มวยไชยา

มวยไชยา ผูส้ อน นายปภงั กร สงิ หส์ ุข 611300540

มวยไทย/มวยโบราณ ความหมาย  มคี นกลา่ วว่า มวย มาจากคาวา่ มลั ละ ในภาษาบาลี แปลวา่ การปลา้  มวย หมายถงึ การมดั การรวบ การรวมเป็นหน่ึง  ไทย หมายถงึ ชนชาตไิ ท ทอ่ี าศยั อยู่ในประเทศไทยปจั จบุ นั  ดงั นน้ั เราจงึ สามารถนิยามความหมายของมวยไทยไดว้ า่ ศิลปะการปลา้ (การต่อสู)้ ทร่ี วบรวมร่างกาย(พละกาลงั )และจติ (อานาจทางจติ ไสยเวท ศาสนาและศีลธรรม) ผสม กลมกลนื จนเป็นหน่ึง เพอ่ื ใชใ้ นการต่อสูป้ ้องกนั ตนเอง ครอบครวั และประเทศชาติ  มวยโบราณ หมายถงึ มวยไทยดงั้ เดมิ หรอื มวยไทยเตม็ รูปแบบ ทม่ี กี ารชกดว้ ยการคาดเชอื กก่อนยคุ สวมนวม มกี ฎกตกิ าในการชกทเ่ี ลก็ นอ้ ย สามารถใชท้ กุ ส่วนของ ร่างกาย ไดแ้ ก่ หวั หมดั เทา้ เข่า ศอก สะโพก กน้ ท่อนแขน น้ิวมอื ฝ่ามอื การปลา้ ท่มุ ทบั จบั หกั ตดิ ตามซา้ เตมิ จนกวา่ คู่ต่อสูจ้ ะหมดสภาพหรอื ยอมแพไ้ ปในทส่ี ุด เป็นการต่อสูไ้ ดท้ กุ รูปแบบก่อนการชกมวยไทยแบบสวมนวมและมกี ฎกตกิ าในปจั จบุ นั

มวยไชยา  มวยไชยาจดั อยู่ในประเภทมวยไทยดงั้ เดมิ หรอื มวยไทยทอ้ งถน่ิ โดยมถี น่ิ กาเนิดจาก อาเภอไชยา จงั หวดั สุราษฎรธ์ านี มชี ่อื เสยี งมากสมยั รชั กาลท่ี 5 - 6 จนมนี กั มวย จากไชยาไดร้ บั พระราชทานบรรดาศกั ด์เิ ป็นหมน่ื มวยมชี ่อื ปจั จบุ นั เราจะเรยี กมวยไชยาว่าเป็นมวยโบราณชนิดหน่ึงใน 4 สายมวยโบราณทม่ี ชี ่อื เสยี งมาในอดตี

มวยโบราณ 4 สายหลกั มคี ากลา่ วยอกย่องมวยโบราณ 4 สายหลกั ดงั น้ี หมดั หนกั โคราช ฉลาดลพบรุ ี ท่าดไี ชยา ไวกวา่ ท่าเสา ซง่ึ มวยโบราณทง้ั สส่ี ายน้ีลว้ นเป็นสายมวยทม่ี ชี ่อื เสยี งมากในอดตี ครง้ั มกี ารตมี วย หนา้ พระทน่ี งั่ และนกั มวยทช่ี นะเลศิ จะไดร้ บั อวยยศ เช่น นายปลอ่ ง จานงทองไดใ้ ชท้ ่าเสอื กลากหางในการท่มุ ทบั จบั หกั นกั มวยฝีมอื ดจี ากเมอื งโคราช จนไดร้ บั การอวยยศเป็นถงึ หมน่ื มวยมชี ่อื

