วัดพระธาตุลำปางหลวง

วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง สั ก ก า ร ะ 4 พ ร ะ ธ า ตุ ตํา บ ล ลํา ป า ง ห ล ว ง อํา เ ภ อ เ ก า ะ ค า จั ง ห วั ด ลํา ป า ง

สมั ภาษณ์ : พอ่ หนานวชั รนิ ทร์ ถาวรรณา มคั นายกของวดั พระธาตลุ ําปางหลวง อ้างอิง : หนงั สอื พระครู พธิ านนพกิจ รองเจา้ คณะอําเภอเกาะคา เจา้ อาวาสวดั พระธาตลุ ําปาง วทิ ยานพิ นธ์ พรรณนภิ า ปณฑวณชิ การศึกษารปู แบบสถาปตยกรรม วดั พระธาตลุ ําปางหลวง ผจู้ ดั ทํา : นางสาวปนดั ดา แก้วทิตย์ นางสาวสวุ ชิ ชาณี บรรทมุ พร นางสาวชญั ญา คําสวสั ดิ

ส า ร บั ญ เขตพุทธาวาส องค์พระธาตเุ จดยี ์ ------- 3-11 ------ วหิ ารหลวง ------------------ 4 นอกเขตพุทธาวาส วหิ ารพระพุทธ ------------------ 5 ตํานานวดั พระธาตุ วหิ ารพระเจา้ ศิลา ------------------ 6 วหิ ารนาํ แต้ม ------------------ 7 ลําปางหลวง ------------------ 8 วหิ ารต้นแก้ว ------------------ 9 ซุม้ พระพุทธบาท ---------------- 10 ต้นขะจาว ต้นไมป้ ระจงั หวดั ---------------- 11 ------12-16 ----- พระเจา้ แก้วมรกต ---------------- 13 พพิ ธิ ภัณฑ์เครอื งไม้ ---------------- 14 พพิ ธิ ภัณฑ์วดั พระธาตลุ ําปางหลวง ---------------- 15 วดั ล่มุ ---------------- 16 ------ 17-18 -----

PAGE | 02 วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง นับเปนปูชนียสถานทีสาํ คัญ แ ห่ง ห นึ ง ข อ ง น ค ร ลํา ป า ง เ ป น ต้ น กํา เ นิ ด ข อ ง \" ลํา ป า ง \" ด้ ว ย ตํา น า น ข อ ง วั ด จึ ง เ ป น เ ห ตุ ใ ห้นาํ ม า ใ ช้ เ ป น ชื อ เ มื อ ง ว่ า \" น ค ร ลํา ป า ง ” แ ล ะ จั ง ห วั ด ลํา ป า ง ใ น ป จ จุ บั น เ ป น วั ด ที มี พ ร ะ บ ร ม ส า รีริก ธ า ตุ ข อ ง พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า บ ร ร จุ อ ยู่ ใ น อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ ที เ ป น ป ร ะ ธ า น ข อ ง วั ด เ ป น วั ด ที ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พ ร ะ แ ก้ ว ม ร ก ต พ ร ะ พุ ท ธ รู ป อั น ลํา ค่ า อี ก อ ง ค์ ห นึ ง ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย เ ป น วั ด ที มี อ นุ ส ร ณ์ แ ห่ง ก า ร ก อ บ กู้ อิ ส ร ภ า พ ใ น แ ด น ล้ า น น า ไ ท ย โ ด ย พ่ อ ห น า น ทิ พ ย์ ช้ า ง ต้ น ต ร ะ กู ล เ จ้ า น า ย ท า ง เ ห นื อ เ ป น วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ป ร ะ จาํ ป เ กิ ด ข อ ง ผู้ ที เ กิ ด ป ฉ ลู

เ ข ต พุ ท ธ า ว า ส จั ก ร ว า ล ค ิต ัอ น มี ป ร ะ ธ า ตุ เ ป น ุจ ด ูศ น ย์ ก ล า ง กํา แ พ ง TVPOOLONLINE.COM หิ น สี เ ห ลี ย ม ท า ง ล า ด บั น ใ ด น า ค เ ป รีย บ ดั ง แ ม่ นาํ ค ง ค า มี น า ค แ ล ะ สิ ง ห์ รัก ษ า เ ฝ า อ ยู่ ที ต้ น นาํ ซุ้ม ป ร ะ ตู โ ข ง วิ ม า น ข อ ง ท ว ย เ ท พ อ ยู่ ล ด ห ลั น เ ป น ชั น ประตโู ขง ประตจู กั รวาลทัง 3 ทิศ ทิศบูรพา ทิศอุดร ทิศทักษิณ

