ ອື ຫງັ ຕນີ ສຳຜດັ ບຳນໃຫຖ້ ກົ ຕນີ ຄນື ຫງັ ຢໍ່ ຳງວ່ໍ ອງໄວໃນລກັ ສະນະຮອງຮບັ ບຳນເພໍ່ ອື ໃຫບ້ ຳນຢໍ່ ູໃນກຳນຄອບຄອງຂອງຕນົ ເອງ ຫື ອຳດຈະໃຫບ້ ຳນປ່ໍ ຽນທດິ ທຳງໜອ້ ຍໜໍ່ ງຶ ( ບໍ່ ໃຫບ້ ຳນຢຸດນງິ້ ) ເພ່ໍ ອື ຈດຸ ປະສງົ ໃນກຳນຫນິ້ ກບັ ບຳນຕໍ່ ໄປ. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ 2.3. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນກໍ່ ສຳມຳດປະຕບິ ດັ ຢໍ່ ູໃນສອງລກັ ສະນະຄກື ຳນຢຸດບຳນທ່ໍ ກີ ງິ້ ມຳຕຳມພນື້ , ກຳນຢຸ ດບຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ມີ ຳສູງໃນອຳກຳດ ກລະນກີ ງິ້ ມຳກບັ ພນື້ ຜູຫ້ ນິ້ ສຳມຳດປະຕບິ ດັ ຄໍ່ ກື ນັ ກບັ ກລະນຢີ ຸດບຳນ ດວ້ ຍພນື້ ຕນີ , ແຕໍ່ ວ່ໍ ຳໃຫຄ້ ງຶ ຕນີ ທ່ໍ ໃີ ຊຢ້ ຸດບຳນນນັ້ ຕໍ່ ຳກວໍ່ ຳ ແລະ ເມໍ່ ອື ບຳນສຳຜດັ ກບັ ຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນໃຫຖ້ ກົ ຕນີ ກບັ ຄນື ຫງັ ຢ່ໍ ຳງວ່ໍ ອງໄວເພ່ໍ ອື ໃຫບ້ ຳນຢຸດ ຫື ຜ່ໍ ອນຄວຳມແຮງຂອງບຳນລງົ . ກລະນບີ ຳນເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ມີ ຳສູງແມ່ໍ ນໃຊຂ້ ຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນສຳຜດັ ກບັ ບຳນຄກື ບັ ລກັ ສະນະຮອງຮບັ ບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ ທຸກປະກຳນຕໍ່ ຳງແຕ່ໍ ວໍ່ ຳໃຊຕ້ ນີ ດຳ້ ນໃນສຳຜດັ ສໍ່ ວນລໍ່ ຸມ ຫື ສ່ໍ ວນກຳງຂອງບຳນ. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ 2.4. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກ. ຕຳມທຳມະດຳແລວ້ ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກ, ບຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ມີ ຳຂຳ້ ງໃດໃຫໃ້ ຊຕ້ ນີ ເບອື້ ງນນັ້ ຢຸດ ບຳນ. ກລະນບີ ຳນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ມີ ຳຕໍ່ ຳ, ກງິ້ ມຳຕຳມພນື້ ແມ່ໍ ນປະຕບິ ດັ ຄກື ນັ ກບັ ກຳນຢຸ ດບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ, ຕ່ໍ ຳງແຕ່ໍ ວ່ໍ ຳໃຫໃ້ ຊຂ້ ຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກສຳຜດັ ກບັ ໜ່ໍ ວຍບຳນ. 73

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກ 2.5. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍເອກິ . ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍເອກິ ໂດຍພນື້ ຖຳນແລວ້ ມີ 2 ວທິ ີ ໂດຍອງີ ໃສໍ່ ລກັ ສະນະຂອງບຳນທໍ່ ເີ ຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ມີ ຳຫຳ. ກ ລະນໜີ ໍ່ ງຶ ແມ່ໍ ນກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍເອກິ ໃນລກັ ສະນະບຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ມີ ຳສູງເປັນເສນັ້ ໂຄງ້ ແບບປຳຣຳໂບນ, ກລະນທີ ໍ່ ີ ສອງແມໍ່ ນກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍເອກິ ໃນລກັ ສະນະບຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ມີ ຳຊໍ່ ພື ຽງລະດບັ ເອກິ , ແບບໂຢະລຳຕວົ ຕໍ່ ຳລງົ ໃນ ລກັ ສະນະນໍ່ ງັ ຄູຂ້ ຳເບອື້ ງໜ່ໍ ງຶ ແລະ ແບບປໍ່ ຽນທດິ ໃຫປ້ ຳນໄປຂຳ້ ງຊຳຍ, ຂຳ້ ງຂວຳ ຫື ຄນື ຫງັ . ກຳນຢຸ ດບຳນດວ້ ຍເອກິ ໃນລກັ ສະນະເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ມີ ຳສູງເປັນເສນັ້ ໂຄງ້ ແບບປຳຣຳໂບນ. ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ຜູຫ້ ນິ້ ຕອ້ ງຢືນຈ່ໍ ຳງຂຳຢ່ໍ ູໃນລະດບັ ດຽວກນັ ຫື ເອຳົ ຂຳ້ ງເບອື້ ງບໍ່ ຖະໜດັ ໄວທ້ ຳງໜຳ້ ກໍ່ໄດ,້ ຢືນປ່ໍ ິນໜຳ້ ເຂຳົ້ ຫຳທດິ ບຳນທໍ່ ີ ເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ມີ ຳ, ແຂນທງັ ສອງເບອື້ ງໃຫພ້ ບັ ເຂຳົ້ ແລະ ຄງຶ ໄວຢ້ ໍ່ ູຂຳ້ ງຕດິ ກບັ ລຳຕວົ , ສຳຍຕຳແນມເບໍ່ ງິ ບຳນ, ເມ່ໍ ອື ບຳນ ເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ຢີ ້ອນມຳໃກຊ້ ເິ ຖງິ ເອກິ ໃຫແ້ ອໍ່ ນເອກິ ຂນຶ້ ໄປທຳງໜຳ້ ໂຍບລງົ ໃນລກັ ສະນະຮອງຮບັ ກບັ ບຳນທ່ໍ ມີ ຳກະທບົ ໃສ່ໍ ກບັ ໜຳ້ ເອກິ ແລວ້ ບຳນຈະຟົງ້ ຂນຶ້ ເລກັ ນອ້ ຍ ແລະ ຕກົ ລງົ ມຳຢ່ໍ ູຕໍ່ ໜຳ້ ແລວ້ ຜູຫ້ ນິ້ ສຳມຳດຫນິ້ ກບັ ບຳນຕ່ໍ ໄປ. ລກັ ສະນະຂອງກຳນແອໍ່ ນເອກິ ແລບ້ ໂຍບລງົ ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ຢ່ໍ ຳງວໍ່ ອງໄວ ແລະ ປະຕບິ ດັ ພອ້ ມໆກບັ ບຳນທໍ່ ີ ຈະສຳຜດັ ເອກິ . ຈດຸ ສຳຜດັ ກບັ ບຳນໃຫດ້ ແີ ທແ້ ມ່ໍ ນໃຫຖ້ ກື ລະຫວໍ່ ຳງກຳງຂອງກະດູກເອກິ , ໃນກລະນຢີ ຳກປ່ໍ ຽນ ທດິ ຂອງບຳນໄປຂຳ້ ງໃດໜໍ່ ງຶ ໃຫອ້ ່ໍ ຽງບໍ່ ຳຂຳ້ ງເບອື້ ງທ່ໍ ຕີ ອ້ ງກຳນໃຫບ້ ຳນໄປນນັ້ ຄນື ຫງັ ເລກັ ນອ້ ຍ. ກຳນເຕນັ້ ຂນຶ້ ຢຸ ດ ບຳນດວ້ ຍເອກິ ກ່ໍ ປະຕບິ ດັ ຄກື ນັ ຕໍ່ ຳງແຕ່ໍ ວ່ໍ ຳເຮຳົ ປ່ໍ ຽນຈຳກກຳນຢືນເປັນທໍ່ ຳນເຕນັ້ ຂນຶ້ ຈຳກພນື້ ແລວ້ ໃຊເ້ ອກິ ຢຸດບຳນ. ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍເອກິ ໃນລກັ ສະນະບຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ມີ ຳຊ່ໍ ສື ູງພຽງເອກິ , ກຳນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ຂີ ອງບຳນໃນລກັ ສະນະ ນເີ້ ປັນກຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ມີ ຳໄວ ແລະ ແຮງຜູຫ້ ນິ້ ສຳມຳດປະຕບິ ດັ ຢ່ໍ ູໃນຮູບແບບເຕນັ້ ຢຸດບຳນດວ້ ຍເອກິ ຫື ຢືນຢຸ ດ ບຳນດວ້ ຍເອກິ ລກັ ສະນະກຳນຢືນແມ່ໍ ນຄຳ້ ຍຄກື ນັ . ເມ່ໍ ອື ບຳນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ໃີ ກຈ້ ະເຖງິ ເອກິ , ໃຫຍ້ ກົ ບໍ່ ຳໄລໍ່ ແລະ ແຂນ ທງັ ສອງເບອື້ ງຄງຶ ໄວທ້ ຳງໜຳ້ , ຫູບເອກິ ເຂຳົ້ , ກມົ ລງົ ໃຊເ້ ອກິ ສຳຜດັ ກບັ ສ່ໍ ວນເທງິ ຂອງໜ່ໍ ວຍບຳນແລວ້ ບຳນຈະຕກົ ສກັ ລງົ ກບັ ພນື້ ເດ່ໍ ນີ . ນອກຈຳກວທິ ຢີ ຸດບຳນຕໍ່ ຳຳງໆດໍ່ ງັ ທໍ່ ກີ ໍ່ ຳວມຳຂຳ້ ງເທງິ ແລວ້ ຢ່ໍ ູໃນກຳນດຳເນນີ ກຳນຫນິ້ ກລິ ຳເຕະບຳນ ຫື ກຳນ ແຂໍ່ ງຂນັ ຕວົ ຈງິ ບຳງຄງັ້ ພວກເຮຳົ ຍງັ ພບົ ເຫນັ ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍລຳຂຳ, ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍຫວົ ແລະ ອໍ່ ນື ໆ ແຕ່ໍ ວໍ່ ຳ ບ່ໍ ຄ່ໍ ອຍໄດນ້ ຳໃຊຫ້ ຳຍຢ່ໍ ູໃນກຳນແຂໍ່ ງຂນັ ຕວົ ຈງິ ຫື ວໍ່ ຳເປັນກຳນນຳໃຊໃ້ ນລກັ ສະນະບງັ ເອນີ ຫຳຍກວໍ່ ຳ. ໝຳຍເຫດ: ຢ່ໍ ູໃນທຸກໆກລະນສີ ຳລບັ ກຳນຢຸດບຳນ, ບນັ ຫຳສຳຄນັ ແມໍ່ ນກຳນກະຕວງຄວຳມແຮງ ແລະ ຄວຳມໄວໃນກຳນເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ຂີ ອງບຳນໃຫຖ້ ືກຕອ້ ງ, ກຳນດົ ວທິ ກີ ຳນຮບັ ບຳນໃຫເ້ ໝຳະສມົ , ທນັ ກບັ ເວລຳ ແລະ 74

