111 ฮาซัน สาแม หลักสูตรท้องถิ่นโมเดลเรือกอและปัตตานี

หลักสูตรทอ้ งถิน่ เรอื่ ง การทำโมเดลเรือกอและของจังหวัดปตั ตานี กล่มุ สาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรบั นักเรยี นชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 6 โรงเรยี นบ้านปาตา สำนกั งานเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาปัตตานี เขต 2

คำนำ หลักสูตรท้องถิ่นเรื่องการทำโมเดลเรือกอและของจังหวัดปัตตานี กลุ่มสาระการเรียนรู้ สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม สำหรบั นักเรยี นชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 6 เปน็ หลักสูตรท่โี รงเรียน บ้านปาตาได้ขึน้ เพื่อใหส้ อดคล้องกับแนวการจัดการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ ในการทำหลักสูตรท้องถิ่นท้องถิ่นเรื่องการทำโมเดลเรือกอและของจังหวัดปัตตานี ซึ่งเป็นภูมิ ปญั ญาท้องถ่ินของหมู่บา้ นปาตา อำเภอยะหร่ิง จงั หวัดปตั ตานี ซง่ึ การทำหลักสูตรท้องถิ่นสามารถ ขยายและแบง่ ปันหลกั สูตรการเรียนรู้ไปยังโรงเรียนอื่นๆ ที่มสี ภาพความเป็นอยู่คล้ายๆกัน และยัง ก่อประโยชน์ให้กับผู้ท่ีมีความสนใจมากขึ้น ทั้งนี้หลักสตู รดังกล่าวยังสอดคล้องกับสภาพแว้ดล้อม ความเป็นอยู่ของชุมชนบ้านปาตา โดยนักเรียนสามารถนำความรู้ที่ได้จากหลังสูตรไปใช้ได้ใน ชวี ิตประจำวันอีกท้ังตอ่ ยอดความรู้ใหด้ ยี งิ่ ข้ึน นอกจากนียังชว่ ยให้นักเรยี นได้ศกึ ษาเกย่ี วกับประวัติ ความเป็นมาของเรือกอและ ภูมิปัญญาของชาวบ้าน การใช้ชีวิตและมุ่งเน้นความเป็นความเป็น พลเมืองที่ดีของชาติ การดำรงชีวิต และการประกอบอาชีพตลอดจนเพ่ือการศึกษาต่อในระดับสงู ตอ่ ไป หลักสูตรการทำโมเดลเรือกอและเป็นหลักสูตรท้องถิ่น ที่เน้นกระบวนการปฏิบัติเพื่อให้ นกั เรยี นเกดิ การเรียนร้ทู ีห่ ลากหลายจากแหล่งเรยี นรู้ ภูมิปัญญาทอ้ งถิน่ หรอื ปราชญ์ชาวบ้านท่ีอยู่ รอบๆตัวในตำบลปาตา ขอขอบพระคุณผู้ช่วยศาสตราจารย์ กิตติชัย สุธาสิโนบล อาจารย์ ที่ปรึกษาที่ให้ ขอ้ เสนอแนะในการพัฒนาหลกั สูตร อย่างดีย่ิง ฮาซัน สาแม ผู้จัดทำ

จดุ มุ่งหมาย 1. เพือ่ ให้มีความรู้ ความเขา้ ใจเก่ียวกับประวัตคิ วามเปน็ มาของชมุ ชนและภมู ปิ ัญญาการทำเรือกอ และ 2. เพอื่ เป็นการสง่ เสริม อนรุ กั ษ์ขนมธรรมเนยี มประเพณี และสืบสานการทำเรือกอเละ 3. เพอ่ื ให้สามารถนำความรไู้ ปใชใ้ นการตอ่ ยอด สรา้ งมลู ค่า และประกอบอาชีพได้ 4. เพื่อให้นักเรียนสามารถทำโมเดลเรือกอเละได้ โดยจากการสังเกตของจริง วตั ถุประสงค์ 1. เพ่ือให้ผู้เรียนมีความรู้ ความเขา้ ใจ ถงึ วิธกี ารและขัน้ ตอนการทำโมเดลการทำเรือกอและ 2. เพอื่ ใหผ้ เู้ รียนเกิดทักษะในการทำโมเดลเรือกอและและการสร้างมูลค่า ตอ่ ยอดในการประกอบ อาชพี ได้ 3. เพ่ือให้ผเู้ รยี นมคี วามตระหนักร้จู ักการอนุรักษ์ขนมธรรมเนยี มประเพณี และมคี วามภาคภูมใิ จใน การทำโมเดลเรอื กอและ 4. เพือ่ ใหช้ ุมชน มีส่วนร่วมในการจัดกจิ กรรมการเรยี นการสอน ประวัติเรอื กอและ เรือกอและเดิมเป็นเรือที่ชาวพื้นเมืองปัตตานีใช้เป็น พาหนะในการเดินทางแลทำการ ประมงยามว่างจากการประกอบอาชีพในยามคลื่นลมสงบ และเวลามีงานนักขัตฤกษ์ของท้องถิ่น ชาวเมืองปตั ตานี จะนำเรอื กอและเข้ามาใชป้ ระโยชน์ในการพกั ผ่อนหยอ่ นใจ โดยนำมาจัดแข่งขัน พายเรือ เพื่อชิงความเป็นหน่ึงในด้านความเรว็ ที่จังหวดั ปัตตานใี นสมยั โบราณ มีหมู่บ้านหน่ึงเป็น หมบู่ ้านทต่ี อ่ เรอื กอและ และมเี รอื กอและมากท่ีสุด จนชาวบา้ นทุกคนเรียกว่าหมูบ่ า้ นกำปงกอและ

