ຕໍາລາພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ2 (ປະຖົມລະບົບ12+4ປີ1)

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 3. ປະເພດຂອງການຂຽນບດົ ເພອ່ື ສະແດງທດັ ສະນະ • ການຂຽນບົດເພື່ອສະແດງທັດສະນະ ອາດແບ່ງຸ ອອກເປນັ 4 ວິທີຄ: - ແບງຸ່ ຕາມຈຸດປະສົງ. - ແບ່ງຸ ຕາມເນອໍ້ ໃນ. - ແບງຸ່ ຕາມປະເພດຂອງຜູ້ສົື່ງສານ. - ແບຸ່ງຕາມຮູບແບບ. 3.1 ແບຸ່ງຕາມຈຸດປະສງົ ດັ່ືງທີ່ືໄດ້ກ່າວມາກ່ອນແລ້ວວ່າເປ້ົໍາໝາຍໃນການຂຽນບົດເພ່ືອສະແດງທດັ ສະນະມີ 5 ຢຸ່າງ ຄ ເພ່ືອປະເມີນ ຄ່າ, ເພ່ືອແນະນາ, ເພື່ອໃຫ້ຂ້ໍສັງເກດ, ເພ່ືອຕັດສິນໃຈ ແລະ ເພ່ືອສະແດງອາລົມແນວໃດແນວໜຶ່ືງ ຫຼ ອາດມີເປໍ້ົາ ໝາຍຫຼາຍຢຸ່າງຢູຸ່ໃນເລື່ອງດຽວກັນ ເຊັ່ືນວ່າ: ບົດເລ່ືອງຂອງ ຈາປາແດງ (1979) ທີ່ືໃສຸ່ຫົວເລ່ືອງວ່າ “ໄຟປະຕິວັດ ເປັນແປວ” ໄຟຢູຸ່ໃນທີື່ນີໍ້ບື່ໄດ້ໝາຍເຖິງຄວາມຮ້ອນສະເໝີໄປ ມັນຂຶ້ໍນຢູຸ່ກັບເຮົາເອງ ຫຼ ທັດສະນະຂອງເຮົາເອງ ຖ້າ ເຮົາຫາກເວົ້ໍາເຖິງໄຟໃນລັກສະນະທີື່ທາລາຍມັນຈະເປັນເລື່ອງທີ່ືຮ້ອນຮົນ, ແຕຸ່ຖ້າເວົ້ໍາເຖິງໃນລັກສະນະທີື່ດີ ກື່ໃຫ້ເກີດຄວາມດີ, ຄວາມສ້າງສັນມັນກເປັນໄປແນວໃໝຸ່ໄດ້. ແປວໄຟໃນທີື່ນີໍ້ແມຸ່ນເວົ້ໍາແບບວັນນະຄະດີ, ໝາຍ ເຖິງຄວາມແຂງແກນຸ່ ຂອງກາລງັ ແຮງຂອງການປະຕວິ ດັ ລາວ. 3.2 ແບຸ່ງຕາມເນໍ້ອໃນ ປະເພດຂອງການຂຽນບດົ ເພື່ອສະແດງທັດສະນະນີ້ໍ ອາດແບຸງ່ ໄດ້ຕາມເນໍ້ອໃນຂອງເລອື່ ງ ເຊືນ່ັ : ກ. ໜງັ ສວິທະຍາສາດຕາ່ ງໆ ເປັນເລ່ືອງວິຊາການໂດຍກົງ ເຊັ່ືນ: ອັກສອນສາດ, ວິທະຍາສາດ, ສັງຄົມສາດເປັນຕົ້ນໍ . ການຂຽນບດົ ເພອື່ ສະແດງທັດສະນະທາງວິຊາການນໍ້ີ ຕ້ອງມີຫຼັກວິຊາການອ້າງອີງຢຸ່າງຊັດເຈນ, ຖກຕ້ອງຕາມຄວາມເປັນຈິງ ຜູ້ຂຽນ ຕອ້ ງຄານຶງວາ່ ມີທາ່ ນຜຮູ້ ້ຢູ ຸ່ແູ ລ້ວເຖງິ ວ່າທາ່ ນບ່ໄື ດຂ້ ຽນເລື່ອງນໄ້ີໍ ວ້ ແຕກຸ່ ອາດຈະໄດອ້ ່ານຂຂ້ໍ ຽນຂອງຕນົ , ອັນໃດທ່ືີຍັງ ບື່ທັນແນຸ່ໃຈ ຫຼ ວ່າຫາຂ້ໍມູນມາຢັ້ໍງຢນບ່ືທັນໄດ້ກບອກໄວ້ໃຫ້ຈະແຈ້ງວ່າບື່ແນຸ່ໃຈ, ບື່ຕ້ອງຢ້ານວ່າຕົນເອງຈະ ກາຍເປນັ ຜທູ້ ່ມືີ ຄີ ວາມຮູ້ໜອ້ ຍ. ການຂຽນບົດ ເພອ່ື ສະແດງທັດສະນະທາງວຊິ າການນ້ໍີ ນອກຈາກຈະປາກົດໃນວາລະສານ ທາງວຊິ າການ ແລ້ວ ຍງັ ປາກດົ ຫຼາຍໃນການສອບເສງັ ,ໂດຍສະເພາະແມ່ນຸ ໃນການຕອບຂ້ສໍ ອບແບບອດັ ຕະໂນ. ຂ. ເລື່ອງທວ່ືົ ໄປ ເລອື່ ງທືວົ່ ໄປນ້ອີໍ າດຈະອ້າງອີງຫກັຼ ວຊິ າ ຫຼ ບອ່ື ີງກໄື່ ດ້ ເຊນັື່ : ເລອື່ ງເສດຖະກິດ, ການເມອງ, ວດັ ທະນະທາ, ສັງຄົມເປັນຕໍ້ົນ. ສ່ງືິ ເຫືາົ່ຼ ນເ້ີໍ ປັນເລື່ອງທືຊ່ີ ອກອ່ານໄດ້ງາ່ ຍຈາກໜງັ ສພມິ ແລະ ວາລະສານທວ່ົື ໄປ. ການຂຽນເພອ່ື ສະແດງທັດສະນະໃນເລືອ່ ງທ່ົືວໄປນໍ້ຜີ ້ຂູ ຽນມີອດິ ສະຫະຼ ໃນການສະແດງ ຄວາມຄດິ ຄວາມເຫັນຂອງຕົນເອງຢຸ່າງ ເຕມັ ທີໃື່ ນຂງົ ເຂດຂອງມາລະຍາດ ແລະ ຫກັຼ ການຂຽນທີ່ດື ີ. 3.3 ແບງຸ່ ຕາມປະເພດຂອງຜສູ້ ງ່ົື ສານ ຜສູ້ ງື່ົ ສານ ຫຼ ຜຂູ້ ຽນບດົ ເພອ່ື ສະແດງທັດສະນະມຫີ າຼ ຍປະເພດຄ: ກ. ບັນນາທກິ ານ ຫຼ ກອງບນັ ນາທກິ ານ ບົດຄວາມໃນໜັງສພິມທືຂ່ີ ຽນໂດຍບນັ ນາທກິ ານ ຫຼ ກອງບນັ ນາທິການ ກື່ເປນັ ຄວາມຄດິ ຄວາມເຫນັ ຂອງ ໜັງສພິມ ຫຼ ວາລະສານສະບບັ ນໍັ້ນ. ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 145

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຂ. ປະຊາຊນົ ທວືົ່ ໄປ ແມນຸ່ ບົດຄວາມ, ບົດວຈິ ານ ເຊິື່ງປະຊາຊນົ ທົ່ວື ໄປຂຽນລງົ ຕາມໜງັ ສພິມຕ່າງໆ. ຄ. ຜູ້ສອບເສັງ ໃນການສອບເສັງຂອງໂຮງຮຽນ, ສະຖາບັນການສຶກສາ ຫຼ ວ່າການເສັງຄັດເລອກເອົາບຸກຄົນເຂົ້ໍາເຮັດການ ຕາມໜ່ວຍງານຕາ່ ງໆ, ຜສູ້ ອບເສງັ ແມຸ່ນຜ້ສູ ງົື່ ສານປະເພດ ຂຽນສະແດງທດັ ສະນະ ໃນເລືອ່ ງທຂ່ີື ໍສ້ ອບໄດ້ການດົ ໄວ.້ ງ. ຜູເ້ ຮດັ ວຽກໃນໜ່ວຍງານ ໜ່ວຍງານນີໍ້ ນັບທັງໜ່ວຍງານວິຊາການ, ລັດວິສາຫະກິດ ຫຼ ບລິສັດຫ້າງຮ້ານ ເປັນຜູ້ສົື່ງສານທີື່ມີ ທັດສະນະໃນຮູບແບບບັນທຶກ, ໂຄງການ, ລາຍງານຕະຫຼອດຈົນເລື່ອງປີກຍ່ອຍໃນໜ່ວຍງານນັໍ້ນ ຫຼ ລະຫວ່າງ ໜ່ວຍງານດ້ວຍກນັ . ຢໃຸູ່ ນສນ່ື ອກຈາກສື່ສ່ືງິ ພິມແລ້ວ ຍງັ ມສີ ອ່ື ່ນື ໆອີກ ເຊ່ັືນ: ສື່ວທິ ະຍກຸ ະຈາຍສຽງ, ໂທລະພາບ, ເທບັ , ວີດີໂອ, ຊີດີ, ຮູບເງົາເຫຼົ່ືານີໍ້ ສ່ວນຫຼາຍຕ້ອງມີບົດທີື່ຂຽນເພື່ອອ່ານ ຫຼ ເພື່ອເພື່ອສະແດງທັດສະນະ ເຊັື່ນ: ການວິເຄາະຂ່າວ ຕາ່ ງປະເທດ, ການສະແດງລະຄອນເປນັ ຕນ້ົໍ . ຈ. ຜູ້ສົືງ່ ສານປະເພດອື່ນໆ ຜູ້ສົື່ງສານປະເພດນີ້ໍບື່ໄດ້ຈັດຢູຸ່ໃນປະເພດຂ້າງເທິງນັໍ້ນ ເຊັ່ືນວ່າ: ຜູ້ທີ່ືມີຄວາມສາພັນຕື່ກັນ ໃນຖານະພ່ືແມຸ່ ກັບລູກ, ເພ່ືອນກັບເພ່ືອນ, ຜົວກັບເມຍ ຫຼ ຄົນຮັກກັບຄົນຮັກ, ຈົດໝາຍ ຫຼ ຂໍ້ຄວາມທີ່ືສ່ືເຖິງກັນມັກສະແດງ ທັດສະນະຕ່າງໆ ເຊນືັ່ : ຄາຕກັ ເຕອນສ່ງືັ ສອນໃຫ້ເຮດັ ແຕຄຸ່ ວາມດີ ດວ້ ຍຄາສະແດງອາລົມຄວາມຮູ້ສຶກທ່ີືມຕີ ືກ່ ນັ . 3.4 ແບ່ງຸ ຕາມຮູບແບບ. ການຂຽນບົດເພ່ືອສະແດງທັດສະນະນີໍ້ ອາດແບຸ່ງອອກເປັນປະເພດໄດ້ຕາມຮູບແບບຂອງການຂຽນ ເຊັື່ນ: ບດົ ຄວາມ, ວິຈານ, ບັນທຶກ, ຄາຖາມ ຄາຕອບ, ກາຕນູ , ເລ່ືອງສ້ນັໍ , ນະວະນິຍາຍ, ກາບກອນ ແລະ ອື່ນໆ. ຄາຖາມຄົ້ນໍ ຄວາ້ 1. ການຂຽນບດົ ເພ່ອື ສະແດງທັດສະນະແມຸນ່ ແນວໃດ? 2. ຫັກຼ ການຂຽນບດົ ເພື່ອສະແດງທັດສະນະມີແນວໃດ? 3. ຈືງ່ົ ອະທບິ າຍການຂຽນບດົ ເພ່ືອສະແດງທັດສະນະໃນແຕລຸ່ ະປະເພດ? 4. ຈື່ົງຂຽນບົດສະແດງທດັ ສະນະຂອງຕນົ ຕື່ກບັ ຄາເວໍ້າົ ທີື່ວາ່ : “ຄູແມ່ນຸ ໃຜ?” ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 146

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ບດົ ທີ 13 ການຂຽນຫຍໍ້ເລອ່ື ງ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນຫຍເໍ້ ລອ່ື ງ ການຫຍ້ໍເລື່ອງ ແມຸ່ນການຈັດເອົາແຕຸ່ເນ້ໍອໃນທີື່ສາຄັນແລ້ວມາຮຽບຮຽງຄນໃໝຸ່ເພ່ືອເຮັດໃຫ້ເນ້ໍອໃນຂອງ ເລື່ອງນັໍ້ນສັໍ້ນ, ກະທັດຮັດກວ່າເກົ່ືາສ່ວນຄາສັບ ຫຼ ປະໂຫຍກໃດບ່ືຈາເປັນກຕັດອອກແຕຸ່ຍັງຮັກສາເນ້ໍອໃນຄວາມ ໝາຍຂອງເລືອ່ ງນ້ັນໍ ໄວ້ຄເກົືາ່ . 1.1 ຂະໜາດຂອງການຂຽນຫຍຄ້ໍ ວາມໝາຍເລືອ່ ງ ໃນການຫຍໍ້ຄວາມໝາຍເລ່ືອງນີໍ້ ແມຸ່ນບ່ືມີກົດເກນຕາຍຕົວຢຸ່າງແນຸ່ນອນວ່າ ເລ່ືອງຂະໜາດໃດຄວນຫຍໍ້ໃຫ້ ສັໍ້ນເທົ່ືາໃດຈິື່ງພດີ. ແຕຸ່ການຫຍໍ້ແມຸ່ນຂຶ້ໍນກັບເນໍ້ອໃນ ແລະ ຄວາມຍາວຂອງເລື່ອງນັໍ້ນໆ ຖ້າເລ່ືອງມີເນໍ້ອໃນຫຼາຍ ເລອ່ື ງນນໍັ້ ຈະສ້ັໍນປະມານເຄງ່ິື ໜ່ືຶງຂອງເນ້ອໍ ໃນເດີມ, ຖ້າເລືອ່ ງຫາກມີເນໍ້ອໃນໜ້ອຍເລື່ອງນໍັ້ນຈະສັ້ໍນປະມານໜຶ່ືງສ່ວນ ສາມ ຫຼ ໜຶື່ງສ່ວນສ່ີື ຂອງເລ່ືອງເກືົາ່ ກໄດ້. ການຂຽນຫຍໍ້ຄວາມໝາຍເລ່ືອງສາມາດຫຍໍ້ໄດ້ຈາກ ການຟັງ ແລະ ການອ່ານ, ການຂຽນຫຍໍ້ເລ່ືອງທີ່ືດີນັ້ໍນ ຕ້ອງອາໄສທັກສະຂອງ ການຟັງ, ອ່ານ ແລະ ຂຽນ ຈິ່ືງຈະສາມາດຈັບປະເດັນສາຄັນຂອງເລ່ືອງທີື່ທ່ານຟັງນັ້ໍນໄດ້ ຖກຕ້ອງແນຸ່ນອນ ຢາກເຮັດໄດ້ແນວນັໍ້ນຕ້ອງອາໄສ ຄວາມສາມາດຂອງການຮັບຮູ້, ຄວາມເຂົ້ໍາໃຈ ຂອງຜູ້ທີ່ືຂຽນ ກ່ຽວກັບເລ່ືອງນັໍນ້ ຢາຸ່ ງຖກຕອ້ ງ ແລະ ຄົບຖວ້ ນ. 1.2 ຊະນດິ ຂອງການຂຽນຫຍໍ້ຄວາມໝາຍເລອ່ື ງ ການຂຽນຫຍຄ້ໍ ວາມໝາຍເລື່ອງແບຸງ່ ອອກເປັນ 3 ຊະນິດຄ: - ຫຍຈ້ໍ າກບດົ ເລ່ອື ງທີືຂ່ ຽນເປນັ ຄາຮ້ອຍແກ້ວ ເຊືນ່ັ : ບດົ ຄວາມ, ເລືອ່ ງສນ້ໍັ , ນິທານ, ຄາອະພປິ າຍ, ແຈງ້ ການທາງລັດຖະການ, ຈດົ ໝາຍໆລໆ. - ຫຍຈ້ໍ າກບົດເລື່ອງທີຂື່ ຽນເປນັ ຄາຮ້ອຍກອງ ເຊື່ນັ : ກາບກອນ, ໂຄງ, ຮາ່ ຍ ແລະ ອືນ່ ໆ. (ການຫຍແ້ໍ ມຸ່ນຂຽນເປັນຄາຮ້ອຍແກ້ວທາມະດາ). - ຫຍຈ້ໍ າກເລື່ອງລາວຕ່າງໆທໄີ່ື ດ້ຟັງມາ ເຊນືັ່ : ຄາສາພາດ, ການປາໄສທາງວທິ ະຍຸ ຫຼ ໂທລະພາບເປນັ ຕນົໍ້ . 2. ຫກຼັ ການຂຽນຫຍຄ້ໍ ວາມໝາຍເລອື່ ງ ຫຼກັ ການຫຍຄ້ໍ ວາມໝາຍເລືອ່ ງຕ້ອງປະຕບິ ັດດັືງ່ ລຸ່ມນ:້ໍີ 1. ກອ່ ນອ່ືນຕອ້ ງພຈິ າລະນາເລອ່ື ງທຫ່ືີ ຍ້ນໍ ັ້ໍນກອ່ ນວາ່ ເປັນເລ່ອື ງປະເພດໃດ ເຊ່ັນື : ບດົ ຄວາມ, ບດົ ເລ່ືອງ, ນິ ທານ, ກາບກອນ, ຈົດໝາຍ ຫຼ ເປັນໜັງສທາງລັດຖະການ. ຖ້າເປັນບົດຮ້ອຍກອງເວລາຂຽນຫຍໍ້ໃຫ້ປຸ່ຽນເປັນຄາ ຮອ້ ຍແກ້ວ. 2. ອ່ານເລອື່ ງທີຈ່ື ະຂຽນຫຍ້ນໍ ້ໍນັ ໃຫລ້ ະອຽດ ແລະ ກາເນ້ໍອໃນລວມຂອງເລືອ່ ງໃຫ້ໄດ້. 3. ແຍກຂໍ້ຄວາມອອກເປນັ ຕອນ, ພະຍາຍາມອາ່ ນເພືອ່ ໃຫ້ເຂາົໍ້ ໃຈ ແລະ ກາເນ້ໍອໃນໃຈຄວາມສາຄັນຂອງແຕຸ່ ລະຕອນວ່າເວົ້າໍ ເຖງິ ຫຍັງ? 4. ນາເອາົ ເນອ້ໍ ໃນສາຄນັ ທັງໝດົ ທື່ເີ ກບັ ກາໄດມ້ າຮຽບຮຽງຄນໃໝຸໂ່ ດຍອງີ ຕາມຫຼກັ ການດງືັ່ ນີໍ:້ ກ ລາດບັ ຂອງເລືອ່ ງ ການຈດັ ລາດບັ ຂອງເລ່ອື ງທຫື່ີ ຍ້ນໍ ນໍັ້ ບ່ຈື ເປນັ ລຽງຕາມລາດບັ ຂອງເລອ່ື ງເດມີ ກໄື່ ດເ້ ຮົາອາດຈະສັບປ່ຽຸ ນໄດ້ ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 147

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຕາມຄວາມເໝາະສົມເພື່ອໃຫ້ຜູ້ອ່ານເຂ້ໍາົ ໃຈງາ່ ຍ ແລະ ໄດດ້ ີທ່ືສີ ດຸ . ຂ. ຂ້ຄໍ ວາມທື່ຫີ ຍໍ້ - ຖາ້ ມເີ ນ້ໍອໃນຊ້ໍາກນັ ຫາຼ ຍບອ່ ນເມ່ືອຂຽນຫຍໃ້ໍ ຫ້ເວາໍົ້ ພຽງເທ່ືອດຽວ. - ລາຍລະອຽດປີກຍອ່ ຍຕ່າງໆເຊືັນ່ ວ່າ: ຖ້ອຍຄາໃດໜືງ່ຶ ທ່ືມີ ລີ ກັ ສະນະຟມູ ເຟອຍ ຫຼ ຄາສບັ ທ່ືີເຮັດໃຫ້ບົດນັ້ໍນ ຍາວເກນີ ໄປຄວນຕັດອອກ. ຄ. ຈານວນການໃຊ້ຄາ ແລະ ເຊອ່ື ມປະໂຫຍກ • ບ່ຄື ວນເຮດັ ແບບສານວນເດີມຢຸາ່ ງຕາຍຕົວ, ເວ້ັໍນເສຍແຕຸ່ກລະນີສານວນເດມີ ຫາກກະທັດຮັດຢູຸ່ແລ້ວເຊ່ືິງຜູ້ ຂຽນຫຍໍບ້ ່ສື າມາດຫາເອົາສັບອນ່ື , ປະໂຫຍກອ່ນື ທື່ີດີກວາ່ ມາແທນໄດ້. • ຖ້າເລອ່ື ງທືີ່ຫຍເ້ໍ ປນັ ເລອ່ື ງເລືາົ່ , ຫ້າມໃຊ້ຄາແທນຄານາມບູລຸດ ທີ 1 ແລະ ທີ 2 ໃນຂໍ້ຄວາມທື່ີຫຍໍ້ແລ້ວໃຊ້ ໄດ້ແຕ່ບຸ ຸລຸດທີ 3. ຖາ້ ຈາເປນັ ຕອ້ ງເວົາ້ໍ ເຖງິ ຕົວຜກູ້ ່ຽວຂ້ອງໃນເລ່ອື ງນັນ້ໍ ໃຫໃ້ ຊ້ຊ່ື ໂດຍກົງ. • ຖ້າຈາເປັນຫຍໍ້ຄາທີ່ືຍາກ ແລະ ຍາວ ໃນເລື່ອງເດີມ ຄວນປຸ່ຽນມາ ໃຊ້ຄາທາມະດາທີ່ືທຸກຄົນເຂ້ົໍາໃຈໄດ້ ງ່າຍ. • ບ່ືຄວນໃຊ້ຕົວອັກສອນຫຍ້ໍ, ເວັ້ໍນໄວ້ແຕຸ່ຄາເດີມຫາກຍາວເກີນໄປ ແລະ ບອກຄາເຕັມໄວ້ໃນຕອນຕ້ົໍນ ແລະ ທງັ ໄດ້ຂຽນຄາຫຍໍ້ໄວ້ໃນວົງເລັບ ເຊນືັ່ : - ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊນົ ລາວ (ສ.ປ.ປ. ລາວ) - ສະຖາບັນຄໍົນ້ ຄວ້າວິທະຍາສາດການສຶກສາ (ສ.ວ.ສ) - ສນູ ພັດທະນາຄູ ແລະ ຜູບ້ ລຫິ ານການສກຶ ສາ (ສ.ພ.ຄ.ຜ) • ເມອື່ ຂຽນຂ້ຄໍ ວາມນີ້ໃໍ ນຂໍ້ນັ ຕືໄ່ ປເຮົາສາມາດໃຊ້ອັກສອນຫຍໄ້ໍ ດ້ ຫຼ ວ່າໃຊ້ຕົວອກັ ສອນຫຍໍ້ໄດ້ໃນກລະນີທີ່ື ທາງລັດຖະການຮັບຮູ້ອັກສອນນໍ້ັນແລວ້ ຫຼ ວ່າຕົວອັກສອນຫຍໍ້ນ້ັໍນຄນົ ທົ່ວື ໄປຫາກຮູ້ທົ່ືວເຖງິ ກັນຢຸ່າງແຜຫຸ່ ຼາຍແລວ້ ເຊ່ືນັ : ກອ່ ນ ຄ.ສ, ປີ ພ.ສ, ອງົ ການ ສ.ປ.ຊ • ຖ້າມຄີ າລາຊາສບັ , ເມື່ອຂຽນຫຍ້ໍຕ້ອງໄດໃ້ ຊລ້ າຊາສບັ ໄວ້ຄເກ່ືົາ. • ຄວນໃຊ້ປະໂຫຍກສັໍ້ນໆທີ່ືມີຄວາມໝາຍຖກຕ້ອງຊັດເຈນຕາມຫຼັກໄວຍາກອນລາວ, ປະໂຫຍກທຸກ ປະໂຫຍກຈະຕອ້ ງມີຄວາມຕ່ອງໂສກ້ ັນຄໂດຍໃຊ້ຄາຕ່ື ແລະ ຄ່ືາເຊືອ່ ມ. 5. ເມອ່ື ຂຽນຫຍເ້ໍ ລອື່ ງສາເລັດແລ້ວຄວນຮຽບຮຽງຄນອີກ, ເພືອ່ ກວດເບືິງ່ ວ່າ ມນັ ມີການຕື່ເນ່ືອງກັນຫຼ ບ່ື? ຍັງມຂີ ໍຄ້ ວາມຕອນໃດບ່ທື ນັ ພຽງພ, ຂ້ໍຄວາມໃດມີການຜິດພາດໄປຈາກເລ່ືອງເດມີ ກຕມື່ ແລະ ແປງໃຫ້ຖກຕອ້ ງ. 6. ເນອໍ້ ໃນບດົ ທີືຂ່ ຽນແລ້ວຄວນໃຫ້ເປັນບົດຕເ່ື ນ່ອື ງກນັ ແລະ ເປັນລະບົບ. 7. ການຂຽນຫຍເໍ້ ລອ່ື ງປະກອບມີ 2 ພາກສວ່ ນຄ: - ສວ່ ນໜຶງື່ ແມນຸ່ ຄານາໜ້າ ຫຼ ຮຽກວາ່ ຄາຂ້ຶນໍ ຕນ້ົໍ ເຊ່ງິື ໃນພາກສ່ວນນ້ີໍ ມີຈຸດປະສງົ ໃຫ້ຜູ້ອ່ານຮູ້ໄດ້ທີ່ືມາຂອງ ເລອ່ື ງ ຫາກຜູໃ້ ດມຄີ ວາມສນົ ໃຈຢາກສກຶ ສາຄນົ້ໍ ຄວ້າເພີື່ມເຕມີ ກໄປອ່ານຕນົ້ໍ ສະບບັ ໄດ.້ - ສ່ວນທສີ ອງແມຸ່ນເນ້ອໍ ໃນຂອງບດົ ຫຍໍເ້ ລື່ອງ. 3. ແບບຂອງການຂຽນຫຍເ້ໍ ລອື່ ງ/ນທິ ານ 1. ຖ້ າເລ່ືອງທີື່ຂຽນຫຍໍ້ເປັນບົດປະພັນວັນນະຄະດີຄາຮ້ອຍກອງ ເຊັ່ືນ: ກາບ, ກອນ, ໂຄງ, ສານ, ຮ່າຍ ຕ້ອງໄດ້ ບອກປະເພດວັນນະຄະດນີ ້ັໍນ, ຫົວຂ້ໍບົດ, ຜູ້ແຕຸງ່ , ທືີມ່ າຂອງບດົ ນໍ້ນັ ວາ່ ມັນມາຈາກປ້ມໍຶ ເລ່ອື ງໃດ, ໜ້າທ່ີເື ທາືົ່ ໃດ, ມີ ຄວາມໝາຍວາ່ ແນວໃດ? ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 148