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ບນັ ຫຳສຳຄນັ ທ່ໍ ສີ ຸດແມ່ໍ ນກຳນເຄ່ໍ ອື ນເໜງັ ໃນລກັ ສະນະຮອງຮບັ ກບັ ບຳນດວ້ ຍສ່ໍ ວນຕໍ່ ຳງໆຂອງຮ່ໍ ຳງກຳຍເປັນຕນົ້ ແມໍ່ ນຕນີ , ເອກິ ຫື ຫວົ ໃຫຖ້ ກື ກບັ ຈງັ ຫວະ ແລະ ເວລຳ. ຖຳ້ ບໍ່ ດ່ໍ ງັ ນນັ້ ບຳນອຳດຈະເຕນັ້ ຟົງ້ ໄປທຳງອໍ່ ນື ແລະ ເຮຳົ ຈະບໍ່ ສຳມຳດຄອບຄອງບຳນໄດ.້ ກຳນຢຸດບຳນດວ້ ຍເອກິ 3. ກຳນລຽ້ ງບຳນ. ກຳນລຽ້ ງບຳນ: ແມ່ໍ ນກຳນບງັ ຄບັ ບຳນໃຫຢ້ ່ໍ ູໃນກຳນຄອບຄອງຂອງຕນົ ເອງ ກຳນລຽ້ ງບຳນແມໍ່ ນວທິ ຫີ ນິ້ ທໍ່ ມີ ີ ຄວຳມສຳຄນັ ຕໍ່ ກຳນດຳເນີນກຳນຫິນ້ ກລິ ຳບຳນເຕະບຳນ, ຖືວໍ່ ຳແມ່ໍ ນວິທີຫິນ້ ທໍ່ ີຍຳກ, ຜູຫ້ ິນ້ ຕອ້ ງເອົຳໃຈໃສ່ໍ ເຝິກແອບເປັນເວລຳຍຳວນຳນຈໍ່ ງຶ ມຄີ ວຳມຊນິ້ ເຄຍີ ແລະ ມຄີ ວຳມຄໍ່ ອງແຄວ້ ໃນກຳນລຽ້ ງບຳນເນໍ່ ອື ງຈຳກວ່ໍ ຳກຳນ ລຽ້ ງບຳນບໍ່ ພຽງແຕ່ໍ ເຮດັ ໃຫມ້ ຄີ ວຳມລງື້ ເຄຍີ ໃນກຳນຫນິ້ ກບັ ບຳນເທໍ່ ຳົ ນນັ້ , ມນັ ຍງັ ແມ່ໍ ນກຳນນຳເອຳົ ບຳນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ີ ຂນຶ້ ໄປບຸກຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໃຫສ້ ຳເລດັ ຜນົ ໂດຍຈະຕອ້ ງໄດຜ້ ່ໍ ຳນກຳນຫບົ ຫນິ້ ຫື ລຫ້ ອກຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມດວ້ ຍ ວທິ ກີ ຳນຕ່ໍ ຳງໆເປັນຕນົ້ ແມ່ໍ ນກຳນນຳໃຊພ້ ນື້ ທໍ່ ເີ ປ່ໍ ົຳຫວ່ໍ ຳງຂອງເດ່ໍ ນີ , ຄວຳມວ່ໍ ອງໄວໃນກຳນລບົ ຫກີ ຈະເປັນກຳນຍ່ໍ ຳງ ກຳນແລໍ່ ນ, ກຳນເຕນັ້ ແລະ ກຳນຢຸດຈະຕອ້ ງໄດປ້ ະສມົ ປະສຳນກນັ ຢ່ໍ ຳງຄ່ໍ ອງແຄວ້ ຈ່ໍ ງຶ ຈະໄດຮ້ ບັ ຜນົ ສຳເລດັ .  ເຕກັ ນກິ ໃນກຳນລຽ້ ງບຳນ. ໂດຍພນື້ ຖຳນແລວ້ ເຕກັ ນກິ ໃນກຳນລຽ້ ງບຳນມຢີ ໍ່ ູ 2 ຢໍ່ ຳງຄ:ື ກຳນລຽ້ ງບຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ກີ ງິ້ ກບັ ພນື້ ເດໍ່ ນີ ແລະ ກຳນລຽ້ ງບຳນຢໍ່ ູໃນອຳກຳດ. ກ. ກຳນລຽ້ ງບຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ກີ ງິ້ ໄປກບັ ພນື້ . ກຳນລຽ້ ງບຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ກີ ງິ້ ໄປກບັ ພນື້ ກໍ່ ມຫີ ຳຍລກັ ສະນະເປັນຕນົ້ ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນ, ດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກ, ດວ້ ຍພນື້ ຕນີ , ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຕນີ ເບອື້ ງດຽວ ຫື ລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຕນີ ສອງເບອື້ ງ.  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນຕນີ ດຽວ ແລະ ສອງຕນີ . ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ີ້ ແມໍ່ ນໃຊຂ້ ຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນເຕະບຳນໃຫກ້ ງິ້ ໄປກບັ ພນື້ ເດໍ່ ນີ ຕຳມທດິ ທຳງທ່ໍ ຕີ ອ້ ງກຳນ. ຂຳ້ ງ ຊຳຍ, ຂຳ້ ງຂວຳ ຫື ໄປເຊ່ໍ ງິ ນຳ້ ຜູຫ້ ນິ້ ຕອ້ ງໄດແ້ ລ່ໍ ນເຄໍ່ ອື ນທ່ໍ ໄີ ປພອ້ ມກບັ ບຳນໂດຍໃຫຂ້ ຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນເບອື້ ງໜ່ໍ ງຶ ຫື 75

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ສອງເບອື້ ງສຳພດັ ກບັ ບຳນທຸກກຳ້ ວ ຫື ອຳດ 2-3 ກຳ້ ວກ່ໍໄດ.້ ແຕໍ່ ໃຫຄ້ ຳນງຶ ເຖງີ ພນື້ ທໍ່ ,ີ ທດິ ທຳງ ແລະ ຄວຳມແຮງ ໃນກຳນເຕະບຳນແຕ່ໍ ລະຄັງ້ ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ກ່ໍ ໃຫຄ້ ຳນງຶ ເຖີງຜູຫ້ ິນ້ ຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມທໍ່ ີມຳຍຳດບຳນຈຳກເຮຳົ ໄປ ເພຳະສະນນັ້ ກຳນເຕະບຳນແຕ່ໍ ລະຄງັ້ ບ່ໍ ຄວນໃຫບ້ ຳນຫໍ່ ຳງໄກຈຳກເຮຳົ ຫຳຍເພຳະວ່ໍ ຳຈະຄອບຄອງບຳນໄດຍ້ ຳກ, ສຳຍຕຳຕອ້ ງຕດິ ຕຳມເບໍ່ ງິ ບຳນພອ້ ມທງັ ເບໍ່ ງິ ໄປທຳງໜຳ້ ຫຳພນື້ ທໍ່ ໆີ ຈະລຽ້ ງບຳນຕ່ໍໄປ.  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກ. ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ແີ້ ມ່ໍ ນໃຊຕ້ ນີ ຂຳ້ ງນອກເຕຳະບຳນດວ້ ຍຄວຳມແຮງພໃຫບ້ ຳນເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ກີ ງິ້ ໄປກບັ ພນື້ ທຳງໜຳ້ ຢໍ່ ູໃນໄລຍະທໍ່ ສີ ຳມຳດຄວບຄຸມບຳນໄດ.້ ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ຜູຫ້ ນິ້ ຈະຕອ້ ງໄດແ້ ລໍ່ ນຕດິ ຕຳມບຳນໄປ ໂດຍໃຫ້ ຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກຂອງຂຳເບອື້ ງໜໍ່ ງຶ ສຳພດັ ກບັ ບຳນທຸກໆກຳ້ ວໃນລກັ ສະນະກຳນແລໍ່ ນດວ້ ຍຊຳ້ ຂຳ ໝຳຍຄວຳມວໍ່ ຳ ໃຫກ້ ຳ້ ວຂຳທໍ່ ໃີ ຊຕ້ ນີ ເຕຳະບຳນນນັ້ ເປັນກຳ້ ວທຳງໜຳ້ ສະເໝີ, ສໍ່ ວນກຳ້ ວຂຳທ່ໍ ີບໍ່ ໃຊເ້ ຕະບຳນຈງັ້ ລງົ ພນື້ ດຳ້ ນຫງັ ທຸກໆກຳ້ ວພອ້ ມກນັ ນນັ້ ສຳຍຕຳໃຫແ້ ນມເບໍ່ ງິ ບຳນ ແລະ ພນື້ ທໍ່ ຈີ ະລຽ້ ງບຳນຕໍ່ໄປ.  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ີ້ ແມໍ່ ນຄກື ນັ ກບັ ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນນອກທຸກປະກຳນຕໍ່ ຳງແຕ່ໍ ວ່ໍ ຳຜູຫ້ ນິ້ ໄດໃ້ ຊຫ້ ງັ ຕນີ ສຳພດັ ກບັ ບຳນເທ່ໍ ຳົ ນນັ້ .  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍພນື້ ຕນີ . ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ີ້ ຜູຫ້ ນິ້ ໃຊພ້ ນື້ ຕນີ ຂອງຂຳເບອື້ ງໜ່ໍ ງຶ ສຳພດັ ກບັ ສ່ໍ ວນເທງິ ຂອງໜ່ໍ ວຍບຳນເຮດັ ໃຫບ້ ຳນ ເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ກີ ງິ້ ໄປກບັ ພນື້ , ໃນລກັ ສະນະກຳນແລ່ໍ ນດວ້ ຍກຳ້ ວຊຳ້ ຂຳທຳງຂຳ້ ງໄປທຳງໜຳ້ , ແຕໍ່ ໃຊຂ້ ຳທ່ໍ ບີ ໍ່ ໃຊເ້ ຕຳະບຳນ ນນັ້ ເປັນກຳ້ ວທຳງໜຳ້ ສະເໝ,ີ ສໍ່ ວນກຳ້ ວຂຳທ່ໍ ໃີ ຊເ້ ຕະບຳນນນັ້ ເປັນກຳ້ ວແກວ່ໍ ງຂຳໄປທຳງຂຳ້ ງ ໃຊພ້ ນື້ ຕນີ ເຕຳະກບັ ສໍ່ ວນເທງິ ຂອງໜ່ໍ ວຍບຳນພໃຫບ້ ຳນກງິ້ ໄປກບັ ພນື້ ເດ່ໍ ນີ ຄຽງຂຳ້ ງກບັ ລຳຕວົ ຂອງຜູຫ້ ນິ້ ແລວ້ ຈງັ້ ພນື້ ພຽງກບັ ກຳ້ ວຂຳ ໜຳ້ , ສຳຍຕຳແນມເບໍ່ ງິ ບຳນ ແລະ ທດິ ທຳງທໍ່ ຈີ ະລຽ້ ງບຳນຕໍ່ໄປ, ຄວຳມໄວໃນກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ຈີ້ ະບໍ່ ສູງ, ແຕ່ໍ ວໍ່ ຳ ຜູຫ້ ນິ້ ສຳມຳດໃຊລ້ ຳຕວົ ແລະ ກຳ້ ວຂຳໜຳ້ ບງັ ໄວ້ ແລະ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູຫ້ ນິ້ ຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມເຂຳົ້ ມຳຍຳດບຳນເຊໍ່ ງິ ໜຳ້ ໄດ້ ຍຳກ. ຂ. ກຳນລຽ້ ງບຳນໃນອຳກຳດ. ກຳນລຽ້ ງບຳນໃນອຳກຳດ ແມ່ໍ ນໃຊສ້ ໍ່ ວນຕໍ່ ຳງໆຂອງຮ່ໍ ຳງກຳຍເປັນຕນົ້ ແມໍ່ ນຕນີ , ຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ແລະ ຫວົ ເຕຳະ ບຳນໃຫລ້ ອຍຂນຶ ລງົ ຕຳມແນວຕງັ້ ຂອງເອກິ ຫື ພພນົ້ ລະດບັ ຂນຶ້ ໄປເລກັ ນອ້ ຍຕດິ ຕໍ່ ກນັ ຫຳຍຄງັ້ . ກຳນລຽ້ ງບຳນໃນອຳກຳດ ແມໍ່ ນວທິ ຫີ ນິ້ ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ກລິ ຳມຄີ ວຳມຊນິ້ ເຄຍີ ກບັ ກຳນຫນິ້ ກບັ ບຳນຈະມຄີ ຸນ ປະໂຫຍດຕ່ໍ ກຳນພດັ ທະນຳທກັ ສະກຳນຫນິ້ ກລິ ຳເຕະບຳນຂອງນກັ ກລິ ຳ.  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນິ ດຳ້ ນໃນ. ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ຜີ້ ູຫ້ ນິ້ ໃຊຕ້ ນີ ເບອື້ ງໜ່ໍ ງຶ ຈງັ້ ພນື້ , ໂຢະຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ແລະ ລຳຕວົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍແລວ້ ໃຊຂ້ ຳ້ ງ ຕນີ ດຳ້ ນໃນຂອງຂຳອກີ ເບອື້ ງໜໍ່ ງຶ ເຕຳະສໍ່ ວນລ່ໍ ຸມຂອງບຳນທໍ່ ພີ ວມຕກົ ຢອ້ ນລງົ ມຳສໍ່ ູພນື້ ໃຫເ້ ຕນັ້ ຂນຶ້ ໄປໃນແນວຕງັ້ ຕດິ ຕ່ໍ ກນັ ຫຳຍຄງັ້ ໂດຍພະຍຳຍຳມບງັ ຄບັ ໃຫບ້ ຳນຕງັ້ ຊໍ່ ພື ຽງລະດບັ ເອກິ ຫື ພນົ້ ລະດບັ ຫວົ ເລກັ ນອ້ ຍເພ່ໍ ອື ບໍ່ ໃຫ້ ເສຍທດິ ທຳງ ແລະ ຄວບຄຸມບຳນໄດງ້ ໍ່ຳຍ. ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ຜີ້ ູຫ້ ນິ້ ສຳມຳດໃຊສ້ ອງຕນີ ລຽ້ ງບຳນສະຫບັ ກໄັ ດ.້  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຫງັ ຕນີ . 76

