˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè ñ ชวงเวลาและวิธีการ ทางประวัติศาสตร ÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ µÍ¹·Õè ñ ¡ÒùѺª‹Ç§àÇÅÒáÅСÒÃà·ÕºÈÑ¡ÃÒª ชวงเวลาเกิดจากการสังเกตปรากฏการณธรรมชาติ ศักราชและการเทียบศักราช การใชทศวรรษ ศตวรรษ และสหัสวรรษ µÍ¹·Õè ò ¡ÒÃẋ§ª‹Ç§ÊÁÑ·ҧ»ÃÐÇѵÔÈÒʵà การแบงชวงเวลาสมัยกอนประวัติศาสตร การแบงชวงเวลาสมัยประวัติศาสตร µÍ¹·Õè ó ÇÔ¸Õ¡Ò÷ҧ»ÃÐÇѵÔÈÒʵà ขั้นตอนของวิธิการทางประวัติศาสตร หลักฐานทางประวัติศาสตร ลขิ สิทธ์ขิ องบรษิ ัท สาํ นกั พิมพเ อมพันธ จาํ กัด วชิ า ประวัติศาสตร ๑ หนวยท่ี ๑ แผนที่ ๑ ๑
µÍ¹·Õè ñการนับชวงเวลา และการเทียบศักราช ประวัติศาสตรเปนการศึกษาเรื่องราวในอดีตที่ ผา นมาแลว ของสงั คมมนษุ ย เรือ่ งราวตา งๆ ทีเ่ กดิ ขึน้ ยอ ม มีความสัมพันธเกี่ยวเนื่องเชื่อมโยงกันตามมิติของเวลา ชวงเวลาเกิดจากการสังเกต ปรากฏการณธรรมชาติ วัน เปนปรากฏการณที่เกิด รูปจําลองปฏทิ ินของชาวสุเมเรยี น จากโลกหมุนรอบตัวเอง ๑ รอบ เดอื น เปน ปรากฏการณท เี่ กดิ จากดวงจันทรโคจรรอบโลก ๑ รอบ ป เปน ปรากฏการณท เี่ กดิ จาก โลกโคจรรอบดวงอาทิตย ๑ รอบ ลขิ สทิ ธิ์ของบริษัท สาํ นกั พิมพเ อมพันธ จํากดั วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๑ แผนที่ ๒ ๒
ก า ร แ บ ง ช ว ง เ ว ล า ที่ เ กิ ด จ า ก ก า ร สั ง เ ก ต ปรากฏการณธรรมชาติมี ๒ ลักษณะคือ เวลาทาง จันทรคติ และเวลาทางสุริยคติ เวลาทางจนั ทรคติ เกดิ จากการสงั เกตการโคจรของ ดวงจันทร เกิดเปนขางขึ้น ขางแรม เดือนทางจันทรคติ เกดิ จากดวงจนั ทรห มนุ รอบโลก ๑ รอบเปน เวลา ๒๙ วนั ครง่ึ ปทางจันทรคตมิ ี ๑๒ เดือนเทา กับ ๓๕๔ วนั เวลาทางสุริยคติ เกดิ จากการสงั เกตการโคจรของ โลกรอบดวงอาทติ ย หนง่ึ รอบเทา กับ ๑ ป มี ๓๖๕.๒๕ วัน เวลาทางจนั ทรคตจิ ึงแตกตางจากเวลาทางสรุ ุิยคติ ถึงปล ะ ๑๑ วันเศษ ดงั นัน้ ในระบบจันทรคตทิ ุก ๓ ป จงึ มกี ารเพิม่ เดือนข้ึนอีก ๑ เดือน หลังเดือน ๘ เรียก เดือน ๘ หลัง (เรยี กวา ปอธิกมาส) และประมาณ ๕ ป จะมีการเพ่ิมวันอีก ๑ วันในเดือน ๗ (เรียกวา ปอธิกวาร) เวลาทางจันทรคติ ลิขสิทธ์ขิ องบรษิ ัท สาํ นักพมิ พเอมพันธ จาํ กดั วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๑ แผนท่ี ๓ ๓
ศักราชและการเทียบศักราช ศักราช คือ ชวงเวลา ๑ ป มีเกณฑการกําหนดดังนี้ ๑. พุทธศักราช (พ.ศ.) เปนการนับศักราชของ ประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนา แตละประเทศจะมีการ นบั ปต า งกนั ประเทศศรลี งั กา พมา และกมั พชู า จะนบั ปย า ง คอื เรม่ิ นบั พทุ ธศกั ราช ๑ เมอ่ื พระพทุ ธเจา เสดจ็ ปรนิ พิ พาน แตป ระเทศไทยจะนบั ปเ ต็มคอื เริ่มนับพุทธศกั ราช ๑ เมอ่ื พระพทุ ธเจา เสดจ็ ปรนิ พิ พานไปแลวครบ ๑ ป พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล า เ จ า อ ยู หั ว โปรดเกลา ฯ ใหใ ชพ ทุ ธศักราชในราชการเมอื่ พ.ศ. ๒๔๕๕ ๒. มหาศักราช (ม.ศ.) การนบั มหาศักราชเรม่ิ ตน ในสมัยของพระเจากนิษกะแหงราชวงศกุษาณะ กษัตริยผู ครองแควน คันธาระของอินเดีย เร่ิมตั้งมหาศักราชขึ้นเมื่อ พทุ ธศกั ราช ๖๒๒ (มหาศกั ราชที่ ๑ ตรงกบั พทุ ธศกั ราช ๖๒๒) ๓. จุลศักราช (จ.ศ.) เปนศักราชท่ีเกิดขึ้นใน ดินแดนพมาสมัยโบราณ โดยเริ่มตนในสมัยของพระเจา สูริยวกิ รมข้นึ ปกครองอาณาจักรศรเี กษตร เมื่อพทุ ธศักราช ๑๑๘๒ (จลุ ศกั ราชที่ ๑ ตรงกบั พุทธศักราช ๑๑๘๒) ลขิ สทิ ธ์ขิ องบรษิ ัท สํานักพิมพเ อมพันธ จาํ กดั วิชา ประวตั ศิ าสตร ๑ หนวยที่ ๑ แผน ที่ ๔ ๔
๔. รัตนโกสินทรศก (ร.ศ.) เปน ศักราชของไทยท่ีเกิดขึ้นในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา- เจาอยูหัว เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๒ โดยให เริ่มนับปท่ีพระบาทสมเด็จพระพุทธ- ยอดฟา จฬุ าโลกมหาราชทรงสถาปนา กรงุ เทพมหานครเปน ราชธานขี องไทย เมอ่ื พ.ศ.๒๓๒๕เปน รตั นโกสนิ ทรศ กท่ี๑ แตไดยกเลิกไปใน พ.ศ. ๒๔๕๕ เมื่อ รชั กาลที่ ๕ โปรดเกลาฯ ใหใช รตั นโกสินทรศ กเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๒ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัวโปรดเกลาฯ ใหใชพ ุทธศักราชแทนรัตนโกสนิ ทรศ ก ๕. คริสตศกั ราช (ค.ศ.) เปน การนบั ศกั ราชของประเทศ ทน่ี บั ถอื ศาสนาครสิ ต เรม่ิ นบั เมอ่ื พระเยซซู ง่ึ เปน พระศาสดาของ ศาสนาครสิ ตป ระสตู ิ ตรงกบั พ.ศ. ๕๔๔ ปจ จบุ นั ครสิ ตศ กั ราช เปน ศกั ราชสากลทใ่ี ชแ พรห ลายทว่ั โลก ๖. ฮิจเราะหศักราช (ฮ.ศ.) เปนการนับศักราชของ ประเทศท่ีนับถือศาสนาอิสลาม เริ่มนับเมื่อนบีมูฮัมหมัดซึ่ง เปน พระศาสดาของศาสนาอสิ ลามกระทาํ ฮจิ เราะห คอื อพยพ จากเมืองเมกกะไปอยทู เี่ มดนิ ะ (ฮิจเราะหศ ักราชท่ี ๑ ตรงกบั พทุ ธศกั ราช ๑๑๖๕) แตฮ จิ เราะหศ กั ราชใชร ะบบจนั ทรคตอิ ยา ง เครงครัด ทําใหคลาดเคล่ือนกับระบบสุริยคติ ดังน้ันในทุกๆ ๓๒ ปค รง่ึ ฮจิ เราะหศักราชจะมากกวาศกั ราชอ่นื ๑ ป ปจจุบันจะเทียบฮิจเราะหศักราชกับพุทธศักราช ตอ งนาํ ๑๑๒๒ ไปบวกหรอื ลบ ลิขสทิ ธิข์ องบริษทั สํานกั พิมพเ อมพันธ จํากดั วิชา ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๑ แผน ที่ ๕ ๕
การเทียบศักราช หลกั เกณฑก ารเทยี บศกั ราชตางๆ ม.ศ. + ๖๒๑ = พ.ศ. พ.ศ. - ๖๒๑ = ม.ศ. จ.ศ. + ๑๑๘๑ = พ.ศ. พ.ศ. - ๑๑๘๑ = จ.ศ. ร.ศ. + ๒๓๒๔ = พ.ศ. พ.ศ. - ๒๓๒๔ = ร.ศ. ค.ศ. + ๕๔๓ = พ.ศ. พ.ศ. - ๕๔๓ = ค.ศ. ฮ.ศ. + ๑๑๒๒ = พ.ศ. พ.ศ. - ๑๑๒๒ = ฮ.ศ. การใชทศวรรษ ศตวรรษ และสหัสวรรษ ทศวรรษ (Decade) ความหมาย ทศ หมายถงึ จาํ นวนสบิ วรรษ หมายถงึ ป ทศวรรษ คอื การนบั ชว งเวลา ๑๐ ป เรม่ิ นบั ปท ล่ี งเลข ๐ ไป อกี ๙ ป สว นใหญน ยิ มใชใ นครสิ ตศ กั ราช เชน ทศวรรษ ๑๙๙๐ หมายถึง ค.ศ. ๑๙๙๐-๑๙๙๙ การเขยี นตามสากลนยิ ม ใชส ญั ลกั ษณ s วางหลงั ปศ กั ราช ดงั น้ี 1990s = ทศวรรษ ๑๙๙๐ ลขิ สทิ ธ์ขิ องบริษทั สํานักพิมพเ อมพนั ธ จํากัด วชิ า ประวัติศาสตร ๑ หนว ยที่ ๑ แผนท่ี ๖ ๖
ศตวรรษ (Century) ความหมาย ศต หมายถงึ จาํ นวนหนง่ึ รอ ย วรรษ หมายถงึ ป ศตวรรษ คอื การนบั ชว งเวลา ๑๐๐ ป เรม่ิ นบั ตง้ั แตป ท ่ี ๑ ไปถงึ ๑๐๐ นยิ มใชท ง้ั พทุ ธศตวรรษและครสิ ตศ ตวรรษ เชน พทุ ธศตวรรษท่ี ๑ หมายถงึ พ.ศ. ๑-พ.ศ. ๑๐๐ ครสิ ตศ ตวรรษท่ี ๒ หมายถงึ ค.ศ. ๑๐๑-ค.ศ. ๒๐๐ สหัสวรรษ (Millennium) ความหมาย สหสั หมายถงึ จาํ นวนหนง่ึ พนั วรรษ หมายถงึ ป สหัสวรรษ คือ การนับชวงเวลา ๑,๐๐๐ ป โดยเร่ิมนับ พ.ศ. ๑-๑๐๐๐ เปน สหสั วรรษท่ี ๑ เชน สหัสวรรษท่ี ๓ ของคริสตศักราช หมายถึง ค.ศ. ๒๐๐๑-๓๐๐๐ ลิขสทิ ธิ์ของบริษัท สํานักพิมพเ อมพนั ธ จํากัด วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนวยที่ ๑ แผนท่ี ๗ ๗
