เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาต่อเนื่อง(โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล)การสร้างเครือข่ายดิจิทัลชุมชนระดับตำบล สำหรับประชาชน

22 จจตตําําออขขนนเเออนนววงงกก่ื่ืออนนสสาางงถถคค11รราาณณศศ88นน((ึกึกโโศศะะษษคคชชกกกึกึ ่ั่ววัรราาษษรรงงโโนนรรมมาากกออมมงงาาไไกกกกรรดดรรพพาาขขปป ะะรรออััฒฒรรบบจจงงะะบบนนััศศดดเเมมแแาานนููททเเลลนิินยยศศํําาะะคคกกแแรรกกุณุณาาษษลลาารรฐฐะะภภรรศศกกพพศศาากึึกิิจจพพกึกึััฒฒษษดดษษกกาานนิิจจาาาานนาาิิททรรตตออหหจจััลลาากกดดััลลมม))รรกกััออกกกกะะ..าา..ััธธสสาา..บบรร..ยยรรูู..ตตบบศศ..ปปาา..สสรร..กึกึแแ..ศศรรรร....ษษลละะัยัยาาไไ....กดกดะะงง..าา..((เเ..ตตกกาาจจฉฉ..คค..ศศาาาาััพพดดบบรรรรมมทท..ืืออัับบศศศศปปํํขขาาทท..ึกกึ รรเเาา่ี่ีษษะะออ22ยยกกาากกดดตต))าาสสิิจจศศาาพพาาิิททมมกก..รรศศััลลออรรปป..ชชะะััธธ22รรุุมมททยย55ะะาาชชรร66กกศศววนน00อองงัยยั รรศศบบรรออะะะะึึกกําํากกดดหหษษเเาาัับบภภววาารรตตออาาธธจจํํงงาาธธิิกกััดดววบบญญัั าานัันกกลลรรบบิิททจจสสรรุุเเกกี่่ีํําารรเีีเ....รรรรหห่ื่ืออ....ียยีรรงง..รร..บบมม..ัับบมมเเรรกกปปดดาาออาารรตตอืือยยรระะรรนนแแศศชชฐฐลลึึกกาาาาววนนชชษษนนาา ............((..นน......าา..งง....สส......าา....วว....บบ....ัณณั........ฑฑ....ิิตต......าา..........วว....งง..ษษ......วว....ฒุุฒ......ิิภภ......ททัั......รร....))..........ปปรระะธธาานนคคณณะะกกรรรรมมกกาารร ..................((..นน....าา....งง....สส......าา....วว....สส....ุุรร....าา....งง....คค..........แแ....ตต......งง..ออ......ออ....นน......))................กกรรรรมมกกาารร ........................((..นน......าา..ยย......สส....ุุพพ......ััฒฒ......นน...... ....แแ......จจ....มม....จจ......นนัั ....ทท......รร....))..................กกรรรรมมกกาารรแแลละะเเลลขขาานนกุกุ าารร แแตตแแลลลลออะะะะเเนนกกหห่่ืืออาาววงงรรงงัั ททศศเเปป้ัั้งงึึกกนน((นนษษโโี้ี้คคออาาคคยยรรตตณณงงาาาากกงงะะมมยยาากกออรร่ิง่งิ รรธธััววพพรรยยาา ััฒฒมมาาสสศศกกนนถถยยััาาาาาารรขขนนเเศศสสออศศรรถถงงกกึึ ษษสสาาษษนนฐฐถถาากกาาศศจจนนิิจจึึกกะะดดศศษษนนิิึกึกจจาาําาํ ิิททษษไไหหดดััลลาาลลตตรร))กกัั ัับบออกกสสททไไาาููตตปปรรรรรราาสสนนบบรรีไ้ไี้ าาปปกกงงาาใใเเชชรรคคใใจจรรนนััดดืืออกกททขขาาํําาาารรยยเเพพออดดััฒฒกกิิจจสสนนิิททาาาาััลลรรคคชชปปุุณณุุมมรรชชภภะะนนกกาาพพรรออะะกกบบดดาากกัับบรราาจจตตรรััดดํําาจจบบกกััดดาาลลกกรรสสิิจจศศํําากกึึกกหหรรษษรรรราาัับบมมนนปปกกออาารรกกรระะศศรรชชะะึึกกาาบบชชษษบบนนาา ........ตต..วว((..นน..นนนนัั ....าาเเทท....ออยย..่ี่ี..งงรร๒๒....ขขังัง..๖๖..สสออ....รร..งงพพ..สสรร....ฤฤคค..ถถ..ษษ..าา....นนภภ..นน....ศศาาัันน....คคกกึึ..ทท..มมษษ..กก....าา..าา๒๒..เเ..ววปป..๕๕..งง..นน..๖๖ศศ....))๓๓........ปปรระะธธาานนคคณณะะกกรรรรมมกกาารรสสถถาานนศศึึกกษษาา

เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาต่อเนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั ) การสรา้ งเครือขา่ ยดิจทิ ัลชมุ ชนระดับตำ�บล ส�ำ หรับประชาชน

5 คํานํา เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาตอเนื่อง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล) การสรางเครือขายดิจิทัลชุมชนระดับตําบล เนื่องจากกระบวนการเรียนรูหลักสูตรเสริมสรางเครือขาย ดิจิทัลระดับตําบล ไดออกแบบใหผูเรียน เรียนรูดวยตนเองและวิธีการจัดการศึกษาทางออนไลน เปน หลกั สตู รโดยผเู รยี นจะไดร ับการสรา งความเขา ใจ พรอมท้ังฝกทักษะพ้ืนฐานท่ีจําเปน จากนั้นจะตองเรียนรู และฝกทํากิจกรรมเพื่อเรียนรูแนวคิด และฝกทักษะดานการคิด วิเคราะหและใชเครื่องมือใหมีความ สอดคลอ งกับกจิ กรรมท่ีกาํ หนดตามหลักสตู รของกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมรวมกับสํานักงาน กศน. โดยไดนาํ เอกสารประกอบการเรียนรหู ลักสูตรการเขาใจดจิ ทิ ัลนาํ มาปรับใชใ นเอกสารประกอบเลมนี้ ดวย โดยใชกระบวนการเรียนรูและประเมินผลผานระบบออนไลน ดังน้ันการ ที่ผูเรียนจะประสบ ความสําเร็จในการเรียนรูตามหลักสูตร จึงตองอาศัยวินัยในตนเองและการวางแผนที่ดี เพ่ือให ความสามารถเรียนรูไดต ามกระบวนการและระยะเวลาท่ีกําหนด ศูนยการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอธัญบุรี หวังเปนอยางย่ิงวา เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาตอเน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล) การสรางเครือขาย ดิจิทัลชุมชนระดับตําบล คงเปนประโยชนแกประชาชนบุคคลที่สนใจท่ัวไป เพ่ือสงผานองคความรูและ ทักษะท่ีนาํ ไปสูการพัฒนาแนวทางการเรียนรูด จิ ทิ ัลระดบั ตําบล คณะผจู ดั ทํา เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาต่อเน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจิทลั ) ก การสร้างเครือข่ายดจิ ิทัลชมุ ชนระดับตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

6 คาํ ชี้แจง เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาตอเนื่อง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล) การสรางเครือขายดิจิทัลชุมชนระดับตําบล ศูนยการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอ ธัญบุรี มีจุดมุงหมายเพื่อตอบสนองนโยบายการขับเคลื่อนเศรษฐกิจดิจิทัล ของกระทรวงดิจิทัลเพ่ือ เศรษฐกจิ และสงั คมรว มกบั สํานกั งาน กศน.กระทรวงศึกษาธิการ เปนหน่ึงในนโยบายของรัฐบาลเปนการ สนับสนุนและพัฒนาผูเขารวมอบรมใหมีความเขารูความเขาใจเกี่ยวกับเร่ืองดิจิทัลระดับตําบล โดยทาง ศูนยการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอธัญบุรี ไดนําหลักสูตรการเขาใจดิจิทัล มาปรับ ใชทําเอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาตอเน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล) การสราง เครอื ขา ยดิจิทัลชมุ ชนระดบั ตําบล เน่ืองจากกระบวนการเรยี นรหู ลกั สูตรเสริมสรา งเครอื ขา ยดจิ ิทัลระดับตําบล ไดออกแบบให ผูเรียน เรียนรูดวยตนเองและวิธีการจัดการศึกษาทางออนไลน เปนหลักสูตรโดยผูเรียนจะไดรับการสราง ความเขา ใจ พรอ มท้ังฝกทักษะพืน้ ฐานที่จําเปน จากนั้นจะตองเรียนรูและฝกทํากิจกรรมเพ่ือเรียนรูแนวคิด และฝกทักษะดานการคิด วิเคราะหและใชเคร่ืองมือใหมีความสอดคลองกับกิจกรรมที่กําหนด โดยใช กระบวนการเรียนรูและประเมินผลผานระบบออนไลน ดังนั้นการที่ผูเรียนจะประสบความสําเร็จในการ เรียนรูตามหลักสูตร จึงตองอาศัยวินัยในตนเองและการวางแผนท่ีดี เพื่อใหความสามารถเรียนรูไดตาม กระบวนการและระยะเวลาทกี่ ําหนด ศูนยการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอธัญบุรี ขอขอบคุณผูมีสวน เกี่ยวของ ท่ีรวมพัฒนาหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษา ตอเนื่อง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล) การสรางเครือขายดิจิทัลชุมชนระดับตําบล เพื่อสงผานองค ความรแู ละทกั ษะทน่ี ําไปสกู ารพฒั นาแนวทางการเรยี นรดู จิ ทิ ลั ระดบั ตาํ บล ศูนยการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอําเภอธญั บุรี พฤษภาคม 2563 ข เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาต่อเนือ่ ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดจิ ิทัล) การสรา้ งเครอื ข่ายดจิ ทิ ลั ชมุ ชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

7 สารบญั 7 คํานํา สารบญั 4 คาํ นชแี้าํ จง ก54 คสาํ รชบแี้ ัญจง ข65 สวานรบทัญ่ี 1 แนะนาํ สถานศกึ ษา กศน.อาํ เภอธัญบุรี ค16 สวนท่ี 21 แแนนะะนนําําหสลถักาสนูตศรึกแษลาะกาศรนเร.อยี ํานเภกาอรธสญั อบนุรี 11 สวนท่ี 2 แนะนโําคหรลงสักรสาูตงรหแลลักะสกูตารเรียนการสอน 8 ๏ -โครงสสทิ รธาคิ งวหาลมักรสบั ูตผริดชอบความปลอดภยั และแนวปฏบิ ตั ิตามกฎหมายในยคุ ตจิ ิทลั 3313368886 -- กสิทารธเคิขวาาใจมดรับิจิทผิดลั ช(อDบigคitวaาlมLปitลeอrrดaภcyยั แCลuะrแriนcuวปluฏmบิ )ตั ิตามกฎหมายในยคุ ติจิทัล 5966 -- กกาารรเคขาา อใอจนดิจไลิทนลั  ((DEi-gCitoaml Lmiteerrcraec)y Curriculum) ภาคผนวก - การคา ออนไลน (E-Commerce) อภางคอผิงนวก 89 คอาณงะอผงิ ูจัดทาํ 90 คณะผูจดั ทาํ เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศกึ ษาตอ่ เนอื่ ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจทิ ัล) ค การสรา้ งเครอื ข่ายดิจทิ ัลชมุ ชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาต่อเนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั ) การสรา้ งเครือขา่ ยดิจทิ ัลชมุ ชนระดับตำ�บล ส�ำ หรับประชาชน

3 เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาตอ่ เนื่อง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดิจทิ ลั ) 1 การสร้างเครือขา่ ยดจิ ิทัลชุมชนระดับตำ�บล ส�ำ หรบั ประชาชน

แนะนํา กศน.อาํ เภอธญั บุรี 4 ในป 2533 กรมการศึกษานอกโรงเรียนไดจ ดั ทําโครงการนํารองศนู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรียนอําเภอ 125 แหง ใน 35 จังหวัด โดยเปล่ยี นบทบาทจากศูนยป ระสานงานการศึกษานอกโรงเรยี นในการขยาย โอกาสทางการศึกษาและกระจายอํานาจการบรหิ ารการศึกษาสูทอ งถ่นิ ของกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ดร.รงุ แกวแดง อธบิ ดีกรมการศกึ ษานอกโรงเรียน ไดเสนอกระทรวงศึกษาธกิ าร ประกาศจดั ตั้งศนู ยบ รกิ าร การศึกษานอกโรงเรียนอําเภอ จาํ นวน 789 แหง ทั่วประเทศเมือ่ วนั ที่ 27 สิงหาคม 2536 ตอมาป พ.ศ. 2551 กรมการศกึ ษานอกโรงเรียน ไดเ ปลี่ยนช่อื เปน สํานกั งานสงเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและ การศึกษาตามอธั ยาศัย สังกัดสํานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร ศูนยบริการการศึกษานอกโรงเรยี น อาํ เภอธญั บรุ ี จึงไดเ ปล่ียนชอ่ื เปน ศูนยการศกึ ษานอกระบบ และการศึกษาตามอธั ยาศยั อําเภอธัญบุรี ตง้ั แต วนั ท่ี 4 มีนาคม 2551 ในปง บประมาณ 2558 สํานกั งานสงเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและ การศกึ ษาตามอธั ยาศยั ไดจ ัดสรรงบประมาณ ให เชาอาคารพาณชิ ย 4 ชนั้ 2 คหู า เปนที่ทาํ การเพ่ือ จัดกิจกรรมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั ใหกับประชาชน ¾ การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน การศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน เปนการจัดและใหบรกิ ารการศึกษาตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขนั้ พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เพือ่ ยกระดบั การศึกษาใหกับประชาชน ในระดบั ประถม ศึกษา มธั ยมศึกษาตอนตน และมธั ยมศึกษาตอนปลาย ใชเ วลาเรยี นระดับละ 2 ป 4 ภาคเรียน ซง่ึ เปดรบั สมัครปการศึกษาละ 2 คร้งั คือ ครง้ั ท่ี 1 เมษายน และคร้งั ท่ี 2 เดือนตุลาคม ของทกุ ป ¾ การศึกษาตอเนือ่ ง การศึกษาตอ เน่อื งเปนการจดั การศกึ ษาและใหบ รกิ ารในลกั ษณะของหลักสูตรระยะสัน้ เพอ่ื สงเสรมิ โอกาสทางการศกึ ษาและการเรยี นรูตลอดชวี ติ สาํ หรับประชาชนในการท่ีจะพัฒนาคุณภาพชีวิตของ ตนเอง รวมถึงการพัฒนาสังคมและชุมชนตามแนวนโยบายตาง ๆ ของรัฐ โดยผูสนใจสามารถเลือก ลงทะเบียนเรียนไดตามความตองการและความสนใจ โดยแตละหลักสูตรจะมีระยะเวลาเรียน กิจกรรม การเรียนรู เงื่อนไขการจบหลักสูตร และคาใชจายในการลงทะเบียนแตกตางกันไป สําหรับการเปดรับ สมัครการศึกษาประเภทน้ี จะประกาศรับสมัครเปนรายหลักสูตร ซึ่งจะเปดรับสมัครปการศึกษาตามไตร มาสของปง บประมาณ 2 เอกสารประกอบการจดั กจิ กรรมการศึกษาต่อเนื่อง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดจิ ิทลั ) การสร้างเครือข่ายดจิ ิทลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล ส�ำ หรับประชาชน