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຮາ່ ງການຂຽນຫຍໍ້ ຂຽນຫຍ້ໍຈາກບົດປະພນັ ວັນນະຄະດປີ ະເພດ.................................................................. ເລ່ືອງ:...............................................................ບົດຂອງ................................... ຕອນທີ.....................................................ຈາກປ້ໍຶມ........................................... ໜາ້ ທ.ີ ...................................ມຄີ ວາມໝາຍວາ່ :.............................................................. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 2. ຖ້າເລ່ືອງຫຍ້ໍເປັນປະເພດວັນນະຄະດີຄາຮ້ອຍແກ້ວ ຫຼ ຄາເວົ້ໍາທາມະດາ ເຊັ່ືນ: ນິທານ, ບົດຄວາມ, ເລ່ືອງ ສ້ໍັນ ຕາ່ ງໆ ຕອ້ ງໄດ້ບອກວ່າເລອ່ື ງຫຍງັ , ໃຜແຕຸ່ງ, ຈາກປໍຶມ້ ເລ່ອື ງໃດ? ໜາ້ ທເືີ່ ທົື່າໃດ, ມີຄວາມໝາຍເວາົໍ້ ເຖິງຫຍງັ ? ຮ່າງການຂຽນຫຍໍ້ ການຂຽນຫຍ້ໍເນອ້ໍ ໃນເລອ່ື ງ.......................................ຂອງ......................................... ຈາກ.....................................ໜ້າທີ.................................ມຄີ ວາມໝາຍວ່າ.............. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 3. ຖາ້ ເລືອ່ ງເປນັ ຈົດໝາຍ ຈະຂ້ນຶໍ ຕນ້ົໍ ດວ້ ຍຈດົ ໝາຍຂອງໃຜ? ເລ່ອື ງຫຍງັ , ລງົ ວັນທີ ເດອນ ປໃີ ດ, ເນ້ໍອໃນເວົ້ໍາເຖິງ ຫຍັງ? ຮາ່ ງການຂຽນຫຍ້ໍ ຫຍ້ຈໍ ດົ ໝາຍ...................................ເຖິງ............................................................. ເລືອ່ ງ...................................................ລົງວັນທ.ີ ............................................... ຄວາມໝາຍເວ້ໍາົ ເຖິງ............................................................................................. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 4. ແບບການຂຽນຫຍ້ໍທເື່ີ ປັນໜງັ ສທາງລັດຖະການ ການຂຽນຫຍ້ໜໍ ັງສທາງລດັ ຖະການຂອງ....................................................................... ເຖງິ ...........................................................ເລອ່ື ງ....................................................... ເລກທ.ີ .......................................ມີຄວາມໝາຍວ່າ........................................................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພນັ ລະພາ 149

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 5. ຖາ້ ເລອື່ ງທຂ່ີື ຽນຫຍເ້ໍ ປັນບດົ ໂອລ້ ມົ , ຄາໂອວາດ, ຄາປາໄສ, ບົດສູນທອນພົດ, ຄາອວຍພອນ ມີແບບຫຍໍ້ ດັງ່ື ນີ:້ໍ ຂຽນຫຍ້ຄໍ າ................................ຂອງ.................................ໃຫແ້ ກ.ຸ່ ....................... ເລື່ອງ..................................................ເນື່ອງໃນໂອກາດ.................................................. ທີ່ື...........................................ເມື່ອວັນທີ ເດອນ ປີ......................................................... ມຄີ ວາມໝາຍວ່າ.......................................................................................................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ຕວົ ຢາຸ່ ງ 1: ການຫຍບ້ໍ ດົ ກອນ ແຂງຸ່ ຂນັ ກນັ ເນາະ ໂດຍ ພ.ຈນັ ທະລງັ ສີ ຄາວາ່ ຮຽນຮືາ່ ນໍ້ີ ຕອ້ ງເລິກເຊື່ງິ ເຖງິ ຖອງ ຢາຸ່ ຄອງຄອຍເວລາ ມສ້ໍ ອບມາຈິ່ືງຮຽນຮູ້ ຮຽນນາຄໄູ ປພອ້ ມ ຕົນເອງກ່ືຊອກຕມ່ື ເພືອ່ ກັນລມບອ່ ນບ້ັໍນ ເວລາມສໍ້ ອບເສັງວາ່ ນາ ຄັນວ່າ ຢາກຮ່ືາຮຽນໃຫໄ້ ດ້ ເຖງິ ແກນຸ່ ພູມປັນຍາ ເຮາົ ມາສັນຍາກນັ ແຂ່ງຸ ຂັນສກຶ ສາຄໍນົ້ ຢຸ່າໄດວ້ ົນນາຫຼິໍ້ນ ເຮຮາຟາ້ ລັ່ນື ແຂຸ່ງຂນັ ກນັ ປະໂຫຍດກວາ້ ງ ຄວາມຮກູ້ ຮ່ືັງມີຊອບແລ້ວ. ແຂງຸ່ ກັນເນາະນາດນອ້ ງ ເຈາົ້ໍ ເນໍອ້ ຄອ່ ງສະໝອງໄວ ຂອາໄສຮຽນນາ ພື່າແຂຸ່ງຂັນກບັ ນ້ອງ ຖາ້ ວ່າໃຜຄາຂອ້ ງ ບັນຫາໃດກໃຫຊ້ ່ວຍກັນແລວ້ ຢຸ່າໃຫ້ມດຸ ມອດມ້ອຍ ຄະແນນນອ້ ຍເພືິ່ນຊຫິ ຍນັ ພືີແ່ ລວ້ ຄັນວາ່ ແຂ່ງຸ ແບບນີ້ໍ ໄຊຊະນະເປັນຂອງເຮາົ ຈິງແລ້ວ ໃຜກມີຄະແນນສູງ ລນື່ ເຂາົ ທງັ ຄ້າຍ ກາຍເປັນຄນົ ດັງຍ້ອນ ຈງ່ືິ ຂຽນກອນປະກາດກາ່ ວ ສາວໃດສະໝກັ ໃຈໃຫ້ຢ່ືນນວໍີ້ ມາຂນັ ສູຮ້ ່ວມພື່ຊີ າຍນອ້ ງເອຍີ . ການຫຍ້ໍເລ່ອື ງ ການຂຽນຫຍ້ໍວັນນະຄະດີປະເພດຄາກອນບົດແຂຸ່ງຂັນກັນເນາະ ຂອງ ພ. ຈັນທະລັງສີ ຈາກວາລະສານ ວັນນະສິນ ສະບັບເດອນ ທັນວາ 1998 ໜ້າທີ 33 ມີຄວາມໝາຍວ່າ ຢາກຮື່າຮຽນໃຫ້ໄດ້ດີ ແລະ ເລິກເຊິ່ືງຕ້ອງ ຄົໍ້ນຄວ້າແຕຸ່ຫົວທີ, ບ່ືຄວນເບິ່ືງແຕຸ່ມ້ໍຈະສອບເສັງເຮົາຄວນຈະຊ່ວຍເຫຼອ ແລະ ແຂຸ່ງຂັນກັນໃນການຮື່າຮຽນຢຸ່າງ ຫ້າວຫັນ, ເພອ່ື ຜນົ ການສອບເສັງເລ່ອື ນຫອ້ ງ ຫຼ ຈບົ ຊັໍ້ນໃຫ້ໄດຜ້ ົນດ.ີ ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 150

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຕວົ ຢ່າຸ ງ 2: ການຂຽນຫຍໍ້ນິທານ ນທິ ານເລອື່ ງ: “ສຽ່ ວຮກັ ສ່ຽວແທ”້ ຮບູ ທີ 10: ສອງສຽ່ ວກາລັງເຂົໍ້າປຸາ່ ແຕຸ່ກ່ອນຍັງມີສອງສ່ຽວຮັກແພງກັນມາຕັໍ້ງແຕຸ່ຍັງເປັນເດັກນ້ອຍໆ ຄົນທັງຫຼາຍກແປກໃຈ ບ່ືເຫັນເຂົາຜິດ ຖຽງເວົ້ໍາວ່າກັນຈັກເທ່ືອເຂົາຊ່າງເປັນຄົນຄາຮູ້ທັງສອງອີື່ຫຼີ ເວລາເຂົາໃຫຍ່ພສ້າງ ຄອບຄົວເຂົາກ່ືສ້າງຄອບຄົວໃນ ເດອນດຽວກັນ, ປີດຽວກັນ, ຜູ້ໜຶ່ືງເອົາຢູຸ່ຄຸ້ມໃຕ້ ແລະ ອີກຜູ້ໜຶື່ງ ເອົາຢູຸ່ຄຸ້ມເໜອ ແຕຸ່ສາຍສາພັນຂອງເຂົາຍັງຄເກົື່າ ເວລາອອກເຮອນຕ່າງສ້າງເຮອນແປງຊານເຂົາ ກຊ່ວຍເຫຼອເຊິ່ືງກັນ ແລະ ກັນ, ປຸກເຮອນຫຼັງໃຫຍ່ນ້ອຍກເທົ່ືາກັນ. ການໄປມາຫາລ້ຽງຄອບຄົວກພ ກ້ມຸ ຢຸູ່ກມຸ້ ກນິ ຊາວບາ້ ນເວ້ົໍາວ່າພວກຊາຍ ໜຸ່ມຍງິ ສາວ ຄວນເອົາສອງສ່ຽວນີໍເ້ ປັນ ແບບຢຸ່າງ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ການຍອ້ ງຍສັນລະເສີນຈາກຄົນໝົດໃນບາ້ ນ. ຕມ່ື າໃນລະດູແລ້ງກາງ ເດອນ 4, ນ້ໍາໃນ ບວກໜອງຫ້ວຍຮ່ອງກຄ່ອຍບົກແຫ້ງໃນແຕຸ່ລະວັນ. ມີມໍ້ໜືຶ່ງສ່ຽວຢູຸ່ຄຸ້ມເໜອໄປຊອກຄວາຍມາແຫຼ່ືງຕາເວັນຈະຕົກດິນ, ບັງເອີນເຫັນໝຸູ່ກວາງລົງກິນນໍ້າຍາມຄື່າ, ໝກຟ້າວນັ່ືງລົງ, ຄານເຂົໍ້າໄປຍິງໃສຸ່ກວາງໂດຍບ່ືໄດ້ເລັງຄັກແນຸ່ປານໃດເຫັນໝູຸ່ກວາງ ແຕກຂນຶໍ້ ຈກັ ໂຕນ້ອຍໂຕໃຫຍສ່ ຽງແລຸນ່ ຈົນແຜຸ່ນດິນເຟອນ. ມດິ ສຽງກວາງແລຸ່ນແນມໄປເຫັນກວາງໂຕໜຶ່ືງກໍ້ິງເກອກໄປມາໝ ຟາ້ ວຖອດພາ້ ອອກຈາກຝັກແລຸ່ນໄປເຖິງກວາງ, ວາ່ ຈະຕດັ ຄຕັດຂາຂອງມັນຕີນໜຶື່ງຫຍຽບກວາງມຂວາກືພ່ ້າເລັງໃສຸ່ຄກວາງແຕຸ່ ເບ່ງືິ ຄກັ ໆແມນຸ່ ມນັ ຕາຍແລວ້ , ເຊງ່ືິ ໃນມນ້ໍ ັໍ້ນແມນຸ່ ມ້ໍແຮມ1ຄາື່ , ລາວກວດເບ່ງືິ ວາ່ ຕາຍຄກັ ຈ່ືິງໄປຕັດເອາົ ຟດົ ໄມ້ມາປົກໄວ້ແລ້ວກ ເມ່ືອບ້ານຢຸ່າງໄວວາ, ບື່ວ່າຜູ້ໃດກຕາມຄັນວ່າເປັນຄົນປະສົບພົບພຄແນວນີ້ໍແມຸ່ນຟ້າວເມອຫາລູກຫາເມຍ, ຫາພ່ືແມຸ່ພີ່ືນ້ອງ ຟາ້ ວກັບໄປປາດມາໃສຸແ່ ລງໂລດ. ສວ່ ນໝນໍຊ້ີ າໍ້ ບື່ເປນັ ຄຄວາມຄດິ ຂອງຄົນທງັ ຫຼາຍ ພກບັ ຮອດເຮອນແລ້ວພດັ ຖາມເມຍວາ່ : ແມຸ່ ແອ ເຈາ້ໍົ ຜູກ ຄວາຍແລ້ວບ? ເມຍຕອບວ່າ ຜູກແລ້ວ, ຜົວເດຸ່ປນຂຶໍ້ນຊານບອກເມຍເອົາໄປໄວ້ບ່ອນເກົື່າ ຂ້ອຍຊິໄປເຮອນສ່ຽວ ກ່ອນ. ເວົ້ໍາສຸດຄວາມກຫາຍວັບໄປເມຍຢາກຖາມຫຍັງກບ່ືທັນ. ໝໄປຫາລູງຜູ້ເປັນອ້າຍຂອງແມຸ່ ເວລານັ້ໍນພື່ລຸງກາ ລັງໄພຫຍ້າໝຕັ້ໍງໜ້າຍ່າງເຂົໍ້າໄປຫາລຸງຄ່ອຍໆແລ້ວ ເວົໍ້າວ່າ “ມໍ້ນີໍ້ຫຼານຖກໂທດແລ້ວ” “ມຶງເວົ້ໍາຫຍັງກເວົໍ້າແຮງໆ ກວ່ານີໍ້ແມ໋” ໝຄ່ອຍຫຍັບເຂົໍ້າໃກ້ໆຊັບໃສຸ່ຫູລຸງວ່າ “ວ່າງໃກ້ຈະຄ່ືານີ້ໍຫຼານຍິງກວາງບັງເອີນໄປຖກແມຸ່ມານຕາຍລຸງ ຊ່ວຍຫຼານແດຸ່ທ້ອນ” ລຸງ ຟັງຄັກແລ້ວລຸກຂຶໍ້ນຢຸ່າງແຮງໄປຈັບແຂນຫຼານແລ້ວເວົໍ້າວ່າ “ໃຫ້ຫຼານໄປປຶກສາອາວຫຼໍ້າ, ປຶກສາກັບນ້າບ່າວມຶງເບິື່ງດູວ່າເຂົາຈະມີວິທີການແນວໃດ ແລ້ວແຕຸ່ພວກສູຢຸ່າມາຫາກູອີກ” ໄດ້ຍິນແນວນັໍ້ນ ໝກ່ື ຟ້າວໄປຫາອາວທິດຫຼ້ໍາ ຫາບ່າວກິກື່ບ່ືມີໃຜຊ່ວຍໄດ້ ໝຟ້າວໄປຫາສ່ຽວ ແລະ ເອີໍ້ນສ່ຽວມາຫາ. ສຽງເອີໍ້ນສີຕ່າງໆ, ສ່ຽວກລງົ ມາຫາແລວ້ ເວາ້ໍົ ວ່າ “ຈກັ ວ່າມຶງມເີ ລອ່ື ງຫຍງັ ” ໝຄ່ອຍຊບັ ໃສຸ່ຫສູ ຽ່ ວ ຄກັບຕອນໝເວ້ໍາົ ກັບລຸງ. ສ່ຽວຖາມ ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພນັ ລະພາ 151

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຄນວ່າ “ໂອ້ເປັນແນວໃດໄປຫາລງຸ , ອາວທິດຫຼ້ໍາ, ບ່າວກິພວກ ເພິື່ນວ່າແນວໃດ” ໝທັງເວົໍ້າ ແລະ ເອົາມເຊັດນໍ້າຕາ ສ່ຽວປອບໃຈ “ເຊາົ ໆສ່ຽວເຮົາຈະຊ່ວຍໂຕ ຕາຍກຕາຍນາກນັ ເປນັ ແນວໃດກເປັນກັນ” ເວໍົາ້ ແລ້ວ ສຽ່ ວບ້ານໃຕ້ກໄປ ຈັບ ເອົາຈກົ ຂໍ້ນຶ ບາ່ ເອໍີນ້ ໃສຸ່ ເມຍ “ຂອ້ ຍເມອບ້ານເໜອກອ່ ນເດີ” ເມື່ອໄປຮອດເຮອນສຽ່ ວຄມຸ້ ເໜອກຂຶໍ້ນໄປຈັບເອົາ ກະຕ່າ, ເອົາຕິບເຂົໍ້າເອົາເຄ່ືອງກິນແລ້ວບອກກັບເມຍວ່າ “ໄປເຮອນພ່ືສ່ຽວຄຸ້ມໃຕ້ພຸ້ນກ່ອນເດີ” ເວົໍ້າແລ້ວກພ້ອມ ກນັ ລົງເຮອນນບັ ແວບແນມນາກ້ົນໍ ບື່ທັນຈກັ ຊມິ ເີ ລອ່ື ງຫຍັງແດຸ່. ສອງສ່ຽວມຸ່ງໜ້າໄປຮອດບ່ອນເປົ້ໍາໝາຍແລ້ວສ່ຽວບ້ານເໜອຈິື່ງຊີ້ໍມໄປໃສຸ່ບ່ອນນັໍ້ນ “ກູເອົາ ຟົດໄມ້ປົກ ໄວ້” ສ່ຽວຄຸ້ມໃຕ້ເປັນຄນົ ບຮື່ ຢູ້ າ້ ນຫຍງັ ຈື່ິງລາກຟົດອອກເບງິື່ ຄັກໆຈືິງ່ ເວໍົ້າວາ່ : “ຈັ່ືງແມຸ່ນ ມຶງຕົວະກູ” ຄວາມດີໃຈຈົນ ຫງຼົ ຍກົ ມຟອ້ ນອ້ອມກວາງສາມຮອບ “ມຶງຄິດແນວໃດ ຈງ່ິື ບືບ່ ອກພ່ລື ງຸ , ອາວ,ອານ້າບ່າວຄຈ່ງືັ ຊີ້ໍ” ສຽ່ ວບ້ານເໜອເວົໍ້າ ວ່າ “ຢາກທົດລອງນໍ້າໃຈຂອງມຶງກັບ ພື່ແມຸ່ ປ້າ ລຸງ ນ້າ ບ່າວອາວອາກູລອງເບິງ່ື ຊໍ້ັນນາ” ພວກເຂົາທງັ ສອງຫາຟນມາ ດງັ ເປນັ ກອງໃຫຍ່. ໝສ່ຽວບາ້ ນໃຕ້ເວ້າົໍ ຕ່ມື ອີກວ່າ “ຄວາມບູຮານເພນ່ືິ ວ່ານອນບື່ຫບັຼ ໃຫໄ້ ປທ່ຽວມີສ່ຽວໃຫ້ໄປຢາມ ເທົາ່ື ທຸກວນັ ນ”້ີໍ ບດົ ຫຍເໍ້ ລືອ່ ງ ການຫຍ້ໍນິທານເລ່ືອງ “ສ່ຽວຮັກສ່ຽວແທ້” ເຊິ່ືງຄັດມາຈາກວາລະສານວັນນະສິນ ສະບັບເດອນທີ 12/98, ໜ້າ 45 - 46 ມີເນໍ້ອໃນວ່າ: ການເປັນສ່ຽວທີ່ືດີຕ່ືກັນຕ້ອງຈິງໃຈຊ່ວຍເຫຼອກັນເຖິງຝຸ່າຍ ໃດໜຶື່ງຈະ ຕົກທຸກໄດ້ຍາກ ກຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈໃຫ້ຄວາມຮັກແພງເບິ່ືງແຍງເຊິ່ືງກັນ ແລະ ກັນມັນ ຈິ່ືງເປັນສ່ຽວຮັກສ່ຽວແທ້ ຄຄາບູຮານເພິ່ືນກ່າວໄວ້ວ່າ: “ນອນບ່ືຫຼັບໃຫ້ໄປທ່ຽວມີສ່ຽວໃຫ້ໄປຢາມ” ໃນນິທານໄດ້ເວົ້ໍາເຖິງ ສອງສ່ຽວທີື່ມີ ຄວາມຮກັ ແພງກນັ ມາແຕນຸ່ ອ້ ຍໆ ບືຖ່ ໍມິ້ ບປ່ື ະກນັ ມີຄວາມເດອດຮອ້ ນສນັ ໃດກໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼອຮກັ ແພງກນັ ແລະ ເປັນເພ່ືອນທດືີ່ ີຕກ່ື ນັ ຖໄດວ້ ່າເປັນເພອ່ື ນຕາຍນາກນັ ໄດ.້ ຕົວຢ່າຸ ງ3: ການຂຽນຫຍໍເ້ ລ່ອື ງຍາວ ບດົ ເລອ່ື ງ “ແຮງກະຕນັ ຍູ” ແສງພະອາທິດ ຍາມຮຸ່ງອາລຸນ ໄດ້ສ່ອງເຂົ້ໍາມາຕາມຫວ່າງໄມ້ໃບຫຍ້າ - ນ້ໍາຄ້າງສະທ້ອນກັບ ແສງຕາເວັນ ໄດ້ສົື່ງປະກາຍແວວວັບຄເມດັ ເພດັ ໄໝຄາ, ໃບພ້າວຕີງນວຍນາຍລັື່ນຂອບເຂບ ເມື່ອສາຍລົມພັດຜາ່ ນ ເຮອນບູຮານ ຫຼັງສູງຫາກຕື່ນຈາກຄວາມຫຼບັ ໄຫຼ ຂອງລາຕີການ ທີື່ໜາວສະທ້ອນ ໃນທ້ອງເດອນຕຸລາ, ເຈົໍ້າຂອງເຮອນ ເທົໍ້າແຂນ ສອກໃສຸ່ປອຸ່ ງຢ້ຽມປ່ອຸ ນໜາ້ ແນມເບືງິ່ ທອ້ ງທງົ່ື ນາ, ທ້ອງຟ້າ ແລະ ກ້ອນເມກສີຂາວທີພ່ື ວມໄຫຼເລອນລາງ. “ສະບາຍດປີ ້າຄ!ູ ” ຄົນກາຍທາງທັກທາຍແບບຄົນທືີຮ່ ຈູ້ ກັ ຮັກແກຸນ່ “ເອີ ສະບາຍດີ ຊິໄປໃສແຕຸ່ເຊາໍົ້ ແທລ້ ະບກັ ກິ” “ຊໄິ ປຕະຫຼາດ ຊ້ໍດອກໄມ້ອວຍພອນຄູ” ປ້າຄູ ຊວດຕ່ືນວ່າຕົນເອງຍັງມີຫຼາຍອັນທີ່ືຈະຕ້ອງເຮັດໃນມໍ້ນີ້ໍ ແລະ ຄນນີໍ້ຕົນເອງກນອນບື່ຄ່ອຍຫຼັບຍ້ອນ ເລື່ອງຄູນີ້ໍແຫຼະ ບັນຫາໜຶ່ືງ ກແມຸ່ນບົດຄາເຫັນ ທີ່ືຈະຂຶນໍ້ ກ່າວຢູຸ່ຕື່ໜາ້ ຊຸມຊົນ ເຊິື່ງ ມີທັງຄູ - ອາຈານ, ນັກຮຽນ, ພື່ ແມຸ່ນກັ ຮຽນ ແລະ ແຂກທ່ືຖີ ກເຊນີ ຈາກພາກສ່ວນຕາ່ ງໆ ຢຸ່າງຫຼວງຫາຼ ຍບຮື່ ູ້ວ່າຈະກ່າວແນວໃດຈື່ິງຈະເໝາະສົມກັບ ວັນສາຄນັ ຄແນວນໍ້ັນ, ໃນຖານະເປັນຜອູ້ ານວຍການ ໂຮງຮຽນປະຖົມສົມບນູ ແນຸ່ນອນກຈ່ື ະຕອ້ ງໄດ້ປະເຊນີ ໜາ້ ກັບ ຫຼາຍອັນຫຼາຍແນວໂດຍ ສະເພາະແມຸ່ນແຂກຄົນທີ່ືເປັນພ່ືແມຸ່ຂອງນັກຮຽນ ແລະ ນັກຮຽນທັງເກົື່າ ແລະ ໃໝຸ່ທີ່ືຈະ ມາອວຍພອນຄ.ູ ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 152

