KTSG 39-2021

Tạp chí của UBND TP. Hồ Chí Minh Số 39-2021 (1.606) n 23-9-2021 www.thesaigontimes.vn Năm thứ 31 n ISSN:0868-3344 Giá: 25.000 ĐỒNG MẮT XÍCH VIỆT NAM – NGUY CƠ ĐỨT ĐOẠN  CẦN MỘT LỘ TRÌNH MỞ CỬA KINH TẾ RÕ RÀNG  MỞ CỬA: NGUYÊN TẮC THAY CHO QUY ĐỊNH  TRUNG QUỐC VÀ CPTPP

TẠP CHÍ CỦA UBND TP. HỒ CHÍ MINH www.thesaigontimes.vn Phụ trương phát hành kèm với Tạp chí Kinh tế Sài Gòn Nhân dịp phụ trương Thị trường Địa ốc cải tiến và tăng trang với nhiều nội dung bổ ích, thiết thực, phản ảnh đầy đủ thông tin về thị trường bất động sản và các lĩnh vực liên quan như trang trí nội thất, kiến trúc, vật liệu xây dựng... PGHdioấỤyCpTụhRcéƯBpáƠsoốNc0hG1í,/GTBPHộ-TÔXhBNôPnTGg tTinINvàQTrUuyẢềNn GThôCnÁgOcấp ngày 10-03-2021 MIỄN PBTHIÀNÍITDGHỰIỚIẾÁITTNHK..I.ẾỆUQUSẢẢNNGPCHÁẨOM, HTỖHTÔRNỢG www.thesaigontimes.vn TẠP CHÍ CỦA UBND TP. HỒ CHÍ MINH Số 1.2021 (365) • Ngày 13.5.2021 PPGGHdHdiiấoỤoấỤyyCTpTụRhRcéƯƯBppƠáƠássooNốốNcc0G2hGh1í2,/íT,GTB/BHPHộộG-ÔTÔXPVhBN-ăNôXPnGBTGghSTtóPTinIaINNv-àQTQThUrUôuẢnyẢgềNNntGiGnThcCôCấnÁpÁgOOncgấpàyng1à2y-1102-0-230-200231 www.thesaigontimes.vn TẠP CHÍ CỦA UBND TP. HỒ CHÍ MINH Số 11.2016 (282) • Ngày 23.6.2016 đCươợhc ộ‘ni hcheno nnhhàómở’xtãrởhlộạiiNcmgáhcuịqađuđịynahđnị4gn9hmmmởớirễianđcưtơiợềhcnộCsiửhtíindếhụpnpcgậhnủđấcbhta,onticềhánàcntbhhêuntêhteđhoấathm,ưđớgưniợagc. khhỗutyrếợnđkấhuíchnốdiohaạnhtầnngghkiệỹpththuaậmt, tghiậamđầcuáctưgixảâiypdhựánpgtínnhXdàeụmởngbxãàcihhtoộrain.ngVgướờ6ii Kthịỳtrườvng ọsẽ ổnn đgịnhThhcơvhịẢấnâtn.nruưhĐvờÁóbớniì-glaàTTbhlhnàấịáhtptiậrđhBnưộốìờnnđi nghcịnảgshDnảĐưhcnơịủmaVnaigộốệbtctCà.kNôhSnaiuggmrđticôdyầCtZnhuiamịslvhciừnmitahaađ,bnưạG&ợciáhcWmchôaơđnknốgevcfiàbebốlmộdở,ộpttqhrukậohậnnungnô9gcnu,hkộTiêhcPnổHtcrpCảứhMuálờ.pkihlpuýhtvỏốựntcg Mọi chi tiết vui lòng liên hệ: Ms. Hòa: ĐT: (84.8) 3915 3707 - Ext: 42; 3821 4393 • Fax: (84.8) 3915 3712 • Email: [email protected]

Ý KIẾN Tạp chí của giới kinh doanh, Một khó khăn lớn khác nhà quản lý và những người đang chờ doanh nghiệpPHCM đã quyết định mở cửa kinh tế quan tâm đến kinh tế. Tthành phố theo ba giai đoạn, bắt đầu cố “sống chết” để được rời thành phố về quê, Với không ít người, nhất là những người đã SAIGON TIMES GROUP XUẤT BẢN từ ngày 1-10. Các tỉnh lân cận như cơn ác mộng mang tên Covid-19 chắc chắn Hội đồng biên tập Bình Dương, Đồng Nai, Long An chắc rồi cũng vẫn còn hằn sâu trong tâm trí, nên họ sẽ không TRẦN MINH HÙNG, Tổng biên tập PHẠM HỮU CHƯƠNG, Phó tổng biên tập từng bước mở cửa trở lại. Đối với doanh nghiệp, dễ dàng trở lại, ít nhất là trong vài tháng tới. PHAN CHIẾN THẮNG, Phó tổng biên tập TẤN ĐỨC, Thư ký tòa soạn ngoài mối lo đáp ứng các tiêu chí của thành Đây là khó khăn rất lớn mà mỗi doanh MỸ LỆ, Phó thư ký tòa soạn MINH CHÂU, Phó thư ký tòa soạn phố và các tỉnh đưa ra để được hoạt động trở nghiệp sẽ không thể tự giải quyết, nếu không Cộng tác viên trong nước lại, vẫn còn một mối lo khác có thể còn lớn hơn, có sự tiếp sức của các chính quyền địa phương. VŨ THÀNH TỰ ANH, Tiến sĩ đó là khả năng bị thiếu hụt nhân công. Nhiệm vụ cấp bách mà chính quyền TPHCM NGUYỄN KHẮC QUỐC BẢO, Phó giáo sư, Tiến sĩ NGUYỄN NGỌC BÍCH, Luật gia Cho đến đầu tháng 9-2021, TPHCM đã tổ cũng như Bình Dương, Đồng Nai... cần làm là LÊ ĐĂNG DOANH, Tiến sĩ HUỲNH THẾ DU chức đưa khoảng 38.000 người lao động về quê. giúp người lao động yên tâm khi quay lại. Trước TRƯƠNG THANH ĐỨC, Luật sư VÕ TRÍ HẢO, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nếu tính cả những người tự rời thành phố bằng hết là cần cung cấp vaccine cho các tỉnh để tiêm NGUYỄN MINH HÒA, Phó giáo sư, Tiến sĩ NGUYỄN TIẾN LẬP, Luật sư cách này hay cách khác, và nếu tính luôn cả ngừa ngay cho các công nhân và gia đình của LƯƠNG VĂN LÝ, Chuyên viên HUY NAM, Chuyên viên những người lao động rời các tỉnh lân cận như họ, nếu họ quay lại cùng với gia đình. Tiếp theo TRẦN HÙNG SƠN, Phó giáo sư, Tiến sĩ PHAN HỮU THẮNG, Tiến sĩ Bình Dương, Đồng Nai, Long An để về quê tránh là phối hợp với doanh nghiệp tổ chức xe đưa TRẦN NGỌC THƠ, Giáo sư, Tiến sĩ BÙI TRINH, Tiến sĩ dịch, con số có thể đến hàng trăm ngàn, thậm đón, hỗ trợ họ chỗ ở khi mới trở lại. Nếu buộc NGUYỄN NGỌC TƯ ĐẶNG HÙNG VÕ, Giáo sư, Tiến sĩ chí là cả triệu người. Đây là lực lượng lao động phải cách ly phòng dịch những người mới trở VÕ TÒNG XUÂN, Giáo sư, Tiến sĩ Cộng tác viên nước ngoài rất lớn, nếu những người này không quay lại, lại, thì cũng nên thông tin cho họ biết, càng cụ Anh: HỒ QUỐC TUẤN, Tiến sĩ hoặc không thể quay lại làm việc thì đó sẽ là một thể càng tốt, chẳng hạn như họ sẽ được cách ly Canada: NGUYỄN ĐĂNG ANH THI Mỹ: VŨ QUANG VIỆT, Tiến sĩ cơn ác mộng nữa với rất nhiều doanh nghiệp. ở đâu, đời sống trong lúc cách ly ai chăm lo... TRẦN HỮU DŨNG, Tiến sĩ Úc: NGUYỄN VĂN TUẤN, Tiến sĩ Ẩn số lớn nhất hiện nay là bao nhiêu trong Cuối cùng, các doanh nghiệp cũng rất cần Nhật: TRẦN VĂN THỌ, Giáo sư, Tiến sĩ Pháp: ĐẶNG ĐÌNH CUNG, Tiến sĩ số những người đã rời đi sẵn sàng quay trở được trợ giúp để có nguồn lực chăm lo và thu LÊ THỊ THIÊN HƯƠNG, Tiến sĩ NGUYỄN ĐỨC KHƯƠNG,Giáosư,Tiếnsĩ lại để cùng TPHCM, Bình Dương hay Đồng hút nhân viên quay lại làm việc, khi mà bản thân VÕ ĐÌNH TRÍ, Tiến sĩ NGUYỄN TÙNG Nai “sống chung với dịch”, khi mà họ đã bằng họ cũng đã bị tổn thương nghiêm trọng. Giải Singapore: PHAN MINH NGỌC, Tiến sĩ LÊ HỮU HUY mọi giá, bất chấp tốn kém và nhiều rủi ro khác pháp hỗ trợ thiết thực nhất Nhà nước có thể làm Tòa soạn và trị sự trên đường để về được quê. Ngay cả khi họ có lúc này là miễn tiền phí công đoàn, hoãn nộp 35 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q.1, TPHCM. ĐT: (8428) 38295936 - 39297166 - 38225572 ý định quay lại ngay, thì vẫn còn nhiều ẩn số bảo hiểm xã hội ít nhất là cho đến khi hoạt động Fax: (8428) 38212043 E-mail: [email protected] khác có thể khiến họ sớm từ bỏ ý định này - đó sản xuất kinh doanh trở lại bình thường, miễn Văn phòng đại diện tại Hà Nội Trưởng văn phòng: PHAN CHIẾN THẮNG là khi trở lại thành phố có bị buộc phải cách giảm tiền thuê đất hoặc thuê nhà và miễn các Số 9, phố Tôn Thất Thiệp, P. Cửa Đông, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội. ly 14 ngày không, rồi nơi ăn chốn ở ra sao, chi phí xét nghiệm phòng dịch cho họ. ĐT: (8424) 37474351/2 - Fax: (8424) 37474350 E-mail: [email protected] phương tiện để quay lại có dễ dàng không... Hiện nay, cứu “sinh mạng” của doanh Văn phòng đại diện tại Đà Nẵng Trưởng văn phòng: TRUNG CHÂU Thêm nữa, ngay cả những người lao động nghiệp cũng cấp bách không kém so với sinh 70-72 Trần Phú, TP. Đà Nẵng. ĐT/Fax: (84236) 3872358 còn ở lại, hoặc có nhà tại TPHCM, bao nhiều mạng của người dân. Doanh nghiệp có sống E-mail: [email protected] Văn phòng đại diện tại Cần Thơ người đã trút bỏ được nỗi sợ hãi để sẵn sàng được thì họ mới đóng góp được cho nền kinh Trưởng văn phòng: HUỲNH KIM 95 Trần Văn Hoài, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ. quay lại nơi làm việc ngay. Nhất là với những tế, nên Nhà nước cũng đừng chần chừ và tính ĐT/Fax: (84292) 3824688 E-mail: [email protected] người đã chứng kiến người thân, bạn bè bị toán với doanh nghiệp. Liên hệ thư từ, xin đề Cô PHẠM THỊ TRANG dịch bệnh cướp đi sinh mạng. KINH TẾ SÀI GÒN Bài vở gửi cho trang Tòa soạn & Bạn đọc E-mail: [email protected] Tổng biên tập LIÊN HỆ QUẢNG CÁO: ĐẠI LÝ PHÁT HÀNH Ở NƯỚC NGOÀI TRẦN MINH HÙNG ĐT: (8428) 39153707 - ext: 44 (cô Hương) - 38214393 - Fax: (8428) 39153712 XUNHASABA: 25B Nguyễn Bỉnh Khiêm, Q.1, TPHCM - Tel: (8428) 38241320 - 38292900 E-mail: [email protected] Fax: (8428) 38241321 - E-mail: [email protected] Phó tổng biên tập Tài khoản Tạp chí Kinh tế Sài Gòn: FAHASA HANOI BRANCH: 27 Phùng Khắc Khoan, Q.1, TPHCM - Tel: (8428) 39011393 - 39105809 PHẠM HỮU CHƯƠNG 1. Tại Ngân hàng TMCP Á Châu - TPHCM (ACB) Fax: (8428) 38275079 - E-mail: [email protected] - Website: www.vietbookhn.com PHAN CHIẾN THẮNG - Số tài khoản: VNĐ 147 536 939 - USD 186 899 009 (Swift code: ASCBVNVX). Hoặc: CANADA: Cavius Inc. 5747 Rue St. Hubert, Montreal, Quebec, H2S2L6. Canada 2. Tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam - CN Hòa Bình - TPHCM Tel: (514) 2784532 - Fax: (514) 278-4791 MỸ: Công ty Global Triple-T, 800-5th Avenue, Suite 4100 Seattle. Washington 98104. (Eximbank Hòa Bình) Toll-free: 1-877-993-6161 (USA/CAN). Website: www.baohay.com. E-mail: [email protected] - Số tài khoản: VNĐ 100 714 851 003318 - USD 100 714 851 018968 (Swift code: EBVIVNVX) PHÁT HÀNH VÀO THỨ NĂM HÀNG TUẦN tại số 35 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q.1, TPHCM. • Giấy phép số 133/GP-BTTTT • Chế bản và in tại Công ty In Báo Nhân Dân TPHCM. ĐT: (8428) 38210019 - Fax: (848) 38210018 - E-mail: [email protected] Chuyên trang của Tạp chí Kinh tế Sài Gòn Online 23-9-2021 • 1

TRONG SỐ NÀY... Ý KIẾN 1 Một khó khăn lớn khác đang chờ doanh nghiệp NHẬT KÝ TRỰC TIN 7 Thẻ xanh - nguy cơ bị ách tắc là rất lớn  Tấn Đức CHUỖI CUNG ỨNG GHI NHẬN TOÀN CẦU VÀ MẮT XÍCH 16 Mở cửa lại: nguyên tắc thay cho quy định  TS. Võ Đình Trí VIỆT NAM SỔ TAY 17 Khách hàng nước ngoài sẽ không thể chờ Việt Nam đếm xong F0  Tấn Đức NHÌN RA THẾ GIỚI 18 Hệ sinh thái dữ liệu sức khỏe dân cư: Tầm nhìn“trực thăng” 8 Mắt xích Việt Nam đứng trước nguy cơ bị đứt đoạn của Đài Loan  Nguyễn Ái Như - Lưu Minh Sang  TS. Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC 10 Gián đoạn chuỗi cung ứng tại Việt Nam và bắt đầu 20 Đánh giá đúng tầm quan trọng của truyền thông rời đi  Lạc Diệp trong chiến lược mở cửa Lê Hoài Ân - Phạm Hoàn Vũ 13 AmCham: “Cần có một lộ trình rõ ràng để mở cửa DOANH NHÂN DOANH NGHIỆP trở lại” Hồ Nguyên Thảo 24 Vào cuộc nối lại du lịch nội địa  Đào Loan 26 Sản xuất bước vào thời kỳ “sống chung với virus”  Thanh Phương 28 Những chuyến hàng tử tế!  Đặng Đào 30 Những rủi ro khi “bóc phốt” đối tác trên mạng xã hội  Lương Mỹ Phượng - Lê Trọng Thêm, Công ty Luật LTT & Lawyers 32 12 nguyên tắc vàng trong thiết kế chính phủ số Nhật Bản  Minh Việt 34 Thách thức học online   Lê Hữu Huy, Giám đốc Công ty Tư vấn Vietnam Global Network, Singapore 2 • 23-9-2021

VĂN HÓA & XÃ HỘI & 37 Làm việc đúng, sao lại phải “xé rào’’?  Song Nghi NHỮNG CHUYẾN HÀNGTỬTẾ! 38 Đừng hờn trách bóng đêm mà hãy cùng thắp lên Trong sự đứt gãy nghiêm trọng chuỗi cung ứng hàng hóa giữa những ngày cao điểm chống dịch, Câu lạc bộ ngọn đuốc  Lê Minh Hoan Thị trường (trực thuộc Sài Gòn Times Club) đã triển khai chương trình“Thực phẩm bình ổn lưu động”nhằm hỗ trợ 40 Nhớ mùa thu Frankfurt  Nguyễn An Nam doanh nghiệp/hộ nông dân có thêm kênh bán các mặt hàng thực phẩm, đồng thời giúp người dân ở vùng cao 42 Nhìn lại để yêu thương  Huỳnh Văn Mỹ điểm dịch tại TPHCM mua hàng an toàn, tiết kiệm tại nhà. (Xem bài tr.28). TÀI CHÍNH CHỨNG KHOÁN 43 Tâm lý thị trường dần tích cực trở lại!  Thanh Thủy 44 Cổ phiếu ngân hàng - Kỳ vọng nhưng đừng quá lạc quan  Triêu Dương 46 Doanh nghiệp nhiệt điện: Gặp khó đủ đường!  Linh Trang 48 Doanh nghiệp thực phẩm tìm lối ra với M&A  Lê Hoài Ân - Trần Viết Lâm 50 Tiền gửi thanh toán cá nhân tăng mạnh - sự chuyển đổi tất yếu?  Thụy Lê 52 Hạn mức tăng trưởng tín dụng: những lý do... chưa xác đáng!  Phan Minh Ngọc XU HƯỚNG 54 Vì sao thứ hạng thương hiệu Việt thấp như vậy?  Đinh Hồng Kỳ KINH TẾ THẾ GIỚI 56 Bên trong một chuỗi cung ứng đang nghẽn  Nguyễn Vũ 58 Quả bom nợ Evergrande sắp nổ, cổ phiếu bất động sản lao dốc Ngân Diệp HỒ SƠ: TRUNG QUỐC VÀ CPTPP 60 Trung Quốc đàm phán gia nhập CPTPP: Thách thức từ chính CPTPP!  Dương Văn Học, khoa Luật, trường Đại học Cần Thơ 62 Gia nhập CPTPP - bước đi quan trọng để Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng  Song Thanh 62 23-9-2021 • 3

BẠN ĐỌC VIẾT Thế giới báo động đỏ độ bề mặt Trái Đất đã tăng nhanh hơn kể từ năm 1970 so với bất kỳ thời Giảm phát thải khí nhà kính là việc làm cấp bách. khoảng 50 năm nào khác. Mực nước biển trung bình đã tăng nhanh hơn kể Lũ lụt bất thường ở Trung và Bắc quốc António Guterres nhắc nhở rằng từ năm 1900, hơn bất kỳ thế kỷ nào Âu, sóng nhiệt chết người ở Tây Bắc trong ít nhất 3.000 năm qua. Mỹ và tiếp theo là những trận cháy những tác động khí hậu mà chúng ta rừng, rồi đại hồng thủy trên diện rộng Các nhà khoa học của IPCC cảnh ở Trung Quốc, trong khi Nhật cảnh đang thấy hiện ở mức 1,2 độ C so với báo hiện tượng nóng lên toàn cầu sẽ báo thảm họa vì mưa lớn chưa từng bị vượt quá 2 độ C trong thế kỷ 21, trừ có... Những hiện tượng thời tiết cực mức tiền công nghiệp, cho dự đoán về khi việc giảm phát thải CO2 và các khí đoan này chứng minh sống động cho nhà kính khác diễn ra nhanh chóng và những gì được công bố trong hai báo trận hạn hán kéo dài, các hiện tượng sâu sắc trong những thập kỷ tới. Trái cáo mới đây của Ủy ban Liên chính Đất nóng lên làm tăng cường sản xuất phủ về biển đổi khí hậu (IPCC) và của thời tiết khắc nghiệt với cường độ cao, tự nhiên của nước trong khí quyển Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO). và vòng tuần hoàn của nó. Điều này và lũ lụt kinh hoàng. mang lại lượng mưa lớn hơn và lũ lụt Bản cập nhật hôm 12-8 của WMO kèm theo, cũng như hạn hán khốc liệt xác nhận xu hướng nhiệt độ toàn cầu Biến đổi khí hậu đang diễn ra phổ hơn ở nhiều vùng. Hơn nữa, các khu đang tăng rất nhanh, và trong năm vực ven biển sẽ tiếp tục chứng kiến năm tới (2021-2025) mức tăng sẽ biến, nhanh chóng, ngày càng gia mực nước biển dâng trong suốt thế biến động trong khoảng 0,9-1,8 độ C. kỷ 21, góp phần gây ra lũ lụt ven biển Điều này có nghĩa là trong năm năm tăng với nhiều xu hướng không thể thường xuyên và nghiêm trọng hơn tới có thể có năm nhiệt độ tăng vượt nơi các vùng trũng thấp, đồng bằng quá 1,5 độ C - là mốc giới hạn trong đảo ngược. Báo cáo của IPCC nhấn châu thổ, và xói mòn bờ biển. thỏa thuận Paris nhằm ngăn chặn những thay đổi vĩnh viễn có thể đe dọa mạnh biến đổi khí hậu đã và đang ảnh Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể hạn sự sống của con người trên Trái Đất. chế biến đổi khí hậu với việc giảm thải hưởng đến nhiều loại hình thời tiết CO2 và các khí nhà kính khác, đạt mức Tổng giám đốc WMO Petteri Taalas phát thải CO2 ròng bằng không. Điều cho biết đây không chỉ là số liệu thống khắc nghiệt ở mọi khu vực trên toàn này có thể nhanh chóng làm cho chất kê. Ông nói: “Nhiệt độ tăng đồng lượng không khí tốt hơn, và nhiệt độ nghĩa với việc băng tan nhiều hơn, cầu, trong toàn bộ hệ thống Trái Đất, toàn cầu có thể ổn định trong vòng mực nước biển cao hơn, nhiều đợt 20-30 năm nữa. Người đứng đầu nắng nóng hơn và những thời tiết khắc trong khí quyển, trong đại dương, và WMO cho biết ngoài nhu cầu cấp bách nghiệt khác, đồng thời tác động lớn về giảm thiểu khí hậu, “điều cần thiết hơn đến an ninh lương thực, sức khỏe, trên đất liền. Nhiều thay đổi này là là phải quan tâm đến thích ứng với khí môi trường và sự phát triển bền vững”. hậu”, vì nhiều xu hướng tiêu cực của Trước đó, hôm 9-8, khi công bố báo chưa từng có, một số diễn ra ngắn hạn khí hậu sẽ tiếp tục trong nhiều thập cáo của IPCC, Tổng thư ký Liên hiệp kỷ và trong một số trường hợp là hàng trong khi một số khác như hiện tượng ngàn năm. Rõ ràng, các quốc gia và cả Việt Nam sẽ còn nhiều việc phải làm nước biển dâng làm xâm nhập mặn, để ứng phó với biến đổi khí hậu, với những sáng kiến công nghệ xanh, và phá vỡ kết cấu bờ sông bờ biển, làm những đầu tư trang thiết bị cho hệ thống dự báo, cảnh báo sớm. sụp đổ công trình… là không thể đảo ANH VŨ ngược trong nhiều thế kỷ, thậm chí THAM KHẢO: thiên niên kỷ tới. IPCC report: ‘Code red’ for human driven Báo cáo do 234 nhà khoa học đến global heating, warns UN chief https://news.un.org/en/ từ 66 quốc gia thực hiện nhấn mạnh story/2021/08/1097362 ảnh hưởng của con người làm khí hậu World now likely to hit watershed 1.5 °C rise in next five years, warns UN weather agency nóng lên với tốc độ chưa từng có trong https://news.un.org/en/ story/2021/05/1092842 ít nhất 2.000 năm qua. Vào năm 2019, nồng kđỳộthCờOi2đtirểomngnàkohítrqounygểínt cao hơn bất nhất 2 triệu năm. Nồng độ khí mêtan và nitơ oxit cao hơn bất kỳ thời điểm nào trong 800.000 năm qua. Nhiệt 4 • 23-9-2021

175 tờ TBKTSG được doanh nghiệp tặng sinh viên tuần này. TBKTSG, sinh viên các trường chân thành cảm ơn doanh nghiệp đã tặng báo. Tổng công ty CP 62 tờ Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC) Công ty TNHH Nhựa Duy Tân 40 tờ Kinh tế hình ảnh: Công ty CP Địa ốc Thắng Lợi 53 tờ con đường tất yếu (Thắng Lợi Group) 10 tờ của hàng Việt Nam Công ty TNHH Đầu tư và Dịch vụ Bất động sản Đất Phương Nam (dpnr.vn) www.donghotantan.vn 10 tờ Trong kinh tế thị trường, để hàng ông Kim Hyuntae, Chủ tịch Viện Xúc tịch Hội Mỹ thuật TPHCM, để tạo hóa có thể bán được thì năng suất và tiến Thiết kế Hàn Quốc, cho biết với mọi dáng một sản phẩm công nghiệp, nhà chất lượng chưa phải là yếu tố quyết nền sản xuất công nghiệp, tư bản là tiền thiết kế phải tuân thủ các tiền lệ kỹ định tất cả, mà hình thức của sản còn thiết kế là hoa. Hoạt động thiết kế thuật có trước, tức mọi sáng tạo phải phẩm mới là yếu tố quan trọng quyết tại Hàn Quốc đã thâm nhập vào mọi căn cứ vào các điều kiện kỹ thuật có định khả năng chiếm lĩnh thị trường, lĩnh vực và bên cạnh cộng đồng doanh cho phép hay không. thậm chí, sản phẩm được đánh giá nghiệp chuyên về thiết kế thì các tập chất lượng từ “bao bì”. đoàn lớn cũng đầu tư mạnh vào lĩnh vực Trên một khía cạnh khác, nhà thiết này. Cùng với việc đó, 80% các đại học kế Phạm Huyền Kiêu, Chủ tịch mạng Honda là một ví dụ điển hình của và cao đẳng tại đất nước này đều mở lưới Vietnam Design Network, cho thị trường xe máy. Có thể nói về mặt ngành đào tạo về thiết kế theo những rằng yếu tố thiết kế luôn gắn liền với kỹ thuật, Honda đã hoàn thiện từ lâu. đặc thù riêng của mình. marketing và nhà thiết kế phải có kiến Nhưng để thống lĩnh thị trường, nhà thức về marketing để thiết kế kiểu sản xuất này phải liên tục cho ra đời Hiện Việt Nam có trường Đại học dáng, nhãn hiệu cho các sản phẩm. những mẫu mã thiết kế mới, thậm chí Mỹ thuật Công nghiệp ở Hà Nội và Tất nhiên, nhà thiết kế không làm thay giá cả khác nhau chỉ vì màu sơn, nước khoảng 20 trường đại học khác có đào công việc của các chuyên gia marketing sơn. Để làm được việc đó, ngoài các tạo về mỹ thuật ứng dụng. So với Hàn chuyên nghiệp nhưng công việc của họ bộ phận kỹ thuật, Honda có những bộ Quốc, số trường tham gia đào tạo về là phải làm thế nào để sản phẩm thiết phận với đông đảo nhân viên chuyên mỹ thuật nói chung, thiết kế nói riêng kế thích ứng với nhu cầu của thị trường thiết kế kiểu dáng mới cho sản phẩm. là quá ít, và cũng không thấm tháp so chứ không chỉ để thỏa mãn cái đẹp theo với nhu cầu nhân lực về thẩm mỹ công cảm nhận của riêng họ. Hay như ở đế chế phần mềm nghiệp của ngót nghét 1 triệu doanh Microsoft, theo TS. Nguyễn Chí Công, nghiệp trên toàn quốc. Tựu trung lại, không thể chậm trễ nguyên Trưởng ban Khoa học Công hơn nữa trong việc để các nhà kỹ thuật, nghệ Hội Tin học Việt Nam, mỗi Đã thế, việc đào tạo nhân lực về thiết thương mại và thiết kế ngồi lại với nhau, lần lên đời, về bản chất cũng chỉ là kế tại Việt Nam khá “cọc cạch” vì các vì Việt Nam đã và đang hội nhập sâu thay đổi giao diện của hệ điều hành trường mỹ thuật thì khuyết các môn rộng thông qua tham gia các hiệp định Windows và bộ phần mềm văn phòng học về kỹ thuật như công nghệ chế tạo, thương mại quốc tế. Tuy nhiên, bên Microsoft Office. công nghệ vật liệu…, ngược lại, các đại cạnh những sự hợp tác đó, theo họa sĩ học về kỹ thuật cũng không trang bị Uyên Huy, việc cần thiết hơn là làm thế Đề cập ở tầm vĩ mô, doanh nhân kiến thức về thẩm mỹ công nghiệp cho nào để các nhà quản lý về giáo dục và Nguyễn Liên Phương, Chủ tịch Học viện sinh viên. Vì thế, tình trạng chung về công thương hiểu biết vấn đề này. Có Doanh nhân LP nói đó là yếu tố kinh tế nhân lực cho thẩm mỹ công nghiệp là như vậy thì mới có được những chính hình ảnh, rằng mọi sản phẩm có thống kỹ sư không biết về thẩm mỹ còn họa sách đúng đắn về kinh tế hình ảnh cùng lĩnh được thị trường hay không đều phụ sĩ thì không hiểu về kỹ thuật. nguồn nhân lực về thiết kế theo đúng thuộc vào hình ảnh của nó. nghĩa mà thị trường đang cần. Trong khi đó, theo họa sĩ Uyên Huy Có lần chia sẻ kinh nghiệm với các (tức Huỳnh Văn Mười), nguyên Chủ NGUYỄN ĐỨC HOÀNG doanh nghiệp Việt Nam về lĩnh vực này, 23-9-2021 • 5

