จักรราศี

การศึกษาใบความรู้ของศูนยว์ ทิ ยาศาสตร์เพื่อการศกึ ษาพษิ ณุโลก เรื่อง จกั รราศี ชอ่ื ..............................................................สกุล..................................................... ชั้น..........................................................โรง เรียน........................................... ........ วนั ที่...............เดือน........................................................พ.ศ................................. ศูนยว์ ทิ ยาศาสตร์เพ่ือการศกึ ษาพษิ ณุโลก 666 หมู่ 6 ถนนเล่ียงเมืองพิษณุโลก – สโุ ขทัย ต.ทา่ ทอง อ.เมือง จ.พษิ ณโุ ลก 65000 27/2563

ที่มาขอ้ มลู จกั รราศี https://www.parentsone.com/12-zodiac/ บทนำ https://sites.google.com/site/piyachatsrisomboon/klum-daw-cak-rasi บทนา https://spaceth.co/the-forgotten-ophiuchus/ จกั รราศี (zodiac) เป็นกลุ่มดาวในช่วงระยะเวลา 1 ปี ทดี่ วงอาทิตย์เคล่ื อน ท่ี http://www.lesa.biz/astronomy/cosmos/planet-definition ผ่านกลุ่มดาวแตล่ ะกล่มุ โดยกลุม่ ดาวประเภทจักรราศี เปน็ กลุ่มดาวประเภทสัตว์ท่ี มีช่ือ https://www.facebook.com/NARITpage/posts/2002410589822545/ เรยี กตา่ งกัน ซ่ึงเกิดจากการจินตนาการของผู้สังเกตการณบ์ นท้องฟ้าในช่วงเวลาค่า คืน https://phuketindex.com/travel/photo-stories/other/s-star/canismajor.htm ในแตล่ ะทอ้ งถ่ิน จะมรี ูปแบบการศกึ ษาดวงดาวท่ีแตกตา่ งกนั แตเ่ ปน็ ตาแหน่งกลมุ่ ดาวที่ https://www.trueplookpanya.com เหมือนกนั ท่ีมีความแตกต่างกันในสว่ นชื่อเรียก นทิ านดวงดาว รวมถงึ ความเช่ือโบราณ https://www.ombudsman.go.th ของคนในพื้นทท่ี อี่ าจจะส่งผลร้ายและ ผลดีแกห่ มู่บ้านตนเองที่แตกตา่ งกัน https://bit.ly/2Jq1ctF https://ngthai.com/science/24997/scorpius/ การศึกษาจักรราศี จัดเป็นการศึกษา กลุ่มดาวที่ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ https://spaceth.co/the-forgotten-ophiuchus/ ดาวเคราะหใ์ นระบบสุรยิ ะ ทเ่ี คลอ่ื นที่ผ่านเทา่ น้ัน ซึ่งจะประกอบดว้ ย ดาวศกุ ร์ (Venus) https://soscity.co/space/ophiuchus-a-new-zodiac/ ดาวเสาร์ (Saturn) ดาวพฤหัสบดี (Jupiter) ดาวอังคาร (Mars) ดาวพุธ (Mercury) https://www.posttoday.com/ent/news/71631 ดาวยูเรนสั (Uranus) และดาว เนปจูน (Neptune) ส่วนดาวพลูโต (Pluto) เป็นดาว https://online.pubhtml5.com/mcyn/cfsg/#p=2 เคราะห์แคระ ทใี่ นอดีตเคยนยิ ามให้เป็นดาวเคราะหด์ วงท่ี 9 ในระบบสรุ ยิ ะ แต่ถกู จากัด สบื ค้นข้อมูลทง้ั หมดในวนั ที่ 27 มีนาคม - 4 พฤษภาคม 2563 ในมุมของทฤษฎียุคใหมท่ ี่มีการประกาศอยา่ งถาวร ในช่วงปี ค.