หนังสอื เรียนสาระความรูพื้นฐาน รายวชิ าภาษาไทย พท11001 ระดับประถมศกึ ษา หลกั สตู รการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช 2551 (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2560) หา้ มจาหน่าย หนงั สือเรียนเล่มน้ี จัดพิมพ์ด้วยเงนิ งบประมาณแผน่ ดนิ เพือ่ การศกึ ษาตลอดชีวิตสาหรบั ประชาชน ลขิ สทิ ธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร สานักงานสงเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย สานกั งานปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธิการ
หนงั สือเรยี นสาระความรพู้ ้นื ฐาน รายวชิ าภาษาไทย พท11001 ระดบั ประถมศกึ ษา ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. 2560 ลิขสทิ ธเ์ิ ป็นของ สานักงาน กศน. สานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร เอกสารทางวชิ าการหมายเลข 1/2555
3 คาํ นาํ กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 เม่ือวันท่ี 18 กันยายน พ.ศ. 2551 แทนหลักเกณฑและวิธีการจัดการศึกษานอก โรงเรียน ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ซึ่งเปนหลักสูตรที่พัฒนาข้ึน ตามหลักปรัชญาและความเช่ือพื้นฐานในการจัดการศึกษานอกโรงเรียนท่ีมีกลุมเปาหมายเปนผูใหญ มีการเรียนรแู ละส่งั สมความรู และประสบการณอยางตอ เน่ือง ในปงบประมาณ 2554 กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดแผนยุทธศาสตรในการขับเคล่ือน นโยบายทางการศึกษาเพื่อเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขันใหประชาชนไดมีอาชีพ ทส่ี ามารถสรางรายไดที่มั่งค่งั และม่นั คง เปนบุคลากรทม่ี วี ินัย เปย มไปดวยคณุ ธรรมและจรยิ ธรรม และมี จิตสํานึกรับผิดชอบตอตนเองและผูอ่ืน สํานักงาน กศน. จึงไดพิจารณาทบทวนหลักการ จุดหมาย มาตรฐาน ผลการเรยี นรทู ค่ี าดหวงั และเนื้อหาสาระ ท้ัง 5 กลุมสาระการเรยี นรู ของหลักสูตรการศึกษา นอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ใหมีความสอดคลองตอบสนองนโยบาย กระทรวงศึกษาธิการ ซ่ึงสงผลใหตองปรับปรุงหนังสือเรียน โดยการเพ่ิมและสอดแทรกเน้ือหาสาระ เก่ียวกับอาชีพ คุณธรรม จริยธรรมและการเตรียมพรอม เพ่ือเขาสูประชาคมอาเซียน ในรายวิชาท่ีมี ความเกีย่ วขอ งสัมพนั ธกัน แตย งั คงหลักการและวิธีการเดิมในการพัฒนาหนงั สอื ทใี่ หผ ูเรียนศกึ ษาคนควา ความรูดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรม ทําแบบฝกหัด เพ่ือทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปราย แลกเปลี่ยนเรยี นรูกบั กลุม หรือศกึ ษาเพ่ิมเตมิ จากภูมปิ ญญาทอ งถ่ิน แหลงการเรยี นรแู ละสอื่ อ่ืน การปรับปรุงหนังสือเรียนในครั้งน้ี ไดรับความรวมมืออยางดีย่ิงจากผูทรงคุณวุฒิในแตละ สาขาวิชา และผูเก่ียวของในการจัดการเรียนการสอนท่ีศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรู จากสอ่ื ตาง ๆ มาเรียบเรียงเน้อื หาใหค รบถว นสอดคลองกับมาตรฐาน ผลการเรียนรูที่คาดหวัง ตัวชี้วัด และกรอบเนือ้ หาสาระของรายวชิ า สํานกั งาน กศน. ขอขอบคณุ ผมู ีสวนเก่ียวของทุกทานไว ณ โอกาสน้ี และหวงั วา หนังสอื เรียนชุดนี้จะเปนประโยชนแกผูเรียน ครู ผูสอน และผูเก่ียวของในทุกระดับ หากมี ขอ เสนอแนะประการใด สาํ นักงาน กศน. ขอนอมรบั ดว ยความขอบคุณยิ่ง
4 สารบญั หนา คํานํา คําแนะนาํ การใชหนังสอื เรยี น โครงสรางรายวชิ า คําแนะนําการใชแ บบเรยี น โครงสรางรายวิชาภาษาไทย บทที่ 1 การฟง และการดู .........................................................................................................1 เร่ืองที่ 1 หลักการ ความสําคัญ จดุ มงุ หมายของการฟงและการดู .......................................2 เรื่องท่ี 2 การฟง และการดเู พอื่ จบั ใจความสําคัญ.................................................................4 เรื่องท่ี 3 การฟงและการดเู พ่อื สรุปความ ............................................................................5 เรือ่ งท่ี 4 มารยาทในการฟง และการดู................................................................................6 บทที่ 2 การพูด ..................................................................................................................7 เรื่องที่ 1 การพดู ความสาํ คญั ของการพูด ...........................................................................8 เร่อื งที่ 2 การเตรยี มการพูด และลักษณะการพดู ท่ดี ี ...........................................................8 เรือ่ งท่ี 3 การพดู ในโอกาสตา ง ๆ.........................................................................................9 เร่ืองที่ 4 มารยาทในการพูด............................................................................................. 11 บทท่ี 3 การอา น ................................................................................................................12 เร่ืองท่ี 1 หลักการความสําคญั และจุดมุงหมายของการอาน ............................................. 13 เรื่องท่ี 2 การอา นรอยแกว ............................................................................................... 14 เรอ่ื งท่ี 3 การอา นรอ ยกรอง ............................................................................................. 17 เรอื่ งท่ี 4 การเลือกอา นหนังสอื และประโยชนของการอาน............................................... 19 เร่อื งที่ 5 มารยาทในการอา นและสรางนิสัยรกั การอาน.................................................... 20 บทที่ 4 การเขยี น ................................................................................................................21 เรื่องท่ี 1 หลกั การเขยี นและความสาํ คัญของการเขยี น ..................................................... 22 เรือ่ งที่ 2 การเขยี นภาษาไทย ........................................................................................... 23 เรอื่ งท่ี 3 การเขียนสะกดคําและประสมคาํ ....................................................................... 24 เรอื่ งท่ี 4 การเขยี นสอ่ื สาร................................................................................................ 26 เรอ่ื งท่ี 5 การเขยี นตามรูปแบบ........................................................................................ 29 เร่ืองที่ 6 การเขยี นรายงานการคนควา และอา งองิ ความรู ................................................. 32 เรื่องท่ี 7 การเขยี นกรอกรายการ ..................................................................................... 33 เรอ่ื งที่ 8 มารยาทในการเขยี นและนสิ ยั รกั การเขยี น......................................................... 34
5 บทท่ี 5 หลกั การใชภาษา.......................................................................................................36 เรื่องท่ี 1 เสียง รปู อกั ษรไทย และไตรยางค...................................................................... 37 เร่ืองที่ 2 ความหมายและหนา ที่ของคาํ กลมุ คํา และประโยค........................................... 41 เร่ืองท่ี 3 เครื่องหมายวรรคตอนและอักษรยอ.................................................................. 46 เรื่องที่ 4 หลักการใชพ จนานกุ รม คาํ ราชาศัพทและคาํ สภุ าพ ........................................... 50 เรอ่ื งที่ 5 สํานวนภาษา..................................................................................................... 53 เร่ืองท่ี 6 การใชทักษะทางภาษาเปนเครอ่ื งมือการแสวงหาความร.ู ................................... 57 เรอ่ื งที่ 7 ลกั ษณะของคําไทย คําภาษาถิน่ และ คําภาษาตางประเทศในภาษาไทย...................................................................... 58 บทที่ 6 วรรณคดีและวรรณกรรม ...........................................................................................62 เรอ่ื งท่ี 1 ความหมาย คุณคา และประโยชนของนิทาน นทิ านพื้นบา น และวรรณกรรมทองถิน่ .............................................................. 63 เรือ่ งท่ี 2 ความหมายของวรรณคดี และวรรณคดที ่ีนาศึกษา............................................. 64 บทท่ี 7 ภาษาไทยกบั ชองทางการประกอบอาชพี .....................................................................67 เรื่องที่ 1 คุณคาของภาษาไทย. ........................................................................................ 68 เร่อื งที่ 2 ภาษาไทยกบั ชอ งทางการประกอบอาชีพ........................................................... 68 เรื่องที่ 3 การเพม่ิ พูนความรูและประสบการณทางดานภาษาไทย เพือ่ การประกอบอาชพี ...................................................................................... 71 เฉลยแบบฝก หัด ......................................................................................................................... 72 บรรณานุกรม ......................................................................................................................... 81 คณะผจู ัดทาํ ......................................................................................................................... 83
