สรุปยางของสถาบัยวิจัยยาง

1 ยางธรรมชาตแิ ละยางสังเคราะห วิภาวี พฒั นกลุ กลมุ อตุ สาหกรรมยาง สถาบันวจิ ยั ยาง งานนิทรรศการพืชสวน เชยี งใหม ตลุ าคม 2554

2 บทท่ี 1 บทนํา พอลิเมอร (Polymer) พอลเิ มอร มาจากภาษากรกี ประกอบดวยคาํ วา พอลิ (Poly) กบั เมอร (mer) โดย พอลิ หมายความ วา มากมาย และ เมอร หมายความวา หนว ย ถา สารชนิดหน่ึงประกอบดว ย 1 หนว ย หรือ 1 mer เรียกสารนน้ั วา มอนอเมอร (monomer) ถา สาร ประกอบดว ย 2 หนว ย หรือ 2 mer เรยี กวา ไดเมอร (dimer) ดังน้นั เมอื่ สารประกอบดวยหลายๆ หนวย (mer) มารวมกนั มากมายเปน โมเลกุลขนาดใหญ จงึ เรียกสารนัน้ วา พอลเิ มอร พอลิเมอร เปนสารทมี่ ีโมเลกุลขนาดใหญ (macromolecule) ประกอบดวยหนวย (mer) ทซ่ี าํ้ ๆ กนั จํานวนมากมาตอ กันเปน สายโซย าว สารทอ่ี ยใู นกลุม พอลิเมอร คอื ยาง (rubber) พลาสติก (plastic) และ เสน ใย (fiber) ตวั อยา งเชน พอลเิ อทิลีน (polyethylene) ประกอบดวย มอนอเมอร คอื เอทลิ นี หลายๆ หนวยมา รวมกนั ตามรปู ที่ 1 กับ รปู ที่ 2 CH2= CH2 เอทิลนี 1 หนว ย หรือ มอนอเมอร รูปท่ี 1 สตู รโมเลกุลของเอทิลนี 1 หนว ย ~ CH2 – CH2 – CH2 – CH2 – CH2 – CH2 – CH2 – CH2 – CH2 – CH2 ~ รปู ท่ี 2 พอลเิ อทลิ นี ท่ีเกดิ จากมอนอเมอรเอทิลนี หลายๆ หนว ยมารวมกนั เปน สายโซโ มเลกุลยาว พอลิเมอรส ามารถแบง ตามชนดิ ของมอนอเมอรไ ด ดงั นี้ 1. โฮโมพอลเิ มอร (homopolymer) เปนพอลิเมอรท ่ีประกอบดว ยมอนอเมอรช นดิ เดยี วมาตอกนั ตลอดสายโซโ มเลกุล เชน พอลเิ อทลิ ีน พอลไิ อโซพรนี พอลโิ พรพิลนี พอลสิ ไตรีน เปนตน 2. โคพอลเิ มอร (copolymer) เปนพอลเิ มอรที่ประกอบดว ยมอนอเมอรส องชนดิ มาตอ กันตลอดสาย โซโ มเลกลุ เชน พอลิสไตรีน-บิวตะไดอีน พอลิไอโซบิวทลิ นี -ไอโซพรนี เปน ตน 3. เทอรพอลิเมอร (terpolymer) เปน พอลิเมอรท ี่ประกอบดวยมอนอเมอรสามชนดิ มาตอ กนั ตลอด สายโซโมเลกุล เชน เอทลิ ีนโพรพิลนี ไดอนี (EPDM) เปน ตน

3 ยาง ยาง เปน วสั ดุพอลเิ มอรช นิดหน่งึ และเปน วัตถดุ ิบทส่ี าํ คัญในการแปรรปู เปน ผลิตภณั ฑย างตางๆ ยาง ทีไ่ ดจากตนพชื เรยี กวา ยางธรรมชาติ (natural rubber) และยางทไี่ ดจากการสงั เคราะหท างเคมี เรียกวา ยาง เทยี ม หรอื ยางสงั เคราะห (synthetic rubber) ยางมสี มบัติที่เปน เอกลักษณ คือ ความยืดหยนุ (elasticity) เมอ่ื ใหแ รงดึงหรอื กดยาง ยางจะยืดหรอื ยุบได และสามารถกลับสูส ภาพเดมิ ไดเ ม่ือปลอยใหย างเปน อิสระ นกั อตุ สาหกรรมยางจงึ เรยี กยางวา อลิ าส โตเมอร (elastomer) ยางธรรมชาติ ไดมาจากพชื ทใี่ หย างไดซ ่งึ มมี ากมายกวา 200 พนั ธุ แตพ ชื ที่มคี วามสําคัญนาํ มาใชใน เชงิ การคาไดม เี พียงไมกี่ชนดิ ดงั น้ี 1. ยางพารา (Hevea brasiliensis) เปน พืชท่ีปลูกกันอยางกวา งขวางในแถบเอเชียตะวันออกเฉยี ง ใต และถกู นาํ มาใชประโยชนอยา งกวา งขวางในอุตสาหกรรมผลติ ภัณฑย าง การเกบ็ ผลผลิตนํ้ายางจากตน ใช วธิ ีการกรดี เปลอื กยาง น้ํายางทไี่ ดมีปริมาณเน้อื ยางแหง ประมาณ 20 – 45% มีโครงสรา งทางเคมีของยาง เปน cis-1, 4-Polyisoprene 2. ยางวายยูเล (Guayule) เปน ไมพุมตระกลู Parthenium argentatum ปลูกในรฐั คาลฟิ อรเ นีย และเปนไมพ นื้ เมอื งในภาคเหนือของภาคกลางของเมก็ ซิโก และในภาคตะวนั ออกของรฐั เท็กซัส นํา้ ยางใน ตนยางวายยูเลมอี ยูทวั่ ไปทงั้ ลําตน ราก ก่ิงกา น ยกเวนใบ เมือ่ ตนโตเต็มที่สูงประมาณ 75 – 100 เซนติเมตร การเกบ็ ผลผลติ น้ํายางมี 2 วธิ ี คอื ถอนขน้ึ มาทงั้ ตน กบั การตัดลําตน สงู จากพ้นื ดินประมาณ 5 เซนติเมตร แลว นาํ มาสกัดนา้ํ ยางออกจากตนวายยูเล วธิ ีสกัดทท่ี าํ ในเชงิ การคา มี 2 วิธี คือ ใชเ ครอื่ ง Bauer Mill (wood pulping machine) กบั การใชตวั ทาํ ละลาย นํา้ ยางจากวายยูเล มีโครงสรางทางเคมีเหมือน ยางพารา มปี รมิ าณเน้อื ยางแหงประมาณ 10% และมปี รมิ าณสารตา งๆ เชน โปรตนี กรดอะมโิ น และ พอ ลเี ปปไตด นอ ยกวา ยางพารา นอกจากนยี้ งั มปี รมิ าณเรซิน (resin) ซง่ึ เปนสารทลี่ ะลายไดใ นอะซิโตน มากกวา ยางพันธุ Hevea brasiliensis ทาํ ใหมีอายสุ ั้น และใหผ ลผลติ ตํ่า 3. ยางกัตตา ยางบาลาตา และยางชิคเคล้ิ (Gutta-Percha, Balata and Chicle) ยางทัง้ 3 ชนิดมี สมบตั แิ ตกตางจากยางพารา และมโี ครงสรา งทางเคมีเปน tran-1, 4 Polyisoprene ในทางการคา ยางกตั ตา นาํ มาทาํ เปนสว นประกอบของลกู กอลฟ และทาํ ฟน ฟลอม ยางบาลาตาถกู ใชในอตุ สาหกรรมผลติ สายพาน และยางชคิ เคลิ้ ใชทําหมากฝรงั่