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ລົດຖີບຄັນເກົ່ືາ ທີື່ປ້າຄູໃຊ້ມາກອ່ ນກວ່າ 20 ປີ ຍັງຮັກສາສີສັນ ແລະ ຄວາມທົນທານຂອງມັນໄດ້ ກື່ຍ້ອນ ວ່າເດັກນ້ອຍຢູຸ່ໃນເຮອນ ບື່ກ້າເອົາໄປຂີື່ຫຼິ້ໍນເພາະໃຜໆກື່ຮູ້ວ່າ ປ້າຄູຮັກມັນຫຼາຍກວ່າສິ່ືງອ່ືນໃດ. ລົດຄັນນີ້ໍບ່ືພຽງແຕຸ່ ຊ່ວຍໃຫ້ປ້າຄູໄປໂຮງຮຽນທັນເວລາ ແຕຸ່ຍັງເຮັດໃຫ້ປ້າໄດ້ຮັບຄວາມສະດວກ ໃນການໄປມານອີກ. ລົດຖີບຄັນ ດັ່ືງກ່າວໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ ປ້າຄູມາຮອດໂຮງຮຽນ ແຕຸ່ເຊໍົ້າ ເພື່ອກວດກາເບິ່ືງຄວາມພ້ອມສາລັບການ ສະເຫຼີມສະຫລອງ ວັນຄູແຫງຸ່ ຊາດ 7 ຕລຸ າ. ວັນຄູຜ່ານມາ ປ້າບໄື່ ດ້ຮບັ ຜິດຊອບພຽງເທົື່າໃດແຕຸ່ ປນີ ໍ້ີ ທາງຂັໍນ້ ເທງິ ໄດ້ການົດໃຫ້ ເປັນຄ້ັໍງ ສາຄັນ ຍ້ອນວ່າແມຸ່ນວັນຄູຄົບຮອບ 5 ປີ. ຖ້າເວົ້ໍາເຖິງການກະກຽມ ແລ້ວພື່ແມຸ່ນັກຮຽນ, ຄູ ແລະ ນັກຮຽນ ກໄດ້ ພ້ອມພຽງຮຽງໜາ້ ກນັ ເປັນພເິ ສດ. ຊງຶື່ ຕ່າງຄນົ ກຕ່າງຈົດຈລື່ ຄອຍ ເພອື່ ໃຫ້ເວລານ້ັໍນມາເຖງິ , ພິທີບທ່ື ນັ ເລືີ່ມຕົໍ້ນ ແຂກ ຄົນກມາພ້ອມໜ້າພ້ອມຕາກັນຢູຸ່ໃນສະໂມສອນຂອງໂຮງຮຽນໝົດແລ້ວ, ຄູແຕຸ່ລະຄົນ ເຊີນໃຫ້ຂຶ້ໍນນັື່ງຢູຸ່ເທິງເວທີ ຢຸ່າງສົມກຽດ ນັກຮຽນກມີຄວາມກະຕລລົ້ໍນ, ຊ່ືດອກໄມ້ ແຕຸ່ລະຊື່ຂອງຂວັນແຕຸ່ລະຫື່ຄ້າຍຄວາ່ ແຕຸ່ລະຄົນໄດກ້ ຽມ ມາເພອື່ ຜູ້ເປນັ ຄູຂອງຕົນເອງ. ເມ່ືອພິທີທາງການໄຂຂຶໍ້ນ, ປ້າຄູ ກກ້າວຂຶໍ້ນສູຸ່ເວທີປາໄສ ດ້ວຍສຽງຕົບມຢຸ່າງສະໜັື່ນຫວັື່ນໄຫວ ຕອນໜຶື່ງ ປ້າເວົ້ໍາວ່າ “ຈຸດປະສົງໃນການຈັດຕັໍ້ງໃຫ້ມີວັນຄູ ກເພ່ືອໃຫ້ພົນລະເມອງລາວທຸກເຜົ່ືາ, ທຸກ ຊັໍ້ນຄົນໃນວົງສາຄະນາ ຍາດແຫຸ່ງຊາດລາວ ໄດ້ມີໂອກາດທົບທວນຄນເຖງິ ວິວັດທະນາການແຫຸ່ງຊີວິດຂອງຕົນ ໃນແຕຸ່ລະໄລຍະ ໂດຍເລີ່ືມ ຈາກຊວີ ດິ ໃນຍາມເຍາົ ໄວທີ່ືໄດເ້ ລມື່ີ ເຂາົ້ໍ ຮຽນຊໍັ້ນປະຖມົ , ຊ້ນັໍ ມັດທະຍົມ ແລະ ຮຽນຊັ້ໍນສງູ ຂໍນຶ້ ໄປກວ່ານັນ້ໍ ຈົນມາ ເຖງິ ປັດຈຸບນັ ວາ່ ຕນົ ໄດ້ຮັບຫຍງັ ແດຸຈ່ າກ ຄູ - ອາຈານ ທື່ີໄດຖ້ າ່ ຍທອດວິຊາຄວາມຮ້ໃູ ຫຈ້ ນົ ກາຍເປນັ ຜູ້ມີວິຊາຊີບ, ມສີ ະຕປິ ນັ ຍາ, ມຄີ ວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດ” ປາ້ ຄູເວາ້ໍົ ມາຮອດນີກ້ໍ ຍກົ ຈອກນຂນຶໍ້ ດມື່ , ທືີ່ປະຊມຸ ມິດງຽບຄວ່າບ່ືມີຄນົ , ທຸກຄນົ ຕງ້ັໍ ໃຈຈດົ ຈາຟງັ ຄວາມເວົ້ໍາ ເຫຼົື່ານັໍ້ນ, ແລ້ວປ້າຄູກເວົໍ້າຕ່ື “ເພື່ອສະແດງອອກເຖິງຄວາມກະຕັນຍູກະຕະເວທີ ຊຶື່ງຕົນມີຕ່ືຄູນ້ໍັນ ຜ່ານມາພວກເຮາົ ໄດ້ເຮັດຫຍັງແດຸ່...” ຄາຖາມນັໍ້ນບື່ມີຄາຕອບນອກຈາກຫນວຍຕາດາ ຂອງນັກຮຽນ, ຄູ - ອາຈານ ແລະ ພື່ແມຸ່ ປະຊາຊົນໃນນະທີນັ້ໍນຈ້ອງແນມມາໃສຸ່ ຜູ້ປາໄສຢູຸ່ເທິງເວທີ ຄົນດຽວ. “ພວກນ້ອງນຸ່ງ ລູກຫຼານ ໃນທີື່ນີໍ້ຮູ້ວ່າ ປ້າຄູ ເປັນຄູມາແລວ້ ເກອບ 35 ປີ, ປ້າເຄຍີ ເປັນນກັ ຮຽນ ເຄຍີ ມີຄູ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍຕູ ືຄ່ ນູ ້ໍັນ ປ້າຈງິ່ື ຕັດສິນໃຈເຮັດໜ້າ ທີ່ືຄູ ດ້ວຍຄວາມບລິສຸດໃຈມາຈົນມາເຖິງເທົືາ່ ທຸກວັນນີ້ໍ ແລະ ປ້າກປະຕິຍານວ່າ ປ້າຈະເປັນຄູຕະຫຼອດໄປຈນົ ຮອດ ອາຍຸ ກະສຽນລັດຖະການ” ເວາໍ້ົ ມາຮອດນ້ີໍປ້າກນນາໍ້ ລາຍລງົ ຄ ເຫອຼ ກສາຍຕາໄປທົວື່ ໆແລວ້ ເວາໍົ້ ວ່າ: “ລກູ ສິດຂອງປາ້ ມີເຕັມບ້ານເຕັມເມອງ ມີທັງພະນັກງານ, ທະຫານ, ຕາຫຼວດ, ມີພື່ຄ້າຊາວຂາຍ, ມີກາມະກອນຕະຫຼອດຮອດຊາວ ໄຮຸ່ນາ, ມາຮອດມນໍ້ ປ້ໍີ າ້ ຈງື່ິ ເວ້າໍົ ວ່າ “ອາຊີບຄສູ ດຸ ທືີ່ມກີ ຽດ” ສຽງຕບົ ມ ດງັ ຂນໍ້ຶ ສະໜ່ືນັ ຫວ່ນືັ ໄຫວ, ທຸກຄົນໃນນາມທີື່ ນັໍ້ນລຸກຂ້ໍນຶ ນາເອົາຊ່ືດອກໄມ້ ແລະ ຫ່ືຂອງຂວັນມາ ມອບໃຫ້ ປ້າຄຈູ ົນບຮ່ື ູ້ວາ່ ໃຜເປັນໃຜ ປາ້ ກ່າວຂອບໃຈ ແລະ ຍ້ໍີມ ຕອບຮັບແຕຸ່ໃນຮອຍຍີ້ໍມນັໍ້ນ ປ້າ ພວມສະອ້ໍນໄຫ້ກັບຄວາມດີໃຈ. “ຫຼານຂອວຍພອນແດຸ່ປ້າຄູຈົ່ືງມີສຸຂະພາບ ເຂັມໍ້ ແຂງ ມີຄວາມສກຸ ຄວາມມວ່ ນ ຊືນ່ ”. ຄູແຕຸ່ລະຄົນກໄດ້ຮັບການອວຍພອນ ໃນເວລາດຽວກັນອັນເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດໃນເວລານັໍ້ນ ສຸດທີື່ມີ ຄວາມໝາຍສາລັບຄູແຫຸ່ງຊາດ 7 ຕຸລາ ຊຶ່ືງແມຸ່ນວັນບຸນຂອງຄລູ າວ ແລະ ປະຊາຊົນລາວ ບັນດາເຜ່ົືາເພ່ືອ ພ້ອມກັນ ລະນຶກເຖິງບຸນຄຸນຂອງຄູ. ໃນສະຖານທີ່ືຫ້ອງປະຊຸມສຽງເພງ “ບຸນຄຸນຂອງຄູ” ທີ່ື ຄູກະເສີມສີມີລະໄມ ເປັນຜູ້ ປະດິດຄິດແຕ່ງຸ ຂຶ້ນໍ ນ້ນໍັ ໄດ້ດງັ ກ້ອງກງັ ວານເຂໍົ້າໃນສ່ວນເລິກຂອງຫວົ ໃຈແຕຸລ່ ະຄນົ ແລະ ທກຸ ໆຄົນ ກຮອ້ ງໄປນາເພງ ນັໍ້ນວ່າ “ບຸນຄຸນຄູສູງສົງື່ ເໜອນໃດໆແມຸ່ນໃຜໆ ກມີຄູສັ່ືງສອນມາ ໂລກຂາດຄູຈະຢູຸ່ດ້ວຍອັນໃດ ຄູຍິື່ງໃຫຍ່ມາກອັງ ແກ່ນຸ ແລະ ເລນນິ ...ບຸນຄຸນຄູສງູ ສ່ງືົ ເໜອນໃດໆ ໃຜໆກມີຄສູ ັງສອນມາ. ສຽງຮອດເພງນໍັນ້ ບື່ທນັ ຈບົ ແຕຸ່ປາ້ ຄູກພິກ ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 153

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຕົວອອກມາ ແລະ ຄດິ ວາ່ ຈະກັບບາ້ ນຍ້ອນອາຍຸສງັ ຂານ ຈຶ່ືງທົນຕືບ່ ັນຍາກາດຂອງຄວາມອກຶ ກະທຶກ ຕນ່ື ຕັນໃຈ ນັໍ້ນ ບ່ືໄຫວ, ປ້າອູ້ມດອກໄມ້ຈູງລົດຖີບອອກຈາກປະຕູຮົ້ໍວໂຮງຮຽນ ແລະ ໃນເວລານັໍ້ນກມີລົດເກງຄັນໜຶ່ືງ ຈອດລຢຸູ່ ກອ່ ນແລ້ວ, ຜເູ້ ປັນເຈາໍົ້ ຂອງລົດນາຊ່ດື ອກໄມ້ ແລະ ຫ່ຂື ອງຂວັນ ຍ່າງກົງເຂົໍ້າມາຫາປາ້ ຄູ ແລວ້ ເວາໍ້ົ ຂນ້ຶໍ ວາ່ : ສະບາຍດີ ຍາເອໍ້ອຍ ! “ປ້າຄູ ງວາກຄນມາຕາມສຽງ ທັກທາຍແລ້ວແນມ ເບິື່ງໜ້າຊາຍໜຸ່ມດ້ວຍຄວາມແປກໃຈ” ສະບາຍດີ ອາວອາວແມຸ່ນ...” ຂ້ານ້ອຍ ແມຸ່ນທ້າວ ສີສະເຫວີຍ ນັກຮຽນຫ້ອງທີສອງ ນ້ອງຂອງຍາເອ້ໍອຍເມ່ືອ 25 ປີກ່ອນ” ປ້າຄູທົບທວນຄນຫາຄວາມຫຼັງເມື່ອຫຼາຍປີຜ່ານມາ, ແຕຸ່ແນວໃດກຄິດບື່ພ້ໍວ່າ ຜູ້ຊາຍຄົນນີ້ໍແມຸ່ນໃຜ, “ທ້າວ ສີສະ ເຫວີຍເອີ ທາ້ ວ ສີສະເຫວີຍໃດເດ ປ້າເຖ້ົາໍ ແລວ້ ຄວາມຈືຈ່ າບື່ຄອ່ ຍຈະດີປານໃດ” “ຄູຄົນດຽວລູກສິດເປັນຮ້ອຍເປັນພັນ ຈື່ບື່ໄດ້ກເປັນທາມະດາ ແຕຸ່ນັກຮຽນຄົນໜຶ່ືງ ກ່ອນຈະມີມໍ້ນີ້ໍ ໄດ້ກ ຍ້ອນມີຄູເປັນຜູ້ອົບຮົມສັ່ງື ສອນ ແລະ ຄົນໆນັ້ໍນ ກບື່ເຄີຍລມຈົນຕະຫອຼ ດຊີວິດ” ຄາເວົ້ໍາຂອງຜູ້ຊາຍຄົນນັໍ້ນເຮັດໃຫ້ ປ້າຄູຊາບຊຶ້ໍງຕຶງໃຈ ແຕຸ່ກພະຍາຍາມທົບທວນຄວາມຫຼັງ ແຕຸ່ປ້າຄູກຍັງຄິດບ່ືອອກ. ໃນເວລາທີ່ືປ້າພວມຈະເວົ້ໍາສິື່ງ ໃດໜຶື່ງອອກມາເຂົາຄົນນັ້ໍນກໄດ້ມອບຊ່ືດອກໄມ້ ແລະ ຫ່ືຂອງຂວັນໃຫ້ແກຸ່ປ້າຄູດ້ວຍຄວາມນອບນ້ອມຖ່ອມຕົນ. “ເນື່ອງໃນວັນຄູແຫຸ່ງຊາດຂາ້ ນອ້ ຍ ຂອວຍພອນແດຸ່ຄຈູ ົື່ງມແີ ຕ່ຄຸ ວາມສກຸ ສົມຫວັງໃນຊີວດິ ” “ຂອບໃຈຂອບໃຈອາວ ຫາຼ ຍໆ” ປ້າຄູ ປາຍມຂຶນໍ້ ເຮັດນໍ້າຕາໃນຄາບຍໍ້ີມຂອງຄນົ ສະລາ ແຕຸ່ໃນເວລາທີກື່ ະຕຸ້ນໃຈນັນໍ້ ຊາຍໜຸ່ມ ຄົນນັໍ້ນກຂ້ຶໍນ ລົດຈາກໄປອັນປະປຸ່ອຍໄວ້ແຕຸ່ພາບພົດຂອງຄວາມກະຕັນຍູກະຕະເວທີ, ປ້າຄູ ຢນແນມນາຫຼັງຈົນລົດຄັນນັ້ໍນຫາຍ ຈາກໄປ. ແຕຸ່ໃນເວລາດຽວກນັ ນັໍນ້ ກມີຜູ້ຊາຍຄົນໜຶງ່ື ໃສຸ່ສົ້ໍງຂາສັນ, ເສໍ້ອ ຍ້ອມນໍ້າຄາມແກຸ່ ກ້າວຂາລົງຈາກສາມລ້ໍ ຄັນເກົ່ືາ ພ້ອມດ້ວຍຊ່ືດອກໄມ້ສົດຍ່າງມາຫາປ້າຄູ ຢນກົງ ປົດໝວກອອກຢຸ່າງນອບນ້ອມ ແລ້ວກົ້ໍມຫົວຂ່ືານັບ. “ສະບາຍດີຍາເອ້ອໍ ຍ!” ປ້າຄແູ ນມເບືິ່ງຄນົ ໆນັໍນ້ ງູນງງົ ຄ້ໍນົ ຄິດ. “ສະບາຍດີອາວ.... ອາວແມຸນ່ ແມນຸ່ .....” ປາ້ ຄູ ທັກທ້ວງແຕຸ່ເຂາົ ຄນົ ນ້ັໍນ ກຍາດຕອບກ່ອນວາ່ : “ຂາ້ ນອ້ ຍແມນຸ່ ທາ້ ວຄາ ນກັ ຮຽນຫອ້ ງທສີ ອງ ນອ້ ງຂອງຍາເອໍອ້ ຍ ເມື່ອ 20 ປີກອ່ ນໆ. ປ້າຄູ ບື່ມີເວລາທົບທວນຫາເຫດການຕ່າງໆຂອງຄວາມຫຼັງ ແຕຸ່ກຊາບຊຶ້ໍງຕື່ຄວາມກະຕັນຍູ ຂອງຊາຍຄົນ ນັ້ໍນ. “ວັນຄູແຫຸ່ງຊາດ 7 ຕຸລາແມຸ່ນວັນທີື່ຂ້ານ້ອຍຄອງຄອຍ ເພ່ືອວ່າຕົນເອງຈະໄດ້ມີໂອກາດເຮັດອັນໃດ ອັນໜ່ືຶງ ເພອ່ື ຄ”ູ ແລະ ເປນັ ການສດົ ເຊຍີ ໃຫ້ແກຸ່ເລອື່ ງຕາ່ ງໆທີຜື່ າ່ ນມາໃນເວລາ ທ່ີືຂ້ານ້ອຍຍັງເປນັ ນັກຮຽນ ເວາໍ້ົ ແລວ້ ຊາຍຄົນ ນັ້ໍນກມອບຊ່ືດອກໄມ້ໃຫ້ປ້າຄູ. “ຂ້ານ້ອຍຂອວຍພອນແດຸ່ຄູ ຈົື່ງມີແຕຸ່ຄວາມສຸກ ຄວາມຈະເລີນ ແລະ ມີອາຍຸຍນ ຍາວດ້ວຍເທນ້ໍີ ” ປ້າຄູ ແນມເບິ່ືງເຂົາດ້ວຍຄວາມອີ່ືດູຮັກແພງ ແລະ ປຸ່ຽມລົໍ້ນໄປດ້ວຍຄວາມສຸກ ເມື່ອເຫັນ ຜູ້ຊາຍຄົ ນນີ້ໍມີ ຄວາມສຸກທາງໃຈ ເພາະຕົນເອງໄດ້ເຮັດໃນສ່ິືງທີື່ຕົນລຄອຍ “ຂອບໃຈຫຼາຍໆອາວທີື່ ເຈົໍ້າເປັນຄົນກະຕັນຍູ” “ຄູ ເອີຍ! ມາຮອດສູຸ່ມ້ໍນີໍ້ນ້ອງຈຶື່ງຮູ້ຄນຸ ຄາ່ ຂອງຄູ ຮູ້ຄຸນຄ່າຂອງການສຶກສາຮື່າຮຽນ ແຕຸ່ທຸກຢຸ່າງມັນກສາຍເກີນໄປແລ້ວ” ທ້າວຄາ ທ້າວຄາຂອງຄ.ູ ..ປ້າເວາ້ົໍ ຂຶ້ໍນແລວ້ ເອົາມ ວາງໃສບຸ່ າ່ ຂອງຊາຍຄົນນໍ້ັນ. ຊາຍໜມຸ່ ເຊອ່ື ງໜາ້ ປ້າຍມຂ້ໍນຶ ເສັດນໍ້າຕາ ແຕປຸ່ າ້ ຄກູ ຮູ້ວ່າ ນ້ນັໍ ມັນແມ່ນຸ ນາໍ້ ຕາຂອງຄວາມ ກິນແໜງແຄງໃຈຕ່ື ຊີວິດຍາມເຍາົ ໄວ ທື່ີປ່ອຸ ຍໃຫ້ການເວລາທີື່ມຄີ ່າຜາ່ ນໄປແບບເປ່ົືາດາຍ, ທາ້ ວຄາ ກມົໍ້ ຫົວອາລາປາ້ ຄູ ແລ້ວຢຸ່ວງຂາຂໍ້ຶນ ລົດສາມລໍ້ຈາກໄປ ແຕຸ່ປ້າຄູຍັງຢນຄິດ ຄິດເຖິງພາບເກົື່າໆກ່ຽວກບັ ຕົວຂອງຊາຍໜຸ່ມຄົນນີ້ໍແຕຸ່ໃນທີື່ສດຸ ປ້າຄູ ກຄິດ ເຫັນພາບຕອນໜຶ່ືງວ່າ ທ້າວຄາຂີໍ້ດ້ໍບ່ືມັກຮຽນໜັງສ, ລັດຕີໝູຸ່ຢູຸ່ເລ້ໍອຍໆຢ້ານຄວາມຜິດກອອກໂຮງຮຽນໄປ ແລະ ຕັ້ໍງແຕຸ່ນັ້ໍນມາຂ່າວຄາວຂອງ ທ້າວຄາ ກບ່ືມີໃຜຮູ້ອີກຈົນມາເຖິງມ້ໍນໍີ້ ມ້ໍທ້າວຄາຮູ້ຄ່າຂອງການສຶກສາ, ຮູ້ເສຍດາຍຕ່ື ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 154

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ການເວລາ ແຕຸ່ທຸກຢຸ່າງ ບື່ສາມາດຈະຫວນຄນມາໄດ້ອີກແລ້ວ. ປ້າຄູ ຖອນຫາຍໃຈຍາວໆ ແກຸ່ວງຫົວແລ້ວຈົ່ືມ ພມຶ ພືາ່ ອອກມາຄອ່ ຍໆວາ່ ຄາເອີຍທາງສາຍນີໍ້ແມຸນ່ ນ້ອງເລອກເອງ, ດີແຕນຸ່ ອ້ ງຍງັ ເປັນຄົນກະຕນັ ຍູ... ແຕ່ປຸ າ້ ຄູກຍັງບທ່ື ນັ ຮ້ຊູ ້າໍ ວ່າ ລກູ ຊາຍຂອງທ້າວຄາ 2 ຄນົ ກແມ່ຍຸ ນັກຮຽນຢູ່ບຸ ່ອນນໍ້ີ ແລະ ມນ້ໍ ເໍີ້ ຂົາເຈ້າົໍ ກພວມ ອວຍພອນຄຢູ ຂຸູ່ ້າງໃນ. ບດົ ຫຍເ້ໍ ລອື່ ງ: “ແຮງກະຕນັ ຍ”ູ ແຮງກະຕັນຍູ ຂອງບຸນເສີນ ແສງມະນີ ຈາກໂຮມເລ່ືອງສັໍ້ນ “ໃບໄມຸ່ໃບສຸດທ້າຍ” ໜ້າທີ 132 – 135 ມີ ເນ້ໍອຄວາມວ່າ ລູກສິດທຸກຄົນ ຄວນຮູ້ບຸນຄຸນຄູ - ອາຈານ ຜູ້ທີ່ືໄດ້ສິດສອນສົື່ງຄວາມຮູ້, ທຸກຂະແໜງການ, ທຸກ ວິຊາລວ້ ນແຕໄຸ່ ດຮ້ ັບການອົບຮມົ ບືົມ່ ສອນຈາກຄູທງັ ນ້ໍັນ. ຕົວຢຸ່າງ 4: ການຂຽນຫຍໍ້ສາລະຄະດີ ບດົ ຂາ່ ວ ເຫດການ ເລອ່ື ງ: “ຈາປາສກັ ຄວບຄມຸ ສນິ ຄາ້ ໃນທ້ອງຕະຫາຼ ດ” ທ່ານ ສາຍທອງ ໄຊຍະວງົ ຄະນະພະແນກການຄາ້ ແຂວງຈາປາສກັ ຊ້ໍີແຈງກ່ຽວກັບສະ ພາບການຄຸມ້ ຄອງ ລາຄາສັດປີກໃນຕະຫຼາດວ່າ ປດັ ຈຸບັນລາຄາສນິ ຄ້າປະເພດຕ່າງໆແມຸ່ນລອຍຕວົ ຕາມກນົ ໄກຕະຫາຼ ດ ແຕຢຸ່ ພູຸ່ າຍໃຕ້ ການຄຸ້ມຄອງຂອງລັດ ໝາຍວ່າຖ້າພ່ືຄ້າຊາວຂາຍ ຈະຂຶໍ້ນລາຄາສິນຄ້າ ແຕຸ່ລະປະເພດຕ້ອງມີເຫດຜົນພຽງພ ພວກ ເຮາົ ຈງ່ືິ ຈະຮັບເອົາ ຖາ້ ຫາກບກຸ ຄົນໃດຂໍຶ້ນລາຄາສິນຄ້າຕາມລາພັງໃຈ ແລະ ບ່ມື ີເຫດຜນົ ພວກເຮົາກຈະໃຫ້ຂາຍຢຸູ່ໃນ ລະດັບເກົ່ືາ ແນວໃດກຕາມ ຍ້ອນມີການລະບາດຂອງພະຍາດໄຂ້ຫວັດສັດປີກອີກຄັໍ້ງໃໝຸ່ໃນປະເທດໃກ້ຄຽງ , ດັື່ງນັ້ໍນ ຈິ່ືງມີຄາສັື່ງຫ້າມເດັດຂາດ ບ່ືໃຫ້ນາຜະລິດຕະພັນສິນຄ້າ ເຊັ່ືນ: ໄກຸ່ ແລະ ໄຂຸ່ ຈາກຕ່າງປະເທດທີື່ບື່ໄດ້ຮັບ ການກວດກາເຂ້ໍົາປະເທດ. ການສງ່ືັ ຫາ້ ມນາເຂ້າໍົ ຜະລດິ ຕະພັນດງື່ັ ກາ່ ວນັໍ້ນ ມັນໄດສ້ ງົ່ື ຜນົ ກະທົບບ່ືຫາຼ ຍກໜ້ອຍ ຕກ່ື ັບ ລາຄາສນິ ຄາ້ ປະເພດອືນ່ ເຊ່ນືັ : ຊໍ້ີນງວົ , ຊີນ້ໍ ຄວາຍ, ຊ້ີໍນໝູ ແຕຸ່ວ່າລາຄາສິນຄາ້ ປະເພດຕ່າງໆນໍີ້ແມຸ່ນມີການເກັບກາ ແຕຸ່ລະວນັ ແລະ ລດັ ໃຫຂ້ າຍໃນລາຄາທສີື່ ມົ ເຫດສມົ ຜນົ ພໃຈ ລະຫວ່າງແມຄຸ່ າ້ ຊາວຂາຍຕ່າງໆ. ບດົ ຫຍຂ້ໍ າ່ ວ ຫຍໍຂ້ ່າວ “ຈາປາສັກຄວບຄຸມສນິ ຄ້າໃນທ້ອງຕະຫຼາດ” ຈາກໜັງສພມິ ປະເທດລາວສະບບັ ທີ 918 ລົງວັນ ທີ 27/7/2004 ມີເນໍ້ອຄວາມວ່າ: ການຄວບຄຸມສິນຄ້າ ແມຸ່ນໜ້າທ່ືີຂອງພະແນກການຄ້າແຂວງ ສິນຄ້າແຕຸ່ລະ ປະເພດຈະຂ້ໍນຶ ຫຼ ລົງ ຕາມໃຈພຄ່ື ້າ, ແມຸ່ຄາ້ ບືໄ່ ດ້ເດັດຂາດການ ນາເຂາໍົ້ ສນິ ຄ້າຈາກຕາ່ ງປະເທດ ກຕອ້ ງມີການ ກວດກາຄັກແນຸ່ ເພາະມັນຈະເປນັ ຜນົ ສະທອ້ ນ ແລະ ກະທບົ ຕ່ືສນິ ຄ້າພາຍໃນປະເທດ. ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 155

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຄາຖາມຄໍົ້ນຄວາ້ 1. ການຫຍໍ້ເລື່ອງແມນຸ່ ຫຍັງ? 2. ການຫຍເໍ້ ລອື່ ງມຂີ ະໜາດຍາວເທົ່ືາໃດ? 3. ການຫຍເໍ້ ລືອ່ ງມຈີ ກັ ຊະນດິ ? ຄຊະນິດໃດແດຸ່? 4. ຢາກຂຽນຫຍ້ໍຄວາມໝາຍເລອື່ ງໄດ້ດີຕອ້ ງອງີ ໃສຫຸ່ ກັຼ ການໃດແດຸ່? 5. ຈື່ງົ ຂຽນຫຍໍ້ເນອໍ້ ໃນຂອງບດົ ກອນລມຸ່ ນີໍ:້ ເວາົໍ້ ແທທ້ າຈງິ ໂດຍ ໄຊຊະນະ * ຫາຼ ຍຄົນດີແຕເຸ່ ວາ້ໍົ ຄວາມເກື່າົ ຫຼາຍທີ ບື່ມີແນວຊິງເສງັ ເກັ່ືງພຽງແຕຄຸ່ ວາມເວ້ໍົາ ເລຍີ ເລາ່ືົ ລົມລາຍລ້າ ທດິ ສະດນີ າ້ໍ ເຕົ້ໍາເປ່ົືາ ຄວາມເກ່ົືາເວົ້າໍ ບແື່ ລ້ວ ແນວຊິຈ້າໍ ບມື່ ີ * ຮຽມນໍີພ້ ານພົບແລ້ວ ແນວຄນົ ອວດຄຸຍສະຫາວ ສຽງກາ່ ວໂວໆຫານ ດັງື່ ໂຄສົກເທິງຮາ້ ນ ວາຈາຂານໄຂຂ້ໍ ບລ່ື າຟງັ ຄົນອນື່ ເວາໍ້ົ ຈົນປາກປຽກຈນໍ້ ຢນຂ້ນໍຶ ໃຫ້ລືນ່ ພົນ * ແຕຸ່ຖ້າເປັນວຽກບາ້ ນ ການງານໃຫຍ່ສາຄນັ ປັນໃຫ້ມີຄາເຫັນ ປະກອບເປັນບັນຫາແຈງ້ ເພ່ິນື ບຕ່ື ິງໂຕເຕອໍ້ ງ ເຜີຍວາຈາວັກເລອ່ື ງ ນງ່ືັ ຄດິ ເຄື່ອງເຄາໍົ້ ເມາໍ້ົ ບຈ່ື າເວໍົ້າສິື່ງໃດ * ບຮູ ານເພິື່ນເວໍົ້າໄວ້ ໄຂກາ່ ວເປັນຄາສອນ ບາງຕອນເປັນຄະຕິ ໃຫ້ຮ່າື ຮອນເຫນັ ຖ້ວນ ບື່ຄວນທໂ່ື ຕໃຫ້ ຫານເຮອນຢາ້ ນປຸາ່ ເພາະຈະພາໃຫ້ເຈ້ົໍາ ອບັ ເສ້ົາໍ ບຈ່ື ະເລີນ ເຈົ້ໍາແລວ້ * ຢາກໃຫ້ຄົບຖວ້ ນແທ້ ຄັກແນ່ເຸ ຖິງຖອງ ຕ້ອງຮ່ວມກນັ ທັງສອງ ທິດສະດີຕົວຈງິ ພອ້ ມ ມັນສາຄນັ ຫາຼ ຍແທ້ ພປານກັນທັງຄູຸ່ ເວົ້າໍ ເຮັດດຸເດ່ືນັ ໄດ້ ນາໃຊຮ້ ວ່ ມປະສານ ແທ້ແລວ້ . (ຈາກວາລະສານວັນນະສນິ 12/98) ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 156