6 คําแนะนาํ ในการใชห นังสอื เรยี น หนงั สือแบบเรียนสาระความรูพ ื้นฐาน รายวิชาภาษาไทย ระดับประถมศึกษา เปน แบบเรียน ทจี่ ัดทาํ ขึ้น สาํ หรบั ผูเ รยี นที่เปน นักศึกษานอกระบบ ในการศกึ ษาหนังสอื เรยี นสาระความรพู น้ื ฐาน รายวิชาภาษาไทย ผูเรยี นควรปฏิบัติ ดังนี้ 1. ศึกษาโครงสรา งใหเขาใจหวั ขอ สาระสาํ คญั ผลการเรยี นรูคาดหวังและขอบขา ยเนือ้ หา 2. ศึกษารายละเอียดเน้ือหาของแตละบทอยา งละเอียด และทํากิจกรรมตามท่ีกําหนด และ ตรวจสอบกับแนวตอบกิจกรรมท่กี ําหนด ถาผูเรียนตอบผดิ ควรกลับไปศึกษาและทําความเขา ใจเนื้อหา นั้นใหม ใหเขาใจกอ นทีจ่ ะศึกษาเรื่องตอไป 3. ปฏิบัติกิจกรรมทายเรื่องของแตละเรื่อง เพ่ือเปน การสรุปความรู ความเขา ใจของเน้ือหา ในเรื่องน้ัน ๆ อีกคร้ัง และการปฏิบัติกิจกรรมของแตล ะเน้ือหาแตละเร่ือง ผูเรียนสามารถนําไป ตรวจสอบกบั ครแู ละเพอ่ื น ๆ ที่รว มเรียนในวิชาและระดบั เดยี วกนั ได 4. แบบเรยี นเลม น้ีมี 7 บท คือ บทท่ี 1 การฟงและการดู บทท่ี 2 การพดู บทที่ 3 การอาน บทที่ 4 การเขียน บทท่ี 5 หลกั การใชภาษา บทที่ 6 วรรณคดีและวรรณกรรม บทท่ี 7 ภาษาไทยกับชองทางการประกอบอาชีพ
7 โครงสรา งรายวิชาภาษาไทย พท11001 ระดบั ประถมศกึ ษา สาระคญั การฟง และการดู การพูด การอาน การเขียน หลักการใชภาษา วรรณคดี และวรรณกรรม เปน พน้ื ฐานของทักษะท่ีใชใ นชวี ติ ประจาํ วัน ซึ่งตองศึกษาอยา งเขาใจจึงนําไปใชป ระโยชนไ ดดี ผลการเรยี นรทู ่ีคาดหวัง ผเู รียนสามารถ 1. อธบิ ายรายละเอยี ดของการฟง และการดไู ด 2. อธบิ ายการพดู และการอานในสถานการณต า ง ๆ ได 3. เขยี นไดถ ูกตองตามหลักภาษา 4. ใชห ลักการใชภาษาไดถ กู ตอง 5. อธิบายความหมาย คุณคา และประโยชนของนิทาน นิทานพื้นบาน วรรณกรรมทอ งถ่ิน และวรรณคดบี างเร่อื งได ขอบขายเน้อื หา บทที่ 1 การฟง และการดู บทที่ 2 การพูด บทที่ 3 การอา น บทท่ี 4 การเขียน บทท่ี 5 หลักการใชภ าษา บทท่ี 6 วรรณคดแี ละวรรณกรรม บทที่ 7 ภาษาไทยกับชอ งทางการประกอบอาชพี
1 บทที่ 1 การฟงและการดู สาระสําคัญ การฟงและการดูเปนทักษะสําคัญทต่ี อ งใชใ นชีวิตประจําวัน หากฟง และดไู ดอ ยา งเขา ใจ จะนําไปใชประโยชนไ ดมาก ผลการเรียนรทู ่คี าดหวัง ผเู รยี นสามารถ 1. อธบิ ายหลกั การ ความสําคัญ จดุ มุง หมายของการฟงและการดูได 2. อธิบายการจับใจความสําคัญจากการฟง และการดไู ด 3. อธิบายการฟงและการดเู พื่อสรุปความได 4. บอกมารยาทในการฟง และการดูได ขอบขายเนอ้ื หา เรื่องที่ 1 หลกั การ ความสําคัญ จุดมงุ หมายของการฟง และการดู เรื่องที่ 2 การฟงและการดเู พือ่ จบั ใจความสาํ คัญ เรื่องที่ 3 การฟงและการดูเพอ่ื สรุปความ เรอ่ื งท่ี 4 มารยาทในการฟง และการดู
2 เรอื่ งท่ี 1 หลกั การ ความสาํ คญั จุดมุงหมายของการฟงและการดู 1. หลักการฟงและการดู การฟงและการดเู ปนการเรยี นรูเร่อื งราวตา ง ๆ จากแหลงเสียงและภาพ ทง้ั จากแหลงจรงิ และผา น สอื่ ตาง ๆ เชน วิทยุ โทรทัศน ภาพยนตร คอมพวิ เตอร หนังสอื เปน ตน การฟงและการดูมีหลักการ ดงั น้ี 1. การฟง และการดอู ยา งตั้งใจ จะไดร ับเน้ือหาสาระถูกตอ งและครบถวน 2. มจี ดุ มงุ หมายในการฟงและการดเู พ่ือจะชว ยใหก ารฟงและการดมู ปี ระโยชนแ ละมคี ณุ คา 3. จดบันทกึ ใจความสาํ คัญ จะไดศ ึกษาทบทวนได 4. มพี ้นื ฐานในเรอื่ งทีฟ่ งและดมู ากอนจะไดช วยใหเ ขาใจเนื้อหาสาระไดเรว็ ขน้ึ 2. ความสําคัญของการฟง และการดู 1. เพม่ิ ความรูแ ละประสบการณทจ่ี ะนาํ ไปใชประโยชนไ ด 2. เปนการสื่อสารระหวา งกนั ใหเ ขา ใจและปฏบิ ัตติ ามได 3. เปน การพัฒนาชวี ิตและความเปนอยู โดยนําความรูด านวทิ ยาศาสตร สังคมศาสตร และ มนษุ ยศาสตร มาใชไ ดอยางเหมาะสม 3. จดุ มงุ หมายของการฟงและการดู 1. เพอ่ื รบั ความรแู ละความบันเทงิ จากการฟงและการดู 2. เพ่ือนําไปใชป ระโยชนใ นชีวิตประจําวัน อาจจะไปอธิบายหรือสอนตอ หรือจะนําไปประกอบ เปน อาชพี ได 3. เพือ่ ความเพลดิ เพลนิ หรือเพอ่ื การผอนคลาย เชน การฟง เพลง การดรู ายการบนั เทิง เปนตน 4. เพ่อื ใชเ วลาวางใหเปนประโยชน จดุ มุงหมายของแตละทานอาจจะเหมอื นกันหรอื ไมเ หมอื นกนั ก็ไดและอาจจะมากกวา 1 จุดมงุ หมายกไ็ ด
3 กจิ กรรม ใหผ ูเรยี นตอบคําถามตอ ไปนี้ 1. ผเู รยี นมีหลกั การฟง และการดูอยา งไร 1. _________________________________________________________________ 2. _________________________________________________________________ 3. _________________________________________________________________ 4. _________________________________________________________________ 2. ผเู รียนเห็นวา การฟงและการดูมีความสาํ คัญอยางไร 1. _________________________________________________________________ 2. _________________________________________________________________ 3. _________________________________________________________________ 4. _________________________________________________________________ 3. ผเู รียนมจี ดุ มงุ หมายของการฟงและการดลู ะครโทรทศั นอ ยา งไร 1. _________________________________________________________________ 2. _________________________________________________________________ 3. _________________________________________________________________ 4. _________________________________________________________________ 4. ผเู รียนนาํ ความรูเก่ียวกับการฟง และการดูท่ีไดศึกษาในเรอ่ื งที่ 1 ไปใชป ระโยชนไดอ ยางไรบาง 1. _________________________________________________________________ 2. _________________________________________________________________ 3. _________________________________________________________________ 4. _________________________________________________________________ 5. _________________________________________________________________
4 เร่ืองที่ 2 การฟง และการดเู พอ่ื จับใจความสําคัญ ในเรื่องท่ี 2 นม้ี เี นอ้ื หาสาระเปน 2 สว นคอื 1. การฟงเพ่อื จบั ใจความสําคญั 2. การดูเพือ่ จบั ใจความสาํ คญั ทง้ั สองสวนมรี ายละเอียด ดงั นี้ 1. การฟง เพือ่ จบั ใจความสาํ คญั การฟง เพ่ือจบั ใจความสําคัญไมใชเ ร่อื งยาก ถาผฟู ง ปฏบิ ัติ ดังนี้ 1. ฟงอยา งตัง้ ใจ และมสี มาธิ 2. ฟงใหตลอดจบความ 3. ฟง อยา งมีวิจารณญาณ โดยใชค วามรูประสบการณข องตน มาพิจารณาไตรต รองประกอบ เนอ้ื หาสาระเพ่อื ความถกู ตองหรือมีประโยชนอยา งไรบาง วิธีการฟง เพื่อจับใจความสาํ คญั 1. ตั้งใจฟง วาเรื่องอะไร ใครทํา ทาํ เม่อื ใด ทําที่ไหน ทาํ อยางไร และเกดิ ผลอยา งไร 2. ทาํ ความเขา ใจเนื้อหาสาระ แยกแยะความจริง และขอคิดเหน็ ในเรอ่ื งนนั้ ๆ 3. ประเมนิ คาเรอ่ื งทฟี่ งวา เน้อื หาถูกตอง เหมาะสม มากหรอื นอยเพียงใด เหมาะสมกบั เพศ และวัย และชวงเวลาของกลมุ ผูฟ งหรือไม 4. จดบนั ทกึ ใจความสาํ คัญของเรือ่ งทฟ่ี ง เมือ่ ทบทวนหรือเผยแพรใ หผอู นื่ ตอ ไป 2. การดเู พอ่ื จับใจความสาํ คัญ หลักการดู 1. ดอู ยา งตง้ั ใจและมสี มาธใิ นการดู 2. มีจุดมุงหมายในการดจู ะทําใหก ารดูประสบผลสาํ เรจ็ ได 3. มวี จิ ารณญาณ ดแู ลวคิดไตรตรองอยา งมเี หตุผล 4. นาํ ไปใชป ระโยชน คืออาจจะมีการปรับใหเ หมาะสมกบั เวลา และสถานการณ วธิ ีการดูเพ่อื จับใจความสําคญั ดูรายการทวี ีโดยภาพรวมและรายละเอียด
