วันรัฐธรรมนูญ

พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับถาวรฉบับแรก อนั เป็ นกฎหมายสูงสุดของประเทศให้กบั ประชาชนชาวไทย ในวนั ที่ 10 ธันวาคม พ.ศ.2475 หลังจากน้ันจึงถือเอา วนั ที่ 10 ธันวาคม ของทุกปี เป็ นวนั รัฐธรรมนูญ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอกระสงั

ความหมายของรฐั ธรรมนูญ รฐั ธรรมนูญ หมายถงึ กฎหมายวา่ ดว้ ยระเบยี บการปกครองประเทศ วนั รฐั ธรรมนูญ ตรงกบั วนั ท่ี 10 ธนั วาคม พ.ศ. 2475 เป็นวนั ท่ี พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยู่หวั พระราชทานรฐั ธรรมนูญ ราชอาณาจกั รสยาม ฉบบั ถาวร เพอ่ื เป็นหลกั ในการปกครองของประเทศ ใหแ้ ก่ประชาชนชาวไทย ประวตั คิ วามเป็ นมา การเปลย่ี นแปลงการปกครองเมอ่ื วนั ท่ี 24 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2475 นบั วา่ มคี วามสาคญั เป็นอย่างยง่ิ ในประวตั ศิ าสตรก์ ารปกครองของ ชาตไิ ทย เน่อื งจากเป็นการเปลย่ี นแปลงการปกครองจากระบอบ ประชาธปิ ไตย โดยมพี ระมหากษตั รยิ เ์ ป็นประมขุ อยู่ภายใตร้ ฐั ธรรมนูญ อนั เป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ

สาเหตทุ ่เี กดิ การเปลย่ี นแปลงการปกครอง - พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยู่หวั รชั กาลท่ี 7 แห่งราชวงศ์ จกั รี มพี ระราชประสงคท์ จ่ี ะพระราชทานรฐั ธรรมนูญ เพอ่ื เป็นหลกั ในการ ปกครองของประเทศใหแ้ ก่ประชาชนชาวไทย - หลงั สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 เศรษฐกจิ ตกตา่ ทวั่ โลก ผลอนั น้ไี ด้ กระทบมาถงึ ไทยดว้ ย พระองคท์ รงแกไ้ ขเศรษฐกจิ โดยปลดขา้ ราชการออก ยงั ความไมพ่ อใจในหมขู่ า้ ราชการ - อทิ ธพิ ลจากตะวนั ตกเกย่ี วกบั อดุ มการณท์ างการเมอื ง ทาใหก้ ลมุ่ คนหนุ่มตอ้ งการเปลย่ี นแปลงอย่างฉบั พลนั - รฐั บาลไดอ้ อกกฎหมายเก็บภาษี อาทิ ภาษโี รงเรอื น ภาษที ด่ี นิ จากราษฎร จากสาเหตดุ งั กลา่ วขา้ งตน้ ทาใหเ้กดิ ความไมพ่ อใจในหมู่ขา้ ราชการ ทหาร และราษฎรทวั่ ไป จงึ ทาใหม้ กี ารเปลย่ี นแปลงการปกครอง โดยการ ปฏวิ ตั ิ มคี ณะผูร้ กั ษาการพระนครฝ่ายทหาร ซง่ึ ประกอบดว้ ย พนั เอก พระยา พหลพลพยุหเสนา, พนั เอก พระยาทรงสุรเดช และพนั เอก พระยาฤทธิ อาคเนย์ เป็นผูบ้ รหิ ารประเทศ

