การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

การสร้างสรรค์งาน เทคโนโลยีการศึกษา EBOOK CREATION OF EDUCATIONAL TECHNOLOGY เปน็ สว่ นหน่ึงของการจดั การเรียนการสอนรายวิชา เทคโนโลยสี ่ือส่งิ พิมพ์ เรยี บเรียงโดย จริ าวัฒน์ ฉันทชาติ

preface

คำ� น�ำ หนังสอื เลม่ นี้เป็นส่วนหนงึ่ ของการจัดการเรียนการสอน ในรายวชิ าเทคโนโลยีสื่อสิ่งพิมพ์ เรยี บเรียงโดย นิสิตหลกั สตู รศลิ ป ศาสตรบันฑิต (เทคโนโลยสี อื่ สารการศกึ ษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั นเรศวร) เพอ่ื ให้สอดคล้องกับสาระวิชาในกรอบ หลักสตู รมาตรฐานด้านเทคโนโลยีและส่อื สารการศกึ ษา ผเู้ รียบเรยี งหวังว่าการเรยี บเรียงครั้งนี้มีผลประโยชนต์ อ่ ผู้ สนใจไมม่ ากกน็ ้อย เรยี บเรยี งโดย จริ าวฒั น์ ฉันทชาติ

สารบญั บทที่ 1 การสร้างสรรคง์ านดา้ นส่อื ส่ิงพิมพ ์ - สอ่ื สิ่งพิมพ ์ 2 - ส่งิ พมิ พเ์ พอ่ื การศึกษา 2 - การจดั องคป์ ระกอบส่ือสิง่ พิมพ์ 3 - ประเภทของสือ่ สิง่ พิมพ ์ 5 บทที่ 2 การสรา้ งสรรคง์ านด้านงานกราฟิก - ความหมายของกราฟกิ 12 - องค์ประกอบของการออกแบบงานกราฟกิ 13 - ประเภทของงานกราฟกิ 14 บทที่ 3 การสร้างสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ - ความเรว็ ชัตเตอร์ (S,TV) 20 - ขนาดรรู ับแสง (A,AV) 21 - การตง้ั ความเร็วชตั เตอรแ์ ละขนาดรรู บั แสง 22 - การเลือกความเรว็ ชัตเตอรท์ เี่ หมาะสมกับการเคลือ่ นทข่ี องวัตถ ุ 22 - ทศิ ทางการเคลื่อนที่ของวัตถ ุ 23 - เทคนิคการถ่ายภาพเพ่ิมเตมิ 23 - การจดั องคป์ ระกอบภาพ 23 บทท่ี 4 การสร้างสรรค์งานดา้ นการผลิตรายการโทรทัศน์ - การผลิตรายการโทรทัศน ์ 36 - ปจั จัย และองค์ประกอบท่ีจะตอ้ งค�ำนงึ ทุกคร้ัง ในกระบวนการผลิต 38 รายการโทรทัศน์ (4 M + 1 T)

- หัวใจของการผลิตรายการ 38 - ข้นั ตอนการผลิตรายการ บันได 3 ขน้ั ( 3 P ) 38 - ข้ันเตรียมการ PRE-PRODUCTION 39 - ขั้นตอนผลิตรายการ PRODUCTION 40 บทที่ 5 การสร้างสรรค์งานด้านการผลิตคอมพิวเตอร์ - ความหมายสอื่ อเิ ล็กทรอนิกส ์ 52 - ข้อด ี 53 - ข้อจำ� กัด 54 - ยุคที่ผา่ นมาของเทคโนโลยีการศึกษา 56 - ยคุ เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสเ์ พอ่ื การศกึ ษา 60 บทท่ี 6 การสร้างสรรคง์ านดา้ นสอ่ื สงั คมออนไลน์ - ความหมายและประเภทของส่ือสังคมออนไลน ์ 64 - อุปกรณเ์ ครอ่ื งมือทางสือ่ สงั คมออนไลน ์ 69 - อุปกรณ์เครือขา่ ย 71 - ประโยชนข์ อง Social networks เครอื ขา่ ยสงั คมออนไลน ์ 74 - ขอ้ จ�ำกดั ของSocial networks เครอื ข่ายสงั คมออนไลน ์ 75 - ประโยชนข์ องการใช้เฟซบ๊กุ เพอ่ื การเรียนการสอน 78 - ข้อจ�ำกัดของการใชเ้ ฟซบกุ๊ เพ่ือการเรยี นการสอน 78 - ประโยชน์และขอ้ จำ� กัด การประยุกตใ์ ชง้ าน 79 Youtubeเพอ่ื การเรียนการสอน - สือ่ สงั คมออนไลนก์ ับคนดัง 82 - ส่อื สังคมออนไลน์กับธุรกิจ 83

บทท่ี 1 กดา้ารนสสรอื่ ้าสงง่ิสพรริม

มรคพง์ ์ าน

2 บทที่ 1 การสร้างสรรคง์ านดา้ นสอ่ื สิง่ พิมพ์ บทที่ 1 การสร้างสรรค์งานด้านส่อื สิง่ พิมพส์ ื่อสงิ่ พิมพ์ ความหมายของสื่อสิง่ พมิ พ์ สงิ่ พิมพ์ หมายถึง สมดุ แผน่ กระดาษ หรือวตั ถุใด ๆ ที่พิมพ์ขนึ้ รวม ตลอดท้งั บทเพลง แผนที่ แผนผังแผนภาพ ภาพวาด ภาพระบายสี ใบประกาศ แผน่ เสยี ง หรอื สง่ิ อืน่ ใดอนั มลี กั ษณะเชน่ เดียวกัน สือ่ หมายถงึ ผู้หรอื สง่ิ ทที่ ำ� การตดิ ตอ่ ใหถ้ งึ กัน หรอื ชักนำ� ใหร้ จู้ ักกนั พิมพ์ หมายถงึ ถา่ ยแบบ ใช้เครอ่ื งจกั รกดตวั หนังสือหรือภาพ เป็นต้นให้ ตดิ บนวัตถุ เชน่ แผ่นกระดาษ ผา้ ดงั นัน้ “สอ่ื สิ่งพิมพ์” จึงหมายถึง สง่ิ ท่พี ิมพข์ ึ้น ไมว่ า่ จะเป็นแผ่นกระดาษ หรอื วตั ถใุ ดๆดว้ ยวธิ ีการต่างๆอันเกิดเปน็ ชนิ้ งานที่มลี ักษณะเหมอื น ตน้ ฉบับ ส่ิงพมิ พ์เพ่ือการศกึ ษา หมายถงึ สงิ่ พมิ พใ์ นรปู แบบต่างๆ ท่จี ดั พมิ พข์ ้นึ โดยบรรจุเนื้อหาสาระ ที่ดีมปี ระโยชน์และให้ความรู้ท้งั ท่ีเป็นความรู้ทว่ั ๆ ไป เช่น ความรูเ้ กย่ี วกบั การ ประกอบอาชีพ สขุ ภาพอนามัย การใช้เวลาวา่ ง เป็นตน้ ส่วนสง่ิ พิมพเ์ พ่อื การ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทที่ 1 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นสื่อสิ่งพิมพ์ 3 สอน หมายถงึ ส่งิ พิมพท์ ่ีใหค้ วามรูเ้ ฉพาะอย่างตามหลักสตู รการเรยี น สง่ิ พิมพ์ เหลา่ นอ้ี าจเยบ็ รวมเล่มหรอื เป็นแผน่ ทั้งท่ใี ช้พมิ พ์หรือเขียนด้วยมือก็ได้ การจัดองคป์ ระกอบส่อื ส่ิงพมิ พ์ ในการออกแบบดีไซน์ (Design) และจักวางองค์ประกอบ ในการผลิต สอ่ื ส่ิงพิมพ์เพ่อื การโฆษณาประชาสมั พนั ธม์ ีหลังส�ำคญั ท่ีใช้เป็นเกณฑ์ ในการ พิจารณาอยู่ 6 ประการ คอื 1. สดั ส่วนหรอื พรอ็ บพอรช์ ั่นคอื การก�ำหนดขนาดและสดั ส่วนของงาน ทท่ี ำ� การผลิตโดยเฉพาะงานชิ้นแรกท่จี ะท�ำการผลิตเพอ่ื เปน็ แนวทางในการจัด วางองค์ประกอบยอ่ ยอืน่ ๆการกำ� หนดกรอบของขอบเขตหรือขนาดของส่งิ พมิ พ์ สดั สว่ นเหลา่ น้ไี มเ่ พียงแต่จะใช้สในการก�ำหนดขนาดของสือ่ ส่ิงพิมพ์เทา่ น้นั แต่ สามารถใช้ในการก�ำหนดสดั สว่ นของขนาดองค์ประกอบย่อย ๆ ส่วนอนื่ ๆในสื่อ ส่ิงพิมพ์ได้อกี ด้วย 2. ความสมดุลหรือบาลานซ์จะเกิดข้นึ ไดก้ ็ตอ่ เมอ่ื องค์ประกอบย่อย ๆทอ่ี ยู่ ในสอ่ื สงิ่ พมิ พ์ถกู จัดวางให้มีน�้ำหนักเทก่ ันท�ำให้เกิดความรู้สกึ สมดลุ แกค่ นดูหรอื ผู้ ทม่ี องนำ้� หนักดงั กล่าวเกดิ ข้นึ จากรปู ร่าง สี และความเข้มจาง หรือองคป์ ระกอบ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