5 กจิ กรรม ใหผ เู รยี นตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี 1. การฟง เพอื่ จับใจความสําคญั มีวธิ กี ารอยา งไร 1. _____________________________________________________ 2. _____________________________________________________ 3. _____________________________________________________ 4. _____________________________________________________ 2. การดเู พ่ือจบั ใจความสําคัญ มวี ธิ กี ารอยา งไร 1. _____________________________________________________ 2. _____________________________________________________ 3. _____________________________________________________ 4. _____________________________________________________ 3. ใหผ เู รยี นฝก ฟง ขา ว หรือสารคดีจากรายการวิทยุและบนั ทึกใจความสาํ คัญของเร่อื งที่ฟง น้ัน 4. ใหผูเรียนฝกดูรายการขาวประจําวันหรือขาวในพระราชสํานัก จากสถานีโทรทัศนตาง ๆ และ บันทึกใจความสําคัญจากการดู เรื่องที่ 3 การฟงและการดเู พื่อสรปุ ความ การฟง และดู เพ่ือสรุปความเปน ข้ันตอนสดุ ทายของกระบวนการฟง และการดู การสรปุ ความ เนน การประมวลเน้ือหาสาระมาใชประโยชนใ นชีวติ ประจาํ วนั วธิ กี ารสรปุ ความควรทําดงั นี้ การนาํ สรปุ ความไปใชป ระโยชน ซง่ึ มหี ลายวธิ ี เชน 1. ใชในการศกึ ษา 2. ใชในการเผยแพรโ ดยการอธบิ าย สอน เขยี นเปนเอกสาร และตาํ รา ตวั อยา ง การสอ่ื สารทีเ่ ปน การสรปุ ความของการฟงและการดู เชน 1) การโฆษณา การโฆษณาการใชภ าษาใชเวลานอ ย คาํ พดู นอ ย จะเนน การพดู ที่สัน้ ๆ ใหไดใจความ ดงั นนั้ การฟงและการดูจะใชท กั ษะการสรปุ ความและเขาใจสารน้ัน 2) การฟงประกาศ จะสรปุ ความเนอ้ื หาสาระน้นั มาปฏิบตั โิ ดยจะใชหลกั ประกาศเรอื่ ง อะไร เก่ียวของกับเราอยา งไร และนาํ ไปปฏบิ ัตอิ ยา งไร 3) สรปุ การนําขอมูลมาใชประโยชน
6 กิจกรรม ใหผ เู รยี นดูขา วสารคดี และโฆษณาตาง ๆ จากรายการโทรทัศน ในรอบสัปดาห แลวสรปุ ความแตละ รายการทดี่ ูมานําเสนอในกลมุ เร่อื งที่ 4 มารยาทในการฟง และการดู การมีมารยาทในการฟง และการดู ปฏิบัติ ดงั นี้ 1. การฟง 1. ต้งั ใจฟง 2. ไมร บกวนสมาธิของผูอ ื่น 3. ควรใหเ กยี รติวทิ ยากร ไมค ุย และไมถามทดสอบความรูผ ูพดู 4. ฟง ใหจบ 2. การดู 1. ตงั้ ใจดู 2. ไมรบกวนสมาธผิ อู น่ื 3. ไมควรฉีกหรอื ทําลายภาพ เอกสารทดี่ ู 4. ดูแลวใหร กั ษาเหมอื นเปน สมบัตขิ องตนเอง เชน นทิ รรศการคอมพิวเตอรห รอื ภาพถา ย เปนตน กิจกรรม ใหผูเรียนนําเสนอตัวอยางลักษณะปฏิบัติตนเปนผูฟง ผูดูท่ีมีมารยาท และไมมีมารยาท มาอยางละ 1 ตัวอยาง
7 บทท่ี 2 การพูด สาระสาํ คญั การพดู เปนการสอ่ื ทค่ี วบคูก ับการฟง การเขา ใจหลกั การ การเตรียมการพูด การพูดในหลาย ๆ โอกาส และมารยาทในการพดู จะทําใหก ารพูดประสบผลสาํ เรจ็ ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวงั ผูเรียนสามารถ 1. อธิบายหลกั การ ความสําคัญ และจุดมุงหมายของการพูดได 2. อธิบายการเตรียมการพูด และลักษณะการพูดได 3. อธิบายการพูดในโอกาสตา ง ๆ ได ขอบขายเนื้อหา เรื่องที่ 1 การพดู ความสําคญั ของการพูด เรื่องท่ี 2 การเตรียมการพูด และลักษณะการพูดที่ดี เรื่องท่ี 3 การพดู ในโอกาสตา ง ๆ เรอื่ งท่ี 4 มารยาทในการพดู
8 เร่ืองท่ี 1 การพูด ความสาํ คญั ของการพูด 1. หลกั การพูด หลักการพูดมี ดงั น้ี 1. การพูดดวยภาษาและถอ ยคําทีส่ ภุ าพ ใหเกียรติผฟู ง 2. พูดใหต รงประเด็นและใชภาษาทีง่ า ยตอการเขา ใจ 2. ความสําคัญของการพดู 1. ใชในการสือ่ สารใหเขา ใจตรงกนั 2. เพื่อความรู ใหผ ฟู ง มคี วามรูไดอยา งหลากหลาย และไปใชป ระโยชนได 3. ไดรบั ความเพลดิ เพลนิ และแลกเปลีย่ นเน้ือหาสาระ 4. ใชป ระโยชนในชวี ติ ไดอยางเหมาะสมกบั สภาพของตน 3. จุดมุงหมายของการพูด 1. เพ่อื สอ่ื สารใหผอู นื่ เขา ใจความตอ งการของผูพดู 2. เพอ่ื แสดงความรคู วามสามารถของตนเองใหผูอน่ื ไดร ับทราบและนําไปใช ประโยชนไ ด 3. เพอ่ื แสดงความคดิ เหน็ ในเร่อื งใดเร่ืองหน่ึงของตนเองแกผ อู ื่น กิจกรรม ใหผูเรียนแบงกลุมอภิปราย แสดงความคิดเห็นในประเด็นเก่ียวกับความสําคัญของการพูดใน ชีวติ ประจาํ วนั หัวขอ “ พดู ช่ัวตวั ตาย ทาํ ลายมิตร” เร่ืองที่ 2 การเตรียมการพูด และลกั ษณะการพูดที่ดี ผูเรยี นจะไดศกึ ษารายละเอยี ดโดยแบง เปน 2 สว น คือ 1. การเตรียมการพูด 2. ลักษณะการพดู ที่ดี โดยมีรายละเอียด ดงั นี้ การเตรยี มการพูด ผพู ูดจะตอ งเตรียมตัวใหพรอม ดงั น้ี 1. เตรยี มสภาพรา งกายใหพ รอมที่จะพูด ซึ่งผูพูดควรจะทราบกําหนดการลวงหนา และตอง พรอมท่ีจะพดู ในวันน้นั
9 2. เตรียมเนือ้ หาสาระที่จะพูดใหถ ูกตอ ง โดยเอาความรูป ระสบการณของตน หากไมเ พียงพอ ตอ งคนควา เพิ่มเติม 3. เตรียมอปุ กรณ เอกสารหรอื สื่ออื่น ๆ ท่ีจะใชประกอบการพูดใหเสร็จทัน และอยูในสภาพ พรอ มท่จี ะใชง านได 4. เตรียมการแตงกายใหสภุ าพ และเหมาะสมกับผฟู ง ทั้งนี้เพื่อเปนการใหเกียรตผิ ูฟ ง ลักษณะการพูดทีด่ ี การพดู ทีด่ ีจะตองดใี นดา นตา ง ๆ ดังนี้ 1. ดีดว ยเน้อื หาสาระถูกตองเหมาะสมกับผฟู ง 2. ดดี ว ยลีลาการพูด 2.1 นํา้ เสียง ไมด งั เกนิ ไปหรอื เบาเกนิ ไป การเนน เสยี งหรือการใชเสยี งสงู ต่ํา เปน ตน 2.2 พูดถูกตองตามหลักการใชภาษา ใชค ําควบกล้ํา อักษรควบ อักษรนํา คําสมาส สนธิ เปนตน 2.3 การแบงวรรคตอน การใชอ กั ษรยอ หรือการใชค าํ ท่เี นน ใหถ กู ตอ ง 3. ดดี วยความพรอม ซง่ึ รายละเอียดไดกลา วมาแลว ขางตน กิจกรรม ใหผูเรียนยกตัวอยาง ผูที่พูดดีท้ังจากที่พบเห็นในกลุม ชุมชน และจากรายการวิทยุ โทรทัศน พรอ มใหค วามเห็นประกอบวาดีในลกั ษณะใด เรอื่ งที่ 3 การพูดในโอกาสตาง ๆ การพูดในโอกาสตาง ๆ ในระดบั ประถมศึกษา จะเปน การศึกษาการพูดในโอกาสตา ง ๆ ดังนี้ 1. การพดู อวยพร 2. การพูดขอบคุณ 3. การพูดแสดงความดใี จ และเสียใจ 4. การพูดตอ นรบั 5. การพูดรายงาน 1. การพูดอวยพร การพดู อวยพรเปน การพดู แสดงความในใจ ท่จี ะใหพรผูฟง ในโอกาสทเี่ ปนมงคล เชน อวยพรวนั เกิด อวยพรปใ หม หรืออวยพรใหก ับคูส มรส เปนตน การพดู อวยพร มวี ธิ ีการดงั นี้
10 1. ใชค ําพดู งาย ๆ ส้นั ไดใ จความ และน้าํ เสยี งสภุ าพนุม นวล 2. ใชคาํ และขอความทีม่ ีความหมายทีด่ ี และเหมาะสมกับโอกาสและผูฟง 3. อางสิง่ ศักด์ิสทิ ธิ์อวยพรใหผูฟ งในโอกาสน้นั ๆ 4. พดู ใหผูฟ ง ประทบั ใจ 2. การพูดขอบคณุ การพูดขอบคุณเปน การพดู ท่ีจะตอบแทนผูท ท่ี าํ ประโยชนให เปน การแสดง ความกตัญู การพดู ขอบคุณ มวี ิธกี าร ดงั นี้ 1. บอกสาเหตุทีต่ อ งขอบคุณผูนนั้ ทา นไดช วยเหลือหรอื ทําประโยชนอะไรใหก ับผพู ูด 2. พดู ดวยน้ําเสยี งทส่ี ุภาพนุมนวล นา ฟง และนาประทับใจ 3. หากเปนผแู ทนของกลุม คน ผูพูดตอ งเร่ิมตนดว ย “ในนามของกลุม ผม/ดิฉัน ขอบคุณ ท่ี “...................” โดยตองบอกวาขอบคณุ ใคร และขอบคุณเรื่องอะไร 4. การพูดขอบคณุ ควรลงทา ยดวย หากมโี อกาสตอบแทนผูทีข่ อบคณุ บางในโอกาสหนา 3. การพดู แสดงความดใี จ และเสียใจ การพดู แสดงความดใี จและเสยี ใจ เปนการพดู เพ่ือแสดงออกทางอารมณแสดงความรูส กึ ตอ ผูใดผูหน่งึ ในเรอื่ งตา ง ๆ การพดู แสดงความดีใจและเสียใจ มีดงั นี้ 1. พดู ดว ยการแสดงออกอยา งจริงใจ หามแกลง ทาํ โดยเดด็ ขาด 2. แสดงออกทางสีหนา แววตา และนํ้าเสียง ใหสอดคลอ งกับการพูดแสดงความดีใจ หรือการพดู แสดงความเสยี ใจ 3. หากเปน การพูดแสดงความดีใจ จะตอดวยการอวยพรใหด ียิ่งขึ้น หากเปน การพูดแสดง ความเสียใจ จะตองปลอบใจและทําใหลมื เหตกุ ารณน นั้ โดยเร็ว 4. การพดู ตอนรบั การพูดตอ นรับเปน การพูดยินดีตอ สมาชิกใหม หรือยินดีตอ นรับผูมาเย่ียมเยือน ใหผูฟ ง สบายใจและรสู กึ อบอนุ ท่ีไดม าสถานทน่ี ี้ การพูดตอ นรบั มีวิธกี ารดงั น้ี 1. การพูดในนามของ กลมุ หนว ยงาน องคกรใด จะตอ งกลา วขึ้นตน ดว ยวา “ในนามของ .............ขอตอ นรบั ...........” 2. การพูดดว ยคาํ ท่สี ภุ าพนุมนวลและนาประทับใจ 3. อาจมกี ารแนะนาํ บุคคล สถานที่ ใหผ มู าไดท ราบหรอื รจู กั 4. อาจพดู ลงทายดวย ยนิ ดตี อนรับในโอกาสหนาอกี
11 5. การพูดรายงาน การพูดรายงาน เปน การนําเสนอเรื่องราว ขอมูล สถานการณ หรือความกา วหนา ในการ ทาํ งาน ความกาวหนาของการศกึ ษาคนควา การพดู รายงาน มีวธิ กี ารดังนี้ 1. เนื้อหาสาระทีจ่ ะพดู ตองถกู ตอ ง เช่อื ถือได และอางอิงได 2. การนําเสนอเน้อื หาสาระตอ งเหมาะสมกับผฟู งและสถานการณท พ่ี ูด 3. ใชภาษาเปนทางการ เพราะเปน งานวชิ าการ 4. อุปกรณ เคร่อื งมือ หรอื เอกสารประกอบตอ งเตรยี มใหพ รอม 5. ควรเปด โอกาสใหผ ูฟงไดซ ักถามขอสงสัย หรอื ใหอ ธิบายเพม่ิ เตมิ เพอื่ ความเขาใจ กจิ กรรม ฝกปฎิบัตกิ ารรา งคํากลาวทีจ่ ะใชพูดในงานตาง ๆ ดังน้ี 1. การพดู อวยพร _____________________________________ 2. การพดู ขอบคณุ ____________________________________ 3. การพูดตอนรบั _____________________________________ เรอื่ งท่ี 4 มารยาทในการพดู มารยาทในการพดู มีลักษณะ ดงั น้ี 1. ใชค าํ พดู ที่สภุ าพ และเหมาะสม กบั เวลา สถานท่ี และโอกาส 2. หากจะพูดคดั คา นตอ งคดั คา นดว ยเหตุผล หามใชคําพูดดวยอารมณโมโหหรอื โกรธ 3. ไมพูดใหผ ูอื่นเดอื ดรอน และทําลายผูอ ่ืน 4. การพดู ชมผูอน่ื จะตอ งมบี า งเพื่อเปนการใหกําลงั ใจ กิจกรรม ใหผ เู รยี นนาํ เสนอตัวอยางผูที่ไมมีมารยาทในการพูดพรอมอธิบายลักษณะท่ีแสดงถึงการไมมี มารยาทและขอเสนอแนวทางแกไ ข