4 ยางสังเคราะห ยางสังเคราะหเรม่ิ ถกู คน ควาวจิ ยั ในระหวา งสงครามโลกคร้งั ที่ 1 เน่ืองมาจากการขาดแคลนยาง ธรรมชาตทิ ่จี าํ เปน ตองใชใ นการผลิตอาวธุ และความไมส ะดวกในการคมนาคมตดิ ตอ ระหวางประเทศผูผลิต ยางธรรมชาตกิ บั ประเทศผูใ ชย างธรรมชาติ ราคาท่ีไมแ นนอนของยางธรรมชาติ รวมทง้ั สมบตั พิ ิเศษ บางอยา งทยี่ างสังเคราะหมแี ตยางธรรมชาตไิ มมี เชน ความทนทานตอ น้ํามนั และความรอนสูงๆ ยางสงั เคราะหถกู ผลิตขนึ้ มาจากการทาํ ปฏกิ ิรยิ าทางเคมี เรียกวา ปฏกิ ิรยิ าพอลิเมอรไ รเซช่ัน (Polymerization) ปจจุบนั นม้ี กี ารผลิตยางสงั เคราะหในเชงิ การคา หลายชนิด โดยทั่วไปยางสังเคราะหแ บง ได เปน 2 กลมุ คือ 1. ยางสงั เคราะหใ ชง านทวั่ ไป (general purpose synthetic rubber) เปนยางที่ผลติ ข้นึ มาใน ปริมาณมาก เพ่อื ใชแ ทนยางธรรมชาติ เชน พอลิไอโซพรนี สังเคราะห (Synthetic Polyisoprene Rubber, IR) สไตรีนบิวตะไดอีน (Styrene-Butadiene Rubber, SBR) บิวตะไดอนี (Butadiene Rubber) ไอโซบิวทิลนี ไอโซพรนี หรือ ยางบิวทาย (Isobutylene Isoprene Rubber, IIR or Butyl) เอทลิ นี โพรพิลีน ไดอนี มอนอเมอร (Ethylene Propylene Diene Monomer, EPDM) 2. ยางสงั เคราะหใชง านพิเศษ (special purpose synthetic rubber) เปนยางท่ผี ลิตขน้ึ มาใน ปรมิ าณทน่ี อยกวายางสงั เคราะหใชง านทว่ั ไป มสี มบตั ิทนทานพิเศษตอ นาํ้ มนั ตัวทาํ ละลาย ความรอ น หรือ สารเคมี เชน คลอโรพรนี หรือ นโี อพรีน (Chloroprene or Neoprene Rubber, CR) อะครโิ ลไนไตรล บวิ ตะไดอีน (Acrylonitrile Butadiene Rubber, NBR) คลอโรซลั โฟเนเตต พอลิเอทิลนี หรอื ไฮพาลอน (Chlorosulfonated Polyethylene Rubber, CSM or Hypalon) พอลอิ ะครลิ ิก (Polyacrylic Rubber, ACM) ซิลิโคน (Silicone, SI) พอลิซลั ไฟด หรอื ไธโอคอล(Polysulphide Rubber, TR or Thiokol)

5 บทที่ 2 ยางธรรมชาติ ความหมายของนาํ้ ยาง น้ํายาง (latex) มาจากภาษาละตนิ หมายถึง ของเหลว (liquid) หรือของไหล (fluid) ในบางครงั้ กม็ ี การใหค วามหมายวา เปนของเหลวหรอื ของไหลทม่ี ลี กั ษณะคลายนาํ้ นม (milky) โดยเฉพาะของไหลทมี่ ี สวนประกอบของนํา้ ในระยะเวลา 10 ป กอนศตวรรษท่ี 19 นักพฤกษศาสตรใหความหมายของนํา้ ยางวา เปน นํ้าจากเนอื้ เยือ่ พชื ทีม่ ีลกั ษณะคลา ยนํ้านม สขี าว ตอมากลางศตวรรษที่ 19 นาํ้ ยางจึงเปน คาํ ที่ใชก นั ทว่ั ไปในอตุ สาหกรรมยาง ความหมายของน้ํายางทางดา นวทิ ยาศาสตรพอลิเมอรและเทคโนโลยี เปน สารพอลิเมอรทมี่ ีการ กระจายตวั แบบคอลลอยดในตวั กลางทมี่ นี ํา้ เปน สว นประกอบ ดังนั้น น้ํายางธรรมชาติทไี่ ดจ ากตน ยางพารา Hevea brasiliensis จงึ เปน สารพอลิเมอรของอนุภาคยางท่มี ีน้าํ หนกั โมเลกลุ สูงกระจายตวั อยใู นตวั กลางนาํ้ สว นประกอบของนํ้ายางสด น้าํ ยางจากตน ยางพารา ขณะท่ยี งั สดจะมีสีขาว หรือ สคี รมี สามารถไหลไดเองโดยอสิ ระ มีความ หนืดประมาณ 12 - 15 เซนตพิ อยส (centipoises) ความหนาแนน ประมาณ 0.975 - 0.980 กรัม ตอ ลกู บาศกเซนติเมตร (g/cm3) และ คา ความเปน กรดดา ง (pH) 6.5 - 7.0 รปู รา งของอนุภาคยางเปน รปู กลมหรื อรปู ลูกแพร ขนาด 0.05 - 5 ไมโครเมตร นํา้ ยางสด เปนสารแขวนลอยของอนุภาคยางในของเหลวทเ่ี รยี กวา ซรี ัม (serum) อนุภาคยาง ดังกลา วเปนสารพอลิเมอรไ ฮโดรคารบ อนทม่ี ีชอื่ ทางเคมวี า 1, 4 - พอลีไอโซพรนี ทีม่ ีโครงสรา งโมเลกุลแบบ ซสิ (cis - 1, 4 - polyisoprene) ประกอบดว ยมอนอเมอร (monomer) ของไอโซพรนี (isoprene) ซ่งึ มี คารบอน (carbon, C) 5 อะตอม กบั ไฮโดรเจน (hydrogen, H) 8 อะตอม ตอ กันจาํ นวนมากเปนสายโซ โมเลกุลยาว CH3 ~ ~H2CC=CCH2 CH2 - C = CH - CH2 H H3C ไอโซพรีน (isoprene) พอลิไอโซพรนี (cis - 1, 4 - Polyisoprene) รูปท่ี 3 สตู รโมเลกุลของไอโซพรีนและพอลิไอโซพรีน

6 สว นประกอบของน้ํายางสด แบงได 2 สวนหลกั คอื 1. สวนท่ีเปนยาง (Dry Rubber Content, DRC) เปนอนภุ าคยางของไอโซพรีนทเ่ี ช่อื มตอ กัน ประมาณ 2000 - 5000 หนว ย ตอ 1 โมเลกุล 2. สวนทไ่ี มใชย าง (Non Rubber Content) เปน สว นประกอบอน่ื ๆ ทั้งหมดท่ไี มใ ชยาง มี สารประกอบตา งๆ หลายชนดิ เชน นํ้าตาล โปรตีน ไขมนั คาโรทนี อยด เกลอื แร เอนไซม และ สารประกอบ ไนโตรเจน เปน ตน สดั สว นของสว นประกอบของนํ้ายางสด ดังแสดงไวใ นตารางท่ี 1 ตารางท่ี 1 สดั สว นของสว นประกอบของนํา้ ยางสด สดั สวน (รอยละ โดยนํา้ หนกั ) 36 สวนประกอบ ปริมาณของแข็งทง้ั หมด (สว นที่เปนเนือ้ ยางและไมใชเ นอ้ื ยาง) 1 - 1.5 สารจาํ พวกโปรตีน 1 - 2.5 สารจําพวกเรซนิ ขเี้ ถา สงู ถงึ 1 นาํ้ ตาล น้ํา (ปรมิ าณทรี่ วมกับสารอน่ื แลว เปน 100) 1 ปริมาณของแขง็ ทัง้ หมดในน้าํ ยางสด จะมีสว นทเี่ ปน เนอ้ื ยางแหง (dry rubber) ประมาณ 33% กบั สว นที่ไมใชย าง (non rubber) 3% แตเ มือ่ ปนนํา้ ยางสดเปนนา้ํ ยางขน แลว สว นที่ไมใชย างจะลดลงเหลอื ประมาณ 1% - 2% ขึ้นอยกู บั ประสทิ ธิภาพและการปรับเคร่อื งปน ความแปรปรวนของสารตางๆ ในน้ํายาง ขึน้ กบั พันธุยาง อายยุ าง ฤดูการกรดี ยาง และวธิ กี ารกรีดยาง การรกั ษาสภาพนํา้ ยางสด น้ํายางสดสามารถคงสภาพเปน ของเหลวได เนื่องจากปจ จยั 2 ประการ คือ 1. สว นประกอบของโปรตีนที่ดดู ซับอยูร อบๆ ผิวของอนภุ าคยาง หรือ โปรตีนเปนช้นั หอหุม (hydrated protein envelop) อนุภาคยางไว จงึ มีความสาํ คัญตอ สถานะความคงตวั เปนของเหลวของน้าํ ยาง เพราะโปรตนี จะปอ งกนั การรวมตัวกนั ของอนภุ าคยาง ถา มกี ารสูญเสียน้ํา (dehydrated) ในชนั้ ของโปรตีนที่