4 บทที่ 1 การสร้างสรรค์งานด้านสอ่ื สงิ่ พิมพ์ ภายในผลงานนั้น ๆ 3. 3.ความแตกต่างหรือคอนทราสท์การสอ่ื ความหมายโดยทั่วไปย่อมจะ ต้องมบี างสิ่งบางอยา่ งทต่ี ้องการเนน้ มากกว่าสว่ นอ่ืน ๆ นอกจากจะเปน็ การแสดง ความส�ำคญั แลว้ ยงั ทำ� ใหส้ งิ่ ท่ตี ้องการแสดงนัน้ มคี วามนา่ สนใจมากข้นึ การผลิต สอื่ ส่งิ พิมพเ์ พื่อการโฆษณาเพ่ือประชาสัมพนั ธถ์ ้าไม่เนน้ ให้เหน็ ความแตกแต่ง งาน กจ็ ะดไู มน่ า่ ใจ 4. ลีลาจังหวะหรือริทึ่มหมายถงึ การเคลอ่ื นไหวที่มคี วามซ�ำ้ และตอ่ เนอ่ื งกนั เปน็ ระยะ ๆและจากการเคลอ่ื นไหวซำ้� ๆ กัน ท�ำให้เกิดรปู รา่ ง ขนาด รปู ลกั ษณะ ต่าง ๆกันออกไป 5. ความมีเอกภาพหรือยูนิตเ้ี ปน็ การน�ำเอาองค์ประกอบซึง่ มีลักษณะต่าง ๆ เขา้ มาจัดวางเพอื่ ให้สือ่ ส่งิ พมิ พส์ ามารถสอ่ื ความหมายตามความต้องการนน้ั จะ ตอ้ งพจิ ารณาใหอ้ งคป์ ระกอบต่าง ๆเหลา่ น้นั มคี วามสัมพนั ธก์ ันอยา่ งมีเอกภาพอีก ดว้ ย 6. ความผสมกลมกลืนหรอื ฮาร์โมนคี วามพอดเี หมาะสมของส่วนประกอบ ตา่ ง ๆท่ปี ระกอบกนั ข้ึนเปน็ สง่ิ พิมพ์และมีความเปน็ อันหนง่ึ อันเดยี วกันความผสม การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทท่ี 1 การสรา้ งสรรค์งานด้านสื่อสิง่ พมิ พ์ 5 กลมกลืนจะพอไดจ้ ากลักษณะขององค์ประกอบในเร่ืองของสี รปู รา่ งและลกั ษณะ ของตวั อักษร ประเภทของส่ือสิ่งพิมพ์ ในปจั จุบนั สามารถแบง่ ประเภทของสอื่ สิ่งพมิ พ์ได้มามายหลายประเภท โดยทัง้ ส่ิงพมิ พ์ 2 มติ ิ และส่ิงพมิ พ์ 3 มิติ คอื สิง่ พิมพ์ท่มี ลี กั ษณะเป็นแผ่น เรียบ ใช้วัสดจุ �ำพวกกระดาษและมเี ปา้ หมายเพ่ือนำ� เสนอเน้ือหาขา่ วสารต่าง ๆ เชน่ หนังสอื นิตยสาร จุลสาร หนังสอื พมิ พ์ แผน่ พบั โบชัวร์ ใบปลิว นามบตั ร แมกกาซีน พ็อกเก็ตบ๊คุ เปน็ ต้น สว่ นสิ่งพิมพ์ 3 มติ ิ คอื สง่ิ พิมพท์ ี่มีลกั ษณะพเิ ศษ ทต่ี อ้ งอาศยั ระบบการพิมพ์แบบพเิ ศษ และสว่ นใหญจ่ ะเปน็ การพิมพโ์ ดยตรง ลงบนผลติ ภัณฑท์ ีส่ รา้ งรปู ทรงมาแล้ว สำ� หรบั ตัวอยา่ งการพิมพ์แบบ 3 มติ ิ ได้แก่ การพมิ พ์สกีนบนภาชนะต่าง ๆ เช่น แก้ว กระป๋อง พลาสติก การพมิ พ์ ระบบแพดบนภาชนะท่ีมผี วิ ต่างระดบั เชน่ เคร่ืองปั้นดนิ เผา เครือ่ งใชไ้ ฟฟา้ การ พมิ พร์ ะบบพ่นหมกึ เช่น การพมิ พว์ ันหมดอายขุ องอาหารกระปอ๋ งตา่ ง ๆ โดย การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

6 บทที่ 1 การสร้างสรรค์งานดา้ นส่อื สิ่งพิมพ์ สามารถจ�ำแนกประเภทของสื่อส่ิงพิมพ์ได้ ดงั น้ี 1. ส่อื สิง่ พิมพป์ ระเภทหนังสอื สือ่ ส่ิงพิพม์ประเภทหนังสอื จะมี หนังสือสารคดี ต�ำรา แบบเรียน และหนังสือ บนั เทงิ คดี จะเนน้ ความร้ตู า่ งๆ 2. ส่ือสิ่งพิมพเ์ พอื่ เผยแพรข่ ่าวสาร สอ่ื สง่ิ พมิ พเ์ พ่ือเผยแพรข่ า่ วสาร... เชน่ หนงั สือพิมพ์ วารสาร นติ ยสาร จลุ สาร ใบปลวิ แผ่นพับ โบชัวร์ หรือ โปสเตอร์ • หนังสอื พิมพ์ (Newspapers) เป็นสื่อสงิ่ พมิ พ์ทีผ่ ลติ ขึ้นโดยน�ำเสนอเรอ่ื ง ราวข่าวสารภาพ และความคดิ เหน็ ในลกั ษณะของแผ่นพมิ พ์ แผ่นใหญ่ ทใ่ี ชว้ ิธี การพบั รวมกับ ซ่งึ ส่อื สิง่ พมิ พช์ นิดน้ีได้พมิ พ์ออกเผยแพรท่ ั้งลกั ษณะหนงั สอื พิมพ์ รายวัน รายสัปดาห์ และรายเดือน • วารสาร นิตยสาร เป็นสือ่ ส่ิงพมิ พ์ท่ีผลิตข้ึนโดยนำ� เสนอสาระข่าว ความ บนั เทงิ ที่มีรูปแบบการนำ� เสนอ ทโ่ี ดเด่น สะดดุ ตา และสร้างความสนใจให้กบั ผู้ อา่ น ทั้งน้กี ารผลิตนนั้ มีการกำ� หนดระยะเวลาการออกแบบเผยแพรท่ ่ีแนน่ อน ทงั้ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 1 การสร้างสรรค์งานด้านส่อื สิ่งพมิ พ์ 7 ลกั ษณะวารสาร นติ ยสารรายปักษ์ (15 วัน) และรายเดอื น • จุลสาร เป็นส่อื สง่ิ พมิ พ์ท่ีผลิตขน้ึ แบบไม่มุ่งหวังผลก�ำไร เปน็ แบบให้เปลา่ โดยใหผ้ อู้ า่ นศึกษาหาความรู้ ทกี่ ำ� หนดออกแบบเผยแพรเ่ ป็นครงั้ ๆ หรือลำ� ดับตา่ ง ๆ ในวาระพเิ ศษ • โบชัวร์ (Brochure) เปน็ ส่ือสิ่งพมิ พ์ท่ีมีลกั ษณะเป็นสมดุ เลม่ เลก็ ๆ เยบ็ ตดิ กนั เป็นเล่มจ�ำนวน 8 หน้า เปน็ อย่างนอ้ ยมปี กหน้า และปกหลัง ซึ่งในการ แสดงเน้อื หาจะเกย่ี วกับโฆษณาสินค้า • ใบปลิว (Leaflet, Handbill) เป็นสือ่ สง่ิ พิมพ์ใบเดยี ว ทเ่ี น้นการประกาศ มกั มีขนาด A4 เพื่อง่ายในการแจกจา่ ย ลกั ษณะการแสดงเนอ้ื หาเป็นขอ้ ความทผ่ี ู้ อา่ นแลว้ เขา้ ใจง่าย • แผ่นพับ (Folder) เป็นสื่อสง่ิ พิมพ์ท่เี น้นการผลติ โดยเน้นการเสนอเนือ้ หา ซง่ึ เนือ้ หาท่นี ำ� เสนอนน้ั เป็นเน้อื หาทส่ี รปุ ใจความส�ำคัญ ลักษณะเป็นการพบั เปน็ รปู เล่มต่าง ๆ • โปสเตอร์ (Poster) เป็นสือ่ สง่ิ พมิ พ์โฆษณา โดยใช้ปดิ ตามสถานท่ีต่าง ๆ มีขนาดใหญเ่ ป็นพิเศษซ่งึ เน้นการน�ำเสนออย่างโดเด่นดงึ ดูดความสนใจ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