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ແີ້ ມໍ່ ນປະຕບິ ດັ ຄກື ນັ ກບັ ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຂຳ້ ງຕນີ ດຳ້ ນໃນທຸກປະກຳນ, ຕໍ່ ຳງແຕໍ່ ວ່ໍ ຳ ຜູຫ້ ນິ້ ໃຊສ້ ໍ່ ວນຫງັ ຕນີ ສຳຜດັ ກບັ ບຳນ.  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ . ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍວທິ ີນຜີ້ ູຫ້ ນິ້ ໃຊຕ້ ນີ ເບອື້ ງໜ່ໍ ຶງຈງັ້ ພນື້ , ໂຢະຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ແລະ ລຳຕວົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍຍກົ ຫວົ ເຂໍ່ ຳົ ຂອງຂຳອກີ ເບອື້ ງໜໍ່ ງຶ ຂນຶ້ ໃຊສ້ ໍ່ ວນເທງິ ຂອງຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ເຕຳະສໍ່ ວນລໍ່ ຸມຂອງບຳນທ່ໍ ພີ ວມເຄ່ໍ ອື ນທໍ່ ຢີ ອ້ ນລງົ ມຳສ່ໍ ູ ພນື້ ດນິ ໂດຍໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ຕດິ ຕໍ່ ກນັ ຫຳຍຄງັ້ ແລະ ບງັ ຄບັ ໃຫບ້ ຳນເຕນັ້ ຕງັ້ ຊ່ໍ ຂື ນຶ້ ໄປສູງພຽງລະດບັ ເອກິ ຫື ພພນົ້ ລະດບັ ຫວົ ເລກັ ນອ້ ຍ, ຜູຫ້ ນິ້ ສຳມຳດປະຕບິ ດັ ດວ້ ຍສອງຂຳສະຫບັ ກນັ ກ່ໍໄດ.້ ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍເຂໍ່ ຳົ  ກຳນລຽ້ ງບຳນດວ້ ຍຫວົ . ກຳນລຽ້ ງບຳນວທິ ນີ ຜີ້ ູຫ້ ນິ້ ຢ່ໍ ູໃນທໍ່ ຳຢືນຈ່ໍ ຳງຂຳໂດຍໃຫຂ້ ຳເບອື້ ງໜໍ່ ງຶ ຢ່ໍ ູທຳງໜຳ້ ໂຢະລຳຕວົ ແລະ ຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ລງົ ເລກັ ນອ້ ຍ, ເນງີ້ ລຳຕວົ ຄນື ຫງັ , ເງຍີ ໜຳ້ ຂນຶ້ ເທງິ , ເມໍ່ ອື ບຳນເຄໍ່ ອື ນທໍ່ ຢີ ອ້ ນລງົ ມຳພພຽງລະດບັ ຫວົ ໃຫໃ້ ຊນ້ ຳ້ ຜຳກ ເຕຳະກບັ ສ່ໍ ວນລໍ່ ຸມຂອງບຳນ ໂດຍບງັ ຄບັ ໃຫບ້ ຳນເຕນັ້ ລອຍຊ່ໍ ຂື ນຶ້ ເທງິ ຫວົ ສູງພນົ້ ຫວົ ປະມຳນ 50-60 ຊມ ເມ່ໍ ອື ຢອ້ ນລງົ ມຳອກີ ໃຫສ້ ບື ຕ່ໍ ປະຕບິ ດັ ຕ່ໍ ກນັ ໄປຫຳຍໆຄງັ້ . ກຳນລຽ້ ບຳນດວ້ ຍຫວົ ຄຳຖຳມຄນົ້ ຄວຳ້ : 1. ກຳນຢຸດບຳນມວີ ທິ ປີ ະຕບິ ດັ ຄແື ນວໃດ ? 77

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ 2. ກຳນລຽ້ ງບຳນມວີ ທິ ປີ ະຕບິ ດັ ຄແື ນວໃດ ? 3. ກຳນເຕະບຳນໂຄງ້ ມວີ ທິ ປີ ະຕບິ ດັ ຄແື ນວໃດ ? 78

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ບດົ ທີ 8 ບຳນບວ້ ງ 1. ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນ ແລະ ຮບັ ບຳນ. 1.1. ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນ. ກຳນສໍ່ ງົ ບຳນ ມຫີ ຳຍວທິ ດີ ວ້ ຍກນັ . ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນມດື ຽວ ຫື ສໍ່ ງົ ດວ້ ຍສອງມື ສໍ່ ງົ ບຳນຕໍ່ ຳ ສ່ໍ ງົ ບຳນສູງລວ້ ນ ແລວ້ ແຕ່ໍ ໃຊໄ້ ດ.້ ກ. ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນດວ້ ຍສອງມລື ະດບັ ເອກິ ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນແບບນເີ້ ປັນກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນໃຫກ້ ນັ ໃນໄລຍະສນັ້ ແລະ ແນ່ໍ ນອນທ່ໍ ສີ ຸດ. ຜູສ້ ່ໍ ງົ ຕອ້ ງຢືນຢໍ່ ູໃນທໍ່ ຳກຳນ ຊງົ ຕວົ , ຈບັ ບຳນດວ້ ຍມສື ອງເບອື້ ງ ຢ່ໍ ູໃນລະດບັ ເອກິ ແລະ ກຳງສອກອອກຈຳກລຳຕວົ ເລກັ ຫນອ້ ຍ, ຈ່ໍ ຳງນວີ້ ມື ທງັ ສອງອອກແນບຂຳ້ ງບຳນໄວໃ້ ຫແ້ ຫນນ້ , ກຳງໂປມ້ ທື ງັ ຫງັ ບຳນເວລຳຈະສໍ່ ງົ ບຳນ ຜູສ້ ່ໍ ງົ ຕອ້ ງຫກັ ຂມ້ ທື ງັ ສອງເບອື້ ງ ຂນຶ້ ເລກັ ຫນອ້ ຍ ຈຳກນນັ້ ດງຶ ບຳນ ເຂຳົ້ ມຳຫຳເອກິ ແລວ້ ສ່ໍ ງົ ບຳນອອກໄປຕຳມທດິ ທຳງທໍ່ ຕີ ອ້ ງກຳນ, ແຮງສໍ່ ງົ ບຳນ ໄດຈ້ ຳກກຳນຢຽດແຂນໃຫຊ້ ໍ່ ,ື ຢຶດໄຫໍ່ໄປທຳງຫນຳ້ ແລວ້ ກວກັ ຂມ້ ລື ງົ ດດີ ນວິ້ ມທີ ງັ ຫມດົ ສງົ ປຳນໄປ. ໃນຂະນະທີ ສ່ໍ ງົ ບຳນອອກໄປໜຳ້ ເພໍ່ ອື ໃຫເ້ ພໍ່ ມີ ແຮງສ່ໍ ງົ ຂອງບຳນ.  ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນລະດບັ ເອກິ ສຳມຳດນຳໃຊໄ້ ດຫ້ ຳຍກລະນີ້ : - ສ່ໍ ງົ ບຳນໃຫຫ້ ມ່ໍ ຄູ ະນະດຽວກນັ ໃນໄລຍະສນັ້ . - ສໍ່ ງົ ບຳນໃຫຫ້ ມ່ໍ ູຄະນະດຽວກນັ ໃນໄລຍະໄກ. - ກຳນໂຍນບຳນໃສໍ່ ບວ້ ງ. ກຳນໂຍນລູກໂທດທໍ່ ຈີ ດຸ ໂທດ ຫື ກຳນໄຂບຳນເຂຳົ ເອນີ້ . ກຳນສໍ່ ງົ ບຳນກະເດນັ ພນື້ ແມໍ່ ນກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນໃຫຝ້ ່ໍ ຳຍດຽວກນັ ເວລຳຄໍ່ ູຕໍ່ ສູບ້ ງັ ເຮຳົ ບໍ່ ສຳມຳດ ສໍ່ ງົ ບຳນສູງໄດ.້ 79

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຂ. ເຕກັ ນກິ ກຳນສໍ່ ງົ ບຳນມດື ຽວເທງິ ບໍ່ ຳ ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນມດື ຽວເທງິ ບໍ່ ຳ ເຫມຳະສມົ ທໍ່ ສີ ຸ ດສຳລບັ ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນໄກ ເຖງິ ແມໍ່ ນວໍ່ ຳບຳນຈະ ອອກຈຳກມື ພຽງຂຳ້ ງດຽວກຕຳມແຕໍ່ ມອື ກີ ຂຳ້ ງຫນໍ່ ງຶ ກ່ໍ ຊໍ່ ວຍປະຄອງກຳນຊງົ ຕວົ ໄວຈ້ ນົ ກວໍ່ ຳບຳນ. ນນັ້ ຈະອອກຈຳກມ.ື້ ກຳນສ່ໍ ງົ ວທິ ນີ ີ້ ກໍ່ ເຊໍ່ ນັ ດຽວກນັ ກບັ ວທິ ອີ ່ໍ ນື ໆ, ຜູສ້ ໍ່ ງົ ຈະຕອ້ ງຢ່ໍ ູໃນທໍ່ ຳຢືນ, ຍກົ ບຳນຂນຶ້ ເທງິ ບ່ໍ ຳ ໄຫ່ໍ ແລວ້ ບດິ ບ່ໍ ຳໄຫໍ່ ເອຳົ ແຂນຂຳ້ ງຫນ່ໍ ງຶ ໄປທຳງຫນຳ້ ແລະ ແຂນຂຳ້ ງຫນໍ່ ງຶ ຍກົ ບຳນໄປທຳງຫງັ ຈະເປັນກຳນສໍ່ ງົ ຢ່ໍ ູກບັ ທ່ໍ ີ ຫື ເຕນັ້ ສໍ່ ງົ ກ່ໍໄດ້ ໃນຂະນະທ່ໍ ກີ ຽມສໍ່ ງົ ບຳນ, ມຈື ບັ ບຳນຕອ້ ງຈໍ່ ຳງນວີ້ ມອື ອກຈບັ ດຳ້ ນຫງັ ສ່ໍ ວນລ່ໍ ຸມຂອງບຳນ ແລະ ຫງຳຍຝຳມື ຂນື້ , ສຳຍຕຳເບໍ່ ງີ ຈດຸ ທໍ່ ເີ ຮຳົ ຈະສ່ໍ ງົ ບຳນໄປແກວ່ໍ ງບຳນແຕ່ໍ ດຳ້ ນຫງັ ຂຳ້ ມຫວົ ໄປທຳງໜຳ້ ດວ້ ຍປຳນນວິ້ ມ,ື ຢຽດແຂນ ໃຫຊ້ ່ໍ ແື ລວ້ ກວກັ ມລື ງົ ຢຽດແຂນໄປຕຳມບຳນ. ຄ. ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນຕໍ່ ຳກວ່ໍ ຳລະດບັ ແອວ ກຳນສໍ່ ງົ ບຳນຕ່ໍ ຳກວໍ່ ຳລະດບັ ແອວ ແມ່ໍ ນໃຊສ້ ຳລບັ ສ່ໍ ງົ ໃຫຜ້ ູຮ້ ບັ ຢໍ່ ໄູ ກ ສ່ໍ ງົ ໄດແ້ ຮງ ແລະ ໄດ້ ຮບັ ຜນົ ດ.ີ ກຳນ ສໍ່ ງົ ແບບນມີ້ ກັ ນຳໃຊໃ້ ນເວລຳມຜີ ູຫ້ ນິ້ ຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມມຮີ ູບຮໍ່ ຳງສູງກວໍ່ ຳ. ກຳນສໍ່ ງົ ແບບນມີ້ ຢີ ໍ່ ູສອງວທິ ດີ ວ້ ຍກນັ ຄື ສ່ໍ ງົ ດວ້ ຍມດື ຽວ ແລະ ສ່ໍ ງົ ດວ້ ຍສອງມ.ື  ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນດວ້ ຍສອງມລື ະດບັ ກະໂພກ ແມໍ່ ນກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນຢໍ່ ູລະດບັ ໃກ,້ ຜູສ້ ງົ ຢໍ່ ູໃນທໍ່ ຳຢືນ, ມທື ງັ ສອງເບອື້ ງຈບັ ບຳນ ໂດຍທ່ໍ ີຈ່ໍ ຳງນວິ້ ມອື ອກ, ປຳຍນວິ້ ມຊື ລີ້ ງົ ພນື້ ແລະ ຍກົ ບຳນໄວໃ້ ນລະດບັ ກະໂພກ ພອ້ ມນນັ້ ກ່ໍ ດງຶ ບຳນມຳຫຳກະໂພກເບອື້ ງທ່ໍ ຈີ ະສໍ່ ງົ ບຳນໄປ , ກຳງແຂນສອກອອກ, ກມົ້ ຕວົ ລງົ ອ່ໍ ຽງບໍ່ ຳໄຫ່ໍ ໄປຫຳຈດຸ ທ່ໍ ຈີ ະສໍ່ ງົ ບຳນໄປ ພອ້ ມທງັ ໂຍນບຳນອອກໄປດວ້ ຍຄວຳມ ແຮງສ່ໍ ງົ ຂອງແຂນທງັ ສອງ, ດດີ ຂມ້ ື ແລະ ນວິ້ ມື (ແບບສະປີງດດີ ). ເມ່ໍ ອື ບຳນອອກໄປແລວ້ ໃຫຢ້ ຽດແຂນຕຳມ ທດິ ບຳນໄປ.  ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນດວ້ ຍມດື ຽວລະດບັ ກະໂພກ 80