7 หมุ อนุภาคยาง ซ่ึงอาจเกดิ จากการเตมิ แอลกอฮอลห รือสารบางอยา งลงในนํ้ายาง ทําใหอ นภุ าคยางมา รวมตัวกนั เปน กอ นยาง (coagulum) นาํ้ ยางกจ็ ะสูญเสียความคงตัว ไมเปนของเหลว 2. ประจลุ บทอี่ ยรู อบๆ อนภุ าคยางซึง่ กอ ใหเ กดิ การผลักกันระหวา งอนุภาคยาง ก็ชวยรักษา สถานะการกระจายตวั ของอนภุ าคยางดวย ทาํ ใหน าํ้ ยางยงั เปน ของเหลวอยไู ด ถา เกิดผลกระทบกระเทือนที่ ทาํ ใหประจไุ ฟฟา ลบลดลง อนุภาคยางกจ็ ะรวมตวั กันเปน อนุภาคขนาดใหญ ทาํ ใหการกระจายตวั ของ อนภุ าคยางคอ ยๆ ลดลงจนกระท่ังเกดิ เปนกอนยาง (coagulum) นํ้ายางก็จะเสยี สภาพการเปน ของเหลว นํา้ ยางสดทไี่ ดจากการกรีดตน ยางมีสถานะเปนกลาง และมีสารประกอบนาํ้ ตาลทเ่ี ปน อาหารของ แบคทเี รยี และยสี ตท่อี ยูใ นอากาศ เมอ่ื น้าํ ยางสดไหลออกจากตน ยาง แบคทีเรียในอากาศจะปะปนกบั น้ํายาง บนรอยกรีดยาง เปลอื กตนยาง และในถวยรับนา้ํ ยาง ทําใหน ํา้ ตาลเปล่ียนเปน สารทเ่ี ปนกรดซงึ่ ไปทําลายชนั้ โปรตนี ทห่ี ุมอนภุ าคยาง ทาํ ใหนา้ํ ยางเสยี สภาพการเปน ของเหลว นํ้ายางจะหนดื ขน้ึ และจับตัวเปน เม็ดเล็กๆ ซ่งึ ชาวบา นเรียกวา เมด็ พริก มกี ลนิ่ เหมน็ บูดเนาภายในเวลาไมก ชี่ ว่ั โมง การเสยี สภาพแบบนี้ เรยี กวา การจับ ตัวทเี่ กิดเองตามธรรมชาติ (natural or spontaneous coagulation) การจบั ตวั ของยางจะชา เรว็ เพียงใด ขนึ้ กับปจ จยั ตา งๆ เชน สภาพแวดลอ ม อุณหภมู ิ ความคงตัวของนํา้ ยาง พนั ธุยาง เปนตน ดังนนั้ เพื่อปองกนั ไมใหน าํ้ ยางสดท่ีไดอ ยูในสภาพของเหลว ไมจบั เปนกอ น จําเปนตอ งเติมสารเคมีรกั ษาสภาพน้ํายางสด อยางไรกต็ ามตองเลือกสารเคมรี กั ษาสภาพน้ํายางสดใหเ หมาะสม สําหรับการนาํ นา้ํ ยางสดไปแปรรปู เปน ยางดิบชนดิ ตา งๆ ดวย สารเคมีรักษาสภาพนา้ํ ยางสด สารเคมีรกั ษาสภาพนํ้ายางควรมสี มบัติ ดังนี้ 1. มีประสิทธภิ าพในการทาํ ลายจุลินทรยี  2. ควรมีประสิทธภิ าพเปนดา งเพือ่ สง เสริมสถานะแขวนลอยใหนา้ํ ยาง 3. ทาํ ใหอนมุ ูลโลหะหนกั ไมว องไวตอการเกิดปฏิกิริยา เพราะอนมุ ูลเหลานีจ้ ะสง เสรมิ การเจรญิ ของ จุลนิ ทรีย 4. สามารถระงับการทาํ งานของเอนไซมท่ชี ว ยการเจรญิ ของจุลนิ ทรยี  5. ไมเปน พษิ ตอคนและตอ คณุ ภาพของยาง กําจดั ไดง า ยและ กําจัดไดส ะดวก

8 สารเคมรี ักษาสภาพนาํ้ ยางสดเพ่อื ทาํ ยางแผน แหง 1. แอมโมเนยี (Ammonia, NH3) เปน สารเคมรี ักษาสภาพนาํ้ ยางสดทนี่ ิยมใชโ ดยทวั่ ไป ทาํ หนา ที่ ขดั ขวางการเจรญิ เติบโตของแบคทเี รยี ในนา้ํ ยาง และดว ยความเปน ดา งของแอมโมเนยี จงึ ชว ยเพมิ่ ประจุลบ รอบอนุภาคยางมากข้ึน ซึง่ สงเสริมสถานะการเปน ของเหลวของนาํ้ ยางดว ย นอกจากนแี้ อมโมเนยี ยังทาํ ปฏกิ ริ ยิ ากับโลหะ เชน แมกนีเซียม เปนตะกอนของแมกนีเซียมแอมโมเนยี มฟอสเฟต (magnesium ammonium phosphate) ทไ่ี มล ะลายนา้ํ ทาํ ใหส ามารถกาํ จดั โลหะทอี่ าจทาํ ใหน ้ํายางเสียสภาพได ปริมาณ ของแอมโมเนยี ทใี่ ช คือ 0.01% - 0.05% ตอ น้ําหนักน้ํายาง สามารถรักษานา้ํ ยางสดได 3 – 10 ชวั่ โมง ถาใช ปริมาณแอมโมเนียสูงถงึ 0.15% สามารถรักษาน้ํายางสดไดประมาณ 1 – 2 วนั ยางแผน ที่ไดม ีสีคลํ้ากวา ปกติ 2. ฟอรม าลดีไฮด (Formaldehyde) สามารถทาํ ลายแบคทีเรยี และอาจชวยขดั ขวางการทาํ งาน ของเอนไซมในนา้ํ ยางที่ทาํ ใหเ กิดการเสียสภาพ ตอ งเก็บฟอรม าลดไี ฮดใ นภาชนะท่ีปด สนทิ เพราะสารนี้อาจ ถูกออกซไิ ดสเ ปน กรดฟอรม คิ ได ดังนั้นการใชฟ อรมาลดไี ฮดจงึ ตองทําใหเ ปน กลางดว ยโซเดียมคารบอเนต หรอื ใชฟ อรม าลดไี ฮดก บั สารทเี่ ปน ดา ง เชน โซเดียมซลั ไฟต โดยเตรยี มฟอรมาลดีไฮดเ ปน สารละลายเจือจาง 1% โดยปริมาตร (สารละลายฟอรม าลดีไฮดท่มี ีจําหนายมคี วามเขม ขนั 38% – 40%) ปรมิ าณการใช 0.05% - 0.2% ตอน้าํ หนกั นา้ํ ยาง อาจเกบ็ รักษานา้ํ ยางไวไ ด 2 - 3 วัน ยางแผน ท่ีไดม ีสีคลา้ํ กวาปกติ 3. โซเดียมซัลไฟต (Sodium sulfite, Na2SO3) เปนผงสขี าว มสี วนผสมของซลั เฟอรไดออกไซด ประมาณ 48% - 50% ไมเ สถยี รในสภาพอากาศรอ นจึงควรเกบ็ ในทเี่ ยน็ และปด สนิท การใชง านจะตอง เตรยี มใหมทกุ วัน ในรูปสารละลายความเขมขน 3% โดยนํ้าหนกั ตอปรมิ าตร ปริมาณการใช 0.05% - 0.08% ตอน้ําหนกั นํ้ายาง จะสามารถรกั ษานํ้ายางไดน านประมาณ 12 – 14 ช่ัวโมง และปริมาณ 0.1% ตอนา้ํ หนัก นาํ้ ยาง จะสามารถรกั ษานาํ้ ยางไดถงึ 24 ช่วั โมง โดยหยดสารละลายโซเดียมซัลไฟตล งในถวยนาํ้ ยาง 2 - 3 หยด แลวเตมิ สว นท่เี หลอื ลงในถงั เก็บนํ้ายาง ยางแผน ทไ่ี ดม สี จี างกวา ยางแผน ทร่ี กั ษาสภาพดวยแอมโมเนยี และฟอรม าลดีไฮด และสขี องยางจะจางกวา ยางแผน ทไี่ ดจากนา้ํ ยางที่ไมไดรกั ษาสภาพดว ยสารเคมีใดๆ เลย ดังนน้ั จงึ มกี ารใชโซเดียมซัลไฟตในการทํายางทต่ี อ งการสจี าง เชน ยางแผนผง่ึ แหง และยางเครพขาว 4. โซเดยี มคารบ อเนต (Sodium carbonate, Na2CO3) มีสมบัติเปน ดา งออน ชวยลดกรดท่ีเกิดจาก การทาํ ปฏกิ ิรยิ าของแบคทีเรยี กับนา้ํ ตาล ถา ใชสารน้ปี ริมาณ 0.2% ตอ นํ้าหนกั นา้ํ ยาง สามารถรกั ษานํ้ายาง ไดนาน 1 - 2 ชว่ั โมง ถาใชป รมิ าณ 0.5% - 10.0% ตอนํ้าหนักน้ํายาง สามารถรกั ษานา้ํ ยางไดน าน 14 – 24 ชวั่ โมง สารน้ีเหมาะสาํ หรับการรกั ษาสภาพนํา้ ยางสดทนี่ าํ ไปทาํ ยางแผน และยางเครพ 5. โซเดยี มเมตะไบซลั ไฟต (Sodium metabisulfite, Na2S2O5) เปนผงสีขาว มีสมบัตเิ ปน กรด สามารถทาํ ลายแบคทเี รียไดบาง และทาํ ลายเอนไซมท ที่ าํ ใหย างมสี ีคล้ํา การใชโซเดยี มเมตะไบซัลไฟต 0.1%