µÍ¹·Õè òการแบงชวงสมัย ทางประวัติศาสตร นั ก ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร ใ ช ห ลั ก ฐ า น ที่ ป ร า ก ฏ ลายลักษณอักษรเปนเกณฑการแบงชวงสมัยทาง ประวัติศาสตร แบงออกเปน ๒ สมัย คือ ๑. สมัยกอนประวัติศาสตร หมายถงึ สมยั ทม่ี นษุ ย ยงั ไมม ตี วั หนงั สอื ใชใ นการบอกเลา เรอ่ื งราว ๒. สมัยประวัติศาสตร หมายถงึ ชว งเวลาทม่ี นษุ ย รจู กั ใชต วั หนงั สอื บนั ทกึ เรอ่ื งราวตา งๆ และไดม พี ฒั นาการทาง สงั คมขน้ึ เปน ลาํ ดบั ลิขสทิ ธ์ขิ องบรษิ ัท สาํ นักพิมพเอมพันธ จํากัด วิชา ประวตั ิศาสตร ๑ หนวยท่ี ๑ แผนที่ ๘ ๘
การแบงชวงเวลา สมัยกอนประวัติศาสตร แบง ยคุ สมยั ตามเทคโนโลยกี ารทาํ เครอ� งมอื เครอ� งใช ๑. สมัยหิน เปน ระยะเวลาทม่ี นษุ ยท าํ เครอ่ื งใชจ าก หนิ ตามธรรมชาตแิ ละยงั ไมร จู กั ตง้ั ถน่ิ ฐานเปน หลกั แหลง สมัยหินสามารถ จาํ แนกชว งเวลาตามลกั ษณะ ความประณตี ของเครอ่ื งมอื เครอ่ื งใชไ ดด งั น้ี เครอ่ื งมอื หนิ กะเทาะ ท่แี หลง โบราณคดี อําเภอแมทะ จงั หวดั ลาํ ปาง สมยั หนิ เกา (ประมาณ ๕๐๐,๐๐๐-๑๐,๐๐๐ ปม าแลว ) เปน สมัยท่มี นุษยรจู ักใชเคร่อื งมือขวานหินกะเทาะ ใชสําหรับขูดสับ และสบั ตดั สมยั หนิ กลาง (ประมาณ ๑๐,๐๐๐-๖,๐๐๐ ปม าแลว ) มนษุ ย สมยั นร้ี จู กั ใชเ ครอ่ื งมอื สะเกด็ หนิ มคี วามคมมากขน้ึ ใชส าํ หรบั ขดู และเฉือน รูปทรงสวนใหญเปนรูปไข หรือท่เี รียกวา เคร่อื งมือ ฮวั บนิ เนยี น สมยั หนิ ใหม (ประมาณ ๖,๐๐๐-๔,๐๐๐ ปม าแลว ) เปน สมัยท่มี นุษยมีการทําเคร่อื งมือขวานหินขัดข้นึ มา ใชสําหรับตัด เฉอื นแบบมดี ลิขสทิ ธข์ิ องบริษทั สาํ นกั พมิ พเอมพันธ จาํ กัด วิชา ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๑ แผนที่ ๙ ๙
๒. สมัยโลหะ (ประมาณ ๔,๐๐๐–๑,๕๐๐ ปม าแลว ) มนษุ ยร จู กั นาํ แรธ าตุ เชน ทองแดง ดบี กุ เหลก็ มาทาํ สง่ิ ของ เคร่ืองมือเคร่ืองใช แบงเปน ๒ สมัยคือ สมัยสําริด และ สมยั เหลก็ แหลง โบราณคดีบา นดอนตาเพชร จังหวดั กาญจนบุรี โบราณวัตถุพบทีแ่ หลงโบราณคดีบานเชียง จังหวัดอดุ รธานี สมยั สาํ รดิ (ประมาณ ๔,๐๐๐-๒,๕๐๐ ปม าแลว ) เปน ระยะ เวลาทค่ี นโบราณรจู กั ถลงุ แรท องแดงและดบี กุ มาหลอ ผสมกนั ทาํ เครอ่ื งมอื เครอ่ื งใช สมยั เหลก็ (ประมาณ ๒,๕๐๐-๑,๕๐๐ ปม าแลว ) มนษุ ยใ น สมยั นเ้ี รม่ิ ใชเ หลก็ ทาํ เปน เครอ่ื งมอื เครอ่ื งใช ลขิ สิทธขิ์ องบริษทั สาํ นกั พมิ พเอมพันธ จาํ กดั วิชา ประวตั ิศาสตร ๑ หนวยที่ ๑ แผนที่ ๑๐ ๑๐
ลขิ สทิ ธิ์ของบริษทั สํานกั พิมพเ อมพนั ธ จาํ กดั วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๑ แผน ที่ ๑๑ ๑๑
แบงยุคสมัยตามแบบแผนการดํารงชีวิตและ ลักษณะสังคม แบงยอยออกเปน ๓ ยุค ดังนี้ ๑. ยุคสังคมลาสัตวและหาของปา หรือยุคสังคม นายพราน มอี ายรุ าว ๕๐๐,๐๐๐- ๖,๐๐๐ ปม าแลว เปน ชว งเวลา ท่มี นุษยดํารงชีวิตดวยการลาสัตว เก็บของปาซ่งึ เปนพืชผลตาม ธรรมชาตมิ าบรโิ ภค ภาพจําลองวถิ ีชีวติ ของมนษุ ยสมยั โบราณ ๒. ยุคสังคมหมูบานเกษตรกรรม มอี ายรุ าว ๖,๐๐๐- ๒,๕๐๐ ปมาแลว เปนชวงเวลาท่ีมนุษยรูจักการเพาะปลูกและ เลย้ี งสตั ว มรี วมกลมุ กนั เปน หมบู า น ๓. ยุคสังคมเมือง มอี ายรุ าว ๒,๕๐๐ ปล งมา เปน ชว ง เวลาท่มี นุษยดํารงชีวิตดวยการเกษตรกรรมโดยใชเคร่อื งทนุ แรง และแรงงานจากสตั วอ ยรู วมกนั มกี ารแบง ชนชน้ั และกาํ หนดหนา ท่ี ของสมาชกิ ในชมุ ชนอยา งชดั เจน ลิขสิทธขิ์ องบรษิ ทั สํานักพมิ พเ อมพันธ จาํ กดั วชิ า ประวัติศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๑ แผนท่ี ๑๒ ๑๒
การแบงชวงเวลา สมัยประวัติศาสตร แบงชวงสมัยโดยใชศูนยกลางการปกครองหรือ ราชธานี สมยั กอ นสโุ ขทยั (กอ นพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๘) สมยั สโุ ขทยั (พ.ศ.๑๗๙๒-๒๐๐๖) สมยั อยธุ ยา (พ.ศ.๑๘๙๓-๒๓๑๐) สมยั ธนบรุ ี (พ.ศ.๒๓๑๐-๒๓๒๕) สมยั รตั นโกสนิ ทร (พ.ศ.๒๓๒๕-ปจ จบุ นั ) แบง ชว งสมยั โดยใชร ปู แบบทางศลิ ปะ สมยั ทวารวดี (ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๒-๑๖) สมยั ลพบรุ ี (ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๒-๑๘) สมยั ศรวี ชิ ยั (ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๓-๑๘) สมยั เชยี งแสน (ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๙-๒๓) สมยั สโุ ขทยั (ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๙-๒๐) สมยั อยธุ ยา (ราวพทุ ธศตวรรษท่ี ๒๐-ตน พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔) สมยั ธนบรุ ี (ราว พ.ศ. ๒๓๑๐-๒๓๒๔) สมยั รตั นโกสนิ ทร (ราว พ.ศ. ๒๓๒๕-ปจ จบุ นั ) ลขิ สทิ ธ์ิของบริษัท สํานกั พิมพเ อมพันธ จาํ กดั วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนวยท่ี ๑ แผน ท่ี ๑๓ ๑๓
แบง ยคุ สมยั โดยใชพ ระราชวงศป กครองอาณาจกั รไทย ราชวงศพ ระรว ง (ปกครองอาณาจกั รสโุ ขทยั ประมาณ พ.ศ. ๑๗๙๒-๑๙๘๑) ราชวงศอ ทู อง (ปกครองอาณาจกั รอยธุ ยา พ.ศ. ๑๘๙๓- ๑๙๑๓ และ พ.ศ. ๑๙๓๑-๑๙๕๒) ราชวงศสุพรรณภูมิ (ปกครองอาณาจักรอยุธยา พ.ศ. ๑๙๕๒-๒๑๑๒) ราชวงศส โุ ขทยั (ปกครองอาณาจกั รอยธุ ยา พ.ศ. ๒๑๑๒- ๒๑๗๓) ราชวงศปราสาททอง (ปกครองอาณาจักรอยุธยา พ.ศ. ๒๑๗๓-๒๒๓๑) ราชวงศบานพลูหลวง (ปกครองอาณาจักรอยุธยา พ.ศ. ๒๒๓๑-๒๓๑๐) ราชวงศจักรี (ปกครองอาณาจักรรัตนโกสินทร พ.ศ. ๒๓๒๕-ปจ จบุ นั ) ลิขสทิ ธขิ์ องบริษัท สาํ นกั พิมพเอมพันธ จํากัด วชิ า ประวตั ิศาสตร ๑ หนวยท่ี ๑ แผน ท่ี ๑๔ ๑๔
แบงชวงสมัยโดยใชเหตุการณการเปลี่ยนแปลง ทางการเมืองปกครอง สมัยการปกครองแบบชนเผา/แวนแควน (ประมาณ พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๒-๑๘) สมยั การปกครองแบบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย (ประมาณ พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๘-พ.ศ. ๒๔๗๕) สมัยการปกครองแบบประชาธิปไตย (พ.ศ. ๒๔๗๕- ปจ จบุ นั ) นอกจากนเ้ี รายงั สามารถแบง ชว งเวลาในการศกึ ษา ประวตั ศิ าสตรไ ทยไดโ ดยใชเ กณฑอ น่ื ๆ อกี อาทิ ชว งเวลาตาม การเปลย่ี นแปลงทางสงั คมเศรษฐกจิ วฒั นธรรมหรอื ชว งเวลา ที่ไดต ิดตอ สัมพนั ธก ับประเทศตา งๆ ลขิ สิทธข์ิ องบริษัท สํานักพมิ พเ อมพนั ธ จาํ กัด วิชา ประวัตศิ าสตร ๑ หนวยท่ี ๑ แผนท่ี ๑๕ ๑๕
วิธีการ óµÍ¹·Õè ทางประวัติศาสตร ขั้นตอนของวิธีการ ทางประวัติศาสตร ๑. การตั้งคําถาม หรอื ประเดน็ หัวขอการศึกษาขน้ั ตอนนเ้ี ปน ขน้ั ตอนทส่ี าํ คญั เนอ่ื งจากเปน การกาํ หนดทศิ ทางใน การศกึ ษา คาํ ถามทส่ี าํ คญั ทางประวตั ศิ าสตร ไดแ ก ใคร หมายถงึ บคุ คลทเ่ี กย่ี วขอ งในเหตกุ ารณน น้ั ๆ อะไร หมายถงึ เหตกุ ารณท เ่ี กดิ ขน้ึ มลี าํ ดบั ขน้ั อยา งไรบา ง ทไ่ี หน หมายถงึ สถานทเ่ี กดิ หรอื ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั เหตกุ ารณน น้ั ๆ เมอ่ื ไหร หมายถงึ เวลาทเ่ี หตกุ ารณน น้ั ๆ เกดิ ขน้ึ ทาํ ไม หมายถงึ สาเหตทุ ท่ี าํ ใหเ หตกุ ารณน น้ั เกดิ ขน้ึ อยางไร หมายถึง ผลท่ีเกิดข้ึนจากเหตุการณน้ันมีตอสังคม อยา งไรบา ง ลขิ สทิ ธิ์ของบรษิ ทั สาํ นักพมิ พเ อมพันธ จาํ กัด วิชา ประวัตศิ าสตร ๑ หนวยที่ ๑ แผนที่ ๑๖ ๑๖