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກຳນສໍ່ ຳົ ບຳນຈະສໍ່ ງົ ຂຳ້ ງຊຳ້ ຍ ຫື ຂວຳໄປທຳງຫນຳ້ , ທຳງຫງັ ກໍ່ ໄດແ້ ຕໍ່ ຕອ້ ງແມ່ໍ ນສໍ່ ງົ ໃນໄລຍະສນັ້ . ວທິ ສີ ່ໍ ງົ ແມໍ່ ນ ໃຊມ້ ຂື ຳ້ ງດຽວຫງຳຍຝຳມຂື ນື້ , ໂຈມບຳນ, ກຳ້ ວຂຳເບອື້ ງກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໄປຫຳທດິ ທຳງຈະສໍ່ ງົ ບຳນໄປ, ດງຶ ບຳນໄປ ທຳງຫງັ ເພ່ໍ ອື ເອຳົ ແຮງພອ້ ມທງັ ແກວ່ໍ ງໄປທຳງໜຳ້ ຕຳມທດິ ທໍ່ ຕີ ອ້ ງກຳນ. ງ. ກຳນສໍ່ ງົ ບຳນດວ້ ຍສອງມເື ທງິ ຫວົ ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນວທິ ນີ ີ້ ຄກື ນັ ກບັ ກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນດວ້ ຍສອງມລື ະດບັ ເອກິ , ນບັ ທງັ ກຳນຊງົ ຕວົ ແລະ ກຳນເຄ່ໍ ອື ນ ໄຫວແຕໍ່ ກຕ່ໍ ຳງຢ່ໍ ູບໍ່ ອນວ່ໍ ຳເຮຳົ ຈະຕອ້ ງຈບັ ບຳນຂນຶ້ ເທງິ ຫວົ . ເປັນວທິ ສີ ໍ່ ງົ ບຳນໃຫໝ້ ໍ່ ູຄະນະດຽວກນັ ທໍ່ ຢີ ໍ່ ູໃນໄລຍະ ໄກ, ນອກຈຳກກຳນສໍ່ ງົ ແລວ້ ເຮຳົ ຍງັ ໃຊໂ້ ຍນບຳນເຂຳົ້ ບວ້ ງເປັນວທິ ທີ ໍ່ ແີ ນໍ່ ນອນທໍ່ ສີ ຸ ດ. ວທິ ໂີ ຍນ, ສອງມຈື ບັ ບຳນ ຂນຶ້ ເທງິ ຫວົ ແອນເອກິ ໄປທຳງຫນຳ້ ເວລຳໂຍນບຳນໄປ ໃຫກ້ ຳ້ ວຂຳອອກໄປໜຳ້ ພອ້ ມທງັ ແກວ່ໍ ງບຳນແຕໍ່ ທຳງຫງັ ຂຳ້ ມຫວົ ໄປຫນຳ້ . 1.2. ກຳນຮບັ ບຳນ. ກຳນຮບັ ບຳນກໍ່ ເປັນພຳກສ່ໍ ວນທ່ໍ ສີ ຳຄນັ ໃນກຳນຫນິ້ ບຳນບວ້ ງຖຳ້ ຜູຫ້ ນິ້ ມຄີ ວຳມຊຳນຊິ ຳນຳນໃນກຳນຮບັ ບຳນໄດດ້ ກີ ໍ່ ຈະເອຳົ ບຳນໄປໂຍນເຂຳົ້ ບວ້ ງຂອງຄ່ໍ ູຕ່ໍ ສູຖ້ ຳ້ ເຮດັ ຫນຳ້ ທ່ໍ ນີ ໄີ້ ດດ້ ຍີ ໍ່ ອມ ມໂີ ອກຳດໄດຄ້ ະແນນໃຫແ້ ກໍ່ ຄະ ນະຂອງຕນົ ເອງ. ກ. ວທິ ກີ ຳນຮບັ ບຳນ ໃນເວລຳທໍ່ ຈີ ະຮບັ ບຳນ ຜູຮ້ ບັ ຈະຕອ້ ງຫນັ ຫນຳ້ ໄປຫຳທດິ ທໍ່ ທີ ຳງບຳນຈະມຳ, ສຳຍຕຳແນມ ເບໍ່ ງິ ຫນໍ່ ວຍ ບຳນຕະຫອດເວລຳ ແລະ ກະເບໍ່ ງິ ວ່ໍ ຳຄວນຮບັ ບຳນໃນລກັ ສະນະແນວໃດ ຜູຮ້ ບັ ບຳນຈະ ຕອ້ ງເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ ເີ ຂຳົ້ ຫຳ ບຳນບໍ່ ແມ່ໍ ນໃຫບ້ ຳນເຄ່ໍ ອື ນມຳຫຳ. ກຳນຮບັ ບຳນຈະຕອ້ ງຮບັ ດວ້ ຍສອງມແື້ ລວ້ ດງຶ ເອຳົ ບຳນມຳຫຳລຳຕວົ ລະດບັ ເອກິ , ກຳງແຂນສອກອອກ ແລະ ເອຳົ ຕວົ ບງັ ບຳນໄວ.້ 81

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຂ. ກຳນຮບັ ບຳນ ລະດບັ ແອວຂນຶ້ ໄປຫຳຫວົ ຖຳ້ ບຳນມຳລະດບັ ແອວຂນື້ ໄປຫຳຫວົ ໃຫຫ້ ນັ ຝຳມໄື ປທຳງຫນຳ້ ຈ່ໍ ຳງນວີ້ ມອື ອກໃຫປ້ ຳຍນວີ້ ຊຂີ້ ນຶ້ ເທງິ ແລະ ນວີ້ ໂປມ້ ປື ່ໍ ິນເຂຳົ້ ຫຳກນັ . ເມ່ໍ ອື ຮບັ ບຳນໄດແ້ ລວ້ ໃຫດ້ ງຶ ບຳນລໍ່ ງົ ມຳໃສ່ໍ ເອກິ . ຄ. ກຳນຮບັ ບຳນມຳສູງກວໍ່ ຳລະດບັ ຫວົ ຂນື້ ໄປ. ຖຳ້ ບຳນມຳສູງກວໍ່ ຳລະດບັ ຫວົ ຂນຶ້ ໄປ ຜູຫ້ ນິ້ ຈະຕອ້ ງເຕນັ້ ຂນຶ້ ຮບັ ບຳນໂດຍຢຽດແຂນຂນຶ້ ໄປ ຕຳມທດິ ທຳງ ຂອງບຳນມຳຮບັ ບຳນແລວ້ ດງຶ ເອຳົ ບຳນລງົ ມຳຫຳລຳຕວົ ຢໍ່ ູໃນລະດບັ ເອກິ ໝນູ ຕວົ ບງັ ບຳນ. ງ. ກຳນຮບັ ບຳນມຳທຳງຂຳ້ ງ ບຳນຈະມຳທຳງຂຳ້ ງຊຳ້ ຍ ຫື ຂຳ້ ງຂວຳກ່ໍ ຕຳມຜູຮ້ ບັ ຈະຕອ້ ງກຳ້ ວຂຳອອກໄປຕຳມທດິ ທຳງທໍ່ ບີ ຳນມຳ ແລວ້ ຢຽດແຂນອອກໄປຮບັ ບຳນ ດງຶ ບຳນເຂຳົ້ ຫຳເອກິ . 82

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຈ. ກຳນຮບັ ບຳນມຳລະດບັ ຕ່ໍ ຳກວ່ໍ ຳແອວ ຖຳ້ ບຳນມຳລະ ດບັ ຕໍ່ ຳກວ່ໍ ຳແອວລງົ ໄປຜູຮ້ ບັ ຕອ້ ງຫງຳຍຝຳມຂື ນຶ້ ປໍ່ ິນຫວົ ໂປ້ມອື ອກຈຳກກນັ ປໍ່ ິນນວີ້ ກອ້ ຍ ເຂຳົ້ ຫຳກນັ , ຈໍ່ ຳງນວີ້ ມອື ອກ ແລະ ປຳຍນວິ້ ມປື ໍ່ ິນລງົ ພນື້ . ສ. ກຳນຮບັ ບຳນທ່ໍ ກີ ງິ້ ຕຳມພນື້ . ຜູຮ້ ບັ ບຳນໃນລກັ ສະນະນີ້ ໃຫກ້ ມົ້ ລງົ ພອ້ ມທງັ ເດ່ໍ ມໄື ປທຳງຫນຳ້ ລງົ ພນື້ ພອ້ ມທງັ ຈ່ໍ ຳງນວິ້ ມເື ອຳົ ປຳຍນວີ້ ມື ຊໄີ້ ປທຳງທດິ ທຳງທໍ່ ບີ ຳນມຳ. ເມ່ໍ ອື ບຳນມຳຮອດໃຫເ້ ອຳົ ມຊື ວ້ ນເອຳົ ບຳນ ແລວ້ ດງຶ ຂນຶ້ ມຳຫຳລະດບັ ເອກິ ຫື ວ່ໍ ຳໃຊ້ ວທິ ທີ ໍ່ ຈີ ໍ່ ຳງນວິ້ ມອື ອກ ໂປມ້ ທື ງັ ສອງຊຂີ້ ນຶ້ ເທງິ ແລະ ປຳຍນວິ້ ມຊື ໄີ້ ປຫຳທດິ ທຳງບຳນມຳ. ທງັ ສອງວທິ ນີ ຈີ້ ະໃຊ້ ວທິ ໃີ ດກໍ່ ໄດ້ ສຸດແລວ້ ແຕ່ໍ ຄວຳມຊຳນຳນ ແລະ ຊນິ ເຄຍີ ຂອງນກັ ກລີ ຳ. ທຸກໆເທ່ໍ ອື ຜູຮ້ ບັ ຈະຕອ້ ງຮບັ ບຳນດວ້ ຍສອງມ,ື ເວລຳບຳນມຳແຮງຜູຮ້ ບັ ຕອ້ ງຮູກ້ ະຕວງໃນ ກຳນຮອງຮບັ ດວ້ ຍກຳນຫຸດຜ່ໍ ອນຄວຳມແຮງທ່ໍ ຫີ ນໍ່ ວຍບຳນມຳບ່ໍ ໃຫບ້ ຳນຖກື ຝ່ໍ ຳມີ ເພຳະບຳນທ່ໍ ມີ ຳຕ່ໍ ຳແຮງນນັ້ ຈະຟົງ້ ອອກຫຸດ ຈຳກມ.ື 2. ກຳນຕບົ ບຳນ. ນອກຈຳກກຳນຮບັ ແລະ ກຳນສໍ່ ງົ ບຳນແລວ້ ກຳນຕບົ ບຳນກໍ່ ແມ່ໍ ນອງົ ປະກອບເຕກັ ນກິ ອນັ ໜ່ໍ ງຶ ທໍ່ ສີ ຳຄນັ ໃນ ກຳນຫນິ້ ບຳນບວ້ ງເຊໍ່ ງິ ຜູຮ້ ຽນຈະຕອ້ ງໄດຮ້ ຽນໃຫເ້ ກດີ ຄວຳມຊຳນຳນ ແລະ ຄ່ໍ ອງແຄວ້ ວ່ໍ ອງໄວ. ກຳນຮຽນຕບົ ບຳນ ຈຳເປັນຕອ້ ງຮຽນຕບົ ມຊື ຳຍ ແລະ ມຂື ວຳຢ່ໍ ຳງໜອ້ ຍກ່ໍ ໃຫມ້ ຄີ ວຳມເຄຍີ ຊນິ ໃນເບອື້ ງຕນົ້ . ກຳນຕບົ ບຳນມຢີ ໍ່ ູສອງ ແບບດວ້ ຍກນັ ຄ:ື ຕບົ ບຳນຕ່ໍ ຳ ແລະ ຕບົ ບຳນສູງ. 2.1. ກຳນຕບົ ບຳນຕ່ໍ ຳ. ກຳນຕບົ ບຳນວທິ ນີ ີ້ ໃຊໃ້ ນເວລຳປໍ່ ຽນທດິ ທຳງ ຫື ໃນເວລຳຜູປ້ ອ້ ງກນັ ເຂຳົ້ ມຳໃກໂ້ ຕເຮຳົ ກຳນຕບົ ບຳນເຮຳົ ສຳມຳດນຳພຳບຳນຫບົ ຫກີ ໄດສ້ ະດວກເພຳະວ່ໍ ຳໄດມ້ ໂີ ອກຳດສຳພດັ ກບັ ບຳນເລອື້ ຍໆ ແລະ ເປັນກຳນປ້ອງກນັ ບ່ໍ ໃຫຝ້ ໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມເຂຳົ້ ມຳຍຳດບຳນໄປໄດ.້ 83