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ບດົ ທີ 14 ລະຄອນ 1. ຄວາມໝາຍຂອງລະຄອນ ລະຄອນແມຸ່ນຮູບການສະແດງປະເພດໜຶື່ງ ທີື່ສ່ອງແສງເຖິງຊີວິດຕົວຈິງຂອງສັງຄົມແຕຸ່ລະຍຸກແຕຸ່ລະສະ ໄໝ ທີ່ືປະກອບດ້ວຍ ແສງ, ສີ, ສຽງ, ສາກ, ອຸປະກອນ, ບົດປະພັນ, ການກາກັບ, ຜູ້ສະແດງ ແລະ ຜູ້ຊົມເຊິື່ງຜູ້ ປະພັນໄດຄ້ ັດຈ້ອນຈາກການເຄ່ອື ນໄຫວຂອງຄົນໃນສງັ ຄົມໂດຍມີ ຂຂ້ໍ ັດແຍຸ່ງໃນລະດບັ ທີື່ແຕກຕາ່ ງກນັ . 2. ສະພາບພາໃຫກ້ າເນດີ ມລີ ະຄອນລາວ ເມ່ືອສງົ ຄາມໂລກຄ້ໍັງທີ 2 ໄດ້ເກດີ ຂ້ໍນຶ ພວກລາ່ ເມອງຂໍ້ຶນຍື່ິງເພມ່ືີ ທະວີການໂຄສະນານະໂຍບາຍການເມອງ ຂອງພວກເຂົາໂດຍກົງ, ກ່ອນອື່ນໝົດແມຸ່ນພວກເຂົາຢາກສ້າງໃຫ້ຄົນລາວທັງ ຫຼາຍຮັກແພງ ແລະ ນັບຖ ປະເທດຝຣືັງ່ ຄປະເທດແມຸ່ຂອງຕນົ ໂດຍໄດ້ໃຊ້ຫຼາຍຮູບການຄ ອອກໜັງສພມິ (ໜັງສພິມລາວໃຫຍ່) ແລະ ເຄ່ືອນ ໄຫວສລິ ະປະອ່ນື ໆຂ້ຶນໍ . ຖາ້ ເບືງ່ິ ຮູບນອກແລ້ວຄຈືັ່ງວ່າ ພວກເຂົາຈະສ້າງຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງເຮອງໃຫ້ແກຸ່ປະເທດລາວ ຄກບັ ປະເທດພວກເຂາົ ເນໍ້ອແທມ້ ັນ ແມນຸ່ ວິທີຂອງພວກລາ່ ເມອງຂນ້ໍຶ ແນໃສເຸ່ ຮັດໃຫຄ້ ນົ ລາວຢພູຸ່ າຍໃຕ້ ການປກົ ຄອງ ຂອງພວກເຂົາ ເປັນຄົນບອກໄດ້ໃຊ້ຟັງ ຍອມປະລະແນວຄິດຕື່ຕ້ານຄນກັບພວກເຂົາ. ຍ້ອນແນວນັ້ໍນ, ມາເຖິງຕໍົ້ນ ຊມຸ ປີ 40 ພວກລາ່ ເມອງຂຶໍນ້ ຈ່ືຶງມີການຈດັ ຕງັໍ້ ຄະນະລະຄອນ “ລາວໃຫຍ”່ ຂນຶ້ໍ , ປຸກສ້າງໂຮງລະຄອນຂຶໍ້ນ ແລະ ມີ ການເຄອ່ື ນໄຫວສະແດງລະຄອນໃນຕົວຈງິ ຂຶໍນ້ ມາ ເພ່ອື ປະຕບິ ດັ ນະໂຍບາຍ ຈາ້ ງເອາົ ຄນົ ຊ້ນັໍ ສູງຢູຸ່ໃນຊົນຊ້ັໍນສັກດີນາ ແລະ ນາຍທຶນ. ປກຸ ປໍນ້ັ ໃຫມ້ ີກະແສຟອງຮກັ ຊາດອັນປອມແປງຕາມນະໂຍບາຍລ່າເມອງຂຶໍ້ນຂອງພວກເຂາົ . ໃນຂະບວນການເຄືອ່ ນໄຫວຂອງ “ລາວໃຫຍ່” ເຖິງວ່າບືທ່ ັນມີການເຄືອ່ ນໄຫວຢາຸ່ ງກວ້າງຂວາງພປານໃດກ ຕາມ ແຕຸ່ດ້ວຍການເຄ່ືອນໄຫວໃນຫຼາຍດ້ານ, ມີຫຼາຍການຈັດຕັໍ້ງດ້ວຍກນັ ເຊັ່ືນ: “ຄະນະອັກສອນສາດ”, “ຄະນະ ລະຄອນ”, “ຄະນະເສບ”, “ຄະນະໜຸ່ມລາວ”, “ຄະນະຜູ້ຍິງລາວ” ແລະ ອື່ນໆ. ເຊິື່ງເປັນບ່ອນເຕົ້ໍາໂຮມບນັ ດາຊນ້ໍັ ຄົນນັກຮຽນຮູ້ປັນຍາຊົນ ແລະ ຊາວໜຸ່ມລາວຜູ້ມີນໍ້າໃຈຮັກຊາດ ເຂົ້ໍາມາເຄື່ອນໄຫວໃນຂະບວນດັ່ືງກ່າວ, ໃນ ຂະບວນການທີ່ືກ່າວມານີໍ້ ຄະນະລະຄອນລາວໄດ້ຮັບການສົ່ືງເສີມຊຸກຍູ້ ໃຫ້ມີການເຄ່ືອນໄຫວຢຸ່າງຕັ້ໍງໜ້າ ແລະ ເກີດໝາກຜົນຂຶ້ໍນມາ ໂດຍສະເພາະຄົນລາວຈານວນທີື່ມີນໍ້າໃຈຮັກຊາດ, ມີນ້ໍາໃຈຊາດນິຍົມທີ່ືເຄື່ອນໄຫວໃນ “ຄະນະລະຄອນ” ເຮັດເປໍົ້າໝາຍຂອງ “ຄະນະລະຄອນລາວໃຫຍ່” ສະແດງອອກໃນທ່າອ່ຽງຮັກຊາດ, ຄຽດຊັງຕ່ື ທັດສະນະແບບແຜນ ການດາລົງຊີວິດອັນຫຼ້ໍາຫຼັງຕື່າຊ້າລາມົກ ແລະ ເຫັນແກຸ່ຕົວຂອງພວກ ເຈົໍ້າຂຸນມູນນາຍ ສກັ ດນິ າ. ໄປພ້ອມໆກັບການຈັດຕັໍ້ງ “ຄະນະລະຄອນລາວ” ຂຶໍ້ນ, ພວກລ່າເມອງຂຶ້ໍນໄດ້ມີການປຸກສ້າງໂຮງສະແດງ ລະຄອນຂຶ້ໍນຄ: ໂຮງລະຄອນລາວວຽງຈັນ ເພ່ືອກຽມໃຫ້ແກຸ່ການສະແດງລະຄອນ ຂອງ “ຄະນະລະຄອນລາວ” ແລະ ໃຫ້ “ຄະນະລະຄອນລາວ” ອອກສຸສູ່ າຍຕາຜ້ຊູ ມົ ຊາວນະຄອນ ຫວຼ ງວຽງຈນັ . ພວກລ່າເມອງຂໍຶ້ນຍັງໄດ້ຈັດຕ້ໍັງ ໃຫ້ມີການສະແດງທົດລອງ ສອງສາມຄັໍ້ງຂຶ້ໍນ ທີື່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໃນວັນທີ 28 ພະຈິກ ປີ 1941 ໄດ້ເປີດ ການສະແດງເປັນຄັ້ໍງທາອິດ ເພື່ອສະຫຼອງໂຮງລະຄອນລາວວຽງຈັນ, ວັນດັ່ືງກ່າວໄດ້ກາຍເປັນຂີດໝາຍ ແຫຸ່ງການ ກາເນີດຂອງລະຄອນລາວສະໄໝໃໝຸ່ ເຊືງ່ິ ປັດຈບຸ ນັ ນີໍ້ກມກີ ອງລະຄອນເວໍ້ົາສູນກາງ, ລະຄອນສະໝກັ ຫິໍ້ຼນຕາມກົມ ກອງ ແລະ ໂຮງຮຽນຕ່າງໆຢຸ່າງຫວຼ ງຫາຼ ຍ ແນໃສຸ່ເຜີຍແຜຸ່ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງ ພກັ -ລດັ , ຕ້ານສິ່ງື ຫຍທ້ໍ ້ໍຕາ່ ງໆ ໃນສງັ ຄມົ . ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 157

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 “ລະຄອນລາວໃຫຍ່” ໄດເ້ ກີດຂໍຶນ້ ໃນສະພາບການຂອງສົງຄາມໂລກຄງໍ້ັ ທີ 2 ແລະ ມີການ ເຄ່ືອນໄຫວເປັນ ພຽງແຕຸ່ໄລຍະເວລາອັນສັ້ໍນໆ (1941 - 1943) ສະພາບແວດລ້ອມຂອງການແຕຸ່ງ, ຜູ້ແຕຸ່ງ ແລະ ສະຖານທີ່ືແຕຸ່ງ ແມຸ່ນບື່ທັນໄດ້ບົ່ືງບອກ, ບັນທຶກໄວ້ລະອຽດຈະແຈ້ງ, ຢຸ່າງໃດກຕາມ ກິດຈະກາ ຜົນງານການລິເລີື່ມຂຶໍ້ນມາຂອງ ລະຄອນ “ລາວໃຫຍ”່ ແມຸນ່ ບ່ືມໃີ ຜຈະສາມາດປະຕເິ ສດໄດ້. 3. ເນອ້ໍ ໃນລະຄອນລາວໃຫຍ່ ເນໍ້ອໃນຕົໍ້ນຕຂອງລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ແມຸ່ນສະແດງເຖິງທ່າອ່ຽງຮກັ ຊາດ, ທ່າອ່ຽງຄຽດຊັງຕ່ືທັດສະນະ ແບບແຜນການດາລົງຊີວິດອັນຫຼໍ້າຫຼັງ ເຫັນແກຸ່ຕົນເອງຂອງພວກເຈໍ້ົາຂຸນມຸນນາຍສັກດິນາ. ຜ່ານສຽງຫວົ ຕະຫຼົກ, ຜູ້ ແຕຸ່ງໄດ້ໃຊ້ສຽງຫົວນັ້ໍນເປັນການສະແດງທ່າທີື່ກ່າວປະນາມຕື່ຄວາມບື່ຍຸດຕິທ າໃນສັງຄົມສັກດິນາເຄິ່ືງເມອງຂຶໍ້ນ, ກ່າວປະນາມພວກສັກດິນາ, ພວກອາດຍາຜູ້ມີອານາດວາດສະໜາຫາທາງທາການກົດຂີື່ຂົ່ືມເຫັງປະຊາຊົນຜູ້ ອອກແຮງງານ ເພ່ືອສ້າງອານາດບາດໃຫຍ່, ສ້າງຄວາມຮື່ງັ ມີ ແລະ ສ້າງບດົ ບາດໃຫແ້ ກຸ່ຕົນເອງ. ພວກເຂົາບ່ືໄດ້ຄານຶງ ເຖິງສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນ ດັ່ືງສະແດງອອກໃນຕົວລະຄອນພະຍາສາມະລິດ (ລະຄອນບ້າຍົດ), ອາດ ຫວຼ ງສີ (ລະຄອນບາບໄລເຸ່ ວນທັນ). ເນ້ໍອໃນລະຄອນຍັງໄດ້ຍົກຍ້ອງ, ສັນລະເສີນຄົນດີ, ມີຄວາມຍຸດຕິທາ, ມີຄວາມຊື່ສັດບລິສຸດຕື່ກັບ ປະຊາຊົນ, ສັນລະເສີນຕ່ືຄວາມສະຫຼຽວສະຫຼາດຂອງມະຫາຊົນຜູ້ອອກແຮງງານ. ຜ່ານການສັນລະເສີນຕື່ຜູ້ດີ, ມີ ຄວາມຍຸດຕິທາໃນສັງຄົມ, ຜູ້ແຕຸ່ງຢາກຢນຢັນສິງື່ ສັດຈະທາຄຄວາມບ່ືຍດຸ ຕິທາຂອງຄົນທີື່ມີຄວາມໂລບມາກໂລພາ, ເຫັນແກຸ່ຕົວ, ເມົາມົວນແຕຸ່ຍົດຖາບັນດາສັກ, ເປັນຄົນໄຮ້ມະນຸດສະທາໃນທີ່ືສຸດກຫຼີກບື່ມົໍ້ມການລົງໂທດຢຸ່າງສະ ສົມ. ປະຊາຊົນທີ່ືເປັນກາລັງຈານວນຫຼວງຫຼາຍໃນສັງຄົມຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບໄຊຊະນະຢຸ່າງແນຸ່ນອນ. ຄົນຜູ້ດີມີຈິດໃຈ ຜ່ອງໃສ, ຢຶດຫມັ້ໍນໃນສັກສີ ຄວາມເປັນທານັໍ້ນເຂົາເຈົ້ໍາເຖິງຈະຕົກຢູຸ່ບ່ອນໃດ, ໃນສະພາບແວດລ້ອມຄແນວໃດກ ຕາມເຂາົ ເຈ້ໍົາ ເປນັ ຄນົ ດີແລ້ວກຄງົ ເປນັ ຄນົ ດຕີ ະຫອຼ ດໄປ. ເນໍ້ອໃນທີື່ກ່າວມານັນ້ໍ ໄດ້ສະທ້ອນເຖິງທດັ ສະນະທີ່ືກ້າວໜ້າຖກຕ້ອງຂອງຜູ້ແຕຸ່ງ ທີື່ມີທ່າທີຄຽດແຄ້ນຢາຸ່ ງ ເລິກເຊິື່ງຂອງຜູ້ແຕຸ່ງ ຕ່ືສູ້ຊົນຊັ້ໍນກົດຂີ່ືຂູດຮີດໃນລະບອບສັກດິນາເຄິື່ງເມອງຂຶ້ໍນຢູຸ່ປະເທດເຮົາ ໃນລະຫວ່າງຕໍ້ົນ ສະຕະວດັ ທີ xx. ເນໍ້ອໃນ “ລະຄອນລາວໃຫຍ່” ຍັງມີຂໍ້ຈາກັດເຊິ່ືງສະແດງອອກໃນການສ່ອງແສງຕົວຈິງ ຂອງສັງຄົມລາວ ເປັນຕົ້ໍນແມຸ່ນບື່ທັນສ່ອງແສງຕົວຈິງເຖິງການດາລົງຊີວິດອັນທຸກຍາກລາບາກ ຂອງປະຊາຊົນລາວເຮົາໃນລະບອບ ສັກດິນາ ແລະ ເຄິື່ງເມອງຂຶໍ້ນໃຫ້ເຫັນຢຸ່າງຈະແຈງ້ . ຍິ່ືງໄປກວ່ານັ້ນໍ , ເນ້ໍອໃນຂອງລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ບ່ືທັນສ່ອງ ແສງໃຫ້ລະອຽດເຖິງໂທດກາຂອງພວກລ່າເມອງຂຶ້ໍນທີື່ໄດ້ກື່ຂຶໍ້ນຕື່ປະຊາຊົນລາວເຮົາ, ຍັງບ່ືທັນຊີ້ໍແຈງໃຫ້ປະຊາຊົນ ເຮົາເຫັນແຈ້ງວ່າໃຜເປັນສັດຕູ, ໃຜເປັນຕົ້ໍນປາຍສາເຫດທີ່ືພາໃຫ້ປະຊາຊົນລາວຕ້ອງຕົກຢູຸ່ໃນຄວາມອຶດຢາກປາກ ໝອງ. ທາງດ້ານການປະດດິ ແຕງຸ່ ຂອງລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ແມນຸ່ ມີສລິ ະປະການແຕຸ່ງດພີ ສົມຄວນ ເປນັ ຕົນ້ໍ ແມນຸ່ ການສາ້ ງຕວົ ລະຄອນຕ່າງໆ ເຊງ່ືິ ໃນແຕຸ່ລະຕວົ ນ້ໍັນກມຄີ ວາມໝາຍ, ບ່ມື ຕີ ວົ ລະຄອນເຫຼອ ແລະ ສາມາດເຄ່ືອນໄຫວ ໄດ້ເຕັມສ່ວນ, ຄຽງຄູຸ່ກັນນັ້ໍນ, ດ້ານສິລະປະການແຕຸ່ງຂອງລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ກຍັງຈາກັດຄການວາດພາບພັນ ລະນາກບ່ືທັນຈະແຈ້ງ (ຕື່ຕົວລະຄອນ, ເຫດການ, ພາບພົດຕ່າງໆ) ບ່ືທັນລະອຽດລະອຄັກແນຸ່ໃນການເລົື່າເລື່ອງ ສ່ວນຫຼາຍ ແມນຸ່ ເປນັ ການເລື່າົ ເລອ່ື ງຕາມລາດັບຂອງເຫດການທີື່ເກດີ ຂໍຶ້ນ ແລະ ຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງມັນ ເຊິືງ່ ບື່ທັນສ້າງ ຂ້ຂໍ ດັ ແຍຸ່ງໃຫ້ຂໍຶ້ນສຸູລ່ ະດບັ ສູງ ແລະ ສິນ້ໍ ສດຸ ລົງດ້ວຍການແກໄ້ ຂຂຂ້ໍ ດັ ແຍຸງ່ ການແກ້ຂອດປະທະກນັ ກແບບງາ່ ຍດາຍ. ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 158

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ບົດລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ຕ່າງໆ ແມຸ່ນມີປະລິມານໜ້ອຍ ເຊິ່ືງເຫຼອຄ້າງມາເຖິງປັດຈຸບັນ ກເປັນລະຄອນ ແນວຕະຫຼົກເປັນຕົ້ໍນ ລະຄອນບ້າຍົດ ແລະ ລະຄອນບາບໄລຸ່ເວນທັນ ເນໍ້ອໃນຍັງບ່ືທັນສ່ອງແສງສັງຄົມໄດ້ ກວາ້ ງຂວາງເທົື່າທຄືີ່ ວນ. 4. ບາງບດົ ລະຄອນລາວໃຫຍທ່ ເີື່ ດນ່ັື ລະຄອນ “ບາ້ ຍົດ” ລະຄອນ “ບ້າຍົດ” ເປັນບົດໜຶ່ືງທີ່ືຄະນະລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ໄດ້ນາມາສະແດງໃນຄັ້ໍງທາອິດ ແລະ ທັງ ເປນັ ຄັ້ໍງສະແດງເພ່ອື ສະຫອຼ ງໂຮງລະຄອນລາວວຽງຈັນ ເຊງ່ືິ ຈັດຂໍ້ຶນໃນຄັ້ໍງວັນທີ 28 ພະຈກິ ປີ 1941, ລະຄອນບົດ ນໍີ້ ແມຸນ່ ເປັນບດົ ລະຄອນໜຶື່ງທືີ່ເດນື່ັ ຢຸ່ໃູ ນຈານວນ “ລະຄອນລາວໃຫຍ”່ . ບົດລະຄອນ “ບ້າຍົດ” ນີໍ້ທາງຄະນະລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ໄດ້ປະດິດແຕຸ່ງຂຶ້ໍນມາ ໃນຄະນະທີ່ືຂະບວນ “ລາວໃຫຍ”່ ເຄອື່ ນໄຫວຢຸູ່ວຽງຈັນພວມຟົດຟ້ໍນ, ໃນນນ້ັໍ “ແນວຄິດຟນໍ້ ຟຊູ າດລາວ” ພວມພຸ່ງຂໍຶ້ນ. ຄະນະລະຄອນ “ລາວໃຫຍ”່ . ໄດຕ້ ົບແຕຸ່ງ ແລະ ຈັດການສະແດງລະຄອນນ້ຂີໍ ນ້ຶໍ ແມນຸ່ ແນໃສຸ່ເພ່ອື ກະຕກຸ ຊຸກຍຈູ້ ິດໃຈຊາດນິຍົມຂອງ ຄົນລາວ ເພາະວ່າປະຊາຊົນລາວໃນເວລານັ້ໍນໄດ້ຖກພວກລ່າເມອງຂຶ້ໍນປິດຫູບັງຕາ ພາໃຫ້ພວກເຂົາເຈົ້ໍາຕົກຢູຸ່ໃນ ຄວາມຫ້ໍຼາຫຼັງ ແລະ ຖກກາຈັດຮັດແຄບ ທາງດ້ານຊີວິດການເປັນຢຸູ່, ລະຄອນ “ບ້າຍົດ” ໄດ້ປາກົດຂຶໍ້ນມາໃນ ເງອ່ື ນໄຂ ແລະ ຈຸດພິເສດດື່ງັ ກາ່ ວ. ຕົວລະຄອນ ພະຍາສາມະລິດ ທາ້ ວຜຍູ ນາງ ເພຍ ນາງສາວ ສພຸ າລກັ ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ນາງສາວ ພູນ ສະວດັ ຈານ ກາທອງ ທາ້ ວ ກະຕາ່ ຍ ທິດໜຈູ ນັ ທ້າວເກືອ່ ງ ພົມພກັ ດີ ທາ້ ວ ເພງັ ທິດແຮດ ທ້າວບຸນມີ ສາກທໜີ ງຶື່ ໃນຫອ້ ງຮບັ ແຂກຂອງພະຍາສາມະລດິ ຊດຸ ທີ 1 (ນາງເພຍນງື່ັ ຫຍບິ ຢ)ຸູ່ ຮບູ ທີ11: ຕົວລະຄອນພະຍາສາມະລິດ ແລະ ນາງເພຍໃນລະຄອນ “ບ້າຍດົ ” 159 ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ພະຍາສາມະລິດ (ຍ່າງເຂ້ໍົາມາ) ນາງ ເພຍເອີຍ ຈືັງ່ ແມນຸ່ ອອນຊອນໃຈມນ້ໍ ີ້ໍ ເພາະຂອ້ ຍຄິດ ເຫນັ ທາ່ ມ່ວນ ທ່າຊືນ່ ອີກ ແລ້ວ. ບະເກນີ ວາ່ ຄດຶ ອອນຊອນສະມນໍ້ ີ້ໍ ! ນາງເພຍ ອອນຊອນສງັ ນຂາ້ ນອ້ ຍ? ພະຍາ ອອນຊອນລະບ ເຂາົ ມາຈາ່ ວຂາຍດນິ ຕອນໜ່ືງຶ ກວາ້ ງສບິ ເຮກັ ຕາ ລາຄາແຕພຸ່ ນັ ຫ້າຮ້ອຍເທ່ືາົ ນ້ນັໍ . ນາງເພຍ ລາຄາພນັ ຫ້າຮ້ອຍກີບຫວະ? ຍາພຈ່ື ະຊ້ໍມາເຮັດຫຍງັ ? ພະຍາ ຂອ້ ຍຈະຊມ້ໍ າປກຸ ຄອກມາ້ ມາເຮດັ ເດີືນ່ ຊ່ວງມາ້ . ນາງເພຍ ເອົາແລ້ວ ຖກຄວາມຍົວະເຍົໍ້າ ຂອງຈານກາທອງອີກແລ້ວ ! ໂດຍ ! ຈະປຸກໄວ້ເຮັດຫຍັງ? ມ້າກ ຍງັ ບ່ືທນັ ມຈີ ັກໂຕ. ພະຍາ ມາ້ ບມື່ ກີ ຊ້ເໍ ອາົ ເທາ່ືົ ນັ້ນໍ ຕິອດຶ ຢາກຫຍັງມາ້ ຫນໍັ້ . ໂຕລະເຈດັ ສິບແປດສບິ ກບີ ມຖີ ົມໄປ. ນາງເພຍ ຈະຊ້ໍມາໄວ້ເຮດັ ຫຍັງ? ຂທານນາທ້ອນ. ພະຍາ ເຈໍົ້າຢຸາ່ ສູມາເວາໍົ້ , ເຈ້າົໍ ບ່ືຮຈູ້ ັກບວື່ າ່ ຂອ້ ຍແມນຸ່ ໃຜ? ນາງເພຍ ກຮູ້ຈັກຫ້ັໍນແລ້ວວ່າແມຸນ່ ຍາຫຼວງພະຍາສາມະລິດ. ແຕຸ່ຄັນພເວົ້ໍາກຂທານເວົ້ໍາແດຸ່ ເພາະຍາພຕ່ື ັງ້ໍ ຕື່ ແຕຸ່ຊິຫາແນວເຮັດອັນເປັນປະໂຫຍດໃສຸ່ເຮອນໃສຸ່ຊານກບ່ືມີ. ຊໍ້ເຮອນເປີຍເຢັນ ຫຼ ຊ້ໍ ກ້ອງຊັກ ຮູບ ຊໍ້ລົດໂອໂຕ ? ຊັ້ໍນດອກວຽກຂອງຍາພື່ຫັໍ້ນ. ບາດນີໍ້ຊພັດຊິມົວເມົານາເດີື່ນມ້າເດີື່ນ ລົວອີກ. (ເວໍົ້າຜດູ້ ຽວ) ໂອຍກກູ ມາໜ່າຍເດ ມາໄດ້ຜົວບາ້ ຍດົ ຈັ່ືງຊີ້ໍ ບ່ແື ມຸ່ນໃຜລະຕໍງັ້ ແມຸ່ນຈານກາທອງຫ້ັໍນ ລະ ມັນທຽວມາຍົວະມາເຍົ້ໍາ ໃຫ້ຜົວກູຊອກຫາແຕຸ່ທາງດັບວາຍຈິບຫາຍຈັ່ືງຊີໍ້ ! ມັນຄາດ ມາຫຼົງ ກັນແຕຸ່ຊາດແລ້ວພຸ້ນຕ.ິ ພະຍາ ຢຸ່າມາເວາົ້ໍ ແບ໊ບໆ ນໍຢີ້ ູຸ່ໃດ ! ອນັ ເຈາ້ົໍ ຫໍັນ້ ຊິຮຈູ້ ັກເຮັດເອົາໜາ້ ເອົາຕາເປັນບື່ ! ເຈົາ້ໍ ລມແລວ້ ບວື່ ່າຂອ້ ຍ ແມ່ນຸ ໃຜ? ເຈາ້ໍົ ຢຸ່າເວໍົາ້ ຕໄື່ ປອີກ. ນາງເພຍ ເວໍາ້ົ ລະຕິ ເງິນຄາມີເທ່ົືາໃດອາດຍາກເອາົ ໄປຈ່າຍແຕແຸ່ ນວບືເ່ ປນັ ຕາໄສແ້ ຕກ ດຽວນີໍ້ລກູ ສາວກໃຫຍ່ ເຕມັ ຄງີ ຈົນຜ້ບູ ່າວມາຂແລ້ວ ບາດພລດົ ຍັງເມາົ ມວົ ແຕ່ບຸ ້າຍດົ ຢຸ່ບູ ື່ ! ອາຍບາ້ ນເມອງເພນິ່ື ບ່ເື ຮາົ ? ພະຍາ ແມຸ່ນຜູ້ໃດມາຂລູກສາວເຮາົ ກ? ນາງເພຍ ກະແມຸນ່ ທິດໜູຈັນຫນັ ລະບ. ພະຍາ ໜູຈັນໃດ? ນາງເພຍ ໜູຈັນບ້ານເຫນອນີໍ້. ມັນກເປັນພື່ໄຮຸ່ພ່ືນາຊ່ືໆນີ້ໍແລ້ວ ແຕຸ່ຫາກແມຸ່ນລູກກັບບ້ານ ຫຼານກັບເມອງ ໂອ້ຍ ! ເຈົາໍ້ ລມເຂົາແລ້ວຫວະ? ທິດໜູຈັນ ກແມຸ່ນລູກອ້າຍທິດແອບາ້ ນເຫນອ ນໍີ້ຕວ໋າແຕຸ່ຍາພ່ືຍັງ ໜຸ່ມ ກຍັງເປັນເພ່ືອນຫຼິໍ້ນນາກັນກັບລາວກ, ຢຸ່າຟາງແຕຸ່ບ້າຍົດ ຫຼາຍໂລດລມລູກຫຼານບ້ານເມອງ ໝົດ. ພະຍາ ຄົນໜ້າຈັື່ງຊັໍ້ນຫວະ ຈະມາເປັນລູກເຂີຍຂ້ອຍ ! (ຄິດຊຶ່ືງຢູຸ່ຄາວໜຶື່ງ) ເຂົໍ້າສັງມາດູໝິ່ືນດູແຄນກູ ແທ.້ ນາງເພຍ ດູໝ່ືິນດູແຄນຈັ່ືງໃດ? ເຂົາມັກ, ເຂົາຢາກໄດ້ເຂົາກຮອ້ ງກຂເອົາ ມັນກເປັນທາມະດາຕວາ່ . ໃຫ້ເຂົາ ເຮັດມັບຜູ້ມັບແມບແຕຸ່ພເຂາົ ຈັື່ງຊນ້ໍັ ບ ຈງ່ຶື ຈະວາ່ ດີ ? ກຢຸ່າຊໂູ ພດຫາຼ ຍເທາະຍາພືເ່ ອີຍ ! ຄນັ ລມຄີງ ກຕາຍ!. ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 160