12 บทที่ 3 การอา น สาระสาํ คัญ การอานนั้นเปนการเปด ประตไู ปสูโลกกวาง การอานรอยแกวและรอยกรองได ตลอดจนการ เลือกหนงั สอื อานไดเ หมาะสมจะทาํ ใหการอา นมีประสทิ ธิภาพยง่ิ ขนึ้ ผลการเรยี นรทู ่ีคาดหวงั ผูเรียนสามารถ 1. อธบิ ายหลกั การ ความสําคัญ และจดุ มงุ หมายของการอา นได 2. อา นรอยแกว ไดถกู ตอ งชัดเจน รวมทง้ั เกบ็ ใจความเม่ืออา นในใจได 3. อานบทรอ ยกรองที่ใชถ อยคํางาย ๆ ได 4. เลือกหนังสอื อา นและบอกประโยชนข องการอานได 5. บอกมารยาทในการอา นและสรา งนิสัยรกั การอานได ขอบขา ยเน้ือหา เรอื่ งที่ 1 หลกั การ ความสําคัญ และจดุ มงุ หมายของการอา น เรื่องท่ี 2 การอา นรอ ยแกว เรอื่ งที่ 3 การอา นรอ ยกรอง เรื่องท่ี 4 การเลอื กอา นหนังสอื และประโยชนของการอาน เรื่องที่ 5 มารยาทในการอานและสรา งนิสัยรกั การอาน
13 เรือ่ งท่ี 1 หลักการ ความสําคญั และจุดมุงหมายของการอา น 1. หลกั การอาน 1. ควรมจี ดุ มงุ หมายในการอานทกุ ครั้ง เพ่อื เปนการประเมินหลังการอา นจบแลว วา ไดบรรลุถึง จุดมงุ หมายหรือไม 2. เลอื กอา นหนังสือตามความสนใจของตน จะไดความรูและประสบการณตรงกบั ความตองการ และกระตือ้ รอื รน ทีจ่ ะอาน 3. อานถูกตอ งตามอักขรวิธี ออกเสียง ร และ ล ชัดเจน รวมทั้ง การเวน วรรคท่ีถูกตอ ง ซ่งึ การอานประเภทนี้จะเปนการอา นออกเสยี ง 2. ความสาํ คัญของการอาน 1. การอานเปนการรบั สารโดยเนนเนอื้ หาสาระที่หลากหลาย ผูอา นเลือกที่จะอานไดต ามความ ตอ งการ 2. การอานไดค วามรู ทักษะและประสบการณท น่ี าํ ไปใชป ระโยชนไ ด 3. การอานเปนการพฒั นาความคิดของผูอ าน 4. การอา นเปนการใชเวลาใหเ กดิ ประโยชนไ ดท้งั ความรแู ละความเพลดิ เพลิน 3. จุดมงุ หมายของการอา น 1. เพื่อใหเกดิ ความรู ตามทผ่ี ูอานตองการเลอื ก เพราะสามารถอา นได 2. เพอื่ ใหเ พลดิ เพลิน โดยเฉพาะการอา นประเภท จรรโลงใจ เชน นทิ าน นิยาย นวนยิ าย เปน ตน 3. เพ่ือนาํ ความรไู ปประยกุ ตใช โดยศึกษาจากเนื้อหาสาระ หรอื ตวั อยา งของผูทป่ี ระสบความสําเร็จ และนาํ ไปปฏบิ ัติ 4. เพ่ือใหเปนบคุ คลทนั สมัย ทันเหตุการณ มคี วามรรู อบดาน ซ่งึ จะไดจ ากการอาน กิจกรรม ตอบคาํ ถามตอไปนี้ 1. ในการอา นมีหลกั การอยางไรบาง 1. ________________________________________________________________ 2. ________________________________________________________________ 3. ________________________________________________________________ 2. การอา นมีความสําคญั อยา งไร 1. ________________________________________________________________ 2. ________________________________________________________________ 3. ________________________________________________________________
14 3. ผเู รยี นมีจุดมงุ หมายในการอา นอยา งไรบาง 1. ________________________________________________________________ 2. ________________________________________________________________ 3. ________________________________________________________________ เรอื่ งที่ 2 การอานรอ ยแกว 1. ความหมายของรอยแกว รอ ยแกว หมายถงึ ขอ ความทเี่ ขียนขึ้นโดยไมไดคํานงึ การสมั ผัส ตวั อยางเชน การเขยี นตําราเรยี น การเขียนขา ว การเขยี นประกาศ และการเขยี นขอ ความท่ัว ๆ ไป 2. การอานรอยแกว 2.1 การอานออกเสยี ง มีหลกั การอา นดังนี้ - อา นออกเสียงใหถ กู ตอ งตามอักขรวิธี - อา นอยางมจี งั หวะ แบงวรรคตอนถูกตอง - อานอยา งเขาใจเนือ้ เร่อื ง นา้ํ เสยี งจะไดเหมาะสม เชน อา นเรื่องเกีย่ วกับความสขุ เสยี งจะตองสดชนื่ ร่นื เรงิ หากเปนเรื่องเศรา น้ําเสียงจะตอ งเศรา ตามไปดวย เปนตน - อานเสียงดังฟงชดั 2.2 การอาน ขอ ความ บทความ และเรอ่ื งสั้น ขอความ บทความและเรอื่ งสัน้ เปน การอานรอยแกว สว นใหญเ ปน การอานในใจ ซงึ่ ผูอาน จะตองจบั ใจความสําคัญใหไ ด วา เรอ่ื งทีอ่ า นคอื อะไร กลา วถึงใคร ที่ไหน และเมอ่ื ไร เปน ตน 2.3 การอานจบั ใจความสาํ คญั การอานจับใจความสาํ คญั ผูอ านเมื่ออา นจบแลว จะตอ งจับใจความสําคัญได เชน เร่ืองอะไร เกิดกับใคร เมอ่ื ใด และมผี ลอยา งไร ตัวอยา งการอานจับใจความสําคญั เรอ่ื ง นาํ รอง นายจิตรพงษ กวางสุขสถิต ประธานเจาหนาที่ปฏิบัติการกลุมธุรกิจปโ ตรเลียมข้ันตนและ กาซธรรมชาติ บริษัท ปตท. เปด เผยวา ปตท. ไดร วมกับบริษัท เกษมศักดิ์ เทรดดิ้ง ผูประกอบการผลติ เหล็กเพ่ือทดลองใชกา ซธรรมชาติในรูปของกา ซธรรมชาติอัดหรือซีเอ็นจี ภายในโรงงาน ซึ่งเนน กลุม โรงงานอุตสาหกรรมทไี่ มม แี นวทอสงกาซฯ ผานโดยจะทําใหภ าคเอกชนลดตนทนุ การผลติ จากเดมิ ทต่ี อง ใชนาํ้ มนั เตาหรอื ดีเซลทีม่ ีราคาสูง (หนังสอื พมิ พเดลนิ ิวส ฉบับวนั ที่ 11 กมุ ภาพนั ธ 2552)
15 ใจความสําคัญ ประธานเจา หนาทป่ี ฏิบัติการกลุม ธุรกิจปโ ตรเลียมเปดเผยวา ปตท. ไดรว มกับบริษัทเกษมศักดิ์ เทรดดิง้ ทดลองใชก าซธรรมชาติในรูปของกา ซเพ่อื ลดตนทุนการผลติ 2.4 การอา นเพอื่ แสดงความคดิ เห็นและสรปุ ความ การอานเพื่อแสดงความคิดเห็นของผูอ า นตอ บทความ ขา ว หรือเร่ืองท่ีอา น การแสดงความ คิดเหน็ สว นมากจะแสดงตอ เน้อื หาสาระวา นาจะจริง หรือไมน าเปนไปได หรือไมนาจะเกิดได เปนตน สวนการอานเพ่อื สรปุ ความเปนการอานแลว นําใจความสาํ คญั มาสรุปความเปน สํานวนของตนเอง จะเปน การสรปุ ดวยวาจาหรือเขียนกไ็ ด ตัวอยางการอานเพอ่ื แสดงความคิดเห็นและสรปุ ความ เรื่อง ภัยแลง...ยืดเวลาชาํ ระหน้ี นายอนันต ภสู ทิ ธิกุล เลขาธิการสํานักงานการปฏิรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) เปดเผยวา ในทุกปพ ื้นท่เี กษตรกรรมในประเทศไทยจะประสบกับสถานการณภัยแลงในชวงฤดูหนาวคือตั้งแต เดือนตุลาคม - กุมภาพันธ และตอ เนื่องมาจนถึงฤดูรอ น คือระหวางเดือนกุมภาพันธ - พฤษภาคม โดยเฉพาะอยา งยิ่งเดือนมีนาคม - เมษายน ท่ีทั่วทุกภาคของประเทศไทยตอ งประสบปญหาภัยแลง และในบางทีอาจเกิดภาวะฝนทิ้งชวงในชวงกลางของฤดูฝนคือ ตั้งแตปลายเดือนมิถุนายน - กรกฎาคม โดยจะเปน เวลาประมาณ 1 - 2 สปั ดาห หรอื อาจถึง 1 เดอื น “สถานการณภัยแลงปน ี้ ส.ป.ก. เตรียมพรอ มแกไขปญหาในเบื้องตนไว คาดวานอกจากพืชไรและ ขาวนาปท ี่อาจจะประสบปญ หาขาดแคลนนํ้าหรือฝนท้ิงชว งแลว พืชชนิดอ่ืนคิดวาไมนาจะมีปญหา แตอยางใด สําหรับการดูแลทรัพยากรในชวงแลง อาจจะประสบปญหาบา งในบางพื้นท่ี อยางไรก็ตาม ส.ป.ก. ไดเ ตรียมการสนบั สนุนแหลงทนุ เพ่ือการปรบั โครงสรา งการผลิตใหม และเหนือส่ิงอ่ืนใด ส.ป.ก. เช่อื มัน่ วา องคความรทู ่ีเกษตรกรในเขตปฏริ ูปท่ดี ินไดพ ัฒนามาอยางตอ เนื่องจะสามารถชวยใหพ วกเขา รับมอื และผานวกิ ฤตไิ ปไดด ว ยในที่สุด” นายอนนั ต กลาว (หนังสือพิมพเ ดลนิ วิ ส ฉบบั วนั ท่ี 11 กมุ ภาพนั ธ 2552) ความคิดเห็นและสรปุ ความ นับไดวา เปน การเสนอวธิ ีการแกไ ขและชว ยเหลอื เกษตรกรไดเ ปน การยืดเวลาชําระหน้ีโดยปรับโครง สรางของการผลิตใหม เน่ืองจากฝนแลง ผลผลติ อาจจะไมมีผล การอานจับใจความน้ี ครูสามารถปรับเปลย่ี นโดยนาํ เหตุการณป จ จุบนั หรอื ท่เี กย่ี วของทงั้ ชมุ ชนมา อานแทนได
16 กิจกรรม ตอบคําถามตอไปน้ี 1. ผเู รยี นมีหลักการอา นออกเสียงอยางไร 1. _________________________________________________________ 2. _________________________________________________________ 3. _________________________________________________________ 4. _________________________________________________________ 2. ใหผ ูเรยี นทกุ คนอา นในใจเรือ่ งตอ ไปน้ี แลว จับใจความสาํ คัญและเขียนสรุปความ ผนู ํายุวเกษตรกรไทยเตรียมไปญป่ี นุ การประชุมคณะกรรมการบริหารโครงการฯ โดยมีตัวแทนของ 5 หนวยงาน คือ กรมสงเสริมการ เกษตร สาํ นกั งานปลดั กระทรวงเกษตรและสหกรณ กรมสงเสริมสหกรณ กรมปศุสัตว และสํานักงาน การปฏิรูปท่ีดินเพื่อการเกษตรกรรมไดม ีมติวา จะใหย ุวเกษตรกรเขา รับการฝก งานตามโครงการฯ ณ ประเทศญ่ปี นุ ในปน ี้ จาํ นวน 21 คน ยุวเกษตรกรทีผ่ า นการคัดเลอื กจะตองเขา รับการอบรมพน้ื ฐานการเกษตรและภาษาญี่ปุนโดยกรม สงเสรมิ การเกษตร ในระหวางวันท่ี 16 กุมภาพนั ธ 2552 ถงึ 31 มีนาคม 2552 ณ ศูนยสงเสริมเยาวชน เกษตร จ. กาญจนบรุ ี และกาํ หนดเดินทางไปฝกงาน ณ ประเทศญป่ี นุ ในวนั ท่ี 6 เมษายน 2552 (หนงั สือพมิ พเ ดลนิ วิ ส ฉบบั วนั ท่ี 11 กุมภาพันธ 2552) ใจความสําคญั และสรุปความได ดงั น้ี _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________