ศ. 2006 อย่างไม่ต้อง ผเู้ รยี บเรยี งโดย ว่าทร่ี ้อยตรีธงชัย เกตคุ ำ นักวทิ ยาศาสตร์ สงสยั ทฤษฎีเดียวทท่ี าให้ดาวพลโู ตถูกจากัดเป็นดาวเคราะห์แคระคือ “มีทิศการโคจร รอบดวงอาทิตย์ท่ีซอ้ นทบั กับดวงดาวดวงอ่ืน ” ซ่งึ นน่ั เส้นการโคจรของดาวพลู โตมีแนว ซ้อนทบั กับดาวเนปจูน ในระนาบการโคจรเชิงวงรี ส่วนอีก 2 ขอ้ ทถ่ี กู นิยามจากสหพันธ ดาราศาสตร์สากล (International Astronomical Union : IAU) คือ

2 15 1. มีทศิ การโคจรรอบดวงอาทิตย์ 2. วนั เดือนปี ของนักเรยี นอยูใ่ นชว่ งกล่มุ ใด 2. มมี วลทสี่ ามารถเอาชนะแรงโน้มถว่ งของดวงดาว ทส่ี ่งผลความสมดลุ ไฮโดรสแตติก ............................................................................................................................. .............. (hydrostatic equilibrium; เชน่ ทรงเกอื บกลม) ในอดตี ตามหลักการศึกษา กลุ่มดาวจักรราศี ........................................................................................................................................... อาศัยการเคลื่อนที่ขื่องกลุ่มดาวจานวน 12 กลุ่มดาว ตามหลักดาราศาสตร์และโหราศาสตร์ ............................................................................................................................. .............. ทม่ี ีความเช่ือถือฤกษ์ในการประกอบกิจวัตรประจำวันท่ีแตกต่างกนั ซึ่งในชว่ งน้ันยงั ไมไ่ ด้มีการ ........................................................................................................................................... แบง่ สาขากันอย่างในปจั จุบัน มีไวส้ าหรบั การเคลื่อนขบวน ทพั ของพระมหากษัตรยิ ์ในการเสด็จ ............................................................................................................................. .............. เย่ียมราษฎรราชการติดต่อทางการคา้ ระหว่าง ประเทศ การประชมุ ลับระหว่างพระมหากษัตริย์ ........................................................................................................................................... กับขุนนาง รวมถงึ การสงครามระหวา่ งประเทศ ............................................................................................................................. .............. ........................................................................................................................................... ภาพที่ 1 แสดงสัญลักษณ์ประจำกลมุ่ ดาวจกั ราศี 3. นักเรียนช่นื ชอบนทิ านของกลมุ่ ดาวใดมากทสี่ ดุ เพราะเหตใุ ด 1.