หลกั สูตรสิทธคิ วามรับผดิ ชอบความปลอดภยั และแนวปฏิบัติตามกฎหมายในยุคดจิ ทิ ลั จ�ำนวน 6 ช่ัวโมง ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อ�ำเภอธัญบรุ ี ความเปน็ มา การจัดการศึกษาในปจั จบุ ันมีความส�ำคัญ เพราะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศให้มคี วามรู้ ความสามารถและทักษะในการด�ำเนินชีวิตและการประกอบอาชีพ รู้สิทธิความรับผิดชอบความปลอดภัย และแนวปฏิบัติตามกฎหมายในยุคดิจิทัล โดยเน้นการบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆ มุ่ง พฒั นาคนไทยให้ไดร้ บั การศกึ ษาทั่วถงึ และเท่าเทยี มกัน ประชาชนมคี วามรู้ความเข้าใจถงึ สทิ ธหิ นา้ ที่ความ รับผิดชอบต่อสังคมไม่ละเมิดสิทธิของผู้อ่ืนและปฏิบัติตามกฎหมายดิจิทัล สภาพสังคมปัจจุบันมนุษย์เรา ได้รับผลกระทบจากการเปลยี่ นแปลงในดา้ นตา่ งๆ เชน่ ดา้ นเศรษฐกจิ การเมอื ง สงั คมและสง่ิ แวดล้อมเปน็ อยา่ งมาก จากสภาพแวดลอ้ มของสังคมในปัจจบุ ัน จึงทำ� ให้เกิดแนวคดิ ในการพัฒนาหลกั สตู รสิทธคิ วาม รบั ผดิ ชอบความปลอดภยั และแนวปฏบิ ตั ติ ามกฎหมายในยคุ ดจิ ทิ ลั เขา้ ถงึ สอื่ ออนไลนถ์ กู ตอ้ งตามกฎหมาย หลกั การของหลักสูตร 1. เปน็ หลักสตู รท่เี นน้ ความรู้และเข้าใจเรือ่ งสิทธคิ วามรบั ผดิ ชอบความปลอดภยั และแนวปฏบิ ัติ ตามกฎหมายในยคุ ดจิ ทิ ลั สามารถนำ� ความรไู้ ปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจำ� วนั ไดอ้ ยา่ งเหมาะสมและมคี ณุ ธรรม จริยธรรม 2. เป็นหลักสูตรท่ีผู้เรียนสามารถน�ำผลการเรียนรู้ไปเทียบโอนเข้าสู่หลักสูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551 ในรายวิชาเลอื กของสาระการประกอบอาชีพ จดุ มง่ หมาย 1. เพ่ือให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจถึงสิทธิหน้าท่ีความรับผิดชอบความปลอดภัยและแนวปฏิบัติ ตามกฎหมายในยคุ ดิจิทลั 2. เพอื่ ใหผ้ เู้ รยี นสามารถปฏบิ ตั ติ นใหส้ อดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพของตนเอง ชมุ ชน สงั คม และสงิ่ แวดลอ้ ม อยา่ งมีคุณธรรมจรยิ ธรรม กลุ่มเป้าหมาย ประชาชนทว่ั ไป ระยะเวลา จำ� นวน 6 ชั่วโมง บรรยาย 2 ชว่ั โมง ศกึ ษาดว้ ยตนเอง 4 ชั่วโมง เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาต่อเน่ือง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดจิ ทิ ัล) 3 การสรา้ งเครือขา่ ยดจิ ิทัลชมุ ชนระดับต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

โครงสร้างหลักสตู ร ที่ เรอ่ื ง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เนอื้ หา การจัดกระบวนการ จำ�นวน 1 สทิ ธิและความ เรยี นรู้ ชวั่ โมง ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ รับผิดชอบ -เพอื่ ใหผ้ เู้ รยี นเขา้ ใจ - เสรภี าพ ความ -ผูส้ อนอธบิ ายสิทธิ 30 1 สิทธเิ สรภี าพและ เข้าใจผดิ ปฏิญญา เสรภี าพและความ นาที ชวั่ โมง ความรบั ผดิ ชอบ สากล รัฐธรรมนูญ รับผิดชอบ -เพื่อให้ผเู้ รยี นเขา้ ใจ เสรภี าพในการพูด -ผสู้ อนอธิบาย ความเปน็ สว่ นตวั และแสดงออก ความเปน็ ส่วนตัว พืน้ ทส่ี ่วนตัว - สิทธิ ความเปน็ พนื้ ทสี่ ว่ นตัว พน้ื ทส่ี าธารณะ สว่ นตวั ความเปน็ พน้ื ทส่ี าธารณะ -เพือ่ ใหผ้ ูเ้ รียนเข้าใจ สาธารณะของสอื่ -ผ้สู อนอธบิ ายการ การละเมดิ สทิ ธผิ อู้ ่นื ออนไลน์ ข้อมูล ละเมิดสิทธิ หมน่ิ ประมาท หรอื สว่ นตวั และ ผู้อ่ืน หมิน่ ประมาท ผิดกฎหมาย อตั ลักษณ์ สิทธิ หรอื ผดิ กฎหมาย -เพือ่ ใหผ้ เู้ รียนเขา้ ใจ ค้มุ ครองผบู้ รโิ ภค -ผู้สอนและผู้เรียน การกำ�หนดขอบเขต ลขิ สิทธิ์เบื้องตน้ รว่ มกนั กำ�หนด ความรบั ผดิ ชอบ ความรับผดิ ชอบ ขอบเขตความรับ โดยการยอมรบั การใช้งานข้อมลู ผดิ ชอบ โดยการ นโยบาย อ่ืน การเผยแพร่ ยอมรับนโยบาย -เพื่อใหผ้ ู้เรียนเข้าใจ ตอ่ ข้อมลู การดถู ูก -ผูส้ อนอธิบายการ การมีสว่ นร่วมตอ่ หม่ินประมาท มสี ว่ นร่วมต่อสงั คม สังคมดิจิทัลในฐานะ เป้าหมายการ ดจิ ทิ ลั ในฐานะ ประชากรโลก พัฒนาอยา่ งยงั่ ยนื ประชากรโลก 4 เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศกึ ษาต่อเน่อื ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ัล) การสรา้ งเครอื ขา่ ยดิจทิ ัลชุมชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

การจัดกระบวนการ จำ�นวน เรียนรู้ ชวั่ โมง เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศกึ ษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดิจทิ ัล) 5 การสรา้ งเครอื ขา่ ยดิจทิ ลั ชมุ ชนระดับต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

จาํ นวน ท่ี ท4ี่-ดกิจกกาิทฎารรัลเหรเรมยี เียารนเนยอ่ืรรรดงือ่ูกู้ิจงฎทิ หัลมายลอ--จเเขิดุาพพชสปออ่่ืื ญิทรใใ-อ-ลปหหะธาเเจขิาพพสญส์ิก้ผผ้ ุดชสงังเู้้เูร่่ือือญรรปญคคทิรใใีียยารหหม์กมธานนะาล์สิกผผดเเสริขังููรเเจิขขรรเงครสทิา้้ารยยีีคมมใใยีทิัลนนจจกลดนธเเาขิิจ์ิรขขรสทิู้าา ิทใใลัเลด--จจรลอธขิิจียิขา์ิททิสนชสาทิัลญรทิงธเู ธานทิ์ สิ์ก้อืา--ลด-ังรหงลอกครขิจิปาิขาามมทิสัญรชสทิลัใญทิญชเธนธางท์ิา์สิกา้อื านังรหงครก-ลอ-ปาผผมมาิขาญ ู้้สสูรชสญจออญิทดันนาธาเกออรสิ์กรียธธงัระบบิินทอ-ส-ครกบผผาารมงัามาาสูสูวคยยู้ชงดรนออปมญจจิ นนกญดิทัดาาออิจกญัลเรธธกริทราิบบิยีรรลั ะนาามทนยยบลรฤ3ลาูวิขษ0ทจขินชสฎำีส่วัิท�กีนทิโาธมวปชธร์ิ นง์ิ่ัวฏ1โิบมทนตัง3ฎฤาิ 0ทษีชี วั่ โชปมั้วฏง1โิบมตังิ 4 ทางป-ัญเพญื่อาใหผูเรียนมีทัก-กษาะรใช้งานอนิ เทอรเน็ตลแขิ ลสะทิ ธท์ิ า-งผปสู ญั อญนอาธบิ ายทักษะ -เพ่อื ใกหา้ผรู้เใรชยี งนามนี อินเทอรอเินเ็ตทอรเ์ นส็ต่ือแดลจิ ะทิ ลั ท่ีไ-มผผ ้สู ิดอนอธิบกายรใชอ นิ เทอรเนต็ ทกั ษะแกลาะรสใช่ือ้งดาจิ นทิ ัลท่ไี มผสิด่ือดิจทิ ัลทก่ไี ฎมหผ่ มดิ าย ทกั ษะการแใชล้ ะสอ่ื ดิจิทัลท่ีไมผดิ อนิ เทอกรฎ์เหนม็ตาแยละ กฎหมาย อินเทอร์เนก็ตฎแหลมะาย สื่อดจิ ิทัลท่ีไม่ผดิ ส่อื ดิจิทลั ท่ไี ม่ผิด กฎหมาย กฎหมาย ส่ือการเรียนรู 1. สื่อสิง่ พมิ พไ ดแ ก หนงั สอื เอกสาร ใบความรู 2. สือ่ อิเล็กทรอนกิ ส / สอื่ อนิ เตอรเ น็ต 3. สื่อบคุ คล / ภมู ปิ ญ ญา / วิทยากรผชู าํ นาญดา นกฎหมายดิจทิ ัล การวดั ผลประเมินผล 1. การทดสอบความรู 2. การนาํ เสนอผลงาน 3. การบันทกึ การเรยี นรู 6 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เนื่อง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ัล) การสร้างเครือขา่ ยดิจทิ ัลชุมชนระดบั ตำ�บล ส�ำ หรับประชาชน

1133 เเกกณณฑฑก ก าารรจจบบหหลลักักสสตู ูตรร 11..มมีเีเววลลาาเเรรียยี นนไไมมนนอ อ ยยกกววาารรออ ยยลละะ8800 22..มมีผีผลลกกาารรปปรระะเเมมนิ ินตตลลออดดหหลลกั ักสสตู ูตรรไไมมนน อ อ ยยกกววาารรออยยลละะ6600 33..สสาามมาารรถถสสบื ืบคคน น ขขออ มมูลลู ตตาามมททีไ่ ่ีไดดร รบั บั มมออบบหหมมาายย อเออกกกสสสาาารรรหหหลลลกั ักกั ฐฐฐาาานนนกกกาาารรรศศศึกกึ กึษษษาาาทททจ่ี ี่จ่จีะะไะไดไดดรร บั้รบั บัหหหลลลังงั จงัจจาากากกจจจบบบหหหลลลักักสกั สตูสตู รูตรร 11..หหลลักกั ฐฐาานนกกาารรปปรระะเเมมนิ ินผผลล 22..ววฒุ ฒุ ิบิบตั ัตรรออออกกโโดดยยสสถถาานนศศึกึกษษาา ลลงงชชอื่ ่อื ……………………………………....……………………………………………………..ผผูอูอนนุมุมตั ตั หิ หิ ลลักกั สสูตูตรร ((นนาางงสสาาววบบัณัณฑฑิติตาา ววงงษษวว ฒุ ฒุ ภิ ิภัทัทรร)) ผผผอู ูอูอ้ าาำ�นนนวววยยยกกกาาารรร กกศศนน.อ.อำํา�าํ เเภภออธธญั ญั บบรุ รุ ี ี เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศกึ ษาต่อเน่อื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล) 7 การสร้างเครือข่ายดิจทิ ลั ชมุ ชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

