เล่ม 8 (2) เรื่องที่ประธานจะแจ้งต่อที่ประชุม

แผนการปฏิรปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ประเด็นที่ 12 12ดา้ นการศกึ ษา ยุ ทธ ศา ส ต ร ช า ติ ด า น ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น การพฒั นา การสรางโอกาส และเสริมสรางศกั ยภาพ และความเสมอภาค ทรพั ยากรมนษุ ย ทางสังคม ยกระดบั คณุ ภาพการจดั การศกึ ษา ลดความเลอื่ มลำ�้ ทางการศกึ ษา มงุ่ ความเปน็ เลศิ และสรา้ งขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั ของประเทศ และปรบั ปรงุ ระบบการศกึ ษาใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพในการใชท้ รพั ยากร เพิ่มความคลอ่ งตวั ในการรองรบั ความหลากหลาย ของการจดั การศกึ ษา และสรา้ งเสรมิ ธรรมาภบิ าล แผนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา มีเป้าหมายอันพึงประสงค์ คือ ผู้เรียนทุกกลุ่มวัยได้รับการศึกษา ทมี่ ีคณุ ภาพตามมาตรฐานสากล มีทกั ษะท่จี ำ� เปน็ ของโลกอนาคต สามารถในการแกป้ ัญหา ปรบั ตัว สือ่ สาร และ ท�ำงานร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมีประสิทธิผล มีวินัย มีนิสัยใฝ่เรียนรู้อย่างต่อเน่ืองตลอดชีวิตและเป็นพลเมือง ท่ีดี รู้สิทธิและหน้าท่ี มีความรับผิดชอบ และมีจิตสาธารณะ โดยในแผนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา ฉบับเดิม ที่ก�ำหนดเรื่องและประเด็นปฏิรูป ไว้จ�ำนวน 7 เรื่อง ซึ่งมีสถานะการบรรลุเป้าหมายประจ�ำปี 2563 ในระดับใกล้เคยี งในการบรรลเุ ปา้ หมาย (สเี หลอื ง) 3 เรอ่ื ง และอยู่ในระดับที่มคี วามเส่ียงในการบรรลุเปา้ หมาย (สีสม้ ) 4 เรอ่ื ง น้นั ได้นำ� มาด�ำเนินการต่อเนอื่ งในแผนการปฏริ ูปประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ผา่ นกิจกรรม Big Rock จ�ำนวน 6 เรื่องและประเด็นปฏิรูป และอีก 1 เร่ืองและประเด็นปฏิรูป เป็นกิจกรรมที่มีส่วนร่วมสนับสนุน การขับเคลื่อนกิจกรรม Big Rock ให้บรรลุผลสัมฤทธิ์ได้ตามเป้าประสงค์ท่ีก�ำหนดไว้ โดยแสดงรายละเอียด ความเกี่ยวข้องของเร่ืองและประเด็นปฏิรูปของแผนการปฏิรูปประเทศ (ฉบับเดิม) กับกิจกรรม Big Rock ของแผนการปฏริ ูปประเทศ (ฉบับปรับปรุง) สรุปได้ดงั น้ี 249

CR12 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา สรปุ การบรรลุเป้าหมายอนั พึงประสงค์ของการปฏิรปู ประเทศดา้ นการศกึ ษา สถานะการบรรลุเปา้ หมาย รหัส เป้าหมาย เทียบค่าเปา้ หมาย ปี 2564 ปี 2565 CR12G01 ผู้เรียนทุกกลุ่มวัยได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล มีทักษะที่จำ�เป็น 2564 2565 ของโลกอนาคต สามารถในการแก้ปัญหา ปรับตัว สื่อสาร และทำ�งานร่วม กับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิผล มีวินัย มีนิสัยใฝ่เรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต และเป็นพลเมืองที่ดี รู้สิทธิและหน้าที่ มีความรับผิดชอบ และมีจิตสาธารณะ สถานะการบรรลุเป้าหมายของผลสัมฤทธ์ิตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ท่ี 1 มีระดับใกล้เคียงใน การบรรลุเป้าหมายเมื่อเทียบกับค่าเป้าหมายปี 2564 และปี 2565 โดยช่วงที่ผ่านมาหน่วยงานผู้รับผิดชอบหลัก และหน่วยงานร่วมด�ำเนินการได้ด�ำเนินการพัฒนาเคร่ืองมือและระบบบูรณาการการท�ำงาน สนับสนุนนวัตกรรม การป้องกันแก้ไขปัญหาเด็กและเยาวชนออกจากระบบการศึกษาต้ังแต่ระดับปฐมวัย มีการเตรียมการจัดท�ำ กรอบการเรียนรู้ฐานสมรรถนะ พัฒนาหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานซึ่งมีลักษณะเป็นการเรียนรู้ฐานสมรรถนะ พัฒนาครู และบุคลากรทางการศึกษา รวมถึงพัฒนาเครื่องมือการประเมินสมรรถนะที่เน้นการประยุกต์ใช้ความรู้ และทักษะในสถานการณ์จริง ด�ำเนินการก�ำหนดมาตรฐานต�ำแหน่งและมาตรฐานวิทยฐานะของข้าราชการครู และบุคลากรทางการศึกษา พัฒนาระบบความร่วมมือการจัดอาชีวศึกษาระบบทวิภาคีและระบบอื่น ๆ ที่เน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเต็มรูป ด�ำเนินการให้บริการแพลตฟอร์มระบบจัดการเรียนการสอนออนไลน์ ที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายและท่ัวถึง เพื่อสนับสนุนให้คนไทยได้ศึกษาหาความรู้ได้ด้วยตนเองตลอดชีวิต รวมท้ัง มีการจดั ท�ำร่าง กฎ ระเบียบทเี่ กย่ี วกับหลกั ธรรมาภิบาลในสถาบนั อดุ มศึกษา 250

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12 สาระส�ำคัญของกจิ กรรม Big Rock และสรุปสถานะการด�ำเนินงาน ประจำ� ปี 2564 BR1201 กจิ กรรมปฏริ ปู ท่ี 1 การสรา้ งโอกาสและความเสมอภาคทางการศึกษา ตั้งแต่ระดบั ปฐมวยั หน่วยงาน สาระส�ำคัญ สถานะการด�ำเนินงาน รับผดิ ชอบหลกั มุ่งเน้นการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทาง ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามข้ันตอนและกรอบระยะเวลาท่ี การศึกษาระดับปฐมวัย และป้องกันเด็กและเยาวชน ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคลื่อนฯ โดยมีการพัฒนาเครื่องมือ กสศ. ออกจากระบบการศึกษา โดยพัฒนาระบบการค้นหา และระบบบูรณาการการท�ำงาน สนับสนุนนวัตกรรมการป้องกัน เฝ้าระวัง ติดตาม และช่วยเหลือเด็กให้เข้าถึงโอกาส แ ก ้ ไ ข ป ั ญ ห า เ ด็ ก เ ย า ว ช น อ อ ก จ า ก ร ะ บ บ ก า ร ศึ ก ษ า ต้ั ง แ ต ่ ทางการศึกษาต้ังแต่ปฐมวัย และติดตาม ช่วยเหลือ ระดับปฐมวัย สนับสนุนกลไกการด�ำเนินงานในระดับพ้ืนที่ เด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษาให้กลับเข้าสู่ และต้นสังกัด รวมท้ังติดตามความคืบหน้า และระดมการมี การศึกษาระดับประถมศึกษา และการพัฒนา ส่วนร่วมของสังคม โดยประกอบด้วย โครงการทั้งหมด เ ค ร่ื อ ง มื อ ก า ร ป ร ะ เ มิ น ศั ก ย ภ า พ ด ้ า น ก า ร อ ่ า น 10 โครงการ จาก 3 หน่วยงาน ได้แก่ กระทรวงศึกษาธิการ แ ล ะ ค ณิ ต ศ า ส ต ร ์ ใ น ร ะ ดั บ ก า ร ศึ ก ษ า ข้ั น พ้ื น ฐ า น กระทรวงมหาดไทย กองทุนเพ่ือความเสมอภาคทาง ของประชากรวัยแรงงาน เพื่อให้สังคมไทยได้เฝ้าระวัง การศึกษา โดยใช้งบประมาณจาก พรบ.งบประมาณ และติดตามความก้าวหน้าของการพัฒนาคุณภาพ ปี พ.ศ. 2565 และความเสมอภาคในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ของไทยอย่างต่อเน่ือง มีกลไกสนับสนุนในการป้องกัน และมาตรการแก้ไขปัญหาเด็กและเยาวชนออกจาก ระบบการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัย การด�ำเนินงาน ในระดับพ้ืนท่ี และต้นสังกัด การติดตามความคืบหน้า และการระดมการมสี ว่ นรว่ มของสงั คมอย่างต่อเนอ่ื ง BR1202 กจิ กรรมปฏริ ปู ท่ี 2 การพัฒนาการจดั การเรียนการสอนสู่การเรยี นรู้ฐานสมรรถนะ เพื่อตอบสนองการเปล่ยี นแปลงในศตวรรษท่ี 21 หนว่ ยงาน สาระส�ำคัญ สถานะการด�ำเนนิ งาน รับผิดชอบหลกั มุ่งเน้นการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาสมรรถนะแบบ ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามข้ันตอนและกรอบระยะเวลา ผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยตนเอง โดยมุ่งเน้นกระบวนการ ที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคล่ือนฯ โดยมีการจัดท�ำการพัฒนา ศธ. เรียนรู้แบบถักทอความรู้ ทักษะ คุณลักษณะผู้เรียน ระบบวัดแววพหุปัญญา และการจัดท�ำสื่อเพื่อใช้ส�ำหรับอบรมครู เขา้ ดว้ ยกนั ดว้ ยการลงมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ (Active Learning) เพื่อส่งเสริมและพัฒนาผู้มีความสามารถพิเศษระดับประถมศึกษา ผู้เรียนสามารถเข้าใจและเรียนรู้อย่างมีความสุข สังกัด สพฐ. รวมถึงพัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์พลังสิบ และพัฒนาความเป็นมนุษย์ท่ีสมบูรณ์ ผ่านการท�ำงาน และได้จัดท�ำหลักสูตรอบรมพัฒนาครูเพ่ือพัฒนาศักยภาพครู เป็นทีมและความร่วมมือระหว่างผู้เรียนด้วยกัน การมี ผู้สอน ส�ำหรับการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ครู อาจารย์ท่ีมีสมรรถนะ ด้านการจัดการเรียนรู้ท่ี และเทคโนโลยี รวมถึงมีการจัดการเรียนการสอนให้ผู้เรียน หลากหลาย เหมาะสมกบั ผู้เรยี นและบริบทของทอ้ งถนิ่ ทุกระดับในรูปแบบ Active learning ผ่านการขับเคลื่อน ผู ้ บ ริ ห า ร ส ถ า น ศึ ก ษ า แ ล ะ ผู ้ บ ริ ห า ร ก า ร ศึ ก ษ า มี การจัดการเรียนรู้วิทยาการค�ำนวณและการออกแบบเทคโนโลยี ส ม ร ร ถ น ะ ใ น ก า ร บ ริ ห า ร ง า น ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู ้ การจัดการเรียนร้สู ะเตม็ ศึกษา (STEM Education) การนิเทศการเรียนรู้การสร้างระบบนิเวศการเรียนรู้ ท่ีปลอดภัยและส่งเสริมการเรียนรู้ท่ีผู้เรียนสามารถ 251

CR12 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา BR1202 กิจกรรมปฏริ ปู ท่ี 2 การพัฒนาการจดั การเรียนการสอนสู่การเรียนรู้ฐานสมรรถนะ เพื่อตอบสนองการเปล่ียนแปลงในศตวรรษท่ี 21 หน่วยงาน สาระส�ำคญั สถานะการดำ� เนนิ งาน รับผดิ ชอบหลกั ก�ำหนดเส้นทางและจังหวะก้าวการเรียนรู้ของตนเอง อย่างมีความหมาย มีการวัดและประเมินผล เพ่ือพัฒนาผู้เรียนในทุกมิติอย่างแท้จริง ตลอดจนมี การใช้เทคโนโลยีทางการศึกษาท่ีเหมาะสมกับผู้เรียน และความพรอ้ ม BR1203 กิจกรรมปฏริ ูปท่ี 3 การปฏิรูปกลไกและระบบการผลติ และพัฒนาครู และบุคลากรทางการศึกษาให้มีคุณภาพมาตรฐาน หนว่ ยงาน รบั ผดิ ชอบหลกั สาระส�ำคัญ สถานะการดำ� เนนิ งาน มุ่งเน้นให้มีการออกแบบระบบการเรียนรู้ใหม่ ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนและกรอบระยะเวลา อว. ก า ร เ ป ลี่ ย น โ ฉ ม บ ท บ า ท ค รู ใ ห ้ เ ป ็ น ค รู ยุ ค ใ ห ม ่ ที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคล่ือนฯ โดยมีการจัดต้ังคณะท�ำงาน โดยวางแผนการผลิต พัฒนาและปรับบทบาทครู ขับเคลื่อนการพัฒนารูปแบบ/กระบวนการคัดเลือกบุคคล และอาจารย์ยุคใหม่ให้เป็นผู้อ�ำนวยการเรียนรู้ ท่ี มี คุ ณ ลั ก ษ ณ ะ ที่ พึ ง ป ร ะ ส ง ค ์ เ ข ้ า เ รี ย น ค รู แ ล ะ ก า ร พั ฒ น า ปรับระบบการผลิตและพัฒนาครูต้ังแต่ การดึงดูด เคร่ืองมือวัดและประเมินคุณลักษณะความเป็นครู ปรับปรุง คัดสรรผู้ท่ีมีความสามารถสูงและมีคุณลักษณะ หลักสูตรผลิตครูตามสาขาวิชาและบริบทพื้นที่เพ่ือสร้างความ ความเป็นครูเข้ามาเป็นครู ส่งเสริม สนับสนุนระบบ เป็นเลิศ พัฒนาระบบและกระบวนการบริหารจัดการ พัฒนาศักยภาพและสมรรถนะครูอย่างต่อเนื่อง กระบวนการฝึกประสบการณ์วิชาชีพครูและระบบการนิเทศ รวมท้ังการเพ่ิมประสิทธิภาพระบบบริหารจัดการ การศึกษาและการสอนงานของครูพี่เลี้ยงในสถานศึกษา ศึกษาในทุกระดับและทุกประเภท มุ่งเน้นให้สถาบัน พัฒนาอาจารย์ประจ�ำหลักสูตร ก�ำหนดมาตรฐานต�ำแหน่ง ผลิตครูปรับบทบาทการผลิตครูที่มีสมรรถนะสูง และมาตรฐานวิทยฐานะของข้าราชการครูและบุคลากร และเป็นความต้องการของประเทศ ครูและบุคลากร ทางการศึกษา หลักเกณฑ์และวิธีการประเมินวิทยฐานะ ทางการศึกษาประจ�ำการทุกคนต้องได้รับการพัฒนา แ ล ะ ป รั บ ป รุ ง ห ลั ก เ ก ณ ฑ ์ แ ล ะ วิ ธี ก า ร ย ้ า ย ข ้ า ร า ช ก า ร ค รู สมรรถนะที่จ�ำเป็นของแต่ละบุคคล ท้ังด้านการใช้ และบุคลากรทางการศึกษา หลักสูตร การจัดการเรียนรู้ การวัดประเมินผล และการใช้ส่ือการเรียนรู้สมัยใหม่ที่เน้นการเรียนรู้ เชิงรุก ทักษะการสร้างสรรค์การวิจัยและนวัตกรรม และการสร้างผลงานทางวิชาการ การบริหารจัดการ ศึกษาและการนิเทศการศึกษา รวมท้ังการใช้ เทคโนโลยีและการสร้างนวัตกรรมท่ีสามารถน�ำไป ใช้ประโยชน์ในชีวิตจริง และยึดมั่นในคุณธรรม จริยธรรมและจรรยาบรรณครูอย่างเข้มแข็ง 252

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12 BR1204 กิจกรรมปฏิรปู ที่ 4 การจัดอาชวี ศึกษาระบบทวภิ าคแี ละระบบอ่นื ๆ ท่เี น้นการฝึกปฏบิ ตั อิ ยา่ งเต็มรปู แบบ นำ� ไปสู่การจา้ งงานและการสรา้ งงาน หนว่ ยงาน สาระส�ำคัญ สถานะการดำ� เนนิ งาน รบั ผิดชอบหลกั มุ่งเน้นการส่งเสริมและสนับสนุนการเรียนการสอน ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนและกรอบระยะเวลา อาชีวศึกษาทวิภาคีท่ีเน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเข้มข้น ที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคลื่อนฯ โดยมีการพัฒนาระบบความ ศธ. ใ ห ้ มี คุ ณ ภ า พ แ ล ะ ข ย า ย ว ง ก ว ้ า ง ใ น ส ถ า น ศึ ก ษ า ร่วมมือการจัดอาชีวศึกษาระบบทวิภาคีและระบบอ่ืน ๆ อาชีวศึกษาทุกแห่ง ให้สามารถจัดการเรียน ที่เน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเต็มรูปแบบ ปรับปรุงหลักสูตร ก า ร ส อ น ร ะ บ บ ดั ง ก ล ่ า ว ไ ด ้ อ ย ่ า ง เ ต็ ม รู ป แ บ บ ให้ตรงตามความต้องการของสถานประกอบการท้ังในประเทศ ให้ผู้เรียนทุกคนทุกสาขาวิชาได้เข้าฝึกงานหรือ และท้องถ่ิน สร้างเครือข่ายความร่วมมือในการจัดอาชีวศึกษา ฝึกอาชีพในสถานประกอบการที่มีคุณภาพ ส่งเสริม ระบบทวิภาคีและระบบอ่ืน ๆ ที่เน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเต็ม ให้สถานศึกษายกระดับคุณภาพและพัฒนาการ รูปแบบ โดยใช้พ้ืนที่เป็นฐาน ด�ำเนินการโครงการจัดต้ังศูนย์ จัดการเรียนการสอนในสาขาวิชาท่ีเป็นจุดแข็ง ความเป็นเลิศทางการอาชีวศึกษา และจัดท�ำคู่มือการขับเคล่ือน มี ม า ต ร ฐ า น สู ง สู ่ ค ว า ม เ ป ็ น เ ลิ ศ ใ น แ ต ่ ล ะ แ ห ่ ง การด�ำเนินงานศูนย์บริหารเครือข่ายการผลิตและพัฒนา ห รื อ ส า ข า ที่ ส อ ด ค ล ้ อ ง กั บ ก า ร พั ฒ น า เ ชิ ง พ้ื น ที่ ก�ำลังคนอาชีวศึกษา ด�ำเนินการจัดตั้งศูนย์อาชีวศึกษา และทิศทางการพัฒนาและการลงทุนควบคู่กับ ทวิภาคีเขตพื้นท่ี 15 แห่ง เพ่ือประกันคุณภาพผู้เรียนอาชีวศึกษา การส่งเสริมการเป็นผู้ประกอบการโดยความร่วมมือ ใหม้ ีความพร้อมเขา้ ส่อู าชพี กับภาคเอกชนและสถาบันอุดมศึกษาท่ีมีศักยภาพ ด้านเทคโนโลยีและเน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเข้มข้น BR1205 กิจกรรมปฏิรูปท่ี 5 การปฏริ ูปบทบาทการวิจัยและระบบธรรมาภบิ าลของสถาบันอดุ มศกึ ษา เพื่อสนบั สนุนการพัฒนาประเทศไทยออกจากกบั ดกั รายไดป้ านกลางอย่างย่ังยืน หนว่ ยงาน สาระส�ำคัญ สถานะการด�ำเนินงาน รับผิดชอบหลัก มุ่งเน้นให้สถาบันอุดมศึกษาปรับบทบาทหรือขยาย ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนและกรอบระยะเวลา การให้บริการให้เอื้อต่อการเปล่ียนแปลงโครงสร้าง ที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคลื่อนฯ โดยมีการให้บริการ แพลตฟอร์ม อว. ทางประชากร สามารถรองรับการจัดการเรียนรู้ ระบบจัดการเรียนการสอนออนไลน์ที่สนับสนุนให้คนไทย ตลอดชีวิตที่ตอบโจทย์ความต้องการของประชากร ได้ศึกษาหาความรู้ได้ด้วยตนเองตลอดชีวิต ด�ำเนินยุทธศาสตร์ ทุกกลุ่ม มีบทบาทในการร่วมพัฒนาก�ำลังคน ด ้ า น ก า ร วิ จั ย แ ล ะ ส ร ้ า ง น วั ต ก ร ร ม เ พื่ อ ต อ บ โ จ ท ย ์ ท ้ า ท า ย วัยท�ำงานในภาคการผลิตและบริการ ซึ่งเป็นภารกิจ ของสังคม จัดท�ำมาตรฐานและคุณภาพระดับอุดมศึกษา ศึกษา ท่ี ส� ำ คั ญ แ ล ะ เ ร ่ ง ด ่ ว น ไ ม ่ น ้ อ ย ไ ป ก ว ่ า ก า ร พั ฒ น า ระบบงบประมาณการผลิตและพัฒนาก�ำลังคนในลักษณะ บัณฑิตใหม่ มุ่งเน้นให้สถาบันอุดมศึกษาปรับตัว Demand-Side Financing จัดท�ำระบบการจัดสรรและบริหาร ในการพัฒนางานวิจัยและขีดความสามารถของระบบ งบประมาณแบบบูรณาการท่ีมุ่งผลสัมฤทธิ์ พัฒนาระบบ วิ จั ย แ ล ะ ศั ก ย ภ า พ ข อ ง นั ก วิ จั ย ใ ห ้ มี ค ว า ม พ ร ้ อ ม สารสนเทศส�ำหรับการบริหารจัดการและการติดตามประเมินผล และความสามารถในการผลิตงานวิจัยท่ีสอดคล้อง OKRs จัดท�ำร่างประกาศกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ กับความต้องการในการพัฒนาขีดความสามารถ วิจัยและนวัตกรรม เร่ือง แนวปฏิบัติตามหลักธรรมาภิบาล ในการแข่งขันของประเทศอย่างย่ังยืน รวมท้ัง ในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. 2564 และประกาศกระทรวง มุ ่ ง ใ ห ้ ส ถ า บั น อุ ด ม ศึ ก ษ า แ ล ะ ห น ่ ว ย ง า น ก� ำ กั บ การอดุ มศึกษา วิทยาศาสตร์ วจิ ยั และนวตั กรรม เรอ่ื ง แนวปฏบิ ตั ิ มีระบบธรรมาภิบาลท่ีเป็นท่ียอมรับจากทุกภาคส่วน ตามหลักความรับผิดชอบต่อสังคม หลักเสรีภาพทางวิชาการ อย่างย่งั ยนื หลกั ความเปน็ อสิ ระ และหลักความเสมอภาค พ.ศ. 2564 253