TIN TRONG TUẦN Gthiauếhạqnuathnờđiưgờianngđnăănmg2k0ý2t1ham gia đấu giá hạn ngạch RDaoamnắhtnHgộhiiđệồpnứgnHgợpphtóáCcovid-19 Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công bưu kiện, bưu phẩm gặp nhiều khó Phòng Thương mại và Công nghiệp Thương) cho biết Hội đồng đấu khăn, thời gian vận chuyển bị kéo Việt Nam (VCCI) đã ký quyết định giá thí điểm hạn ngạch thuế quan dài. Do vậy, đối với các thương nhân thành lập Hội đồng Hợp tác Doanh nhập khẩu đường năm 2021 đã gia đã nộp tiền đặt trước theo quy định nghiệp ứng phó Covid-19 nhằm nắm hạn thời gian chính thức tiếp nhận tại khoản 2 Điều 12 Quy chế đấu giá bắt tình hình và kịp thời phản ánh các hồ sơ đăng ký tham gia đấu giá của thí điểm hạn ngạch thuế quan nhập vấn đề phát sinh, các khó khăn vướng các thương nhân đến 17 giờ ngày khẩu đường năm 2021 vào tài khoản mắc của cộng đồng doanh nghiệp; 22-9-2021. của Bộ Công Thương tính đến 17 giờ nghiên cứu, tổng hợp các kiến nghị của Trước đó, ngày 6-9, Hội đồng đấu ngày 17-9, Hội đồng đấu giá gia hạn doanh nghiệp, đồng thời đề xuất các giá đã thông báo về việc tổ chức đấu thời gian chính thức tiếp nhận hồ chính sách, giải pháp ứng phó Covid-19 giá quyền sử dụng hạn ngạch thuế sơ đăng ký tham gia đấu giá của các với Chính phủ và các cơ quan hữu quan. quan nhập khẩu 108.000 tấn đường thương nhân này đến 17 giờ ngày 22 Qua đó, hạn chế thấp nhất những tổn năm 2021 và chính thức tiếp nhận hồ tháng 9 năm 2021. thất có thể xảy ra; đồng thời, duy trì sơ đăng ký tham gia đấu giá của các Thương nhân có thể nộp hồ sơ trực hoạt động vận hành của doanh nghiệp, thương nhân kể từ 8 giờ ngày 6-9 đến tiếp tại trụ sở Bộ Công Thương, 23 bảo vệ doanh nghiệp, người lao động 17 giờ ngày 17-9-2021 Ngô Quyền, quận Hoàn Kiếm, Hà và các hoạt động kinh tế; đồng thời Tuy nhiên, do tác động của các biện Nội hoặc gửi theo đường bưu điện góp sức vào cuộc chiến chống đại dịch pháp giãn cách xã hội để phòng chống đến địa chỉ nêu trên. Covid-19 của cả nước. dịch Covid-19 khiến việc vận chuyển T.H Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI, HtáảciđqộunagntkừhdôịncghxCửovpihdạ-1t9vi phạm hành chính với lý do Phó chủ tịch Hội đồng Tư vấn Cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng giữ cương vị Chủ tịch Hội đồng Hợp tác Tổng cục Hải quan vừa yêu cầu Trong đó, có một số trường hợp Doanh nghiệp ứng phó Covid-19. các Cục Hải quan tỉnh, thành phố; như: hàng hóa thuộc danh mục phải Hội đồng được thành lập cũng tạo Cục Điều tra chống buôn lậu và Cục kiểm tra nhà nước về chất lượng cầu nối cho các doanh nghiệp hợp Kiểm tra sau thông quan khi xem xét nhưng chuyên gia nước ngoài chưa tác cùng nhau chia sẻ thông tin, kinh không xử phạt vi phạm hành chính thể sang Việt Nam để lắp ráp phụ nghiệm, biện pháp ứng phó với các tác với lý do tác động từ dịch Covid-19 kiện phục vụ cho việc kiểm tra chất động từ dịch bệnh, duy trì hoạt động phải căn cứ các quy định và hồ sơ vụ lượng hàng hóa theo quy định; hàng sản xuất kinh doanh, duy trì thị trường. việc cụ thể. Các đơn vị cần thống kê, hóa (hóa chất) nhập về không có Ngoài ra, Hội đồng còn tổ chức khảo báo cáo cụ thể các kiến nghị, vướng bồn chứa, không tiêu thụ được nên sát, nắm bắt tình hình triển khai các mắc của doanh nghiệp liên quan đến phải lưu tại cảng, không thể khai hải chính sách trong thực tế tại các địa việc xử phạt vi phạm hành chính quan đúng thời hạn quy định; doanh phương, các ngành. Đồng thời, tích cực trong lĩnh vực hải quan; tình hình nghiệp không nộp báo cáo quyết tuyên truyền, cổ vũ doanh nghiệp và tồn đọng các vụ việc, hồ sơ xử lý vi toán, nộp chậm báo cáo tình hình xã hội trong cuộc chiến phòng, chống phạm hành chính không thể giải sử dụng hàng hóa miễn thuế do giãn Covid-19; đề xuất tuyên dương các quyết được đúng hạn hoặc không xử cách xã hội, không có nhân viên làm doanh nghiệp tiêu biểu trong phòng lý được và các trường hợp khác phát việc; doanh nghiệp không thể thu chống dịch bệnh và duy trì sản xuất sinh trong thực tế hoạt động của xếp nguồn tài chính để nộp tiền thuế kinh doanh; vận động các nguồn lực đơn vị; biện pháp giải quyết, khắc cho tất cả các lô hàng đã về Việt Nam trong nước và quốc tế ủng hộ cho hoạt phục của cơ quan hải quan và doanh trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày động phòng chống dịch bệnh Covid-19 nghiệp đã thực hiện... hàng đến cửa khẩu; doanh nghiệp của cả nước nói chung và của cộng đồng Thời gian qua, Tổng cục Hải quan không thể đăng ký tờ khai, lấy hàng doanh nghiệp. đã nhận được văn bản của một số cục trong thời gian 30 ngày kể từ ngày Ngay trong tuần tới, Hội đồng sẽ cho hải quan tỉnh, thành phố và doanh hàng về đến cửa khẩu do hoạt động ra mắt nền tảng tương tác trực tuyến nghiệp kiến nghị xem xét không xử trong khu vực bị phong tỏa; doanh (Workplace) hoạt động 24/7 để các phạt vi phạm hành chính đối với một nghiệp không thể thực hiện tái xuất doanh nghiệp có thể kịp thời phản ánh số trường hợp vi phạm do ảnh hưởng hàng hóa theo quyết định xử phạt vi các vấn đề, khó khăn gặp phải và đề của dịch Covid-19 và việc áp dụng phạm hành chính do giãn cách xã hội xuất, kiến nghị với Chính phủ, các bộ, các biện pháp giãn cách xã hội, chống và ảnh hưởng của dịch Covid-19... ngành, các cơ quan liên quan ở Trung dịch của Chính phủ. C.P ương và địa phương. TTXVN 6 • 23-9-2021

NHẬT KÝ TRỰC TIN Thẻ xanh - nguy cơ bị ách tắc là rất lớn T■■TẤN ĐỨC CHÚNG TA ĐÃ TỪNG nhiệm cho họ, bằng không việc tổ PHCM sẽ bắt đầu mở cửa MẮC SAI LẦM KHI MỖI trưởng khu phố hay tổ chức chăm sóc để nối lại dần các hoạt ĐỊA PHƯƠNG CHỐNG F0 thiện nguyện từ chối ký giấy xác động kinh tế từ ngày 1-10 DỊCH MỘT KIỂU, NAY nhận là tình huống rất dễ xảy ra. Khi tới. Một trong những mối LẠI CŨNG RẤT DỄ CÓ ấy, các F0 tự chăm sóc tại nhà sẽ tiến quan tâm hàng đầu của người dân NHỮNG SAI LẦM NẾU thoái lưỡng nan. thành phố hiện nay, và cả ở các tỉnh MỖI ĐỊA PHƯƠNG LẠI Để giải quyết phần nào khó khăn lân cận, là làm sao để nhận được thẻ MỞ CỬA MỘT KIỂU MÀ này, TPHCM cần xem xét bổ sung xanh để có thể đi làm trở lại, trong KHÔNG CÓ SỰ PHỐI quy định cấp thẻ xanh cho những đó lo lắng nhất là những F0 tự điều HỢP LIÊN VÙNG. F0 tự chứng minh được mình từng là trị tại nhà mà không báo hoặc có báo F0. Chẳng hạn như chỉ cần yêu cầu nhưng vì lý do nào đó y tế phường từ miền Trung, miền Bắc... quay họ cung cấp giấy xét nghiệm PCR không cập nhật vào danh sách. lại thành phố và các tỉnh phía Nam nếu có. Đồng thời cũng nên mở rộng để làm việc. Vậy việc phối hợp giữa cho phép chủ của các doanh nghiệp, So với nội dung phát biểu của một TPHCM và các địa phương sẽ thế nào lãnh đạo các tổ chức được quyền xác lãnh đạo Sở Y tế TPHCM trước đây, để người được cấp thẻ có thể đi lại nhận cho nhân viên của họ. Vì trong rằng không có cơ sở để cấp thẻ xanh thông suốt? Chẳng hạn như cơ sở dữ thực tế có không ít doanh nghiệp đã cho những đối tượng này, thông báo liệu về người được cấp thẻ xanh, thẻ tổ chức điều trị hoặc hỗ trợ điều trị của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật vàng của các địa phương có đồng bộ cho nhân viên của họ không may bị TPHCM (HCDC) vào tối ngày 15-9, và liên thông được với nhau không? nhiễm bệnh. Hơn nữa, vì mục tiêu an đã mở một lối ra, đó là có thể xin giấy toàn cho người lao động nên doanh xác nhận của tổ trưởng tổ dân phố, tổ Vấn đề thứ ba, và cũng dễ ách tắc nghiệp cũng thường nắm thông tin về nhân dân hoặc các tổ chăm sóc F0 tại nhất, là liên quan đến các F0 tự điều các ca F0 trong đơn vị của họ tốt hơn nhà mà nhân sự do các trường đại học trị tại nhà. Mặc dù yêu cầu của HCDC địa phương. y khoa, các tổ chức thiện nguyện đảm đưa ra, cho phép được sử dụng giấy Sau cùng, việc chấp thuận cho căn trách, để làm căn cứ cấp thẻ xanh. Dù xác nhận của tổ dân phố, tổ nhân dân cứ vào xác nhận của tổ trưởng dân vậy đây mới chỉ là ý kiến của HCDC, và các tổ chức thiện nguyện chăm phố, tổ chức chăm sóc F0 thiện nguyện và ngay cả khi ý kiến này trở thành sóc F0 tại nhà, là khá thoáng, nhưng để cấp thẻ xanh, cho dù được TPHCM quy định chính thức thì cũng còn ngay cả như vậy thì cũng không thông qua thì quy định này cũng chỉ không ít vấn đề cần giải quyết. tránh khỏi ách tắc. áp dụng được với TPHCM thôi. Còn với các F0 tự điều trị tại nhà ở các Trước hết, từ nay tới ngày 1-10 chỉ Cần thấy rằng, việc một tổ trưởng địa phương khác thì sao? Thẻ xanh còn đúng một tuần, nhưng việc cấp thẻ dân phố, hay người của tổ chức thiện TPHCM cấp cho các F0 do tổ trưởng cho người dân vẫn đang rất lúng túng, nguyện chăm sóc F0 tại nhà cấp giấy khu phố, tổ chức thiện nguyện hỗ trợ trong khi số người cần được cấp thẻ xác nhận cho người F0 là đồng nghĩa điều trị F0 xác nhận có được các địa xanh, thẻ vàng ở TPHCM lên đến hàng với việc họ phải ít nhiều gánh lấy một phương khác công nhận hay không? triệu người. Việc tắc nghẽn, không thể phần trách nhiệm về mình. Điều gì Chúng ta đã từng mắc sai lầm khi đáp ứng kịp thời cho người lao động là sẽ xảy ra với họ nếu người được họ mỗi địa phương chống dịch một kiểu, điều chắc chắn sẽ xảy ra. Đây là điều cấp giấy xác nhận hóa ra lại không nay lại cũng rất dễ có những sai lầm thành phố cần có hướng chủ động xử lý. phải là F0, do kết quả test nhanh nếu mỗi địa phương lại mở cửa một không chính xác chẳng hạn? Đây là kiểu mà không có sự phối hợp liên Thứ hai, số người sinh sống ở vấn đề mà chính quyền TPHCM cần vùng. Hậu quả thì người dân sẽ lại TPHCM nhưng lại làm việc ở Bình phải làm rõ, cụ thể là phải miễn trách gánh hết. n Dương, Đồng Nai và ngược lại người sống ở hai địa phương này nhưng lại làm việc ở TPHCM lên đến hàng chục ngàn người. Đó là chưa kể người 23-9-2021 • 7

su kien CHUỖI CUNG ỨNG TOÀN CẦU &van de VÀ MẮT XÍCH VIỆT NAM Mắt xích Việt Nam đứng trước nguy cơ bị đứt đoạn Chuỗi cung ứng toàn cầu đang có nguy cơ bị đứt gãy tại điểm Việt Nam do các biện pháp giãn cách để phòng chống dịch Covid-19. Nhiều doanh nghiệp FDI đã phải chuyển hợp đồng đi nước khác. Đây là tình huống rất đáng lo với Việt Nam. ■■TS. PHAN HỮU THẮNG (*) Phải sống chung với dịch Covid-19 tại các địa phương phía Nam chuyển hợp đồng sang nước khác và gần như là chắc chắn vừa qua, nhằm đạt mục tiêu kép “vừa 16% đang xem xét,... phòng, chống dịch thắng lợi, vừa phát Thực tế cho thấy, đằng sau mỗi giải triển kinh tế thành công”. Nếu các giải pháp giãn cách còn tiếp pháp và chính sách là sinh mệnh của tục kéo dài, làm tổn thất đến kết quả doanh nghiệp và người dân. Do vậy, Doanh nghiệp FDI đã bắt sản xuất, kinh doanh của các doanh các giải pháp trước mắt phải đạt được đầu “chuyển hợp đồng đi nghiệp tại Việt Nam, thì khả năng một hai mục tiêu: ngăn chặn được dịch nước khác” số doanh nghiệp châu Âu phải rời khỏi Covid-19 sớm nhất có thể và đưa sản Việt Nam hoàn toàn có thể xảy ra. xuất, kinh doanh của tất cả loại hình Hiện tại, sau gần ba tháng giãn doanh nghiệp phục hồi trở lại. Tại thời cách, kể từ đầu tháng 7-2021 đến Tình hình đó cho thấy, chuỗi sản điểm hiện nay, phục hồi sản xuất đã nay, nhiều doanh nghiệp trong nước xuất cung ứng toàn cầu dễ bị đứt gãy có nghĩa là phát triển. đang đứng ở ngưỡng cửa “tiếp tục tại điểm Việt Nam, và nếu để tình sản xuất, hay phải dừng sản xuất”. trạng đó xảy ra, việc phục hồi lại chuỗi Riêng đối với việc quản lý các doanh Một số doanh nghiệp FDI đã phải cung ứng toàn cầu tại Việt Nam còn nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chuyển hợp đồng đặt hàng nhận được khó hơn cả trăm lần so với quá trình còn có nhiệm vụ: vừa phục hồi, phát sang các nước khác, như đại diện của đã gây dựng được. triển sản xuất, giữ chân được các nhà Hiệp hội các doanh nghiệp châu Âu đầu tư hiện có, còn phải mời gọi được (Eurocham) tại Việt Nam cho biết có Nhiều mặt trái... các nhà đầu tư mới. Vì vậy các giải tới 18% doanh nghiệp của châu Âu đã pháp cho giai đoạn tới cần dựa trên Đúng là các giải pháp về phòng, các nguyên tắc sau: CHUỖI SẢN XUẤT CUNG chống dịch Covid-19 được ban hành ỨNG TOÀN CẦU DỄ BỊ kịp thời đã góp phần ngăn chặn dịch Trước hết, không chủ quan trước ĐỨT GÃY TẠI ĐIỂM VIỆT lây lan nhanh ra cộng đồng, nhưng diễn biến phòng, chống dịch Covid-19 NAM, VÀ NẾU ĐỂ TÌNH những giải pháp đó cũng có mặt trái, có chiều hướng tốt hiện nay. Các tổ TRẠNG ĐÓ XẢY RA, VIỆC như giải pháp “3 tại chỗ” chỉ có thể áp chức, chuyên gia y tế quốc tế đã đưa PHỤC HỒI LẠI CHUỖI dụng trong ngắn hạn vì là biện pháp ra các nhận định: dù có khống chế CUNG ỨNG TOÀN CẦU phi truyền thống, doanh nghiệp và được dịch Covid-19, nhưng không thể TẠI VIỆT NAM CÒN KHÓ cả người lao động đều sẽ không chịu loại trừ virus SARS-CoV-2 này ra khỏi HƠN CẢ TRĂM LẦN SO đựng nổi cả về chi phí và tinh thần, xã hội loài người, mà phải tìm ra giải VỚI QUÁ TRÌNH ĐÃ GÂY dẫn đến không đảm bảo sản xuất ổn pháp ngăn chặn nó tái phát và phải DỰNG ĐƯỢC. định, hiệu quả... có cách sống chung với một loại dịch bệnh mới như các loại dịch bệnh khác Có thể trong bối cảnh dịch bệnh đã có từ trước đến nay. với con số người mắc bệnh, người tử vong hàng ngày tăng, ngành y quá sức Thứ hai, các giải pháp mới có đưa ra chống đỡ, buộc chính quyền các cấp thì phải sát thực, như Thủ tướng Chính phải áp dụng, thúc đẩy các giải pháp phủ Phạm Minh Chính đã chỉ rõ khi đi đó. Nhưng giải pháp được áp dụng mà kiểm tra, chỉ đạo phòng chống, dịch chưa thật chú trọng đến đời sống sản 8 • 23-9-2021

THẬM CHÍ, CÓ THỂ XEM XÉT ÁP DỤNG CÁC GIẢI PHÁP Đã đến thời điểm các địa phương phải ngồi RIÊNG PHÙ HỢP VỚI MỘT SỐ DOANH NGHIỆP CÓ ĐIỀU lại với nhau và với doanh nghiệp để đưa số KIỆN TƯƠNG TỰ. TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY KHÓ CÓ lao động đã về quê quay trở lại làm việc.Trong THỂ CÓ MỘT GIẢI PHÁP CHUNG NÀO PHÙ HỢP VỚI TẤT ảnh: công nhân trong giờ tan tầm tại khu công CẢ LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP. nghiệp Tân Tạo trước khi xảy ra dịch.  Ảnh: N.K xuất của doanh nghiệp, đặc biệt là số các giải pháp phòng, chống dịch hiện phòng, chống dịch và phục hồi sản doanh nghiệp công nghiệp có quy mô đang áp dụng, để tìm ra các giải pháp xuất, mọi kế hoạch phát triển sản xuất lớn, sản xuất hàng xuất khẩu đang là dài hơi hơn, bởi việc đầu tư cho sản phải theo đúng các quy định hướng trụ cột của nền kinh tế với hàng triệu xuất của tất cả các loại hình doanh dẫn của UBND các địa phương và bộ người lao động trong cả nước tham gia nghiệp, bao gồm doanh nghiệp FDI, quản lý ngành ở trung ương. và đằng sau họ là gia đình, dẫn đến các là cả một quá trình dài hơi chứ không vấn đề xã hội kèm theo. phải ngắn hạn, nên giải pháp không Để có thể giảm thiểu các tác động thể ngắn hạn đối với sản xuất. mặt trái của các giải pháp phòng, Trước các khó khăn mà doanh chống dịch Covid-19 đang áp dụng nghiệp đang phải đối mặt, các vấn đề Khi doanh nghiệp đã nhập khẩu một hiện nay, các nhà quản lý về doanh bức xúc trong xã hội, yêu cầu cấp bách số lượng lớn nguyên vật liệu, thiết bị nghiệp và về phòng. chống dịch là cần tìm ra các giải pháp phòng, đầu vào cho sản xuất cả năm, nhưng Covid-19 tại các địa phương nên ngồi chống dịch Covid-19 sát thực hơn để đột nhiên trong dây chuyền sản xuất có lại với nhau và với doanh nghiệp trên doanh nghiệp được hoạt động bình một người bị nhiễm Covid-19, toàn bộ địa bàn, xem xét cụ thể tình hình thường trong khuôn khổ quy định phù người trong dây chuyền sản xuất phải của từng doanh nghiệp, trao đổi và hợp với bối cảnh Covid-19 mới, đảm thực hiện việc cách ly, dẫn tới nhà máy lắng nghe những đề xuất cụ thể của bảo để doanh nghiệp có đủ người lao phải dừng hoạt động. Biện pháp phòng họ về phòng, chống dịch và đảm bảo động, duy trì được 100% công suất chống dịch như vậy đã thật trúng sản xuất. Thậm chí, có thể xem xét sản xuất, thực hiện được sản lượng chưa? Phải chăng cần phân tích đánh áp dụng các giải pháp riêng phù hợp đơn hàng đã ký kết. Các giải pháp phải giá đúng, cụ thể tình hình nơi xảy ra sự với một số doanh nghiệp có điều kiện mang tính lâu dài, căn cơ, gồm: cố có người mắc bệnh, để có quyết định tương tự. Trong bối cảnh hiện nay khó phù hợp, vừa chống được dịch vừa đảm có thể có một giải pháp chung nào phù Đảm bảo an toàn cho các doanh bảo được sản xuất cho doanh nghiệp. hợp với tất cả loại hình doanh nghiệp. nghiệp trong phòng, chống dịch Covid-19, bằng cách ưu tiên tiêm Lưu ý là các ban quản lý các khu Đồng thời, cũng đã đến thời điểm vaccine cho toàn bộ người lao động công nghiệp tại các địa phương không các địa phương phải ngồi lại với nhau tại các doanh nghiệp. Trước mắt, khi nên ban hành các văn bản xây dựng và với doanh nghiệp để đưa số lao chưa đủ vaccine thì tập trung trước kế hoạch phục hồi hoạt động sản động đã về quê quay trở lại làm việc. cho lao động của số doanh nghiệp làm xuất của các doanh nghiệp trong khu Hiện mới tạm nới giãn cách phòng, hàng xuất khẩu, có quy mô lớn, có cho một giai đoạn quá ngắn, mà thay chống dịch trên một số địa bàn, doanh nhiều lao động. vào đấy là một thông báo tình hình nghiệp mới bắt đầu sản xuất trở lại, áp dụng một số quy định mới trong nhưng tại một số khu công nghiệp, Đánh giá lại hiệu quả thực tế của như ở Thái Nguyên, đã thiếu lao động. (*) Nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài 23-9-2021 • 9

SỰ KIỆN & VẤN ĐỀ Gián đoạn chuỗi cung ứng, đơn hàng bắt đầu rời Việt Nam Làn sóng dịch Covid-19 dai dẳng, khốc liệt và những biện pháp chống dịch nghiêm ngặt đang khiến chuỗi cung ứng rơi vào tình trạng đình trệ, buộc nhiều doanh nghiệp phải dịch chuyển các đơn hàng, thậm chí là một phần năng lực sản xuất sang các quốc gia khác. ■■LẠC DIỆP Sự chậm trễ trong sản xuất tại Việt Nam đã khiến Adidas bị tổn thất doanh thu 600 triệu đô la Mỹ doanh thu trong năm nay. Cơn đau đầu của các Wall mới đây đã phải cắt giảm dự báo biết sự chậm trễ trong sản xuất tại Việt doanh nghiệp giá cổ phiếu hãng thời trang thể thao Nam đã khiến công ty bị tổn thất doanh Nike, với lý do hãng đang gặp những thu 600 triệu đô la Mỹ trong năm nay. Theo CNBC, các biện pháp phòng vấn đề nghiêm trọng về sản xuất. Theo dịch Covid-19 nghiêm ngặt và kéo ước tính của BTIG, Nike đã sản xuất Hồi cuối tháng 8, CEO Richard dài ở Việt Nam đã khiến năng lực sản khoảng 350 triệu đôi giày thể thao ở Hayne của hãng bán lẻ thời trang xuất giảm mạnh, ảnh hưởng lớn đến Việt Nam trong năm ngoái. Công ty Urban Outfitters chia sẻ, mối lo lớn doanh thu của các thương hiệu toàn phân tích này dự báo sẽ có tới 160 nhất của hãng là việc nhận hàng, đặc cầu. Trong bối cảnh mùa mua sắm triệu đôi giày Nike không được sản biệt là các sản phẩm váy đầm, quần cuối năm đang đến gần, những công xuất ở Việt Nam trong năm nay vì giãn và chân váy đã đặt hàng ở Việt Nam. ty phụ thuộc vào hoạt động sản xuất cách xã hội. “Chúng tôi đặt nhiều sản phẩm ở Việt giày dép và hàng may mặc ở Việt Nam Nam, và giờ đang phải rất cố gắng để được coi là đối tượng chịu ảnh hưởng Tương tự, đối thủ lớn của Nike là nhà nhận được số hàng đó”, ông Hayne nói. nặng nề hơn cả. sản xuất đồ thể thao Adidas cũng cho Ngoài những cái tên kể trên, phân Công ty Nghiên cứu BTIG ở Phố 10 • 23-9-2021

tích của BTIG cho thấy, những công NHÀ PHÂN TÍCH Designer Brands cho biết. “Hãy nghĩ ty bán lẻ có độ phụ thuộc lớn nhất CAMILO LYON CỦA BTIG về những nỗ lực mà các công ty đã bỏ vào sản xuất ở Việt Nam như Deckers NHẬN ĐỊNH RẰNG CÁC ra để dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Outdoor - công ty mẹ của Ugg and VẤN ĐỀ SẢN XUẤT Ở Quốc, để rồi giờ đây, một trong những Hoka; Capri Holdings - công ty mẹ VIỆT NAM CÓ THỂ CHƯA nơi mà bạn có thể sản xuất hàng hóa của Michael Kors; Tapestry - công ty CÓ NHIỀU ẢNH HƯỞNG vẫn là Trung Quốc. Điều này thực sự mẹ của Coach; Columbia Sportwear; TRONG QUÍ 3, NHƯNG điên rồ, giống như một chuyến tàu Under Armour và Lululemon, cũng sẽ ẢNH HƯỞNG SẼ RÕ RỆT lượn siêu tốc vậy”. phải chịu nhiều tác động tiêu cực. TRONG QUÍ 4 VÀ CÓ THỂ LÀ CẢ GIAI ĐOẠN NỬA Dịch bệnh cũng phá vỡ kế hoạch Khó khăn cũng xảy đến với các ĐẦU NĂM 2022. dịch chuyển sản xuất của các hãng doanh nghiệp trong lĩnh vực sản công nghệ lớn như Apple, Google, xuất đồ nội thất. Các giám đốc điều lẻ quần áo và phụ kiện nữ có trụ sở Amazon và các nhà cung cấp chính hành tại Hooker Furniture ước tính ở Mỹ, cho biết có kế hoạch chuyển của họ. Loạt điện thoại thông minh rằng thương hiệu Home Meridian hướng khỏi Việt Nam. “Chúng tôi Pixel 6 của Google và loạt tai nghe International của hãng sẽ ghi nhận đang đối mặt với những khó khăn Airpod mới nhất của Apple sẽ được doanh số bán hàng giảm 30% trong của chuỗi cung ứng vĩ mô trong nửa sản xuất tại Trung Quốc thay vì Việt quí này do các nhà máy phải ngừng sau của năm tài chính mà chúng tôi Nam như dự kiến. Việc sản xuất hoạt động. Giám đốc tài chính Paul dự kiến sẽ ảnh hưởng đến doanh thu chuông cửa thông minh, camera an Huckfeldt cho biết “sẽ rất khó khăn và tỷ suất lợi nhuận gộp, bao gồm chi ninh và loa thông minh cho Amazon ở khi các nhà máy đóng cửa như vậy”. phí vận chuyển hàng hóa cao hơn, các tỉnh miền Bắc Việt Nam cũng phải thời gian vận chuyển đầu vào kéo dài đối mặt với sự chậm trễ kể từ tháng 5, Ngay cả với Ashley Furniture và và sự chậm trễ bàn giao sản phẩm do do dịch bệnh và các biện pháp phong Theodore Alexander, những doanh đại dịch gây ra”. Giám đốc điều hành tỏa nghiêm ngặt. nghiệp có chỗ ở tại chỗ cho công nhân, kiêm Chủ tịch Molly Langenstein cho việc hoạt động hết công suất cũng biết, Chico’s hiện đã chuyển 9% tổng Phương án ít tồi tệ nhất là chuyện bất khả thi. Sau khi phải sản lượng của mình từ Việt Nam sang ngừng hoạt động một tuần vì dịch các nước khác. Trên thực tế, nhiều lãnh đạo doanh bệnh, Theodore Alexander hiện chỉ nghiệp không muốn quay trở lại Trung có khoảng 40% công nhân đang làm Hưởng lợi lớn nhất từ xu hướng này Quốc, bởi doanh nghiệp của họ đã phải việc tại nhà máy. Chủ tịch Theodore chính là Trung Quốc. Trong vài năm vượt qua những rào cản đáng kể về Alexander tại khu vực Bắc Mỹ, ông Ed trở lại đây, nhằm tránh cuộc chiến logistics để chuyển hoạt động sản xuất Teplitz cho biết: “Dù chúng tôi đã cố thương mại Mỹ - Trung và tận dụng từ Trung Quốc sang Việt Nam trong hết sức nhưng khả năng sản xuất của nguồn lao động giá rẻ, các công ty đa thời kỳ đại dịch như tuyển dụng nhân công ty hiện chỉ đạt khoảng 30% công quốc gia đã chuyển một phần hoạt công, di dời thiết bị, thiết lập những suất bình thường. Ngoài lực lượng lao động sản xuất ra khỏi Trung Quốc chiến lược vận chuyển mới để đưa hàng động hạn chế, việc vận chuyển nguyên sang những quốc gia Đông Nam Á lân hóa qua các tuyến đường và cảng biển liệu thô rất khó khăn”. cận, bao gồm cả Việt Nam. tắc nghẽn. Việc đưa các chuỗi cung ứng trở lại ở Trung Quốc, do đó sẽ rất tốn Xu hướng dịch chuyển Tuy nhiên giờ đây, tiến trình này kém và mất thời gian. Bên cạnh đó, sản xuất trở lại Trung Quốc đang bị đảo ngược một cách nhanh một thách thức khác cũng cần xem xét chóng. Hôm 9-9, ông Charles là thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Sự đình trệ trong chuỗi cung ứng Roberson, CEO của nhà sản xuất quần xuất khẩu từ Trung Quốc. tại Việt Nam đã khiến nhiều doanh áo bảo hộ Lakeland Industries cho nghiệp phải khẩn trương tìm kiếm lối biết, công ty đã thuê các giám đốc điều Dẫu vậy, đối với nhiều doanh thoát tại các quốc gia khác. Hiệp hội hành mới để giúp “dịch chuyển năng nghiệp, quay trở lại Trung Quốc dù Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam lực sản xuất từ Việt Nam sang Trung tốn kém, nhưng vẫn là “phương án ít (EuroCham) ước tính, 18% số thành Quốc trong vài tuần”. tồi tệ nhất” để tăng cường sản xuất viên đã chuyển một số hoạt động trước dịp mua sắm cuối năm. Ông sản xuất sang các nước khác để bảo “Tôi đã nói chuyện với một CEO. Shawn Nelson, CEO của nhà sản xuất vệ chuỗi cung ứng của mình, trong Người này chia sẻ với tôi rằng ông đồ nội thất LoveSac cho biết, công khi 16% khác cũng đang xem xét các ấy đã phải từ bỏ chuỗi cung ứng đã ty của ông đã chuyển đơn hàng sản động thái tương tự, dù chưa có doanh phát triển trong suốt sáu năm chỉ sau xuất từ Việt Nam sang Trung Quốc. nghiệp nào rời khỏi Việt Nam. sáu ngày”, ông Roger Rawlins, CEO “Chúng tôi biết rằng hàng tồn kho của tập đoàn giày dép và phụ kiện đến từ Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi8 Hôm 31-8, Chico’s FAS - hãng bán 23-9-2021 • 11

SỰ KIỆN & VẤN ĐỀ thuế quan”, ông nói. “Nhưng việc này MỨC ĐỘ MỘT SỐ DOANH NGHIỆP khăn về lao động sau khi các biện cho phép chúng tôi có hàng hóa, điều BÁN LẺ NƯỚC NGOÀI BỊ pháp giãn cách xã hội được nới lỏng. này cực kỳ quan trọng đối với chúng tôi cũng như khách hàng”. Công ty đã ẢNH HƯỞNG BỞI GIÃN CÁCH Tuy vậy, một số nhà bán lẻ vẫn bày quyết định loại bỏ chiết khấu khuyến ĐỂ PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID-19 tỏ hy vọng tình hình sẽ sớm được cải mại để bù đắp chi phí thuế quan. thiện. Nhà sản xuất đồ tập Lululemon CỦA VIỆT NAM dự báo các nhà máy ở Việt Nam sẽ bắt Trong thời kỳ đại dịch, Trung Quốc đầu dần mở cửa trở lại từ giữa tháng đã nổi lên như một điểm đến của sự Công ty Phần trăm 9. Chuỗi bán lẻ đồ nội thất cao cấp ổn định. Giáo sư chuyên ngành quản RH cho rằng nhà máy ở miền Bắc Việt lý Willy Shih của Đại học Harvard cho Deckers Outdoor (DECK) 50%+ Nam sẽ nối lại hoạt động trong tháng biết một số công ty thậm chí đã bắt 10. Công ty này hy vọng đến cuối năm đầu quay trở lại Trung Quốc từ năm Capri Holdings (CPRI) 45-50% sẽ tăng sản lượng lên mức hết công ngoái. “Đã có một vài trường hợp như suất. Do sản xuất gián đoạn, cộng với thế”, ông viết trong một email. “Vấn Columbia Sportswear (COLM) 45%+ thời gian vận chuyển hàng hóa dài đề quan trọng là nếu bạn muốn năng hơn và chi phí vận chuyển tăng, RH lực sản xuất đáng tin cậy, Trung Quốc Nike (NKE) 43% đã buộc phải hoãn ra mắt bộ sưu tập thường là nơi tốt nhất để làm điều đó”. nội thất đương đại sang mùa xuân Tapestry (TPR) 40-50% năm sau. Để hạn chế rủi ro, một số doanh nghiệp khác lại thực hiện cách tiếp Under Armour (UAA) 40% Với các chuyên gia kinh tế, ngay cận thận trọng hơn bằng việc phân cả khi các số liệu dự báo tăng trưởng tán hoạt động sản xuất ra toàn khu Lululemon (LULU) 33% bị cắt giảm, câu chuyện toàn cảnh về vực. “Chúng tôi thực sự đã đa dạng việc Việt Nam trở thành điểm đến ưa hóa khá nhiều bên ngoài Việt Nam”, VF Corp. (VFC) 25% thích của đầu tư nước ngoài dự kiến sẽ ông Jeremy Hoff, CEO của Hooker không thay đổi. Ví dụ như HSBC mới Furniture, cho biết. “Chúng tôi đang LoveSac (LOVE) 20-25% đây đã cắt giảm dự báo tăng trưởng ở Thái Lan, ở các khu vực khác nhau. kinh tế của Việt Nam trong năm 2021 Chúng tôi thậm chí còn dịch chuyển Yeti Holdings (YETI) 20% từ 6,1% xuống còn 5,1%. Tuy nhiên, một phần hoạt động sản xuất quay trở chuyên gia kinh tế Yun Liu của HSBC lại Trung Quốc khi cần thiết”. Steve Madden (SHOO) <5% vẫn nhận định rằng: “Bất chấp những thách thức trước mắt, triển vọng phục Tương tự, Eclat Textile cũng đang Canada Goose (GOOS) <2% hồi của Việt Nam vẫn rất khả quan với tìm cách thiết lập nhiều trung tâm sản những yếu tố cơ bản vững chắc”. xuất khu vực nhỏ hơn, có thể nhanh Nguồn: BTIG and SEC filings chóng phục vụ khách hàng. Nhà Trước đó, Annabelle Hsu, một nhà cung cấp quần áo thể thao cho Nike nghiệp vẫn đang “chờ xem” tình hình phân tích của công ty nghiên cứu IDC, và Lululemon Athletica đã rời Trung Covid-19 và hoạt động sản xuất ở Việt cũng chia sẻ với Nikkei Asia rằng, bất Quốc vào năm 2016 để mở rộng sản Nam sẽ diễn biến như thế nào. Những kỳ trở ngại nào đối với Việt Nam, vốn xuất tại Việt Nam. Thế nhưng giờ đây, thách thức được dự báo có thể gia tăng đã nổi lên như một địa điểm sản xuất Chủ tịch Hung Cheng-hai cho biết nhà khi kỳ nghỉ cuối năm đến gần. Nhà thay thế quan trọng cho Trung Quốc, sản xuất dệt may này sẽ không xem phân tích Camilo Lyon của BTIG nhận có thể chỉ mang tính tạm thời. “Chúng xét tăng thêm hoặc mở rộng nhà máy định rằng các vấn đề sản xuất ở Việt tôi nhận thấy có một số tác động đến tại Việt Nam trong ít nhất ba năm tới. Nam có thể chưa có nhiều ảnh hưởng dây chuyền sản xuất và sự chậm lại Thay vào đó, công ty sẽ đầu tư vào các trong quí 3, nhưng ảnh hưởng sẽ rõ rệt trong chuyển dịch năng lực sản xuất do cơ sở mới ở các quốc gia Đông Nam trong quí 4 và có thể là cả giai đoạn dịch Covid-19 và các biện pháp chống Á như Indonesia hoặc Campuchia, nửa đầu năm 2022. “Nhiều thương dịch. Tuy nhiên, chúng tôi không nghĩ với 80 triệu đô la Mỹ để thiết lập 120 hiệu đã chủ động cắt giảm đơn hàng rằng các biện pháp nghiêm ngặt như dây chuyền sản xuất trong khu vực. vì lường trước sự hạn chế công suất và vậy sẽ được áp dụng trong thời gian Những địa điểm chính thức sẽ được tình trạng ùn ứ đơn hàng một khi các quá lâu, làm ảnh hưởng đến nền kinh hãng quyết định vào cuối năm nay. nhà máy mở cửa trở lại sau giãn cách”, tế và năng lực sản xuất đang phát triển bà Lyon cho biết. của nước này.” Kỳ vọng vào triển vọng hồi phục Theo BTIG, những sản phẩm trước Nguồn: Financial Review, CNBC, Nikkei, đây thường mất ba tháng để sản xuất Industryweek, QZ.com, Supplychain Dive, Ở thời điểm hiện tại, nhiều doanh ở một số nơi tại châu Á giờ phải mất thêm 12 tuần. “Có thể phải mất tới 5-6 Furniture Today, The Star tháng để các nhà máy hoạt động bình thường trở lại sau thời gian giãn cách”, bà Lyon nhận định. “Khoảng thời gian này bao gồm 4 - 5 tuần để nhập nguyên vật liệu và thêm tám tuần nữa để nhà máy giải quyết xong lượng đơn hàng bị ùn”. BTIG cũng cảnh báo, các nhà máy ở Việt Nam có thể gặp khó 12 • 23-9-2021

AmCham: “Cần có một lộ trình rõ ràng để mở cửa trở lại” Tiêm chủng là chìa khóa để mở cửa trở lại một cách an toàn và hồi phục kinh tế - khảo sát mới nhất của Phòng Thương mại Mỹ (AmCham) nhấn mạnh. Thêm vào đó, ngay từ bây giờ các doanh nghiệp hội viên AmCham cũng muốn biết về một lộ trình rõ ràng cho việc mở cửa và phục hồi kinh tế. KTSG đã có cuộc trao đổi với bà MARY TARNOWKA, Giám đốc AmCham, để tìm hiểu thêm về các cuộc khảo sát này. Bà Mary Tarnowka gặp gỡ Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên tại hội nghị với các nhà đầu tư nước ngoài trong tháng 8 tại TPHCM. KTSG: Gần ba tuần sau khi AmCham thực hiện dây chuyền sản xuất phải chuyển dịch, nó có thể khó quay trở lại trạng thái cũ được, đặc biệt là khi dây chuyền sản cuộc khảo sát, bà nghĩ gì về cảm nhận và phản ứng xuất được mở rộng ở những khu vực khác. của các thành viên AmCham hiện tại? KTSG: Bà nghĩ các cuộc khảo sát của AmCham sẽ - Bà MARY TARNOWKA: Các doanh nghiệp cần biết giúp chính quyền thành phố điều chỉnh các chính sách Covid-19 ở mức độ nào để đảm bảo quá trình một lộ trình rõ ràng để mở cửa và phục hồi kinh tế ngay từ của việc mở cửa lại một cách an toàn và phục hồi bây giờ. Vào ba tuần trước, 13% người trả lời khảo sát của kinh tế? Tôi tin rằng bà đã thảo luận về kết quả của chúng tôi là (doanh nghiệp) đã ngừng hoạt động, với gần các cuộc khảo sát với các quan chức của thành phố. 50% hoạt động dưới 50% công suất. Thêm vào đó, 20% người tham gia khảo sát trong lĩnh vực sản xuất cho biết - Chúng tôi hy vọng rằng kết quả khảo sát này sẽ giúp (doanh nghiệp) đã chuyển dịch một số hoạt động sản xuất cả chính quyền TPHCM và trung ương nhận ra tính cấp8 sang nước khác. 14% khác đã tiến hành các cuộc thảo luận. Hiện tại, những con số này chắc chắn đã tăng lên. Một khi 23-9-2021 • 13

SỰ KIỆN & VẤN ĐỀ CẦN PHẢI CÓ MỘT LỘ TRÌNH RÕ RÀNG Khảo sát nhanh của AmCham thực hiện với 240 hội ĐỂ MỞ CỬA TRỞ LẠI VÀ PHÁT TRIỂN BỀN viên từ ngày 23 đến 25-8-2021 cho thấy: VỮNG CHO VIỆC THIẾT LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH, CŨNG NHƯ PHÚC LỢI VÀ Có 49% số hội viên nói rằng phần lớn hay toàn bộ SINH KẾ CỦA NGƯỜI DÂN. ĐIỀU NÀY nhân viên của họ đã được tiêm ít nhất là một liều BAO GỒM VIỆC TẠO ĐIỀU KIỆN THUẬN vaccine. Ba tuần trước đó, tỷ lệ này là 25%. LỢI CHO VIỆC DI CHUYỂN HÀNG HÓA VÀ NGƯỜI LAO ĐỘNG GIỮA CÁC TỈNH. Có 80% số hội viên cho biết mối quan tâm hàng đầu của họ là tiêm chủng, vì nó ảnh hưởng đến việc tiếp Mary Tarnowka, Giám đốc AmCham tục hoạt động của doanh nghiệp và chuỗi cung ứng. Kế đến, 72% đề cập đến các giới hạn trong việc vận thiết và tầm quan trọng của một lộ trình phối hợp nhằm chuyển hàng hóa và đưa đón nhân viên đến nơi làm mở cửa và phục hồi kinh tế cho các doanh nghiệp và người việc. 85% xem vaccine là yếu tố chủ chốt trong lộ trình lao động tại Việt Nam. AmCham và các công ty thành viên tái mở cửa an toàn, hồi phục kinh tế. hoan nghênh việc Thủ tướng Phạm Minh Chính chuyển đổi chiến lược sang “sống an toàn với Covid-19” và việc Chủ Các hoạt động sản xuất kinh doanh đang chịu những tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi mong muốn chung tay tác động nghiêm trọng. Tính đến 25-8, 13% số hội viên phục hồi và đưa nền kinh tế trở lại bình thường. AmCham tham gia khảo sát nói rằng công ty họ đã dừng hoạt hoàn toàn ủng hộ các mục tiêu kép của Việt Nam là bảo vệ động hoặc chỉ duy trì số nhân viên trụ cột, với gần 50% cuộc sống và sinh kế và muốn hợp tác trong nỗ lực đó. đang hoạt động ở mức dưới 50% năng lực bình thường. Các mô hình “bong bóng sản xuất” (3 tại chỗ) được thiết 61% lo lắng về các cản trở lưu thông đường bộ giữa lập tại TPHCM và các tỉnh khác để cho phép doanh nghiệp các tỉnh. Trong khi đó, 24% nói sự thiếu hiểu biết về các hoạt động liên tục trong dịch Covid-19 đã tỏ ra hữu ích như sản phẩm thiết yếu gây khó cho doanh nghiệp. Việc áp một biện pháp tạm thời. Nhưng các mô hình này lại không dụng chính sách thiếu nhất quán, không đồng bộ giữa tỏ ra hiệu quả đối với các nhà máy lớn, với nhiều lao động các tỉnh đã tạo ra những đứt gãy nghiêm trọng trong trong lĩnh vực giày dép và may mặc. Và mô hình này cũng chuỗi cung ứng và ngăn cản công nhân, nhân viên đến không bền vững lâu dài, xét từ khía cạnh chi phí, hậu cần và nơi làm việc hoặc quay về nhà. sức khỏe, an toàn và tinh thần của người lao động. 66% nói không nghĩ đến việc chuyển dịch sản xuất Trong bối cảnh chúng ta tiến tới một “bình thường mới”, sang các nước khác. Trong khi đó, 20% nói đã chuyển ngoài việc tăng cường tiêm chủng nhiều hơn, thì điều quan sản xuất và 16% nói đang thảo luận tiến trình này. trọng là phải có sự phối hợp giữa các chính sách trên toàn quốc, bao gồm hoạt động vận chuyển, các xét nghiệm AmCham Việt Nam hiện có trên 550 hội viên doanh nhanh và các chính sách để xác định và tách F0 nhanh nghiệp và 2.000 hội viên là doanh nhân, với số vốn chóng nhằm đảm bảo an toàn cho người lao động và giảm đầu tư hàng tỉ đô la Mỹ, chiếm hơn 30% xuất khẩu của thiểu ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. TPHCM. Cùng với chi nhánh AmCham Hà Nội, tổng số hội viên doanh nghiệp là 650 và số hội viên doanh Đối với vấn đề này, chúng tôi hoan nghênh việc Chính nhân là 2.500 người. phủ ban hành Nghị quyết 105 về Hỗ trợ doanh nghiệp trong mùa dịch Covid-19, và việc Thủ tướng Chính phủ thành lập - AmCham và các công ty thành viên của chúng tôi đang Tổ công tác Doanh nghiệp ứng phó Covid-19 do Phó thủ đầu tư vào Việt Nam, với nhiều công ty hiện đang muốn mở tướng Lê Minh Khái phụ trách, để phối hợp thực hiện, cũng rộng. Nhưng giờ đây, hầu hết các kế hoạch mở rộng của các như dự thảo kế hoạch mà TPHCM đã chia sẻ để có thể mở nhà đầu tư trước đây cũng đã bị hoãn lại. Khó khăn trong việc cửa hoạt động trở lại một cách an toàn và phục hồi kinh tế. xin chấp thuận cho các chuyên gia nước ngoài đến gặp các quan chức chính quyền địa phương và các đối tác tiềm năng, KTSG: Bà dự đoán gì về môi trường đầu tư nước đã khiến các kế hoạch đầu tư mới khó có thể được tiến hành. ngoài trong quí còn lại? Niềm tin của người tiêu dùng, chi tiêu cá nhân và các vấn đề xã hội khác có Việt Nam được hưởng lợi rất nhiều khi các công ty tìm thể ảnh hưởng đến khu vực FDI và hoạt động sản cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm sự phụ thuộc vào xuất? Trung Quốc. Nhưng các tín hiệu hỗn hợp hiện tại, sự gián đoạn và sự chậm trễ trong lộ trình kiểm soát Covid-19 và cho phép mở cửa trở lại sẽ hạn chế tiềm năng này. Rất nhiều thứ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc đảm bảo hoạt động triển khai tiêm phòng vaccine, đặc biệt là ở TPHCM và khu vực kinh tế khó khăn phía Nam. 85% người trả lời khảo sát của chúng tôi nói rằng vaccine là chìa khóa để cho phép mở cửa lại và phục hồi kinh tế. Việc thiết lập lại các chuỗi cung ứng thực phẩm và đồ uống thiết yếu cũng rất là quan trọng, bao gồm khả năng mở cửa và hoạt động trở lại của các nhà hàng, ít nhất là để giao hàng. 14 • 23-9-2021

Cần phải có một lộ trình rõ ràng để mở cửa trở lại và phát AmCham hiện đang thực hiện một chiến dịch gây quỹ triển bền vững cho việc thiết lập kế hoạch kinh doanh, cũng mang tên AmCham CARES. Chúng tôi dự kiến s​​ ẽ giao bốn như phúc lợi và sinh kế của người dân. Điều này bao gồm máy thở Medtronic, trị giá hơn 200.000 đô la, cũng như việc tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa và các thiết bị y tế cần thiết khác, trị giá hơn 100.000 đô la, người lao động giữa các tỉnh. vào cuối tháng này để hỗ trợ Chính phủ. AmCham CARES cũng đã thực hiện hoạt động gây quỹ để hỗ trợ các tổ chức Các doanh nghiệp đã hoan nghênh các dự án thí điểm phi chính phủ địa phương nhằm cung cấp thực phẩm và các như kế hoạch mở cửa trở lại của TPHCM, với việc chính sản phẩm thiết yếu cho những người có nhu cầu. quyền địa phương đã thực hiện các hình thức tiếp cận để nhận phản hồi từ khu vực tư nhân. Họ có thể điều chỉnh Ngoài ra, chúng tôi sẽ sớm thực hiện một chiến dịch gây chính sách. Tuy nhiên, nếu không có ánh sáng cuối đường quỹ khác, với EuroCham và AusCham, kết hợp với 10 đầu hầm, thì sẽ khó có thể duy trì được niềm tin của doanh bếp hàng đầu quốc tế và Việt Nam, để hỗ trợ thực phẩm nghiệp và người tiêu dùng. cho người nghèo. Nhiều thành viên của chúng tôi cũng đã quyên góp một cách hào phóng. Chúng tôi cũng mong muốn phát triển hộ chiếu vaccine và nỗ lực hợp lý hóa việc nhập cảnh của các chuyên gia, nhà HỒ NGUYÊN THẢO thực hiện quản lý và nhà đầu tư nước ngoài, cũng như du lịch nội địa, như thông báo của Bộ Ngoại giao vào tuần trước. AmCham DOANH NHÂN cũng hoan nghênh việc chấp nhận nhiều hơn đối với các tài liệu kỹ thuật số, vừa để tạo thuận lợi cho thương mại và đầu Sign ure voiceCHÍNHTRUYỆN tư trong bối cảnh đại dịch, vừa cho phép đổi mới và tăng trưởng của nền kinh tế kỹ thuật số. KTSG: Bà thấy việc nới lỏng các hạn chế nghiêm ngặt (để phòng, chống dịch của TPHCM) sau ngày 15-9 như thế nào? Việc giãn cách kéo dài sẽ ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của xã hội và kinh tế? - AmCham và các thành viên của chúng tôi nhận ra sự phức tạp của tình hình hiện tại và mọi thứ đang gặp rủi ro. Chúng tôi muốn hợp tác với Chính phủ để mở cửa lại nền kinh tế một cách an toàn và có trách nhiệm. Và chúng tôi nghĩ rằng bây giờ là lúc để bắt đầu mở lại cánh cửa đó, cho các doanh nghiệp của chúng tôi, cho Việt Nam và người dân Việt. Chúng tôi cũng cho rằng một trong những điều quan trọng là hệ thống chăm sóc sức khỏe tư nhân phải được sử dụng hiệu quả và được trao quyền để giải quyết sự bùng phát của Covid-19 và cung cấp các phương pháp điều trị y tế khẩn cấp khác, cả trực tiếp và từ xa. KTSG: Bà có đề nghị gì thêm về việc mở cửa kinh tế? Bà Phan Thị Thu Hiền, - AmCham rất lạc quan về tương lai của Việt Nam và CEO Công ty Amazing Our World Travel: \"Chuẩn bị sẵn sàng để quay trở TPHCM. Chúng tôi mong muốn được chung tay hợp tác với lại thị trường trong giai đoạn chính quyền TPHCM và Vùng kinh tế phía Nam, cũng như trên khắp Việt Nam, nhằm thúc đẩy quá trình mở cửa và bình thường mới.\" phục hồi kinh tế một cách an toàn và bền vững. www.thesaigontimes.vn AmCham kỳ vọng vào sự thành công của Việt Nam. Mối quan tâm hàng đầu tuyệt đối, được 74% người trả lời khảo sát của chúng tôi, là “lo lắng về người nghèo và những người thiệt thòi, những người bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn”. Năm ngoái, nhờ sự đóng góp hào phóng của các thành viên, AmCham đã trao tặng 250.000 khẩu trang phẫu thuật, hệ thống phân tích và xét nghiệm PCR Thermofisher và xe cứu thương mang thương hiệu Ford, được trang bị đầy đủ, cho cơ quan y tế TPHCM. 23-9-2021 • 15

GHI NHẬN Mở cửa lại: nguyên tắc thay cho quy định T■■TS. VÕ ĐÌNH TRÍ cho thành phố hay vì giữ thành tích Với cách tiếp cận dựa trên nguyên heo kế hoạch, TPHCM sẽ mà sẽ làm ngơ? mở cửa để phục hồi kinh tế tắc, như phải tuân thủ khoảng cách từ ngày 1-10-2021 qua ba Bên cạnh khả năng chịu đựng của hệ giai đoạn và dựa trên năm thống y tế là tỷ lệ bao phủ vaccine. Có tối thiểu, khử khuẩn diệt trùng, có nguyên tắc. Trọng tâm vẫn là sức khỏe một yếu tố có liên hệ mật thiết với khả của người dân và tiếp tục thực hiện năng chịu đựng của hệ thống y tế đó khẩu trang và đã chích vaccine, thì khi giãn cách xã hội theo tình hình thực là ưu tiên vaccine cho người cao tuổi, tế của từng địa bàn. Nhiều nước trên người có bệnh nền. Chính vì vậy mà ở mở cửa, các hoạt động đáp ứng được thế giới sau một thời gian giãn cách nhiều nước, các đợt chích vaccine đầu toàn bộ đã mở cửa trở lại, những kinh tiên được ưu tiên cho lực lượng y tế, những nguyên tắc này đều được phép. nghiệm đó có thể giúp gì cho TPHCM? tiếp đến là nhóm này. Nếu nhóm này không may bị nhiễm, xác suất cần cấp Các nhóm ngành nghề, các hoạt Đại dịch Covid-19 với các biến thể của cứu là rất cao. Mà một trường hợp cấp virus SARS-CoV-2 đã khiến cho các kịch cứu thì phải huy động rất nhiều nguồn động sản xuất kinh doanh ít có tiếp bản phòng, chống dịch trở nên bất định. lực y tế. Ví dụ như một giường ICU ở Các chính phủ và người dân đành phải Pháp cần ít nhất 5-7 người. xúc giữa người với người thì cần sớm chấp nhận việc “quay đầu xe” là hoàn toàn có thể xảy ra bất kỳ lúc nào khi tình Khi kinh tế chuẩn bị mở cửa thì cũng nới lỏng và khuyến khích. Cụ thể như hình dịch bệnh thay đổi. Tuy vậy, có một là lúc ưu tiên vaccine cho các nhóm điều được chấp nhận rộng rãi là khi tỷ lệ giữ vai trò huyết mạch trong lưu thông việc mua hàng bằng cách đặt hàng bao phủ vaccine rộng, số ca nhiễm nặng hàng hóa, dịch vụ. Nhân viên tính tiền và sức ép đối với hệ thống y tế giảm thì ở siêu thị, người làm dịch vụ giao hàng trước rồi đến lấy có thể tính đến việc mở cửa lại nền kinh là những nhóm ngành nghề được ưu tế, và chấp nhận sống chung với con tiên để chuỗi cung ứng không bị đứt Các doanh nghiệp trước đây vẫn duy virus quái ác này. gãy. Ở Pháp, nhân viên vệ sinh đô thị cũng là nhóm ưu tiên. trì hoạt động thì khi mở cửa phải được Chính vì vậy, giai đoạn này TPHCM cần thay đổi các tiêu chí quan trọng Trong kế hoạch phòng, chống dịch nới lỏng hơn so với các quy định trước trong việc đánh giá hiệu quả phòng, mới đây, TPHCM đã dùng từ “nguyên chống dịch. Đã có nhiều phân tích, tắc” và người viết thấy cách tiếp cận đây, cũng chuyển sang giám sát theo quan điểm cho rằng quan trọng lúc này này rất hợp lý, hy vọng các cấp thực là số ca mắc Covid-19 chuyển nặng, hiện bên dưới hiểu và thực hiện đúng nguyên tắc. Ví dụ như doanh nghiệp khả năng chịu đựng của hệ thống y tế. chỉ đạo này. có thể phát sinh ca nhiễm, nhưng nếu Nhớ lại khi hệ thống bệnh viện của Trong quản lý giám sát, có hai cách một số vùng ở nước Pháp bị quá tải tiếp cận là dựa trên quy định cụ thể không vượt một ngưỡng nhất định về năm ngoái, hệ thống thông tin kết nối (rules based) và dựa trên nguyên tắc cho biết những bệnh viện vùng phụ (principles based). Bởi vì diễn biến số ca nặng thì vẫn được duy trì hoạt cận nào còn có khả năng tiếp nhận dịch bất định, diễn ra trong thời gian để “chia lửa” cho những bệnh viện ngắn, các tình huống phát sinh là động bình thường. Như ở Pháp, nếu đã quá tải, thậm chí có những trường không thể kiểm soát nên không thể hợp được vận chuyển bằng trực thăng. nào dựa trên các quy định. Và bằng người lao động bị nhiễm thì tự cách ly Bình thường, các bệnh viện ở thành chứng là những trường hợp dở khóc dở phố là tuyến cuối, nhưng trong trường cười thời gian qua khi quy định danh ở nhà một tuần, các trường hợp tiếp hợp này, các tỉnh thành lân cận còn mục hàng hóa thiết yếu, các công việc khả năng tiếp nhận có chịu “chia lửa” được cấp giấy đi đường. xúc gần thì làm kiểm tra xem có bị nhiễm hay không. Cuộc chiến đương đầu với Covid-19 còn nhiều khó khăn, phức tạp phía trước và các chính sách cần linh động theo thực tế tình hình. Với việc vaccine được bao phủ rộng, chủ yếu cho các nhóm ưu tiên như đã đề cập ở trên, thì việc sống chung với virus và phục hồi nền kinh tế là có thể thực hiện. Vấn đề yếu kém theo đánh giá chung hiện nay là năng lực thi hành ở cấp trực tiếp với người dân và doanh nghiệp. Do đó, rất cần việc truyền tải thông điệp rõ ràng đến những người thừa hành là nguyên tắc quan trọng hơn quy định cụ thể, và phải linh động, nếu là tốt cho dân, cho doanh nghiệp, không vi phạm nguyên tắc, thì cần được tạo điều kiện nhiều nhất có thể. n 16 • 23-9-2021

SỔ TAY Khách hàng nước ngoài sẽ không thể chờ Việt Nam đếm xong F0 Đ■■TẤN ĐỨC ra đi thì sẽ không dễ để thuyết phục ca F0 phải nhập viện cũng như tỷ lệ ài truyền hình CNBC họ quay trở lại, ít nhất là trong thời tử vong. Nhưng hàng ngày chúng ta của Mỹ hôm 16-9 gian ngắn. Khi ấy, không chỉ có vẫn đang kiên trì đếm số lượng F0, đã phát sóng một doanh nghiệp mà hàng triệu nhân rồi vẫn “chống dịch như chống giặc”. chuyên đề bàn về việc công trong ngành dệt may, da giày gián đoạn chuỗi cung ứng ở châu sẽ sống ra sao? Vì vậy, những lời kêu Thậm chí, trong bốn tiêu chí mà Á, trong đó trọng tâm là Việt Nam gọi từ doanh nghiệp, từ các hiệp hội Bộ Y tế coi là điều kiện tiên quyết để và Malaysia, khi lệnh phong tỏa để ngành nghề để doanh nghiệp được mở cửa mà Bộ này vừa gửi các địa chống dịch khiến hàng loạt các doanh sống chung với dịch và quay lại sản phương để lấy ý kiến, đã có hai tiêu nghiệp cung ứng các sản phẩm quần xuất đang ngày một khẩn thiết hơn. chí liên quan đến việc đếm số lượng áo, giày dép cho các thương hiệu lớn F0 và nếu căn cứ vào “điều kiện tiên ở Mỹ buộc phải đóng cửa nhà máy, Ý tưởng mở cửa sống chung với dịch quyết” này thì khả năng TPHCM mở ngừng hoặc giảm sản lượng sản xuất. đã được lãnh đạo Chính phủ, các địa cửa kinh tế trở lại vào ngày 1-10 gần Đây cũng là đề tài thời sự được bàn phương nói đến nhiều trong mấy tuần như là không thể. thảo trên các phương tiện truyền qua, mang lại một tia hy vọng cho các thông Mỹ trong thời gian qua. doanh nghiệp cũng như khách hàng Để giảm số ca F0 trở nặng phải của họ. Tuy nhiên, đến nay tất cả nhập viện, giảm tỷ lệ tử vong, bên Việt Nam là nước cung cấp hàng những gì doanh nghiệp được nhìn thấy cạnh việc tăng cường năng lực cho may mặc và giày dép lớn thứ 2 thế cũng chỉ là một vài kế hoạch riêng lẻ hệ thống y tế (trong đó cho phép hệ giới cho thị trường Mỹ sau Trung của một số số địa phương. Dường như thống y tế tư nhân mở dịch vụ điều Quốc. Điều đáng nói là phần lớn năng sự do dự, sợ hãi vẫn còn đang chi phối trị bệnh nhân Covid-19 là rất quan lực của ngành dệt may, da giày lại tập tâm trí của lãnh đạo Bộ Y tế và các địa trọng), kịp thời sản xuất và nhập trung ở ba địa phương đang là tâm phương. Những phát biểu của các vị khẩu thuốc men và máy móc thiết bị, dịch, gồm TPHCM, Bình Dương và lãnh đạo, đại khái như phải “bảo đảm thì việc đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng Đồng Nai. Việc đứt gãy nguồn cung an toàn”, có người thậm chí còn phát để phủ được 80-90% dân số là yếu tố ứng từ Việt Nam trong gần ba tháng biểu phải “tuyệt đối an toàn” khi nối mang tính quyết định. qua đang gây rất nhiều khó khăn cho lại các hoạt động kinh tế, trong khi lại các nhà bán lẻ Mỹ, nhất là khi mùa cao không có một tiêu chí rõ ràng để hiểu Muốn nhanh chóng đạt tỷ lệ tiêm điểm mua sắm cuối năm, gồm Black “an toàn” hay “tuyệt đối an toàn” là chủng cho 80-90% dân số thì phải Friday và lễ Giáng sinh đang đến gần. như thế nào, khiến cho hy vọng vào huy động nhanh được nguồn cung cấp quyết định mở cửa sống chung với dịch vaccine. Nguồn cung vaccine trên thế Vì vậy, không có gì khó hiểu khi sớm càng trở nên bất định. giới đang rất khan hiếm là điều hầu nhiều thông tin từ chương trình như ai cũng biết. Vì vậy, Việt Nam chỉ truyền hình này, cũng như từ những Nhiều chuyên gia đã chỉ ra rằng, có thể giải được bài toán cung ứng này bài viết có liên quan khác, cho thấy khi quyết định phải sống chung với nếu có nguồn vaccine sản xuất trong các khách hàng lớn nước ngoài đã dịch thì việc đếm số ca F0 không nước. Nanocovax đang là niềm hy và đang tính đến chuyển bớt đơn còn quá quan trọng nữa, nhất là khi vọng số 1 của Việt Nam. Mọi hy vọng đặt hàng ra khỏi Việt Nam và điểm tỷ lệ người trưởng thành được tiêm về việc sớm có vaccine nội địa giờ đều đến được quan tâm là Trung Quốc, ngừa ít nhất một mũi vaccine tại hướng vào Hội đồng Tư vấn cấp giấy Mexico và Brazil. TPHCM, Bình Dương và Đồng Nai đăng ký thuốc và nguyên liệu làm đã xấp xỉ 100%, thay vào đó là phải thuốc, sau khi Hội đồng Đạo đức đã Chắc chắn các doanh nghiệp trong tập trung cho mục tiêu giảm số lượng thông qua kết quả đánh giá giữa kỳ nước đã cảm nhận ngày một rõ mối giai đoạn 3 của vaccine Nanocovax.n nguy này, vì một khi khách hàng đã 23-9-2021 • 17

NHÌN RA THẾ GIỚI HỆ SINH THÁI DỮ LIỆU SỨC KHỎE DÂN CƯ: Tầm nhìn “trực thăng” của Đài Loan Đại dịch Covid-19 đang lấy đi của chúng ta rất nhiều thứ nhưng cũng cho chúng ta thấy rằng không thể chần chừ thêm được nữa trong việc phải xác định tầm nhìn chiến lược quốc gia về hệ thống cơ sở dữ liệu, đặc biệt là dữ liệu về sức khỏe và y tế toàn dân. C■■NGUYỄN ÁI NHƯ (*) - LƯU MINH SANG (**)từ hàng thập kỷ trước nhờ vào tầm nhìn “Medicloud” - Đám mây y tế. Đây là uộc chiến với đại dịch “trực thăng”, xa rộng của những nhà nền tảng lưu trữ dữ liệu trên mạng cho Covid-19 của Việt Nam vẫn hoạch định chính sách. phép các bệnh viện và phòng khám đang tiếp diễn với rất nhiều ghi nhận hồ sơ y tế, bệnh án của bệnh nhân. Cụ thể, trong trường hợp bệnh nỗ lực không ngừng nghỉ của Thời điểm kết thúc Chiến tranh thế nhân thăm khám tại một cơ sở y tế hoặc bệnh viện, các y bác sĩ tại đó có chính quyền và người dân, nhưng cũng giới thứ hai, cùng với vị thế địa lý nằm thể dễ dàng truy xuất hồ sơ bệnh án của bệnh nhân từ tất cả các bệnh viện, cơ phải thẳng thắn thừa nhận với nhau trong khu vực cận nhiệt đới và bệnh dịch sở y tế mà bệnh nhân đã từng điều trị trước đó. rằng đã có nhiều quyết sách được đưa ra thường xuyên hoành hành, hệ thống Hệ thống NHI Medicloud System rất cảm tính, thiếu cơ sở và không hiệu chăm sóc sức khỏe dân cư của Đài Loan nhờ vào cơ chế chia sẻ hồ sơ y tế, bệnh án giữa các cơ sở khám chữa bệnh để quả. Một trong những nguyên nhân đó bị tàn phá và thiệt hại nghiêm trọng. Các góp phần hạn chế việc bệnh nhân phải làm lại các xét nghiệm, giảm tình trạng là chúng ta thiếu một cơ sở dữ liệu thống nhà lãnh đạo Đài Loan đã sớm xác định trùng lặp đơn thuốc và tránh lãng phí nguồn lực khi phải áp dụng các phương nhất, đáng tin cậy và sâu xa hơn là thiếu được tầm quan trọng và tính cấp thiết án điều trị không cần thiết. Hiện NHI đã ký hợp đồng dịch vụ với khoảng một tầm nhìn chiến lược quốc gia về dữ trong việc xây dựng một chiến lược quốc 93% bệnh viện và phòng khám tại Đài Loan, do đó có thể nói NHI Medicloud liệu, đặc biệt là dữ liệu y tế và sức khỏe gia về y tế và sức khỏe toàn dân. Từ đó, System là hệ thống dữ liệu tập trung về tình trạng sức khỏe và khám chữa bệnh toàn dân. Đài Loan đã có quyết sách ưu tiên phát của toàn bộ dân số. Chúng tôi đồng ý với nhận định rằng triển hệ thống quốc gia về chăm sóc sức Trong khi nền tảng Medicloud nhắm vào đối tượng các cơ sở khám chữa dữ liệu đang là điểm yếu cốt tử trong việc khỏe toàn dân. Các chính sách này đã bệnh, “NHI My Health Bank” lại hướng đến đối tượng sử dụng là cá nhân. Ứng định hình chính sách tại Việt Nam[1]. tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển dụng này bao gồm các công cụ như quản lý dữ liệu thăm khám trực tiếp với Khảo cứu kinh nghiệm các quốc gia/ mạnh mẽ của Đài Loan trong những bác sỹ, quy trình phẫu thuật, phương pháp điều trị, báo cáo kết quả xét vùng lãnh thổ, chúng tôi nhận thấy năm sau này và dấu mốc quan trọng là nghiệm trong vòng ba năm trước đó để cá nhân tự quản lý sức khỏe và khuyến nhiều quốc gia có tầm nhìn rất xa và rất sự ra đời của Chương trình Bảo hiểm khích việc kết nối bác sĩ và người bệnh sớm để đón đầu các thành quả của công sức khỏe quốc gia - National Health nghệ, trong đó rất đáng chú ý là câu Insurance Program (NHI). chuyện của Đài Loan. “Kiềng ba chân” trong Khởi nguồn từ tầm nhìn hệ sinh thái dữ liệu “trực trăng”[2] sức khỏe dân cư Nếu điểm qua các mô hình hiệu quả Ngày 1-3-1995, Đài Loan chính thức trong cuộc chiến với đại dịch Covid-19, ra mắt NHI, chương trình bảo hiểm bắt không thể không nhắc tới Đài Loan. buộc toàn dân do Cục Bảo hiểm y tế Số liệu về số ca nhiễm và ca tử vong đã quốc gia (NHIA) điều hành. Căn cứ theo minh chứng điều này. Ngay cả khi biến thông tin chính thức từ trang web của chủng Delta hoành hành, Đài Loan NHI, hiện NHI có hai nền tảng chính là cũng đã có cú lội ngược dòng để giảm “NHI Medicloud System” và “NHI My thiểu thương tổn. Những “quả ngọt” này Health Bank”[3]. đến từ rất nhiều nguyên nhân, trong đó “NHI Medicloud System” được phải kể đến những “hạt giống” được gieo xây dựng từ năm 2013 với ứng dụng 18 • 23-9-2021

thông qua việc gửi lại các hồ sơ y tế, bệnh. Ngoài việc chia sẻ nguồn dữ khỏe giai đoạn 2021-2024, trong đó bệnh án cho bệnh nhân. liệu của NHI để khối tư nhân tham gia bao gồm việc xây dựng hệ thống big data cùng chính phủ phòng, chống dịch, ngân hàng dữ liệu về gen và bảo hiểm Chưa dừng lại ở các thành tựu hiện NHI còn đưa ra các giải pháp vô cùng sức khỏe quốc gia. Tiếp theo đó, hình tại, Đài Loan đã và đang tiếp tục phát thông minh và đột phá để “đi tắt đón thành tiêu chuẩn định dạng cơ sở dữ triển chương trình thử nghiệm trí tuệ đầu” trong công tác phòng, chống dịch. liệu, tích hợp các ngân hàng dữ liệu có nhân tạo (AI) phân tích các dữ liệu dựa Trên hệ thống Medicloud, NHIA sẽ sẵn như BioBank, NHI và dữ liệu đăng trên cơ sở dữ liệu của NHI. Cụ thể, từ phân loại các đối tượng đang bị cách ly ký về ung thư vào nền tảng chia sẻ big tháng 6-2019, NHI đã công bố một loạt tại nhà, các thành viên phi hành đoàn, data về sức khỏe. Có thể thấy, với các hồ sơ y tế đã được định danh bao gồm chuyên gia y tế, các bệnh nhân đang thành tựu đã có sau hơn 25 năm hình ảnh chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) và điều trị nội trú dài hạn. Các nhóm đối thành và phát triển từ việc cho ra đời MRI (chụp cộng hưởng từ), hồ sơ lâm tượng này nếu đến thăm khám tại các NHI vào năm 1995, các mục tiêu chiến sàng, kết quả khám sức khỏe và báo cáo cơ sở y tế, các bác sỹ có thể truy xuất lược quốc gia của Đài Loan hoàn toàn xét nghiệm. Thông qua sự cho phép của thông tin tại Medicloud để đánh giá về khả thi và có cơ sở. các cơ quan có thẩm quyền, cơ sở dữ liệu khả năng nhiễm Covid-19. này có thể được các tổ chức nghiên cứu Câu chuyện của Đài Loan cho thấy học thuật (bao gồm cả các doanh nghiệp Đối với việc sàng lọc cộng đồng, NHI chuyển đổi số nói chung, dữ liệu hay thương mại) và các hiệp hội nghề nghiệp giới thiệu chức năng phòng xét nghiệm công nghệ nói chung không phải là vấn sử dụng để phát triển AI trong lĩnh vực cộng đồng được chỉ định tại “NHI đề mang tính xu hướng ngắn hạn và y tế, tạo ra lợi thế cho các ngành công e-Referral System” (Hệ thống chuyển được nhắc đến như một trào lưu. Để tận nghệ sinh học và chăm sóc sức khỏe của tuyến điện tử của NHI). Với cơ chế này, dụng được sức mạnh của dữ liệu và công Đài Loan cũng như nâng cao chất lượng các bác sĩ tại phòng khám địa phương có nghệ trong hoạt động quản trị quốc gia, dịch vụ y tế[4]. thể nhanh chóng giúp bệnh nhân nghi đặc biệt là các giải pháp ứng phó trong ngờ mắc Covid-19 tại địa phương được tình huống khẩn cấp, bất kỳ quốc gia Sự kết hợp các nền tảng này của NHI sàng lọc tại cộng đồng và ngăn chặn các nào cũng cần phải có được tầm nhìn đã tạo ra thế “kiềng ba chân” vững chắc trường hợp này chuyển đến phòng cấp mang tính chiến lược lâu dài và từng trong hệ sinh thái y tế của Đài Loan khi cứu của bệnh viện. Một thành tựu đáng bước tích lũy, xây dựng. kết nối thông tin giữa các cơ sở khám kể khác là việc nghiên cứu áp dụng công chữa bệnh với bệnh nhân và giữa các nghệ AI được phát triển bởi NHIA và Đại (*) Công ty luật TNHH Thắng & các đồng nghiệp cơ sở này với nhau. Đồng thời, qua đó học Quốc Gia Cheng Kung có thể phát (**) Trường đại học Kinh tế - Luật, ĐHQG TPHCM cung cấp nguồn dữ liệu cho các tổ chức hiện viêm phổi từ ảnh chụp X-quang và nghiên cứu khoa học để tiếp tục nghiên tính toán nguy cơ mắc Covid-19 ngay Tài liệu tham khảo cứu, phát triển các phương pháp điều trị lập tức[5]. [1] https://thesaigontimes.vn/dai-dich-covid-19- và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào hệ thống chăm sóc sức khỏe cho người dân. Ngoài cơ sở dữ liệu NHI, Đài Loan da-lam-lo-diem-yeu-cot-tu-cua-ta-ve-du-lieu/ cũng học tập mô hình của Anh quốc [2]Thuật ngữ “tầm nhìn trực thăng” được đề cập Công nghệ, dữ liệu và trong việc xây dựng ngân hàng dữ liệu ứng phó đại dịch sinh học và gen “BioBank” từ năm trong quyển sách “Quảy Gánh Băng Đồng Ra 2012[6]. Tất cả các nguồn cơ sở dữ liệu Thế Giới” của tác giả Nguyễn Phi Vân, NXB Trẻ. Trong bối cảnh đại dịch Covid- 19, này đều nằm trong chiến lược quốc gia [3] https://www.nhi.gov.tw/English/Content_ các nền tảng dữ liệu của NHI đóng của Đài Loan để xây dựng dữ liệu lớn List.aspx?n=4D7051840BF42F52&topn=ED4A vai trò là công cụ quan trọng để hỗ trợ (big data) về hệ thống chăm sóc sức chính phủ Đài Loan kiểm soát dịch 30E51A609E49 [4] https://english.ey.gov.tw/ News3/9E5540D592A5FECD/92cfaa8c-e224- 4110-8d6e-dde134a7fa79 [5] https://covid19.mohw.gov.tw/en/cp-4778- 53691-206.html [6] https://www.twbiobank.org.tw/new_web_ en/index.php 23-9-2021 • 19

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Đánh giá đúng tầm quan trọng của truyền thông trong chiến lược mở cửa Thành phố đang trong tiến trình mở cửa lại như một yêu cầu cấp thiết để giải quyết các vấn đề kế sinh nhai của người lao động toàn thành phố. Tuy nhiên, không ai bảo ai nhưng chúng ta đều nhận thấy được những mối đe dọa tiềm tàng nếu như chúng ta không có những bước đi phù hợp và sự phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan... N■■LÊ HOÀI ÂN (*) - PHẠM HOÀN VŨ (**) hững ngày qua thì Không phải ngẫu nhiên mà Chủ Hoạt động truyền thông thành phố đã đưa ra tịch UBND TPHCM nhận được nhiều vẫn chưa được xem là các dự thảo về kế hoạch lời khen từ người dân thành phố khi “vũ khí” chống dịch khôi phục kinh tế. Tuy tổ chức buổi livestream để giải đáp Phần lớn các nhiệm vụ khi nói về công tác truyền thông thường tập nhiên, đứng dưới quan điểm của những thắc mắc của người dân về trung vào việc phục vụ cho nâng cao chất lượng chuyển đổi số và thích ứng mình thì tôi nhận thấy rằng rõ ràng các chính sách định hướng kiểm soát của doanh nghiệp sau dịch và chưa tập trung nhiều vào các công tác nhiệm vụ kế hoạch vẫn đang đánh giá thấp một dịch bệnh. Một số người dân vẫn của sở cho mặt trận phục hồi an toàn trước mắt. vấn đề trọng yếu của quá trình kiểm chưa thực hiện nghiêm các chỉ thị của Biểu đồ bên dưới thể hiện các cột soát dịch bệnh là truyền thông. Yếu Chính phủ và mấu chốt vấn đề nằm ở tố này cũng chính là điều mà chúng việc người dân đang cảm thấy bất an ta vẫn chưa làm thực sự tốt trong suốt với các luồng thông tin diễn ra trong tiến trình dập dịch vừa qua. xã hội. TIN ĐỒN Không cho người dân di Mở cửa trở lại thành phố chuyển trong 7 ngày sau ngày 15-9 Lock TPHCM trong 10-15 ngày Thông tin «lockdown» hay đóng cửa toàn thành phố từ TPHCM sẽ đóng cửa toàn thành phố ngày 23-8 4-7 7-7 14-7 24-7 1-8 12-8 15-8 18-8 20-8 5-9 TPHCM thực hiện CT16 TPHCM thực hiện «ai ở đâu trong 15 ngày từ TPHCM thực hiện CT16 ở yên đó›› từ ngày 23-8 0 giờ ngày 9-7 từ 0 giờ ngày 2-8 thêm 14 ngày và CT12 TIN THẬT TPHCM thực hiện CT16 TPHCM yêu cầu người dân từ 0 giờ ngày 24-7 từ ngày 16-8 đến 15-9 đến 1-8 và CT12 ‹‹ai ở đâu thì ở đó›› Nguồn: Tổng hợp 20 • 23-9-2021

Chủ tịch UBND TPHCM livestream để giải đáp những thắc mắc của người dân về các chính sách định hướng kiểm soát dịch bệnh. mốc tin đồn và thông báo chính thức TRONG CUỘC CHIẾN của dịch bệnh. Giai đoạn đầu tiên theo thời gian. Thực tế chúng ta nhìn CHỐNG DỊCH NÀY, chúng ta đã làm khá tốt trong việc nhận là phần lớn các tin đồn đều trở KHÔNG CHỈ CÁC SÁCH cung cấp thông tin dịch tễ của F0, thành tin chính thức sau đó. Xã hội LƯỢC CỦA LÃNH ĐẠO nhưng khi số lượng F0 tăng quá khi diễn ra vấn đề bất cân xứng về THÀNH PHỐ MÀ CÒN nhanh thì việc này không còn hữu thông tin thì những bộ phận tỏ ra CẦN SỰ THỐNG NHẤT ích nữa. Bên cạnh đó là việc thiếu yếm thế sẽ luôn thực hiện các hành VÀ TIN TƯỞNG CỦA các nghiên cứu công bố chính thức động theo cảm xúc chứ không phải TOÀN QUÂN TOÀN DÂN về nguyên nhân bùng phát của từng là lý trí. Một khi còn dựa trên các THÌ MỚI CÓ THỂ MANG giai đoạn diễn ra dịch bệnh để có thể tin đồn để ra quyết định thì xã hội LẠI MỘT KẾT QUẢ TỐT. giải đáp cho những thắc mắc rằng sẽ diễn biến theo hướng cực đoan, liệu nguyên nhân có phải do việc tập tiêu cực, mà dễ thấy nhất là các kiện phần lớn người dân đều phải trung đông đúc tại các siêu thị (nơi phản ứng thái quá trong việc tích trữ làm việc ở nhà thì không gian mạng có xác suất phơi nhiễm cao) hay rủi lương thực. Chúng ta có thể thấy có sẽ chính là nơi họ tiếp nhận thông ro nhiễm bệnh tại nơi tiêm ngừa nếu sự tương quan trong việc gia tăng số tin, nhưng thực tế đến hiện nay không được tổ chức tốt. Thậm chí là ca nhiễm sau thời điểm các tin đồn người dân vẫn chưa biết được đâu là thói quen hay hành vi nào của đại đa được lan truyền từ 7 đến 10 ngày. nơi tập trung các thông tin về dịch số gia đình đã nhiễm bệnh sẽ có nguy Mặc dù chưa có cơ sở kiểm chứng Covid-19 mà họ cần tiếp cận hàng cơ cao hoặc hiệu quả của việc tiêm nhưng mối tương quan này cũng bộc ngày, nhằm mục đích bảo vệ bản ngừa như tỷ lệ người bị nhiễm sau khi lộ những vấn đề trong việc giải quyết thân và cộng đồng. đã tiêm một mũi hoặc hai mũi so với luồng thông tin. người chưa tiêm. Người dân rất cần những kênh Trong giai đoạn trải qua những thông tin chính thống từ Chính phủ Mặt khác, các thông tin hiện có và đợt khủng hoảng thì vấn đề niềm tin để nắm được mức độ nghiêm trọng công tác truyền tải thông tin thực sự trở thành một yếu tố rất quan trọng. chưa tác động được đến nhận thức của Để xây dựng và củng cố yếu tố đó thì người dân, các tin nhắn trấn an không đòi hỏi các hoạt động truyền thông có tác động trấn an đối với người dân. phải duy trì tính nhất quán về chủ Cần thiết hơn là việc giúp người dân trương của chính sách. Trong điều hình dung được sự nguy hiểm của dịch8 23-9-2021 • 21

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC SƠ ĐỒ: ĐỀ XUẤT NHIỆM VỤ CỦA KÊNH THÔNG TIN COVID-19 DO SỞ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG QUẢN LÝ Thông tin dịch tể KÊNH THÔNG TIN Người dân Thông tin khu vực Thông tin hỗ trợ COVID-19 cảnh báo Mạnh thường quân hộ dân Quỹ chính sách Hỗ trợ thực phẩm Thông tin hỗ trợ Bộ Tài chính Hỗ trợ tiền trực tiếp doanh nghiệp Sở Công Thương Người dân vào tài khoản Thông tin Doanh nghiệp Chính sách thuế chính sách Thông tin hỗ trợ tuyên truyền Chính sách kết nối đầu ra Kế hoạch phản ứng với chính sách Người dân Sự thận trọng của người dân trong đi lại bệnh qua các tác động mạnh về tâm lý yên tâm hơn trong thời gian chờ đợi thực tế nghiệt ngã đối với người bệnh, có thể thông qua hình ảnh hoặc thậm những bước tiếp theo. thân nhân của họ mà còn là sự căng chí “nói quá” một chút so với tình hình thẳng của đội ngũ y bác sĩ trong thời thực tế. Các hoạt động truyền thông trên khắc đối diện với tử thần. Qua đó, tác mạng cũng nên có sự cải thiện và tập động rất lớn đến nhận thức và có thể Điều chỉnh lại vai trò của trung vào một nguồn cung cấp thông điều chỉnh hành vi của người dân. hoạt động truyền thông tin chính thống cho người dân. Website trong tiến trình mở cửa https://covid19.hochiminhcity.gov.vn Trong cuộc chiến chống dịch này, kinh tế thực tế chỉ mới đang cung cấp được số không chỉ các sách lược của lãnh đạo lượng ca nhiễm hàng ngày theo từng thành phố mà còn cần sự thống nhất Khi tiến hành từng bước mở cửa từng quận chứ chưa thể trở thành và tin tưởng của toàn quân toàn dân nền kinh tế thì tất yếu sẽ có sự bất một kênh thông tin hiệu quả, có đóng thì mới có thể mang lại một kết quả bình đẳng khi một số ngành nghề góp trực tiếp vào kế hoạch chống dịch tốt. Người dân chỉ có thể tuân thủ khi được hoạt động trước một số ngành với vai trò là một định hướng trong họ được giải quyết những nỗi lo của nghề khác. Tương ứng với đó là sự bất hành vi của người dân. Các hoạt động mình, cả về mặt tâm lý và về mặt kinh công giữa các nhóm người lao động truyền thông cũng nên giúp người dân tế. Nỗi lo chỉ được giải quyết khi họ khi một số nhóm được làm việc trở hình dung được sự khốc liệt của dịch cũng được tham gia trực tiếp vào chính lại và một số chưa được. Trong điều bệnh sẽ tác động đến tính mạng của trong công cuộc chống dịch, khi phải kiện này, Sở Thông tin và Truyền người nhiễm cũng như những nỗi mất ra các quyết định tốt dựa trên những thông cần là cầu nối tiếp nhận thông mát mang lại cho người thân họ nếu thông tin họ đang có trong khuôn khổ tin về việc hỗ trợ các khu vực yếm họ không qua khỏi sẽ như thế nào. Các những định hướng của nhà nước. thế để chính sách và đoàn thể có thể cảnh quay trong phim tài liệu “Ranh tác động, qua đó giảm bớt những áp giới” từ VTV đã làm được điều đó, bộ (*) CFA lực về kinh tế, đồng thời giúp cho họ phim không những phản ánh được (**) CEO Washup Holdings 22 • 23-9-2021

& NHỮNG CHUYẾN HÀNGTỬTẾ! Trong sự đứt gãy nghiêm trọng chuỗi cung ứng hàng hóa giữa những ngày cao điểm chống dịch, Câu lạc bộ Thị trường (trực thuộc Sài Gòn Times Club) đã triển khai chương trình“Thực phẩm bình ổn lưu động”nhằm hỗ trợ doanh nghiệp/hộ nông dân có thêm kênh bán các mặt hàng thực phẩm, đồng thời giúp người dân ở vùng cao điểm dịch tại TPHCM mua hàng an toàn, tiết kiệm tại nhà. (Xem bài tr.28).

CHUYỆN LÀM ĂN Vào cuộc nối lại du lịch nội địa Nhiều địa phương đã đưa ra kế hoạch thí điểm đón khách nội địa trở lại. Động thái này đón nhận sự hưởng ứng tích cực chen lẫn sự hoài nghi từ doanh nghiệp về kết quả thu hút khách trong bối cảnh điều kiện đi lại còn ngặt nghèo như hiện nay và khi mà hầu hết các dịch vụ du lịch vẫn còn đóng. Đ■ ĐÀO LOAN Khách đi tour Cần Giờ hôm chủ nhật rồi. Ảnh: MINH NGUYỄN êm thứ Bảy tuần rồi, nhóm hướng dẫn viên lịch cho dù trước đó, dù chính quyền giao đảm trách hầu hết những công và nhân viên du lịch thành phố đã nhiều lần đề cập đến kế việc chính để tổ chức tour. của một công ty lữ hoạch nối lại hoạt động kinh tế cũng hành tại quận 1, TPHCM đã ở lại công như việc sẽ thí điểm nối lại một số Kết quả cuối cùng là hơn 200 vị du ty, chuẩn bị để sáng hôm sau dẫn du hoạt động du lịch tại vùng xanh Cần khách đặc biệt này đã có một ngày khách đi tham quan Cần Giờ. Giờ và Củ Chi. du lịch trọn vẹn. Tour đầu tiên thành công giúp ngành du lịch thành phố có Đáng lẽ, những người này chỉ cần “Chúng tôi thật sự bất ngờ. Các thêm động lực để thực hiện kế hoạch vào trụ sở sớm hơn một chút vào sáng nhà hàng, khu nghỉ vẫn đóng cửa nên nối lại hoạt động du lịch dù vẫn là Chủ nhật là có thể đón khách nhưng chúng tôi khá lo lắng về việc làm sao địa phương có số ca nhiễm Covid-19 phải ở lại vì việc đi lại tại thành phố phục vụ tốt trong điều kiện nhà hàng, nhiều nhất của cả nước. đang rất khó khăn do giãn cách xã hội. khu nghỉ chưa mở, đường phố thì lại Thêm vào đó, mọi người cũng muốn vắng tanh”, CEO của công ty trên nói Theo thông tin từ Sở Du lịch vào công ty trò chuyện cho thời gian với Kinh tế Sài Gòn sau chuyến khảo TPHCM, cơ quan này đã có dự thảo về nhanh qua vì “được đi làm lại vui quá, sát ở Cần Giờ trước đó. ba giai đoạn khôi phục du lịch. Trong có ở nhà cũng không ngủ được”. đó, giai đoạn 1 (từ ngày 16-9 đến 30- Công ty này được giao hỗ trợ dịch 10), ngành du lịch sẽ cho phép loại Cũng như rất nhiều nhân viên du vụ và phục vụ một nhóm nhỏ trong hình dịch vụ lưu trú hoạt động trở lại lịch khác, cả nhóm đã phải tạm dừng tổng số khách nói trên. Những doanh các loại hình dịch vụ lữ hành, hoạt việc từ hơn ba tháng qua do bùng dịch nghiệp như Tổng công ty Du lịch động tại điểm tham quan tạm thời Covid-19. Vì thế, tuy công ty chỉ đảm Sài Gòn, Công ty Dịch vụ Lữ hành chưa đẩy mạnh. nhận việc hỗ trợ, phục vụ cho một Saigontourist được cơ quan quản lý đoàn khách nhỏ trong tổng số hơn Giai đoạn 2 (từ ngày 31-10 đến 100 khách đi du lịch Cần Giờ vào ngày hôm đó nhưng tâm trạng ai cũng hào hứng, kỳ vọng sẽ có thể quay lại công việc sớm. TPHCM khởi động trước Ngày Chủ nhật rồi, du lịch TPHCM đã khởi động trở lại sau hơn thời gian dài “đóng băng”. Cùng với hơn 100 du khách, là các y, bác sĩ từ các địa phương đến thành phố hỗ trợ chống dịch đi tour Cần Giờ còn có hơn 100 người là đại diện tuyến đầu tại các phường, xã, thị trấn của thành phố tour đến Củ Chi. Quyết định khởi động lại du lịch gây bất ngờ lớn cho giới kinh doanh du 24 • 23-9-2021

15-1-2022), các điểm du lịch ngoài du khách phải có kết quả xét nghiệm sớm đón được khách du lịch và vận trời sẽ được mở cửa, doanh nghiệp sẽ âm tính với SARS-CoV-2, tiêm đủ liều tổ chức các tour du lịch khép kín đến vaccine ngừa Covid-19, trong đó liều hành ổn định, đặc biệt là trong giai nhiều điểm du lịch dành cho du khách cuối phải được tiêm ít nhất 14 ngày có “thẻ xanh Covid”. Sau đó, ngành trước khi khởi hành. đoạn TPHCM và các địa phương khác du lịch sẽ mở cửa hoàn toàn. Mỗi giai đoạn sẽ có những tiêu chí riêng để Du khách sẽ được xét nghiệm đang thắt chặt điều kiện đi lại. đảm bảo an toàn phòng, chống dịch Covid-19 định kỳ khi lưu trú tại khách nhưng yêu cầu chung là nhân viên sạn. Trong thời gian lưu trú, du khách Sự nguy hiểm của biến chủng Delta và du khách được tiêm vaccine ngừa không được đi ra khỏi khuôn viên, Covid-19, bảo đảm 5K, phục vụ giãn không ghép khách của các nhóm khác trong đợt bùng dịch này đã làm các cách và xét nghiệm tầm soát virus vào lưu trú chung phòng... Với Côn SARS-CoV-2. Đảo, dự kiến khu nghỉ dưỡng sẽ đón địa phương đưa ra các biện pháp du khách nội địa từ các chuyến bay Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch thuê bao còn ở huyện Xuyên Mộc, ngăn dịch ngặt nghèo như đóng cửa, Covid-19 TPHCM cũng vừa ban hành khách từ các tỉnh, thành phố khác sẽ bộ tiêu chí đánh giá an toàn với hoạt đến bằng xe của khách sạn, cũng theo cách ly người đến - về từ địa phương động du lịch tại các địa bàn có mức quy trình khép kín. độ an toàn cao, làm cơ sở cho doanh khác, xét nghiệm tầm soát định kỳ, nghiệp khách sạn, lữ hành, khu du lịch Tại Khánh Hòa, Sở Du lịch tỉnh hoạt động trở lại. Khánh Hòa cũng chuẩn bị kế hoạch tạm dừng các dịch vụ du lịch. Nếu các đón khách du lịch nội tỉnh với chương Nhiều doanh nhân đánh giá đây là trình “Người Khánh Hòa du lịch điểm đến tính nối lại du lịch nhưng những động thái tích cực cho thị trường Khánh Hòa”. Sau đó, chương trình và đang theo dõi sát kế hoạch mở cửa sẽ mở rộng để đón khách từ các tỉnh, không đi kèm với việc nới lỏng điều của thành phố cũng như các tiêu chí an thành an toàn và cuối cùng là đón toàn để chuẩn bị khởi động lại. khách quốc tế đến bằng hộ chiếu kiện đi lại, xét nghiệm thì rất khó để vaccine. “Nếu được phép, chúng tôi sẽ khởi du lịch vận hành. động tour tour đến hai vùng xanh Tương tự như Bà Rịa - Vũng Tàu, là Cần Giờ và Củ Chi”, ông Nguyễn Khánh Hòa cũng dự định sẽ đón Những kế hoạch như tổ chức dịch vụ Ngọc An, Phó tổng giám đốc Công khách nội địa đã tiêm đủ hai mũi ty Lữ hành Fiditour nói và cho biết vaccine ngừa Covid-19 hoặc đã tiêm 1 theo kiểu khép kín, xét nghiệm thường cũng chuẩn bị các tour đến những địa mũi và có giấy chứng nhận âm tính với phương an toàn như các điểm ở Bà Rịa SARS-CoV-2 hoặc có chứng nhận đã xuyên... tuy có thể giúp đảm bảo yêu - Vũng Tàu, Nha Trang và Hội An. khỏi bệnh Covid-19 được cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam công nhận. cầu về phòng dịch nhưng lại là rào cản Nhiều nơi cho phép tour Khách du lịch lưu trú và sử dụng dịch du lịch khép kín vụ, sản phẩm du lịch khép kín tại khu cho thị trường. Doanh nghiệp phải đối du lịch, hạn chế di chuyển. Với khách Cùng với TPHCM, nhiều địa phương ngoại tỉnh, ngành du lịch sẽ đón khách mặt với chi phí tăng cao. Du khách khác cũng chuẩn bị các kế hoạch nối theo tour trọn gói do doanh nghiệp lữ lại du lịch, với nội dung chính là tập hành. cũng phải trả tiền cao hơn và sẽ không trung vào du lịch nội tỉnh trước, kế đến mở rộng đón khách từ các điểm Cùng với các tỉnh, thành trên, nhiều thoải mái vì phải đáp ứng nhiều yêu đến an toàn và sau đó là đón khách nơi như Kiên Giang, Phú Yên, Bình quốc tế. Thuận... cũng đang tính toán các kế cầu kiểm tra y tế. hoạch nối lại du lịch sau thời gian dài Trong đó, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đóng cửa với cả khách trong nước lẫn “Nếu đưa cả guồng máy vào hoạt đã cho phép bốn khu du lịch, khu quốc tế. nghỉ dưỡng gồm Hồ Tràm Strip, động chỉ để đón một lượng khách Melia Hồ Tràm, Suối nước nóng Cần thuận tiện đi lại để Bình Châu (huyện Xuyên Mộc) và Six nối thị trường nhỏ thì ít có doanh nghiệp nào dám Senses Côn Đảo (huyện Côn Đảo) thí điểm đón khách trong nước theo mô Nhiều doanh nhân cho biết đang mạo hiểm. Chỉ khi người dân được đi hình khép kín. chuẩn bị các kế hoạch để hoạt động trở lại nhưng không kỳ vọng là có thể lại thuận tiện, các dịch vụ được mở Để nghỉ dưỡng tại bốn khu nghỉ này, lại, du lịch mới có thể vận hành bình thường”, CEO của công ty kể trên nói. Theo ông Nguyễn Hữu Y Yên, Tổng giám đốc Công ty Dịch vụ Lữ hành Saigontourist, việc cho phép du khách đi lại dễ dàng cũng như cho các cơ sở cung ứng dịch vụ mở cửa trở lại sẽ giúp du lịch sớm nối lại hoạt động. Thêm vào đó, cần có sự hợp tác giữa các địa phương vì nếu chỉ một thành phố mở du lịch trên quy mô nhỏ hay các địa phương hoạt động đơn lẻ với nhau thì khó tạo nên thị trường lớn. “Nên cho những du khách đáp ứng các yêu cầu an toàn như tiêm đủ vaccine ngừa Covid-19 hoặc đã khỏi bệnh... được đi lại tự do”, ông nói. Doanh nhân này cho biết cũng đang theo dõi sát sao kế hoạch nối lại du lịch của các địa phương nhưng chưa thể đưa ra kế hoạch kinh doanh cụ thể vì hiện du khách chưa thể đi lại liên tỉnh.  n 23-9-2021 • 25

Sản xuất bước vào thời kỳ “sống chung với virus” Sau hơn ba tháng giãn cách nghiêm ngặt và trước những thông điệp chuẩn bị sống chung với virus, đang có con sóng ngầm tái cấu trúc bên trong các doanh nghiệp để sẵn sàng cho thời điểm “giải nén lò xo”. ■ THANH PHƯƠNG Giờ đã điểm! Ở góc nhìn của nhà tư vấn tái cấu xây dựng quy trình - phân quyền, trúc doanh nghiệp, ông Loan Văn Sơn, hoạch định chiến lược, làm KPI, lập kế Tại buổi gặp gỡ trực tuyến hồi cuối Chủ tịch HĐQT Tập đoàn (huấn luyện hoạch hành động... Tới nay, có những tuần qua của hơn 200 thành viên Câu và tư vấn triển khai) Toppion, nhận doanh nghiệp đã sẵn sàng tư duy mới, lạc bộ Doanh nhân 2030 (trực thuộc định mấy tháng bùng dịch vừa qua là khung năng lực mới cùng các công cụ Saigon Times Club), kết quả khảo sát đợt sàng lọc doanh nghiệp chưa từng quản trị mới, họ chỉ còn chờ “tóm” lấy bỏ túi về độ tin tưởng trong những có. “Qua “bài test Covid”, đến thời thời điểm thích hợp để ra quyết định. người tham dự đối với khả năng trỗi điểm hiện tại, bức tranh phân hóa đã “Thời điểm đó là vào lúc chiếc lò xo đậy của doanh nghiệp cho thấy 30% khá rõ nét - ai có khả năng sinh tồn và bật nút giải nén. Nó có thể đến sớm nghĩ họ phải mất 1 năm cho cuộc hồi ai sẽ rời bỏ thị trường. Những tháng hoặc muộn hơn một chút, nhưng chắc phục, 10% cho rằng có thể phải cần tới đây là thời điểm quyết định sự sinh chắn là nó đang đến”, ông nói. đến 2 năm hoặc hơn nữa, nhưng có tới tồn của doanh nghiệp. Do vậy, ai vẫn 53% cho biết họ đã sẵn sàng trỗi dậy còn ngồi yên thì cơ may tồn tại càng Ở cấp độ cạnh tranh quốc gia, ông ngay khi điều kiện mở cửa cho phép, mong manh”, ông nói. Sơn thậm chí cho rằng cần sớm mở và chỉ có một số ít nói rằng đã thực sự cửa nền kinh tế thì mới giữ được thị không còn cơ hội. Giải thích rõ hơn nhận định này, ông trường xuất khẩu, nếu chậm, thị Sơn cho rằng cũng tương tự thời chiến, trường có nguy cơ cao mất vào tay các Ông Lê Đức Nghĩa, Chủ tịch HĐQT “thời Covid” giúp phơi bày người giỏi nước khác. Công ty Gỗ An Cường, chia sẻ cảm kẻ dở; điểm mạnh, điểm yếu, mặt nhận cá nhân dường như không thể tích cực, mặt hạn chế của từng cá “Sống chung với virus” kéo dài chuỗi ngày làm việc tại nhà nhân, tập thể; bức tranh về các đối lâu hơn nữa vừa lúc với việc đón nhận thủ cạnh tranh cũng rõ ràng hơn sau Nhưng để bước vào tình hình mới thông điệp chấp nhận sống chung lâu cuộc thanh lọc. Từ công việc của mình, thì cần sự chuẩn bị ra sao và với tâm dài với virus từ lãnh đạo TPHCM và ông cho biết nhiều tổ chức đã tận dụng thế như thế nào cho phù hợp? Cũng tại tỉnh Bình Dương - hai “cái nôi” của lúc này để lựa chọn, trao quyền vào buổi gặp gỡ nói trên, kinh nghiệm của hoạt động sản xuất và chuỗi logistics tay những người thực sự có năng lực, công ty Gỗ An Cường được chia sẻ như của An Cường. Doanh nghiệp này thực hiện tái cấu trúc mạnh mẽ từ xác một ví dụ tham khảo cho các doanh cũng đã chủ động tính toán phương định lại những sản phẩm, dịch vụ thế nghiệp sản xuất trong việc hoạch định cách sản xuất kinh doanh và sẵn sàng mạnh, hợp lý hóa các khoản chi phí, phương án sản xuất thời “sống chung hòa vào thị trường ngay thời điểm tổ chức lại guồng máy tinh nhuệ hơn... với virus”. vaccine phủ rộng 70% dân số, mà điều Gần đây, không ít doanh nghiệp đã và đó thì chỉ sau một khoảng thời gian đang tập trung thiết kế lại hệ thống, Theo ông Lê Đức Nghĩa, vấn đề ngắn nữa. hết sức đau đầu là câu chuyện phải tổ chức lại toàn bộ kế hoạch sản xuất 26 • 23-9-2021

CHUYỆN LÀM ĂN nghiệm có thể dự phòng cho những trong tình hình mới không thể tách tình huống dịch bùng phát trở lại. Đó là quân số công nhân biến động hàng rời nhiệm vụ phòng chống dịch. Theo ngày do sự xuất hiện các F0, F1. Do vậy, cần tổ chức một đội quân trù bị ông Nghĩa, sắp tới đây, khi các biện sạch virus ở bên ngoài, cứ có (con số) “X” người ra khỏi quy trình thì sẽ có pháp chống dịch được nới lỏng, cho “X” người khác vào thay. Bằng tất cả những nỗ lực này mà hoạt động sản dù các kịch bản sản xuất là 3T, “1 cung xuất tại An Cường đạt công suất 60% ngay trong những tháng chống dịch đường 2 điểm đến”, hay một mô hình nghiêm ngặt nhất, một con số mà theo ông Nghĩa là rất đáng khích lệ. nào khác theo quy định hoặc do doanh Một điểm mà ông Nghĩa đặc biệt nghiệp tự quyết, thì việc tổ chức sản nhấn mạnh là việc xây dựng lại kế hoạch tài chính của doanh nghiệp. xuất cũng cần đeo bám ba vấn đề: thúc Theo ông, kế hoạch này có thể sẽ phải điều chỉnh, thậm chí là hàng đẩy lộ trình tiêm đủ hai mũi vaccine tháng, tùy thuộc tình hình mở cửa thị trường và khả năng của chuỗi cho người lao động; đảm bảo nguyên cung ứng trên thực tế, nhưng có ba chỉ số tài chính quan trọng cần chú ý tắc 5K; và tổ chức tốt điều kiện chăm tính toán, cân nhắc. sóc y tế tại cơ sở. Đó cũng là những (i) Doanh thu: An Cường đã điều chỉnh lại kế hoạch doanh thu cho phù kinh nghiệm vận hành sản xuất tại An hợp với tình hình mới. Chậm mở cửa nền kinh tế, thị trường xuất Cường trong những tháng vừa qua. khẩu có nguy cơ mất vào tay các nước khác. (ii) Chi phí: An Cường quyết định tiết giảm tối đa chi phí: cắt toàn bộ Riêng về tổ chức hoạt động y tế cơ kinh doanh. “Khi dịch bệnh làm đảo những khoản không cần thiết như hội lộn mọi thứ và biến đổi tình thế, bạn họp, tiếp khách, tất niên..., thậm chí sở, ông Nghĩa chia sẻ An Cường đã tổ không có cách nào giữ lại kế hoạch đã cắt luôn ngân sách quảng cáo, tiếp thị, đề ra trước đó”, ông nói. chỉ tập trung cho những khoản giúp chức y tế tại chỗ và có đủ bình oxy, bồi bổ doanh nghiệp, như “bồi bổ cho Sản xuất thời chung sống với virus, người mới ốm dậy” - theo cách nói của thuốc men theo đúng phác đồ điều dù muốn dù không, số lượng người lao ông Nghĩa. động trong cùng khung giờ làm việc trị của Bộ Y tế, thậm chí thuê cả bác buộc phải giảm xuống để đáp ứng yêu (iii) Dự phòng: Những năm qua, An cầu về an toàn lây nhiễm. Ông Nghĩa Cường đều đặn trích lập các quỹ dự sỹ tư vấn riêng và trang bị cả xe cứu cho biết nhiều kinh nghiệm sản xuất phòng rủi ro, quỹ đầu tư phát triển, “3 tại chỗ” (3T) của An Cường sẽ tiếp quỹ khen thưởng phúc lợi..., nhờ đó thương. Nhờ vậy, hơn 200 ca F0 của tục được áp dụng cho giai đoạn trước mà có nguồn tiền ứng chi lương, chi mắt. Bên cạnh việc soát xét để hợp lý phát sinh, chi hỗ trợ trong suốt mùa doanh nghiệp thời gian qua (bao gồm hóa quy trình - từng khâu, từng công dịch. Giờ đây, công ty sẽ tiếp tục trích đoạn, An Cường kiểm tra toàn bộ đơn lập dự phòng. “Trong khủng hoảng, cả những bệnh nhân là người nhà của hàng và lượng định mọi khả năng xử rủi ro mới thấy rõ vai trò của quỹ dự lý từng đơn hàng: cái nào có thể để phòng, đó là nguồn lực giúp công công nhân, nhân viên) đã được hỗ chậm lại làm sau; cái nào có thể chia ty chủ động ứng phó mà không làm nhỏ, kéo dài thời gian thực hiện; cái ảnh hưởng đáng kể tới kết quả kinh trợ kịp thời. “Những nỗ lực này tạo nào có thể thương lượng lại thời gian doanh”, ông Nghĩa nói. giao hàng..., để tập trung ưu tiên làm được sự yên tâm làm việc cho người các đơn hàng xuất khẩu. Đồng thời với Bên cạnh đó, việc tổ chức sản xuất đó là tổ chức ca kíp đảm bảo máy móc lao động, vì họ biết họ sẽ nhận được vận hành 24/24, sắp xếp các mặt hoạt động tương hỗ sao cho nhịp nhàng sự hỗ trợ, sẽ không bơ vơ nếu chẳng giữa các mắt xích trong quy trình sản xuất mới. “Những việc này đòi hỏi sự may bản thân hay người nhà bị nhiễm liên tục theo dõi, điều chỉnh. Nó khá khó khăn, gian nan và mệt mỏi nhưng bệnh”, ông Nghĩa nói. rất quan trọng nên buộc phải ra sức”. Ông Nghĩa cũng chia sẻ một kinh Trong vấn đề 5K, ông Nghĩa cho rằng các doanh nghiệp cần chủ động một lượng khẩu trang lớn để phân phát cho người lao động. Tại An Cường, vào đầu mỗi ngày làm việc, mỗi người đều được nhận một khẩu trang y tế mới, tránh việc công nhân sử dụng khẩu trang tự có, nhiều khi là các loại khẩu trang vải đã qua nhiều lần giặt nên đã mất tính bảo vệ. Lưu ý thứ hai là đội ngũ phải tuân thủ khai báo y tế thường xuyên. Việc này giúp nhà quản lý có thông tin và kịp thời giữ những người rơi vào diện nguy cơ bị lây nhiễm cao (từ khu phố, gia đình) ở bên ngoài nhà máy hay văn phòng cho đến khi họ trở nên an toàn thì mới đưa họ trở lại với công việc.  n 23-9-2021 • 27

DOANH NGHIỆP VÀ CỘNG ĐỒNG Các tình nguyên viên cùng đội xe tham gia chương trình “Thực phẩm bình ổn lưu động” của CLB Thị trường. Những chuyến hàng tử tế! T■ ĐẶNG ĐÀO Chuỗi lớn đứt gãy, cuộc sống trong dịch bệnh để họ an ình hình giãn cách chuỗi nhỏ ra đời tâm tuân thủ các biện pháp chống dịch, nghiêm ngặt kể từ tháng qua đó chung tay đẩy lùi dịch bệnh. 7 để đối phó với dịch Bà Nguyễn Thị Mỹ Trang, Chủ Chương trình cũng muốn tổ chức, vận bệnh bùng phát mạnh nhiệm Câu lạc bộ Thị trường, kể: hành một chuỗi cung cấp thực phẩm cùng những biện pháp kiểm soát đi lại “Cùng lúc với chủ trương tổ chức bán đến tận tay người mua với phí ship 0 gắt gao đã khiến các chuỗi cung ứng hàng lưu động của Sở Công Thương đồng và không hạn chế địa chỉ giao hàng hóa bị đứt gãy nghiêm trọng. TPHCM, chúng tôi quyết định lập hàng trên địa bàn TPHCM. Giữa lúc Trong khi hầu hết doanh nghiệp nhỏ trang web của chương trình. Nền tảng mọi thứ đều trở nên khó khăn, đây hẳn lâm cảnh bức bí đầu ra cho sản phẩm bán hàng trực tuyến được Latido hỗ trợ là mong muốn đầy thử thách. thì phía người tiêu dùng cũng thiếu xây dựng”. Bà cho biết chương trình thốn thực phẩm, hàng hóa thiết yếu, không chỉ huy động hàng hóa của các Việc cân đối được “giá bán bình dẫn đến giá cả nhiều mặt hàng tăng nhà cung cấp uy tín mà còn thu mua ổn”, theo bà Trang, đó là nhờ chương đột biến. sản phẩm từ các nhà vườn, các nông trình nhận được sự đồng hành thiết hộ ở các tỉnh khác. Và để đảm bảo vệ thực của các đơn vị tài trợ. “Họ, người Sống cùng nỗi trăn trở của doanh sinh an toàn thực phẩm, chương trình giúp tiền, người giúp kho bãi tập kết nghiệp và những lo toan của người chọn thêm nguồn hàng từ các hộ nuôi hàng hóa; nơi hỗ trợ xe chở hàng, nơi tiêu dùng, Câu lạc bộ Thị trường (trực trồng trực tiếp có đăng ký chứng nhận cung cấp các đội tình nguyện viên...”, thuộc Sài Gòn Times Club) đã triển VietGap hoặc qua kiểm định của ban bà nói. Một số mặt hàng của chương khai chương trình “Thực phẩm bình tổ chức gồm những thành viên có kinh trình thậm chí còn có mức giá tốt. ổn lưu động” nhằm hỗ trợ doanh nghiệm của câu lạc bộ (CLB). Ví dụ giá bán trứng gà chỉ khoảng nghiệp/hộ nông dân có thêm kênh 28.000 đồng/chục nhờ mua tận gốc bán hàng, mặt khác giúp người dân ở Một vấn đề quan trọng khác và cũng từ các trang trại ở Đồng Nai. Hay như vùng cao điểm dịch tại TPHCM mua thuộc tiêu chí của chương trình, đó là thương hiệu gà San Hà đã nhiệt tình hàng an toàn, tiết kiệm tại nhà. cân đối giá bán ở “mức bình ổn”. Theo ủng hộ chương trình với mức độ... siêu bà Trang, chương trình không chỉ ưu đãi, nên một con gà làm sạch nặng mang sứ mệnh thông thương hàng hóa gần 2 ký chỉ có giá bán... 50.000 đồng mà còn nhằm giúp người dân ổn định 28 • 23-9-2021

DOANH NGHIỆP VÀ CỘNG ĐỒNG đã trở thành mặt hàng thu hút không những lời cầu chúc bình an họ gửi sau sức khỏe để đội ngũ của chương trình ít đơn hàng đặt cùng lúc 5-6 con. khi nhận được hàng là nguồn động an tâm làm việc. Đây cũng là hoạt động viên, nguồn năng lượng để chúng tôi để chúng tôi góp phần vào công cuộc Song có lẽ vấn đề gặp thách thức tiếp tục hành trình”, anh tâm sự. chống dịch chung”. hơn cả nằm ở việc vận chuyển hàng khi xe thiếu, giá thành vận chuyển Lan tỏa thông điệp Trong khi đó, đại diện của Cityland - tăng, thời gian vận chuyển dài do phải “kinh doanh tử tế” đơn vị hỗ trợ các địa điểm tập kết hàng qua nhiều chốt kiểm tra... Anh Thái hóa, hỗ trợ phương tiện vận chuyển, Mạnh Cường, một thành viên ban vận Một nét đặc biệt của chương trình một phần nguồn nhân lực, vật lực và hàng, cho biết hàng từ nhà cung cấp thực phẩm lưu động được triển khai kinh phí cho chương trình - cho biết họ giao đến kho hoặc đến bến xe, chành trong hoàn cảnh rất đặc thù của dịch cũng muốn được chung vai trong công xe... có lúc nửa đêm, có lúc sáng sớm bệnh là có sự tình nguyện hỗ trợ về cuộc đẩy lùi dịch bệnh, được chia sẻ và nhân viên trực kho cũng như tài xế chăm sóc sức khỏe của Jio Health. khó khăn trong đời sống của người dân đi nhận hàng đều phải làm việc bất Nhờ đó, đội ngũ giao nhận hàng được vào thời điểm chống dịch căng thẳng, kể thời gian để có thể chuyển hàng về test nhanh Covid hàng tuần; đội ngũ nhất là tại các khu vực bị phong tỏa. kho bãi và chuyển đến với người dùng tình nguyện viên, môi trường kho bãi Việc chọn tài trợ cho chương trình thực nhanh nhất có thể. Khâu giao hàng và quy trình làm việc của từng khâu phẩm bình ổn lưu động là xuất phát từ cuối đến tay người mua càng không trong chuỗi hoạt động đều được tư vấn “sự khâm phục những nỗ lực và hy sinh đơn giản. “Chốt chặn ở khắp nơi, để cụ thể hóa an toàn 5K. của các thành viên ban tổ chức”. người mua thì ở trong nhà không biết tình hình rào chắn bên ngoài như thế Chia sẻ với KTSG, ông Nguyễn Hoài Thiết thực cho cả người nào để chỉ đường. Mỗi đơn hàng đến Nam, CEO của Jio Health cho rằng, rất bán lẫn người mua được tay khách hàng chúng tôi thường khác với chuỗi cung ứng truyền thống phải gọi ít nhất ba cuộc điện thoại, có hầu như không có sự xuất hiện của y tế, Chính trong bối cảnh bất cân xứng khi phải chạy lòng vòng mất 40 phút trong bối cảnh đặc biệt hiện nay, cơ sở mua bán sản phẩm thiết yếu khi cung để giao một đơn hàng trị giá 150.000 y tế cần thiết tham gia vào chuỗi cung thấp cầu cao, và trong lúc thị trường rộ đồng”, anh Cường kể. Tuy vậy, theo ứng với vai trò xét nghiệm, tư vấn sức lên nhiều thông tin về lối làm ăn “đục anh Cường, đội ngũ giao hàng luôn khỏe, an toàn phòng dịch cho các bộ nước béo cò”, thông điệp “kinh doanh vui vẻ. “Mục đích cuối cùng là khách phận logistics, chuỗi bán lẻ và đội ngũ tử tế” của chương trình thực phẩm bình hàng có được thực phẩm để dùng giao nhận hàng, nhất là các shipper giao ổn lưu động đã nhanh chóng ghi điểm trong những ngày giãn cách. Chúng hàng đến tận tay người dùng. Nói về trong lòng những người được thụ hưởng. tôi muốn gửi những hình ảnh ấm áp sự đồng hành cùng chương trình thực đến với họ. Những tin nhắn cảm ơn, phẩm bình ổn lưu động, ông Nam cho Ở góc độ người mua hàng, chị Vy biết: “Chúng tôi đọc thấy chữ “tâm” và sống ở Bình Thạnh cho biết chị khá mục tiêu kinh doanh nhắm tới dân sinh bất ngờ khi mua một vỉ 30 trứng gà với (chứ không phải lợi nhuận) từ chương giá 85.000 đồng. “Ở ngoài chợ, người trình này. Với tư cách đơn vị đồng ta giành nhau mua một chục trứng giá hành, Jio Health mong muốn chung 55.000 đồng. Kênh này bán rẻ quá sức lan tỏa thông điệp “kinh doanh tử nên tôi vừa mua trữ cho gia đình mình tế”, đồng thời hỗ trợ về mặt chăm sóc vừa mua thêm để hỗ trợ cho hai nhà hàng xóm khó khăn. Thật tuyệt vời!”. 8 Chương trình “Thực phẩm bình ổn lưu động”của CLB Thị trường nhận được sự đồng hành của Cityland, Jio Health, Thắng Lợi Group, Song Mỹ Group, Minh Phát plastic (tài trợ túi nylon tự phân hủy để đựng thực phẩm), Latido, BKScons, Winservice... Sau một tháng triển khai, tính tới trước ngày thực hiện Chỉ thị 16+, chương trình đã giao hàng an toàn, tiết kiệm đến khoảng 5.000 hộ gia đình; kết nối tiêu thụ hơn 50 tấn hàng hóa cho các doanh nghiệp/hộ nông dân từ Long An, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa -Vũng Tàu... Từ nguồn thu của chương trình, CLB Thị trường đã mua bánh mì kết hợp sự ủng hộ của trà trái cây detox Abe, cà phê Vblend, nước chanh muối Bidrico, tiêu Bầu Mây trao tặng 6.000 phần quà đến các chiến sĩ trực chốt chống dịch. Chương trình cũng trích quỹ và cùng với doanh nghiệp Tân Hậu Giang, HTX Tân Long trao tặng 10 bình oxy cho chương trình Oxymap kết hợp với Hội Chữ thập đỏ phát động tại TPHCM. 23-9-2021 • 29

KỶ NGUYÊN SỐ Một khách hàng khác là anh Hải ở Những rủi ro khi Nhà Bè, chia sẻ: “Tôi ở xa trung tâm, “bóc phốt” đối tác đặt mua thực phẩm không ai chịu trên mạng xã hội giao. Tình cờ biết tới kênh này, tôi mua hàng mà thật sự xúc động vì đơn hàng Tình trạng doanh nghiệp “bóc phốt” doanh nghiệp đối tác của tôi chỉ hơn 200.000 đồng mà các khi giữa họ “cơm không lành, canh không ngọt” có vẻ như bạn đi giao rất xa, lại nhanh chóng và ngày càng phổ biến. Chuyện bốc phốt đó nhiều khi chỉ để... còn không lấy phí vận chuyển. Rất “xả”cơn tức giận nhưng người trong cuộc có khi chưa lường thiết thực, rất cảm ơn!”. hết những rủi ro pháp lý mà vì nóng giận đã phạm phải. Còn với chị Huỳnh ở quận 1, là khách T■ LƯƠNG MỸ PHƯỢNG - LÊ TRỌNG THÊM(*) hàng thường xuyên đặt nhiều đơn hàng rong những năm gần thỏa thuận kinh tế của mình hoặc cho đông đảo bạn đồng nghiệp, kênh đây, mạng xã hội một dẫn chiếu các quy định chung của này có vài mặt hàng giá nhỉnh hơn thị mặt có tác động tích cực pháp luật. trường nhưng miễn phí giao hàng tận nhà nên khách hàng vẫn rất hài lòng. lên hoạt động tiếp thị, Pháp luật Việt Nam hiện hành có “Trong lúc hàng hóa khan hiếm, mua bán khó khăn, đi lại bị siết chặt và phí quảng của doanh nghiệp, nhưng mặt những quy định liên quan nghĩa vụ ship hàng nhìn chung khá cao thì đối với nhiều người, đây là chiếc phao cứu khác nó cũng là kênh xúc tác mạnh bảo mật thông tin của các bên trong họ khỏi sự chới với trong chuyện tìm mua lương thực thực phẩm”, chị nói. các cuộc khủng hoảng truyền thông các giao dịch dân sự, hợp đồng. Một nhóm đối tượng được hưởng lợi về thương hiệu. Điều đáng buồn là Nhiều điều khoản đề cập nghĩa vụ nữa là các nhà cung cấp. Chị Lê Thị Minh Hiệp, Giám đốc Công ty Nấm Phạm Lê hành động “bóc phốt” nhiều khi lại do bảo mật thông tin như quy định tại Nguyễn, chia sẻ: “Trang trại của chúng tôi ở tỉnh xa, nhân sự ít, lúc dịch ập đến chính đối tác của doanh nghiệp thực điều 387.2 Bộ luật Dân sự 2015 về trở tay không kịp với hàng lưu kho, may mà đã kết nối được với CLB Thị trường hiện. Và thực trạng phổ biến là khi việc sử dụng thông tin đúng mục trong khâu tiêu thụ”. Chị Phan Nguyễn Thùy Trang trồng nhãn ở Bà Rịa-Vũng một trong các bên trong giao dịch có đích trong giao kết hợp đồng; nghĩa Tàu thì ấn tượng rằng chương trình tuy ở vị thế người giải cứu nhưng “không ép vi phạm (hoặc có thể có dấu hiệu vi vụ bảo mật thông tin trong hợp giá nông dân, thậm chí còn ra giá nhỉnh hơn mặt bằng thị trường, đủ để chúng phạm) hợp đồng thì bên bị vi phạm đồng cung ứng dịch vụ quy định tại tôi trang trải chi phí”. sẽ không ngần ngại đưa lên mạng xã điều 517.5 Bộ luật Dân sự 2015 và Và trong cái nhìn của chị Lý Hồng Tiên ở Công ty Tân Hậu Giang, doanh hội các thông tin vi phạm, các cam điều 78.4 Luật Thương mại 2005; nghiệp dành sự trân quý đối với một chương trình đã sử dụng đội quân kết giữa các bên, các tin nhắn trao đổi những quy định chung về nghĩa vụ tình nguyện trong hoàn cảnh làm việc nhọc nhằn để kịp thời hỗ trợ người hoặc thậm chí là toàn bộ hợp đồng để giữ bí mật thông tin của các bên bán lẫn người mua. Chị chia sẻ suy nghĩ: “Đây là việc không dễ dàng đối cảnh báo, khiêu khích, thể hiện sự bất khi giao kết và thực hiện hợp đồng với người không chuyên cung cấp thực phẩm tươi sống, nhưng họ đã xông mãn, hoặc chỉ đơn giản là để “xả” cơn trong các lĩnh vực khác. Đồng thời, pha, ngay cả có thể nguy hiểm tính mạng nếu nhiễm bệnh. Nói là bán tức giận. Nhưng liệu khi làm như vậy, việc tiết lộ, sử dụng thông tin bí mật hàng nhưng nếu tính chênh lệch giá mua - giá bán thì rõ ràng không có lãi, họ đã lường trước các rủi ro pháp lý trong kinh doanh mà không được thậm chí không đủ chi phí hoạt động. Đây chính là tâm huyết, là tấm lòng và và cả rủi ro dưới góc độ đạo đức kinh phép của chủ sở hữu được xác định công sức thì không thể đo đếm”.  n doanh? là hành vi cạnh tranh không lành 30 • 23-9-2021 mạnh bị cấm theo quy định tại điều Rủi ro pháp lý 45.1.(b) Luật Cạnh tranh 2018, Hiện nay, hầu hết các đối tác kinh chưa kể nếu làm lộ thông tin thuộc doanh đều có những thỏa thuận về bí mật kinh doanh (đối tượng quyền việc bảo mật thông tin thông qua sở hữu trí tuệ) của bên còn lại thì các tài liệu như Thỏa thuận bảo mật còn vi phạm các quy định của pháp thông tin (NDA - Non-Disclosure luật về sở hữu trí tuệ. Agreement), các điều khoản cụ thể Do đó, khi một trong các bên tiết trong các hợp đồng thương mại, các lộ các thông tin về hợp đồng, về

những trao đổi trong quá trình giao thường có mâu thuẫn phát sinh trong đó cân nhắc các phương án khắc phục dịch giữa các bên hoặc hành vi vi quá trình hợp tác. Tuy nhiên, nếu cứ vi phạm và đề xuất cách giải quyết vụ phạm của một bên mà không được sự xảy ra mâu thuẫn là lại đưa lên mạng việc theo thỏa thuận, hợp đồng mà các đồng ý của bên còn lại, thì có thể bị xã hội thì điều đó cho thấy họ không bên đã ký kết và theo quy định của xem là hành vi vi phạm nghĩa vụ bảo tôn trọng đối tác của mình, không pháp luật. mật thông tin. Và như vậy, từ vị trí là thiện chí giải quyết các mâu thuẫn, bên bị vi phạm, họ cũng lại có thể trở hành xử thiếu chuyên nghiệp và chỉ Với hình thức hòa giải, hình thức thành bên vi phạm và sẽ phải chịu các làm cho mâu thuẫn thêm nghiêm này có những điểm tương đồng nhất chế tài, hình thức xử lý tương ứng như trọng cũng như phá vỡ các quy tắc đạo định với tự thương lượng. Sự khác biệt được quy định trong hợp đồng (nếu đức trong kinh doanh. đáng kể nhất là có sự tham gia của có) và theo quy định của pháp luật. bên thứ ba, có thể là cá nhân (hòa giải Hệ lụy rõ ràng là những người khác viên) hoặc tổ chức hòa giải (trung tâm Doanh nghiệp cần lưu ý trong trường nhìn vào và sẽ trở nên e dè, ngại ngần hòa giải thương mại) có nhiệm vụ khơi hợp lợi dụng mạng xã hội để tiết lộ phát triển mối hợp tác với người có gợi những vấn đề mâu thuẫn và nguồn thông tin nhằm mục đích vu khống, cách hành xử nặng cảm tính, thậm chí gốc ẩn sâu của những tranh chấp, đưa xuyên tạc tổ chức, cá nhân, hoặc sử “bêu riếu” đối tác của họ mỗi khi có ra những định hướng để chính các bên dụng thông tin của tổ chức, cá nhân mâu thuẫn hay tranh chấp, đặc biệt, lựa chọn và quyết định. Hòa giải là xu khác mà không được sự đồng ý hoặc các đối tác nước ngoài là những người hướng giải quyết tranh chấp phổ biến sai mục đích theo quy định của pháp dễ đánh giá hành vi “bóc phốt” là thiếu và được ưa chuộng trên thế giớI. Việc luật thì có thể bị xử phạt vi phạm hành văn minh. hòa giải không chỉ thúc đẩy tháo gỡ chính với mức phạt từ 10-20 triệu những bất đồng mà còn giúp các bên đồng (điều 101.1.(a), điều 102.3.(g) Các phương thức giải quyết hiểu được vị trí, những mong muốn Nghị định 15/2020/NĐ-CP). Hoặc tranh chấp hiện nay của đối tác, củng cố sự hợp tác và cùng nếu có đầy đủ dấu hiệu cấu thành tội phát triển. vu khống thì có thể bị truy tố hình sự Thay vì lựa chọn cách hành xử tiềm trong khung hình phạt: phạt tiền từ 10- ẩn nhiều rủi ro vi phạm pháp luật, Với hình thức khởi kiện tại cơ 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam doanh nghiệp có thể xử lý hành vi vi quan giải quyết tranh chấp có thẩm giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 phạm của đối tác bằng các cách như tự quyền, khi các bên đã không thể giải tháng đến 07 năm (tùy theo mức độ) thương lượng, hòa giải, hoặc khởi kiện quyết tranh chấp bằng tự thương (điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 được tại cơ quan có thẩm quyền. lượng hoặc hòa giải thì có thể lựa sửa đổi, bổ sung năm 2017). Bên cạnh chọn giải quyết tranh chấp tại tòa án đó, bên có hành vi “bóc phốt” làm ảnh Với hình thức tự thương lượng, các (công khai, thời gian thường kéo dài hưởng đến uy tín, danh dự của doanh bên có thể chủ động trao đổi, bàn bạc, lâu do thủ tục tố tụng đặc thù, án phí nghiệp khác cũng có thể chịu trách tìm kiếm và quyết định phương án thấp) hoặc trọng tài (bảo mật, thời nhiệm dân sự tương ứng. giải quyết tranh chấp. Hình thức này gian tố tụng linh hoạt và tương đối, phổ biến, ít tốn kém, bảo mật thông phí trọng tài cao). Các bên lưu ý rằng Rủi ro về đạo đức tin tranh chấp của nhau, đồng thời có trong bất kỳ giai đoạn nào, trước khi kinh doanh thể tự quyết định các vấn đề mà không cơ quan có thẩm quyền giải quyết cần phải thông qua bên thứ ba. Trên tranh chấp ra bản án, quyết định Các bên trong một giao dịch thường thực tế, tự thương lượng là điều cần hoặc phán quyết giải quyết vụ tranh có những lợi ích đối lập nhau nên cũng thiết, giúp các bên hiểu được những ý chấp, thì các bên vẫn có thể quay trở kiến và mong muốn của nhau, để từ lại giai đoạn tự thương lượng, hòa giải hoặc thực hiện đồng thời với giai đoạn khởi kiện. Với các hình thức vừa nêu, trong trường hợp doanh nghiệp của bạn bị đối tác “bóc phốt”, lời khuyên cho bạn là không nên “bóc phốt” ngược lại. Cách khôn ngoan hơn là tìm kiếm sự tư vấn về luật để xử lý khủng hoảng truyền thông và làm cầu nối giải quyết tranh chấp. (*) Công ty Luật LTT & Lawyers 23-9-2021 • 31

KỶ NGUYÊN SỐ 12 nguyên tắc vàng trong thiết kế chính phủ số Nhật Bản “Kế hoạch thực thi chính phủ kỹ thuật số Nhật Bản”có hiệu lực ngay trong ngày công bố 20-12- 2019, dự kiến thực hiện cho đến 31-3-2025, cho thấy việc hiện thực hóa chính phủ số không chỉ đơn giản là phát triển hệ thống thông tin, đưa các thủ tục lên trực tuyến, giảm chi phí thủ tục và tăng cường sử dụng trực tuyến mà trước hết và sau cuối là dựa vào người dùng, vì sự thoải mái của người dùng. D■ MINH VIỆT hành vi, sẽ được chính phủ cung sự kiện. Sau khi hình dung các vấn ịch vụ hành chính cấp. Hơn nữa, nội dung và chất đề và tổ chức các mối quan hệ nhân ngay từ đầu phải lượng của dịch vụ được cung cấp liên quả, kết quả sẽ được phản ánh trong cung cấp giá trị cho tục được cải thiện và từ đó hình thái việc kiểm tra các dịch vụ. Phân tích người dân và doanh của chính phủ cũng được thay đổi để định lượng dựa trên dữ liệu cũng rất nghiệp hoặc giúp người dân và doanh phù hợp. quan trọng. nghiệp tạo ra giá trị. Từ quan điểm này, Chính phủ Nhật Bản sẽ cải cách Mỗi bộ trong chính phủ phải đẩy 3. Suy nghĩ từ đầu đến cuối triệt để các dịch vụ hành chính lấy mạnh cải cách dịch vụ hành chính Khi phân tích nhu cầu của người người dùng làm trung tâm và hiện dựa trên 12 nguyên tắc sau. Khi dùng, không nên cắt bỏ các dịch vụ thực hóa một loạt dịch vụ “vượt trội”, thiết kế dịch vụ, hiệu quả chi phí sẽ hoặc thủ tục riêng lẻ mà hãy xem xét “dễ dàng” và “thuận tiện” theo quan được xác minh đầy đủ để cân bằng các tổ chức hành chính hoặc các công điểm của người dùng. Tất cả các dịch giữa việc tối ưu hóa chi phí và cải ty tư nhân khác có vai trò đầu cuối vụ của chính phủ sẽ được hoàn thiện tiến dịch vụ. từ khi có nhu cầu nhận dịch vụ cho kỹ thuật số từ đầu đến cuối đồng đến sau khi dịch vụ được cung cấp. thời tiến hành nghiên cứu cách thức 1. Bắt đầu với nhu cầu của Hãy coi toàn bộ hành động của người cung cấp dịch vụ lý tưởng và hướng người dùng dùng, bao gồm cả việc sử dụng các tới mục tiêu tối đa hóa trải nghiệm dịch vụ do người dùng thực hiện, như người dùng của toàn bộ chuỗi dịch vụ Hãy xem xét những gì cần thiết, một chuỗi các luồng công việc. để hiện thực hóa 100% các dịch vụ không phải từ quan điểm của nhà 4. Xem xét tất cả các bên hành chính. cung cấp mà từ quan điểm của người liên quan dùng. Nếu có nhiều người dùng khác Dịch vụ được tạo thành từ các bên Trong kế hoạch thực thi chính phủ nhau, hãy xem xét từng hình ảnh khác nhau. Phân tích tác động nào sẽ số ngày 20-12-2021, khung logic người dùng và xem xét từ các quan xảy ra không chỉ đối với người dùng (Framework) để hoàn thành các điểm khác nhau. Các nhân viên cung mà còn đối với tất cả các bên liên dịch vụ chính phủ kỹ thuật số dựa cấp dịch vụ cũng được coi là một quan và hướng đến kết quả đôi bên trên 12 nguyên tắc của tư duy thiết người sử dụng quan trọng. Ngoài cùng có lợi. Ngoài ra, hãy xem xét kế (design thinking). việc nắm bắt nhu cầu, phân tích sẽ một hệ thống cho phép những người làm nổi bật các vấn đề, vướng mắc không thể sử dụng thiết bị kỹ thuật Cụ thể, để theo đuổi các dịch vụ mà người dùng mắc phải và dẫn đến số được hưởng lợi ích bằng cách sử “vượt trội”, “dễ dàng” và “thuận việc cải thiện dịch vụ. dụng công nghệ kỹ thuật số. tiện”, chính phủ số phải tuân theo 5. Đơn giản hóa “12 Nguyên tắc thiết kế dịch vụ” 2. Hiểu sự việc một cách Hướng đến thiết kế đơn giản để được mô tả trong kế hoạch xây dựng chi tiết người dùng dễ hiểu và dễ sử dụng. chính phủ số, phân tích và thiết kế Ngay cả khi là người dùng lần đầu các dịch vụ bằng cách nắm bắt các Thay vì thiết kế các dịch vụ dựa hoặc không quen với công nghệ kỹ điểm tiếp xúc với người sử dụng. trên các giả định hoặc giả thuyết thuật số, người dân vẫn mong muốn Do đó, một dịch vụ tối đa hóa trải không liên quan đến việc phân tích có thể tự mình hoàn thành dịch nghiệm tổng thể của người dùng, đầy đủ tình hình thực tế, người làm bao gồm cả trạng thái tinh thần và kế hoạch sẽ tìm hiểu kỹ tình hình thực tế từng nhân tố (người) một dựa trên sự hiểu biết chi tiết về các 32 • 23-9-2021

PHƯƠNG PHÁP LUẬN KHI TRIỂN KHAI (METHODOLOGY) Phân tích Hệ sinh thái đang có Xác định nội dung Dự án Thực thi  Có đề xuất ứng với hiện trạng này  Gắn dự án với các nguồn lực  Dự án muốn thu hút được các thực tế có thể sử dụng chuyên gia thì phải có đủ nguồn lực về tài chính và chuyên môn Mở rộng phạm vi ảnh hưởng Đảm bảo tính bền vững Giám sát và đánh giá  Nhân rộng mô hình trên môi trường  Xem xét kỹ các hành động và  Xem xét dự án trong bối cảnh địa lý và ngành nghề tương tự nội dung thực thi đem lại hiệu quả thực thi để đánh giá các tiến triển và thực sự bền vững kết quả thu được vụ mà không cần sử dụng đến các phủ cố gắng thiết kế các dịch vụ để đầu, chính phủ sẽ tiếp tục thu thập hướng dẫn sử dụng phức tạp. Ngoài chúng có thể được cung cấp cùng với ý kiến ​t​ừ người dùng và các bên liên ra, thông tin do chính phủ cung cấp các dịch vụ và nền tảng khác. quan, đồng thời luôn cải tiến cho tốt và thông tin yêu cầu người dùng gửi hơn. hoặc đầu vào được giới hạn ở những 8. Tái sử dụng thông tin thực sự cần thiết. Thay vì tạo dịch vụ từ đầu, hãy xem 11. Xoắn ốc (Agile) thay vì xét sử dụng lại các hệ thống thông tin thác đổ (Water fall) 6. Tận dụng công nghệ hiện có, sử dụng bí quyết có được ở kỹ thuật số đó và sử dụng các dịch vụ riêng như Dự án càng khó càng không nên dịch vụ đám mây. Ngoài ra, chính thực hiện tất cả cùng một lúc. Đầu Sử dụng công nghệ kỹ thuật số phủ sẽ xem xét sự cần thiết của việc tiên, sau khi làm rõ tầm nhìn, hãy một cách nhất quán cho các dịch vụ tạo ra các dịch vụ, chẳng hạn như thực hiện nó từng bước một trong để nâng cao lợi ích mà người dùng liệu các dịch vụ tư nhân hiện có có việc cân nhắc mức độ ưu tiên và khả nhận được. Để đáp ứng với những thể đạt được trạng thái mong muốn thi. Làm việc một cách nhất quán tiến bộ công nghệ, chính phủ cũng của các dịch vụ hay không. Tránh trong khi tích lũy những thành công sẽ tích cực xem xét giới thiệu các quá nhiều chức năng và công nghệ và thất bại, và kết quả là sửa chữa công nghệ mới như Internet vạn vật độc quyền và bảo đảm rằng chúng có để cải thiện và tốt hơn. Đây cũng là (IoT) và Trí tuệ nhân tạo (AI). Ngay thể được chia sẻ, xem xét rằng chúng nguyên tắc Kaizen trong sản xuất. cả khi nó đã được cung cấp bằng các sẽ được sử dụng ở nơi khác thông qua phương tiện khác ngoài kỹ thuật số liên kết API. 12. Tập trung vào dịch vụ trong quá khứ, chính phủ sẽ xem xét 9. Cởi mở, minh bạch Trước tiên, tập trung vào những lợi khả năng chuyển đổi sang kỹ thuật Để cải thiện chất lượng dịch vụ, ích mà người dùng nhận được từ các số bằng cách xem xét các hoạt động người dùng và các bên liên quan dịch vụ và không bám vào tư duy hệ và cải thiện dịch vụ. Ngoài ra, sau tham gia vào nghiên cứu khi thiết kế thống thông tin nguyên khối như một khi nhận thức được tầm quan trọng dịch vụ và các ý kiến đ​​ ược đưa vào. phương tiện để hiện thực hóa. Đối của các biện pháp bảo mật thông Chính phủ sẽ tiết lộ càng nhiều càng tượng chính của giải pháp sáng tạo là tin, các dịch vụ sẽ được xây dựng tốt các chi tiết của nghiên cứu, lý do cung cấp dịch vụ tốt nhất cho người một cách an toàn bằng công nghệ kỹ đưa ra quyết định, tình trạng cung dùng bằng cách kết hợp các dịch vụ thuật số. cấp và chất lượng sau khi dịch vụ bắt và những thứ tương tự bằng tay khi đầu. cần thiết, thay vì hiện thực hóa tất cả 7. Thích ứng để sử dụng 10. Quy trình lặp đi lặp lại bằng một hệ thống công nghệ thông hàng ngày Cung cấp dịch vụ và tiến hành cung tin. Đây cũng là triết lý thiết kế của cấp dịch vụ trên cơ sở dùng thử, đánh xã hội 5.0 do Nhật đề xuất. Đảm bảo Để giảm bớt sự va chạm khi sử giá dịch vụ dựa trên ý kiến c​​ ủa người rằng tất cả người dân, đặc biệt là dụng dịch vụ và liên tục cung cấp dùng và các bên liên quan, đồng thời những người yếu thế sẽ được tiếp cận dịch vụ hữu ích cho người dùng, sẽ có cải thiện chất lượng bằng cách lặp lại và cung cấp dịch vụ tốt nhất. nhiều điểm tiếp xúc cho người dùng quá trình xác nhận và cải tiến nhiều trên toàn hệ sinh thái, chẳng hạn như lần. Ngay cả sau khi dịch vụ đã bắt Tham khảo: Japan’s digital government bằng cách cung cấp các dịch vụ quản plan. 2019 trị theo hình thức được tích hợp với các dịch vụ tư nhân hiện có. Chính 23-9-2021 • 33

THƯ SINGAPORE Thách thức học online H■ LÊ HỮU HUY(*) CÁC HÌNH THỨC ÁP DỤNG KỶ LUẬT ọc trực tuyến (Online CHO MỘT LỚP HỌC TRONG TRƯỜNG PHỔ THÔNG learning) không phải là điều gì mới mẻ và PHÒNG NGỪA HỖ TRỢ ĐIỀU CHỈNH đã xuất hiện chẳng Thiết lập các kỳ vọng, Xảy ra trong trường Khi học sinh không bao lâu sau khi Internet ra đời trong hướng dẫn và nội quy hợp học sinh vi phạm. thay đổi được hành vi những năm 1990. Với sự phát triển lớp học đối với hành Thường là cảnh báo của mình sau nhiều lần nhanh chóng của kỹ thuật công nghệ, vi của học sinh trong bằng lời nói hoặc gợi ý cố gắng áp dụng hình các lớp học online - có khi được gọi là những buổi học đầu tiên để điều chỉnh hành vi. thức kỷ luật hỗ trợ. Chủ “ảo” (virtual) đã trở thành giải pháp để chủ động ngăn ngừa yếu đề cập đến những đáp ứng nhu cầu giáo dục trên toàn tình trạng gián đoạn. hậu quả được đưa ra cầu. Nhờ online, người dân ở các quốc sau một vi phạm gia đang phát triển không cần du học cũng có thể lấy được chứng chỉ hay Nguồn: C.M. Charles, Building Classroom Discipline bằng cấp của các cơ sở giáo dục hay trường đại học có uy tín trên thế giới. thức rằng có một mức độ “kiểm soát” hơn khi dạy qua Google Classroom với hợp lý và cảm giác an toàn khi ngồi trong mức độ tương tác ít hơn. Ngoài ra, tôi Nhưng thật trớ trêu khi giờ đây lớp khi bày tỏ những gì các em không cũng không hình dung giáo viên dạy online không còn là sự lựa chọn mà biết và sẽ được thầy cô và bạn bè hỗ trợ các môn khoa học cần không gian thí đã trở thành hình thức dạy và học mặc khi cần. Ngoài ra, không thể không nhắc nghiệm với tương tác cần giác quan định từ khi hầu như tất cả các tỉnh đến tầm quan trọng của việc quản lý lớp cụ thể yêu cầu học sinh làm việc theo thành ở Việt Nam đều bị phong tỏa để học. Theo nhiều nhà nghiên cứu, động nhóm sẽ xử lý như thế nào. chống dịch Covid-19. Người học phải cơ học tập của học sinh tùy thuộc nhiều thích nghi với một môi trường đặc thù đến kỷ luật trong lớp và thực tiễn cho Hai tháng CB nói trên cũng là cơ hội như trong phòng ngủ hoặc một nơi thấy các quy tắc và thói quen được thiết cho một nhóm nghiên cứu của Viện chốn nào đó trong nhà và cánh cửa cho lập trong lớp sẽ giúp học sinh tập trung Giáo dục Quốc gia (NIE) tìm hiểu kiến thức và kỹ năng là các cửa sổ trên vào việc học một cách hiệu quả. những thách thức và làm sáng tỏ ảo máy tính được mở ra bằng cách nhấp tưởng của việc học online(1). Các tác chuột. Theo các nhà nghiên cứu, bất kể Tại Singapore, học online thời giả đã tiến hành khảo sát quy mô lớn phương thức gì, quy trình dạy và học Covid-19 được gọi là “Home-based về thói quen đọc sách giải trí song ngữ về cơ bản là giống nhau cho dù điều Learning” (HBL) - “Học ở nhà”. của 2.012 học sinh tiểu học lớp 4 và đó diễn ra qua việc gặp mặt trực tiếp Trải nghiệm HBL học sinh trường lớp 5 và phỏng vấn 36 trẻ em từ một giữa thầy và trò hoặc qua máy tính. Tuy quốc tế trong thời gian giãn cách trường tiểu học. Các tác giả cũng phỏng nhiên, đối với học sinh phổ thông, học toàn xã hội trong suốt hai tháng vấn năm phụ huynh và con em ở tuổi vị online vẫn luôn là thách thức bởi cho trong năm ngoái - mà Chính phủ thành niên để tìm hiểu cách họ sử dụng đến nay, lớp học truyền thống vẫn là Singapore dùng từ ngữ ví von là công nghệ để học tập, đọc và giải trí. môi trường tốt nhất để duy trì sự tập “ngắt mạch” (Circuit Breaker - CB) - đã trung và kỷ luật trong học tập. giúp tôi cảm nhận cụ thể về nỗi vất vả Khảo sát đưa ra một phát hiện có khi phải “quản lý” một lớp học online. vẻ không có gì mới nhưng không thể Theo giáo sư John Hattie của Đại học Mặc dù số lượng học sinh ít và hầu hết xem nhẹ: học sinh thường sử dụng Melbourne và cũng là tác giả của quyển các em đều rất ngoan nhưng tôi vẫn điện thoại di động và thiết bị điện tử để sách “Visible Learning for Teachers, phải tìm mọi cách để thu hút sự chú ý chơi game, xem YouTube và sử dụng Maximizing Impact on Learning” được của từng em khi giảng bài. May mắn là mạng xã hội như Instagram và TikTok nhiều trường phổ thông trên thế giới tôi chỉ dạy các em trong độ tuổi cuối hơn là để đọc. Trong số 2.012 học sinh sử dụng cho việc đào tạo và huấn luyện cấp phổ thông trung học và có khả được khảo sát, chỉ có 19,1% dùng ứng giáo viên, không khí tích cực, quan tâm, năng tiếp nhận kiến thức và thông tin dụng của Cục Quản lý Thư viện Quốc tôn trọng lẫn nhau trong lớp là điều kiện trực tuyến với cách học theo kiểu hội gia (NLB) để truy cập các tài nguyên tiên quyết cho học tập. Học sinh cần ý thảo mini hay dựa trên thảo luận trong đọc sách điện tử bằng tiếng Anh. Đa số lớp qua Google Meet. Đồng nghiệp của học sinh không biết cách tìm sách trên tôi dạy học sinh ở độ tuổi nhỏ hơn và mạng và chỉ thích đọc sách in. Trong sĩ số đông hơn chắc chắn lại càng khổ khoảng thời gian CB, thời gian sử dụng thiết bị có tương quan nghịch với thời 34 • 23-9-2021

BIỂU ĐỒ GIẢNG DẠY TRỰC TUYẾN (ONLINE), luận và cuộc thi trực tuyến giữa các KẾT HỢP (BLENDED) VÀ TRỰC TIẾP (FACE TO FACE) lớp. Những bài học tốt nhất là những bài học có mục tiêu học tập rõ ràng, thể Dạy và học mọi nơi Cho phép học viên Việc dạy và học giới hiện nhận thức về các khả năng và hạn mọi lúc truy cập các nguồn tài hạn trong khoảng chế của công nghệ online, và thường Tiếp cận nhiều nguồn nguyên mới thời gian nhất định liên quan đến một số hình thức chuẩn tài nguyên khác nhau Giới thiệu cho học Khả năng tiếp cận tài bị hoặc hoạt động ngoại tuyến (offline). Nội dung được củng viên phương cách học nguyên học tập bị cố bằng thông tin đa trực tuyến hạn chế Các tác giả cho rằng khi hệ thống giáo phương tiện Cho phép lập lịch Trải nghiệm học tập dục tìm cách tạo ra văn hóa Hỏi - Đáp Môi trường tương tác trình dạy và học linh từ cảm xúc gặp gỡ giữa thầy và trò, cần lưu ý xu hướng trực tuyến đa dạng hoạt trực tiếp với giảng chuyển dịch các bài học vật lý thành không giới hạn không Đáp ứng kỳ vọng của viên các bài học online mà không xem xét gian học viên về sử dụng Học viên tập trung cách phương tiện kỹ thuật số có thể công nghệ học ở một chỗ và mất cung cấp các khả năng khác nhau cho thời gian đi lại trải nghiệm học tập. Các phương tiện Lớp học nhiều học online có thể tạo điều kiện thuận lợi viên sẽ hạn chế cơ hội cho việc học bằng cách tìm tòi khám tương tác phá (learning by inquiry), nhưng điều này đòi hỏi các bài học phải được thiết Nguồn: Flexible Learning in a Digital World: Experiences and Expectations, Betty Collis and Jef kế phù hợp. Để đặt những câu hỏi thú Moonen vị và theo đuổi chúng một cách nghiêm túc đòi hỏi một bộ kỹ năng khác với gian dành cho việc đọc và việc tăng - tức là khả năng tìm kiếm, điều hướng việc điền vào một bảng tính, vốn có xu hứng thú khi đọc. và sử dụng thông tin trên Internet của hướng được chú trọng quá mức trong các em. Tuy nhiên, cơ hội tiếp cận công các hệ thống thiên về kiểm tra. Theo các tác giả, khảo sát này cho nghệ không khiến học sinh đọc nhiều thấy việc tiếp cận với máy tính và hơn trừ khi nhà trường đưa việc đọc Theo thiển ý của tôi, dù đại dịch vẫn Internet không có nghĩa là học sinh sẽ sách điện tử vào chương trình giảng còn kéo dài nhưng xét đến những hạn có cơ hội học tập bình đẳng. Ngay cả tại dạy chính khóa. Khảo sát đã có được chế và bất cập về công nghệ tại Việt Nam Singapore, việc thu hẹp khoảng cách kỹ những bằng chứng về những cái được và nhiều quốc gia Đông Nam Á thì học thuật số giữa người “có” và “không có” và mất về kỹ năng đọc trong thời gian online chỉ là giải pháp tình thế. Tiềm không thể chỉ dừng lại bằng việc cung CB. Với học sinh có thói quen đọc thì năng của công nghệ chỉ được khai thác cấp quyền sử dụng thiết bị và truy cập CB là thuận lợi còn học sinh vốn đã tốt hợn khi các nhà giáo dục tiến hành Internet. Các nhà giáo dục cần phải có không thích đọc thì ít có khả năng đọc quy trình học tập kết hợp (blended) cả chủ đích trong việc phát triển kiến t​ hức hoặc thích đọc hơn trong thời gian CB. online và offline. Tuy nhiên, giáo viên kỹ thuật số của học sinh để khai thác phải đầu tư nhiều hơn về việc thiết kế công nghệ và thông tin cho tư duy phản Việc tiếp cận và sử dụng công nghệ những trải nghiệm học tập online hấp biện và sáng tạo. Điều này có thể bao rộng rãi không nhất thiết có nghĩa là dẫn và có ý nghĩa. Những trải nghiệm gồm tạo điều kiện tạo cơ hội cho học học sinh phải dùng công nghệ để học trong nghề dạy học đã giúp tôi vượt qua sinh đánh giá các nguồn thông tin, phát tập. Một bài học nhàm chán có thể trở những ảo tưởng về kỹ thuật số và hiểu rõ triển kỹ năng kỹ thuật số và tạo không nên tồi tệ hơn khi được dịch sang một hơn sức mạnh của người thầy trên bục gian để tìm hiểu hay khám phá. đoạn độc thoại online kéo dài một giờ. giảng dù trên tay chỉ là viên phấn trắng. Trong các cuộc phỏng vấn, hầu hết học Ngoài ra, người thầy phải luôn nhận Nói về việc đọc, trẻ em có động cơ để sinh và phụ huynh than phiền về sự thức và ghi nhớ rằng học sinh của mình, đọc một cách độc lập vì vui thích và học thừa thãi của các bảng tính (worksheet) chứ không phải công nghệ, là trọng tâm tập sẽ có khả năng đọc nhiều hơn, do đó và thiếu “sự tương tác của con người” của mọi sáng kiến d​​ ạy và học. trở thành những người đọc tốt hơn và khi học online. Tuy nhiên, cũng có một lưu loát hơn. Khả năng đọc thông thạo số ngoại lệ, chẳng hạn như bài tập nấu (*)Giám đốc Công ty Tư vấn Vietnam Global sớm này có tác động đến sự phát triển ăn tương tác cho phép các bà mẹ và con Network, Singapore khả năng đọc sau này, cũng như các kỹ cái gắn kết với nhau hay các cuộc tranh năng đọc viết kỹ thuật số của học sinh (1) Gồm Loh Chin Ee - Phó giáo sư, Victor Lim Fei - trợ lý giáo sư về nghiên cứu ngữ văn Anh tại NIE và Sun Baoqi - nghiên cứu sinh về phát triển trẻ em tại Văn phòng Nghiên cứu Giáo dục thuộc NIE. 23-9-2021 • 35

TIN DOANH NGHIỆP F1r5i0estlhaànndhCalậmppina kỷ niệm 15 ký) do PVFCCo sản xuất. Tổng số Banyan Tree Lăng Cô và Angsana quà tặng 3.000 tấn phân bón, với giá Lăng Cô đã hoàn thành chương trình Ngày 8-9, tập đoàn trị hơn 30 tỉ đồng. tiêm chủng vaccine AstraZeneca mũi FrieslandCampina đã đánh dấu thứ hai cho toàn bộ nhân viên. cột mốc 150 năm thành lập. Bên cạnh việc cung ứng cho ngành FrieslandCampina sở hữu các thương nông nghiệp những sản phẩm chất Ông Glen Cook, Tổng giám đốc hiệu sữa hàng đầu như Cô Gái Hà lượng cao, PVFCCo còn là đơn vị tích vùng của Banyan Tree và Angsana Lan, Friso, Yomost, Fristi... vốn đã cực trong công tác an sinh xã hội. Lăng Cô chia sẻ: “Vaccine là yếu tố rất thân thuộc với người dùng Việt Đến nay, PVFCCo đã đóng góp hơn cốt lõi để tạo ra môi trường an toàn Nam. 26 tỉ đồng cho các hoạt động phòng cho khách và nhân viên. Với nỗ lực chống Covid-19 và giúp đỡ các gia tiêm chủng sớm kết hợp cùng chương Năm 2021, Royal đình, địa phương có hoàn cảnh khó trình SafeSanctuary thiết lập những FrieslandCampina trở thành tập khăn vì dịch bệnh. quy chuẩn khắt khe về an toàn và sức đoàn sữa đầu tiên trên thế giới giành khỏe đang được áp dụng, chúng tôi vị trí top 3 trong Sáng kiến tiếp cận Khách hàng cần thêm thông tin có đã sẵn sàng để chào đón du khách dinh dưỡng toàn cầu theo kết quả thể liên hệ với công ty qua đường dây quay trở lại khám phá vẻ đẹp vịnh vừa được công bố vào tháng 7-2021. nóng: 0969.65.66.67 hoặc email: Lăng Cô thơ mộng”. Sáng kiến này đánh giá top 25 công [email protected]. ty sản xuất sữa và thực phẩm lớn nhất Với nỗ lực trong việc hoàn thành trên thế giới, được thực hiện hai năm P.T chương trình tiêm chủng Covid-19, một lần căn cứ trên các chương trình xây dựng quy chuẩn du lịch an toàn, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp TnehtàramPáayktđạầi BuìtnưhmDởươrộnngg giới thiệu những sản phẩm nghỉ có mục tiêu giải quyết tình trạng suy Ngày 16-9, Công ty Tetra Pak công dưỡng đặc sắc xoay quanh yếu tố dinh dưỡng và béo phì ở các quốc gia. tinh thần và sức khỏe, Banyan Tree bố sẽ đầu tư thêm 5 triệu euro cho và Angsana Lăng Cô đã sẵn sàng đón Tại FrieslandCampina “nguồn khách quay trở lại. dinh dưỡng tốt hơn cho thế giới, giúp nhà máy sản xuất vỏ hộp giấy trị giá mọi người có thể tiếp cận” được xem T.T là một trong những ưu tiên hàng đầu 120 triệu euro tại tỉnh Bình Dương. trong sự phát triển bền vững của tập NsảenstpléhẩVmiệtmNớaim giới thiệu đoàn. Dự kiến, khoản đầu tư mới sẽ giúp Tuần qua, Nestlé Việt Nam đã ra Để thực thi chương trình mở rộng tăng sản lượng hàng năm của nhà mắt sản phẩm mới NAN SUPREME tiếp cận dinh dưỡng đến nhiều người, PRO 3 với công thức đột phá bổ sung đến năm 2025, FrieslandCampina máy Tetra Pak từ 11,5 tỉ vỏ hộp hiện năm loại HMOs (2’-FL, DFL, LNT, sẽ ấn định mức giá phù hợp cho ít 3’-SL và 6’-SL). nhất 50% danh mục sản phẩm và tại lên 16,5 tỉ vỏ hộp. 15% lượng sản phẩm bán ra để người Đây là năm loại HMOs phổ biến dùng có thu nhập chưa ổn định tiếp Ngoài ra, nhà máy sẽ được trang bị chiếm gần 40% tổng số HMOs được cận dễ dàng hơn với nguồn dinh ghi nhận từ các nghiên cứu về HMOs dưỡng sữa. thêm máy móc hiện đại để có thể sản trong sữa mẹ. Việc bổ sung năm loại HMOs là một trong những cải tiến P.T xuất các loại vỏ hộp giấy cao cấp thay đột phá của ngành dinh dưỡng Nhi khoa, giúp tăng cường sức đề kháng ntĐấôạnnmpgPhdhâânúnbMóỹntcặhnogbhàơnco3n.000 thế hàng nhập khẩu. của trẻ. Năm loại HMOs này được chứng nhận an toàn khi bổ sung vào Ngày 15-9, Tổng công ty Phân bón Việc đầu tư nâng cấp cũng sẽ bao các sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ bởi và Hóa chất Dầu khí đã triển khai Cơ quan An toàn thực phẩm châu chương trình “Đạm Phú Mỹ - Ngàn gồm hạng mục lắp đặt 2.300 tấm pin Âu (EFSA) lẫn Cục Quản lý Dược và sẻ chia” nhằm hỗ trợ nông dân trong Thực phẩm Mỹ (FDA). vụ thu đông-đông xuân 2021. mặt trời trên phần mái của nhà máy. Hiện nay, NAN SUPREME PRO 3 Cụ thể, từ ngày 16-9 đến ngày 15- Đây là nỗ lực của Tetra Pak trong là sản phẩm sữa công thức đầu tiên 10-2021, hoặc đến khi hết quà tặng trong các dòng sản phẩm dinh dưỡng tùy điều kiện nào đến trước, khi mua việc hiện thực hóa việc loại bỏ phát của Nestlé tại Việt Nam được bổ 3 bao Đạm Phú Mỹ nông dân sẽ được sung năm loại HMOs, hỗ trợ trẻ tăng tặng 1 bao NPK Phú Mỹ 16-7-16 (loại thải khí nhà kính từ toàn bộ hoạt cường sức đề kháng. 36 • 23-9-2021 động công ty vào năm 2030. K.D Năm 2020, nhà máy Tetra Pak tại Bình Dương đạt chứng nhận LEED Vàng - Phiên bản 4 khắt khe nhất, giúp nhà máy tiết kiệm 17,6 triệu lít nước, tái sử dụng, tái chế 65% lượng chất thải và giảm phát thải 4.000 tấn CO2 ra môi trường mỗi năm. V.L BLpăhannụgycahCnôồiTscrẵeủneasvnààgnAàgnnchghsodauvnilaệịcch Ngày 18-9, hai khu nghỉ dưỡng thuộc tập đoàn Banyan Tree là

& NGHĨ DỌC ĐƯỜNG Làm việc đúng, sao lại phải “xé rào”? T■ SONG NGHI thuốc này kèm theo hướng dẫn, tư vấn của bác sĩ để bảo ừ giữa năm đến nay, dịch Covid-19 với biến đảm sử dụng đúng, bảo đảm an toàn cho người bệnh. Đây chủng Delta đã diễn ra rất khác so với thời là một quyết định được đưa ra dựa trên cơ sở khoa học dù kỳ đầu. Điều này đòi hỏi việc chống dịch và không đúng theo quy trình hành chính thông thường. đời sống xã hội phải thay đổi rất nhiều và đặc biệt là phải dựa trên cơ sở số liệu dịch tễ học. Tuy nhiên, Vượt qua rào cản vô hình vì sợ không an toàn là điều hơn một năm chống dịch theo công thức cũ đã khiến chính không dễ làm với nhiều người. Ví dụ việc phong tỏa tràn lan quyền nhiều nơi bị rào cản vô hình trong đầu khiến họ “cho chắc ăn” vẫn đang phổ biến và gây thiệt hại nặng nề không dám vượt qua, tự nhốt mình trong khu vực an toàn. cho kinh tế, đời sống người dân. Có thể thấy lãnh đạo một Một số địa phương mạnh dạn vượt qua ranh giới an toàn, số địa phương chỉ chăm bẵm giữ cho địa bàn của mình càng mang lại lợi ích cho người dân lại được nhắc đến với từ “xé ít ca nhiễm Covid-19 càng tốt, bất chấp cách chống dịch rào”, thật không phù hợp chút nào! theo kiểu rào đường, phong tỏa hàng loạt khu vực không còn phù hợp. Chẳng hạn trường hợp tỉnh Cà Mau với việc học trực tuyến. Trong khi cả nước vẫn mặc chung “đồng phục” học Truyền hình VTV1 đưa tin, hôm 15-9, tại một hội nghị trực tuyến tất cả các cấp lớp thì Cà Mau đã có quyết định của Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam khác, có lợi cho người dân. Dựa trên số liệu thu thập được (VUSTA), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã bức xúc khi nói sau hai tuần học trực tuyến theo khuôn khổ chung mà Bộ về tình trạng phong tỏa tràn lan: “Có (ca nhiễm) một khu Giáo dục Đào tạo đưa ra, cuối tuần qua Sở Giáo dục Đào phố thôi, phong tỏa luôn cả xã, cả phường; có một xã thôi, tạo tỉnh Cà Mau đã chỉ đạo hỏa tốc dừng tổ chức các lớp phong tỏa luôn cả huyện. Và phong tỏa để làm gì thì không học trực tuyến ở cấp tiểu học từ tuần thứ ba của năm học đặt ra. Không có mục tiêu, lộ trình, biện pháp. Phong tỏa 2021-2022 (*). 14 ngày, xong thấy có F0 lang thang trong cộng đồng lại phong tỏa, rồi tiếp tục lại phong tỏa. Hôm qua tôi mới hỏi: Theo Sở Giáo dục Đào tạo tỉnh này, chỉ khoảng 60% học Thế đồng chí định phong tỏa đến bao giờ?(***)”. trực tuyến có chất lượng, số còn lại có tham gia học nhưng hiệu quả không cao, cấp học càng nhỏ thì hiệu quả càng Có thể thấy, rào cản trong đầu người có chức trách ở địa thấp. Ở cấp tiểu học, học sinh còn gặp khó khăn trong việc phương là trở ngại chính vì Chính phủ cũng chủ trương vào lớp học trực tuyến, thao tác và sử dụng thiết bị còn chậm phải áp dụng biện pháp chống dịch linh hoạt, tùy điều kiện và việc tương tác giữa giáo viên và học sinh bị hạn chế. thực tế mà chọn biện pháp. Đã đến lúc không nên dùng chữ “xé rào” để chỉ những việc mà lẽ ra chính quyền tất yếu phải Dựa trên tình hình thực tế, ngành giáo dục tỉnh Cà Mau đã làm để giúp người dân vượt qua đại dịch, phục hồi kinh tế vì kịp thời thay đổi và đưa ra quy định phù hợp thực tế. Trước những việc như vậy không ai cấm làm cả. đó, nhiều phụ huynh và giáo viên đã hết sức vất vả vì không biết làm sao cho học sinh lớp 1 học trực tuyến khi các cháu Cũng qua những việc này, mô hình “đồng phục” chỉ có mới làm quen mặt chữ, cần thầy cô cầm tay nắn nót từng nét. một công thức do các bộ ban hành áp dụng chung cho toàn quốc cũng cần sớm thay đổi. Điều kiện đời sống xã hội Một trường hợp khác là trước tình hình số ca tử vong vì giữa các địa phương chẳng hạn như Lào Cai sẽ rất khác với Covid-19 tăng nhanh, chính quyền quận 6, TPHCM sau khi TPHCM hay Cà Mau, làm sao dùng chung một “công thức” tham khảo ý kiến chuyên môn đã tổ chức phát thuốc kháng về giãn cách chống dịch hay mô hình học trực tuyến. Các viêm, kháng đông cho F0 điều trị tại nhà tại thời điểm cuối bộ chỉ nên quản lý về mặt chuyên môn, nên giao cho địa tháng 7, khi chưa có hướng dẫn của Bộ Y tế. Phải đến giữa phương quyết định tùy tình hình thực tế thì sẽ có biện pháp, tháng 8, hai loại thuốc này mới được Sở Y tế TPHCM chính chính sách hợp lý hơn. thức hướng dẫn F0 sử dụng để điều trị tại nhà (túi thuốc B) .(**) (*) https://tuoitre.vn/ca-mau-dung-hoc-truc-tuyen-cap-tieu- Việc làm của quận 6 tuy gây “mất an toàn” cho một số hoc-20210917181304043.htm lãnh đạo nhưng lại cứu sống kịp thời nhiều F0 nhờ có thuốc điều trị ngăn chuyển biến nặng. Cũng cần nói rõ là việc phát (**) https://kinhtedothi.vn/tp-ho-chi-minh-chuyen-gia-y-te-noi-gi-ve- viec-xe-rao-cua-bi-thu-quan-uy-quan-6-434789.html (***) https://www.youtube.com/watch?v=IEU3WtBnwXE 23-9-2021 • 37

GÓC NHÌN Đừng hờn trách bóng đêm mà hãy cùng thắp lên ngọn đuốc Việt Nam đang trải qua những ngày tháng gồng mình ứng phó với Covid-19, trận đại dịch bệnh gây xáo trộn cả thế giới và gây bao mất mát, đau thương, bi kịch cho nhiều gia đình. Hàng loạt vết đứt gãy trong chuỗi ngành hàng bào mòn thu nhập của người nông dân, lợi nhuận của doanh nghiệp. Có ý kiến cho rằng, mỗi vấn đề đều có sẵn giải pháp, vấn đề là cùng nhau tìm kiếm được giải pháp đó. G■ LÊ MINH HOAN Theo dõi thông tin hàng ngày từ báo chí chính thống đến iãn cách xã hội vẫn là giải pháp cần thiết, các trang mạng xã hội, các nhóm trò chuyện, trao đổi, thảo khi dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp, luận của các cộng đồng xã hội, các nhóm ngành hàng... gợi với tốc độ lan truyền lây nhiễm ngày càng lên cho mọi người rất nhiều cảm xúc. Có những cảm thông, cao, gây tổn thương sức khỏe cộng đồng sẻ chia, có cả những bực tức, trách hờn. Có những niềm tin và tính mạng con người. “Mục tiêu kép” vừa phòng, chống “sau cơn mưa trời lại sáng”, có cả những nỗi khoắc khoải, âu dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa phục hồi và phát lo về tương lai sau đại dịch. Có những sáng kiến, góp ý chân triển kinh tế - xã hội trong trạng thái “bình thường mới”, thành, trách nhiệm, có cả những chỉ trích, phê phán nặng được xem là quyết sách hàng đầu. Và cả bộ máy nhà nước lời. Dù góc nhìn, nhận định, quan điểm khác nhau, suy cho cùng với xã hội chung tay vận hành, quyết đạt mục tiêu đề cùng, cũng xuất phát từ cái tâm của mỗi người mong muốn ra, trong một điều kiện và bối cảnh chưa có tiền lệ. mọi việc phải được hoàn hảo hơn, để kinh tế - xã hội, chuỗi ngành hàng ít bị tổn thương, sớm đưa cuộc sống trở lại Tuy nhiên, trước những đặc tính đầy biến động, bất định, trạng thái bình thường. phức tạp và cả mơ hồ của chủng virus Delta, sự vận hành, triển khai trên thực tế khó có thể trơn tru như dự định, dù Tuy nhiên, nếu biết cách đổi vai cho nhau, đặt mình vào kế hoạch được thực hiện tỉ mỉ hay hoàn hảo đến đâu. Chỉ vị trí khác, mọi người chắc sẽ thấu hiểu nhau hơn. Nếu cần nặng bên này, nhẹ bên kia và ngược lại là đều có thể nảy kịp thời ngồi lại với nhau, chia sẻ những khó khăn của sinh nhiều hệ lụy. Điều khó nhất là đạt được sự cân bằng nhau, cùng tìm kiếm cơ hội cân bằng mục tiêu kép, dù trong cả hai mục tiêu. Như đi thăng bằng trên dây vậy, chỉ chỉ là rất nhỏ, chắc chắn sẽ bớt đi lời than phiền, tránh cần một tác động bất ngờ, một chao đảo nhẹ, một thoáng lãng phí “thời gian vàng”. Tư duy đồng kiến tạo không mất tập trung là có thể dẫn đến rơi tự do. Cả lãnh đạo địa gian phát triển thay thế tư duy “kiểm soát và tuân thủ”, phương, hàng trăm ngàn doanh nghiệp, hàng triệu hộ nông tạo ra sự kích hoạt năng lực, tích hợp tiềm năng, không dân đang gồng mình đương đầu với nhiều điều không mong chỉ cần thiết trong cơn đại dịch, mà cả trong tương lai muốn, do không gian kinh tế bị chia tách, phân mảnh. 38 • 23-9-2021

GÓC NHÌN hậu đại dịch. Tư duy liên kết không gian phát Những hàng rào ngăn cách giữa xã với xã, huyện với huyện, tỉnh với triển vùng, tiểu vùng càng nên được đặt ra trước tỉnh…cũng có thể làm tắc nghẽn cả hệ thống đang vận hành đồng bộ. bối cảnh biến động, khó lường. Không gian kinh tế nông nghiệp cần sự tham gia đồng đẳng của các thành phần Ảnh: N.K trong xã hội liên quan: lãnh đạo địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, người trực tiếp sản xuất... chuyện không thể trở lại nguyên vẹn như trước cơn đại Tư duy quản trị địa phương cần được nhìn nhận trong dịch. Sẽ còn ngổn ngang những khó khăn nhất định trong thiết chế rộng hơn là quản trị cấp vùng. Những địa giới hành chính không được định hình cứng bởi những hàng giai đoạn phục hồi, để hướng tới tăng trưởng, phát triển, bù rào ngăn cách giữa xã với xã, huyện với huyện, tỉnh với tỉnh. Thay vào đấy, là một không gian mang tính tổng thể, đắp giai đoạn đứt gãy chuỗi ngành hàng. Muốn vậy, mỗi bao quát, trong đó chuỗi ngành hàng vận hành như những mạch máu, chỉ cần tắc nghẽn bất kỳ nơi đâu cũng có thể người, mỗi cộng đồng, mỗi thành phần trong hệ sinh thái, làm tắc nghẽn cả hệ thống đang vận hành đồng bộ. Hài hòa mối quan hệ gắn kết “Nhà nước - thị trường - xã hội” đã trong xã hội cần nhất là tạo dựng niềm tin. Có niềm tin, mới được đưa vào các nghị quyết và chương trình hành động. Tư duy này cần được đồng thuận, thẩm thấu nhất quán trong có sự hợp tác. Có sự hợp tác, mới có thể cùng nhau kiến tạo nền kinh tế và quản trị địa phương. không gian phát triển hậu đại dịch, từ những bài học kinh Có ý kiến cho rằng, mỗi vấn đề đều có sẵn giải pháp, vấn đề là cùng nhau tìm kiếm được giải pháp đó. Một giải pháp nghiệm quý báu được rút ra trong thời gian vừa qua. hài hòa đạt được yêu cầu, mong muốn của mỗi bên, bắt đầu từ sự thông cảm, thấu hiểu và sẻ chia. Đôi khi những Giãn cách xã hội là cách ly giữa người với người, giữa xã với lời than phiền, trách móc, thậm chí là chỉ trích, chỉ làm vấn đề càng thêm rối rắm, nếu vượt quá giới hạn của cảm xã, huyện với huyện, tỉnh với tỉnh. Ngược lại, khi muốn cùng xúc, lại phát sinh những vấn đề mới phức tạp hơn. Những người đồng hành cùng ngồi trên chiếc thuyền muốn vượt nhau kiến tạo không gian phát triển thì không thể có tư duy qua những cơn sóng dữ, thì càng cần phối hợp nhịp nhàng, tạo ra sự cân bằng. Ngược lại, chỉ cần một thoáng thiếu ăn “giãn cách”. Tạm xa nhau về khoảng cách địa lý, nhưng suy ý, gắn kết sẽ dễ dẫn đến chao đảo, chông chênh, thậm chí khiến thuyền bị lật. nghĩ, tấm lòng lúc nào cũng cần kề cận, sát cánh bên nhau. Mọi việc rồi cũng sẽ qua. Mọi vấn đề rồi cũng có hướng Một không gian phát triển hài hòa cần tạo nên sự thông suốt, giải quyết. Nền kinh tế sẽ sớm vận hành trở lại với trạng thái “bình thường mới”. Nhưng chắc chắn một điều là mọi mạch lạc trong vận hành một thực thể kinh tế không bị chia cắt bởi địa giới hành chính. Một không gian phát triển hài hòa cần đến sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ của mọi thành phần trong xã hội. Một không gian phát triển hài hòa cần niềm tin lẫn nhau, thay cho hoài nghi, thiên kiến. Đừng hờn trách bóng đêm, mà hãy cùng thắp lên ngọn đuốc. Thắp lên niềm tin tạo dựng tương lai!  n 23-9-2021 • 39

TẢN VĂN Nhớ mùa thu Frankfurt Giáo đường ở Eschborn. Những người ở xứ nhiệt đới dù chỉ một lần được sống trong khung cảnh mùa thu nước Đức, có thể nói là đã hưởng được một đặc ân lớn trong đời. Tôi đã từng nghe nói như vậy. Nhưng văn chương, thi ca mô tả làm sao sánh bằng thực tế! ■ NGUYỄN AN NAM Thị trấn nhỏ này có những khu vườn duyên dáng, vào mùa thu, màu vàng cam của táo chín hòa làm một với những Ước hẹn mùa thu chiếc lá phong trở màu chầm chậm. Hàng năm, tâm trạng nôn nao đến với hội sách toàn cầu Chỉ với độ cao 880 mét so với mặt nước biển, nhưng có lịch sử 500 năm luôn đi cùng với một hẹn ước được trải những con đường ở Eschborn gợi cảm giác dốc đồi, có nghiệm những ngày tháng tuyệt vời của Frankfurt vào thu. những khúc quanh co với đôi bờ hoa hồng dẫn vào các khu Thay vì chọn trung tâm để có thể đến với Messe Frankfurt cư xá. Đường trung tâm là một bờ kè lát đá chạy hai bên nơi diễn ra hội sách cho gần, chúng tôi lại đặt homestay lưu dòng kinh nhỏ nước trong vắt, có thể nhìn thấy cá lội bên trú ở các vùng ngoại ô, trong các thị trấn cổ, cách đó chừng dưới. Chính giữa thị trấn là ngôi giáo đường trầm mặc. Xa 20 phút tàu điện. Mỗi ngày chỉ ngồi tàu điện từ nhà vào xa, sau rặng tiêu huyền là ngôi trường mà mọi trẻ em ở đây trung tâm để đảm bảo các lịch hẹn làm việc với đối tác, đã đều có thể tự đi bộ đến học hàng ngày một cách an toàn. là một chuyến tham quan đầy hứng thú. Ống khói trên những ngôi nhà cổ khung gỗ đang thở ra Eschborn ở quận Main-Taunus là một thị trấn cổ như hơi khói trắng vào bầu trời xanh thăm thẳm không một gợn hàng trăm thị trấn cổ trên đất nước này. Nhưng một bà già mây. Những sáng có sương mù hay mưa nhẹ, Eschborn bình cho thuê homestay trong thị trấn đó nói với tôi điều làm yên và vắng lặng đến nỗi đứng trên đầu dốc có thể nghe cho Eschborn đặc biệt là vào tháng 2-1795, văn hào Đức tiếng bước chân của người đi cuối dốc, nghe tiếng chuông Heinrich von Kleist đã từng đóng quân tại đây và viết cho xe đạp của người bưu tá đi giao thư, báo cho từng nhà. chị gái của mình hai bức thư nổi tiếng. Một ngày mới thật hoang phí nếu khách không chịu dậy Thời điểm mà ông Kleist viết thư cho bà chị không phải sớm tản bộ đến một tiệm bánh, gọi một ly cappuccino, một giữa mùa thu, và hẳn nhiên khác với tâm trạng của nhóm ổ bánh mì nóng và tận hưởng cái lạnh ba, bốn độ C ngấm khách Sài Gòn đang dạo bước trên những con đường lát đá, sâu vào da thịt. gửi về quê nhà những hình ảnh đẹp như mộng. Trên những hàng rào, cây kiwi giấu những chùm quả sau bờ lá xanh um. Buổi sáng của người Đức làm việc văn phòng thật đơn Những cây tùng, cây bách và mảng xanh định vị các cao giản. Như ở Eshborn, trước giờ đến sở làm, người ta đút túi điểm không gian trong thị trấn, chứ không phải là cao ốc. áo khoác tờ báo mới của địa phương (như ở Eschborn có tờ Eschborner Nachrichten) để đọc tin tức, rồi xếp hàng mua bánh mì. Cuộc sống lặp đi lặp lại như vậy theo một sự sắp 40 • 23-9-2021

Khu trung tâm Farnkfurt. đặt gần như ổn định và ít thay đổi. Bánh mì lúa mạch là sương đậm và mưa phùn. Tháng mười, bên ngoài khung lương thực thiết yếu, không thể thiếu trong ngày của người dân. Riêng lò bánh mì ở Eschborn cũng có thể làm ra hơn cửa tàu điện, ta có thể cảm nhận các khu rừng đổi màu lá hai trăm loại bánh mì khác nhau. Nhưng người ta nói vậy là ít. “Kho tàng” bánh mì nước Đức có đến hơn 600 loại. từng ngày. Mới hôm qua chỉ lác đác vài đốm vàng thì nay Với khách phương xa, buổi sáng sớm được lạc vào một đã nhuộm màu vàng, đỏ như những bức họa được đổi tone tiệm bánh ở một thị trấn cổ nhẩn nha thưởng thức vị bánh mì Brezel (loại bánh mì hình em bé chắp tay cầu nguyện) uyển chuyển bởi màn phù thuật của một danh họa. mằn mặn, thơm bơ bên ly cà phê thơm, là đã mở được một cánh cửa bước vào khẩu vị Đức rồi. Dạo phố trung tâm Frankfurt vào chiều mùa thu cũng Tiếng chuông của mùa thu là một điều thú vị. Là kẻ không tha thiết với các trung tâm Cũng như Eschborn, phố cổ Hofheim, trung tâm quận thương mại, tôi thường dành thời gian lang thang những Main-Taunus cũng có những tiệm bánh mì, cà phê thật lãng mạn nhìn ra con đường Hauptstraße dẫn đến nhà thờ tiệm cà phê và bia tươi, nơi có ngôi nhà thờ với tháp chuông Chánh tòa Thánh Phêrô Phaolô (Die Pfarrkirche St. Peter und Paul) cổ kính. Hai ngày cuối tuần, con đường biến cổ và chỉ đi vài trăm thước là đến nhà bảo tàng thi hào thành khu chợ trời để bán hàng lưu niệm cho du khách, còn lại các ngày khác trong tuần thì khá vắng lặng, bình yên. Goethe. Nhiệt độ những buổi chiều se lạnh, với chút nắng Cây phong lớn ở trong sân nhà thờ chuyển màu như một vàng và gió nhẹ được xem là lý tưởng để ngồi bên một ly đống lửa khổng lồ sẽ bốc cháy và tàn nhanh. Khách ngồi ở những chiếc ghế đá thưởng thức một ly cà phê và có thể bia thưởng thức món xúc xích nướng với một người bạn nhìn thấy màu vàng thu đang chuyển động và nhuộm khắp không gian Hofheim cổ kính. mới quen. Âm nhạc từ gánh hát rong đường phố rộn ràng Vào mùa này, nhiều gia đình ở Hofheim dọn đồ đạc lên gợi không khí bohemian. Thỉnh thoảng, cây tiêu huyền xe pickup ra bìa rừng thuê trại ở, để lại ngôi nhà, mảnh vườn của họ cho khách du lịch thuê. Tôi đã may mắn được trên đầu bất giác thả xuống trên chiếc bàn gỗ dài một ở một căn nhà như thế của vợ chồng cô Mona. Buổi sáng cuối cùng, Mona hẹn tôi đến một tiệm kem nằm trong ngôi chiếc lá vàng như bàn tay mùa thu khe khẽ nhắc. Và khi làng sát bìa rừng, nơi cô và cậu con tám tuổi đang tận hưởng thiên nhiên của những ngày đẹp nhất trong năm. Ở đó, cậu chiều muộn, từ tháp chuông nhà thờ trung tâm, những hồi con trai được đi câu cá, hái nấm, sống với thiên nhiên trong lành, còn cô thì được tách khỏi công việc nhưng vẫn có thu chuông ngân nga. Tôi sực nhớ rằng một lần nào đó trong nhập từ căn nhà lúc nào cũng kín lịch đặt phòng. kịch của Goethe, tiếng chuông nhà thờ đã kéo Faust ra khỏi Đời sống ở những thị tứ cổ kính xa trung tâm thường nhẹ nhàng và chậm rãi. Những sân ga ẩm ướt bởi những đợt tuyệt vọng và từ bỏ ý định tự sát. Rõ ràng, chúng ta không thông thái và đau đáu khắc khoải về tri thức như Faust, nhưng tiếng chuông một chiều mùa thu Frankfurt lại là một sự thanh lọc để thêm yêu từng khoảnh khắc sống giữa miền nhân gian thơ mộng. Rồi những ngày lang thang đến các lâu đài trên đồi cao, các thị trấn tịch mịch hay đạp xe men theo con đường mòn dọc sông Main, băng qua những cánh đồi nho và đồng lúa mạch vừa gặt xong... Mùa thu Đức là ngàn câu chuyện kể, mà chuyện nào cũng phải được kể với tất cả năng lực thi ca trong tâm hồn. Ai có thể vẽ hết được màu lá tiêu huyền, rẽ quạt hay những thảm rừng phong tĩnh tại đang chuyển sắc độ chậm rãi? Tôi hiểu vì sao Frankfurt là một thành phố trung tâm kinh tế tài chính nhưng lại kịp sinh ra những thiên tài như Goethe và Kleist.  n 23-9-2021 • 41

TRÀ DƯ TỬU HẬU Nhìn lại để yêu thương (*) V■ HUỲNH VĂN MỸ Hai cuộc gọi từ hai người cho hai dữ liệu thông tin, quả là ừa sáng ra, nghe người bạn gọi, “khoe” anh quá khiêm tốn, nhưng cũng là tín hiệu làm tôi vui, bởi ít ra vừa phóng sanh một con chim quốc. Anh kể, đây là “số liệu” thực tế mình bỗng dưng thu nhận được: cơn chiều hôm qua, trong lúc anh đội mưa ra sau đại dịch đã tạo nên sự suy ngẫm theo hướng tốt lành, chân vườn khơi cống nước khi trở vào thì bắt gặp thiện cho con người. Tôi không hỏi, nên không biết liệu con quốc đứng co ro nơi góc nhà. Có lẽ con chim bị cành cây người bạn cũng như người thân vừa nói của tôi - những “tín ngã đè làm chân nó bị xây xát, đau đớn trong lúc mưa bão đồ” của ẩm thực thịt rừng, có phải ngại vì động vật hoang dầm dề nên nó gượng tìm vào sau hè rồi len vào tận trong dã có tiềm ẩn về nguy cơ gây bệnh bởi những loại virus có phòng để ẩn thân. Thấy chim lụy vì ướt sũng, anh cùng đứa từ chúng mà sẽ không săn bẫy, không ăn thịt chúng không? con gái phải nhen lửa để hơ hóng cho nó khô ráo dần, rồi bảo con lấy mấy con tép ra cạy miệng đút cho nó ăn. Xong, Nhưng rõ là từ thảm trạng của đại dịch Covid-19, con anh lại hì hục dùng dây chằng dày chiếc lồng gà để cầm con người có thể tĩnh tâm nhận ra một số tổn thương của nhân quốc qua đêm, sáng ra thấy chim đã khỏe anh thả nó ra. loại chỉ có thể cứu vãn khi con người biết quý trọng thiên nhiên, coi sự giao hòa, tương tác hữu hảo giữa con người Phóng sanh chim, lại là chim quốc - loại chim ở đâu cũng với muôn loài là đầu mối của sự yên bình cho cuộc sống vốn bị săn mồi mạnh bởi thịt nó ngon, với bạn tôi - người thường luôn là mong mỏi của con người. Ta yêu quý thiên nhiên - săn bẫy chim để ăn nhậu - quả là chuyện khó ngờ. Đoán biết nhất là với những chủng loài hoang dã - chính là để yêu quý tôi sẽ ngạc nhiên, anh tự nói ra: “Dịch bệnh xảy ra khủng cuộc sống của mình! khiếp quá, nó làm mình phải nghĩ lại. Không chỉ nên dừng săn bẫy con thú, với con chim mình nghĩ cũng nên dừng lại. “Lắng nghe để hiểu, nhìn lại để yêu thương!”, Thiền sư Từ nay mình sẽ thôi bẫy chim ăn thịt nữa. Mình đã hứa chắc Thích Nhất Hạnh đã nói vậy. Chỉ khi nhìn lại mình, nhìn lại với vợ con mình rồi!”. người và thế giới xung quanh, ta mới thực sự thấy trỗi dậy tình yêu thương với tất cả rung cảm với đồng loại và cả mọi Chuyện bạn vừa nói làm tôi nhớ lại hình ảnh thảm thiết sinh linh. Và chỉ trong khổ đau, hoạn nạn tình hữu ái đó mới từ sáu con voọc chà vá và mấy con chồn hương, chồn bay bị trải ra và thấm ngấm sâu hơn nơi mỗi người trong cuộc. nhóm người trẻ chuyên săn bẫy thú rừng sát hại dã man ở Vườn quốc gia Bạch Mã bị ngành kiểm lâm sở tại bắt được (*) “Lắng nghe để hiểu, nhìn lại để yêu thương”, một trong những bài cách đây chưa đầy tháng. Không chỉ ở rừng cao núi thẳm giảng của Thiền sư Thích Nhất Hạnh, Làng Mai. hay ở vùng biên khu xa khuất, thú rừng, chim chóc các loại bị vây hãm triền miên bởi nạn săn bẫy ở cả những vùng rừng cận đồng bằng, vùng bán sơn địa. Mùa hoạn nạn của chim muông có lẽ vẫn còn dài! Cách đây non tháng, một người thân của tôi ở thành phố gọi về, anh bỗng dưng lại nói về sự thay đổi trong chuyện ăn nhậu của mình. “Dịch bệnh, ngồi lâu ở nhà lại cho mình thấy những điều mà trước đây nó chưa hề thoáng qua với mình. Chắc chắn là tui sẽ bỏ hẳn chuyện ăn các loại thịt thú thịt chim đặc sản. Phải chấm dứt thôi!”. Rồi anh lại cũng tự giải thích: “Dịch bệnh, con virus nó lại cho mình thấy chuyện sống chết mỏng manh quá, vô thường quá. Con thú con chim bị săn giết cũng hoảng hốt, lo sợ, đau đớn có khác chi con người đâu!”. 42 • 23-9-2021

