คมู่ ือการประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐ ในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 จัดทำ�โดย : สำ�นกั งานคณะกรรมการพฒั นาระบบราชการ (ส�ำ นักงาน ก.พ.ร.) ถนนพษิ ณุโลก เขตดุสิต กรงุ เทพฯ 10300 โทรศัพท์ 0 2356 9999 โทรสาร 0 2281 8169 เวบ็ ไซต์ www.opdc.go.th สงวนลขิ สทิ ธโ์ิ ดย : สำ�นกั งาน ก.พ.ร. หนังสือนี้เป็นลิขสิทธิ์ของสำ�นักงาน ก.พ.ร. การพิมพ์ซ้ำ�หรือการนำ�ข้อมูลทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่ง ของหนังสือเล่มนี้ไปเผยแพร่ ไม่ว่าจะเป็นวิธีการใดก็ตาม จะต้องได้รับการยินยอมเป็นลายลักษณ์อักษร จากสำ�นักงาน ก.พ.ร.
คำ�นำ� สำ�นักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ ประเมนิ สถานะ พรอ้ มดว้ ยแนวทางและตวั อยา่ งการด�ำ เนนิ งาน (สำ�นักงาน ก.พ.ร.) ไดพ้ ฒั นากรอบแนวทางการยกระดับสู่ ทส่ี �ำ คญั ซง่ึ จะชว่ ยใหห้ นว่ ยงานภาครฐั มแี นวทางในการประเมนิ ระบบราชการ 4.0 เพ่อื ส่งเสรมิ ใหห้ นว่ ยงานภาครัฐมกี าร สถานะของตนเองได้อยา่ งชดั เจนมากย่ิงขึน้ พฒั นาองค์การไปสู่“ระบบราชการ 4.0” ท่ีมกี ารท�ำ งานอยา่ ง เปิดกว้างและเชื่อมโยงถึงกัน (Open & Connected เครื่องมือประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐ Government) มกี ารท�ำ งานโดยยดึ ประชาชนเปน็ ศนู ยก์ ลาง ในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 จงึ เปรยี บเสมอื นกลไกหนง่ึ ทท่ี �ำ ให้ (Citizen-Centric Government) เป็นองค์การที่มี หนว่ ยงานไดม้ กี ารวเิ คราะหถ์ งึ ชอ่ งวา่ งและโอกาสในการพฒั นา ขดี สมรรถนะสงู และทนั สมยั (Smart & High Performance โดยเปน็ การประเมนิ ระบบบรหิ ารของหนว่ ยงานภาครฐั ในเชงิ Government) โดยอาศยั ปจั จยั หลกั ส�ำ คญั คอื การสานพลงั บูรณาการ ที่มีการเชื่อมโยงยุทธศาสตร์ของหน่วยงานกับ ทกุ ภาคสว่ น (Collaboration) การสรา้ งนวตั กรรม (Innovation) เปา้ หมายและทศิ ทางของการพฒั นาประเทศ โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์ และการปรบั เขา้ สกู่ ารเปน็ ดจิ ทิ ลั (Digitization/ Digitalization) เพ่อื ใหห้ น่วยงานภาครัฐสามารถประเมนิ สถานะของการเป็น ทั้งนี้ต้องปฏิบัติงานตามหลักธรรมาภิบาลของการบริหาร ระบบราชการ 4.0 ไดด้ ว้ ยตนเอง และสามารถน�ำ ผลจากการประเมนิ กจิ การบา้ นเมอื งทด่ี ี ทม่ี งุ่ เนน้ ประโยชนส์ ขุ ของประชาชนเปน็ หลกั ไปใช้เป็นข้อมูลประกอบการจัดทำ�แผนพัฒนาองค์การ เพอ่ื ใหส้ ามารถเปน็ ทไ่ี วว้ างใจและเปน็ ทพ่ี ง่ึ พงิ ไดข้ องประชาชน แผนยุทธศาสตร์ของหน่วยงาน อันจะนำ�ไปสู่การยกระดับ ของหน่วยงานภาครัฐให้เป็นระบบราชการ 4.0 ต่อไป ส�ำ นกั งาน ก.พ.ร. จงึ ไดพ้ ฒั นาเครอ่ื งมอื ประเมนิ สถานะ ของหนว่ ยงานภาครฐั ในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 หรอื PMQA 4.0 พร้อมทั้งได้จัดทำ�คู่มือประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐ ในการเป็นระบบราชการ 4.0 ขึ้น เพื่อให้หน่วยงานใช้เป็น แนวทางประกอบการพจิ ารณาการประเมนิ สถานะของตนเอง โดยภายในคมู่ อื จะกลา่ วถงึ ทม่ี าของระบบราชการ 4.0 แนวทาง การขบั เคลอ่ื นในการพฒั นาสรู่ ะบบราชการ 4.0 เกณฑใ์ นการ
วสิ ัยทัศน์ของประเทศไทย “ประเทศไทยมีความมัน่ คง มัง่ คัง่ ยั่งยืน เปน็ ประเทศทพ่ี ัฒนาแล้ว ดว้ ยการพฒั นา ตามปรชั ญา เศรษฐกิจพอเพยี ง”
สารบัญ ส่วนที่ 1 บทนำ� 01 03 1.1 ความเป็นมาของระบบราชการ 4.0 04 1.2 เป้าหมายการพัฒนาส่รู ะบบราชการ 4.0 07 1.3 คุณลกั ษณะสำ�คัญ 10 ประการ ของระบบราชการ 4.0 08 สว่ นที่ 2 การขับเคลื่อนหน่วยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 10 2.1 การขบั เคลือ่ นระบบราชการ 4.0 โดยใช้แนวทางการพฒั นาคณุ ภาพ 12 การบรหิ ารจัดการภาครฐั 16 18 2.2 เปา้ หมายการพฒั นาสูร่ ะบบราชการ 4.0 20 21 28 34 ส่วนที่ 3 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 40 46 3.1 ระดับในการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 52 59 3.2 เกณฑ์ในการประเมนิ สถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 68 หมวด 1 การนำ�องคก์ าร 70 71 หมวด 2 การวางแผนเชิงยทุ ธศาสตร์ 74 หมวด 3 การให้ความส�ำ คัญกบั ผ้รู บั บรกิ ารและผมู้ สี ่วนได้ส่วนเสยี 76 82 หมวด 4 การวัด การวิเคราะห์ และการจัดการความรู้ 85 หมวด 5 การมงุ่ เนน้ บคุ ลากร หมวด 6 การมุง่ เน้นระบบปฏบิ ตั ิการ หมวด 7 ผลลพั ธก์ ารดำ�เนินการ ส่วนท่ี 4 แนวทางการพัฒนาสู่ระบบราชการ 4.0 4.1 การวางแผนพัฒนาองค์การสูร่ ะบบราชการ 4.0 4.2 แนวทางการสง่ เสรมิ การพัฒนาหน่วยงานภาครฐั สูร่ ะบบราชการ 4.0 ภาคผนวก ภาคผนวก 1 เกณฑก์ ารประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 ภาคผนวก 2 ลักษณะส�ำ คัญขององคก์ าร ภาคผนวก 3 ค�ำ นยิ ามและความหมาย
ค่มู อื การประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0
ค่มู ือการประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 01 บทนำ� บทนำ�
02 ค่มู ือการประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 บทนำ� 4.0ระบบราชการ
คู่มอื การประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 03 บทนำ� บทนำ�สว่ นท่ี 1 1.1 ความเปน็ มาของระบบราชการ 4.0 ดว้ ยวิสัยทัศนข์ องประเทศไทย “ประเทศไทยมคี วามมน่ั คง มงั่ คั่ง ยงั่ ยืน เปน็ ประเทศทพ่ี ฒั นาแลว้ ด้วยการพฒั นา ตามปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง” โดยมฐี านคดิ หลกั คอื เปลย่ี นจากการผลติ สนิ คา้ โภคภณั ฑไ์ ปสสู่ นิ คา้ เชงิ นวตั กรรม เปลย่ี นจาก การขบั เคลอ่ื นประเทศดว้ ยภาคอตุ สาหกรรมไปสกู่ ารขบั เคลอ่ื นดว้ ยเทคโนโลยี ความคดิ สรา้ งสรรค์ และนวตั กรรม และเปลย่ี นจาก การเน้นภาคการผลติ สินค้าไปสูก่ ารเนน้ ภาคบริการมากข้นึ เพ่อื ใหบ้ รรลุวิสัยทศั นด์ ังกล่าว รฐั บาลจงึ มีนโยบาย ความเปล่ียนแปลงทร่ี วดเร็วและไม่สามารถคาดเดาได้ ดงั นั้น ท่ีจะใชโ้ มเดลขับเคลื่อนเศรษฐกิจดว้ ยนวัตกรรม เพอื่ พฒั นา ภาครฐั จงึ ตอ้ งมงุ่ เนน้ ความคลอ่ งตวั เพอ่ื ขบั เคลอ่ื นภารกจิ พเิ ศษ ประเทศไทยไปสกู่ ารเปน็ ประเทศไทย 4.0 ดงั นน้ั ระบบราชการ (Agenda-based) และนำ�เทคโนโลยดี ิจทิ ลั เขา้ มาพลกิ โฉม จึงต้องมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อสอดรับกับบริบทที่จะเกิดข้ึน หนว่ ยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 (Government 4.0 จากการเปน็ ประเทศไทย 4.0 โดยภาครฐั หรือระบบราชการ หรือ Gov. 4.0) อันเป็นฟันเฟืองและเสาหลักที่สำ�คัญ จะต้องท�ำ งานโดยยดึ หลกั ธรรมาภบิ าล เพอ่ื ประโยชน์สุขของ ในการขบั เคลอ่ื นนโยบายของรฐั บาล ใหส้ ามารถปฏบิ ตั งิ านได้ ประชาชนเป็นหลัก (Better Governance, Happier อยา่ งสอดคล้องกับทิศทางในการบริหารงานของประเทศให้ Citizens) หมายความวา่ ระบบราชการไทยจะต้องปฎริ ปู ก้าวสู่การเป็นประเทศที่พัฒนาแล้ว ซึ่งจะส่งผลให้กลไกการ ขนานใหญ่ เพื่อให้สามารถเป็นที่ไว้วางใจและเป็นพึ่งของ พัฒนาระบบราชการมีการปรับตัวต่อความท้าทายใหม่ๆ อกี ประชาชนไดอ้ ยา่ งแทจ้ รงิ กล่าวคือภาครฐั ตอ้ งปรบั ตัวและ ทั้งเปน็ การเพ่มิ ศักยภาพในการแขง่ ขนั กับนานาประเทศ และ ต้องพลิกโฉมเข้าสู่ยุคดิจิทัล ยกระดับประสิทธิภาพภาครัฐ ยังเป็นการยกระดับสมรรถนะของหน่วยงานภาครัฐให้ สสู่ งั คมดจิ ทิ ลั ทม่ี กี ารเปลย่ี นแปลงอยา่ งรวดเรว็ เพอ่ื ตอบสนอง มปี ระสิทธิภาพมากยง่ิ ข้นึ ความต้องการของประชาชน และอำ�นวยความสะดวกในการ ด�ำ เนนิ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ และสงั คมในยคุ ดจิ ทิ ลั ทา่ มกลาง
04 คมู่ อื การประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 บทนำ� 1.2 เป้าหมายการพัฒนาสู่ระบบราชการ 4.0 จากแนวคิดของการพัฒนาหน่วยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 เพื่อให้รองรับต่อการเปลี่ยนแปลงและการเป็น ประเทศไทย 4.0 ตามนโยบายของรัฐบาล ดงั น้ัน การพฒั นาสู่ระบบราชการ 4.0 จึงมีเป้าหมายหลักเพ่ือให้ภาครฐั สามารถเป็น ทพี่ ึง่ ที่เช่อื ถือและไว้วางใจได้ของประชาชน โดยได้กำ�หนดเป้าหมายในการพฒั นาระบบราชการไว้ ดังนี้ ยึดหลักธรรมาภบิ าล เพื่อประโยชน์สขุ ของประชาชน 2.ระบบราชการที่ยึดประชาชนเป็น ศนู ยก์ ลาง (Citizen-Centric Government) ตอ้ งท�ำ งาน (Better Governance, Happier Citizens) ในเชงิ รกุ และมองไปขา้ งหนา้ โดยตง้ั ค�ำ ถามกบั ตนเองเสมอวา่ ภาพท่ี 1 ระบบราชการ 4.0 ประชาชนจะได้อะไร มุ่งเน้นแก้ไข ปัญหาความต้องการและ ตอบสนองความตอ้ งการของประชาชน โดยไมต่ อ้ งรอใหป้ ระชาชน เข้ามาติดต่อขอรับบริการหรือร้องขอความช่วยเหลือจาก ทางราชการ (Proactive Public Services) รวมทง้ั ใชป้ ระโยชน์ จากขอ้ มลู ของทางราชการ (Big Government Data) และ ระบบดิจิทัลสมัยใหม่ในการจัดบริการสาธารณะที่ตรงกับ ความตอ้ งการของประชาชน (Personalized หรอื Tailored Services) พรอ้ มทง้ั อ�ำ นวยความสะดวกโดยมกี ารเชอ่ื มโยง กันเองของหน่วยงานราชการเพื่อให้บริการต่างๆ สามารถ เสรจ็ สน้ิ ในจดุ เดยี ว ประชาชนสามารถใชบ้ รกิ ารของทางราชการ ได้ตลอดเวลาตามความต้องการ และสามารถติดต่อได้ หลายช่องทางผสมผสานกัน ทงั้ การตดิ ตอ่ ดว้ ยตนเอง ติดตอ่ ผ่านอินเตอร์เน็ต เว็ปไซต์ โซเชียลมีเดีย หรือแอปพลิเคชัน ทางโทรศัพทม์ อื ถือ 1.ระบบราชการทเ่ีปดิ กวา้ งและเชอ่ื มโยงถงึ กนั (Open & Connected Government) ตอ้ งมคี วามเปดิ เผย 3.หนว่ ยงานของรฐั มขี ดี สมรรถนะสงู และ โปร่งใสในการทำ�งาน โดยบุคคลภายนอกสามารถเข้าถึงข้อมูล ทนั สมยั (Smart & High Performance Government) ข่าวสารของทางราชการหรือมีการแบ่งปันข้อมูลซึ่งกันและกัน และสามารถเขา้ มาตรวจสอบการท�ำ งานได้ ตลอดจนเปดิ กวา้ งให้ ตอ้ งท�ำ งานอยา่ งเตรยี มการณไ์ วล้ ว่ งหนา้ มกี ารวเิ คราะหค์ วามเสย่ี ง กลไกหรอื ภาคสว่ นอน่ื ๆ เชน่ ภาคเอกชน ภาคประชาสงั คม ไดเ้ ขา้ มา สร้างนวัตกรรมหรือความคิดริเร่ิมและประยุกต์องค์ความรู้ มสี ว่ นรว่ ม และโอนถา่ ยภารกจิ ทภ่ี าครฐั ไมค่ วรด�ำ เนนิ การเองออกไป ในแบบสหสาขาวิชาเข้ามาใช้ในการตอบโต้กับโลกแห่งการ ใหแ้ ก่ภาคส่วนอื่นๆ เปน็ ผูร้ บั ผิดชอบด�ำ เนนิ การแทน โดยการจัด เปลย่ี นแปลงอย่างฉบั พลนั เพ่อื สรา้ งคณุ ค่า มีความยืดหยนุ่ ระเบยี บความสมั พนั ธใ์ นเชงิ โครงสรา้ งใหส้ อดรบั กบั การท�ำ งานใน และความสามารถในการตอบสนองกับสถานการณ์ต่างๆ แนวระนาบ ในลกั ษณะของเครอื ขา่ ย มากกวา่ ตามสายการบงั คบั บญั ชา ได้อย่างทันเวลา ตลอดจนเป็นองค์การที่มีขีดสมรรถนะสูง ในแนวดง่ิ ขณะเดยี วกนั กย็ งั ตอ้ งเชอ่ื มโยงการท�ำ งานภายในภาครฐั และปรบั ตัวเข้าสู่สภาพความเปน็ สำ�นกั งานสมัยใหม่ รวมทั้ง ดว้ ยกนั เองใหม้ เี อกภาพและสอดรบั ประสานกนั ไมว่ า่ จะเปน็ การ ทำ�ให้ข้าราชการมีความผูกพันต่อการปฏิบัติราชการและ บรหิ ารราชการสว่ นกลาง สว่ นภมู ภิ าคและส่วนท้องถิน่ ปฏิบัติหน้าท่ไี ด้อย่างเหมาะสมกับบทบาทของตน กล่าวคอื
คูม่ อื การประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 05 บทนำ� 1) ในฐานะเปน็ ผสู้ นบั สนนุ การท�ำ งานของรฐั บาล จะตอ้ ง ใ ห้ ข้ อ เ ส น อ แ น ะ เ ชิ ง น โ ย บ า ย ท่ี ต้ั ง อ ยู่ บ น พื้ น ฐ า น ข อ ง ข้ อ มู ล สารสนเทศทถ่ี กู ตอ้ ง เชงิ ลกึ และสามารถน�ำ ไปปฏบิ ตั ใิ หบ้ งั เกดิ ผล ไดจ้ รงิ และเกิดความคมุ้ ค่า 2) ในฐานะเปน็ ผกู้ �ำ กบั ดแู ล จะตอ้ งมคี วามเปน็ กลางและ ตรงไปตรงมา รวมทง้ั วางกฎระเบยี บใหเ้ หมาะสม (Smart Regulation) และยกเลกิ การควบคมุ ทไ่ี มเ่ กิดประโยชน์ลง เพอ่ื ไม่ให้เป็นภาระ หรอื อปุ สรรคตอ่ ประชาชนหรอื การประกอบธรุ กจิ 3) ในฐานะเป็นผู้ปฏิบัติ ก็จะต้องมีความซื่อสัตย์สุจริต รับผิดชอบต่อหน้าที่ ทำ�งานร่วมมือกันระหว่างหน่วยงานต่างๆ ในทกุ ระดบั ได้ และสามารถบรู ณาการเชอ่ื มโยงการท�ำ งานตามหว่ งโซ่ ยทุ ธศาสตรต์ ง้ั แตต่ น้ จนจบ รวมทง้ั ใชท้ รพั ยากรและบรกิ ารตา่ งๆ ร่วมกัน ฉะน้นั ความสำ�เรจ็ ของการพัฒนาไปสรู่ ะบบราชการ 4.0 ดงั กลา่ วต้องอาศัยปัจจัยส�ำ คัญๆ อยา่ งน้อย 3 ประการ ได้แก่ 1. การสานพลังทุกภาคส่วน ระหว่างภาครัฐและ ถงึ ปญั หา (Define) และใช้ความคิดสรา้ งสรรค์เพ่อื สรา้ งไอเดีย ภาคสว่ นอน่ื ๆ ในสงั คม (Collaboration) เปน็ การยกระดบั การท�ำ งาน (Ideate) สำ�หรับ พัฒนาต้นแบบ (Prototype) และทำ�การ ทดสอบปฏบิ ตั จิ รงิ (Test) กอ่ นน�ำ ไปขยายผลตอ่ ไป หรอื เปน็ การ ใหส้ งู ขน้ึ ไปกวา่ การประสานงานกนั (Coordination) หรอื ท�ำ งาน น�ำ เอาศาสตรพ์ ระราชาวา่ ดว้ ย “เขา้ ใจ เขา้ ถงึ พฒั นา”มาประยกุ ตใ์ ช้ ดว้ ยกนั (Cooperation) ไปสกู่ ารรว่ มมอื กนั (Collaboration) อยา่ งแทจ้ รงิ โดยจดั ระบบใหม้ กี ารวางแผนเพอ่ื ใหบ้ รรลวุ ตั ถปุ ระสงค์ และเปา้ หมายทต่ี อ้ งการรว่ มกนั มกี ารระดมและน�ำ เอาทรพั ยากร 3. การปรับเข้าสู่การเป็นดิจิทัล (Digitization/ ทุกชนิดเข้ามาแบ่งปันและใช้ประโยชน์ร่วมกัน มีการยอมรับ Digitalization) เปน็ การผสมผสานกนั ของการจดั เกบ็ และประมวล ความเสย่ี งและรบั ผดิ ชอบตอ่ ผลส�ำ เรจ็ ทเ่ี กดิ ขน้ึ รว่ มกนั เพอ่ื พฒั นา ประเทศหรือแก้ปัญหาความต้องการของประชาชนที่มีความ ข้อมูลผ่านคลาวด์คอมพิวติ้ง (Cloud Computing) อุปกรณ์ สลับซับซ้อนมากขึ้น จนไม่มีภาคส่วนใดในสังคมจะสามารถ ประเภทสมารท์ โฟน (Smart Phone) และการท�ำ งานรว่ มกนั ผา่ น ดำ�เนินการได้ลุล่วงด้วยตนเองโดยลำ�พังอีกต่อไป หรือเป็นการ เครอ่ื งมอื ตา่ งๆ (Collaboration Tools) ท�ำ ใหส้ ามารถตดิ ตอ่ กนั บริหารกิจการบ้านเมอื งในรูปแบบ “ประชารฐั ” ไดอ้ ยา่ งเรยี ลไทม์ (Real Time) ไมว่ า่ จะอยทู่ ใ่ี ด สามารถวเิ คราะห์ ข้อมูลทสี่ ลบั ซบั ซอ้ นต่างๆ วิเคราะหก์ ารเปลีย่ นแปลงพฤตกิ รรม 2. การสร้างนวัตกรรม (Innovation) เป็นการคิดค้น ของประชาชน เกิดผลกระทบอย่างสูง และสามารถตอบสนอง ต่อความคาดหวังในการให้บริการของทางราชการท่ีจะต้อง และแสวงหาวธิ ีการหรือแนวทาง (Solutions) ใหม่ๆ อันจะเกิด ด�ำ เนินการได้ทกุ เวลา ทกุ สถานที่ ทกุ อปุ กรณ์ และทกุ ชอ่ งทาง ผลกระทบมหาศาล (Big Impact) เพือ่ ปรบั ปรุงและออกแบบ ไดอ้ ยา่ งมัน่ คง ปลอดภยั และประหยัด การใหบ้ รกิ ารสาธารณะและนโยบายสาธารณะใหส้ ามารถตอบโจทย์ ในสว่ นของขา้ ราชการและเจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั ตอ้ งไดร้ บั การ ความท้าทายของประเทศหรือตอบสนองปัญหาความต้องการ ปรบั เปลย่ี นกระบวนการทางความคดิ (Mindset) ใหต้ นเองมคี วาม ของประชาชนไดอ้ ย่างมีคณุ ภาพ อนั แปรผนั ไปตามสภาพพลวตั เป็นผูป้ ระกอบการสาธารณะ (Public Entrepreneurship) ของการเปลย่ี นแปลง โดยอาศยั รปู แบบหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารนวตั กรรม เพ่ิมทักษะให้มีสมรรถนะท่ีจำ�เป็นและเปล่ียนแปลงพฤติกรรม ภาครฐั (Government Innovation Lab) และใช้กระบวนการ ของตน อนั จะช่วยท�ำ ใหส้ ามารถแสดงบทบาทของการเปน็ ผ้นู �ำ ความคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) ในลักษณะที่ การเปลย่ี นแปลง (Change Leader) เพอ่ื สรา้ งคณุ คา่ (Public ให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมเพ่ือสร้างความเข้าใจและเข้าถึง Value) และประโยชนส์ ขุ ใหแ้ ก่ประชาชน ความรู้สึกของประชาชน (Empathize) นำ�ข้อมูลมาวิเคราะห์
