๕. นวัตกรรม

นวัตกรรมการศกึ ษา (Educational Innovation) ดร.ชนกนาถ วงษค์ าจนั ทร์ สานกั งานศึกษาธกิ ารจงั หวัดขอนแก่น

การดาเนนิ การ ดา้ นระบบประกันคุณภาพภายในของสถานศกึ ษา การ แผน แผน นวัตกรรม/ การ กาหนด พฒั นา ปฏิบตั ิการ การปฏิบตั ิ เขยี น มาตรฐาน การ ประจาปี ทด่ี ี รายงาน และคา่ จดั การ ประจาปี เปา้ หมาย ศึกษา พฒั นาตาม SAR มาตรฐาน การศกึ ษา

มลู เหตุสาคญั ในการเกดิ นวัตกรรมทางการศกึ ษา ๑. เพอ่ื นานวัตกรรมมาใช้แกป้ ัญหา ในเร่อื งการเรยี นการสอน ๒. เพ่ือนานวตั กรรมไปใช้ในการพฒั นาการ เรยี นการสอน ใหม้ ีประสิทธภิ าพย่ิงข้ึน

นวัตกรรมการศกึ ษา (Educational Innovation) หมายถงึ นวตั กรรมทจี่ ะชว่ ยในการศึกษาและการ เรียนการสอนมปี ระสิทธภิ าพดียง่ิ ข้ึน ผเู้ รียน สามารถเกดิ การเรยี นรไู้ ดอ้ ยา่ งรวดเรว็ มี ประสทิ ธิภาพสูงกว่าเดิม เกดิ แรงจูงใจในการ เรยี นดว้ ยนวัตกรรมเหลา่ น้นั และประหยดั เวลา ในการเรียนได้

คณุ ลกั ษณะของนวตั กรรมทางด้าน การเรียนการสอน

คุณลกั ษณะของนวตั กรรมทางดา้ น การเรียนการสอน ๑.เปน็ ส่ิงใหมเ่ กย่ี วกบั การสอน ๒.เป็นสง่ิ ท่ีใหมเ่ พียงบางส่วน ๓.เป็นสง่ิ ใหม่ทย่ี ังอยูใ่ นกระบวนการทดลอง ๔. เป็นสิง่ ใหมท่ ไ่ี ดร้ บั การยอมรับ ๕ .เป็นส่งิ ท่เี คยปฏิบตั มิ าแลว้

๑.เปน็ สิ่งใหมเ่ กีย่ วกบั การสอนท้งั หมด ซง่ึ ไมเ่ คยมใี ครทามาก่อน เชน่  วธิ ีสอนใหมๆ่  สอ่ื การสอนใหม่

๒. เปน็ สิง่ ทีใ่ หม่เพียงบางส่วน มีการผลิตชุดการเรียนการสอนรูปแบบ ใหม่ แตย่ ังคงมรี ปู แบบเดมิ เปน็ หลักอยู่  ตวั อยา่ งเช่น มีบตั รเน้ือหา บัตรความรู้ บตั รทดสอบ # แตม่ ีการเพ่มิ บตั รฝึก ทกั ษะความคดิ บตั รงานสาหรบั ผเู้ รยี น

๓.เป็นส่งิ ใหมท่ ีย่ งั อยูใ่ นกระบวนการทดลอง เป็นสิง่ ใหม่ท่ียังอย่ใู นกระบวนการทดลองว่า มีประสิทธิภาพในการนาไปใช้มากนอ้ ยเพยี งไร เช่น การนาหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพียงบรู ณาการเข้าไปในการจัดกิจกรรม การเรียนการสอนทกุ รายวิชา

๔. เปน็ สิ่งใหมท่ ีไ่ ดร้ บั การยอมรับ เป็นสงิ่ ใหม่ทไี่ ดร้ ับการยอมรบั และนาไปใช้ บา้ งแลว้ แต่ยงั ไม่แพรห่ ลาย เชน่ แหลง่ การเรียนรู้ท้องถ่ิน  วนอทุ ยานแหง่ ชาตอิ ยู่ในทอ้ งถน่ิ นั้น แต่ เนอื่ งจากมอี ุปสรรคเกี่ยวกบั การเดินทางจึงยงั ไมเ่ ป็นทนี่ ิยมของสถานศกึ ษาตา่ งๆ