ความเป็นมาของมวยไชยา  มวี ดั เก่าแก่อรญั ญกิ ชอ่ื วดั ท่งุ จบั ชา้ ง เป็นวดั รกรา้ งอยู่ในป่ารมิ ทางด่านเดมิ ทจ่ี ะไปอาเภอไชยา วดั น้ีมชี ่อื เสยี งเพราะสมภารซง่ึ ชาวบา้ นเรยี กวา่ “พ่อท่านมา” เป็นชาวกรุงเทพฯ ไดห้ ลบหนีไปอยู่เมอื งไชยาดว้ ยเร่อื งใดไม่ปรากฏ “พ่อท่านมา”ไดฝ้ ึกสอนวชิ ามวยไทยแก่ชาวไชยาจนข้นึ ชอ่ื ว่าเป็นเมอื งมวย แมท้ กุ วนั น้ีนกั มวยทป่ี รารถนาความสวสั ดมี ชี ยั ตอ้ งร่ายรามวยเป็นการถวายคารวะหนา้ ทบ่ี รรจศุ พก่อนทจ่ี ะผ่านไป มวยสุราษฎรฯ์ หรอื มวยไชยาจงึ มชี อ่ื เสยี งตลอดมา  มวยไทยไชยา จากหลกั ฐานและคาบอกเลา่ นนั้ เรม่ิ ตน้ ท่ี พอ่ ท่านมา ไม่มใี ครทราบวา่ ท่านมชี ่อื จรงิ ว่าอย่างไร ทราบแต่เพยี งวา่ ท่านเป็น ครูมวยใหญ่ จากพระนคร บา้ งกว็ ่า ท่านเป็น ขนุ ศึก แมท่ พั แห่งกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ชาวเมอื งจงึ เรยี กเพยี งวา่ พ่อท่านมา ท่านไดเ้ดนิ ทางมาทเ่ี มอื งไชยา และไดถ้ ่ายทอดวชิ าการต่อสูไ้ วใ้ หแ้ ก่ชาวเมอื ง และศิษยท์ ่ี ทาให้ มวยเมอื งไชยา เป็นทร่ี ูจ้ กั มากทส่ี ุดในยุค ร.5 คือ พระยาวจสี ตั ยารกั ษ์ (ขา ศรยี าภยั )  ปรมาจารย์ เขตร ศรยี าภยั เคยกลา่ วไวว้ า่ ท่าย่างสามขมุ ของหลวงวศิ าลดรุณกร (อนั้ สารกิ บตุ ร) อาจารยโ์ รงเรยี นสวนกุหลาบฯ พ.ศ. 2464 (ซง่ึ เป็นศิษยเ์ อกของ ปรมาจารย์ พระไชยโชคชกชนะ (อน้ ) เจา้ กรมทนายเลอื กครูมวยและครูกระบก่ี ระบองผูก้ ระเดอ่ื งนาม ในรชั สมยั ร.5) และปรมาจารย์ ขนุ ยส่ี านสรรพยากร (ครูแสงดาบ) ครูมวยและครูกระบก่ี ระบอง ลอื ช่อื ในสมยั ร.6 นน้ั มคี วามกระชบั รดั กมุ ตรงตามแบบท่าย่างสามขมุ ของ ท่านมา (หลวงพอ่ ) ครูมวยแห่งเมอื งไชยา ท่านนบั เป็นตน้ สาย ของมวยไชยา มรดกอนั ลา้ ค่าของคนไทย