๒. การคนควาหาขอมูลจากหลักฐานทาง ประวัติศาสตร ๓. การวิเคราะหและตรวจสอบความนาเช�อถือของ ขอมูลจากหลักฐานประวัติศาสตร ๔. การสังเคราะหขอมูล ๕. การนําเสนอผลการศึกษาทางประวัติศาสตร หลักฐานทาง ประวัติศาสตร ประเภทของหลักฐานทางประวัติศาสตร ๑. หลักฐานที่แบงตามลักษณะยุคสมัย ไดแก หลักฐานสมัยกอนประวัติศาสตร คอื หลักฐานท่ีเกิดข้ึนในชวงเวลาท่ียังไมมีการใชตัวอักษร ไดแก โครงกระดูกมนุษย รองรอยของส่ิงมีชีวิตตางๆ เคร่ืองมือ เครอ่ื งใช หลักฐานสมัยประวัติศาสตร คอื หลกั ฐานท่ี เกดิ ขน้ึ ในชว งสมยั ทม่ี นษุ ยส ามารถประดษิ ฐต วั อกั ษรและบนั ทกึ ไวบ นวสั ดตุ า งๆ รวมทง้ั หลกั ฐานทางโบราณคดที เ่ี ปน รอ งรอย ของสงั คมเมอื ง ลิขสิทธิ์ของบริษทั สํานักพมิ พเอมพนั ธ จาํ กัด วชิ า ประวตั ิศาสตร ๑ หนว ยที่ ๑ แผนท่ี ๑๗ ๑๗
๒. หลกั ฐานทแ่ี บง ตามลกั ษณะและสภาพแวดลอ ม ไดแ ก หลักฐานชั้นตน (primary sources) เปน หลักฐานท่ีเกิดข้ึนในชวงระยะเวลาเดียวกันหรือใกลเคียงกับ เหตกุ ารณ หลักฐานชั้นรอง (secondary sources) เปน หลักฐานท่ีเกิดข้ึนภายหลังเหตุการณน้ันๆ หรือเปนผลงาน คน ควา ทเ่ี ขยี นขน้ึ ภายหลงั การเกดิ เหตกุ ารณ ๓. หลกั ฐานท่ีแบง ตามลกั ษณะของหลกั ฐาน หลักฐานที่เปนลายลักษณอักษร หมายถึง หลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตรท ม่ี ตี วั อกั ษรปรากฏอยู เชน (๑) จารกึ หมายถงึ การเขยี นรอยลกึ เปน ตวั อกั ษรลงบนแผน หนิ หรอื โลหะจงึ เปน หลกั ฐานทค่ี งทน จารกึ พอ ขนุ รามคําแหง ดานท่ี ๑ ลิขสิทธิ์ของบรษิ ทั สํานกั พิมพเอมพันธ จาํ กดั วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๑ แผน ท่ี ๑๘ ๑๘
(๒) ปมู โหรหรอื จดหมายเหตโุ หร หมายถงึ บนั ทกึ เหตกุ ารณท เ่ี กดิ เปน รายวนั ตามลาํ ดบั ตลอดทง้ั ป ซง่ึ โหร จะจดั ทาํ ปฏทิ นิ บอกวนั และฤกษย ามเปน รายวนั ลว งหนา (๓) จดหมายเหตรุ ว มสมยั หมายถงึ บนั ทกึ เหตุการณหรือขาวคราวท่ีผูบันทึกไดพบเห็นเหตุการณน้ันๆ สว นใหญม กั บอกเวลาตามลาํ ดบั เหตกุ ารณท เ่ี กดิ ขน้ึ ไวด ว ย (๔) ตํานาน หมายถึง เร่ืองราวท่ีเลาสืบ ตอกันมาเปนเวลานานกอนท่จี ะมีการรวบรวมและบันทึกเปน ลายลักษณอักษร มักปรากฏในรูปเอกสารโบราณท่ีเรียกวา ใบลานและสมดุ ขอ ย (๕) พระราชพงศาวดาร หมายถึง บันทึก เรอ่ื งราวของพระมหากษตั รยิ แ ละราชวงศใ นดา นตา งๆ ของไทย เรม่ิ ตง้ั แตส มยั อยธุ ยา (๖) กฎหมายคอื คาํ สง่ั ของผปู กครองประเทศ ซ่ึงบัญชาใหพลเมืองกระทําหรือใหงดเวนไมกระทําอยางใด อยา งหนง่ึ จดั เปน เอกสารสาํ คญั ในทางประวตั ศิ าสตรเ พราะเปน หลกั ฐานชน้ั ตน ทม่ี กี ารเปลย่ี นแปลงตามยคุ สมยั (๗) วรรณกรรม คือ งานเขียนประเภท รอ ยแกว และรอ ยกรอง งานเขยี นในรปู ของนวนยิ าย เรอ่ื งสน้ั ถอื เปน เอกสารทม่ี เี รอ่ื งราวสะทอ นใหเ หน็ สภาพของสงั คมและ ชวี ติ ความเปน อยขู องสงั คมไทย ลิขสิทธิ์ของบรษิ ทั สาํ นักพิมพเอมพันธ จํากดั วิชา ประวัติศาสตร ๑ หนวยที่ ๑ แผนท่ี ๑๙ ๑๙
(๘) หนงั สอื พมิ พ นติ ยสารและวารสาร เปน สอ่ื สง่ิ พมิ พท ม่ี คี วามหลากหลายในการเสนอเรอ่ื งราว (๙) วทิ ยานพิ นธห รอื งานวจิ ยั ทางประวตั ศิ าสตร หลกั ฐานท่ีไมเปน ลายลกั ษณอ กั ษร ประกอบดว ย หลักฐานดานศิลปกรรม หมายถงึ ผลงาน ทางดา นสถาปต ยกรรม ประตมิ ากรรม รวมเครอ่ื งมอื เครอ่ื งใช เครอ่ื งประดบั ทม่ี นษุ ยใ นแตล ะชว งสมยั ไดส รา งขน้ึ หลักฐานดานมานุษยวิทยา หมายถึง วิถีชีวิตของชุมชนประกอบดวยความเช่อื และโครงสรางของ สงั คม ขนบธรรมเนยี มและพธิ กี รรมตา งๆ ตลอดจนศลิ ปะและ การแสดง หลักฐานทางโบราณคดี แสดงการเก่ียวเนื่องความเปน อยหู รอื ประเพณีของชุมชน ลขิ สทิ ธิ์ของบริษัท สํานกั พิมพเ อมพนั ธ จาํ กดั วิชา ประวตั ศิ าสตร ๑ หนวยท่ี ๑ แผน ที่ ๒๐ ๒๐
หลักฐานดานภาษา หมายถงึ ผลการศกึ ษา ดา นภาษาของชมุ ชน หลักฐานประเภทบุคคล หมายถงึ บคุ คลทม่ี ี สว นรว มในเหตกุ ารณห รอื เหน็ เหตกุ ารณด ว ยตนเอง หรอื เปน บคุ คลทม่ี คี วามรใู นเรอ่ื งทเ่ี กย่ี วกบั เหตกุ ารณน น้ั หลักฐานประเภทส�อโสตทัศน คือ ส่อื วัสดุ รปู แบบตา งๆ ทม่ี ขี อ ความ เสยี ง รปู ภาพหรอื การเคลอ่ื นไหว การตรวจสอบความนา เชอ� ถือของหลักฐาน หลักฐานท่ีไมเปนลายลักษณอักษร ตองใช กระบวนการทางโบราณคดที อ่ี าจจะตอ งใชศ าสตรส าขาอน่ื ๆ หลักฐานท่ีเปนลายลักษณอักษร ตองใชวิธี การตรวจสอบทน่ี กั ประวตั ศิ าสตรเ รยี กวา การวพิ ากยห ลกั ฐาน มี ๒ ขน้ั ตอน ขั้นตอนแรก ตรวจสอบลกั ษณะทว่ั ไปของหลกั ฐานนน้ั ๆ วา - ใครเปน ผแู ตง - เวลาทเ่ี ขยี นหรอื แตง ขน้ึ - ลกั ษณะการเขยี น - ความสมั พนั ธก บั เอกสารอน่ื ๆ ขั้นตอนที่สอง คอื การตรวจสอบทเ่ี นน การวเิ คราะหใ นสว นท่ี เปน เนอ้ื หาสาระของเอกสารนน้ั ๆ ลิขสิทธ์ิของบรษิ ทั สํานักพิมพเอมพันธ จาํ กัด วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๑ แผน ท่ี ๒๑ ๒๑
˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè ò ประวัติศาสตรเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต ÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ µÍ¹·èÕ ñ »¨˜ ¨ÂÑ ·Ò§ÀÁÙ ÈÔ Òʵ÷ ÊèÕ §‹ ¼ÅµÍ‹ ¾²Ñ ¹Ò¡Òà ¡Òõ§Ñé ¶¹Ôè °Ò¹áÅСÒôÒí çªÇÕ µÔ ¢Í§¼¤ŒÙ ¹ã¹àÍàªÂÕ µÐÇ¹Ñ ÍÍ¡à©ÂÕ §ãµŒ ปจจัยทางภูมิศาสตร ลักษณะการดํารงชีวิตและสังคมของผูคนในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต µÍ¹·Õè ò ¡ÒÃÃºÑ ÍÒøÃÃÁáÅÐÍ·Ô ¸¾Ô Å·ÁÕè µÕ Í‹ ¡ÒÃÊÃÒŒ §ÊÃä ÇѲ¹¸ÃÃÁ การรับอารยธรรมจากจีนและอินเดีย การเขา มาของศาสนาอสิ ลามในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต อาณาจักรโบราณในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต µÍ¹·Õè ó ¡ÒÃࢌÒÁÒÁÕÍÔ·¸Ô¾Åã¹àÍàªÕµÐÇѹÍÍ¡à©Õ§㵌 ¢Í§ªÒǵÐÇѹµ¡ มูลเหตุและอิทธิพลของชาติตะวันตกในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต การเรียกรองเอกราชและการพัฒนาประเทศของ ประเทศตางๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตในปจจุบัน มรดกทางวฒั นธรรมในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต ลขิ สทิ ธข์ิ องบริษัท สาํ นกั พิมพเ อมพันธ จํากดั วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๑ ๒๒
µÍ¹·Õè ñปจจัยทางภูมิศาสตร ที่สงผลตอพัฒนาการ การตั้งถิ่นฐาน และการดํารงชีวิตของ ผูคนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ปจจุบันเอเชียตะวันออกเฉียงใตประกอบดวย ๑๑ ประเทศ คือ สวนที่อยูบนภาคพื้นทวีป ไดแก พมา ไทย มาเลเซีย ลาว กัมพูชา เวียดนาม และสวนที่เปน หมูเกาะ ไดแก ฟลิปปนส อินโดนีเซีย สิงคโปร บรูไน และติมอร-เลสเต ลขิ สทิ ธ์ิของบรษิ ัท สาํ นักพมิ พเ อมพันธ จาํ กัด วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนวยท่ี ๒ แผนที่ ๒ ๒๓