17 เรื่องท่ี 3 การอานรอยกรอง 1. ความหมายของรอยกรอง รอ ยกรอง หมายถึง คาํ ประพนั ธแ ตง ขนึ้ โดยมกี ารสมั ผัสใหคลอ งจองกัน 2. การอา นรอ ยกรอง 2.1 การอานคําคลอ งจอง บทกลอมเดก็ และเพลงพ้ืนบาน ใหอา นเปน จังหวะหรือใหคลอ งจอง มีการเอ้ือนคาํ เปน ตน ตวั อยางคาํ คลองจอง ขงิ ก็ราขา กแ็ รง, คนรกั เทา ผืนหนังคนชงั เทา ผืนเสื่อ, โยกเยกเอยนาํ้ ทวมเมฆ เปนตน ตวั อยางบทกลอมเดก็ โอละเหเ อย แมจ ะเหใหน อนวัน ตนื่ ข้ึนมาจะอาบนํา้ ทาํ ขวญั นอนวันเถดิ แมคุณ พอ เนอ้ื เย็นเอย แมมิใหเ จาไปเลน ท่ที า น้ํา จระเขจะมา มนั จะคาบเจา เขา ถ้ํา เจาทองคําพอ คณุ ตัวอยางเพลงพน้ื บา น เพลงเก่ยี วขา ว ควา เถิดหนาแมค วา รบี ตะบึงถึงคันนา จะไดพ ูดจากันเอย เก่ียวเถิดหนาแมเ กย่ี ว อยามวั แลเหลียว เคยี วจะบาดมอื เอย 2.2 การอา นกลอนสุภาพ จังหวะในการอา นคาํ ในกลอนสุภาพแบง คาํ ตามแผนผัง ดังน้ี 000/00/000/ 000/00/000/ 000/00/000/ 000/00/000/ ภายใน 1 วรรคมี 8 คํา จะอา น3/2/3 หากมี 9 คํา จะอาน 3/3/3 กลอนสุภาพ บทหน่ึงจะมี 2 บาท บาทที่ 1 เรียกวา บาทเอก มี 2 วรรค คือ สดับ, รบั บาทที่ 2 เรยี กวา บาทโท มี 2 วรรค คอื รอง และ สง ดงั นี้
๑ บท สดบั 18 ๐๐๐/๐๐/๐๐๐ บาทเอก รบั บาทโท รอง ๐๐๐/๐๐/๐๐๐ ๐๐๐/๐๐/๐๐๐ สง ๐๐๐/๐๐/๐๐๐ ตัวอยางกลอนสุภาพ มคี นรักรสถอยอรอยจิต ถงึ บางพดู พดู ดีเปน ศรศี กั ดิ์ จะถกู ผดิ ในมนษุ ยเ พราะพูดจา แมน พูดชวั่ ตัวตายทาํ ลายมิตร (สนุ ทรภู) กจิ กรรม จงตอบคําถามตอ ไปนี้ 1. ความหมายของรอ ยกรองคอื 2. การอา นกลอนสภุ าพมีดังน้ี 3. ผเู รยี นจะเลอื กหนงั สอื อานไดอ ยางไร 1. __________________________________________________ 2. _________________________________________________ 3. _________________________________________________ 4. ประโยชนข องการอานมดี ังน้ี 1. __________________________________________________ 2. __________________________________________________ 3. __________________________________________________
19 เรอื่ งที่ 4 การเลือกอา นหนงั สอื และประโยชนของการอาน 1. การเลอื กอา นหนังสือ 1. อา นหนังสือตามความสนใจ หรือความตองการซงึ่ สามารถหาอา นไดท่ีหอ งสมุดประชาชนหรอื ศนู ยก ารเรยี นรูชมุ ชน หรอื ทอ่ี นื่ ๆ 2. การเลอื กอา นหนงั สือกอ นอื่นจะตองดทู ส่ี ารบญั เพอ่ื ดเู นอื้ หาวา ตรงกับความสนใจ และ ตองการอานหรอื ไม 3. อานเพื่อหาสาระไตรต รองกาํ หนดความตองการ ใหอ า นรายชื่อหนังสอื ในหนา บรรณานกุ รม เพราะจะมรี ายชอื่ หนงั สอื ทปี่ ระกอบการเขยี น ซ่ึงจะมเี นื้อหาสาระใกลเคียงกับส่ิงท่ีตอ งการ 4. พจิ ารณาจากผเู ขียน วุฒกิ ารศกึ ษาหรอื ประสบการณท ําใหเ ชอ่ื มั่นไดว า เปน หนังสอื ที่มคี ณุ ภาพ 5. ดจู ากชือ่ หนงั สอื ท่ีจะอาน นอกจากพจิ ารณาเนอื้ หาสาระแลว จะตองดูคณุ ภาพการพมิ พ ตวั หนังสือ ภาพประกอบ และราคาวาเหมาะสมหรือไม 2. ประโยชนข องการอาน ประโยชนท่ีได 1. ไดร บั ความรู ความคดิ และประสบการณท จี่ ะนาํ ไปใชป ระโยชนได 2. ไดร ับความเพลดิ เพลิน ผอนคลาย 3. ใชเ วลาวา งใหม ีประโยชน จงตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ กจิ กรรม 1. ผเู รยี นจะเลอื กหนงั สืออานไดอยา งไร 1. ................................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................................ 2. ประโยชนของการอาน มีดงั นี้ 1. ................................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................................
20 เร่ืองท่ี 5 มารยาทในการอา นและสรา งนสิ ยั รักการอา น 1. มารยาทในการอา น 1. ไมอา นเสียงดงั รบกวนผอู นื่ 2. อานเสร็จแลว ควรเก็บหนังสอื ไวท่เี ดิม 3. ไมควรอา นเร่อื งสว นตวั ของผูอ่ืน 4. ไมขีดเขยี นทําลายหนงั สอื ทเ่ี ปนสมบัติของสว นรวม 5. ไมชะโงกหนาไปอา นในขณะทีผ่ ูอ ืน่ กาํ ลังอา น 2. การสรา งนสิ ยั รักการอา น 1. อา นหนังสือทตี่ นเองชอบ 2. อานอยางมสี มาธิ และจบั ใจความได 3. อา นหนงั สือทุกครัง้ ท่ีวา ง 4. ควรมหี นงั สือตดิ ตัวเสมอเพอ่ื อา นไดท ุกคร้งั ทต่ี อ งการ 5. ควรอา นและจดบนั ทึกขอ ความ คตทิ ต่ี นเองชอบ กิจกรรม จงตอบคาํ ถามตอไปนี้ 1. ผเู รียนจะมมี ารยาทในการอา นอะไรบาง ทน่ี อกเหนอื จากการศึกษาขางตน 1. ______________________________________________________ 2. ______________________________________________________ 3. ______________________________________________________
21 บทที่ 4 การเขยี น สาระสําคัญ การเขยี นเปน ทักษะสาํ คญั ทฝ่ี กฝนได การเขยี นอกั ษรไทยและการเขียนสะกดคาํ ไดถ กู ตอง จะนาํ ไปสกู ารเขยี นอืน่ ๆ ไดเ ปนอยา งดี ผลการเรียนรทู คี่ าดหวงั ผูเ รียนสามารถ 1. อธบิ ายหลกั การและความสาํ คัญของการเขียนได 2. อธิบายการเขียนอกั ษรไทย สะกดคาํ เขยี นสอื่ สารและเขียนตามรูปแบบตาง ๆ ได 3. อธิบายการเขียนรายงานการคน ควา และอางอิงความรู กรอกรายการได 4. บอกมารยาทในการเขยี นและนสิ ัยรักการอา น ขอบขายเนือ้ หา เรื่องท่ี 1 หลักการเขยี นและความสําคัญของการเขียน เรื่องที่ 2 การเขียนภาษาไทย เรื่องท่ี 3 การเขียนสะกดคําและประสมคาํ เรอื่ งที่ 4 การเขยี นส่อื สาร เรือ่ งที่ 5 การเขยี นตามรูปแบบ เร่อื งที่ 6 การเขยี นรายงานการคน ควาและอางองิ ความรู เรอ่ื งท่ี 7 การเขียนกรอกรายการ เรอ่ื งที่ 8 มารยาทในการเขยี นและนสิ ัยรักการเขยี น
22 เรือ่ งท่ี 1 หลกั การเขยี นและความสําคัญของการเขยี น 1. หลักการเขียน 1. ขอ ความทเ่ี ขียนเรียบรอ ยและสะอาด 2. มีความรู ความเขา ใจในเรอื่ งทเ่ี ขียน 3. เขียนถูกตองตามหลกั ภาษา และสะกดถกู ตอ ง 4. มีจดุ มงุ หมายในการเขียน 5. เขยี นดว ยความรูและความสามารถทถ่ี า ยทอดความรู ความรสู ึก ตามความตองการของตนได 2. ความสาํ คญั ของการเขยี น 1. เปน การส่ือสารทจี่ ะแจง ใหผูอ่ืน ไดท ํางานหรือปฏบิ ัติตาม 2. เปน การเผยแพรความรู วทิ ยาการใหผ อู ่นื ไดท ราบและนําไปใชประโยชน 3. เปน การบนั ทึกสาระสําคัญเพอื่ เปน หลกั ฐานและนาํ ไปใชป ระโยชน 4. เปนการเขียนที่สามารถนําไปประกอบอาชีพได เชน การเขียนขาว และการเขยี น นวนิยาย หรอื การเขยี นบทละคร เปน ตน กิจกรรม จงตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี 1. ผเู รียนมีหลักการเขียนอยางไรบาง ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ 2. การเขียนนาํ ไปใชป ระโยชนไดอ ยางไรบา ง ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________
23 เร่ืองท่ี 2 การเขียนภาษาไทย 1. พยัญชนะ ภาษาไทยมพี ยญั ชนะ 44 ตัว คอื กขฃคฅฆงจฉชซฌญฎฏฐฑฒณดตถทธนบปผฝพฟภมยรลวศ ษสหฬอฮ 2. สระ สระมี 21 รปู ดงั นี้ ะ เรียกวา วสิ รรชนีย ั เรยี กวา ไมห นั อากาศ ็ เรียกวา ไมไตคู า เรยี กวา ลากขาง ิ เรียกวา พินทอุ ิ ุ เรียกวา ตีนเหยยี ด ู เรียกวา ตนี คู เรียกวา ฝนทอง ํ เรียกวา นิคหติ , นฤคหติ “ เรียกวา ฟน หนู เ เรยี กวา ไมห นา ใ เรียกวา ไมม ว น ไ เรียกวา ไมมลาย โ เรียกวา ไมโอ อ เรียกวา ตวั ออ ย เรียกวา ตัวยอ ว เรยี กวา ตวั วอ ฤ เรียกวา ตวั รึ ฤา เรยี กวา ตวั รอื ฦ เรยี กวา ตวั ลึ ฦา เรยี กวา ตัวลอื
24 3. วรรณยุกต มี 4 รปู 1. เรียกวา ไมเอก 2. เรียกวา ไมโท 3. เรียกวา ไมต รี 4. เรียกวา ไมจัตวา 4. เลขไทย เปนตวั อักษรท่ีใชแทนการนับ คอื ๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ กิจกรรม จงตอบคําถามตอไปน้ี บอกชือ่ สระดงั น้ี 1. ะ เรียกวา _________________________________________________ 2. ุ เรยี กวา _________________________________________________ 3. ู เรยี กวา _________________________________________________ 4. เ เรยี กวา _________________________________________________ 5. ไ เรียกวา _________________________________________________ 6. โ เรียกวา _________________________________________________ 7. ย เรยี กวา _________________________________________________ 8. ว เรียกวา _________________________________________________ 9. ฤ เรยี กวา _________________________________________________ 10. ฦา เรยี กวา _________________________________________________ เรื่องที่ 3 การเขียนสะกดและประสมคาํ 1. การเขียนสะกดคํา การสะกดคาํ หมายถงึ การออกเสยี งจาํ แนกคาํ เพ่อื ใหท ราบสว นประกอบของคาํ 1.1 คาํ ท่มี ีตัวสะกด เปน คําทป่ี ระสมดวยพยัญชนะ สระ และพยัญชนะทายคํา แบง เปน 8 มาตรา 1.1.1 มาตราแมกง คือ พยางคทม่ี ตี วั ง สะกด เชน จาง บาง 1.1.2 มาตราแมก ม คือ พยางคทมี่ ตี วั ม สะกด เชน ถม ดม 1.1.3 มาตราแมเกย คือ พยางคทมี่ ตี วั ย สะกด เชน เลย ตาย