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ  ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ໂຢະຫວົ ເຂ່ໍ ຳົ ລງົ , ລຳຕວົ ເນງີ້ ໄປທຳງໜຳ້ ເລກັ ຫນອ້ ຍ, ເອຳົ ປຳຍນວີ້ ມທື ງັ ຫຳ້ ກດົ ບຳນລງົ ພນື້ . ບໍ່ ໃຫບ້ ຳນຖກື ອງົ້ ມ,ື ກະດກິ ຂມ້ ຂື ນື້ , ເມໍ່ ອື ບຳນຂນື້ ຖກື ມແື ລວ້ ກ່ໍ ກດົ ໃຫບ້ ຳນລງົ ພນື້ ເຮດັ ທຳນອງ ນນັ້ ຫຳຍໆເທ່ໍ ອື ເປັນຈງັ ຫວະ ສະໝຳຳສະເໝີ ແລະ ບ່ໍ ໃຫຄ້ ງຶ ແຂນ, ຕຳບໍ່ ໃຫເ້ ບໍ່ ງິ ບຳນແຕໍ່ ຕອ້ ງຄວບຄຸມທດິ ທຳງບຳນໄດ.້ ຄວຳມສູງຕໍ່ ຳຂອງບຳນ ຢ່ໍ ູລະດບັ ກະໂພກ ຫື ຕ່ໍ ຳກວໍ່ ຳ. ຖຳ້ ເປັນກຳນຕບົ ບຳນຢ່ໍ ູກບັ ທໍ່ ບີ ໍ່ ຕອ້ ງກດົ ເທງິ ບຳນ, ຖຳ້ ຢຳກໃຫບ້ ຳນໄປທຳງທດິ ໃດ ? ທຳງໜຳ້ , ຫງັ , ຊຳ້ ຍ ຫື ຂວຳກກດົ ບຳນທຳງດຳ້ ນກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ຂອງທດິ ທຳງບຳນຈະໄປແລວ້ ປັດບຳນໄປຕຳມທດິ ທຳງທ່ໍ ຕີ ອ້ ງກຳນ. 2.2. ກຳນຕບົ ບຳນສູງ. ກຳນຕບົ ບຳນສູງກ່ໍ ເປັນວທິ ໜີ ໍ່ ງຶ ທໍ່ ມີ ກັ ນຳໃຊເ້ ລອື້ ຍໆ ແລ່ໍ ນຕບົ ບຳນໂດຍບໍ່ ກມົ້ ຕວົ ແລະ ຫວົ , ເວລຳຕບົ ບຳນໃຫກ້ ດົ ສ່ໍ ວນເທງິ ຂອງໜ່ໍ ວຍບຳນລງົ ດວ້ ຍປຳຍນວີ້ ມທື ງັ ໝດົ ໃຊກ້ ຳລງັ ຂອງກຳນກະດກິ ຂມ້ ລື ງົ ຄວບຄຸມທດິ ທຳງຂອງບຳນ. ບຳນຈະເຕນັ້ ສູງຢ່ໍ ູລະດບັ ບ່ໍ ຳໄຫໍ່ , ບ່ໍ ໃຫຕ້ ບົ ບຳນສູງກຳຍຫວົ . 2.3. ກຳນຕບົ ບຳນອອ້ ມວງົ ມນົ . ຢືນເປັນວງົ ມນົ ຄນົ ທ່ໍ ີ 1 ຕບົ ບຳນອອ້ ມໄປທຳງຫງັ ອອ້ ມໄປທຳງຫງັ ໝໍ່ ອູ ອ້ ມໄປຮອດຈດຸ ເດມີ ແລວ້ ສ່ໍ ງົ ໃຫຜ້ ູຕ້ ໍ່ ໄປຄເື ບີ 6 ຜູຕ້ ່ໍ ໄປເຮດັ ຄຜື ູທ້ ່ໍ ໜີ ່ໍ ງຶ . 84

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ 3. ໂຍນບຳນໃສໍ່ ບວ້ ງ. ກຳນໂຍນບຳນເປັນສ່ໍ ງິ ສຳຄນັ ທ່ໍ ສີ ຸດໃນກຳນຫນິ້ ບຳນບວ້ ງ ຄະແນນໄດຈ້ ຳກກຳນໂຍນ ບຳນທ່ໍ ດີ ີ ແລະ ແນໍ່ ນອນ, ສະນນັ້ ຜູຫ້ ນິ້ ຄວນເອຳົ ໃຈໃສ່ໍ ວທິ ເີ ຝິກແອບກຳນໂຍນບຳນໃສ່ໍ ບວ້ ງແບບ ຕໍ່ ຳງໆໃຫ້ ເກດີ ຄວຳມຊຳນຳນແລະ ແນ່ໍ ນອນເທໍ່ ຳົ ໃດຍ່ໍ ງິ ດີ ວທິ ແີ ອບຕອ້ ງແອບແຕ່ໍ ງໍ່ຳຍຫຳຍຳກ. ກຳນໂຍນບຳນເຂຳົ້ ບວ້ ງ ມຄີ ວຳມສຳຄນັ , ຖຳ້ ເຮຳົ ໂຍນຢ່ໍ ູໃກບ້ ວ້ ງເທ່ໍ ຳົ ໃດ ຄວຳມແນ່ໍ ນອນ ກໍ່ ມຫີ ຳຍ ແຕ່ໍ ວໍ່ ຳຖຳ້ ໂຍນໄກບວ້ ງຄວຳມແນ່ໍ ນອນກ່ໍ ໜອ້ ຍລງົ ເພຳະສະນນັ້ ກຳນໂຍນບຳນເຂຳົ້ ບວ້ ງສຳມຳດແບ່ໍ ງອອກເປັນສຳມ ລກັ ສະນະຄ:ື - ກຳນໂຍນບຳນໄປຊ່ໍ .ື ບໍ່ ເໝຳະໃນກຳນໂຍນໃສໍ່ ບວ້ ງ. - ກຳນໂຍນບຳນໂຄງ້ ປຳນກຳງ. ເໝຳະສມົ ທໍ່ ສີ ຸດກບັ ກຳນໂຍນໃສໍ່ ບວ້ ງ - ກຳນໂຍນບຳນໂຄງ້ ສູງ. ສຳລບັ ກຳນຍງິ ໄກ. 3.1. ກຳນຢືນຢ່ໍ ູກບັ ທ່ໍ .ີ ກ. ກຳນໂຍນບຳນແບບສອງມລື ະດບັ ເອກິ ກຳນໂຍນບຳນແບບສອງມລື ະດບັ ເອກິ ປະຕບິ ດັ ດໍ່ ງັ ລ່ໍ ຸມນີ້ :  ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ : ຢືນຈ່ໍ ຳງຂຳເລກັ ໜອ້ ຍ, ຂຳໜໍ່ ງຶ ຢໍ່ ູໜຳ້ , 2 ຂຳພຽງກນັ ຫື ວ່ໍ ຳຈໍ່ ຳງອອກທງັ ຂຳ້ ງແລວ້ ແຕໍ່ ຈະເຫມຳະສມົ , ຈໍ່ ຳງ ນວີ້ ມອື ອກ ແລະ ຈບັ ບຳນດວ້ ຍປຳຍນວິ້ ມ,ື ຈບັ ຂຳ້ ງບຳນໃຫຫ້ ວົ ໂປມ້ ແື ນບຢໍ່ ູທຳງຫງັ ຂອງໜ່ໍ ວຍບຳນ ແລະ ໃຫ້ ໂປມ້ ປື ໍ່ ິນເຂຳົ້ ຫຳກນັ , ສຳຍຕຳແນມເບໍ່ ງີ ບວ້ ງແລວ້ ຍກົ ບຳນຂນຶ້ ລະດບັ ເອກິ , ຢ່ໍ ອນສອກລງົ ກ່ໍ ອນຈະໂຍນບຳນອອກ ຈຳກມໄື ປໃຫຈ້ ບັ ບຳນຕ່ໍ ຳລງົ ພອ້ ມກບັ ໂຢະເຂໍ່ ຳົ ເລກັ ໜອ້ ຍ, ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ໃຫໂ້ ຍນບຳນອອກຈຳກມໄື ປທຳງໜຳ້ , ຂນຶ້ ສູງເທງິ ໜຳ້ ຜຳກດວ້ ຍກຳນຢຽດແຂນ, ຄອບຄອງບຳນດວ້ ຍນວີ້ ມທື ງັ ສອງເບອື້ ງ ຫນັ ຝຳມທື ງັ ສອງອອກນອກ ແລວ້ ກະດກິ ຂມ້ ອື ອກນອກ ພອ້ ມຢຽດແຂນຕຳມບຳນ. 85

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຂ. ກຳນຢືນໂຍນບຳນດວ້ ຍມດື ຽວ ກຳນໂຍນບຳນມດື ຽວ ແມ່ໍ ນເປັນວທິ ທີ ໍ່ ໃີ ຊປ້ ະຈຳໂດຍສະເພຳະແມໍ່ ນກຳນໂຍນລຸກ ຈດຸ ໂທດ, ກຳນປ່ໍ ອນ ບຳນຢ່ໍ ູໃກແ້ ປນ້ , ໂຍນບຳນໄວໃນຂະນະທ່ໍ ແີ ລ່ໍ ນຢ່ໍ ູ ແລະ ອ່ໍ ນື ໆ.  ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ກຳນຢືນໂຍນບຳນມດື ຽວ. ຢືນຈ່ໍ ຳງຂຳຫຕື ນີ ຫນ່ໍ ງຶ ຢໍ່ ູໜຳ້ ກໍ່ໄດ.້ ເວລຳໂຍນບຳນໃຫຍ້ ກົ ຂນຶ້ ສນົ້ ຕນີ ທງັ ສອງຂນຶ້ ເລກັ ໜອ້ ຍ, ຈ່ໍ ຳງນວິ້ ມອື ອກມໜື ໍ່ ງຶ ຈບັ ດຳ້ ນຫງັ ຂອງໜໍ່ ວຍບຳນ, ຫງຳຍຂມ້ ຂື ນຶ້ ສ່ໍ ວນມອື ກີ ເບອື້ ງຫນ່ໍ ງຶ ໃຊປ້ ະຄອງ ບຳນຢໍ່ ູດຳ້ ນຂຳ້ ງເພໍ່ ອື ບ່ໍ ໃຫບ້ ຳນເຄ່ໍ ອື ນເໜງັ . ຫງັ ຈຳກນນັ້ ຍກົ ບຳນຂນຶ້ ສູງລະດບັ ໜຳ້ ຜຳກ, ຕຳແນມເບໍ່ ງິ ບວ້ ງ, ແນມ ລອດກອ້ ງບຳນໄປ, ໃນຂະນະທໂີ ຍນບຳນອອກໄປນນັ້ ໃຫກ້ ວກັ ປຳຍນວິ້ ມລື ງົ ເພໍ່ ອື ເປັນກຳນບງັ ຄບັ ໜ່ໍ ວຍບຳນໃຫ້ ບຳນປ່ໍ ິນຄນື ຫລງັ , ຢືດເຂໍ່ ຳົ , ແລະ ຍກົ ສນົ້ ນ່ໍ ອງຂນຶ້ ເລກັ ໜອ້ ຍເພໍ່ ອື ສໍ່ ງົ ແຮງໃນກຳນສ່ໍ ງົ ບຳນອອກໄປ. ຄ. ກຳນຢືນໂຍນດວ້ ຍສອງມເື ທງິ ຫວົ ໃນກຳນໂຍນບຳນດວ້ ຍສອງມເື ທງິ ຫວົ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ ໂຍນບຳນເຂຳົ້ ບວ້ ງເທ່ໍ ຳົ ນນັ້ ຍງັ ໃຊໂ້ ຍນ ບຳນໃຫໝ້ ໍ່ ຄູ ະນະຢໍ່ ູ ໃນໄລຍະໄກອກີ ດວ້ ຍ.  ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ຜູຫ້ ນິ້ ຕອ້ ງຈ່ໍ ຳງຂຳກວຳ້ ງພຫວມບໍ່ ຳ, ປຳຍຕນີ ທງັ ສອງເບອື້ ງໃຫວ້ ຳງພຽງກນັ ຫື ຫຸດລໍ່ ນື ກນັ ເລກັ ໜອ້ ຍ, ຈ່ໍ ຳງນວິ້ ມອື ອກທງັ ສອງເບອື້ ງຈບັ ຫງັ ຂອງໝຳກບຳນ, ຫວົ ໂປ້ມທື ງັ ສອງປ່ໍ ິນເຂຳົ້ ຫຳກນັ , ຍກົ ບຳນຂນຶ້ ເທງິ ທໍ່ ວົ ພບັ ສອກ ແລະ ຫງຳຍຂມ້ ຂື ນຶ້ , ພອ້ ມທງັ ໃຊສ້ ຳຍຕຳແນມເບ່ໍ ງິ ບວ້ ງ ໂຍນບຳນອອກໄປດວ້ ຍກຳນບງັ ຄບັ ຂມ້ ື ແລະ ປຳຍນວິ້ ມຢື ຽດແຂນຕຳມບຳນຢືດເຂໍ່ ຳົ ແລະ ຍສນົ້ ນ່ໍ ອງເບອື້ ງຫງັ ຂນຶ້ ເລກັ ຫນອ້ ຍ. 86