1. สิทธแิ ละความรบั ผดิ ชอบ ผู้ศึกษาจ�ำเป็นต้องทราบสิทธิ เสรีภาพ และความรับผิดชอบเมื่อใช้สิทธิน้ันบนส่ือสาธารณะยุค ดจิ ทิ ัลในฐานะเป็นประซากรชองสังคมในระดับต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นระดบั ชุมซน ระดับประเทศ ระดบั โลก โดยความรบั ผิดชอบนี้รวมถึงความรับผิดชอบตอ่ ตวั เอง และความรับผดิ ชอบต่อสังคม ทงั้ ผลกระทบท่ีเกิด จากการกระท�ำและทางกฎหมายด้วยการใช้สิทธิ เสรีภาพอย่างถูกต้อง จะท�ำให้การ อยู่ร่วมกันในสังคม เดยี วกนั เกดิ ความสงบสุข ไมข่ ัดต่อกฎหมาย จรยิ ธรรม ศลี ธรรม ชองสงั คม ถือเปน็ พน้ื ฐานประการแรกท่ี จำ� เปน็ ตอ้ งทราบ เพอ่ื จะอยใู่ นสงั คมออนไลนท์ ม่ี กี ารเชอื่ มโยงประซากรจากทกุ ประเทศทงั้ โลกเชา้ ไวด้ ว้ ยกนั คำ� ถามส�ำคญั  เราจะใชส้ ิทธิ เสรภี าพ อยา่ งไรให้ถกู ต้อง และ มีความรบั ผิดชอบ?  อะไรคือความเป็นส่วนตัว (Privacyอะไรคือพ้ืนที่สาธารณ(Public) อะไรคือพื้นที่ส่วนตัว (Private)?  การกระทำ� อย่างไรเขา้ ขา่ ยละเมดิ สิทธิผ้อู นื่ หมิ่นประมาท หรือ ผดิ กฎหมาย ?  ความรับผิดชอบเมอื่ กระทำ� ในพนื้ ที่สาธารณะยคุ ดจิ ทิ ลั มีอะไรบ้าง?  สทิ ธิ และ เสรภี าพ ในระดับสากลมอี ย่างไรบา้ ง? สทิ ธิและความรับผิดชอบแหง่ ศตวรรษท่ี 21 พลเมอื งทด่ี คี อื พลเมอื งทเ่ี ขา้ ใจในสทิ ธแิ ละความรบั ผดิ ชอบ ซง่ึ เปน็ องคป์ ระกอบสำ� คญั ตอ่ การสรา้ ง สังคมประชาธิปไตยที่ดี พลเมืองดิจิทัลเองก็ต้องตระหนักถึงสิทธิและความรับผิดชอบของตนเช่นเดียวกัน เพียงแต่สิทธิและความรับผิดชอบในยุคดิจิทัลได้ถูกตีความและต่อยอดให้สัมพันธ์กับการเปล่ียนแปลงของ เทคโนโลยี สิทธนิ นั้ หมายถึงเสรีภาพขน้ั พืน้ ฐานทร่ี ัฐบาลมพี นั ธะหนา้ ทีต่ ้องปกปอ้ งและสง่ เสริม สทิ ธิบางอย่าง ถูกบัญญัติไว้ในกฎหมายระดับประเทศ ขณะท่ีสิทธิบางประการถูกรับรองไว้ในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิ มนุษยชน ซึ่งต้ังอยู่บนหลักการเร่ืองอิสรภาพ ความเท่าเทียม และความเสมอภาค เช่น เสรีภาพในการ แสดงความเห็น เสรภี าพในการรวมกลุม่ และการสมาคม เสรีภาพสอ่ื เสรภี าพในการนับถอื ศาสนา เสรีภาพ ในความเป็นส่วนตัว อย่างไรก็ดี สิทธิมีข้อจ�ำกัดและต้องมาพร้อมกับความรับผิดชอบในการค�ำนึงถึง ประโยชนส์ ่วนรวมและหลักจรยิ ธรรม เช่น การเคารพสิทธิ ความเช่ือ และความเห็นของผู้อ่ืน 8 เอกสารประกอบการจดั กจิ กรรมการศกึ ษาตอ่ เนอื่ ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจทิ ัล) การสรา้ งเครอื ข่ายดจิ ิทัลชุมชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

สิทธิของพลเมืองดิจทิ ัล สิทธิของพลเมืองในยุคดิจิทัลนั้นได้รับการพัฒนาต่อยอดจากหลักการสากลด้านสิทธิมนุษยชน โดยมีองค์กรจ�ำนวนมากท่ีผลักดันสิทธิดังกล่าว เช่น องค์การสหประชาชาติ (UN) กองทุนเพื่อเด็กแห่ง สหประชาชาติ (UNICEF) สภายุโรป (Council of Europe) แนวทางดา้ นสทิ ธิในค่มู ือฉบบั นี้อ้างอิงจาก กฎบัตรว่าด้วยสทิ ธมิ นุษยชนและหลกั การพ้ืนฐานสำ� หรบั อินเทอรเ์ น็ต (Charter of Human Rights and Principles for the Internet) และข้อเสนอวา่ ดว้ ยสิทธมิ นษุ ยชนสำ� หรบั ผใู้ ชอ้ ินเทอร์เนต็ ของสภายุโรป สทิ ธิในการเข้าถงึ และไมถ่ กู เลอื กปฏิบตั ิ สิทธิในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตควรเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานส�ำหรับมนุษย์ทุกคน บางประเทศ เช่น ฟินแลนด์และเอสโตเนีย ก�ำหนดให้การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตเป็นสิทธิมนุษยชนข้ันพ้ืนฐาน การเข้าถึง อินเทอร์เน็ตไม่เพียงช่วยเปิดโอกาสทางเศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรมให้กับผู้ใช้ แต่ยังเสริมสร้าง สทิ ธมิ นษุ ยชนขน้ั พนื้ ฐานหลายอยา่ ง อาทิ เสรภี าพในการแสดงออก สทิ ธใิ นการเขา้ ถงึ การศกึ ษา สทิ ธใิ นการ สมาคมและชุมนุมโดยสันติ สิทธิในการมีส่วนร่วมกับรัฐบาล การเข้าไม่ถึงหรือถูกตัดการเชื่อมต่อ อินเทอร์เน็ตนั้นส่งผลกระทบถึงโอกาสและสิทธิข้ันพ้ืนฐานของมนุษย์เป็นอย่างย่ิง ด้วยเหตุน้ี สิทธิในการ เขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ โดยไมถ่ กู ตดั การเชอ่ื มตอ่ หรอื ถกู เลอื กปฏบิ ตั จิ ากผใู้ หบ้ รกิ ารอนิ เทอรเ์ นต็ (ไอเอสพ)ี หรอื ผูใ้ ห้บริการเนื้อหาออนไลน์ ไม่ว่าจะอย่บู นฐานของอะไรกต็ าม เช่น เพศ ชาตพิ นั ธุ์ ภาษา ศาสนา ความเชอ่ื ทางการเมือง จึงถือเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานในยุคดิจิทัล ยกเว้นแต่กรณีท่ีมีการก�ำหนดไว้ในกฎหมายชัดเจน กระทบกับสิทธิของผู้อ่ืน หรือส่งผลต่อความมั่นคงของชาติ ความสงบเรียบร้อย และศีลธรรมอันดีของ ประชาชน หรือกรณีที่มีการผิดสัญญาไม่จ่ายเงินค่าบริการอินเทอร์เน็ต (แต่ผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตหรือ ไอเอสพคี วรใชม้ าตรการตดั สญั ญาณเปน็ มาตรการสดุ ทา้ ยเทา่ นนั้ ) หรอื กรณที พี่ อ่ แมผ่ ปู้ กครองควบคมุ การใช้ อนิ เทอรเ์ นต็ ของเดก็ และผเู้ ยาวใ์ หเ้ หมาะสม หากมกี ารตดั การเชอ่ื มตอ่ อนิ เทอรเ์ นต็ ไอเอสพคี วรแจง้ ผใู้ ชใ้ ห้ ทราบถงึ เหตผุ ลและขอ้ กฎหมายทใ่ี ชเ้ ปน็ ฐานในการตดั อนิ เทอรเ์ นต็ รวมถงึ แจง้ ใหผ้ ใู้ ชท้ ราบถงึ กระบวนการ รอ้ งเรียนและคำ� ขอให้มกี ารเช่อื มต่ออนิ เทอร์เน็ต เสรีภาพในการแสดงความเหน็ และการเข้าถงึ ขอ้ มลู มาตราท่ี 19 ในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนบัญญัติไว้ว่า “มนุษย์ทุกคนมีสิทธิในเสรีภาพ ทางความคิดและการแสดงออก สิทธิดังกล่าวรวมถึงเสรีภาพในการแสดงความเห็นโดยปราศจากการ แทรกแซง และสิทธิในการแสวงหา รับ ส่งต่อข้อมูลและแนวคิดผ่านสื่อใดๆ และโดยไม่ต้องค�ำนึงถึง พรมแดน” เสรภี าพดงั กลา่ วครอบคลมุ ถงึ การแสดงความเห็นในโลกอนิ เทอร์เนต็ ด้วยเช่นกัน เอกสารประกอบการจดั กจิ กรรมการศกึ ษาต่อเนือ่ ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดิจิทลั ) 9 การสรา้ งเครอื ขา่ ยดิจิทลั ชุมชนระดบั ต�ำ บล ส�ำ หรบั ประชาชน

เสรภี าพในการแสดงออกเปน็ สทิ ธทิ ม่ี คี วามสำ� คญั ตอ่ สงั คมประชาธปิ ไตยและการพฒั นาของมนษุ ย์ หลักการสากลยนื ยันถงึ สิทธิในการแสดงตัวตน มุมมอง ความคิด ความเหน็ รวมทง้ั สิทธใิ นการเข้าถงึ และ เผยแพร่ข้อมูล/ความเห็นของผู้อื่นบนโลกออนไลน์ได้อย่างเสรี เสรีภาพดังกล่าวครอบคลุมถึงการพูดทาง การเมือง มุมมองทางศาสนา ความเห็นและการแสดงออกท่ีไม่สร้างความขุ่นเคือง และอาจรวมถึงการ แสดงออกท่ีอาจสร้างความขุ่นเคืองและสร้างความร�ำคาญใจให้กับผู้อ่ืนด้วย ซ่ึงต้องพิจารณาควบคู่กับ เง่ือนไขอ่ืนๆ เช่น กฎหมายและวฒั นธรรมในแตล่ ะประเทศ แน่นอนว่าเสรีภาพในการแสดงความเห็นไม่ใช่สิทธิที่ไร้ข้อจ�ำกัด และต้องค�ำนึงถึงสิทธิอ่ืนๆ เช่น สิทธิในการปกป้องชื่อเสียงและความเป็นส่วนตัวของผู้อื่น รวมถึงผลประโยชน์สาธารณะด้วย เช่น เพ่ือ ปกป้องความมั่นคงของชาติหรือความสงบเรียบร้อย อย่างไรก็ดี การแทรกแซงเสรีภาพในการแสดงออก ต้องได้รับการบัญญัติไว้ในกฎหมายด้วย โดยกฎหมายนั้นต้องก�ำหนดขอบเขตข้อห้ามให้ชัดเจนและวาง กรอบให้แคบเทา่ ที่จ�ำเป็น เพ่อื ใหป้ ระชาชนเขา้ ใจและก�ำกบั พฤติกรรมการแสดงความเหน็ ไดอ้ ยา่ งถูกต้อง รวมถงึ ตอ้ งไมท่ ำ� โดยเลอื กปฏบิ ตั ิ มเี หตผุ ลอนั ชอบธรรมตามหลกั สากล ขอบเขตการแทรกแซงตอ้ งเหมาะสม อีกทง้ั ยงั ตอ้ งมกี ลไกในการแจ้งใหผ้ ู้ทถ่ี ูกแทรกแซงสิทธเิ สรภี าพทราบถงึ สทิ ธิในการรอ้ งเรียนให้มกี ารแก้ไข ความรบั ผิดชอบในโลกออนไลน์ “อำ� นาจทย่ี งิ่ ใหญม่ าพรอ้ มกบั ความรบั ผดิ ชอบอนั ยงิ่ ใหญ”่ ประโยคยอดฮติ จากภาพยนตร์ สไปเดอร์ แมนสามารถประยุกต์ใช้กับพลเมืองดิจิทัลได้เป็นอย่างดี เม่ืออินเทอร์เน็ตมอบอำ� นาจอันยิ่งใหญ่ให้กับเรา เรากต็ ้องร้จู กั ใชม้ ันอย่างมีความรับผดิ ชอบเช่นกัน ตลอดประวตั ิศาสตร์ที่ผา่ นมา เทคโนโลยีใหม่ ๆ กระตุน้ ให้สังคมต้องมาถกเถียงถึงความรับผิดชอบ จริยธรรม และกฎหมายท่ีเก่ียวข้องกับการใช้เทคโนโลยีและ ผลกระทบของมนั ตวั อยา่ งเชน่ สถาบนั จรยิ ธรรมคอมพวิ เตอรไ์ ดบ้ ญั ญตั จิ รยิ ธรรมคอมพวิ เตอร์ 10 ประการ ไว้ในปี 1992 เพ่ือรับมือกับประเด็นจริยธรรมจากการใช้คอมพิวเตอร์ที่ได้รับความนิยมมากข้ึนในยุคนั้น ซ่งึ หลายประเด็นยงั คงทันสมัยมาจนถึงทกุ วันนี้ 10 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาตอ่ เนือ่ ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดจิ ทิ ัล) การสร้างเครอื ขา่ ยดิจิทัลชุมชนระดับตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

17 บทสรปุ การเรียนรูและเขาใจถึงสิทธิและความรับผิดชอบในยุคดิจิทัลมีความสําคัญตอการเปนพลเมืองที่ดี และการสรางสังคมท่ีดีในเวลาเดียวกัน พลเมืองดิจิทัลท่ีเขมแข็งคือพลเมืองท่ีเขาใจสิทธิดิจิทัลข้ันพ้ืนฐาน ปกปองสทิ ธใิ หกบั ตนเองและพลเมอื งคนอื่น รวมถึงเรียกรอ งใหร ัฐสรา งเงื่อนไข เชน การออกกฎหมาย การ กําหนดนโยบาย ท่ชี ว ยการนั ตสี ทิ ธิเหลา น้ัน นอกจากน้ัน พลเมืองดิจิทัลที่ดียังตองเขาใจบทบาทหนาท่ีของ ตน รับผิดชอบตอตนเองและสังคม รวมถึงมีจริยธรรมและเคารพกฎหมาย เพื่อรวมสรางสรรคสังคม ออนไลนและออฟไลนท ่ดี ีรว มกัน เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาตอ่ เน่อื ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ัล) 11 การสร้างเครอื ข่ายดิจทิ ัลชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