8 บทที่ 1 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นส่ือสงิ่ พิมพ์ 3. สง่ิ พิมพเ์ พอื่ การบรรจุภณั ฑ์ ส่งิ พิมพ์เพือ่ การบรรจภุ ณั ฑ์เปน็ สง่ิ พิมพ์ทใี่ ชใ้ นการหอ่ ห้มุ ผลติ ภณั ฑก์ าร ค้าตา่ ง ๆ แยกเป็นส่ิงพมิ พ์หลัก ไดแ้ กส่ งิ่ พมิ พท์ ี่ใช้ปิดรอบขวด หรือกระป๋อง ผลติ ภณั ฑก์ ารคา้ สง่ิ พมิ พร์ อง ไดแ้ ก่ สงิ่ พมิ พ์ทีเ่ ป็นกล่องบรรจหุ รือลัง 4. สิ่งพิมพ์มคี า่ สง่ิ พิมพม์ ีค่า เป็นส่อื ส่งิ พมิ พ์ทเ่ี นน้ การนำ� ไปใช้เป็นหลกั ฐานส�ำคญั ตา่ ง ๆ ซ่งึ กำ� หนดตามกฎหมาย เช่น ธนาณตั ิ บตั รเครดติ เช็คธนาคาร ตวั๋ แลกเงิน หนงั สอื เดนิ ทาง โฉนด เป็นต้น 5.สิง่ พมิ พล์ กั ษณะพเิ ศษ สง่ิ พิมพล์ ักษณะพเิ ศษ เปน็ สื่อสิง่ พิมพม์ ีการผลติ ขนึ้ ตาม ลกั ษณะพเิ ศษแล้วแต่การใช้งาน ได้แกน่ ามบตั ร บตั รอวยพร ปฏิทิน ใบส่งของ ใบเสรจ็ รับเงิน สงิ่ พิมพบ์ นแกว้ สง่ิ พิมพบ์ นผ้า เป็นต้น การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทท่ี 1 การสรา้ งสรรคง์ านด้านสื่อสิ่งพมิ พ์ 9 6. ส่งิ พิมพ์อิเลก็ ทรอนิกส์ สิ่งพิมพอ์ ิเล็กทรอนิกส์ เปน็ สื่อสงิ่ พมิ พท์ ่ีผลติ ขน้ึ เมื่อใชง้ านใน คอมพิวเตอร์ หรอื ระบบเครอื ข่ายอนิ เตอร์เน็ต ได้แก่ Document Formats, E- book for Palm/PDA เป็นต้น การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทท่ี 2 กกราารฟสรกิ ้างสรร

รคง์ านดา้ นงาน

12 บทท่ี 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟกิ บทที่ 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟิก กราฟกิ หมายถงึ ภาพลายเสน้ หรอื ภาพที่เกิดจากการวัด จากการขีดเขยี น ทีแ่ สดงดว้ ยตารางหรือแผนภาพ การวาด เขียนหรอื การระบายสี การสรา้ งงาน ศลิ ปะบนพื้นระนาบหรอื กระบวนการออกแบบตา่ ง ๆ ในส่งิ ทีเ่ ปน็ วัสดุ 2 มติ ิ คอื มี ความกวา้ งและความยาวเท่านนั้ เชน่ งานออกแบบบ้านของสถาปนกิ ในการ เขยี นแบบ ตวั ภาพและรายละเอยี ดบนแปลนบ้าน เรยี กวา่ เป็นงานกราฟิก การ เขียนภาพเหมอื นจริงของจิตกร การออกแบบภาพโฆษณาของนักออกแบบ การ ออกแบบฉลากหรือ ลวดลายหรือภาพประกอบหรอื ตัวอักษรที่ปรากฏบนฉลาก สนิ ค้า บนตวั สินค้าหรือบนภาชนะบรรจุภัณฑส์ นิ ค้า ฯลฯ การออกแบบ หมายถงึ การวางแผนสรา้ งสรรคร์ ปู แบบโดยวางแผน จดั สดั สว่ นประกอบของการออกแบบให้สัมพันธ์ กบั ประโยชนใ์ ช้สอย วัสดุ และ การผลติ ของสิง่ ทีต่ อ้ งการออกแบบนนั้ ซึง่ เป็นองค์ประกอบทางความงามและ พจิ ารณาถงึ ประโยชน์ใชส้ อยการออกแบบท่ดี ีนนั้ ควรจะคำ� นงึ ถึงปัจจยั ต่อไปน้ี 1. รปู แบบท่ีสร้างสรรค์ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

บทท่ี 2 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นงานกราฟิก 13 2. มคี วามงามทน่ี ่าสนใจ 3. สมั พนั ธ์กับประโยชนใ์ ชส้ อย 4. เหมาะสมกับวสั ดุ 5. สอดคล้องกับการผลิต องคป์ ระกอบของการออกแบบงานกราฟกิ 1. เส้น (Line) คอื จุดหลาย ๆ จุด ถูกนำ� มาวางต่อเนอ่ื งจนกลาย เปน็ เสน้ รูปทรงต่าง ๆ ข้ึนมา รปู ทรงของเสน้ ท่ี จะส่ือออกมาถึงความร้สู กึ ทแ่ี ตก ตา่ งกันออกไป • ส้นแนวนอน ให้ความร้สู ึกสงบ ราบเรียบ • เส้นตรงแนวตง้ั ใหค้ วามรสู้ กึ มั่นคงแขง็ แรง • เส้นทแยง ใหค้ วามรสู้ กึ ไมม่ นั่ คง รวดเรว็ แสดงถงึ การเคลอ่ื นไหว เสน้ ตดั กัน ให้ความรู้สึกประสาน แข็งแกร่ง หนาแน่น • เสน้ โคง้ ใหค้ วามรู้สึกออ่ นช้อย อ่อนน้อม • เส้นประ ให้ความรู้สึก โปรง่ ไม่สมบูรณ์ หรอื ในบางกรณีอาจจะใชเ้ ปน็ สญั ลักษณใ์ นการแสดงถึงสว่ นท่ี ถูกซ่อนเอาไว้ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