การแต่งกาย  การพนั หมดั ทเ่ี รยี กว่าหมดั ถกั นน้ั เมอ่ื ผูใ้ ดไดค้ ู่ชก ทางฝ่ายจดั รายการ จะแจกดา้ ยขนาดโตคนละมว้ น เมอ่ื ไดด้ า้ ยดบิ แลว้ นกั มวยกจ็ ะนาดา้ ยดบิ นน้ั เขา้ พ่มุ ไปใหพ้ รรคพวก ช่วยกนั จบั เป็นจบั ๆ (หน่ึงจบั เลก็ กว่าปลายน้ิวกอ้ ยเลก็ นอ้ ย) แลว้ ตดั ออกเป็นท่อนๆยาวประมาณ 4-5 เมตร ชนั้ แรกทจ่ี ะพนั มอื จะใชผ้ า้ เรยี บพนั มอื ก่อน ชน้ั ทส่ี องซง่ึ จะพนั ดว้ ยดา้ ยดบิ ซง่ึ พรรคพวกจะขวนั้ เป็นเกลยี วจนเกดิ เป็นปมอยูท่ วั่ ไป แลว้ พนั ดว้ ยผา้ เรยี บ แลว้ พนั ดว้ ยดา้ ยทถ่ี ขู วน้ั เป็นเกลยี วจนเกดิ ปม พนั สลบั กนั เช่นน้หี ลายชน้ั การพนั มอื จะพนั จนถงึ ขอ้ มอื เท่านนั้ ส่วนปลายน้ิวมอื จะพนั ข้นึ ไปพอถงึ ขอ้ น้ิวแรก ใหก้ าหมดั ไดส้ ะดวก และขณะทพ่ี นั มอื อยู่นน้ั จะตอ้ งใชป้ ลายน้ิวมอื คอยแหย่ไวต้ ามช่องน้ิวมอื ระวงั ไม่ใหแ้ น่นจนเกนิ ไป เพราะถา้ แน่นจะทาใหก้ าหมดั ไม่แน่นเวลาชก ซง่ึ อาจทาใหเ้กิดอนั ตรายถงึ น้ิวมอื หกั ในขณะต่อสูเ้มอ่ื ชกโดนคู่ต่อสูจ้ งั ๆ โดยนกั มวยไชยาจะคาดเชอื กแค่ บรเิ วณขอ้ มอื ส่วนนกั มวยสายอน่ื ๆ เช่น นกั มวยโคราช จะคาดเชอื กถงึ บรเิ วณขอ้ ศอกเพอ่ื ใชร้ บั อวยั วุธต่างๆของคู่ต่อสู ้ และ นกั มวยสายลพบรุ หี รอื นกั มวยภาคกลางอน่ื ๆ เช่น มวยพระนคร จะคาดเชอื กถงึ บรเิ วณกลางแขน  การพนั ลกู โปะ (กระจบั ) ในการพนั ลูกโปะจะใชผ้ า้ สองผนื ผนื แรกจะใชผ้ า้ ขาวมา้ ก็ได้ หรอื ผา้ ชนิดอน่ื ทย่ี าวพอสมควร ผนื ทส่ี องจะใชผ้ า้ อะไรกไ็ ด้ วธิ ีพนั จะใชผ้ า้ ผนื แรกต่าง เขม็ ขดั ปลอ่ ยชายขา้ งหน่ึงยาวปลายขา้ งหน่ึงจะผูกเป็นปมหมดชายผา้ ปลอ่ ยขา้ งยาวลงไปขา้ งลา่ ง ส่วนผนื ทส่ี องจะมว้ นเป็นกอ้ นกลม (คลา้ ยมว้ นทูนหรอื ผา้ ทม่ี ว้ นรองบน ศีรษะขณะทูนของทก่ี น้ ไม่เรยี บ) ใชผ้ า้ ผนื น้ีวางลงทบั แทนกระจบั ใชช้ ายผา้ ทป่ี ลอ่ ยใหห้ อ้ ยลงของผนื แรกคาดทบั ลงไป แลว้ เตา้ ชายผา้ สว่ นนน้ั เขา้ ระหวา่ งขาดงึ ใหต้ งึ ไปผูกชาย ทเ่ี หลอื เขา้ กบั สว่ นทผ่ี ูกแทนเขม็ ขดั ทด่ี า้ นหลงั  ประเจยี ด เป็นเครอ่ื งสวมศีรษะลกั ษณะเฉพาะของนกั มวยไชยา ส่วนนกั มวยภาคอน่ื จะสวม\"มงคล\"แทน ประเจยี ดนน้ั จะทาเป็นลกั ษณะแบนๆมากกวา่ ทาใหก้ ลมมกี ารลง คาถาอาคม ลงเครอ่ื งป้องกนั ต่าง ๆ ขณะชกถา้ ประเจยี ดหลดุ กย็ กมอื ขอเก็บมาสวมเสยี ใหมไ่ ด้ วตั ถปุ ระสงคท์ ส่ี าคญั อกี อย่างหน่ึง ก็คอื การป้ องกนั มใิ หเ้สน้ ผมลงปิดหนา้ ใน ขณะทก่ี าลงั ทาการต่อสู ้