18 2. ความปลอดภยั ยคุ ดจิ ิทลั ผูศึกษาจําเปนเขาใจความม่ันคง ความเปนสวนตัว ในการใชอุปกรณอิเล็กทรอนิกสในยุคดิจิทัล รวมถึงภัยในรูปแบบตาง ๆ ท้ังในแงวิธีการที่ไดรับการคุกคาม ผลกระทบที่เกิดขึ้น การปองกัน การลด ความเสย่ี ง ตอภัยเหลานนั้ คําถามหลัก • เราจะใชอุปกรณดจิ ทิ ลั ตาง ๆ อยางปลอดภยั ไดอ ยางไร? จุดประสงคห ลกั x เขาใจความม่นั คง (Security) ความเปนสว นตวั (Privacy) และการทิง้ รอยเทาดจิ ทิ ัล (Digital Footprint) ไวใ นโลกออนไลน x เขาใจวธิ กี าร และผลกระทบของภัยในรูปแบบตาง ๆ x เขา ใจการปฏบิ ตั ิเพื่อปองกัน และลดความเสี่ยงตอการถูกภยั คุกคาม สมรรถนะ x สามารถประเมินไดวาการกระทาํ ใดเปน การเส่ียงตอความมั่นคง เปดเผยขอ มลู สวนตวั และทิ้ง รอยเทา ดจิ ิทัลได x สามารถประเมนิ ไดวาการกระทาํ ใดเปนการหลอกลวง จูโ จม ซึ่งจะเปนภยั ตอเราได x สามารถปฏบิ ตั ิตามขั้นตอนท่เี หมาะสมเพอื่ ปองกัน และลดความเส่ียงตอการถูกภยั คุกคามได การใชส่อื ดจิ ิทลั อยางปลอดภัย ความปลอดภัยในโลกดิจิตอล คือการปกปองความเปนสวนตัวบนโลกออนไลน ใหพนจากการถูก มิจฉาชีพขโมยขอมูลสวนตัวไปใชประโยชน หรือทําใหเกิดความเสียหายแกเจาของขอมูล และยัง หมายความรวมไปถึง การใชเ ครือ่ งมือทางเทคโนโลยี เพ่ือรักษาความปลอดภัย น้ีดวย เชน โปรแกรมกําจัด ไวรสั การใชขอ มูลทางเอกลักษณบคุ คลเพอื่ ระบตุ วั ตน เชน ลายน้วิ มือ เคา โครงหนา เปน ตน 12 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เนื่อง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดิจทิ ัล) การสรา้ งเครือขา่ ยดิจทิ ลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล ส�ำ หรับประชาชน

19 ดจิ ทิ ลั กับขอมลู บุคคล การทํากิจกรรมใด ๆ บนอินเทอรเน็ต เชน การสงอีเมล การสงภาพข้ึนโซเชียลมีเดีย การใช โทรศัพทม ือถือ ตลอดจนการแสดงความคิดเห็นตาง ๆ บนเว็บไซต จะมีรองรอยขอมูล และถูกจัดเก็บไวให เหลือเปนรองรอยอยูบนอินเทอรเน็ต ซ่ึงเรียกวา “รอยเทาดิจิทล” หรือ digital footprint ดังน้ันการ ทํา กิจกรรมบนอินเทอรเน็ต จึงควรทําดวยความระมัดระวัง และเหมาะสม เพราะขอมูล ตาง ๆ เหลาน้ัน อาจจะกลับมามผี ลกับตวั เองในภายหลังได เชน ประวตั ิการทาํ งานบกพรอง หรือทาํ ใหเ สียช่ือเสยี งได รอยเทา ดจิ ิทัล มี 2 ประเภท คือ 1. รอยเทาดิจิทัลที่จัดเก็บโดยผูอื่น หรือ Passive digital footprint เปนขอมูลบุคคลตนเองเปน ผูกระทํา แตมีหนวยงาน/บริษัทอ่ืน เปนผูจัดเก็บขอมูลเบ้ืองหลังโดยท่ีบุคคลน้ันไมรูตัว เชนขอมูลการทอง เว็บ หมายเลขไอพีที่ใชงาน พฤติกรรมการซื้อของออนไลน เปนตน ขอมูลที่ถูกจัดเก็บนี้ มักจะนําไปใช ประโยชนเพือ่ การโฆษณาสินคา จัดทําขอมูลลูกคา เปน ตน การปอ งกันขอมูลบุคคลไมใหเกิดรอยเทาดิจิทัล ลักษณะน้ี ทําไดโดยใช proxies และ การสงขอมูลที่เปนเครือขายสวนตัว (VPN) อยางไรก็ตาม รอยเทา ดิจิทัลประเภทน้ี ไมนาเปนหวงมากนัก เพราะ มักจะไมสงผลโดยตรง นอกจากจะมีโฆษณาสินคาประเภท เดยี วหรอื ใกลเ คยี งกบั ทเี่ คยคน หามาปรากฏใหเ หน็ 2. รอยเทาดิจิทัลมีชีวิต หรือ Active digital footprint เปนขอมูลบุคคลท่ีสามารถสืบหารองรอย ได เปนขอมลู ทีแ่ ชรอยบู นเวบ็ หรอื โซเชยี ลมีเดยี ตาง ๆ ท้ังทีต่ นเองทําข้ึน หรือ เปนการแสดงความคิดเห็น ของบุคคลอ่ืน ท่ีมีตอบุคคลน้ัน ๆ รอยเทาดิจิทัลประเภทนี้ มักจะมีผลโดยตรงกับบุคคลน้ัน ๆ เพราะผูที่ ตอ งการทราบขอมลู เกี่ยวกับบุคคลน้ัน ๆ สามารถสืบคนไดไมยากนัก จึงเปนรอยเทาดิจิทัลท่ีมีความสําคัญ ตอ บุคคล เนอ่ื งจากสามารถสงผลกระทบตอ ชวี ติ หนา ท่ี การงานของบคุ คล น้ัน ๆ ได ขอควรระวงั ในการใชอินเทอรเ น็ต อินเทอรเนต็ ก็เหมอื นสง่ิ ตาง ๆ ทอ่ี ยูรอบตวั เรา คอื เปน ส่งิ ทม่ี ีท้ังคุณและโทษ ถาเรารูจักใชก็จะเปน คณุ ถา ขาดความระมดั ระวงั กอ็ าจจะนําภยั มาสเู ราได เชน ถูกหลอกลวงใหหลงผิด ถูกหลอกใหซื้อสินคาท่ี ไมมีคุณภาพ โดนโจรกรรมขอมูลสวนตัวเพ่ือขโมยเงินทางอินเทอรเน็ต เปนตน ดังนั้น การใชงาน อนิ เทอรเน็ต ใหป ลอดภัย จึงควรตระหนักถึงส่งิ ตอไปน้ี 1. ไมควรเปด เผยขอ มูลสวนตวั เพราะอาจถูกนาํ ไปใชป ระโยชน หรอื หลอกลวงผูใกลชดิ 2. ไมสง หลกั ฐานสวนตัวของตนเองและคนในครอบครัวใหผ ูอ่นื เชน สําเนาบตั รประชาชน เอกสารตาง ๆ รวมถงึ รหัสบตั รตางๆ เชน เอทีเอ็ม บตั รเครดติ ฯลฯ เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาต่อเน่อื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ัล) 13 การสร้างเครอื ข่ายดิจิทัลชมุ ชนระดับต�ำ บล ส�ำ หรับประชาชน

20 3. ไมออกไปพบเพ่อื นท่ีรจู ักทางส่อื โซเชยี ล หรือทางอนิ เทอรเนต็ 4. ระมัดระวงั การซ้ือสินคาทางอินเทอรเนต็ รวมถึงคําโฆษณาชวนเช่อื อื่น ๆ 5. ไมเ ผลอบันทกึ ยูสเซอรเ นมและพาสเวริ ดขณะใชเครอื่ งคอมพิวเตอรส าธารณะ เพราะขอ มลู อาจจะถกู บนั ทึกไว และผูท ี่เขา มาใชตอ อาจจะนาํ ไปใชสวมรอยได 6. ไฟล ภาพ เสียง หรือวีดีโอ รว่ั ไหลได เชนจากการแครก็ ขอ มูล หรือถูกดาวนโหลดผา นโปรแกรม เพียร ทู เพียร (P2P) และถงึ แมวา จะลบไฟลนั้นออกไปจากเครือ่ งแลว สวนใดสวนหนงึ่ ของไฟลยังตกคางอยู และอาจถูกกกู ลับขึ้นมาได โดยชา งคอม ชา งมือถือ เปน ตน รเู ทา ทนั การหลอกลวงบนอนิ เทอรเน็ต 1. อีเมลหลอก (phising) เปน ภัยทางอินเทอรเน็ตประเภทหน่งึ เปน การหลอกลวงโดยสรา งอีเมล หรอื หนา เว็บปลอมขน้ึ มา เพ่ือพยายามหลอกลวงใหผ ูใชงานหลงเชือ่ วาเปน เวบ็ ไซตอื่น โดยมจี ุดประสงค เพอ่ื หวังผลใหผูใชงานเกดิ ความสบั สนข้นึ ในการทําธุรกรรมตา ง ๆ บนโลกออนไลน และเม่ือผใู ชงานเกิด การหลงเชอ่ื ทําธรุ กรรมใด ๆ ท่ีสาํ คญั บนเว็บไซตปลอมเหลา น้ี ขอมลู ตาง ๆ ของผใู ชงานอยางเราก็จะถูก เก็บไวอ ยใู นฐานขอ มลู ของเว็บไซตป ลอมเหลาน้ี ทําใหขอ มลู ของผใู ชง านอยางเราถูกแฮกขอมูล หรอื นําไปใชโ ดยไมไดร บั อนญุ าต และเกิดความเสยี หายขึ้นนนั่ เอง 2. การตมตนุ ผานอนิ เทอรเนต็ จะเห็นวามีขา วเกย่ี วกับการตมตุนผา นอินเทอรเน็ตคอนขางมาก มกี ารทํางานเปนทีม ทําใหผูทเ่ี ปนเหยื่อหลงเชอื่ ทําการโอนเงนิ โดยเขา ใจผดิ หรอื เปนเพราะความโลภ คดิ วาจะไดผ ลตอบแทนท่สี ูง เปน ตน การปอ งกันตนเองไมใหต กเปนเหยอื่ บนอินเทอรเ นต็ 1. เม่ือไดร บั อเี มลขอความแปลก ๆ ใหว ิเคราะหขอ ความทสี่ งมา หากเปน การเชิญชวนใหร ว มลงทนุ หรือ เสนอชอ งทางรวยใหก ับคุณ ใหสันนษิ ฐานไดเลยวา หลอกลวงแนนอน เพราะไมม ีบรษิ ัทไหน จะเชญิ ลงทุน ผา นอีเมล 2. ไมต อบกลับอเี มลแปลก ๆ ทคี่ ุณไมร ูจ ัก 3. ติดตงั้ โปรแกรมตานไวรัสและ Firewall ซง่ึ สามารถปอ งกันการรับอีเมลทไี่ มพึงประสงคห รอื การสื่อสาร จากผทู ไี่ ม ไดรับอนุญาต การติดตงั้ โปรแกรมปรบั ปรุงชองโหว (patch) ก็สามารถปอ งกนั ผูลกั ลอบ (hacker) หรือผสู ง อีเมลปลอมได 4. ปอ งกัน Spyware ทจี่ ะเขามาฝงตวั ทําความผิดปกติใหกับเคร่ือง หรอื เจาะรหสั ผานตาง ๆ โปรแกรม เหลา นี้แอบเขามางา ยมาก บางครัง้ การเขา เว็บบางแหงกต็ ดิ โปรแกรมไมพ งึ ประสงคแฝงตัวเขามาดวย 14 เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศกึ ษาต่อเน่อื ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดจิ ิทลั ) การสร้างเครือขา่ ยดิจทิ ัลชุมชนระดบั ต�ำ บล ส�ำ หรับประชาชน

21 5. พยายามขอคําปรกึ ษาจากคนรอบขา ง และเมื่อคนรอบขา งพยายามเตือนกข็ อใหร ับฟง 6. อยาเชอื่ คนท่ีคุยดว ยผานอินเทอรเน็ต 100% เปนอันขาด อยาหลงคําหวาน 7. มสี ติ มีเหตผุ ล อะไรท่ดี ีเกนิ จริงตอ งระวัง 8. อยาใชกลอ งแช็ท หรอื ถาใชกลองแช็ท เวลาแชท็ ใหพ ยายามบอกผูท ี่แชท็ ดวยใหแ สดงกริยาตา งๆเชน โบกมือเพราะสแกมเมอรจะใชว ดี โี อทีอ่ ดั ไวมาเปดคยุ กับเหยือ่ เพือ่ ใหเ หยือ่ คิดวามีตัวตนจริง ๆ 9. อยาสงเอกสารสวนตวั และเงิน ไปใหบ ุคคลที่เพงิ่ รจู กั กันทางอนิ เทอรเ นต็ 10. เกบ็ ขอ มูลสว นตัวใหดีทส่ี ดุ ตง้ั คา ความปลอดภัยกบั เวบ็ ไซต แอปตาง ๆ ท่ีใชอ ยูใ หร ัดกมุ 11. หากสงสัยวา อาจจะถกู หลอก หรืออาจจะตกเปนเหยื่อการตมตุน ใหเเชรข อมูลใหเพ่อื น ๆ และญาตใิ ห ไดร บั รู 12. ไมต องกลวั คําขขู องพวกมจิ ฉาชพี เมื่อรตู วั แลว ใหบ อกมิจฉาชีพไปทนั ทีวาเรารแู ลว และจะแจงความ ทนั ที แหลง ขอมูลอางอิง http://noobeer48884537.blogspot.com/2011/12/4-web-browser.html 3. แนวทางปฏบิ ัติในยุคดิจิทัล ผูศึกษาจําเปนตองทราบ แนวทางปฏิบัติในสังคม มารยาท และ พฤติกรรมอันพึงปฏิบัติเมื่อ อยู รวมในสังคมดิจิทล เพื่อไมสรางความเดือดรอน ความรําคาญ ความเครียด ความกังวลใจ รวมถึง เปน สาเหตุของปญหาทางสภาพจิตของบุคคลอื่นและตัวเอง การประพฤติตามมารยาทที่เหมาะสม จะ ทําให สังคมยอมรับ นับถือ และใหเกียรติเราดังน้ันมารยาทในสังคมดิจิทัล จึงเปนสิ่งท่ีจําเปนตองเรียนรู และปู พนื้ ฐานไวในการใชง านสงั คมดิจิทล คาํ ถามสําคญั • มารยาทในการรวมอยสู ังคมออนไลนม ีอะไรบา ง? • พฤติกรรมท่ีสรา งความรําคาญไมเหมาะสมในสงั คมออนไลนม ีอะไรบา ง? • จะรบั มือกบั บุคลที่สรางความราํ คาญ เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาต่อเนอื่ ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดิจิทัล) 15 การสร้างเครือขา่ ยดิจิทัลชมุ ชนระดับตำ�บล ส�ำ หรบั ประชาชน