PAGE | 04 อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง สิ ง ที เ ป น จุ ด เ ด่ น ที สุ ด ข อ ง วัด ว า ง ผั ง โ ด ย ยึ ด ค ติ ค ว า ม เ ชือ ใ น จั ก ร ว า ล พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง แ น่ น อ น ท า ง พุ ท ธ ศ า ส น า ซึง เ ชื อ ว่ า เ ข า พ ร ะ สุ เ ม รุ ว่ า ย่ อ ม เ ป น อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ เ ป น ศู น ย์ ก ล า ง ข อ ง จั ก ร ว า ล ซึง มี ส ว ร ร ค์ วิ ม า น ชั น ต่ า ง ๆ แ ล ะ ล้ อ ม ร อ บ ด้ ว ย ท วี ป เ จ ดี ย์ ท ร ง ร ะ ฆั ง แ บ บ ล้ า น น า ใ ห ญ่ 4 ท วี ป ที ตั ง อ ยู่ ท่ า ม ก ล า ง ฐ า น เ ป น บั ว ลู ก แ ก้ ว ป ร ะ ดั บ ม ห า ส มุ ท ร ศ รีทั น ด ร เ ป น รู ป ว ง แ ห ว น ล ว ด ล า ย บั ว ใ น ผั ง สี เ ห ลี ย ม จั ตุ รัส โ ด ย เ ชื อ ม กั น ด้ ว ย ห น้ า ก ร ะ ด า น ที พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ เ ป รีย บ เ ส มื อ น เ ข า ยื ด สู ง ต่ อ ขึ น ด้ ว ย ชุ ด บั ว ถ ล า ใ น ผั ง พ ร ะ สุ เ ม รุ ซึง เ ป น แ ก น จั ก ร ว า ล ว ง ก ล ม ซ้อ น กั น 3 ชั น แ ส ด ง ถึ ง ก า ร ร ว ม เ ป น ห นึ ง เ ดี ย ว กั บ ทุ ก สาํ ห รับ บั ล ลั ง ก์ เ ป น ผั ง ว ง ก ล ม สิ ง ใ น จั ก ร ว า ล ใ น ภ า ว ะ ก า ร ต รัส รู้ข อ ง แ ล้ ว ช้ อ น ขึ น ไ ป ด้ ว ย ส่ ว น ย อ ด ที พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า เ ป น ป ล้ อ ง ไ ฉ น แ ล ะ ย อ ด ฉั ต ร ทํา ด้ ว ย ท อ ง คํา แ ท้ ภ า ย ใ น พ ร ะ ธ า ตุ บ ร ร จุ พ ร ะ เ ก ศ า แ ล ะ พ ร ะ อั ฐิ ธ า ตุ จ า ก พ ร ะ น ล า ฏ ข้ า ง ข ว า พ ร ะ ศ อ ด้ า น ห น้ า แ ล ะ ด้ า น ห ลั ง ข อ ง อ ง ค์ สั ม ม า สั ม พุ ท ธ เ จ้ า มี ก า ร บู ช า เ ที ย น ส ะ เ ด า ะ เ ค ร า ะ ห์ เ พื อ ค ว า ม เ ป น สิ ริม ง ค ล โ ด ย ก า ร นาํ ธู ป เ ที ย น ด อ ก ไ ม้ เ ดิ น ว น ข ว า 3 ร อ บ ข อ พ ร ต่ อ ห น้ า พ ร ะ ธ า ตุ ต า ม ค ว า ม ป ร า ร ถ น า พ ร้อ ม คํา ไ ห ว้ พ ร ะ ธ า ตุ

PAGE | 05 วหิ ารหลวงเปนวหิ ารประธานซงึ จะ ตังอยูด่ า้ นหนา้ ทางทิศตะวนั ออก ของเจดยี ป์ ระธานเสมอ วหิ ารหลวง สรา้ งเมอื ป พ.ศ. 2019 โดยพระเจา้ หมนื คําเปก(คําเพชร) ผู้ ครองนครลําปาง มเี สากวา่ 46 ต้น ก่อดว้ ยศิลาแลง กลางพระวหิ ารหลวงเปนซุม้ ปราสาททองประดษิ ฐาน พระเจา้ ล้านทอง พระพุทธรปู สมั ฤทธสิ วยทีสดุ ของนครลําปาง ดา้ นขา้ งอาคารเปดโล่ง มผี นงั ไมท้ ี เรยี กวา่ ฝายอ้ ยหรอื ฝาหยาบ ปด ลงมาตามแนวความสงู ของเสาราว ครงึ หนงึ ซงึ มภี าพจติ รกรรมเก่า แก่งดงามเรอื งทศชาติและ พรหมจกั ร ฝาเพดานเปนไม้ มดี าว เพดานในแต่ละชว่ งเสา ลายดาว เพดานตรงกลางทําเปนรปู สตั วแ์ ละ สตั วใ์ นเทพนยิ าย เชน่ แพะ สงิ ห์ กินรี วิ ห า ร หลวง

PAGE | 06 วิ ห า ร พ ร ะ พุ ท ธ ใ น จั ก ร ว า ล ค ติ ท วี ป ที เ ดิ ม เ ป น วิ ห า ร เ ป ด โ ล่ ง อ า ค า ร ก่ อ อิ ฐ ถื อ ปู น ตั ง อ ยู่ ท า ง ทิ ศ ใ ต้ นั น ห น้ า บั น เ ป น ล า ย ด อ ก ไ ม้ พุ ท ธ ศิ ล ป แ บ บ ศิ ล ป ะ คื อ ช ม พู ท วี ป อั น เ ป น ที ติ ด ก ร ะ จ ก สี ภ า ย ใ น เ ชีย ง แ ส น ข้ า ง ใ น อ ยู่ ข อ ง ม นุ ษ ย์ ( ม นุ ษ ย์ ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พ ร ะ วิห า ร ส า ม า ร ถ ช ม พ ร ะ ภู มิ ) วิห า ร พ ร ะ พุ ท ธ ป ร ะ ธ า น อ ง ค์ ใ ห ญ่ ก่ อ ธ า ตุ ก ลั บ หัว ที เ กิ ด จ า ก จึ ง แ ส ด ง ถึ ง ส ถ า น ที ด้ ว ย อิ ฐ ถื อ ปู น ก า ร หั ก เ ห ข อ ง แ ส ง อั น เ ป น ที ต รัส รู้ข อ ง พ ร ะ พุ ท ธ รู ป สิ ง ห์ ส า ม พ ร ะ สั ม ม า สั ม ม า พุ ท ธ ป า ง ม า ร วิ ชั ย เ จ้ า วิ ห า ร นี อ า ยุ ไ ม่ ตํา ก ว่า 7 0 0 ป