9 - 0.5% ชวยรักษาสภาพนา้ํ ยางไดน าน 24 ชวั่ โมง สารนเ้ี หมาะสาํ หรบั ใชในนาํ้ ยางสดทจี่ ะนาํ ไปทํายางเครพ ขาว และยางแผน ผ่ึงแหง 6. บอแร็ก (Borax, Na2B2O7.10H2O) เปน ดา งออ นๆ สามารถทาํ ลายแบคทีเรียไดบ า ง ถาใชใน ปริมาณ 0.1% ตอ น้าํ หนกั นา้ํ ยาง จะรกั ษาน้าํ ยางได 1 - 2 ชั่วโมง และถาใช 0.5% - 1.0% ตอ นาํ้ หนกั นํา้ ยาง สามารถรกั ษานํา้ ยางไดน าน 14 - 24 ชวั่ โมง สารเคมรี ักษาสภาพนา้ํ ยางสดเพื่อทาํ ยางแทง ยางแทงทผี่ ลติ จากนํ้ายางสด คอื ยางแทงชนั้ 5 แอล (STR 5L) และยางแทงชัน้ 5 (STR 5) เปน ยาง แทง ทมี่ สี จี าง จงึ ตอ งเลอื กใชสารรักษาสภาพนาํ้ ยางทค่ี ํานงึ ถึงผลกระทบตอสีของยางใหอ ยูในมาตรฐานดว ย สารเคมรี กั ษาสภาพนา้ํ ยางสดทใ่ี ชคอื 1. แอมโมเนยี หรอื โซเดยี มซัลไฟต 0.05% ตอนํา้ หนกั นาํ้ ยาง รักษาน้ํายางไดนาน 4 ชวั่ โมง 2. ฟอรมาลดไี ฮด 0.05% ตอนํา้ หนักน้ํายาง การใชส ารนจี้ ะทาํ ใหยางแทง มีสอี ยใู นมาตรฐาน แตส ี คอนขา งเขมกวา แอมโมเนียและโซเดยี มซลั ไฟต 3. กรดบอรกิ รกั ษานาํ้ ยางไดในชวงเวลาสน้ั ๆ ถาตองการรักษาน้าํ ยางไวน าน ตอ งใชป ริมาณกรด บอรกิ เยอะซงึ่ เปนการไมป ระหยดั แตก รดบอรกิ มีขอ ดีทไี่ มท าํ ใหสีของยางเขม จงึ มกี ารใชกรดบอริกรว มกบั แอมโมเนยี เพ่ือรวมประสิทธภิ าพในการรักษานา้ํ ยางสดจากแอมโมเนยี กบั ประสทิ ธิภาพในการรกั ษาสขี อง ยางแทง จากกรดบอริก โดยมีปรมิ าณการผสมระหวา งแอมโมเนยี และกรดบอรกิ ในการนาํ ไปรักษาสภาพนํ้า ยางทจี่ ะนาํ ไปทาํ ยางแทง ดังนี้ ปรมิ าณแอมโมเนยี + ปรมิ าณกรดบอริก ระยะเวลารกั ษานา้ํ ยาง (% ตอ นํา้ หนกั นา้ํ ยาง) (ช่วั โมง) 0.03 + 0.05 33 - 44 0.05 + 0.05 39 – 43 0.05 + 0.03 52 – 60 สารเคมรี กั ษาสภาพนา้ํ ยางสดเพ่อื ทาํ นา้ํ ยางขน 1. แอมโมเนยี ชวยขดั ขวางการเจรญิ เตบิ โตของแบคทเี รียที่ลงปะปนในนํ้ายาง ปรมิ าณแอมโมเนีย ทใี่ ช อยา งนอ ยตอ งพอสําหรบั การรักษาสภาพน้ํายางไวไ ด 1 วนั ในทางปฏิบตั ิมักใชแ อมโมเนียในปริมาณ 0.3% - 0.7% ตอนํ้าหนกั น้าํ ยาง

10 2. การใชแ อมโมเนยี รวมกับสารชว ย การใชแ อมโมเนยี เพียงอยา งเดยี วไมส ามารถปองกันการเพมิ่ ปริมาณกรดไขมนั ระเหย ท่ีเกิดจากการเจริญของแบคทีเรียในนํา้ ยาง การใชส ารชวยรวมกบั แอมโมเนยี จะ ปองกันการเพม่ิ จํานวนของกรดไดด กี วา การใชแ อมโมเนยี ตามลาํ พงั 2.1 ซงิ คอ อกไซด (Zinc oxide, ZnO) สามารถทาํ ลายแบคทเี รียในนํ้ายางได โดยใช ซงิ คอ อก ไซด 0.05% กับ แอมโมเนยี 0.3% ตอ นาํ้ หนกั นา้ํ ยาง สามารถยบั ยง้ั การเพมิ่ ปริมาณของกรดไดนานถงึ 2 สัปดาห หรืออาจใชซิงคออกไซดรวมกบั เตตระเมทิลไธยูแรมไดซัลไฟด (Tetramethyl thiuram disulfide, TMTD) ในอตั ราสวนเทา ๆ กัน เปน สารชว ยรวมกบั แอมโมเนีย ในอตั รา 0.025% ตอ นาํ้ หนกั นาํ้ ยาง กบั แอมโมเนยี 0.2 – 0.35% ตอน้าํ หนักนาํ้ ยาง จะรกั ษานํา้ ยางสดทมี่ จี ํานวนกรดไขมันระเหยตาํ่ กวา 0.02 ได นานถึง 10 วนั 2.2 ซิงคไดเอทลิ ไดไธโอคารบาเมต (Zinc diethyl dithiocarbamate, ZDC) ใชซิงคไ ดอัลคิล ไดไธโอคารบ าเมต 0.01% รวมกบั แอมโมเนยี 0.3% สามารถรักษาสภาพน้ํายางไดเ กนิ 2 อาทติ ย ชนิดของยางธรรมชาติ นาํ้ ยางสดทไี่ ดจากตน ยางพารา โดยทว่ั ไปสามารถนาํ มาแปรรูปเปน ยางดิบได 2 แบบ คอื นํา้ ยางขน (Concentrated Latex) กับ ยางแหง (Dry Rubber) นา้ํ ยางขน น้ํายางสดจากตน ยางพารา มีองคป ระกอบหลกั ๆ 2 สวน คือ ปรมิ าณเนอ้ื ยางแหงซ่ึงมีประมาณ 25% - 45% และ สวนท่ีเปน สารของแข็งทไี่ มใชย างประมาณ 5% สวนทเ่ี หลอื สว นใหญเ ปนนาํ้ เมือ่ มีการนํานาํ้ ยาง สดไปใชงานในการทําผลิตภัณฑยางตา งๆ ในโรงงานซง่ึ คอ นขา งอยไู กลจากสวนยางพารา ทาํ ใหเ กิดความไม สะดวกและไมเ ปน การประหยดั ในการขนสง น้าํ ยางสดไปยังโรงงาน นอกจากนี้สารบางอยางทม่ี ีอยใู นนา้ํ ยาง อาจมผี ลใหคณุ ภาพผลิตภัณฑย างไมด ี ดงั น้นั จึงมีการผลติ น้ํายางสดเปนนํา้ ยางขน ทม่ี ปี ริมาณเนอื้ ยางแหง 60% ซง่ึ เปนความเขม ขน ที่เหมาะสมกบั การนําไปผลิตผลิตภัณฑตา งๆ การผลติ นาํ้ ยางขน มี 4 วธิ ี คอื 1. การระเหยนา้ํ (evaporation) วิธีน้ตี องมีการเติมสารท่ีทําใหน า้ํ ยางคงตวั (stabilizer) เชน potassium soap ในถงั น้ํายาง แลว ใหค วามรอนรอบๆ ถงั เมอ่ื นํ้าระเหยไปนา้ํ ยางขนท่ไี ดจะมปี ริมาณ ของแขง็ ทง้ั หมด 75% ปริมาณเนอื้ ยางแหง 60% caustic potash 1.5% และสารทท่ี าํ ใหน ํา้ ยางคงตวั กบั