CR12 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา สถานะการจัดท�ำหรอื ปรบั ปรุงกฎหมายภายใตแ้ ผนการปฏิรูปประเทศ (ฉบับปรับปรงุ ) ไดก้ ำ� หนดให้ จัดทำ� กฎหมาย 1 ฉบับ โดยมีสถานะการดำ� เนนิ การสรปุ ได้ดงั นี้ รายช่อื กฎหมายทีด่ ำ� เนินการ แล้ว อยู่ระหว่าง หมายเหตุ จดั ทำ� /ปรับปรงุ เสร็จ ดำ� เนนิ การ คณะรัฐมนตรีมีมติให้เสนอร่างพระราช บัญญัติฯ ต่อรัฐสภา ตามหนังสือ ด่วนที่ ร่างพระราชบัญญัติการศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. .... นร0503/28432 ลงวันท่ี 8 กันยายน 2564 ซ่ึ ง เ มื่ อ วั น ที่ 9 พ ฤ ศ จิ ก า ย น 2 5 6 4 ที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา ได้ลงมติรับ หลักการร่าง พ.ร.บ.การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. …. เรยี บรอ้ ยแล้ว ประเด็นท้าทายและข้อเสนอแนะ 1. การสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางการศึกษาต้ังแต่ระดับปฐมวัย ความท้าทายจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ส่งผลให้เกิดปัญหาความยากจนเฉียบพลัน และน�ำมาซ่ึงความเส่ียงของเด็กและเยาวชนในการหลุดออกนอกระบบการศึกษามากยิ่งขึ้น อีกท้ังยังส่งผลให้ หน่วยงานท่ีเก่ียวข้องไม่สามารถด�ำเนินงานของศูนย์เด็กเล็ก การติดตามดูแลและส่งเสริมพัฒนาการของเด็ก ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังน้ัน ควรพิจารณาปรับเปล่ียนรูปแบบการด�ำเนินกิจกรรมให้สอดคล้องกับสถานการณ์ เพ่ือให้สามารถส่งเสริมพัฒนาการของเด็กปฐมวัยได้อย่างต่อเนื่อง รวมถึงปรับเปลี่ยนแนวทางการด�ำเนินงาน ให้มงุ่ เนน้ มาตรการป้องกนั และฟ้นื ฟูผลกระทบท่ตี รงกับความต้องการของกลุม่ เปา้ หมายเฉพาะมากยง่ิ ขึ้น 254

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12 2. การพั ฒนาการจัดการเรียนรู้สู่การเรียนรู้สมรรถนะเพ่ือตอบสนองการเปล่ียนแปลง ในศตวรรษที่ 21 การขับเคล่ือนการจัดการเรียนรู้สู่การเรียนรู้สมรรถนะไปสู่การปฏิบัติได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ส่งผลให้โรงเรียนในหลายพื้นที่ต้องปรับรูปแบบการเรียนการสอน เป็นรูปแบบออนไลน์ รวมถึงไม่สามารถด�ำเนินการในบางกิจกรรมได้ตามก�ำหนดเวลา เกิดข้อจ�ำกัด ในการถ่ายทอดองค์ความรู้ในการพัฒนาการจัดการเรียนรู้สู่การเรียนรู้สมรรถนะและการประเมินพัฒนาการเรียนรู้ อย่างต่อเน่ือง ไม่สามารถจัดการประชุมเพ่ือสร้างความเข้าใจในการพัฒนาสมรรถนะให้แก่ครูและบุคลากร ทางการศึกษาให้มีคุณภาพมาตรฐาน จึงควรเร่งด�ำเนินการสร้างความรู้ความเข้าใจให้ผู้เรียนและผู้สอน สามารถใช้เคร่ืองมือการเรียนรู้ทางออนไลน์ในรูปแบบต่าง ๆ ท่ีเหมาะสมกับทุกช่วงวัยเพ่ือน�ำไปสู่ การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ฐานสมรรถนะ ซึ่งจะช่วยลดข้อจ�ำกัดของการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ และควรส่งเสริมให้เกิดกิจกรรมการเรียนรู้ท่ีผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ท่ีหลากหลาย ควรจัดเตรียมแผน การด�ำเนินงานเพ่อื รองรับการเร่งด�ำเนินกจิ กรรมที่ได้รบั ผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชอื้ โควิด-19 3. การจัดอาชีวศึกษาท่ีเน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเต็มรูปแบบ การจัดการเรียนการสอนบางประเภทที่ต้องใช้วิธีการ Onsite ไม่สามารถด�ำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ท�ำให้การด�ำเนินงานไม่บรรลุเป้าหมายท่ีตั้งไว้ตาม ระยะเวลาที่ก�ำหนด ดังน้ัน หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องควรเร่งด�ำเนินการสร้างความรู้ความเข้าใจให้ผู้เรียน และผู้สอนสามารถใช้เครื่องมือการเรียนรู้ทางออนไลน์ในรูปแบบต่าง ๆ ท่ีเหมาะสมกับทุกช่วงวัย ควรจัดเตรียม แผนการด�ำเนินงานเพื่อรองรับการเร่งด�ำเนินกิจกรรมท่ีได้รับผลกระทบจากสถานการณ์โควิด อาทิ การส่งเสริม การเรียนท่ีเน้นการฝึกปฏิบัติที่น�ำไปสู่การจ้างงานท่ีต้องใช้รูปแบบการเรียนแบบ Onsite เท่าน้ัน เพ่ือให้สามารถ เร่งขับเคลอ่ื นการด�ำเนินงานให้บรรลุเป้าหมายได้ในสถานการณป์ กติ 255

CR12G01 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR12G01 ผลสมั ฤทธติ์ ามเปา้ หมายอนั พึงประสงคท์ ่ี 1 ผู้เรียนทุกกลุ่มวัยได้รับการศึกษาทมี่ คี ุณภาพตามมาตรฐาน สากล มีทกั ษะท่จี ำ� เป็นของโลกอนาคต สามารถในการแกป้ ัญหา ปรบั ตัว สื่อสาร และท�ำงานร่วมกบั ผอู้ ื่นได้อย่างมีประสทิ ธผิ ล มีวนิ ยั มีนสิ ัยใฝ่เรียนรูอ้ ยา่ งตอ่ เน่อื งตลอดชวี ิต และเป็นพลเมืองที่ดี รูส้ ิทธิและหน้าท่ี มคี วามรับผิดชอบ และมีจิตสาธารณะ สถานการณป์ ี 2564 สถานการณป์ ี 2564 เทียบกับ คา่ เปา้ หมายทต่ี ้องบรรลใุ นปี 2564 เทียบกับ คา่ เปา้ หมายท่ตี ้องบรรลใุ นปี 2565 (1) มีการปรับปรุงระบบการวัดผลประเมินผล (1) มีการน�ำระบบวัดผลท่ีเน้นประเมินผลเพื่อพัฒนา ให้มุ่งเน้นที่การวัดผลประเมินผลเพื่อพัฒนาผู้เรียน ผู้เรียนไปใช้ (2) มีการก�ำหนดนิยามเชิงปฏิบัติการ และแผนการ (2) สัดส่วนประชากรนอกระบบการศึกษา วัยเรียน แ ก ้ ไ ข ป ั ญ ห า เ ด็ ก เ ย า ว ช น น อ ก ร ะ บ บ ก า ร ศึ ก ษ า ระดับการศึกษาภาคบังคับ (ป.1 -ม.3) อายุ 6-14 ปี (ป.1-ม.3) อายุ 6-14 ปี เชิงป้องกันและแก้ไข ไม่เกินร้อยละ 5 ในปี 2565 ในระยะ 5 ปี และ 10 ปี โดยหน่วยงานผู้รับผิดชอบ (3) มีการทดสอบเคร่ืองมือส�ำรวจความพร้อมของ (3) มีการพัฒนาเคร่ืองมือส�ำรวจความพร้อมของ เด็กปฐมวัยในการเข้าสู่การศึกษาระดับประถมศึกษา เด็กปฐมวัยในการเข้าสู่การศึกษาระดับประถมศึกษา (4) ครูอาชีวศึกษาได้รับการพัฒนาประสบการณ์ (4) ครูอาชีวศึกษาได้รับการพัฒนาประสบการณ์ อาชีพในสถานประกอบการเพ่ิมขึ้น และครูฝึก อาชีพในสถานประกอบการเพิ่มขึ้น และครูฝึก ใ น ส ถ า น ป ร ะ ก อ บ ก า ร ไ ด ้ รั บ ก า ร พั ฒ น า ทั ก ษ ะ ใ น ส ถ า น ป ร ะ ก อ บ ก า ร ไ ด ้ รั บ ก า ร พั ฒ น า ทั ก ษ ะ การถ่ายทอดหรือสอนงาน การวัดและประเมินผล การถ่ายทอดหรือสอนงาน การวัดและประเมินผล และระบบการดูแลผู้เรียนเพิ่มข้ึน และระบบการดูแลผู้เรียน (5) มีระบบ credit bank ที่สามารถให้คุณวุฒิ (5) มีระบบการคัดเลือกเข้าศึกษาภาคปกติโดยวิธี ฉบับย่อยกับผู้เรียน และสะสมเพ่ือเทียบโอน การเทียบโอนประสบการณ์/ความรู้ เ พ่ื อ เ ป ็ น ส ่ ว น ห นึ่ ง ข อ ง ก า ร จ บ ก า ร ศึ ก ษ า ร ะ ดั บ ( 6 ) มี ก ร อ บ ม า ต ร ฐ า น ส ม ร ร ถ น ะ วิ ช า ชี พ ค รู ปริญญาได้ ท้ังสายสามัญศึกษาและสายอาชีวศึกษาที่เน้นให้ครู (6) มีการน�ำกรอบมาตรฐานสมรรถนะวิชาชีพครูไปใช้ มีความพร้อมท้ังทางด้านวิชาการ เชี่ยวชาญวิชาชีพ มีจรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครู 256

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12G01 CR12สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 สถานการณ์ในภาพรวมของผลสัมฤทธิ์อันพึงประสงค์ตัวช้ีวัดท่ี 1 ระบบการวัดผลประเมินผล ให้มุ่งเน้น ที่การวัดผลประเมนิ ผลเพอ่ื พฒั นาผเู้ รียน ในปี 2564 ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ได้มี การปรับแนวทางการวัดและประเมินผลผู้เรียนโดยมุ่งเน้นท่ีการวัดประเมินผลเพ่ือพัฒนาผู้เรียน มีการออกแบบ และวางแผนวิธีการและเครื่องมือท่ีใช้ในการวัดและประเมินผลตามมาตรฐานและตัวช้ีวัดในแต่ละกลุ่มสาระ การเรียนรู้ โดยใช้วิธีการประเมินผลที่หลากหลาย อาทิ การทดสอบ การสังเกตพฤติกรรม การสอบปากเปล่า การสัมภาษณ์ การเขียนสะท้อนการเรียนรู้ มีการประเมินภาคปฏิบัติตามสภาพจริงหรือชีวิตประจ�ำวัน ของผู้เรียนโดยใช้แบบประเมินการปฏิบัติงาน มีการจัดท�ำแนวทางการพัฒนาตนเองของผู้เรียน รวมถึง มีการน�ำเสนอองค์ความรู้หรือแหล่งข้อมูลในการพัฒนาตนเองของผู้เรียน เพื่อมอบหมายให้ผู้เรียนปฏิบัติงานแล้ว จัดส่งผลการประเมินกลับไปให้ผู้สอน ตัวช้ีวัดที่ 2 สัดส่วนประชากรนอกระบบการศึกษาวยั เด็กเยาวชนอายุ 6-14 ปี นอกระบบการศึกษา เรียน ระดับการศึกษาภาคบังคับ (ป.1 - ม.3) อายุ ร้อยละ 6-14 ปี โดยข้อมูลจากกองทุนเพื่อความเสมอภาค ทางการศึกษา (กสศ.) ประมาณการว่าจะมีเด็ก ที่มา: กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศกึ ษา เยาวชนนอกระบบการศึกษาตามนิยามดังกล่าว เพิ่มข้ึนจากร้อยละ 7.5 ในปี 2561 เป็นประมาณ ร้อยละ 9.12 ในปี 2564 โดยแบ่งเป็นสัดส่วน ประชากรนอกระบบการศึกษาในระดับประถมศึกษา ประมาณร้อยละ 4 และระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ราวร้อยละ 19 อันเป็นผลมาจากสถานการณ์การแพร่ ระบาดของเช้ือโควิด-19 อันน�ำมาซึ่งปัญหาเศรษฐกิจ และสังคม โดยเฉพาะความยากจนทั้งแบบเฉียบพลัน และถาวรท่ีทวีความรุนแรงมากย่ิงข้ึน และส่งผลให้ ครัวเรือนจ�ำนวนมากขาดความพร้อมในการลงทุน ทางด้านการศึกษาของบุตรหลานอย่างมีนัยส�ำคัญ ตัวช้ีวัดท่ี 3 เครื่องมือส�ำรวจความพร้อมของเด็กปฐมวัยในการเข้าสู่การศึกษาระดับประถมศึกษา ในระยะ ที่ผ่านมาได้มีการด�ำเนินโครงการส�ำรวจสถานะความพร้อมในการเข้าสู่ระบบการศึกษาของเด็กปฐมวัย โดย กสศ. ร่วมกับสถาบันวิจัยเพื่อการประเมินและออกแบบนโยบาย (RIPED) มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เพ่ือส�ำรวจ และวิเคราะห์ข้อมูลสถานะความพร้อมในการเข้าสู่ระบบการศึกษาของเด็กปฐมวัย (School Readiness) โดยปัจจุบัน โครงการอยู่ในระยะท่ี 4 (ปี 2563-2564) มีการขยายพื้นที่ด�ำเนินงานออกไปทั้งส้ิน 23 จังหวัด ครอบคลุมทุกภูมิภาคทั่วประเทศ 257

CR12G01 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 ตัวช้วี ัดที่ 4 ครอู าชีวศึกษาไดร้ ับการพฒั นาประสบการณ์อาชพี ในสถานประกอบการเพ่ิมข้นึ และครูฝึกในสถาน ประกอบการไดร้ ับการพฒั นาทักษะการถา่ ยทอดหรือสอนงาน การวัดและประเมินผล และระบบการดูแลผเู้ รยี น การขับเคล่ือนการพัฒนาครูอาชีวศึกษาในสถานประกอบการ โดยมีการจัดท�ำระบบการฝึกอบรมและพัฒนา บุคลากร พร้อมจัดท�ำคู่มือสมรรถนะครูอาชีวศึกษาโดยการพัฒนาประสบการณ์วิชาชีพในสถานประกอบการ ทั้งนี้ มีผู้เข้ารับการพัฒนาประสบการณวิชาชีพในสถานประกอบการ ของ สอศ. ประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2564 จ�ำนวนทั้งสิ้น 172 คน ทั่วประเทศ ตัวช้ีวัดที่ 5 แนวทางการสง่ เสรมิ ใหค้ นทกุ ช่วงวัยสามารถเข้าถงึ การศึกษาระดบั อดุ มศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ได้จัดท�ำประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การเทียบโอนผลการเรียนระดับการศึกษาข้ันพื้นฐานและการศึกษา ระดับอุดมศึกษาระดับต่�ำกว่าปริญญา (ฉบับท่ี 3 ) พ.ศ. 2563 เพื่อเป็นแนวทางการเทียบโอนผลการเรียน ของหน่วยงานสถานศึกษาต่างๆ รวมท้ังการก�ำหนดกรอบคุณวุฒิแห่งชาติ เป็นกรอบแนวทางการเชื่อมโยง ผลการเรียนรู้กับสมรรถนะในการปฏิบัติงาน และส�ำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) ได้มีการศึกษาระบบ สะสมหน่วยการเรียนรู้ของประเทศไทย รวมถึงได้มีการด�ำเนินโครงการในสถานศึกษาน�ำร่องเพื่อพัฒนา คุณภาพและยกระดับการศึกษาของผู้เรียน โดยใช้ระบบการสะสมหน่วยการเรียนรู้ หรือธนาคารหน่วยกิต ระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน ตัวช้วี ดั ที่ 6 กรอบมาตรฐานสมรรถนะวิชาชีพครู ท้งั สายสามญั ศกึ ษาและสายอาชวี ศกึ ษา คุรุสภาได้ด�ำเนินการ ประกาศก�ำหนดการทดสอบและประเมินสมรรถนะทางวิชาชีพครู ด้านความรู้และประสบการณ์วิชาชีพ เพื่อขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู ตามมาตรฐานวิชาชีพครู พ.ศ. 2563 โดยได้มีการด�ำเนินการให้มี การทดสอบฯ ครั้งที่ 1 ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2564 และอยู่ระหว่างการด�ำเนินการจัดการทดสอบ และประเมินสมรรถนะทางวิชาชีพครู ครั้งที่ 2 258