14 บทที่ 2 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นงานกราฟกิ • เสน้ โคง้ ก้นหอย ใหค้ วามรสู้ ึกเคลอื่ นไหวไมม่ ีทส่ี ิ้นสดุ • เสน้ โคง้ แบบคล่นื ให้ความรสู้ ึกถงึ การเคล่อื นไหวอย่างนมิ่ นวล • เส้นซิกแซก็ ให้ความรสู้ กึ นา่ กลวั อันตราย 2. รูปร่าง (Shape) เกิดจากการนำ� เสน้ แบบตา่ ง ๆ มาต่อกนั จนได้ รูปรา่ ง 2 มิตทิ ี่มีความกว้างและความยาว (หรือความสูง) ในทางศิลปะจะแบง่ รปู ร่างออกเปน็ 2 แบบคือ รูปรา่ งท่คี นุ้ ตา แบบทเ่ี ห็นแล้วรเู้ ลยวา่ นน่ั คอื อะไร เช่นดอกไม้ หรือคน และอีกแบบหนึ่งจะเปน็ รูปรา่ งแบบฟรฟี อร์ม เป็นแนวทีใ่ ช้ รูปร่างส่อื ความหมายท่ี จนิ ตนาการไว้ออกมา ไมม่ รี ปู ทรงทีแ่ น่นอน แต่ดแู ลว้ เกิดจนิ ตนาการถึงอารมณท์ ตี่ ้องการสือ่ ได้ รปู รา่ งแตล่ ะ ชนิดมคี วามหมายดงั น้ี - วงกลม Circle : เปน็ ศนู ยก์ ลาง ปกปอ้ ง ศูนย์รวมความสนใจ - ส่ีเหลยี่ ม Square : วางตามแนวต้งั ฉาก ใหค้ วามร้สู กึ สงบ มน่ั คง เป็นระเบียบ 3 - สามเหลย่ี ม Triangle : วางรปู รา่ งสามเหล่ียมในภาพจะไดค้ วามรู้สึกหยดุ น่งิ ม่นั คง แตท่ ่สี ่วน ปลายมุมท้งั 3 ดา้ น ให้ความรู้สกึ ถึงทศิ ทาง ความเฉยี บคมและมีแรงผลักดนั - หก เหลย่ี ม Hexagon : จะใหค้ วามรู้สกึ ถงึ การเชื่อมโยง - รปู ร่างธรรมชาติ Organic: จะให้ความรสู้ กึ ลื่นไหล อสิ ระ ไม่มกี ฎเกณฑ์ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทที่ 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟิก 15 3. รูปทรง (Form) คอื รปู รา่ งทม่ี มี ิติเพ่มิ ขนึ้ มากลายเป็นงาน 3 มติ ิ คอื มีความลกึ เพมิ่ เข้ามาดว้ ย 4. น้�ำหนกั (Value) คอื เกิดจากการเตมิ สี เงาลงไปทต่ี วั รูปทรง ท�ำให้เกิดความรสู้ ึกมีมวล ความหนาแนน่ ท�ำให้ รู้สึกถงึ ความหนัก เบา ทบึ หรอื โปรง่ แสง ในการท างานกราฟกิ รูปรา่ งจะมผี ลอย่างมากตอ่ อารมณ์ของงาน เช่น ถ้าตอ้ งการงานท่ีอารมณผ์ หู้ ญิงจดั ๆ เพยี งแค่ ใสร่ ปู ของดอกไม้ลงไปก็จะสามารถ แสดงอารมณ์ไดอ้ ย่างชดั เจน หรอื ในงานทีต่ อ้ งการให้มมี ิติมากขึน้ ก็อาจจะเปน็ รปู ทรงของ ดอกไม้ในมุมมองท่แี ปลกตา กจ็ ะสามารถส่อื อารมณท์ ่ตี ้องการออกไปได้ พร้อมกบั เป็นการสรา้ งความน่าสนใจเพิ่มขน้ึ มาอีกด้วย 5. พ้นื ผวิ (Texture) คือสว่ นทช่ี ่วยสอื่ อารมณข์ องงานออกมาได้ ชดั เจนมากขนึ้ เช่น ถ้าเลือกพมิ พ์งานลงในกระดาษ Glossy ท่เี งาและแวววาว งานนัน้ จะส่ือออกไปได้ ทันทวี ่า “หรู มีระดบั ” หรอื ถา้ ใส่ลวดลายทดี่ คู ล้าย ๆ สนิม หรือรอยเปอื้ นลงไป ในงานก็จะส่ือได้ทนั ทีถงึ “ความเกา่ ” 6. ที่วา่ ง (Space) อาจจะจะเกดิ จากความตง้ั ใจหรอื ไมต่ งั้ ใจของนัก ออกแบบกไ็ ด้ ทวี่ า่ งไม่ไดห้ มายความถึงพนื้ ทีว่ า่ งเปล่าในงานเพียงอยา่ ง เดยี ว แต่ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

16 บทที่ 2 การสร้างสรรค์งานด้านงานกราฟกิ หมายถึงรวมไปถึงพื้นทที่ ไ่ี มส่ �ำคญั หรือ Background ด้วย ในการออกแบบงาน กราฟกิ ท่ีว่างจะเปน็ ตัวช่วยในงานดไู มห่ นัก 4 จนเกินไป และถ้าควบคมุ พ้ืนทว่ี า่ งน้ี ใหด้ ี ๆ ทีว่ า่ งกจ็ ะเป็นตัวทช่ี ่วยเสรมิ จุดเดน่ ให้เหน็ ไดช้ ัดเจนมากขนึ้ 7. สี (Color) สขี องงานกราฟิก ถอื เปน็ หวั ใจหลกั ของการออกแบบ งานกราฟิก เพราะการเลอื กใช้สีจะแสดงถงึ อารมณ์ทีต่ ้องการไดช้ ดั เจนมากกวา่ ส่วนประกอบอื่น ๆ ทัง้ หมด เชน่ สโี ทนร้อน ส�ำหรบั งานทต่ี ้องการความ ต่นื เต้น ท้าทาย หรือสโี ทนเย็นส�ำหรับงานตอ้ งการให้ดสู ภุ าพ สบาย ๆ 8. ตวั อักษร (Text) คอื สว่ น ท่ี สื่อความหมายของงาน ซงึ่ ในงานกราฟิกทด่ี บี าง งาน https://bit.ly/2X9sPwb นกั ออกแบบอาจจะใชเ้ พียงแค่ตัวอักษรและสเี ป็น ส่วนประกอบเพียงสอง อย่าง เพ่ือสร้างสรรค์ งานทีส่ ามารถสอื่ ความหมายออกมาได้ในดไี ซน์ที่ สวยงาม http://a.lnwpic.com/olx7fr.jpg การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทที่ 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟิก 17 ประเภทของงานกราฟิก การออกแบบงานกราฟกิ ยอ่ มมวี ตั ถปุ ระสงค์และเปา้ หมายที่แตกตา่ งกนั ไป ลกั ษณะเฉพาะของงานหรอื เงอ่ื นไขตา่ ง ๆ ของงานและวิธีการดำ� เนินงานตอ้ ง สอดคลอ้ งกับปัจจัยทุกดา้ นในการสร้างงานออกแบบจงึ ควรศึกษาถึงองค์ประกอบ สำ� คญั ๆ หลาย ๆ ด้าน แนวทางในการคิดงานกราฟกิ จะแปรเปล่ยี นไปตาม ลกั ษณะของส่ือหรอื งานแตล่ ะประเภท โดยสามารถจัด หมวดหมไู่ ดด้ ังน้ี 1.งานกราฟกิ บนสอื่ โฆษณาสิ่งพมิ พ์ คอื สอ่ื ส�ำหรบั การโฆษณา ประชาสัมพันธ์สนิ คา้ หรือบรกิ าร หรอื องค์กร ได้แก่ แผ่นป้ายโฆษณาหรือโปสเตอร์ แผน่ พบั แผ่นปลวิ และบตั รเชิญ งานกราฟกิ บนบรรจภุ ณั ฑ์ บรรจภุ ณั ฑม์ หี น้าท่ีหลักคอื เป็นตวั ภาชนะ ส�ำหรับบรรจุ สนิ ค้า มีหลายรปู แบบ แตกต่างกันไปตามลกั ษณะของสนิ คา้ เชน่ หบี หอ่ กลอ่ ง ขวด ลัง กระป๋อง ฯลฯ บรรจุภณั ฑ์จะมีขนาดตา่ ง ๆ ตามขนาดท่ี บรรจสุ ินคา้ การ ออกแบบบรรจุภณั ฑ์แบง่ เป็นกลมุ่ ใหญ่ ๆ ได้ 3 กลมุ่ คอื 2.1 บรรจุภณั ฑ์สำ� หรับค้าปลกี มกั ออกแบบสวยงาม สะดวกในการ ใชส้ อย นา่ ใช้ บางชนดิ จะเน้นความ สวยงามเปน็ พเิ ศษ จะมรี ายละเอยี ดของ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

18 บทที่ 3 การสร้างสรรคง์ านดา้ นการถา่ ยภาพ สนิ คา้ บรรจอุ ยภู่ ายใน 2.2 บรรจภุ ณั ฑ์เพื่อการคา้ ส่ง เปน็ บรรจุภณั ฑ์ทีอ่ อกแบบส�ำหรับบรรจุ สนิ คา้ จำ� นวนมาก ๆ การกำ� หนด รายละเอียดจะแตกตา่ งออกไป 2.3 บรรจภุ ณั ฑเ์ พื่อการขนสง่ จะเนน้ ในเร่อื งความสะดวก ความปลอดภัย และความประหยัดในการขนส่ง การออกแบบฉลากของบรรจุภณั ฑจ์ ะตอ้ งอยู่ภาย ใต้เงอ่ื นไขและข้อกำ� หนดหลายอยา่ ง นักออกแบบมักจะ ตอ้ งสร้างภาพลกั ษณ์ ของตัวสินค้าให้เกดิ ความนา่ เชอื่ ถอื สวยงาม ส่วนการออกแบบหีบหอ่ บรรจภุ ณั ฑ์ ก็มี จุดประสงค์อยา่ งเดียวกนั กบั ฉลากสนิ คา้ แตม่ ีจุดเดน่ คอื เพอื่ ความสะดวกใน การขนส่ง 3. งานกราฟกิ บนเครอื่ งหมายและสัญลกั ษณ์ คอื เครอ่ื งหมายหรือ สัญลกั ษณ์ท่ีสอื่ ด้วยรูปภาพ เพื่อต้องการส่อื ความหมาย และสังเคราะหใ์ ห้เป็นรปู ลักษณท์ เ่ี ปน็ ส่งิ แทนอนั สามารถบอกถึงความหมายได้ โดยนกั ออกแบบตอ้ ง การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทท่ี 3 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นการถา่ ยภาพ 19 การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทที่ 3 กถา่ายรสภรา้าพงสรร