๕ .เปน็ สิ่งทเ่ี คยปฏิบตั ิมาแลว้ เป็นสงิ่ ท่ีเคยปฏิบัตมิ าแล้วครง้ั หนง่ึ แต่ ไม่ค่อยไดผ้ ลเนื่องจากขาดปจั จัยสนบั สนนุ ต่อมาได้นามาปรบั ปรงุ ใหม่ ทดลองใช้และเผยแพร่ จัดวา่ เปน็ นวัตกรรมได้

๕ .เปน็ สงิ่ ทเี่ คยปฏิบตั ิมาแลว้ (ต่อ) • ในกรณสี งิ่ นน้ั ท่ีนามาใช้จนกลายเปน็ ส่งิ ปกติ ของระบบงาน น้ันไม่จดั วา่ เปน็ นวัตกรรม เชน่  การจัดทาบทเรยี นคอมพิวเตอร์ชว่ ยสอนของ โรงเรยี น เป็นนวัตกรรมของโรงเรยี นทีผ่ ้บู ริหาร สนใจและสนับสนุนให้ทุกกล่มุ และสาระการเรียนรู้ ผลติ บทเรียนคอมพิวเตอรช์ ว่ ยสอนทุกระดบั ช้ัน จน กลายเป็นสื่อการเรียนการสอนชนดิ หนง่ึ ของโรงเรียน จงึ ไม่เรยี กคอมพวิ เตอร์ชว่ ยสอนวา่ เปน็ นวัตกรรมอีก ตอ่ ไป

องค์ประกอบ ความใหม่ ที่เป็นมิติสาคญั ของ นวตั กรรม ๔ ประการ ความคดิ มลู ค่า สร้างสรรค์ ปรบั ใช้ได้

ความใหม่ (Newness) หมายถึง สิ่งใหม่ทถี่ ูกพัฒนาขึน้ ซง่ึ อาจเป็นตัว ผลิตภณั ฑ์ บริการ หรอื กระบวนการ โดยจะ เป็นการปรับปรงุ จากของเดมิ หรือพัฒนาข้ึน ใหม่เลยก็ได้

ประโยชนใ์ นเชงิ เศรษฐกิจ (Economic Benefits) การสร้างความสาเร็จในเชงิ พาณิชย์ กล่าวคอื นวัตกรรม จะตอ้ งสามารถทาใหเ้ กิด มูลคา่ เพม่ิ ข้ึนไดจ้ ากการพฒั นาสิง่ ใหม่น้นั ๆซึ่ง ผลประโยชน์ท่จี ะเกิดขึน้ อาจจะวัดได้เป็นตวั เงนิ โดยตรง หรือไม่เป็นตวั เงนิ โดยตรงก็ได้

การใช้ความร้แู ละความคิดสรา้ งสรรค์ (Knowledge and Creativity Idea) สงิ่ ทจี่ ะเป็นนวัตกรรมได้น้นั ต้องเกิดจาก การใช้ความรู้และความคดิ สรา้ งสรรค์เป็นฐาน ของการพฒั นาให้เกดิ ขึน้ ใหม่ ไม่ใช่เกดิ จากการ ลอกเลียนแบบ

ประเภทของนวตั กรรม

ประเภทของนวตั กรรม ๑ นวตั กรรมด้านหลักสตู ร ๒ นวตั กรรมด้านการเรียนการสอน ๓ นวตั กรรมด้านสือ่ การสอน ๔ นวัตกรรมด้านการประเมินผล

๑. นวตั กรรมดา้ นหลักสูตร • หลกั สตู รบูรณาการ • หลักสตู รท้องถน่ิ • หลกั สตู รเพม่ิ เตมิ