25 1.1.4 มาตราแมเกอว คือ พยางคทม่ี ตี ัว ว สะกด เชน สาว เลว แจว 1.1.5 มาตราแมก น คอื พยางคท มี่ ตี ัว น สะกด เชน กิน นอน หรอื ทต่ี ัวอ่ืนท่ี ทําหนา ท่แี ละออกเสียงเหมอื น น สะกด คอื ญ ณ ร ล ฬ เชน จรูญ คณู ขจร มลู และทมิฬ 1.1.6 มาตราแมก ก คือ พยางคทมี่ ตี ัว ก สะกด เชน มาก จาก หรอื ตวั อ่ืนท่ีทําหนา ที่และออกเสยี งเหมอื นมี ก สะกดคือ ข ค ฆ เชน สขุ พรรค และเมฆ 1.1.7 มาตราแมกด คอื พยางคทมี่ ีตวั ด สะกด เชน กด มด หรือตวั อืน่ ที่ทํา หนา ทีแ่ ละออกเสยี งเหมือนมตี ัว ด สะกด เชน จ ช ซ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ต ถ ท ธ ศ ษ และ ส เชน ดุจ ราช กา ซ กฎ นาฏศิลป รัฐ ครฑุ วฒุ ิ มารุต รถ บาท พุทธ เพศ เศษ และรส 1.1.8 มาตราแมก บ คือ พยางคที่มตี ัว บ สะกด เชน พบ ลบ หรอื ตวั อ่นื ทที่ ําหนา ท่ี และออกเสียงเหมือนมีตวั บ สะกด เชน ป พ ภ เชน ทวปี ภาพยนตร โลภมาก ธูปเทียน นิพพาน 1.2 คาํ ทไ่ี มม ีตัวสะกด เปนคําทป่ี ระสมดวยพยญั ชนะตน สระ หรือคาํ ทมี่ ีตวั สะกดในแม ก กา เชน จะ นํา ไป เปนตน 2. การประสมคํา เปน การสรา งคําโดยใชพยัญชนะ สระ และวรรณยุกต คาํ พยชั นะ สระ ตวั สะกด วรรณยุกต บาน บ า น - ราน ร า น งาม ง า ม - ลิ้น ล ิ น การอานออกเสียงสะกด เชน บอ – อา – นอ – บาน บาน อา นวา งอ – อา – มอ – งาม รอ – อา – นอ – ราน – โท – ราน งาม อานวา ลอ – อิ – น – โท – ล้นิ รา น อานวา ล้นิ อา นวา
26 กจิ กรรม จงตอบคําถามตอไปน้ี 1. ใหยกตัวอยางคําท่ีสะกด ดวยแมก ง แมกน แมกม แมก บ และ แมเกย อยา งละ 3 คาํ แมก ง _________________________________________________________________ แมก น _________________________________________________________________ แมกม _________________________________________________________________ แมก บ _________________________________________________________________ แมเกย _________________________________________________________________ 2. ใหยกตัวอยา งประสมคําทมี่ พี ยัญชนะ สระ และวรรณยกุ ตมา 5 ตวั 1. _______________________________________________________________ 2. _______________________________________________________________ 3. _______________________________________________________________ 4. _______________________________________________________________ 5. _______________________________________________________________ เรือ่ งที่ 4 การเขียนสอ่ื สาร การเขยี นสอื่ สาร หมายถึง การเขยี นท่ผี ูอ น่ื อา นแลวไดค วามตามจดุ มงุ หมายของผเู ขยี น ในระดับประถมศกึ ษาน้ี ของผูเ รียน กศน.ควรจะเขยี นสงิ่ ตา ง ๆ เหลาน้ไี ด 1. การเขียนประวตั ติ นเอง การเขียนประวัติตนเองเปนการเขียนขอความเพ่ือแสดงตนใหผ ูอื่นรูจักรายละเอียด เกย่ี วกบั เจา ของประวัติ หัวขอหลกั ๆ ควรมดี ังนี้
27 ประวัติตนเอง ชือ่ ....................................................นามสกลุ ............................................................................................ เกดิ วันที่............เดือน ................................... พ.ศ. ................... อายุ ....................................................... สถานภาพสมรส......................................................................................................................................... อาชีพ......................................................................................................................................................... ทีอ่ ย.ู .......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... สถานทท่ี ํางาน .................................................................................................................................................................. ประวัติการศึกษา .................................................................................................................................................................. ประสบการณในการทาํ งาน .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ความรูความสามารถพิเศษ .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. การเขียนบันทึกประจาํ วัน การเขียนบนั ทึกประจําวนั เปน การเขียนเก่ียวกับสิง่ ทีท่ าํ ทพ่ี บ หรือที่เกี่ยวขอ งกับผูอ่ืนใน วนั นั้น ๆ หลักการเขียนบนั ทกึ ประจาํ วนั ไดแก 1. บันทึกเปน ประจาํ ทกุ วนั 2. บนั ทกึ ตามความเปน จรงิ 3. เลือกบันทกึ เฉพาะเรื่องสําคญั หรอื ท่ตี อ งการจดจํา 4. ใชภาษา ถอ ยคาํ งา ย ๆ อยางไมเ ปนทางการ และขอ ความกระชบั 5. อาจแทรกความรูส กึ และความคดิ เห็นของผูบ นั ทึก ตวั อยางการเขียนบนั ทึกประจาํ วัน วนั ที่ 10 กมุ ภาพนั ธ 2554 วันน้ีตน่ื นอนตอนเชา ตอ งรีบไปทาํ งาน ท่ที าํ งานมกี ารประชุมเก่ียวกับแผนการทํางานในเดือน มีนาคม ตงั้ แต เวลา 10.00 - 12.00 น. ตอนบายทาํ งานทย่ี งั ไมเ สร็จใหเ สร็จ กลับบา นและถึงบาน เวลา 18.30 น. รถติดมากถึงชา กวาทกุ วัน เหนอ่ื ยกบั การเดินทางมาก
28 3. การเขียนเลาเรอื่ งเกย่ี วกับขาวหรือเหตุการณ การเขียนเลา เรอื่ ง เปนการเขียนจากประสบการณตรงใหผ ูอน่ื เขา ใจ โดยมหี ลกั การเขยี น ดงั น้ี 1. เขยี นตามความจริง 2. ใชภาษาทจี่ ะใหผ ูอืน่ เขา ใจและละเอียดพอท่ีจะอานเขา ใจ 3. เขียนใหถ กู ตองตามหลกั ภาษาไทย 4. อาจจะมีเน้อื หาสาระ แสดงความคิดเห็นหรือขอเสนอแนะอ่ืน ๆ ได ตัวอยา งการเขยี นเลา เรื่อง เหตุการณท ี่ประทบั ใจ เมอ่ื หยดุ งานไดไ ปเท่ียวทะเลทจ่ี งั หวัดระยอง เรยี กวา บานเพ ขณะที่นั่งเลน ริมชายหาด มีเด็กถูก มอเตอรไซตชนจึงเดินไปดูเด็กไดรับบาดเจ็บเล็กนอย คงจะชนไมแรง รถมอเตอรไซคขับเลยไปแลว ไมย อมหยุดดเู ลย คงคดิ วาไมเ ปนอะไรมาก เราจงึ พาเดก็ ไปสงท่สี ถานอี นามัยท่ีอยูใ กลๆ เจา หนา ท่ีไดทํา ความสะอาดบาดแผลและใสย าให เราไดพาเด็กไปสง ท่ีบา น และเราก็กลับมานั่งชมทะเลที่บานเพตอ จนถึงบาย 4 โมงเยน็ จึงกลับบา น วนั นี้ไดทําความดี เปนเหตุการณท ี่ประทบั ใจทีไ่ ดชว ยเหลือเพ่ือนมนษุ ย กิจกรรม จงตอบคําถามตอ ไปนี้ 1. ผูเรยี นคิดวา ในการเขยี นประวตั ิตนเอง ขอความใดสําคญั ทส่ี ดุ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ 2. ใหผ ูเรียนเขียนบันทึกประจําวัน __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________
29 3. ใหผ ูเ รยี นเขียนเลา เรอื่ งหรือเหตกุ ารณท ีป่ ระทบั ใจ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ เรอื่ งท่ี 5 การเขยี นตามรูปแบบ การเขยี นตามรูปแบบ เปน การเขียนตามแบบท่กี ําหนด เชน การเขยี นเรียงความ 1. การเขยี นเรยี งความ การเขียนเรยี งความ เปนการแสดงออกทางความคิดและประสบการณข องผเู ขียนเพอื่ ให ผูอน่ื ทราบ ซึ่งมรี ปู แบบในการเขยี น 1. ชอ่ื เรอ่ื งจะบอกเคา โครงเรอื่ งได เชน โรงเรียนของฉัน ชุมชนทฉ่ี ันอยู เปนตน 2. การเขยี นเรียงความจะมีองคประกอบอยู 3 สว น คือ 1. คํานาํ เปนการเรมิ่ ตน ของเรยี งความทเี่ ปน สว นดงึ ดูดใจ ใหส นใจอา นทงั้ เรอ่ื ง 2. เนอ้ื เร่อื ง เปน เนอ้ื หาสาระของเรยี งความท้ังเรอื่ ง จะตองคิดโครงเรื่องกอ นจึงจะ เขยี นและเขยี นรายละเอียดตอ ไป 3. บทสรปุ เปนการสรปุ แกน ของเรอ่ื ง ไมค วรจะยาวมาก 2. การยอ ความ การยอความเปน การสรุปใจความสําคญั จากเร่อื งทอ่ี านดว ยภาษาหรอื สํานวนของตนเอง หลกั การยอ ความ 1. ยอ ความตามรูปแบบของการยอ ความ 2. อา นเร่อื งท่ีจะยอ จนเขาใจ 3. พจิ ารณาใจความสาํ คญั และนํามาเขยี นเปน ภาษาหรอื สํานวนของตนเอง 4. รูปแบบของการยอ ความ จะมคี ํานาํ เพื่อเขียนทม่ี าเบอ้ื งตน ของยอ ความนัน้ เชน ยอ ความเร่อื ง................................................ของ (ผแู ตง)............................................................... จากหนังสอื .............................................................ความวา ...................................................................... ยอขา วเร่ือง………….......................................เขียนโดย................................................................................ จากหนังสอื ........................................ ความวา............................................................................. ยอหนาตอมาจะเปนใจความสาํ คญั จากการอาน.........................................................................................