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12G01 CR12สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 การด�ำเนินงานที่ผ่านมา หน่วยงานภาครัฐได้มีการด�ำเนินงานตามแผนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา และการด�ำเนินงานภายใต้กิจกรรมปฏิรูปที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่อประชาชนอย่างมีนัยส�ำคัญ (Big Rock) โดยได้มีความคืบหน้าการด�ำเนินงานที่บรรลุเป้าหมายท่ีส�ำคัญ ดังนี้ กิจกรรมปฏิรูปที่ 1 การสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางการศึกษาต้ังแต่ระดับปฐมวัย หน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องได้ด�ำเนินการพัฒนาเครื่องมือและระบบบูรณาการการท�ำงาน สนับสนุนนวัตกรรมการป้องกัน แก้ไขปัญหาเด็กและเยาวชนออกจากระบบการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัย สนับสนุนกลไกการด�ำเนินงาน ในระดับพื้นท่ีและต้นสังกัด รวมท้ังติดตามความคืบหน้าและระดมการมีส่วนร่วมของสังคม กิจกรรมปฏิรูปที่ 2 การพัฒนาการจัดการเรียนการสอนสู่การเรียนรู้ฐานสมรรถนะ เพื่อตอบสนอง การเปล่ียนแปลงในศตวรรษที่ 21 มีการเตรียมการจัดท�ำกรอบการเรียนรู้ฐานสมรรถนะ การพัฒนาหลักสูตร การศึกษาขั้นพ้ืนฐานซึ่งมีลักษณะเป็นการเรียนรู้สมรรถนะ ปรับปรุงกระบวนการเรียนการสอน พัฒนาครู ศึกษานิเทศก์ และบุคลากรทางการศึกษา รวมถึงพัฒนาเครื่องมือการประเมินสมรรถนะท่ีเน้นการประยุกต์ ใช้ความรู้และทักษะในสถานการณ์จริง และจัดท�ำระบบการอบรม การใช้ระบบวัดแววความสามารถพิเศษ ด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ส�ำหรับอบรมเขตพื้นที่การศึกษาน�ำร่องจ�ำนวน 5 เขตพ้ืนท่ี กิจกรรมปฏิรูปท่ี 3 การปฏิรูปกลไกและระบบการผลิตและพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา ให้มีคุณภาพมาตรฐาน ส�ำนักงานคณะกรรมการข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (ส�ำนักงาน ก.ค.ศ.) ได้ด�ำเนินการก�ำหนดมาตรฐานต�ำแหน่งและมาตรฐานวิทยฐานะของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา จ�ำนวน 4 สายงาน ได้แก่ สายงานการสอน สายงานบริหารสถานศึกษา สายงานบริหารการศึกษา และสายงาน นิเทศการศึกษา กิจกรรมปฏิรูปที่ 4 การจัดอาชีวศึกษาระบบทวิภาคีและระบบอ่ืน ๆ ที่เน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเต็ม รูปแบบน�ำไปสู่การจ้างงานและการสร้างงาน มีการพัฒนาระบบความร่วมมือการจัดอาชีวศึกษาระบบทวิภาคี และระบบอื่น ๆ ท่ีเน้นการฝึกปฏิบัติอย่างเต็มรูปแบบ สร้างเครือข่ายความร่วมมือโดยใช้พื้นท่ีเป็นฐาน ประกัน คุณภาพผู้เรียนอาชีวศึกษาให้มีความพร้อมเข้าสู่อาชีพ และก�ำลังด�ำเนินการจัดต้ังศูนย์อาชีวศึกษา ทวิภาคีเขตพื้นที่ 15 แห่ง 259

CR12G01 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 กิจกรรมปฏิรูปที่ 5 การปฏิรูปบทบาทการวิจัยและระบบธรรมาภิบาลของสถาบันอุดมศึกษาเพื่อ สนับสนุนการพัฒนาประเทศไทยออกจากกับดักรายได้ปานกลางอย่างย่ังยืน หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องได้ด�ำเนินการ ให้บริการ Platform Thai MOOC LMS และได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานรัฐ เอกชน และสถาบันการศึกษา ในการพัฒนารายวิชาออนไลน์ โดยปัจจุบันมีรายวิชาออนไลน์ จ�ำนวน 500 รายวิชา มีจ�ำนวนผู้เรียน มากถึง 843,000 คน มีการพัฒนาระบบข้อมูลสารสนเทศวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (National Research and Innovation Information System: NRIIS) นอกจากนี้ ได้มีการจัดท�ำร่างประกาศกระทรวง เร่ือง แนวปฏิบัติตามหลักธรรมาภิบาลในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. .... และหลักการจัดการอุดมศึกษา และการเปิดเผยผลการด�ำเนินการตามแนวปฏิบัติตามมาตรา 9 ประกอบมาตรา 10 แห่ง พระราชบัญญัติ การอุดมศึกษา พ.ศ. 2562 ซึ่งอยู่ระหว่างการน�ำเสนอคณะกรรมการการอุดมศึกษา ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ความท้าทายจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ได้แก่ การสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางการศึกษาต้ังแต่ระดับปฐมวัย ส่งผลให้เกิดปัญหา ความยากจนเฉียบพลันและน�ำมาซ่ึงความเส่ียงของเด็กและเยาวชนในการหลุดออกนอกระบบการศึกษา มากย่ิงขึ้น อีกทั้งยังส่งผลให้หน่วยงานท่ีเก่ียวข้องไม่สามารถด�ำเนินงานของศูนย์เด็กเล็ก การติดตามดูแล และส่งเสริมพัฒนาการของเด็กได้อย่างมีประสิทธิภาพ การพัฒนาการจัดการเรียนรู้สู่การเรียนรู้สมรรถนะ เพื่อตอบสนองการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 ส่งผลให้โรงเรียนในหลายพื้นที่ต้องปรับรูปแบบการเรียน การสอนเป็นรูปแบบออนไลน์ รวมถึงไม่สามารถด�ำเนินการในบางกิจกรรมได้ตามก�ำหนดเวลา จนเกิดข้อจ�ำกัด ในการถ่ายทอดองค์ความรู้ในการพัฒนาการจัดการเรียนรู้สู่การเรียนรู้สมรรถนะและการประเมินพัฒนาการ การเรียนรู้อย่างต่อเน่ือง การจัดการประชุมเพื่อสร้างความเข้าใจในการพัฒนาสมรรถนะให้แก่ครู และบุคลากรทางการศึกษาให้มีคุณภาพมาตรฐาน ไม่สามารถด�ำเนินการจัดประชุมภายนอก รวมถึงไม่สามารถ ด�ำเนินการจัดประชุมภายในที่มีจ�ำนวนผู้เข้าร่วมประชุมเป็นจ�ำนวนมากได้ และการจัดอาชีวศึกษาที่เน้น การฝึกปฏิบัติอย่างเต็มรูปแบบ บางประเภทที่ต้องใช้วิธีการ Onsite ไม่สามารถด�ำเนินการได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ท�ำให้การด�ำเนินงานไม่บรรลุเป้าหมายท่ีตั้งไว้ 260

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นการศกึ ษา CR12G01 CR12สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย การสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัย ควรพิจารณาปรับเปลี่ยนรูปแบบการด�ำเนินกิจกรรมให้สอดคล้องกับสถานการณ์ เพื่อให้สามารถส่งเสริม พัฒนาการของเด็กปฐมวัยได้อย่างต่อเนื่อง รวมถึงปรับเปลี่ยนแนวทางการด�ำเนินงานให้มุ่งเน้นมาตรการป้องกัน และฟื้นฟูผลกระทบท่ีตรงกับความต้องการของกลุ่มเป้าหมายเฉพาะมากย่ิงขึ้น อาทิ เด็กยากจน เด็กพิการ หรือเด็กท่ีไม่สามารถเข้าถึงอุปกรณ์การเรียนการสอนทางไกล หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรเร่งด�ำเนินการสร้าง ความรู้ความเข้าใจให้ผู้เรียนและผู้สอนสามารถใช้เครื่องมือการเรียนรู้ทางออนไลน์ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อน�ำไปสู่ การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ฐานสมรรถนะ ซ่ึงจะช่วยลดข้อจ�ำกัดของการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ และควรส่งเสริมให้เกิดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ท่ีหลากหลาย รวมถึงควรจัดเตรียม แผนการด�ำเนินงานเพ่ือรองรับการเร่งด�ำเนินกิจกรรมท่ีได้รับผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาด ของเชื้อโควิด-19 อาทิ การส่งเสริมการเรียนท่ีเน้นการฝึกปฏิบัติที่น�ำไปสู่การจ้างงานท่ีต้องใช้รูปแบบการเรียน แบบ Onsite เท่านั้น เพ่ือให้สามารถเร่งขับเคล่ือนการด�ำเนินงานให้บรรลุเป้าหมายได้ในสถานการณ์ปกติ 261



แผนการปฏิรปู ประเทศ (ฉบบั ปรับปรงุ ) ประเด็นที่ 13 13ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนา ทรพั ยากรมนษุ ย์ ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ฿ ยุ ทธ ศา ส ต ร ช า ติ ด า น ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ความม่ันคง การพฒั นา การสรางโอกาส การปรับสมดุลและ กาใรนสกราางรคแวขามงสขามันารถ และเสริมสรา งศกั ยภาพ และความเสมอภาค พัฒนา ทรพั ยากรมนุษย ทางสังคม ระบบการบริหาร จัดการภาครัฐ พัฒนาทรพั ยากรมนษุ ยท์ งั้ รา่ งกาย จติ ใจ ความคดิ ความสามารถ ในการสรา้ งโอกาสใหก้ บั ชวี ติ ในทกุ ชว่ งวยั รวมทงั้ สรา้ งชมุ ชน ทเี่ ขม้ แขง็ ทง้ั ดา้ นวฒั นธรรม คณุ ธรรม และเศรษฐกจิ ภายใตบ้ รบิ ทของสถานการณโ์ ลกในปจั จบุ นั ตลอดจนมคี วามพรอ้ มตอ่ การเปลยี่ นแปลงทจี่ ะเกดิ ขนึ้ ในอนาคต แผนการปฏิรูปประเทศด้านวัฒนธรรม กีฬา แรงงาน และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ มีเป้าหมาย อันพึงประสงค์ ประกอบด้วย (1) ประชาชนมีคุณธรรมจริยธรรม (2) เพ่ิมมูลค่าทางเศรษฐกิจฐานวัฒนธรรม (3) ประชาชนออกก�ำลังกายและเล่นกีฬาอย่างสม่�ำเสมอรวมถึงมีความรอบรู้ด้านสุขภาพ เพื่อพัฒนาสุขภาพ ให้แข็งแรง และเป็นฐานในการพัฒนากีฬาชาติ และ (4) ก�ำลังคนของประเทศมีทักษะท่ีเอื้อต่อการสร้าง ผลิตภาพแรงงานและคุณภาพชีวิตที่ดี ตามแผนการปฏิรูปประเทศ (ฉบับปรับปรุง) ท่ีได้ประกาศใช้เมื่อวันท่ี 25 กุมภาพันธ์ 2564 ซ่ึงเป็นการประกาศใช้แผนการปฏิรูปประเทศด้านวัฒนธรรม กีฬา แรงงาน และการพัฒนา ทรัพยากรมนุษย์ เป็นคร้ังแรกหลังจากท่ีได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านวัฒนธรรม กีฬา แรงงาน และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ตามประกาศส�ำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการปฏิรูปประเทศ ด้านต่าง ๆ (ฉบบั ท่ี 2) เมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม 2563 โดยแผนการปฏิรูปประเทศ ด้านวัฒนธรรม กีฬา แรงงาน และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ได้ก�ำหนด กิจกรรมปฏิรูปประเทศท่ีจะส่งผลให้เกิดการเปล่ียนแปลงต่อประชาชนอย่างมีนัยส�ำคัญ (Big Rock) จำ� นวน 5 กิจกรรม ดังน้ี 263

CR13 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ สรปุ การบรรลุเป้าหมายอนั พึงประสงค์ของการปฏริ ปู ประเทศดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนุษย์ สถานะการบรรลุเปา้ หมาย รหสั เป้าหมาย เทียบคา่ เป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G01 ประชาชนมีคุณธรรมจริยธรรม 2564 2565 สถานะการบรรลุเป้าหมายของผลสัมฤทธิ์ตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ที่ 1 มีระดับใกล้เคียงในการบรรลุ เป้าหมายเม่ือเทียบกับค่าเป้าหมายปี 2564 และปี 2565 โดยจากการประเมินการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม ของประชากรไทยในด้านการมีจิตสาธารณะ และด้านวินัยการออม ทักษะทางการเงิน และการสร้าง ภูมิคุ้มกันทางการเงินท่ีดี พบว่า มีความก้าวหน้ามากขึ้น อย่างไรก็ตาม ผลการส�ำรวจสถานการณ์ต้นทุนชีวิต ของเด็กและเยาวชนไทย (อายุ 12-18 ปี) ประจ�ำปี 2564 พบว่า ต้นทุนชีวิตในพลังตัวตน พลังครอบครัว พลังเพ่ือนและกิจกรรม และพลังสร้างปัญญา แม้จะอยู่ในระดับท่ีผ่านเกณฑ์แต่จัดอยู่ในระดับปานกลาง และระดับดี ส�ำหรับด้านทักษะทางการเงินและการมีภูมิคุ้มกันทางการเงินท่ีดี พบว่า คนไทยมีระดับทักษะ ทางการเงินท้ัง 3 ด้าน (ความรู้ทางการเงิน พฤติกรรมทางการเงิน และทัศนคติทางการเงิน) ดีข้ึนอยู่ที่ ร้อยละ 71.0 เพิ่มข้ึนจากร้อยละ 66.2 ในปี 2561 ซึ่งหากพิจารณาข้อมูลด้านการบริหารจัดการเงินให้พร้อม รับมือกับทุกสถานการณ์ พบว่า ร้อยละ 74.7 ของคนไทยมีเงินออม แต่ยังมีความท้าทายในการบริหารจัดการ เงินให้เพียงพอกับรายจ่ายและภาระผ่อนหน้ี และการออมเงินเผื่อฉุกเฉินอย่างเพียงพอ ในด้านความพอเพียง พบว่า คนไทยมีการยึดหลักพอเพียงในการด�ำรงชีวิตสูงสุดมากเป็นอันดับหน่ึง หรือคิดเป็นร้อยละ 83.56 รองลงมา ความเอื้อเฟื้อเผ่ือแผ่ มีน�้ำใจให้แก่กัน ร้อยละ 78.67 มีสติ มีความอดทน ร้อยละ 74.67 มีความสามัคคี ร่วมแรง ร่วมใจ ร้อยละ 73.78 และเคารพพฤติการสังคม ร้อยละ 67.33 ตามล�ำดับ อย่างไรก็ตาม ด้านความซ่ือสัตย์สุจริต ท่ีสะท้อนผ่านดัชนีการรับรู้การทุจริต (Corruption Perceptions Index: CPI) ขององค์กรเพ่ือความโปร่งใส นานาชาติ ประเทศไทยถกู ลดอันดบั ลงจากอนั ดับที่ 101 ในปี 2562 เป็นอนั ดับท่ี 104 จาก 180 ประเทศ ในปี 2563 โดยประเทศไทยได้คะแนน 36 คะแนน ซึ่งต่�ำกว่าค่าเฉล่ียของโลกท่ี 43 คะแนน และอยู่ในอันดับท่ี 5 ในภูมิภาค อาเซยี น รองจากสงิ คโปร์ บรไู น มาเลเซีย และอินโดนเี ซยี 264

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ สถานะการบรรลุเปา้ หมาย รหสั เป้าหมาย เทยี บค่าเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G02 เพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจฐานวัฒนธรรม 2564 2565 สถานะการบรรลุเป้าหมายของผลสัมฤทธ์ิตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ที่ 2 มีระดับต่�ำกว่าค่าเป้าหมาย ขั้นวิกฤต เม่ือเทียบกับค่าเป้าหมายปี 2564 และปี 2565 โดยจากผลการส�ำรวจรายได้จากการท่องเท่ียว โดยชุมชนขององค์การบริหารการพัฒนาพ้ืนท่ีพิเศษเพ่ือการท่องเที่ยวอย่างย่ังยืน (องค์การมหาชน) (อพท.) ซึ่งมี แนวคิดและกลุ่มนักท่องเที่ยวท่ีใกล้เคียงกับการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์และวัฒนธรรม ในปีงบประมาณ 2564 พบว่า รายได้จากการท่องเท่ียวชุมชนต้นแบบของ อพท. จ�ำนวน 20 ชุมชน หดตัวถึงร้อยละ 40.30 ต่อเนื่อง จากปี 2563 ซึ่งลดลงอยู่แล้วร้อยละ 46.54 จากปีก่อนหน้า โดยในช่วงที่ผ่านมาหน่วยงานของภาครัฐ ได้ส่งเสริมและสนับสนุนการน�ำทุนทางวัฒนธรรมมาต่อยอดและสร้างสรรค์เพ่ือสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ ฐานวัฒนธรรม ประกอบกับส่งเสริมการน�ำวิถีชีวิต ศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น มาสร้างผลิตภัณฑ์ และบริการด้านวัฒนธรรมพื้นถิ่นให้เป็นวัฒนธรรมสร้างสรรค์ที่มีศักยภาพ ท้ังน้ี การส�ำรวจชุดข้อมูลมูลค่า ทางเศรษฐกิจของสินค้าหรือบริการทางวัฒนธรรมของกระทรวงวัฒนธรรมยังอยู่ในระหว่างการพัฒนา ดัชนตี ามมาตรการปรบั ปรงุ ประสทิ ธิภาพในการปฏิบตั ริ าชการดังกล่าว สถานะการบรรลุเปา้ หมาย รหสั เป้าหมาย เทียบค่าเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G03 ประชาชนออกกำ�ลังกายและ เล่นกีฬาอย่างสม่ำ�เสมอรวมถึง มีความรอบรู้ 2564 2565 ด้านสุขภาพ เพื่อพัฒนาสุขภาพให้แข็งแรง และเป็นฐานในการพัฒนากีฬาชาติ สถานะการบรรลุเป้าหมายของผลสัมฤทธิ์ตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ท่ี 3 มีระดับบรรลุค่าเป้าหมาย เมื่อเปรียบเทียบกับค่าเป้าหมายปี 2564 และปี 2565 ซ่ึงได้ก�ำหนดตัวชี้วัดในการประเมินสถานะการบรรลุ เป้าหมาย ได้แก่ (1) อายุคาดเฉล่ียของการมีสุขภาพดี (อายุเฉล่ีย) โดยจากข้อมูลอายุคาดเฉลี่ย ของการมีสุขภาพดี (Healthy life expectancy (HALE)) ขององค์การอนามัยโลก (WHO) ที่มีการจัดเก็บล่าสุด จาก 183 ประเทศ พบว่า อายุคาดเฉล่ียของการมีสุขภาพดี (ต้ังแต่แรกเกิด) ในปี 2564 อยู่ที่ 68.3 ปี ซ่ึงเพิ่มข้ึนจาก ปี 2558 และปี 2553 ท่ี 68 ปี และ 67.1 ปี ตามล�ำดับ ซ่ึงมีแนวโน้มจะเพ่ิมข้ึนอย่างต่อเนื่อง ในขณะที่อายุคาดเฉลี่ยของการมีสุขภาพดี (คนไทยตั้งแต่อายุ 60 ปี ข้ึนไป) ในปี 2562 อยู่ท่ี 18 ปี ซ่ึงเพ่ิมข้ึน จากปี 2558 และปี 2553 ท่ี 17.9 ปี และ 15.6 ปี ตามลำ� ดับ และ (2) ตวั ชีว้ ัดนกั กฬี าหนา้ ใหม่ท่ีมคี วามสามารถ มีอัตราการได้รับคัดเลือกเข้าสู่การเป็นนักกีฬาระดับชาติเพ่ิมขึ้น (ตัวแทนทีมชาติไทย) พบว่า จากข้อมูลของ การกีฬาแหง่ ประเทศไทย ในปี 2564 นกั กฬี าทมี ชาติใหมจ่ ากการแขง่ ขนั กีฬาเยาวชนแหง่ ชาติ เพ่มิ ขนึ้ ร้อยละ 14.4 265