ພະຍາ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຈານກາທອງ ໂພດຈັງື່ ໃດ ຂ້ອຍເປັນອາດຍາຫວຼ ງ ລກູ ເຂຍີ ຂ້ອຍກືຕ່ ອ້ ງແມນຸ່ ເຈາໍົ້ ເມອງ ຫຼ ອປຸ ະຮາດ ບາເຊີລີ ພະຍາ ຢອກ ບາເຊີລີເຢພຸ້ນຕິ ! ຫຼເປັນຂຸນ ເປັນກວນຜູ້ໃຫຍ່ກຍັງໄຄແດຸ່, ໂສບ່ື ໄດ້ແທ້ໆ ເຊີກາເລີ ແຕ ຈານກາທອງ ແປລງັ ຊີປອກ ແປລັງຊີປອກແປລງັ ຊີປານ ກຍັງຈະສົມໜາ້ ສມົ ຕາແດຕຸ່ ີ ! ພະຍາ ຈານກາທອງ ຊດຸ ທີ 2 ນາງເພຍ (ເຂົ້ໍາມາ ແລວ້ ຍົກມໄຫວ)້ ສະບາຍດີອາດຍາຫວຼ ງຂາ້ ນອ້ ຍ ສະບາຍດີອາດຍາ ແມຸ່ຂາ້ ນ້ອຍ. ຈານກາທອງ ຈານກາທອງ ມານີ້ແໍ ມ ກາລັງຄິດເຫັນໜາ້ ກເຫັນຊອດມາໂລດ. ສະບາຍດີຈານ. ເຊນີ ນືັ່ງ. ຄ່ອຍຢູຸ່ດອກຂ້ານ້ອຍ, ຂ້ານ້ອຍມາຫາອາດຍາຫຼວງຢາກໃຫ້ຍາຫຼວງຕົກລົງສະໃນເລ່ືອງຊໍ້ດິນຕອນ ນາງເພຍ ນັໍນ້ . ພະຍາ ກຈ່ງິື ວ່າຫໍ້ນັ ຕ.ິ ຂອ້ ຍກຈ່າມຈະໄປຫາເຈົ້ໍາຢຸູ່ແຕຸ່ຜູ້ຍິງເຂາົ ຫາກມີຄວາມເວົໍາ້ ຢ.ູຸ່ ນາງເພຍ ໂອ້ຍ! ກະຍັງວ່າຜູ້ຍງິ ຂາ້ ນອ້ ຍ. ມແີ ຕຸ່ທ່າຈະຍງິ ຢຸຊູ່ ັໍ້ນແລວ້ . ຖກກຍງິ ບືຖ່ ກບຍິງ. ແຕຸ່ຈະຟັງຄວາມ ຈານກາທອງ ເຂົາບສ່ື ດຸ ບື່ສຽ້ ງຈກັ ເທອ່ື ແລ້ວຂາ້ ນອ້ ຍ... ພະຍາ ບະເຈາົໍ້ ກະຢາຸ່ ຊໂູ ພດຫາຼ ຍທາ້ ວຈານກາທອງ! ຈານກາທອງ ຈັກຊິໂພດອີື່ສັງ ອາດຍາແມຸ່ຂ້ານ້ອຍ (ເວົໍ້ານາພະຍາສາມະລິດຕື່ໄປ) ສັນໃດຈະສົມໜ້າສົມຕາ, ຈະສົມຍົດສົມສັກເຊີນອາດຍາຫຼວງຕົກລົງໂລດ ຂ້ານ້ອຍຢຸ່າສູຸ່ໄປເປິກສາຫາລ ນາຜູ້ຍິງຈັກເທື່ອ ພະຍາ ຂ້ານ້ອຍ. ໂອຍ! ເລື່ອງຊ້ໍດິນເຮັດຄອກມ້າ ເຮັດເດີື່ນຊ່ວງມ້ານີ້ໍ ຂ້ານ້ອຍຢາກຂຫ້າມກ່ອນ ເພາະມັນຈະຫາ ປະໂຫຍດໃສຸເ່ ຮອນໃສຸ່ຊານບມື່ ີຈັກຢຸາ່ ງ. ເຈໍາ້ົ ຢາຸ່ ປາກ ແມຸວ່ ນັ ທອງ! ເຈາົ້ໍ ບຮື່ ຈູ້ ັກບືວ່ ່າຂ້ອຍແມນຸ່ ໃຜ? ກະຮູ້ຈັກວ່າແມຸ່ນຍາຫຼວງຫັ້ໍນແລ້ວ ແຕຸ່ຂເວົໍ້າແດຸ່ເພາະຢາກແພງເງິນໄວ້ຈ່າຍລັບວຽກການອັນສ າ ຄນັ ກວານັນ້ໍ . ອັນໃດເດ ທຈີ່ື ະວາ່ ບສື່ າຄັນໄດ້ສາລັບເຈາົໍ້ ນາຍຜູ້ໃຫຍ່ເໝອນດງືັ່ ອາດຍາພື່ຫຼວງເຮາົ ນີໍ້. (ງວກໜ້າ ໃສຸ່ຈານກາທອງ) ຟັງເບືິ່ງດໝູ ຟຸູ່ ງັ ໄດບ້ ື່ເມຍເຮາົ ເວໍ້ົາ? ມັນຕ້ໍງັ ບຮື່ ູ້ເມ່ອື ຄີງວ່າເຮາົ ມີຍດົ ສກັ ພຽງໃດ. ເອົາແຕຸ່ອາດຍາພື່ຈະເວົໍ້າແລວ້ ຂາ້ ນອ້ ຍໃນເລື່ອງຊໍ້ດນິ ນໍ້ີ. ຖ້າຍາພບ່ື ື່ຊ້ໍ ເຂົາກຈະຂາຍໃຫ້ຜໃູ້ ໝຸ່ ແຕຸ່ ຂ້ານ້ອຍຄິດວ່າ ຈັ່ືງໃດອາດຍາພ່ືກຄົງຈະຄິດກິນແໜງ ຕາມພາຍຫຼັງແທ້ແລ້ວ. ຈະໄປຫາດິນທາງ ໃດກວ້າງຄດິນຕອນນີ້ໍລາຄາກຖກໆ. ອີກປະການ ໜຶື່ງຖ້າຍາພບື່ ່ືຊໍ້ເຂົາກຈະວາ່ ຍາພື່ບື່ມີເງິນ ຈະບ່ື ເສຍປຽບເຂົາບ ອາດຍາພຫ່ື ວຼ ງ ຂ້ານອ້ ຍ? ນນ້ໍັ ຕ!ິ (ລກຸ ຂນໍ້ຶ ) ອນັ ວ່ານາເມຍນ້ໍີມັນໂລດບ່ຮື ເູ້ ມອື່ ເພືອ່ ຝັນຫຍັງ ໂລດບ່ືຮຮູ້ ອດຊເິ ຮັດເອົາໜາ້ ເອົາຕາຈງັ່ື ວາ່ ມນັ ບ່ຮື ູ້ວ່າກນູ ເີໍ້ ປນັ ອາດຍາຫວຼ ງບື່? ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພນັ ລະພາ 161

ນາງເພຍ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 (ເວົໍ້າຜູ້ດຽວ) ເປັນນາບກັ ຕາຍດບັ ນໍີຫ້ ະຼ ມນັ ມາຍົວະມາເຍ້ໍີຍ, ຜວົ ໂຕຊບາ້ ຍດົ ແດຸຄ່ ນັ ເຂົາເວ້ົໍາເລື່ອງ ເພິືນ່ ຈະຈບິ ຫາຍນໍນັ້ ມັນຈັ່ງື ແມນຸ່ ໄປນາເຂົາໄວ. ພະຍາ (ເວ້ໍົາ ໃຫຈ້ ານກາທອງ)ໄປເທາະເຮາົ ເວາ້ົໍ ໄປຫຼາຍເສຍເວລາ. ຄັນພທນັ ເຮດັ ຫນັງສຊຂ້ໍ າຍກຈະເຮັດ ໃຫແ້ ລວ້ ໄປສະ. ຈານກາທອງ (ລກຸ ຂຶ້ນໍ ) ແມຸ່ນແລ້ວຂ້ານ້ອຍ. ອາດຍາແມ່ຂຸ າ້ ນອ້ ຍຂລາໄປກ່ອນ. ນາງເພຍ ບື່ປາກເຮດັ ໜ້າຮາ້ ຍຫັຼບຕາຊງັ ). ຊດຸ ທີ 3 ນາງເພຍ ໂອ້ຍ! ກູກມາໜາ່ ຍຄົນເປັນບາ້ ຍົດເດ! ຕັໍງ້ ແຕ່ກຸ ໍແີ້ ຕຸ່ກອ່ ນກຍັງບື່ເປັນຈັື່ງຊີ້ໍ. ບາດໄດ້ຂ້ຶໍນຍົດຂໍຶ້ນສັກ ເປັນເຈົ້ໍາບ້ານສະພານເມອງມານີ້ໍເລີຍລມຄີງໄປມັນເປັນນາ ຈານກາທອງນີ້ໍລະ , ອັນເພິື່ນຫັໍ້ນ ກະດາຍຖກເຂົາຍວົ ະເຂົາເຢີໍ້ຍເທືົາ່ ໃດແຮງມນຶ ແຮງມັນຂນ້ຶໍ . ເກນີ ກູອຸກໃຈເດ! ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ (ເຂາ້ໍົ ມາ) ຍາແມຸເ່ ປັນຫຍັງສງັ ມາເຮັດໜ້າເສ້າົໍ ແທມ້ ້ນໍ ້ໍີ?. ນາງ ເພຍ ໜ້າເສົໍ້າລະຕິ ອຸກນາພື່ເຈົ້ໍາບ້າຍົດ, ຊໍ້າພດັ ຖກຄວາມຍົວະເຍົ້ໍາບັກຈານກາທອງອີກແລ້ວ. ຊ່ວງມ້າ ລູກບຮ່ື ເູ້ ມ່ອື ຫວະເພ່ນິື ພາກັນໄປຊໍ້ດນິ ມາເຮດັ ຄອກມາ້ , ມາເຮັດເດ່ີືນຊ່ວງມາພຸ້ນເນ.້ ນາງ ສຸວັນທອງ (ນ່ງັື ລົງ) ແມຸກ່ ຫາ້ ມເພິືນ່ ແດເຸ່ ດ້. ເພ່ືນິ ຊຊິ ໍມ້ າເຮດັ ຫຍັງ? ນາງ ເພຍ ຫ້າມບື່ຫ້າມກຈນົ ວາ່ ຜິດກັນ ແລ້ວກຈງືຶ່ ລົງເຮອນໄປຫັໍ້ນແລ້ວ, ເພ່ືນິ ບມ່ື ີຟງັ ຄວາມ ເຮົາຈັກຢຸ່າງ ຖ້າ ເວົ້ໍາຄວາມກຈະກວ້າງເມອໜ້າອ້າເມອໃນນັ້ໍນນະ. ຕັ້ໍງແຕຸ່ແມຸ່ແຍ້ມ ອອກເລ່ືອງ ຈະຄິດແຕຸ່ງແປງ ໃຫ້ລກູ ເປັນຢ້າວເປັນເຮອນນັນ້ໍ ເພ່ິນື ກບື່ເອົາຫວົ ກບັ ນບັ ຊາແມຸ່, ຊ້ໍາບືໜ່ າຍັງກາ້ ວຍັງໂກດບສ່ື ມົ ໜາ້ ສົມຕາບື່ສົມຍົດສົມສັກເພິື່ນ ບັກຈານກາທອງ ມັນຈະຄິດລ້າງຄິດຜານໂຕຢູຸ່ກຍັງບ່ືຮູ້ເມ່ືອຄີງ. (ນາງ ສວຸ ນັ ທອງທາທ່າໂສກເສາົໍ້ ແລວ້ ເງີຍໜ້າຂຶໍ້ນຢາກລມົ ນາແມຸ່ແຕເຸ່ ຫັນ ທິດໜູຈນັ ເຂ້ົໍາມາກອ່ ນ). ຊດຸ ທີ 4 ທິດ ໜູຈັນ ຍາແມຸຄ່ ່ອຍຈະເລນີ ດຢີ ່ຕຸູ ິ? ຂ້ານອ້ ຍ. ນາງ ເພຍ ຍງັ ຄ່ອຍສະບາຍດີດອກ, ເຊນີ ນືັງ່ ທາ້ ວ ໜຈູ ັນ, ເຈົໍ້າໄປໃສຈືຶ່ງບືເ່ ຫັນມາຫິໍ້ນຼ ພແ້ໍີ ຕກຸ່ ່ອນເຄີຍມາຢູຸ່ສູຸ່ ມໍ້. ທດິ ໜຈູ ັນ ວານນໍ້ີ ຂ້ານ້ອຍອອກໄປເບິ່ງື ນາ. ນາງ ເພຍ ເຈົ້ໍາໄປນາຫວະ? ເປັນຈັ່ືງໃດເຂົໍ້ານາງາມແດຸ່ບ? ເປັນຕາຊິໄດ້ຢູຸ່ໄດ້ກິນບ?ໃກ້ຊິກ່ຽວແລ້ວຫວາ? ທິດ ໜຈູ ັນ ງາມພສມົ ຄວນດອກຍາແມຸ່ ເຕັມທຝີ ນົ ຕົກຫາໍຼ້ ຄຊິໄດ້ລຸຍນໍ້າກ່ຽວເຕັມທືແ່ີ ລວ້ . ນາງ ເພຍ ຕາມລູກກະວ່າຈະໄດຫ້ ຼາຍປານໃດ? ທິດ ໜຈູ ນັ ເປັນແຕຸບ່ ຸນດອກຊິໄດແ້ ຕຸ່ສມົ ຄວນຈກັ ພນັ ໜຶງ່ື ພນັ ປາຍນ້ີຄໍ ຈະບືຜ່ ິດ. ນາງ ສຸວນັ ທອງ ໂທ້! ຄັນອ້າຍໄດ້ເຂົໍ້າຫຼາຍປານນີໍ້ປັນນ້ອງກິນຈັກກວຽນແດຸ່ເນີ້ໍ. ປີນີໍ້ນ້ອງມາຢູຸ່ໃໝຸ່ນາກບ່ືທັນໄດ້ ເຮັດ. ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 162

ທດິ ໜຈູ ນັ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຖ້າຕ້ອງການກໄດ້ໂລດແລ້ວ, ບ່ືວ່າແຕຸ່ກວຽນດຽວດອກຈະເອົາໝົດກຊິໃຫ້. ແຕຸ່ວ່າເຂົ້ໍານຖ້ວມ ມນັ ແຂງໃດ. ນາງ ເພຍ ພຸ້ນນະ! ຢາ້ ນແຕຸ່ແກມຫຼາຍໂລດເວ້ົາໍ ລດັ ໄວ້ກ່ອນບ? ທິດ ໜູຈັນ ບແ່ື ມຸ່ນຈັື່ງຊໍນັ້ ດອກຂ້ານອ້ ຍ. ຂ້ານ້ອຍເວໍ້າົ ຕາມຄວາມເປນັ ຈງິ . ນາງ ສຸວັນທອງ ລາວຫາກຢາ້ ນແຕແຸ່ ກມລາວຫັ້ນໍ ແລວ້ ອາ້ ຍໜຈູ ນັ ນ້.ີໍ ທດິ ໜູຈນັ ເກີນຊາ່ ງເວາ້ົໍ ບາບຂາ້ ນອ້ ຍນຍໍ້ າແມຸ່ (ມດິ ຢຸູ່ຄາວໜຶງື່ ) ອາດຍາພໄ່ື ປໃສຄບໄ່ື ດ້ຍິນສຽງປາກເພນິື່ ? ນາງເພຍ ເພິນື່ ບຢ່ື ູຸ່ເພິ່ນື ໄປຊໍ້ດິນພຸ້ນເນ.້ ທິດ ໜຈູ ນັ ຊໍ້ດິນ! ດິນອັນໃດຂາ້ ນອ້ ຍ? ນາງເພຍ ຊ້ໍດນິ ເຮັດຄອກມາ້ , ເຮັດເດື່ີນຊວ່ ງມ້າເພນື່ິ ຕິ ຈານກາທອງຕວາ໋ ພາໄປ. ທິດ ໜຈູ ັນ ໂທ້! ບແ່ື ມນຸ່ ໃຫຈ້ ານກາທອງຕໍ້ມົ ອີກແລວ້ ບອື່ າດຍາພືນ່ ້ີໍ? ນາງ ສຸວັນທອງ ຄຊິແມຸ່ນແລ້ວ, ຍາມໃດລາວກືມ່ າສາອິສາອອຍເພ່ືນິ ເລອ້ໍ ຍໆນະ ຈກັ ວາ່ ລາວເປັນອ່ືຫີ ຍງັ ບຸ? ນາງ ເພຍ ລູກຍັງບື່ທັນຮູ້ກົນອຸບາຍມັນເທ່ືອຫວາ? ແມຸ່ນມັນຕໍັ້ງແກ້ງມາຍົວະມາເຍີ້ໍຍເພິ່ືນໃຫ້ຕ່ືນຍົດຕ່ືນ ສັກະບ! ເຮັດຈັ່ືງໃດຈິ່ືງຊິແຍກບັກຈານກາທອງນີ້ໍອອກຈາກເພິ່ືນໄດ້? ໜູຈັນຄິດຊ່ວຍແມຸ່ແແດຸ່ ແມ້. ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ແມນຸ່ ແລວ້ ເພງ່ືິ ອາ້ ຍ ໜຈູ ັນ ຄດຶ ຊ່ວຍແດທຸ່ ອ້ ນ. ບຸນຄນຸ ອາ້ ຍນ້ໍນັ ບື່ລມດອກ. ທດິ ໜູຈັນ (ຕອບນາງ ເພຍ) ໂດຍຂາ້ ນອ້ ຍຈະພຈິ າລະນາໄວໆນີແໍ້ ລວ້ . ນາງ ເພຍ ຂໃຫ້ເອົາ ໃຈໃສຫຸ່ າຼ ຍໆທ້ອນ! ທດິ ໜຈູ ນັ (ແລເຫັນຍາພື່ ແລະ ຈານກາທອງກາລັງຈະຂຶ້ໍນເຮອນມາ) ອາດຍາພ່ືມາແລ້ວຂ້ານ້ອຍຂລາກ່ອນ (ຍົກມໄຫວ້ ນາງ ເພຍ). ນາງ ເພຍ ເຊີນເມອດເີ ທາະ. ທິດ ໜຈູ ັນ ສວຸ ນັ ທອງ ອາ້ ຍລາໄປກ່ອນເດ.ີ ນາງ ສຸວັນທອງ ອ້າຍຈງືົ່ ໄປດທີ ້ອນ (ທິດໜຈູ ັນອອກໄປ) ນາງ ເພຍ ສວຸ ນັ ທອງເອຍໍີ້ ! ສວາຍແລ້ວໃຫ້ລູກໄປມາ່ ເຂໍົາ້ ມາ່ ນ້ໍາເຮັດແລງເຮດັ ງາຍຊາຕີລກູ . ຊດຸ ທີ 5 ພະຍາສາມະລດິ ແລະ ຈານກາທອງຕາມຫງຼັ ກນັ ເຂາໍ້ົ ມາ ພະຍາ ດໃີ ຈແລ້ວບາດນ.ີໍ້ ໄດສ້ ົມມັກສມົ ຫວັງແລວ້ . ດນິ ທີ່ືເຮົາຊໍນ້ ີ້ໍຈື່ັງແມຸນ່ ໄດຖ້ ກ, ຂ້ອຍ ຄິດຢາກຕເ່ື ຂົາ ແຕຸ່ຂ້ອຍບື່ຕືພ່ ັນຫ້າ ຂ້ອຍກຊໍໂ້ ລດ ເພາະຢ້ານເຂາົ ດູຖກູ ວາ່ ເຮາົ ເປນັ ຄົນຈນົ ຈະເສຍກຽດຕຍິ ດົ . ຈານກາທອງ ແມຸ່ນແລ້ວ ຂອງເລັກໆນ້ອຍໆ ບື່ຄວນຈະຕື່ຈະໂອມ ຄັນຊັໍ້ນມັນຈະສົມໜ້າສົມຕາບ? ມັນຈະ ເສຍຍດົ ເສຍສກັ ອາດຍາຫວຼ ງເທ່າືົ ນໍນັ້ ແລວ້ . ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 163