ปจจัยทางภูมิศาสตร ลักษณะภูมิประเทศของเอเชียตะวันออก เฉียงใตมีความหลากหลาย ทิวทัศนแ ละวิถีชวี ิตของผคู นริมฝง แมน า้ํ อิรวดี ประเทศพมา เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตม คี วามมง่ั คง่ั ทางดา น ทรัพยากรธรรมชาติ ความอดุ มสมบูรณข องแหลงนา้ํ และปาเขาของประเทศลาว เอเชียตะวันออกเฉียงใตอยูภายใตอิทธิพล โดยตรงของลมมรสุม ลิขสิทธิ์ของบรษิ ัท สาํ นกั พิมพเอมพนั ธ จํากดั วชิ า ประวัติศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ที่ ๓ ๒๔
ลักษณะการดํารงชีวิตและสงั คม ของผคู นในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต รองรอยการตั้งถิ่นฐานและการสรางสรรค วัฒนธรรมดั้งเดิมสมัยกอนประวัติศาสตร แหลงโบราณคดีสมัยกอนประวัติศาสตรในดินแดน ตะวนั ออกเฉยี งใต มพี ฒั นาการของชมุ ชนอยา งตอ เนอ่ื ง ตง้ั แต สมยั หนิ จนถงึ สมยั โลหะ หลกั ฐานเกาแกทส่ี ดุ คือ โครงกระดูกมนษุ ยทพ่ี บบน เกาะชวา สนั นษิ ฐานวา มอี ายปุ ระมาณ ๔๐๐,๐๐๐-๕๐๐,๐๐๐ ป มาแลว ประชากรเอเชียตะวันออกเฉียงใต : ความ หลากหลายของชาติพันธุ เช่อื กันวา กลมุ ชนท่เี รียกวา เนกรโิ ต (Negrito) เปน ประชากรดงั้ เดมิ ทอ่ี าศยั อยใู นเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต มรี ปู รางหนา ตาใกลเคียงกบั ชาวแอฟรกิ นั บรรพบรุ ษุ ของประชากรสว นใหญข องเอเชยี ตะวนั ออก เฉียงใตในปจจุบัน เรียกวา มองโกลอยดใต (Southern Mongoloids) สันนิษฐานวาไดเขามาในดินแดนน้ีเมื่อ ประมาณ ๕,๐๐๐-๔,๐๐๐ ปมาแลว โดยอพยพมาตามเสน ทางของแมนํ้าสายตางๆ จากตอนใตของจีนและมาสูพ้ืนท่ี ราบอนั อุดมสมบรู ณ ลิขสทิ ธขิ์ องบริษทั สาํ นกั พิมพเอมพันธ จาํ กัด วิชา ประวัติศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผนท่ี ๔ ๒๕
ชนชาติมาเลย เปน กลุมชาติพันธุท่ีใหญท่ีสุด ของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต ปจ จบุ นั อยใู นมาเลเซยี บรไู น อินโดนีเซีย และฟลิปปนส เชอ่ื กนั วา ถน่ิ เดมิ ของชนชาตนิ อ้ี ยตู อนใตข องจนี และอพยพลง มาในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต นอกจากน้ียังมีอีกหลายชนชาติอพยพจากทิเบต และจนี ตอนใตล งมาอยใู นดนิ แดนประเทศพมา ปจ จบุ นั ไดแ ก มอญ (Mons) ไทยใหญ (Shans) กะเหรย่ี ง (Karens) ฉน่ิ (Chins) คะฉน่ิ (Kachins) และ พมา (Burman) เขมร (Khmers) สันนิษฐานวาคงจะอพยพมา พรอมๆกับชาวมอญ อพยพลงมาตามเสนทางแมน้ําโขงสู ดินแดนประเทศกัมพูชา กลุมชาติพันธุไทยหรือไท ตง้ั ถ่นิ ฐานกระจัดกระจาย อยใู นอาณาบรเิ วณกวา งขวางและมชี อ่ื เรยี กแตกตา งกนั ไป เชน ลาว (Lao) ในประเทศลาวและภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ของไทย ไทยใหญใ นภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ของพมา ลอ้ื (Lu) และ ไทยนู นาน (Yunnan Tai) ในมณฑลยนู นานของจนี ชนเผา ไท (Tribal Tai) ในเวียดนามตอนเหนือ และคนไทย (Thai) ใน ประเทศไทยปจ จบุ นั ลขิ สทิ ธข์ิ องบริษัท สํานกั พมิ พเ อมพนั ธ จาํ กดั วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนวยที่ ๒ แผน ท่ี ๕ ๒๖
ชาวเวียด (Viet) บรรพบรุ ษุ ของชาวเวียดนามปรากฏคร้ังแรกใน ประวัติศาสตรเรียกวาชนชาติ หลาก (Lac) กอ ตง้ั อาณาจกั รเอวิ หลาก (Au Lac) บรเิ วณเวยี ดนามตอนเหนอื นกั วชิ าการ บางคนเช่ือวาชนชาติน้ีเก่ียวของกับ ชนชาตเิ วยี ด(Viet)เปน ไปไดว า บรรพบรุ ษุ ของชาวเวยี ดนามมาจากการผสมผสาน ระหวางชนชาติมองโกลอยด คือ เวียดหรือเยวและชนชาติท่ี ไมใ ชม องโกลอยด คอื ออสโตร-อนิ โดนเี ซยี (Austro-Indonesian) ลักษณะการดําเนินชีวิตของผูคนในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต การประกอบอาชพี การเพาะปลูก การประมง การเลี้ยงสัตว การทําสิ่งของเคร�องใช การผลิตเคร�องปนดินเผา วฒั นธรรม ผคู นในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตม ลี กั ษณะวฒั นธรรม และประเพณสี มั พนั ธก บั การประกอบอาชพี นน่ั คอื วฒั นธรรม ของสงั คมเกษตรกรรม นอกจากนล้ี กั ษณะเดน ทางวฒั นธรรมและประเพณที าง ศาสนา ความเชอ่ื ไดส ะทอ นอยา งชดั เจนในงานศลิ ปกรรม ลขิ สทิ ธิ์ของบรษิ ัท สาํ นักพิมพเ อมพนั ธ จํากดั วิชา ประวตั ิศาสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผนท่ี ๖ ๒๗
การรับอารยธรรม òµÍ¹·Õè และอิทธิพลที่มีตอ การสรา งสรรคว ฒั นธรรม ก า ร รั บ อ า ร ย ธ ร ร ม จี น แ ล ะ อินเดีย อารยธรรมอินเดีย อนิ เดยี ไดต ดิ ตอ คา ขายกบั เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตม า ชา นานตง้ั แตส มยั กอ นประวตั ศิ าสตร อนิ เดยี เรยี กดนิ แดนนว้ี า การเขา มาของอารยธรรมอนิ เดยี ปรากฏหลกั ฐานวา ในราวพทุ ธศตวรรษท่ี ๓ พระเจา อโศกมหาราช แหง ราชวงศ เมารยิ ะ ไดส ง สมณทตู เขา มาเผยแผพ ระพทุ ธศาสนา หลกั ฐาน ทางโบราณคดแี สดงใหเ หน็ อทิ ธพิ ลทางศลิ ปะและวฒั นธรรม อนิ เดยี ทห่ี ลง่ั ไหลเขา มาสเู อเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต ดงั น้ี ลขิ สิทธ์ขิ องบริษัท สาํ นกั พมิ พเ อมพันธ จํากดั วชิ า ประวัติศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๘ ๒๘
ศาสนา ชาวเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตร บั หลกั การของ ศาสนาพราหมณ- ฮนิ ดู และรบั หลกั การของพระพทุ ธศาสนา ซง่ึ มผี ลตอ การสรา งงานศลิ ปะและการดาํ เนนิ ชวี ติ ประจาํ วนั อักษรศาสตร ชาวเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตร บั ภาษา บาลี สนั สกฤตมาใช รวมทง้ั วรรณกรรมของอนิ เดยี ทางการเมืองการปกครอง ชาวเอเชียตะวันออก เฉียงใตรับแนวคิดความเช่อื เร่อื งกษัตริยเปนสมมติเทพ หลัก กฎหมายอินเดีย คือ กฎหมายพระมนูธรรมศาสตรมาเปน แมแ บบของกฎหมายในหลายประเทศ อารยธรรมจีน เวียดนามเคยอยูภายใตอิทธิพลจีนเปนเวลากวา ๑,๐๐๐ ป ทาํ ใหร บั อารยธรรมจนี มาผสมกบั วฒั นธรรมดง้ั เดมิ โดยรับอารยธรรมทางดานการเมืองการปกครอง ภาษา และ ความเชอ่ื ลทั ธขิ งจอ๊ื สาํ หรบั อาณาจกั ร อ่ืนๆ จีนมีความสัมพันธ ทางดานการคาและการทูต ภายใตร ะบบบรรณาการ ศลิ ปกรรมของเวียดนามที่ไดร ับอิทธิพลจากจีน ลขิ สทิ ธ์ขิ องบริษทั สํานักพมิ พเอมพันธ จาํ กดั วชิ า ประวตั ิศาสตร ๑ หนวยท่ี ๒ แผนที่ ๙ ๒๙
การเขา มาของศาสนาอิสลาม ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต ศาสนาอิสลามมีแหลงกําเนิดในหมูชาวอาหรับแหง เอเชยี ตะวนั ตกไดแ ผอ ทิ ธพิ ลเขา มาในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต โดยผา นมาทางชวา อาหรบั หรอื เปอรเ ซยี และชาวอนิ เดยี ซง่ึ เขา มาคา ขายทม่ี ะละกาและขยายออกสบู รเิ วณเมอื งในหมเู กาะอน่ื ๆ ภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตไ ดร บั วฒั นธรรมจาก ภายนอกมาปรับประยุกตรวมกับวัฒนธรรมด้งั เดิมท่มี ีอยเู ดิม การผสมผสานวฒั นธรรมหลากหลายเขา ดว ยกนั โดยเฉพาะจนี และอนิ เดยี จะมอี ทิ ธพิ ลอยา งมากตอ พฒั นาการดา นศลิ ปะ ลทั ธิ ความเชอ่ื และศาสนา ตลอดจนความคดิ ทางการเมอื ง ลิขสทิ ธขิ์ องบริษทั สํานกั พิมพเอมพนั ธ จํากัด วิชา ประวตั ิศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๑๐ ๓๐