ความหมาย • Netiquette เป็นค�ำที่มาจาก “network etiquette” หมายถึง จรรยามารยาทของการอยู่ ร่วมกนั ในสังคมอินเทอร์เนต็ หรือ cyberspace ซ่ึงเปน็ พน้ื ท่ที ีเ่ ปดิ โอกาสให้ผู้คนเข้ามาแลกเปลีย่ น สือ่ สาร และทำ� กจิ กรรมรวมกนั ชมุ ชนใหญบ่ า้ งเลก็ บา้ งบนอนิ เทอรเ์ นต็ นน้ั กไ็ มต่ า่ งจากสงั คมบนโลกแหง่ ความเปน็ จริง ซ่ึงจำ� เปน็ ต้องมีกฎกตกิ า (codes of conduct) เพอ่ื ใชเ้ ปน็ กลไกสาหรับการกำ� กับดูแลพฤติกรรม บญั ญัติ 10 ประการของการใชอ้ ินเตอรเ์ น็ต • ต้องไม่ใชค้ อมพิวเตอร์ท�ำรา้ ย หรอื ละเมิดผู้อ่ืน • ต้องไม่รบกวนการทำ� งานของผอู้ ื่น • ต้องไมส่ อดแนม แกไ้ ข หรอื เปิดดแู ฟ้มข้อมลู ของผอู้ ่ืน • ตอ้ งไม่ใช้คอมพวิ เตอรเ์ พ่ือการโจรกรรมข้อมูลข่าวสาร • ตอ้ งไม่ใช้คอมพิวเตอรส์ ร้างหลกั ฐานทีเ่ ป็นเท็จ • ต้องไมค่ ดั ลอกโปรแกรมของผ้อู น่ื ท่ีมลี ขิ สทิ ธิ์ • ต้องไมล่ ะเมดิ การใชท้ รพั ยากรคอมพิวเตอร์ โดยท่ีตนเองไมม่ สี ทิ ธ์ิ • ต้องไมน่ ำ� เอาผลงานของผ้อู ื่นมาเปน็ ของตน • ต้องค�ำนงึ ถงึ สิง่ ทจ่ี ะเกดิ ขึ้นกับสงั คม ท่ีเกดิ จากการกระท�ำของทา่ น • ตอ้ งใชค้ อมพิวเตอรโ์ ดยเคารพกฎระเบียบ กตกิ า และมมี ารยาท วธิ ีป้องกันภยั จากนกั เลงไซเบอร์ • สง่ิ แรกทพ่ี อ่ แมค่ วรทำ� กอ่ นตดิ อนิ เตอรเ์ นต็ ใหล้ กู ทบ่ี า้ นคอื เตอื นใหท้ ราบวา่ โลกภายนอกมอี ะไรท่ี อนั ตราย บ้าง และสอนให้รจู้ กั คณุ ธรรมและจรยิ ธรรม ซ่งึ หมายถงึ ความคดิ ดีและพฤตกิ รรมท�ำดวี า่ เปน็ อย่างไร ไมใช่ เฉพาะเรื่องทวั่ ไปเท่าน้ัน การคิดชอบ ท�ำชอบในโลกออนไลนก์ ต็ อ้ งสอนด้วย ขอ้ ควรปฏบิ ตั ิของพลเมืองดจิ ทิ ัลยคุ ใหม่ โลกดจิ ทิ ัลขบั เคลือ่ นอย่างรวดเร็ว การเป็นพลเมืองบนสังคมออนไลน์ท่ีเต็มไปดว้ ยความรับผดิ ชอบ และพร้อมสรา้ งสรรค์เรอ่ื งราวดๆี คือสงิ่ ทท่ี ุกคนควรใส่ใจและปฏบิ ัติ 1. Digital Access สิทธิเทา่ เทยี มกันในการใช้อนิ เทอร์เนต็ 2. Digital Commerce ซอื้ ขายออนไลนแ์ บบมกี ตกิ า 3. Digital Communication แลกเปล่ยี นข้อมลู ขา่ วสารทเ่ี หมาะสม 4. Digital Literacy เรียนรู้ ถ่ายทอด ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยี 5. Digital Etiquette รกู้ าลเทศะ ประพฤติดี มมี ารยาท 6. Digital Law ละเมิดสทิ ธิ ผดิ กฎหมาย 7. Digital Rights & Responsibilities มีอิสระในการแสดงออก แตต่ อ้ งรับผดิ ชอบทกุ การกระทำ� 8. Digital Health & Wellness ดแู ลสขุ ภาพกายใจ หา่ งไกลผลกระทบจากโลกดจิ ิทลั 9. Digital Security ระวังทกุ การใชง้ าน มั่นใจปลอดภยั 16 เอกสารประกอบการจดั กจิ กรรมการศกึ ษาต่อเน่อื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดจิ ทิ ลั ) การสร้างเครือขา่ ยดิจทิ ัลชมุ ชนระดับตำ�บล สำ�หรับประชาชน

เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจทิ ลั ) 17 การสร้างเครือข่ายดิจทิ ลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

25 4. กฎหมายดิจทิ ัล ผูศึกษาจําเปนตองมีความเชาใจสิทธิและขอจํากัดท่ีควบคุมการใชลี่อดิจิทัลในรูปแบบตาง ๆ ซึ่งได ถูกกําหนดโดยภาครัฐ เพ่ือที่จะไดสามารถปฏิบัติงานและดําเนินชีวิตไดอยูถูกตองตามกฎระเบียบ สังคม ซึง่ จะเปนการเคารพสทิ ธิของผอู ื่นอีกดวย คําถามสําคญั เราจะใชง านอนิ เทอรเนต็ และส่อื ดิจทิ ลั อยางไรใหไ มผิดกฏหมาย? จดุ ประสงคหลกั x เขา ใจกฎหมายทีเ่ กี่ยวขอ งกบั ดิจทิ ลั และรูว ิธปี ฏบิ ตั ิตามกฎหมาย รวมถงึ ปองกันตัวเองจากการ บังคับใชกฎหมายท่ไี มเปน ธรรมของเจาหนา ที่ x เขาใจเรือ่ งทรัพยสนิ ทางปญญา และความแตกตางของทรพั ยส ินทางปญญาประเภทตา ง ๆ x เขาใจเรอื่ งลิขสทิ ธ์ิ และความแตกตา งของขอ ตกลงอนญุ าตใชสทิ ธแิ บบตาง ๆ x เขา ใจขนั้ ตอนเมอ่ื ตอ งการใชงานผลงานขอ มลู ภาพและส่ือตา ง ๆ ท่ีมลี ิขสิทธ์ิ สมรรถนะ x สามารถดําเนนิ ชีวิตปฏบิ ัตงิ าน ผา นการใชงานอปุ กรณด จิ ิทัลตา ง ๆ ไดอ ยา งถกู กฎหมาย และไม ละเมดิ ลิขสิทธิ์ x สามารถนาํ ขอมลู /ผลงานในอนิ เทอรเน็ตมาใชใหถ ูกวธิ ี ทั้งการสงตอ (Share) นําไปใชใ นงาน Remix โดยไมมกี ารละเมิดลขิ สิทธ์ิ และผิดกฎหมาย x สามารถปฏิบตั ไิ ดถ กู ตอ ง เมื่อมีผลู ะเมิดลขิ สิทธ์เิ รา/เราไปละเมดิ ลิขสิทธิ์ของผูอ่ืน/เราตองการ ขอ อนุญาตใชส ิทธขิ องผลงานที่ผูอนื่ ถือครองสิทธิ หัวเรื่องหลัก z ทรัพยสินทางปญ ญา z ความแตกตา ง - Registered Trademark - Copyright - Trademark -Service Mark -Patent Pending 18 เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศกึ ษาต่อเนื่อง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดจิ ิทัล) การสรา้ งเครอื ขา่ ยดิจทิ ลั ชมุ ชนระดับตำ�บล ส�ำ หรบั ประชาชน

26 z เครอื่ งหมายการคา z ลขิ สิทธ์ิ – การละเมิดลิขสทิ ธิ์ zการใชง าน ขาย ตดิ ตง้ั และเผยแพรท ผี่ ดิ กฎหมาย zขอ ตกลงอนญุ าตใชลขิ สทิ ธปิ์ ระเภทตา ง ๆ เชน อนุญาตใชง าน อนุญาตใหสําเนา อนุญาตให แกไ ข อนญุ าตใหเผยแพร และอนญุ าตใหทําสญั ญายอยได zขั้นตอนการปฏบิ ตั ิเกี่ยวกบั ลขิ สทิ ธิ์ - เมือ่ ตองการใชผ ลงานท่ีมีลิขสทิ ธิข์ องผอู ืน่ - เมือ่ มผี ูละเมดิ ลขิ สิทธิข์ องเรา -เม่อื เราไปละเมิดลขิ สทิ ธ์ิผูอน่ื z กฎหมายลขิ สิทธ์ิ -พรบ.ลขิ สิทธิ์ (ฉบับท่ี 2 ,3 ) พ.ศ.2558 -พรบ.ลขิ สิทธ์ิ พ.ศ.2537 z กฎหมายการทาํ ความผดิ เกีย่ วกับคอมพิวเตอร -พระราชบัญญตั ิวาดา ยการกระทาํ ความผดิ ทางคอมพิวเตอร พ.ศ. 2550 -รา งพระราชบญั ญตั วิ าดา ยการกระทําความผดิ ทางคอมพวิ เตอร พ.ศ. 2558 -ความรับผดิ ทางอาญา (ประมวลกฎหมายอาญา) สําหรับผูกระทาํ ความผดิ ทาง คอมพวิ เตอร z กฎหมายธรุ กรรมทางอิเลคทรอนิกส - พระราชบญั ญัตวิ าดวยธุรกรรมทางอิเลกทรอนิกส พ.ศ. 2544 - พระราชบญั ญตั ิวาดว ยธุรกรรมทางอเิ ลกทรอนกิ ส (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2551 z กฎหมายคมุ ครองขอมูลสว นบุคคล -รัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2550 (มาตรา 4 ,35) - รางพระบญั ญัติคมุ ครองขอ มูลสว นบคุ คล พ.ศ.2558 z กฎหมายการดูหมนิ่ และหมน่ิ ประมาท - หม่ินประมาท (ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326) - หมิ่นประมาทโดยการโฆษณา (ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 328) z กฎหมายเดก็ -พระราชบญั ญตั ิคุมครองเด็ก พ.ศ. 2546 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดิจิทลั ) 19 การสรา้ งเครือข่ายดจิ ิทลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

27 z กฎหมายย่วั ยุ ยยุ ง ปลุกระดม - ยัว่ ยใุ หเกิดความปนปว น หรือกระทาํ ขดั รัฐธรรมนูญ (ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 116) - ยุยงใหหยดุ งาน ปด งาน เพื่อใหเ กดิ การเปลี่ยนแปลงกฎหมาย ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 117) 20 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เนือ่ ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดิจทิ ลั ) การสรา้ งเครอื ข่ายดจิ ิทัลชุมชนระดับต�ำ บล สำ�หรับประชาชน

28 1.1แ.บแบบทบดทสดอสบอบรารยาวยิชวชิาสาสิททิ ธธิแแิ ลละะคคววาามมรรบั บั ผผิดิดชชออบบ คำ� คชาํ ี้แชจีแ้ งจงใหใเ้หลเอืลกือคก�ำคตาํ ตออบบทที่ถ่ีถูกูกตต้อองงททีส่ ส่ี ุดุดเพเพียยี งงขขอ้ อเเดดยี ียวว 1. เสรภี าพในการแสดงออก ขอใดถูกตอง ก. เราสามารถพดู อะไร หรอื ทําอะไรก็ได ไมวาทไ่ี หน ข. เราสามารถพดู อะไร หรอื ทําอะไรก็ได ใน Facebook ของเรา ค. เราสามารถแสดงออกไดตามท่ีกฎหมายกาํ หนดสิทธิให และ ไมร บกวนผอู น่ื ง. เราไมสามารถแสดงออกอะไรไดเลย 2. Facebook เปน พน้ื ทีส่ วนตัวหรือสาธารณะ ก. พ้ืนท่สี าธารณะ (Public) ข. พื้นท่สี วนตวั (Private) ค. พน้ื ทีข่ องบริษัท ง. ขนึ้ อยูกับการตั้งความเปนสว นตัว (Privacy) 3. เพื่อพบเห็นการคา เดก็ หรอื คาประเวณีเดก็ เราควรทําอยางไร ก. แชรใ หเพื่อนทราบ เพ่ือใหค นที่สนใจทดลองใชบริการ ข. แจง ผูร บั ผิดชอบ เพ่ือเขาจัดการ หรอื ชวยเหลือ ค. ไมต องสนใจ เพราะไมไดเ ก่ียวอะไรกับเรา ง. พยายามตดิ ตอเดก็ หรือ ผทู ี่เปนนายหนา เพ่อื อบรม หรือ ปรับทัศนคติ 4. ขอ ใดถอื วา เปน การละเมิดสทิ ธสิ วนตัว (Privacy) ก. ผอู ่นื นาํ ขอ มูลสว นตัวของเรา เชน การนําอาหารท่เี รากนิ มาเปดเผยบน Facebook ข. ผูอ่นื เขามาแอบอา น Facebook ของเรา ค. ผอู ื่นมาแสดงความคิดเห็นบน Facebook ของเรา ง. ผูอนื่ แชรขอความของเราโดยไมบ อกที่มา 5. เมอื่ ตองการดูภาพยนตรอ อนไลนต อ งทาํ อยางไร ก. หาเว็บเถอื่ น เพอื่ ดูออนไลน ข. หาเว็บเถอ่ื นโหลดฟรี มาดู ค. ซอ้ื ภาพยนตรทีต่ องการมาอยางถกู กฎหมาย เชน ผาน iTune ง. ถามคนที่ใชกระดานสนทนา เชน pantip.com วา ใครมภี าพยนตรบางชวยเผยแพรฟรหี นอย เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั ) 21 การสรา้ งเครอื ขา่ ยดิจทิ ลั ชุมชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