กลุ่มดาวแกะ (Aries) ............................................................................................................................. .............. เป็นกลุ่มดาวจักรราศีแรกในทางดาราศาสตร์ ท่ีดวงอาทิตย์เคลือ่ นท่ีผ่า นอยู่ ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .............. ในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .............. ........................................................................................................................................... .......................................................................... ครูพ่ีเลยี้ ง

14 3 ภาพที่ 10 แสดงเคร่ืองหมายทางการแพทย์ ท่ีถกู นามาใช้ให้กับเหล่าบุคลากรทางการแพทย์ ภาพที่ 2 แสดงตำแหน่งทดี่ วงอาทิตย์เคลื่อนที่ผ่านกลุ่มดาว 12 กลุ่มดาว ท่ีถกู จัดอยู่ใน ทปี่ ระกอบดว้ ย หมอ เภสชั กร พยาบาล นักสาธารณสขุ นักวิทยาศาสตร์ทาง การแพทย์ กลุ่มจักรราศี และจาลองการโคจรรอบดวงอาทิตย์ของโลก ในช่วงกลุ่ มดาวต่าง ๆ แบบทดสอบความรูส้ ำหรับจักรราศี ทท่ี ำใหเ้ กดิ ฤดูกาลบนโลก 1. จงเขียนชอ่ื กลุ่มดาวจากสัญลกั ษณป์ ระจำกลุ่มดาวจักรราศี กลุ่มดาวแกะตามนิทานดวงดาวของชาวกรีกเลา่ ว่า เจ้าหญิงเฮเล่ (Helle) กบั เจ้าชายพรซิ สั (Phrixus) ทีเ่ ป็นบตุ รฝาแฝดของพระราชาอาธามัส (Athamus) และเน เพเล่ (Nephele) ซงึ่ ตอ่ มาก็ไดห้ นีไปแต่งงานกับ นางไอโน (ino) เมอ่ื ถงึ เวลาคลอดลูก ของตัวเองออกมา กร็ ู้สกึ ไมช่ อบใจลูกเลีย้ งทั้งสองของตนเองจึงคิดวางแผนฆา่ โดยพวก ผหู้ ญิงมหี น้าทหี่ วา่ นเมลด็ พืชไปลน่ ไฟ ที่ไมส่ ามารถเพาะปลูกได้ จนเกิดภยั แล้งต้องทำ การสงั เวยฝาแฝดท้งั สองด้วยการส่งแกะท่มี ีขนทองคำให้แกเ่ นเพเล่ และทำใหฝ้ าแฝดทั้ง สองคนน้นั ปลอดภัยจากการสงั เวย แต่แกะบินสงู เกินไป จนเจ้าหญิงเฮเล่ เกดิ หนา้ มืดตก ลงหลงั แกะไปในทะเล และเสียชีวิตลง และเจา้ ชายพรซิ ัส ปลอดภยั จนถงึ เมอื งคอลคิส (Colchis) และพระราชาอาเอเตส (Aeëtes) ก็ใหก้ ารต้อนรบั เปน็ อยา่ งดี แตพ่ ริซสั กลับ ฆ่าแกะน้ัน และยกขนแกะทองคำให้แก่พระราชาอาเอเตส และพระราชาอาเอเตสก็ทร ง นำขนแกะไปแขวนไว้ที่ตน้ ไม้ใหญ่ในปา่ และให้มังกรท่ีไมห่ ลบั ไม่นอนเฝา้ เอาไว้ แต่ก็ถูก ขโมยโดยกปั ตนั เจสัน (Jason) และลกู เรอื อาร์โก (Argo Navis) ในทีส่ ดุ