30 ตัวอยางยอความ เมืองโองแนะระวังไฟปา นายสุเมธ ชัยเลิศวณิชกุล ผูวา ราชการจังหวัดราชบุรี กลา วถึงการรณรงคป ระชาสัมพันธ ปองกันไฟปาวา เน่ืองจากในขณะนี้เขาสูช ว งท่ีมีอากาศแหงแลงและมีลมแรง อีกท้ังเปน ระยะเวลาที่ เกษตรกรเก็บเกีย่ วพชื ผลทางการเกษตรแลว และมักจะเผาซากพืช ตอซัง ขา วฟาง อันเปนเหตุใหเกิด ไฟไหมลุกลามเขา ไปยังพ้ืนทปี่ า ไม จนกลายเปน ไฟปา สรางความเสยี หายแกพ ันธไุ มแ ละสตั วปา รวมทั้ง ทําใหสภาวะโลกรอนรุนแรงย่ิงข้ึน ดังน้ันจังหวัดราชบุรี จึงขอความรวมมือจากประชาชนในจังหวัด อยาเผาวสั ดุส่งิ ของใด ๆ อนั เปน สาเหตใุ หเกดิ ไฟปา ได และหากพบเห็นไฟปา กรณุ าแจงใหศ ูนยปฏิบัติการ ควบคุมไฟปาภาคกลางทราบดวย (หนงั สือพมิ พเดลนิ ิวส ฉบบั วนั ที่ 11 กมุ ภาพันธ 2552) ยอขา วเรอื่ ง เมืองโองแนะระวังไฟปา จากหนงั สือพิมพเ ดลินิวส ฉบับวันที่ 11 กุมภาพันธ 2552 หนา 15 ความวา นายสุเมธ ชัยเลิศวณิชกุล ผูว าราชการจังหวัดราชบุรี จัดใหม ีการรณรงคประชาสัมพันธ ใหประชาชนระวงั ไฟปาเผาซากพืช ตอซัง ฟางขาว จนเกิดเหตุเปนไฟปาสรา งความเสียหายแกพันธุไม สตั วป า และทําใหภาวะโลกรอ น หากพบเห็นไฟปา แจงศูนยปฏิบตั ิการควบคุมไฟปา ภาคกลางทราบ 3. การเขยี นจดหมาย จดหมายท่ผี เู รยี นควรศึกษาในระดบั ประถมศกึ ษา คือ การเขียนจดหมายกิจธุระ หลกั การเขยี นจดหมาย 1. เขียนใหสะอาดเรยี บรอ ย 2. อา นและเขาใจความประสงคช ดั เจน 3. ใชภาษาสภุ าพและถูกตองตามหลักภาษา 4. ถกู ตอ งตามรูปแบบการเขยี นจดหมาย รูปแบบการเขยี นจดหมายกจิ ธุระ สถานท.่ี .................................................. วัน..........เดือน.....................ป. ............... เรือ่ ง ........................................................................ เรยี น ....................................................................... (ขอความ) .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... คาํ ลงทา ย .............................................. ชือ่ ผูเขียนจดหมาย .......................
31 ตัวอยา งการเขยี นจดหมายกจิ ธุระ กลมุ พฒั นาเศรษฐกิจพอเพยี ง ต.บางใหญ อ. บางใหญ จ.นนทบรุ ี 11140 12 กุมภาพันธ 2552 เร่ือง ขอยมื อุปกรณก ีฬา เรยี น ผอู าํ นวยการ กศน. อําเภอบางใหญ ดวยกลมุ พฒั นาเศรษฐกจิ พอเพียง จะใหมกี ารแขงขันกฬี าภายใน ในวันที่ 20 กุมภาพันธ 2552 เวลา 8.00 – 17.00 น. จงึ ใครข อยมื อปุ กรณก ีฬา เพอื่ ใชประกอบการแขง ขนั จาํ นวน 5 รายการ ดังน้ี 1. ลกู ฟุตบอล 3 ลูก 2. ลกู บาสเก็ตบอล 2 ลกู 3. ไมแ บดมนิ ตัน 3 คู 4. เซปกตะกรอ 8 ลกู 5. นกหวีด 5 ตวั โดยจะคนื อุปกรณด งั กลาว ภายในวนั ท่ี 21 กุมภาพนั ธ 2552 จึงเรียนมาเพือ่ โปรดทราบและพิจารณา ขอแสดงความนบั ถือ (นายเดชา ไทยจงเจรญิ ) ประธานกลุมพฒั นาเศรษฐกิจพอเพียง กิจกรรม 1. ทานคดิ วา ในการเขยี นประวตั ติ นเอง ขอความใดสําคัญทส่ี ุดเพราะเหตใุ ด 2. เขยี นเรยี งความเร่ืองครอบครวั ของฉนั 3. ยอ ขา วจากหนังสือพมิ พ 1 เรื่อง โดยแนบตนฉบบั ขาวดว ย 4. เขยี นจดหมายกิจธุระ 1 ฉบบั __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________
32 เรื่องท่ี 6 การเขียนรายงานการคนควาและอางอิงความรู 1. การเขียนรายงานการคนควา การเขยี นรายงานเปน การเขยี นผลการศกึ ษาจากการคน ควา เพอื่ นําเสนอผบู ังคับบัญชา หรือผสู อน หลกั การเขียนรายงาน 1. ขอ มลู ทเี่ ขียนตอ งเปนความจรงิ 2. ขอมลู ใดที่นํามาจากผูรูอ ืน่ ตองเขยี นเปนเชงิ อรรถและบรรณานุกรม 3. เขยี นเปน ทางการ ใชภ าษาถกู ตอ ง และชัดเจน สว นประกอบของรายงาน 1. ปกหนา ประกอบดวยชื่อเร่ือง ชื่อผูเขียน และนําเสนอผใู ด 2. คาํ นาํ เปนความเรยี งมี 3 สวน คอื ความเปน มาและวัตถปุ ระสงค สาระของรายงาน ประโยชนทไ่ี ดร บั และขอบคุณผมู สี วนชวยเหลอื 3. สารบญั 4. เน้ือหาสาระ 5. บรรณานกุ รม 2 . การเขียนอางอิงความรู การเขยี นอา งอิงความรู หมายถึง การเขยี นเชงิ อรรถและบรรณานกุ รม 1. เชิงอรรถ เชิงอรรถเปน ช่อื ผเู ขยี น ปท พ่ี ิมพแ ละเลขหนา หนงั สือท่นี ําไปใชป ระกอบการเขียน เชน อุทัย ศิริศักดิ์ (2550, หนา 16) การเขียน อางอิงแบบนี้จะไมไ ดเ ขียนช่ือหนังสือ ช่ือหนังสือจะเขียน ในหนาบรรณานกุ รม 2. บรรณานุกรม บรรณานุกรม ประกอบดว ยรายชือ่ หนงั สอื ทีใ่ ชประกอบการเขียน โดยจะตองเขยี น เรียงตามตวั อกั ษรชือ่ ผแู ตง โดยเขยี นช่อื ผแู ตง ช่ือหนงั สอื ชือ่ สถานทพ่ี ิมพ ชือ่ โรงพมิ พแ ละปท พี่ มิ พ เชน กนกอร ทองคาํ . การใชภาษาไทย, กรุงเทพฯ : ไทยวิวัฒน, 2549. ศิรอิ ร ทองอาํ ไพ. หลกั การใชภาษา, นนทบุรี :ไทยเจริญ, 2550
33 กิจกรรม จงตอบคาํ ถามตอไปนี้ 1. สวนประกอบของรายงาน มดี งั นี้ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 2. ขอความในเชงิ อรรถ บอกอะไรบา ง __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 3. บรรณานุกรม บอกใหเ รารอู ะไรบาง __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ เรือ่ งที่ 7 การเขยี นกรอกรายการ การกรอกรายการเปน การกรอกแบบฟอรม ของหนวยราชการ หรอื หนว ยงานตาง ๆ ท่ใี หก รอก เพอื่ แสดงขอมูลที่หนวยงานนัน้ ๆ ตองการทราบ เชน การกรอกใบสมคั รเรียน การกรอกแบบฟอรม การติดตง้ั โทรศพั ท หรอื การกรอกแบบฟอรม การขอใชไ ฟฟา เปนตน หลกั การกรอกแบบรายการ 1. อา นขอ ความในแบบรายการน้นั ๆ ใหเ ขาใจกอนจะเขียนขอ ความ 2. เขยี นใหถ กู ตอ งและสะอาด 3. กรอกขอความตามความจริง 4. ใชถ อ ยคาํ สน้ั ๆ และกะทดั รัด 5. ปฏบิ ตั ติ ามขอ บังคับ หรอื คําแนะนําของแบบรายการนั้น ๆ
34 แบบรายการทจ่ี ะใชใ นชีวติ ประจําวัน 1. แบบฟอรม ธนาณัติ 2. แบบฟอรม สงพสั ดทุ างไปรษณีย 3. แบบฟอรม สมคั รตาง ๆ 4. แบบฟอรม คาํ รอ ง 5. แบบฟอรมสัญญา 6. แบบฟอรม ฝากเงนิ แบบฟอรมถอนเงนิ ของสถาบันการเงนิ กิจกรรม ใหผเู รียนเลอื กกรอกแบบรายการ ขางลางนี้ 2 ชนิด โดยใชแบบฟอรม จรงิ จากหนวยงานน้นั ๆ และจัดเกบ็ ไวในสมดุ แบบฝกหัดหรอื แฟมขอ มลู วิชาภาษาไทย 1. แบบฟอรม ธนาณตั ิ 2. ใบสง พัสดทุ างไปรษณยี 3. ใบสมัครตา ง ๆ 4. ใบคาํ รอ ง 5. หนังสือสญั ญา 6. ใบฝากเงนิ ถอนเงิน ของสถาบนั การเงิน เรอ่ื งที่ 8 มารยาทในการเขยี นและนสิ ัยรกั การเขียน 1. มารยาทในการเขียน 1. เขยี นถูกตองและชัดเจนใหผูอืน่ อานได 2. เขียนเชิงสรา งสรรค ไมเขยี นเพือ่ ทําลายหรอื ทําใหเกดิ ความเสียหายแกผ อู ่ืน 3. เขยี นในสถานทคี่ วรเขยี น ไมเขียนในท่ไี มสมควร เชน สถานท่ีสาธารณะ 4. เขียนทกุ อยางดวยขอ มลู ทเี่ ปน ความจรงิ 5. ไมขีดหรอื เขียนขอ ความในหนงั สอื เอกสารและอ่นื ๆ ทีเ่ ปน ของประชาชนโดยรวม เชน หนังสอื ในศูนยก ารเรียน หรือหอ งสมดุ 2. นสิ ัยรักการเขยี น 1. เร่มิ ตนดว ยการเขยี นส่ิงทงี่ า ย และไมใ ชเวลามาก 2. เขียนตอ เนอ่ื งจากการเขียนคร้งั แรก เชน การเขยี นบนั ทกึ ประจาํ วนั 3. เร่มิ เขียนดว ยขอ ความทงี่ ายและสัน้ และกําหนดเวลากับตนเอง ใหพ ยายามเขียน ทุกวันตามระยะเวลาทีพ่ อใจ จะทาํ ใหเขยี นไดโดยไมเ บอื่ หนาย