๒. นวตั กรรมดา้ นการเรยี นการสอน ๑) การจัดการเรียนรแู้ บบพัฒนากระบวนการ คดิ ดว้ ยการใช้คาถามหมวกความคดิ 6 ใบ ๒) การจัดการเรยี นรู้แบบกระบวนการแกป้ ญั หา ๓) การจัดการเรยี นรู้แบบใช้ปญั หาเป็นฐาน

นวตั กรรมดา้ นการเรยี นการสอน (ตอ่ ) ๔) การจัดการเรยี นรู้แบบสรา้ งองคค์ วามรู้ ๕) การจดั การเรียนร้แู บบสง่ เสรมิ ความคิด สร้างสรรค์ ๖) การจดั การเรยี นร้แู บบโครงงาน

นวัตกรรมด้านการเรียนการสอน (ตอ่ ) ๗) การจัดการเรยี นร้แู บบประสบการณ์และ เนน้ การปฏบิ ตั ิ ๘) การจัดการเรียนรแู้ บบบูรณาการสพู่ หปุ ญั ญา ๙) การจดั การเรียนรู้จากแหลง่ เรยี นรู้

๓. นวตั กรรมด้าน สอื่ การสอน ๑) แบบฝึกหดั – แบบฝกึ ทักษะ ๒) เอกสารประกอบการสอน อาจอย่ใู นรปู หนังสอื แบบเรียน หนงั สือเสริม ประสบการณ์ หนังสอื อา่ นนอกเวลา หนังสอื อ่านประกอบ หนงั สืออา้ งองิ

๓. นวตั กรรมด้านสอ่ื การสอน ๓) บทเรยี นแบบโปรแกรมหรอื บทเรียนสาเรจ็ รปู เพื่อให้ผเู้ รยี นสามารถเรยี นรดู้ ว้ ยตนเองอย่างเปน็ ลาดบั ขน้ั ๔) ชุดการเรียนรู้ ประกอบด้วย คู่มอื ครู แบบฝกึ หดั ส่อื สาหรบั กระบวนการเรียนรู้ และ แบบประเมินผล

๓. นวตั กรรมดา้ นส่ือการสอน ๕) บทเรยี นคอมพิวเตอรช์ ว่ ยสอน ๖) หนงั สืออเิ ลคทรอนคิ ส์ ๗) บทเรียนการ์ตูน ๘) บทเรยี นCD/VCD ๙) ชดุ ฝึกอบรม

๓. นวัตกรรมด้านส่ือการสอน ๑๐) ชดุ เรียนรดู้ ้วยตนเอง ๑๑) ชดุ สอื่ ผสม ๑๒) หนงั สอื อ่านเพ่มิ เติม

๓. นวตั กรรมด้านสือ่ การสอน ๑๓) ชุดเสรมิ ความรู้/ประสบการณ์ ๑๔) ชุดเสรมิ สรา้ งลักษณะนิสยั ๑๕) คู่มอื การทางานกลุ่ม ๑๖) คู่มือการเรียนรู้

๓. นวตั กรรมด้านสอ่ื การสอน ๑๗) ค่มู ือการพฒั นาตนเอง ๑๘) ชุดสอนซอ่ มเสริม ๑๙) เกมส์ ๒๐) บทละคร ๒๑) บทเพลง

๓.นวัตกรรมดา้ นสือ่ การสอน ๒๒) ชุดสอื่ VDO, CD, VCD ๒๓) แบบเรยี นเพิม่ เตมิ ๒๔) แบบฝึกความพรอ้ ม ๒๕) แบบฝึกทักษะ ตวั อยา่ ง

ตวั อยา่ งแบบฝกึ

ตวั อยา่ งชดุ การสอน

ตระกูล E • E-learning • E-media • E-book • E-………………. • in eLearning would be better defined as

๔.นวัตกรรมด้านการประเมนิ ผล • เทคนิคการวัดประเมินหลงั เรยี น เช่น  แบบทดสอบมาตรฐาน  แบบทดสอบกลางภาค  แบบทดสอบปลายภาค ซ่งึ อาจอยู่ในรปู แบบทดสอบตวั เลอื ก

๔.นวัตกรรมดา้ นการประเมนิ ผล เทคนคิ การวัดประเมินระหวา่ งเรยี น เชน่  เทคนิคการใชค้ าถามสน้ั  การเขียนอนทุ นิ