4 13 2. กล่มุ ดาวววั (Taurus) ในเทพปกรณัมกรีกด้วย คนแบกงูตามตำนานกรีก มีชื่อว่า Asclepius (อัสคลีปิอสุ) เป็นบตุ รของอพอลโล เขาได้เรียนรู้วชิ าการแพทยจ์ ากเซนทอร์ (คนครึ่งม้า) เปน็ กลมุ่ ดาวจะอยู่ในช่วงเดือนพฤษภาคมของทุกปี บริเวณหวั ใจวัวคือ กระจุกดาว นามว่า“แครอน” และรกั ษาคนท่ีเจ็บป่วยให้หายได้ วันหนึ่งขณะทเ่ี ขากำลังรกั ษาคนอยู่ ลกู ไก่ กลุ่มดาวววั มชี ่ือเรยี กอกี อย่างหน่ึงในหมู่คนไทยว่า กลุ่มดาวธง ซ่ึงลกั ษณะการเรียกตัวของ มีงมู า เล้ือยบนคทา เขาเลยฆ่าท้ิงไป เพราะเกะกะการทำงาน แต่อยู่ดี ๆ มีงูอีกตัวคาบ กลมุ่ ดาวววั บรเิ วณเขาของวัวมลี ักษณะคล้ายกับ ผนื ผ้าธงชาติไทยในสมัยก่อน สมุนไพรมาด้วยพลังรักษาของอัสคลีปิอสุ ทำให้สัญลักษณ์งูพันคทาหรือ Rod of Asclepius จึงเปน็ ที่แพรห่ ลายในองคก์ รทางการแพทย์ เช่น ธงขององคก์ ารอนามัยโลก นิทานดวงดาวของชาวกรีก ทม่ี ีความนับถือเทพเจา้ ซุส ท่ีทรงปกครองโลก สวรรค์ (World Health Organization: WHO) หรือ สัญลักษณ์ดาวแห่งชีวิต (Star of Life) ตามความเช่ือของคนกรีก ได้แปลงกายเปน็ วัวรูปงาม ท่จี ะให้ เจา้ หญงิ ยโู รปาแหง่ เมือง ฟินิเซีย ทีเ่ ปน็ สัญลกั ษณ์ของหน่วยแพทย์ฉกุ เฉนิ งามเปน็ หนักหนา ออกไปเดนิ เล่นท่ที ุ่งหญา้ ก็เหน็ วัวสีขาวรูปร่างกำยำงดงามเป็นท่ีสุดตัวหนึ่ง และเจา้ ววั เชื่องสนิทและยังมีท่าทีเป็นมิตรผิดกับทา่ ทีทีน่ า่ เกรงขามของมัน นางก็เลยตายใจ และในที่สดุ กข็ ้นึ ขี่หลังวัวตัวนั้น เมอ่ื นางข้ึนขห่ี ลงั วัวตัวและออกว่ิงผ่านนำ้ ข้ามทะเลไม่ยอมให้ นางลงจากหลังจนไปถึงเกาะครตี (Crete) เพือ่ มีความสัมพนั ธก์ ับเจ้าหญิงยูโรปาในป่าแห่งนั้น จนนางได้คลอดบุตรทม่ี ชี ่ือวา่ มินอส (Minos) ลาดามนั ติส (Rhadamanthys) และ ซารเ์ พ ตอน (Sarpedon) และพน้ื แผน่ ดนิ ทีเ่ จ้าหญงิ ยูโรปาถูกพาไปโดยวัวรปู งามนี้ ถูกตั้งชื่อ ตามชอ่ื ของเจา้ หญงิ ว่า “ยุโรป (Europe)” ภาพที่ 9 แสดงรปู ปัน้ Asclepius กับงพู ันคงา จากพพิ ิธภัณฑโ์ บราณคดี Epidaurus ประเทศกรซี และการเรยี งตวั ของกลุม่ ดาวคนแบกงู ภาพท่ี 3 แสดงการเรยี งตวั ของกลุ่มดาวบนท้องฟา้ ในยามคำ่ คนื ซ่งึ ได้แก่ กลมุ่ ดาวแกะ และกล่มุ ดาวววั