CR13 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ สถานะการบรรลุเปา้ หมาย รหสั เป้าหมาย เทยี บคา่ เป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G04 กำ�ลังคนของประเทศมีทักษะที่เอื้อต่อการสร้างผลิตภาพแรงงานและคุณภาพชีวิตที่ดี 2564 2565 สถานะการบรรลุเป้าหมายของผลสัมฤทธ์ิตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ที่ 4 มีระดับใกล้เคียงในการบรรลุ เป้าหมาย เม่ือเทียบกับค่าเป้าหมายปี 2564 และปี 2565 สะท้อนได้จาก (1) ดัชนีผลิตภาพแรงงานต่อช่ัวโมง ทำ� งาน พบว่า ไตรมาสที่ 2 ของปี 2564 เท่ากบั 122.56 ลดลงจากไตรมาสเดยี วกนั ของปกี ่อนหนา้ ร้อยละ 2.71 ซ่ึงอยู่ต�่ำกว่าค่าเป้าหมายที่ก�ำหนดไว้เพ่ิมขึ้นร้อยละ 5 ในปี 2564 ท้ังนี้ อาจจะมีผลมาจากสถานการณ์การแพร่ ระบาดของเช้ือโควิด-19 (2) อัตราการจ้างงานสูงข้ึนในทุกภูมิภาคของประเทศ ซ่ึงเทียบเคียงจากอัตรา การว่างงานเป็นรายภาค พบว่า ไตรมาสที่ 2 ของปี 2564 เม่ือเทียบกับไตรมาสเดียวกันของปีก่อนหน้าอัตรา การว่างงานทั่วประเทศลดลงร้อยละ 0.1 ซ่ึงบรรลุค่าเป้าหมายท่ีก�ำหนดไว้ในปี 2564 (อัตราการว่างงานลดลง จากปีก่อนหน้า) และเม่ือพิจารณาตามภาค พบว่า กรุงเทพมหานครเพิ่มข้ึนร้อยละ 0.8 และภาคใต้เพ่ิมขึ้น ร้อยละ 0.7 ซ่ึงอยู่ในระดับต�่ำกว่าค่าเป้าหมาย ในขณะท่ีภาคกลางลดลงร้อยละ 0.6 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ลดลงร้อยละ 0.3 และภาคเหนือลดลงร้อยละ 0.2 ซึ่งบรรลุค่าเป้าหมายท่ีก�ำหนดไว้ และ (3) การเพ่ิมขึ้น ของผู้ประกอบการรายย่อย (Micro SME,SME) พบว่า ในช่วง 7 เดือนแรกของปี 2564 (เดือนมกราคม – กรกฎาคม 2564) จ�ำนวนผู้ประกอบการรายย่อย (Micro SMEs) มีจ�ำนวนทั้งสิ้น 36,055 ราย โดยเมื่อจ�ำแนก ตามประเภทธรุ กิจ พบวา่ ส่วนใหญ่จะเป็นภาคบรกิ าร (คิดเปน็ ร้อยละ 46.55) ภาคการค้า (คิดเปน็ รอ้ ยละ 36.85) ภาคการผลิต (คิดเป็นร้อยละ 9.74) และภาคธุรกิจการเกษตร (คิดเป็นร้อยละ 6.86) ตามล�ำดับ ซึ่งจ�ำนวน ผปู้ ระกอบการรายยอ่ ยเฉลีย่ ต่อเดอื นของปี 2564 สงู กว่าคา่ เฉล่ียของปี 2563 คิดเปน็ รอ้ ยละ 35.28 266

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ สาระส�ำคัญของกจิ กรรม Big Rock และสรปุ สถานะการด�ำเนนิ งาน ประจำ� ปี 2564 BR1301 กิจกรรมปฏิรูปท่ี 1 การส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมในทกุ ช่วงวัย : ผ่านการปฏริ ูป อุตสาหกรรมบนั เทงิ และการใช้กลไกร่วมระหวา่ งภาครฐั และเอกชนในการขับเคล่อื น หนว่ ยงาน สาระส�ำคญั สถานะการดำ� เนินงาน รบั ผิดชอบหลัก มุ่งเน้นการขับเคลื่อนการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามข้ันตอนและกรอบระยะเวลา เพ่ือให้สอดคล้องกับการพัฒนาประเทศให้สมดุล ตามที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคลื่อนฯ โดยท่ีผ่านมาได้มีการ ศคธ. ท้ังทางวัตถุและจิตใจควบคู่กันไป ให้คุณธรรม ด�ำเนินการเพ่ือขับเคลื่อนกิจกรรมปฏิรูปดังกล่าว อาทิ น� ำ ก า ร พั ฒ น า ส ร ้ า ง สั ง ค ม แ ห ่ ง คุ ณ ธ ร ร ม ต า ม การรวบรวมและคัดเลือกชุมชนท้องถิ่นต้นแบบด้านคุณธรรม ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ไปสู่การสร้างสังคมไทย จ�ำนวน 714 แห่ง ซ่ึงมีชุมชนท้องถ่ิน ที่ได้ผ่านเกณฑ์คุณสมบัติ ให้บังเกิดผลสัมฤทธ์ิที่เป็นสังคมคุณธรรมอย่างเป็น การเป็นต้นแบบด้านคุณธรรม 5 ข้อ จ�ำนวน 654 แห่ง รูปธรรมต่อไป ประกอบด้วยกลไกที่ส�ำคัญหลัก การยก (ร่าง) กรอบแนวคิดการพัฒนาการใช้เครดิตทางสังคม 4 กลไก (1) การเสริมความเข้มแข็งให้ท้องถ่ิน ในประเทศไทย เพื่อเป็นการสร้างรากฐานของการแสดง ในการขับเคลื่อนการส่งเสริมคุณธรรม (2) การยกย่อง พฤติกรรมเชิงบวกในสังคม การด�ำเนินการจัดท�ำเกณฑ์ เชดิ ชเู กยี รตบิ คุ คล หนว่ ยงาน องคก์ ร และสอ่ื เสรมิ สรา้ ง และมาตรฐานด้านคุณธรรมจริยธรรมของบุคคล/หน่วยงาน/ คุณธรรม จริยธรรม (3) การพัฒนากลไกใหม่ ๆ อาทิ อ ง ค ์ ก ร / สื่ อ เ พ่ื อ พั ฒ น า ม า ต ร ฐ า น ด ้ า น คุ ณ ธ ร ร ม แ ล ะ ระบบเครดิตสังคม (Social credit) เพื่อให้เกิด กระบวนการรับรององค์กรส่งเสริมคุณธรรม และการคัดเลือก การขับเคล่ือนคุณธรรม จริยธรรม ในระดับพื้นที่และ สอื่ สร้างสรรค์คุณธรรมอวอรด์ ประจำ� ปี 2563 จำ� นวน 9 ประเภท ระดับบุคคล และ (4) การปฏิรูปอุตสาหกรรมบันเทงิ ในงานสมัชชาคณุ ธรรมแหง่ ชาติ คร้งั ที่ 11 เพื่อใช้พลังบวก (Soft power) ให้เกิดการผลิตสื่อ ที่เสริมสรา้ งคุณธรรม จรยิ ธรรม BR1302 กิจกรรมปฏริ ูปท่ี 2 การพัฒนาการเรียนรแู้ ละเศรษฐกจิ ชุมชน บนฐานวัฒนธรรมแบบบูรณาการ หนว่ ยงาน สาระส�ำคัญ สถานะการดำ� เนนิ งาน รบั ผิดชอบหลัก มุ่งเน้นการพัฒนาทุนทางวัฒนธรรม ผ่านการพัฒนา ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนและกรอบระยะเวลา แหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรม การพัฒนาชุมชนต้นแบบ ตามที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคลื่อนฯ โดยที่ผ่านมาได้มีการ วธ. รวมถึงยังมีการต่อยอดทุนวัฒนธรรม ให้เป็นมูลค่า ด�ำเนินการเพื่อขับเคล่ือนกิจกรรมปฏิรูปดังกล่าว อาทิ กลับมาสู่พ้ืนที่ การน�ำทุนทางวัฒนธรรมมาต่อยอด การศักยภาพแหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมต้นแบบในส่วนกลาง ประกอบด้วยองค์ประกอบท่ีส�ำคัญ 3 ส่วน และส่วนภูมิภาค สร้างความตระหนักและจูงใจเยาวชน (1) การพัฒนาศักยภาพ แหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรม เห็นความส�ำคัญ สืบสานรักษาและต่อยอดทุนทางวัฒนธรรม ต้นแบบในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค (2) การสร้าง ในพื้นที่ให้เป็นสินค้าทางวัฒนธรรม ท่ีสร้างรายได้ให้กับท้องถ่ิน ความตระหนักและจูงใจให้เด็ก และเยาวชน โดยได้มีการด�ำเนินการผ่านโครงการขยายผลพัฒนาพิพิธภัณฑ์ เห็นความส�ำคัญของรากเหง้าวัฒนธรรมในพื้นท่ี การเรียนรู้ภูมิภาค โครงการมิวเซียมติดล้อและรวบรวม ข อ ง ต น แ ล ะ พื้ น ที่ อ่ื น ๆ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ข้อมูลประวัติศาสตร์ท้องถ่ิน (Muse Mobile) และโครงการ (3) การต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมให้เป็นสินค้า กระตุ้นและส่งเสริมเศรษฐกิจฐานรากด้วยการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ท่ี ก ลั บ ม า ส ร ้ า ง ร า ย ไ ด ้ แ ล ะ ชี วิ ต วัฒนธรรมชุมชนไทย (Community Cultural Product of ค ว า ม เ ป ็ น อ ยู ่ ที่ ดี ใ ห ้ กั บ ท ้ อ ง ถ่ิ น ผ ่ า น ก า ร ท� ำ ง า น Thailand : CCPOT) สู่สากล รวมท้ังได้มีการขับเคลื่อน แบบบูรณาการ การปลดล็อกการใช้อาคาร สถานที่ เพื่อสนับสนุนการใช้ ประโยชนจ์ ากสนิ ทรัพย์ขององคก์ ารภาครัฐในดา้ นวัฒนธรรม 267

CR13 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ BR1303 กิจกรรมปฏริ ูปท่ี 3 การส่งเสรมิ ประชาชนเป็นศนู ย์กลางในการสรา้ งวถิ ชี วี ติ ทางการกีฬา และการออกก�ำลังกายอย่างทว่ั ถึงและเท่าเทยี ม และการสรา้ งโอกาสทางการกฬี า และการพัฒนานักกีฬาอาชพี หน่วยงาน สาระส�ำคญั สถานะการดำ� เนินงาน รบั ผดิ ชอบหลกั มุ่งเน้นการสร้างวิถีชีวิตทางการกีฬาการออกก�ำลังกาย ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนและกรอบระยะเวลา และการพัฒนานักกีฬา ที่จะน�ำไปสู่สุขภาพที่ดี ตามท่ีก�ำหนดไว้ในแผนขับเคล่ือนฯ โดยที่ผ่านมาได้มี ของคนในชาติ และการพัฒนาต่อยอดไปสู่นักกีฬา การด�ำเนินการเพ่ือขับเคลื่อนกิจกรรมปฏิรูปดังกล่าว อาทิ อาชีพผ่านกลไกการด�ำเนินการท่ีส�ำคัญ 4 กลไก การขับเคลื่อนการส่งเสริมการออกก�ำลังกายและเล่นกีฬา กก. ประกอบด้วย (1) การส่งเสริมการออกก�ำลังกาย ในชุมชนเมือง และท้องถิ่น โดยได้มีการด�ำเนินการ ผ ่ า น โ ค ร ง ก า ร พั ฒ น า ก า ร กี ฬ า แ ล ะ นั น ท น า ก า ร ม ว ล ช น เพ่ือมวลชน เพื่อให้ประชาชนทุกคนและทุกพ้ืนท่ี เพื่อส่งเสริม สนับสนุนให้เด็ก เยาวชน และประชาชน เห็นความส�ำคัญและมีการออกก�ำลังกาย และ ก า ร พั ฒ น า ร ะ บ บ แ พ ล ต ฟ อ ร ์ ม ก า ร ป ร ะ ม ว ล ผ ล ข ้ อ มู ล เล่นกีฬาอย่างสม�่ำเสมอจนเป็นวิถีชีวิต โดยพัฒนา การออกก�ำลังกายของประชาชน (Calories Credit โ ค ร ง ส ร ้ า ง พื้ น ฐ า น ด ้ า น ก า ร กี ฬ า ใ น ก า ร ส ่ ง เ ส ริ ม Challenge) การปฏิรูปการท�ำงานด้านความรอบรู้ การออกก�ำลังกาย ทุกพ้ืนท่ีที่ได้มาตรฐานอย่างเพียงพอ ด้านสุขภาพแบบองค์รวม ได้มีการแต่งต้ังคณะกรรมการ รวมถึงพัฒนามาตรการจูงใจในการออกก�ำลังกาย มูลนิธิสถาบันความรอบรู้ไทยเพ่ือประโยชน์ในการขับเคล่ือน (2) การปฏิรูปการท�ำงานด้านความรอบรู้ด้านสุขภาพ การด�ำเนินงานของสถาบันความรอบรู้ไทย การสร้างโอกาส แบบองค์รวม (3) การสร้างโอกาสทางการกีฬา ทางการกีฬาและพัฒนานักกีฬา เช่น การพัฒนาทักษะ และพัฒนานักกีฬา ซ่ึงต้องมีการปฏิรูปตั้งแต่ ผู้ตัดสิน การจัดการแข่งขันกีฬาระดับอ�ำเภอ การจัดท�ำ ระบบการสรรหา สร้าง คัดเลือก และพัฒนา ระบบพัฒนานักกีฬาเต็มเวลาระยะยาว การจัดท�ำเส้นทาง ผู ้ ท่ี มี ศั ก ย ภ า พ ใ ห ้ สู ่ เ ส ้ น ท า ง กี ฬ า อ า ชี พ แ ล ะ สายอาชีพของนักกีฬา เป็นต้น นอกจากนี้ การพัฒนา (4) การพัฒนาระบบจัดการองค์ความรู้เพื่อพัฒนา ศูนย์ฝึกกีฬาแห่งชาติให้ได้มาตรฐานศูนย์ฝึกกีฬา NTC ความเข้มแข็งของการกีฬา ซึ่งต้องมีการพัฒนา (National Training Center) เพ่ือพัฒนาศูนย์พัฒนา องค์ความรู้เพื่อสนับสนุนสภาพแวดล้อมในการพัฒนา นักกีฬาและวิทยาศาสตร์การกีฬาเพื่อความเป็นเลิศทาง ทั้งนักกีฬา บุคลากรกีฬา วิทยาศาสตร์ การกีฬา การกีฬาของอาเซียนและศูนย์วิทยาศาสตร์การกีฬาแห่งชาติ และการบริหารจัดการกีฬาของชาติให้ได้มาตรฐาน และภูมิภาค ระดับสากล BR1304 กิจกรรมปฏริ ปู ท่ี 4 การพัฒนาระบบการบรหิ ารจัดการก�ำลังคนของประเทศแบบบูรณาการ หนว่ ยงาน สาระส�ำคญั สถานะการดำ� เนนิ งาน รับผดิ ชอบหลัก มุ่งเน้นการส่งเสริมและสนับสนุนปัจจัยต่าง ๆ ของ ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนและกรอบระยะเวลา ห น ่ ว ย ง า น ที่ มี อ ยู ่ แ ล ้ ว ใ ห ้ บู ร ณ า ก า ร อ ย ่ า ง เ ป ็ น ที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคล่ือนฯ โดยที่ผ่านมาได้มีการด�ำเนินการ สคช. รูปธรรมและมีการติดตามและประเมินผลสัมฤทธิ์ เพื่อขับเคล่ือนกิจกรรมปฏิรูปดังกล่าว อาทิ การพัฒนาให้เกิด ก า ร ด� ำ เ นิ น ง า น โ ด ย พั ฒ น า ก ล ไ ก ส� ำ คั ญ คื อ คณะกรรมการอิสระเพ่ือระบบการพัฒนาและยกระดับสมรรถนะ 268 ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร อิ ส ร ะ เ พื่ อ ร ะ บ บ ก า ร พั ฒ น า แ ล ะ ก�ำลังคนของประเทศไทย ในลักษณะองค์กรเสมือนจริง ย ก ร ะ ดั บ ส ม ร ร ถ น ะ ก� ำ ลั ง ค น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย การพัฒนาระบบฐานข้อมูลด้านก�ำลังคนของประเทศในรูปแบบ (Thailand Workforce Agency: TWA) เพื่อท�ำงาน ของระบบ E - Workforce Ecosystem เช่น โครงการ ในลักษณะองค์กรเสมือนจริง (Virtual organization) จัดท�ำพิมพ์เขียวของระบบการบริหารจัดการข้อมูลก�ำลังคน ที่มีบทบาทและอ�ำนาจหน้าที่ในการก�ำหนดนโยบาย ระยะท่ี 1 ส�ำหรับการพัฒนาระบบฯ โครงการพัฒนาระบบ ร ว บ ร ว ม ข ้ อ มู ล แ ล ะ ก� ำ ห น ด ทิ ศ ท า ง ก า ร พั ฒ น า เ ชื่ อ ม โ ย ง ป ร ะ เ ภ ท ม า ต ร ฐ า น อ า ชี พ ( ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ) แรงงานของประเทศไว้ในท่ีเดียวกันเพ่ือให้เกิด แ ล ะ ป ร ะ เ ภ ท ม า ต ร ฐ า น อุ ต ส า ห ก ร ร ม กั บ ม า ต ร ฐ า น อ า ชี พ การพัฒนาไปในทิศทางเดียวกัน ท้ังในเรื่อง และคุณวุฒิชาชีพ เป็นต้น และการพัฒนา Concept Paper

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ BR1304 กจิ กรรมปฏิรูปท่ี 4 การพัฒนาระบบการบริหารจัดการกำ� ลังคนของประเทศแบบบรู ณาการ หน่วยงาน สาระส�ำคญั สถานะการดำ� เนนิ งาน รบั ผดิ ชอบหลัก ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ห ่ ว ง โ ซ ่ อุ ป ส ง ค ์ แ ล ะ อุ ป ท า น กองทุนการเรียนรู้ตลอดชีวิตอยู่ระหว่างการด�ำเนินการ (Demand & Supply) การสร้างโอกาสในการท�ำงาน เพ่ือปรับปรุงหรือจัดต้ังกองทุนใหม่ และปรับปรุงกองทุน และพัฒนาสมรรถนะก�ำลังคนของประเทศ การให้ ท่ีมีอยู่เพ่ือใช้สนับสนุนการเรียนรู้ตลอดชีวิตได้อย่างแท้จริง มีฐานข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) ด้านตลาดแรงงาน อยู่บนโครงสร้างเดียวกัน และเปิดโอกาสให้บุคลากร เข้าถึงข้อมูลท่ีสามารถเป็นทางเลือกสู่การพัฒนา ในด้านการศึกษา การฝึกอบรม และการท�ำงาน การสนับสนุนและส่งเสริมการรับรองผู้ประกอบการ และการพัฒนาอาชีพบนฐานสมรรถนะ และ การผลักดันให้เกิดวัฒนธรรมท่ีสนับสนุนและเชิดชู การเรียนรู้ตลอดชีวิต ผ่านการสนับสนุนทางการเงิน ใ น ลั ก ษ ณ ะ ก อ ง ทุ น เ พื่ อ ก า ร เ รี ย น รู ้ ต ล อ ด ชี วิ ต ท่ีจะสามารถส่งเสริมให้ผู้ที่อยู่ในวัยท�ำงานสามารถ เข้าสู่ช่องทางในการพัฒนาตนเองได้อย่างต่อเนื่อง ตลอดระยะเวลาของวัยการท�ำงานรองรับการพัฒนา สมรรถนะให้สูงข้ึน การเปลี่ยนงาน หรือตกงาน ในสถานการณ์ท่ีผันแปรได้ตามบริบททางสังคม และเศรษฐกิจ ตลอดจนส่งเสริมให้เกิดการน�ำแรงงาน นอกระบบเขา้ สู่ระบบ BR1305 กิจกรรมปฏริ ปู ท่ี 5 การบริหารจดั การศักยภาพบคุ ลากรของประเทศ หนว่ ยงาน สาระส�ำคัญ สถานะการด�ำเนินงาน รับผดิ ชอบหลัก มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพคนไทยทุกคนในทุกกลุ่ม อาชีพ ท้ังในส่วนกลางและในส่วนภูมิภาคท้ังใน ได้มีการด�ำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนและกรอบระยะเวลา คณะกรรมการ ภาคเอกชนและในภาครัฐ ทั่วถึงทุกกลุ่มอาชีพ ตามที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคลื่อนฯ โดยที่ผ่านมาได้มีการ ปฏริ ปู ประเทศ รวมถึงผู้มีความสามารถพิเศษที่จ�ำเป็นต้องได้รับ ด�ำเนินการเพื่อขับเคล่ือนกิจกรรมปฏิรูปดังกล่าว อาทิ ดา้ นวัฒนธรรม การพัฒนาอย่างเหมาะสมต้ังแต่เริ่มต้น เพ่ือให้ การยกระดับทักษะด้านดิจิทัล ได้ด�ำเนินการพัฒนากรอบ กฬี า แรงงาน คนไทยทุกคนเป็นทรัพยากรมนุษย์ช้ันน�ำระดับเหนือ แนวคิดเกณฑ์การวัดระดับสมรรถนะส�ำหรับครู และบุคลากร และการพัฒนา มาตรฐานสากล และเป็นก�ำลังส�ำคัญในการพัฒนา ท า ง ก า ร ศึ ก ษ า ร ะ ดั บ ก า ร ศึ ก ษ า ขั้ น พ้ื น ฐ า น ด ้ า น ดิ จิ ทั ล เศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยการพัฒนา (Digital Competency: DC) ท่ีมีองค์ประกอบ 3 ขั้น 7 ระดับ ทรัพยากร ไปยัง 3 กลุ่มเป้าหมายหลัก ประกอบด้วย การจัดสรรทุนรัฐบาลในสาขาวิชาขาดแคลน (Digital มนษุ ย์ กลุ่มบุคลากรภาครัฐ ซึ่งถือว่าเป็นกลไกส�ำคัญ Transformation) หรือทุนนวัตกรรมดิจิทัล เพ่ือดึงดูด ในการพัฒนา ขับเคล่ือน และติดตามนโยบาย ผู้มีศักยภาพสูงเข้าสู่ภาครัฐ การด�ำเนินการจัดท�ำนิยาม แผนการพัฒนาต่าง ๆ เพ่ือปรับเปล่ียนแนวทาง ผู้มีความสามารถพิเศษ และรวบรวมข้อมูลก�ำลังคน ก า ร พั ฒ น า ใ ห ้ มี ค ว า ม เ ห ม า ะ ส ม แ ล ะ ทั น ต ่ อ ที่มีความสามารถสูงของประเทศไทย เพ่ือจัดท�ำฐานข้อมูล การเปลยี่ นแปลงกลมุ่ แรงงาน (คนทำ� งาน) ในภาพรวม และแพลตฟอร์มการใช้ประโยชน์ก�ำลังคนท่ีมีความสามารถ แบ่งเป็นแรงงานภาคเอกชนและแรงงานในชุมชน แ ล ะ ไ ด ้ มี ก า ร ขั บ เ ค ลื่ อ น ก า ร ป ฏิ รู ป ล ง สู ่ โ ร ง เ รี ย น ต ้ น แ บ บ ท้องถิ่นที่ควรเน้นการพัฒนาทักษะ ดิจิทัลและ โดยได้ริเร่ิมจากโรงเรียนเมืองพัทยา 11 เพ่ือพัฒนาให้เป็น โรงเรยี นตน้ แบบทม่ี คี ณุ ภาพระดับโลกตามบรบิ ทพ้ืนท่ี 269