วนั ท่ี 27 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2475 ไดม้ กี ารประกาศใชร้ ฐั ธรรมนูญชวั่ คราว เรยี กว่า \"พระราชบญั ญตั ธิ รรมนูญการปกครองแผ่นดนิ สยาม ชวั่ คราว\" สาระสาคญั ของธรรมนูญการปกครองฉบบั น้ี ไดแ้ ก่ การท่ี กาหนดวา่ อานาจสูงสุดในการปกครองประเทศหรอื อานาจอธปิ ไตยเป็น ของราษฎรทง้ั หลาย การใชอ้ านาจสูงสุดก็ใหม้ บี คุ คล คณะบคุ คลเป็นผูใ้ ช้ อานาจแทนราษฎร ดงั น้ี - พระมหากษตั รยิ ์ - สภาผูแ้ ทนราษฎร - คณะกรรมการราษฎร - ศาล ลกั ษณะการปกครองแมจ้ ะเปลย่ี นระบอบการปกครองมาเป็น ประชาธปิ ไตย แต่ก็ถอื วา่ พระมหากษตั รยิ เ์ ป็นประมขุ ของประเทศ เป็น สถาบนั ทถ่ี าวรและมกี ารสบื ราชสมบตั ติ ่อไปในพระราชวงศ์ การปฏบิ ตั ิ ราชการต่าง ๆ จะตอ้ งมกี รรมการราษฎรผูล้ งนามรบั สนองพระบรมราช โองการ โดยไดร้ บั ความยนิ ยอมจากคณะกรรมการราษฎรจงึ จะใชไ้ ด้

รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทยตง้ั แตอ่ ดีตจนถงึ ปจั จบุ นั มีทง้ั หมด 20 ฉบบั รฐั ธรรมนูญฉบบั แรกของไทย มชี อ่ื วา่ \"พระราชบญั ญตั ธิ รรมนูญ การปกครองแผ่นดินสยามชวั่ คราว พทุ ธศกั ราช 2475\" จากน้นั ราชอาณาจกั รไทยกไ็ ดป้ ระกาศใชร้ ฐั ธรรมนูญมาตามลาดบั ดงั น้ี 1. พระราชบญั ญตั ธิ รรมนูญการปกครองแผ่นดนิ สยามชวั่ คราว พทุ ธศกั ราช 2475 (27 มถิ นุ ายน - 10 ธนั วาคม 2475) 2. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รสยาม (ไทย) พทุ ธศกั ราช 2475 (10 ธนั วาคม 2475 - 9 พฤษภาคม 2489) ถกู ยกเลกิ เพราะลา้ สมยั 3. รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2489 (9 พฤษภาคม 2489 - 8 พฤศจกิ ายน 2490) ถกู ยกเลกิ โดยคณะรฐั ประหาร 4. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย (ฉบบั ชวั่ คราว) พทุ ธศกั ราช 2490 รฐั ธรรมนูญต่มุ แดง หรอื รฐั ธรรมนูญใตต้ ่มุ (9 พฤศจกิ ายน 2490 - 23 มนี าคม 2492) 5. รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2492 (23 มนี าคม 2492 - 29 พฤศจกิ ายน 2494) ถกู ยกเลกิ โดยคณะรฐั ประหาร 6. รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2475 แกไ้ ข เพม่ิ เตมิ พทุ ธศกั ราช 2495 (8 มนี าคม 2495 - 20 ตลุ าคม 2501) ถกู ยกเลกิ โดยคณะปฏวิ ตั ิ 7. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจกั ร พทุ ธศกั ราช 2502 (28 มกราคม 2502 - 20 มถิ นุ ายน 2511)

8. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2511 (20 มถิ นุ ายน 2511 - 17 พฤศจกิ ายน 2514) ถกู ยกเลกิ โดยคณะปฏวิ ตั ิ 9. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจกั ร พทุ ธศกั ราช 2515 (25 ธนั วาคม 2515 - 7 ตลุ าคม 2517) 10. รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2517 (7 ตลุ าคม 2517 - 6 ตลุ าคม 2519) ถกู ยกเลกิ โดยคณะปฏริ ูปการปกครอง แผ่นดนิ 11. รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2519 (22 ตลุ าคม 2519 - 20 ตลุ าคม 2520) 12. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจกั ร พทุ ธศกั ราช 2520 (9 พฤศจกิ ายน 2520 - 22 ธนั วาคม 2521) 13. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2521 (22 ธนั วาคม 2521 - 23 กมุ ภาพนั ธ์ 2534) ถกู ยกเลกิ โดยคณะ รสช. 14. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจกั ร พทุ ธศกั ราช 2534 (1 มนี าคม - 9 ตลุ าคม 2534) 15. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2534 (9 ธนั วาคม 2534 - 11 ตลุ าคม 2540) ถกู ยกเลกิ หลงั ตรารฐั ธรรมนูญฉบบั ประชาชน 16. รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2540 ฉบบั ประชาชน (11 ตลุ าคม 2540 - 19 กนั ยายน 2549) ถกู ยกเลกิ โดย คณะ คปค.

17. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย (ฉบบั ชวั่ คราว) พทุ ธศกั ราช 2549 (1 ตลุ าคม 2549 - 24 สงิ หาคม 2550) 18. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2550 (24 สงิ หาคม 2550 - 22 กรกฎาคม 2557) 19. รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย (ฉบบั ชวั่ คราว) พทุ ธศกั ราช 2557 (22 กรกฎาคม 2557 - 6 เมษายน 2560) 20. รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2560 (ุุ 6 เมษายน 2560 - ปจั จบุ นั ) รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย (ฉบบั ชวั่ คราว) พทุ ธศกั ราช 2557 รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย (ฉบบั ชวั่ คราว) พทุ ธศกั ราช 2557 เป็นรฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย ฉบบั ท่ี 19 ร่างโดยคณะรกั ษา ความสงบแห่งชาติ (คสช.) ซง่ึ ยดึ อานาจการปกครองเมอ่ื วนั ท่ี 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 ทงั้ น้ี พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู ิ พลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร พระราชทานพระบรมราชานุญาต และลงพระปรมาภไิ ธยเมอ่ื วนั ท่ี 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2557 โดยมพี ลเอก ประยุทธ์ จนั ทรโ์ อชา ในฐานะหวั หนา้ คณะรกั ษาความสงบแห่งชาติ เป็น ผูร้ บั สนองพระบรมราชโองการ ประกาศในราชกจิ จานุเบกษา ฉบบั กฤษฎกี า เลม่ 131 ตอนท่ี 55 ก และมผี ลใชบ้ งั คบั เป็นกฎหมายทนั ที แทนท่ี รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2550

สาหรบั รฐั ธรรมนูญฉบบั น้มี ที ง้ั ส้นิ 48 มาตรา (อ่านเน้ือหา รฐั ธรรมนูญ ชวั่ คราว 2557 ทง้ั 48 มาตรา มอี ะไรบา้ ง มาดูกนั ) รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2560 นบั เป็นรฐั ธรรมนูญฉบบั ปจั จบุ นั ร่างข้นึ โดยคณะกรรมการร่าง รฐั ธรรมนูญในระหว่าง พ.ศ. 2557-2560 ภายหลงั การรฐั ประหารใน ประเทศโดยคณะรกั ษาความสงบแห่งชาติ โดยเมอ่ื วนั ท่ี 6 เมษายน 2560 พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยู่หวั ทรงลงพระปรมาภไิ ธย ณ พระทน่ี งั่ อนนั ตสมาคม พระราชวงั ดุสติ กรุงเทพมหานคร และมพี ลเอก ประยุทธ์ จนั ทรโ์ อชา นายกรฐั มนตรี เป็นผูร้ บั สนองพระราชโองการ

วนั รฐั ธรรมนูญ สถาบนั ทเ่ี กดิ ใหม่คอื สภาผูแ้ ทนราษฎร ซง่ึ มอี านาจทางนิตบิ ญั ญตั ิ ออกกฎหมายต่าง ๆ ซง่ึ เมอ่ื พระมหากษตั รยิ ล์ งพระปรมาภไิ ธยประกาศใช้ แลว้ จงึ มผี ลบงั คบั ได้ เหตนุ ้ีในระยะแรกของการเปลย่ี นแปลงการปกครอง สภาผูแ้ ทนราษฎรจงึ เป็นสถาบนั ทม่ี อี านาจสูงสุดในทางการเมอื ง ส่วนการใช้ อานาจตลุ าการยงั คงใหศ้ าลยุตธิ รรมทม่ี อี ยู่แลว้ พจิ ารณาพิพากษาคดใี ห้ เป็นไปตามกฎหมายไดต้ ามเดมิ กระทงั่ ถงึ วนั ท่ี 10 ธนั วาคม พ.ศ. 2475 พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยู่หวั ไดพ้ ระราชทานรฐั ธรรมนูญราชอาณาจกั รสยาม ฉบบั ถาวร ซง่ึ มหี ลกั การต่างกบั ฉบบั แรกในวาระสาคญั หลายประการ อาทิ ได้ เปลย่ี นระบอบการปกครองเป็นการปกครองแบบรฐั สภา ทงั้ น้ี เน่ืองจาก รฐั ธรรมนูญ พ.ศ. 2475 ไดบ้ ญั ญตั ใิ หพ้ ระมหากษตั รยิ ์ ซง่ึ เป็นประมขุ ไม่ ตอ้ งรบั ผดิ ชอบทางการเมอื ง เป็นผูใ้ ชอ้ านาจทางคณะรฐั มนตรี ซ่ึงพระมหากษตั ริยท์ รงแต่งตงั้ ใหบ้ ริหารราชการแผ่นดิน แต่ คณะรฐั มนตรีจะตอ้ งรบั ผิดชอบในการบริหารราชการแผ่นดินต่อสภา ผูแ้ ทนราษฎร รฐั สภาซ่ึงเป็นฝ่ ายนิติบญั ญตั ิมิไดใ้ ชแ้ ต่เพียงอานาจนิติ บญั ญตั เิ ทา่ นนั้ แต่มอี านาจทจ่ี ะควบคุมคณะรฐั มนตรใี นการบรหิ ารแผ่นดนิ ดว้ ย แต่อย่างไรกต็ าม คณะรฐั มนตรรี วมทง้ั พระมหากษตั รยิ ซ์ ่ึงประกอบกนั เป็นรฐั บาลกม็ อี านาจทจ่ี ะยุบสภาผูแ้ ทนราษฎรได้