12 5 12. กล่มุ ดาวปลาคู่ (Pisces) 3. กลุ่มดาวคนคู่ (Gemini) ตรงกับชว่ งเดอื นมีนาคมของทุกปี มีตำนานเล่าว่า เหล่าเทพจดั งานฉลองกันริม แม่น้ำไนลแ์ ลว้ สตั วป์ ระหลาดไทพ่อนโผล่ออกมานน้ั อโฟรไดท์ (Aphrodite) เทพีแห่ง เป็นกลุ่มดาวของคนเกดิ เดือนมถิ ุนายน เป็นกล่มุ ดาวตามความเช่ือของคน กรีก ความงามและความรักได้แปลงกายตัวเองเป็นปลา และลกู ชายของเธอ อีรอส (Eros) เป็นคนคู่กันระหว่า งพี่น้อง แต่สาหรับคนไทยจ ะมองกลุ่ มดาวดวงนี้ เป็ น ก ลุ่ม กแ็ ปลงเปน็ ปลาดว้ ยเช่นกนั แล้วกระโดดลงแม่น้ำไนล์ว่ายหนีไป โดยทั้งสองใช้เชือกหนึ่ง “ดาวโลงศพ” ทแ่ี สดงถงึ ความปลอดภยั ในหมบู่ า้ น ท่ีบา้ นของตนเองจะปลอดภัยจากการ เสน้ ผกู ไวร้ ะหว่างกนั เพ่ือไม่ใหห้ ลงทางแยกจากกัน ปล้น ของเหล่าโจรในอดีต หรอื รู้จักกนั ชื่อ “เสือ” โดยสัญลกั ษณท์ แ่ี สดงถงึ การปล้นของ เสือ คือ “ดาวโจร” ทบี่ รเิ วณกลมุ่ ดาวสนุ ัขใหญ่ (Canis major) ภาพที่ 3 แสดงการเรียงตัวของกลุ่มดาวบนท้องฟา้ ในยามค่ำคืน ซึ่งได้แก่ กลุ่มดาว คนแบกหมอ้ น้ำ และกลุ่มดาวปลาคู่ ตำนานของชาวกรีก ท่ีเลา่ ตอ่ กนั มาวา่ ซีอุสเกิดไปหลงรักนางเรดา มเหสีของ พระราชาไทนดารอิ ุส (Tyndareus) แห่งเมืองสปาร์ต้า ซีอุสจึงวางแผนกบั เฮอรเ์ มส ความเชื่อกลุม่ ดาวที่ 13 ของนกั เดนิ เรือ เฮอร์เมสแปลงกายเปน็ นกอินทรี และซีอสุ แปลงกายเป็นหงส์ขาว เล่นไล่จับกัน จนนาง ตามความเชื่อของนักเดินเรอื มกั จะมีความเชอ่ื เก่ียวกับกลุ่มดาวที่ใช้ในการนำ เรดาหม์ าเห็นจงึ ไลน่ กอนิ ทรียไ์ ป และนางเรดาห์โอบกอดหงสข์ าวไว้ ต่อมามบี ุตรกับหงส์ เรือไปยังจุดหมาย นอกจากดาวเหนือแล้ว ยังใช้กลุ่มดาวคนแบกงู (Ophiuchus) ขาว ด้วยไข่ 2 ใบ ซึง่ แตล่ ะใบจะมฝี าแฝดชายหญิงอยา่ งละคู่ ซง่ึ ก็คือ คาสเตอร์กับคลเิ ทม เปน็ กลุ่มดาวท่ี 13 ซ่ึงตรงกับวันที่ 29 พฤศจิกายน – 17 ธันวาคมของทกุ ปี เหตเุ กิดจาก เนสตร้า และพอลลักซ์กับเฮเลน ซึ่งคาสเตอร์กบั พอลลักซ์ เป็นพี่น้องที่รักกันมาก การนับเดือนคลาดเคลอ่ื นใน 1 ปี โดย 1 ปี ท่จี ะมวี นั 27 วนั ใน 1 เดือน แต่ยังไม่มี แตค่ าสเตอรเ์ ป็นลูกของไทนดารอิ สุ จงึ ไม่เปน็ อมตะ และพอลลกั ซ์เป็นลูกของซีอุส และมี หลกั ฐานทย่ี ืนยันอยา่ งแน่ชดั เกี่ยวกับกลุม่ ดาวท่ี 13 น้ี แตม่ กั จะปรากฏใหเ้ ห็นบนท้องฟ้า ชวี ิตอมตะ คาสเตอร์ เคยไปร่วมงานแต่งระหว่างฝาแฝดชาย ทช่ี อ่ื ว่า อดิ สั กับไลนเซอุส ในช่วงฤดูร้อนบนกลมุ่ ดาวแมงป่องและกลุ่มดาวคนยิงธนู และฝาแฝดหญิง ช่อื ว่า ฮลิ าเอย์ราและฟีเบ จนเกิดเหตกุ ารณเ์ ลวร้าย ทเ่ี กดิ จากความเมา ของคาสเตอร์และพอลลักซ์จึงลกั พาเจา้ สาวทัง้ สอง และทำใหเ้ กดิ การตอ่ สูร้ ะหวา่ ง อิดัส ไลนเซอุสก็เสยี ชีวิตดว้ ย พอลลักซ์เศรา้ ใจมาก จงึ ทูลขอเหล่าเทพท่สี ละความเป็นอมตะ ให้กับคาสเตอร์ และต้องสลับกันระหวา่ งอยู่บนสวรรค์ 1วัน และอยู่แดนแห่งความตาย 1 วนั จนซอี สุ เห็นใจในมิตรภาพท้งั สอง จงึ ทำให้เกดิ เป็นกลุม่ ดาวราศีเมถุน