29 6. อะไรคอื ขอ มลู สวนตัวของเรา ก. คาํ สัมภาษณที่ใหไ วกบั หนงั สอื พิมพ ข. บทความวิชาการ ค. ทอ่ี ยูของเรา ง. หนงั สอื ท่ีเราเปน ผูแตง 7. ขอตกลงการใหบ รกิ าร (Terms of Service) มีประโยชนอ ยา งไร ก. เพ่ือใหผ ูใ ชก ดปุม ยอมรับ กอนเร่ิมใชบริการ ข. เพ่ือเขาใจวาผูใหบ ริการ/ผผู ลิต จะรับผิดชอบแคไ หน และ เราตองรับผดิ ชอบอะไร ค. ชว ยใหเ ราเขา ใจขนั้ ตอนการใชบรกิ าร หรือ โปรแกรม ง. ชว ยใหห าผูใหบริการทางออนไลนไดง า ยข้ึน 8. เมอ่ื เราตองการเผยแพรขอ มลู ที่นา สนใจบน Facebook เราควรทาํ อยางไร ก. กด LIKE กอนแชร ข. คดั ลอกมาเกบ็ ไวกอ น 10 วนั แลว จึงโพสตใหมเ ปนของเรา ค. แสดงขอความขอบคุณกอนนาํ ไปแชร ง. ตรวจสอบความถูกตอ งของขอ มูลกอน 9. ถา พบการการะทําความผดิ ทางกฎหมายในอนิ เทอรเน็ต เราควรทําอยา งไร ก. ขอรวมกระทาํ ดวย ข. แจงผรู ับผิดชอบเวบ็ ไซตน้ันใหด าํ เนนิ การ ค. ไมต อ งสนใจ เนื่องจากไมเก่ยี วอะไรกบั เรา ง. เรยี กเงินจากผกู ระทําผิด ถา ไมใหเ งนิ ขูว าจะแจง ตํารวจ 10. เม่ือเราเขยี นใสร ายบุคคลท่ี 3 ใน Facebook ของเรา จะเขาขายหม่ินประมาทหรอื ไม ก. เขาขายหม่ินประมาท ข. ไมเ ขาขายหม่ินประมาท เพราะวา อยู Facebook ของเรา ค. ไมเ ขา ขา ยหมนื่ ประมาท เพราะวาเปนการกลาวถึงบุคคลอืน่ ง. ไมเ ขาขา ยหมื่นประมาท เพราะเรามีเสรีภาพ จะทําอะไรก็ไดตามที่เราตอ งการ 22 เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศกึ ษาตอ่ เน่อื ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดิจทิ ัล) การสร้างเครือขา่ ยดิจิทลั ชมุ ชนระดับต�ำ บล ส�ำ หรับประชาชน

30 2. แบบทดสอบ รายวชิ าความปลอดภยั ยคุ ดจิ ทิ ัล คาํ ช้แี จง ใหเลือกคาํ ตอบทถี่ กู ตองท่สี ุดเพยี งขอเดียว 1. ขอใดเปนการทิ้งรอยเทาดจิ ทิ ัล ก. โพสตวาไปกนิ ขา วกบั แฟนทไ่ี หน ข. อา นอเี มล ค. เลนเกมสออนไลน ง. อา นบทความออนไลน 2. ขอ ใดเปนอนั ตรายของการทิ้งรอยเทาดจิ ทิ ัล ก. เปด เผยขอ มูลสว นตัว ข. ผปู ระสงครายสามารถทราบความเคล่ือนไหว และ ชวี ิตเรา ค. ผอู ื่นสามารถสําเนาขอ มลู ไปเก็บไว เพื่อสรางปญหาใหเราตอนหลงั ได ง. เปนผลเสียทุกขอ 3. WPA2 คอื อะไร ก. การต้งั รหสั ผา นเพื่อไมใ หคนอ่นื มาใชเครื่องของเรา ข. วิธกี ารเขารหัสขอ มลู เมื่อสงขอมลู ผา นไวไฟ ค. ระบบปองกันไวรัสทีจ่ ะเขามาทําอนั ตรายเรา ง. ระบบปอ งกนั การคัดลองไฟลผดิ ลขิ สิทธ์ิ 4. ขอ ใดไมจดั เปนมลั แวร ก. ไวรสั ข. โทรจัน ค. สปายแวร ง. แชรแวร 5. เมอ่ื เอาโทรศพั ทไ ปซอ ม เราจะเสย่ี งตอ ส่ิงใดบาง ก. ภาพลบั ท่เี ราถายไว โดนเปดเผย ข. ขอ มลู ตา ง ๆ โดนคัดลอกไวโดยชาง ค. แอบตดิ โปรแกรมไมพึงประสงค หรือ มลั แวร มาในเคร่อื งเรา ง. ถกู ทกุ ขอ เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศกึ ษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดจิ ิทัล) 23 การสร้างเครอื ข่ายดิจทิ ลั ชุมชนระดับตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

31 6. เราจะทราบไดอยา งไรวา เว็บไซต ทเี่ รากําลงั ใชง าน มกี ารเขารหัสขอมูลเพื่อความปลอดภัยกอ นสง? ก. บรษิ ัทเจา ของเว็บไซตอ ยใู นตลาดหุน ข. มกี ารแสดงรูปกุญแจ ตรงกลางหนา จอ ค. มกี ารใช HTTPS ในการติดตอ ง. ไดม ีการประกาศรบั รองจากหนวยงานของรฐั ทเี่ ก่ยี วขอ ง 7. คอมพิวเตอรของเรา เม่ือไมไ ดมีการใช เปนระยะเวลาหน่ึง เชน ไปหอ งนา ควรทาํ อยา งไร? ก. เปดท้งิ ไว เผื่อมีเพอ่ื นตองการขอ มลู จะไดม าใชไ ด ข. Lock User เพ่ือไมใหคนอ่นื มาใช ค. เรยี กเพอ่ื น มานั่งเฝา ในชวงท่ีเราไปหองนา ง. ปด คอมพิวเตอร ถอดปล๊กั 8. รหสั ผา น (Password) แบบไหนท่เี ราควรตงั้ ก. 12345678 ข. 00000000 ค. AqKjc$_43!O> ง. P@ssword 9. เม่อื เว็บไซตมีการขอหมายเลขบัตรเครดิตของเรา เราตองทาํ อยา งไร? ก. รีบใหขอมลู เนอ่ื งจากเปนขอมูลสําคัญ ข. ตรวจสอบความนา เชือ่ ถอื ของเวบ็ ไซต และ การเขา รหัสขอมลู และจึงใหขอ มูล ค. แจง ตํารวจ เพอ่ื ดาํ เนนิ การจบั กมุ โดยทันที ง. เลกิ ใชง านเวบ็ ไซตน ั้น 10. เมอ่ื ใชไวไฟสาธารณะจะมีความเสี่ยงอยางไร? ก. ขอมูลทส่ี ง ผานไวไฟไมไ ดม ีการเขารหสั ข. เช่อื มตอกบั จุดกระจายสญั ญาณปลอม ค. มีการดักขอ มลู ง. ถูกทกุ ขอ 24 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาต่อเน่ือง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดจิ ทิ ลั ) การสรา้ งเครอื ข่ายดิจทิ ัลชมุ ชนระดบั ตำ�บล ส�ำ หรบั ประชาชน

32 3. แบบทดสอบ รายวชิ าแนวปฏิบัตใิ นสังคมดจิ ทิ ัล คาํ ช้แี จง ใหเ ลือกคาํ ตอบท่ถี ูกตอ งท่สี ดุ เพยี งขอเดียว 1. เม่ือมีการตดิ ตอ กับผูอืน่ ทางออนไลน เราควรตงั้ ความคดิ ไวอยา งไร? ก. เราทําอะไรกไ็ ด เพราะวา ไมมใี ครรูวาเราเปน ใคร ข. ตระหนักวา ผนู นั้ กเ็ ปน บุคคลจรงิ ๆ ที่มนั ตวั ตน มีจิตใจเหมอื นเรา ค. ปลดปลอ ยความคดิ ไดเ ตม็ ที่ เพราะวา เราไมจ าํ เปนตองเปดเผยตัว ง. สรางตวั แทนเราขึน้ มาหลายตวั (Avatar) เพ่ือใชในกรณตี า ง ๆ และปลอมเปนหลายบุคคล 2. การกระทาํ ใดจัดเปน มารยาทเน็ต ก. เคารพความเปน สวนตัวของผอู ่ืน ข. ใหอภัยในความผดิ พลาดของผอู ื่น ค. อยาลืมวา คุณกาลงั คยุ กับคนท่มี ตี วั ตนจรงิ ๆ ง. ถกู ทัง้ หมด 3. เม่ือเกิดการกลัน่ แกลง ทางไซเบอร เราควรทําอยางไร ก. ตอบโตอ ยางตรงไปตรงมา เพือ่ รักษาสิทธิของเรา ข. ติดตอ เพอ่ื น เพ่อื วางแผนรบั โตก ลับ ค. แจง ผปู กครอง/ครอบครวั /ผูรบั ผดิ ชอบระบบ ใหดําเนินการจัดการปญ หา ง. ปลกุ ระดม ยแุ หย เพื่อใหม ีเกิดอารมณรวมกับเหตุการณมากขน้ึ 4. เมอ่ื เห็นผอู น่ื /เพื่อน โดนกลัน่ แกลงทางไซเบอร เราควรทําอยางไร ก. ชวยตอบโตอ ยา งตรงไปตรงมา เพ่ือรักษาสทิ ธิของเพื่อนเรา ข. ติดตอ เพือ่ น เพ่ือวางแผนรับโตกลับ ค. แจง ผูปกครอง/ครอบครัว/ผูรับผดิ ชอบระบบ ใหดาํ เนนิ การจัดการปญหา ง. ปลกุ ระดม ยแุ หย เพ่อื ใหมีผูเ กดิ อารมณรวมกับเหตุการณม ากข้นึ 5. เมื่อเราทําผดิ กฎทกี่ าํ หนด จนทําใหเกิดความเสยี หายตอ ตัวเองหรือผูอนื่ เราควรทําอยางไร? ก. ต้งั กระทูใ น pantip เพ่ือเรยี กรองความเห็นใจ ข. โพสตใ น Facebook โดยใหข อ เท็จจรงิ บางสวน เพอ่ื ใหส งั คมเขา ใจผดิ และเหน็ ใจ เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เนอื่ ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดิจิทัล) 25 การสรา้ งเครอื ขา่ ยดจิ ิทลั ชุมชนระดบั ตำ�บล ส�ำ หรบั ประชาชน

33 ค. แตงเรื่องโดยใชเ ทคนคิ การนาํ เสนอ พรอมสรา งหลักฐานเทจ็ เพอื่ ทําใหค นอื่นเห็นใจ ง. ไมค วรทําทง้ั หมดทีก่ ลาวมา 6. ขอ ใดเปนการใชอุปกรณดจิ ิทัลทส่ี าธารณอยา งมีมารยาท ก. ปด เสียงโทรศพั ท เมือ่ ตอ งเขาประชมุ โรงหนงั หรือ หอ งสมุด ข. พยายามเปดเพลงใหเสียงดงั ทสี่ ุด เพื่อทผ่ี ูอนื่ จะไดย ินชดั เจน ค. พยายามคยุ ใหเ สียงดงั ที่สุด เพือ่ ท่คี นอ่นื จะไดท ราบวา เรากาํ ลังติดโทรศัพทอ ยู ง. พยายามใชโทรศัพทระหวางขา มถนน หรอื ลงรถยนต เพือ่ ท่ีรถคนั ท่ีขับตามมาจะไดระวงั เรา 7. การกระทําใด สรางความรําคาญใหผ ูอ่นื ก. ฝากรา นใน IG, Facebook ข. สงอเี มล ทํางานที่บา น รายไดดี ค. พิมพข อความจํานวนมาก เพือ่ ใหคนอน่ื ไมสามารถอานขอมลู ท่ีตองการได ง. ถูกทุกขอ 8. เมอ่ื มีปญ หาครอบครวั เชน ทะเลาะกบั แฟน สงิ่ ใดไมควรทํา? ก. ระบายความในใจในสอื่ ออนไลนเ ชน Facebook ข. ตงั้ กระทู ถามใน Facebook วา มีใครเหมือน หรอื เรยี กรองความสนใจ ค. นําเขามูลสวนตวั ของแฟนมาเผยแพร เพ่อื ใหผ ูอ่นื ทราบถึงปญหาของเรา ง. ไมค วรทาํ ทง้ั หมด 9. ไซเบอร สตอ คกิ้งค (Cyber Stalking) ทําใหเกดิ ประโยชนขอใดกบั เรา ก. ทําใหคนทโ่ี ดนเกาะตดิ เกดิ ความรําคาญ/หวาดกลวั ข. ทาํ ใหเ รารูก ารเคลอ่ื นไหวของคนอน่ื ค. ทําใหเ รามีเรือ่ งไปพูด/เลา ใหค นอ่ืนฟงได ง. ไมม ปี ระโยชนอะไรกบั เรา 10. เมอื่ มีการถายทอดสดเหตุการณสาํ คัญระดบั นานาชาติ ระหวา งชมการถา ยทอดสด เราควรทาํ อยางไร? ก. พยายามพมิ พข อความใหมากท่ีสุด เพือ่ ใหคนอื่นเหน็ ขอ ความเรา ไมเหน็ ขอ ความของคนอ่นื ข. รบั ชมดว ยการมมี ารยาท ไมรบกวนผอู ่ืน ค. พยายามใชคําไมสุภาพ คําหยาบ เพ่อื ใหผ คู นจากทัว่ โลกใหค วามสนใจ ง. พยายามสง คําถาม ไปใหม ากทส่ี ดุ เพื่อที่จะเปน การมน่ั ใจวาเราจะไดรบั คําตอบ 26 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาต่อเนอื่ ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดิจิทลั ) การสร้างเครอื ข่ายดจิ ิทัลชุมชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรับประชาชน

34 4. แบบทดสอบ รายวชิ ากฎหมายดิจทิ ลั คําชี้แจง ใหเลอื กคําตอบทถี่ ูกตอ งท่ีสุดเพียงขอ เดียว 1. การคน หาภาพ Google และแอบนาํ มาใช แตบ อกแหลง ที่มา ถงึ เปน การละเมิดลขิ สทิ ธ์ิ หรอื ไม ก. ละเมดิ ลขิ สิทธ์ิ ข. ไมล ะเมิดลขิ สิทธ์ิ เพราะบอกแหลง ท่มี าแลว ค. ไมล ะเมดิ ลิขสิทธ์ิ เพราะหาจาก Google ง. ไมล ะเมดิ ลิขสิทธิ์ เพราะไมไ ดเ อาภาพไปขายตอ 2. แอบนําขอความหรอื ภาพ ทมี่ คี นโพสตใ น Facebook มาใชใ นโพสตของเรา แตใ หเ ครดติ ถือเปน การ ละเมดิ ลิขสทิ ธ์หิ รอื ไม ก. ละเมิดลขิ สทิ ธ์ิ ข. ไมละเมดิ ลิขสิทธ์ิ เพราะใหเครดิตแลว ค. ไมล ะเมดิ ลขิ สทิ ธ์ิ เพราะนาํ มาจาก Facebook ง. ไมล ะเมดิ ลขิ สทิ ธ์ิ เพราะไมไ ดน ําไปโฆษณา 3. แอบนาํ ภาพไปใช พรอมทั้งใหเครดิตเรยี บรอย ถอื เปน การละเมดิ ลิขสิทธิ์หรือไม ก. ละเมิดลิขสทิ ธิ์ ข. ไมล ะเมิดลขิ สิทธ์ิ เพราะใหเ ครดิตแลว ค. ไมล ะเมดิ ลิขสิทธิ์ เพราะไดส ง ขอความไปขออนุญาตแลว ง. ไมละเมดิ ลขิ สทิ ธิ์ เพราะมีหลกั ฐานการขออนุญาตใชแ ลว 4. เจา ของรานกาแฟเปดเพลงจาก YouTube ในรานกาแฟถือเปนการละเมดิ ลขิ สิทธห์ิ รือไม ก. ละเมิดลขิ สทิ ธิ์ ข. ไมล ะเมดิ ลิขสทิ ธิ์ เพราะมีใหดูฟรใี น YouTube ค. ไมล ะเมิดลขิ สิทธเิ์ พราะไมไดม กี ารเรียกเก็บเงนิ เพ่ือรบั ฟง ง. ไมละเมิดลิขสิทธิ์ เพราะเปนรานกาแฟไมใชส ถานีวิทยุ 5. เจาของรา นขนมเปดเพลงจากวทิ ยุ ใหล ูกคาทม่ี าทานขนมฟง ถือเปน การละเมิดลขิ สทิ ธิห์ รอื ไม ก. ละเมิดลขิ สทิ ธิ์ ข. ไมล ะเมิดลิขสทิ ธิ์ เพราะวา เปนการเผยแพรทางวิทยุ ค. ไมละเมิดลิขสิทธิ์ เพราะวา เปน ส่งิ ท่ี DJ ของสถานีวิทยุเปด ไมใ ชเ ราเปด ง. ไมล ะเมิดลขิ สทิ ธ์ิ เพราะวา แคเปดใหฟ ง ไมไดม ีการคัดลอก หรอื สําเนา เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาต่อเนอ่ื ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดิจิทัล) 27 การสรา้ งเครอื ขา่ ยดจิ ทิ ัลชมุ ชนระดับต�ำ บล ส�ำ หรบั ประชาชน

35 6. เปดฟรีทีวีชองที่มกี ารฉายมวิ สิควดี ีโอใหลกู คา ทม่ี านงั่ รอใชบ ริการ ถือเปนการละเมดิ ลิขสิทธห์ิ รอื ไม? ก. ละเมิดลิขสทิ ธ์ิ ข. ไมละเมดิ ลิขสิทธิ์ เพราะวาเปนการเปดฟรีทีวี ค. ไมล ะเมดิ ลิขสิทธิ์ เพราะวา เจตนาเปด เพ่อื ใหลูกคาท่มี านัง่ รอใชบ ริการ ง. ไมละเมิดลขิ สิทธ์ิ เพราะวาแคเ ปด ใหฟง ไมไดม ีการคัดลอก หรือ สําเนา 7. หาภาพจาก Google ดว ยวิธีปกติเพ่ือนาไปใชทําเอกสารงานสมั มนา/งานโชว/งาน Event ถอื เปน การ ละเมิดลิขสทิ ธห์ิ รอื ไม? ก. ละเมดิ ลิขสิทธ์ิ ข. ไมล ะเมิดลขิ สิทธ์ิ เพราะวาหาฟรีจาก Google ค. ไมล ะเมดิ ลิขสิทธิ์ เพราะวา เปนเพียงงานโชว งานสมั มนา ง. ไมล ะเมิดลขิ สิทธิ์ เพราะวาภาพในอินเทอรเ นต็ ถอื เปน ของที่ใครก็สามารถนําไปใชไดตามตองการ 8. รานขายแผน เถอื่ นตามหา งสรรพสนิ คา ถือเปน การละเมดิ ลขิ สทิ ธ์หิ รือไม ก. ไมละเมดิ ลขิ สทิ ธ์ิ ทางหางสรรพสนิ คาไดต รวจสอบแลว ข. ไมล ะเมดิ ลิขสิทธิ์ เพราะไดม ีการจายเงินเพอ่ื ซ้ือแผนเถื่อนมาแลว ค. ไมล ะเมิดลิขสิทธิ์ เพราะกฎหมายลิขสิทธิ์ไมไ ดครอบคลุมถงึ การแผนเถื่อน ง. ละเมดิ ลขิ สทิ ธิ์ 9. ขอใดไมเ ปนการกระทาํ ผดิ กฎหมาย ก. สงอเี มลล กู โซ โดยปกปด ทม่ี า เกิน 20 คน ข. แอบนํา ID และ Password ของเพ่อื นไปใชโดยไมไ ดอ นุญาต ค. โพสนข อ ความดา หรอื จงใจกลาวหา ใสร า ยผูอื่น ง. ช้ีนําสังคมใหเกิดคา นยิ มในการขม ขืน โดยสรา งหนงั ใหพระเอกขมขนื นางเอก 10. การโพสต วากลา ว บุคคลท่ี 3 เพือ่ ใหเกดิ ความเสียหายหรือเขา ใจผดิ ใน Facebook ของเราเองถือวา เปนการผดิ กฎหมายหรือไม? ก. ไมเ ปนความผดิ เพราะวา เปน Facebook ของเราเอง ข. ไมเ ปน ความผดิ เพราะวา เปน การกลา วถงึ บุคคลที่ 3 ค. เปนความผดิ กฎหมายหมิ่นประมาท ง. เปนความผิด กฎหมายละเมิดลขิ สทิ ธิ 28 เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศกึ ษาต่อเนื่อง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดิจิทัล) การสร้างเครือข่ายดิจทิ ัลชุมชนระดบั ตำ�บล สำ�หรับประชาชน

36 แผนการจดั การเรียนรู………………………………………………………………………………………………………………. วทิ ยากร……………………………………………………………………………………………………………………………………… หลักสตู ร............................................................จํานวนชวั่ โมง วชิ า.............(เรียนวนั ละ..................ชั่วโมง) ระหวางวันที่.......................................................เวลาเรยี น........................................................................ สถานท่ีจดั การเรยี น.................................................................................................................................... ศูนยการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอําเภอธัญบรุ ี ววันนั //เเดดอืือนน//ปปี เวเลวาลา กระบกวรนะบกาวรนจกดั ากราจรดั เรกยีานรเรรู้ ียนรู 3จช0ำั่ว�นนโมวานงที3จช0ํา่ัวนหนโเมวมหานงทาตยี ุ หมาย เหตุ สทิ ธสิแทิลธะิแคลวาะมครวับาผมดิรชบั อผบิดชอบ -ผสู้ อ-ผนูสออธนิบอาธยิบสาทิ ยธสเิ สิทรธภี ิเสารพภี แาลพะแคลวะาคมวราับมผรดิ ับชผอิดบชอบ -ผู้สอ-ผนสู ออธนบิ อาธยบิคาวยาคมวเปาน็มเสปว่ นนสตววั นพต้ืนวั ทพส่ี ้นื ่วทนส่ี ตววั นพตนื้ัวทพี่ ้นื ที่ สาธาสราณธาะรณะ -ผู้สอ-ผนสู ออธนิบอาธยบิกายรลกะารเมลดิะสเมิทดิ ธสิผิท้อู ธน่ื ผิ หอู น่ืมน่ิ หปมร่นิ ะปมราะทมหาทรือหผริดือผดิ กฎหกมฎาหยมาย -ผูส้ อ-ผนสู แอลนะแผล้เู ระยี ผนเู รรยี่วนมรกวันมกกำ�ันหกนาํดหขนอดบขเขอตบคเขวตามครวับามผรดิ บั ชผอิดบชอบ ดใแกใ---ปโ-ชผผดหนจิิจรผผ้อ้เูู้สย้ผะกิทรวู้สเู้ อุปรกป-โก-แใใ--เู้ยีชปรัลอรผผดชหียนากจินรผผรนาียฏนููเสอยนรผมอะรกกรูสเูวแนบิชอยกปุรูเรณชียธกรรอปตรสยีีใ้นอัตาว่กบิโานราียนห์ดล่ฏืบรนลมมใิอกรมราแนชะนจิ้เยิบกคกรณรธเรยหกตรสคใี้ทิอสวับิบ้นโันัตกหา็นียดลืบลนมมลัังนขาิใวราเนกะจิคกคดกรตนหยิเรเอ้โคทิารคมับรยนำนั่ามกส็นม�รู้คนียรลัเดงบนขวาสีังนปกลูวานดติจริเคโอาว่ๆกาะินาฏคยาํามรทิยนมมรมหากรบิเงบูคอีสลัปนูลรดรปาแ์าัตวายวว่ๆกฏะนิจิรลสยทินา่ามาหสทิบิกอดองมรตี่ตรบืแาปัตัลดงยวปน่อรสคคิทภลมาลสตสดวน้งอ่ีตตัยงัอืบ่อปางขดนยอคดมบคคล้อภุคสตมภควคุนอมดังัยอดาดิยัคขดคลูจิ?บมจิ เยลอภมททิหทิคคุไุคอมยัดดาลัน็ิดคัลนื่ดูล?งิจ้อมเใลอทิจใหิทนยไอานอทิดาน็ัล่าฐรืน่สงนองัลายใมอใงัไนนไยานารคลอฐทาะรสมนนางยใงั ไน์ไนาครละทมนใดนจิ กทิ 33าัล00ร นาที30 นาที นาที30 นาที การรร่วว มมออยยูสู่ส งัังคคมมออออนนไไลลนน์ -ผ้เู ร-ยี ผนเู รียว่ นมกรวันมวกิเคันรวาิเะคหรา์แะสหดแงสคดวางมคควาดิ มเหค็นิดพเหฤน็ ตพิกฤรตรมิกทรรี่ มท่ี สรา้ งสครวา างคมวราำ�มคารญําคาไมญเ่ หมาะไสมมเหใมนาสะงัสคมมออนใไนลสนงั ์-ค- มออบนไลน-- หมามยอใหบผ้หเู้ มรียายนใสหบื ผ คูเร้นียขนอ้ สมืบลู คจนากขอ นิมเลู ตจอารกเ์ อนิน็ตเตอรเน็ต เอกสารประกอบการจดั กจิ กรรมการศกึ ษาต่อเนื่อง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดจิ ทิ ัล) 29 การสรา้ งเครือข่ายดิจทิ ลั ชุมชนระดบั ต�ำ บล สำ�หรบั ประชาชน

-การเรียนรูก้ ฎหมายดิจิทลั 37 -ผสู้ อน-กอาธริบเารยยี อนารชกู ญฎาหกมรารยมดลจิขิทสทิลั ธ์ิทางปญั ญา -ผสู้ อน-ผอูสธิบอนายอทธบิักษายะอกาชรญใชาอ้ กนิ รเรทมอลรขิ ์เนส็ตทิ แธลท์ิ ะาสงปอื่ ญดิจญิทาัลทีไ่ ม่ 30 นาที ผดิ กฎ-หผมูสาอยนอธิบายทักษะการใชอนิ เทอรเนต็ และส่ือดิจทิ ัลทีไ่ ม ผิดกฎหมาย ลงชอื่ .........................................................วทิ ยากร (......................................................) วนั ท่ี........./........./........... 30 เอกสารประกอบการจดั กจิ กรรมการศึกษาต่อเนื่อง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั ) การสรา้ งเครอื ขา่ ยดิจทิ ัลชมุ ชนระดบั ตำ�บล ส�ำ หรบั ประชาชน