06 คมู่ ือการประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 บทนำ� การท�ำ งานของระบบราชการต้องปรับเปล่ียนจากการทำ�งานรปู แบบเดิมๆ มาสรู่ ะบบราชการรปู แบบใหม่ ดงั ตารางที่ 1 เพ่ือปรบั ตวั รองรบั การเปลยี่ นแปลงท่ีกำ�ลงั เกิดขนึ้ ตารางท่ี 1 สรุปการเปรยี บเทียบระหวา่ งระบบราชการเดิมและระบบราชการใหม่ ระบบราชการเดิม ระบบราชการใหม่ (ระบบราชการ 4.0) การทำ�งานแยกตามภารกิจของแต่ละหนว่ ยงาน แมม้ กี ารท�ำ งาน การท�ำ งานรว่ มกนั แบบบรู ณาการอยา่ งแทจ้ รงิ ในเชงิ ยทุ ธศาสตรต์ ง้ั แตร่ ะดบั ประสานงานกันระหวา่ งหนว่ ยงาน แต่ยงั ไมใ่ ช่การบรู ณาการอย่าง การวางนโยบายไปจนถงึ การนำ�ไปปฏบิ ตั ิ (Collaboration) แท้จรงิ (Autonomy, Separation) การท�ำ งานยงั ไมอ่ ยใู่ นรปู แบบอเิ ลก็ ทรอนกิ สอ์ ยา่ งเตม็ รปู แบบและยงั เปน็ การท�ำ งานมกี ารเชอ่ื มโยงผา่ นระบบดจิ ทิ ลั อยา่ งเตม็ รปู แบบตง้ั แตต่ น้ จนจบ การท�ำ งานตามสายการบงั คบั บญั ชาในแนวดง่ิ (Fragmentation, กระบวนการเชื่อมโยงทุกส่วนราชการในการบริการประชาชนและ Hierarchy, Silo, Vertical Approach) มีการบังคับบัญชาในแนวนอน (End-to-end process flow, Cross-boundary management, Program/Project Management ให้บริการเป็นมาตรฐานเดียวกันอย่างตายตัวตามสิทธิพื้นฐานของ Office, Horizontal approach) บุคคลท่ีรฐั กำ�หนด (Standardization) ใหบ้ รกิ ารตามความตอ้ งการเฉพาะบคุ คลซง่ึ สามารถออกแบบ /เลอื กรปู แบบ ระบบท�ำ งานในแบบอนาลอ็ ก (Analog) / วธิ กี ารในการขอรบั บรกิ ารได้ (Customization, Personalization) การดำ�เนินงานเชงิ รบั ตามสถานการณ์ท่ีเกิดข้ึน (Passive) ระบบการทำ�งานทีป่ รบั เปน็ ดจิ ิทัลเตม็ รูปแบบ (Digitization) การดำ�เนินงานท่ีตอบสนองทันท/ี ทันเวลา/เชงิ รุก ทนั ตอ่ การเปลย่ี นแปลง ยดึ กฎเกณฑ์ และมงุ่ เนน้ แตก่ ารปฏบิ ตั งิ านตามเปา้ หมาย (Rule-based, มีการคาดการณ์ไวล้ ว่ งหน้า (Pro-Active) Performance-oriented) สรา้ งนวตั กรรม มกี ารควบคมุ อยา่ งชาญฉลาด มงุ่ ผลสมั ฤทธใ์ิ นการปฏบิ ตั งิ าน ปฏิบตั ิงานตามนโยบาย ขับเคลอ่ื นโดยภาครฐั เป็นศนู ย์กลาง (Innovation, Smart regulation, Results-oriented) (Government-driven) ปฏบิ ัติงานโดยเนน้ ใหป้ ระชาชนเปน็ ศนู ย์กลาง (Citizen-centric) ระบบการทำ�งานทล่ี ่าช้า มีตน้ ทนุ สงู (Red tape, Costly) สรา้ งคณุ คา่ ในการใหบ้ รกิ ารแกป่ ระชาชน ท�ำ นอ้ ยไดม้ าก (Creating value เปดิ เผยขอ้ มลู ตามทีร่ ้องขอเฉพาะราย / เปดิ เผยข้อมลู จำ�กัด for the public, Doing more and better with less) (Close system, Upon Request only) เปิดเผยข้อมลู เป็นปกติ (default) ในรูปแบบที่สามารถนำ�ไปใช้ได้ทนั ที การปฏบิ ตั ิงานตามข้ันตอนแบบเดมิ ๆ (Routine Work) โดยไม่ต้องรอ้ งขอ (Open system, Open access) สามารถแก้ไขปัญหาโดยไม่จำ�เป็นต้องใช้วิธีการทำ�งานรูปแบบเดิมและ ต่างหน่วยงานต่างทำ�งานกันลำ�พังโดยไม่มีการแบ่งปันทรัพยากร สามารถตอบสนองไดท้ นั ที (Non-routine problem solving, Real-time เพอ่ื ใช้งานรว่ มกนั (Stand-alone) capability) วางนโยบาย และปฏิบัติงานโดยใช้ความรสู้ กึ และคาดเดาเอาเอง แบง่ ปันทรัพยากรในการท�ำ งานร่วมกัน เพ่ือลดต้นทุน (Intuition) เพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบตั งิ าน (Shared Services) ปฏบิ ตั งิ านบนพน้ื ฐานของขอ้ มลู ความตอ้ งการของประชาชน และวางนโยบาย บรกิ ารประชาชนเฉพาะในเวลาราชการ (Office-hours only) ทส่ี ามารถน�ำ ไปปฏบิ ตั ใิ หเ้ กดิ ผลไดจ้ รงิ (Data-driven, Demand-driven, มคี วามเชยี่ วชาญ/ชำ�นาญเฉพาะทาง (Expert/Specialist) Actionable policy solutions) บริการประชาชนตลอดเวลา (On-demand services) ขา้ ราชการแบบดั้งเดมิ (Public administrator) มคี วามสามารถในการใชค้ วามรู้ สตปิ ญั ญา และขอ้ มลู สารสนเทศเพอ่ื แกไ้ ข ปญั หาและสร้างคุณคา่ (Knowledge worker) มีความสามารถในการ เรียนรู้ (Educability) มเี หตผุ ลในเชงิ จรยิ ธรรม (Ethic ability) มคี วามเปน็ ผู้ประกอบการสาธารณะ (Public Entrepreneurship)
คู่มอื การประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 07 บทนำ� 1.3 คุณลักษณะสำ�คัญ 10 ประการ ของระบบราชการ 4.0 จากแนวคดิ ใหมด่ ังกลา่ ว อาจสรปุ 4.0 เป็นคุณลักษณะที่สำ�คัญของ การปฏิบัติงานในระบบราชการ การปฏิบัตงิ านในระบบราชการ 4.0 4.0 ดังนี้ 1. ทำ�งานอย่างเปดิ เผย โปร่งใส เอือ้ ให้ บคุ คลภายนอกและประชาชนเขา้ ถึง ข้อมูลได้ 2. ท�ำ งานเชงิ รกุ แกไ้ ขปญั หา ตอบสนอง 5. ปรบั รูปแบบการทำ�งานใหค้ ลอ่ งตัว 8. ส่งเสรมิ ให้เกิดนวตั กรรม ความคิด ความต้องการของประชาชน และสรา้ ง รองรับการประสานงานแนวระนาบและ ริเรมิ่ และการประยุกตใ์ ช้องค์ความรู้ คุณค่า ในลกั ษณะเครอื ขา่ ย ในการท�ำ งานทท่ี ันต่อการเปลี่ยนแปลง 3. แบง่ ปนั ขอ้ มลู ระหวา่ งหนว่ ยงาน 6. ท�ำ งานอยา่ งเตรยี มการไวล้ ว่ งหนา้ 9. บคุ ลากรทุกระดับพรอ้ มปรบั เปลีย่ น เชื่อมโยงการท�ำ งานซ่งึ กนั อยา่ งเปน็ ตอบสนองตอ่ สถานการณ์ทนั เวลา ตัวเองสูอ่ งคก์ ารทม่ี คี วามทันสมัยและ เอกภาพเบ็ดเสรจ็ ในจุดเดียว มีการวเิ คราะหค์ วามเสี่ยงทง้ั ในระดบั มุ่งเน้นผลงานท่ดี ี องคก์ ารและในระดบั ปฏบิ ตั กิ าร 4. ใชเ้ ทคโนโลยีดจิ ทิ ัลในการบริหาร 7. เปิดกวา้ งให้ภาคส่วนอ่นื เขา้ มา 10. ใหค้ วามส�ำ คัญกับบุคลากร ดึงดดู จดั การ มีฐานข้อมลู ทที่ ันสมยั เพือ่ มสี ว่ นร่วม ถ่ายโอนภารกิจไปด�ำ เนินการ บคุ ลากรที่มีศกั ยภาพสงู พัฒนาอยา่ ง สนบั สนุนการวางแผนยุทธศาสตร์และ แทนได้ เหมาะสมตามบทบาทหน้าที่ สรา้ งความ การตดั สนิ ใจในการท�ำ งาน ผูกพนั สร้างแรงจูงใจ มแี ผนเชิงรกุ รองรับการเปลยี่ นแปลงด้านบคุ ลากร
08 คมู่ ือการประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 การขับเคลื่อนหนว่ ยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 สรู่ ะบบราชการ 4.0การขับเคลือ่ นหนว่ ยงานภาครัฐ
คู่มอื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 09 การขับเคลอื่ นหนว่ ยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0
10 ค่มู อื การประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 การขับเคลือ่ นหน่วยงานภาครัฐสรู่ ะบบราชการ 4.0 ส่วนที่ 2 สการู่รขะับบเคบล่อืรนาหชนว่ กยางารนภา4ค.ร0ัฐ 2.1 การขับเคลือ่ นระบบราชการ 4.0 โดยใชแ้ นวทาง การพัฒนาคุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ จากแนวคดิ ของระบบราชการ 4.0 ดงั กลา่ ว ส�ำ นกั งาน ก.พ.ร. ไดน้ �ำ มาพฒั นาเครอ่ื งมอื เพอ่ื สง่ เสรมิ ใหส้ ว่ นราชการน�ำ ไปใช้ ในการวางแผนพัฒนาองค์การเพอื่ ตอบโจทย์การพัฒนาสรู่ ะบบราชการ 4.0 โดยเชอื่ มโยงกับเกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจดั การ ภาครฐั (PMQA) ดังภาพท่ี 2 ซ่งึ ได้สง่ เสรมิ ให้สว่ นราชการน�ำ มาใช้ในการวเิ คราะห์และปรับปรุงองคก์ ารตงั้ แต่ปี พ.ศ. 2549 เกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (PMQA) มีข้อกำ�หนดที่พัฒนาบนแนวคิดของการบริหารจัดการเชิงบูรณาการ ทีม่ ุ่งสคู่ วามเปน็ เลิศ สามารถนำ�มาวเิ คราะหเ์ ชอื่ มโยงกบั คุณลกั ษณะท้งั 3 มติ ขิ องระบบราชการ 4.0 ไดด้ งั น้ี หมวด หมวด หมวด หมวด 01 02 04 06 -Leadership role model -Strategic Thinking & -Data Sharing -Digitalization -Public Accountability objectives -Public data Accessibility -End-to-end process flow -Information Disclosure -Cross-boundary -Integrity &Transparency -Strategic Alignment -Collaboration network -Proactive & customized management -Open system & -Strategic Line of Sight Open Access หมวด หมวด -Aligning & Empower 01 03 -Demand Driven หมวด หมวด -Personalized service -Strategic Collaboration 02 -Innovative service (Gov. Lab) -Actionable policy solution 05 หมวด -Proactive to customer needs -Digitalization & 04 -Problem-solver to improve Administration service quality -Digital technology application 06หมวด -Public Entrepreneurship หมวด -Happy worker & Happy citizen -Big data analysis -Citizen centric designed -Organization Learning 05 concept -Knowledge Worker หมวด -Educability & Ethic ability -Digitalized service process -Trans disciplinary 06 หมวด -Integrated service ภาพท่ี 2 ความเช่ือมโยงของ -Operational Excellence หมวด เกณฑ์ PMQA กบั ระบบราชการ 4.0 -Virtualization & shared 07 -Horizontal approach -Results-oriented service 07 -Efficiency & effectiveness -Creating value -Doing more & better with less -Strategic achievement -Better Business -Outcome Impact (Economic, social, health, environment)
คมู่ อื การประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 11 การขับเคล่อื นหน่วยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 มติ ทิ ่ี 1 ภาครฐั ทเ่ี ปดิ กวา้ งและเชอ่ื มโยงกนั -หมวด 5 การมุ่งเน้นบุคลากร ส่วนราชการจะต้อง (Open and Connectedness ปรับเปลี่ยนวัฒนธรรมการทำ�งานของบุคลากรเป็นเชิงรุก Government) มคี วามสัมพันธก์ ับ PMQA ในหมวดท่ี ทต่ี อบสนองความตอ้ งการและเขา้ ใจความคาดหวงั ของประชาชน สำ�คัญ ได้แก่ (Proactive to Customer Needs) เพม่ิ ขดี ความสามารถ ของบุคลากรในการแก้ไขปัญหาที่กำ�ลังเกิดข้ึนเฉพาะหน้าได้ -หมวด 1 การน�ำ องค์การ ผ้บู รหิ ารของสว่ นราชการ อยา่ งถูกตอ้ ง ทันท่วงที และเกิดประสิทธิผล ด้วยจติ สำ�นึกทีม่ ี จะตอ้ งมวี สิ ยั ทศั นใ์ นเชงิ ยทุ ธศาสตร์ มนี โยบายในการเปดิ เผย ในการปรบั ปรงุ ใส่ใจคณุ ภาพและการใหบ้ ริการในแง่มุมของ ขอ้ มูล มีความโปร่งใส มงุ่ เนน้ ประโยชน์สุขของประชาชน การเปน็ ผปู้ ระกอบการภาครฐั (Public Entrepreneurship) -หมวด 2 การวางแผนเชิงยทุ ธศาสตร์ สว่ นราชการ ทำ�งานร่วมกับประชาชนเพื่อนำ�สู่สัมฤทธิผลของความยั่งยืน ตอ้ งมีแนวคดิ เชงิ ยุทธศาสตร์ (Strategic Thinking) โดย และความสขุ ทง้ั ผปู้ ฏบิ ตั งิ านและประชาชน (Happy Worker ก�ำ หนดเปา้ ประสงค์ ทไ่ี มเ่ พยี งตอบโจทยภ์ าระหนา้ ทแ่ี ละบรบิ ท and Happy Citizen) ของสว่ นราชการเทา่ นนั้ แต่ยงั ต้องบรู ณาการกับยทุ ธศาสตร์ -หมวด 6 การมุ่งเนน้ ระบบปฏบิ ัติการ สว่ นราชการ ของประเทศ มกี ารแก้ปัญหาในเชิงรกุ ที่นำ�ไปสผู่ ลลพั ธท์ ่ีมี ต้องออกแบบระบบการให้บริการที่ทำ�ให้ประชาชนเข้าถึง ผลกระทบตอ่ เศรษฐกิจ สังคม สาธารณสขุ และส่ิงแวดลอ้ ม ไดอ้ ย่างสะดวก (Citizen-centric Design Concept) -หมวด 4 การวดั การวเิ คราะห์ และการจดั การความรู้ กระบวนการทำ�งานต้องคำ�นึงถึงการให้บริการท่ีบูรณาการ เปน็ เรอ่ื งของการรวบรวมขอ้ มลู สารสนเทศ การแบง่ ปนั ขอ้ มลู และมคี วามเชอ่ื มโยงกนั ของหลายๆ หนว่ ยงาน (Integrated ระหวา่ งสว่ นราชการ เออ้ื ใหส้ าธารณะเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ Service, Horizental Approach) หรอื มงุ่ เนน้ ความตอ้ งการ โดยอย่บู นพ้นื ฐานของการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลท่ตี อบสนองใน ของผู้รับบริการเป็นที่ตั้ง การนำ�ระบบเทคโนโลยดี จิ ิทลั มา เชงิ รกุ และสอดรบั กบั ความตอ้ งการของประชาชน (Proactive ใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนส์ งู สดุ (Digitalized Service Process) and Customize) โดยมงุ่ เนน้ ผลลพั ธท์ เ่ี กดิ แกป่ ระชาชนและภาคสงั คม ดว้ ยตน้ ทนุ -หมวด 6 