35 กจิ กรรม จงตอบคําถามตอ ไปน้ี 1. มารยาทในการเขียนของผเู รยี น มีอะไรบาง 1. ________________________________________________ 2. ________________________________________________ 3. ________________________________________________ 4. ________________________________________________ 5. ________________________________________________ 2. ผเู รยี นจะปฏบิ ตั ติ นอยางไร จึงจะถือวา เปน การสรางนสิ ยั รักการเขยี น 1. ________________________________________________ 2. ________________________________________________ 3. ________________________________________________
36 บทท่ี 5 หลกั การใชภ าษา สาระสาํ คญั หลักการใชภาษาเปน การนาํ ความรทู างภาษามาใชจรงิ ตามลกั ษณะกฎเกณฑของภาษาไทย ซึง่ ประกอบดวยอักษรไทย พยางค คําในมาตราตวั สะกด ชนิดของคํา ประโยค และอื่น ๆ ผลการเรยี นรูท ค่ี าดหวัง ผูเ รียนสามารถ 1. อธบิ าย เสยี ง รูปอกั ษรไทย พยญั ชนะ สระ วรรณยุกต และไตรยางคไ ด 2. อธิบายการใชคํา ชนิดของคํา หนาท่ีของคํา ประโยค เครื่องหมายวรรคตอนและการใช พจนานุกรมได 3. อธบิ ายสาํ นวน คําพงั เพย สุภาษิต คาํ ราชาศัพท และคําสุภาพได 4. อธิบายการใชภ าษาอยางเหมาะสมตามกาลเทศะ บคุ คล และสถานการณ ขอบขา ยเนื้อหา เรื่องที่ 1 เสยี ง รูปอกั ษรไทยและไตรยางค เรือ่ งที่ 2 ความหมายและหนา ท่ีของคาํ กลมุ คาํ และประโยค เร่ืองที่ 3 เคร่ืองหมายวรรคตอนและอกั ษรยอ เรอ่ื งท่ี 4 หลกั การใชพ จานกุ รม คาํ ราชาศพั ทและคําสภุ าพ เรอ่ื งที่ 5 สํานวนภาษา เรื่องท่ี 6 การใชทกั ษะทางภาษาเปน เคร่ืองมือในการแสวงหาความรู เร่ืองที่ 7 ลักษณะของคําไทย คาํ ภาษาถ่ินและคาํ ภาษาตางประเทศในภาษาไทย
37 เรอื่ งที่ 1 เสยี ง รูปอักษรไทย และไตรยางค ผเู รยี นไดศกึ ษารูปอกั ษร คือ พยญั ชนะ 44 ตวั สระ 21 รปู วรรณยกุ ต 4 รปู และเลขไทย ๐ – ๙ แลว ในเรือ่ งที่ 2 การเขียนอกั ษรไทย ซึ่งอยใู นบทท่ี 4 การเขียน ในเร่ืองน้ีผเู รียนจะไดศกึ ษาเสยี งของภาษาไทย คอื เสยี งพยญั ชนะ เสียงสระ และเสียงวรรณยกุ ตตามรายละเอียด ดังน้ี 1. เสยี งพยญั ชนะ เสียงพยัญชนะมี 21 เสยี ง รูปพยญั ชนะ เสียงพยัญชนะ ก ก - กอ ขฃคฅ ฆ ค - คอ ง ง - งอ จ จ - จอ ช ฌ ฉ ช - ชอ ซสศษ ซ - ซอ ด ฎ ด - ดอ ต ฏ ต - ตอ ทธฑฒถฐ ท - ทอ น ณ น - นอ บ บ -บอ ฟ ฟ - ฟอ พ ภ ผ พ - พอ ฟ ฝ ฟ - ฟอ ม ม – มอ
38 รูปพยญั ชนะ เสยี งพยัญชนะ ย ย - ยอ ร ร - รอ ล ล - ลอ ว ว - วอ ฮห ฮ - ฮอ อ อ – ออ พยัญชนะตน ของคาํ บางคาํ มกี ารนําพยญั ชนะมารวมกันแลว ออกเสยี งพรอ มกัน เรยี กวา “เสยี งควบกลํา้ ” มีทใี่ ชกนั พอยกเปน ตัวอยางได ดังนี้ 1. กว เชน แกวง / ไกว 2. กร เชน กรอบ / กรงุ 3. กล เชน กลอง / กลบั 4. คว เชน ควาย / ควา 5. คร เชน ใคร / ครวญ 6. คล เชน คลอย / เคล้มิ 7. พร เชน พระ / โพรง 8. พล เชน พลอย / เพลง 9. ปร เชน ปราบ / โปรด 10. ปล เชน ปลุก / ปลอบ 11. ตร เชน ตรวจ / ตรอก 12. ทร เชน จันทรา / ทรานซสิ เตอร 13. ฟร เชน เฟรน / ฟรี 14. ฟล เชน ฟลกุ / แฟลต 15. บล เชน บล็อก / เบลอ 16. ดร เชน ดราฟท
39 2. เสยี งสระมี 24 เสียง โดยแบง เปน เสยี งส้ันและเสยี งยาว สระเสยี งสัน้ สระเสยี งยาว อะ อา อิ อี อึ อือ อุ อู เอะ เอ แอะ แอ โอะ โอ เอาะ ออ เออะ เออ เอียะ เอีย เอือะ เอือ อัวะ อัว 3. เสยี งวรรณยุกต มี 5 เสียง คือ เสยี งสามญั เชน กา เสยี งเอก เชน กา เสยี งโท เชน กา เสยี งตรี เชน กา เสียงจัตวา เชน กา คําไทยทกุ คาํ มเี สยี งวรรณยกุ ต แตอ าจไมมีรปู วรรณยกุ ต เชน ขอ หนู หู ตงั
40 4. ไตรยาค คอื อกั ษร 3 หมู ซง่ึ แบงตามเสยี ง ดังน้ี 1. อกั ษรสงู มี 11 ตัว คือ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห 2. อักษรกลางมี 9 ตวั คือ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ 3. อกั ษรตํ่ามี 24 ตวั คือ ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ นพฟภมยรลวฬฮ ตัวอยางการผันวรรณยุกต อักษร 3 หมู เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจตั วา อักษรกลาง กา กา กา กา กา - กะ กะ กะ - อักษรสงู - ขา ขา - ขา - ขะ ขะ - - อักษรต่าํ คา - คา คา - - - คะ คะ - กิจกรรม จงเตมิ คาํ และขอ ความใหถกู ตอ ง 1. เสียงพยัญชนะม_ี _________________เสียง 2. เสยี งสระม_ี _____________________เสยี ง 3. เสียงวรรณยุกตม _ี ________________เสียง 4. นา มีเสยี งวรรณยกุ ต ______________________ หมา มีเสียงวรรณยุกต ______________________ กนิ มเี สยี งวรรณยกุ ต ______________________ สิน มเี สียงวรรณยุกต ______________________ พลอย มีเสยี งวรรณยุกต ______________________ 5. ไตรยางค คือ ______________________________________________
41 เรอื่ งที่ 2 ความหมายและหนาท่ขี องคํา กลมุ คํา และประโยค คํา หมายถึง เสียงท่ีเปลง ออกมาแลวมีความหมาย จะมีก่ีพยางคก็ได เชน ไก ขนม นาฬิกา เปน ตน พยางค หมายถึง เสยี งท่เี ปลง ออกมาคร้งั หนึง่ จะมคี วามหมายหรือไมม กี ไ็ ด เสยี งที่เปลง ออกมา 1 ครง้ั ก็นับวา 1 พยางค เชน นาฬกิ า มี 3 พยางค แตม ี 1 คํา แมนาํ้ มี 2 พยางค แตม ี 1 คาํ มคี วามหมายวา ลาํ นํา้ ใหญ ซึง่ เปน ท่รี วมของลาํ ธารทง้ั ปวง ชนิดของคํา คําท่ีใชใ นภาษาไทยมี 7 ชนิด คือ คํานาม คําสรรพนาม คํากริยา คําวิเศษณ คาํ บุพบท คําสันธาน และคาํ อุทาน ซึ่งคําแตละชนดิ มหี นา ท่ีแตกตางกนั ดงั นี้ 1. คาํ นาม คอื คําทีใ่ ชเรียกช่อื คน สัตว สงิ่ ของ สถานทแ่ี ละคาํ ที่บอก กริ ยิ าอาการหรือลักษณะ ตางๆ ทาํ หนา ทเ่ี ปน ประธานหรือกรรมของประโยค ตัวอยาง คาํ ท่ใี ชเ รียกช่ือ เรียกช่ือสตั ว = แมว ชา ง หมู ทั่วไป เรยี กช่ือสง่ิ ของ = ดนิ สอ พัดลม โตะ คาํ ทใ่ี ชเรยี กช่ือ เรยี กชอ่ื สถานที่ = โรงเรยี น กรุงเทพมหานคร เฉพาะบุคคล เรียกชือ่ คน = สมศักดิ์ พรทพิ ย หรอื สถานท่ี คาํ ท่ใี ชแสดง บอกหมวดหมู = ฝงู กรม กอง โขลง การรวมกนั เปน หมวดหมู บอกอาการหรอื บอก = จะมีคําวา “การ” และ “ความ” คําที่ใชบอกอาการ คุณลกั ษณะทไี่ มม ีตัวตน นําหนา คํากริยา เชน ความสุข หรอื คุณลกั ษณะที่ ไมมีตัวตน คาํ ท่บี อก นามทใี่ ชตามนามอนื่ ๆ = นาฬกิ า 1 เรือน ลักษณะ เพ่ือบอกลักษณะของ ววั 3 ตัว บาน 3 หลงั
42 2. คําสรรพนาม คอื คําท่ีใชแ ทนคํานามหรือขอ ความทกี่ ลาวมาแลว ในกรณที ่ีไมต องการกลา ว คาํ นนั้ ซ้ําอีก ทําหนาทีเ่ ชน เดยี วกับคํานาม ตัวอยาง สรรพนามแทน ขา ขาพเจา กระผม ผม เรา อาตมา ฉัน (แทนผพู ูด) ผูพดู /ผูฟงและ เธอ ทาน มงึ เอง็ พระคณุ เจา (แทนผูกาํ ลังพดู ดวยหรือผฟู ง ) ผทู ่ีกลา วถงึ เขา พวกเขา พวกมัน (แทนผูทีถ่ ูกกลา วถึง) สรรพนามที่กําหนด น่ี โนน โนน ใหร คู วามใกลไกล สรรพนามคําถาม ใคร อะไร ที่ไหน อันไหน 3. คํากรยิ า คอื คาํ ที่แสดงการกระทาํ อยางใดอยา งหน่ึงของคํานาม คําสรรพนาม หรือแสดง การกระทําของประธานในประโยค ใชว างตอจากคาํ ทเี่ ปน ประธานของประโยค ตัวอยางคาํ กรยิ า ไดแ ก วง่ิ ยนื เดิน น่งั นอน พดู ไป กนิ เลน ฯลฯ คาํ กรยิ าทตี่ อ งมีกรรม นกั เรียน ซ้อื หนังสือ มารับขางทา ยจึงจะ นายแดง กิน ขาว ไดค วามสมบรู ณ คาํ กริยาไมตอ งมี นกรอ ง กรรมมารบั ขางทาย เธอรองไห คาํ กริยาทต่ี อ งอาศัย ฉัน เปน แมบ าน สว นเตมิ เตม็ หรอื เธอ อยู ภูเกต็ ตอ งมีกรรมมารบั
Search