PAGE | 07 วิ ห า ร พ ร ะ เ จ้ า ศิ ล า วิห า ร พ ร ะ เ จ้ า ศิ ล า ที ตั ง ท า ง ทิ ศ ต ะ วั น ต ก ข อ ง อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ ห รือ ชื อ เ รีย ก อื น ว่ า วิห า ร พ ร ะ เ จ้ า ล ะ โ ว้ห รือ วิห า ร จ า ม เ ท วี ส ร้า ง เ มื อ ป ร ะ ม า ณ ป พ . ศ . 1 2 0 0 โ ด ย เ จ้ า ก รุ ง ล ะ โ ว้ พ ร ะ ร า ช บิ ด า ข อ ง พ ร ะ น า ง จ า ม เ ท วี เ ป น อ า ค า ร เ ป ด โ ล่ ง ภ า ย ใ น ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป น า ค ป ร ก ส ร้า ง จ า ก หิน สี เ ขี ย ว ด้ ว ย ศิ ล ป ะ ส มั ย ล พ บุ รี แ ล ะ ยั ง เ ป น ที ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น ข อ ง ห ล ว ง พ่ อ ศิ ล า

PAGE | 08 วิ ห า ร นาํ แ ต้ ม วิห า ร นาํ แ ต้ ม ตั ง อ ยู่ ท า ง ทิ ศ เ ห นื อ ‘ นาํ แ ต้ ม ’ แ ป ล ว่ า ภ า พ เ ขี ย น วิ ห า ร นาํ ข อ ง อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ ค า ด ว่ า ส ร้า ง แ ต้ ม จึ ง คื อ วิ ห า ร ภ า พ เ ขี ย น กํา แ พ ง ใ น ป พ . ศ . 2 0 4 4 โ ด ย เ จ้ า ห า ญ ศ รีทั ต ห ลั ง พ ร ะ ป ร ะ ธ า น เ ขี ย น ภ า พ ล า ย ถ ะ ม ห า สุ ร ม น ต รี เ จ้ า ผู้ ค ร อ ง น ค ร ท อ ง บ น พื น รัก แ ด ง เ ป น ภ า พ ต้ น โ พ ธิ ลํา ป า ง เ ป น ที ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น ข อ ง แ ต ก กิ ง ก้ า น ส า ข า อ ยู่ ก ล า ง เ ยื อ ง บ น พ ร ะ เ จ้ า ส า ม ห มื น ท อ ง พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ด้ า น ซ้า ย แ ล ะ ข ว า เ ป น ภ า พ ด ว ง อ า ทิ ต ย์ ซึง ห ล่ อ ด้ ว ย ท อ ง สั ม ฤ ท ธิ ป า ง ม า ร แ ล ะ ด ว ง จั น ท ร์อั น เ ป น สั ญ ลั ก ษ ณ์ ข อ ง วิ ชั ย อ า ยุ ตั ง แ ต่ พุ ท ธ ศ ต ว ร ร ษ ที 2 1 จั ก ร ว า ล อ า ค า ร ไ ม่ มี ฝ า เ พ ด า น ท ว ย ล ง ม า วิ ห า ร นาํ แ ต้ ม ยั ง มี ไ ว้ เ พื อ จั ด ห รือ หูช้ า ง ร อ บ อ า ค า ร ส ลั ก เ ป น เ ต รีย ม ข อ ง นาํ ถ ว า ย วั ด เ มื อ ถึ ง ง า น ล ว ด ล า ย ห น้ า น า ค ส ลั บ กั บ ล า ย ด อ ก ป ร ะ เ พ ณี ว ง ต่ า ง ๆ ภ า พ เ ขี ย น จิ ต ร ก ร ร ม ฝ า ผ นั ง เ ข้ า ใ จ ว่ า เ ป น ภ า พ เ ขี ย น เ ก่ า แ ก่ ที สุ ด ใ น เ รือ ง ท้ า ว ลั ก ก ะ แ ล ะ เ รือ ง พ ร ะ น า ง ส า ม า ว ดี

PAGE | 09 วิ ห า ร ต้ น แ ก้ ว วิห า ร ต้ น แ ก้ ว อ ยู่ ด้ า น ห น้ า ท า ง ทิ ศ ต ะ วั น อ อ ก ข อ ง วิ ห า ร นาํ แ ต้ ม ไ ม่ ป ร า ก ฏ ว่ า ส ร้า ง เ มื อ ใ ด แ ต่ ถู ก ป ฏิ สั ง ข ร ณ์ เ มื อ ป พ . ศ . 2 5 1 0 เ ป น ที ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ป า ง ไ ส ย า ส น์ พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ป ร ะ จาํ ต ร ะ กู ล ข อ ง เ จ้ า น า ย ฝ า ย เ ห นื อ ส ร้า ง จ า ก ไ ม้ ม ง ค ล ย า ว ตั ง แ ต่ พ ร ะ เ ศี ย ร ถึ ง พ ร ะ บ า ท