รคง์ านดา้ นการ

22 บทท่ี 3 การสรา้ งสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ บทท่ี 3 การสร้างสรรคง์ านด้านการถา่ ยภาพ ความเร็วชัตเตอร์ (S,TV) เปน็ การกำ� หนดระยะเวลาในการบันทึกภาพ ซ่งึ กลไกของกล้องจะมี แผน่ เล่อื นเปดิ ปดิ อยู่หน้าฟลิ ์ม (หรือ แผน่ รบั แสง CCD ในกรณขี องกลอ้ ง ดิจิตอล) เรียกว่าชัตเตอร์ สามารถ เปิดและปดิ เพ่ือเปดิ ให้แสงเขา้ ไป บันทึกภาพตามระยะเวลาที่เราตง้ั ความเรว็ ชัตเตอร์ เราต้องเลือกใหเ้ หมาะสมกับ วตั ถุท่ีต้องการถา่ ยภาพ โดยทั่วไปจะพจิ ารณาจากสภาพแสง เชน่ การถ่ายภาพ จากแหลง่ แสงทม่ี แี สงนอ้ ย เช่น แสงเทยี น ต้องเลือกใช้ความเรว็ ชัตเตอร์หลาย วนิ าที สว่ นการถา่ ยภาพกลางแจง้ มแี ดดจัด ตอ้ งใช้ความเรว็ ชดั เตอร์สูงกวา่ เชน่ 1/500 วินาทเี ป็นตน้ ปจั จยั อืน่ ท่สี ำ� คัญคือ ความเร็วในการเคลือ่ นท่ขี องวัตถุ เชน่ การถ่ายภาพรถยนต์ เคล่ือนทดี่ ว้ ยความเร็ว ต้องการให้ภาพคมชัด ตอ้ งใชค้ วามเรว็ ชตั เตอร์สูงสุดเทา่ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทที่ 3 การสรา้ งสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ 23 ทท่ี ำ� ได้ โดยสมั พันธ์กบั ขนาดรรู บั แสงทเ่ี ลอื ก เช่น ตั้งความเรว็ ชตั เตอร์ที่ 1/4000 วินาที เป็นต้น ขนาดรรู บั แสง (A,AV) กล้องสว่ นใหญจ่ ะมอี ปุ กรณบ์ งั คับให้แสงผ่านเลนส์มากหรือน้อย โดยใช้ แผ่นกลบี โลหะซึง่ ติดต้งั อยใู่ นตัวเลนส์เปน็ การกำ� หนดปรมิ าณแสงผ่านเลนสไ์ ดม้ าก หรอื น้อย โดยวิธเี ปดิ รูเล็กสุด เชน่ f/22 และค่อยๆใหญ่ขนึ้ ตามลำ� ดับ จนกระท่ัง เปดิ เต็มท่ี เชน่ f/1.4 แต่ขนาดเปดิ เต็มทจี่ ะขน้ึ กับขนาดชิ้นเลนส์ดว้ ย เลนส์ราคา สูงท่มี ีเลนส์ชิ้นหน้าขนาดใหญ่ จะรับแสงได้มากกวา่ ซ่งึ หมายถึงเปดิ รูรับแสงเตม็ ที่ไดก้ ว้างกวา่ เชน่ f/1.2 ส�ำหรับการถ่ายภาพจะเลือกใช้ขนาดรูรับแสงใด โดย ท่วั ไปจะพิจารณาจากสภาพแสง ถ้าแสงมากมกั จะใช้ขนาดรูรบั แสงเล็ก เชน่ f/11 ถา้ แสงนอ้ ยมักจะใช้ขนาดรรู ับแสงใหญ่ เชน่ f/2 เปน็ ต้น การต้ังความเรว็ ชัตเตอรแ์ ละขนาดรูรับแสง การเลอื กค่ทู ีเ่ หมาะสมตามตวั อย่างในหัวขอ้ ความสมั พนั ธ์ระหวา่ ง ความเรว็ ชตั เตอร์กบั ขนาดรูรับแสง ให้พิจารณาไดจ้ ากปัจจัยตา่ งๆดงั น้ี 1. ความเร็วในการเคลอ่ื นทข่ี องวัตถทุ ี่จะถ่าย การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

24 บทที่ 3 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นการถา่ ยภาพ วตั ถุท่ีเคล่ือนทเี่ ร็ว แต่เราต้องการภาพชัด ตอ้ งใช้ความเร็วชัตเตอร์สงู สุดเท่าที่ กลอ้ งจะท�ำได้ แต่ถ้าเปน็ วตั ถุทอี่ ยนู่ ่งิ นนั้ สามารถเลอื กความเรว็ ชัตเตอร์เท่าไรกไ็ ด้ 2. ความชดั ลกึ ของวัตถทุ ่จี ะถา่ ย ขนาดรรู ับแสงเล็ก เชน่ f/22 จะให้ ความชดั ลกึ มากกว่าขนาดรูรบั แสง กว้าง เช่น f/1.4 ซ่งึ เป็นประเดน็ สำ� คญั มากในการถ่ายภาพระยะใกล้ หรือใช้ เลนส์ถา่ ยไกลในการถ่ายภาพ การเลือกความเรว็ ชตั เตอรท์ ีเ่ หมาะสมกับการ เคลอื่ นทขี่ องวัตถุ ปจั จัยท่ีเกยี่ วข้องกบั การ เลอื กความเร็วชตั เตอรท์ เ่ี กยี่ วข้อง กบั การเคล่ือนท่ขี องวตั ถนุ ัน้ ให้ พจิ ารณาดงั น้ี ทิศทางการเคลอ่ื นทข่ี องวตั ถุ การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

บทท่ี 3 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการถา่ ยภาพ 25 แบง่ ทศิ ทางการเคลอ่ื นทีเ่ ปน็ 2 ลกั ษณะ คือเคลือ่ นทเี่ ขา้ หา/ออกห่าง กลอ้ ง หรือ เคล่ือนทผ่ี า่ นกล้องจากซ้ายไปขวาหรือกลับกนั โดยทกี่ ารเคลอื่ นท่ี เข้าหาหรือออกห่างจากกล้องนนั้ สามารถเลือกใชค้ วามเรว็ ชตั เตอร์ต�่ำวา่ การ เคลือ่ นที่ผ่านกล้อง เชน่ รถยนตท์ ขี่ ับดว้ ยความเรว็ ด้วยความเร็ว 60 กม./ชม.เทา่ กนั ทเ่ี คลื่อนที่เข้าหากล้อง อาจใชค้ วามเร็วชัตเตอร์ 1/125 แตถ่ ้าเคลอ่ื นทีผ่ ่าน กลอ้ ง อาจต้องใชค้ วามเร็วชตั เตอรถ์ ึง 1/500 ความเรว็ ในการเคลอ่ื นทข่ี องวตั ถุ วัตถุที่เคล่ือนท่เี ร็ว เช่น รถแขง่ ควรเลือกใชค้ วามเรว็ ชัตเตอร์สงู สดุ ท่ี กลอ้ งสามารถทำ� ได้ สว่ นคนเดนิ สามารถใช้ ความเรว็ ท่ีน้อยกว่าได้ อย่างไรก็ตาม การถ่าย ภาพวตั ถุเคล่อื นท่ี ควรเลอื กใชค้ วามเร็วชัตเตอร์ สูงสุดเทา่ ทสี่ ภาพแสง เทคนคิ การถ่ายภาพเพ่ิมเติม 1. เลอื กรูปร่างของวัตถหุ รอื ตัวแบบที่เห็นได้ชัด วัตถทุ ุกอย่างหรอื ตวั แบบสามารถทำ� ใหเ้ กิดภาพ Silhouette ได้ แต่ใชว่ ่า การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