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ 3.2. ກຳນເຕນັ້ ໂຍນຢໍ່ ູກບັ ທ່ໍ .ີ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງກຳນເຕນັ້ ໂຍນບຳນຢ່ໍ ູກບັ ທ່ໍ ີ ແມ່ໍ ນຕອ້ ງກຳນຄວຳມສູງຂນຶ້ ຕໍ່ ມື ເພ່ໍ ອື ບໍ່ ໃຫຝ້ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ ຍຳດຫປື ັດບຳນໄດ້ ແລະ ເພໍ່ ອື ຄວຳມແນໍ່ ນອນຂອງກຳນໂຍນບຳນອກີ ດວ້ ຍສ່ໍ ວນ ຫຳຍກຳນເຕນັ້ ໂຍນກບັ ທໍ່ ີ ແມ່ໍ ນ ໃຊໃ້ ນເວລຳຝໍ່ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມກຳລງັ ເຮດັ ຫນຳ້ ທ່ໍ ເີ ປັນຝໍ່ ຳຍປອ້ ງກນັ ແໜນ້ ແລະ ເຮຳົ ບໍ່ ສຳມຳດຈະນຳບຳນໄປໂຍນ ເຂຳົ້ ບວ້ ງໄດ.້ ກຳນເຕນັ້ ໂຍນນສີ້ ໍ່ ວນຫຳຍນຍິ ມົ ກນັ ເຕນັ້ ໂຍນດວ້ ຍມດື ຽວສໍ່ ວນມອື ກີ ເບອື້ ງຫນ່ໍ ງຶ ຊ່ໍ ວຍໃນກຳນປະຄອງ ບຳນເທ່ໍ ຳົ ນນັ້ . ກຳນເຕນັ້ ໂຍນບຳນຢ່ໍ ູກບັ ທ່ໍ ມີ ຢີ ໍ່ ູສຳມວທິ ດີ ວ້ ຍກນັ ຄື : - ກຳນເຕນັ້ ໂຍນບຳນດວ້ ຍມດື ຽວ. - ກຳນເຕນັ້ ໂຍນບຳນດວ້ ຍສອງມ.ື - ກຳນເຕນັ້ ໂຍນບຳນດວ້ ຍມໂື ຄງ້ . ສໍ່ ວນກຳນຫນິ້ ຕ່ໍ ຳງໆ ຄກື ບັ ກຳນຢືນໂຍນບຳນສອງມເື ທງິ ຫວົ ຕ່ໍ ຳງແຕ່ໍ ວ່ໍ ຳຜູຫ້ ນິ້ ຈະເຕນັ້ ຂນຶ້ ເຖງິ ຈດຸ ສູງສຸດຈໍ່ ງຶ ໂຍນບຳນອອກໄປ.ກຳນໂຍນບຳນໃສ່ໍ ບວ້ ງ, ຜູຫ້ ນິ້ ສຳມຳດໂຍນບຳນໃສ່ໍ ບວ້ ງໂດຍກງົ ຫື ໂຍນດຳດແປນ້ ກະດຳນລງົ ໃສໍ່ ບວ້ ງກໄດ.້ 4. ກຳນແລໍ່ ນປໍ່ ອນບຳນ. ກຳນແລໍ່ ນປ່ໍ ອນບຳນ ສຳມຳດເຂຳົ້ ໄປໃກບ້ ວ້ ງໄດຫ້ ຳຍທ່ໍ ສີ ຸ ດ, ດໍ່ ງັ ນນັ້ ຜູຫ້ ນິ້ ທຸກໆຄນົ ຈະໄດ້ ເຝິກຝົນຕນົ ເອງໃຫມ້ ຄີ ວຳມຊຳນຳນ, ວໍ່ ອງໄວ ແລະ ຄໍ່ ອງແຄວ້ ດ,ີ ກຳນແລໍ່ ນປ່ໍ ອນບຳນໃສ່ໍ ບວ້ ງ ກມຫີ ຳຍວທິ ດີ ວ້ ຍກນັ ເຊ່ໍ ນັ : - ກຳນແລ່ໍ ນປໍ່ ອນບຳນດວ້ ຍມຂື ວຳ. - ກຳນແລ່ໍ ນປໍ່ ອນບຳນດວ້ ຍມຊື ຳ້ ຍ. - ກຳນແລນປ່ໍ ອນບຳນດວ້ ຍສອງມ.ື ກຳນແລ່ໍ ນປ່ໍ ອນບຳນ ແມ່ໍ ນເປັນກຳນປ່ໍ ອນບຳນເຂຳົ້ ບວ້ ງໂດຍກງົ ຫື ປ່ໍ ອນບຳນດຳດແປນ້ ລງົ ບວ້ ງກໄດ.້ ຖຳ້ ມຜີ ູປ້ ອ້ ງກນັ ຢໍ່ ູກໍ່ ຕອ້ ງເອຳົ ມເື ບອື້ ງກງົ ກນັ ຂຳ້ ມກບັ ຜູປ້ ອ້ ງກນັ ເປັນມປີ ໍ່ ອນບຳນ. 4.1. ກຳນແລ່ໍ ນປໍ່ ອນບຳນດວ້ ຍມຂື ວຳ.  ວທິ ຫີ ນິ້ ຜູຫ້ ນີ້ ຈະຕອ້ ງຕບົ ບຳນເຂຳົ້ ໃກຂ້ ຳ້ ງຂວຳ ຂອງແປ້ນປຳໂນ ເມ່ໍ ອື ຮອດເຂດໂທດແລວ້ ໃຫຕ້ ບົ ບຳນບຳດສຸດ ທຳ້ ຍແຮງໆ ເພໍ່ ອື ສະດວກໃນກຳນຈບັ ບຳນ, ກຳນຈບັ ບຳນໃຫຈ້ ບັ ດວ້ ຍມທື ງັ ສອງເບອື້ ງ ແລວ້ ດງຶ ຂນຶ້ ມຳລະດບັ ເອກິ ພອ້ ມວຳງຕນີ ເບອື້ ງທໍ່ ທີ ່ໍ ຖີ ະໜດັ ຈໍ່ ງັ ລງົ ພນື້ ແລວ້ ສບື ຕ່ໍ ກຳ້ ວຂຳຫງັ ໄປ ທຳງໜຳ້ ຢັນເຕນັ້ ຂນຶ້ ຢ່ໍ ຳງແຮງໃນ ຂະນະດຽວ ກນັ ນນັ້ ໃຫຍ້ ກົ ບຳນຂນຶ້ ເທງິ ໜຳ້ ຜຳກ, ຢຽດແຂນອອກ ພປະມຳນ, ມເື ບອື້ ງຂວຳຈບັ ຢ່ໍ ູທຳງຫງັ ບຳນ ແລະ ອກີ ເບອື້ ງ 87

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຊຳ້ ຍຊໍ່ ວຍປະຄອງບຳນເມ່ໍ ອື ເຕນັ້ ລອຍ ຮອດຈດຸ ສູງສຸ ດ ໃກໆ້ ກບັ ບວ້ ງໃຫປ້ ່ໍ ອຍບຳນອອກຈຳກມໄື ປໂດຍກຳນ ຢຽດຂມ້ ເື ບອື້ ງຢ່ໍ ູເທງິ ກວກັ ບຳນ ໃສ່ໍ ບວ້ ງດວ້ ຍປຳຍນວິ້ ມື ເພໍ່ ອື ຮກັ ສຳກຳນຊງົ ຕວົ ໃນເວລຳເຕນັ້ ຂນຶ້ ນນັ້ ໃຫຢ້ ຽດ ປຳຍຕນີ ທງັ ສອງລງົ ລໍ່ ຸມ ແລະ ສຳມຳດປໍ່ ອຍບຳນໃສໍ່ ບວ້ ງໂດຍກງົ ຫື ດຳດແປນ້ ກໍ່ ໄດ.້ 4.2. ກຳນແລ່ໍ ນປໍ່ ອນບຳນດວ້ ຍມຊື ຳ້ ຍ. ກຳນແລໍ່ ນປ່ໍ ອນບຳນດວ້ ຍມຊື ຳ້ ຍ ກໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ເຊ່ໍ ນັ ດຽວກບັ ກຳນປ່ໍ ອນບຳນດວ້ ຍມຂື ວຳ ແຕ່ໍ ວ່ໍ ຳກຳນ ແລ່ໍ ນເຂຳົ້ ປໍ່ ອນບຳນແມ່ໍ ນເຂຳົ້ ຄນົ ລະດຳ້ ນຂອງບວ້ ງ. 5. ກຳນຫນິ້ ກລິ ຳບຳນບວ້ ງ. ກຳນຫນິ້ ກລິ ຳບຳນບວ້ ງ ເປັນປະເພດກລິ ຳໝໍ່ ູຄະນະທໍ່ ມີ ກີ ຳນປະທະກນັ ໂດຍກງົ ກບັ ຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ, ມີ ກຳນປອ້ ງກນັ (ຕງັ້ ຮບັ ) ແລະ ກຳນບຸກ. 5.1 ທກັ ສະເບອື້ ງຕນົ້ ຂອງກລີ ຳບຳນບວ້ ງ ໃນກຳນຫນີ້ ບຳນບວ້ ງ ເຕກັ ນກິ ເບອື້ ງຕນົ້ ເປັນສໍ່ ງິ ສຳຄນັ ຫຳຍນບັ ຕງັ້ ແຕ່ໍ ທ່ໍ ຳກຳນຢືນ, ເຕກັ ນກິ ກຳນຊງົ ຕວົ , ເຕກັ ນກິ ກຳນຈບັ ບຳນ, ເຕກັ ນກິ ກຳນໝນູ ຕວົ , ກຳນໂຍນໃສ່ໍ ບວ້ ງ, ກຳນປອ້ ງກນັ , ກຳນລຽງບຳນ, ກຳນບຸກ ເປັນຕນົ້ . ກ. ກຳນຢືນ ຕອ້ ງຢືນແຍກຕນີ ອອກຈຳກກນັ ຫໍ່ ຳງພປະມຳນ, ຈະເປັນຕນີ ຂະໜຳນກນັ ຫື ຕນີ ໃດຕນີ ຫນໍ່ ງຶ ຢ່ໍ ູທຳງຫນຳ້ ແຕໍ່ ຕອ້ ງໃຫນ້ ຳ້ ໜກັ ຢໍ່ ູລະຫວໍ່ ຳງຕນີ ທງັ ສອງ ເພໍ່ ອື ໃຫກ້ ຳນຊງົ ຕວົ ດີ ໂຢະເຂ່ໍ ຳົ ເລກັ ໜອ້ ຍ ພອ້ ມທ່ໍ ຈີ ະເຄ່ໍ ອື ນໄຫວ ຫື ປໍ່ ຽນໄປໃນທ່ໍ ຳອໍ່ ນື ໆ. ແຂນສອງເບອື້ ງກຳງອອກພປະມຳນ ເພໍ່ ອື ປອ້ ງກນັ ຫື ກຽມພອ້ ມໃນກຳນຮບັ ບຳນ. ຂ. ກຳນແລ່ໍ ນ ແລະ ກຳນຢຸດ ກຳນແລ່ໍ ນ ບ່ໍ ແມ່ໍ ນກຳນແລໍ່ ນເພໍ່ ອື ແຂ່ໍ ງຂນັ ເພຳະຕອ້ ງແລ່ໍ ນເພໍ່ ອື ໄປກບັ ບຳນ, ຮບັ ບຳນ ຫື ໂຍນບຳນໃສໍ່ ບວ້ ງ ສະນນັ້ , ຕອ້ ງມວີ ທິ ກີ ຳນຝຶກກຳນລຽງບຳນພອ້ ມ ແລະ ແລ່ໍ ນບໍ່ ຄງື້ ກຳ້ ມເນອື້ , ເພໍ່ ອື ທໍ່ ຈີ ະປໍ່ ຽນທດິ ທຳງໄດຢ້ ໍ່ ຳງ ວ່ໍ ອງໄວ, ຢຸດໄດທ້ ນັ ທ,ີ ແລໍ່ ນຊກິ ແຊກ ຫື ກບັ ໂຕໄ້ ດ້ ຢໍ່ ຳງຄໍ່ ອງແຄວ້ . ກຳນຢຸດ ກຳນຫນິ້ ບຳນບວ້ ງຕອ້ ງໄດແ້ ລ່ໍ ນ ແລະ ຢຸດຢໍ່ ູຕະຫອດເວລຳ, ກຳນຢຸດມຢີ ່ໍ ູສອງ ວທິ ຄີ ື : - ກຳນຢຸດດວ້ ຍສອງຕນີ ພອ້ ມກນັ . - ກຳນຢຸດດວ້ ຍຕນີ ຂຳ້ ງໃດຂຳ້ ງຫນໍ່ ງຶ ກໍ່ ອນ. ຄ. ກຳນຈບັ ຍຳນ ແລະ ກຳນຄອງບຳນ. 88