PAGE | 10 อุ โ บ ส ถ ซุ้ ม พ ร ะ พุ ท ธ บ า ท ซุ้ม พ ร ะ พุ ท ธ บ า ท คื อ ซุ้ม ที ส ร้า ง อุ โ บ ส ถ นี ส ร้า ง เ มื อ ป พ . ศ . 2 0 1 9 ค ร อ บ พ ร ะ พุ ท ธ บ า ท ไ ว้ ก่ อ ฐ า น ขึ น ไ ม่ ป ร า ก ฏ ว่ า ใ ค ร เ ป น ผู้ ส ร้า ง เ ดิ ม เ ป น ชั น ค ล้ า ย ฐ า น พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ เ ป น อ า ค า ร เ ป ด โ ล่ ง แ ต่ ภ า ย ห ลั ง ส ร้า ง เ มื อ ป พ . ศ . 1 9 9 2 โ ด ย เ จ้ า ส มั ย รัต น โ ก สิ น ท ร์ไ ด้ ใ ส่ ฝ า ผ นั ง ป ด ห า ญ แ ต่ ท้ อ ง ภ า ย ใ น ซุ้ม มี จุ ด ไ ว้ ทึ บ ม อ ง เ ง า พ ร ะ ธ า ตุ ก ลั บ หั ว ซึง เ กิ ด จ า ก ห ลั ก ก า ร หัก เ ห แ ส ง ซึง ส ง ว น ไ ว้ ใ ห้แ ต่ บุ รุ ษ ที ส า ม า ร ถ ขึ น ไ ป ไ ด้

PAGE | 11 จ า ก ตํา น า น ก า ร ส ร้า ง พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ ที บ ร ร จุ ต้ น ข ะ จ า ว พ ร ะ เ ก ศ า ข อ ง พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ข อ ง วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง ลั ว ะ อ้ า ย ก อ น ใ ช้ ไ ม้ ค า น ห า บ ก ร ะ บ อ ก นาํ ผึ ง ม ะ ตู ม ถ ว า ย พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ซึง ป ร ะ ทั บ อ ยู่ บ ริเ ว ณ วั ด ใ น ส มั ย พุ ท ธ ก า ล แ ล้ ว พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า จึ ง ม อ บ พ ร ะ เ ก ศ า แ ก่ เ ข า ไ ม้ ที เ ข า ใ ช้ห า บ นาํ ผึ ง ม ะ ตู ม ม า ถ ว า ย พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า คื อ ไ ม้ ข ะ จ า ว ภ า ย ห ลั ง เ ข า จึ ง อ ธิ ษ ฐ า น แ ล ะ นาํ ไ ม้ นั น ป ก ล ง ไ ป ใ น ดิ น โ ด ย ใ ช้ ป ล า ย ไ ม้ ป ก ล ง ไ ป ไ ม่ น า น ไ ม้ ค า น ก็ แ ต ก กิ ง ก้ า น เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ป จ จุ บั น อ า ยุ ก ว่ า 2 5 0 0 ป ช า ว บ้ า น เ ชื อ ว่ า เ ป น ไ ม้ ศั ก ดิ สิ ท ธิ จึ ง ไ ด้ นาํ เ อ า ร า ก ไ ม้ ข า จ า ว ไ ป บู ช า ทํา เ ป น ข อ ง ค ลั ง บ า ง ก ลุ่ ม นาํ ไ ป ท า น เ ป น ย า แ ต่ เ มื อ ต้ น ข ะ จ า ว ต้ น เ ดิ ม ไ ด้ แ ห้ง แ ล ะ ผุ ล ง จ น ไ ม่ เ ห็น ซ า ก เ ดิ ม แ ต่ มี ต้ น ใ ห ม่ ง อ ก อ อ ก ม า ต ร ง ที เ ดิ ม เ กิ ด เ ป น พุ่ ม ใ ห ญ่ แ ย ก อ อ ก จ า ก กั น ที โ ค น แ ต่ พุ่ ม แ ล ะ ป ล า ย ร ว ม กั น เ ป น ต้ น เ ดี ย ว ต้ น ข นุ น ใ ก ล้ วิ ห า ร พ ร ะ เ จ้ า ศิ ล า นั น มี ต้ น ข นุ น จ า ม เ ท วี ซึง จ า ม เ ท วี ต า ม ตํา น า น วัด เ วีย ง อํา เ ภ อ เ ถิ น ก ล่ า ว ว่ า พ ร ะ น า ง จ า ม เ ท วี ป ลุ ก ต้ น ข นุ น ขึ น เ พื อ เ ป น ห ลั ก เ มื อ ง เ รีย ก ว่ า ต้ น ข นุ น จ า ม เ ท วี มี อ ยู่ 3 ต้ น ตั ง อ ยู่ ที วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ด อ ย สุ เ ท พ วั ด เ วี ย ง แ ล ะ วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง เ จ้ า พ่ อ กุ ม ภั ณ ฑ์ เ จ้ า พ่ อ กุ ม ภี ย์ ใ น ส มั ย พ่ อ ห น า น ทิ พ ย์ ช้ า ง พ่ อ กุ ม กั ณ ฑ์ แ ล ะ พ่ อ กุ ม ภี ย์ เ ป น ท ห า ร ที อ อ ก ร บ จ ด ส า หัส ไ ด้ ข อ ใ ห้ฝ ง ทั ง ส อ ง ไ ว้ ที วั ด ทั ง เ ป น เ พื อ ป ก ป ก รัก ษ า วั ด