26 บทที่ 3 การสรา้ งสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ จะถ่ายออกมาไดส้ วยงามไปเสียหมด กอ่ นถา่ ยควร หาวัตถทุ ่มี รี ปู ร่างหรือสว่ นโค้งที่เหน็ ได้ชัดจะดกี วา่ เพราะอย่าลมื ว่าภาพ Silhouette น้ันตัวแบบจะไม่ สอื่ ออกมาเป็นสีหรอื มีรายละเอยี ดอ่นื ๆ แตจ่ ะเหน็ เป็นเพยี งโครงรา่ งมืดๆ เทา่ น้นั การท่วี ตั ถหุ รือตัว แบบมีรปู ร่างทโี่ ดดเดน่ น่าจดจำ� จะท�ำให้ภาพดูน่าสนใจและดึงดดู สายตามากขน้ึ 2. หาแสงทใี่ ช่ การถ่ายภาพ Silhouette สามารถท�ำได้ง่าย เพียง แคห่ าแสงทผี่ ่านเข้ามาดา้ นหลังวัตถหุ รอื ตัวแบบท่ตี ้องการถา่ ย และแสง จากฉากหนา้ จะต้องสวา่ งนอ้ ยกวา่ ฉากหลงั ปกติในการถา่ ยกอ็ าศัยแสงจากดวง อาทิตย์ซึง่ เปน็ แสงธรรมชาติท่พี บเหน็ ไดง้ ่ายและสวยงามที่สดุ สว่ นเวลาในการ ถ่ายทดี่ ที ี่สุดคือช่วงก่อนดวงอาทิตย์ข้นึ และตก หรอื จะใชแ้ สงประดิษฐ์ทม่ี นุษย์ สร้างข้นึ กไ็ ดเ้ ชน่ กัน 3. ปดิ แฟลช เวลาจะเร่ิมถ่ายถ้ากลอ้ งอยใู่ น โหมด Auto กล้องอาจล่นั แฟลชออกมาได้ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 3 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นการถา่ ยภาพ 27 เพราะถา่ ยตอนแสงน้อย จะทำ� ใหว้ ัตถุหรือตวั แบบสวา่ งขน้ึ จนกลายเปน็ ภาพถา่ ย ธรรมดาไม่ใช่ภาพ Silhouette ดงั นน้ั กอ่ นถา่ ย ควรปิดแฟลชทกุ คร้ัง 4. จดั องค์ประกอบของภาพ สถานทีท่ ่ีเหมาะแก่การถ่ายภาพ Silhouette คอื สถานทเ่ี ปิดโลง่ เชน่ ชายหาด ท่งุ หญ้ากว้าง ๆ หรือริมแมน่ ำ�้ เมอื่ หาสถานทีแ่ ละวัตถุ Silhouette ได้ แลว้ ก็มาจัดองคป์ ระกอบของการถา่ ยภาพ Silhouette กันตอ่ ซึง่ ท�ำได้ง่าย ๆ โดยใหว้ ัตถหุ รอื ตัวแบบอยทู่ ฉ่ี ากหนา้ ส่วนท้องฟ้าเป็นฉากหลัง ถา้ ใหด้ คี วรเป็น ช่วงที่ท้องฟา้ โปร่งและไม่มีเมฆจะดกี ว่า ซึ่งช่วยเพ่มิ ความสวยงามในภาพได้ สว่ น การวางต�ำแหนง่ ของวตั ถุกับแสงกเ็ ปน็ เร่ืองทีส่ ำ� คัญ 5. วตั ถุหรือตัวแบบตอ้ งโดดเด่น ถา้ ต้องการถ่ายวัตถุหลายอยา่ งใหอ้ ยู่ในภาพ เดยี วกัน พยายามอยา่ ให้วตั ถอุ ยใู่ กลก้ ันเกนิ ไป หรือ เงาของวัตถุทบั ซอ้ นกัน ยกตวั อย่างเชน่ ถ้าในฉากมี คนและต้นไม้อยู่ ควรให้คนยนื ห่างหรอื ยนื ขา้ งๆ ตน้ ไม้ และหลีกเลย่ี งการยนื หน้าตน้ ไม้ เพราะจะทำ� ให้เงาของ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

28 บทที่ 3 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการถา่ ยภาพ ตน้ ไมก้ ับคนรวมกนั จนเกดิ เปน็ รูปร่างใหม่ ๆ ขึ้นมา ซึ่งทำ� ให้ผทู้ ่ีชมภาพสบั สนวา่ เปน็ ภาพอะไร หากจะถา่ ยเนน้ เฉพาะตัวบุคคลต้องให้คนท่ีรบั ชมภาพจดจ�ำภาพได้ง่าย ๆ โดยใชโ้ ครงร่างของ ใบหน้าทเี่ ห็นไดช้ ัดเจน เชน่ จมูก ปากและแก้ม 6. โหมด Auto กลอ้ งดิจิทัลสมัยน้ฉี ลาดในเรือ่ งการวดั แสงแบบอัตโนมัตอิ ยู่แลว้ แมแ้ ต่เวลาท่ตี ้องการ ภาพ Silhouette กล้องก็จะท�ำใหต้ วั แบบสว่าง ข้ึนมา ดงั น้ันกอ่ นเริม่ ถ่ายใหจ้ ดั องคป์ ระกอบของภาพก่อน โดยวัดแสงไปยงั จุดท่ี ท้องฟา้ สว่างท่ีสุดในภาพ กดชตั เตอร์ลงคร่ึงนึงแล้วหันกล้องกลบั ไปมุมท่จี ดั องคป์ ระกอบไว้ และถา่ ยภาพได้เลย หรอื จะใช้โหมดวัดแสงแบบจุด ซง่ึ ชว่ ยวดั แสงไปจุดที่ต้องการแทนการวดั แสงหลายๆ จุด ในภาพก็ได้ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทที่ 3 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการถา่ ยภาพ 29 7. โหมด Manual ช่างภาพบางคนชอบตัง้ คา่ โหมด Manual มากกวา่ ในการถ่ายภาพ Silhou- ette ให้ต้ังคา่ f แคบ ๆ เชน่ f8 หรอื มากกวา่ นนั้ เพอื่ ใหม้ ีความชดั ลกึ ทง้ั ภาพและชว่ ยลดความคลาดเคลือ่ นของสอี ันเกิดจาก การเลง็ กลอ้ งไปท่ดี วงอาทิตย์ ในการตั้งค่าสปีดชตั เตอรถ์ า้ ภาพยังมืดไมพ่ อ กใ็ ห้ เพ่ิมสปีดชตั เตอรส์ ูงๆ อกี โดยให้เร่ิมท่ี 1/125 ในกรณีท่ีวตั ถุหรอื ตัวแบบหยดุ นิ่ง หรือ 1/250 เมอ่ื วตั ถมุ กี ารเคล่อื นไหว ส่วนการต้ังค่า ISO ควรตง้ั ให้ตำ�่ เทา่ ที่จะทำ� ได้ เพราะขณะท่ีดวงอาทิตยก์ �ำลงั ตก มกั อดใจไม่ได้ทจ่ี ะเพิม่ คา่ ISO ให้สูงขึน้ ควรคอ่ ยๆ เพ่มิ ISO จะดีกว่า เพราะถา้ ISO สูงเกนิ ไป ภาพก็จะเกิด Noise ได้ แตโ่ อกาสในการเกดิ Noise ก็ขนึ้ อยกู่ ับ กลอ้ งแต่ละรุ่นด้วย 8. การโฟกัส ในการถ่ายภาพ Silhouette วตั ถหุ รอื ตวั แบบท่ีอย่ฉู าก หนา้ จะต้องอยู่ในโฟกสั หากวัดแสงเสร็จเรยี บรอ้ ยแลว้ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