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກຳນຈບັ ບຳນໃຫຈ້ ໍ່ ຳງນວິ້ ມສື ອງເບອື້ ງອອກ ແລວ້ ວຳງນວິ້ ໂປ້ລງົ ຫງັ ບຳນ,ນວິ້ ຊີ້ ແລະ ນວີ້ ອໍ່ ນື ຢໍ່ ູຂຳ້ ງຂອງ ໜໍ່ ວຍບຳນ, ຈບັ ບຳນດວ້ ຍນວີ້ ມື ບ່ໍ ໃຫອ້ ງົ້ ມຕື ດິ ບຳນ ແລະ ບໍ່ ຄງຶ ຂມ້ .ື ກຳນຄອບຄອງບຳນ ເມ່ໍ ອື ຈບັ ບຳນໄດແ້ ລວ້ ໃຫກ້ ຳງຂສ້ ອກອອກ, ບຳນຢໍ່ ູລະດບັ ເອກິ ກມົ້ ຕວົ ລງົ , ຕນີ ສອງ ເບອື້ ງແຍກອອກ ແລະ ໂຢະເຂ່ໍ ຳົ ທງັ ສອງເບອື້ ງລງົ ໜອ້ ຍໜໍ່ ງຶ ພອ້ ມທໍ່ ຈີ ະ ສ່ໍ ງົ ບຳນ ຫື ເຄ່ໍ ອື ນທ່ໍ .ີ 5.2 ວທິ ຫີ ນິ້ ບຳນບວ້ ງ ກ. ວທິ ກີ ຳນຫນິ້ ກຳນຫນິ້ ແມໍ່ ນຫນີ້ ເປັນຄະນະ 6 ຄນົ ເຊໍ່ ງິ ເອນີ້ ວໍ່ ຳ < ຊຸດ > (team) ແຕ່ໍ ຕອ້ ງຮູຕ້ ຳແໜໍ່ ງໃນ ກຳນຫນິ້ ຄື ປີກຊຳ້ ຍ, ສູນຫນຳ້ , ປີກຂວຳ ແລະ ກອງຫງັ (ກຳດຂວຳ ຫື ກຳດຊຳ້ ຍ). ຂ. ກຳນຫນິ້ ຂອງຝໍ່ ຳຍຮບັ (ກຳນຮບັ ). ກຳນຕງັ້ ຮບັ , ແມໍ່ ນກຳນປອ້ ງກນັ ເພ່ໍ ອື ບ່ໍ ເສຍຄະແນນ ເຊ່ໍ ນັ ເວລຳເສຍກຳນຄອບຄອງບຳນ ຫື ທຳງຄ່ໍ ູຕໍ່ ສູມ້ ີ ເຕກັ ນກິ ສູງກ່ໍ ວຳຕອ້ ງໄດຕ້ ງັ້ ຮບັ . ຢ່ໍ ູໃນແດນຂອງຕນົ ເອງຄື : 1. ບ່ໍ ໃຫຄ້ ໍ່ ຕູ ໍ່ ສູເ້ ປີດບຳນໄວ. 2. ກຳນຕງັ້ ຮບັ ແບບຈບັ ຕດິ ຄນົ ຕ່ໍ ຄນົ . 3. ກຳນຕງັ້ ຮບັ ແບບຄຸມເນອື້ ທ່ໍ .ີ 4. ລກັ ສະນະກຳນຢືນປອ້ ງກນັ ແບບ1-3-1. ຄ. ກຳນຫນິ້ ຂອງຝ່ໍ ຳຍບຸກ(ກຳນບຸກ) - ໃນກຳນບຸກ ແມ່ໍ ນກຳນເຂຳົ້ ໄປໃນເຂດຂອງຄໍ່ ູຕ່ໍ ສູເ້ ພໍ່ ອື ທຳຄະແນນ ຫື ກຳນຄອງບຳນໃຫໝ້ ດົ ເວລຳໃນ ເມ່ໍ ອື ຄະແນນເຮຳົ ສູງ. 89

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ - ກຳນບຸກ. ຫນິ້ ບຳນໄວ, ໄຂບຳນໄວ, ຫນິ້ ບຳນສນັ້ ໄວ, ຫນິ້ ບຳນຍຳວ, ບຸກດຳ້ ນຂຳ້ ງ ຫື ບຸກໃຈກຳງ. ກຳນ ບຸກຕອ້ ງເນນັ້ ເພໍ່ ອື ໃຫໄ້ ດຄ້ ະແນນ ຫື ໃຫໄ້ ດລ້ ູກໂທດ. - ກຳນຄອງບຳນ, ຖໍ່ ວງເວລຳ, ຫນິ້ ບຳນຊຳ້ ລງົ , ໄຂບຳນຊຳ້ ແຕ່ໍ ຄອງບຳນບ່ໍ ໃຫເ້ ກນີ 24 ວນິ ຳ ທ່ໍ ຕີ ອ້ ງໄດ້ ໂຍນບຳນໃສໍ່ ບຳນບວ້ ງ. ຄຳຖຳມຄນົ້ ຄວຳ້ : 1. ຈໍ່ ງົ ອະທບິ ຳຍກຳນສ່ໍ ງົ ແລະ ຮບັ ບຳນໃນລກັ ສະນະຕໍ່ ຳງໆ ? 2. ກລິ ຳບຳນບວ້ ງມວີ ທິ ຫີ ນິ້ ຄແື ນວໃດ ? 90

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ບດົ ທີ 9 ກຳນຫນິ້ ກະຕກ້ ຳນລຽ້ ງກະຕ້ 1. ກຳນຕບົ ກະຕ.້ ກຳນຕບົ ລູກກະຕກ້ ່ໍ ມຫີ ຳຍວທິ ຂີ ນຶ້ ກບັ ຜູນ້ ຳໃຊ້ ແລະ ກລະນທີ ່ໍ ຈີ ະໃຊ.້ ກຳນຕບົ ລູກກະຕກ້ ່ໍ ນບັ ວໍ່ ຳເປັນ ອຳວຸດຊະນດິ ໜ່ໍ ງຶ ທໍ່ ສີ ຳຄນັ ສຳລບັ ກຳນຫນິ້ ກະຕໂ້ ດຍສະເພຳະແມ່ໍ ນກຳນແຂໍ່ ງຂນັ . ໃນຄະນະໃດໍ່ ທ່ໍ ມີ ຜີ ູຫ້ ນິ້ ຕບົ ກະຕ້ ໄດດ້ ຄີ ະນະນນັ້ ກ່ໍ ຈະໄດປ້ ຽບໃນກຳນຫນິ້ ແລະ ກໍ່ ເປັນເງໍ່ອື ນໄຂອນັ ໜໍ່ ງຶ ທ່ໍ ຈີ ະນຳຄະນະໄປສໍ່ ູໄຊຊະນະໄດ.້ ຖຳ້ ຝໍ່ ຳຍ ໃດຫຳກຂຳດຜູຕ້ ບົ ທ່ໍ ດີ ກີ ໍ່ ຈະຕກົ ເປັນຝໍ່ ຳຍຮບັ ຕະຫອດກຳນຫນິ້ ແລະ ຈະນຳຄະນະໄປສໍ່ ູໄຊຊະນະກ່ໍ ນບັ ວ່ໍ ຳເປັນໄປ ໄດຍ້ ຳກ. ສະນນັ້ , ໃນກຳນຫນິ້ ກະຕກ້ ໍ່ ຕອ້ ງໄດເ້ ຝິກແອບກຳນຕບົ ກະຕດ້ ວ້ ຍຫຳຍວທິ ີ ແລະ ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ຕຳມ ຫກັ ກຳນທໍ່ ວີ ໍ່ ຳເຝິກແຕ່ໍ ງໍ່ຳຍໄປຫຳຍຳກ. ສະນນັ້ , ຈ່ໍ ງຶ ໄດນ້ ຳມຳສະເໜບີ ໍ່ ຳງຕວົ ຢ່ໍ ຳງທໍ່ ຈີ ະຕອ້ ງນຳໄປເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ໄດມ້ ຄີ ວຳມຮູພ້ ນື້ ຖຳນກໍ່ ຽວກບັ ກຳນຕບົ ກະຕດ້ ໍ່ ງັ ລໍ່ ຸມນ:ີ້ 1.1. ກຳນຕບົ ກະຕດ້ ວ້ ຍຝຳຕນີ . ກຳນຕບົ ກະຕດ້ ວ້ ຍຝຳຕນີ ທໍ່ ເີ ຄຍີ ໃຊມ້ ຫີ ຳຍວທິ ,ີ ໃນນນັ້ ເຮຳົ ຈະໄດຮ້ ຽນຮູ ້ ( ເຝິກແອບ ) ແຕໍ່ ບຳງຢໍ່ ຳງທໍ່ ງີ ໍ່ຳຍ ກໍ່ ອນ. ເມ່ໍ ອື ມຄີ ວຳມຊນິ ເຄຍີ ແລວ້ ຜູຮ້ ຽນຈໍ່ ງຶ ຄໍ່ ອຍໆພດັ ທະນຳຕນົ ເອງໃນຂນັ້ ຕ່ໍ ໆໄປອກີ . ກຳນຕບົ ກະຕດ້ ວ້ ຍຝຳຕນີ ກ. ແບບຜູຕ້ ບົ ປ່ໍ ິນຂຳ້ ງໃສໍ່ ຕຳໜໍ່ ຳງ ໃນຂະນະທໍ່ ລີ ູກກະຕກ້ ຳລງັ ຈະລອຍຂຳ້ ມຕຳໜໍ່ ຳງມຳໃຫຜ້ ູຕ້ ບົ ຫນັ ຂຳ້ ງເຂຳົ້ ຫຳຕຳໜ່ໍ ຳງ, ຕຳແນມເບໍ່ ງິ ລູກ ກະຕຕ້ ະຫອດເວລຳ ພອ້ ມນນັ້ ກໍ່ ໃຫເ້ ຕນັ້ ຂນຶ້ ໃຫສ້ ູງ ແລະ ຍກົ ຕນີ ເບອື້ ງຈະໃຊເ້ ຕະຂນຶ້ ໂດຍປໍ່ ິນຝຳຕນີ ໄປທຳງໜຳ້ ແລວ້ ໃຊຝ້ ຳຕນີ ຕບົ ກະຕລ້ ງົ ແດນຝ່ໍ ຳຍກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ, ກຳນໃຊຕ້ ນີ ນນັ້ ຈະໃຊຂ້ ຳ້ ງໃດໍ່ ກ່ໍ ຂນຶ້ ກບັ ບຸກຄນົ ແລວ້ ແຕ່ໍ ຖະ ໜດັ . ຂ. ແບບຜູຕ້ ບົ ປ່ໍ ິນໜຳ້ ໃສ່ໍ ຕຳໜໍ່ ຳງ. 91