ພະຍາ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ພມົ ພັກດີ (ຫົວ) ຂ້ອຍກຄິດວ່າຈ່ືັງຊັ້ໍນແລວ້ ຈຶ່ືງບ່ືຕ່ໂື ອມ (ຢຸ່າງປິ່ືນຫຼງັ ໃສຸ່ປະຕູເຂົໍ້າ ພົມພັກດີເຂ້ໍົາມາກັບທິດ ພະຍາ ແຮດພາກັນນງ່ືັ ລົງໄຫວ້ ) ພມົ ພກັ ດີ ຍງັ ຄ່ອຍຈະເລນີ ດີຍາຫຼານ. ພະຍາ ແມນຸ່ ແລວ້ ຂອ້ ຍເປັນຍາຫວຼ ງຢເຸູ່ ມອງນໄ້ໍີ ດເ້ ດອນປາຍແລ້ວເຈໍ້ົາບ່ຮື ້ບູ ? ທດິ ແຮດ ກ່ືໄດ້ຍິນແຕຸ່ເດັກນ້ອຍເວົໍ້າກະໝອງກະແໝງລຸງບ່ືຄັກ ເພາະວ່າຕັ້ໍງແຕຸ່ຫຼານຈາກບ້ານເຮົາໄປຮາ ພົມພັກດີ ຮຽນ ຈົນໄດ້ເຮັດລ້າເຮັດການຈົນມີລູກສາວໃຫຍ່ ພເອົາຜົວແລ້ວ ຈິື່ງຄນມາບ້ານເຮົາ. ລຸງກຈື່ບ່ື ທດິ ແຮດ ຄັກ. ໂອ້! ເຈົໍ້ານີໍ້ມັນແມຸ່ນລູກອ້າຍທິດຄາມີຜົວສາວ ທອງສີ ບ້ານເຫນອນີ້ໍຕວາ ຕັໍ້ງແຕຸ່ລຸງຍັງເປນັ ພົມພັກດີ ກຸມມານ ລງຸ ກັບພ່ເື ຈົ້ໍາກ່ເື ຄີຍໄດໄ້ ປ ທາມາຄ້າຂາຍຮວ່ ມໜາ້ ຮ່ວມຕາກນັ ຢູຸ່ ນບັ ວ່າເປັນສະຫາຍ ຫຼ ທດິ ແຮດ ເປັນສ່ຽວກັນ ຢູຸ່ກວ່າໄດ້ໂອ້! ພ່ືເກີນດີອົກດີໃຈຫຼານເອີໍ້ຍ! ຫຼານໄດ້ເປັນດີມີໜ້າເບິ່ືງແຍງແມຸ່ປ້າ ພົມພກັ ດີ ນ້າສາວແດເຸ່ ນີ.້ໍ ຢ່າຸ ຊເູ ວ້າໍົ ຍາວຫຼາຍພ່ເື ຖົໍ້າ! ແມນຸ່ ພວກເຈ້ົໍາມາມີການຫຍັງແທໆ້ ກ? ພະຍາ (ກໍົມ້ ກາບລງົ ) ເພືິ່ນພາຂ້ານອ້ ຍນມ້ໍີ າຂາບຫວຼ ງອາດຍາພື່. ທດິ ແຮດ ລຸງພາບັກທິດແຮດນີໍ້ມາຂາບມາຫຼອງຫຼານດ້ວຍຄະດີກ່ຽວຂ້ອງເລັກນ້ອຍ (ງວາກໃສຸ່ ທິດແຮດ) ພົມພກັ ດີ: ມຄີ ວາມຫຼອງເພ່ິືນແນວໃດກຫອຼ ງເພ່ືນິ ສາລູກເອຍ້ີໍ ! ພະຍາ (ທາທ່າຢ້ານ ແລະ ເວໍົ້າບື່ອອກສຽງ) ຂ້າ... ນອ້ ຍ... ມາ.. ມາຂາບຫຼວງ ອາດ...ອາດຍາພື.່ .. ທດິ ແຮດ ມາພຊ່ື ິເວ້າໍົ ຕາງຊະ. ພະຍາ (ເວາໍົ້ ກະເມກີ ະມາ) ຂໃຫພ້ ື່ເຖາົໍ້ ເວ້ົໍາຕາງແດຸ່... ຄວາມຊິຫຼອງເພືິ່ນຫໍ້ັນຮຽນໄດ້ກັບປາກມາແລ້ວ... ພມົ ພັກດີ ມາຮອດພໍີ້ລມໝົດຈກັ ວ່າຫາຍໄປທາງໃດ... ທິດແຮດ ບັກທິດແຮດນີ້ໍມັນມີດິນກົກນາຢູຸ່ບ່ອນໜຶ່ືງ ເຊິ່ືງມັນໄດ້ຮັກສາຄຸ້ມຄອງແຕຸ່ເຊັ່ືນພື່ ເຊັນແມຸ່ພຸ້ນທັງ ເປັນບ່ອນຫຜີມະເຫສັກຫຼັກນາຂອງມັນ. ຄັນມາຮອດປີນີໍ້ທິດຈາປີ ບ້ານໃຕ້ເລີຍໄປໝາຍເອົາດນິ ນນໍັ້ ສະມາ້ ງເພຫຜີທັງຈດູ ເລົ່ືາເຜົາຫຍ້າໝົດ. ແລ້ວບັກທດິ ແຮດນີ້ໍມນັ ມນຕາບເື່ ຫັນພຕ່ືີ ີ່ຕື າບື່ເຫັນໂຕ ... ໂອ້ ຫຼົງຄວາມ.... ມນຕາບເື່ ຫັນພີຕື່ ຕ່ີື າບື່ເຫັນນອ້ ງຊນໍ້ັ ດອກຄິດເຫັນແຕຸ່ຫຼານນແີ້ໍ ລ້ວຊິເວ້ໍົາຊິວ່າ ໃຫ.້ ແລ້ວເຈາົໍ້ ຊໃິ ຫ້ຂອ້ ຍເຮັດຈືັ່ງໃດໃຫ້? ຄນັ ບດື່ ໃີ ຈກໃຫ້ໄປຟ້ອງຕື່ສານພຸ້ນຕ.ິ (ເວາໍົ້ ສຽງສ່ືັນ) ຂ້ານອ້ ຍບ່ືມີເງນິ ຈະໄປຟອ້ ງ ອດຶ ຢາກຍາກແຄ້ນ ຈຶື່ງຢາກຂໃຫ້ຍາພ່ເື ວ້າົໍ ໃຫ.້ ມັນບື່ຟ້ອງ ມັນຢາກໃຫ້ລູກຮ້ອງທິດຈາປີມາເວົໍ້າມາສັ່ືງສອນໂອບລົມໃຫ້ສົ່ືງດິນຄນແລ້ວກ ແລ້ວໄປ. ທິດຈາປແີ ມນຸ່ ໃຜ? ທດິ ຈາປແີ ມນຸ່ ແຫຼງ້ໍ ເອາົ ຫຍາ້ ມ້າຂອງທາ່ ນທະຫານຢໃຸູ່ ນເມອງນໍີ້ແລ້ວ. (ຕ່ນື ໃຈ) ຂອ້ ຍບຊ່ື າ່ ງຊິເວ້ົາໍ ແລ້ວເຖໍົ້າເອໍ້ຍີ . ມ້ໍນຂໍ້ີ ອ້ ຍມກີ ານຫຼາຍໃຫເ້ ຈາົ້ໍ ເມອສາກ່ອນ, ມ້ໍອນ່ື ຈ່ຶງື ມາຫາຂ້ອຍໃໝ່.ຸ ໂດຍ! ເອາົ ແຕ່ລຸ ກູ ແຕຫຸ່ າຼ ນຊໂິ ຜດແລ້ວ. ຂໃຫ້ຍາພ່ືເວົ້ໍາໃຫ້ເປັນການເລີກແລ້ວໄປທ້ອນ, ດົນຫຼາຍຢ້ານເພິ່ືນຈະມາມ້າງເອົາຮອດຖຽງໄຮຸ່ ຖຽງນາຂາ້ ນ້ອຍອີກ. ດີບດີຢ້ານມນັ ມາຍາດເອາົ ຮອດເມຍຂ້ານອ້ ຍ ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 164

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ພະຍາ ເອໍີກ້ ູຊິເວົາໍ້ ໃຫດ້ ອກມໍອ້ ື່ນກ່ອນ. ພມົ ພກັ ດີ ຄັນເປັນດງ່ັື ນນ້ໍັ ລງຸ ຊລິ າເມອກ່ອນ, ມໍອ້ ືນ່ ລງຸ ຈະມາຫາອກີ . ລກູ ຫາຼ ນໄດ້ເປັນເຈ້ົໍາ ເປັນໃຫຍລ່ ຸງກ ດີໃຈຫຼາຍແລ້ວ, ຕຸ້ມແມຸ່ປ້ານ້າສາວຫຼານເອີ້ໍຍ (ເວົໍ້າໃຫ້ທິດແຮດ) ລາເພິື່ນ ເທາະ. (ປ້ອງ) ໂອ້! ບັກທິດຄາມບີ ັກສຽ່ ວເອີໍຍ້ ! ມຶງຕາຍໄປກອ່ ນບທ່ື ນັ ເຫັນລູກເຫນັ ເຕ້າົໍ ໄດ້ຍົດໄດ້ສັກເປນັ ຜດູ້ ມີ ີໜ້າ. ທດິ ແຮດ ຂ້ານ້ອຍຂລາຍາພ່ືໄປກ່ອນ. ເມອດີເທາະ. (ພົມພັກດີ ແລະ ທິດແຮດພາກັນອອກໄປ ແຕຸ່ເມື່ອ ເວລາພະຍາ ລົມກັບພົມພັກດີ ແລະ ທິດແຮດ ນ້ນໍັ ຈານກາທອງ ຍ່າງໄປມາຢູຸ່ແຈຫ້ອງເບໍອ້ ງ ໜງືຶ່ ທງັ ແສງຕາກິລຍິ າດຖູ ກູ ພວກພມົ ພກັ ດີ ແລະ ທິດແຮດດ້ວຍ) ຈສນກາທອງ ເວົໍ້ານາໄທນອກໄທນາ ມັນຕ້ັໍງບ່ືຮູ້ຈັກຖ້ອຍຈັກຄວາມອີ່ືຫຍັງແທ້ລະແມ! ເຖົໍ້າຫົວງອກຫົວຂາວກ ຍງັ ບຮ່ື ູ້ເວໍ້າົ ນເຈົ້ໍານານາຍຫຍງັ ! ອາດຍາຫວຼ ງແທ້ໆມນັ ກຍງັ ຮ້ອງວາ່ ຫາຼ ນ ແລະ ລກູ ສ່ຽວ ແລະ ຢຸ່າງ ນັ້ໍນຢຸ່າງນີໍ້ຮ!ຄນັ ແມ່ນຸ ປາງບຮູ ານເຂົາໂລດເອົາ ໄປຕັດຄຖິໍ້ມແຕຸ່ວ່າ ຍາພ່ືນີ້ໍໃຈດີເຫຼອເກີນສົມມບີ ນຸ ກຸສົນເປັນອາດຍາຫຼວງແທ້ໆລະເນາະ (ພະຍາດີໃຈຫົວ) ມ້ໍນີໍ້ມີບຸນຢູຸ່ບ້ານສີໄຄຂ້ານ້ອຍ. ເຮົາ ພາກັນໄປເທາະ ອາດຍາພ່ື. ພະຍາ ໄປກໄປຕ.ິ ມນ້ໍ ີໍ້ຂ້ອຍຊື່ນອກົ ຊື່ນໃຈຄພບົ ຂອງຊອບໃຈໂລດດອກ. ຈານກາທອງ ຄນັ ອາດຍາພ່ືໄປທາງໃດມນັ ຫາກລວຍໂລດແລ້ວ ຄນັ ຜູ້ສາວຮ້ອງໂລດວ່າ “ອາດຍາພື!່ ອາດຍາພື່” ບາດອາດຍາພ່ືໂລດບ່ືເຫັນວ່າເຂົາແມຸ່ນລູກຍາພື່ມີແຕຸ່ “ຫຼ້ໍາໆ! ຄາໆ!” ບະເກີນໂພດສະແລ້ວ ອາດຍາພນ່ື ້ີຜໍ ູ້ໃດກຊເິ ອາົ ເປັນເມຍໝົດສາບ? ພະຍາ (ຫວົ ) ຈ່ັືງຊັນໍ້ ແລວ້ ເຈໍ້າົ ລມແລວ້ ບວື່ ່າຂອ້ ຍເປັນອາດຍາຫວຼ ງ? ຈານກາທອງ ຊິລມຈັງໃດກຍັງວ່າອາດຍາຫຼວງ, ອາດຍາຫຼວງຢູຸ່ນີໍ້ເດ້ (ພະຍາຈັບເອົາຫມວກ ແລະ ໄມ້ຄ້ອນ) ໄປເທາະຂ້ານ້ອຍມັນຊຄິ າ.(ແລວ້ ກເລີຍພາກັນອອກໄປ) ຊດຸ ທີ 6 ນາງສວຸ ນັ ທອງ (ເຂົ້ໍາມາຈັບຢູຸ່ປັດເຮອນມ້ຽນເຄ່ືອງ) ເມົາມົວແຕຸ່ເຮັດຢູຸ່ເຮັດກິນຫຼາຍເຮອນກບ່ືທັນໄດ້ປັດໄດ້ ກວາດ. ທດິ ໜູຈນັ (ເຂົໍ້າມາສ່ອງພຸ້ນ, ສ່ອງພີ້ໍແລ້ວເວົ້ໍາ) ສຸວັນທອງ ອ້າຍລມກອກຢານະໄປຮອດໃກ້ບ້ານແລ້ວຈືຶ່ງ ຮເູ້ ມອ່ື . ນາງ ສຸວັນທອງ ອາ້ ຍເອາົ ໄວໃ້ ສ? (ຊອກພນຸ້ , ຊອກຂ້ີໍ) ທດິ ໜູຈນັ (ເຮັດຕິຕາງຊອກ) ໂອ້ຍ! ບ່ືເຫັນກຢຸ່າເທາະ (ຕົບຖົງເສ້ໍອ) ຮວ້າຍ! ຢູຸ່ໃນຖົງເສ້ໍອພີໍ້ເນ ງົງ! ຫົຼງ!.... ນາງ ສຸວັນທອງ ນ້ອງຕກົ ໃຈໝດົ ວ່າກບັ ກອກຢາອາ້ ຍຊິເສຍ ທິດໜູຈນັ (ທາທ່າຈະອອກໄປແລ້ວກັບຄນມາ) ນີໍ້ສຸວັນທອງ ບ່ືແມຸ່ນອ້າຍລມອີ່ືຫຍັງດອກ. ອ້າຍຕັໍ້ງຄນມາ ຫານ້ອງຊ່ືໆນີ້ໍລະອ້າຍຢາກເວໍ້ົານານອ້ ງຈກັ ຄວາມໜື່ງຶ . ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 165

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ນາງ ສຸວັນທອງ ອ້າຍມຄີ ວາມຫຍງັ ກເຊີນເວົໍ້າມາແມ້, ນອ້ ງດີໃຈຟັງອ້າຍຢູ່ສຸ ະເໝ.ີ ທິດໜູຈນັ ນີໍ້ນະ, ຄວາມມັກ, ຄວາມຮັກທີື່ອ້າຍມີຕື່ນ້ອງນີໍ້ແມຸ່ນສຸດໃຈແລ້ວບ່ືມີເວລາຈັກເທື່ອ. ນອນກຄິດ ຫານອ້ ງນືງ່ັ ກລະເມີເຖງິ ນອ້ ງ. ຄັນອ້າຍບື່ໄດນ້ ້ອງມາເປນັ ຄູຸ່ຊວີ ດິ ອ້າຍຄຈະເປັນບ້າໄປສະດອກ. ນາງ ສຸວັນທອງ ນອ້ ງກຄກນັ ຫ້ັໍນແລ້ວ, ແຕ່ຖຸ ້າວ່າອ້າຍຮກັ ນ້ອງ, ນອ້ ງຮກັ ອ້າຍ ເທວະດາກື່ຈະກະລນຸ າພວກເຮາົ ແດຸ່ ຕວາ່ . ທິດໜຈູ ນັ ກດາຍແລວ້ ,ອາ້ ຍຢາ້ ນອາດຍາພ່ືນ້ອງຫັ້ໍນຕິ, ຢ້ານເພນ່ືິ ບ່ືເຕັມໃຈກັບອາ້ ຍ,ເພາະອາ້ ຍບື່ເປັນເຈໍົ້າເປັນ ນາຍບືມ່ ີຍົດ, ບືມ່ ີສກັ ຄເພ່ືນິ ເປັນແຕຸ່ພ່ໄື ຮພຸ່ ນື່ າລ້າໆເພືນິ່ ຊິ ເອົາບື່? ນາງ ສວຸ ັນທອງ ພ່ໄື ຮຸພ່ ນ່ື າກຕາມແລ້ວ, ການຜວົ ເມຍເງິນທອງເຂາ້ໍົ ຂອງ ຫຼ ຍດົ ຖາບັນດາສະໃດເດ້ຈະດີເທົ່ືາຄວາມ ຮກັ ຄວາມແພງກັນ. ທິດໜຈູ ັນ ກຮູ້ວ່າແລ້ວ “ນ້ອງລະແມຸ່ນເຊໍ້ອໄກຸ່ແກ້ວ ປະສົງຕ່ືແຕຸ່ຄນຄາ ອັນແມຸ່ນແນວທວາຍຕ່ືເອົາບ່ືມີໄດ້ ສວຸ ນັ ທອງເຮຍໍ້ີ ” ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ “ນອ້ ງບ່ໄື ດຫ້ ຍ້ໍ ນອ້ ຍໜື່ສະກຸນສງູ ພຢາກຍທູນຫວົ ບອ່ື າດປງົ ລົງໄດຍ້ ຍກົ ຂໍຶ້ນພຽງຕາຍງັ ວາ່ ຕ່ືາຍ ຍກົ ຂໍ້ຶນພຽງລວ້ີໍ ໄວລ້ ່ືແຍງ”. ທິດໜຈູ ນັ ກຮວູ້ າ່ ແລວ້ ອາດຍາພື່ເພື່ິນບວ່ື າ່ ຈງ່ັື ຊ້ນັໍ ຕິ. ເພນືິ່ ຖກຄວາມຍົວະ ຄວາມເຊໍາົ້ ຂອງຈານກາທອງ ເພິ່ືນ ໂລດມມນີ ຂຶໍນ້ ທກຸ ມ.ໍ້ ເພ່ິືນຊຫິ ຼຽວເຫັນເທືົາ່ ໂຕມົດບບ່ື ນຸ ຄອາ້ ຍນ!້ີໍ ນາງ ສຸວນັ ທອງ ນ້ອງກອຸກນາຈານກາທອງນີ້ໍແລ້ວ ເຮັດຈັ່ືງໃດອາດຍາພ່ືຈິື່ງຈະຮູ້ເມ່ືອຄີງວ່າ ມັນຕັ້ໍງແກ້ງຍົວະເຍ້ໍົາ ເພນິື່ ໃຫ້ເພືນ່ິ ຕື່ນຍດົ ຕ່ນື ຕວົ ຫໍັ້ນນາ? ທິດໜູຈັນ. ຖ້ານ້ອງຫາກຕົກລງົ ນາອ້າຍອ່ືີຫຼີ ອ້າຍຈະວິເຄາະຊອກຫາຊ່ອງທາງໃຫເ້ ພິນ່ື ເຊອ່ື ວາ່ ຈານກາທອງຕ້ໍງັ ແກງ້ ເຮດັ ໃຫ້ເພນ່ິື ຕື່ນຍດົ ຕືນ່ ສກັ ຊື່ໆ. ນ້ອງຊິເຫັນດນີ າອ້າຍບ?່ື ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ກາຍວາ່ ແລ້ວ! ຄັນເປັນດັື່ງນັ້ນໍ ຈືງ່ັ ໃດເຮົາກຄງົ ຈະໄດ້ກັນເປັນແນ.ຸ່ ທິດໜູຈັນ ຊໍ້ັນເຮາົ ກ່ືມາສາບານຕ່ືກນັ ສະ (ແລວ້ ເລີຍຢນຮຽງກນັ ຮອ້ ງ). ເພງ “ແຂກຫນັງ” \"ເຮົາທັງສອງ ໝາຍຈ່ອງເປນັ ຄ່ຫຸູ ມ້ນັໍ ຈະຮັກກັນ ເທົື່າໃດບື່ໜ່າຍແໜງ ຂເທວາອາລກັ ເ ປນັ ຫຼກັ ຖານ ແລະ ບນັ ດານ ໃຫໄ້ ດກ້ ັນສມົ ຫມນໍ້ັ ໝາຍ” ທດິ ໜຈູ ນັ ເລອົ່ື ງອາດຍາພນ່ື ັໍ້ນອ້າຍຈະເອົາໃຈໃສຸ່ຈົນໄດ້ (ເວໍ້າົ ທັງຖອດແຫວນໃຫ້ພ້ອມ)ອ້າຍຂ ຝາກຄວາມ ຮັກຄວາມແພງນີໍໄ້ ວ້ກບັ ນອ້ ງ. ນາງ ສຸວນັ ທອງ (ຮັບເອົາແຫວນ) ດີໃຈແລ້ວອ້າຍເອີ້ໍຍ ຂອ້າຍຈົື່ງຄິດພິຈາລະນາທ້ອນ, ສ່ວນແຫວນນີໍ້ນ້ອງຈະ ກອດໄວທ້ ຸກເຊ້າົໍ ແລງ. ທິດໜຈູ ັນ ລາເມອກ່ອນເນ້ໍນີ ້ອງ. ນາງ ສຸວນັ ທອງ ເຊີນໄປດທີ ້ອນແລ້ວຄດິ ຮອດນ້ອງແດຸ່ເນີ (ທິດໜຈູ ນັ ດໃີ ຈລາອອກໄປ) ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 166

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ລາຄອນສະຫວນັ ບັດນີ້ໍພີື່ຊິຍົກຍ່າງຍ້າຍ ຕາມທີື່ຖະນົນຫຼວງລຽບລາແລແຄມຂອງ ເປົື່າແປນສະເທີນກວ້າງຮຽມບື່ເຫັນ ສາຍສອ້ ຍສາຍໂຍນຍັງຂະມ່ວນເຫນັ ແຕພຸ່ ູເມກຂ້ໍັນຂວາງຟາ້ ສ່ອງບເື່ ຫນັ ນ້ອງເຮຍີ . ຫຼວງທາງພະນາງນ້ອງ ເຫັນແຕຄຸ່ ວນັ ກມຸ້ ຢູຸ່ ເຫນັ ແຕຸ່ຟາ້ ກຸມ່ ກ້ວມພະນາງ ນ້ອງເລາົ່ື ບືເ່ ຫນັ ຄິດຢາກຝາກ ດອກໄມ້ ນາອາກາດກາງຫາວ ຂອງບືມ່ ວີ ນິ ຍານ ບ່ືອາດເດນີ ໄປໄດ້ຊພູ້ ີື່ເຮຍີ ສວຸ ນັ ທອງເຮຍີ . (ເມື່ອທິດໜຈູ ນັ ລາລງົ ເຮອນໄປນັນ້ໍ ນາງ ສຸວນັ ທອງ ຍ່າງມາຈອບຟງັ ຢຸູ່ປະຕູຈ່ອງຄຊ່ອງເບ່ືິງຄາວໜ່ືຶງ ກເລີຍປດິ ສາກ) IIIIIສາກທສີ ອງ ໃນຫອ້ ງຮບັ ແຂກຂອງພະຍາສາມະລດິ ດງ່ັື ເກາ່ືົ 7 ຫາ 8 ວນັ ລນຸ ມາ ຊດຸ ທີ 1 (ນາງເພຍ ກບັ ລກູ ສາວນງ່ັື ເຮດັ ວຽກ ແລະ ລມົ ກນັ ຢ)ຸູ່ . ນາງ ເພຍ ສຸວັນທອງເອີຍ! ແມຸ່ສັງມາອຸກມົກອຸກໃຈແທ້! ດົນໄປເທົື່າໃດແຫຸ່ງອຸກແຫຸ່ງອັ່ືງ, ຫົວໃຈແມຸ່ຈະບ່ື ແຕກເປນັ ບໍັ້ນເປນັ ປຽຸ່ ງສະບ! ນາງ ສວຸ ັນທອງ ອກຸ ອັືງ່ ຫຍງັ ຍາແມຸ່? ນາງ ເພຍ ອກຸ ອືັ່ງຫຍັງ? ກອຸກອງ່ືັ ນອາດຍາພເື່ ຈ້ົໍາເມົາຍົດເມົາສັກຫັນໍ້ ລະບ! ລກູ ຄິດເບງິ່ື ດຕູ ໍັ້ງແຕຸ່ 15 ມ້ມໍ ານີໍ້ ເພິື່ນຖກລຈໍ້ າກຈານກາທອງຫຍັງແດຸ່ແລວ້ ມນັ ເຍາະເພິນ່ື ຊໍ້ດນິ ລາ້ ໆ 1500 ກີບ ຊ້ໍຮບູ ອັນຫ້ອຍໄວຝ້ າຫັນ້ໍ 250 ກບີ ນາງ ສວຸ ັນທອງ ຮບູ ນ້ັນໍ ຫວະ 250 ກີບ? ໂທ! ຂ້ານ້ອຍຄດິ ວ່າເຂົາເອາົ ໃຫເ້ ພນືິ່ ລ້າໆນະ! ນາງ ເພຍ ລາ້ ໆຫວະ! ໄຫອອມນໍ້ີເນ້ 150 ກີບ, ຄນັ ຫມ່ົື , ຄນັ ຈອ້ ງນອໍ້ີ ກີ ກ 300 ກີບ ... ນາງ ສຸວັນທອງ ໂທ່!ຸ ເປນັ ຫຍັງອາດຍາພືຄ່ ມາຊ້ໍແພງແທ້! ນາງ ເພຍ ກື່ແພງລະບ ເພື່ິນວາ່ ເປັນຂອງບຮູ ານແຕ່ປຸ າງເຈາໍ້ົ ອານຸວົງ ເປັນຂອງຫາຍາກວ່າຊັໍນ້ ເນ. ນາງ ສວຸ ັນທອງ ບູຮານຫຍັງຂອງຈືັງ່ ຊ!້ີໍ ນາງ ເພຍ ບ່ືພຽງແຕຸ່ເທົື່ານັໍ້ນນາລູກເອີຍ. ກຄລູກເຫັນນໍັ້ນແລວ້ ເພິ່ືນຍັງຊມໍ້ ້າມາໄວ້ຄອກທັງ7-8 ໂຕຫັໍ້ນເນ. ຢູຸ່ໄປຢູຸ່ມາຊຖິໍ້ມມ້າໄປຊ້ໍປນມາໄວ້ 2 ບອກ 3 ບອກ ດຽວນີ້ໍຊ້ໍາເປັນບ້າເມົາມົວນາໄປໂຫຸ່ໄປຍິງ. ໂອຍຸ່ ! ປານໃດຈະສດຸ ຈະສ້ຽງຄວາມມວົ ເມົາບາ້ ຍົດຂອງເພນ່ືິ ນັນ້ໍ ນາ? ນາງສວຸ ນັ ທອງ ອາດຍາພ່ືນີ້ໍຕັ້ໍງແມຸ່ນໂພດອີ່ືຫີຼແລ້ວ. ມັນເປັນນາບັກຕາຍດັບ, ຕາຍວາຍຈານກາທອງຫັໍ້ນນາ. ມັນ ທຽ່ ວມາຍົວະເຍີຍ້ໍ ເພິືນ່ .ປາຖະໜາຢາກໃຫ້ເຮົາຈິບຫາຍວາຍວອດແທແ້ ລວ້ . ນາງ ເພຍ ບືແ່ ມນຸ່ ແຕຈຸ່ ານກາທອງໃດ ທ້າວ ທດິ ໜຈູ ັນ ກແຊກແຊງ ເຂາົ ມາຍົວະມາເຍຍີ ນາກັນອີກ. ນາງ ສຸວັນທອງ ແມຸຄ່ ິດຜິດດອກຕີ໋? ອ້າຍໜຈູ ັນລາວຈະຄດິ ອດິ ສາບງັ ບຽດເຮົາໄດແ້ ນວໃດ? ນາງ ເພຍ ບ່ືຄິດບັງບຽດຈັື່ງໃດ? ຍາມໃດກບື່ອອກຈາກຂ້າງເພິື່ນຈັກເທ່ືອ. ຟັງສຽງມັນວ່າ “ອາດຍາພື່!” “ອາດຍາພຫ່ື ວຼ ງ!” ພ່ືເຈໍົ້າພດັ ໂລດຕນື່ ໂຕຂ້ໍຶນທຸກມໍ້.ມາພຸ້ນເນເບິງື່ ດເູ ຈັໍ້າ. ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 167