การมุ่งเน้นระบบปฏิบัติการ คอื การทำ�ให้ ท่ีลดลงและคุ้มค่า ทกุ กระบวนงานมีความเชอื่ มโยงอยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ โดยมี การออกแบบการท�ำ งานจากตน้ น�ำ ถ้ งึ ปลายน�ำ เ้ พอ่ื ใหเ้ กดิ ความ มิติที่ 3 มีขีดสมรรถนะสูงและทันสมัย มีประสิทธิภาพ รวดเร็ว ลดต้นทุน มีการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล (Smart and High Performance) มาทดแทนการท�ำ งานในรูปแบบเกา่ โดยคำ�นึงถงึ ประสิทธิผล เกยี่ วข้องกับ PMQA ในหมวดที่สำ�คัญ ไดแ้ ก่ ของกระบวนการท�ำ งานทง้ั ภายในและภายนอกทเ่ี กย่ี วขอ้ งกนั -หมวด 2 การวางแผนเชิงยุทธศาสตร์ สว่ นราชการ มติ ิท่ี 2 การยดึ ประชาชนเปน็ ศนู ยก์ ลาง จะต้องมีมุมมองในการปรับรูปแบบการทำ�งาน และการนำ� (Citizen Centric) มคี วามสัมพันธก์ ับ เทคโนโลยมี าใชเ้ ชอ่ื มโยงใหเ้ กดิ นวตั กรรมโดยเปน็ องคป์ ระกอบ PMQA ในหมวดที่สำ�คัญ ได้แก่ สำ�คัญในการกำ�หนดเป้าหมายเชิงยุทธศาสตร์ ตลอดจน การสรา้ งเครอื ขา่ ยความรว่ มมอื (Strategic Collaboration) -หมวด 3 การให้ความสำ�คัญกับผู้รับบริการและ และการเปิดโอกาสให้ภาคเอกชนและภาคท้องถ่ินเข้ามา ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ส่วนราชการต้องเข้าใจการเปลี่ยนแปลง มีสว่ นรว่ ม ผ่านการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย (Actionable ความตอ้ งการของประชาชน (Demand Driven) ทป่ี รบั เปลย่ี น Policy Solution) อย่างรวดเรว็ มคี วามหลากหลายตามพนื้ ท่ี ตามยุคสมัยและ สภาพแวดล้อมเฉพาะถ่ิน การใหบ้ รกิ ารบางเรือ่ งตอ้ งคิดก่อน ลว่ งหนา้ (Proactive) อาจเปน็ การคดิ รว่ มกนั ระหวา่ งประชาชน และภาครัฐในการแก้ไขปัญหา ตลอดจนสร้างนวัตกรรม การให้บริการ (Service Innovation) โดยใช้รูปแบบ หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารนวตั กรรมภาครฐั (Government Innovation Lab) และใช้กระบวนการความคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) ในลกั ษณะทีใ่ หป้ ระชาชนเข้ามามีส่วนร่วม
12 คมู่ ือการประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 การขับเคลอ่ื นหน่วยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 -หมวด 4 การวดั การวเิ คราะห์ และการจดั การความรู้ -หมวด 6 การมงุ่ เนน้ ระบบปฏบิ ตั กิ าร กระบวนการท�ำ งาน ระบบสนบั สนนุ ดา้ นเทคโนโลยดี จิ ทิ ลั ตอ้ งมคี วามเหมาะสม ทนั สมยั ตอ้ งค�ำ นงึ ถงึ การแบง่ ปนั ทรพั ยากร เพอ่ื ใหล้ ดตน้ ทนุ ลง ขณะเดยี วกนั ใช้งานได้ทั้งฮาร์ดแวร์และซอฟแวร์ (Digitalization & ต้องคำ�นึงถึงผลกระทบที่มีต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกภาคส่วน Administration) ในรปู แบบทเ่ี หมาะสม สามารถรองรบั การ มีการใช้เทคโนโลยีมาช่วยให้ทุกกระบวนการเกิดประสทิ ธภิ าพ วเิ คราะหข์ อ้ มลู ขนาดใหญ่ (Big Data Analysis) เพอ่ื น�ำ ไปสู่ สงู สดุ (Virtualization and Shared service) มกี ารพัฒนา การเรยี นรแู้ ละการแกไ้ ขปญั หาขององคก์ ารได้อย่างมีประสิทธิผล และสร้างนวัตกรรมในทุกกระบวนงานเพ่ือให้องค์การมุ่งสู่ (Organizational Learning) ระบบการทำ�งานท่ีมีขีดสมรรถนะสูงและมีความเป็นเลิศใน -หมวด 5 การม่งุ เนน้ บคุ ลากร การวางแผนพัฒนา ระบบปฏบิ ัตงิ าน (Operational Excellence) บุคลากรต้องสอดรับกับทิศทางการปรับเปล่ียนเป็นองค์การที่มี -การที่จะทำ�ให้การทำ�งานบรรลุผลดังกล่าวต้องอาศัย ขีดสมรรถนะสงู และทันสมยั มกี ารรวมกลุ่มบคุ ลากรทม่ี ีความรู้ หมวด 1 การนำ�องค์การ คือ ผู้นำ�ต้องเชื่อมโยงและสร้าง ที่หลากหลายสาขาเข้ามาร่วมทำ�งานเพื่อแก้ปัญหาและโจทย์ที่ บรรยากาศท่ีเออ้ื ให้เกิดนวัตกรรม การปรบั ปรงุ (Align and มีความซับซ้อนร่วมกัน (Trans-disciplinary) มีแผนพัฒนา Empower) และบูรณาการไปส่ผู ลลพั ธข์ ององคก์ ารในทุกดา้ น บุคลากรให้มีความรอบรู้ ใช้ข้อมูลเป็น เปิดสู่การเรียนรู้ ในหมวด 7 และเกดิ ผลกระทบทน่ี �ำ ไปสกู่ ารบรรลยุ ทุ ธศาสตรช์ าติ (Knowledge worker) ทง้ั นอ้ี ยบู่ นพน้ื ฐานของความพรอ้ มเรยี นรู้ และการพฒั นาเศรษฐกิจ สงั คม ส่ิงแวดล้อม และสาธารณสุข และคณุ ธรรม จริยธรรมท่พี ัฒนาไปควบคกู่ นั (Educability & Ethic Ability) 2.2 เปา้ หมายการพัฒนาส่รู ะบบราชการ 4.0 ถึงแม้ว่าส่วนราชการจะมีความคุ้นเคยกับเกณฑ์ กล่าวคือใช้กลไกของเกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั (PMQA) ทง้ั 7 หมวด รวมถงึ มาปรับการดำ�เนินการจากแนวคิดแบบตั้งรับ ไปสู่การทำ�งาน ข้อกำ�หนดของเกณฑ์ PMQA โดยใช้เป็นระบบการรับรอง เชงิ รกุ (Proactive) และการสร้างนวตั กรรมสูป่ ระสทิ ธผิ ลและ ในระดับการพัฒนาท่ี 250 - 275 คะแนน และใช้เพ่ือพัฒนา ตอบสนองการพัฒนาประเทศ (Effective & Innovative) ความเป็นเลิศรายหมวดตามแนวทางการขอรับรางวัลเลิศรัฐ โดยแนวคิดการพฒั นามี 3 ระดับ สามารถอธบิ ายเชอื่ มโยงกบั (ระดบั 300 คะแนน) แตท่ ง้ั สองแนวทางยงั มแี นวคดิ ในเชงิ ตง้ั รบั มิติต่างๆ ของระบบราชการ 4.0 ดังแสดงในตารางที่ 2 (Reactive) คอื เปน็ การด�ำ เนินการแบบค่อยเป็นค่อยไป หรือ พัฒนาปรับปรุงโดยยึดบริบทของส่วนราชการเป็นที่ตั้ง ดังนั้น เพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างก้าวกระโดดและสอดคล้องกับ แนวทางการพฒั นาสรู่ ะบบราชการ 4.0 จงึ จ�ำ เปน็ อยา่ งยง่ิ ทต่ี อ้ ง เช่ือมโยงแนวคิดการพัฒนาองค์การไปสู่การบูรณาการกับ ทศิ ทางการพฒั นาและยุทธศาสตรข์ องประเทศ รวมทง้ั การเรง่ ให้เกิดการปรับปรุงผ่านกลไกของการสร้างนวัตกรรมท่ัวท้ัง องค์การและการปรับตัวให้เข้าสู่ยุคเทคโนโลยีดิจิทัลให้เกิดผล
ค่มู อื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 13 การขับเคลือ่ นหน่วยงานภาครัฐสรู่ ะบบราชการ 4.0 ตารางท่ี 2 มิติของการพัฒนาในแต่ละระดับสู่ระบบราชการ 4.0 มติ ิ Basic Advance Significance (Overall Concept) (Reactive) (Proactive) (Effective & innovative) Collaboration Cooperation Integration Collective Solution Innovation Internal Process Service/Output Policy/outcome Digitalization Usage/ data base Citizen experience Integrated and Collection of data & End to end process connectedness Customer communication Process Service quality and Proactive services Personalized services customer satisfaction CRM Government lab People Standardization Data-driven Integrated process improvement improvement Leadership Rule-base Responsive Operational excellence Results Top-down Integrity Problem solvers Professional Initiative Effective leadership Tran-disciplinary Entrepreneurship Actively engaged 21st century leadership Organization Pay attention to details Sector/Area National/Impact ระดบั พน้ื ฐาน (Basic) เปน็ การด�ำ เนนิ งานในเชงิ ตง้ั รบั คอื ปฏบิ ตั งิ านตามหนา้ ท่ี และระเบยี บปฏบิ ตั ิ ระดบั กา้ วหนา้ (Advance) เปน็ การด�ำ เนนิ งานในเชงิ รกุ คอื คดิ และวเิ คราะหก์ อ่ นทจ่ี ะปฏบิ ตั งิ าน และมกี ารคาดเดาเหตกุ ารณท์ อ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ ลว่ งหนา้ ระดบั พฒั นา จนเกดิ ผล (Significance) เปน็ การพฒั นาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง มคี วามเชอ่ื มโยงและบรู ณาการจนเกดิ ประสทิ ธผิ ลและมนี วตั กรรม (Effective & Innovative) โดยมคี ำ�อธบิ ายมิติย่อย ดังตอ่ ไปนี้ 1) การใหค้ วามรว่ มมอื (Collaboration) มกี ารพฒั นา 2) นวตั กรรม (Innovation) จากนวตั กรรมของกระบวนการ จากพนื้ ฐานการทำ�งานในเชิงให้ความร่วมมอื (Cooperation) ภายในหน่วยงาน (Internal Process Innovation) คือ ไปสกู่ ารบรู ณาการวางแผนการทำ�งานร่วมกัน (Integration) การลดขน้ั ตอนการบรกิ ารใหร้ วดเรว็ ยง่ิ ขน้ึ ไปสนู่ วตั กรรมของผลผลติ และต่อยอดไปสกู่ ารท�ำ งานในเชิงร่วมกนั คิด รว่ มกนั ท�ำ งานใหไ้ ด้ และการบรกิ าร (Service Innovation) คอื นวตั กรรมทน่ี �ำ มาใช้ ค�ำ ตอบทดี่ ี (Collective Solution) พฒั นา และสรา้ งคณุ คา่ ในงานบรกิ ารภาครฐั การปรบั ปรงุ บรกิ าร หรอื สรา้ งบรกิ ารใหม่ เพ่ือยกระดับประสิทธิภาพการใหบ้ รกิ าร ประชาชน ไปสู่นวัตกรรมเชิงนโยบาย (Policy/Outcome) เป็นการคิดริเริ่มนโยบาย กฎหมายและกฎระเบียบใหม่ๆ ให้ทันสมัย เหมาะสมและทันต่อสถานการณ์
14 ค่มู อื การประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 การขับเคลือ่ นหน่วยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0 3) ความเป็นดิจิทัล (Digitalization) จากการใช้ 6) บคุ ลากร (People) ระดบั ตง้ั รบั คอื บคุ ลากรทป่ี ฏบิ ตั ิ เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อการจัดเก็บข้อมูลและสามารถส่ือสารได้ ตามระเบยี บ ตอบสนองและท�ำ งานตามการสง่ั การทม่ี าจากระดบั ฉบั ไว รวดเรว็ ขน้ึ (Usage/ data base Collection of Data บนสูร่ ะดับลา่ ง (Rule-base, Responsive, Top-down) & Communication) ไปสรู่ ะบบดจิ ทิ ัลทใี่ ช้ในการใหบ้ รกิ าร การพฒั าไปสเู่ ชงิ รกุ คอื เปน็ บคุ ลากรทม่ี จี ติ ส�ำ นกึ มคี วามเชย่ี วชาญ แกผ่ รู้ บั บรกิ าร หรอื ประชาชน เกดิ ประสบการณข์ องผรู้ บั บรกิ าร มีความคล่องตัว มีความสามารถหลากหลาย (Integrity, ทเ่ี หนอื ความคาดหมาย ท�ำ ใหป้ ระชาชนประทบั ใจ หรอื สามารถ Professional, Tran-disciplinary) และเมอ่ื พฒั นาไปสรู่ ะดบั ตดิ ตามกระบวนการตั้งแตต่ น้ จนถงึ ปลายได้รวดเรว็ (Citizen เกดิ ผลคอื เปน็ บคุ ลากรทแ่ี กป้ ญั หาเปน็ มคี วามคดิ รเิ รม่ิ และมคี วาม Experience, End to End Process) เชน่ ระบบเตอื นไปยงั เปน็ ผปู้ ระกอบการภาครัฐ (Public Entrepreneurship) ผรู้ บั บรกิ ารลว่ งหนา้ โดยไมต่ อ้ งใชร้ ะบบบตั รควิ หรอื การนง่ั รอ 7) ผนู้ �ำ (Leadership) ระดบั ตง้ั รบั หรอื พน้ื ฐานเปน็ ผนู้ �ำ ไปสรู่ ะบบดจิ ทิ ลั ทบ่ี รู ณาการทกุ ภาคสว่ นและสามารถแบง่ ปนั ขอ้ มลู ทม่ี วี สิ ยั ทศั น์ น�ำ เปน็ คดิ เปน็ (Effective Leadership) พฒั นา กนั ได้ (Integrated and Connectedness) เชน่ การมขี อ้ มลู ก้าวหนา้ เปน็ ผนู้ �ำ ที่ทำ�งานแขง็ ขนั จรงิ จงั ใส่ใจในรายละเอยี ด ที่เช่ือมโยงถึงกันและสามารถดไู ดท้ ุกที่ ทกุ เวลา มีความสะดวก (Actively Engaged, Pay Attention to Details) และพฒั นา ประชาชนและผูใ้ ช้งานสามารถใชง้ านได้โดยไมต่ ้องรอ้ งขอ ไปสผู่ นู้ �ำ ส�ำ หรบั ศตวรรษท่ี 21 (21st Century Leadership) 4) ผู้รับบริการ (Customer) ระดับต้ังรบั คือ การให้ 8) ผลลพั ธ์ (Results) จากการบรรลผุ ลตามยทุ ธศาสตร์ บริการที่มีคุณภาพเป็นที่พึงพอใจของผู้รับบริการ (Service องคก์ าร (Organization) ไปสกู่ ารบรรลผุ ลตามยทุ ธศาสตรพ์ น้ื ท่ี Quality and Customer Satisfaction) ไปสู่การให้บริการ (Sector) จนไปสกู่ ารบรรลผุ ลตามยทุ ธศาสตรช์ าติ (National ในเชงิ รกุ และการแกไ้ ขขอ้ รอ้ งเรยี นอยา่ งมปี ระสทิ ธผิ ล (Proactive Strategy) Services, Compliant Resolution Management (CRM)) คือมีการวางแผนรองรับการบริการท่ีอาจมีการเปล่ียนแปลง มองเห็นปัญหา และมีกระบวนการในการแก้ไขข้อร้องเรียน อยา่ งเปน็ ระบบเพอ่ื ไมใ่ หเ้ กดิ ขน้ึ ซ�ำ อ้ กี และพฒั นาไปสกู่ ารใหบ้ รกิ าร ที่สามารถออกแบบตรงกับความต้องการของประชาชน (Personalized Services) หรือคิดรว่ มกันเพ่ือสรา้ งกลไก ขึน้ มาใหม่ (Government Innovation Lab) 5) กระบวนการ (Process) ระดบั ตง้ั รบั ในการจดั การ กระบวนการ คอื การท�ำ งานอยา่ งเปน็ ระบบไดม้ าตรฐาน มกี ารจดั ท�ำ คมู่ อื มาตรฐานในการท�ำ งาน และการบรกิ าร (Standardization) มกี ารปรบั ปรงุ งานตามวงจร P-D-C-A ไปสเู่ ชงิ รกุ ในการปรบั ปรงุ กระบวนการโดยวิเคราะห์จากข้อมูลท้ังภายในและภายนอก (Data-driven Improvement) เพอ่ื ใหท้ ราบถงึ สาเหตทุ แ่ี ทจ้ รงิ ว่าปัญหาอยู่ตรงไหนและปรับปรุงอย่างเป็นระบบ การกระตุ้น ใหเ้ กดิ การสรา้ งนวตั กรรม จนสามารถเทยี บเคยี ง (Benchmark) กบั กระบวนการท�ำ งานขององคก์ ารอน่ื เพอ่ื ใชป้ รบั ปรงุ กระบวนการ ทำ�งานให้เป็นเลิศ (Integrated Process Improvement Operational Excellence)
คู่มอื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 15 การขับเคลอื่ นหนว่ ยงานภาครัฐสู่ระบบราชการ 4.0
16 ค่มู อื การประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0
คู่มือการประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 17 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 ระบบราชการ 4.0กรอบการประเมินสถานะการเป็น