ซึ่งหมายถึงหมูบ่ า้ นเรือกอและ ปัจจุบันเปลี่ยนชือ่ เปน็ หมู่บา้ น “สะบารัง” หรือเรียกอีกอย่างหนึง่ วา่ “กดาอาเนาะญอ” แปลว่า “ตลาดมะพร้าว” ซึ่งเปน็ ชื่อท่ีไดใ้ หม่เมื่อภายหลงั จากความนิยมใน การต่อเรือกอและลดน้อยลง ทั้งนี้เพราะในหมู่บ้านดังกล่าวอยู่ติดแม่น้ำปัตตานีจึงมีต้นมะพร้าว มากพอๆ กับมเี รอื ที่จอดอยู่ตามชายฝั่งตลอดแนวแมน่ ำ้ สมัยก่อนที่จังหวัดปัตตานีมีการแข่งขันเรือกอและในวันฮารีรายอ และวันรายอฮัจยี เป็น ประจำทกุ ปี ต่อมาความนยิ มในการต่อเรอื กอและขยายไปเกอื บทกุ จงั หวัดทอี่ ยู่ใกล้ทะเลนบั ต้ังแต่ ชายฝั่งทะเลด้านตะวันออกของอา่ วไทย บริเวณอำเภอหัวไทร เขตจังหวัดนครศรีธรรมราชเรื่อลง มายังอำเภอเทพาจังหวัดสงขลา และอำเภอเมือง อำเภอยะหริ่ง อำเภอปะนาเระ อำเภอสายบุรี ของจังหวัดปัตตานี ตลอดอกี หลายอำเภอในจังหวดั นราธิวาส (มลั ลิกา คณานรุ กั ษ์. 2544, 71 ) ทต่ี ั้งและสภาพชุมชนโรงเรยี นบา้ นปาตา โรงเรยี นบ้านปาตาตั้งอยูท่ ี่หม่บู ้าน ปาตา หมู่ 1 ตำบลตะโละกาโปร์ อำเภอยะหริง่ จังหวัด ปัตตานีเป็นหมู่บ้านชายทะเลที่ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพประมงชายฝั่ง เยาวชนในชุมชน ส่วนใหญ่จึงประกอบอาชีพตามพ่อแม่ ทำให้เยาวชนมีเวลาว่างหลังกลับจากประมง ประกอบกบั ปัญหายาเสพติดระบาดในหมู่เยาวชน ผู้ใหญ่ในชุมชนจึงมีมติหรือเพื่อไขปัญหาดังกล่า วโดยรวม กลุ่มกันเพื่อ ทำกิจกรรมในแบบฉบับของชุมชน ที่เกี่ยวข้องกับการเผยแพร่ การเล่น เซอนิงสีลัต (ปันจักสีลัต) ของท้องถิน่ ไมใ่ ห้สูญหาย ในรุ่นลุกรุ่นหลาน โดยที่ คุณ มัยดิง เบญญธาดา และคุณ สมีนูรวานีตา อาแด ซึ่งเป็นลูกหลานของท้องถิ่นกำเนิดใน ตำบลตะโละกาโปร์ โดยมีมติให้จด ทะเบียนเป็นนิติบุคคล มีแนวทางการดำเนินงานนำมติทางวัฒนธรรมเพื่อสร้างจิตสำนึกความ ภาคภูมิใจ มาใช้ในการแกไ้ ขปัญหาเดก็ เยาวชน เปน็ การเปดิ พื้นท่ใี นการแสดงออกในทางท่ีถูกต้อง อีกทั้ง ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ไม่ใหล้ ุ่มหลงอบายมุข และสนับสนุนการใช้ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ รวมทั้งความหลายหลายของศิลปะ และวัฒนธรรมไทย เพื่อการเรียนรู้และการเผยแพร่ สู่สังคม โลก ตลอดจนทำให้สุขภาพแข็งแรง ดงั คำกล่าวทว่ี ่า ใจท่ดี ี กต็ อ้ งอยูใ่ นรา่ งกายที่สมบูรณ์ แข็งแรง มีพลานามัยท่ีดี ปราศจากโรคภัยต่างๆ