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຊດຸ ທີ 2 ທິດໜຈູ ນັ (ນຸ່ງເຄື່ອງນາຍພານເຂົໍ້າມາ ແລ້ວຍມນົບ) ອາດຍາແມຸ່ເອີຍ ຂ້ານ້ອຍເກອບໄດ້ໄກຸ່ຂວາມາຕ້ອນ ອາດຍາແມເຸ່ ມື່ອກີ້ໍນີ.ໍ້ ນາງ ເພຍ ຕ້ອນບື່ຕອ້ ນຕາຍກຢາຸ່ ເທາະ ຂ້ອຍບື່ມີຍນິ ດຍີ ນິ ອອນນາສູເຈ້ໍົາ. ທດິ ໜຈູ ນັ ຮວ້າຍ ອີຫຕີຼ ວາຍາແມຸ່ ຂາ້ ນ້ອຍເກອບໄດ້ມາຕອ້ ນຍາແມຸ່ອຫື່ີ ຼີນາ ແຕບຸ່ ເ່ື ປນັ ຈັງື່ ບນຸ ຂ້ານ້ອຍຍິງບື່ ຖກຊໍ້າ, ຈືງັ່ ແມນຸ່ ເສຍດາຍ! ນາງ ເພຍ ເຈາໍ້ົ ຢ່າຸ ຊມູ າເວາ້ໍົ ນາຂອ້ ຍເລ່ືອງເນໍ້ອເລ່ືອງພານນາ, ເກີນແຕຸ່ເຈົໍ້າຊວ່ົື ນາກັນໝົດສຸູ່ຄົນສະ! ເຈໍ້ົານີໍ້ເປັນ ຄນົ ສອງຫວົ ຄຈານກາທອງນໍນ້ັ ແລວ້ . ທິດໜຈູ ນັ ອາດຍາແມສຸ່ ງັ ມາຊາ່ ງເວ້າົໍ ໃຫ້ຂ້ານອ້ ຍແທ້. ນາງ ສວຸ ັນທອງ ຍາແມ່ຢຸ ຸ່າສຊູຸ່ າ່ ງເວໍາ້ົ ໃຫ້ລາວຫຼາຍ. ທິດໜູຈນັ (ຫວົ ) ອາດຍາແມຍຸ່ ງັ ບທ່ື ັນຮ້ກູ ົນອບຸ າຍຂອງຂາ້ ນ້ອຍເທອື່ ບ? ນາງ ເພຍ ກນົ ອຸບາຍຫຍັງຫຶ? ຄວາມຍົວະເຍຍີໍ້ ຂອງເຈາໍົ້ ມນັ ບືແ່ ມ່ນຸ ເກ່ງືັ ກວາ່ ຈານກາທອງພຸ້ນບ? ຂອ້ ຍບ່ຢື າກ ເວົ້າໍ ນາຄນົ ຊ່ືົວຄຈງືັ່ ຊນັໍ້ . ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ຍາແມ່ຄຸ ິດຜດິ ຕື່ີຂ້ານ້ອຍຟັງໄປເບງິື່ ກ່ອນຢາກຮາ້ ຍຈື່ຶງຮາ້ ຍໄປຕາມຫງຼັ . ທິດໜຈູ ນັ ຂອາດຍາແມ່ຈຸ ງົ່ື ຟງັ ໄປກ່ອນ, ບ່ືຟງັ ໄປດົນດອກຈັກ 2 ຊວົື່ ໂມງເທ່ືາົ ນໍນ້ັ , ຍງັ 2 ໂມງເທືົ່ານໍັ້ນຍາແມຸ່ ຄົງຈະຮູ້ຈັກກົນອຸບາຍຂອງຂາ້ ນອ້ ຍດອກ. ນາງ ເພຍ ເຮີເຮີຍ! ຢາກຫົວເດບື່ຢາກໄດ້ຍິນນາ, ຢາຊຸມູ່ າເວົໍ້າຢນູຸ່ ີໍ້ເທາະ. ທດິ ໜຈູ ັນ ອາດຍາແມຸ່ຢຸ່າຟ້າວຮ້າຍຂ້ານ້ອຍ ຈັກໜ້ອຍນີ້ໍອາດຍາພື່ ແລະ ຈານກາທອງກຈະກັບມາແຕຸ່ໂຫຸ່ ເນໍ້ອ. ດຽວນີໍ້ຈານກາທອງເມົາເຫຼົ້ໍາແດຸ່ແລ້ວ, ເມ່ືອເວລາມັນມາ ຮອດຕ້ອງເອົາເຫຼົ້ໍາ ໃຫ້ມັນກິນ ຫຼາຍໆ ຫຼາຍເທົື່າໃດແຫຸ່ງດີ. ຂ້ານ້ອຍຈະເປັນຜູ້ຖອກໃຫ້ມັນກິນດອກ ຂແຕຸ່ໃຫ້ນາງ ສຸວັນທອງ ເອົາເຫຼົ້ໍາມາໄວ້ໃຫ້ຂ້ານ້ອຍຫຼາຍໆ ຂວດເທົື່ານັໍ້ນແລ້ວ (ງວາກໃສຸ່ນາງສຸວັນທອງ) ເນີ ສຸວັນທອງ ເນີ. ໃຫ້ນອ້ ງຫາເຫາົໍ້ຼ ໄວ້ 2 - 3 ຂວດເນອີ າ້ ຍມຂີ ວດໜຶື່ງແລວ້ ນ້ໍີແຕຸຢ່ ້ານບພ່ື . ນາງ ເພຍ ເອາົ ເຫົ້ຼາໍ ໃຫເ້ ຂາົ ກິນກດີໃຈເຂາົ ເທາົື່ ນນ້ໍັ ແລ້ວ. ນາງ ສວຸ ັນທອງ ລອງຟັງໄປກອ່ ນຍາແມ່ເຸ ອີຍ ຫຼ ຈະເປນັ ຄຄວາມລາວວາ່ ກ່ບື ື່ຮ້.ູ ທດິ ໜູຈນັ ຫັ້ໍນເນອາດຍາພ່ມື າຮອດແລວ້ ເດ. ຊດຸ ທີ 3 (ນາງ ເພຍບື່ດີໃຈ ພຫຼຽວເຫັນກອອກໄປ, ນາງ ສຸວັນທອງ ກເລີຍອອກໄປນາແມຸ່ ພະຍາສາມະລດິ ແລະ ຈານກາ ທອງ ນງຸ່ ເຄື່ອງນາຍພານຕາມຫັຼງກນັ ເຂ້ໍາົ ມາ) ພະຍາ ບະ ມໍ້ນີຈໍ້ ່ືັງແມ່ນຸ ໂຊກບື່ມີ, ຍງິ ຫຍງັ ກບຖື່ ກ ຕ້ອງດືມ່ ເຫໍ້າົຼ ແກ້ ແມຊຸ່ ວຍເສຍກອ່ ນ (ຮອ້ ງໃສນຸ່ າງ ເພຍ) ນາງ ເພຍເອຍີ ! ຊອກຂອງມາແກ້ມເຫົໍ້ຼາແດຸ່. ນາງເພຍ (ຕອບຢຸູ່ໃນ) ໂດຍ! (ເຂໍ້າົ ມາ) ເບ່ືງິ ຊງົ ຜູໃ້ ດກຄເກືາ່ົ ແຕຸ່ສູ່ອຸ າ້ ຍແລ້ວຍງັ ຊິດມ່ື ຕ່ໄື ປຢຸູ່ບ່ື! ສຸິວັນທອງ ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 168

ຈານກາທອງ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ທິດໜູຈັນ ເອີ່ຍື ! ຈັດແຈງເຫາ້ົໍຼ ແລະ ຂອງແກ້ມອອກມາສູໝຸ່ ູຸ່ເພນືິ່ ດູ ລູກເອ່ືີຍ!(ນາງ ສວຸ ັນທອງ ເອົາເຫໍ້ຼົາ ແລະ ພະຍາ ຈານກາທອງ ເຄອ່ື ງແກມ້ ອອກມາ). ທດິ ໜຈູ ນັ ຈານກາທອງ ບະ ມ້ໍນໍຍ້ີ ງິ ເນອ້ໍ ບໄື່ ດຈ້ ັກໂຕ ຍັງຈະໄດກ້ ນິ ເຫົໍ້າຼ , ກນິ ແຄຢຸ່າງສະໜຸກສະໜານ,ໄດ້ກບຮື່ ອ້ ນ, ບື່ໄດ້ກ ທິດໜູຈັນ ບຮ່ື ້ອນ ອັນເພື່ິນວ່າເປນັ ເຈົ້ໍາເປນັ ນາຍນ້ີໍ ຕ້ໍັງແມຸ່ນມັນສະໜຸກສະໜານແທ້ໆ ຄວາມບູຮານກຍັງວ່າ ກ ຄັນເປັນຂ້ອຍໃຫ້ເປັນຂ້ອຍອາດຍາ, ຄັນເປັນໝາໃຫ້ເປັນໝາວັດ \" (ພະຍາຫົວດັງ). ເຮົາຕັ້ໍງບ່ື ທດິ ໜູຈນັ ມີໂຊກນ ອາດຍາພື່. ຂ້ານ້ອຍຕັໍ້ງງຶດງໍ້ອັດສະຈັນ! ຕັ້ໍງບ່ືຄາດໄດ້ໝູມາເຮັດລາບຊຸມກັນ, ລູກປນ ພະຍາ ອາດຍາພ່ືຕັ້ໍງວ່າໄປຄັກແນຸ່ແທ້ໆ ອາດຍາພື່ລັື່ນໄປຟັງສຽງດັງ “ເປັ່ືງ” ຂ້ານ້ອຍຄິດວ່າ “ເອົາລະເນີ” ຈານກາທອງ ບາດນຊີໍ້ ໄິ ດຫ້ າມໝແູ ລວ້ ເນີ! ມນັ ເປັນຈືງັ່ ໃດຈ່ງຶື ບ່ຖື ກສະ! ໂອຍ!ຈງ່ືັ ແມຸນ່ ເສຍດາຍ. ທດິ ໜຈູ ນັ . ເປັນຫຍັງຈຶື່ງວ່າບ່ືຖກ, ຖກນະ ແຕຸ່ມັນບ່ືຢູຸ່ເພາະເພິື່ນໃສຸ່ລູກໜ້ອຍໂພດ ເພິື່ນໃສຸ່ລູກຫວ່ານ, ຄັນວາ່ ໃສ່ລຸ ູກໂດດ ຮວ້າຍ! ໃຫ້ວາ່ ໄດ້ຫາມໝຊູ ່ືງັ ຊະຊັ່ືງຊະໂລດລະແມ. ຂ້ອຍກວ່າແນແທ້ໆ ແຕຸ່ບື່ເປັນດັ່ືງໂຊກ, ຢຸ່າເທາະ ເທ່ືອໜ້າຈຶື່ງເອົາມັນ. ເຂົາວ່າປນຂອງຂ້ອຍມັນ ໝານແທ້ໆໃດ. (ເຫັນທດິ ໜູຈນັ ຖອກເຫໍ້ຼົາ ໃຫ)້ ໂອ!ຸ່ ເຊົາໆ. (ຫົວ) ແນຈານນເໍ້ີ ພນ່ືິ ຫາກເຮດັ ຕາ່ ງຕິເປັນໄດ ແຕຸ່ຄວາມຈງິ ແທເ້ ອາົ ໃຫ້ເພິນື່ ເທືາ່ົ ໃດກບ່ພື ດອກ (ຫວົ ) ຊ່າງເວົາໍ້ ຊາ່ ງເຢໍີຍ້ ເວຍີ ! ຖອກເອາົ ເຈໍ້າົ ແດຸ່ຕ້.ີໍ ໄປນາກັນມານາກນັ ກນິ ດ້ວຍກນັ ຕ້ອງດ່ືມດ້ວຍ ກັນ. ບ່ືຈື່ຄວາມຮ້ອງລາຂອງທ່ານ ໝທອງດີ “ຊາວລາວຕ້ອງຮ່ວມໃຈກັນ (ເພງ ລາວຮ່ວມສາ ພນັ )” ແມຸນ່ ແລ້ວເວີຍ! ເອົາໆ! ເຮາົ ເອົາ! ຮ້ອງລາຈັກບດົ ເທາະເວີຍ. (ຍມໃສອຸ່ າດຍາພື່) ອາດຍາພພວກຂ້ານ້ອຍຂໂອກາດສະເໜີມໍ້ນີໍ້. ຊື່ນອົກຊື່ນໃຈແທ້ໆ! ໄປໂລດບື່ໄດ້ເນ້ໍອຈັກໂຕກ ມ່ວນ, ໂອຸ່ຍ! ມ່ວນຫຼາຍແທ້ໆ! (ເວົ້ໍາ ໃຫ້ຈານກາທອງ) ເອົາຮ້ອງ!(ເລີຍພາກັນຮ້ອງຜດິ ໆ ຖກໆ ຕາມພາສາຄນົ ເມາົ ເຫາ້ໍົຼ ) “ ຊາວລາວຕອ້ ງດມື່ ດວ້ ຍກັນສາມັກສາມນັ ສາພນັ ທະໄມຕ.ີ ..” (ທິດໜູ ຈັນ ຖອກເຫຼົ້ໍາ ໃຫ້ຈານກາທອງ) ຖອກໃຫ້ ໂຕເອງແດຸ່, ເອົາ! ດື່ມເຫຼົ້ໍາດ່ືມ! ເຢີກ! (ເມົາຈົນເຊ ຊັດ) ບະອາດຍາພຫື່ ຼວງໃຫຍນ່ ີໍເ້ ຮດັ ເປັນທ່າເປນັ ທາງພິລຶກແທ້ໆເວໍີ້ຍ (ຕົບຫງັຼ ພະຍາ) ຈ່ັືງຊີ້ໍແໜຈື່ຶງ ສົມເປນັ ເຈົາໍ້ ເປັນນາຍຜ້ໃູ ຫຍ!່ . ຊັໍນ້ ແລ້ວຄນັ ບ່ເື ປນັ ຈງັ່ື ຊ້ນໍັ ຊເິ ວ້ໍາົ ວ່າແມຸ່ນອາດຍາພຫ່ື ວຼ ງບ? (ຫວົ ) ເຫໍຼ້ົາເຂາ້ົໍ ປາກຄວາມຍາກບມື່ ນີ ຊເູ ຈ້ົາໍ ນ້ໍີ ອາດຍາພ່ື! ອາດຍາພື່ຫຼວງ! ເຊີນດ່ືມນາພວກຂ້ານ້ອຍຈັກໜ້ອຍຍແດຸ່ (ຖອກເຫຼົ້ໍາໃຫ້ພະຍາແລວ້ ເຊນີ ເພິືນ່ ດ່ືມ) ເອາົ ! ເຊີນ! ອາດຍາພ່ືຫວຼ ງເຢີກ! ຈານໆ ເອົາອີກຈັກໜ້ອຍເທາະເວີ້ໍຍ! ບະ ເສຍດາຍຕັໍ້ງແຕຸ່ກ່ອນບ່ືໄດ້ພົບກັນກະຈານ! ໂອຸ່ຍ! ຈົນ ດົນນານປານນີ້ຈໍ ງື່ຶ ໄດພ້ ົບກັນ, ຮັກແພງເອາົ ກັນແດຸ່ເນຈີ ານເອີຍ! (ໃນເວລາທິດໜູຈັນ ເຍາະໃຫ້ຈານກາທອງດມ່ື ເຫ້ົໍຼາ ແລະ ໄຂຄວາມຈງິ ໃຫ້ຟັງ ຈານກາທອງນນ້ໍັ ທດິ ໜຈູ ນັ ກທາທາ່ ເມົາຫຼາຍຈນົ ເຊຊັດຢຸູສ່ ະເໝ)ີ . ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 169

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ທດິ ໜຈູ ັນ (ເມົາ) ຢາຸ່ ເວໍ້າົ ຈານລາ້ ໆແໝ... ໃຫວ້ ່າສຽ່ ວວ່າຊໍ້ນັ ແໝ ທິດໜຈູ ັນ ຈານກາທອງ (ຫົວ) ໂອ! ແມນຸ່ ແລ້ວເວ້ຍີໍ ສຽ່ ວ! ຕົບຫັງຼ ຈານກາທອງ) ພະຍາ ອາດຍາພເື່ ຊ່ັນື ເຝິກອີກເທາະ! (ພະຍາເສີຍຢູຸ່) ບະ ອາດຍາພ່ືນີ້ໍ ເບ່ືິງຊງົ ຄບື່ມວ່ ນ ປານໃດ, ແມຸນ່ ທິດໜູຈັນ ເພິນ່ື ຄິດນາແຕ່ຄຸ ອກມາ້ ເພິື່ນ ຫຼ ນາເອ້ີໍນຊ່ວງມາ້ ພຸນ້ ບ? ເອາົ ! ເຝກິ ! (ດ່ມື ) ສະຫຼອງ ຄອກມ້າເຝິກ ຈານກາທອງ ທດິ ໜຈູ ັນ ອກີ ! ສະຫຼອງເອີ້ໍນຊວ່ ງມາ້ ເຝກິ ອີກບາດໜຶື່ງ! ສະເຫມີຼ ຄນັ ນ້ອງຂອງເຈົໍາ້ ອານເຸ ຝກິ ອີກ! ຈານກາທອງ (ກິນແດຸ່ແຕຸ່ບ່ືເມົາຫຼາຍ) ເຢີກຫຼາຍເທ່ືອຫຼາຍມັນຈະຢູຸ່ກັບໝອ້ ງໃດໂຕນີ.ໍ້ ໂອ! ຊຸມກັນຖ້າບຶດໜງ່ືຶ ທິດໜູຈນັ ເນຈີ ະເຂ້ໍົາໄປຫອ້ ງໃນບດຶ ໜງຶື່ ກ່ອນ (ພະຍາອອກໄປ). ຈານກາທອງ (ຕົບຫຼັງຈານກາທອງ) ໂອຸ່! ຈານເອີຍ ... ໂອຸ່ໆ! ຫຼົງ!... ສ່ຽວເອີື່ຍວ່າຊັ້ໍນດອກ ໂຕນໍ້ີ ຈັື່ງແມຸ່ນ ພະຍາ ປັນຍາໄວເວີໍ້ຍ! ໂຕເກັື່ງແທ້ໆ! ເກັື່ງດ້ວຍໂຕຍົວະເຍົໍ້າໃຫ້ອາດຍາພື່ຫຼວງຫຼົງເຊື່ອອົກ ເຊື່ອໃຈຈົນ ຈານກາທອງ ລມເນອ້ໍ ລມຄີງ. ເຮົາຮູ້ຈັກແລວ້ ສຽ່ ວເອີຍ! ກນົ ອບຸ າຍຂອງໂຕນນໍັ້ . ພະຍາ (ຫວົ ) ຢາຸ່ ເວົາ້ໍ ແຮງຫຼາຍ ເພິື່ນຊິໄດຍ້ ິນ (ພະຍາອອກມາ) ຈານກາທອງ ຄິດເບິື່ງດິນລ້າໆ ສ່ຽວຍັງຍົວະເພິື່ນຊ້ໍໄດ້ຮອດ 1500 ກີບ. (ພະຍາປະຫຼາດໃຈກເລີຍ ຢນຟັງ ຢູຸ່ມ່ືໆປະຕູ ບ່ືເຂົ້ໍາມານັ່ືງ) ໄຫອອມ ເຂົາເຮັດຢຸູ່ໂພນພິໃສນີ້ໍລາຄາ 15 ອັດ, ສ່ຽວກຕົວະເພິື່ນວ່າ ເປັນໄຫບູຮານ ໃຫ້ເພິື່ນຊໍ້ເຖິງ 200 - 250 ກີບ. ຄັນຮົື່ມເຈ້ຍ ຂາດເຂົາຖິ້ໍມແລ້ວສ່ຽວກື່ເວົ້ໍາວ່າ ແມຸນ່ ສບັ ປະທນົ ຂອງເຈາົໍ້ ອານວຸ ງົ , ບະ ປັນຍາໂຕເກງັື່ ແທ້ໆ! ໂຕໄປຮຽນມາແຕຸ່ໃສ? (ຫົວ) ຄັນຊັ້ໍນໂຕລມແລ້ວຫວາວ່າເຮົາເປັນຈານ? ຈານ ... ຈານ, ບື່ແມຸ່ນຈານເຂົໍ້າໃສຸ່ນໍ້າໃດຕັໍ້ງ ແມນຸ່ ເພນ່ືິ ຫວົ ສົງໃສຈນົ ໄດ້ຫາຼ ຍເງິນຫາຼ ຍຄາພນຸ້ ໃດ! ກຈື່ຶງວາ່ ເກືງ່ັ ຫໍນ້ັ ແລ້ວ! (ພົມພກັ ດີກບັ ທດິ ແຮດເຂົ້າໍ ມາ ກພາກນັ ນງັື່ ລົງຍ ມໄຫວ້ແຕຸ່ບືມ່ ຜີ ູ້ໃດເຫັນ) ບ່ືແມຸ່ນແຕຸ່ເທົື່ານັໍ້ນໄດສ່ຽວ ເຮົາຍັງຍົວະເພິື່ນຊ້ໍຮູບອີກ, ເຫັນບື່ຮູບອັນແຂວນໄວ້ຫັໍ້ນ? ແມຸ່ນຮູບ ເດັກນ້ອຍແຕ້ມຫຼິ້ໍນລ້າໆ ເຮົາກຍົວະເພິື່ນຊ້ໍຮອດສອງຮ້ອຍປາຍ ເພິື່ນນີໍ້ມັກຍ້ອງດອກເຮົາຍ້ອງຍ ເພນືິ່ ເທົາ່ື ໃດເພນ່ິື ແຮງມແຮງມນຂ້ໍຶນ. (ເຮັດໜາ້ ຄຽດຍ່າງເຂໍາ້ົ ມາຕິໂຕະ)ບະແມຸ່ນໝເູຸ່ ຈາົໍ້ ເວໍາ້ົ ຫຍງັ ຫວະ! ຄິດວາ່ ຂອ້ ຍບ່ືໄດ້ຍິນຄວາມສູ ເຈົໍາ້ ເວ້ໍົາກັນນັ້ໍນນາ? (ລກຸ ຂໍ້ຶນໄປຕົບບາ່ ພະຍາ) ຢາຸ່ ໂກດຢຸາ່ ຮ້າຍນາປູຸ່ເອຍີ ໂຕຕກົ ໂງ່ໃຸ ຫ້ເຮາົ ອີຫື່ ຼີຫ້ັນໍ ແລວ້ . ແຕວຸ່ ່າໂຕບ່ື ເປັນຄົນຊົື່ວດອກ. ດຽວນີ້ໍບ້ານເມອງເຂົາດູຖູກຫົວຂວັນໂຕ ກເປັນດ້ວຍການຍົວະເຍົໍ້າເຮົາຊ່ືໆ ດອກ. ພາຍໃນແທ້ໆ ໂຕຕໍ້ງັ ເປນັ ຄນົ ໃຈດສີ ົມໄດເ້ ປັນ ອາດຍາຫຼວງຈ່ືຶງໄດ້ເປັນລະແມ໋. ມງຶ ຢາຸ່ ມາເວົໍ້າຢູຸ່ນີ້ອໍ ີກ! ກອູ ່ມີື ພແລ້ວຄວາມເຍ້ໍີຍຂອງມງຶ ! ມຶງຊໜິ ີລະຮີບໜ!ີ ຖາ້ ດົນໄປກູຊິເອາົ ມງຶ ຕກົ ຂໍ້ັນໄດໃດ? ຢຸາ່ ຮາ້ ຍນ່າເພ່ອື ນ, ໂຕເປັນເຈົໍ້າເມອງ, ເປັນຍາຫຼວງ ໂຕຫາກຕກົ ຫມເ້ໍ ຂາໍ້ົ ແລ້ວກ ຍອມໂງສຸ່ າຕີໍ້. ຊຮິ າ້ ຍຊິໂກດເຮັດຫຍັງ? ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 170

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ພະຍາ ບກັ ຈອງຫອງນ້ໍີກູບືເ່ ຄຍີ ເຫັນຄນົ ຊ່ົືວປານນຈ້ີໍ ັກເທ່ອື ! ຈານກາທອງ ພະຍາ ຍາມໃດໂຕກວ່າເຮົາເປັນຄົນໂງຸ່ເປັນຄົນຊົື່ວແຕຸ່ບ່ືແມຸ່ນເຮົາໂງຸ່ແມຸ່ນໂຕເອງຫັ້ໍນໂງຸ່ ຖ້າບ່ືເປັນດັື່ງນັ້ໍນ ຈານກາທອງ ໂຕຈະຟງັ ຄວາມເຍ້ຍໍີ ຂອງເຮົາບ? ພະຍາ ມງຶ ຢ່າຸ ມາເວໍ້າົ ຢູຸ່ນ້ີໍ, ຈະໜີໄປໃສຮີບໜີໄປໄວໆ. ພະຍາ ຈັກໂຕໂງຸ່ ຫຼ ບື່ໂງຸ່ກປານນັໍ້ນລະ ຄິດເບິ່ືງແຕຸ່ໂຕກັບເຮົາ ເມ່ືອເປັນກຸມມານຢູຸ່ນຊາກັນ ນັ້ໍນນາ ໂຕ ນາງເພຍ ຮຽນຫຍັງກບ່ືໄດ້, ອັນໃດກກ່າຍນາເຮົາໝົດ ບາດນີໍ້ເຫັນໂຕໄດ້ເປັນອາດຍາຫຼວງແລ້ວ ໂຕຊິໂງຸ່ຊິ ພະຍາ ແງ້ນວ່າໂຕສະຫຼາດສະຫຼຽວກວ່າເຮາົ ມນັ ຈະແມຸ່ນ ບ? ຄິດເບງິ່ື ຄກັ ໆດຸ. ທດິ ແຮດ ພມົ ພກັ ດີ ມງຶ ຢາຸ່ ເວົ້ໍາຢຸູ່ນີ້ອໍ ກີ ! ເຢັດແມມງຶ ! (ຊກຸ ອອກໄປ) ພະຍາ ທດິ ແຮດ ຊດຸ ທີ 4 ພະຍາ ພົມພກັ ດິ (ຍ່າງໄປຍາ່ ງມາ) ເກດີ ເປນັ ຄນົ ມາກບູ ືເ່ ຄຍີ ຖກຫອຼ ກລໍຄ້ ນົ ປານນໍີຈ້ ກັ ເທ່ືອ...ເດ່ີືນ ຊ່ວງມ້າກູເດ! ພະຍາ ຄອກມ້າກູເດ ... ກູຈະຂາຍໃຫ້ຜູ້ໃດເຂົາຈຶື່ງຊິເອົາ.. (ນາງ ເພຍ ແລະ ທິດໜູຈັນ ຢນເບິ່ືງຢູຸ່) ພະຍາຄດິ ໄປຄດິ ມາຫຼຽວເຫັນຄັນຮ່ມືົ , ເຫນັ ໄຫອອມ, ເຫນັ ຮູບແຂວນຢູຸ່ຝາກເລີຍຄວ້າເອົາມາຫັກ ມາເຕະຟາດຖ້ມໍິ ທິດໜຈູ ັນຢາ້ ນກ ເລຍີ ອອກໄປ. ເປນັ ນາຂອງໝຸນູ່ ໍີລ້ ະ ມັນມາພາໃຫ້ກູ ຫົຼງຄີງໄປ ... (ຄາວໜຶື່ງເຫັນ ພົມພັກດີ ແລະ ທິດແຮດນັື່ງມອບຢູຸ່ແຈເຮອນທັງຢ້ານທັງສັື່ນ) ອ້າວ! ພ່ືເຖົ້ໍາ ເຈ້ໍາົ ມາ ຢູຫຸ່ ນ້ັໍ ແຕປຸ່ າງໃດ? (ເວາໍົ້ ແລ້ວນືັງ່ ລົງ) ຫຍບັ ມາພດ້ໍີ ູ ... ເປັນຈງື່ັ ໃດເລອື່ ງລາວຂອງ ເຈົໍ້າຫັ້ໍນ ນະ? (ພມົ ພັກດີ ແລະ ທດິ ແຮດ ຄານເຂາ້ົໍ ມາທັງສນ່ືັ ທງັ ສາຍ) ເຂາົ້ໍ ມາ! ເຂ້າໍົ ມາ! ພເື່ ຖົໍ້າເຂາໍົ້ ມາຢຸ່າສູຸ່ ຢາ້ ນ. ເຂ້າໍົ ໄປໃກໆ້ ເພນ່ິື ພນຸ້ ຕ້ີໍ (ພົມພກັ ດີ ແລະ ທດິ ແສດຍັງທາທ່າຢາ້ ນ ແລະ ສັ່ືນສາຍຢູ່)ຸ ເວໍາ້ົ ໃຫຂ້ ້ອຍຟັງດູ, ຕນົ້ໍ ປາຍສາເຫດມັນເປັນແນວໃດ? ມນັ ກເປັນຈັື່ງພ່ືເຖ້ໍົາພົມພກັ ດີໄດຫ້ ອຼ ງສ່ອຸູ າດຍາພືຟ່ ງັ ມໍ້ນໍັນ້ ແລວ້ . ຄວາມກມແີ ຕຸເ່ ທົື່ານັໍນ້ ຫ້ນໍັ ແລ້ວ. ເອີຄັນເປັນຈັື່ງຊັໍນ້ ກດີແລວ້ ກແມ່ນຸ ເຂາົ ຕັໍ້ງແກ້ງຂ່ົືມເຫັງພວກເຈາົໍ້ ແລ້ວ. ເອ່ີື ຂ້ອຍຈະ ຮຽກມັນມາ ທາໂທດໃຫ.້ ຂ້ານ້ອຍຂບ່ືໃຫ້ປັບໄໝໃສຸ່ໂທດມັນ ພແຕຸ່ໃຫ້ສົື່ງດິນແລ້ວກໄປ. ຄົນຄກັນບື່ຢາກ ໃຫ້ເຂົາໄດ້ຮັບ ຄວາມທຸກຍາກລາບາກໃຈ. ຢ່າຸ ຮອ້ ນໃຈເທາະ ຂ້ອຍຈະພິຈາລະນາໃຫໄ້ ດ້ດ່ືັງຄວາມມກັ ຂອງພວກເຈ້ົໍາດອກ. (ງວາກໃສຸ່ທິດແຮດ) ເພິ່ືນເວົ້ໍາດີນຈັື່ງຊີໍ້ກຍັງໄຄແດຸ່ (ເວົ້ໍາຕື່ພະຍາ) ຄັນເປັນ ດັ່ືງນັໍ້ນ ກດີອົກດີໃຈ ແລ້ວ. ໂອຸ່! ລູກຫຼານໄດ້ເປັນເຈົໍ້າເປັນນາຍຜູ້ໃຫຍ່ຕຸ້ມແມຸ່ປ້ານ້າສາວດັື່ງນີ້ໍເກີນວ່າລຸງດີໃຈຫຼາຍ ແລ້ວ. (ຮອ້ ງໃສລຸ່ ກູ ສາວ) ສວຸ ນັ ທອງເອໍີຍ້ ! ຮາ່ ຍນໍ້າມາກນິ ແດຸ່ (ນາງ ສຸວັນທອງ ເອາົ ເຕົໍ້ານາ້ໍ ແລະ ຈອກແກວ້ ເຂໍົາ້ ມາເຫຍັໍ້ນໃຫ້ພື)່ . ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພນັ ລະພາ 171