CR13 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ BR1305 กจิ กรรมปฏริ ปู ท่ี 5 การบรหิ ารจดั การศักยภาพบุคลากรของประเทศ หน่วยงาน สาระส�ำคญั สถานะการด�ำเนินงาน รับผดิ ชอบหลัก การสร้างแหล่งงานใหม่ ๆ เพ่ือเป็นทางเลือก ในการประกอบอาชีพ และกลุ่มเด็กและเยาวชน ซ่ึงต้องปรับเปลี่ยนระบบการเรียนรู้ในระดับพลิกโฉม ทั้งในเร่ืองการพัฒนาความรู้ ทักษะ และคุณลักษณะ โดยการสร้างระบบการศึกษาที่มีคุณภาพระดับโลก ส� ำ ห รั บ เ ต รี ย ม พ ร ้ อ ม เ ด็ ก แ ล ะ เ ย า ว ช น ไ ท ย ไ ป สู ่ การเป็นก�ำลังคนส�ำหรับศตวรรรษท่ี 22 ท่ียังคงมี จิตวิญญาณของความเป็นไทย สถานะการจดั ท�ำหรอื ปรบั ปรงุ กฎหมายภายใตแ้ ผนการปฏิรปู ประเทศ (ฉบับปรบั ปรงุ ) ได้กำ� หนดให้ จัดทำ� กฎหมาย 1 ฉบบั โดยมสี ถานะการดำ� เนนิ การสรุปได้ ดังน้ี รายช่อื กฎหมายท่ดี ำ� เนนิ การ แลว้ อยรู่ ะหว่าง หมายเหตุ จัดทำ� /ปรบั ปรงุ เสรจ็ ดำ� เนินการ 1. ร่างระเบียบส�ำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยฐานข้อมูล ปัจจุบันสถาบันคุณวุฒิวิชาชีพ (องค์การ เพื่อการพัฒนาก�ำลังคน พ.ศ. .... มหาชน) ยังไม่มีการด�ำเนินการยกร่าง ร ะ เ บี ย บ ส� ำ นั ก น า ย ก รั ฐ ม น ต รี ว ่ า ด ้ ว ย ฐานข้อมูลเพื่อการพัฒนาก�ำลังคน พ.ศ. .... และทางสถาบันคุณวุฒิวิชาชีพได้ด�ำเนินการ เชิญหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องมาประชุมหารือ ในเบอ้ื งต้นแล้ว ประเด็นท้าทายและข้อเสนอแนะ 1. การส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมในทุกช่วงวัย การประเมินสถานการณ์ด้านคุณธรรมของประเทศไทยท�ำได้ค่อนข้างยาก เน่ืองจากยังไม่มีการก�ำหนด ค�ำนิยามของคุณธรรมที่ชัดเจน ท�ำให้การประเมินผลด้านคุณธรรมต้องอาศัยการใช้ตัวชี้วัดเทียบเคียง (Proxy Indicator) มาทดแทนซ่ึงอาจท�ำให้ข้อมูลท่ีได้ไม่อาจสะท้อนภาพสถานการณ์ด้านคุณธรรมของประเทศไทย ได้อย่างแท้จริง อีกทั้ง พฤติกรรมและสภาพแวดล้อมของคนในสังคมมีการเปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว การจัดท�ำตัวช้ีวัดด้านคุณธรรมจึงต้องมีความยืดหยุ่น และรองรับกับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวด้วย ดังน้ัน จึงควรเร่งรัดจัดท�ำตัวชี้วัดคุณธรรมให้แล้วเสร็จเพื่อให้มีเคร่ืองมือหลักในการประเมินสถานการณ์ และความก้าวหน้าด้านคุณธรรมในสังคมไทย ตลอดจนน�ำผลไปประกอบการก�ำหนดแนวทางการส่งเสริม คณุ ธรรมในทกุ ระดบั ในระดบั นโยบายและระดบั ปฏิบัติ ทัง้ ในระดับชาติ ระดบั องค์กร และชมุ ชน ผา่ นการมสี ว่ นรว่ ม จากสถาบนั ต่าง ๆ ทางสงั คม 270

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ 2. การพั ฒนาการเรียนรู้และเศรษฐกิจชุมชนบนฐานวัฒนธรรม ความท้าทายจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ได้ทวีความรุนแรงและขยายขอบเขตเป็นวงกว้าง ส่งผลให้การบริโภคภาคเอกชนลดลงตามก�ำลังซ้ือท่ีอ่อนแอและมาตรการควบคุมการระบาดท่ีเข้มงวดขึ้น ท�ำให้มูลค่าทางเศรษฐกิจของสินค้าหรือบริการทางวัฒนธรรมลดลงตามภาวะอุปสงค์ ส่งผลให้ห่วงโซ่อุปทาน เกิดภาวะชะงักงัน ภาครัฐจึงควรก�ำหนดยุทธศาสตร์และด�ำเนินงานให้สอดรับกับความผันผวนในมิติต่าง ๆ รวมท้ังศึกษาความเป็นไปได้ในการต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมในโลกเสมือน (Virtual Reality) เพ่ือให้มีเครื่องมือ ต่อยอดทุนและทรัพยากรทางวัฒนธรรมของไทยในเวทีโลก ตลอดจนพัฒนาเศรษฐกิจบนพื้นฐานของการสร้าง และใช้องค์ความรู้ ทักษะ และความคิดสร้างสรรค์ท่ีเช่ือมโยงกับพื้นฐานทางวัฒนธรรมและนวัตกรรมในการผลิต สินค้าและบริการใหม่ เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจในอีกช่องทางหน่ึงบนพื้นฐานของการต่อยอดทุน ทางวัฒนธรรมและความรว่ มมือของทุกภาคส่วนในพื้นที่ 3. การส่งเสริมประชาชนเป็นศูนย์กลางในการสร้างวิถีชีวิตทางการกีฬาและการออกก�ำลังกาย ความท้าทายจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 เป็นอุปสรรคต่อการออกก�ำลังกาย เล่นกีฬา ของประชาชนที่จ�ำเป็นต้องหลีกเล่ียงการออกไปท�ำกิจกรรมในพ้ืนที่สาธารณะเพื่อหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้คน จึงควรส่งเสริมให้ประชาชนออกก�ำลังกายในที่อยู่อาศัยอย่างเพียงพอ รวมทั้งส่งเสริมการเล่นกีฬาที่ไม่มีการสัมผัส หรือกีฬาท่ีมีผู้เล่นเด่ียวแทนการรวมกลุ่มเป็นทีม ท้ังน้ี หน่วยงานของรัฐและภาคส่วนต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ต้องปรับปรุงและพัฒนารูปแบบการด�ำเนินงานท่ีเหมาะสมและสอดคล้องกับสถานการณ์การแพร่ระบาด ของเชื้อโควิด-19 อาทิ การน�ำเทคโนโลยีและนวัตกรรมมาประยุกต์ใช้ทั้งในส่วนของการสร้างแรงจูงใจ และการตระหนกั ถึงความสำ� คัญในการออกก�ำลังกาย เล่นกีฬา และนันทนาการ 4. การบริหารจัดการศักยภาพบุคลากรของประเทศ จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ส่งผลให้เศรษฐกิจของประเทศมีการชะลอตัว และท�ำให้ สถานประกอบการปิดกิจการหรือลดจ�ำนวนลูกจ้างลง ขณะที่ระบบรองรับการปรับเปล่ียนงานใหม่ การปรับ ทักษะ และระบบการหางานทดแทนยังขาดประสิทธิผล จึงควรมุ่งเน้นการยกระดับทักษะและสมรรถนะ ของคนท�ำงานในทุกช่วงวัยให้สอดคล้องกับตลาดแรงงาน รวมท้ังพัฒนาข้อมูลการเปล่ียนแปลงของตลาดงาน และโอกาสการท�ำงานใหม่ ๆ เพื่อเป็นแรงจูงใจให้แรงงานเกิดการพัฒนาและยกระดับทักษะตนเองให้เท่าทัน และมีโอกาสทางอาชพี ใหม่ ๆ ตามบริบทที่เปลยี่ นแปลงไป 271

CR13G01 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G01 ผลสมั ฤทธติ์ ามเปา้ หมายอนั พึงประสงคท์ ่ี 1 ประชาชนมีคุณธรรมจริยธรรม สถานการณป์ ี 2564 สถานการณ์ปี 2564 เทียบกับ ค่าเปา้ หมายทต่ี อ้ งบรรลใุ นปี 2564 เทียบกับ คา่ เปา้ หมายท่ตี ้องบรรลุในปี 2565 พัฒนาและประเมินดัชนีชี้วัดคุณธรรมคนไทย ดัชนีช้ีวัดคุณธรรมคนไทยเพ่ิมข้ึนร้อยละ 10 จากค่าต้ังต้น (baseline) สถานการณใ์ นภาพรวมของผลสมั ฤทธอ์ิ นั พงึ ประสงค์ การประเมนิ การพฒั นาคณุ ธรรมจรยิ ธรรมของประชากรไทย ในด้านการมีจิตสาธารณะ และด้านวินัยการออม ทักษะทางการเงินและการสร้างภูมิคุ้มกันทางการเงินที่ดี พบวา่ มีความก้าวหน้ามากขึ้น โดยข้อมูลในรายงานสถานการณ์คุณธรรมปี 2564 ของศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) สะท้อนให้เห็นว่าภาคส่วนต่าง ๆ ของสังคม ท้ังภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม องค์กรศาสนา และสถาบัน การศึกษา เข้ามามีบทบาทเชิงรุกมากขึ้นในการมีจิตอาสาช่วยเหลือเก้ือกูลกันเพื่อบรรเทาผลกระทบ จากการแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 อย่างไรก็ตาม ผลการส�ำรวจสถานการณ์ต้นทุนชีวิตของเด็ก และเยาวชนไทย (อายุ 12-18 ปี) ประจ�ำปี 2564 ของศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) พบว่า ต้นทุนชีวิตในพลัง ตัวตน พลังครอบครัว พลังเพื่อนและกิจกรรม และพลังสร้างปัญญา แม้จะอยู่ในระดับที่ผ่านเกณฑ์แต่จัดอยู่ใน ระดับปานกลางและระดับดี และมีเพียงพลังชุมชนเท่าน้ันท่ีไม่ผ่านเกณฑ์ซึ่งควรเร่งเสริมสร้างพลังด้านนี้ อย่างเร่งด่วน โดยส่งเสริมให้ชุมชนสอดส่องดูแลกัน มีความเอ้ืออาทรช่วยเหลือซ่ึงกันและกัน ซึ่งจะก่อให้เกิด ความปลอดภัยในชุมชน อันจะเป็นการหล่อหลอมพฤติกรรมในทางท่ีดีให้กับเด็กและเยาวชนไปด้วย เนื่องจาก ปัจจัยทางด้านสภาพแวดล้อมมีผลต่อพัฒนาการและพฤติกรรมของเด็กและเยาวชน1 ส�ำหรับด้านทักษะ ทางการเงิน และการมีภูมิคุ้มกันทางการเงินท่ีดี ผลการส�ำรวจทักษะทางการเงินของไทยปี 2563 ท่ีจัดท�ำ โดยธนาคารแห่งประเทศไทยและส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ2 ชี้ว่าคนไทยมีระดับทักษะทางการเงินท้ัง 3 ด้าน (ความรู้ทางการเงิน พฤติกรรมทางการเงิน และทัศนคติทางการเงิน) ดีขึ้นอยู่ท่ีร้อยละ 71.0 เพ่ิมข้ึนจากร้อยละ 66.2 ในปี 2561 ซึ่งหากพิจารณาข้อมูลด้านการบริหารจัดการเงินให้พร้อมรับมือกับทุกสถานการณ์ พบว่า ร้อยละ 74.7 ของคนไทยมีเงินออม แต่ยังมีความท้าทายในการบริหารจัดการเงินให้เพียงพอกับรายจ่าย และภาระผอ่ นหน้ี และการออมเงนิ เผอ่ื ฉกุ เฉนิ อยา่ งเพยี งพอ ในดา้ นความพอเพยี ง จากขอ้ มลู การสำ� รวจความคดิ เหน็ ของประชาชนของดุสิต3 พบว่า คนไทยมีการยึดหลักพอเพียงในการด�ำรงชีวิตสูงสุดมากเป็นอันดับหน่ึง หรือคิดเป็นร้อยละ 83.56 ตามมาด้วยความเอื้อเฟื้อเผ่ือแผ่ มีน้�ำใจให้แก่กัน ร้อยละ 78.67 มีสติ มีความอดทน ร้อยละ 74.67 มีความสามัคคี ร่วมแรงร่วมใจ ร้อยละ 73.78 และเคารพกติการสังคม ร้อยละ 67.33 ตามล�ำดับ อยา่ งไรกต็ าม ดา้ นความซอื่ สตั ยส์ จุ รติ ทส่ี ะทอ้ นผา่ นดชั นกี ารรบั รกู้ ารทจุ รติ (Corruption Perceptions Index: CPI) ขององค์กรเพื่อความโปร่งใสนานาชาติ ประเทศไทยถูกลดอันดับลงจากอันดับที่ 101 ในปี 2562 เป็นอันดับที่ 104 จาก 180 ประเทศ ในปี 2563 โดยประเทศไทยได้คะแนน 36 คะแนน ซ่ึงต�่ำกว่าค่าเฉล่ีย ของโลกที่ 43 คะแนน และอยู่ในอันดับท่ี 5 ในภูมิภาคอาเซียน รองจากสิงคโปร์ บรูไน มาเลเซีย และอินโดนีเซีย 1 https://dl.moralcenter.or.th/แนะนำ�หนงั สือ/446-การสำ�รวจสถานการณต์ ้นทุนชวี ตื ของเด็กและเยาวชนไทย-อาย-ุ 12-18-ประจำ�ป-ี 2564#prettyPhoto 2 https://www.bot.or.th/Thai/PressandSpeeches/Press/2021/Pages/n7764.aspx 3 ขอ้ มูลการสำ�รวจความคดิ เหน็ ของประชาชนเรือ่ ง ทางเลือกทางรอดประเทศไทย ยุคโควดิ -19 ของดสุ ติ โพลจากลมุ่ ตัวอย่าง 1,070 คน ระหวา่ งวนั ที่ 15 -19 มถิ ุนายน 2563 จัดทำ�โดยสวนดุสิตโพล 272

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13G01 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ในช่วงปี 2564 หน่วยงานของรัฐได้ด�ำเนินการเพื่อขับเคล่ือนการด�ำเนินงาน ดังนี้ 1) ศูนย์คุณธรรมได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒอยู่ระหว่างขั้นตอนการพัฒนาตัวบ่งช้ีความก้าวหน้า ตัวช้ีวัดดัชนีคุณธรรม 5 ประการ ประกอบด้วย ความมีวินัย ความพอเพียง ความซ่ือสัตย์ สุจริต มีจิตอาสา และกตัญญูรู้คุณ ส�ำหรับใช้เป็นเครื่องมือมาตรฐานและเกณฑ์ปกติ (Norm) ส�ำหรับประเมินคุณธรรมของ กลุ่มคนไทย ช่วงอายุ 25 - 40 ปี ทั้งนี้ คาดว่าจะด�ำเนินการแล้วเสร็จในเดือนธันวาคม 2564 2) ศูนย์คุณธรรม ร่วมกับกระทรวงวัฒนธรรม โดยส�ำนักปลัดกระทรวงวัฒนธรรม กรมการศาสนา กระทรวงมหาดไทย โดยกรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถ่ิน กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์ โดยส�ำนัก ปลัดกระทรวง และสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) ด�ำเนินการถอดบทเรียนชุมชนท้องถ่ินต้นแบบ ด้านคุณธรรมแล้วจ�ำนวน 200 แห่ง/ชุมชน 3) ศูนย์คุณธรรมด�ำเนินการจัดกิจกรรมยกย่องสื่อส่งเสริมคุณธรรม ผ่านโครงการส่ือสร้างสรรค์คุณธรรมอวอร์ด ตามเกณฑ์มาตรฐานส่ือคุณธรรมจ�ำนวน 9 ประเภท ได้แก่ ละคร ภาพยนตร์ คลิปวิดีโอส้ัน โฆษณา บทเพลง รายการวิทยุ รายการโทรทัศน์ ส่ือสิ่งพิมพ์ และสื่อดิจิทัล และ 4) พัฒนากลไกระบบเครดิตสังคม (Social Credit) เพื่อสร้างความตระหนักรู้และความเข้าใจระบบเครดิตสังคม ในประเทศไทยผ่านสื่อออนไลน์ อาทิ Moral Club แอพลิเคช่ัน Clubhouse Moral Podcast และ Facebook ของศูนย์คุณธรรม ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ที่ผ่านมาการประเมินสถานการณ์ด้านคุณธรรมของประเทศไทย ท�ำได้ค่อนข้างยาก เนื่องจากปัจจุบันยังไม่มีการก�ำหนดค�ำนิยามของคุณธรรมท่ีชัดเจน ท�ำให้การประเมินผล ด้านคุณธรรมต้องอาศัยการใช้ตัวชี้วัดเทียบเคียง (Proxy Indicator) มาทดแทน ซึ่งอาจท�ำให้ข้อมูลที่ได้ไม่อาจ สะท้อนภาพสถานการณ์ด้านคุณธรรมของประเทศไทยได้อย่างแท้จริง อีกทั้ง พฤติกรรมและสภาพแวดล้อม ของคนในสังคมมีการเปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว การจัดท�ำตัวช้ีวัดด้านคุณธรรมจึงต้องมีความยืดหยุ่น และรองรับกับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวด้วย ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย ควรเร่งรัดจัดท�ำตัวช้ีวัดคุณธรรมให้แล้วเสร็จเพื่อให้มีเคร่ืองมือหลักในการ ประเมินสถานการณ์และความก้าวหน้าด้านคุณธรรมในสังคมไทย ตลอดจนน�ำผลไปประกอบการก�ำหนด แนวทางการส่งเสริมคุณธรรมในทุกระดับในระดับนโยบายและระดับปฏิบัติ ท้ังในระดับชาติ ระดับองค์กร และชุมชน ผ่านการมีส่วนร่วมจากสถาบันต่าง ๆ ทางสังคมโดยการยกย่องผู้กระท�ำความดี คนเก่งที่มี ความสามารถในองค์กร มีจิตสาธารณะ ทั้งน้ี การพัฒนาคนไทยให้มีคุณธรรมจริยธรรมน้ัน จะต้องให้ความส�ำคัญ กับการพัฒนาสภาพแวดล้อมหรือลดปัจจัยเส่ียงต่าง ๆ โดยการยกระดับต้นทุนชีวิต (Life Assets) ของเด็ก และเยาวชนต้ังแต่แรกเกิดจนเติบโตเป็นผู้ใหญ่ ทั้งในครอบครัว โรงเรียน เพื่อน ชุมชน อันจะส่งผลให้เด็ก และเยาวชนเติบโตอย่างมีคุณภาพ สามารถด�ำรงชีวิตอยู่ในสังคมอย่างมีความสุข ส�ำหรับการแก้ปัญหาคอรัปชัน ต้องเร่งแก้ไขโดยการสร้างวัฒนธรรมและค่านิยมที่ทุกคนท�ำตามกฎกติกาของสังคมและไม่ยอมให้ใครท�ำผิด ภาครัฐต้องเปิดเผยข้อมูลการด�ำเนินงานอย่างโปร่งใส มีการใช้อ�ำนาจและกฎหมายอย่างเท่าเทียมปราศจาก การแทรกแซง ขณะท่ีภาคประชาชนต้องสามารถติดตาม ตรวจสอบ แสดงความเห็นได้อย่างมีอิสระ 273