ความเชื่อเกี่ยวกับ เซอนิงสีลัต-เป็นองค์ความรู้ภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ จึงจำเป็นต้องรักษา อัตลักษณเ์ หล่านใี้ ห้อยคู่ ่กู ับลุกหลานและอนุรักษไ์ ว้ไม่ใหส้ ูญหาย จงึ มีการเผยแพร่สืบไป เนือ้ หาหลักสูตร 1. ประวตั คิ วามเป็นมาของเรอื กอและ 2. ศกึ ษารปู แบบเรอื กอและ 3. วธิ กี ารทำโมเดลเรือกอและ 4. การสร้างมลู คา่ การสรา้ งสรรค์ผลงาน 5. การบริหารการตลาด เวลาเรยี น หลักสูตรการทำโมเดลเรอื กอและใชเ้ วลาเรยี นทง้ั หมด 50 ชวั่ โมง ภาคทฤษฎี 18 ชวั่ โมง ภาคปฏบิ ตั ิ 32 ช่ัวโมง แหล่งการเรียนรู้และสื่อประกอบการเรยี น 1. ใบความรเู้ นอ้ื หาเรอื่ งเรอื กอและ ประกอบดว้ ย 3 เร่อื ง 1.1 ประวตั คิ วามเป็นมาของเรือกอและ 1.2 วธิ ีการทำเรือกอและของจริง 1.3 วิธีการทำโมเดลเรอื กอและ

2. แหล่งเรยี นรู้ กล่มุ เรือกอและจำลอง อำเภอยะหรง่ิ และอำเภอสายบุรี สำนักงานพฒั นาชมุ ชน จังหวัดปตั ตานี 3.อุปกรณ์ทำโมเดลเรอื กอและ ได้แก่ รปู ส่วนประกอบเรอื บนกระดาษ A4 รูปส่วนแกนของโมเดล เรือบนกระดาษแข็ง สีน้ำ พู่กัน กรรไกร คัดเตอร์ กาว และกรอบรูปสำเร็จรูป กจิ กรรมการเรยี นรู้ 1. ศึกษาขอ้ มลู ความรดู้ ้านทฤษฎี 2. ฝึกปฏบิ ัติ 3. ศกึ ษาจากแหล่งเรียนร้ภู ูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ การวัดและประเมินผล 1. การสงั เกตพฤติกรรม 2. การสอบปฏบิ ัติ 3. ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน ประโยชน์ท่ีคาดวา่ จะได้รับ 1. นักเรยี นไดเ้ รียนรู้จากภมู ปิ ญั ญาท้องถนิ่ และจากแหล่งเรยี นรูท้ ้งั ในและนอกโรงเรียน 2. นักเรียนเกิดการเรยี นรู้แบบบรู ณาการเกี่ยวกบั ท้องถิน่ อย่างเต็มศักยภาพ 3. นักเรยี นเห็นคุณคา่ รักและหวงแหนในแหลง่ เรียนรแู้ ละภูมปิ ญั ญาท้องถ่นิ ของตน

4. นักเรยี นนาความร้จู ากภูมปิ ัญญาท้องถิน่ มาประยกุ ต์ใชใ้ นชวี ิตประจาวันไดอ้ ย่างถกู ต้อง เหมาะสม 5. สถานศกึ ษามกี ารใช้หลักสตู รท้องถ่ินในการจดั การเรียนการสอน 6. นกั เรยี นสามารถทำโมเดลเรือกอและได้ถกู ต้อง 7.นักเรียนสามารถต่อยอดและสร้างมลู คา่ ผลงานในการประกอบอาชพี ได้