๔.นวัตกรรมดา้ นการประเมนิ ผล เทคนคิ การประเมินตามสภาพจรงิ เปน็ การ ประเมนิ อยา่ งหลากหลาย เชน่ o วธิ กี ารสังเกต o สมั ภาษณ์ o ทดสอบ o แฟม้ สะสมงาน

แหลง่ การเรยี นร้นู วัตกรรม

แหล่งการเรียนรู้นวตั กรรม • Web site –http://www.thaiteachers.tv –http://www.thaicyberu.com –http://www.thaigifted.org –http://www.eteacherzone.com –http://www.moe.go.th/moe/th

แหลง่ การเรยี นรนู้ วัตกรรม • Web site • หนว่ ยงานสนบั สนนุ และผลติ นวตั กรรมทางการเรยี น การสอน – สถาบันพัฒนาการเรียนรู้ ม.มหิดล http://www.il.mahidol.ac.th – สานักนวัตกรรมการเรียนการสอน ม.ขอนแกน่ – http://media.sut.ac.th/media/e-Courseware/

กระบวนการการพฒั นานวตั กรรม วเิ คราะห์ สภาพ ปัญหา ประเมนิ ผล ศึกษา ทฤษฎี ดาเนินการ วางแผน สอน ทดลองใช้

กระบวนการการพัฒนานวตั กรรม ๑. วิเคราะหส์ ภาพปัญหาและความตอ้ งการ พฒั นาคุณภาพผูเ้ รยี น ๒. ศกึ ษาทฤษฎีท่ีใชส้ นับสนนุ และเลอื ก นวตั กรรม ๓. วางแผนการออกแบบสรา้ งนวตั กรรม

กระบวนการการพัฒนานวตั กรรม ๔. ทดลองใชเ้ พ่ือหาประสิทธิภาพของนวตั กรรม ๕. ดาเนินการสอนโดยนานวตั กรรมไปใช้ ๖. ประเมินผลและปรับปรุงแกไ้ ขนวัตกรรม

การประเมินนวตั กรรม

การประเมินนวตั กรรม • ประเมินทาไม • อะไรบ้างทคี่ วรประเมิน • วิธีการประเมินเป็นอย่างไร • ตวั บง่ ช้ีคอื อะไร • เกณฑค์ ะแนนเปน็ อยา่ งไร

หมายเห ุต หมายเหตุ

หมายเหตุ การท่เี รารับนวตั กรรมเขา้ มาใชใ้ น สถานที่ใดสถานทห่ี น่งึ นั้น จาเปน็ ต้อง พจิ ารณาอยา่ งรอบคอบถึงประโยชน์ทีจ่ ะ ได้รบั ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ ตลอดจนความคมุ้ คา่ ของการนามาใช้ เสยี กอ่ น โดยคานงึ ถงึ สิ่งต่างๆดังตอ่ ไปนี้

หมายเหตุ ๑ นวตั กรรมทีจ่ ะนามาใช้นนั้ จดุ เดน่ ทเ่ี หน็ ได้ชดั กว่าวัสดุ อุปกรณ์ หรือวิธกี ารท่ีใชอ้ ยู่ใน ปัจจุบันมากน้อยเพียงใด

หมายเหตุ ๒ นวัตกรรมนั้นมีความเหมาะสมหรอื ไมก่ บั ระบบหรือสภาพท่เี ป็นอยู่

หมายเหตุ ๓ มีการวจิ ยั หรือกรณศี ึกษาท่ียนื ยัน แนน่ อนแลว้ ว่า สามารถนามาใชไ้ ด้ดใี น สภาวการณ์ทค่ี ล้ายคลึงกนั นี้

หมายเหตุ ๔ นวตั กรรมนนั้ มีความเก่ยี วข้องกบั ความ ตอ้ งการของผูใ้ ชอ้ ย่างจริงจัง

หลกั การและทฤษฎแี นวคดิ ที่เกี่ยวข้องกับ นวตั กรรมและเทคโนโลยีการศึกษา