อาณาจักรโบราณในภมู ภิ าค เอเชียตะวันออกเฉียงใต อาณาจักรฟูนัน (ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๗-๑๒) อาณาจกั รฟนู นั เปน อาณาจกั รทเ่ี กา แกท ส่ี ดุ ทบ่ี นั ทกึ ไว ในเอกสารจนี ศนู ยก ลางของฟนู นั สนั นษิ ฐานวา ตง้ั อยใู นบรเิ วณ ทเ่ี รยี กวา ออ ก-แอว สนั นษิ ฐานวา ประชากรของฟนู นั เปน ชนชาติ มอญ-เขมรท่ีพูดภาษาในตระกูลออสโตรเอเชียติก (Austro Asiatic) อาณาจักรฟูนันมีความรุงเรืองสูงสุดในราวกลาง พทุ ธศตวรรษท่ี ๗-๘ มอี าํ นาจครอบคลมุ ตง้ั แตเ วยี ดนามตอน ใต กมั พชู าและภาคกลางของประเทศไทย ฟนู นั หมดอาํ นาจลง เพราะเกดิ ความแตกแยกภายใน ถกู อาณาจกั รเจนละรกุ ราน และ อาณาจกั รขอมหรอื เขมรเจรญิ รงุ เรอื งขน้ึ มาแทน อาณาจักรจามปา (ประมาณพุทธศตวรรษท่ี ๘-๑๕) ในเอกสารจีนเรียกอาณาจักรจามปาในช่ือ หลินย่ี (Lin-yi) เปนอาณาจักรในยุคใกลเคียงกับฟูนัน อํานาจของ จามปาครอบคลมุ ตง้ั แตภ าคกลางของเวยี ดนามปจ จบุ นั ลงมา ทางใตจนถึงบริเวณภายใตอํานาจของฟูนัน ตอมาอาณาจักร จามปาตกอยภู ายใตอิทธิพลจีนและเวียดนามและพายแพแก ชาวเวยี ดนาม ทาํ ใหอ าํ นาจของจามปาถกู จาํ กดั อยแู ตเ ฉพาะ ในเขตจงั หวดั ยาจงั ปจ จบุ นั ลขิ สิทธิข์ องบรษิ ทั สํานกั พิมพเอมพันธ จาํ กัด วชิ า ประวตั ิศาสตร ๑ หนวยที่ ๒ แผน ที่ ๑๑ ๓๑
อาณาจักรทวารวดี (ประมาณพุทธศตวรรษ ที่ ๑๒-๑๖) อาณาจักรทวารวดีเปนอาณาจักรโบราณท่ีต้ังอยูใน ดินแดนประเทศไทย สันนิษฐานวาศูนยกลางอยูท่ีจังหวัด นครปฐมและชาวมอญเปน เจา ของอารยธรรมทวารวดี อาณาจักรทวารวดีต้ังอยูในบริเวณท่ีราบลุมแมนํ้า เจา พระยา และอยใู กลท ะเล ทาํ ใหม พี อ คา ตา งชาติ เชน อนิ เดยี เขา มาตดิ ตอ คา ขาย จงึ ไดร บั อทิ ธพิ ลทางวฒั นธรรมจากตา งชาติ หลายดา น วัฒนธรรมอินเดียในอาณาจักรทวารวดีท่ีสําคัญ ไดแ ก ดานการเมืองการปกครอง แบงออกเปนแควน แตละแควนมีเจานายปกครองเมืองของตนเอง แตละเมือง มคี วามสมั พนั ธใ นลกั ษณะเครอื ญาติ ดานสังคม คนในสงั คมแบง ออกเปน ชนชน้ั ปกครอง และชนชน้ั ผถู กู ปกครอง ดานศาสนา ไดร บั อทิ ธพิ ลจากศาสนาพราหมณ- ฮนิ ดู และพระพทุ ธศาสนา โดยเฉพาะนกิ ายเถรวาท ลิขสิทธ์ขิ องบรษิ ัท สาํ นกั พมิ พเอมพันธ จํากดั วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผน ท่ี ๑๒ ๓๒
อาณาจกั รศรวี ชิ ยั (ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๓-๑๙) อาณาจกั รศรวี ชิ ยั มอี ทิ ธพิ ลครอบคลมุ ตง้ั แตเ กาะชวา ในอนิ โดนเี ซยี ขน้ึ มาถงึ เมอื งไชยา จงั หวดั สรุ าษฎรธ านมี คี วาม เจรญิ รงุ เรอื งทางการคา เพราะตง้ั อยใู นเสน ทางการคา ทางทะเล ระหวางจีน อินเดีย และอาหรับ สันนิษฐานวาอาณาจักรนี้ เกดิ จากการรวมตวั ของเมอื งทา บรเิ วณชอ งแคบมะละกา อาณาจกั รศรวี ชิ ยั มกี ษตั รยิ ร าชวงศไ ศเลนทรป กครอง อยูที่เกาะชวา อาณาจักรศรีวิชัยเสื่อมอํานาจลง เพราะถูก อาณาจกั รโจละ (Chola) ซงึ่ ปกครองอนิ เดยี ตอนใตส ง กองทพั เรือเขาโจมตีสวนอํานาจทางการคาเร่ิมตกตํ่าลงเมื่อจีนสมัย ราชวงศซ อ งไดเ ปลยี่ นแปลงนโยบายการคา กบั ตา งประเทศดว ย การสงกองเรือพาณิชยออกมาคาขายในภูมิภาคเอเชีย ตะวนั ออกเฉยี งใตเ อง อาณาจกั รกมั พชู า (ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๒-๒๐) กอนการสถาปนาเปนอาณาจักรกัมพูชาหรือ อาณาจกั รเขมร (Khmer Kingdom) มอี าณาจกั รทส่ี บื ทอดอาํ นาจ ตอจากอาณาจักรฟูนัน เรียกวา อาณาจักรเจนละ (Chenla) หรอื เจนิ้ ลา ตอ มาเกดิ การแยง ชงิ อาํ นาจทางการเมอื ง ทาํ ให เจนละแตกแยกเปน ๒ สว น เรยี กวา เจนละบก (Land Chenla) และเจนละนาํ้ (Water Chenla) จนกระทงั่ พระเจา ชยั วรมนั ที่ ๒ ทรงรวบรวมอาณาจักรเจนละเขาดวยกันและกอต้ังเปน อาณาจกั รเขมร ลิขสทิ ธขิ์ องบริษทั สาํ นักพิมพเอมพนั ธ จาํ กดั วชิ า ประวตั ิศาสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผนท่ี ๑๓ ๓๓
อาณาจกั รเจนละตง้ั อยรู ะหวา งอาณาจกั รทวารวดแี ละ จามปา ซง่ึ ไดแ ก บรเิ วณทเ่ี ปน ประเทศกมั พชู าในปจ จบุ นั กลาง พุทธศตวรรษท่ี ๑๗ อาณาจักรเขมรมีความรงุ เรืองมาก โดย เฉพาะสมยั พระเจา ชยั วรมนั ท่ี ๗ เปน ยคุ ทอ่ี าณาจกั รเปน ปก แผน และเจรญิ รงุ เรอื งทางศลิ ปวทิ ยาการสงู สดุ มกี ารสรา งศาสนสถาน ในศาสนาพราหมณ- ฮนิ ดแู ละพระพทุ ธศาสนา นกิ ายมหายาน ไดแ ก ปราสาทหนิ ขนาดใหญข น้ึ หลายแหง ใน พ.ศ. ๑๙๗๔ กองทพั จากอาณาจกั รอยธุ ยายกทพั ไปตเี มอื งพระนคร (นครธม) ราชธานขี องอาณาจกั รเขมรแตก เขมรตอ งยา ยเมอื งหลวงหลายครง้ั จนไปอยทู ก่ี รงุ พนมเปญใน ปจ จบุ นั อาณาจกั รพกุ าม (พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๕-๑๙) อาณาจักรพุกามถือเปนอาณาจักรแรกของชาวพมา กอ นการกอ ตง้ั อาณาจกั รพกุ ามมชี นชาตพิ ยู (Pyu) และชนชาติ มอญอยกู อ น ชนชาตพิ มา (Burman) ไดเ รม่ิ แทรกซมึ จากทาง เหนอื เขา สบู รเิ วณภาคกลางของประเทศ อาณาจกั รพกุ ามเรม่ิ กอ ตวั ขน้ึ ตง้ั แตก ลางพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๕ ในสมัยของพระเจา เมอื งพกุ าม ประเทศพมา ในปจ จุบนั อโนรธาหรอื อนริ ทุ ธ กษตั รยิ ท ่ี ยง่ิ ใหญแ หง พกุ ามไดร วบรวม ดิ น แ ด น พ ม า เ ป น อั น ห น่ึ ง อันเดียวกัน โดยเปล่ียนมา นั บ ถื อ พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า นกิ ายเถรวาท ลิขสทิ ธข์ิ องบรษิ ัท สํานกั พมิ พเ อมพนั ธ จาํ กัด วชิ า ประวตั ิศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๑๔ ๓๔
อาณาจกั รพกุ ามถอื เปน อาณาจกั รแรกทร่ี วมพมา เขา เปนอันหน่ึงอันเดียวกัน พุกามเจริญรุงเรืองอยูเปนเวลากวา ๒๐๐ ป จนกระทง่ั ถกู กองทพั มองโกลของจกั รพรรดกิ บุ ไลขา นตี ยอ ยยบั ไปใน พ.ศ. ๑๘๓๐ (ค.ศ. ๑๒๘๗) อาณาจักรเวียดนาม ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๓ ชมุ ชนชาวเหยอะ (Yuet หรอื Yueh) หรอื เวยี ด (Viet) และชาวโล (Lo) บรรพบรุ ษุ ของ ชาวเวียดนามอยบู ริเวณตอนใตของจีนจนถึงตอนเหนือของ เมอื งเวใ นปจ จบุ นั ประมาณ พ.ศ. ๓๓๕ ชาวเวยี ดนามไดส ถาปนา อาณาจกั รนามเวยี ดขน้ึ แตอ ยภู ายใตอ าํ นาจการปกครองของจนี จนถงึ พ.ศ. ๑๕๑๑ ชาวเวยี ดนามไดข บั ไลจ นี ออกไปไดแ ตเ กดิ การแตกแยกออกเปน หลายกลมุ กระทง่ั พ.ศ. ๑๕๕๒ ลี ไท โท (Ly Thai To) ผนู าํ ของชาวเวยี ดนามสามารถรวบรวมกลมุ ตา งๆ เขามาอยูในอํานาจและสถาปนาดินแดนเรียกวา ไดเวียด (Dai Viet) ตง้ั เมอื งหลวงชอ่ื ถงั หลง (Thang-long) หรอื กรงุ ฮานอย ในปจ จบุ นั อาณาจกั รมะทะรมั (พทุ ธศตวรรษที่ ๑๑-๑๖) อาณาจักรมะทะรัมต้ังอยูบนเกาะชวาตอนกลาง ปกครองโดยราชวงศไ ศเลนทรซ ง่ึ นบั ถอื พระพทุ ธศาสนา นกิ าย มหายานมีการสรางศาสนสถานย่ิงใหญ คือ บุโรพุทโธ ชวง กลางพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๖ ถกู อาณาจกั รศรวี ชิ ยั โจมตแี ละเสอ่ื ม อาํ นาจลง ลขิ สิทธิ์ของบริษัท สาํ นกั พมิ พเอมพนั ธ จํากดั วิชา ประวัติศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผนท่ี ๑๕ ๓๕