18 คู่มอื การประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมนิ สถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 ส่วนที่ 3 กรระอบบกบารรปราะเชมินกสถาารนะก4ารเ.ป0น็ 3.1 ระดับในการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 เครอ่ื งมอื การประเมนิ สถานะองคก์ ารในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 หรอื PMQA 4.0 เปน็ เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชป้ ระเมนิ เพอ่ื ตอบสนอง พันธกิจตามหน้าที่ส่วนราชการ และการเชื่อมโยงสู่ยุทธศาสตร์และผลลัพธ์ด้านการพัฒนาของประเทศ โดยเข้าใจความท้าทาย ทง้ั ของสว่ นราชการ และทศิ ทางการพฒั นาประเทศ เพอ่ื ตง้ั เปา้ ยทุ ธศาสตรท์ ท่ี า้ ทาย โดยมรี ะดบั การพฒั นา 3 ระดบั (ดงั ภาพท่ี 3) คอื (1) ระดบั พน้ื ฐาน (Basic) มผี ลประเมนิ เทยี บเทา่ 300 คะแนน (3) ระดบั พฒั นาจนเกดิ ผล (Significance) มผี ลประเมนิ ส่วนราชการท่มี ีคะแนนประเมนิ โดยรวมในระดับ 300 คะแนน เทียบเท่า 500 คะแนน ส่วนราชการทมี่ คี ะแนนประเมินโดยรวม หมายถงึ มแี นวทางและการด�ำ เนนิ การในเรอ่ื งส�ำ คญั ในทกุ หมวด ในระดับ 500 คะแนน หมายถึงมีแนวทางและการดำ�เนินการ อยา่ งเปน็ ระบบ และมกี ารถา่ ยทอดแนวทางตา่ งๆ อยา่ งเปน็ ระบบ ในเรอ่ื งส�ำ คญั ในทกุ หมวดอยา่ งครบถว้ นเปน็ ระบบ และมกี ารถา่ ยทอด จนเกิดประสิทธิผลตอบสนองพันธกิจและหน้าท่ีของส่วนราชการ แนวทางตา่ งๆ จนเกดิ ประสทิ ธผิ ลตอบสนองพนั ธกจิ และหนา้ ทข่ี อง มีแนวคิดริเร่ิมไปสกู่ ารเป็นระบบราชการ 4.0 สว่ นราชการ และเชอ่ื มโยงกบั ความตอ้ งการและการบรรลเุ ปา้ หมาย (2) ระดบั กา้ วหนา้ (Advance) มผี ลประเมนิ เทียบเท่า ของประเทศ มกี ารบรู ณาการไปยงั ทกุ ภาคสว่ น จนเกดิ การพฒั นา 400 คะแนน ส่วนราชการที่มีคะแนนประเมินโดยรวมในระดับ ตามแนวทางการเป็นระบบราชการ 4.0 จนเกิดผล 400 คะแนน หมายถงึ มแี นวทางและการด�ำ เนนิ การในเรอ่ื งส�ำ คญั ในทกุ หมวดอยา่ งเปน็ ระบบ และมีการถา่ ยทอดแนวทางต่างๆ อย่างเป็นระบบจนเกิดประสิทธิผลตอบสนองพันธกิจและหน้าที่ ของส่วนราชการ และเชื่อมโยงกับความต้องการและการบรรลุ เป้าหมายของประเทศ มีการพัฒนาตามแนวทางการเป็นระบบ ราชการ 4.0
ค่มู ือการประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 19 กรอบการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 Significance Advance เกิดผล ก้าวหน้า 500 คะแนน Basic พื้นฐาน 400 คะแนน 300 คะแนน GOAL ระบบราชการ 4.0 ภาพท่ี 3 ระดับของการพัฒนาสรู่ ะบบราชการ 4.0 ในการประเมินโดยใช้เกณฑ์ PMQA 4.0 มีแนวทางในการ ประเมินหมวดกระบวนการ (หมวด 1 – 6) และหมวดผลลัพธ์ (หมวด 7) ดังน้ี
20 คู่มือการประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 หมวด 1 - 6 มกี ารดำ�เนนิ การใน 3 ระดับ คือ ระดับ ระดับพ้นื ฐาน ระดับก้าวหน้า ระดับพัฒนา (Basic) (Advance) จนเกิดผล (Significance) คะแนน 300 400 500 คำ�อธบิ าย มีแนวทางของการด�ำ เนินการ แนวทางในการดำ�เนินการ แนวทางการด�ำ เนนิ การมีการ ทเ่ี ปน็ ระบบและถา่ ยทอด มีความสอดคลอ้ งกับ บรู ณาการกบั ส่วนงานภายในและ อย่างมีประสิทธผิ ล เปา้ ประสงคข์ ององคก์ าร สนับสนุนการเกิดผลสปู่ ระชาชน (Approach and และของระดับประเทศ และภาคสว่ นตา่ งๆ (Integration) Deployment หรือ A&D) (Alignment) หมวด 7 มีการดำ�เนนิ การใน 3 ระดับ คอื ระดับ ระดับพืน้ ฐาน ระดับก้าวหนา้ ระดับพัฒนา (Basic) (Advance) จนเกดิ ผล (Significance) คะแนน 300 400 500 คำ�อธบิ าย มกี ารระบุตวั วดั ท่ีส�ำ คญั และ ตวั วดั ไดร้ บั การปรับปรุงและ ตัววัดไดร้ ับการปรับปรงุ และมี มีความสัมพันธใ์ นเชงิ เหตผุ ล มีผลลัพธ์ดีกวา่ ค่าเป้าหมาย ผลลพั ธด์ ีกวา่ คา่ เปา้ หมายเกิน กับกระบวนการ มกี ารตง้ั ร้อยละ 1 – 5 (Focus รอ้ ยละ 5 อันเป็นผลมาจาก เปา้ หมายทีค่ วามท้าทาย ความพยายามในการปรับปรุง โดยมีการบรรลุเปา้ หมายท่ี Improvement) ทุกส่วนงาน (Integration) ตงั้ ไว้ (Level and Early Trend) 3.2 เกณฑใ์ นการประเมนิ สถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 PMQA 4.0 คือเครื่องมอื การประเมนิ ระบบการบริหารของสว่ นราชการในเชิงบรู ณาการ เพื่อเชอ่ื มโยงยทุ ธศาสตร์ ของสว่ นราชการกบั เปา้ หมายและทศิ ทางการพฒั นาของประเทศ โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื เปน็ แนวทางใหห้ นว่ ยงานภาครฐั พัฒนาไปสรู่ ะบบราชการ 4.0 กรอบการประเมนิ PMQA 4.0 มีทงั้ หมด 7 หมวด (องิ ตามเกณฑ์ PMQA ฉบับ พ.ศ. 2558) โดยหมวด 1 – 6 ซึ่งเปน็ หมวดกระบวนการจะมปี ระเด็นในการพจิ ารณาหมวดละ 4 ประเด็น สว่ นหมวด 7 ซ่งึ เป็นหมวดผลลัพธ์การดำ�เนนิ การจะมปี ระเดน็ ในการพิจารณา 6 ประเด็น รวมทง้ั หมด 30 ประเดน็ ในการประเมนิ แต่ละประเด็นจะมรี ะดับการประเมนิ 3 ระดับ ได้แก่ พน้ื ฐาน กา้ วหน้า และพฒั นาจนเกิดผล
คูม่ อื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 21 การขับเคลื่อนหนว่ ยงานภาครัฐสรู่ ะบบราชการ 4.0 หมวด 1 การนำ�องคก์ าร
22 คมู่ ือการประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 หมวด 1 การนำ�องค์การ เปา้ หมาย : เพอ่ื ใหร้ ะบบการน�ำ องคก์ ารของสว่ นราชการมงุ่ เนน้ สมั ฤทธผิ ลและสรา้ งความยง่ั ยนื ใหก้ บั องคก์ าร โดยสว่ นราชการ กำ�หนดวิสัยทศั น์และแผนยทุ ธศาสตร์ท่ีน�ำ ไปสู่การบรรลุพันธกิจและสอดรับกบั ยุทธศาสตร์ชาติ ก�ำ หนดนโยบายในการกำ�กบั ดูแลท่ีมี ประสทิ ธผิ ลในเรอ่ื งการปอ้ งกนั ทจุ รติ และการสรา้ งความโปรง่ ใส สรา้ งสภาพแวดลอ้ มภายในทม่ี งุ่ เนน้ การบรรลผุ ลสมั ฤทธข์ิ องสว่ นราชการ สง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ นวตั กรรมและการแกไ้ ขปญั หารว่ มกบั เครอื ขา่ ย ตดิ ตามประเมนิ ผลการด�ำ เนนิ การของสว่ นราชการและผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ ทงั้ ระยะส้ันและระยะยาวอยา่ งตอ่ เน่ืองและทนั การณ์ (ด้วยกลไกของเทคโนโลยดี จิ ิทัล) โดยค�ำ นึงถึงผลกระทบตอ่ สังคมและมุง่ เน้น ใหเ้ กิดผลลพั ธ์ท่ีน�ำ ไปสูก่ ารพฒั นาประเทศตามทิศทางยทุ ธศาสตร์ Basic Advance Significance (A&D) (Alignment) (Integration) 1.1 ระบบการนำ�องคก์ าร วิสยั ทศั น์/ยทุ ธศาสตร์ วิสยั ทศั น์/ยุทธศาสตร์ สร้างนวัตกรรม/วัฒนธรรม ท่สี รา้ งความยั่งยนื ตอบสนองพันธกิจ สอดรบั กบั ยุทธศาสตร์ ทม่ี ุ่งประโยชน์สขุ ประชาชน ประเทศ 1.2 ป้องกันทจุ รติ และ นโยบายการป้องกนั ทุจริต การตดิ ตาม ปรบั ปรุง และ ผลการประเมนิ ในระดับดี สร้างความโปรง่ ใส และระบบกำ�กับดูแลท่ีมี รายงานผลต่อสาธารณะ โดยหนว่ ยงานภายนอก และหนว่ ยงานบงั คับบญั ชา เป็นแบบอย่างทด่ี ีและการ ประสิทธภิ าพ สร้างตน้ แบบดา้ นความโปร่งใส 1.3 การมุง่ เนน้ ผล สรา้ งสภาพแวดลอ้ มที่มงุ่ เนน้ การตง้ั เปา้ หมายทา้ ทาย สรา้ งนวัตกรรมเชิงนโยบาย สัมฤทธิ์ผ่านการสร้างการ ผลสมั ฤทธิ์ผ่านการมสี ่วนรว่ ม และการส่งเสริมใหเ้ กิด ที่มีผลกระทบสูงท่สี ามารถ มีสว่ นรว่ มจากเครอื ขา่ ย นวัตกรรมของกระบวนการ ของบคุ ลากรภายในและ แก้ปญั หาทซ่ี ับซ้อน ทัง้ ภายในและภายนอก และการบรกิ าร การสร้างเครือข่ายภายนอก 1.4 คำ�นึงถงึ ผลกระทบ ตดิ ตามตวั ชีว้ ัดและผลการ การใชก้ ลไกการสอื่ สารและ ติดตามผลดำ�เนนิ การและ ต่อสังคมและการมุ่งเน้นให้ ดำ�เนนิ งานอยา่ งตอ่ เนอื่ ง เทคโนโลยดี จิ ิทลั เพ่ือนำ�ไปสู่ ผลกระทบระยะสัน้ และ ระยะยาวทมี่ ตี อ่ เศรษฐกิจ เกดิ ผลลัพธ์ การแก้ไขปญั หาอยา่ ง สังคม สาธารณสุข และ ทันกาล สิ่งแวดลอ้ ม ภาพที่ 4 หมวด 1 การนำ�องค์การ
คูม่ ือการประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 23 กรอบการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 1.1 ระบบการนำ�องคก์ ารของสว่ นราชการได้สรา้ งองคก์ ารท่ียง่ั ยนื โดยการก�ำ หนดวิสัยทัศน์ และแผนยุทธศาสตร์เชอ่ื มโยงส่กู ารบรรลพุ ันธกิจ การมงุ่ เน้นประโยชน์สุขประชาชน และการ บรรลผุ ลยุทธศาสตรช์ าตแิ ละความสามารถในการแข่งขัน ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอย่าง Basic -ผู้บริหารของสว่ นราชการ ผบู้ รหิ ารกำ�หนดวสิ ัยทศั น์ ระบบการนำ�ทเ่ี ขม้ แขง็ มกี ารวิเคราะห์สถานการณก์ ารเปล่ยี นแปลง ได้สรา้ งความยั่งยืนโดย ยุทธศาสตร์ เปา้ หมายและตัวชว้ี ัด และสรา้ งการมีสว่ นร่วมในการกำ�หนดวสิ ยั ทัศนแ์ ละเปา้ ประสงค์ การกำ�หนดวิสัยทัศนแ์ ละ ชัดเจนตอบสนองต่อพันธกิจและ เชงิ ยทุ ธศาสตรเ์ ป็นจุดเรมิ่ ตน้ ในการสรา้ งความย่งั ยนื เชน่ สป.สธ. ยทุ ธศาสตร์ทต่ี อบสนอง ภาระหน้าที่ของส่วนราชการ ก�ำ หนดวสิ ยั ทศั น์ ในการเป็น “องคก์ ารทเ่ี ปน็ เลศิ ด้านการบริหาร บรกิ าร ตอ่ พนั ธกจิ และภาระ และวิชาการทางการแพทย์และสาธารณสขุ ทม่ี มี าตรฐานครอบคลมุ และ หนา้ ที่ของสว่ นราชการ ผู้บรหิ ารส่ือสารถา่ ยทอดวสิ ัยทศั น์ เปน็ ธรรม เพอ่ื คนไทยมสี ุขภาพดี” โดยตงั้ เปา้ การสรา้ งความเป็นเลิศ (Mission based) ยทุ ธศาสตร์ เปา้ หมายและตวั ชว้ี ดั ไปสู่ ใน 4 ดา้ น ได้แก่ ความเป็นเลศิ ด้านการส่งเสรมิ สุขภาพและการ -มกี ารถ่ายทอดผ่านระบบ ทกุ ระดบั ขององคก์ ารอยา่ งทว่ั ถงึ ป้องกนั โรค ความเปน็ เลศิ ด้านการจดั ระบบบรกิ าร ความเปน็ เลิศดา้ น การน�ำ องคก์ ารเพือ่ ใหเ้ กิด การพฒั นาคน และความเปน็ เลศิ ด้านการบริหารจัดการท่ีดี รวมทงั้ การ การดำ�เนินการทว่ั ท้ัง ส่วนราชการมรี ะบบการสอื่ สาร กำ�หนดเป้าประสงคเ์ ชิงยทุ ธศาสตรท์ ี่ทา้ ทายและตัวชี้วดั ทสี่ �ำ คัญในระดบั สว่ นราชการ ภายในองคก์ ารท่วั ถงึ รวดเรว็ กระทรวง ถา่ ยทอดสกู่ ารตง้ั เปา้ หมายตา่ งๆ ในระดบั กรมฯ ทส่ี อดคลอ้ งกนั ทันการณ์ ซ่งึ ผลจากการดําเนนิ การอยา่ งต่อเนอื่ งทําใหร้ ะบบสาธารณสุขไทย ไดร้ บั การพฒั นา คนไทยไดร้ บั การดแู ลสขุ ภาพทม่ี คี ณุ ภาพ มาตรฐานเดยี วกนั อย่างทวั่ ถงึ และเปน็ ธรรม Advance -ผบู้ ริหารของส่วนราชการ การกำ�หนดวสิ ยั ทศั นแ์ ละ ส่วนราชการมีการรวบรวมและใช้ข้อมูลที่สำ�คัญอย่างรอบดา้ น ทง้ั ปัจจยั ไดส้ รา้ งความยง่ั ยนื โดย ยทุ ธศาสตร์ของส่วนราชการ ภายนอก (External Factor) และปจั จยั ภายใน (Internal Factor) การก�ำ หนดวิสัยทศั น์และ ในการวเิ คราะหย์ ุทธศาสตรเ์ พอ่ื เชือ่ มโยงกบั แผนพฒั นาเศรษฐกิจและ ยทุ ธศาสตร์ท่ีตอบสนอง -สนับสนุนการบรรลยุ ุทธศาสตร์ สงั คมแหง่ ชาติ นโยบายรัฐบาล นโยบายกระทรวงฯ เพื่อสรา้ งแผนงาน ตอ่ พันธกิจและภาระหนา้ ที่ และสรา้ งขีดความสามารถในการ และโครงการท่ีสนับสนุนการบรรลุยทุ ธศาสตรร์ ะดับกระทรวงและระดับ ของส่วนราชการและ แขง่ ขันของประเทศ ประเทศ เช่น คณะผบู้ รหิ าร สป.มท. ระบุเป้าหมายจาก 3 สว่ นหลัก สอดรบั กับยุทธศาสตรช์ าติ ได้แก่ (1) เปา้ หมายของรฐั บาล (2) ปัญหาความเดอื ดรอ้ นของ (Alignment with -พิจารณาและค�ำ นงึ ถงึ ผลกระทบ ประชาชน และ (3) เปา้ หมายขององคก์ ารด้านการบริหารจดั การและ ต่อสงั คมทง้ั เชิงบวกและเชิงลบ ขอ้ จํากดั ของบุคลากร งบประมาณ วสั ดอุ ปุ กรณฯ์ พรอ้ มกบั ศึกษา National Strategies) ทง้ั ทางตรงและทางอ้อม วเิ คราะห์ยทุ ธศาสตร์ชาติ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาติ เปา้ หมายของรฐั บาล เพ่อื กําหนดยทุ ธศาสตร์ 10 ปีของ มท. แผนยทุ ธศาสตร์ 4 ปี แผนปฏิบัตริ าชการประจําปีของ สป.มท./มท. นําไปสูก่ ารกําหนดแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม กําหนดเป้าหมาย ท่ีชดั เจน มุ่งผลสมั ฤทธ์ิ
24 คู่มือการประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอย่าง Significance การกำ�หนดวิสยั ทัศน์และ เชน่ สป.สธ.มกี ารรวบรวมการเปล่ียนแปลงของสังคม เทคโนโลยี และ ยุทธศาสตร์ของส่วนราชการ ระบบสาธารณสขุ ของประเทศ รวมทง้ั แนวโนม้ ของตวั ชว้ี ดั ส�ำ คญั ตา่ งๆ -ผบู้ ริหารของสว่ นราชการ ตลอดจนความตอ้ งการและความคาดหวงั ของภาคประชาชนทก่ี �ำ ลงั ได้สรา้ งความยั่งยนื โดย -บูรณาการยุทธศาสตร์ชาต/ิ เปลย่ี นแปลงไป เช่น มีความต้องการคณุ ภาพชีวิตที่ดขี ้ึน การก้าวเข้าสู่ การกำ�หนดยทุ ธศาสตรท์ ี่ ยุทธศาสตร์พ้ืนท่ี (ถ้ามี) สังคมผสู้ ูงอายุ แนวโนม้ การเกดิ อบุ ตั ภิ ยั การเกดิ ตลาดใหมข่ อง ตอบสนองตอ่ พันธกิจและ อคี อมเมอรส์ ฯลฯ น�ำ มาสร้างจดุ เน้นของแผนงานและโครงการที่ ภาระหน้าทขี่ อง -สรา้ งการเปล่ียนแปลงให้เกิด ลงไปถึงภาคธรุ กิจ การบรกิ าร และประชาชน ตลอดจนสรา้ งนวตั กรรม สว่ นราชการ สอดรบั วัฒนธรรมท่ีมุง่ เน้นประชาชน เชน่ ต่างๆ เช่น การใชแ้ อพพลเิ คชั่นเพอื่ ใหป้ ระชาชนเขา้ ถงึ บรกิ ารได้สะดวก กบั ทศิ ทางการพัฒนา มนี โยบายการสร้างนวัตกรรม และยุทธศาสตร์ชาติ และ การให้บรกิ ารเพ่อื อ�ำ นวยความ เป็นตน้ ยทุ ธศาสตร์พืน้ ทส่ี รา้ ง สะดวกและตอบสนองความตอ้ งการ นวัตกรรมและวัฒนธรรม ของประชาชน ในการมุง่ ประโยชนส์ ขุ ประชาชน (Innovation, Citizen-centric) 1.2 การปอ้ งกนั ทุจริตและสร้างความโปร่งใส ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอยา่ ง Basic แนวทางและระบบการตรวจสอบ มกี ารด�ำ เนินการด้านการตรวจสอบและกำ�กับดูแลตามเครอื่ งมอื ก�ำ กบั ดแู ลทเี่ สริมสรา้ งความโปรง่ ใส มาตรฐานท่ีมอี ยู่ และมีตวั วดั ในการตดิ ตามการด�ำ เนินงาน เชน่ -นโยบายและระบบการ และป้องกนั ทจุ รติ มกี ารจัดท�ำ ระบบควบคมุ และตรวจสอบภายใน มีหนว่ ยราชการ ก�ำ กับดแู ลท่เี สริมสร้าง ความโปรง่ ใสและการ มาตรการทถ่ี า่ ยทอดสกู่ ารปฏบิ ตั ิ ใสสะอาด มุ่งเน้นความโปรง่ ใส มรี ะบบการจัดการข้อร้องเรียน เป็นต้น ป้องกันทจุ รติ รวมทั้ง และตดิ ตามรายงานผลอยา่ งชัดเจน ระบบการตรวจสอบท่ีมี ประสทิ ธิภาพ การบรหิ ารงานตามหลกั -มีมาตรการท่ถี า่ ยทอดสู่ ธรรมาภบิ าล การปฏบิ ตั ิและการติดตาม รายงานผลอย่างชัดเจน