38 หลกั สตู รการเขา ใจดจิ ทิ ัล (Digital Literacy Curriculum) ศนู ยก ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อําเภอธัญบรุ ี ]][[[ ความเปน มา การจัดการศึกษาการเขาใจดิจิทัลในปจจุบันมีความสําคัญมาก เพราะเปนการพัฒนา ประชากรของประเทศใหมีความรู ความสามารถและทักษะในการประกอบอาชีพ และสงเสริมความ เขม แขง็ ใหแกเศรษฐกจิ ชุมชน ซ่งึ กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดยุทธศาสตรภายในกรอบเวลา 2 ป ที่ พัฒนา 5 ศักยภาพของพื้นท่ีใน 5 กลุมอาชีพใหมใหสามารถแขงขันไดใน 5 ภูมิภาคหลักของ โลก “รูเขา รูเรา รูทัน” เพื่อแขงขันไดในเวทีโลก ตลอดจนกําหนดภารกิจที่จะยกระดับการจัด การศึกษาเพอ่ื เพ่มิ ศกั ยภาพและขีดความสามารถใหประชาชนไดมีอาชีพที่สามารถสรางรายไดท่ีมั่นคง โดยเนนการบูรณาการใหสอดคลองกับศักยภาพดานตางๆ มุงพัฒนาคนไทยใหไดรับการศึกษา เพื่อ พัฒนาอาชีพและการมีงานทําอยางมีคุณภาพ ท่ัวถึงและเทาเทียมกัน ประชาชนมีรายไดมั่นคง มั่งค่ัง และมงี านทาํ อยางย่งั ยนื มคี วามสามารถเชงิ การแขงขันทั้งในระดับภูมิภาคอาเซียนและระดับสากล ซึ่ง จะเปน การจดั การศกึ ษาตลอดชีวิตในรปู แบบใหมท สี่ รา งความม่นั คงใหแ กประชาชนและประเทศชาติ ศูนยการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอธัญบุรี จึงเห็นสภาพสังคม ปจจุบันมนุษยเราไดรับผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงในดานตางๆ เชน ดานเศรษฐกิจการเมือง สังคมและส่ิงแวดลอมเปนอยางมาก ประชากรมนุษยเพิ่มข้ึนเรื่อยๆ แตทรัพยากรธรรมชาติถูกใชไป อยางรวดเร็ว และไมเพียงพอกับจานวนประชากรท่ีเพิ่มขึ้นทุกมุมโลก มนุษยจึงประสบปญหาตางๆ ตามมามากมาย โดยเฉพาะดานการดํารงชีพและชีวิตความเปนอยูของประชาชน ดังนั้น ส่ิงที่ทุกคน ควรตระหนัก คือ ทรัพยากรที่มีอยู และการใชทรัพยากรในชีวิตประจาวัน จึงจําเปนอยางยิ่งท่ี มนุษยจ ะตองลดการใชท รพั ยากรและการใชทรพั ยากรไดอ ยา งคุมคา หลกั การของหลกั สตู ร 1. เปน หลกั สตู รทีม่ ุงเสรมิ สรา งความรู ความเขา ใจ และเขาถงึ การใชส่ือดิจิทลั 2. การคิดวิเคราะห แยกแยะ และประยุกตใ ชสอ่ื ดจิ ทิ ลั ชว ยในการดํารงชีวติ ประจาํ วนั 3. การประยกุ ตใชส อ่ื ดิจิทัลอยา งสรางสรรคส ง ผลตอการศกึ ษาและการขบั เคล่ือนเศรษฐกิจ เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศึกษาตอ่ เนอื่ ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกิจดิจิทัล) 31 การสรา้ งเครอื ขา่ ยดจิ ิทลั ชมุ ชนระดับตำ�บล สำ�หรับประชาชน

39 จดุ มงุ หมาย 1. เพือ่ เสริมสรางความรู ความเขา ใจ และการเขาถึงการใชส อื่ ดิจทิ ัล 2. เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ วิเคราะห แยกแยะ และประยุกตใชส ่อื ดิจทิ ัลชวยในการดาํ รงชีวติ ประจําวัน 3. เพือ่ การประยุกตและเขาถึงสอื่ ดิจทิ ัลอยา งสรา งสรรคสงผลตอ การศึกษาและการขบั เคลือ่ น เศรษฐกจิ เปา หมาย ประชาชนทวั่ ไป ระยะเวลา จาํ นวน 6 ชวั่ โมง 32 เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาต่อเน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจิทัล) การสร้างเครอื ขา่ ยดจิ ทิ ัลชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

40 โครงสรา งหลักสตู ร ที่ ที่ เร่อื เรงื่อง จดุ ประสงค์ เเนนอื้ ือ้ หหาา กระกกเรบารียระวกนจบนารัดรวกู้ จนาดั รการ จำ�นวจนาํ ชนว่ั วโนมชงวั่ โมง จุดกปารระเสรงยี คนกราู้ ร - อนิ เทอรเ์ น็ต 4G, บรรยายเรยี นรู บรรยบารยรยตาศดยนกึ ว้ เษอยางศดึกว ษยา เรียนรู ตนเอง 1 การเข้าถึงสอื่ - เขา้ ใจการเข้าถงึ 1 การเดขจิาิทถึงลั สอื่ ข- ้อเขมา ลู ใแจลกะาสรเ่ือขดาิจถทิงึ ัล H- SอPนิ Aเท, อ4Gรเ,นLต็ TE4,GW, i- กาบรรสรบื ยคาน้ยข้อมลู ดิจิทัล ผอ-ขผา่อาินเขนนมเ้าทททูลใอจาาแรงงกลเ์อาะนนิรส็ตเเือ่ขตผดา้อา่ถิจรนึงิทเ์ นัลต็ IFFFHniiiS,b,dPAAeuArDDs,,tSSrC4LyLlG,,o4,CCu.L0aadTbb,EllIeeo, ,,TW,i- แสผลา่ากผรนะาาสกเนรทนรสเคเณทืบทโคศีคนศโกึนโนลษขโยอลาี มยีลู 1 ชว่ั โมง 2 ช่วั โมง ทอนิางเตสอื่ รดเิจนทิ ็ตัล ชนิด -Fiสb่ือeดr,จิ Cทิ lลั ouเสdีย, งIoT, สารสนเทศ ต- ่าเขงา ๆใจรกวามรถเขงึ าคถวึงาม ดInิจdทิ uลั stวryิดีโ4อ.ด0ิจทิ ัล แ-อตินเขกเา้ทตใอจ่ารงขเอ้นม็ตลู ผา น ภห- านสพือ่ังสถดือ่าจิ ยอทิ ดเิ ลัลิจก็ เิทสทลั ียรงอดนจิ กิ ิทสลั ์ และกรณศี กึ ษา ปทรางะสเภื่อทดตจิ ่าทิ งัลๆชนขอิดง ทวดิวี ีโดี อจิ ดทิ จิ ลั ทิ อัลินภเทาพอถรเ์านยต็ ดตจิา งทิ ัลๆ รวมถงึ ความ ทดจิีวีดทิ ิจัลทิ หัลนรังะสบอื บสง่ -แตเกขตา้ ใา จงวิธีการเข้า ขออ้เิ ลคก็ วทารมอทนันกิ ทสี กทาีวรี ถท- ึงาเขแงาอลในิะจคเขท้นอ อหมราลู์เขน้อต็ มลู โผดทา่ิจรนทิ ทดัลาจิ งอทิ ดินัลิจเทิทถลัอา่ ยรปเทนรอะต็ ดชทุมีวี ประเภทตา ง ๆ ของ สดดจิ ิทลั ระบบสง ดิจิทัล -ขอกคารวคาม้นทหันาขทอ้ ี กมาูลรโทร ตเดทสาิจาริ มงทิ ช์ ดแลัเิจหอถทินนาัลจ่งยนิ ปทรคอะด้นชสหุมดาผาน - เขาใจวิธกี าร เขาถงึ และคนหา ขอ มลู ทาง - การคน หาขอมลู เสิร อินเทอรเน็ต ชเอนจิน คนหาตา แหนง เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจิทลั ) 33 การสร้างเครอื ข่ายดจิ ทิ ลั ชมุ ชนระดับต�ำ บล ส�ำ หรบั ประชาชน

จุดประสงค์ การจดั จำ�นวนช่ัวโมง ท่ี เรือ่ ง การเรียนรู้ เนื้อหา กระบวนการ ศึกษา 2 การสือ่ สาร เรียนรู้ บรรยาย ด้วย ตนเอง ยคุ ดจิ ิทลั - เข้าใจ ความเหมาะ ประเภทการสอื่ สาร บรรยาย 30 นาที 2 สมของสอื่ และ ความเหมาะสม การ การสบื ค้นข้อมูล ชวั่ โมง เครื่องมือทางดจิ ิทัล พัฒนาความรู้ ACRL ผ่านเทคโนโลยี ในงานตา่ ง ๆ information Literacy สารสนเทศ - เข้าใจ อนั ตราย - การส่ือสารอย่าง และกรณีศึกษา และความเส่ียงใน สร้างสรรค์ การเขยี น แงข่ องการสื่อสาร แสดงความคิดเห็น ออนไลน์ การแยกแยะความจริง - เขา้ ใจ ความแตก ทางออนไลน์ ต่างของคนทร่ี ูจ้ กั - การรบั มือใน เฉพาะโลกออนไลน์ สถานการณ์ เมอื่ รสู้ ึก และความเส่ยี ง ไมส่ บายใจ เมื่อคยุ กบั ตา่ ง ๆ คนไมร่ ู้จัก ดราม่า - เขา้ ใจวิธีการ - ภัย แสดงความรกั สื่อสารอย่าง ประทุษวาจา ภาษา สร้างสรรคแ์ ละเป็น วบิ ัติ ประโยชน์ - เขา้ ใจ ข้อเทจ็ จรงิ ความคดิ เหน็ ความจริงเฉพาะสว่ น ความจริงเฉพาะ สถานการณ์ 34 เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาต่อเน่อื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดจิ ิทัล) การสรา้ งเครอื ขา่ ยดิจทิ ัลชมุ ชนระดับตำ�บล ส�ำ หรบั ประชาชน

42 จุดประสงค์ บรกรรยะกเารบายียรวนจนรกดั กู้ราะกเรรบายี รวนจน3รัดบก0ูจรารำรน�ยนาาวทยนี ชบตศัว่ ดรนกึโจร2ว้มเษํายอยงนาางยวนชวั่ตศดโนกึ มวเษงอยาง ที่ เรอื่ ง กาจรดุเรปยี รนะรสู้ งคการ เนอ้ื หา ท่ี เรื่อง เรยี นรู เน้ือหา 3 ความเขา้ ใจ - เขา้ ใจสารสนเทศ - ความเข้าใจ 3ช0ัว่ โนมางที 2 3 สคอื่ วดาิจมทิ เขลั าใจสอื่ ดแลจิ ิทะสัล-่ือเขผา่าในจทสาางรสสอ่ื นเทชสศน้ัารDสaน-taเคทวInศาfมoลrเาmขดาaับใtจion ผกา่านรสเทบื คคบโน้ นรขรโ้อยลามยยีูล ดิจทิ ลั - เขา้ แใจลวะิธสีกือ่ ารผา นทางสK่อืnowสlาeรdสgนeเทศ ลาดบั ชสัน้ ารสนเกทาศรสืบคนขอมลู ช่วั โมง แยกแดยิจะทิแลั ะเปรยี บ WisdoDmataHIinefroarcmhaytionและกรณผาีศนึกเษทาคโนโลยี เทียบ-ข้อเมขูลาใจจาวกิธีการ : DIKWKnกoาwรlพeฒัdgนeา Wisdom สารสนเทศ แ- หเขล้าง่ ใแตจยา่วกงิธีกแๆยาระนแำล� ะ IคnวfoามrmHรู้aiAetiCroaRnrLcLhiyte:raDcIyKW และกรณีศึกษา เสนอขเปอ้ รมยี ลู บดเว้ทยียวบธิ ขี อ ม-ูลการกคาดิ รเชพงิ ฒั วิพนาาคกวษา์ มรู การทจม่ี าปี กรแะหสลทิ งธตภิ าางพๆ ขอ้ เท็จAจCรRิงLขInอ้ คfoดิ rmation แดลจิ ะทิ เัลหน- มําเขาเสาะนใสจอมวขใิธนอีกยมาุคลูรดว เเคยหปำ�็นน็นจวครL-ณวงิiกtาeกามrราจaครรcคดิ ิงyิดเชคเชงิววิงาิพมากษ วธิ ีการที่มี - การขนอาเเสทนจ็ อจรกงิ าขรอ คิดเห็น ประสทิ ธิภาพและเล่าเร่อืคงวราามวจรกงิารคนวามเปนจรงิ เกสรนาอฟด-กกิ ว้าสกยร์าคภรดินาพเาชเิงสอคนนิ ําอโนฟกวณารเลา เหมาะสมในยคุ ดจิ ิทัล เรอ่ื งราว การนาเสนอ ดวยภาพ อินโฟ กราฟก ส สื่อการเรียนรู 1. คูม ือ 2. การสบื คนขอมูลผา นเทคโนโลยีสารสนเทศ 3. สอื่ ออนไลน เอกสารประกอบการจดั กจิ กรรมการศกึ ษาต่อเนือ่ ง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดจิ ิทัล) 35 การสร้างเครือขา่ ยดจิ ิทัลชมุ ชนระดบั ต�ำ บล ส�ำ หรับประชาชน

43 การวดั ผลประเมนิ ผล 1. การนําเสนอผลงานผานสือ่ 2. การทดสอบ (ออนไลน) 3. การอภิปราย เกณฑการจบหลกั สูตร 1. มีเวลาเรียนครบตามหลกั สูตรท่กี าํ หนดไมน อ ยกวารอ ยละ 80 2. ผลการประเมินภาคความรแู ละภาคทฤษฏไี มน อ ยกวา 60 เอกสารหลักฐานการศกึ ษาทีจ่ ะไดรับหลังจากจบหลักสตู ร 1.หลกั ฐานการประเมินผล 2.วุฒิบัตรออกโดยสถานศึกษา ........................................................ผอู นมุ ัตหิ ลกั สูตร (นางสาวบัณฑิตา วงษว ฒุ ิภทั ร) ผอ.กศน.อําเภอธญั บุรี 36 เอกสารประกอบการจัดกิจกรรมการศกึ ษาต่อเน่ือง (โครงการพฒั นาเศรษฐกจิ ดิจทิ ลั ) การสรา้ งเครือขา่ ยดจิ ิทลั ชุมชนระดับตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจทิ ลั ) 37 การสร้างเครือข่ายดิจทิ ลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

38 เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดจิ ทิ ลั ) การสรา้ งเครือขา่ ยดิจทิ ัลชุมชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจทิ ลั ) 39 การสร้างเครือข่ายดิจทิ ลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

40 เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดจิ ทิ ลั ) การสรา้ งเครือขา่ ยดิจทิ ัลชุมชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจทิ ลั ) 41 การสร้างเครือข่ายดิจทิ ลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

42 เอกสารประกอบการจดั กิจกรรมการศึกษาตอ่ เนอ่ื ง (โครงการพัฒนาเศรษฐกิจดจิ ทิ ลั ) การสรา้ งเครือขา่ ยดิจทิ ัลชุมชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน

เอกสารประกอบการจัดกจิ กรรมการศึกษาตอ่ เน่ือง (โครงการพัฒนาเศรษฐกจิ ดิจทิ ลั ) 43 การสร้างเครือข่ายดิจทิ ลั ชมุ ชนระดบั ตำ�บล สำ�หรบั ประชาชน