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກຳນຕບົ ວທິ ນີ ນີ້ ຳໃຊໃ້ ນກລະນລີ ູກກະຕລ້ ອຍມຳທຳງຂຳ້ ງໃຊຕ້ ນີ ເບອື້ ງໜ່ໍ ງຶ ຍກົ ກະຕຂ້ ນຶ້ ໃຫສ້ ູງຫວດິ ຕຳໜໍ່ ຳງ ແລະ ອກີ ເບອື້ ງໜ່ໍ ງຶ ຈງັ້ ພນື້ ເວລຳຕບົ ກະຕໃ້ ຫຍ້ ກົ ຕນີ ເບອື້ ງຈະໃຊເ້ ຕະຂນຶ້ ໃຫສ້ ູງແລວ້ ໃຊຝ້ ຳຕນີ ຕບົ ລູກກະຕລ້ ງົ ຢ່ໍ ຳງແຮງ. ໃນຂະນະທໍ່ ຕີ ບົ ໃຫເ້ ນງີ້ ລຳຕວົ ຄນື ຫງັ ເລກັ ນອ້ ຍ ແລະ ກຳງແຂນສອກອອກເພໍ່ ອື ຊ່ໍ ວຍໃນກຳຊງົ ຕວົ . ກຳນໃຊຕ້ ນີ ຕບົ ລກູ ກະຕແ້ ມ່ໍ ນແລວ້ ແຕ່ໍ ຜູຖ້ ະໜດັ ( ຕນີ ໃດກໍ່ ໄດ້ ). ຄ. ກຳນຕບົ ລກູ ຊ່ໍ ໜື ຳ້ . ໃນກລະນນີ ລີ້ ູກກະຕຈ້ ະລອຍຂຳ້ ມຕຳໜ່ໍ ຳງມຳຊ່ໍ ໜື ຳ້ ຜູຕ້ ບົ ກະຕໃ້ ຊຕ້ ນີ ໜ່ໍ ງຶ ຍກົ ລູກກະຕຂ້ ນຶ້ ສູງໃຫຫ້ ວດິ ຕຳໜ່ໍ ຳງ ແລະ ອກີ ເບອື ງໜ່ໍ ງຶ ຈງັ້ ພນື້ . ໃນເວລຳຈະຕບົ ກະຕໃ້ ຫປ້ ໍ່ ິນຕວົ ແລະ ເນງີ້ ລຳຕວົ ຄນື ຫງັ ເລກັ ນອ້ ຍແລວ້ ໃຊ້ ນວີ້ ຕນີ ກວກັ ລກູ ກະຕລ້ ງົ ຢໍ່ ຳງແຮງ. ຕນີ ທ່ໍ ໃີ ຊຕ້ ບົ ກະຕແ້ ລວ້ ແຕໍ່ ບຸກຄນົ ຖະໜດັ . ງ. ກຳນຕບົ ລກູ ໄຂ່ໍ ວ. ລກູ ລກັ ສະນະນເີ້ ປັນລູກທໍ່ ກີ ຳຍໄປທຳງໜຳ້ ເບອື້ ງຊຳ້ ຍ ຕວົ ຢ່ໍ ຳງ ຍກົ ລູກທຳງຂຳເບອື້ ງຂວຳບງັ ເອນີ ລູກໃກ ້ ຕຳໜ່ໍ ຳງກຳຍໄປທຳງຊຳ້ ຍແຕໍ່ ເຮຳົ ເອຳົ ຝຳຕນີ ເບອື້ ງຂວຳຕບົ ລູກກະຕລ້ ງົ . ໃນກລະນນີ ຜີ້ ູຮ້ ຽນໃໝໍ່ ໃຫເ້ ຕນັ້ ຂນຶ້ ທງັ ສອງຂຳ, ເນງີ້ ລຳຕວົ ຄນື ຫງັ ແລະ ໝນູ ໂຕໄປຈນົ ກວ່ໍ ຳຕນີ ຂວຳເຖງິ ລູກກະຕ້ ແລະ ໃຫງ້ ນວີ້ ຕນີ ຄນື ຫງັ ແລວ້ ກວກັ ລູກກະຕຢ້ ໍ່ ຳງແຮງ. 1.2. ກຳນຕບົ ດວ້ ຍຫງັ ຕນີ . ກຳນຕບົ ກກະຕດ້ ວ້ ຍຫລງັ ຕນີ ກໍ່ ເປັນວທິ ຕີ ບົ ໄດໃ້ ຊຫ້ ຳຍໃນກຳນຫນີ້ ກະຕ້ ແລະ ກໍ່ ມຫີ ຳຍລກັ ສະນະແຕ່ໍ ກ ຕ່ໍ ຳງກນັ ຂນຶ້ ກບັ ກລະນທີ ໍ່ ນີ ຳໃຊ.້ ກ. ຊໂີ ຊຂຳ້ ງດວ້ ຍຫງັ ຕນີ . ກຳນຕບົ ລູກກະຕດ້ ວ້ ຍວທິ ນີ ເີ້ ປັນລູກປໍ່ ິນໂຕເຕນັ້ ໃຫຕ້ ນີ ສູງຂນຶ້ ກວໍ່ ຳຕຳໜ່ໍ ຳງໃຫຫ້ ວົ ເຂໍ່ ຳົ ຕ່ໍ ຳລງົ ແລວ້ ໃຫຕ້ ນີ ເບອື້ ງບໍ່ ໃຊເ້ ຕະລູກກະຕດ້ ດີ ຂນຶ້ ກ່ໍ ອນ, ຂຳທໍ່ ໃີ ຊຕ້ ບົ ລູກກະຕຈ້ ະດດີ ຂນຶ້ ຫງັ . ເມ່ໍ ອື ເຕນັ້ ຂນຶ້ ຮອດຈດຸ ສູງສຸ ດໃຫ້ ແກວໍ່ ງຕນີ ເຂຳົ້ ປະທະກບັ ລູກກະຕໂ້ ດຍໃຊຫ້ ງັ ຕນີ ບລເິ ວນກກົ ນວີ້ ຕນີ . ເວລຳຕກົ ລງົ ພນື້ ບຳງເທ່ໍ ອື ມກັ ເອຳົ ມຈື ງັ້ ພນື້ ກໍ່ ອນແລວ້ ຕນີ ຈໍ່ ງຶ ລງົ ຕຳມຫງັ . 92

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ຂ. ລູກປຳຍຕນີ ຈກຸ ( ລູກໂວນ ). ກຳນຕບົ ກລະນນີ ເີ້ ປັນລູກທ່ໍ ຍີ ຳກແຕໍ່ ເວລຳຕບົ ລູກກະຕນ້ ນັ້ ແທນທໍ່ ຈີ ະໃຊຫ້ ງັ ຕນີ ແຕ່ໍ ໃຊປ້ ຳຍຕນີ ຈກຸ ເອຳົ . ລກູ ລກັ ສະນະນມີ້ ກັ ນຳໃຊໃ້ ນເວລຳລູກກະຕໍ໊ໃກຈ້ ະຂຳ້ ມຕຳໜໍ່ ຳງ ຫື ໃກຈ້ ະຕຳຕຳໜໍ່ ຳງ. ຄ. ລູກຊໂີ ຊທຳງຫງັ . ກຳນຕບົ ກະຕກ້ ລະນນີ ເີ້ ປັນລູກເຕະໄກຕຳໜ່ໍ ຳງ, ວທິ ຕີ ບົ ຜູຕ້ ບົ ປໍ່ ິນຫງັ ໃສ່ໍ ຕຳໜໍ່ ຳງແລວ້ ເຕນັ້ ຂນຶ້ . ໃຫຕ້ ນີ ທໍ່ ບີ ໍ່ ໃຊຕ້ ບົ ດດີ ຂນຶ້ ກ່ໍ ອນ ແລະ ຕນີ ທໍ່ ໃີ ຊເ້ ຕະດດີ ຂນຶ້ ຕຳມຫງັ ( ໃຫຕ້ ນີ ໄຂວ່ໍ ກນັ ແບບມດີ ຕດັ ). ເງກີ ຫວົ ແຕ່ໍ ເນງີ້ ລຳຕວົ ຄນື ຫງັ ໂດຍຫນັ ຫງັ ໃສໍ່ ຕຳໜ່ໍ ຳງ. ເວລຳລູກກະຕກ້ ຳລງັ ຈະຂຳ້ ມບໍ່ ຳໄປເທງິ ອຳກຳດ ໃຫແ້ ກວໍ່ ງຕນີ ທໍ່ ໃີ ຊຕ້ ບົ ເຂຳົ້ ປະ ທະກບັ ລກູ ກະຕຢ້ ່ໍ ຳງແຮງລູກລກັ ສະນະນມີ້ ກັ ຈະຖກື ກກົ ນວີ້ ຕນີ . ໃນກລະນນີ ຖີ້ ຳ້ ກະຕໃ້ ກໂ້ ຕນອ້ ຍໜ່ໍ ງຶ ເຮຳົ ຕບົ ລູກນຈີ້ ະລງົ ດເີ ພຳະເວລຳຕບົ ຜູຕ້ ບົ ຈະຕອ້ ງເຕນັ້ ຂນຶ້ ແລວ້ ເອຳົ ຂຳ້ ງເຂຳົ້ ຫຳຕຳໜ່ໍ ຳງແລວ້ ແກວໍ່ ງຕນີ ທ່ໍ ໃີ ຊຕ້ ບົ ເຂຳົ້ ປະທະກບັ ລກູ ກະຕໄ້ ດຍແຮງກະຕຈ້ ະຖກື ບລເິ ວນກກົ ນວີ້ ຕນີ . ງ. ຕບົ ລກູ ຂຳ້ ງຕນີ ( ແວຂຳ້ ງ ). ກຳນຕບົ ລູກຂຳ້ ງຕນີ ນນັ້ ຕອ້ ງໄດປ້ ່ໍ ິນຂຳ້ ງໃສ່ໍ ຕຳໜໍ່ ຳງ ເຕນັ້ ເອຳົ ຕນີ ເບອື້ ງໃຊຕ້ ບົ ກະຕໃ້ ຫໃ້ ກຕ້ ຳໜໍ່ ຳງແລວ້ ເຕະ ຕດັ ລູກເບອື້ ງກງົ ກນັ ຂຳ້ ມ. ລກູ ມກັ ຈະຖກື ຂຳ້ ງຕນີ , ອກີ ຕນີ ຂຳ້ ງໜ່ໍ ງຶ ໃຊຈ້ ງັ້ ພນື້ ພອ້ ມທງັ ຮບັ ນຳ້ ໜກັ ຂອງລຳຕວົ . 1.3. ກຳນຕບົ ລກູ ກະຕດ້ ວ້ ຍຫວົ ( ກຸບດວ້ ຍຫວົ ). 93

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປຕ ສຸນດິ ສມີ ະນຄີ ຳ ກ. ຕບົ ກະຕດ້ ວ້ ຍນຳ້ ຜຳກ. ກຳນຕບົ ວທິ ນີ ຜີ້ ູຕ້ ບົ ເຕນັ້ ຂນຶ້ ແລວ້ ເງກີ ຫວົ ໄປທຳງຫງັ ແລວ້ ເງກີ ຫວົ ຄນື ມຳທຳງໜຳ້ ເຂຳົ້ ປະທະກບັ ລູກກະຕ້ ຢໍ່ ຳງແຮງ ( ໃຫໜ້ ຳ້ ຜຳກຊ່ໍ ປື ະທະກບັ ກະຕ້ ). ຂ. ຕບົ ກະຕດ້ ວ້ ຍຂຳ້ ງຫວົ . ກຳນຕບົ ດວ້ ຍຂຳ້ ງຫວົ ເປັນວທິ ທີ ໍ່ ໄີ ດໃ້ ຊຫ້ ຳຍກວໍ່ ຳໝໍ່ ູ ວທິ ນີ ກີ້ ່ໍ ຕອ້ ງໄດເ້ ຕນັ້ ຂນຶ້ ເງກີ ຫວົ ໄປຂຳ້ ງໜ່ໍ ງຶ ແລວ້ ເງກີ ຫວົ ຄນື ມຳເບອື້ ງກງົ ກນັ ຂຳ້ ມໃຊໜ້ ຳ້ ຜຳກຂຳ້ ງໃຊຕ້ ບົ ນນັ້ ເຂຳົ້ ປະທະກບັ ລູກກະຕລ້ ງົ . ລູກລກັ ສະນະນຈີ້ ະເປັນລກູ ທ່ໍ ີ ລງົ ແຮງ ( ໄວ ). ໃນເວລຳຫນິ້ ( ຕບົ ) ຈະໃຊຂ້ ຳ້ ງໃດໍ່ ກໄດແ້ ລວ້ ແຕໍ່ ຜູຖ້ ະໜດັ . ແຕ່ໍ ວ່ໍ ຳໃນເວລຳຮຽນຕອ້ ງໄດຮ້ ຽນ ຕບົ ທງັ ສອງຂຳ້ ງ ( ໜຳ້ ຜຳກຊຳ້ ຍ ແລະ ຂວຳ ). ໃນກລະນກີ ະຕລ້ ອຍມຳສູງເຮຳົ ອຳດໃຊງ້ ໍ່ອນຕບົ ລກູ ກະຕລ້ ງົ ກ່ໍໄດ.້ 2. ກຳນເສບີ ກະຕ.້ ກຳນເສບີ ( ກຳນໄຂ ) ລູກກະຕທ້ ຳອດິ ຊ່ໍ ງຶ ແມ່ໍ ນຄະນະທ່ໍ ີເລອື ກໄດຄ້ ະແນນໃນກຳນເສບີ ໄດເ້ ສບີ ກ່ໍ ອນ. ສ່ໍ ວນຄະນະທໍ່ ເີ ລອື ກໄດຄ້ ະແນນ, ເລອື ກເດໍ່ ນີ ຈະເປັນຝ່ໍ ຳຍເສບີ ໃນກຳນເລ່ໍ ມີ ຫນິ້ ໃນເຊດັ ທ່ໍ ສີ ອງ. ກຳນເສບີ ກະຕ້ ໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ດ່ໍ ງັ ນ:ີ້ 2.1. ກຳນໂຍນກະຕເ້ ພໍ່ ອື ເສບີ . 94