คู่มอื การประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 25 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอย่าง Advance -การประเมินประสิทธผิ ล มีตัววดั ในการตรวจตดิ ตาม สว่ นราชการมีระบบควบคุมและสรา้ งมาตรการการปอ้ งกันทุจริตภายใน และตวั วดั การปอ้ งกนั ทจุ รติ ป้องกันการทุจริต และมีการปรบั ปรุง หน่วยงานทีช่ ดั เจน จะมีการติดตามประเมินประสิทธิผลของมาตรการ และการสรา้ งความโปร่งใส สม่ำ�เสมอ อย่างสม เสมอเพ่ือนำ�มาใช้ในการปรบั ปรุงเชิงรกุ มกี ารรายงานผลการ ภายในสว่ นราชการ และมี ดำ�เนนิ การต่อสาธารณะและหนว่ ยงานบงั คับบัญชาในมติ ทิ เี่ ปน็ ทีส่ นใจ การปรบั ปรงุ อยา่ งสม เสมอ มีมาตรการป้องกนั การทจุ รติ ใน ของประชาชน เช่น การจดั ท�ำ รายงานด้านการตอ่ ต้านทุจริต เปน็ ตน้ -การรายงานผลการ เชิงรกุ (Pro-active) เชน่ พัฒนา ด�ำ เนนิ การของสว่ นราชการ กระบวนการท�ำ งานใหโ้ ปร่งใส ตอ่ สาธารณะ และหนว่ ยงาน มีระบบร้องเรยี น/ร้องทุกข์ บงั คับบญั ชา สร้างกระบวนการตดิ ตามตรวจสอบ การทจุ รติ และการปกปอ้ งผรู้ อ้ งเรยี น เปดิ เผยผลการดำ�เนนิ งานสู่ สาธารณะ Significance -ผลการประเมนิ ความ มีดชั นคี วามโปร่งใสจากการ สว่ นราชการมตี วั วดั ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การประเมนิ ความโปรง่ ใสในระดบั ประเทศ โปรง่ ใสในระดบั องคก์ าร ประเมินโดยองค์การอสิ ระและมี และนานาชาติมีการตรวจสอบจากผตู้ รวจสอบภายนอก มีการดำ�เนิน โดยองคก์ ารอสิ ระระดบั ชาติ ผลลัพธ์ทด่ี ี โครงการใสสะอาดตอ่ ตา้ นการทจุ รติ และผลการด�ำ เนนิ การจนเปน็ ตน้ แบบ หรอื นานาชาติ ด้านความโปรง่ ใสและการป้องกนั และปราบปรามทุจริตในภาครัฐ เช่น -เป็นแบบอยา่ งทด่ี ีและการ มกี ารส่งเสรมิ การเปน็ องคก์ ารด้าน ผลการประเมนิ คุณธรรมและความโปรง่ ใสในการดำ�เนนิ การของหนว่ ย สรา้ งต้นแบบดา้ นความ ความโปรง่ ใส เชน่ มีการคน้ หาความ โปร่งใส เป็นเลศิ (Best Practice:BP) งานภาครัฐ (ITA) ในระดับที่ดี เป็นต้น ดา้ นความโปรง่ ใส มกี ารสรา้ งตน้ แบบ (Role Model) ด้านความโปรง่ ใส ไดร้ ับรางวัลด้านความโปรง่ ใสจาก องค์การภายนอก
26 คู่มอื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 1.3 การมุ่งเน้นการบรรลุผลสมั ฤทธข์ิ องสว่ นราชการ ผ่านการสรา้ งการมสี ่วนรว่ มของบุคลากรภายในและภายนอก ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอยา่ ง Basic -การส่อื สารและการ ส่วนราชการมแี นวทางส่อื สารและ มีการตง้ั คณะท�ำ งานรว่ มระหวา่ งภาครฐั กับเอกชน มีการปรบั ปรงุ และ สรา้ งสภาพแวดลอ้ มภายใน สรา้ งสภาพแวดลอ้ มภายในองคก์ าร แกไ้ ขกฎระเบียบเพื่ออ�ำ นวยความสะดวกให้กับองคก์ ารและประชาชน เพ่ือใหม้ ุ่งเน้นผลสมั ฤทธิ์ ใหม้ งุ่ ผลสมั ฤทธ์ิในการทำ�งาน มีคณะกรรมการร่างกฎหมายฯ เพ่อื ปรับปรงุ กฎระเบียบให้มีความ ทันสมัยและเปน็ ปัจจุบัน มรี ะบบการสอื่ สารหลายชอ่ งทาง เพอ่ื ใชใ้ น -การสรา้ งกลไกทีเ่ อ้อื ปรบั ปรงุ กฎระเบยี บทเ่ี ออื้ ให้ การทำ�งาน เชน่ VDO Conferences และมีระบบการตรวจราชการ ใหป้ ระชาชนและเครอื ขา่ ย ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม ภายนอกเขา้ มามีส่วนรว่ ม เพือ่ มงุ่ เน้นผลสัมฤทธข์ิ องงาน ในการทำ�งาน มแี นวทางในการสร้างเครอื ขา่ ยให้ ภาคประชาชน ภาคเอกชน และทอ้ งถน่ิ จากองคก์ ารภายนอกเขา้ มามี ส่วนร่วมกันในการทำ�งาน Advance มกี ารตงั้ เปา้ หมายทท่ี ้าทาย ผ้บู รหิ ารกำ�หนดตวั วดั ท่ีมคี วามสำ�คญั ในการตดิ ตามและการบรรลุผล รองรับการเปล่ียนแปลง ดา้ นตา่ งๆ พร้อมทั้งตัง้ เปา้ หมายท้าทาย และกระต้นุ ให้เกิดความรว่ มมือ -การต้ังเปา้ หมาย ในการบรรลุผลสัมฤทธ์ิ เชน่ มนี โยบายขบั เคล่อื นในทุกๆ ระดับ เพ่อื ลด ท้าทาย และการส่งเสริม มแี นวทางการสง่ เสริมใหเ้ กิด ความเหลื่อมลำ้� สรา้ งรายได้ ลดความยากจนของประชาชน โครงการ ให้เกิดนวัตกรรมของ นวตั กรรมของกระบวนการท�ำ งาน เสรมิ สรา้ งเอกลักษณพ์ ืชผลเกษตรท้องถ่นิ ให้มีราคาดี โดยอาศัยความ กระบวนการและการ และการให้บรกิ ารผา่ นเครอื ข่ายภาค รว่ มมอื กบั เอกชน ท้องถิน่ และประชาชน เป็นต้น บรกิ ารผ่านเครอื ข่ายภาค ประชาชน ภาคเอกชน และท้องถ่ิน ประชาชน ภาคเอกชน และท้องถิน่ Significance ผูบ้ รหิ ารสง่ เสริมการสรา้ งนวตั กรรม เชน่ ผู้บริหารของกระทรวงสาธารณสขุ มแี นวคิดในเชิงนโยบาย เร่อื ง เชงิ นโยบายท่สี ง่ ผลในระดับประเทศ Smart Health ID เพ่อื พัฒนาการให้บรกิ ารการรกั ษาโรคและสขุ ภาพ -การสร้างนวัตกรรม และน�ำ ไปสูก่ ารแก้ปญั หาท่มี คี วาม ของสถานบรกิ ารทัว่ ประเทศ บรกิ ารประชาชนใหร้ วดเรว็ ลดขั้นตอน ที่มีผลกระทบสงู และเชิง ซบั ซอ้ น เชน่ การสรา้ งความรว่ มมือ การบริการ และลดคา่ ใชจ้ ่าย เช่น ประชาชนทุกครอบครัวจะตอ้ งมี นโยบายท่ีนำ�ไปสูก่ ารแก้ จากหลายหนว่ ยงาน หรอื การใชก้ ลไก หมอประจ�ำ เปน็ เวชศาสตรค์ รอบครวั เพราะตอ้ งดูแลสขุ ภาพของ ปญั หาท่ีมีความซับซ้อน หอ้ งปฏิบัติการนวตั กรรมภาครฐั (Government Innovation Lab) ครอบครวั ตลอดอายุขยั เปน็ ตน้ โดยนำ�กระบวนการคดิ เชิงออกแบบ (DesignThinking) ในลกั ษณะทีใ่ ห้ ประชาชน/ผู้มีสว่ นได้สว่ นเสยี เข้ามา มสี ่วนรว่ มในทุกกระบวนการ
คมู่ ือการประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 27 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 1.4 การคำ�นึงถึงผลกระทบตอ่ สังคมและการมุ่งเน้นใหเ้ กิด ตัวอยา่ ง ผลลัพธท์ ี่นำ�ไปสู่การพัฒนาประเทศตามทศิ ทางยุทธศาสตร์ ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ Basic -การประเมินและติดตาม ประเมนิ ความเสย่ี งโครงการ มีการกำ�หนดตวั วัดและกระบวนการในการรายงานตดิ ตามผลของโครงการและ โครงการ กระบวนการ และ กระบวนการ และยทุ ธศาสตร์ทอี่ าจมี ยทุ ธศาสตร์ตา่ งๆ รวมทัง้ โครงการท่มี ีผลกระทบตอ่ ประชาชนผ่านกลไกการ ยุทธศาสตร์ท่อี าจมีผลกระทบ ผลกระทบเชงิ ลบตอ่ สงั คมอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ตดิ ตามรายงานผล และการตรวจราชการ รวมท้งั การใช้จา่ ยตามงบประมาณ เชิงลบตอ่ สงั คม อย่างมีประสทิ ธผิ ล เตรยี มมาตรการป้องกันและแก้ไข -การติดตามตัวชว้ี ดั ปัญหาตา่ งๆ เชน่ การทำ�ประชาพิจารณ์ และผลการด�ำ เนนิ การของ เพื่อรบั ฟงั ความคดิ เห็นท้งั กอ่ น/ระหว่าง/ องคก์ ารอย่างตอ่ เนือ่ ง หลังด�ำ เนนิ โครงการ กำ�หนดตวั ชวี้ ดั และตดิ ตามผลการ ดำ�เนนิ การอยา่ งต่อเนื่อง รวบรวมข้อมลู /สถิต/ิ ผลการด�ำ เนนิ การทเ่ี กย่ี วขอ้ งใหพ้ รอ้ มตอ่ การถกู ตดิ ตาม/ตรวจสอบจากทกุ ภาคสว่ น Advance -การตดิ ตามรายงาน ใชเ้ ทคโนโลยีการสื่อสารและดจิ ิทลั ที่ สว่ นราชการได้มีการพฒั นาเคร่อื งมอื ด้านการรายงานและมีระบบเทคโนโลยี ผลกระทบ โดยผ่านกลไกการ ทนั สมยั เพ่ือติดตามตวั ชี้วัดและผลการ ดจิ ทิ ลั ในการตดิ ตามและรายงานผลทท่ี นั สมยั ใชง้ านงา่ ย เชน่ มี Framework สอื่ สารและเทคโนโลยีดจิ ทิ ัล ด�ำ เนนิ การเพอ่ื รายงานผลไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ของการรายงานขอ้ มลู แบบ real time บนเวบ็ ไซตข์ องสว่ นราชการ การรายงาน เพอ่ื น�ำ ไปส่กู ารแก้ไขปัญหา และทนั เหตกุ ารณ์ ขอ้ มลู ด้านทรัพยากรนำ�้ การเพาะปลกู พชื หลักต่างๆ การเฝา้ ระวังป้องกนั โรค อยา่ งทันการณป์ ระชาชน และมาตรการในการสง่ เสรมิ ตลาด มีการบูรณาการการตรวจติดตามร่วมกับ ภาคเอกชน และทอ้ งถิน่ สรา้ งเครอื ขา่ ยเฝ้าระวงั เพ่ือการแกไ้ ข ทกุ ภาคส่วนและเครอื ขา่ ยในการเฝา้ ระวงั และรว่ มแก้ปัญหาของแตล่ ะพ้นื ท่ี ไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ ปัญหาได้อย่างรวดเรว็ และทันเหตุการณ์ Significance -การตดิ ตามผลการดำ�เนนิ ส่วนราชการมกี ารกำ�หนดตวั วัด ผู้บรหิ ารของสว่ นราชการมีการติดตามผลการด�ำ เนินการขององค์การและผลก การและผลกระทบท่เี กิด ทบี่ รรลผุ ลลัพธ์ในเชงิ ระทบทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ ในระยะสน้ั ระยะยาว โดยผา่ นการวเิ คราะหผ์ ลกระทบ และ ขน้ึ ทง้ั ในระยะส้ันและระยะ ประมวลผลจากภาคสว่ นตา่ งๆ เพอ่ื แกไ้ ขปัญหาได้อย่างฉบั ไว เชน่ ยาวและผลกระทบที่มตี อ่ -ยุทธศาสตรข์ องสว่ นราชการ น�ำ สารสนเทศมาใช้ในการวิเคราะห์เพอื่ น�ำ ไปสกู่ ารตดั สนิ ใจ ขณะเดียวกนั เศรษฐกิจ สงั คม สาธารณสขุ -ยทุ ธศาสตรพ์ นื้ ท่ี (ถ้ามี) เสริมมาตรการทจ่ี ะสนบั สนุนใหส้ ่งผลท่ดี ตี อ่ เศรษฐกิจ สงั คม สาธารณสุข และ และส่ิงแวดลอ้ ม -ยุทธศาสตรช์ าติ สง่ิ แวดลอ้ มของประเทศ เป็นตน้ -ผลกระทบต่อเศรษฐกิจ สงั คม สาธารณสุข สง่ิ แวดล้อม สว่ นราชการมกี ารตดิ ตามตวั วดั โดยมกี าร วิเคราะหเ์ พอ่ื รู้เท่าทนั สถานการณแ์ ละ ก�ำ หนดมาตรการ/แนวทางเพือ่ ป้องกนั / สง่ เสรมิ การด�ำ เนนิ การเพอ่ื ผลลพั ธท์ ด่ี ตี อ่ เศรษฐกจิ สงั คม สาธารณสขุ สง่ิ แวดลอ้ ม
28 คูม่ ือการประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 หมวด 2 การวางแผนเชิงยุทธศาสตร์
คู่มอื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 29 กรอบการประเมนิ สถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 หมวด 2 การวางแผนเชิงยทุ ธศาสตร์ เปา้ หมาย : เพอ่ื ใหส้ ว่ นราชการมกี ระบวนการวางแผนยทุ ธศาสตรท์ ม่ี ปี ระสทิ ธผิ ล รองรบั การเปลย่ี นแปลงและสรา้ งขดี ความสามารถ ในการแขง่ ขนั ก�ำ หนดเป้าหมายเชงิ ยทุ ธศาสตร์ทั้งระยะส้นั และระยะยาว ท่สี อดคล้องกับพนั ธกิจของส่วนราชการและเช่อื มโยงกบั ยทุ ธศาสตรช์ าติ มแี ผนงานทข่ี บั เคลอ่ื นลงไปทกุ ภาคสว่ นมกี ารตดิ ตามผลของการบรรลเุ ปา้ หมายเชงิ ยทุ ธศาสตร์ และการรายงานผล อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ เพอ่ื การแกไ้ ขปัญหาได้ทันท่วงที Basic Advance Significance (A&D) (Alignment) (Integration) 2.1 แผนยทุ ธศาสตร์ที่ กระบวนการวางแผน แผนยุทธศาสตร์ตอบสนอง แผนยทุ ธศาสตรเ์ พม่ิ ขดี ความสามารถ ตอบสนองความทา้ ทาย ยุทธศาสตรท์ ่ีเป็นระบบ ความท้าทายของสว่ นราชการ ในการแขง่ ขัน และสร้างนวัตกรรมเพ่ือ ตอบสนองความต้องการ ของประชาชนและบรรลุ มีการคาดการณ์ สร้างโอกาส และสง่ เสรมิ การเปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลง การพฒั นาประเทศ พนั ธกิจองคก์ าร ทกี่ �ำ ลงั จะเกิดในอนาคต 2.2 เปา้ หมายยุทธศาสตร์ ก�ำ หนดเป้าประสงคแ์ ละ วเิ คราะหผ์ ลกระทบของ วิเคราะหผ์ ลกระทบต่อ ทั้งระยะสั้นและระยะยาว ตวั ช้วี ัดท่ตี อบสนองพนั ธกิจ เปา้ ประสงค์และตัวช้ีวดั เศรษฐกิจ สังคม สาธารณสุข สอดคล้องพันธกจิ และ ในระยะส้ัน ระยะยาวและ ทงั้ ระยะสั้นและระยะยาว สง่ิ แวดล้อม ทั้งทางตรงและ ยุทธศาสตร์ชาติ ตอ่ ยุทธศาสตร์ประเทศ สร้างการเปล่ียนแปลง ทางออ้ ม แผนครอบคลมุ ทกุ ส่วน ชัดเจน แผนเน้นประสิทธภิ าพ บูรณาการกบั แผนงาน มีการส่อื สารสูก่ ารปฏบิ ตั ิ ท�ำ น้อยไดม้ ากและสรา้ ง ดา้ นบคุ ลากร การใช้ทรพั ยากร 2.3 แผนงานขับเคลอื่ น คณุ ค่าแก่ประชาชน การใชข้ ้อมูลร่วมกัน ลงไปทุกภาคส่วน 2.4 การตดิ ตามผล การ การตดิ ตามรายงานผลและ การคาดการณ์ การแก้ปญั หา ปรบั แผนตอบสนอง แก้ไขปัญหา การบรรลุเป้าหมาย และการปรับแผนใหท้ นั ได้ทันเวลา เชงิ รุก ตอ่ การเปลีย่ นแปลง และการรายงานผล เชงิ ยทุ ธศาสตร์ มีประสทิ ธิผล ภาพที่ 5 หมวด 2 การวางแผนเชิงยทุ ธศาสตร์
30 คู่มือการประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมนิ สถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 2.1 กระบวนการวางแผนยุทธศาสตร์ท่ตี อบสนองความทา้ ทาย สร้างนวตั กรรม เพือ่ สร้างการเปล่ยี นแปลงและมุ่งเน้นประโยชนส์ ุขของประชาชน ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอย่าง Basic กระบวนการวางแผนยุทธศาสตร์ มีคู่มอื และกระบวนการในการก�ำ หนด วิสยั ทศั น์ คา่ นยิ ม และเปา้ ประสงค์ เปน็ ระบบและสนบั สนนุ การบรรลพุ นั ธกจิ ทต่ี อบสนองตอ่ ผรู้ บั บรกิ าร ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี การบรรลพุ นั ธกจิ ของสว่ นราชการ -กระบวนการวางแผน ส่วนราชการทงั้ ระยะส้ัน ระยะยาว มแี ผนผงั /ตารางแสดงแนวทางในการก�ำ หนดทศิ ทางการด�ำ เนนิ งานของสว่ นราชการ ยุทธศาสตร์อยา่ งเป็นระบบ มีแผนภูมิการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ของส่วนราชการประจำ�ปี ที่เชื่อมโยง ท้ังระยะส้นั และระยะยาว วิเคราะหส์ ภาพแวดลอ้ มในการแข่งขนั ยุทธศาสตร์กบั ผลลัพธท์ ั้งระยะสั้นและระยะยาว ตอบสนองความต้องการของ วางแผนยทุ ธศาสตร์โดยคำ�นึงถึง ประชาชนและบรรลุพนั ธกิจ -ประโยชน์สขุ ประชาชน สว่ นราชการ -รองรับการเปล่ียนแปลงจาก -แนวทางการถา่ ยทอด สภาพแวดลอ้ มภายนอก เชน่ การแขง่ ขนั จากภายนอกองค์การ/นอกประเทศ ยุทธศาสตร์ส่กู ารปฏิบัติ ความต้องการของประชาชนท่ี เปลี่ยนแปลงไป แนวทาง/ชอ่ งทางการสอื่ สาร ถา่ ยทอดยทุ ธศาสตรส์ กู่ ารปฏบิ ัติ Advance การวเิ คราะห์ความท้าทายและ มีการกำ�หนดประเดน็ ยทุ ธศาสตร์ให้สอดคลอ้ งกบั ทศิ ทางการพัฒนาประเทศ คาดการณถ์ งึ การเปล่ียนแปลงในอนาคต ตัวอย่างเชน่ กรมพัฒนาที่ดนิ มีการก�ำ หนดเป้าหมายเพ่อื รองรบั และคาดการณ์ -แผนยุทธศาสตร์ตอบสนอง อันมผี ลกระทบตอ่ การปฏบิ ัตงิ าน การเปลย่ี นแปลงในอนาคตออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะส้ัน (1 ปี) ระยะกลาง ความทา้ ทายของสว่ นราชการ การให้บรกิ าร การรับรู้ การเขา้ ถึง (5 ป)ี และระยะยาว (20 ปี) มีการจดั ทำ�แผนยทุ ธศาสตร์ด้านสารสนเทศ มีการคาดการณ์การ ของภาคส่วนต่างๆ ทส่ี อดคลอ้ งกบั ยทุ ธศาสตรท์ ่ี 6 ของกรมฯ ดา้ นการพฒั นาองคก์ ารสคู่ วามเปน็ เลศิ เปล่ยี นแปลงทกี่ �ำ ลงั จะเกิดใน โดยเช่ือมโยงกับแผนปฏิบัติการดจิ ทิ ัลของกระทรวงเกษตรและสหกรณแ์ ละ อนาคต และแผนรองรบั เพอื่ การก�ำ หนดยทุ ธศาสตร์ แผนงาน แผนพฒั นาดิจทิ ลั ของประเทศ ตอบสนองตอ่ การเปลย่ี นแปลง ทตี่ อบสนองตอ่ ความทา้ ทาย และ (รวมทัง้ การเปลยี่ นแปลงที่ การเปลย่ี นแปลง เกิดจากการน�ำ ระบบดิจิทลั มาใช้) Significance แผนยุทธศาสตร์ และแผนงานทส่ี รา้ ง เช่น กรมพฒั นาท่ีดนิ มีการก�ำ หนดประเด็นยุทธศาสตร์เพือ่ เพมิ่ ขดี ความสามารถ ขีดความสามารถทางการแข่งขนั และ ในการแขง่ ขันและสรา้ งโอกาสเชิงยุทธศาสตร์ ไดแ้ ก่ การเพิม่ ประสทิ ธิภาพการ -สร้างขดี ความสามารถใน สร้างโอกาสเชิงกลยทุ ธ์ใหมๆ่ เช่น บริหารจัดการทรพั ยากรดนิ ด้วยการสำ�รวจจ�ำ แนกดนิ วิเคราะหด์ ิน และวางแผน การแขง่ ขนั และสรา้ งโอกาส การใชท้ ด่ี นิ อยา่ งเปน็ ระบบ และยุทธศาสตร์ด้านการพฒั นาท่ดี ินเชิงนวตั กรรม เชงิ กลยทุ ธ์ใหม่ๆ ทน่ี ำ�ไปสู่ -มแี ผนน�ำ ระบบดจิ ทิ ลั มาใชป้ รบั เปลย่ี น เชน่ ผลติ ภณั ฑจ์ ลุ นิ ทรยี ์ ระบบแผนทเ่ี กษตรเพอ่ื การบรหิ ารจดั การเชงิ รกุ ออนไลน์ ประโยชน์สุขของประชาชน การท�ำ งานและรองรบั การเปลี่ยนแปลง (Agri-Map Online) การบริหารจัดการพ้นื ทเี่ กษตรกรรม (Zoning by และการพัฒนาเศรษฐกิจของ Agri-Map) ท�ำ ใหเ้ กษตรกรสามารถลดต้นทนุ เพิ่มผลผลติ ทางการเกษตรและ ประเทศทั้งในระยะส้นั และ -มีแผนการยกระดบั การให้บริการ เพิ่มรายได้ ท�ำ การเกษตรทีเ่ ป็นมติ รกบั ส่ิงแวดลอ้ มส่งผลใหม้ ีคณุ ภาพชวี ติ ดีข้นึ ระยะยาว ท่ีรวดเรว็ ฉบั ไว ตน้ ทุนต่ำ� เขา้ ถึงได้งา่ ย และเข้าถงึ ไดท้ กุ ที่ ทกุ เวลา