หากเหน็ วา่ ไดด้ าเนนิ การไปในทางทจ่ี ะเป็นภยั หรอื เสอ่ื มเสยี ผลประโยชน์ สาคญั ของรฐั ทม่ี ผี ลเท่ากบั ถอดถอนสมาชกิ สภาทไ่ี ดร้ บั เลอื กตง้ั มาเพอ่ื ให้ ราษฎรเลอื กตงั้ ใหม่ ในส่วนทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั พระมหากษตั รยิ น์ นั้ ไดบ้ ญั ญตั ิ วา่ พระมหากษตั รยิ ด์ ารงอยู่ในฐานะอนั เป็นทเ่ี คารพสกั การะ ผูใ้ ดจะละเมดิ มไิ ด้ รฐั ธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสดุ ของประเทศ เป็นเคร่อื งกาหนด ระเบยี บแบบแผนของสงั คม เพอ่ื เป็ นการระลกึ ถงึ รฐั ธรรมนูญฉบบั แรก อนั เป็นฉบบั ถาวร และพระบาทสมเด็จพระปกเกลา้ เจา้ อยู่หวั ได้ พระราชทานใหก้ บั ปวงชนชาวไทย ทางราชการจงึ กาหนดให้ วนั ท่ี 10 ธนั วาคม ของทกุ ปี เป็นวนั รฐั ธรรมนูญ กจิ กรรมวนั รฐั ธรรมนูญ มกี ารจดั พระราชพธิ บี าเพญ็ พระราชกศุ ลฉลอง ณ พระทน่ี งั่ อนนั ตสมาคม ทกุ ปีสบื มา งานน้เี ป็นงานพระราชพธิ แี ละรฐั พธิ ีร่วมกนั และมพี ธิ กี ารวางพวงมาลาถวายสกั การะ ณ พระบรมราชานุสาวรยี ์ พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยู่หวั รชั กาลท่ี 7 และจะมกี ารประดบั ธง ชาตบิ รเิ วณอาคารบา้ นเรอื น มกี ารจดั งาน \"เดก็ ไทย รกั รฐั สภา\" พรอ้ มเปิดโอกาสให้ ตวั แทนเยาวชนไดส้ มั ภาษณ์ และแลกเปลย่ี นความรูเ้ก่ยี วกบั รฐั ธรรมนูญ

ภาพจาก parliament.go.th ขอขอบคณุ ขอ้ มลู จาก สานกั หอสมดุ กลาง มหาวทิ ยาลยั รามคาแหง มหาวทิ ยาลยั กรุงเทพ ศูนยข์ อ้ มลู นกั การเมอื งไทย รฐั สภาไทย

พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับถาวรฉบับแรก อนั เป็ นกฎหมายสูงสุดของประเทศให้กบั ประชาชนชาวไทย ในวนั ที่ 10 ธันวาคม พ.ศ.2475 หลังจากน้ันจึงถือเอา วนั ที่ 10 ธันวาคม ของทุกปี เป็ นวนั รัฐธรรมนูญ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอกระสงั