kitab

eyirli halı n, Azerbaycan k: 44x44 dm2 k, beyaz, Z3S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 1627 ________ irli carpet n, Azerbaijan 44x44 sq.dm n, white, Z3S Z, h. 2-3 mm inv. no. 1627 an Agha- branches, ed, white, nst a navy ance and und the e double ture that and field he floral and oth- gnal the al design t happi- mashal (a ious cer- s include ders, and lso carry red, blue, complete

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Gabist Şirvan H. 1314 (M.S. 1893). 102x114 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z3S. Alt atkı: yün Üst atkı: yün, beyaz, Z2S. Hav: yün, 2 e ______________________________________ Gabist Shirvan AH 1314 (1893 CE). 102x114 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z3S. Bottom weft: woo Top weft: wool, white, Z2S. Pile: wool, 2Z Halının zemini Bandi-Rumi kom- The carpet’s field takes in pozisyonundan etkilenmiş olup üst from a Bendi-Rumi composit tarafında bir mihraba sahiptir. Bu ha- features a mihrab at the top lılar seccade halılarıdır. carpets are namazlig (prayer) Örümcek ağı benzeri baklava bi- The cobweb-like diamond çimli ögeler ve bunları beyaz zemin elements and four-petaled flo üzerinde birleştiren dört taç yaprak- terns that connect them aga lı çiçek desenleri mavidir. Kırmızı, white background are blue. R 152 mavi, sarı ve yeşil stilize çiçekler ve yellow, and green stylized flow Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları yapraklar zemine zarafet katmakta, leaves grace the field and lend halıya ayrı bir güzellik vermektedir. pet a particular beauty. Red Kırmızı, beyaz ve mavi sekiz köşeli el- and blue eight-pointed almag magülü desenleri, lacivert bir arka fon terns adorn the mihrab agains üstünde mihrabı süslemektedir. Mih- background. The carpet’s pro rabın üzerinde halının üretim tarihi date and a comb-like symbol ve bal peteği benzeri simgesel bir öge ponent stand atop the mihrab bulunmaktadır. The carpet’s border consi Halının bordürü bir ana şimşekli main chakhmaghi and two ve iki dar çiçekli bordürden meydana chichekli borders. The color gelmektedir. Zeminin ve bordürlerin field and borders harmonize w renkleri uyum içindedir.

tan halısı n, Azerbaycan k: 36x48 dm2 n, beyaz, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 1577 ________ tan carpet n, Azerbaijan 36x48 sq.dm ol, white, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 1577 nfluence tion and p. These carpets. d-shaped ower pat- ainst the Red, blue, wers and d the car- d, white, gulu pat- st a navy oduction lic com- b. ists of a narrow rs of the well.

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 18. Yüzyıl. 230x490 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, açık kah Üst atkı: yün, açık kahverengi, Z2S. Hav: yün, 2 ________________________________ Khila-Afsh Baku 18th century. 230x490 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, light Top weft: wool, light brown, Z2S. Pile: wool, 2Z Halının merkezi kompozisyonunda, The carpet’s central com simetri eksenleri boyunca karmaşık depicts elaborate floral bitkisel desenler betimlenmiştir. Zemi- along the symmetry axes. Th nin tasarımı sekiz taç yapraklı dekoratif design comprises an eight- bir çiçeğin yanı sıra çentikli palmetler, decorative flower, as well as baklava biçimli yıldızlar, sacayakları ve palmettes, diamond-shaped başka bitkisel desenler oluşturmakta- sajayaghis (tripods), and oth dır. Sacayaklarının çevrelediği elma- patterns. The almagulu enci 154 gülü, Khila-Afşan kompozisyonlarına sajayaghis characteristic of K özgü olup çapraz hat boyunca uzanan shan compositions and surr Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları nilüferler halıya güzellik katmaktadır. by water lilies along the diago Beyaz, kırmızı, lacivert, sarı ve diğer add beauty to the carpet. renklerdeki desenler kırmızı arka fonla of white, red, blue, navy, yell uyumludur. other colors harmonize with Kırmızı ve kahverengi kontürlü mavi background. hatayilerin ve sarı hatlı yıldızların rit- The rhythmic repetition mik tekrarı, beyaz ana bordürü oluş- khatais contoured in red and turmaktadır. Yalli dansını temsil eden and stars outlined in yellow f kahverengi, mavi ve kırmızı mollabaşı white main border. The brow veya gab-gabı desenleri dar bordürleri and red mollabashi or gab-g süslemektedir. terns featuring the yalli danc the narrower borders.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 32x28 dm2 hverengi, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 80 ________ han carpet u, Azerbaijan 32x28 sq.dm t brown, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 80 mposition patterns he field’s -petalled notched d stars, her floral ircled by Khila-Af- rounded onal line Patterns low, and h the red of blue d brown form the wn, blue, gabi pat- ce adorn

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 18. Yüzyıl. 224x497 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün Üst atkı: yün, beyaz, Z2S. Hav: yün, 2 _______________________________ Khila-Afsh Baku 18th century. 224x497 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: woo Top weft: wool, white, Z2S. Pile: wool, 2 Bitkisel desenler, sacayağı ögeler Floral patterns, sajayaghi e ve stilize nilüferler, halının zemini and stylized nenuphars sprea boyunca yayılmıştır. Bunların kon- the carpet’s field. Their c turları, bunları birbirlerine bağlayan together with the patterns th desenlerle birlikte kompozisyona bü- nect them, provide integrity tünlük sağlamaktadır. Az miktarlarda composition. Navy, yellow, re lacivert, sarı, kırmızı, mavi ve kahve- and coffee colors in small qu rengi renkler, orta alanı kesintiye uğ- punctuate the central area. 156 ratmaktadır. The carpet’s wide gold Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları Halının geniş altın rengi bordürü, features sinuous small m dolambaç biçiminde dallanan meyve patterns, including fruit b dalları da dahil olmak üzere kıvrımlı branching out in the form of küçük madalyon desenlerine sahip- der. The branches are brown, tir. Dallar kahverengi, kiraz benzeri color of the cherry-like fruit meyvelerin rengi ise kırmızıdır. Dar The coloring of the narrow a ve geniş bordürlerin renkleri ortaktır. borders are identical. Recur Tekrarlayan, aynı biçimli kırmızı ve and brown geometric design kahverengi geometrik desenler beyaz same shape adorn the white dar bordürleri süslemektedir. borders.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 36x36 dm2 n, beyaz, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 187 _________ han carpet u, Azerbaijan 36x36 sq.dm ol, white, Z2S 2Z, h. 2-3 mm inv. no. 187 elements, ad across contours, hat con- y to the ed, blue, uantities border medallion branches a mean- , and the ts is red. and wide rring red ns of the e narrow

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 18. Yüzyıl. 270x617 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, açık kah Üst atkı: yün, açık kahverengi, Z2S. Hav: yün, 2 _________________________________ Khila-Afsh Baku 18th century. 270x617 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, light Top weft: wool, light brown, Z2S. Pile: wool, 2Z Halının koyu lacivert zemini simet- The carpet’s dark navy field rik eksen üzerinde dalların yanı sıra branches along the symmetry kırmızı ve sarı kenarlı yaprak benze- well as the leaf-like islimi with ri islimi, elmagülü ve meyne yaprak yellow edges, almagulu, and desenlerine sahiptir. Bu Khila-Afşan leaf patterns. This type of K halısı türü, sacayağı adı verilen haçalı shan carpet bears a distinctiv islimi farklı şekilde kullanılmıştır. li islimi called a sajayaghi, fo Halının bordürü zengin bir tasarı- unique shape. 158 ma sahiptir. Bir geniş ve iki dar bor- The carpet’s border boast dürden ve dört iç bordürden oluşmak- design. It consists of one w Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları tadır. Ağaçlar (cennetin bir simgesi), two narrow borders, and fou kubbeler (büyüklüğün bir simgesi) ve khils. Trees (a symbol of p haçalı islimi desenleri geniş bordürün gubpas (a symbol of greatne sarı arka fonunu süslemektedir. Dar hachali islimi patterns adorn t bordürlerde kilimgülü ögesi vurgula- border’s yellow backgroun nırken, lacivert arka fonun üzerinde narrow borders spotlight the beyaz ve kırmızı ocak medhakilin be- called kilimgulu, while white timlenmektedir. hearth patterns adorn medakh background.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 32x30 dm2 hverengi, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 832 ________ han carpet u, Azerbaijan 32x30 sq.dm t brown, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 832 d displays y axis, as h red and d meyne Khila-Af- ve hacha- orming a ts a lush wide and ur mada- paradise), ess), and the wide nd. The element and red hil’s navy

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 18. Yüzyıl. 280x480 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yü Üst atkı: yün, beyaz, 2Z. Hav: yün, 2 _________________________________ Khila-Afsh Baku 18th century. 280x480 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wo Top weft: wool, white, 2Z. Pile: wool, 2Z Bu halının koyu lacivert zemini This carpet’s dark navy fi kırmızı kenarlı ve beyaz arka fonlu plays branches along the sy bitkisel, stilize kırmızı meyne yaprak- axis with red-edged and whi ları ve çeşitli ebatlarda sarı elmagülü ground islimi, stylized red desenleriyle simetri ekseni boyunca leaves, and various-sized ye dallar sergilemektedir. Çapraz hat magulu patterns. The branch üzerindeki sacayağı ögelerinin dalları sajayaghi elements along the d kompozisyona belirgin bir ritim ka- line give the composition a 160 zandırmaktadır. Ögeler kırmızı, sarı, tive rhythm. The elements beyaz, lacivert ve yeşildir. yellow,white, navy and green. Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları Halının bordürü sarı renkte bir ge- The carpet’s border consist niş, beyaz renkte iki dar ve dört zincir yellow wide, two white narr bordürden oluşmaktadır. Yonca taşı- four chain borders. Notche yan S biçimli dallarla tamamlanmış medallions in blue and re mavi ve kırmızı çentikli küçük ma- plemented with S-shaped b dalyonlar koyu lacivert geniş bordürü bearing clover adorn the da süslemektedir. Geleneksel yurt-otağı wide border. Red and brow simgesi olan kırmızı ve kahverengi ojag elements, the tradition yurd-ocak ögeleri dar bordürleri süs- symbol, decorate the narrow lemektedir. Dar bordürlerin yanların- The navy and red chain bo daki lacivert ve kırmızı zincir bordür- the sides of the narrow borde ler dolambaçlar sergilenmektedir. meanders.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 28x30 dm2 ün, beyaz, 2Z 2Z, y. 2-3 mm env. no. 859 ________ han carpet u, Azerbaijan 28x30 sq.dm ool, white, 2Z Z, h. 2-3 mm inv. no. 859 ield dis- ymmetry ite back- d meyne ellow al- hes of the diagonal distinc- are red, . ts of one row, and ed small ed com- branches ark navy wn yurd- nal tribal borders. orders at ers show

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 18. Yüzyıl. 245x550 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, açık Üst atkı: yün, açık kırmızı, 2Z. Hav: yün, 2 _________________________________ Khila-Afsh Baku 18th century. 245x550 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, Top weft: wool, light red, 2Z. Pile: wool, 2Z Zemini mavi olan bu halıya klasik This carpet’s field is blue an Afşan kompozisyonu ilham vermiştir. inspiration from the classic Bitki, yaprak ve islimi (sacayağı) de- composition. Floral, leaf, an senleri tekrar eden şebeke biçimli bir (sajayaghi) patterns merge in yapı oluşturmak üzere bir araya gel- curring shebeke-shaped structu mektedir. Halının tipolojik motifleri, carpet’s typological motifs sekiz taç yapraklı yuvarlak çiçekler, eight-petalled round flowe palmetler ve sarı bir arka fon üzerin- mettes, and other elements o 162 deki diğer ögelerden oluşmaktadır. low background. Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları Palmetlerin içinde birbirlerini çap- Yellow branches with bu raz olarak kesen gonca taşıyan sarı cross each other inside the pa dallar dikkatleri çekmektedir. Zarif capture one’s attention. D dallar, zeminin tasarımını oluşturan branches skillfully connect th bitkisel bileşenleri başarıyla birleştir- components that form the fi mektedir. sign. Bordürün tasarımı benzersiz olup The border’s design is uni yedi adet şeride sahiptir. Geniş bor- features seven stripes. Th dürün arka fonu beyazdır. Stilize yap- ground of the wide border i raklı ve çiçekli ağaçlar, geniş bordürün Stylized leafy and floral tree yanı sıra bulunmaktadır. Koyu ve açık alongside the wide border. D kahverengi, mavi ve sarı renkler ge- light browns, blue, and yel niş bordürde yapraklara, çiçeklere ve part color to the leaves, flow dallara renk vermektedir. Dar kenarın branches on the wide bord arka fonu sarıdır. Gab-gabı fonuna background of the narrow dayanan sarı ve kahverengi mollabaşı yellow. It is composed of yel desenlerinden meydana gelmektedir. brown mollabashi patterns, b the gab-gabi scheme.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 30x30 dm2 k kırmızı, 2Z 2Z, y. 2-3 mm env. no. 889 ________ han carpet u, Azerbaijan 30x30 sq.dm , light red, 2Z Z, h. 2-3 mm inv. no. 889 nd takes c Afshan nd islimi nto a re- ure. The include ers, pal- on a yel- uds that almettes Delicate he floral ield’s de- ique and he back- is white. es stand Dark and low im- wers, and der. The edge is llow and based on

Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları 164 Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection



Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 18. Yüzyıl sonu. 286x683 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: pamuk, Z4S. Alt atkı: yün, kahverengi Üst atkı: yün, kahverengi, kırmızı, 2Z. Hav: yün, 2 __________________________________ Khila-Afsh Baku Late 18th century. 286x683 cm. Symmetric knot, density: Warp: cotton, Z4S. Bottom weft: wool, br Top weft: wool, brown, red, 2Z. Pile: wool, 2Z Simetrik beyaz, mavi kırmızı ve sarı Symmetrical white, blue, yapraklı dallar, dairesel bitkisel desen- yellow leafy branches, circul ler, sacayağı ögeler ve stilize nilüferler, patterns, sajayaghi elements, a lacivert bir arka fon üstünde halının ized water lilies grace the carp merkez eksenini süslemektedir. tric axis against a navy backgr Dallar dinamik bir biçimde yukarı The branches’ dynamicall uzanmakta, diğer ayrı ögelerle bir ara- upward and, combined wit ya gelerek bu kompozisyonu özellikle individual elements, render th 166 çarpıcı kılmaktadır. Zeminin lacivert position’s exceptionally striki Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları bir arka fon üstündeki seyrek detay- field’s relatively sparse details lar, deseni ortaya çıkarmaktadır. a navy blue background acc Geniş sarı bordür küçük dolambaç the pattern. şekilli dallar, stilize yonca desenleri The wide yellow border ve küçük yapraklara sahiptir. Birbi- small meander-shaped branch rini izleyen mavi ve koyu kahverengi ized clover patterns, and sma küçük madalyonlar halıya hareket ka- Its small alternating blue an zandırmaktadır. brown medallions give the Kırmızı kontürlü dallar, beyaz ve movement. kırmızı dar bordürleri oluşturmakta- Red contoured branches fo dır. white and red narrow border.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 36x32 dm2 i, kırmızı, 2Z 2Z, y. 2-3 mm env. no. 713 ________ han carpet u, Azerbaijan 36x32 sq.dm rown, red, 2Z Z, h. 2-3 mm inv. no. 713 red and lar floral and styl- pet’s cen- round. ly thrust th other his com- ing. The s against centuate r boasts hes, styl- all leaves. nd dark e carpet orm the .

Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları 168 Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection



Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 18. Yüzyıl sonu. 263x546 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, ko Üst atkı: yün, koyu sarı, Z2S. Hav: yün, 2 ___________________________________ Khila-Afsh Baku Late 18th century. 263x546 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, dark Top weft: wool, dark yellow, Z2S. Pile: wool, 2Z Halının orta alanı laciverttir. Pal- The carpet’s central field is n metler, baklavalar içindeki yıldızlar, mettes, stars inside of diamond çentikli beyaz, sarı ve mavi bitkisel notched white, yellow, and bl desenler, sacayağı adı verilen haçalı-is- patterns, hachali-islimi pattern limi desenler ve stilize su zambakları sajayaghi, and stylized water merkez eksen boyunca simetrik ola- symmetrically along the centri rak bulunmaktadır. The carpet’s yellow wid Halının sarı geniş bordürü çentik- der consists of rhomb-shap 170 li kenarlara sahip olup dört simetrik notched edges featuring fo Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları çiçek içeren eşkenar dörtgenlerden metrical flowers, while the oluşurken, arka fonları küçük kırmı- grounds present small red, zı, kahverengi ve lacivert madalyonlar and navy medallions. The cha sergilemektedir. Geniş bordürün her oring on both sides of the w iki tarafında zincirlerin renkleri nere- der is almost identical, and th deyse aynıdır ve mollabaşı adı verilen elements called mollabashi. ögeler taşımaktadırlar. The carpet’s uniqueness stem Halının benzersizliği geniş bordür- its use of red only on the wide de sadece kırmızı kullanılmasından ve thereby preserving its overa böylece genel renk uyumunun korun- harmony. White and brown masından kaynaklanmaktadır. Beyaz bashi elements adorn the carp ve kahverengi mollabaşı ögeler, halı- row border. nın dar bordürünü süslemektedir.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 28x30 dm2 oyu sarı, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 730 ________ han carpet u, Azerbaijan 28x30 sq.dm k yellow, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 730 navy. Pal- d shapes, lue floral ns called lilies lie ic axis. de bor- pes with our sym- ir back- brown, ains’ col- wide bor- hey bear ms from e border, all color n molla- pet’s nar-

Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları 172 Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection



Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 19. Yüzyıl. 267x626 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, açık kah Üst atkı: yün, açık kahverengi, Z2S. Hav: yün, 2 ________________________________ Khila-Afsh Baku 19th century. 267x626 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, light Top weft: wool, light brown, Z2S. Pile: wool, 2Z Büyük ve küçük bitkisel desenler Large and small floral pat kırmızı bir arka fonun üzerinde düşey gracefully along the vertic eksenleri boyunca zarif bir biçimde against a red background, yerleşmiş olup kompozisyonu mey- the composition. Thin navy dana getirmektedir. İnce lacivert, sarı and light blue branches conn ve açık mavi dallar, dekoratif ögeleri decorative elements. birbirlerine bağlamaktadır. The dark navy palmettes an Koyu lacivert palmetler ve haçalı-is- li-islimi (sajayaghi) elements 174 limi (sacayağı) ögeler yatay olarak bir- each other horizontally, whil birlerini izlemekteyken, düşey eksen- appear along the vertical ax Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları ler boyunca daireler görülmektedir. green, white, and navy create t Kırmızı, yeşil, beyaz ve lacivert renk- position’s color scheme. ler kompozisyonun renk armonisini Meanders of different colo oluşturmaktadır. the basis of the border. The Farklı renklerdeki dolambaçlar, bor- accentuates dark navy, red dürü meydana getirmektedir. Bordür and light blue to harmonize w koyu lacivert, kırmızı, siyah ve açık field’s coloring. mavi renkleri vurgulamakta, zeminin renkleriyle uyum sağlamaktadır.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 32x28 dm2 hverengi, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 81 ________ han carpet u, Azerbaijan 32x28 sq.dm t brown, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 81 tterns lie cal axes forming y, yellow, nnect the nd hacha- s follow le circles xes. Red, the com- ors form e border d, black, with the

Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları 176 Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection



Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 19. Yüzyıl. 260x448 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, k Üst atkı: yün, koyu sarı, 2Z. Hav: yün, 2 _______________________________ Khila-Afsh Baku 19th century. 260x448 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, da Top weft: wool, dark yellow, 2Z. Pile: wool, 2Z Meym adı verilen yapraklar ve düşey Leaves called meym, and eksen boyunca birbirine yakın resme- flowers depicted close to one dilmiş stilize çiçekler zemini lacivert along the vertical axes adorn bir arka fonu süslemektedir. Orta against a navy background alan boyunca dağılmış beyaz, altın white, gold, blue, red, and dar rengi, mavi, kırmızı ve koyu kahve- elements scattered through rengi ögeler daireseldir. central area are circular. Bu simgesel bileşene meyne yaprağı This symbolic compone 178 adı da verilmektedir ve bundan dalla- called meyne yarpaghi, and a th nan bir üç yapraklı yonca deseni, altın clover pattern that branches o Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları rengi bir arka fon üstünde halının ge- it decorate the carpet’s wide niş bordürünü süslemektedir. Ögeler against a gold background. T beyaz, yeşil ve kahverengidir. ments are white, green, and b Beyaz zeminli dar bordürün etra- Narrow borders with a whi fında kırmızı ve kahverengi yurdu ground guard the fuller bo koruma simgesi olan ocak ögeleri gö- both sides and bear repeating rülmektedir. Bordürlerin arasındaki brown hearth elements, a sy koyu kahverengi ve yeşil hatlar, eski a yurt. The dark brown an halı dokuyucularının tarif ettiği bir su lines between the borders lie b (serhad) ögesi ile eşleştirilmektedir. a water element that ancien weavers described.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 28x30 dm2 koyu sarı, 2Z 2Z, y. 2-3 mm env. no. 107 ________ han carpet u, Azerbaijan 28x30 sq.dm ark yellow, 2Z Z, h. 2-3 mm inv. no. 107 stylized another the field d. These rk brown hout the ent also hree-leaf out from e border The ele- brown. ite back- order on g red and ymbol of nd green between nt carpet

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Khila-Afş Bakü 19. Yüzyıl. 237x563 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, açık Üst atkı: yün, açık kırmızı, Z2S. Hav: yün, 2 _________________________________ Khila-Afsh Baku 19th century. 237x563 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, li Top weft: wool, light red, Z2S. Pile: wool, 2Z Dairesel elmagülü, islimi (sacaya- Circular almagulu, islimi (sa ğı), nilüfer, üzüm yaprağı ve başka water lilies, grape leaves, and o desenler, klasik bir Khila-Afşan kom- terns fill the carpet’s red field, b pozisyonu temelinde halının kırmızı a classic Khila-Afshan comp zeminini doldurmaktadır. Bu desen- These patterns have a precise s ler hassas bir simetrik yapıya sahip rical structure, and some comb olup bazıları dallarla birleşmektedir. branches. The harmoniously-h Uyumlu renkli ögeler sarı, mavi ve be- ments are yellow, blue, and wh 180 yazdır. The carpet’s wide border i Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları Halının geniş bordürü sarı olup and consists of small alternat küçük, tekrarlı mavi ve kırmızı ma- and red medallions. Branch dalyonlarından oluşmaktadır. Dallar, the clover patterns that conne bu ögeleri birbirlerine bağlayan yonca elements, animating the bord desenlerini keserek bordürü canlan- The narrow borders spotl dırmaktadır. element called charkh (whee Dar bordürlerde çark veya kilimgülü imgulu. adı verilen ögeler vurgulanmıştır.

şan halısı ü, Azerbaycan k: 31x32 dm2 kırmızı, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 939 ________ han carpet u, Azerbaijan 31x32 sq.dm ight red, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 939 ajayaghi), other pat- based on position. symmet- bine with hued ele- hite. is yellow ting blue hes cross ect these der. light the el) or kil-

Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları 182 Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection



Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Fındığ Bakü 18. Yüzyıl sonu. 116x200 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, 2Z. Alt atkı: pamuk Üst atkı: pamuk, beyaz, Z3S. Hav: yün, 2 e ____________________________________ Findigh Baku Late 18th century. 116x200 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, 2Z. Bottom weft: cotton Top weft: cotton, white, Z3S. Pile: wool, 2Z Merkez eksen boyunca resmedilmiş A single medallion com tek bir madalyon kompozisyonu bu depicted along the centric ax halının zeminini oluşturmaktadır. Bu prises this carpet’s field. Thes kancalı dörtgen madalyonlara man- rangular medallions with ho gal adı verilmektedir. Her üç madal- called mangal. Every third m yondan biri, tekrarlayan dörtgen ve sports repeating quadrangu kancalı formlara ve kutsal alemi sim- hooked forms, as well as the geleyen ve madalyonları birbirlerine life that symbolizes the sacra 184 bağlayan yaşam ağacına sahiptir. Her and connects the medallions bir madalyonun merkezindeki yuvar- stars in the center of each m Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları lak yıldızlar kozmogonik (kainatın link to cosmogonic beliefs. yaradılışı) inançlarıyla ilgilidir. Beyaz, yellow, navy, red, green, an sarı, lacivert, kırmızı, yeşil ve diğer colors embellish these details renkler bu detayları süslemektedir. The peculiarity of the c Halının özelliği, iki geniş ve bir dar that there are two wide bordüre sahip olmasıdır. Halı do- and one that is narrow. Amo kumacılar arasında birinci bordür pet-weavers, the first border elma-haşiye, ikincisi ise meşel adıyla alma-hashiye, and the second anılmaktadır. mashal. Dar bordürdeki karanfil ögeleri The narrow border resembl halk arasında geysi-bishah adıyla bi- nation and is termed geysi-bish linmektedir.

ğan halısı ü, Azerbaycan k: 36x42 dm2 k, beyaz, Z3S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 1462 ________ han carpet u, Azerbaijan 36x42 sq.dm n, white, Z3S Z, h. 2-3 mm inv. no. 1462 mposition xes com- se quad- ooks are medallion ular and e tree of al world s. Round medallion . White, nd other s. carpet is borders ong car- is called is called les a car- hah.

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts CollectionGence-KazahHTaliıpliar Gence-Kazah tipi Kazah grubu halıları Azerbaycan’ın kuzeydo- ğu bölgesine ait olup Kura Nehrinin her iki yakasındaki yerleşim yerlerinin yanı sıra komşu ülkelerdeki tarihi Azerbaycan toprak- larında üretilen halıları bir araya getirmektedir. Bu topraklar Er- menistan’daki Göyçay (şimdiki Sevan) Gölü çevresini ve nüfusun çoğunluğunun Azerbaycanlı olduğu Gürcistan’daki Borçalı bölge- sini kapsamaktadır. Büyük, basamak şekilli veya kancalı madalyonların yanı sıra boy- nuz biçimli desenler, hayvan şekilleri, eski Türki kabilelerin simge- lerini temsil eden damgalar, Kazah halı grubuna özgüdür. Bu halılar kalın ve yumuşak olup yüksek düğümlü ve nispeten düşük yoğunluklu olmalarıyla farklılık göstermektedir. Parlak, yüksek kaliteli yün özellikleri Kazah halılarına ayrı bir güzellik vermektedir. 186 Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları

Ganja-Gazakh-CTayrppeets Gazakh group of Ganja-Gazakh-type carpets cover the northeastern region of Azerbaijan, combining carpets made in settlements on both banks of the river Kura, as well as in the historic Azerbaijani lands in the neighboring countries. These lands comprise the vicinity of Lake Goycha (now Sevan) in Ar- menia, as well as the region of Borchaly in Georgia, where the majority of the population are Azerbaijanis. Large step-shaped or hook-liked medallions, as well as horn- shaped patterns, animal images, and tamgas representing sym- bols of ancient Turkic tribes, are characteristic of the Gazakh carpet group. These carpets are thick and soft and differ in a high pile and relatively low density. The shiny high-quality wool characteristic of Gazakh carpets gives them a special beauty.

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Daghkasaman halısı (2. Kazah 18. Yüzyıl. 122x230 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün Üst atkı: yün, kırmızı, 2Z. Hav: yün, 2 e ________________________________ Daghkasaman carpet (2n Gazakh 18th century. 122x230 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: Top weft: wool, red, 2Z. Pile: wool, 2Z Bu halının orta alanı düşey yönde This carpet’s central field e uzatılmış olup yedi eşit parçaya ayrıl- vertically and divides into sev mıştır. Çengel veya Oğuz damgası öge- parts. Garmagli or oghuz d leri lacivert, kırmızı ve sarı karelerde elements appear on these na görülmektedir. Orta alan ile bordür and yellow squares. The re arasındaki kırmızı boşluk kervansaray between the central area and adını almakta olup çengel desenleri der is called a caravanserai an veya koç boynuzunu anımsatmakta- garmagli patterns or gosha res 188 dır. the horns of a ram. Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları Geniş bordürün deseni, ritmik dal- The wide border’s design ga biçimli dolambaçların ve suyu tention to a harmonious co koruyan ejderlerin uyumlu bir kom- tion of recurring wavy-shape binasyonuna dikkat çekmektedir. ders and dragons that protec Beyaz bordür üzerindeki imgeler kır- The images on the white bo mızı, lacivert, menekşe ve koyu yeşil colored in red, navy, violet, a renklerdedir. Koyu lacivert arka fonlu green. The borders with a da bordürler basit olup küçük, baklava background are simple and biçimli ögeleri sergilemektedir. small diamond-shaped eleme repeat.

versiyon) h, Azerbaycan k: 26x32 dm2 n, kırmızı, 2Z 2Z, y. 2-3 mm env. no. 1452 ________ nd version) h, Azerbaijan 26x32 sq.dm wool, red, 2Z Z, h. 2-3 mm inv. no. 1452 elongates ven equal damghasi avy, red, ed space the bor- nd bears sembling calls at- ombina- ed mean- ct water. order are and dark ark navy d display ents that

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Şıhlı halısı ( Kazah 1895 (H. 1316). 109x155 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z3S. Alt atkı: yün, Üst atkı: yün, kırmızı, Z2S. Hav: yün, 2 e ____________________________________ Shikhli carpet (Praye Gazakh AH 1316 (1895). 109x155 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z3S. Bottom weft: w Top weft: wool, red, Z2S. Pile: wool, 2Z Halının zemininin üst kısmı geo- The upper part of the carp metrik bir mihraba ve simetrik sim- features a geometrical mih gesel desenlere sahiptir. Hem tote- symmetrical symbolic patte mi hem de gücü simgeleyen buynuz, ynuz, sallama, and garmag e sallama ve çengel ögeleri bu kırmızı symbolizing both totem and s kenarlı mihrabın içinde, beyaz bir occur inside of this red-edged arka fon üstünde bulunmaktadır. Bu against a white background desenler eski Türk boylarında tipik patterns are typical in ancien 190 olarak görülmekte olup İslamiyet’in tribes and were widely used a kabulünden sonra halı tasarımları designs after the adoption o Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları olarak yaygın bir biçimde kullanıl- The elements are red, whit mıştır. Ögeler kızılcık rengi, beyaz, blue, and yellow. açık mavi ve altın sarısıdır. Tamga (a tribal symbol of Ok-yay kültüyle ilişkili Damga (Türk people) elements associated w boylarının simgesi) ögeleri, halının okh-yay (bow and arrow) cu geniş bordürünü süslemektedir. Bu rate the carpet’s wide border desenler bu tür kompozisyonlarda patterns have a protective m koruyucu bir anlama sahiptir. Sarı bir in such compositions. Wavy arka fon önündeki mavi ve kırmızı in blue and red against a yello dalgalı desenler halıya enerji kazan- ground energize the carpet. dırmaktadır.

(Seccade) h, Azerbaycan k: 30x36 dm2 kırmızı, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 1702 ________ er carpet) h, Azerbaijan 30x36 sq.dm wool, red, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 1702 pet’s field hrab and erns. Bu- elements strength d mihrab d. These nt Turkic as carpet of Islam. te, light f Turkic with the ult deco- r. These meaning y designs ow back-

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts CollectionTebriz TipHi alılar Tebriz halıları (şimdiki İran İslam Cumhuriyeti’nde İran Azer- baycan’ında bulunan) Tebriz şehrinde ve çevresindeki bölgelerde tasarlanmış ve geliştirilmiştir. Modern Azerbaycan ortaçağda Sa- fevi İmparatorluğu’nun sınırları içinde bulunuyordu. 16. Yüzyılda, Safevi İmparatorluğu’nun başkenti Tebriz tüm Müslüman Do- ğu’nun en büyük kültür merkezi haline gelmişti. Zamanın en iyi sanatçı ve zanaatkarları, eserlerini saray atölyelerinde vermekteydi. O dönemde kitap minyatürleri ve halıcılık serpildi. Bu nedenle, minyatürcülük, halı kompozisyonları üzerinde derin bir etki bı- raktı. Tebriz halıları yüksek bir yoğunluğa ve mükemmel bir tasarıma sahiptir. Bu halıların sanatsal tasarımı büyük çoğunlukla stilize çiçek süslemelerinden ve anlatı resimlerinden (av, klasik edebiyat, tarihsel kişiler ve dini temalar) oluşmaktaydı. 192 Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları

Tabriz-TyCpaerpets Tabriz carpets have been designed and developed in Tabriz city (now the Islamic Republic of Iran / Iranian Azerbaijan) and its surrounding areas. During the medieval period, modern Azerbaijan was a part of the Safavid Empire. In the 16th century, Tabriz, the capital of the Safavid Empire has become the largest cultural center of the entire Muslim East. The best artists and craftsmen of that time worked in palace workshops. At that period, the book miniatures and carpet weaving art thrived. Thus, miniature art profoundly impacted carpet com- positions. Tabriz carpets have a high density and perfect design. The ar- tistic design of these carpets mainly consists of stylized floral ornaments and narrative images (hunting, classical literature, historical figures, and religious themes).

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Ağaçlı halı ( 17. Yüzyıl sonu - 18. Yüzyıl başı. Türk düğümü, sıklık: 34x36 dm2. Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün, açık kah Üst atkı: yün, açık kahverengi, Z2S. Hav: yün, 2 _____________________________________________ Aghajli carpet (N Late 17th - early 18th century. 135x260 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: wool, light Top weft: wool, light brown, Z2S. Pile: wool, 2Z Bu halının zemini stilize bir servi ağa- This carpet’s field displays a cını ve soyut bir kuşu, bir tavustlu taht cypress tree with an abstract üstünde oturan bir şahı, ışık huzmeleri- shah sitting on a takhti-tovu ne sahip bir insan imgesini betimlemek- human image with light ra tedir. Kompozisyonu dolduran çeşitli various symbolic designs tha simgesel desenler halının hem sanatsal composition lend the carpet değerini arttırmakta, hem de renk ver- artistic value and colorfulness. mektedir. The composition reflects th 194 Kompozisyon 16. - 17. Yüzyıl Tebriz ence of 16th-17th-century Tab minyatürlerinin etkisini yansıtmakta- iatures. Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları dır. The ivory cypress trees, whi Cenneti ve büyüklüğü simgeleyen fil- bolize paradise and greatness, a dişi rengi servi ağaçları ve diğer ögeler er elements stand out against koyu kırmızı arka fon üstünde belirgin- red background. There are w lik kazanmıştır. Mavi ve beyaz ağaçların dark navy orthomorphic ima üzerinde beyaz ve koyu lacivert orto- rooster or hoopoe on the tree morfik horoz veya ibibik kuşu imgeleri and white. However, the crown bulunmaktadır. Bununla birlikte, tah- sitting on the throne is the a tın üzerinde oturan ve başında taç olan central motif. Most likely, th kral, dikkati çeken merkezi motiftir. Bu tration represents one of the motif, inanç, cennet konularında kutsal kings, who accords with the h insan tanımına uyan Safevi şahlarından about faith and paradise. birini temsil etmektedir. The central field, consisting Çeşitli beyaz, lacivert ve kırmızının ious shades of white, navy, a tonlarından meydana gelen orta alan, abuts a border with meander benzer tonlarda dolambaç desenlerine in similar hues. sahiptir.

(Anlatılı) Tebriz 135x260 cm hverengi, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 887 ________ Narrative) Tabriz 34x36 sq.dm t brown, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 887 a stylized t bird, a uz, and a ays. The at fill the both its . he influ- briz min- ich sym- and oth- the dark white and ages of a es in blue ned king attractive his illus- e Safavid holy man g of var- and red, patterns

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Madalyon halı ( 18. Yüzyıl. 195x294 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: yün Üst atkı: yün, fildişi, Z2S. Hav: yün, 2 ________________________________ Medallion carpet (N 18th century. 195x294 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: woo Top weft: wool, ivory, Z2S. Pile: wool, 2Z Beyaz arka fonlu ve sarı ve kırmızı A large circular medallio konturlu büyük, dairesel bir madal- turunj with a white backgrou yon (türünc), halının merkezini süs- yellow and red contours d lemektedir. Orta alan kırmızıdır. Ma- the carpet’s center. The cent dalyonun kenarlarındaki çentiklerin is red. The shape of the not şekli değişiklik göstermektedir. Kar- the medallion edges differ. Ke tuş ve kubbe figürleri halının üst ve alt gubpa (dome) figures appear bölümlerinde görünmektedir. carpet’s top and bottom. 196 Bir ejderi simgeleyen mavi ve lacivert Blue and navy khatai b hatayi dallar ve altın renkli palmetler, symbolizing a dragon and Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları halının kompozisyonunu meydana palmettes create the carpet’s getirmektedir. Sarı palmetlerin mer- sition. The yellow palmettes kezi kırmızı ve sarı bitkisel ögeleri vur- highlights red and yellow flo gulanmaktadır. ments. Çeşitli şekillerdeki palmetler, nokta- The various-shaped palme lı serviler, elmagülü, yaşam ağaçları ve presses with dots, almagulu, diğer ögeler, orta alanın madalyonuna life, and other elements acc eşlik etmektedir. the medallion of the central f Beyaz ve kırmızı kartuş ve küçük White and red ketebe an sekiz köşeli madalyonlar, lacivert arka eight-pointed medallions ad fonlu bordürü süslemektedir. Burada border with a navy backgroun insan ve çeşitli hayvan imgeleri totem inançlarıyla ilgilidir. Beyaz bir deve the images of people and var üzerindeki bir binicinin yanı sıra kır- imals relate to totemic belief mızı, altın rengi ve mor atlar dikkat er on a white camel, along w çekmektedir. Dar bordürler beyaz golden, and purple horses, the imagination. The narrow olup dolambaçlara sahiptir. are white and sport meanders

(Anlatılı) Tebriz k: 32x38 dm2 n, fildişi, Z2S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 753 ________ Narrative) Tabriz 32x38 sq.dm ol, ivory, Z2S Z, h. 2-3 mm inv. no. 753 on or a und and decorates tral field tches on etebe and r on the branches golden compo- s’ center oral ele- ettes, cy- trees of company field. nd small dorn the nd. Here, rious an- fs. A rid- with red, capture w borders s.

Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection Baghch 18. Yüzyıl sonu. 284x830 cm. Türk düğümü, sıklık Çözgü: yün, Z2S. Alt atkı: pamuk Üst atkı: pamuk, beyaz, Z3S. Hav: yün, 2 ___________________________________ Baghcha Late 18th century. 284x830 cm. Symmetric knot, density: Warp: wool, Z2S. Bottom weft: cotton Top weft: cotton, white, Z3S. Pile: wool, 2Z Halının merkez ekseni boyunca There is a small backwater küçük bir su birikintisi veya nehir bu- along the carpet’s central ax lunmaktadır. Su birikintisi ince grafik backwater contains fine grap zikzak hatlar ve merkezinde stilize zag lines and stylized fishe balıklar içermektedir. Dikdörtgenle- center. There are blooming rin içindeki madalyonlarda ve mer- the medallions inside the re kez eksenin yanlarında, çiçek açmış and at the sides of the cent ağaçlar bulunmaktadır. Ağaç dalları, Tree branches orientate to t 198 merkez madalyonun sağına ve soluna and left of the centric medall yönelmektedir. Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları Navy, red, light yellow, wh Lacivert, kırmızı, açık sarı, beyaz green abound. The compos ve yeşil renkleri bol miktarda kulla- rhythmic and symmetrical. R nılmıştır. Kompozisyon ritmik ve si- pies, as well as flowers in vases metriktir. Kırmızı gelinciklerin yanı flower bushes, dot the borde sıra vazo içinde üzerinde çiçekler olan metrically against a navy back dallar, lacivert bir arka fon üstünde The narrow borders’ backgr bordürü asimetrik olarak kesintiye white, and its patterns are co uğratmaktadır. Dar bordürlerin arka of simple repetitive meanders fonu beyazdır ve desenleri basit tek- rarlı dolambaçlardan oluşmaktadır.

hali halısı Tebriz k: 30x30 dm2 k, beyaz, Z3S 2Z, y. 2-3 mm env. no. 17 ________ hali carpet Tabriz 30x30 sq.dm n, white, Z3S Z, h. 2-3 mm inv. no. 17 r or river xis. The phic zig- es in its trees on ectangles tral axis. the right ion. hite, and sition is Red pop- s and on er asym- kground. round is omposed s.

Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan Azerbaycan Halıları 200 Azerbaijani Carpets from the Museum of Turkish and Islamic Arts Collection