นอกเขต พุ ท ธ า ว า ส เ ข ต ีท ไ ม่ ไ ้ด ป ร ะ ก อ บ ิก จ ท า ง ศ า ส น า นอกเขต กํา แ พ ง หิ น พระพุทธรปู สาํ คัญ พพิ ธิ ภัณฑ์ แหล่งรวมความรู้

PAGE | 13 พ ร ะ พุ ท ธ รู ป พ ร ะ เ จ้ า แ ก้ ว ม ร ก ต พ ร ะ เ จ้ า แ ก้ ว ม ร ก ต เ ป น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป สาํ คั ญ ข อ ง จั ง ห วั ด ลํา ป า ง ใ น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ศิ ล ป ะ เ ชี ย ง แ ส น ป า ง ขั ด ส ม า ธิ ร า บ มี ตํา น า น ว่ า น า ง สุ ช า ด า ไ ด้ พ บ แ ก้ ว ม ร ก ต ใ น ห ม า ก เ ต้ า ( แ ต ง โ ม ) แ ล ะ นาํ ม า ถ ว า ย เ จ้ า อ า ว า ส วั ด ซึง ป จ จุ บั น คื อ วั ด พ ร ะ แ ก้ ว ด อ น เ ต้ า แ ก้ ว ม ร ก ต นั น ถู ก นาํ ม า แ ก ะ ส ลั ก เ ป น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป แ ต่ ป จ จุ บั น นั น ถู ก อั ญ เ ชิ ญ ม า ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น ยั ง วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง แ ห่ง นี พ ร ะ เ จ้ า แ ซ น แ ซ่ พ ร ะ พุ ท ธ สิ ง ห์ วั ด ป ง ส นุ ก ใ น ตั ว เ มื อ ง ลํา ป า ง ไ ด้ ร่ว ม กั น ห ล อ ม พ ร ะ อั น ไ ด้ แ ก่ ม ห า ชิ น ธ า ตุ จ า ก วั ด เ พ ช ร มิ ง ม ง ค ล ลํา ป า ง ห ล ว ง เ จ้ า เ ส ด็ จ เ จ้ า ม่ อ น ด อ น เ ต้ า แ ล ะ เ จ้ า ศ รีจ อ ม ไ ค ล ป ง ส นุ ก แ ล้ ว นาํ ม า ห ล่ อ พ ร ะ พุ ท ธ สิ ง ห์เ พ ช ร มิ ง ม ง ค ล เ ป น พ ร ะ เ จ้ า แ ซ น แ ซ่ม ห า ชิน ธ า ตุ เ จ้ า ลํา ป า ง พ ร ะ พุ ท ธ รู ป เ ชี ย ง แ ส น สิ ง ห์ห นึ ง ป า ง ไ ด้ 6 อ ง ค์ โ ด ย อ ง ค์ แ ร ก ตั ง ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น ไ ว้ ที ม า ร วิ ชัย ส ร้า ง เ มื อ 2 5 ธัน ว า ค ม วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง อั ญ เ ชิ ญ ใ ส่ แ พ ร พ . ศ . 2 5 5 4 เ นื อ ง ใ น ว โ ร ก า ส ที ล่ อ ง แ ม่ นาํ วั ง ขึ น ท่ า วั ด ศ า ล า ห ม้ อ ม า สู่ วั ด พ ร ะ พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า อ ยู่ หัว ภู มิ พ ล ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง แ ล ะ ยั ง มี ผู้ ศ รัท ธ า ถ ว า ย อ ดุ ล ย เ ด ช มี พ ร ะ ช น ม า ยุ 8 4 พ ร ร ษ า ท อ ง คํา นาํ ห นั ก 1 3 9 บ า ท ม า พ อ ก หุ้ม พ ร ะ เ จ้ า แ ซ น แ ซ่ม ห า ชิ น ธ า ตุ เ จ้ า ลํา ป า ง

PAGE | 14 พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ เ ค รือ ง ไ ม้ พิพิธภัณฑ์เครืองไม้ สาํ หรบั ศึกษาเครอื งไม้ หบี ธรรม ของชาวล้านนาในอดีต มีทังพระพุทธรูปแกะ มณฑปปราสาทไม้ สลักไม้ทีในอดีตนิยมถวายเปนพุ ทธบู ชา สรา้ งจากไม้หลายชนิด อาทิ ไม้ขนุน ไม้สัก ไม้ เดือ ไม้แก้ว ไม้ศรี หรอื ไม้จากต้นโพธิ ไม้ จันทรห์ อม ตกแต่งด้วยการลงรกั หรอื ชาด ปดด้วยทองคําเปลว นอกจากนียังมีเตียง อาสนะ มณฑปปราสาทไม้ ตังเจ้าหลวง เสลียงโบราณ หีบธรรม(หีบคัมภีร)์ เปนต้น ด้านหน้าพิพิธภัณฑ์ยังพบต้นจันทน์ขาวที มีอายุราว 200 กว่าป จากการสอบถามชาว บ้านมักนาํ เอาไปทําไม้แก่นจันทรเ์ พือเปนยา รกั ษาโรค ต้นจทั รข์ าว 200 ป เสลียง ตังเจา้ หลวง พระพุทธรปู ไมแ้ กะสลัก พพิ ธิ ภัณฑ์ เ ค รือ ง ไ ม้