ນາງເພຍ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ບາດນີໍ້ອາດຍາພື່ຄຊິຮູ້ເມື່ອຄີງແລ້ວນວ່າຕົກລ້ໍຈານກາທອງນະ? ແມຸ່ນກົນອຸບາຍ ຂອງທິດໜູຈັນ ດອກໄດ້ພາໃຫ້ອາດຍາພຮື່ ູເ້ ມ່ອື ຄີງນ້ໍີ. ພະຍາ (ຫວົ ສອີ າຍໆແດຸ່) ຊ້ນັໍ ບ? ມັນໄປໃສແລ້ວ? ນາງເພຍ ມນັ ເຫັນອາດຍາພື່ຮາ້ ຍຫາຼ ຍມັນຢ້ານ ມນັ ເລຍີ ເຂ້ໍົາໄປລີໍ້ຢຸໃູ່ ນເຮອນຄວົ ພນຸ້ ເນ. ພະຍາ ເອ້ີໍນມັນອອກມາດຸ. ນາງເພຍ (ຮອ້ ງໃສທຸ່ ິດໜຈູ ັນ) ໜຈູ ັນເຮຍີ ! ອອກມາຫາແມຸແ່ ດຸ່ດູ! ທິດໜຈູ ັນ (ຂານຕອບ) ໂດຍ! ( ແລວ້ ເຂົ້ໍາມາ). ພະຍາ (ຕົບບ່າທິດໜຈູ ັນ) ໜູຈັນເອີື່ຍ ພ່ືຂອບໃຈຫຼາຍໆ ແລ້ວໃນການທີ່ືເຈົໍ້າເຮດັ ກົນອຸບາຍໃຫພ້ ່ືຮູ້ເມອ່ື ຄີງນໍນ້ັ . ນາງ ສຸວັນທອງ ນອ້ ງກຂຂອບອກົ ຂອບໃຈນອາ້ ຍຫາຼ ຍໆ. ນາງ ເພຍ ໜຈູ ນັ ເອີຍ! ແມ່ຂຸ ອະໄພນລູກແດຸ່ເນີ ແມຸ່ໄດ້ໂກດໃຫ້ລູກນາ! ແຕ່ນຸ ້ີໍຕໄ່ື ປແມ່ຂຸ ຜກູ ຮັກຜກູ ແພງກັບ ລູກ. ທດິ ໜູຈັນ ລກູ ກຂຍມນົບແລວ້ , ພະຍາ ໜູຈັນເອ່ີຍື ບາດນໝີ້ໍ ົດເຄາະໝົດເຂນັ ຂອງພືແ່ ລວ້ . ການທື່ີລກູ ໄດເ້ ຮັດໃຫພ້ ່ຮື ູ້ເມືອ່ ຄງີ ດ່ງືັ ນ້ີໍ ກ ແມຸ່ນລູກເຮັດຄຸນຄວາມດີໃຫ້ພ່ື ແລະ ຄອບຄົວຂອງພ່ື, ບ່ືມີອັນປຽບໄດ້ແລວ້ ເພ່ືອຕອບບນຸ ຕອບ ຄຸນລູກນັໍນ້ ພຊ່ື ປິ ກູ ບົງື່ ໃຫ້ລູກເອາົ ກັນກັບ ສວຸ ັນທອງສະລູກຊດິ ໃີ ຈບ່ື?. ທິດໜຈູ ນັ ຖາ້ ອາດຍາດພື່ໂຜດປະທານຢາຸ່ ງນນ້ໍັ ຂາ້ ນ້ອຍກສດຸ ອົກສດຸ ໃຈແລ້ວ. ສຸວັນທອງ ດຽວນີ້ພໍ ື່ເຫັນດຈີ ະຜູກແຂນມັດມໃຫ້ລູກເອົາກບັ ທດິ ໜຈູ ນັ ຈະເອົາບ? ນາງ ສຸວນັ ທອງ ລກູ ກບເື່ ຫອຼ ຄວາມພຄ່ື ວາມແມຸແ່ ລວ້ . ນາງເພຍ (ເວ້ົໍາກັບພມົ ພັກດີ, ລຸງຢຸກູ່ ຄ້ອມພແມນຸ່ ຂໃຫ້ລງຸ ເປັນເຈາ້ໍົ ເປນັ ແກຸ່ຜູກຮກັ ຜກູ ແພງໃຫລ້ ກູ ໃຫ້ຫຼານ ແດ່.ຸ ພົມພັກດີ ໂດຍເປັນໂອກາດດີແລວ້ , ຂ້ານອ້ ຍ. ທດິ ໜູຈນັ (ປ້ອງ) ເກີນວ່າດີໃຈສະມ້ໍນີ້ໍ! ກົນອຸບາຍກໄດ້ຜົນດີແລ້ວ ຍັງຈະໄດ້ສົມຫວັງອີກ! ອອນຊອນໃຈ ໂພດຂຮ້ອງເສຍກ່ອນເທາະ (ຮ້ອງເພງ “ບ້າຍົດ” ທານອງຂອງຄຸນ ພ່ືກັບຊີເນໍ້ອຮ້ອງຂອງ ທ້າວ ທອງເພັດ). \"ມ້ໍນີດ້ໍ ີໃຈ ໄດ້ໄຊໂຊກສົມໝາຍ ເພາະເພື່ອເທພາພົນ ຊ່ວຍຊູທງັ ຄ້າຍ ຂໃຫສ້ າຍໃຈນອ້ ງ ວັນທອງຂວນັ ພີື່ ຈງື່ົ ໄດຍ້ ິນດດີ ວ້ ຍ ອາ້ ຍໂຊກມີ\" ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 172

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ລກູ ຄຸູ່ (ຕົວລະຄອນໝດົ ທຸກຄນົ ພອ້ ມກນັ ) “ໃຜຢາກຮູ້ຮ່ອມເບ້ໍອງ ສກຸ ຊາດເມອງຄນົ ຢຸ່າສະ ແຫວງສງູ ສັກ ຍດົ ນາມຫາຼ ຍລ້ໍນົ ເຮດັ ໃຫພ້ ດີດ້າມ ພງາມສມົ ສວ່ ນ ທັງເຂົໍາ້ ຂອງເຄ່ືອງໃຊ້ ຢຸ່າລນ້ໍົ ລ່ືນຄວນ” ທິດແຮດ ບະ ໜຈູ ນັ ນຄີ້ໍ ອອນຊອນແທ!້ ເຮາົ ໄດດ້ ິນຫຜີຄ ເຮົາກດໃີ ຈຄກນັ . ເຮາົ ກຕອ້ ງຮ້ອງ ຄກນັ (ຮອ້ ງເພງອັນດຽວກັນ) “ເຮົາກຍນິ ດໄີ ດ້ ດນິ ໄຮຸ່ຄນມາ ດ້ວຍວາ່ ເຕໂຊເຊັງ ພະຍາອົງກ້າ ຂໃຫ້ເທພາພອ້ ມ ໂມທະນານາຊວ່ ຍ ຜູ້ເພນິື່ ໃຫໂ້ ຜດຂ້າ ປາງຮ້າຍກືິ່ວພອຍ” (ລກູ ຄລູຸ່ ັບ) ໃຜກດໃີ ຈໝດົ , ເຮາົ ເອງກຮູ້ເມື່ອຄີງວ່າເຮາົ ໄດຖ້ ກຫຼອກລໍເ້ ຂາົ ເຮົາກຈະຮອ້ ງຄກັນ ພະຍາ (ຮ້ອງເພງອັນດຽວກັນ) “ເຮາົ ໄດຫ້ ຼົງໄຫຼບ້າ ປານປ່ວຸ ຍປາງຫວຼ ງ ຈົນວາ່ ລມຕນົ ໂຕ ໂງຸເ່ ງາົ ມົວງວ້ ງ ບດັ ນ້ີສໍ ະຕິຕໍ້ງັ ດຄີ ນຖກຄ່ອງ ເຖິງວ່າເປັນເຈາໍ້ົ ຟາ້ ຢຸ່າລມຈ້ໍແຈຸ່ວບອງ” (ລກູ ຄລູຸ່ ັບ) ຈານກາທອງ (ຖຄັນຫືມົ່ ເພໜບີ ຫຼກັ ແລ້ກັບຄນມາ ຍັງເມາົ ເຫໍຼ້າົ ຢຸາ່ ງເຊຊດັ ເຊຊັດຢຸ່)ູ ໃຜກດີໃຈໝົດ! ເຮົາຜູ້ມກີ ົນອຸບາຍດີ ເຮົາກດໃີ ຈຄກັນ! ເຮາົ ກ່ືຕ້ອງຮ້ອງຄກນັ ! (ຮອ້ ງເພງອນັ ດຽວກັນ) “ຂາ້ ໄດລ້ ວງຫອຼ ກລ້ໍ ຍາໃຫຍ່ເມົາຫຼົງ ບາບກມາທາເວນ ເງ່ືອນເງາົ ຟຟູ ້ໍົງ ຂາ້ ຂສົມມາເຈ້ົາໍ ຈອມທນັ ຍາໃຫຍ່ ສນິ ຫາ້ ບືລ່ ະເວ້ໍັນ ຈາຂວນັ ໃສຸ່ໃຈ” (ລກູ ຄລຸູ່ ັບ) (ເມອລກູ ຄູຸລ່ ບັ ສຸດແລ້ວທດິ ໜູຈັນ ທິດແຮດ, ພະຍາສາມະລດິ ແລະ ຈານກາທອງ ຮ້ອງຄນໃໝຸ່ບດົ ໃຜບດົ ລາວຕໆ່ື ກັນໄປມີລູກຄຸ່ຮູ ້ອງລບັ ດງັື່ ຄາວກອ່ ນ) ປດີ ສາກ ຜູ້ຮຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 173

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຄາຖາມຄນົ້ໍ ຄວ້າ 1. ລະຄອນແມຸ່ນຫຍງັ ? 2. ມີເງ່ອື ນໄຂໃດແດຸທ່ ື່ພີ າໃຫ້ລະຄອນລາວກາເນີດຂນ້ຶໍ ? 3. ເພິື່ນປຸກສ້າງໂຮງລະຄອນແຫຸ່ງທາອິດຂຶໍ້ນຢູຸ່ໃສ? ແລະ ສະແດງໃນໂຮງລະຄອນດັື່ງກ່າວຄັໍ້ງທາອິດໃນ ວັນທີ ເດອນ, ປີໃດ? 4. ເນອໍ້ ໃນຂອງລະຄອນລາວໃຫຍ່ ມຂີ ດໍ້ ີ ແລະ ຂຈ້ໍ າກັດຄແນວໃດ? 5. ລະຄອນບ້າຍດົ ມີເນ້ໍອໃນເວ້ົໍາເຖງິ ຫຍັງ? 6. ຈງ່ືົ ວິເຄາະຕົວລະຄອນໃນບດົ ລະຄອນບ້າຍົດ? ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 174

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ເອະສານອາ້ ງອງີ 1. ປມຶໍ້ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 1, ສາຍສາ້ ງຄູປະຖມົ , ປີ 2008. 2. ພາສາລາວ, ວທິ ະຍາໄລວິທະຍາສາດພ້ນໍ ຖານ (ມຊ) ປີ 2005. 3. ພາສາລາວ 2, ສາຍສາ້ ງງຄປູ ະຖົມ, ພມິ ປີ 2008. 4. ພາສາລາວ - ວນັ ນະຄະດີ 2, ສາຍສ້າງຄປູ ະຖົມ, ພິມປີ 2008. 5. ພາສາລາວ 3, ສາຍສ້າງຄູປະຖມົ , ລະບົບ 3 ປ,ີ ພິມປ2ີ 009. 6. ການນາໃຊ້ພາສາລາວ 1, ສາຍສາ້ ງຄູມດັ ທະຍມົ , ລະບບົ 3 ປີ, ພິມປີ 2009. 7. ການປະພັນ, ສາຍສາ້ ງຄູມດັ ທະຍົມ, ລະບບົ 3 ປີ, ປທີ ີ 2, ພິມປ2ີ 009. ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 175

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພນັ ລະພາ 1

ລະບບົ - ພາກຮຽນ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຊົືວ່ ໂມງ ຈານວນໜ່ວຍກິດ ໂຄງຮ່າງຫກຼັ ສູດລາຍວຊິ າ ອະທິບາຍໜ່ວຍກິດ ຊ່ວື ຊິ າ: ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ຫັກຼ ສດູ ສາ້ ງຄູປະຖມົ ລະບົບ 12+4 ຈຸດປະສງົ ລະຫດັ ວິຊາ: 0208203 ເນໍອ້ ໃນຫຍໍ້ ລະບບົ 4 ປີ ພາກຮຽນ 2 ປີ1 64 ຊວ່ືົ ໂມງ ການດາເນນີ ການສອນ 3(2-2-2) ອາທດິ ທ1ີ ວຊິ ານີໍ້ ມີ 3 ໜວ່ ຍກິດ ໃນນ້ນັໍ 2 ຊວົື່ ໂມງບນັ ຍາຍຕື່ 1 ອາທິດ ໃນ 16 ອາທິດ ເທ່ົືາ ກັບ 32ຊວົື່ ໂມງ, 2 ຊົ່ວື ໂມງພາກປະຕບິ ດັ ຕົວຕ່ື 1ອາທດິ ໃນ 16 ອາທດິ ເທືາ່ົ ກັບ 32 ອາທິດ 2 ຊ່ວົື ໂມງ ແລະ 2 ຊືວົ່ ໂມງພາກວຽກບາ້ ນຕ່ື 1 ອາທິດ ເພືອ່ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄຈູ ະສາມາດ: - ອະທິບາຍຄວາມໝາຍ, ຄວາມສາຄັນຂອງການຂຽນບົດປະເພດຕາ່ ງໆໄດ້ - ນາໃຊພ້ າສາລາວເຂາົໍ້ ໃນການຂຽນບົດປະເພດຕ່າງໆໄດ້ - ມຄີ ວາມສະຫງວນມກັ ພາສາລາວທເ່ີື ປັນພາສາຂອງຊາດ ແລະ ນາເອາົ ບົດຮຽນໄປນາໃຊ້ຢູ່ໃຸ ນຊີວດິ ປະຈາວນັ ໄດ.້ ວຊິ ານໍີ້ນັກສກຶ ສາຄຈູ ະໄດຮ້ ຽນຮູ້: ຄວາມໝາຍ, ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນບດົ ປະເພດຕ່າງໆ, ຫັຼກການ, ວທິ ີຂຽນບດົ ປະເພດຕ່າງໆ ແລະ ວິທີຂຽນໜັງສຕ່າງໆ. ວິຊານີ້ໍດາເນີນການສອນຢູຸ່ໃນພາກຮຽນທີ 2 ປີທີ 1 ພາຍໃນ 16 ອາທິດ, ມີ 4 ຊົື່ວໂມງຕື່ອາທິດ ລວມ 64 ຊົ່ືວໂມງ. ວິທສອນທີ່ືນາໃຊ້ເຂົໍາ້ ໃນການດາເນີນການຮຽນ - ການສອນມີ: ການອະທິບາຍ, ການສົນທະນາ (ໝົດຫ້ອງ, ບຸກຄົນ, ຈັບຄູຸ່, ຈັດ ກຸ່ມ), ການລະດົມສະໝອງ, ການສາທິດ, ບົດບາດສົມມຸດ, ການປະຕິບັດຕົວຈິງ ແລະ ວຽກບ້ານ (ລາຍງາານ). ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການຟງັ 1. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຟງັ 2. ປະໂຫຍດຂອງການຟັງ 3. ປະເພດຂອງການຟັງ 4. ລກັ ສະນະ, ອຸປະສັກ, ສລິ ະປະຂອງການຟງັ 5. ການພັດທະນາ ແລະ ເຝິກຝນົ ການຟງັ ໃຫ້ມະີ ສດິ ທິພາບ ບດົ ທີ 2 ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການເວາໍ້ົ (ທກັ ສະການເວາ້ົໍ ) ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄັນຂອງການເວົໍາ້ 1.1 ອງົ ປະກອບຂອງການເວົາ້ໍ 1.2. ຈຸດປະສງົ ຂອງການເວ້ົໍາ ຫກັຼ ການເວໍ້ົາ ແລະ ມາລະຍາດຂອງການເວາົໍ້ 2.1 ຫັຼກການເວາໍ້ົ 2.2 ມາລະຍາດການເວໍ້າົ ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພນັ ລະພາ 1

ອາທິດ 3 ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ອາທິດ 4 2.3 ການເວົາ້ໍ ໃນງານຕາ່ ງໆ ອາທິດ 5 2.4 ວາທະສນິ ການເວົ້າໍ ອາທດິ 6 ອາທິດ 7 ບດົ ທີ 2 ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການເວາົ້ໍ (ທກັ ສະການເວາົໍ້ ) (ຕ)່ື ອາທດິ 8 ການພດັ ທະນາວິທກີ ານເວໍ້ົາ ອາທດິ 9 3.1 ການພັດທະນາການຄິດ 3.2 ການພັດທະນາຄວາມສາມາດໃນການເວົ້າໍ 3.3 ການພັດທະນາກິລິຍາທາ່ ທາງ 4. ຫັຼກການວິເຄາະຜູ້ຟງັ 5. ສລິ ະປະການຕັ້ໍງຄາຖາມ ບດົ ທີ 3 ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການອາ່ ນ (ທກັ ສະການອາ່ ນ) 1. ຄວາມໝາຍຂອງການອ່ານ 2. ຄວາມສາຄັນຂອງການອ່ານ 3. ປະເພດຂອງການອາ່ ນ 4. ຄຸນປະໂຫຍດຂອງການອ່ານ ບດົ ທີ 3 ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການອາ່ ນ (ທກັ ສະການອາ່ ນ) (ຕ)່ື 5. ວທິ ີການອ່ານເນ້ອໍ ໃນເພື່ອຈັບໃຈຄວາມ 6. ການອາ່ ນໜງັ ສປະເພດຕາ່ ງໆ 7. ກິດຈະກາສ່ງືົ ເສມີ ການອ່ານ ບດົ ທີ 4 ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການຂຽນ (ທກັ ສະການຂຽນ) 1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງການຂຽນ 2. ລກັ ສະນະ ແລະ ປະເພດຂອງການຂຽນ 3. ອງົ ປະກອບຂອງການຂຽນ 4. ຫັກຼ ການຂຽນ ບດົ ທີ 5 ການຂຽນຈດົ ໝາຍ 1. ຄວາມໝາຍຂອງຈດົ ໝາຍ 2. ຄວາມສາຄນັ ຂອງຈດົ ໝາຍ 3. ປະເພດຂອງຈດົ ໝາຍ 4. ຮູບແບບການຂຽນຈົດໝາຍແຕລຸ່ ະປະເພດ ບດົ ທີ 6 ການຂຽນບດົ ພນັ ລະນາ 1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ພນັ ລະນາ 2. ຫກັຼ ການ ແລະ ວິທແີ ຕຸ່ງບົດພນັ ລະນາ 3. ປະເພດຂອງບດົ ພນັ ລະນາ 4. ໂຄງຮາ່ ງການຂຽນບດົ ພນັ ລະນາແຕລຸ່ ະປະເພດ ບດົ ທີ 7 ການຂຽນບດົ ລາຍງານ 1. ຄວາມໝາຍຂອງບົດລາຍງານ ຜ້ຮູ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ 2

ອາທດິ 10 ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ອາທດິ 11 ອາທິດ 12 2. ຄວາມສາຄນັ ຂອງບົດລາຍງານ ອາທິດ ທີ 13 3. ປະເພດຂອງບົດລາຍງານ 4. ຮາ່ ງການຂຽນບົດລາຍງານ ອາທດິ 14 ບດົ ທີ 8 ການຂຽນບດົ ບນັ ທກຶ 1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົ ບັນທກຶ 2. ຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ບັນທຶກ 3. ປະເພດຂອງບດົ ບັນທຶກ 4. ຮ່າງການຂຽນຂອງບດົ ບັນທກຶ ບດົ ທີ 9 ການຂຽນຂາ່ ວ ແລະ ປະກາດແຈງ້ ການ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນຂ່າວ ແລະ ປະກາດແຈງ້ ການ 2. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນຂາ່ ວ ແລະ ປະກາດແຈງ້ ການ 3. ວິທີຂຽນຂ່າວ 4. ຮ່າງການຂຽນຂ່າວ 5. ວິທຂີ ຽນປະກາດແຈງ້ ການ 6. ຮາ່ ງການຂຽນປະກາດແຈ້ງການ ບດົ ທີ 10 ການຂຽນບດົ ອະທບິ າຍ ແລະ ບດົ ພສິ ດູ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງບົດອະທິບາຍ 2. ວິທີຂຽນບົດອະທິບາຍ 3. ໂຄງຮາ່ ງຂອງການຂຽນບົດອະທິບາຍ 4. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ພິສູດ 5. ວິທຂີ ຽນບົດພສິ ດູ 6. ໂຄງຮາ່ ງບົດພສິ ດູ ບດົ ທີ 11 ການຂຽນບດົ ວຈິ ານ ແລະ ການຂຽນບດົ ວເິ ຄາະ 1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ວຈິ ານ 2. ປະເພດຂອງບດົ ວິຈານ 3. ລັກສະນະ ແລະ ວິທີແຕ່ງຸ ບດົ ວຈິ ານ 4. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ວິເຄາະ 5. ຫັກຼ ການວເິ ຄາະບດົ ປະພນັ ວັນນະຄະດີ 6. ວິທີວິເຄາະບົດປະພັນວນັ ນະຄະດີ 7. ໂຄງຮາ່ ງການຂຽນບດົ ວເິ ຄາະ ບດົ ທີ 12 ການຂຽນບດົ ເພອ່ື ສະແດງທັດສະນະ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນບດົ ເພື່ອສະແດງທັດສະນະ 2. ຫກັຼ ການຂຽນບດົ ເພ່ືອສະແດງທັດສະນະ 3. ປະເພດຂອງການຂຽນບົດເພອື່ ສະແດງທັດສະນະ ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພັນລະພາ 3

ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 2 ອາທິກ 15 ບດົ ທີ 13 ການຂຽນຫຍເໍ້ ລືອ່ ງ ອາທດິ ທີ 16 ການປະເມີນຜົນ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນຫຍເ້ໍ ລື່ອງ ເອກະສານອາ້ ງອີງ 2. ຫັຼກການຂຽນຫຍ້ໍຄວາມໝາຍເລືອ່ ງ ຜຮູ້ ຽບຮຽງ 3. ແບບຂອງການຂຽນຫຍ້ເໍ ລອື່ ງ/ນິທານ ບດົ ທີ 14 ລະຄອນ 1. ຄວາມໝາຍຂອງລະຄອນ 2. ສະພາບພາໃຫກ້ າເນດີ ມລີ ະຄອນລາວ 3. ເນ້ໍອໃນລະຄອນລາວໃຫຍ່ 4. ບາງບດົ ລະຄອນລາວໃຫຍທ່ ີ່ເື ດືນັ່ 1. ເຂາ້ໍົ ຮວ່ ມຮຽນ 10%% 2. ວຽກບຸກຄົນ 20%%% 3. ວຽກກຸມ່ 10%%% 4. ກວດກາກາງພາກ 20 %% 5. ເສງັ ຈົບວິຊາ 40 %% 1. ປຶມ້ໍ ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ 1, ສາຍສາ້ ງຄູປະຖົມ, ປີ 2008. 2. ພາສາລາວ, ວທິ ະຍາໄລວທິ ະຍາສາດພ້ນໍ ຖານ (ມຊ) ປີ 2005. 3. ພາສາລາວ 2, ສາຍສ້າງງຄປູ ະຖມົ , ພິມປີ 2008 4. ພາສາລາວ - ວນັ ນະຄະດີ 2, ສາຍສ້າງຄປູ ະຖມົ , ພິມປີ 2008. 5. ພາສາລາວ 3, ສາຍສາ້ ງຄູປະຖົມ, ລະບົບ 3 ປີ, ພິມປ2ີ 009 6. ການນາໃຊ້ພາສາລາວ 1, ສາຍສາ້ ງຄູມດັ ທະຍມົ , ລະບບົ 3 ປີ, ພິມປີ 2009 7. ການປະພນັ , ສາຍສາ້ ງຄູມດັ ທະຍມົ , ລະບົບ 3 ປ,ີ ປທີ ີ 2, ພມິ ປ2ີ 009 ປທ ຫຼາ້ ແສງແກ້ວ ພັນລະພາ ຜຮູ້ ຽບຮຽງ: ປທ ຫຼາ້ ແສງແກວ້ ພນັ ລະພາ 4