11 โปรตนี ประมาณ 13.5% วิธนี ี้เหมาะกบั การขนยายนา้ํ ยางไปในระยะทางไกล และเหมาะกับการนําไปผลติ ผลติ ภณั ฑท่ีตองใสสารเพิ่ม (filler) จํานวนมาก เชน การผลิตกาว 2. การทาํ ใหเกดิ ครีม (creaming) วิธนี มี้ กี ารเตมิ สารทาํ ใหเกิดครมี (creaming agent) เชน sodium alginate, locust bean gum, dum karaya, gum tragacanth เปน ตน สารทาํ ใหเกิดครีมจะพอก หรอื เคลอื บผิวของอนภุ าคยาง ทําใหอนภุ าคยางมขี นาดใหญขน้ึ และลอยมาทผ่ี วิ นา้ํ ยาง นา้ํ ยางขนทไี่ ดม ี ความบรสิ ุทธแ์ิ ละมโี ปรตีนนอยลงเมอ่ื ผานวธิ กี ารทาํ ใหเ กิดครีมหลายๆ ครง้ั แตว ิธนี ม้ี ีความยุงยากและ สน้ิ เปลอื งเวลา 3. การปน (centrifuging) วธิ ีนแี้ ยกสว นทีเ่ ปน เนอื้ ยางออกจากสว นที่เปน นํ้า คอื ซรี ัมนั่นเอง โดยใช เคร่อื งปน แยก นาํ้ ยางขน ทไี่ ดมีปริมาณเนอ้ื ยางแหงประมาณ 60% วธิ ีนเี้ ปนทน่ี ยิ มใชก นั อบางกวา งขวาง ในทางการคา 4. การใชกระแสไฟฟาแยก (electro decantation) วิธนี ใ้ี ชไ ฟฟาเขามาชวยแยกสว นของเน้ือยาง จากสวนของซีรัม โดยจมุ ขวั้ ไฟฟา ท่ีเปนขวั้ บวกลงในน้ํายางทเี่ ติมสารชว ยใหน า้ํ ยางคงตัวไวแ ลว เน่ืองจาก อนภุ าคยางมปี ระจุลบหมุ อยู จงึ คอ ยๆ เคลอื่ นไปรวมที่ขวั้ บวกและลอยตัวสูงขึน้ สผู วิ ของนา้ํ ยาง แตวธิ ีนไ้ี ม สะดวก และ ลงทนุ สงู การผลติ นาํ้ ยางขน ดว ยวธิ กี ารปน การผลติ น้าํ ยางขน ดวยวิธกี ารปน ตามรูปท่ี 4 มีขั้นตอนการผลิต ดงั น้ี 1. การรวบรวมนาํ้ ยางสด โรงงานผลิตนา้ํ ยางขน รวบรวมนา้ํ ยางสดจากแหลง ตางๆ โดยโรงงานมกี ารต้ังจุดรับซ้ือนํา้ ยาง หรือ ชาวสวนยางบางรายอาจขนนาํ้ ยางสดมาสง ทโ่ี รงงานโดยตรง นํ้ายางสดทีร่ วบรวมไดจะถา ยลงถังรวม สิง่ สาํ คญั ที่ตอ งคํานงึ ถงึ และปฏบิ ตั ิ คอื การรักษาความสะอาด และ การใชสารเคมีรกั ษาสภาพนาํ้ ยางที่ ถกู ตองและพอเพยี ง ควรนํานํ้ายางสดเขา กระบวนการผลิตใหเ รว็ ที่สุด เพื่อใหไดผลผลิตทม่ี คี ุณภาพดี

12 นํา้ ยางสด (รกั ษาสภาพดว ย NH3/TMTD/ZnO) ทดสอบ DRC, VFA และ Mg เตมิ DAHP เพ่ือตกตะกอนธาตุแมกนีเซียม เครอื่ งปน นา้ํ ยางขน 60% หางนาํ้ ยาง (Concentrated Latex) (Skim Latex) รักษาสภาพดวยแอมโมเนีย ระเหยแอมโมเนีย 1. นํา้ ยางขน ชนดิ High Ammonia, เตมิ กรดซลั ฟรู ิกเพอ่ื จบั ตวั เน้ือยาง เครอ่ื งรดี เครพ หรอื เครอื่ งตัดยอย HA เติมแอมโมเนีย 0.7% 2. น้ํายางขน ชนดิ Low Ammonia, LA เตมิ แอมโมเนยี 0.2% กบั สารชว ย สกิมเครพ หรือ สกิมบลอ ค รปู ท่ี 4 ผังการผลิตน้าํ ยางขน โดยวธิ ีการปน และการผลติ ยางสกิมจากหางน้ํายาง

13 2. การตรวจสอบนาํ้ ยางสด เก็บตวั อยา งนา้ํ ยางสดในถังรวมมาตรวจสอบ ปริมาณเนื้อยางแหง ปรมิ าณกรดไขมนั ระเหย และ ปรมิ าณธาตุแมกนเี ซยี ม เพอื่ เปนขอ มูลสาํ หรับปรบั สมบตั ิน้ํายางสดใหเหมาะสม โดยปกตนิ ้าํ ยางสดท่ี จะนาํ ไปปน เปน นา้ํ ยางขนควรมปี รมิ าณธาตแุ มกนเี ซียม 50 สว นตอ ปริมาณของแขง็ ท้ังหมดของนํา้ ยาง 1 ลา นสว น (50 ppm on total solid) เพราะธาตแุ มกนเี ซยี มจะทาํ ใหน า้ํ ยางสญู เสียความคงตัวตอเคร่ืองกล ดงั น้ันถานาํ้ ยางสดมีปรมิ าณธาตุแมกนเี ซียมเกิน 50 ppm ในทางปฏบิ ัตโิ รงงานจะมีการเตมิ สารเคมี ได แอมโมเนยี ม ไฮโดรเจน ฟอสเฟต (Diammonium hydrogen phosphate, DAHP) เพอ่ื ให DAHP จับธาตุ แมกนีเซียมและตกตะกอนในลักษณะของตม (sludge) ซึ่งใชเวลาอยางนอย 1 วัน 3. การปน นํ้ายางสดเปน น้าํ ยางขน ไขนา้ํ ยางจากถังเก็บไปปน แยกสวนทเี่ ปนนํ้าออกดว ยเครือ่ งปน น้ํายางทไ่ี ดจ ากเครือ่ งปนสว น หนงึ่ คอื นา้ํ ยางขน ทม่ี ปี รมิ าณเนอ้ื ยางแหง 60% และอกี สวนหนง่ึ เปน ผลพลอยได คือ หางนา้ํ ยาง (skim latex) ซ่งึ มีปริมาณเนอ้ื ยางแหง อยปู ระมาณ 8% จะถกู นาํ ไปผลิตเปน ยางสกมิ 4. การรักษาสภาพน้าํ ยางขน นาํ้ ยางขน ทไี่ ดต อ งมีการรกั ษาสภาพนาํ้ ยาง โดยสว นใหญม ีการเติมแอมโมเนยี เปนหลกั เพราะ แอมโมเนยี เปน ตัวทาํ ลายแบคทเี รยี ระบบการรกั ษาสภาพน้าํ ยางขน ดว ยแอมโมเนยี มี 2 ระบบ คอื 4.1 ระบบที่ใชปริมาณแอมโมเนยี มาก ประมาณ 0.7% ตอนํา้ หนักนา้ํ ยาง เรยี กนํ้ายางขนชนิดนี้ วา HA (High Ammonia) 4.2 ระบบที่ใชป รมิ าณแอมโมเนยี นอ ย ประมาณ 0.2% ตอน้ําหนกั นํา้ ยาง และมกี ารใชส ารชว ย บางชนิดรว มดว ย เชน เตตระเมทิลไธยแู รมไดซัลไฟด รวมกบั ซิงคอ อกไซด (Tetramethyl Thiuram Disulphide/Zinc Oxide, TMTD/ZnO) เรียกนาํ้ ยางขน ชนดิ นีว้ า LA (Low Ammonia) สมบัตนิ ้าํ ยางขน วธิ กี ารทดสอบสมบตั ินํ้ายางขน โดยทว่ั ไปจะองิ ตามมาตรฐานการทดสอบขององคก ารมาตรฐาน ระหวา งประเทศ (International Organization for Standardization, ISO) คือ ISO 2004 - 2000 ระบสุ มบตั ิ ท่ตี อ งทดสอบและขดี จํากดั ของนา้ํ ยางขน ท่ีผลติ จากวธิ กี ารปน สมบตั ิทีร่ ะบคุ ณุ ภาพของน้าํ ยางขน ท่ผี ลิตได คือ 1. ปริมาณของแข็งทง้ั หมด (Total Solids Content, TSC) เปน ปริมาณของสวนทเ่ี ปนเนอ้ื ยาง ท้งั หมดในนํา้ ยางรวมกับสารอื่นๆ ท่ีเปน ของแข็งและไมใ ชยางซึ่งจะคงเหลือเปน ฟลม ยาง ภายหลงั จากการทํา ใหแหง ดว ยอณุ หภูมิทดสอบและบรรยากาศทเี่ หมาะสม