ท่มุ -ทบั -จบั -หกั ในมวยคาดเชอื ก  ทมุ่ ทบั จบั หกั ในมวยคาดเชอื กนนั้ เป็นกลมวยชน้ั สูง ทผ่ี ูฝ้ ึกจะตอ้ งเรยี นรูพ้ ้นื ฐาน การบรหิ ารร่างกายเพอ่ื พาหุยุทธพ์ รอ้ มฝึกฝนท่าย่างสามขมุ ตามแบบของแต่ละครู เรยี ก'ท่าครู' รวมทง้ั แม่ไมต้ ่าง ๆ เช่นการออกอาวุธ ป้องปดั ปิดเปิด ป้องกนั ตอบโตใ้ หเ้ชย่ี วชาญดแี ลว้ จงึ จะสามารถแตกแม่ไมก้ ล ลูกไม้ กลรบั กลรกุ ลอ่ หลอก หลบหลกี ทง้ั ยงั ตอ้ งฝึกซา้ แลว้ ซา้ อกี เพอ่ื ใหใ้ ชอ้ อกไป จงึ จะเกิดความคม เดด็ ขาด รนุ แรง ท่วงท่าลลี างดงาม เขม้ แขง็ ดงั ใจ  เช่นท่าครูมวยไชยา(ท่าย่างสามขมุ คลมุ แดนยกั ษ)์ นน้ั ไดช้ อ่ื วา่ มคี วามรดั กุมเฉียบคม จนสามารถชนะการแข่งหนา้ พระทน่ี งั่ สมยั ร.5 เมอ่ื คราวจดั ใหม้ งี าน ณ ท่งุ พระเมรุ ป้อมเผดจ็ ดสั กร กรุงเทพฯ คือ นายปลอ่ ง จานงทอง ทส่ี ามารถใช้ 'ทา่ เสอื ลากหาง' โจนเขา้ จบั ท่มุ ทบั จบั หกั ปรปกั ษจ์ นมชี ยั ไดร้ บั การแต่งตงั้ ใหเ้ป็น 'หมน่ื มวยมชี ่อื ' ท่าทใ่ี ชจ้ บั ท่มุ รบั การจู่ โจมดว้ ย เตะ ถบี เขา่ อย่าง 'ถอนยวง' นนั้ สามารถท่มุ โยนปรปกั ษอ์ อกไป หรบี จบั กดหวั ใหป้ กั พ้นื แลว้ ทบั ดว้ ยกน้ หรอื เขา่ ได้ หากเป็นการรุกดว้ ยหมดั นน้ั ใหแ้ กด้ ว้ ย 'ขนุ ยกั ษพ์ า นาง' หรอื 'ขนุ ยกั ษจ์ บั ลงิ ' ศอกแกด้ ว้ ย 'พระรามหกั ศร' และยงั มที ่าอน่ื ๆ อกี มาก ทค่ี รูบาอาจารยแ์ ต่โบราณท่านมไิ ดก้ าหนดช่อื เอาไว้ ทงั้ หมดน้ีผูใ้ ชจ้ าตอ้ งรูเ้คลด็ ป้องปดั ปิดเปิด และกลประกบประกบั จบั รงั้ เป็นท่าร่วมเพอ่ื เขา้ จบั หกั ดว้ ยมอื หรอื เก้ยี วกวดั ดว้ ยท่อนแขน ฯลฯ

เอกลกั ษณข์ องมวยไชยา  การคาดเชอื ก จะคาดเชอื กแค่ขอ้ มอื และถกั กน้ หอยเพอ่ื ประโยชนต์ ่อการใชศ้ อกรบั อวยั วุธของคู่ต่อสู ้ และความคลอ่ งตวั ในการเขา้ ประชดิ เพ่ือการออกอวยั วธุ พนั ลารวม ไปถงึ การท่มุ ทบั จบั หกั  ประเจยี ดหวั ในมวยไทยโบราณสายอน่ื ๆ จะสวมมงคลทท่ี าดว้ ยเชอื กหรอื ดา้ ยดบิ แต่มวยไชยาจะใชผ้ า้ ขาวบาง หรอื ผา้ สาลูมาทาประเจยี ดหวั และจะเรยี กประเจยี ดหวั ไมน่ ิยมเรยี กมงคล  การจรดมวยไชยาจะตอ้ งรดั กมุ ครอบคลมุ ส่วนสาคญั ของร่างกายใหม้ ากทส่ี ุด  ลกั ษณะการเตะของมวยไชยา มอื จะตอ้ งยกข้นึ ปิดใบหนา้ ในขณะทเ่ี ตะดว้ ยการฝืนธรรมชาติ เช่น เตะเหวย่ี งแขง้ ขวา มอื ขวาจะตอ้ งยกข้นึ ป้องกนั ใบหนา้ ต่างจากการเตะ ของมวยไทยโบราณสายอน่ื เมอ่ื เตะเหวย่ี งแขง้ ขวา มอื ขวาจะเหวย่ี งไปดา้ นหลงั และใชม้ อื ซา้ ยในการปิดใบหนา้