นบั ตง้ั แตพ ทุ ธศตวรรษท่ี ๑๖ เปน ตน มา บนเกาะชวา มอี าณาจกั รเกดิ ขน้ึ หลายอาณาจกั ร อาทิ อาณาจักรสิงหัสสาหรี สามารถขยายอํานาจเขา ปกครองเมอื งปาเลม็ บงั ของอาณาจกั รศรวี ชิ ยั ได อาณาจักรมัชปาหิต (พ.ศ. ๑๘๓๖-พ.ศ. ๒๐๕๙) ตง้ั อยู ทางฝง ตะวนั ออกในชวาตอนใต รงุ เรอื งขน้ึ มาแทนทอ่ี าณาจกั ร สิงหัสสาหรี อาณาจักรน้ีเส่ือมอํานาจลงในตอนกลางพุทธ ศตวรรษท่ี ๒๐ เมอ่ื จนี เปลย่ี นมาคา ขายกบั มะละกาแทน อาณาจักรมะละกา (ประมาณ พ.ศ. ๑๙๔๓-๒๐๕๔) ตง้ั ขน้ึ ประมาณกลางพทุ ธศตวรรษท่ี ๒๐ เนอ่ื งจากตง้ั อยตู รงปลาย คาบสมทุ รทาํ ใหส ามารถควบคมุ เสน ทางเดนิ เรอื ผา นชอ งแคบ มะละกา ทาํ ใหม ะละกากลายเปน ศนู ยก ลางทางการคา นานาชาติ ระหวา งพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๗-๒๐ เกดิ การเปลย่ี นแปลง ทส่ี าํ คญั ไดแ ก อาณาจักรกัมพูชา มอี าํ นาจลดลงเหลอื เพยี งบรเิ วณ ที่ราบลุมแมนํ้าโขงตอนลางเปนผลใหชาติไทยสถาปนา อาณาจกั รสโุ ขทยั อาณาจกั รลา นนา อาณาจกั รลา นชา ง และ อาณาจกั รอยธุ ยาขนึ้ ในบรเิ วณทร่ี าบลมุ แมน าํ้ โขงตอนบน อาณาจกั รพมา พมา ตง้ั ตวั มอี าํ นาจขน้ึ มาอกี ครงั้ ในตน พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๐ โดยไดต งั้ เมอื งหลวงใหมท อี่ งั วะ ในสมยั ราชวงศต องอู ชนชาตพิ มา สามารถขยายอาํ นาจจนเปน ใหญ เหนือดินแดนท่ีราบลุมแมนํ้าอิรวดีและสาละวิน นอกจากน้ี ศ า ส น า อิ ส ล า ม เ ร่ิ ม แ ผ เ ข า ม า แ ท น ที่ พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า นกิ ายมหายาน ลิขสทิ ธ์ขิ องบริษัท สาํ นกั พมิ พเ อมพนั ธ จาํ กัด วิชา ประวัติศาสตร ๑ หนวยที่ ๒ แผน ท่ี ๑๖ ๓๖
การเขามามีอิทธิพล óµÍ¹·Õè ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ของชาวตะวันตก มูลเหตุและอิทธพิ ลของชาติ ตะวันตกในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต ๑. ชาติตะวันตกตองการขยายตลาดการคาและ หาแหลง วตั ถดุ บิ ใหมๆ ๒. ประเทศตา งๆ ในยโุ รปเปลย่ี นระบบเศรษฐกจิ มา เปน แบบทนุ นยิ ม รฐั สง เสรมิ เอกชนใหเ ขา ไปลงทนุ ในดนิ แดน อาณานคิ ม ๓. ความสาํ เรจ็ ในการขดุ คลองสเุ อซ ทาํ ใหเ รอื สนิ คา สามารถเดนิ ทางตดิ ตอ ระหวา งยโุ รปกบั เอเชยี ไดอ ยา งรวดเรว็ ชาติตะวันตกที่เขามามีอิทธิพลในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต โปรตุเกส โปรตเุ กสเปน ชาตติ ะวนั ตกชาตแิ รกทไ่ี ดเ ดนิ เรอื เขา มา ถงึ เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต เมอ่ื พ.ศ. ๒๐๔๑ วาสโก ดา กามา ลิขสิทธิ์ของบริษัท สาํ นกั พิมพเอมพันธ จํากดั วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๑๗ ๓๗
(Vasco da Gama) นักเดินเรือชาว โปรตุเกสไดเดินทางมาถึงเมืองกัว (Goa) และมาถงึ มะละกา พ.ศ. ๒๐๕๒ ตอ มาไดเ ดนิ ทางถงึ หมเู กาะเครอ่ื งเทศ ใน พ.ศ. ๒๐๕๔ และสามารถยดึ ครอง มะละกาได จึงขยายอํานาจเขาไป ในดินแดนหมูเกาะของอินโดนีเซีย และสรางความย่ิงใหญดานกองทัพ เรือ สามารถทําลายระบบการคา โบสถคริสต ทีเ่ มืองมะละกา (Malacca) แบบผกู ขาดของชาตอิ าหรบั ไดส าํ เรจ็ สรา งขนึ้ ในยุคโปรตเุ กสปกครอง ซึง่ โปรตเุ กสน้นั เปนชาวยุโรปชาติแรกที่เขา มาแผอิทธพิ ลในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต โปรตุเกสไดเขาผูกขาดการคาใน และครอบครองมะละกาเปนเวลาถึง ๖๗๔ ป (ค.ศ. ๑๕๑๑-๑๗๘๕, ภมู ภิ าคนแ้ี ทนอาหรบั นอกจากนน้ั ยงั พ.ศ. ๒๐๕๔-๒๓๒๘) สง มชิ ชนั นารเี ผยแผค รสิ ตศ าสนา นกิ ายโรมนั คาทอลกิ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต จนี และญป่ี นุ สเปน กลางพทุ ธศตวรรษท่ี ๒๑ เฟอรด นิ านด แมกเจลแลน (Ferdinand Magellan) นาํ กองเรอื มาถงึ หมเู กาะฟล ปิ ปน ส ตอ มา เกดิ ขดั แยง กบั ชาวพน้ื เมอื งถงึ ขน้ั สรู บกนั แมกเจลแลนถกู ฆา ตาย ตอมากษัตริยสเปนไดสงเรือรบพรอมดวยกําลังทหารเดินทาง มายังฟลิปปนสและเขายึดเกาะตางๆ สเปนไดเขาปกครอง ฟล ปิ ปน สแ ละเผยแผค รสิ ตศ าสนาแกช าวพน้ื เมอื ง ชาวฟลิปปนสสวนใหญของประเทศจึงนับถือคริสต ศาสนา นกิ ายโรมนั คาทอลกิ จนถงึ ปจ จบุ นั ลิขสทิ ธ์ขิ องบริษัท สํานกั พิมพเอมพนั ธ จํากดั วชิ า ประวัติศาสตร ๑ หนวยที่ ๒ แผนท่ี ๑๘ ๓๘
ฮอลันดา ฮอลันดาคอยๆ ขยายอิทธิพลเขาครอบครอง อินโดนีเซีย โดยจัดต้ังบริษัทอินเดียตะวันออก พรอมท้ังถือ โอกาสเขาแทรกแซงดวยการชวยเหลือทางทหารแกสุลตาน ผปู กครองเกาะ ฮอลนั ดาจงึ ไดร บั ผลประโยชนท างการคา และ เขา ไปปกครองเกาะบางแหง เปน ผลใหฮ อลนั ดาสามารถผกู ขาด การคาในหมเู กาะอินโดนีเซียและขยายอิทธิพลทางการคาใน เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตไ ดส าํ เรจ็ ใ น ร ะ ย ะ ห ลั ง รั ฐ บ า ล ฮ อ ลั น ด า เ ข า ม า ป ก ค ร อ ง อนิ โดนเี ซยี อยา งจรงิ จงั และเขม งวดกบั ชาวพน้ื เมอื ง ทาํ ใหเ กดิ การตอ ตา น จนเกดิ ขบวนการชาตนิ ยิ มอยา งรนุ แรง อังกฤษ องั กฤษเขา มาคา ขายในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตภ าย หลงั ฮอลนั ดา ๕ ป แตไ มเ ขม แขง็ เทา ฮอลนั ดาจงึ ถอนตวั ปลายพุทธศตวรรษท่ี ๒๓ อังกฤษสามารถขยาย อํานาจในอินเดียไดสําเร็จแลวขยายอํานาจเขามาเอเชีย ตะวันออกเฉียงใตอีกคร้ังหน่ึง หลังจากท่ีกองทัพเรืออังกฤษ สามารถมชี ยั ชนะเหนอื กองทพั เรอื ฮอลนั ดา องั กฤษจงึ สามารถ ควบคมุ เสน ทางการคา จากจนี มายงั เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตไ ป จนถงึ อนิ เดยี องั กฤษ ไดค รอบครองเกาะสงิ คโปร และสรา งสงิ คโปร เปน ศนู ยก ลางทางการคา และฐานทพั สาํ คญั ใน พ.ศ. ๒๓๖๗ องั กฤษเรม่ิ ทาํ สงครามกบั พมา พมา สญู เสยี เอกราชใหแ กอ งั กฤษใน พ.ศ.๒๔๒๘ และถกู รวมเขา เปน สว นหนง่ึ ของอนิ เดยี ในอาณานคิ มขององั กฤษ ลขิ สทิ ธิ์ของบรษิ ทั สาํ นักพมิ พเ อมพนั ธ จาํ กัด วิชา ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผนท่ี ๑๙ ๓๙