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง PAGE | 15 เศียรพระพุทธรปู (หนิ ทราย) กระบอกปนของพอ่ หนานทิพยช์ า้ ง ดลุ (เครอื งชงั ) พิพิธภัณฑ์นีประกอบไปด้วยวัตถุโบราณ มากมาย มีทังเศียรพระพุทธรูปทําจาก พณิ เปยะ เครอื งดนตรลี ้าน หินทรายประมาณ 400 ป พระพุทธรูปไม้แกะ สลักจารกึ อักษรล้านนา พระพุทธรูปล้านนาอีก พพิ ธิ ภัณนฑา ์ หลายองค์อายุไม่ตําวกว่า 100 ป และยังมี เทวรูปสัมฤทธิ สรา้ งเมือราวพุทธศตวรรษที วั ด พ ร ะ ธ า ตุ 20 นอกจากพุทธวัตถุยังมีพระคัมภีรต์ ่าง ลํา ป า ง ห ล ว ง ได้แก่ พระคัมภีรก์ รรมวาจาผ้าสีดาํ จารกึ อักษรล้านนาสีทอง คัมภีรจ์ าลึกอักษรล้านนา เรอื งโลกสังขยา อุปปะนันทะภิกขุ และคัมภีร์ บันทึกข้อมูลพุทธศาสนาต่าง ๆ นอกจากวัตถุทางพุ ทธแล้วยังมีข้าวของ เครอื งใช้ในอดีตของชาวล้านนาทีอายุกว่า 100 ป อาทิ ดุล(เครอื งชัง) นาํ ต้น(คนโท) เขีย นหมาก กล่องใส่ยาเส้นทังแบบพม่าและล้าน นา นอกจากนียังมีชามเบญจรงค์ กา โถ กระโถน ศิลปะไทย-จีน นอกจากนียังมีสิงของ สาํ คัญทีปรากฏอยู่ในเรอื งราว ตํานานของวัด พระธาตุลําปางหลวง กระบอกปนทีพ่อหนาน ทิพย์ช้างใช้สังหารท้าวมหายศทีเข้ายึดวัดพระ ธาตุลําปางหลวงเปนทีตังกองกําลังและได้ ฝากรอยกระสุนไว้ทีรวั ทองเหลืองทีล้อมองค์ พระธาตุเจดีย์

PAGE | 16 ห อ พ ร ะ ธ ร ร ม เ ป น ที เ ก็ บ คั ม ภี ร์ จ า ลึ ก อั ก ษ ร ล้ า น น า หอพระธรรม วั ด ลุ่ ม วัด ลุ่ ม ห รือ วัด เ ป ย ก ป า ว ( เ ป ลื อ ก ม ะ พ ร้า ว ) เ ป น บ ริเ ว ณ ซึง ป ร ะ ก อ บ ไ ป ด้ ว ย อุ โ บ ส ถ ใ ห ม่ แ ล ะ เ จ ดี ย์ น้ อ ย ใ น ตํา น า น ที พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ม า เ ยื อ น ยั ง บ ริเ ว ณ วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง ลั ว ะ อ้ า ย ก อ น ที เ ลื อ ม ใ ส ถ ว า ย นาํ ผึ ง ม ะ พ ร้า ว แ ล ะ ม ะ ตู ม เ มื อ ฉั น เ ส ร็จ ท ร ง โ ย น ก ร ะ บ อ ก ไ ม้ ป า ง บ ร ร จุ นาํ ผึ ง ไ ป ท า ง ทิ ศ เ ห นื อ ทํา น า ย ว่ า จ ะ มี ผู้ ม า ส ร้า ง เ มื อ ง ซึง ก็ คื อ ลํา ป า ง ใ น ป จ จุ บั น ต่ อ ม า โ ย น ลู ก ม ะ พ ร้า ว ไ ป ท า ง ทิ ศ ใ ต้ ตั ง ชื อ วั ด ว่ า ‘ วั ด เ ป ย ก ป า ว ( เ ป ลื อ ก ม ะ พ ร้า ว ) ’ ซึง ก็ คื อ วั ด ลุ่ ม ใ น ป จ จุ บั น