6 11 นอกจากน้ชี อ่ื ของพอลลกั ซแ์ ละคาสเตอรถ์ กู นำมาตั้งเป็นช่อื ของดาวฤกษ์ท่ีสว่าง ภาพที่ 7 แสดงการเรียงตัวของกลุ่มดาวบนท้องฟ้าในยามค่ำคนื ซึ่งได้แก่ กลุ่มดาว ท่ีสุดในกลมุ่ ดาวคนคู่ ที่จะสงั เกตเห็นไดช้ ดั บนท้องฟ้าตอนกลางคืน 2 ดวงสว่างของกลุ่ม ดาวคนคู่ โดยจะเหน็ ว่าอยใู่ นตำแหน่งเดียวกันบนท้องฟ้า แตจ่ ริงแล้วอยู่ห่า งกัน มาก คนยิงธนู และกล่มุ ดาวแพะทะเล ซงึ่ ดาวพอลลกั ซ์ (Pollux) เปน็ ดาวยักษ์แดง (Red Giant Star) อยู่ห่างจากโลกประมาณ 34 ปีแสง และดาวคาสเตอร์ (Castor) อยู่ห่างจากโลกประมาณ 52 ปีแสง 11. กลุ่มดาวคนแบกหม้อนำ้ (Aquarius) 4. กลมุ่ ดาวปู (Cancer) รู้จกั กันในอกี ชื่อหนึ่งวา่ “กลุม่ ดาวคนถือคนโท” ตรงกับช่วงเดือน กุมภา พัน ธ์ เป็นกลุ่มดาวของคนเกิดเดือนกรกฎาคม ตามความเชอ่ื ของนิทาน กลุ่มดา วปู ของทกุ ปี ท่ีเล่ากนั ว่า ในสมัยเมืองทรอย จะมเี จ้าชาย กานีเมเด (Ganymede) ซ่ึงเป็น มีเรืองเลา่ วา่ ในงานทงั้ 12 ของเฮอร์ควิ ลสิ มอี ยงู่ านหนึง่ คอื ไปกำจดั ไฮดร้า ซึ่งเป็นงูยักษ์ เดก็ หนุ่มรปู งาม จนสาวเขา้ ถึงยาก จนซอี ุสได้แปลงกายเป็นนกอินทรีลกั พาตวั กานีเมเด 9 หวั และเจ้าปู อย่ใู ตเ้ ทา้ ของเฮอรืควิ ลิสที่ต่อสู้กบั ไฮดร้า ระหวา่ งต่อสู้เหยียบโดนปูโดย ไปปรนนบิ ัติในการรินเหล้าใหแ้ กเ่ หลา่ ทวยเทพ ซึง่ ในอดตี เปน็ หนา้ ทขี่ อง เฮเบ (Hebe) ท่ีไมร่ ู้ตัว เทพีเฮร่าจงึ ไม่ชอบเฮอรค์ ิวลสิ จึงทำให้กลายเปน็ กล่มุ ดาวปูไปพร้อมกับไฮ ดร้า เทพีแหง่ ความเยาว์วัยท่ีเปน็ เทพเี ฮรา่ และซีอสุ ซ่ึงได้เกษียณจนไปแต่งงานกับเทพเฮ อร์คิว และไฮดร้ากบั ปเู ปน็ เพ่อื นกนั ลสิ เพอื่ สงบศกึ ระหวา่ งเฮร่ากับเฮอรค์ วิ ลสิ เมอ่ื มีครงั้ หน่งึ พ่อแม่ของกานเี มเดออกตามหา ลูกชาย เทพซุสจงึ สร้างกลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำทีเ่ ปรียบเสมือนเจ้ากานีเมเด มีนกอินทรยี ์ ภาพที่ 4 แสดงการเรยี งตวั ของกลุ่มดาวบนทอ้ งฟา้ ในยามคำ่ คืน ซึง่ ได้แก่ กลุ่มดาวคน คู่ คอยปกปอ้ งอยูบ่ นทอ้ งฟา้ เพอ่ื ท่จี ะบ่งบอกให้พ่อแม่ของกานีเมเดทราบว่า ลูกชายของ และกลมุ่ ดาวปู ตนรับใช้ทวยเทพอยู่บนสรวงสวรรค์ หายความกลวั ตอ่ การหายตวั ไปของลกู ชาย