CR13G02 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G02 ผลสมั ฤทธติ์ ามเปา้ หมายอนั พึงประสงคท์ ่ี 2 เพ่ิมมลู ค่าทางเศรษฐกจิ ฐานวฒั นธรรม สถานการณป์ ี 2564 สถานการณ์ปี 2564 เทียบกับ คา่ เปา้ หมายท่ตี ้องบรรลุในปี 2564 เทียบกับ ค่าเป้าหมายทตี่ ้องบรรลใุ นปี 2565 มูลค่าทางเศรษฐกิจฐานวัฒนธรรมของประเทศ มูลค่าทางเศรษฐกิจฐานวัฒนธรรมของประเทศ ไม่ลดลงจากปีก่อนหน้า เพิ่มข้ึนไม่น้อยกว่าร้อยละ 5 จากปีก่อนหน้า สถานการณ์ในภาพรวมของผลสัมฤทธ์ิอันพึงประสงค์ รายไดจ้ ากการทอ่ งเทยี่ วโดยชุมชน (หน่วย: บาท) ในช่วงท่ีผ่านมาหน่วยงานภาครัฐได้ส่งเสริมและ สนับสนุนการน�ำทุนทางวัฒนธรรมมาต่อยอดและ สร้างสรรค์เพื่อสร้างมูลค่าเพ่ิมทางเศรษฐกิจฐาน วัฒนธรรมน�ำไปสู่การปรับเปลี่ยนโครงสร้างเศรษฐกิจ ที่ขับเคล่ือนด้วยนวัตกรรม สร้างความเข้มแข็ง จากภายใน และสามารถแข่งขันได้อย่างยั่งยืน ประกอบกับส่งเสริมการน�ำวิถีชีวิต ศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถ่ิน มาสร้างผลิตภัณฑ์และบริการ ทม่ี า: องค์การบรหิ ารการพัฒนาพน้ื ทพ่ี เิ ศษ เพ่อื การทอ่ งเท่ยี วอยา่ งย่งั ยืน ด้านวัฒนธรรมพื้นถิ่นให้เป็นวัฒนธรรมสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) (อพท.) ท่ีมีศักยภาพ ท้ังนี้ การส�ำรวจชุดข้อมูลมูลค่าทางเศรษฐกิจของสินค้าหรือบริการทางวัฒนธรรมของส�ำนักงาน ปลัดกระทรวงวัฒนธรรมยังอยู่ในระหว่างการพัฒนาดัชนีตามมาตรการปรับปรุงประสิทธิภาพในการปฏิบัติ ราชการดังกล่าว อย่างไรก็ดี จากผลการส�ำรวจรายได้จากการท่องเท่ียวโดยชุมชนขององค์การบริหารการพัฒนา พื้นท่ีพิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) (อพท.) ซ่ึงมีแนวคิดและกลุ่มนักท่องเที่ยวท่ีใกล้เคียง กับการท่องเท่ียวเชิงสร้างสรรค์และวัฒนธรรมได้ โดยในปีงบประมาณ 2564 พบว่า รายได้จากการท่องเท่ียว ชุมชนต้นแบบของ อพท. จ�ำนวน 20 ชุมชน หดตัวถึงร้อยละ 40.30 ต่อเนื่องจากปี 2563 ซ่ึงลดลงอยู่แล้ว ร้อยละ 46.54 จากปีก่อนหน้า ทั้งน้ี เป็นผลมาจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ท่ีเข้มงวด ส่งผลกระทบกับรายได้จากการท่องเท่ียวเชิงสร้างสรรค์ น�ำไปสู่อัตราการเจริญเติบโตของมูลค่าทางเศรษฐกิจ ฐานวัฒนธรรมท่ียังคงห่างไกลกับการบรรลุเป้าหมายให้ทันในระยะเวลาท่ีก�ำหนด 274

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13G02 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการด�ำเนินการด้านพัฒนาสินค้าและบริการเชิงสร้างสรรค์ และวัฒนธรรม เช่น ส�ำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม กรมส่งเสริมวัฒนธรรม และส�ำนักงานศิลปวัฒนธรรม ร่วมสมัยกระทรวงวัฒนธรรมได้ด�ำเนินการขับเคล่ือนเศรษฐกิจฐานวัฒนธรรมอย่างต่อเน่ืองเพ่ือส่งเสริม การน�ำทุนทางวัฒนธรรมมาต่อยอดเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ ช่วยสร้างรายได้แก่ชุมชนและประเทศเพื่อเป็น รากฐานในการพัฒนาประเทศอย่างย่ังยืน อาทิ โครงการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม (Cultural Product of Thailand: CPOT) โครงการถนนสายวัฒนธรรม/ตลาดวัฒนธรรม การท่องเที่ยวชุมชนสร้างสรรค์ ภายใต้โครงการพัฒนาต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมตามรอยศาสตร์พระราชาเพื่อชุมชนเข้มแข็งอย่างย่ังยืน (บวร On Tour) โครงการตลาดนัดศิลปะ/งานเทศกาลศิลปะแห่งกรุงเทพ นอกจากนี้ กระทรวงวัฒนธรรม ได้บูรณาการการท�ำงานร่วมกับหน่วยงานอื่น ๆ เช่น ส�ำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ องค์การบริหาร การพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเท่ียวอย่างยั่งยืนกองการต่างประเทศ และหน่วยงานวิเทศสัมพันธ์ที่เก่ียวข้อง ภายใต้ส�ำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม และกรมในสังกัดกระทรวงวัฒนธรรม ท้ังนี้ เพ่ือเป็นการส่งเสริม ความร่วมมือให้เกิดเครือข่ายทางวัฒนธรรมระดับสากล และสร้างภาพลักษณ์และเกียรติภูมิไทยในเวทีโลก ด้วยเศรษฐกิจฐานวัฒนธรรมของประเทศ จึงจ�ำเป็นอย่างย่ิงที่ภาครัฐต้องสนับสนุนอุตสาหกรรมวัฒนธรรมและ เศรษฐกิจฐานวัฒนธรรมให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี พ.ศ. 2561 - 2580 ได้แก่ การสร้างความสามารถ ในการแข่งขัน การพัฒนาและเสริมสร้างทรัพยากรมนุษย์และการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม น�ำไปสู่การขับเคลื่อนเพ่ือบรรลุเป้าหมายตามท่ีก�ำหนดไว้ ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย กระทรวงวัฒนธรรมได้มีการเดินหน้าใช้มิติวัฒนธรรมขับเคล่ือน ความเป็นไทย สร้างรายได้สู่ชุมชนและท้องถ่ินอย่างเป็นรูปธรรม โดยการน�ำทรัพยากรหรือทุนทางวัฒนธรรม มาสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม ต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์และบริการในรูปแบบใหม่ อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่ในช่วงต้นปี 2563 สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ได้ทวีความรุนแรงและขยาย ขอบเขตเป็นวงกว้าง ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจโลกและประเทศไทยอย่างต่อเนื่องและยาวนาน การบริโภคภาคเอกชนลดลงตามก�ำลังซ้ือที่อ่อนแอและมาตรการควบคุมการระบาดที่เข้มงวดข้ึน มูลค่า ทางเศรษฐกิจของสินค้าหรือบริการทางวัฒนธรรมจึงลดลงตามภาวะอุปสงค์ ส่งผลให้ห่วงโซ่อุปทาน เกิดภาวะชะงักงัน (Supply Chain Disruption) ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย ในระยะต่อไปหน่วยงานภาครัฐจึงควรก�ำหนดยุทธศาสตร์และด�ำเนินงาน ให้สอดรับกับความผันผวนในมิติต่าง ๆ ดังกล่าว รวมถึงศึกษาความเป็นไปได้ในการต่อยอดทุนทางวัฒนธรรม ในโลกเสมือน (Virtual Reality) เพื่อให้มีเคร่ืองมือต่อยอดทุนและทรัพยากรทางวัฒนธรรมของไทยในเวทีโลก และน�ำไปสู่ความมั่งคั่งของประเทศอย่างย่ังยืน ตลอดจนพัฒนาเศรษฐกิจบนพื้นฐานของการสร้าง และใช้องค์ความรู้ ทักษะ และความคิดสร้างสรรค์ท่ีเช่ือมโยงกับพ้ืนฐานทางวัฒนธรรมและนวัตกรรมในการผลิต สินค้าและบริการใหม่ เพื่อสร้างมูลค่าเพ่ิมทางเศรษฐกิจในอีกช่องทางหน่ึงบนพ้ืนฐานของการต่อยอดทุน ทางวัฒนธรรมและความร่วมมือของทุกภาคส่วนในพ้ืนที่ 275

CR13G03 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G03 ผลสมั ฤทธติ์ ามเปา้ หมายอนั พึงประสงคท์ ่ี 3 ประชาชนออกก�ำลังกาย และเลน่ กีฬาอยา่ งสม�ำ่ เสมอ รวมถงึ มคี วามรอบรู้ดา้ นสุขภาพ เพ่ือพัฒนาสขุ ภาพ ใหแ้ ขง็ แรง และเปน็ ฐานในการพัฒนากีฬาชาติ สถานการณป์ ี 2564 สถานการณป์ ี 2564 เทียบกับ ค่าเปา้ หมายทีต่ ้องบรรลใุ นปี 2564 เทียบกับ ค่าเป้าหมายทีต่ ้องบรรลุในปี 2565 (1) อายุคาดเฉล่ียของการมีสุขภาพดี (อายุเฉล่ีย) (1) อายุคาดเฉลี่ยของการมีสุขภาพดี (อายุเฉล่ีย) เพิ่มข้ึนจากปีก่อนหน้า ไม่น้อยกว่า 68 ปี (2) นักกีฬาหน้าใหม่ที่มีความสามารถมีอัตราการได้ (2) นักกีฬาหน้าใหม่ท่ีมีความสามารถมีอัตราการได้ รับคัดเลือกเข้าสู่การเป็นนักกีฬาระดับชาติเพิ่มข้ึน รับคัดเลือกเข้าสู่การเป็นนักกีฬาระดับชาติเพ่ิมข้ึน ร้อยละ 5 ร้อยละ 10 สถานการณใ์ นภาพรวมของผลสมั ฤทธอิ์ นั พงึ ประสงค์ อายุคาดเฉลีย่ ของการมีสุขภาพดี (ปี) สถานการณก์ ารบรรลเุ ปา้ หมาย ประชาชนออกกำ� ลงั กาย 68.3 และเล่นกีฬาอย่างสม่�ำเสมอรวมถึง มีความรอบรู้ ด้านสุขภาพ เพ่ือพัฒนาสุขภาพให้แข็งแรง และ เป็นฐานในการพัฒนากีฬาชาติ ได้ก�ำหนดตัวชี้วัด ในการประเมินสถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย ได้แก่ (1) อายุคาดเฉล่ียของการมีสุขภาพดี (อายุเฉลี่ย) โดยจากข้อมูลอายุคาดเฉลี่ยของการมี สุขภาพดี (Healthy life expectancy (HALE)) ของ ที่มา: องค์การอนามยั โลก (World Health Organization (WHO)) องค์การอนามัยโลก (WHO) ที่มีการจัดเก็บล่าสุดจาก 183 ประเทศ พบว่า อายุคาดเฉล่ียของการมีสุขภาพดี (ตง้ั แตแ่ รกเกดิ ) ในปี 2564 อยู่ที่ 68.3 ปี ซ่ึงเพ่ิมขึ้นจาก ปี 2558 และปี 2553 ที่ 68 ปี และ 67.1 ปี ตามล�ำดับ ซ่ึงมีแนวโน้มจะเพ่ิมขึ้นอย่างต่อเน่ือง ในขณะที่อายุคาดเฉล่ียของการมีสุขภาพดี (คนไทยต้ังแต่อายุ 60 ปี ขึ้นไป) ในปี 2562 อยู่ที่ 18 ปี ซ่ึงเพ่ิมขึ้น จากปี 2558 และปี 2553 ท่ี 17.9 ปี และ 15.6 ปี ตามล�ำดับ ซึ่งสามารถบรรลุค่าเป้าหมายในปี 2564 ท่ีก�ำหนดไว้ให้เพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้าแล้ว และ (2) ตัวชี้วัดนักกีฬา หน้าใหม่ท่ีมีความสามารถมีอัตราการได้รับคัดเลือกเข้าสู่การเป็นนักกีฬาระดับชาติเพิ่มข้ึน (ตัวแทนทีมชาติไทย) พบว่า จากข้อมูลของการกีฬาแห่งประเทศไทย กระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา ในปี 2564 นักกีฬา ทีมชาติใหม่จากการแข่งขันกีฬาเยาวชนแห่งชาติ เพ่ิมข้ึนร้อยละ 14.4 ซ่ึงสามารถบรรลุผลสัมฤทธิ์ ตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ ประชาชนออกก�ำลังกาย และเล่นกีฬาอย่างสม่�ำเสมอ รวมถึงมีความรอบรู้ ด้านสุขภาพ เพ่ือพัฒนาสุขภาพให้แข็งแรง และเป็นฐานในการพัฒนากีฬาชาติท่ีก�ำหนดไว้ได้อย่างเป็นรูปธรรม 276

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13G03 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา เพื่อขับเคลื่อนเป้าหมายประชาชนออกก�ำลังกายและเล่นกีฬาอย่างสม�่ำเสมอ รวมถึงมีความรอบรู้ด้านสุขภาพ เพ่ือพัฒนาสุขภาพให้แข็งแรง และเป็นฐานในการพัฒนากีฬาชาติ มีการด�ำเนินการที่ส�ำคัญ ดังน้ี 1. ส่งเสริมการออกก�ำลังกายและเล่นกีฬาในชุมชนเมืองและท้องถิ่น การกีฬาแห่งประเทศไทยร่วมกับ กรมพลศึกษา และหน่วยงานอื่น ๆ ได้ด�ำเนินโครงการสปอร์ตซิตี้ (Sport City) ในจังหวัดน�ำร่องเพื่อสนับสนุน ให้ประชาชนใช้เป็นสถานที่ในการเล่นกีฬาและออกก�ำลังกายในพื้นที่ต่าง ๆ โครงการพัฒนาการกีฬา และนันทนาการมวลชน เพ่ือส่งเสริมสนับสนุนให้เด็ก เยาวชน และประชาชนในพ้ืนที่เล่นกีฬา ออกก�ำลังกาย อย่างต่อเนื่อง โดยมีการฝึกอบรมเจ้าหน้าท่ีพลศึกษาเพื่อประจ�ำในทุกจังหวัดและทุกอ�ำเภอ รวมทั้งได้ด�ำเนินการ ร่วมกับหน่วยงานท้องถ่ินก�ำหนดให้ทุกจังหวัดมีถนนสายกีฬาอย่างน้อย 1 แห่ง น�ำร่องใน 25 จังหวัด นอกจากน้ีกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุขยังมีการพัฒนา ระบบ E-learning การพัฒนาองค์ความรู้ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ (DPAC) และระบบการบริหารจัดการฐานข้อมูลส่งเสริมการออกก�ำลังกาย เพื่อสุขภาพและแพลตฟอร์มก้าวท้าใจ Season 3 ซึ่งปัจจุบันมีจ�ำนวนครอบครัวไทยมีความรอบรู้ สุขภาพ 5,750,625 บัญชี อีกท้ัง กระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬาได้พัฒนาระบบแพลตฟอร์มการประมวลผล ข้อมูลการออกก�ำลังกายของประชาชน (Calories Credit Challenge) ซึ่งอยู่ระหว่างการด�ำเนินการพัฒนา แพลตฟอร์มเช่ือมโยงและบูรณาการข้อมูลสถิติการออกก�ำลังกายและเล่นกีฬาของประชาชน 2. การสร้างโอกาสทางการกีฬาและพัฒนานักกีฬา มีการด�ำเนินการจัดให้มีห้องเรียนกีฬาในโรงเรียน รวมทั้งจัดให้มีหลักสูตรเฉพาะส�ำหรับผู้ที่เป็นนักกีฬาตั้งแต่ระดับปริญญาตรี ถึงปริญญาเอก นอกจากน้ัน กรมพลศึกษาได้มีการพัฒนาบุคลากรกีฬา ประกอบด้วย ผู้ตัดสิน ผู้ฝึกสอน และบุคลากรกีฬา จ�ำนวน 1,298 คน ตลอดจนได้มีการสร้างระบบการพิจารณาและส่งนักกีฬาเข้าร่วมการแข่งขันกีฬาอย่างเสมอภาคและเป็นธรรม รวมถึงได้จัดท�ำระบบพัฒนานักกีฬาเต็มเวลาระยะยาว (Full time athlete) รวมถึงจัดท�ำเส้นทางสายอาชีพ ของนักกีฬา (Athlete pathway) 3. พัฒนาศูนย์พัฒนานักกีฬาและวิทยาศาสตร์การกีฬาเพื่อความเป็นเลิศทางการกีฬา ได้มีการพัฒนา ศูนย์ฝึกกีฬาแห่งชาติให้ได้มาตรฐานศูนย์ฝึกกีฬา NTC (National Training Center) จ�ำนวน 10 ศูนย์ ภายใต้โครงการพัฒนาศูนย์วิทยาศาสตร์การกีฬาอย่างครบวงจร โดยการกีฬาแห่งประเทศไทย 277