คู่มอื การประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 31 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 2.2 การกำ�หนดเป้าหมายเชงิ ยุทธศาสตร์ทั้งระยะส้ันและระยะยาว ท่สี อดคลอ้ งกบั พันธกิจของส่วนราชการและเช่อื มโยงกับยุทธศาสตรช์ าติ ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอยา่ ง Basic -การก�ำ หนดเปา้ ประสงค์ มแี ผนทท่ี างยทุ ธศาสตร์ (Strategy มตี วั ชว้ี ดั ทต่ี อบสนองเปา้ หมายเชงิ ยทุ ธศาสตร์ เชน่ ตวั วดั ประสทิ ธภิ าพ และตวั ช้ีวัดเชงิ ยทุ ธศาสตร์ Map) แผนระยะส้นั และแผนระยาว ในการด�ำ เนินงานตามหลกั ภารกิจ พื้นท/่ี ท้องถิ่น ภูมภิ าค จังหวดั ที่ตอบสนองต่อพนั ธกิจ ท่ีสง่ ผลตอ่ ยทุ ธศาสตรช์ าติ กลมุ่ จังหวัด ตวั วดั ด้านการพฒั นาระบบบริหารจดั การ ตัววดั ด้าน ของสว่ นราชการ ศักยภาพในการเปน็ สว่ นราชการท่ีมคี วามส�ำ คญั เชิงยทุ ธศาสตร์เพอื่ ทัง้ ระยะสน้ั และระยะยาว กำ�หนดตวั ชีว้ ดั และเปา้ ประสงค์ การพัฒนา เป็นตน้ รวมทัง้ การสร้างการ ทต่ี อบสนองพันธกิจของส่วนราชการ และการเปลี่ยนแปลง เปลย่ี นแปลง Advance -มกี ารวเิ คราะหผ์ ลกระทบ มกี ารวเิ คราะห์ผลกระทบของ เชน่ มกี ารวเิ คราะหเ์ ปา้ หมายในการสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ การพฒั นาเครอื ขา่ ย ของเปา้ ประสงคแ์ ละตวั ชว้ี ดั เป้าประสงค์และตวั ช้ีวัด ท่มี ีผลต่อ ดา้ นการสง่ ออก พบวา่ จะมผี ลใหเ้ กดิ การขยายตวั ของตลาดใหมข่ น้ึ และ เชงิ ยทุ ธศาสตรท์ เ่ี กิดกบั ยทุ ธศาสตรช์ าตทิ ง้ั ระยะสน้ั และระยะยาว น�ำ มาสกู่ ารเพม่ิ ขน้ึ ของมลู คา่ การคา้ ระหวา่ งประเทศอกี xx% มกี ารวเิ คราะห์ ยทุ ธศาสตรช์ าตทิ ้ังระยะ ในมติ ติ า่ งๆ เชน่ การเพม่ิ ขดี ความสามารถ ผลกระทบจ�ำ นวนมาตรการทางภาษีเพ่อื ส่งเสริมการเจริญเตบิ โตทาง ส้ันและระยะยาว ในการแขง่ ขัน การลดผลกระทบจาก เศรษฐกจิ และสงั คมพบวา่ จะสง่ ผลใหเ้ กดิ อตั ราการเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ข้อบงั คับทางกฎหมาย เพมิ่ ขน้ึ ร้อยละ yy ภายในปพี .ศ. 2561 เปน็ ต้น Significance -มีการวเิ คราะหค์ วามเสย่ี ง วิเคราะหค์ วามเส่ยี งระดับองค์การที่ มกี ารวเิ คราะหค์ วามเสย่ี งทเ่ี กดิ ทง้ั จากภายในและภายนอกประเทศ เลง็ เหน็ ระดบั องคก์ ารและผลกระทบ อาจเกิดข้ึน และสง่ ผลต่อแผนงานและ ปัญหาการเปล่ยี นแปลงท่จี ะเกิดขน้ึ อันส่งผลท้ังทางตรงและทางออ้ ม ทงั้ ทางตรง ทางออ้ มที่ เป้าประสงค์ทวี่ างไว้ ต่อแผนงาน โครงการของสว่ นราชการ และอาจส่งผลกระทบต่อระบบ สง่ ผลตอ่ ระบบเศรษฐกิจ เศรษฐกจิ สงั คม สาธารณสขุ และสง่ิ แวดลอ้ ม เพอ่ื เตรยี มแผนรองรบั สังคม สาธารณสุข และ วิเคราะหค์ วามเส่ียงระดับองค์การ เชน่ การวเิ คราะหผ์ ลกระทบตอ่ แผนกระตนุ้ ผลผลติ จากภาวะความเสย่ี ง ส่งิ แวดล้อมของประเทศ ที่อาจเกิดขึน้ ทอี่ าจสง่ ผลกระทบต่อ ทางดา้ นการเปลย่ี นแปลงภมู อิ ากาศและการผนั ผวนของราคาในตลาดโลก ระบบเศรษฐกิจ สงั คม สาธารณสขุ และ สงิ่ แวดลอ้ มของประเทศ เปน็ ต้น
32 คูม่ อื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 2.3 แผนปฏิบัติการทีข่ ับเคลือ่ นยุทธศาสตรข์ องสว่ นราชการ ลงไปทุกภาคสว่ น โดยผา่ นเครอื ข่ายทงั้ ภายในและภายนอก ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอย่าง Basic แผนปฏบิ ตั ิการ มกี ารต้งั คณะท�ำ งานกลุ่มย่อยในการจัดทำ�แผนปฏิบตั ิการและ รองรบั ยุทธศาสตรท์ ุกด้าน การด�ำ เนินการให้สอดคล้องกบั ยุทธศาสตร์หลัก มีแผนปฏบิ ัตกิ ารและ -แผนปฏิบตั ิการที่ หนว่ ยงานที่รับผดิ ชอบอยา่ งชดั เจน และมีระบบการส่ือสาร ถา่ ยทอด ครอบคลมุ ทกุ สว่ นงาน ครอบคลุมทุกสว่ นงาน ไปสกู่ ารปฏบิ ตั ทิ ุกระดบั ทง้ั ส่วนกลางและภูมภิ าค มีฐานขอ้ มูลร่วมกนั ชดั เจน และส่อื สารสู่ ถา่ ยทอดลงไปถึงเครอื ข่ายระดบั ภายในกรม/กระทรวง การปฏิบตั ไิ ปยังทกุ กลุม่ พื้นที่ท้งั ภายในและภายนอกองคก์ าร ทง้ั ภายในและภายนอก มคี วามชดั เจน และสอื่ สารสู่ การปฏิบตั ไิ ดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธิผล Advance -แผนปฏบิ ตั กิ ารทส่ี นบั สนนุ แผนปฏิบตั ิการคำ�นงึ ถงึ มีแผนปฏบิ ัติการในการปรบั ปรงุ ประสทิ ธภิ าพและการลดตน้ ทุน เช่น ความส�ำ เรจ็ ของยทุ ธศาสตร์ ประสิทธิภาพควบคู่กับประสทิ ธิผล การพฒั นาระบบการส่งใบคำ�รอ้ งและการจองผ่านระบบออนไลน์เพือ่ ของส่วนราชการ การลดเวลาการรอคอย การพฒั นาฐานขอ้ มูลเดยี วเพอ่ื ลดความซำ�ซ้ อ้ น ครอบคลุมทุกส่วนงาน (การทำ�น้อยได้มาก) ของการทำ�งานและความผดิ พลาด การสอ่ื สารผา่ นเครือขา่ ยบน ชัดเจน และเน้นการ ใชเ้ ทคโนโลยดี ิจทิ ลั มาช่วยในการ เทคโนโลยีดจิ ทิ ัลเพ่อื ความรวดเรว็ ฉับไวในการเข้าถึงปัญหา การใช้ เกิดประสิทธิภาพ แผนท่ี GIS เพอ่ื ติดตามแผนปฏบิ ัตกิ ารการควบคุมโรคท่เี กิดขึน้ (การทำ�น้อยไดม้ าก) และ ส่ือสาร การลดต้นทนุ การปรับปรุง การสรา้ งคณุ คา่ แกป่ ระชาชน การใหบ้ รกิ ารทสี่ ร้างความพึงพอใจ ท่ัวประเทศ เปน็ ต้น (Public value) รวดเรว็ สร้างคณุ คา่ แก่ประชาชน Significance แผนปฏบิ ตั กิ ารทส่ี นบั สนนุ ความส�ำ เรจ็ แผนพัฒนาบุคลากรควรสอดคล้องและสนบั สนนุ ความสำ�เร็จของ ของยทุ ธศาสตรข์ องสว่ นราชการ แผนปฏบิ ตั กิ าร เชน่ กรมพฒั นาทด่ี นิ มกี ารสรา้ งและพฒั นาความเขม้ แขง็ -แผนปฏบิ ตั กิ ารทส่ี นบั สนนุ โดยพจิ ารณา ใหก้ บั หมอดนิ อาสาและเกษตรกรภาคเี ครอื ขา่ ยเพอ่ื สนบั สนนุ การปฏบิ ตั งิ าน ความส�ำ เรจ็ ของยทุ ธศาสตร์ ในการใชฐ้ านขอ้ มลู ดนิ มกี ารพฒั นาเครอื ขา่ ยความรว่ มมอื ภายในสว่ นราชการ ของสว่ นราชการ บรู ณาการ แผนด้านบุคลากรทั้งการพัฒนา นอกสว่ นราชการ และเครอื ขา่ ยภาคเอกชน เพือ่ ใหแ้ ผนปฏิบตั ิการ กับแผนงานด้านบคุ ลากร ขีดความสามารถและอตั ราก�ำ ลงั เพือ่ ประสบความสำ�เรจ็ เชน่ การสรา้ งระบบเครือขา่ ยโรงพยาบาลในพนื้ ท่ี และการใชท้ รพั ยากร รองรบั การเปลยี่ นแปลง หรอื โรงพยาบาลอน่ื ๆ ที่ไม่ได้อยใู่ นสงั กัด โดยมกี ารใช้ระบบดิจทิ ัลเพือ่ ที่รองรับการเปลี่ยนแปลง ความร่วมมือในการส่งขา่ วสารและสง่ วคั ซนี ในกรณขี าดแคลน เพ่อื การ ทีจ่ ะเกิดข้นึ และส่ือสารสู่ แผนการปรบั เปลยี่ นเพ่อื ให้ทันกบั การปฏบิ ตั ิผา่ นเครือขา่ ย ความต้องการดา้ นการเปลี่ยนแปลง ป้องกันโรคระบาดใหก้ ับประชาชน ทัง้ ภายในและภายนอก เทคโนโลยี และการใช้ขอ้ มูลรว่ มกนั เพ่อื การประสานงาน แผนการใช้ทรัพยากรและการใช้ ให้เกิดความส�ำ เรจ็ ข้อมูลผา่ นเครอื ข่ายทงั้ ภายในและ ภายนอก
คู่มอื การประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 33 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 2.4 การติดตามผลของการบรรลุเปา้ หมายเชิงยุทธศาสตร์ การแกไ้ ขปญั หา และการรายงานผลอยา่ งมปี ระสิทธผิ ล ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอย่าง Basic ระบบการติดตามรายงานผลของ มีระบบการตดิ ตามรายงานผลการด�ำ เนินการตามกรอบเวลาของแผนยทุ ธศาสตร์ ตวั ชี้วดั แผนปฏิบัติการ และยทุ ธศาสตร์ ตามตวั ชวี้ ดั ผลการดำ�เนนิ การทีส่ �ำ คญั ทีร่ ะบุไว้ โดยมกี ารประชุมตดิ ตาม -การติดตามรายงาน ทงั้ ระยะส้ันและระยะยาว ผลการด�ำ เนนิ งานเป็นประจำ� เพ่ือใหแ้ นใ่ จได้ว่าจะสามารถดำ�เนนิ งานไดบ้ รรลุ ผลการดำ�เนินการตามแผน เป้าหมายที่ไดว้ างไว้ มีการจดั ท�ำ รายงานสูส่ าธารณะผา่ นการรายงานผลตวั ชี้วัด และการบรรลุเปา้ หมาย -รายงานสถานะการบรรลุเปา้ หมาย บนเว็บไซต์ไของสว่ นราชการ หรือรายงานประจ�ำ ปี เชงิ ยุทธศาสตร์ และการ ทต่ี ้งั ไว้ รายงานผลสู่สาธารณะ (Open by default) -เตรยี มการแกไ้ ขปญั หากรณไี มเ่ ปน็ ไป ตามเปา้ หมายที่ตัง้ ไว้ -การรายงานผลท่เี กิดข้ึนต่อสาธารณะ Advance แผนมีความยืดหยุน่ สามารถ ตัวอยา่ งเช่น จงั หวัดมีค่าเปา้ หมายของรายไดจ้ ากนักทอ่ งเทย่ี วเพ่มิ ขน้ึ ปีละ xx% ปรับเปลี่ยนได้ ทุกปีในแผนพฒั นา 5 ปีขา้ งหน้า แต่จากการวเิ คราะห์ผลในปีล่าสดุ พบวา่ -การคาดการณ์ของผลการ มีการเติบโตเกินกวา่ คา่ เปา้ หมายที่ตง้ั ไวก้ วา่ 50% จงั หวัดได้มีการปรับเปล่ยี น -สามารถปรับแผนปฏิบตั กิ าร ค่าคาดการณ์ใหมเ่ พือ่ ใหส้ อดคลอ้ งกับผลทเี่ กิดขนึ้ และได้ปรบั ค่าการคาดการณ์ ด�ำ เนินการตามแผน ให้สอดคล้องกับผลทเ่ี กิดทง้ั ในกรณี ใหม่รองรบั รวมท้ังการสอ่ื สารใหท้ ุกส่วนราชการและภาคเอกชนได้ปรับให้ ทไ่ี มบ่ รรลผุ ล หรอื ดกี วา่ คา่ เปา้ หมายทต่ี ง้ั ไว้ สอดคล้อง ทั้งน้ีเพอ่ื การเตรยี มการรองรับการเติบโตท่จี ะเกิดขน้ึ การแกป้ ญั หา และการ -สามารถปรับแผนใหท้ นั ต่อ ปรับแผนให้ทนั ต่อการ การเปลย่ี นแปลงได้ เปลีย่ นแปลง (Projection) มกี ารคาดการณผ์ ลการด�ำ เนินการท่ี เกิดขึ้น มกี ารทบทวนแผนยทุ ธศาสตร์ทุกปี เพอ่ื ใหท้ นั ต่อการเปลยี่ นแปลง Significance -การเตรียมการเชงิ รกุ ตดิ ตามสถานการณ์ท่ีอาจส่งผลตอ่ มกี ารรายงานข้อมลู จากสว่ นงานต่างๆ อยา่ งรวดเร็ว เขา้ ถึงง่าย มกี ารวิเคราะห์ เพือ่ ตอบสนองต่อ การดำ�เนนิ การตามแผนโดยสามารถ สถานการณต์ ่างๆ ทอ่ี าจมีผลท้งั ในเชงิ บวกและเชงิ ลบ ส่วนราชการเองต้องมี การเปลีย่ นแปลงทีอ่ าจเกิดขึน้ วเิ คราะหไ์ ดว้ ่าปัญหาเกิดทใ่ี ดและจะ ความคลอ่ งตวั ในการรับมือกบั การเปลี่ยนแปลง เชน่ แนวโนม้ ของการโจมตี จากภายในและภายนอกและ ส่งผลต่อการปฏิบตั กิ ารอยา่ งไร ทางไซเบอร์ การปรบั ลดของอตั ราแลกเปลย่ี นทอ่ี าจสง่ ผลตอ่ การสง่ ออก เปน็ ตน้ การปรับแผนทตี่ อบสนอง สว่ นราชการควรวเิ คราะหแ์ ละเตรยี มแผนเชงิ รกุ เพอ่ื การรบั มอื อยา่ งมปี ระสทิ ธผิ ล ทนั เวลา เชิงรุก อยา่ งมี มีการเตรียมความพรอ้ มและมีความ ประสทิ ธผิ ล คลอ่ งตวั ตอ่ สถานการณท์ ก่ี �ำ ลงั เปลย่ี นแปลง (Proactive and effective) มแี ผนการจดั การเชงิ รกุ เพอ่ื ปรับแผน ใหท้ นั เวลาและเกิดผลลัพธ์ทด่ี ีเป็นไป ตามตอ้ งการ
34 คู่มือการประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 หมวด 3 การให้ความสำ�คัญกับ ผู้รับบรกิ ารและผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสีย
ค่มู อื การประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 35 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 หมวด 3 การใหค้ วามสำ�คัญกับผรู้ ับบรกิ ารและผูม้ ีส่วนได้สว่ นเสยี เป้าหมาย : เพื่อให้ส่วนราชการพัฒนาระบบข้อมูลและสารสนเทศด้านการบริการประชาชนที่ทันสมัยรวดเร็วและเข้าถึง ในทกุ ระดบั เพอ่ื น�ำ มาใชป้ ระโยชนใ์ นการสรา้ งนวตั กรรมการบรกิ ารทส่ี รา้ งความแตกตา่ งและตอบสนองความตอ้ งการเฉพาะกลมุ่ และ ความตอ้ งการเฉพาะบคุ คลซึ่งสามารถออกแบบได้ (Personalized Service) วางแผนเชงิ รุกในการตอบสนองความต้องการและ ความคาดหวงั ของกลมุ่ ผรู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ทง้ั ปจั จบุ นั และอนาคต มกี ระบวนการแกไ้ ขขอ้ รอ้ งเรยี นทร่ี วดเรว็ และสรา้ งสรรค์ โดยปฏิบัติงานบนพื้นฐานของข้อมูลความต้องการของประชาชน ส่งผลต่อความพึงพอใจ สร้างความร่วมมือของกลุ่มผู้รับบริการ และผมู้ ีส่วนไดส้ ่วนเสีย Basic Advance Significance (A&D) (Alignment) (Integration) 3.1 ระบบข้อมลู และ ใชข้ อ้ มลู เพ่ือตอบสนอง วเิ คราะหเ์ พอ่ื คน้ หาความตอ้ งการ ใชข้ ้อมลู ทั้งภายในและภายนอก สารสนเทศทที่ ันสมัยเพือ่ ความต้องการท่ีแตกต่าง และความคาดหวงั ใหม่ เพอื่ วางนโยบายเชงิ รกุ ทง้ั ปจั จบุ นั การบรกิ ารและการเขา้ ถงึ และอนาคต 3.2 การประเมินความ การประเมนิ ความพึงพอใจ และ วเิ คราะห์ผลเพ่อื ตอบสนอง บูรณาการกบั ฐานขอ้ มูลแหล่งอื่น พงึ พอใจและความผกู พัน ความผกู พนั ของกล่มุ ผู้รับบรกิ าร ความตอ้ งการ และ เพ่อื การวางแผนและการสรา้ ง แกป้ ญั หาเชงิ รกุ และผ้มู สี ่วนไดส้ ว่ นเสยี หลกั นวัตกรรมในการใหบ้ รกิ าร 3.3 การสร้างนวัตกรรม การปรบั ปรงุ บริการท่ตี อบสนอง ปรบั ปรงุ กระบวนการและ สรา้ งนวตั กรรมทส่ี ามารถออกแบบ การบรกิ ารและตอบสนอง ความตอ้ งการและความคาดหวัง สรา้ งนวัตกรรมทีต่ อบสนอง การใหบ้ รกิ ารเฉพาะบุคคล ความต้องการเฉพาะกลุ่ม ความต้องการในภาพรวมและ ของกลมุ่ ผรู้ บั บรกิ ารและ ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสียหลกั เฉพาะกล่มุ 3.4 กระบวนการแกไ้ ข กระบวนการรบั ขอ้ ร้องเรียน กระบวนการจัดการข้อร้องเรียน ใชเ้ ทคโนโลยีเพอ่ื ตอบสนอง ข้อร้องเรยี นทรี่ วดเรว็ และ อย่างเปน็ ระบบ และมีมาตรฐาน เปน็ ระบบ ตอบสนองรวดเรว็ และสรา้ งความพึง่ พอใจ สร้างสรรค์ ทนั การณ์ ภาพที่ 6 หมวด 3 การใหค้ วามสำ�คัญกับผ้รู ับบรกิ ารและผูม้ ีส่วนได้สว่ นเสีย