10 7 9. กลมุ่ ดาวคนยิงธนู (Sagittarius) 5. กลมุ่ ดาวสงิ โต (Leo) ตรงกบั ช่วงเดือนธนั วาคมของทกุ ปี เปน็ กลุ่มดาวทเี่ ปน็ สัตว์แปลกเชน่ เดยี วกันกับ เป็นกลมุ่ ดาวประจำเดือนสิงหาคม มีดาวเรกิวลสุ เป็นดาวฤกษท์ ี่สว่างท่ีสุดใน กลุ่มดาวแพะทะเล ทมี่ ลี กั ษณะเป็นคนคร่งึ มา้ จะเรียกว่าไมใ่ ชส่ ตั วม์ ิได้ เพราะมสี ว่ นบนท่ี กลุม่ ดาวสิงโต คนไทยเรียกดาวนวี้ ่า “ดาวหวั ใจสิงโต” มีตำนานเล่าวา่ ในอดีตชาวกรีก เปน็ มนุษย์ และยังเป็นส่ิงมีชีวิตหนึ่งท่ีทรงปัญญาสามารถสอนการรบให้กษัตริย์หลาย จะเคารพบชู าดวงจนั ทร์ ทม่ี ีชือ่ วา่ เซลนิ ี ทีเ่ ปน็ เทพธดิ า เทพซสุ เทพอพอลโล ทจ่ี ะต้อง พระองคใ์ นกรงุ กรีก รวมถึงเปน็ อาจารย์ของทวยเทพ โดยเรียกสิง่ มีชีวติ น้ีวา่ “เซนทอส เซ่นไหว้ประจำทกุ ปี จนปีหนงึ่ ชาวเมืองเนเมีย (Nemea) ไมไ่ ดเ้ ซ่นไหวเ้ ทพธิดา เซลินี (Centaur)” ที่มีความเป็นเพและเป็นสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่บนโลก ในอดีตเล่าว่า เธอจงึ โกรธ และไดส้ ง่ สิงโตมากันกินชาวบ้าน จนเกิดความเดอื ดร้อนไปท่ัวอา ณาจักร มีเซนทอสตนหนึง่ นามวา่ “แครอน (Cheiron) เปน็ ลูกของพิไลร่า (Philyra) ทเ่ี กิดจาก ตอ่ มาราชายูรสิ ธีอสั (Eurystheus) ได้มอบหมายให้เฮอรค์ วิ ลสิ (Hercules) ไปฆ่าสิงโต เทพโครนอส (Chronos) กับนิมส์ มีความเช่ียวชาญในการสอนวิชา การแพทย์ ดนตรี ไดส้ ำเรจ็ และเทพธดิ าเซลนิ ีเสียใจมาก เทพซุสจึงได้ให้สิงโตนน้ั กลายเป็นกลุ่มดาวใน การพยากรณ์ และการลา่ สตั ว์ มีลูกศษิ ยอ์ ยจู่ ำนวนมาก อยา่ งเช่น เฮอร์ควิ ลิส คาสเตอร์ ท้องฟ้า นอกจากนี้กลุ่มดาวสิงโตคนไทยมกั จะเรียกกลมุ่ ดาวน้วี า่ “ดาวเคย่ี วเกีย่ วขา้ ว” และเจสนั ครั้งหนงึ่ เฮอร์คิวลิสมีเร่อื งกับเซนทอสตนอน่ื และใชพ้ ษิ ของไฮดร้า อาบไว้ บรเิ วณปลายลกู ศรเพ่ือใชใ้ นการต่อสู้กบั เซนทอส แต่ในการตอ่ สคู้ ร้ังน้ันเฮอร์คิวลิสยิง 6. กลมุ่ ดาวหญงิ สาว (Virgo) พลาดไปโดนแครอน ทำให้แครอนทนพิษบาดแผลไม่ไหว จึงได้ขอร้องให้พรอเมเท จะอยูใ่ นช่วงเดือนกนั ยายนของทกุ ปี เป็นกล่มุ ดาวหญิงสาวทีผ่ ดุงความยุติธรร ม อสุ สาปให้แครอนกลายเปน็ กลมุ่ ดาวบนฟากฟา้ สำหรับกลุ่มดาวคนยิงธนูในอดีตคน ไทย ให้หมู่ปวงชนทีอ่ าศยั อยู่ในโลก ตามความเชื่อของคนกรีกโบราณ ที่มีนิทานเลา่ วา่ เคยมองเปน็ ดาว “กาต้มนำ้ ” เทพธดิ า แอสเตรีย เป็นเทพธิดาของซสุ เทพบดแี ละเทมสิ ทล่ี งมาจากสวรรค์พร้อมด้วย น้องสาว นามว่า พูดซิ เิ ตรีย เป็นสองเทพธิดาทถ่ี อื ศีล ทไี่ มบ่ ริโภคเน้อื สัตวแ์ ละรักในควา ม 10. กลุ่มดาวแพะทะเล (Capricornus) ยุตธิ รรมและหวังให้โลกนี้เตม็ ไปด้วยความร่มเย็น แต่กลบั ตรงกนั ข้ามกับสิ่งที่ท้ังสองคิด โดยท่ีคนน้องได้หนไี ปก่อน และปลอ่ ยใหแ้ อสเตรยี อยู่เพยี งเดยี วทย่ี งั คอ่ ยดว้ ยควา มหวัง ตรงกับช่วงเดือนมกราคมของทุกปี มีชื่อเรียกตามความเชื่อของคนไทยวา่ ท่ีจะสงบสุข แตก่ ็ไมส่ ำเรจ็ จงึ หนไี ปและประทานเมลด็ ขา้ วไปรอบทางช้างเผือกและ “กลมุ่ ดาวมังกร” หรือ “ดาวมกร” มตี ำนานเลา่ ว่า แพน (Pan) หรือ Bacchus กำลัง ปรากฏให้เหน็ สำหรบั ผู้คนทีแ่ สวงหาความสันติสขุ ในชีวิต สำหรบั กลุ่มดาวหญิงสาวจะมี รับประทานอาหาร อยรู่ ่ิมฝั่งแม่น้ำไนลร์ ว่ มกับเทพเจ้าองคอ์ ื่น ๆ และสามารถมองเห็น ดาวสว่างที่สุดคือ “ดาวสไปกา้ (Spica)” มีความหมายวา่ รวงขา้ วสาลี โดยดาวสไปก้า อสรู รา้ ยไต้ฝุ่น (Typhoon) เข้ามาใกล้ จงึ ไดแ้ ปลงกายทอ่ นลา่ งมีลกั ษณะเป็นหา งปลา เปน็ ดาวฤกษส์ ีขาวเหลอื ง อยูห่ ่างจากโลกประมาณ 262 ปแี สง ลำตวั เหมอื นแพะ ที่จะสงั เกตดเู หตกุ ารณ์ตา่ ง ๆ ทเ่ี ทพเจา้ ซอี สุ

89 ภาพท่ี 5 แสดงการเรยี งตัวของกลุ่มดาวบนท้องฟา้ ในยามค่ำคืน ซง่ึ ได้แก่ กลมุ่ ดาวสิงโต 8. กล่มุ ดาวแมงป่อง (Scorpius) และกลุม่ ดาวหญิงสาว จะตรงช่วงเดือนพฤศจกิ ายนของทกุ ปี บรเิ วณหวั ใจของแมงป่องมีชื่อเรียกอีก 7. กลุ่มดาวตาช่งั (Libra) อยา่ งหนง่ึ ว่า “แอนทาเรส (Antares)” หรอื รจู้ ักกันในอีกช่ือหน่งึ วา่ “ดาวปารชาติ” เป็นดาวยักษ์ใหญ่แดง (Red Supergiant Star) อยู่หา่ งจากโลกประมาณ 550 ล้านปี ตรงกับช่วงเดือนตุลาคมของทุกปี บางพ้ืนทจี่ ะเรียกกลุ่มดา วนี้ว่า “คันช่ัง” แสง มีมวลมากว่าดวงอาทิตย์ถึง 880 เทา่ เปน็ กล่มุ ดาวท่ีมีความสำคัญตอ่ ผู้คนชาวกรีก ท่ีมีความเชอ่ื ว่า “เทพีแอสเตรยี ” ใชใ้ นการ วดั ความยตุ ิธรรมสำหรับโลกมนุษย์ ผู้ใดรกั ความยุตธิ รรมจะไดร้ ับพร เพราะการหว่าน กลุ่มดาวแมงป่องเปน็ กลุ่มดาวทใ่ี ช้บ่งบอกถึงการเข้าสูฤ่ ดูรอ้ นของโลกใน ช่วง เมล็ดข้าวของพระนางเวโก้ (เทพธิดาแอสเตรีย) หัวค่ำ ที่เห็นหางของแมงป่องของการเรียงตัวของกลุ่มดาวเป็นรูปแมงป่อง ตามตำนาน ชาวกรีกจะมเี รอื่ งเลา่ วา่ นายพราน ทีม่ ีนามว่า โอรอิ อน (Orion) ออกตวั เปน็ ผู้เก่งกาจ นอกจากกลุ่มดาวตาชั่งยังมีชื่อเร ียกอีกอย่างหน ึ่งในภาษาอาห รับคือ จนทำใหเ้ หลา่ เทพไมพ่ อใจ จนเทพไี กอา (Gaia) ร้สู กึ ไมพ่ อใจเปน็ อย่างมาก จึงได้สง่ แมง “ซูเบนเอสซ่ามาลี (Zubeneschanmali)” แปลว่า ก้ามแมงป่องที่อยู่ทางทิศเหนือ ปอ่ งไปจัดการโอริออน และทำให้เทพีอัลเตมัส เสียใจในการจากไปของโอรอิ อน เม่ือเทพ ทส่ี วา่ งรองลงมา คือ “ซูเบนเอลเกนบู ิ (Zubeneigenubi)” แปลว่า กา้ มแมงปอ่ งทางทศิ ใต้ ซสุ ทราบจงึ นำรา่ งของนายพรานกลายเปน็ กลุ่มดาวนายพราน ทีข่ ้นึ ตรงข้ามซีกฟากของ กลุ่มดาวแมงปอ่ งของเทพไี กอา ภาพท่ี 6 แสดงการเรยี งตัวของกลุม่ ดาวบนท้องฟา้ ในยามคำ่ คืน ซึง่ ไดแ้ ก่ กล่มุ ดาวตาช่ัง และกลุ่มดาวแมงป่อง