PAGE | 17 ตํา น า น วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง ใ น ส มั ย พุ ท ธ ก า ล พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า พ ร้อ ม ด้ ว ย พ ร ะ เ ถ ร ะ ส า ม อ ง ค์ ไ ด้ เ ส ด็ จ จ า ริก ไ ป ต า ม บ้ า น เ มื อ ง ต่ า ง ๆ จ น ถึ ง บ้ า น ลั ม ภ ะ ก า รีวั น ห รือ บ า ง ฉ บั บ เ รีย ก บ้ า น ลั ม พ ก ล า น ะ ( บ้ า น ลํา ป า ง ห ล ว ง ) พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ไ ด้ ป ร ะ ทั บ เ ห นื อ ด อ ย ม่ อ น น้ อ ย มี ช า ว ลั ว ะ ค น ห นึ ง ชื อ ลั ว ะ อ้ า ย ก อ น เ กิ ด ค ว า ม เ ลื อ ม ใ ส ไ ด้ นาํ นาํ ผึ ง บ ร ร จุ ก ร ะ บ อ ก ไ ม้ ป า ง ม ะ พ ร้า ว แ ล ะ ม ะ ตู ม ม า ถ ว า ย พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า พ ร ะ พุ ท ธ อ ง ค์ ไ ด้ ฉั น นาํ ผึ ง แ ล้ ว ทิ ง ก ร ะ บ อ ก ไ ม้ ป า ง ไ ป ท า ง ทิ ศ เ ห นื อ แ ล้ ว ท ร ง พ ย า ก ร ณ์ ว่ า ส ถ า น ที แ ห่ง นี ต่ อ ไ ป จ ะ มี ชื อ ว่ า ลั ม พ กั ป ป ะ น ค ร แ ล้ ว ไ ด้ ท ร ง ลู บ พ ร ะ เ ศี ย ร ไ ด้ พ ร ะ เ ก ศ า ม า ห นึ ง เ ส้ น ม อ บ ใ ห้แ ก่ ลั ว ะ อ้ า ย ก อ น ผู้ นั น ลั ว ะ อ้ า ย ก อ น ไ ด้ นาํ พ ร ะ เ ก ศ า นั น บ ร ร จุ ใ น ผ อ บ ท อ ง คํา แ ล ะ ใ ส่ ล ง ใ น อุ โ ม ง ค์ พ ร้อ ม กั บ ถ ว า ย แ ก้ ว แ ห ว น เ งิ น ท อ ง เ ป น เ ค รือ ง บู ช า แ ล้ ว แ ต่ ง ย น ต์ ผั ด ( ย น ต์ ห มุ น ) รัก ษ า ไ ว้ แ ล ะ ถ ม ดิ น ใ ห้เ รีย บ เ ส ม อ กั น แ ล้ ว ก่ อ เ ป น พ ร ะ เ จ ดี ย์ สู ง เ จ็ ด ศ อ ก เ ห นื อ อุ โ ม ง ค์ นั น ยั ง มี ตํา น า น เ ล่ า ต่ อ อี ก ว่ า พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ไ ด้ ต รัส คํา พ ย า ก ร ณ์ ว่ า ห า ก พ ร ะ อ ง ค์ ป รินิ พ พ า น ไ ด้ น า น 2 1 8 ป จ ะ มี พ ร ะ อ ร หัน ต์ 2 อ ง ค์ นั น คื อ พ ร ะ กุ ม า ร ะ กั ส ส ะ ป ะ เ ถ ร ะ จั ก ร แ ล ะ พ ร ะ เ ม ย ะ เ ถ ร ะ ม า เ ยื อ น อ ง ค์ แ ร ก ไ ด้ นาํ อั ฐิ พ ร ะ น ล า ฏ เ บื อ ง ข ว า แ ล ะ อ ง ค์ ที ส อ ง นาํ อั ฐิ ลํา ค อ ด้ า น ห น้ า แ ล ะ ต้ า น ห ลั ง ม า บ ร ร จุ ไ ว้ ที นี แ ล้ ว จ ะ ป ร า ก ฏ เ ป น เ จ ดี ย์ ท อ ง คํา ค่ อ ไ ป