14 2. ปรมิ าณเน้อื ยางแหง (Dry Rubber Content) เปนปริมาณของสวนท่เี ปนเน้ือยางทัง้ หมดในน้าํ ยาง ซ่งึ ไดจากการทาํ ใหน าํ้ ยางจบั ตัวดว ยกรดอะซติ กิ ภายใตการควบคมุ สภาพการจบั ตวั อยางแนน อน 3. ความเปน ดาง (Alkalinity) เปนปรมิ าณดา งอิสระท้ังหมดในนา้ํ ยาง แสดงเปน ปริมาณแอมโมเนยี เพราะสว นใหญจะรกั ษาสภาพน้าํ ยางดวยแอมโมเนยี 4. เวลาความคงตวั ตอ เคร่ืองมือกล (Mechanical Stability Time, MST) เปนเวลาท่ีบงถงึ ความ เสถยี รของน้ํายางตอ อิทธพิ ลทางกล คอื การปนกวนนํา้ ยางภายใตส ถานะทค่ี วบคมุ เมื่อน้ํายางเสียความคง ตวั อนภุ าคยางจะเร่มิ เกาะ หรอื จับตัวกันเปนเม็ด 5. จํานวนกรดไขมันระเหย (Volatile Fatty Acid Number, VFA No.) เปนปรมิ าณของกรดไขมนั ระเหยท่ีเกดิ ขนึ้ โดยการไฮโดรไลซิสของคารโบไฮเดรตในซีรัมของน้ํายาง ประกอบดว ยกรดอะซติ กิ กรดฟอร มคิ และกรดพรอพโิ อนกิ เปน สว นใหญ ปรมิ าณของกรดไขมนั ระเหยในนาํ้ ยางแสดงเปนจํานวนกรดไขมนั ระเหย ซึ่งหมายถงึ จํานวนกรมั ของโพแทสเซยี มไฮดรอกไซดทที่ าํ ใหก รดไขมนั ระเหยทงั้ หมดในน้าํ ยางท่มี ี ปรมิ าณของแขง็ ท้งั หมด 100 กรมั เปน กลาง 6. ปริมาณทองแดง (Copper Content) เปนธาตุทองแดงทอี่ ยใู นสวนทไ่ี มใ ชยางในนาํ้ ยาง มีผลตอ ความคงตวั ของนํ้ายาง เนือ่ งจากธาตทุ องแดงเปน ธาตุท่ีชว ยใหเกิดปฏิกริ ยิ าออกซเิ ดชั่นในโมเลกุลยาง 7. ปริมาณแมงกานีส (Manganese Content) เปนธาตแุ มงกานีสทอ่ี ยใู นสวนทไ่ี มใ ชย างในนา้ํ ยาง มผี ลตอความคงตัวของน้าํ ยาง เนือ่ งจากธาตแุ มงกานีสเปน ธาตทุ ชี่ ว ยใหเ กดิ ปฏิกริ ิยาออกซิเดช่นั ในโมเลกุล ยาง 8. จาํ นวนโพแทสเซียมไฮดรอกไซด (Potassium hydroxide Number, KOH No.) เปนจํานวนกรมั ของโพแทสเซยี มไฮดรอกไซดทีส่ มมลู ยพอดีกบั อนุมูลของกรดทงั้ หมดท่ีรวมกบั แอมโมเนยี ในนาํ้ ยางทม่ี ี ปรมิ าณของแข็งท้ังหมด 100 กรมั นนั่ คอื จํานวนโพแทสเซยี มไฮดรอกไซดเปนตวั ระบุปรมิ าณของสบู แอมโมเนยี ท่เี กิดข้นึ จากการรวมตัวของกรดทั้งหมดกบั แอมโมเนยี 9. ปรมิ าณกอนยางจับตวั (Coagulum content) เปนปรมิ าณของสารทตี่ กคางอยูบนตวั กรองสเตน เลส ขนาดความกวางของชอ ง 180 + 15 ไมโครเมตร สารเหลาน้ปี ระกอบดว ย เศษยางจบั ตัว และสารอื่นๆ ที่ เจอื ปนในนา้ํ ยาง 10. ปริมาณตม (Sludge content) เปนสิ่งเจอื ปนทไ่ี มใชย างจะตกตะกอนลงกน ภาชนะ เมอ่ื มกี าร ปน กวนนํ้ายาง สง่ิ เจือปนดังกลาวประกอบดวยสงิ่ สกปรกพวกฝนุ ทราย เปลือกไม และแมกนเี ซยี ม แอมโมเนยี มฟอสเฟต