ฝรั่งเศส พ.ศ. ๒๔๐๑ ฝรง่ั เศสทาํ สงครามกบั เวยี ดนามและยดึ เวยี ดนามทง้ั ประเทศใน พ.ศ. ๒๔๒๘ จากนน้ั ขยายอาํ นาจเขา ไป ในกมั พชู า และขอใหไ ทยยตุ กิ ารอา งสทิ ธเิ หนอื กมั พชู า ตอ มา ไดข ยายอาํ นาจเขา ไปในดนิ แดนลาว นาํ ไปสกู ารกระทบกระทง่ั กับไทยท่ปี กครองลาวในฐานะประเทศราชจนเกิดวิกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ (พ.ศ. ๒๔๓๖) เปนผลใหไทยตองเสียดินแดนลาว ใหก บั ฝรง่ั เศส ฝรง่ั เศสรวมการปกครองดนิ แดนลาว เวียดนามและ กมั พชู าเขา ดว ยกนั เรยี กวา อนิ โดจนี ฝรง่ั เศส สหรัฐอเมริกา สหรฐั อเมรกิ าเปน ประเทศทเ่ี ขา มามอี ทิ ธพิ ลในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใตหลังสุด โดยใน พ.ศ. ๒๔๔๑ เกิดสงคราม ระหวา งสเปนกบั สหรฐั อเมรกิ า สเปนพา ยแพแ ละทาํ ขอ ตกลงยก ฟล ปิ ปน สใ หแ กส หรฐั อเมรกิ า ผลกระทบจากการที่ชาติตะวันตกเขามายึดครอง ดินแดนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ๑. ชาติตะวันตกแยงชิงผลประโยชนจากดินแดน อาณานิคม เพ่อื นําไปบํารุงบานเมืองของตนเองโดยไมสนใจ ความเปน อยขู องคนพน้ื เมอื ง ลขิ สทิ ธ์ิของบริษัท สาํ นักพิมพเ อมพนั ธ จํากัด วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผนที่ ๒๐ ๔๐
๒. ชาติตะวันตกเปล่ียนสภาพเศรษฐกิจของชาว พน้ื เมอื งจากรปู แบบดง้ั เดมิ มาเปน เศรษฐกจิ แบบทนุ นยิ ม ๓. ชาตติ ะวนั ตกไดส นบั สนนุ ใหช าวจนี จาํ นวนนบั ลา น คน อพยพมาทํางานเปนลูกจางในสวนยางพาราและโรงงาน อตุ สาหกรรมของชาวตะวนั ตก ๔. ชาตติ ะวนั ตกเปลย่ี นแปลงวฒั นธรรมและคา นยิ ม ของชาวพน้ื เมอื ง การเรยี กรอ งเอกราช และการพฒั นาประเทศของประเทศตา งๆ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต ฟล ปิ ปน ส กรุงมะนลิ า ประเทศฟล ิปปนส ฟล ปิ ปน สเ ปน อาณานคิ มของสเปนจนถงึ พ.ศ. ๒๔๔๑ สเปนไดยกฟลิปปนสใหแกสหรัฐอเมริกา ขบวนการชาตินิยม ฟลิปปนสฉวยโอกาสประกาศเอกราช แตถูกสหรัฐอเมริกา ปราบปราม ลิขสิทธ์ิของบรษิ ัท สํานกั พมิ พเ อมพันธ จํากดั วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผน ท่ี ๒๑ ๔๑
กอนสงครามโลกคร้ังท่ี ๒ สหรัฐอเมริกามีนโยบาย พฒั นาการเมอื งการปกครองฟล ปิ ปน สต ามแนวทางประชาธปิ ไตย และใหช าวฟล ปิ ปน สไ ดม โี อกาสปกครองตนเองมากขน้ึ พ.ศ. ๒๔๘๔ กองทพั ญป่ี นุ ยกพลบกุ หมเู กาะฟล ปิ ปน ส ทหารอเมริกันและชาวฟล ิปปน สบ างสว นรวมกนั ตอ สกู บั ญป่ี นุ ในขณะเดียวกันญ่ีปุนไดสนับสนุนชาวฟลิปปนสกลุมหน่ึง ประกาศเอกราชและจดั ตง้ั รฐั บาลปกครองตนเองเมอ่ื พ.ศ.๒๔๘๖ แตป ระชาชนสว นใหญม ไิ ดใ หก ารสนบั สนนุ ภายหลังสงครามโลกคร้ังท่ี ๒ สหรัฐอเมริกามอบ เอกราชใหแ กป ระชาชนฟล ปิ ปน ส โดยมเี งอ่ื นไขวา จะตอ งยอมให สหรฐั อเมรกิ าจดั ตง้ั ฐานทพั ในประเทศได ฟล ปิ ปน สจ งึ ประกาศ เอกราชอยา งเปน ทางการวนั ท่ี ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๙ ฟล ปิ ปน สใ นสมยั ประธานาธบิ ดแี มกไซไซ (พ.ศ. ๒๔๙๖- ๒๕๐๐)เปน ชว งทร่ี ฐั บาลประสบความสาํ เรจ็ ในการพฒั นาประเทศ และไดร บั ความนยิ มยกยอ งจากประชาชนอยา งสงู สมัยประธานาธิบดีเฟอรดินานด มารกอส ไดแกไข รฐั ธรรมนญู เพอ่ื ใหต นเองสามารถดาํ รงตาํ แหนง ประธานาธบิ ดี ไดเ ปน เวลานาน ทาํ ใหป ระชาชน นสิ ติ นกั ศกึ ษา และปญ ญาชน รวมตัวกันคัดคาน จนเปนเหตุใหมารกอสและครอบครัวตอง อพยพไปอยตู า งประเทศ หลังจากน้นั การเมืองการปกครองฟลิปปนสกาวไปสู ความมน่ั คง รฐั บาลตอ มาเปน รฐั บาลทไ่ี ดร บั เลอื กจากประชาชน ลขิ สิทธิ์ของบริษทั สํานักพิมพเ อมพันธ จํากดั วิชา ประวตั ิศาสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผน ที่ ๒๒ ๔๒
เวียดนาม เวียดนามเปนอาณานิคมของฝร่ังเศสต้ังแตตน พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๕ ขบวนการชาตนิ ยิ มเวยี ดนามเรม่ิ มบี ทบาท ตง้ั แตก อ นสงครามโลกครง้ั ท่ี ๑ กลมุ ทม่ี บี ทบาทสาํ คญั และไดร บั การยอมรบั จากประชาชนมากทส่ี ดุ คอื กลมุ ขบวนการเวยี ดมนิ ห มโี ฮจมิ นิ หเ ปน ผนู าํ และมแี นวทางแกไ ขปญ หาของประเทศดว ย ระบอบคอมมวิ นสิ ต ในระหวางสงครามโลกคร้ังท่ี ๒ ญ่ีปุนฉวยโอกาสท่ี ฝรง่ั เศสแพเ ยอรมนดี ว ยการสง กองทพั เขา ยดึ ครองอนิ โดจนี ของ ฝรง่ั เศสใน พ.ศ. ๒๔๘๓ โฮจมิ นิ ห (Ho Chi Minh) รว มมอื กบั ฝา ยสมั พนั ธมติ ร ในการตอตานญ่ปี นุ เม่อื ญ่ปี นุ ยอมแพสงคราม เวียดมินหจึง ไดป ระกาศเอกราช ในเดอื นสงิ หาคม พ.ศ. ๒๔๘๙ แตฝ รง่ั เศส ไดกลับมาปกครองเวียดนามอีกคร้งั ฝายเวียดมินหพยายาม เจรจากบั ฝรง่ั เศส แตไ มเ ปน ผลสาํ เรจ็ ทาํ ใหเ กดิ สงครามขน้ึ ใน พ.ศ. ๒๔๘๙ ฝรง่ั เศสเปน ฝา ยพา ยแพใ นสมรภมู เิ ดยี นเบยี นฟู เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๙๗ ภายหลงั การประชมุ เจนวี า พ.ศ. ๒๔๙๗ เวยี ดนามถกู แบง เปน ๒ สว น คอื เวยี ดนามเหนอื มศี นู ยก ลางทฮ่ี านอยและ มโี ฮจมิ นิ ห เปน ประธานาธบิ ดี ปกครองระบอบคอมมวิ นสิ ต และ เวยี ดนามใต มี โงดนิ หเ ดยี ม เปน ประธานาธบิ ดี ปกครองระบอบ ประชาธปิ ไตย มสี หรฐั อเมรกิ าเปน ผสู นบั สนนุ ลิขสทิ ธข์ิ องบรษิ ัท สาํ นักพิมพเ อมพนั ธ จํากดั วิชา ประวตั ศิ าสตร ๑ หนวยที่ ๒ แผน ท่ี ๒๓ ๔๓
สหรัฐอเมริกาขณะน้ันดําเนินนโยบายตอตาน คอมมวิ นสิ ตท ว่ั โลก เรง สรา งความเขม แขง็ ทางทหารและชว ย ทางเศรษฐกจิ แกเ วยี ดนามใตอ ยา งขนานใหญ ฝา ยเวยี ดนามเหนอื เมอ่ื เหน็ วา สหรฐั อเมรกิ าขดั ขวาง การรวมเวียดนามจึงเปดฉากทําสงครามกับเวียดนามใตใน พ.ศ. ๒๕๐๓ สหรฐั อเมรกิ าสง ทหารเขา ชว ยเหลอื เวยี ดนามใต โจมตีเวียดนามเหนือและขยายอาณาเขตเขาในกัมพูชา และ ลาว กลายเปน สงครามอนิ โดจนี พ.ศ. ๒๕๑๑ สหรัฐอเมริกาเจรจากับเวียดนามเหนือ ท่กี รุงปารีส ตกลงทําสัญญาสันติภาพและถอนทหารออกจาก อินโดจีนปลอยใหทหารเวียดนามใตสูรบกับเวียดนามเหนือ ตอ ไป เวียดนามใตพายแพในเดือนเมษายน พ.ศ. ๒๕๑๘ กองทพั เวยี ดนามเหนอื สามารถยดึ เมอื งไซง อ นเมอื งหลวงของ เวียดนามใตไดสําเร็จ จึงไดประกาศรวมเวียดนามเหนือและ เวยี ดนามใตเ ขา ดว ยกนั เปน สาธารณรฐั สงั คมนยิ มเวยี ดนาม มี กรงุ ฮานอยเปน เมอื งหลวง ปจจุบันเวียดนามดําเนินนโยบายเศรษฐกิจแบบ เสรีนิยม สนับสนุนใหเอกชนและบริษัทตางชาติมาลงทุนใน เวยี ดนามเพอ่ื ฟน ฟเู ศรษฐกจิ ของประเทศ กัมพูชา กมั พชู าเปน อาณานคิ มของฝรง่ั เศส ใน พ.ศ. ๒๔๘๔ สมเดจ็ พระนโรดมสหี นุ กษตั รยิ ข องกมั พชู าไดพ ยายามเจรจา กบั ฝรง่ั เศสเพอ่ื ใหเ อกราชกมั พชู าแตไ มส าํ เรจ็ ลขิ สิทธขิ์ องบริษทั สาํ นักพมิ พเ อมพนั ธ จาํ กดั วิชา ประวัติศาสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผน ท่ี ๒๔ ๔๔