30 บทที่ 3 การสร้างสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ ใหเ้ ลือก Manual focus เพราะโหมดนี้จะดีกว่าการตัง้ ค่าแบบ Auto focus ตรง ท่สี ามารถเลือกจุดโฟกัสไดเ้ อง โดยเลอื กโฟกัสไปท่ีตัววัตถุหรอื ตัวแบบที่อยฉู่ าก หน้า และมีอกี วิธีหน่ึงทีท่ �ำไดค้ ือใช้การ ตงั้ ค่ารรู ับแสง f แคบ ๆ อย่างทบ่ี อก ไปแล้วในข้อ 7 เพอ่ื ให้ทั้งภาพชัดลกึ อยูใ่ นช่วงโฟกัสทั้งหมด เทคนิคการจัดองคป์ ระกอบในภาพถ่ายการจดั องค์ประกอบภาพ 1. กฎสามส่วน กฏ 3 สว่ น (Rule of Third) การ จัดวางตำ� แหนง่ หลักของภาพถ่าย เป็นองคป์ ระกอบหนง่ึ ท่สี ามารถทำ� ใหเ้ กดิ ผลทางด้านแนวความคดิ และความรู้สกึ ได้ การวางตำ� แหน่งที่เหมาะสมของจุด สนใจในภาพ เปน็ อีกสิง่ หนง่ึ ทีส่ ำ� คญั และทีน่ ยิ มกนั โดยทัว่ ไปคอื ?กฎสามส่วน? กฎ สามสว่ นกล่าวไว้ว่า ไมว่ า่ ภาพจะอยู่แนวต้ังหรือแนวนอนกต็ าม หากเราแบง่ ภาพนน้ั ออกเป็นสามสว่ น ท้งั ตามแนวตัง้ และแนวนอน แลว้ ลากเส้นแบ่งภาพท้ัง สามเสน้ จะเกิดจุดตดั กนั ทั้งหมด 4 จุด ซ่งึ จุดตดั ของเสน้ ทงั้ สีน่ ้ี เปน็ ต�ำแหน่งที่ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทที่ 3 การสร้างสรรคง์ านด้านการถ่ายภาพ 31 เหมาะสมส�ำหรบั การจัดวางวัตถทุ ีต่ อ้ งการเน้นใหเ้ ปน็ จดุ เด่น หลัก สว่ นรายละ เอยี ดอื่นๆนนั้ เป็นส่วนสำ� คัญที่รองลงมา การจดั วางต�ำแหน่งจุดเด่นหลกั ไม่จ�ำเปน็ จะต้องจ�ำกัดมากนกั อาจถอื เอาบริเวณ ใกล้เคียงทัง้ สี่จุดน้ี จากตวั อยา่ ง จะเหน็ ไดว้ า่ จุดสนใจจะอยบู่ ริเวณจุดตดั ท�ำให้ภาพดู สมบูรณ์สายตาให้ไปสจู ดุ สนใจในภาพได้กจ็ ะชว่ ยเสริมให้ภาพดูดไี ดอ้ ีกทางในรูป แนวตง้ั กเ็ ช่นเดียวกนั หรอื จะจดั ในต�ำแหนง่ ท่ใี กล้เคียงกไ็ ด้ นอก จากน้เี รายังสามารถใชแ้ นวเสน้ แบ่ง 3 เสน้ น้ี เปน็ แนวในการจัด สดั สว่ นภาพกไ็ ด้อยา่ งการจัดวางเสน้ ขอบฟา้ ใหอ้ ยใู่ นแนวเส้น แบ่ง โดยใหส้ ว่ นพ้ืน ดินและทอ้ งฟ้าอยใู่ นอตั ราส่วน 3:1 หรอื 1:3 แตไ่ มค่ วรแบง่ 1: 1 จาก ตวั อย่างจะเห็นไดว้ า่ อตั ราส่วนระหว่างพน้ื ดนิ กับทอ้ งฟ้าเปน็ 1:3 นอกจากนี้ต�ำแหนง่ จดุ สนใจยังอยู่ท่ีบรเิ วณจดุ ตดั ท�ำให้ภาพดสู มบูรณ์ และน่า สนใจยง่ิ ขึ้น และเรายังสามารถน�ำไปประยกุ ตใ์ ช้ในการจัดองค์ประกอบภาพอืน่ ๆ โดยใชห้ ลกั การเดยี วกัน การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

32 บทที่ 3 การสร้างสรรค์งานดา้ นการถา่ ยภาพ 2. เสน้ น�ำสายตา การใชเ้ ส้นนำ� สายตา เปน็ การสร้างมติ ิใหก้ ับภาพไดด้ ีวธิ หี นงึ่ เราสามารถใช้ ถนน ทางเดินของแม่น�ำ้ ลำ� ธาร ร้วั หรอื แม้แตอ่ ะไรก็ไดท้ ่ีดแู ล้วเป็นเสน้ น�ำสายตาผู้ชม เข้าไปสใู่ นภาพการทำ� เช่นนจ้ี ะท�ำใหภ้ าพถ่ายเกิดมิติ มคี วามลกึ ยิง่ ถา้ เราวางแนว เส้น การใช้เสน้ ตรงจะทำ� ใหเ้ กดิ ความรูส้ ึกรวดเรว็ รุนแรงการใช้เสน้ โค้งจะทำ� ใหเ้ กิด ความรสู้ กึ นุม่ นวล คอ่ ยเปน็ ค่อยไป ข้อสังเกต : ในบางครัง้ ถา้ เราใช้จดุ เริม่ ขอ้ เส้นน�ำสายตาทม่ี ุมภาพ อาจ ท�ำใหภ้ าพดตู นั ๆ และดอู ดึ อดั ได้ แกไ้ ขไดโ้ ดยการเรมิ่ จุดเส้นนำ� สายตาบรเิ วณขอบ ภาพทั้ง 2 ดา้ น เปดิ ให้มีพืน้ ทีว่ า่ งๆใหร้ ู้สกึ เหมือนว่าเราปลอ่ ยใหเ้ ส้นน�ำสายตาเข้า มาจากข้างนอกภาพ การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 3 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นการถา่ ยภาพ 33 การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 4 กผาลรติ สรรา้ายงกสารรร

รรโคทง์ ราทนัศดน้า์ นการ

36 บทท่ี 4 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการผลติ รายการโทรทศั น์ บทท่ี 4 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการผลิตรายการโทรทัศน์ การผลิตรายการโทรทศั น์ ความหมายและบทบาทหน้าที่ตา่ งๆของทีมผลติ รายการ 1. ผูอ้ ำ� นวยการผลติ Excutive Producer เป็นผบู้ รหิ ารระดบั สงู มหี นา้ ท่ี การจัดร่าง จัดทำ� ควบคมุ งบประมาณการผลิต เปน็ แหลง่ สนบั สนนุ ดา้ นการหางบ ประมาณ และดูแลรบั ผดิ ชอบเรอื่ งค่าใช้จ่ายตา่ งๆ ถ้าในระดบั องค์กร มีตำ� แหน่ง เทยี บเทา่ กับ CEO 2. ผู้ควบคุมการผลติ Producer ดแู ล ควบคมุ และบรหิ ารการผลิตรายการ ในทุกดา้ น เปน็ ผู้มีอำ� นาจตัดสนิ ใจสูงสดุ ในการผลติ รายการโทรทัศน์ 3. ผชู้ ว่ ยผู้ควบคุมการผลติ Co-producer เปน็ ผู้ช่วยของProducer ใน ด้านตา่ งๆ 4. ผสู้ ร้างสรรค์รายการ Creative พฒั นาและสร้างสรรคร์ ูปแบบการนำ� เสนอรายการให้นา่ สนใจ 5. Script-writer รอ้ ยเรยี งเน้ือหา ผลิตบทส�ำหรบั พิธกี ร และ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทที่ 4 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการผลติ รายการโทรทัศน์ 37 6. ประสานงาน Co-ordinator มหี นา้ ที่ตดิ ต่อประสานงาน ท้ังภายนอก (แขกรบั เชญิ / สถานท่ี / อาหาร ฯลฯ) และภายใน (ฝา่ ยตา่ งๆ) ใหท้ ำ� งานได้ อย่างราบรืน่ และสัมพันธ์กัน 7. ศลิ ปกรรม ดแู ล ผลิตและออกแบบฉาก และบรรยากาศใหเ้ ปน็ ไปตาม เนอ้ื หาในรายการ 8. ชา่ งภาพ Cameraman 9. ผู้ก�ำกบั เทคนิค ( Technical Director ) 10. ชา่ งกลอ้ ง ( Camera Operators ) 11. ชา่ งเทคนิคดา้ นแสง ( Lighting Technician) หรือ ผู้กำ� กับแสง 12. ช่างเทคนิคด้านภาพ ( Video Engineer ) หรอื ผ้กู ำ� กบั ภาพ 13. ช่างเทคนิคดา้ นเสยี ง ( Audio Engineer ) หรอื ผูก้ ำ� กบั เสียง 14. ชา่ งเทคนิคผู้ควบคมุ การตดั ตอ่ ( Videotape Editor ) 15. ผชู้ ่วยประสานงานการผลติ ( Production Assistant ) 16. ผ้กู �ำกบั เวที ( Floor or Stage Manager ) การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

38 บทที่ 4 การสร้างสรรค์งานด้านการผลิตรายการโทรทศั น์ กระบวนการผลิตรายการโทรทัศน์ ปจั จยั และองคป์ ระกอบท่ีจะตอ้ งคำ� นงึ ทุกคร้ัง ในกระบวนการผลติ รายการโทรทัศน์ (4 M + 1 T) - คน (MAN) - อุปกรณ์ (MATERIAL) - งบประมาณ (MONEY) - การจัดการ (MANAGEMENT) - เวลา (TIME) หัวใจของการผลติ รายการ 1. เขยี นบท 2. ถ่ายทำ� 3. กำ� กบั 4. ตดั ตอ่ ข้ันตอนการผลิตรายการ บันได 3 ข้ัน ( 3 P ) Pre- Production ข้นั ตอนการเตรยี มงาน การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทท่ี 4 การสร้างสรรคง์ านด้านการผลิตรายการโทรทัศน์ 39 Production ข้ันตอนการผลิตรายการ Post-Production ขั้นตอนเรยี บเรียงและล�ำดบั รายการ ก่อนเปน็ ชน้ิ งาน ขน้ั เตรียมการ PRE-PRODUCTION 1. วางแผน (Plan) ก�ำหนดเรือ่ งราว เนื้อหา ทตี่ ้องการจะผลติ โดยยดึ หลกั 5 W + 2H • Who กลมุ่ เปา้ หมายเป็นใคร / รายการตอบสนองคนกลุ่มไหน • Why วัตถปุ ระสงค์ในการผลิตรายการ • What จะผลิตรายการอะไร xประเภทไหน • Where กำ� หนดสถานทีใ่ นการถ่ายทำ� รายการ (ในสตูดิโอ / ภายนอก ) ออกอากาศช่องทางไหน ตดั ตอ่ ทไ่ี หน • When จะเรม่ิ ผลติ เมอื่ ไหร่ / ออกอากาศเมื่อไหร่ เวลาไหน ใหต้ รงกับ กลุม่ เปา้ หมาย / จะใช้เวลาในการผลิตเท่าใด • How จะผลติ รายการอยา่ งไร กำ� หนดรายละเอียดในการผลิต • How Much ใชง้ บประมาณเทา่ ไหร่ 2. หาขอ้ มลู เตรยี มเนือ้ หา โดยค้นหาได้จาก การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