PAGE | 18 ใ น ส มั ย ต่ อ ม า ก็ ไ ด้ มี ก ษั ต ริย์ เ จ้ า ผู้ ค ร อ ง น ค ร ลํา ป า ง อี ก ห ล า ย พ ร ะ อ ง ค์ ม า ก่ อ ส ร้า ง แ ล ะ บู ร ณ ะ ซ่อ ม แ ซ ม จ น ก ร ะ ทั ง เ ป น วั ด ที มี ค ว า ม ง า ม อ ย่ า ง ที เ ป น อ ยู่ ใ น ป จ จุ บั น วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง นั น สั ง ส ม บ า ร มี ม า ย า ว น า น ตั ง แ ต่ เ ป น เ พี ย ง เ จ ดี ย์ เ จ็ ด ศ อ ก ผู้ ที เ ลื อ ม ใ ส ใ น พุ ท ธ ศ า ส น า นั น ย่ อ ม เ ลื อ ม ใ ส ใ น พ ร ะ ธ า ตุ อั น ศั ก ดิ สิ ท ธิ ห นึ ง ใ น นั น คื อ พ ร ะ น า ง จ า ม เ ท วี ป ฐ ม ก ษั ต ริ ย์ แ ห่ ง อ า ณ า จั ก ร ห ริ ภุ ญ ชัย ( ลํา พู น ) พ ร ะ น า ง เ ป น ผู้ ที เ ลื อ ม ใ ส ใ น พุ ท ธ ศ า ส น า มี ตํา น า น เ กี ย ว กั บ พ ร ะ น า ง ม า ก ม า ย ที ไ ด้ ช่ ว ย ทํา นุ บาํ รุ ง พุ ท ธ ศ า ส น า ห นึ ง ใ น นั น ก็ คื อ วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง แ น่ น อ น ว่ า ตํา น า น นั น เ ป น เ รือ ง ที เ ล่ า ต่ อ กั น ม า ย่ อ ม มี ส่ ว น ที แ ต ก ต่ า ง กั น ใ น ร า ย ล ะ เ อี ย ด แ ต่ นั น ก็ แ ฝ ง ไ ป ด้ ว ย วั ฒ น ธ ร ร ม ข อ ง ช น โ บ ร า ณ พ ร ะ น า ง จ า ม เ ท วี นั น เ กิ ด ค ว า ม เ ลื อ ม ใ ส ใ น พ ร ะ ธ า ตุ แ ห่ง นี จึ ง เ ข้ า ไ ป สั ก ก า ร ะ แ ต่ เ มื อ ไ ด้ พู ด คุ ย กั บ ช า ว บ้ า น ถ า ม ค ว า ม เ ป น อ ยู่ ช า ว บ้ า น ไ ด้ บ อ ก พ ร ะ น า ง ว่ า ที แ ห่ง นี ไ ม่ มี สิ ง ใ ด ทุ ก ข์ น อ ก จ า ก นาํ ที ข า ด แ ค ล น พ ร ะ น า ง อ ธิ ฐ า น ต่ อ ห น้ า ร ะ ธ า ตุ ว่ า “ ถ้ า ที ใ ด มี ส า ย นาํ ผ่ า น ข อ ด ล บั น ด า ล ใ ห้ ช า ว บ้ า น ขุ ด เ จ อ นาํ ด้ ว ย เ ถิ ด ” แ ล ะ ก็ มี นาํ ผุ ด ขึ น ต า ม ที ไ ด้ อ ธิ ษ ฐ า น ช า ว บ้ า น ช่ ว ย กั น ขุ ด จ น เ ป น บ่ อ นาํ เ ลี ย ง เ ช่ น ป จ จุ บั น ที ใ ห้ชื อ ว่ า บ่ อ นาํ เ ลี ย ง จ า ม เ ท วี บ่ อ นาํ เ ลี ย ง แ ห่ง นี ถื อ เ ป น บ่ อ นาํ ศั ก ดิ สิ ท ธ์ ทุ ก วั น ที 1 3 เ ม ษ า ข อ ง ทุ ก ป ช่ ว ง เ ว ล า ส ง ก ร า ต์ จ ะ มี ก า ร นาํ นาํ ศั ก ดิ สิ ท ธิ นี ไ ป ส ร ง นาํ พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง น อ ก จ า ก นี ยั ง นาํ ไ ป ใ ช้ ใ น พิ ธี ต่ า ง ๆ เ มื อ ป พ . ศ . 2 2 7 5 ท้ า ว ม ห า ย ศ เ จ้ า ผู้ ค ร อ ง น ค ร ลํา พู น จ า ก ก า ร แ ต่ ง ตั ง ข อ ง พ ม่ า ไ ด้ ย ก กํา ลั ง ม า ยึ ด น ค ร ลํา ป า ง โ ด ย ไ ด้ ม า ตั ง ค่ า ย อ ยู่ ภ า ย ใ น วัด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง ค รัง นั น ห น า น ทิ พ ย์ ช้า ง ไ ด้ ร ว บ ร ว ม พ ล ทํา ก า ร ต่ อ สู้ ทั พ เ จ้ า ม ห า ย ศ โ ด ย ล อ บ เ ข้ า ม า ใ น วั ด ผ่ า น ท า ง ป ล่ อ ง ห รือ ช่ อ ง ท า ง ร ะ บ า ย นาํ ที ป จ จุ บั น เ รีย ก ป ล่ อ ง ห น า น ทิ พ ย์ ช้า ง แ ล ะ ใ ช้ ป น ยิ ง ท้ า ว ม ห า ย ศ ต า ย แ ล้ ว ตี ทั พ ลํา พู น แ ต ก พ่ า ย ไ ป ป จ จุ บั น ยั ง ป ร า ก ฏ ร อ ย ก ร ะ สุ น ป น อ ยู่ บ น รัว ท อ ง เ ห ลื อ ง ที ล้ อ ม อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ เ จ ดี ย์ ต่ อ ม า ห น า น ทิ พ ย์ ช้ า ง ไ ด้ รับ ส ถ า ป น า ขึ น เ ป น พ ร ะ เ จ้ า ทิ พ ย์ จั ก ร สุ ล ะ ว ะ ฤ ๅ ไ ช ย ส ง ค ร า ม เ จ้ า ผู้ ค ร อ ง น ค ร ลํา ป า ง แ ล ะ เ ป น ต้ น ต ร ะ กู ล ณ ลํา ป า ง เ จ้ า เ จ็ ด ต น ณ เ ชี ย ง ใ ห ม่ ณ ลํา พู น ( ทิ พ ย์ จั ก ร )

พ ร ะ น า ง จ า ม เ ท วี ที ศ รัท ธ า ใ น พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง ไ ด้ เ ดิ น ท า ง ม า ทํา นุ บาํ รุ ง วั ด พ ร ะ ธ า ตุ อ ยู่ เ ส ม อ พ ร ะ น า ง ไ ด้ ส ร้า ง เ ส้ น ท า ง บุ ญ ข อ ง พ ร ะ น า ง นั น จึ ง ทํา ใ ห้ บ ริเ ว ณ ตํา บ ล ลํา ป า ง ห ล ว ง นั น มี วั ด ที มี ตํา น า น เ ล่ า ข า น เ กี ย ว กั บ พ ร ะ น า ง จ า ม เ ท วี อ ยู่ ห ล า ย วั ด เ ล ย ที เ ดี ย ว สกั การะ วดั พระธาตุ วดั จูด้ หลวง วดั มา้ เหนอื วดั ไชยาท่งุ ล้อม 4 พระธาตุ ลําปางหลวง ศรดี อนไชย