15 ยางแหง กรรมวธิ กี ารผลิตยางแหงโดยสวนใหญ มี 2 ประเภท คือ 1. การผลิตยางแบบธรรมดา (Conventional Rubber Process) ไดแก การผลติ ยางแผน รมควัน ยางแผน ผึง่ แหง ยางเครพ และยางสกมิ 2. การผลติ ยางแบบระบคุ ณุ ภาพมาตรฐาน (Technically Specified Rubber Process) ไดแ ก ยาง แทง ยางแผน รมควนั (Ribbed Smoked Sheet, RSS) ยางแผน รมควนั เปน ยางแผนทท่ี าํ ใหแ หง โดยการใชค วามรอ น และปลอยใหค วนั เขาไปเคลือบผิวของ แผน ยาง การผลติ ยางแผนรมควัน ตามรูปท่ี 5 มขี นั้ ตอน ดังน้ี 1. การรวบรวมนา้ํ ยาง อุปกรณต างๆ ทใ่ี ชเ ก็บน้าํ ยางตองสะอาด เม่ือรวบรวมนา้ํ ยางสดมาแลว ให กรองนา้ํ ยางสดผานตะแกรง เบอร 40 60 และ 80 เมช เพ่ือเอาสงิ่ สกปรกออก ถานาํ้ ยางรกั ษาสภาพดว ย แอมโมเนยี ใหใ ชต ะแกรงสเตนเลส ถารกั ษาสภาพนาํ้ ยางท่ีไมใ สแอมโมเนียใหใ ชต ะแกรงเหลก็ แลว วดั ปรมิ าณ เนื้อยางแหง (หมายเหตุ เมช หรอื MESH เปน หนวยท่ใี ชบ อกขนาดรตู ะแกรง และตัวเลข คือ จาํ นวนรขู องความยาว ตะแกรง 1 น้ิว เชน 40 เมช หมายถงึ ตะแกรงที่มี 40 รู ตอ ความยาวตะแกรง 1 นวิ้ ) 2. การเจือจางนา้ํ ยาง เตมิ นา้ํ สะอาดเพอ่ื เจือจางน้ํายาง ใหม ปี รมิ าณเนอื้ ยางแหง ประมาณ15% 3. การจับตัวเนอื้ ยาง เตมิ กรดฟอรม ิคความเขม ขน 2% – 6% โดยนํ้าหนกั ตอ ปริมาตร ในปรมิ าณ 0.4 กรัมตอ นาํ้ หนักเน้ือยางแหง 100 กรัม แลว กวนเบาๆ อยางทั่วถึง ขณะกวนจะเกดิ ฟอง ใหป าดฟองออกให หมด เพราะเมอ่ื นําไปรมควนั ฟองจะทาํ ใหเ กิดจุดอากาศในแผน ยาง หลังจากนนั้ ปด ภาชนะเพ่อื ปองกันสง่ิ สกปรกตกลงไป แลว ปลอ ยใหย างจบั ตวั 4. การหลอนาํ้ เมอื่ ยางเร่ิมจับตัวเปน กอ น (ประมาณ 1 ช่ัวโมง) ใหเ ติมนาํ้ ลงในภาชนะใหค ลุมผิว ยาง เพอ่ื ปองกนั ยางสัมผัสอากาศ ซึง่ ทาํ ใหย างมีสีคลาํ้ 5. การนวดและรดี ยาง นํายางทจี่ ับเปน กอนมานวดบนพืน้ ท่สี ะอาด ดว ยมอื หรือ ใชเครอ่ื งมอื เพ่ือใหย างบางลงประมาณ 1 เซนติเมตร แลว รดี ดว ยเครื่องรดี เรยี บ 2 – 5 คร้ัง ใหย างมคี วามหนาประมาณ 3 – 4 มลิ ลิเมตร สุดทายรดี ดวยเครื่องรีดดอก 1 คร้ัง เพือ่ เพ่ิมพื้นทผี่ วิ ซึง่ ทาํ ใหย างแหง เร็ว ลางแผนยางดวยน้าํ สะอาด เพ่อื ลางกรดและสงิ่ สกปรกทตี่ ดิ ตามผิวแผน ยางออกใหหมด แลว ผ่งึ แผนยางในทีร่ ม ประมาณ 2 – 4 ชั่วโมง ไมค วรตากกลางแดด เพราะทําใหย างเสื่อมคณุ ภาพ

16 นา้ํ ยางสด (กรองผา นตะแกรง เบอร 40, 60 และ 80 เมช เพื่อแยกสง่ิ สกปรก) เจอื จางนํ้ายางใหมปี รมิ าณเน้อื ยางแหง 15% เตมิ กรดฟอรมิคเพ่อื จบั ตัวเน้อื ยาง ปาดฟอง และหลอนาํ้ เครอื่ งจกั รรีดยาง แผน ยางหนาประมาณ 2 – 3 มิลลเิ มตร ยางแผน ดบิ (Unsmoked Sheet, USS) โรงรมควัน อณุ หภมู ิ ประมาณ 50 – 60 องศาเซลซียส เวลา 4 – 10 วนั ยางแผน รมควนั จดั ชั้นดวยสายตา (Visual grading) หบี หอ จาํ หนา ย รูปที่ 5 ผงั การผลติ ยางแผน รมควนั

17 6. การอบยาง นาํ แผนยางทแ่ี หงหมาดๆ แลว เขา โรงรม โดยมีการใหความรอ นจากการเผาไหม พรอ มกับควนั ท่ีอุณหภูมิ 50 – 60 องศาเซลเซียส เปน เวลา 4 – 10 วนั ขึน้ อยกู บั ความหนา และปรมิ าณของ แผน ยางท่บี รรจใุ นโรงรม รวมทง้ั การระบายความชื้นของโรงรม 7. การจดั ชนั้ ยาง ยางรมควนั ทแี่ หงแลวถกู คดั เลือก เพอ่ื จัดชั้นดวยการใชส ายตา (visual grading) ตองอาศัยความชาํ นาญมาก การจดั ช้ันยางแผน รมควนั มี 5 ช้ัน คอื ยางแผน รมควนั ชั้น สญั ลักษณ 1 RSS 1 2 RSS 2 3 RSS 3 4 RSS 4 5 RSS 5 8. การบรรจุหบี หอ นาํ ยางท่จี ดั ช้นั แลว มาอดั เปน กอน นา้ํ หนักกอ นละประมาณ 111.11 กิโลกรมั ฉาบหรอื เคลือบกอ นยางดวยสารละลายยางกับแปง เพื่อปอ งกันกอ นยางตดิ กัน การจดั ชน้ั ยาง การจัดชั้นยางแผน รมควัน ใชว ธิ ีการตรวจสอบดว ยสายตา (visual grading) ตองอาศัยความชํานาญ มาก โดยพิจารณาจาก การขน้ึ รา การรมควัน ฟองอากาศ ส่ิงสกปรก และส่ิงแปลกปลอมตางๆ สามารถแบง ยางแผน รมควนั ได 5 ชน้ั ดงั น้ี ยางแผน รมควนั ช้ัน 1 (RSS 1) กอ นยางแตล ะกอนตองไมข นึ้ รา ไมปรากฏจดุ หรอื รวิ้ รอยของยางรมถกู ควนั มากหรอื นอ ยเกินไป ยาง ตองแหง ดี สะอาด รมควันสมํ่าเสมอทวั่ ทง้ั แผน ปราศจากฟองอากาศ ส่งิ สกปรกตลอดจนสงิ่ แปลกปลอมอนื่ ๆ ยางแผน รมควนั ชนั้ 2 (RSS 2) กอนยางแตล ะกอ นมีราขนึ้ ไดบ าง แตต อ งไมเ กนิ กวา 5% (สําหรบั แผนยางแตละแผน) แผน ยางมี ฟองอากาศบา ง แตป ราศจากรอ งรอยของการถกู รมควนั ไมส ม่าํ เสมอ ยางตองแหง ดี สะอาด ไมม จี ุดดางของ สิ่งสกปรกหรือส่งิ แปลกปลอม