& Tâm lý thị trường dần tích cực trở lại! T■■THANH THỦY tất cơ cấu danh mục định kỳ quí 3. Theo dịch bệnh có những diễn biến phức tạp hị trường có tuần hồi phục số liệu công bố, FTSE Vietnam ETF đã mới. Sự không chắc chắn sẽ khiến cho thứ ba liên tiếp với thanh bị rút ròng 20 triệu đô la Mỹ (454 tỉ việc lập kế hoạch kinh doanh của các khoản chưa có nhiều cải đồng) trong tuần, nâng số vốn bị rút từ doanh nghiệp trở nên khó khăn, khiến thiện. Cụ thể, kết thúc tuần đầu tháng 9 tới nay lên 37 triệu đô la Mỹ họ khó có thể mạnh dạn trong các quyết giao dịch trước, chỉ số VN-Index tăng (840 tỉ đồng). Trong khi đó, đà rút vốn định đầu tư mới. 7,33 điểm, tương đương 0,54%, lên khỏi Fubon FTSE Vietnam ETF trong mức 1.352 điểm. Cùng chung xu hướng, tuần qua đã chững lại, chỉ còn khoảng Một thông tin vĩ mô khác cũng thu chỉ số HNX-Index và UpCom-Index 0,5 triệu đô la Mỹ (10 tỉ đồng). Trong hút được sự quan tâm của giới đầu tư là cũng lần lượt tăng 2,26% và 2,09%. Dù tuần trước đó, Fubon FTSE Vietnam ngày 16-9-2021, Trung Quốc đã chính điểm số tăng nhưng thanh khoản thị ETF đã bị rút ròng 6,5 triệu đô la Mỹ. thức đệ đơn xin gia nhập Hiệp định Đối trường vẫn giảm nhẹ 3,4% so với tuần Với nhóm quỹ nội, DCVFM VNDiamond tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình trước đó với giá trị giao dịch trung bình ETF là cái tên bị rút vốn mạnh nhất Dương (CPTPP). Đây được xem là một đạt 26.845 tỉ đồng/phiên. trong tuần với 6,9 triệu chứng chỉ quỹ, trong những bước đi quan trọng của tương ứng giá trị 179 tỉ đồng. Trung Quốc nhằm gia tăng ảnh hưởng Dòng tiền trong tuần qua đa phần vẫn trên phạm vi toàn cầu. Nếu điều đó xảy tập trung vào nhóm cổ phiếu vốn hóa Trong khi khối ngoại vẫn miệt mài rút ra, khối các nước thành viên CPTPP sẽ nhỏ và vừa, trong khi các cổ phiếu vốn vốn thì dòng tiền từ cá nhân và tổ chức chiếm khoảng 25,5% dân số thế giới, hóa lớn tiếp tục có sự phân hóa mạnh. trong nước là điểm sáng khi đã giúp 30% GDP toàn cầu và 28,7% thương Trong số 50 cổ phiếu vốn hóa lớn nhất hấp thụ toàn bộ lượng bán ròng của mại toàn cầu. Nhật Bản hiện nắm quyền thị trường thì số mã tăng và số mã giảm khối ngoại, qua đó giữ vững sự tích cực chủ tịch đối với cơ quan ra quyết định chia đều nhau với 24 mã, còn lại hai của thị trường chung. Theo dữ liệu từ CPTPP trong khi New Zealand phụ mã giữ tham chiếu. Trong số này, hai FiinPro, nhà đầu tư cá nhân trong nước trách tiếp nhận yêu cầu gia nhập hiệp cổ phiếu thuộc họ Masan là MML của đã mua ròng tổng cộng 8.424 tỉ đồng định. Theo quy định, đơn gia nhập Masan MEATLife (MML) và MSN của trong ba tuần qua. Đáng chú ý cả bốn CPTPP của Trung Quốc cần phải có sự Masan (MSN) có mức tăng rất mạnh cái tên đứng đầu trong danh sách mua ủng hộ của tất cả các thành viên để được (trên 10%). Ở nhóm ngân hàng thì cổ ròng đều thuộc về nhóm bất động sản thông qua mà điều này nhiều khả năng phiếu TPB của TPBank là cái tên nổi bật bao gồm VIC, NVL, VHM và KDH. sẽ vấp phải sự phản đối không nhỏ từ khi tăng đến 9,1% nhờ thông tin về khả phía Úc. Lý do là từ năm ngoái, Úc và năng ngân hàng này được Ngân hàng Các thông tin vĩ mô đáng chú ý trong Trung Quốc đã có những tranh chấp Nhà nước nới mạnh “room” tăng trưởng tuần qua vẫn xoay quanh kế hoạch mở liên quan đến hoạt động thương mại. Do tín dụng. Tương tự, cổ phiếu HVN của cửa lại nền kinh tế của Chính phủ. Tại vậy, con đường để Trung Quốc gia nhập Vietnam Airlines tiếp tục tăng 6,3% nhờ Hà Nội, các hoạt động kinh tế tại “vùng CPTPP dự kiến sẽ còn nhiều khó khăn kỳ vọng xoay quanh việc sớm mở cửa lại xanh” ở 19 quận, huyện đã dần được nên việc kỳ vọng Việt Nam có thể hưởng nền kinh tế. Ở hướng ngược lại, VIC của khởi động trở lại, khiến tâm lý nhà đầu lợi từ sự kiện trên hiện vẫn còn quá sớm. Vingroup gây bất ngờ khi giảm 4,9%. tư có phần khởi sắc. Tuy vậy, khó khăn trước mắt vẫn là rất lớn và cần thêm Trong tuần giao dịch mới, VN-Index có Giao dịch của khối ngoại vẫn là điểm nhiều thời gian để khởi động lại các hoạt cơ hội bứt phá lên các vùng kháng cự tiếp trừ khi khối này tiếp tục bán ròng hơn động kinh tế - vốn đã phải ở trong trạng theo, quanh 1.370 điểm. Tuy vậy, ngoài 3.300 tỉ đồng trên toàn thị trường, trong thái “ngủ đông” suốt hai tháng qua. điểm số thì yếu tố cần quan sát tiếp theo đó có “đóng góp” không nhỏ từ các quỹ Ngoài ra, cũng không có gì đảm bảo là chính là thanh khoản. Nếu dòng tiền vẫn ETF. Đáng chú ý, tuần qua cũng là thời các đợt giãn cách quy mô lớn và chặt chẽ dè dặt và thận trọng thì đà tăng của thị điểm các quỹ VNM ETF, FTSE Vietnam sẽ không bị tái áp dụng trở lại một khi trường rất có thể sẽ sớm bị thử thách. n ETF và Fubon FTSE Vietnam ETF hoàn 23-9-2021 • 43

TÀI CHÍNH - CHỨNG KHOÁN Cổ phiếu ngân hàng - kỳ vọng nhưng đừng quá lạc quan Với những nhà đầu tư muốn đón đầu kết quả kinh doanh quí 3, có vẻ như nhóm ngành ngân hàng được kỳ vọng lớn hơn cả. ■■TRIÊU DƯƠNG Kỳ vọng phục hồi qua, dòng tiền cũng đã phát tín hiệu giảm nhanh trở lại. Đầu tiên, các ngân có thể trở lại với nhóm ngân hàng, khi hàng đã liên tục phát hành thành công Đợt phục hồi của thị trường chứng chỉ số nhóm ngành này tăng xấp xỉ các trái phiếu kỳ hạn dài với lãi suất khoán từ cuối tháng 8 đến nay khá 2%, lên 24.484 điểm, trong đó các cổ thấp, đặc biệt tập trung ở các kỳ hạn khiêm tốn và chậm rãi, với chỉ số VN- phiếu ngân hàng tác động lớn nhất lên 2-4 năm với lãi suất chỉ từ 3-4%/năm, Index tính từ mức đáy 1.285 điểm mức tăng điểm của VN-Index có VPB từ đó giảm bớt áp lực huy động tiền trong phiên 27-8 đến phiên cuối tuần (+2,1 điểm), BID (+1,3 điểm), TCB gửi trung và dài hạn. qua chỉ tăng xấp xỉ 5,5%. Dù dòng (+1,3 điểm), CTG (+0,8 điểm), TPB tiền lan tỏa mạnh ở các mã midcap và (+0,8 điểm), MBB (+0,4 điểm). Cùng với việc tăng được vốn điều lệ penny, nhưng vì nhóm cổ phiếu vốn và một lượng vốn lớn đầu tư trái phiếu hóa lớn, đặc biệt là nhóm ngân hàng Chi phí vốn giảm lại chính phủ (TPCP) đáo hạn trong vẫn chưa thể lấy lại sức mạnh nên đã những tháng gần đây, cộng thêm ảnh hưởng đáng kể lên đà phục hồi Trước hết, cần nhắc lại rằng việc các lượng thanh khoản tiền đồng được của chỉ số chung. ngân hàng phải giảm lãi suất cho vay bơm ra mạnh mẽ qua kênh mua ngoại đáng kể từ giữa tháng 7, theo sau diễn tệ, đã giúp thanh khoản hệ thống cũng Cụ thể, nếu tính theo biến động của biến mặt bằng lãi suất tiền gửi tăng trở như nguồn vốn của các ngân hàng dồi chỉ số từ đỉnh cao phiên ngày 19-8 lại trong tháng 5 và tháng 6, gây ra lo dào trở lại. cho đến 17-9, trong 10 mã cổ phiếu ngại biên lãi ròng - được đo bằng hệ số đóng góp lớn nhất vào mức sụt giảm NIM (thu nhập lãi thuần/tổng tài sản Vì vậy, mặt bằng lãi suất tiền gửi sau của VN-Index, ngoài cổ phiếu VIC dẫn có sinh lời bình quân) của nhóm này đợt dâng lên trong tháng 5 và tháng đầu với mức ảnh hưởng làm sụt giảm sẽ bị thu hẹp, cộng thêm việc nợ tái 6 thì kể từ tháng 7 đã quay trở lại xu hơn 10 điểm và VHM là 2,6 điểm, tám cơ cấu có thể gia tăng trong tình hình hướng giảm cho đến nay. Thống kê cổ phiếu còn lại đều là cổ phiếu ngân dịch bệnh, đã là nguyên nhân chính cho thấy lãi suất bình quân kỳ hạn hàng, gồm VCB (-3,7 điểm), CTG yếu khiến cổ phiếu ngân hàng rơi vào 1-5 tháng đến giữa tháng 9 giảm 0,07 (-3,3 điểm), MBB (-3,2 điểm), ACB giai đoạn điều chỉnh thời gian qua. điểm phần trăm so với thời điểm cuối (-2,8 điểm), BID (-2,7 điểm), TCB tháng 6, kỳ hạn 6-11 tháng giảm 0,08 (-2,7 điểm), VIB (-2 điểm), STB (-1,5 Tuy nhiên, dường như những ảnh điểm phần trăm, kỳ hạn 12 tháng điểm). hưởng của việc giảm lãi suất cho vay giảm 0,09 điểm phần trăm và kỳ hạn đang bị triệt tiêu nhờ chi phí vốn đầu từ 13 tháng trở lên giảm 0,06 điểm Tuy nhiên, cũng chính vì diễn biến vào của các ngân hàng cũng đang phần trăm. ngược chiều khá thất vọng này mà gần đây nhiều ý kiến và dự báo cho DƯỜNG NHƯ NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC GIẢM LÃI rằng dòng tiền có thể sẽ quay trở lại SUẤT CHO VAY ĐANG BỊ TRIỆT TIÊU NHỜ CHI PHÍ VỐN nhóm ngành ngân hàng, khi mà nhiều ĐẦU VÀO CỦA CÁC NGÂN HÀNG CŨNG ĐANG GIẢM cổ phiếu vốn hóa trung bình và nhỏ NHANH TRỞ LẠI. ĐÓ LÀ CHƯA NÓI ĐẾN VIỆC GIÃN CÁCH dường như đã tăng nóng và ở mức XÃ HỘI ĐÃ KÍCH THÍCH CÁC HOẠT ĐỘNG GIAO DỊCH, định giá khá cao nên cũng dần giảm đi THANH TOÁN TRỰC TUYẾN GIA TĂNG, CÀNG ĐÓNG GÓP sức hấp dẫn. Cần biết rằng nếu muốn LỚN VÀO NGUỒN THU DỊCH VỤ. thị trường chứng khoán tiếp tục đi lên mạnh mẽ, rõ ràng không thể thiếu vai trò dẫn dắt của nhóm cổ phiếu vua này. Thực tế trong hai phiên cuối tuần 44 • 23-9-2021

CHỈ SỐ CỔ PHIẾU NHÓM NGÂN HÀNG TỪ ĐẦU NĂM ĐẾN NAY Ngoài ra, do ảnh hưởng của dịch sẽ giúp bù đắp phần nào những ảnh hội đã kích thích các hoạt động giao bệnh và các chính sách giãn cách xã hưởng của việc giảm lãi suất cho vay. hội, lượng tiền gửi thanh toán, tiền gửi Trong báo cáo ngành ngân hàng mới dịch, thanh toán trực tuyến gia tăng, không kỳ hạn tại các ngân hàng cũng đây, Công ty Chứng khoán BSC cho tăng mạnh trong những tháng qua, biết có khoảng 13 ngân hàng đã được càng đóng góp lớn vào nguồn thu mà báo cáo mới đây của Ngân hàng cấp thêm room tín dụng. Nhà nước cho thấy số lượng tài khoản dịch vụ của các ngân hàng. Ngoài ra, tiền gửi thanh toán cá nhân cũng như Đón đầu kết quả kinh doanh số dư trong quí 2 đã tăng rất mạnh. quí 3 một số ngân hàng cũng đã đẩy mạnh Điều này giúp tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn của nhiều ngân hàng cũng tăng Trong quí 3 vừa qua, do ảnh hưởng chuyển đổi số, bán hàng và tiếp cận lên, càng giúp kéo chi phí vốn bình của đợt giãn cách xã hội kéo dài, nhiều quân giảm xuống. doanh nghiệp phải tạm ngưng hoạt khách hàng trên kênh số hóa, triển động, do đó lợi nhuận quí 3 có thể Chính vì vậy, dù lãi suất cho vay chứng kiến sụt giảm mạnh hoặc thậm khai các dịch vụ mở và xác thực tài đã giảm nhanh trong hai tháng qua, chí là lỗ. Tuy nhiên, ngân hàng được nhưng việc chi phí vốn đầu vào ngày xem là ngành thiết yếu và duy trì được khoản trực tuyến, giảm mạnh chi phí càng tối ưu hơn đã giúp hệ số NIM hoạt động ở một mức độ nhất định, không bị thu hẹp quá lớn như lo ngại cùng với những đặc thù trong hoạt hoạt động nhờ số hóa và tiếp tục ghi trước đó. Trong khi đó, việc giảm lãi động nên nhóm này vẫn có thể tiếp tục suất cho vay của các ngân hàng cũng chứng kiến lợi nhuận khả quan trong nhận nguồn thu lớn từ bancassurance có sự chọn lọc nhất định theo khách quí 3 này. hàng và theo mức giảm, chứ ít ngân (bán bảo hiểm cho công ty bảo hiểm). hàng nào triển khai giảm đồng loạt Cụ thể, dù có phải tạm ngừng hoạt cho tất cả khách hàng. động ở một số đơn vị, nhưng không như Vì vậy, với những nhà đầu tư muốn doanh nghiệp nếu ngừng hoạt động thì Ngoài ra, bất chấp tình hình dịch đồng nghĩa với việc không thể sản xuất đón đầu kết quả kinh doanh quí 3, có bệnh diễn biến phức tạp, tăng trưởng hay bán hàng, đặc thù của ngành ngân tín dụng của hệ thống nói chung và hàng là các khoản cho vay ra trước đây vẻ như nhóm ngành ngân hàng được các ngân hàng nói riêng vẫn duy trì xu nếu khách hàng không được xác định hướng đi lên trong những tháng qua, là bị ảnh hưởng bởi dịch, thì hệ thống kỳ vọng lớn hơn cả. đưa đến kỳ vọng nhu cầu vay vốn sẽ ngân hàng vẫn chạy dự thu lãi hàng càng phục hồi tích cực hơn trong quí ngày và mang lại nguồn thu nhập cố Tuy nhiên, dù khả năng phục hồi 4 khi kết thúc giai đoạn giãn cách xã định cho các tổ chức này. hội. Dòng vốn ra mạnh mẽ hơn cũng của cổ phiếu ngân hàng là khả thi, có Đó là chưa nói đến việc giãn cách xã lẽ triển vọng của ngành này không còn quá hấp dẫn như trước. Thông tư 14/2021/TT-NHNN gần đây đã mở ra cánh cửa giúp các ngân hàng kéo dài thời gian tái cơ cấu nợ cho khách hàng, nhưng con đường hai năm phía trước vẫn sẽ là câu chuyện đối phó với nợ tái cơ cấu và khả năng trích lập dự phòng. Rõ ràng những doanh nghiệp được tái cơ cấu cần phải mất rất nhiều thời gian để phục hồi chứ không thể ngày một, ngày hai. Ngoài ra, ai biết sẽ còn những đợt bùng phát dịch mới hay những biến thể virus gây bệnh nào nữa trong thời gian tới?! n 23-9-2021 • 45

TÀI CHÍNH - CHỨNG KHOÁN Công ty cổ phần Nhiệt điện Quảng Ninh là doanh nghiệp hiếm hoi lãi cao trong sáu tháng đầu năm nay. Doanh nghiệp nhiệt điện: gặp khó đủ đường! G■■LINH TRANG tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) giảm do EVN ưu tiên huy động nhiều iá nguyên liệu đầu vào giảm trong khi các chi phí đầu vào như nguồn thủy điện trong điều kiện thủy tăng, cộng thêm sản giá than, giá khí đều tăng cao. văn thuận lợi và sử dụng một phần lượng hợp đồng Qc và sản lượng phát điện từ năng lượng tái giá Pc bán cho EVN Cụ thể, EVN cho biết trong sáu tháng tạo. Trong nửa đầu năm, sản lượng từ giảm đã ảnh hưởng tiêu cực đến kết đầu năm nay, sản lượng điện sản xuất nguồn thủy điện tăng 41% lên 30,46 quả kinh doanh của hầu hết các doanh và nhập khẩu toàn hệ thống tăng 7,4% tỉ kWh; năng lượng tái tạo ghi nhận nghiệp nhiệt điện trong hai quí đầu so với cùng kỳ, đạt 128,51 tỉ kWh. mức tăng trưởng mạnh nhất 172%, năm nay. Trong đó, nhiệt điện than chiếm 52% đạt 14,69 tỉ kWh. cơ cấu huy động điện, tương đương Nhiều yếu tố ảnh hưởng 66,7 tỉ kWh. Tuy nhiên, sản lượng từ Giá nguyên liệu đầu vào tăng cũng là tiêu cực nguồn này đã giảm 5% so với cùng kỳ lý do ảnh hưởng mạnh đến tình hình năm ngoái. Huy động từ turbine khí kinh doanh của các nhà máy nhiệt Kết quả kinh doanh của các doanh cũng giảm 19% về gần 15,7 tỉ kWh, điện. Nhóm nhiệt điện có đặc điểm nghiệp nhiệt điện trong nửa đầu năm tương ứng 12,2% tổng sản lượng điện. chung là chi phí nguyên liệu từ than, nay không thật sự tích cực do nhiều Sản lượng từ các công ty nhiệt điện khí và dầu chiếm tỷ trọng lớn trong giá nguyên nhân như sản lượng bán cho 46 • 23-9-2021

thành sản xuất điện. Việc giá than trên (PPC) cũng chỉ ghi nhận 2.297 tỉ đồng 15% nhưng chi phí khấu hao và chi thị trường thế giới tăng cũng tạo áp lực doanh thu và 258 tỉ đồng lợi nhuận phí tài chính giảm, còn doanh thu tài cho tập đoàn Than - Khoáng sản Việt sau thuế, lần lượt giảm 49% và 38%. chính tăng, góp phần giúp lợi nhuận Nam (TKV) nâng giá bán than trong Nguyên nhân chính là do sản lượng thuần từ hoạt động kinh doanh đạt nước đối với các nhà máy điện than. điện sản xuất của Nhiệt điện Phả Lại 328,6 tỉ đồng, tăng 92,7% so với cùng Bên cạnh đó, sản lượng than nhập giảm một nửa, chỉ đạt 1.786 triệu kỳ. Kết quả, công ty này ghi nhận lợi khẩu (chủ yếu nhập khẩu từ Indonesia kWh, bởi sự cố kỹ thuật ngoài dự kiến nhuận sau thuế đạt 310,3 tỉ đồng, gấp và Úc) chiếm gần một nửa tổng lượng tại Nhà máy Phả Lại 2. 15 lần cùng kỳ và hoàn thành hơn 97% than tiêu thụ trong nước nên các doanh kế hoạch cả năm 2021. nghiệp điện than cũng bị ảnh hưởng Trong khi đó, CTCP Nhiệt điện Cẩm bởi vấn đề giá than nhập khẩu. Phả (NCP) lãi 58 tỉ đồng trong quí Mặc dù kết quả kinh doanh của 2-2021, nhưng quí 1-2021 thua lỗ nhóm doanh nghiệp nhiệt điện trong Một yếu tố quan trọng khác là các (là quí lỗ thứ tư liên tiếp), nên lũy kế nửa đầu năm 2021 nhìn chung sụt nhà máy điện than cũng gặp khó khăn sáu tháng đầu năm 2021 lỗ hơn 12,6 giảm so với cùng kỳ, nhưng giá cổ trước việc giảm giá bán điện hợp đồng tỉ đồng, nâng lỗ lũy kế tính đến 30-6- phiếu của các doanh nghiệp này lại có (Pc) áp dụng từ năm nay trên cơ sở các 2021 lên hơn 1.669 tỉ đồng. xu hướng hồi phục khá tốt trong tháng quy định của hợp đồng mua bán điện 8 trước khi điều chỉnh lại trong hai (PPA) với EVN. Cụ thể, giá Pc tính toán Tại CTCP Nhiệt điện Ninh Bình tuần đầu tháng 9. cho năm nay của Nhiệt điện Quảng (NBP), sản lượng điện sáu tháng đầu Ninh là 1.308,98 đồng/kWh, giảm năm 2021 thấp hơn 124 triệu kWh so Cụ thể, Nhiệt điện Hải Phòng có so với mức 1.393,37 đồng/kWh trong với cùng kỳ, dẫn đến doanh thu bán lợi nhuận giảm 76,3%, nhưng giá cổ năm ngoái. Giá Pc của Nhiệt điện Hải điện giảm hơn 245 tỉ đồng, chỉ còn phiếu trong tháng 8 tăng 11%, đạt Phòng cũng giảm từ 1.583,89 đồng/ 408,6 tỉ đồng. Ngoài ra, Nhiệt điện 19.000 đồng/cổ phiếu, cao nhất trong kWh năm trước xuống mức 1.378,87 Ninh Bình cũng chưa ký được hợp vòng bốn tháng. Tương tự, Nhiệt điện đồng/kWh trong năm nay. đồng cung cấp dịch vụ phụ trợ với Phả Lại có lợi nhuận giảm 38%, nhưng EVN nên kết quả là chỉ lãi sau thuế giá cổ phiếu trong một tháng qua tăng Giá cổ phiếu không bị hơn 1,2 tỉ đồng, trong khi cùng kỳ lãi 11,1%, đạt 24.750 đồng/cổ phiếu. ảnh hưởng nhiều gần 23 tỉ đồng. Nhiệt điện Cẩm Phả có lỗ lũy kế rất lớn, nhưng quí 2-2021 có lãi sau bốn Như vậy, về cơ bản, giá nguyên liệu Đối với CTCP Nhiệt điện Bà Rịa quí liên tiếp thua lỗ nên giá cổ phiếu đầu vào tăng, cộng thêm sản lượng (BTP), doanh thu sáu tháng đầu năm trong tháng 8 tăng 4,6%, đạt 6.800 hợp đồng Qc và giá Pc bán cho EVN 2021 tăng 21% so với cùng kỳ, đạt hơn đồng/cổ phiếu, mặc dù thanh khoản giảm đã ảnh hưởng tiêu cực đến kết 617 tỉ đồng. Tuy nhiên, giá vốn và các của cổ phiếu này rất thấp. Nhiệt điện quả kinh doanh của hầu hết các doanh loại chi phí khác tăng nên lợi nhuận Bà Rịa có lợi nhuận giảm 62% nhưng nghiệp nhiệt điện trong hai quí đầu thuần ở mức 25,9 tỉ đồng, chỉ bằng giá cổ phiếu tăng 14,8%, lên 17.800 năm. 35% cùng kỳ. Theo đó, lợi nhuận sau đồng/cổ phiếu, quay trở lại vùng đỉnh thuế chỉ đạt 23 tỉ đồng, giảm 62% so đã thiết lập từ ba tháng trước đó. Ngày Cụ thể, Công ty cổ phần (CTCP) với cùng kỳ. 20-9, Nhiệt điện Bà Rịa chốt danh Nhiệt điện Hải Phòng (HND) chỉ đạt sách cổ đông chi trả cổ tức bằng tiền, 4.613 tỉ đồng doanh thu và 177 tỉ đồng Doanh nghiệp nhiệt điện hiếm hoi tỷ lệ 11%, thanh toán ngày 29-10- lợi nhuận sau thuế trong nửa đầu năm lãi cao trong sáu tháng đầu năm nay là 2021. Riêng Nhiệt điện Quảng Ninh nay, lần lượt giảm 25% và 76,3% so CTCP Nhiệt điện Quảng Ninh (QTP) có kết quả kinh doanh vượt trội nên với cùng kỳ năm ngoái. nhưng chủ yếu nhờ sự đóng góp từ lợi giá cổ phiếu tăng 23,8%, đạt mốc cao nhuận khác. Nhiệt điện Quảng Ninh nhất từ trước tới nay tại 18.200 đồng/ Tương tự, CTCP Nhiệt điện Phả Lại chỉ đạt doanh thu 4.264 tỉ đồng, giảm cổ phiếu, với thanh khoản tăng cao, khối lượng giao dịch trung bình gần MẶC DÙ KẾT QUẢ KINH DOANH CỦA NHÓM DOANH 2,6 triệu đơn vị/phiên. NGHIỆP NHIỆT ĐIỆN TRONG NỬA ĐẦU NĂM 2021 NHÌN CHUNG SỤT GIẢM SO VỚI CÙNG KỲ, NHƯNG GIÁ CỔ Duy chỉ có cổ phiếu của Nhiệt điện PHIẾU CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NÀY LẠI CÓ XU HƯỚNG Ninh Bình giảm giá trong tháng 8, HỒI PHỤC KHÁ TỐT TRONG THÁNG 8 TRƯỚC KHI ĐIỀU nhưng mức giảm chỉ hơn 5%, xuống CHỈNH LẠI TRONG HAI TUẦN ĐẦU THÁNG 9. quanh mức 13.000 đồng/cổ phiếu, vẫn ở vùng giá cao trong hơn hai năm qua, trong khi lợi nhuận nửa đầu năm nay chỉ bằng 5% cùng kỳ năm ngoái. n 23-9-2021 • 47

TÀI CHÍNH - CHỨNG KHOÁN Doanh nghiệp thực phẩm tìm lối ra với M&A Mặc dùViệt Nam là một trong những quốc gia có mức tăng trưởng chỉ số bán lẻ hàng hóa tiêu dùng cao nhất trên thế giới, nhưng mức tăng giá cổ phiếu của các doanh nghiệp thực phẩm lại thấp hơn rất nhiều. Hơn ai hết, các doanh nghiệp thực phẩm hàng đầu đã nhận ra những khó khăn sắp tới và đã bắt đầu xây dựng những chiến lược điều chỉnh để tìm kiếm động lực tăng trưởng mới. ■■LÊ HOÀI ÂN (*) - TRẦN VIẾT LẢM (**) Doanh nghiệp thực phẩm thua kém và cần thời gian dài để bắt doanh nhỏ hơn như Bibica… lại không Việt chật vật trên sân nhà kịp hàng hóa nhập khẩu về các mặt được hưởng lợi nhiều trước sức ép từ các như: chất lượng sản phẩm, thông tin sản phẩm hàng ngoại. Ngành thực phẩm thực tế vẫn đang nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, mẫu mã duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Theo đẹp, sản phẩm đa dạng… Trong xu hướng gia tăng tiêu dùng ước tính của Công ty Chứng khoán trong nước thì doanh nghiệp thực Phú Hưng, trong ba năm tới doanh Các doanh nghiệp thực phẩm niêm yết lại tiếp tục thể hiện thu của ngành vẫn đạt mức tăng phẩm trên sàn không có các chỉ số tài chính ngày càng sụt giảm trưởng trên 11,2%/năm. Tuy nhiên, nhiều cơ hội đầu tư trong thời gian qua. Quy mô doanh các doanh nghiệp thực phẩm niêm yết mở rộng thu thực tế có tăng nhưng hiệu quả trên sàn lại không thực sự hưởng lợi từ hoạt động lại kém đi, biên lợi nhuận xu hướng trên. Nếu xem xét kỹ lại hiệu quả hoạt động giảm dần, cơ hội tăng trưởng trong của doanh nghiệp thực phẩm trong nội tại ngành không cao nên doanh Tâm lý ưa chuộng hàng ngoại làm nước thì có thể thấy rằng, quy mô thị nghiệp ngại rủi ro khi đầu tư mở rộng cho hàng Việt gặp nhiều bất lợi so với trường tiêu dùng mở rộng trong những quy mô sản xuất. các thương hiệu nhập khẩu. Khi được năm qua chỉ mang lại lợi nhuận cho khảo sát thì trung bình 10 người Việt doanh nghiệp ngoại và doanh nghiệp Trong bốn quí gần đây, ngành thực lại có khoảng ba người chọn mua thực bán lẻ trong nước như Thế giới Di động phẩm có xu hướng giảm mạnh đầu tư phẩm ngoại như: thực phẩm đóng hay Co.opmart. Doanh nghiệp sản xuất mở rộng lĩnh vực cốt lõi. Nhìn xa hơn hộp, sữa, bánh kẹo… Ở góc nhìn khách thực phẩm nội địa, từ quy mô lớn như trong giai đoạn năm năm gần đây, hoạt quan, mặc dù hàng hóa Việt ngày càng Vinamilk, KIDO hay Masan cho đến các động huy động vốn và đầu tư của các tốt hơn nhưng vẫn còn nhiều điểm doanh nghiệp thực phẩm Việt Nam đã TĂNG TRƯỞNG GIÁ CỔ PHIẾU XU HƯỚNG M&A CỦA NGÀNH THỰC PHẨM VÀ VN-INDEX DOANH NGHIỆP THỰC PHẨM 40% KDC-TAC (2016) 46 GIC-MSN (2018) 20% MSN-NET (2019) 46 470 VNM-GTN (2019) 105 0% MSR*-HCS (2020) 47 MML*-3F (2020) 26 90 -20% MRR*-MMC 15 -40% MSN-Phúc Long (2021) 23 1-2019 BBC-PAN (dự kiến 2021) 7-2019 1-2020 7-2020 1-2021 7-2021 0 50 100 150 200 Ngành thực phẩm VN-Index triệu đô la Mỹ Nguồn: Capital IQ (*) MSR và MML là công ty thành viên của Masan Nguồn: BSC và tổng hợp của tác giả 48 • 23-9-2021