36 คู่มอื การประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 3.1 ระบบข้อมูลและสารสนเทศดา้ นการบริการประชาชน ทที่ นั สมัย รวดเรว็ และเข้าถึงในทกุ ระดับ ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอย่าง Basic น�ำ ข้อมลู และสารสนเทศท่เี กย่ี วข้อง มกี ระบวนการค้นหาและรวบรวมข้อมูลและสารสนเทศ เพ่อื ใชใ้ นการวเิ คราะห์ กบั กลมุ่ ผรู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ความต้องการทแ่ี ตกต่างของกลมุ่ ผู้รบั บรกิ ารและผูม้ ีส่วนไดส้ ่วนเสีย มวี ิธีการ -การใช้ข้อมูลและสารสนเทศ มาวเิ คราะหแ์ ละตอบสนองความตอ้ งการ การรับฟังและการสือ่ สารทีห่ ลากหลาย เช่น การประชุมระดมความคิดเหน็ ของกลมุ่ ผ้รู บั บรกิ ารและ ทแี่ ตกต่างกนั โดยรวบรวมขอ้ มูลจาก แบบสอบถาม อบรม สมั มนา เว็บไซต์ เป็นต้น และนำ�มาประมวลวิเคราะหผ์ ล ผ้มู ีส่วนได้สว่ นเสยี ทม่ี ีอยู่ ในปจั จบุ นั เพอ่ื ตอบสนอง -ช่องทางต่างๆ เชน่ ผลส�ำ รวจความ เพอ่ื ตอบสนองความตอ้ งการทห่ี ลากหลายของผรู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ความตอ้ งการทแี่ ตกต่าง พึงพอใจ แบบสอบถามความคดิ เหน็ (Customer centric) การประชุมรวบรวมความคดิ เหน็ จาก ภายในองคก์ าร/ภายนอกองค์การ/ เครือข่าย เปน็ ตน้ -ฐานขอ้ มลู ของสว่ นราชการ Advance ใช้ขอ้ มูลและเทคโนโลยีสารสนเทศ/ เช่น กรมสง่ เสริมสหกรณ์ ดจิ ทิ ลั และชอ่ งทางการส่อื สารรปู แบบ -มีเฟสบคุ๊ (facebook) ส่ือสารและการบรหิ ารจดั การแก้ไขปัญหาของ -การใชข้ อ้ มลู และเทคโนโลยี ใหมๆ่ (เช่น Mobile Application สารสนเทศ (รวมทงั้ หรือ facebook ที่มีการรับส่งขอ้ มลู ได้ สหกรณแ์ บบ real time เทคโนโลยดี ิจิทลั ) เพื่อคน้ หา อย่างรวดเรว็ ทนั การณ)์ เพื่อ -มีการเช่อื มโยงข้อมูลงบการเงินกบั กรมตรวจบญั ชสี หกรณ์ ความตอ้ งการและความคาดหวงั -มรี ายงานราคาสนิ คา้ เกษตรทเ่ี ปน็ ปจั จุบัน และบูรณาการกบั ขอ้ มลู ของกลุม่ ผรู้ บั บริการและ -รวบรวมข้อมูลและสารสนเทศจาก ผมู้ ีสว่ นไดส้ ว่ นเสยี เพอ่ื กลมุ่ ผูร้ ับบริการและผู้มีสว่ นได้สว่ นเสีย ความต้องการใหม่เพื่อน�ำ ไปสกู่ ารพัฒนาตลาดอคี อมเมอรส์ ตอบสนองความตอ้ งการ ในรปู แบบตา่ งๆ เชน่ รปู แบบ Big Data ทแ่ี ตกตา่ งได้อยา่ ง เสียง ภาพ และ ขอ้ ความ มปี ระสทิ ธผิ ล (Digital technology, Customer -ค้นหาความต้องการ ความคาดหวงั centric) ของกลุ่มผู้รับบริการ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย นำ�ไปส่กู ารตอบสนองทดี่ ยี ่งิ ขึน้ Significance ใชเ้ ทคโนโลยีดิจิทัล และสารสนเทศ เชน่ กรมควบคมุ โรคไดใ้ ชข้ อ้ มลู และสารสนเทศของผรู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี จากภายในและภายนอกองคก์ ารเพือ่ ในด้านการเฝา้ ระวงั และตรวจจบั โรคและภัยสขุ ภาพจากฐานขอ้ มลู และแนวโน้ม -การใช้ข้อมูลและเทคโนโลยี การเกิดภยั ต่างๆ มาใชก้ ําหนดแนวทางในการเฝา้ ระวงั ใน 5 มติ ิ เพอื่ เตรยี ม สารสนเทศ ท้ังภายใน และ -วิเคราะหแ์ ละเข้าใจความตอ้ งการ การตอบโตภ้ าวะโรค และภัยสขุ ภาพได้ทันตอ่ เหตุการณ์ ขณะเดยี วกนั ไดว้ าง ภายนอก (รวมท้งั การ และความคาดหวงั ของผรู้ ับบริการและ มาตรการการรับฟังใหค้ รอบคลมุ และทนั การณ์ ทัง้ เชงิ รกุ และเชงิ รับดว้ ยวธิ ีการ เปลี่ยนแปลงของสภาพ ผมู้ สี ว่ นไดส้ ่วนเสีย ทหี่ ลากหลายครอบคลมุ ทุกกลมุ่ แวดลอ้ ม) เพอ่ื วางนโยบาย เชงิ รุกในการตอบสนอง -วิเคราะห์แนวโน้มการเปลี่ยนแปลง ความตอ้ งการและความคาดหวงั ที่ก�ำ ลังจะเกิดขึ้น ของกลุ่มผรู้ ับบริการและ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทงั้ ปจั จุบัน -ก�ำ หนดนโยบายเชงิ รกุ ในการตอบสนอง และอนาคต (Actionable ความต้องการและความคาดหวงั ของ policy solution) ผู้รับบริการและผู้มสี ว่ นไดส้ ว่ นเสียท้งั ปัจจุบันและอนาคต
คู่มือการประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 37 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 3.2 การประเมินผลความพึงพอใจ ความผกู พัน ของกลุ่มผู้รบั บรกิ ารและผู้มสี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี เพ่อื นำ�มาใช้ประโยชน์ ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอย่าง Basic -การประเมนิ ความพงึ พอใจ ประเมินความพงึ พอใจและความ รูปแบบการประเมินความพงึ พอใจอาจด�ำ เนินการไดห้ ลากหลาย และความผกู พัน ของกลมุ่ ผกู พนั ในรปู แบบทเ่ี หมาะสมเพอ่ื ใหไ้ ด้ ตามความเหมาะสม เชน่ กรมพฒั นาธุรกิจการคา้ ส�ำ รวจความพึงพอใจ ผู้รบั บริการและผู้มีสว่ น ขอ้ มลู ที่สามารถนำ�มาใช้ประโยชนใ์ น ของผูร้ บั บริการ และผมู้ ีส่วนได้สว่ นเสีย ครอบคลุมทุกภารกิจ โดย ได้สว่ นเสียหลักเพื่อน�ำ การวเิ คราะหแ์ ละปรบั ปรงุ กระบวนการ ก�ำ หนดวธิ กี ารทเ่ี หมาะสม และความสะดวก ไดแ้ ก่ การสอบถามผรู้ บั บรกิ าร มาวิเคราะหแ์ ละปรบั ปรงุ ทำ�งาน เชน่ การใหบ้ รกิ ารทนั การณ์ ณ จุดบรกิ าร การส�ำ รวจผา่ นเวบ็ ไซตก์ รม แบบสอบถามทาง e-Mail กระบวนการท�ำ งาน การสำ�รวจพฤตกิ รรมที่ตอบสนอง การรบั ฟงั ขอ้ คดิ เหน็ ขอ้ เสนอแนะ และน�ำ ผลทไ่ี ด้ มาปรับปรงุ การ ตอ่ นโยบายการบรกิ ารต่างๆ เป็นต้น ใหบ้ ริการท้ังเรง่ ด่วน และการแกไ้ ขกฎระเบยี บทเี่ กี่ยวขอ้ ง Advance นำ�ผลการประเมนิ ความพึงพอใจ ความผกู พนั ควรวดั ในมติ ขิ องการปฏบิ ตั มิ ากกวา่ ความรสู้ กึ เชน่ สว่ นราชการ และความผูกพนั มาวเิ คราะหเ์ พ่อื มกี ารประเมนิ ผลจากความพงึ พอใจเก่ียวกับ พันธ์ุพืชท่สี ง่ เสรมิ แก่ -การใช้ผลการประเมิน ค้นหาโอกาสในการปรบั ปรุงและ เกษตรกร พบว่ามคี วามพึงพอใจอยใู่ นระดับสูง แต่จากการส�ำ รวจพบว่า ความพงึ พอใจ และความ แก้ไขปัญหาเชงิ รุก เกษตรกรไม่ไดน้ ำ�พันธ์ไุ ปปลูก (ความผกู พนั ) สว่ นราชการจะต้องค้นหา ผกู พนั ของกลมุ่ ผรู้ บั บรกิ าร เพ่ือเข้าใจสาเหตุ และวางแนวทางในการแก้ไขปญั หาเชงิ รุก เช่น และผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี หลกั เพอ่ื น�ำ มาวิเคราะหค์ วาม สรา้ งกลไกทางการตลาด สรา้ งเครอื ขา่ ยผจู้ �ำ หนา่ ยกบั กลมุ่ เกษตรกร เปน็ ตน้ ต้องการ และแกป้ ัญหา ในเชงิ รกุ Significance -การบรู ณาการข้อมลู บรู ณาการขอ้ มูลจากผลการส�ำ รวจ จากการดําเนนิ การวัดความพึงพอใจและไมพ่ งึ พอใจ กรมปศุสัตว์ได้น�ำ การประเมนิ ความพงึ พอใจ กับฐานขอ้ มูลกล่มุ ผ้รู บั บริการและ ผลการสํารวจของหนว่ ยงานภายในกรมฯ มาวิเคราะห์ และนําไปใช้สรา้ ง และความผกู พนั กับฐาน ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี จากแหลง่ อน่ื ๆ เพอ่ื นวตั กรรมการปรบั ปรงุ เพอ่ื ยกระดบั คณุ ภาพการใหบ้ รกิ าร เชน่ การพฒั นา ข้อมลู ของกลุม่ ผ้รู ับบริการ ระบบ e-Service ซึง่ บูรณาการกบั ฐานข้อมลู ทะเบียนสัตว์แหง่ ชาติ และผูม้ ีสว่ นได้ส่วนเสีย -แกป้ ญั หาความไมพ่ งึ พอใจในการ (NID) อ�ำ นวยความสะดวกและลดความซ�ำ้ ซ้อนและขั้นตอนทยี่ งุ่ ยาก จากแหลง่ อื่นๆ เพอ่ื การ ใหบ้ ริการทด่ี ขี ึน้ ต่อการตดิ ตอ่ ของผปู้ ระกอบการ วางแผนยทุ ธศาสตร์และ การสร้างนวัตกรรมในการ -เป็นแนวทางในการวางแผน ให้บรกิ าร ยทุ ธศาสตรแ์ ละการสรา้ งนวตั กรรม
38 คมู่ ือการประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 3.3 การสรา้ งนวัตกรรมการบริการ ทีส่ รา้ งความแตกตา่ ง และตอบสนองความตอ้ งการเฉพาะกลมุ่ และต่างความตอ้ งการ ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอย่าง Basic มีกระบวนการในการทบทวนและ เชน่ สํานักงานสง่ เสริมและพัฒนาคุณภาพชวี ิตคนพกิ ารแห่งชาติ การปรับปรงุ การบรกิ ารอย่างตอ่ เน่อื ง (พก.) ไดม้ ีการเรยี นรูแ้ ละปรับปรุงรูปแบบการบริการและกลไก -การบรกิ ารท่ีตอบสนอง การสนบั สนุนท่เี หมาะสมกับกลุ่มผู้พิการท่มี ีความตอ้ งการเฉพาะ ความต้องการและความ มชี อ่ งทางการสอ่ื สารทส่ี ามารถเขา้ ถงึ ทห่ี ลากหลาย และไดถ้ ่ายทอดใหเ้ จา้ หน้าท่ีเขา้ ใจอย่างลึกซ้ึง คาดหวงั ของกล่มุ ผรู้ ับบริการ ผรู้ บั บรกิ าร และผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี หลกั ในความต้องการของผ้รู ับบรกิ ารซึ่งเป็นผูพ้ ิการ เช่น การพฒั นา และผู้มสี ว่ นได้สว่ นเสียหลัก เครื่องมือสือ่ สารการได้ยิน ตลาดอาชีพออนไลน์สำ�หรบั ผ้พู กิ าร และการถ่ายทอดสกู่ ารปฏิบัติ มกี ารถ่ายทอดไปยงั หนว่ ยงาน เปน็ ต้น ในทุกหนว่ ยงานทีเ่ กี่ยวข้อง ทีเ่ กย่ี วขอ้ งในทุกพืน้ ท่เี พื่อให้เกิด การปฏบิ ตั ิอยา่ งจรงิ จงั Advance สรา้ งนวตั กรรมการให้บรกิ ารใหม่ๆ เช่น กรมการขนสง่ ทางบกพัฒนาการน�ำ ระบบ GPS มาใช้ ท่ีตอบสนอง ในการบรหิ ารและติดตามพฤตกิ รรมการขบั ข่ีของพนกั งานขบั รถ -การสรา้ งนวตั กรรมการบรกิ าร โดยสารสาธารณะ และรถบรรทกุ แบบเรยี ลไทม์ เพอ่ื ความปลอดภยั ทตี่ อบสนองความต้องการ -ความต้องการภาพรวม ของผใู้ ชบ้ รกิ ารรถโดยสารสาธารณะ และผูใ้ ชร้ ถใช้ถนน หรอื ทงั้ ภาพรวมและเฉพาะกลุ่ม -ความต้องการเฉพาะกลุ่ม เช่น โรงพยาบาลธรรมศาสตรเ์ ฉลมิ พระเกยี รติ ออกแบบอุปกรณ์ ไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธิผล กลุ่มทีม่ ีความตอ้ งการเฉพาะ ชว่ ยพ่นยาส�ำ หรับกลุ่มผู้ปว่ ยโรคหดื ท�ำ ให้ผู้ป่วยสามารถ (Customer groups and ให้สามารถเขา้ ถงึ การบรกิ ารได้ เข้าถงึ อปุ กรณท์ างการแพทยไ์ ด้งา่ ยขน้ึ และไม่ตอ้ งนอน segments) โรงพยาบาลด้วยอาการหดื ก�ำ เริบ เปน็ ตน้ Significance การสรา้ งนวตั กรรมการใหบ้ รกิ ารท่ี ตวั อย่างของการบริการเฉพาะบุคคลทอี่ อกแบบได้ เช่น -มีความคล่องตวั ในการให้บรกิ าร การพฒั นาหลกั สตู รการศึกษาท่ีผเู้ รียนในวยั ทำ�งานสามารถ -การสรา้ งนวตั กรรม ตามความแตกต่างของผู้รบั บริการ ออกแบบตามความต้องการและความสะดวกของตนเอง การบรกิ ารที่สามารถ -เอ้อื ให้ผูร้ ับบริการสามารถ ตลอดจนการเลือกเรยี นในเวลาท่ตี นเองตอ้ งการ การพัฒนา ให้บริการเฉพาะบุคคล ออกแบบตามความต้องการเฉพาะ โปรแกรมการคำ�นวณภาษีส่วนบคุ คลเพ่ือให้ผเู้ สียภาษสี ามารถ ท่ีสามารถออกแบบได้ บคุ คล (Customized Service) ทำ�การคำ�นวณด้วยตวั เองกอ่ นช�ำ ระ มกี ารช�ำ ระและคืนภาษี (Personalized / การเชอ่ื มโยงข้อมลู เพือ่ ความ Customized service) สะดวกในการเขา้ ถงึ บริการ เปน็ ต้น
คมู่ อื การประเมนิ สถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 39 กรอบการประเมนิ สถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 3.4 กระบวนการแกไ้ ขข้อรอ้ งเรียนท่ีรวดเร็ว และสร้างสรรค์ เพือ่ ตอบสนองไดท้ ันความต้องการ ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอยา่ ง Basic -กระบวนการรบั ขอ้ รอ้ งเรยี น มชี อ่ งทางการรบั เรือ่ งร้องเรยี นที่ จัดให้มชี อ่ งทางการรบั ขอ้ รอ้ งเรยี นอยา่ งเปน็ ทางการ มีระบบสารบรรณ อยา่ งเปน็ ระบบ และ สามารถเข้าถึงได้ อิเล็กทรอนิกส์ควบคุมการด�ำ เนินการเกย่ี วกับหนังสือรอ้ งเรยี น โดย มมี าตรฐานการจัดการ มกี ารแยกล�ำ ดบั ความสำ�คัญตามแหลง่ ที่มา มกี ารก�ำ หนดระยะเวลา ขอ้ รอ้ งเรียนได้อย่างมี มกี ระบวนการรบั ขอ้ ร้องเรยี นที่ การตอบกลับและแก้ไขตามความสำ�คัญของเรอื่ งท่รี ้องเรยี น และ ประสิทธิผล ให้ความสะดวกในการรอ้ งเรียนของ มีการก�ำ หนดผ้รู บั ผดิ ชอบตามเรอ่ื งทรี่ อ้ งเรียน ผู้รับบริการและผ้มู สี ว่ นได้สว่ นเสยี มมี าตรฐานการจดั การ ข้อรอ้ งเรียน และการตอบสนองกลับ ตอ่ ขอ้ รอ้ งเรียน (Response) Advance มีการตอบสนองกลับตอ่ มกี ารรายงานสถิตกิ ารรอ้ งเรยี นและการบริการทไ่ี มเ่ ปน็ ไปตามเปา้ หมาย ข้อรอ้ งเรียนอย่างรวดเร็ว เพอ่ื ให้ประชาชนไดร้ ับทราบถึงประเด็นปัญหา รวมทั้งสถิติในการ -กระบวนการจัดการ ทนั การณ์ ตอบข้อสงสยั และจ�ำ นวนข้อรอ้ งเรียนท่ีได้รบั การแก้ไข หรือสถานะ ข้อร้องเรยี นอย่างเป็น การณแ์ กไ้ ขปญั หา ผ่านการแจ้งกลบั โดยเครอ่ื งมือสอื่ สารท่มี ี ระบบ รวดเรว็ ทันการณ์ ใช้เทคโนโลยีดจิ ทิ ลั มาชว่ ยในการ ประสิทธิภาพ เช่น การแถลงขา่ วผา่ นสอ่ื มวลชน เพ่อื ชี้แจงข้อเทจ็ จริง และตอบสนองอยา่ งมี ทำ�งานและการแกป้ ญั หาในเชงิ รกุ อยา่ งทนั ทว่ งที มี QR code ส�ำ หรบั รบั เรอ่ื งรอ้ งเรยี นทง้ั ในระดบั อ�ำ เภอ ประสิทธิผล (Response and React) และจงั หวดั ทส่ี ง่ ตรงถึงผูว้ ่าราชการจังหวัดผ่านทาง Facebook ของผวู้ า่ ราชการจังหวัด เปน็ ตน้ Significance -กระบวนการจดั การ มกี ารตอบสนองกลบั ตอ่ ขอ้ รอ้ งเรยี น ในการแกไ้ ขปญั หาให้ทันการณ์และสรา้ งความเชือ่ มน่ั ให้กลบั คนื มาต้อง ขอ้ ร้องเรยี นอยา่ ง อยา่ งรวดเรว็ แกป้ ญั หาไดอ้ ยา่ งทนั การณ์ อยบู่ นพน้ื ฐานของการสอ่ื สารและสรา้ งความเขา้ ใจในปญั หาและขอ้ รอ้ งเรยี น เป็นระบบและการใช้ ของผรู้ บั บรกิ าร กระบวนการการแกไ้ ขขอ้ ร้องเรยี นอาศยั ความร่วมมอื เทคโนโลยีการสอ่ื สารมา ใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ลั และพฒั นาระบบ และการค้นหาหนทางแก้ไขรว่ มกนั และการส่อื สารทีท่ ันการณ์ เช่น เพอ่ื การตอบสนอง การสื่อสารเพื่อสรา้ งความเชือ่ ม่ัน มีระบบรายงานสถานะข้อรอ้ งเรยี นโดยผูร้ อ้ งเรียนไมต่ อ้ งร้องขอ อย่างมปี ระสิทธิผล และ และความพงึ พอใจในการจัดการ มกี ระบวนการแกไ้ ขขอ้ ร้องเรยี นอยา่ งจรงิ จังเพือ่ ไมใ่ ห้เกิดขอ้ ร้องเรียนซ�้ำ สร้างความพึงพอใจ ข้อร้องเรียน เปน็ ต้น ในการจดั การข้อร้องเรยี น