อธิบายรายวชิ าเพมิ่ เตมิ หลกั สตู รท้องถนิ่ การทำโมเดลเรอื กอและ รหัสวิชา ส 16201 กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษาศาสนาและวฒั นธรรม ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 6 เวลา 40 ช่วั โมง ศึกษาประวัติความเป็นมาของท้องถิ่นบ้านปาตาและประวัติความเป็นมาของเรือกอและ รวมถึงสถานทแ่ี ละแหลง่ ท่องเทยี่ วทสี่ าคัญ ประเพณีและวัฒนธรรม อาชีพในทอ้ งถ่ิน ที่ตนอาศัยอยู่ และบริเวณใกล้เคียงโดยรอบ ในเรื่องสภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ การเมืองการปกครอง สังคม ศาสนา ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม โบราณวัตถุ แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ บุคคล สาคัญ วิถีการดาเนินชีวิต นอกจากนีศ้ ึกษาวธิ ีการทำโมเดลเรือกอและด้วยการสร้างมูลค่าและต่อ ยอดในการประกอบอาชีพในอนาคตได้ อีกท้ังยงั รักษาวัฒนธรรมอันดีงามของหมู่บ้านตนเองได้อีก ดว้ ย โดยศึกษากระบวนการสร้างองค์ความรู้ ดว้ ยการสบื คน้ รวบรวม ขอ้ มูลจากแหล่งเรียนรู้ใน ท้องถิ่น กระบวนการปฏบิ ัติ กระบวนการเผชิญสถานการณ์ และปฏิบัติดว้ ยตนเองจริงเพื่อให้เกดิ ความรู้ความเข้าใจท้องถิน่ ของตน มีความรักและภาคภูมิใจ ผูกพันกับท้องถิ่น ร่วมมือกันอนุรักษ์ วฒั นธรรมและสภาพแวดล้อมในท้องถ่นิ มคี วามรบั ผดิ ชอบ มีจิตสาธารณะ ผลการเรียนรู้ 1. บอกและอธิบายเกย่ี วกับประวตั ิความเปน็ มาของหม่บู า้ นปาตาและเรอื กอและได้ถูกตอ้ ง 2. ตระหนักเห็นคณุ ค่าความสาคญั ของเรือกอและ และรกั ษาความคงอย่ขู องวฒั นธรรมได้ 3. สามารถสร้างทักษะในการทำโมเดลเรือกอและและการสร้างมูลค่า ต่อยอดในการประกอบ อาชีพได้ 4. บอกและอธิบายเกย่ี วอาชพี ในท้องถ่ินของหมบู่ า้ นปาตาได้

โครงสรา้ งหลักสตู รท้องถน่ิ กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษาศาสนาและวัฒนธรรม เวลา 50 ชวั่ โมง หนว่ ยการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ สาระสำคญั เวลาเรยี น หมายเหตุ 1.ประวตั เิ รือกอและ ชวั่ โมง 2.รู้จกั กอและ บอกและอธบิ ายเกีย่ วกบั - ประวตั คิ วามเป็นมา 9 ปราชญ์ 3.โมเดลเรือกอและ ประวัตคิ วามเป็นมาของเรอื - สภาพชมุ ชน ชาวบ้าน กอและไดถ้ ูกตอ้ ง 9 ชมุ ชน รแู้ ละเขา้ ใจวิธกี ารสร้างเรือ - ศูนยก์ ารเรียนรูช้ มุ ชน 2 10 กอและ และประโยชน์ และ - การสร้างเรือจริง การประกอบอาชีพของคน - สภาพภูมปิ ระเทศ ในชมุ ชน - การประกอบอาชพี ชมุ ชน สอบกลางภาค ทฤษฏี รู้ เขา้ ใจ และสามารถทำ - ปฏิบัตโิ มเดลเรอื กอ โมเดลเรอื กอและไดอ้ ยา่ ง และ ถกู ตอ้ ง 4 กอและสร้างสรรค์ สามารถสร้างสรรค์ผลงาน - ปฏิบัตโิ มเดลเรือ 10 ได้อยา่ งสวยงานและสร้าง ตกแตง่ และสร้างมคู ลา่ มลู ค่าผลงาน ผลงาน 5.ตลาดชุมชน รแู้ ละสามารถระบุตลาด - แหลง่ เศรษฐกจิ ชมุ ชน 8 ชมุ ชน ชมุ ชนและวิธกี ารขายและ - หลกั การค้าขาย - Otop 2 ประกอบอาชพี 50 สอบปลายภาค ปฏิบตั ิ รวม

ผงั มโนทศั น์ หลกั สตู รท้องถิ่นโมเดลเรอื กอและ

จัดทำโดย นายฮาซนั สาแม รหสั นสิ ติ 61105010111 เอกการประถมศึกษา คณะศกึ ษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