เจาสีหนุคัดคานสหรัฐอเมริกาท่ีท้ิงระเบิดทําลาย เสน ทางลาํ เลยี งทางทหารของเวยี ดนามระหวา งสงครามอนิ โด จนี ทาํ ใหส หรฐั อเมรกิ าไมพ อใจ จงึ สนบั สนนุ นายพลลอนนอล กอ รฐั ประหารและยดึ อาํ นาจขน้ึ ดาํ รงตาํ แหนง ประธานาธบิ ดี เจาสีหนุประกาศจัดต้ังรัฐบาลพลัดถ่ินโดยขอความ รว มมอื จากจนี และเวยี ดนามเหนอื และรว มมอื กบั กองกาํ ลงั เขมร แดงซง่ึ นยิ มคอมมวิ นสิ ตภ ายใตการนาํ ของนายเขยี ว สัมพันธ โจมตที หารฝา ยรฐั บาลเพอ่ื ยดึ อาํ นาจคนื จากนายพลลอนนอล เม่ือสหรัฐอเมริกายุติสงคราม กองกําลังผสมของ เจา สหี นกุ บั เขมรแดงกส็ ามารถรกุ คบื หนา ไดอ ยา งรวดเรว็ และยดึ พนมเปญไดใ นเดอื นเมษายน พ.ศ. ๒๕๑๘ เมอ่ื เขมรแดงยดึ อาํ นาจการปกครอง จงึ เปลย่ี นแปลง การปกครองของประเทศไปสรู ะบบคอมมวิ นสิ ต ธันวาคม พ.ศ.๒๕๒๑ กองทัพเวียดนามบกุ รุกเขายึด กรุงพนมเปญ จัดต้ังรัฐบาลกัมพูชาซ่ึงนิยมเวียดนามเปนผู บรหิ ารประเทศ แตน านาประเทศสนบั สนนุ เจา สหี นใุ นการเปน ผนู าํ รวมกาํ ลงั ชาวกมั พชู าผรู กั ชาติ เปด ฉากทาํ สงครามกองโจร กับเวียดนาม เวียดนามไมสามารถตอตานไดจึงยอมรับการ ไกลเ กลย่ี ของสหประชาชาติ สหประชาชาตจิ งึ ไดเ ขา ไปมบี ทบาท ในการฟน ฟสู นั ตภิ าพใหม กี ารเลอื กตง้ั ทว่ั ไปในกมั พชู าและจดั ตง้ั รฐั บาลชดุ ใหมข น้ึ บรหิ ารประเทศ ปจ จบุ นั รฐั บาลกมั พชู ามฐี านะมน่ั คงมากขน้ึ เปน ลาํ ดบั ไดน าํ ระบอบทนุ นยิ มผสมผสานกบั ระบบสงั คมนยิ มเชน เดยี วกบั เวยี ดนามและลาวมาเปน แนวทางในการพฒั นาเศรษฐกจิ ลิขสิทธข์ิ องบรษิ ัท สํานักพิมพเ อมพันธ จํากัด วชิ า ประวัตศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ที่ ๒๕ ๔๕
ลาว หลวงพระบาง เมอื งหลวงเกา ของลาว ซ่งึ ปจ จุบนั เปนแหลง ทองเที่ยวท่ีมผี ูเยีย่ มเยือนจํานวนมาก ลาวเปน อาณานคิ มของฝรง่ั เศส เจา สวุ รรณภมู าและ เจาสุภานุวงศ เจานายของลาวไดรวมเจรจากับฝร่ังเศสเพ่ือ เรยี กรอ งเอกราช จนกระทง่ั พ.ศ. ๒๔๙๑ ฝรง่ั เศสจงึ ยอมใหล าว ปกครองตนเอง แตค งใหอ ยภู ายใตส หภาพฝรง่ั เศส เจา สภุ านวุ งศ ไดจ ดั ตง้ั ขบวนการประเทศลาว โดยรว มมอื กบั เวยี ดมนิ ห ทาํ การ ตอ สขู บั ไลฝ รง่ั เศสเพอ่ื เอกราชของลาว เดือนธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๘ เจาศรีสวางวัฒนาทรง สละราชสมบัติ ลาวเปล่ียนแปลงรูปแบบการปกครองเปน สาธารณรฐั โดยมเี จา สภุ านวุ งศเ ปน ประธานาธบิ ดคี นแรก ปจ จบุ นั สาธารณรฐั ประชาธปิ ไตยประชาชนลาวพฒั นา ประเทศตามแบบสงั คมนยิ มแตน าํ รปู แบบเศรษฐกจิ ทนุ นยิ มมา ผสมผสานกนั ลขิ สทิ ธข์ิ องบริษัท สาํ นกั พมิ พเ อมพันธ จาํ กัด วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๒๖ ๔๖
พมา พมาเปนอาณานิคมของอังกฤษ ในชวงสงครามโลก ครง้ั ท่ี ๒ ญป่ี นุ สามารถยดึ ครองพมา ได นายพลอองซาน (Aung San) เห็นวาญ่ปี นุ ไมนาไววางใจ จึงรวมมือกับทหารอังกฤษ ตอตานญ่ีปุนในพมา เม่ือสงครามโลกคร้ังท่ี ๒ ส้ินสุดลงใน พ.ศ. ๒๔๘๘ องั กฤษไดก ลบั เขา มาปกครองพมา อกี ครง้ั หนง่ึ เปน เหตใุ หข บวนการชาตนิ ยิ มพมา เคลอ่ื นไหวเรยี กรอ งเอกราช พ.ศ. ๒๔๙๐ รฐั บาลองั กฤษไดม อบเอกราชใหแ กพ มา และจดั ใหม กี าร เลอื กตง้ั ทว่ั ไปในปเ ดยี วกนั น้ี ภายหลงั การเลอื กตง้ั นายพลออง ซานไดเ ขา ดาํ รงตาํ แหนง นายกรฐั มนตรี แตเ กดิ ความขดั แยง ใน หมผู นู าํ พมา เปน เหตใุ หน ายพลอองซานถกู ฆาตกรรม อนู จุ งึ ขน้ึ ดาํ รงตาํ แหนง นายกรฐั มนตรคี นแรก และประกาศเอกราชอยา ง เปน ทางการในวนั ท่ี ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๔๙๑ ภายหลังท่ีพมาไดรับเอกราช ยังคงปกครองดวย ระบอบเผด็จการทหาร ปจจุบันนานาประเทศพยายาม เรียกรองและกดดันใหรัฐบาลทหารพมาคืนอํานาจการ ปกครองแกพ ลเรอื นตาม ระบอบประชาธปิ ไตย อนุสาวรยี นายพลอองซาน กลางกรงุ ยา งกงุ ผูเปน วรี บรุ ุษนําการเรยี กรอ ง เอกราชจากอังกฤษ ลขิ สิทธข์ิ องบริษัท สาํ นักพมิ พเ อมพันธ จาํ กัด วิชา ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๒๗ ๔๗
มาเลเซีย มาเลเซยี เปน อาณานคิ มขององั กฤษระหวา งสงครามโลก คร้งั ท่ี ๒ ญ่ปี นุ เขายึดครองดินแดนมลายู ชาวจีนในมลายูได รว มกนั ตอ ตา นญป่ี นุ เม่ือส้ินสงครามโลกคร้ังท่ี ๒ อังกฤษไดกลับเขามา ปกครองมลายอู กี ครง้ั ชาวจนี ในมลายบู างสว นนยิ มคอมมวิ นสิ ต เปดฉากทําสงครามกองโจรกับอังกฤษ ชาวมลายูจึงสนับสนุน องั กฤษปราบปรามพรรคคอมมวิ นสิ ต และองั กฤษใชว ธิ ปี ฏริ ปู ทางการเมอื งการปกครองและเศรษฐกจิ ในหมชู าวมลายู ทาํ ให พรรคคอมมวิ นสิ ตอ อ นกาํ ลงั ลง อาคารหอคอยคูเปโตรนาส (Petronas Twin Towers) เปน สถาปต ยกรรมทโ่ี ดดเดนของกรุงกวั ลาลัมเปอร ประเทศมาเลเซีย มีความสูง ๔๕๒ เมตร สูงเปน อันดับ ๓ ของโลก (รองจากอาคารเซ่ียงไฮไฟแนนเชียลเซ็นเตอร เมืองเซ่ียงไฮ และอาคารไทเป ๑๐๑ ประเทศไตห วนั ) หลงั จากนน้ั เกดิ ความแตกแยกในหมปู ระชาชนโดยชาว จนี กบั ชาวอนิ เดยี ไมพ อใจรปู แบบการปกครองซง่ึ องั กฤษใหส ทิ ธิ พเิ ศษแกช าวมลายมู ากกวา องั กฤษพยายามใชว ธิ กี ารเจรจา ใน ทส่ี ดุ ตกลงกนั ไดส าํ เรจ็ โดยใชร ปู แบบการปกครองเปน สหพนั ธรฐั ลิขสิทธิข์ องบรษิ ัท สาํ นักพิมพเอมพนั ธ จํากัด วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนว ยที่ ๒ แผน ที่ ๒๘ ๔๘
มลายแู ละในวนั ท่ี ๓๑ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๐๐ ไดป ระกาศเอกราช อยา งเปน ทางการ มาเลเซีย ปจจุบันปกครองระบอบประชาธิปไตย มี กษตั รยิ เ ปน ประมขุ โดยรฐั ธรรมนญู กาํ หนดใหร ฐั ตา งๆ ๙ รฐั ในจาํ นวนทง้ั หมด ๑๒ รฐั มสี ลุ ตา นปกครอง สว นอกี ๓ รฐั ท่ี ไมม สี ลุ ตา นปกครอง ไดแ ก สลุ ตา นทง้ั ๙ องคจ ะเปน ผเู ลอื กตง้ั กษตั รยิ ซ ง่ึ มาจากสลุ ตา นรฐั ตา งๆ เปน ประมขุ ของประเทศอยใู น ตาํ แหนง ๕ ป เรยี กวา “ยงั ดี เปอรต วน อากง” (Yang di-pertuan Agong) สิงคโปร สงิ คโปรเ ปน เขตอสิ ระทอ่ี งั กฤษปกครองตง้ั แตอ งั กฤษ ตกลงเชา สงิ คโปรก บั สลุ ตา นยะโฮร อนุสาวรียเซอรโ ทมสั แสตมฟอรด บงิ กเลย แรฟเฟลส ลิขสิทธิข์ องบรษิ ัท สํานักพิมพเอมพนั ธ จํากดั วชิ า ประวตั ศิ าสตร ๑ หนวยที่ ๒ แผน ท่ี ๒๙ ๔๙
ระหวา งสงครามโลกครง้ั ท่ี ๒ ญป่ี นุ ไดย ดึ เกาะสงิ คโปร เมอ่ื สงครามสน้ิ สดุ ลง องั กฤษกลบั มาปกครองอกี ครง้ั ดวยเหตุท่ีประชากรสิงคโปรสวนใหญเปนชาวจีน มีความขยันขันแข็งและมีระเบียบวินัย ประกอบกับอังกฤษ ทุมเทงบประมาณมหาศาลในสิงคโปรสิงคโปรจึงเปนเมืองท่ี เจรญิ กา วหนา และมง่ั คง่ั แหง หนง่ึ ของโลก ในระยะแรกองั กฤษ ใหสิงคโปรปกครองตนเอง และมอบเอกราชใหสิงคโปร เม่อื พ.ศ. ๒๕๐๒ อังกฤษสนับสนุนใหรวมระหวางสหพันธรัฐมลายูกับ สงิ คโปรเ ขา เปน ประเทศใหมเ รยี กวา สหพนั ธรฐั มาเลเซยี เมอ่ื วนั ท่ี ๑๖ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๐๖ ประกอบดว ยสหพนั ธรฐั มลายู สงิ คโปร ซาราวกั และซาบาห โดยมกี วั ลาลมั เปอรเ ปน เมอื งหลวง ตอ มาเกดิ ความขดั แยง อยา งรนุ แรงระหวา งชาวมลายู กบั ชาวจนี สงิ คโปรจ งึ ขอแยกตวั ออกไปตง้ั ประเทศของตนเมอ่ื เดอื นสงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๐๘ สิงคโปรพัฒนาประเทศจนประสบผลสําเร็จอยาง รวดเรว็ ระดบั มาตรฐานความเปน อยขู องประชากรคอ นขา งสงู ตดิ อนั ดบั โลก สําหรับทางดานการเมืองน้นั สิงคโปรบริหารประเทศ โดยพรรคการเมืองพรรคเดียว คือ พรรคกิจประชา (People Action Party) ซง่ึ ไดร บั ชยั ชนะจากการเลอื กตง้ั ของประชาชนและ เขา บรหิ ารประเทศตง้ั แต พ.ศ. ๒๕๐๒ และบรหิ ารประเทศเรอ่ื ย มาจนถงึ ปจ จบุ นั ลขิ สิทธ์ขิ องบริษัท สํานกั พมิ พเ อมพนั ธ จาํ กดั วิชา ประวตั ิศาสตร ๑ หนว ยท่ี ๒ แผน ท่ี ๓๐ ๕๐
Search