40 คู่มือการประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเปน็ ระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมนิ สถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 หมวด 4 การวัด การวิเคราะห์ และการจัดการความรู้
คมู่ อื การประเมินสถานะของหนว่ ยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 41 กรอบการประเมนิ สถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 หมวด 4 การวัด การวิเคราะห์ และการจัดการความรู้ เปา้ หมาย : เพอ่ื ใหส้ ว่ นราชการมกี ารใชข้ อ้ มลู และสารสนเทศ มาก�ำ หนดตวั วดั ทส่ี ามารถใชต้ ดิ ตามงานทง้ั ในระดบั ปฏบิ ตั กิ าร และระดับยุทธศาสตร์ได้อย่างมีประสิทธิผลทั่วทั้งองค์การ รวมทั้งการสื่อสารและเปิดเผยข้อมูลสู่ผู้ใช้งานทั้งภายในและภายนอก มีการวิเคราะห์ผลจากขอ้ มลู และตวั วัด เพอื่ การแกป้ ัญหาและตอบสนองได้อย่างมปี ระสิทธภิ าพ ทันเวลา และเชิงรุก มกี ารใชค้ วามรู้ และองคค์ วามร้ขู องสว่ นราชการในการแกป้ ญั หา เรียนรู้และมเี หตุผลในเชิงจรยิ ธรรม มีการบรหิ ารจดั การขอ้ มลู สารสนเทศ และ ระบบการทำ�งานท่ีปรับเป็นดิจทิ ลั เตม็ รปู แบบ มปี ระสิทธภิ าพ และใชง้ านได้ Basic Advance Significance (A&D) (Alignment) (Integration) 4.1 การกำ�หนด การวางแผนและรวบรวมข้อมลู ระบบจดั การข้อมลู การจดั ให้มขี ้อมูลและสารสนเทศ ตัววัดเพอ่ื การตดิ ตามงาน และตวั วดั ทุกระดบั มปี ระสิทธิภาพ ปลอดภยั ทมี่ ปี ระโยชน์ตอ่ ประชาชน โดยไม่ตอ้ งรอ้ งขอ อย่างมีประสทิ ธผิ ล โดยใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศ น่าเช่อื ถอื พรอ้ มใช้ เข้าถึงงา่ ย 4.2 การวเิ คราะห์ผลจาก การวิเคราะหผ์ ลจากข้อมลู เพือ่ คน้ หาสาเหตขุ องปัญหา เชื่อมโยงผลในทกุ ระดับ ข้อมูลและตัววัดในทกุ ระดับ และตัววดั เพ่ือแก้ปัญหา และแก้ไขในเชิงนโยบายและ เพ่อื คาดการณ์ผลลัพธ์ที่ ในกระบวนการทีส่ ำ�คัญ เพอื่ การแกป้ ัญหา การปรับยุทธศาสตร์ อาจเกิดข้ึน 4.3 การใชค้ วามร้แู ละ การรวบรวมองคค์ วามรู้ วิเคราะหเ์ ช่ือมโยงกบั ข้อมูล น�ำ องคค์ วามร้ไู ปใช้ปรับปรงุ องคค์ วามร้ขู องสว่ นราชการ อยา่ งเปน็ ระบบเพือ่ ใช้ในการ และองค์ความรจู้ ากภายนอก จนเกิดกระบวนการทีเ่ ปน็ เลิศ เรยี นรู้ พฒั นา และตอ่ ยอด ในการแกป้ ญั หา เพ่ือแกป้ ัญหาและสร้าง บรรลยุ ุทธศาสตร์และ เรยี นร้แู ละมีเหตผุ ล นวตั กรรม การสร้างมูลคา่ เพ่มิ สู่ประชาชน 4.4 การบริหารจัดการ วางแผนปรับรปู แบบ มีระบบความมัน่ คงทาง ใชด้ จิ ทิ ลั เพ่ือเพ่มิ ขอ้ มลู สารสนเทศ และ การทำ�งานและการรวบรวม ไซเบอร์ และการเตรียมพรอ้ ม ประสทิ ธภิ าพกระบวนการ การปรับระบบการทำ�งาน ข้อมูลเปน็ ระบบดจิ ิทลั อยา่ งมี ลดตน้ ทุน และรวบรวมข้อมูล เปน็ ดจิ ิทัลเตม็ รปู แบบ ในภาวะฉุกเฉนิ ประสทิ ธิภาพ ไดอ้ ย่างมปี ระสิทธผิ ล ภาพที่ 7 หมวด 4 การวดั การวเิ คราะห์ และการจดั การความรู้
42 คู่มอื การประเมินสถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 4.1 การใชข้ อ้ มลู และสารสนเทศ มาก�ำ หนดตัววัดทส่ี ามารถใช้ติดตามงานทง้ั ในระดบั ปฏบิ ตั กิ าร และระดับยทุ ธศาสตรไ์ ด้อย่างมปี ระสิทธิผล รวมท้งั การส่ือสารส่ผู ู้ใช้งานทั้งภายในและภายนอก ระดับ แนวทางดำ�เนนิ การ ตัวอย่าง Basic -การวางแผนและการ มกี ารวางแผนและรวบรวม เชน่ กระทรวงพลงั งานมีการรวบรวมขอ้ มูล สารสนเทศ และตัววัดเปน็ 2 กลุ่ม รวบรวมข้อมลู และตัววดั ข้อมูลตวั วัดในระดับปฏิบตั กิ ารและ ได้แก่ (1) กลมุ่ ที่ใชส้ นบั สนุนการตดั สินใจเชิงยทุ ธศาสตร์ และ (2) กลมุ่ ทใี่ ช้ ทงั้ ในระดับปฏิบัตกิ าร และ ยุทธศาสตร์ สนบั สนนุ การปฏบิ ัติงานประจํา โดยตัววัดทง้ั หมดมีการปรับใหส้ อดคลอ้ งเพอ่ื ยุทธศาสตรโ์ ดยผา่ นระบบ ใชใ้ นการตดิ ตามสถานการณ์ ประเมินผล และเป็นศนู ย์ข้อมลู ดา้ นพลังงานของ เทคโนโลยีสารสนเทศ น�ำ ข้อมลู มาใช้ในการติดตาม ประเทศ กระทรวงพลงั งานสร้างความพรอ้ มใช้งานของขอ้ มูลและสารสนเทศที่ อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ การปฏบิ ตั ิงานและใชส้ นบั สนุน ถูกต้อง เชื่อถอื ได้ ทันเวลาดว้ ยระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศที่ทนั สมัย ปลอดภัย (Efficient Use of การท�ำ งานใหม้ ปี ระสทิ ธิภาพดขี ้ึน คํานงึ ถึงคุณภาพ เพื่อรองรับการทํางาน ในการก�ำ หนดตัววดั เชงิ ยุทธศาสตร์ Performance กระทรวงฯ มเี กณฑพ์ จิ ารณาตัวชว้ี ดั ทีเ่ ข้มขน้ สามารถวดั ผลไดต้ ่อเนือ่ ง รวมทงั้ Measures) มีการพฒั นาเทคโนโลยีดิจทิ ัลมา ใชใ้ นการบรู ณาการข้อมลู เป็นตวั ชี้วัดทีใ่ ช้ในระดับสากล เพ่อื ใหส้ ามารถเทยี บเคยี งความสําเร็จได้ เป็นตน้ Advance ระบบการจัดการข้อมลู และ เชน่ กรมศลุ กากร ไดก้ ําหนดขอ้ มลู และสารสนเทศตามความตอ้ งการใชง้ าน สารสนเทศท่ีมปี ระสิทธภิ าพ เป็น 4 ลักษณะ คือ (1) ระบบขอ้ มูลในการบรกิ าร เชน่ ระบบพธิ กี ารศลุ กากร -ระบบการจดั การขอ้ มลู และ ปลอดภัย นา่ เช่ือถอื และพรอ้ มใช้ ดว้ ยระบบอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (2) ระบบฐานขอ้ มลู สําหรบั เจา้ หนา้ ทใ่ี ชใ้ นการปฏบิ ตั งิ าน สารสนเทศ มปี ระสทิ ธภิ าพ เชน่ ระบบ Warning System ระบบสถติ ิการนําเขา้ /ส่งออก (3) ระบบ ปลอดภยั นา่ เชอ่ื ถอื พรอ้ มใช้ ค�ำ นงึ ถึงผู้ใชง้ านท้ังภายในและ บรกิ ารขอ้ มลู ขา่ วสารแกผ่ ปู้ ระกอบการคา้ ประชาชน และผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ผา่ นทาง และเออ้ื ใหบ้ คุ ลากรและ ภายนอกทีเ่ ก่ียวข้องสามารถเขา้ ถงึ Internet (4) ระบบ National Single Window เพ่ือเชื่อมโยงแลกเปลย่ี น ผใู้ ชง้ านทเ่ี กย่ี วขอ้ งสามารถ ไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธผิ ล ขอ้ มูลแบบบรู ณาการ เพื่อให้บรกิ ารแบบเบด็ เสรจ็ จากการตดิ ตอ่ เพียงจดุ เดียว เขา้ ถงึ ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธผิ ล เชน่ ผู้นําเข้า ผู้สง่ ออก ตวั แทนออกของและผู้ประกอบการขนส่งสามารถส่ง (Quality and ขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนิกส์ โดยไม่ตอ้ งกรอกข้อมูลซ้ำ�ซอ้ น ลดความผดิ พลาดและ availability of data ลดการทํางานทไ่ี มส่ รา้ งคณุ คา่ อกี ทง้ั ยงั สามารถแลกเปลย่ี นขอ้ มลู กบั ทกุ หนว่ ยงาน and information) ทง้ั ภาครฐั และเอกชนทง้ั ในและตา่ งประเทศ ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ แบบครบวงจร เปน็ ตน้ Significance -การจัดใหข้ ้อมลู และ มกี ารรายงานผลการด�ำ เนินการ เชน่ กระทรวงสาธารณสุขมกี ารน�ำ เสนอสถิติของผู้รบั บริการ และ สารสนเทศที่มีประโยชน์ ของส่วนราชการและน�ำ เสนอข้อมลู ด้านงบประมาณคา่ ใช้จ่าย รวมทง้ั ฐานข้อมลู ด้านประกนั สขุ ภาพ ตอ่ ผใู้ ชง้ านภายนอก รวมทง้ั และสารสนเทศที่มีประโยชน์ต่อ จ�ำ แนกตามพื้นท่ี เปน็ ตน้ ภาคประชาชนสามารถ สาธารณะโดยไมต่ อ้ งรอ้ งขอและ นำ�ไปใช้ได้ทนั ทโี ดยไมต่ ้อง อย่ใู นรปู แบบทีเ่ ขา้ ใจงา่ ย รอ้ งขอ (Public data portal) การด�ำ เนนิ การอยบู่ นพน้ื ฐานการ ส�ำ รวจความตอ้ งการและขอ้ เสนอแนะ จากภาคประประชาชนอยา่ ง สม�ำ่ เสมอ
คู่มือการประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 43 กรอบการประเมินสถานะการเป็นระบบราชการ 4.0 4.2 การวเิ คราะหผ์ ลจากขอ้ มลู และตวั วดั เพอื่ การแก้ปญั หาและตอบสนองได้อยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ ทันเวลา และเชงิ รกุ ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอยา่ ง Basic -การวเิ คราะหผ์ ลจากขอ้ มลู มกี ลไกในการวิเคราะหข์ ้อมลู เชน่ กรมควบคมุ โรคมกี ารวเิ คราะหข์ อ้ มลู และตวั ชว้ี ดั เชงิ ยทุ ธศาสตร์ และตัววดั ทรี่ วบรวมจาก และตัววัดในทกุ ระดบั เพ่อื ใช้ในการ ระยะส้ัน ระยะกลาง และระยะยาว โดยคณะกรรมการบริหารนโยบาย ทกุ ระดับในส่วนราชการ ตดิ ตามและแกไ้ ขปญั หา และยทุ ธศาสตร์ ในรปู แบบ Dashboard เปรียบเทียบกับค่าเปา้ หมาย เพือ่ การแกป้ ัญหาใน เพื่อวัดผลการด�ำ เนนิ งานป้องกันควบคมุ โรคและภัยสุขภาพ เป็นตน้ กระบวนการตา่ งๆ ของ มีการวิเคราะหเ์ ปรยี บเทยี บผลการ สว่ นราชการ ดำ�เนนิ การกับคา่ เป้าหมายเพือ่ น�ำ ไป แก้ไขปรับปรงุ กระบวนการทำ�งาน Advance การนำ�ผลการวิเคราะห์มาคน้ หา เชน่ อัตราการฆ่าตัวตายส�ำ เร็จซง่ึ เปน็ ตวั วดั ส�ำ คัญของกรมสุขภาพจติ สาเหตุของปัญหา และคาดการณผ์ ล จากการรวบรวมขอ้ มลู อยา่ งตอ่ เนอ่ื งสรปุ วา่ มาจากสาเหตหุ ลกั 4 กลมุ่ -การวเิ คราะหผ์ ลจากขอ้ มลู ท่ีจะเกิดขึ้น โดยเฉพาะสาเหตจุ ากโรคซมึ เศรา้ ซง่ึ ผปู้ ว่ ยมกั ไมแ่ สดงอาการชดั เจนท�ำ ให้ และตัววัดในทกุ ระดบั การเขา้ ถงึ การรักษาพยาบาลมรี ะดับต�ำ่ กรมฯ ไดน้ �ำ มากำ�หนดเปน็ ในส่วนราชการเพ่ือค้นหา น�ำ ไปแก้ปัญหาในเชงิ นโยบายและ โครงการวิจัยและพฒั นา“ระบบดแู ลเฝ้าระวังโรคซมึ เศร้าระดบั จังหวดั ” สาเหตุของปญั หา และ การปรับปรุงยทุ ธศาสตร์ ซงึ่ เปน็ ระบบบรกิ ารทเ่ี ชอ่ื มโยงกบั ทกุ หนว่ ยบรกิ ารสาธารณสขุ ทง้ั ระดบั แกไ้ ขปญั หาในเชิงนโยบาย ปฐมภมู ิ ทตุ ยิ ภมู ิ และตตยิ ภมู ิท่ัวประเทศ และมีการพฒั นาตอ่ เนอ่ื ง และการปรับยุทธศาสตร์ แบง่ เป็น 3 ระยะ จนอตั ราการเข้าถึงบรกิ ารของผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ เพิ่มขึน้ จาก 5.05% ในปี 2552 เปน็ 48.5% ในปี 2559 เปน็ ตน้ Significance การวเิ คราะหผ์ ลจากขอ้ มลู และ เชน่ กรมบญั ชกี ลาง กําหนดตวั วดั ทส่ี �ำ คญั ไว้ 4 ระดบั สะทอ้ นถงึ ตัววัดทรี่ วบรวมในสว่ นราชการเพอ่ื คุณภาพ ประสทิ ธิภาพ และประสทิ ธิผลของการใชจ้ า่ ยเงินของภาครฐั -การวิเคราะห์ผลจาก เชอื่ มโยงค้นหาสาเหตุของปญั หา ในภาพรวมของประเทศ ตัง้ แตร่ ะดบั ประเทศลงมาจนถึงระดับบคุ คล ข้อมูลและตัววดั ทรี่ วบรวม แก้ปญั หาได้อย่างทันการณ์ ในการรวบรวมขอ้ มลู และสารสนเทศเพือ่ ตดิ ตามความกา้ วหนา้ ของ เชื่อมโยงในทุกระดับใน ประเด็นการวัดผลดงั กล่าว กรมบญั ชีกลางได้นําระบบเทคโนโลยี สว่ นราชการ เพ่อื ค้นหา การน�ำ เทคโนโลยมี าใชเ้ พอ่ื ตอบสนอง สารสนเทศมาใชส้ นับสนุนการปฏบิ ตั ิงานทัง้ ระบบ เพ่อื ความถูกตอ้ ง สาเหตขุ องปญั หา แกป้ ญั หา ต่อสถานการณ์อย่างทันถ่วงทแี ละ รวดเรว็ และมคี วามพรอ้ มตอ่ การตดั สนิ ใจบนพน้ื ฐานของขอ้ มลู ผบู้ รหิ าร ได้อย่างทันการณ์ และ สามารถคาดการณ์ผลลัพธต์ ามที่ สามารถตดิ ตามผลตัววดั ในระดับประเทศในระบบ GFMIS และ e-GP สามารถคาดการณผ์ ลลพั ธ์ วางแผนไว้ ผ่าน Smartphone ทําใหส้ ามารถสงั่ การไดท้ ันทว่ งที เป็นต้น ตามที่วางแผนไว้
44 คูม่ ือการประเมนิ สถานะของหน่วยงานภาครัฐในการเป็นระบบราชการ 4.0 กรอบการประเมินสถานะการเปน็ ระบบราชการ 4.0 4.3 การจดั การความรู้ และการสร้างองค์ความรู้ของส่วนราชการ ในการแก้ปญั หา เรียนรู้และมเี หตผุ ล ระดับ แนวทางดำ�เนินการ ตัวอยา่ ง Basic -กระบวนการรวบรวมขอ้ มลู กระบวนการรวบรวมข้อมลู เช่น กรมบัญชีกลางมีองค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้าง สารสนเทศ และองคค์ วามรู้ สารสนเทศและองคค์ วามรทู้ ี่ การบรหิ ารพัสดภุ าครัฐ การบัญชีภาครัฐ สวัสดิการรกั ษาพยาบาล ที่เกี่ยวขอ้ งกบั ส่วนราชการ เกย่ี วขอ้ งกบั การท�ำ งานอยา่ งเปน็ ระบบ ข้าราชการ ความรบั ผดิ ทางละเมดิ การตรวจสอบภายใน กฎหมาย อยา่ งเปน็ ระบบเพื่อใช้ใน การเงนิ การคลัง การเบิกจา่ ย การเกบ็ รักษาเงิน และการนําเงนิ ส่งคลงั การเรยี นรู้ พัฒนา และ นำ�ข้อมูลมาวเิ คราะหแ์ ละรวบรวม โดยจดั เกบ็ ในรปู แบบของฐานข้อมูล เอกสาร คมู่ อื แนวทางปฏิบตั ิ ตอ่ ยอดการพัฒนาของ ไว้เพอื่ นำ�ไปใชป้ ระโยชน์และต่อยอด มกี ารจดั การและถา่ ยทอดความรู้อย่างเปน็ ระบบ เพือ่ ใหก้ รมบัญชกี ลาง ส่วนราชการ การเรียนรภู้ ายในหนว่ ยงาน สามารถควบคุมดแู ลการใชจ้ า่ ยเงนิ ของแผน่ ดินให้เกิดประโยชนส์ งู สุด และใหค้ ําปรกึ ษา แนะนํา ตอบขอ้ หารอื แก่สว่ นราชการและ บุคคลภายนอกได้ เปน็ ตน้ Advance กระบวนการรวบรวมและวเิ คราะห์ มีการเชื่อมโยงขอ้ มูล สารสนเทศ และองค์ความร้รู ะหว่างกัน ขอ้ มูล สารสนเทศ และองค์ความรู้ จนเกิดการพฒั นานวัตกรรมต่างๆ เชน่ ศูนยบ์ ริการภาครฐั แบบเบ็ดเสร็จ -มีการวเิ คราะหแ์ ละ เชือ่ มโยงกับข้อมูล สารสนเทศ และ มี Application ระบบการจราจรเชอ่ื มโยงเส้นทางหลวงแผน่ ดนิ และ เชอ่ื มโยงกับข้อมูล องคค์ วามรู้จากภายนอกองค์การ ทางหลวงชนบทตลอดจนเส้นทางลดั ต่างๆ และระบบความปลอดภยั สารสนเทศ และองคค์ วามรู้ เพอื่ แก้ปญั หาสงั คมเมอื ง เป็นตน้ นอกสว่ นราชการเพ่ือ นำ�องคค์ วามรมู้ าใช้เพื่อสร้าง การแก้ไขปัญหา และสร้าง นวัตกรรม นวัตกรรม Significance -มีการวเิ คราะห์และ การน�ำ องค์ความรไู้ ปใชใ้ นการ มกี ารสง่ เสริมใหท้ กุ หน่วยงานมกี ารปรับปรงุ และสรา้ งนวตั กรรม นำ�ไปสู่การแก้ไขปรบั ปรุง แก้ไขปญั หาจนเกิดเปน็ แนวปฏิบัติ การทำ�งานจากการใชข้ อ้ มลู และความรู้ภายในองค์การ การสรา้ ง จนเกิดเป็นกระบวนการ ที่ดี (Best Practices) เครอื ขา่ ยจนน�ำ ไปสู่กระบวนการท่ีเป็นเลิศ มกี ารสนับสนนุ ใหเ้ กิด ทเ่ี ป็นเลศิ และผลลัพธ์ Best Practices ของหน่วยงานต่างๆ ภายในองคก์ าร และ ท่ดี ีสูก่ ารบรรลยุ ทุ ธศาสตร์ การพัฒนาองค์ความร้จู นเกิด สรา้ งมาตรฐานใหม่ในการบรกิ าร เช่น การเล่อื นล้อต่อทะเบยี น และการบริการประชาชน การสรา้ งมาตรฐานใหม่หรือ ของกรมการขนส่งทางบก ท่ไี ดน้ ำ�ไปขยายผลในระดบั จงั หวดั ตา่ งๆ ท่ีดยี ่ิงข้ึน รปู แบบการบรกิ ารที่สรา้ ง เป็นตน้ มูลค่าเพ่มิ แก่ประชาชน
Search