40 บทท่ี 4 การสร้างสรรค์งานด้านการผลิตรายการโทรทัศน์ • เอกสาร • บุคคล / แหลง่ ขา่ ว • สถานทจ่ี ริงทีจ่ ะไปถ่ายท�ำ • แล้วน�ำมารวบรวม สังเคราะห์ จัดท�ำและเรยี บเรยี งเน้ือหา ให้เป็นโครง รา่ งรายการ 3. จดั ท�ำสคริปท์ / บท เรม่ิ จากวางประเดน็ (Concept) => แก่นของเรอ่ื ง (Theme) => เค้าโครง เรือ่ ง (Plot / Treatment) => (Outline Script / Synopsis) => บทโทรทัศน์ (Full Script) => บทภาพ (Story board) 4. ประสานงาน กับส่วนต่างๆ ท้ังภายใน (ทีมงาน) และภายนอก (สถาน ท่ี / พิธีกรหรือผู้แสดง) ขน้ั ตอนผลิตรายการ PRODUCTION สถานท่ี การถา่ ยท�ำนอกสตูดิโอ แบง่ ตามลักษณะการทำ� งานไดเ้ ป็น 3 รูปแบบ 1. ENG (Electronic News Gethering) เปน็ การถา่ ยทำ� โดย การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

บทที่ 4 การสรา้ งสรรค์งานด้านการผลติ รายการโทรทัศน์ 41 ใช้กล้องเดีย่ ว เหมาะส�ำหรบั งานทีต่ อ้ งการความคล่องตัว ใชท้ มี งานในหารถ่ายทำ� ไมม่ ากนกั เช่น ข่าว สารคดี 2. EFP (Electronic Field Product) เปน็ การถา่ ยท�ำ ทีใ่ ช้กล้อง มากกวา่ 1 ตวั ต่อสายเคเบลิ้ จากกลอ้ งไปสู่เคร่ืองผสมสญั ญาณ (Mixer) เพือ่ ท�ำการเลือกภาพ ให้ไดภ้ าพที่หลากหลาย ไดอ้ ยา่ งตอ่ เน่อื ง เหมาะกับงาน ประเภท สนทนา สาธติ หรือภปิ ราย 3. Mobile Unit เปน็ การถ่ายท�ำท่ีมลี ักษณะคล้ายกับ EFP และการ ถา่ ยท�ำในสตดู โิ อ โดยอุกรณ์การควบคมุ จะตดิ ตง้ั อยใู่ นรถทีเ่ รยี ก OB (Outsid Broadcasting) สว่ นใหญจ่ ะใช้ในงานท่ีมกี ารถ่ายทอดสดต่างๆ การเตรียมการถา่ ยทำ� • เตรียมและตรวจเช็คอปุ กรณ์ • จดั เตรยี มฉากและพ้นื ทที่ ี่จะใช้ • จดั เตรยี มแสง และเสยี ง • จดั วางตำ� แหนง่ กล้อง • ซกั ซอ้ มทีมงานทกุ ฝา่ ย การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศกึ ษา

42 บทท่ี 4 การสร้างสรรค์งานด้านการผลิตรายการโทรทัศน์ • ซ้อมการแสดง • ถ่ายทำ� จรงิ ตามทีไ่ ดท้ ำ� การซกั ซอ้ มกบั นักแสดงไว้แลว้ **** ควรจะมีการถา่ ยท�ำเผ่ือไวห้ ลงั จากถา่ ยท�ำเสรจ็ สิน้ แล้ว เพื่อประโยชน์ในการ ตัดต่อ ในการเลือกภาพ หรือแทรกภาพ (Insert / Cut away) **** ความเขา้ ใจเร่อื งภาพขนาดภาพ 1. Extreme Long Shot ( ELS) เปน็ ขนาดภาพท่ีว้างมาก ส่วนใหญจ่ ะใช้ เพ่ือแนะน�ำสถานท่ี แสดงภาพรวมทงั้ หมดของฉากนนั้ ๆ 2. Long Shot ( ELS) ภาพกว้าง ท่ีเจาะจงสถานท่ีมากขน้ึ เพ่อื แสดงความ ส�ำคัญของภาพ 3. Medium Shot (MS) ภาพระยะปานกลาง เปน็ ภาพวตั ถใุ นระยะปาน กลางเพื่อ ตดั ฉากหลงั และรายละเอยี ดอื่นๆทไี่ ม่จ�ำเปน็ ออกไป และเนน้ เรอ่ื งราวท่ี เราตอ้ งน�ำเสนอ รายละเอยี ดจะเหน็ มากมากข้นึ เช่นภาพครง่ึ ตัว 5. 4. Close Up (CU) ภาพระยะใกล้ เปน็ ภาพที่ตดั ฉากหลังออกท้งั เพื่อ เน้นในส่งิ ท่เี ราตอ้ งการนำ� เสนอ เชน่ สหี นา้ แผลทขี่ า ท่มี อื กำ� ลงั เขียนหนังสือ เปน็ ตน้ สว่ นใหญ่เปน็ ภาพท่ใี ช้สือ่ ดว้ ยภาษากาย มากกวา่ การส่อื ด้วยการพูด การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทท่ี 4 การสร้างสรรคง์ านด้านการผลติ รายการโทรทศั น์ 43 6. Extreme Close Up (ECU) ภาพใกล้มาก จะเนน้ เจาะจง เฉพาะจุดท่ี ส�ำคญั เทา่ น้นั เช่น เฉพาะแววตา ปาก เพื่อแสดงอารมณ์ของภาพมมุ ภาพ ภาพมุมสูง / มุมกด - ให้ความรู้สกึ กดดนั หรอื ตกตต่ำ� ของตัวละคร ภาพระดับสายตา – เปน็ ทั่วไป คล้ายแทนสายตาผู้ชม ภาพมมุ ตำ่� / มมุ เงย – ให้ความรู้สกึ ย่งิ ใหญ่ มีพลงั อำ� นาจ มมุ ภาพและลกั ษณะท่ีถา่ ย เพอ่ื บอกเน้ือหา และลักษณะภาพที่ถ่าย เช่น • ภาพทถี่ ่ายจากมมุ สูง (aerial shot / bird’s eyes view) • ภาพครึง่ อก (Bust Shot) • ภาพเอียง (Canted Shot) • ภาพถา่ ยขา้ มไหล่ (Cross Shot / X Shot) • ภาพเตม็ ตัว (Full Shot) • ภาพบคุ คล 2 คนครง่ึ ตัว (Two Shot / Double Shot ) การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

44 บทท่ี 4 การสร้างสรรคง์ านด้านการผลิตรายการโทรทัศน์ ลักษณะของภาพ ภาพแบบออฟเจคตฟี (Objective Shot) เปน็ การถา่ ยภาพในลกั ษณะ แทนสายตาของผชู้ ม ภาพแบบซับเจคตีฟ (Subjective Shot) เปน็ การถา่ ยภาพในลกั ษณะ กล้องจะตัง้ อยู่ในต�ำแหน่งแทนสายตาของผู้แสดง การเคลื่อนกลอ้ ง การแพนกลอ้ ง (Panning) หมายถึง การเคลอ่ื นที่ของกล้องตามแนวนอนไปทางซ้าย หรอื ไปทางขวา โดย กล้องยงั อยู่ ณ จดุ เดมิ การทล้ิ ท์ (Tilting) หมายถงึ การเคลื่อนกลอ้ งตามแนวด่ิง จากล่างขึน้ บน และจากบนลงลา่ ง โดย กลอ้ งยงั อยู่ ณ จุดเดมิ เพ่อื ใหเ้ ห็นวตั ถุตามแนวตั้งเชน่ ภาพอาคารสูง การซมู (Zooming) หมายถงึ การเปลี่ยนความยาวโฟกัสของเลนส์ ในขณะทถ่ี ่ายภาพโดยการใชเ้ ลนส์ ซูม ท�ำใหม้ มุ ภาพ เปล่ียนไป ถ้าเปลย่ี นความยาวโฟกัสส้ันลง มมุ จะกวา้ ง แต่ถา้ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา