คำจีนสยาม ภาพสะท้อน

ภาพสะทอ้ นสัมพนั ธ์ ไทย-จีน อาจารยช์ วลติ จูเจ่ยี

“บนความจริงของโลกสันนิวาส แทบทุกสังคมมัก หลีกเลี่ยงปฏิสัมพันธ์ท่ีมีต่อวัฒนธรรมอื่นที่อยู่นอก วัฒนธรรมเดมิ ของตนไปไม่ได้ เมอื่ หลกี เลย่ี งไมไ่ ด้ ก็ย่อม ทต่ี ้องเลอื กว่าจะรบั หรือไม่รบั เอาวัฒนธรรมท่ีต่างไปจาก ตนมาใช้ ถ้ารบั จะรบั อยา่ งไร....” สาํ หรับสงั คมไทย เปน็ เช่นนน้ั หรือไม่ ?

ประวตั ิศาสตร์จนี โดยสงั เขป

ซา่ งเซยี่ อ่เู ชยี นเหนียน หา้ พันปีโดยประมาณ

ตามช่วงเวลา  ยคุ โบราณ (กอ่ นราชวงศ์ฉนิ )  ยุคจกั รพรรดิ (สมัยราชวงศ์)  ยุคจีนยคุ ใหม่

ยุคโบราณ  ชว่ งเวลาก่อนการสถาปนาราชวงศฉ์ ิน  ยุคหิน จดุ เรมิ่ ตน้ สังคมบรรพกาล --- มนุษย์หนิ หยวนโหม่ว มนุษย์หินหลานเถียน มนุษย์หนิ ปกั ก่งิ  สถาปนาราชวงศ์เซ่ยี ราชวงศซ์ าง และราชวงศโ์ จว

ยุคทาส (2100 – 1028 ปี กอ่ น ค.ศ.) ราชวงศเ์ ซ่ีย (夏朝 2100 – 1600 ปี กอ่ น ค.ศ.)  ราชวงศ์นีส้ ถาปนาโดยฉ่ี โอรสของตา้ อว่ี กษตั รยิ ์องค์สุดท้ายคือ เจ๋ีย (桀) รวม มกี ษตั ริยป์ กครองทัง้ หมด 17 พระองค์ (รวมตา้ อวี่) ราชวงศ์ชาง (商朝 1600 – 1028 ปี กอ่ น ค.ศ.)  ราชวงศน์ สี้ ถาปนาโดยชางทัง (商汤) ซึง่ ได้ฉวยโอกาสนาํ กาํ ลังลุกฮอื ขนึ้ โค่นล้ม การปกครองของพระเจ้าเจ๋ยี แหง่ ราชวงศ์เซ่ีย กษตั ริยอ์ งคส์ ดุ ทา้ ยของราชวงศน์ ้ีคอื โจ้ว (纣) ราชวงศ์นี้มีกษัตริย์ปกครองท้ังส้ิน 30 พระองค์ ยุคน้ีการทําเครื่อง สัมฤทธ์มิ คี วามเจริญรุง่ เรืองท่ีสุด ทั้งยงั เป็นยคุ ทอ่ี ักษรกระดองเต่า (甲骨文) ถือกาํ เนดิ ขึน้ มาด้วย

ยคุ ศกั ดินา (1027 ปี ก่อน ค.ศ. – ค.ศ. 1912) ราชวงศ์โจว (周朝 1027 – 256 ปี กอ่ น ค.ศ.)  ราชวงศโ์ จวเปน็ ราชวงศ์ทยี่ าวนานท่สี ุดในประวตั ศิ าสตร์จีน  จดุ เรม่ิ ต้นของระบอบศักดนิ าในประเทศจีน  ราชวงศ์น้ีแบ่งได้เป็น ๒ ช่วง คือ ราชวงศ์โจวตะวันตก (西周 1027 – 771 ปี ก่อน ค.ศ.) กับราชวงศโ์ จวตะวนั ออก (东周 770 – 256 ปี กอ่ น ค.ศ.)  ยุคราชวงศ์โจวตะวนั ออกแบง่ ยอ่ ยได้เปน็ สองยคุ คือ ชุนชิว (春秋) และจ้านก๋ัว (战国) ซง่ึ เป็นยคุ แห่งการสูร้ บแย่งชิงดนิ แดนกนั ของบรรดาจูโหว หรือเจ้าครอง แคว้นท้งั หลาย และยคุ น้ีเป็นยุคต้นกําเนิดของปรัชญาสําคัญที่กลายเป็นเสาหลัก ทางความคิดของอารยธรรรมจนี ในกาลต่อมา นัน่ คือ ปรชั ญาขงจ่อื (儒家) กับ ปรัชญาเตา๋ (道家)