CR13G03 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย สถานการณ์การด�ำเนินงานเพื่อบรรลุเป้าหมายในภาพรวม ยังคงเป็นไปตามแผน อย่างไรก็ตาม จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ท�ำให้เป็นอุปสรรค ต่อการออกก�ำลังกาย และการเล่นกีฬาของประชาชนที่จ�ำเป็นต้องหลีกเลี่ยงการออกไปท�ำกิจกรรมในพื้นที่ สาธารณะ เพื่อหลีกเล่ียงการสัมผัสกับผู้คนในการป้องกันการแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 รวมท้ังการด�ำเนินงาน ของหน่วยงานภาครัฐยังมีความท้าทายในการปรับปรุงกระบวนการด�ำเนินงานในการส่งเสริมการออกก�ำลังกาย เล่นกีฬาของประชาชนในเหมาะสมกับสภาวการณ์ในปัจจุบัน นอกจากน้ี การพัฒนากีฬาเพ่ือความเป็นเลิศ ยังคงต้องให้ความส�ำคัญกับการปรับปรุง ทบทวนกฎหมายหรือระเบียบท่ีเก่ียวข้องให้เป็นไปตามหลักสากล ดังเช่นกรณีการก�ำหนดบทลงโทษขององค์การต่อต้านการใช้สารต้องห้ามโลก (WADA) ต่อประเทศไทย เนื่องจากการบังคับใช้กฎหมายเรื่องสารต้องห้ามของไทยบางประการไม่สอดคล้องกับเกณฑ์ของ WADA ในเร่ืองบทลงโทษ และประเด็นการแยกหน่วยงานที่ตรวจสอบการใช้สารต้องห้ามของไทยเป็นองค์กรอิสระ ในการบริหารจัดการจากการก�ำกับของรัฐ โดยหากการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายดังกล่าวมีความล่าช้าส่งผลให้ ประเทศไทยไม่สามารถจัดการแข่งขันระดับภูมิภาค ระดับทวีป ระดับชิงแชมป์โลก ในช่วงเวลาท่ียัง ด�ำเนินการแก้ไขกฎหมาย รวมทั้งไม่สามารถใช้ธงชาติไทยในการแข่งขันในระดับนานาชาติได้ในทุกกรณี ซึ่งยังคงเป็นความท้าทายที่องค์กรทางด้านกีฬาของไทยจ�ำเป็นต้องรู้เท่าทันและปฏิบัติตามกฎระเบียบ ขององค์กรทางด้านกีฬาระหว่างประเทศท่ีไทยเป็นภาคีสมาชิกอย่างเข้มงวดและเคร่งครัดเพื่อพัฒนา กีฬาไทยสู่ระดับโลกอย่างต่อเนื่อง ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย เพื่อให้สามารถบรรลุเป้าหมายผลสัมฤทธิ์ตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ ให้ประชาชนออกก�ำลังกายและ เล่นกีฬาอย่างสม่�ำเสมออย่างย่ังยืน โดยเฉพาะในช่วงการแพร่ระบาดของ เช้ือโควิด-19 จ�ำเป็นต้องมีการส่งเสริมให้ประชาชนออกก�ำลังกายในท่ีอยู่อาศัยอย่างเพียงพอ รวมทั้งส่งเสริม การเล่นกีฬาที่ไม่มีการสัมผัสหรือกีฬาที่มีผู้เล่นเด่ียวแทนการรวมกลุ่มเป็นทีม ทั้งน้ี หน่วยงานของรัฐ และภาคส่วนต่าง ๆ ที่เก่ียวข้องต้องปรับปรุงและพัฒนารูปแบบการด�ำเนินงานท่ีเหมาะสมและสอดคล้องกับ สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 เช่น การน�ำเทคโนโลยีและนวัตกรรมมาประยุกต์ใช้ท้ังในส่วน ของการสร้างแรงจูงใจ และการตระหนักถึงความส�ำคัญในการออกก�ำลังกาย เล่นกีฬา และนันทนาการ และในส่วนของการฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากรด้านการกีฬาของไทยซ่ึงในช่วงที่ผ่านมาได้รับผลกระทบ จากเชื้อโควิด-19 นอกจากน้ีเพื่อพัฒนาการกีฬาของไทยให้ประสบความส�ำเร็จในระดับนานาชาติ หน่วยงาน ของรัฐและองค์กรด้านการกีฬาของไทยต้องให้ความส�ำคัญกับการเร่งทบทวน ปรับปรุงกฎหมายหรือ ระเบียบต่าง ๆ ด้านการกีฬาของไทยให้สอดคล้องและเป็นไปตามกฎระเบียบขององค์กรด้านการกีฬาในระดับ สากลก�ำหนด เพื่อให้นักกีฬาของไทยมีโอกาสและสามารถเข้าร่วมแข่งขันกีฬาระดับต่าง ๆ ได้อย่างต่อเน่ือง 278

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13G04 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 CR13G04 ผลสมั ฤทธติ์ ามเปา้ หมายอนั พึงประสงคท์ ่ี 4 กำ� ลงั คนของประเทศมที กั ษะทีเ่ อ้ือตอ่ การสร้างผลิตภาพ แรงงานและคณุ ภาพชีวติ ทีด่ ี สถานการณป์ ี 2564 สถานการณ์ปี 2564 เทียบกับ ค่าเป้าหมายที่ตอ้ งบรรลุในปี 2564 เทียบกับ คา่ เปา้ หมายที่ตอ้ งบรรลุในปี 2565 (1) ดัชนีผลิตภาพแรงงานต่อชั่วโมงท�ำงานเพ่ิมข้ึน (1) ดัชนีผลิตภาพแรงงานต่อชั่วโมงท�ำงานเพิ่มขึ้น ร้อยละ 5 ก่อนปีหน้าน้ี ร้อยละ 5 ก่อนปีหน้านี้ (2) อัตราการว่างงานลดลงจากปีก่อนหน้า (2) อัตราการว่างงานลดลงจากปีก่อนหน้า สถานการณ์ในภาพรวมของผลสัมฤทธอ์ิ ันพงึ ประสงค ์ ดัชนีผลติ ภาพแรงงานตอ่ ชั่วโมงทำ� งาน สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย ก�ำลังคนของประเทศ มีทักษะที่เอื้อต่อการสร้างผลิตภาพแรงงานและ คุณภาพชีวิตที่ดี สะท้อนได้จาก (1) ดัชนีผลิตภาพ แรงงานต่อช่ัวโมงท�ำงาน พบว่า ไตรมาส 2 ปี 2564 เท่ากับ 122.56 ลดลงจากไตรมาสเดียวกันของ ปีก่อนหน้า ร้อยละ 2.71 ซึ่งอยู่ต่�ำกว่าค่าเป้าหมาย ที่ก�ำหนดไว้เพิ่มขึ้นร้อยละ 5 ในปี 2564 ทั้งนี้ อาจจะ มีผลมาจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อ โควิด-19 โดยกิจกรรมท่ีมีดัชนีผลิตภาพแรงงาน ท่มี า: ธนาคารแหง่ ประเทศไทย ต่อช่ัวโมงท�ำงานหดตัวสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ กิจกรรมการบริหารและการบริการสนับสนุน กิจกรรม ด้านสุขภาพและงานสังคมสงเคราะห์ กิจกรรมการบริการด้านอ่ืน ๆ ในขณะท่ีกิจกรรมที่มีการขยายตัว ของดัชนีผลิตภาพแรงงานต่อช่ัวโมงสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ ข้อมูลข่าวสารและการส่ือสาร ศิลปะ ความบันเทิง และนันทนาการ และการท�ำเหมืองแร่และเหมืองหิน ตามล�ำดับ (2) อัตราการจ้างงานสูงขึ้นในทุกภูมิภาค ของประเทศ ซึ่งเทียบเคียงจากอัตราการว่างงาน เป็นรายภาค พบว่า ไตรมาส 2 ปี 2564 เมื่อเทียบกับ อตั ราการว่างงาน เปน็ รายภาค ไตรมาสเดียวกันของปีก่อนหน้าอัตราการว่างงาน ไตรมาส 2 ปี 2562 ปี 2563 และปี 2564 ทั่วประเทศลดลงร้อยละ 0.1 (จากร้อยละ 20 เป็น ร้อยละ 1.9) ซึ่งบรรลุค่าเป้าหมายท่ีก�ำหนดไว้ ในปี 2564 (อัตราการว่างงานลดลงจากปีก่อนหน้า) และเม่ือพิจารณาตามภาค พบว่า กรุงเทพมหานคร เพ่ิมขึ้นร้อยละ 0.8 (จากร้อยละ 1.7 เป็นร้อยละ 2.5) และภาคใต้เพ่ิมขึ้นร้อยละ 0.7 (จากร้อยละ 2.2 เป็นร้อยละ 2.9) ซึ่งอยู่ในระดับต�่ำกว่าค่าเป้าหมาย ท่มี า: สำ�นกั งานสถติ ิแห่งชาติ 279

CR13G04 แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 ในขณะท่ีภาคกลางลดลงร้อยละ 0.6 (จากร้อยละ 2.0 เป็นร้อยละ 1.4) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือลดลง ร้อยละ 0.3 (จากร้อยละ 1.8 เป็นร้อยละ 1.5) และภาคเหนือลดลงร้อยละ 0.2 (จากร้อยละ 21 เป็นร้อยละ 1.9) ซึ่งบรรลุค่าเป้าหมายที่ก�ำหนดไว้ และ (3) การเพิ่มข้ึนของผู้ประกอบการรายย่อย (Micro SME,SME) พบว่า ในช่วง 7 เดือนแรกของปี 2564 (เดือนมกราคม – กรกฎาคม 2564) จ�ำนวนผู้ประกอบการรายย่อย จ�ำแนกผู้ประกอบการรายยอ่ ย จ�ำแนกตามประเภทธุรกจิ (Micro SMEs) มีจ�ำนวนท้ังสิ้น 36,055 ราย โดยเมื่อจ�ำแนกตามประเภทธุรกิจ พบว่า ส่วนใหญ่ จะเป็นภาคบริการ (คิดเป็นร้อยละ 46.55) ภาคการค้า (คิดเป็นร้อยละ 36.85) ภาคการผลิต (คิดเป็นร้อยละ 9.74) และภาคธุรกิจการเกษตร (คิดเป็นร้อยละ 6.86) ตามล�ำดับ ซึ่งจ�ำนวน ผู้ประกอบการรายย่อยเฉลี่ยต่อเดือนของปี 2564 สูงกว่าค่าเฉลี่ยของปี 2563 คิดเป็นร้อยละ 35.28 ทีม่ า: สำ�นักงานส่งเสรมิ วสิ าหกิจ ขนาดกลางและขนาดย่อม การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ในปี 2564 หน่วยงานท่ีเก่ียวข้องมีการขับเคลื่อนการด�ำเนินการเพื่อให้บรรลุ ตามเป้าหมายอันพึงประสงค์ดังกล่าวท่ีส�ำคัญมี ดังนี้ (1) พัฒนาระบบฐานข้อมูลด้านก�ำลังคนของประเทศ ในรูปแบบของระบบ E-Workforce Ecosystem โดยมีการด�ำเนินการผ่านโครงการต่าง ๆ อาทิ โครงการ จัดท�ำพิมพ์เขียวของระบบการบริหารจัดการข้อมูลก�ำลังคน โครงการพัฒนาระบบเชื่อมโยงประเภทมาตราฐาน อาชีพ (ประเทศไทย) และประเภทมาตรฐานอุตสาหกรรมกับมาตรฐานอาชีพและคุณวุฒิวิชาชีพ โครงการ พัฒนาระบบ E-portfolio และระบบการเช่ือมโยงข้อมูลก�ำลังคน เพื่อเชื่อมโยงข้อมูลจากทุกหน่วยงาน ท่ีเก่ียวข้องท้ังภาครัฐและเอกชน เพื่อรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล ตลอดจนพัฒนาก�ำลังคนแรงงานในทุกช่วงวัย ท้ังในและนอกระบบด้านข้อมูลก�ำลังคน (2) พัฒนากรอบแนวคิดเกณฑ์การวัดระดับสมรรถนะส�ำหรับครู และ บุคลากรทางการศึกษาระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐานด้านดิจิทัล (Digital Competency : DC) ซึ่งจะมีการจัดท�ำ เป็นประกาศเพื่อให้หน่วยงานอ่ืนท่ีจัดการศึกษา โรงเรียน และภาคเอกชนสามารถน�ำไปปรับใช้ได้ตามความ เหมาะสม และ (3) วิเคราะห์และรวบรวมข้อมูลก�ำลังคนที่มีความสามารถสูงของประเทศไทย โดยมีการส�ำรวจ และวิเคราะห์ข้อมูลเสร็จแล้วได้ 17,681 ชุดข้อมูล ประมาณ 7,500 คน จาก 234 สาขา /1,717 สาขาย่อย / 4,064 ผลการประยุกต์ใช้ โดยครอบคลุม 10 อุตสาหกรรม นอกจากนี้ยังอยู่ระหว่างด�ำเนินการพัฒนาคณะ กรรมการอิสระ Thailand Workforce Agency : TWA เพื่อเป็นกลไกในการพัฒนาระบบและยกระดับ สมรรถนะก�ำลังของประเทศ การศึกษาแนวทางในการปรับปรุงหรือจัดต้ังกองทุนใหม่หรือปรับปรุงกองทุนที่มีอยู่ เพ่ือใช้สนับสนุนการเรียนรู้ตลอดชีวิตได้อย่างแท้จริง และการขับเคล่ือนเพ่ือการพัฒนาขีดความสามารถ ทักษะ และการเรียนภาษาคอมพิวเตอร์ (Coding) เพื่อให้สอดรับกับทักษะที่จ�ำเป็นในศตวรรษที่ 20 280

แผนการปฏริ ปู ประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) CR13G04 ดา้ นวฒั นธรรม กฬี า แรงงาน และการพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์ CR13สถานการณ์เทียบเป้าหมาย ปี 2564 ปี 2565 ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ส่งผลให้ เศรษฐกิจของประเทศมีการชะลอตัว และท�ำให้สถานประกอบการปิดกิจการหรือลดจ�ำนวนลูกจ้างลง ขณะท่ีระบบรองรับการปรับเปลี่ยนงานใหม่ การปรับทักษะ และระบบการหางานทดแทนยังขาดประสิทธิผล รวมถึงจ�ำนวนแหล่งงานลดลงท�ำให้เกิดการว่างงานในกลุ่มบัณฑิตจบใหม่จากสถานการณ์เหล่าน้ีส่งผล ไปยังผลิตภาพแรงงานท่ีลดลง นอกเหนือจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 แล้ว อีกหนึ่ง ประเด็นความท้าทายส�ำหรับปัจจุบันและอนาคต คือ ระบบที่สามารถรองรับการพัฒนาและยกระดับทักษะ (Upskill, Reskill) ได้อย่างทันท่วงทีกับบริบทตลาดงานที่จะเปลี่ยนแปลงในอัตราเร่งข้ึน นอกจากนี้ ยังมีข้อจ�ำกัดในการบูรณาการฐานข้อมูลแรงงานของหน่วยงานต่าง ๆ เน่ืองจากติดเงื่อนไขเรื่องการเปิดเผย ข้อมูลส่วนบุคคลส่งผลให้การใช้และเช่ือมข้อมูลท่ีมีอยู่ยังไม่เกิดประสิทธิผลมากนัก ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย มุ่งเน้นการยกระดับทักษะและสมรรถนะของคนท�ำงานในทุกช่วงวัย ท้ังที่อยู่ในตลาดงานและผู้ที่ก�ำลังหางานท�ำแบบมุ่งเป้าตามความต้องการของกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ โดยมีผลลัพธ์ คือการมีงานท�ำท่ีสอดคล้องกับความสามารถของแรงงานและความต้องการของตลาดงาน โดยสร้างความร่วมมือ ระหว่างหน่วยงานภาครัฐ เพื่อให้เกิดการเชื่อมโยงข้อมูลรายบุคคลของแรงงานถึงสถานะการท�ำงาน การเปลี่ยนงาน หรือภาวะตกงาน (อย่างกะทันหัน) และบูรณาการการด�ำเนินงาน รวมถึงการมีสิทธิประโยชน์ ต่าง ๆ เพื่อลดความซ�้ำซ้อนของมาตรการต่าง ๆ และน�ำไปสู่การวิเคราะห์และออกแบบการพัฒนารูปแบบ ความช่วยเหลือตามกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ ต่อไป นอกจากนี้ ควรขยายความร่วมมือไปยังภาคส่วนอื่น ๆ และพิจารณาประยุกต์ใช้แพลตฟอร์มการยกระดับทักษะท่ีมีอยู่ของทั้งในและต่างประเทศ มากกว่าการพัฒนา ขึ้นใหม่ เพื่อให้การด�ำเนินงานทันท่วงที เกิดความคุ้มค่า และสามารถรองรับกลุ่มเป้าหมายที่ต้องรับการพัฒนา ทักษะให้ได้มากยิ่งขึ้น รวมถึงควรมุ่งพัฒนาข้อมูลการเปลี่ยนแปลงของตลาดงานและโอกาสการทำ� งานใหม่ ๆ เพื่อเป็นแรงจูงใจให้แรงงานเกิดการพัฒนาและยกระดับทักษะตนเองให้เท่าทัน และมีโอกาสทางอาชีพใหม่ ๆ ตามบริบทที่เปล่ียนแปลงไป รวมท้ังปรับปรุงระเบียบหรือกฎหมายที่เกี่ยวข้องให้เอ้ือต่อการบูรณาการฐานข้อมูล 281

ส่วนที่ 3 ประเดน็ ทา้ ทาย และการดำ� เนนิ การในระยะตอ่ ไป

ส่วนท่ี 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป ประเดน็ ท้าทายตอ่ การบรรลุเป้าหมายการปฏริ ปู ประเทศตามรฐั ธรรมนูญฯ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 16 มาตรา 257 และมาตรา 258 ให้ด�ำเนินการปฏิรูปประเทศอย่างน้อยในด้านต่าง ๆ ให้เกิดผล จากการด�ำเนินการปฏิรูปประเทศท้ัง 13 ด้าน ในปี 2564 พบว่ามีความคืบหน้าในการด�ำเนินการเพิ่มขึ้นเป็นล�ำดับแต่ยังคงไม่บรรลุเป้าหมายตามผลสัมฤทธิ์ ท่ีคาดหวังเน่ืองจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมาย การปฏิรูปประเทศตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญฯ ตามมาตรา 257 โดยมีประเด็นท้าทายสรุปได้ ดังน้ี 1) ประเทศชาติมีความสงบเรียบร้อย มีความสามัคคีปรองดอง มีการพัฒนาอย่างย่ังยืนตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง และมีความสมดุลระหว่างการพัฒนาด้านวัตถุกับการพัฒนาด้านจิตใจ มีประเด็น ท้าทายท่ีส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว เช่น ความขัดแย้งทางการเมืองของคนรุ่นใหม่ และคนรุ่นเก่าเร่ิมทวีความรุนแรงข้ึนในสังคม โดยปัจจุบันคนรุ่นใหม่ให้ความเคารพ ครู อาจารย์ และผู้ใหญ่ น้อยลง เนื่องจากสังคมปัจจุบันมีความเปิดกว้างมากข้ึนท�ำให้เด็กรุ่นใหม่มีความคิดเร็ว ท�ำเร็ว อีกท้ัง ภาษาท่ีใช้ ในการสื่อสารมีความรุนแรงโดยเฉพาะในสื่อสังคมออนไลน์ซ่ึงส่งผลกระทบต่อความสงบเรียบร้อย และความสามัคคีปรองดองของคนในชาติ ขณะที่การสร้างคุณค่าด้านสังคมและส่ิงแวดล้อมอย่างสมดุล ยังขาดการพัฒนาที่ค�ำนึงถึงสังคมและสิ่งแวดล้อม รวมถึงการสร้างระบบตรวจสอบและติดตามการรายงานผล สัมฤทธิ์อย่างเป็นรูปธรรม ซ่ึงโครงสร้างและระบบงานต่าง ๆ ต้องมีความสอดคล้องและเป็นไป ตามมาตรฐานสากลท่ีก�ำหนดอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ ประกอบด้วย การบริหารจัดการด้านสิทธิมนุษยชน การเสริมสร้างการมีส่วนร่วมและการพัฒนาชุมชน และการบริหารจัดการความเส่ียงด้านสังคมและส่ิงแวดล้อม ที่จะส่งผลกระทบต่อความย่ังยืนของประเทศทั้งในปัจจุบันและอนาคต นอกจากนี้ ในมิติการให้บริการ ประชาชน มิติการบริหารจัดการภาครัฐ และมิติการก�ำหนดนโยบายต้องก�ำหนดนโยบายในการน�ำเทคโนโลยี ดิจิทัลมาใช้เป็นเคร่ืองมือส�ำคัญในการขับเคล่ือนการพัฒนาประเทศ ซ่ึงต้องอาศัยการรวมพลังของทุกภาคส่วน ในสังคมทั้งภาคประชาชน ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมในการขับเคลื่อนการพัฒนาเพ่ือการสร้าง และรักษาไว้ซ่ึงผลประโยชน์ของชาติ 2) สังคมมีความสงบสุข เป็นธรรม และมีโอกาสอันทัดเทียมกันเพื่อขจัดความเหลื่อมล�้ำ มีประเด็นท้าทาย ท่ีส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว อาทิ การไม่ได้รับการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมท่ีเท่าเทียม และการถูกเลือกปฏิบัติ ท�ำให้เกิดอุปสรรคต่อการมีส่วนร่วมในทางเศรษฐกิจของประชาชน โดยเฉพาะ อย่างยิ่ง กลุ่มคนชายขอบ เช่น เยาวชน ผู้สูงอายุ ผู้หญิง และผู้อพยพ ทั้งนี้มาตรการทางกฎหมายจะช่วยให้ การบริหารจัดการและความชอบธรรมของกลุ่มคนเหล่านี้ได้รับการดูแล เพื่อให้ประชาชนได้เข้าถึงกระบวน การยุติธรรมซ่ึงจะช่วยให้ประชาชนสามารถจัดการกับปัญหาความเหลื่อมล้�ำได้ และมีส่วนร่วมในกระบวน การยุติธรรมเพื่อส่งเสริมให้เกิดการเติบโตอย่างมีส่วนร่วม ท้ังนี้ การไม่สามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม และกระบวนการทางกฎหมายเป็นท้ังเหตุและผลของความยากจน กลุ่มคนที่เปราะบางต่อการถูกกีดกัน ออกจากสังคมเป็นกลุ่มท่ีประสบปัญหาเรื่องการเข้าถึงความยุติธรรมมากกว่ากลุ่มอื่น ๆ นอกจากน้ีปัญหา ทางกฎหมายที่เกิดข้ึนยังเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดปัญหาอ่ืน ๆ ตามมาอีกด้วย ท้ังน้ี จากสถานการณ์การแพร่ระบาด ของเช้ือโควิด-19 ท�ำให้ปัญหาความเหล่ือมล้�ำของไทยรุนแรงเพ่ิมมากข้ึนท้ังในระยะส้ันและระยะยาว เนื่องจากกลุ่มแรงงานรายได้น้อย ไม่ว่าจะเป็นลูกจ้าง อาชีพรับจ้างทั่วไป ค้าขายหาบเร่แผงลอย ล้วนเป็น กลุ่มเปราะบางที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 มากกว่ากลุ่มอ่ืน ๆ 283