ราชวงศ์ฉิน (秦朝 221 – 207 ปี กอ่ น ค.ศ.)  จ๋ินซีฮ่องเต้ (秦始皇帝) ได้สถาปนาราชวงศ์ฉิน (秦朝)  สถาปนารัฐท่ีรวบรวมศูนย์อํานาจข้ึนเป็นครั้งแรกใน ประวัติศาสตรจ์ นี  สถาปนาตําแหน่งผู้ปกครองสูงสุดท่ีเรียกว่า “ฮ่องเต้” หรอื จกั รพรรดิ (皇帝) เป็นครั้งแรก  สร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันให้กับประเทศใน หลาย ๆ ดา้ น ทั้งดา้ นภาษา การคมนาคม ระบบเงนิ ตรา ระบบการช่ังตวงวัด รวมท้ังการสร้งกําแพงเมืองจีน (万里长城)

ราชวงศฮ์ ่นั (汉朝 202 ปี ก่อน ค.ศ. – ค.ศ. 220)  หลิวปัง (刘邦) สถาปนาราชวงศฮ์ ัน่ หลงั จากราชวงศฉ์ นิ ล่ม และได้สถาปนาตน เปน็ จักรพรรดนิ ามวา่ ฮนั่ เกาจู่ (汉高祖)  ราชวงศ์ฮั่นแบ่งได้เป็นสองช่วงคือ ราชวงศ์ฮั่นตะวันตก (西汉 202 ปีก่อน ค.ศ. – ค.ศ. 8) กับราชวงศ์ฮัน่ ตะวันออก (东汉 ค.ศ. 25 – 220)  เกดิ ยคุ สามก๊ก (三国ค.ศ. 220 – 265) ราชวงศจ์ ิ้น (晋朝 ค.ศ. 265 – 420)  สถาปนาขึ้นโดยจักรพรรดจิ น้ิ หว่ตู ้ี (晋武帝)  พชิ ติ สามกก๊ รวมแผ่นดินจนี เป็นหนงึ่ เดยี วได้  ราชวงศจ์ ้ินแบ่งไดเ้ ป็นสองชว่ ง คือ จิน้ ตะวันตก (西晋 ค.ศ. 265 - 316) กับจิ้น ตะวนั ออก (东晋 ค.ศ. 317 - 420)

ราชวงศ์เหนือใต้ (南北朝 ค.ศ. 420 – 589)  แผ่นดินจนี ถูกแบ่งออกเป็นสองสว่ น โดยมแี มน่ ้ําแยงซเี กยี ง (长江)  ราชวงศ์ต่าง ๆ ผลดั เปลี่ยนกนั ขึ้นมาปกครอง ราชวงศ์สุย (隋朝 ค.ศ. 581 – 618)  ราชวงศส์ ุยสถาปนาโดยจกั รพรรดสิ ุยเหวินต้ี (隋文帝)  รวมแผน่ ดนิ จีนให้เปน็ หนงึ่ เดยี ว หลังจากการแตกแยกวุ่นวายในสมยั ราชวงศ์เหนือ ใตไ้ ดส้ ําเรจ็  รเิ ริม่ ระบบการสอบเข้ารบั ราชการ (科举) หรอื การสอบจอหงวน  ขดุ คลองต้าอวิ้นเหอ (大运河) เป็นเส้นทางคมนาคมเพ่ือเชื่อมต่อเหนือใต้เข้า ดว้ ยกัน

ราชวงศถ์ ัง (唐朝 ค.ศ. 618 – 907)  ราชวงศ์ถังสถาปนาขึ้นโดยจักรพรรดิถังเกาจู่ (唐高 祖)  มีความเจริญร่งุ เรอื งสงู สุดในทุก ๆ ด้าน โดยเฉพาะในรัช สมัยของจักรพรรดิถังไท่จง (唐太宗) ถือเป็นยุค ทองของประวตั ศิ าสตร์จีน

ราชวงศซ์ ง่ (宋朝 ค.ศ. 960 – 1279)  ราชวงศ์ซ่งสถาปนาโดยจกั รพรรดิซง่ ไทจ่ ู่ (宋太祖) ราชวงศ์นี้สามารถแบ่งได้เป็น สองช่วงคือราชวงศ์ซ่งเหนือ (北宋 ค.ศ. 960 – 1127) กับซ่งใต้ (南宋 ค.ศ. 1127 – 1279) ยุคน้ีมีบุคคลท่ีคนไทยรู้จักกันดีคือ เปาเจิ่ง (包拯) หรือเปาบุ้นจ้ิน กบั เยว่เฟย (岳飞) หรืองักฮุย ราชวงศ์ซ่งใต้ล่มสลายลงด้วยน้ํามือของกองทัพ มองโกลแห่งราชวงศห์ ยวน

ราชวงศ์หยวน (元朝 ค.ศ. 1271 – 1368)  ราชวงศ์นี้สถาปนาโดยจักรพรรดิหยวนซื่อจู่ (元世祖) หรือ กุบไลข่าน แห่ง มองโกล (蒙古)  แผ่นดินจนี ทง้ั หมดต้องตกอยู่ภายใต้การปกครองของชนกลุ่มน้อยท่ีไม่ใช่ชาวฮ่ัน เปน็ คร้งั แรก ราชวงศ์หมิง (明朝 ค.ศ. 1368 – 1644)  ราชวงศ์นส้ี ถาปนาโดยจักรพรรดิหมงิ ไทจ่ ู่ (明太祖) หรือจูหยวนจาง (朱元 璋) ผู้เป็น “จักรพรรดิผู้มาจากชนช้ันชาวนา” ท่ีได้ครองแผ่นดินจีนทั้งหมด พระองค์แรกในประวัติศาสตร์จีน  อํานาจการปกครองแผ่นดินจีนได้กลับคืนสู่ชาวฮ่ันอีกครั้ง และถือเป็นราชวงศ์ สดุ ทา้ ยท่ีปกครองโดยชาวฮ่ัน  ยคุ ทม่ี ีการติดตอ่ กบั ชาวยโุ รปโดยตรงหลงั ยุคฟ้ืนฟูศิลปวิทยาการเปน็ ครัง้ แรก

ราชวงศ์ชิง (清朝 ค.ศ. 1644 – 1912)  ราชวงศ์นสี้ ถาปนาโดยจักรพรรดิชิงไทจ่ ง (清太宗)  ครองแผ่นดินจนี ทั้งหมดในสมยั จกั รพรรดคิ งั ซี (康熙)  จีนถูกปกครองโดยชาวแมนจู (满族) ถือเป็นราชวงศ์ท่ี สองในประวัติศาสตร์จีน ท่ีแผ่นดินจีนท้ังหมดต้องอยู่ ภายใตก้ ารปกครองของชนกลมุ่ น้อย  ราชวงศ์สดุ ทา้ ยของประเทศจนี ในยคุ ศักดนิ า

ยคุ สาธารณรฐั ประชาธิปไตย (ค.ศ. 1912 – 1949)  ซนุ ยัดเซน็ (孙中山) ทาํ การปฏวิ ัติเปลย่ี นแปลงระบอบการปกครองของจนี  จุดสิ้นสดุ ของจีนในยคุ ศักดนิ า และระบอบจกั รพรรดิ ยุคสาธารณรฐั สงั คมนยิ ม (ค.ศ. 1949 – ปัจจุบนั )  เหมาเจ๋อตง (毛泽东) สถาปนาประเทศสาธารณรฐั ประชาชนจีน (中华人 民共和国) ขึ้นเม่อื วนั ที่ 1 ตลุ าคม ค.ศ. 1949  ประเทศจนี ก็อย่ภู ายใตก้ ารปกครองของพรรคคอมมิวนสิ ตจ์ ีนมาจนถงึ ปจั จบุ ัน