ส่วนที่ 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป เพราะกลุ่มคนเหล่าน้ีส่วนใหญ่ไม่สามารถ Work from Home ได้ เนื่องจากการปรับเปล่ียนสถานท่ีท�ำงาน ท�ำได้ยาก จึงมีโอกาสที่จะตกงาน ถูกให้พักงานและสูญเสียรายได้มากกว่ากลุ่มอื่น ๆ อีกทั้งแรงงาน รายได้น้อยมักไม่มีเงินเก็บออมมากพอและไม่มีสินทรัพย์อื่น ๆ ท่ีสามารถสร้างรายได้ทดแทนได้ รวมท้ัง การขาดโอกาสในการเข้าถึงโอกาสทางการศึกษาท่ีไม่ครอบคลุมและมีคุณภาพแตกต่างกันมาก ซ่ึงปัญหา การศึกษาที่ไม่เท่าเทียมกันเป็นหน่ึงในต้นตอของความเหลื่อมล้�ำทางรายได้ของไทยท่ียังไม่ได้รับการแก้ไข อย่างจริงจัง ขณะที่ประเทศไทยก�ำลังจะก้าวเข้าสู่สังคมสูงอายุยิ่งท�ำให้ความเหลื่อมล�้ำแย่ลง ก่อให้เกิดปัญหาแก่ก่อนรวยมีโอกาสสูงท่ีจะเกิดขึ้นรุนแรงในกลุ่มคนจนเน่ืองจากกลุ่มคนจนมีรายได้ท่ีต่�ำ การสะสมความมั่งคั่งที่ต�่ำ และปัญหาหนี้ครัวเรือนท่ีสูง 3) ประชาชนมีความสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดี และมีส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศและการปกครอง ในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีประเด็นท้าทายที่ส่งผลกระทบต่อการบรรลุ เป้าหมายดังกล่าว อาทิ จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ได้ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตทางสังคม และส่งผลกระทบต่อประชาชนเป็นจ�ำนวนมากและท�ำให้เกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมา ไม่ว่าจะเป็นปัญหา ทางด้านสาธารณสุข ปัญหาด้านเศรษฐกิจ และปัญหาด้านสุขภาพจิต นอกจากนี้ ปัญหาทางสังคมซ่ึงเป็นปัญหา ส�ำคัญท่ีเริ่มพบมากข้ึน โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบางทางสังคม ไม่ว่าจะเป็นเด็ก ผู้หญิง ผู้พิการ ผู้สูงอายุ คนเร่ร่อน คนไร้บ้าน หรือแม้กระท่ังผู้ติดเช้ือโควิด-19 ล้วนได้รับผลกระทบจากสถานการณ์นี้ หลายหน่วยงาน ท้ังภาครัฐและภาคเอกชนมีมาตรการเฝ้าระวัง ป้องกัน และแก้ไขปัญหาเพ่ือไม่ให้ปัญหาทวีความรุนแรง มากข้ึน ไม่ว่าจะเป็นปัญหาการตีตรา และการไม่ยอมรับผู้ท่ีเคยติดเชื้อโควิด-19 กลับเข้าสู่ชุมชนหรือครอบครัว ของผู้ติดเชื้อโควิด-19 ถูกชุมชนกีดกันไม่ให้ออกมาใช้ชีวิตตามปกติ น�ำไปสู่การปกปิดหรือไม่ยอมเข้ารับการตรวจ หาเช้ือโควิด-19 การถูกกระท�ำความรุนแรงในครอบครัวเพิ่มขึ้น ภาวะเสี่ยงติดเช้ือโควิด-19 ของคนเร่ร่อน คนไร้บ้าน เด็ก ผู้สูงอายุ และคนพิการขาดการดูแลที่เหมาะสม ทั้งนี้ โรคติดเชื้อโควิด-19 เป็นโรคอุบัติใหม่ ท�ำให้มีการแพร่เช้ือในวงกว้าง ทุกภาคส่วนจึงควรผสานพลังและบูรณาการภารกิจ เครือข่าย เคร่ืองมือ องค์ความรู้ และงบประมาณของภาคียุทธศาสตร์ทั้งด้านสุขภาพและสังคมเพื่อสนับสนุนการขับเคลื่อน สู้ภัยโควิด-19 และหน่วยงานในพ้ืนท่ีควรสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชนในแต่ละจังหวัด อ�ำเภอ ต�ำบล โดยให้ความรู้และปรับเปลี่ยนบทบาทของประชาชนจากภาวะต่ืนกลัวเป็นพลเมืองท่ีตื่นรู้และมีส่วนร่วม ก�ำหนดมาตรการของตนเพื่อหนุนช่วยภาครัฐ ในการรับมือกับเช้ือโควิด-19 ทั้งนี้ การส่งเสริมวัฒนธรรม ทางการเมืองและการสร้างการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุขยังคงมีอุปสรรคในการบูรณาการการท�ำงานร่วมกัน 284

ส่วนที่ 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจักรไทย พุ ทธศกั ราช 2560 หมวด 16 มาตรา 258 ได้ก�ำหนดใหด้ �ำเนนิ การปฏิรปู ประเทศอย่างนอ้ ยในด้านต่าง ๆ ให้เกดิ ผลดงั ตอ่ ไปน้ี ก. ด้านการเมือง ตามที่บัญญัติไว้ใน (1) ให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการปกครองในระบอบ ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีส่วนร่วมในการด�ำเนินกิจกรรมทางการเมือง รวมตลอดทั้งการตรวจสอบการใช้อ�ำนาจรัฐ รู้จักยอมรับในความเห็นทางการเมืองโดยสุจริตที่แตกต่างกัน และให้ประชาชนใช้สิทธิเลือกต้ังและออกเสียงประชามติโดยอิสระปราศจากการครอบง�ำไม่ว่าด้วยทางใด มีประเด็นท้าทายท่ีส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว เนื่องจากเน้ือหาหลักสูตรการเมือง ในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขค่อนข้างมีความละเอียดอ่อน ผู้เขียน และบรรณาธิการจึงต้องเพิ่มความระมัดระวัง ส่งผลให้ต้องใช้ระยะเวลาในการพิจารณาปรับแก้ไขให้สมบูรณ์ อีกท้ังสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ในช่วงเดือนมิถุนายน 2564 ท่ีผ่านมาทวีความรุนแรง ยิ่งข้ึน โดยเฉพาะในพ้ืนท่ีกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ซ่ึงมีจ�ำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่เพิ่มขึ้น และจ�ำนวน ผู้เสียชีวิตจากเช้ือโควิด-19 เพ่ิมมากข้ึนอย่างต่อเน่ืองและรวดเร็ว ส่งผลให้หน่วยงานรัฐและเอกชน ต้องปรับเปล่ียนรูปแบบการท�ำงานเพื่อปฏิบัติตามมาตรการการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือ ดังกล่าว อาทิ การปฏิบัติงานที่บ้านหรือ Work from Home ส่งผลให้การประสานงานเพ่ือบูรณาการการท�ำงาน ร่วมกันจากหน่วยงานภายนอกอาจเกิดความล่าช้า และไม่สามารถจัดการประชุมหารือร่วมกันได้ ข. ด้านการบริหารราชการแผ่นดิน ตามท่ีบัญญัติไว้ใน (1) ให้มีการน�ำเทคโนโลยีท่ีเหมาะสมมาประยุกต์ใช้ในการบริหารราชการแผ่นดิน และการจัดท�ำบริการสาธารณะ เพ่ือประโยชน์ในการบริหารราชการแผ่นดิน และเพ่ืออ�ำนวยความสะดวก ให้แก่ประชาชน มีประเด็นท้าทายที่ส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว เน่ืองจากการประสานงาน กับหน่วยงานระดับต่าง ๆ เพ่ือสร้างการรับรู้ให้เกิดการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลท�ำได้อย่างจ�ำกัด เน่ืองด้วยระยะทาง และสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ท�ำให้การด�ำเนินการในบางกิจกรรมเกิดความล่าช้า และไม่สามารถด�ำเนินการตามแผนที่ตั้งไว้ได้ อีกทั้งข้อมูลส�ำคัญของบางหน่วยงานยังไม่อยู่ในรูปแบบดิจิทัล หรือข้อมูลมีคุณภาพท่ีไม่เพียงพอที่จะเปิดให้หน่วยงานภายนอกเช่ือมโยงเพ่ือน�ำข้อมูลดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ได้ และหน่วยงานเปิดให้เชื่อมโยงข้อมูลระหว่างกันได้ด้วยวิธีการท่ีหลากหลายไม่เป็นมาตรฐานเดียวกัน ค. ด้านกฎหมาย ตามท่ีบัญญัติไว้ใน (1) มีกลไกให้ด�ำเนินการปรับปรุงกฎหมาย กฎ ระเบียบ หรือข้อบังคับต่าง ๆ ท่ีใช้บังคับ อยู่ก่อนวันประกาศใช้รัฐธรรมนูญนี้ให้สอดคล้องกับหลักการตามมาตรา 77 และพัฒนาให้สอดคล้อง กับหลักสากล โดยให้มีการใช้ระบบอนุญาตและระบบการด�ำเนินการโดยคณะกรรมการเพียงเท่าที่จ�ำเป็น เพ่ือให้การท�ำงานเกิดความคล่องตัว โดยมีผู้รับผิดชอบที่ชัดเจน และไม่สร้างภาระแก่ประชาชนเกินความจ�ำเป็น เพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ และป้องกันการทุจริตและประพฤติมิชอบ มีประเด็นท้าทาย ท่ีส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว เนื่องจากการด�ำเนินการจัดท�ำประมวลกฎหมายตามบทบัญญัติ ของร่างพระราชบัญญัติการจัดท�ำกฎหมายและกฎระเบียบท่ีมีความยุ่งยากและซับซ้อน หากเร่งรีบออกกฎหมาย ดังกล่าว จะเกิดความสับสนแก่หน่วยงาน และประชาชนผู้ต้องปฏิบัติตามกฎหมาย 285

ส่วนที่ 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป ง. ด้านกระบวนการยุติธรรม ตามท่ีบัญญัติไว้ใน (1) ให้มีการก�ำหนดระยะเวลาด�ำเนินงานในทุกขั้นตอนของกระบวนการยุติธรรม ท่ีชัดเจนเพื่อให้ประชาชนได้รับความยุติธรรมโดยไม่ล่าช้า และมีกลไกช่วยเหลือประชาชนผู้ขาดแคลนเข้าถึง กระบวนการยุติธรรมได้ ตลอดท้ังการสร้างกลไกเพ่ือให้มีการบังคับใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัดเพ่ือลด ความเหล่ือมล�้ำและความไม่เป็นธรรมในสังคม มีประเด็นท้าทายที่ส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว เนื่องจากขาดงบประมาณในการด�ำเนินงาน จ. ด้านการศึกษา ตามที่บัญญัติไว้ใน (4) ปรับปรุงการจัดการเรียนการสอนทุกระดับเพ่ือให้ผู้เรียนสามารถเรียนได้ตามความถนัด และปรับปรุงโครงสร้างของหน่วยงานที่เก่ียวข้องเพื่อบรรลุเป้าหมายดังกล่าว โดยสอดคล้องกันท้ังในระดับชาติ และระดับพ้ืนท่ี มีประเด็นท้าทายที่ส่งผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว เน่ืองจากโครงการจ�ำเป็น ต้องชะลอการด�ำเนินงานเน่ืองด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ยังคงเป็นปัญหาหลักที่ท�ำให้ การด�ำเนินงานโครงการในขั้นตอนต่าง ๆ ล่าช้า และไม่ต่อเน่ือง ฉ. ด้านเศรษฐกิจ ตามท่ีบัญญัติไว้ใน (4) สร้างกลไกเพื่อส่งเสริมสหกรณ์และผู้ประกอบการแต่ละขนาดให้มีความสามารถ ในการแข่งขันอย่างเหมาะสม และส่งเสริมการประกอบวิสาหกิจเพื่อสังคมและวิสาหกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม รวมทั้งสร้างกลไกเพิ่มโอกาสในการท�ำงานและการประกอบอาชีพของประชาชน มีประเด็นท้าทายท่ีส่งผล กระทบต่อการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ท�ำให้ไม่สามารถ ด�ำเนินงานต่าง ๆ ในพื้นที่ได้โดยสะดวก จึงต้องมีการปรับแผนการด�ำเนินงานโดยปฏิบัติตามมาตรการ ป้องกันการแพร่เช้ือตามนโยบายของรัฐบาลและปรับเปลี่ยนรูปแบบในบางกิจกรรมให้เหมาะสมสอดคล้อง กับสถานการณ์และพื้นที่เพื่อเร่งรัดการด�ำเนินการให้เป็นไปตามเป้าหมาย ช. ด้านอื่น ๆ ตามที่บัญญัติไว้ใน (4) ปรับระบบหลักประกันสุขภาพให้ประชาชนได้รับสิทธิและประโยชน์จากการบริหาร จัดการและการเข้าถึงบริการที่มีคุณภาพและสะดวกทัดเทียมกัน มีประเด็นท้าทายที่ส่งผลกระทบต่อการบรรลุ เป้าหมายดังกล่าวเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ท�ำให้มีการชะลอการด�ำเนินงาน ของการปรับปรุงระบบหลักประกันสุขภาพ เพื่อแก้ไขปัญหาให้ประชาชนท่ีได้รับผลกระทบและมีความจ�ำเป็น เร่งด่วนก่อน 286

ส่วนท่ี 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป ประเดน็ ท้าทายของแผนการปฏิรูปประเทศทั้ง 13 ด้าน 287

ส่วนท่ี 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป 288

ส่วนที่ 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป 289

ส่วนท่ี 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป 290

ส่วนที่ 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป 291

ส่วนท่ี 3 ประเด็นท้าทายและการด�ำเนินการในระยะต่อไป การด�ำเนินการในระยะตอ่ ไปเพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามแผนการปฏริ ูปประเทศ ด้วยห้วงเวลาของแผนการปฏิรูปประเทศซ่ึงหากนับจากท่ีประกาศใช้ครั้งแรกในปี 2561 ระยะเวลาด�ำเนิน การตามแผนการปฏิรูปประเทศเพื่อให้บรรลุผลสัมฤทธิ์ท่ีก�ำหนดไว้จะส้ินสุดลงในปี 2565 ท�ำให้การขับเคลื่อน การปฏิรูปประเทศในช่วงเวลาที่เหลืออยู่นี้เป็นการด�ำเนินงานที่ส�ำคัญท่ีจะท�ำให้บรรลุผลตามเป้าหมาย ได้ตามกรอบเวลาที่ก�ำหนดไว้ โดยให้ความส�ำคัญในการเร่งรัดด�ำเนินการในเป้าหมายอันพึงประสงค์ท่ีก�ำหนด ไว้ในแผนการปฏิรูปประเทศ (ฉบับปรับปรุง) ที่อาจมีความเสี่ยงต่อการไม่สามารถบรรลุค่าเป้าหมายในปี 2565 โดยให้มีการก�ำกับ เร่งรัด ติดตามอย่างใกล้ชิดเพื่อให้เกิดการขับเคล่ือนการด�ำเนินงานท่ีส่งผลต่อการบรรลุ เปา้ หมายอนั พึงประสงคท์ กี่ �ำหนดไว้ โดยใหด้ �ำเนินการ ดังนี้ หน่วยงานรับผิดชอบหลัก หน่วยงานร่วมด�ำเนินการ และหน่วยงานที่เก่ียวข้องจ�ำเป็นต้อง ประสานการบูรณาการการท�ำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิด เพ่ือสนับสนุนการปฏิบัติงานให้การด�ำเนิน โครงการ/การด�ำเนินการที่เก่ียวข้องเป็นไปตามขั้นตอนและวิธีการที่ระบุไว้ในแผนการปฏิรูป ประเทศ (ฉบับปรบั ปรงุ ) ใหส้ ามารถด�ำเนินการไดอ้ ย่างตอ่ เนื่อง มปี ระสิทธภิ าพ และบรรลุผลส�ำเร็จ ของเป้าหมายย่อยได้ตามช่วงเวลาท่ีก�ำหนดไว้ ซ่ึงคณะกรรมการปฏิรูปประเทศแต่ละด้าน จะเปน็ ผู้สนับสนุนและให้ขอ้ เสนอแนะเชิงนโยบายในการดำ� เนินงาน ให้ความส�ำคัญกับกระบวนการก�ำกับ และติดตามการด�ำเนินงานอย่างต่อเน่ืองให้บรรลุผลส�ำเร็จ ได้ตามเป้าหมายในแต่ละห้วงเวลาตามที่ก�ำหนดไว้ในแผนขับเคลื่อนกิจกรรม Big Rock เพื่อให้ ทราบสถานะของการด�ำเนินโครงการ/การด�ำเนินการ และสามารถเร่งรัด ก�ำกับการด�ำเนินงานให้ เป็นไปตามแผนฯ รวมทัง้ หาวธิ กี ารแก้ไขปัญหาอปุ สรรคไดท้ นั ตอ่ สถานการณแ์ ละตรงจดุ หยิบยกกิจกรรม Big Rock ที่มีความล่าช้า และประเด็นปฏิรูปที่ยังคงมีความเส่ียงในการบรรลุ เป้าหมายอันพึงประสงค์ในปี 2565 มาวิเคราะห์หาสาเหตุ และเร่งรัด ก�ำกับ และติดตาม การด�ำเนินงานอย่างใกล้ชิด ผ่านกลไกเครือข่ายของส�ำนักงานขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ ยุทธศาสตร์ชาติ และการสร้างความสามัคคีปรองดอง (ส�ำนักงาน ป.ย.ป.) เพ่ือก�ำหนดแนวทาง วิธีด�ำเนินงานที่เหมาะสมและเป็นไปได้ โดยก�ำหนดให้มีมาตรการเป็นการเฉพาะเพื่อขับเคลื่อน การปฏิรูปประเทศไปสู่การด�ำเนินการให้สัมฤทธ์ิผลตามเป้าประสงค์ที่มุ่งหวังไว้ภายในกรอบระยะ เวลาของแผนการปฏริ ปู ประเทศทีก่ ำ� หนดไว ้ ทั้งน้ี ส�ำนักงานฯ จะมีการรายงานความคืบหน้าในการด�ำเนินงานภายใต้แผนการปฏิรูปประเทศ ตามมาตรา 270 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ให้ทราบเป็นระยะเพื่อให้สามารถก�ำกับ ติดตามการด�ำเนินงานได้อย่างต่อเน่ือง โดยจะได้สรุปการประเมินผลสัมฤทธิ์ในการด�ำเนินการปฏิรูปประเทศ เม่อื สิ้นสุดระยะเวลาของแผนฯ ในรายงานสรปุ ผลการดำ� เนินการตามแผนการปฏริ ูปประเทศประจ�ำปี 2565 ต่อไป 292



ภาคผนวก

ภาคผนวก *หมายเหตุ: รายช่อื หนว่ ยงานเรียงลำ�ดบั ตามตวั อกั ษรของช่อื ย่อหนว่ ยงาน 295

ภาคผนวก *หมายเหต:ุ รายชื่อหน่วยงานเรยี งลำ�ดับตามตัวอักษรของชือ่ ย่อหนว่ ยงาน 296

ภาคผนวก *หมายเหตุ: รายช่อื หนว่ ยงานเรียงลำ�ดบั ตามตวั อกั ษรของช่อื ย่อหนว่ ยงาน 297