จากแผ่นดนิ จีนฝัง่สสู่ ยาม

สโุ ขทยั อยุธยา รัตนโกสินทร์

การอพยพสปู่ ระเทศไทยของชาวจนี สมยั สโุ ขทัย • ชาวจนี เร่มิ เดินเรอื สาํ เภามาคา้ ขายในดนิ แดนสุวรรณภูมิต้ังแต่ก่อน สมยั อาณาจกั รสุโขทยั แต่หลักฐานท่ีชัดเจนท่ีสุดคือ เม่ือชาวจีนมา สอนการทาํ เครอ่ื งถ้วยชาม โดยเฉพาะเครือ่ งสังคโลก

สมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา • ชาวจีนได้มาต้ังบ้านเรือนอยู่มาก โดยส่วนมากจะมาจากตอนใต้ ของประเทศจนี เพอื่ มาตั้งรกรากและทําการค้า เร่ิมมีการติดต่อซ้ือ ขายสนิ ค้าระหวา่ งกนั มากขึ้น • อาศัยเรือสาํ เภาในการเดินทาง • จุดประสงค์หลักคือการค้าขาย ไม่ใช่การหนีความยากจน หรือ ความลําบาก

สมยั กรงุ ธนบุรี • เมื่อสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ได้ทรงข้ึนครองราชย์แล้ว ชาวจีน แต้จิว๋ ได้เขา้ มาทาํ การค้า และอพยพมายงั กรงุ ธนบุรีเปน็ จาํ นวนมาก ทาํ ให้ประชากรชาวจนี โพน้ ทะเลในไทยเพ่ิมข้นึ อยา่ งรวดเรว็

สมัยกรุงรตั นโกสนิ ทร์ การอพยพของชาวจีนยุคแรก ส่วนมากเป็นผู้ชาย เมื่อเข้ามาตั้ง รกรากแล้วก็จะแตง่ งานกบั ผู้หญิงไทย และกลายเปน็ ค่านิยมในสมัย นัน้ ลูกหลานจากการแต่งงานขา้ มเชือ้ ชาตินเี้ รยี กว่า \"ลูกจีน\" แต่ใน สมัยกรงุ รัตนโกสินทรน์ ี้ กระแสการอพยพเริ่มเปลี่ยนไป ผู้หญิงจีน อพยพเข้ามาในสยามมากขึ้น จึงทําให้การแต่งงานข้ามเชื้อชาติ ลดลง

จกาากรกแลากเรปคล่ยี ้านทสาู่ งวฒั นธรรม

“วัฒนธรรมจีนได้เข้ามาในสังคมไทยตั้งแต่เม่ือครั้งท่ีสุโขทัย เป็นอาณาจักรเรืองอํานาจ และเม่ืออยุธยาเรืองอํานาจใน สมัยถัดมา วัฒนธรรมจีนก็ยังคงอยู่ในสังคมไทย และใน สมัยอยธุ ยาน่เี องทที่ ําให้รู้ว่า วัฒนธรรมจีนในสังคมไทยน้ัน ส่วนหนึ่งนอกจากจะมาในรูปแบบของสินค้าอันเกิดจาก การคา้ แลว้ ภาษาจนี กน็ บั วา่ มีบทบาทอยู่ดว้ ย”

สามารถแยกกลมุ่ คาํ ตามตามหน้าทีใ่ นการใช้ไดด้ งั นี้ 1. กลมุ่ คาํ ที่มคี วามหมายในทางเศรษฐกิจ 2. กลุ่มคาํ ที่มคี วามหมายในทางความเชอ่ื 3. กลมุ่ คาํ ทม่ี ีความหมายในทางโภชนาการ 4. กลุ่มดําท่ีมีความหมายเป็นส่ิงของเคร่ืองใช้หรือ เครือ่ งประดบั 5. กลมุ่ คําทีม่ คี วามหมายบ่งบอกสถานะของบุคคล