18 ยางแผน รมควนั ชนั้ 3 (RSS 3) กอ นยางมรี าขนึ้ ไดบ า ง แตต อ งไมเ กินกวา 10% (สาํ หรบั แผน ยางแตละแผน ) แผนยางมีจุดดา งและ ฟองอากาศบา ง แตตองไมมรี ้วิ รอยของยางถูกรมควนั ไมสมํา่ เสมอ ยางตอ งแหง ดี สะอาด ไมมีสง่ิ แปลกปลอม ยางแผน รมควนั ชั้น 4 (RSS 4) กอ นยางมีราขนึ้ ไดบ า ง แตต อ งไมเ กินกวา 10% (สาํ หรับแผนยางแตล ะแผน ) แผน ยางมีจุดดา ง ฟองอากาศ และรอ งรอยของการรมควันไมถ ูกตอ งปานกลาง ยางตอ งแหงดี ไมมีสิ่งแปลกปลอม ยางแผน รมควนั ชั้น 5 (RSS 5) กอนยางมีราขน้ึ ไดบ า ง แตต อ งไมเกินกวา 10% (สําหรบั แผนยางแตล ะแผน ) แผน ยางมีจดุ ดาง ฟองอากาศ และรอ งรอยของการรมควนั ไมถูกตองขนาดใหญ ยางแผน ผงึ่ แหง (Air Dried Sheet, ADS) ยางแผน ผึง่ แหง เปน ยางแผนใสและมีสจี าง มขี ั้นตอนการผลิตเชนเดยี วกบั ยางแผนรมควนั แตมี เง่ือนไขการผลติ ที่เขม งวดกวา โดยแผนยางถูกทําใหแ หงโดยใชความรอ นท่ปี ราศจากควนั ไฟ และไมมกี ารเตมิ สารใดๆ นอกจากสารทยี่ อมรบั ไดแก โซเดียมซลั ไฟต โซเดียมเมตะไบซัลไฟต และ พาราไนโตรฟนอล การผลติ ยางแผน ผง่ึ แหง มขี นั้ ตอน ดงั น้ี 1. การเก็บและรวบรวมน้าํ ยางสด มีการเติมโซเดียมซัลไฟต ความเขมขน 3% โดยน้าํ หนกั ตอ ปรมิ าตร ในปริมาณ 0.06 กรัมตอนํา้ หนกั เนื้อยางแหง 100 กรมั ลงในถว ยรบั นา้ํ ยาง เพือ่ ปองกนั การจบั ตัว ตามธรรมชาติ ซึ่งจะทาํ ใหย างมีสีคลาํ้ กรองนาํ้ ยางสดผา นตะแกรงขนาด 60 เมช แลวเติมโซเดียมเมตะไบซัล ไฟต 5% โดยนา้ํ หนกั ตอปริมาตร ในปริมาณ 0.4 กรมั ตอนํา้ หนักเนือ้ ยางแหง 100 กรมั เพอื่ ปอ งกันการ เกดิ ปฏิกิริยาออกซเิ ดชัน (oxidation) ท่ที าํ ใหย างมีสีคล้าํ เชนกนั 2. การเจอื จางนา้ํ ยาง เตมิ นา้ํ สะอาดเพอ่ื เจือจางนํา้ ยาง ใหม ปี ริมาณเนอื้ ยางแหงประมาณ 12% 3. การจับตวั เน้อื ยาง เติมกรดฟอรมิคความเขม ขน 2% – 6% โดยน้ําหนกั ปรมิ าตร ในปรมิ าณ 0.4 กรมั ตอ นํา้ หนกั เนอ้ื ยางแหง 100 กรัม แลวกวนเบาๆ อยางทว่ั ถึง ขณะกวนจะเกิดฟอง ใหปาดฟองออกให หมด เพราะเมอื่ นําไปรมควนั ฟองจะทาํ ใหเกิดจดุ อากาศในแผน ยาง หลังจากนั้นปดภาชนะเพือ่ ปอ งกันสิ่ง สกปรกตกลงไป แลวปลอยใหย างจบั ตวั 4. การหลอ นาํ้ ยาง เม่ือยางเรมิ่ จบั ตวั เปนกอ น (ประมาณ 1 ช่วั โมง) ใหเ ติมน้าํ ลงในภาชนะใหค ลุม ผิวยาง เพ่อื ปองกันยางสมั ผสั อากาศ ซึง่ ทําใหย างมีสคี ลาํ้

19 5. การนวดและรดี ยาง นํายางทจี่ ับเปนกอ นมานวดบนพืน้ ทส่ี ะอาด ดว ยมือ หรอื ใชเ ครื่องมอื เพ่อื ใหย างบางลงประมาณ 1 เซนติเมตร แลว รดี ดว ยเครอื่ งรดี เรียบ 2 – 5 ครง้ั ใหย างมีความหนาประมาณ 3 – 4 มิลลิเมตร สุดทายรีดดวยเครือ่ งรดี ดอก 1 ครัง้ เพ่ือเพมิ่ พืน้ ทีผ่ ิวซงึ่ ทําใหยางแหงเรว็ ลางแผนยางดวยนาํ้ สะอาด เพื่อลางกรดและสิ่งสกปรกทต่ี ิดตามผิวแผน ยางออกใหห มด แลว ผึ่งแผนยางในท่รี ม ประมาณ 2 – 4 ชั่วโมง ไมควรตากกลางแดด เพราะทําใหย างเสื่อมคณุ ภาพ 6. การอบยาง นาํ แผน ยางทแี่ หงหมาดๆ แลว เขาโรงอบ โดยอบแผน ยางในโรงอบที่ใหความรอน ไม มคี วันไฟ ทีอ่ ณุ หภูมิ 50 – 60 องศาเซลเซียส เปน เวลา 4 – 10 วัน ขนึ้ อยูกบั ความหนา และปริมาณของแผน ยางท่ีบรรจใุ นโรงรม รวมท้งั การระบายความช้นื ของโรงรม 7. การบรรจหุ ีบหอ ตรวจและอดั เปนกอน น้ําหนกั กอนละประมาณ 111.11 กโิ ลกรัม ทาสารละลาย ยางกับแปง รอบผิวกอนยาง หรือมักใชพ ลาสติกหอ เพือ่ ปองกนั กอนยางตดิ กนั แทนการทาดว ยสารละลายยาง กับแปง ยางเครพ (Crepe Rubber) ยางเครพสามารถผลติ ไดจ ากนาํ้ ยางสดและยางแหง ทาํ ใหไ ดย างเครพท่ีมคี ณุ ภาพตา งกัน ในประเทศ มกี ารผลติ ยางเครพ 2 ชนิด คอื 1. เครพชนดิ คุณภาพดี เรียกวา เครพสีจาง (pale crepe) และ เครพขาว ผลิตจากนา้ํ ยางทจี่ บั ตวั ภายใตการควบคุมและระมดั ระวังในกระบวนการผลิต ส่งิ สําคญั ที่ควรคํานึงถึงสาํ หรบั การผลติ คอื สขี องน้ํา ยาง การควบคุมปจ จัยตา งๆ ทีจ่ ะทําใหยางมีสคี ลา้ํ 2. เครพชนิดคณุ ภาพต่ํา เรยี กวา เครพสีน้ําตาล (brown crepe) ผลิตจากเศษยางทจี่ บั ตวั แลว เครพสีจางและเครพขาว (White and Pale Crepe) การผลติ ยางครพสีจางและเครพขาว ตามรูปท่ี 6 มขี น้ั ตอน ดงั นี้ 1. การรวบรวมนา้ํ ยางสด รวบรวมนา้ํ ยางสดทไ่ี ดจ ากพนั ธยุ างท่ใี หนา้ํ ยางสีขาว รกั ษาสภาพนา้ํ ยาง สดดวยโซเดยี มซลั ไฟต 0.03% - 0.06% โดยน้ําหนกั ตอ ปรมิ าตรของนํ้ายาง หรือฟอรมาลดไี ฮด หรอื แอมโมเนยี 0.02% โดยนา้ํ หนักตอปริมาตรของน้าํ ยาง กรองน้ํายางผา นตะแกรง เบอร 60 เมช 2. การเจือจางนา้ํ ยาง เติมนํ้าสะอาดลงในนา้ํ ยางใหน า้ํ ยางมปี รมิ าณเน้ือยางแหง 25% 3. การปองกันยางมสี คี ลาํ้ เติมสารละลายโซเดียมเมตะไบซัลไฟตเขมขน 5% โดยนํา้ หนกั ตอ ปรมิ าตร ในปรมิ าณ 0.05 – 0.08 กรัม ตอน้ําหนกั ของเน้ือยางแหง 100 กรัม เพ่อื ปองกนั การเกดิ ปฏิกิริยาของ เอนไซมใ นนํา้ ยาง ซง่ึ ทําใหยางมสี คี ล้าํ

20 4. การจับตวั เน้ือยางบางสวน เติมกรดอะซิติก (acetic acid) เจือจาง 1% โดยนํา้ หนกั ตอปรมิ าตร ในปริมาณ 0.15 มิลลิลิตร ตอนํ้าหนกั เนอ้ื ยางแหง 100 กรัม และกวนเบาๆ เพื่อใหน ํา้ ยางจบั ตวั บางสวน จะมี สารอน่ื ๆ ทไี่ มม คี วามเสถยี ร เชน โปรตนี สารพวกคาโรทีนอยด จบั ตวั และลอยตวั อยูใ นนา้ํ ยาง แยกสารเหลานี้ ออกจากนาํ้ ยาง ไดน ้าํ ยางสีขาว กับ กอ นยางสีเหลอื ง 5. การฟอกสยี าง กรองน้ํายางสขี าวทไี่ ดผานตะแกรง เบอร 40 หรอื 60 เมช เพ่ือแยกสว นท่เี ปน กอน ยางสีเหลืองที่อาจตดิ มากับนาํ้ ยาง แลว เจือจางน้ํายางดว ยนาํ้ สะอาดใหนาํ้ ยางมปี ริมาณเนื้อยางแหง 20% แลวเตมิ สารฟอกสี Emulsion A (เขมขน ) ปรมิ าณ 150 – 400 กรัม กับนาํ้ ประมาณ 25 ลติ ร ลงในนาํ้ ยางที่มี เนอ้ื ยางแหง 450 กโิ ลกรมั 6. การจบั ตวั เนื้อยาง เตมิ กรดฟอรม คิ ความเขม ขน 1% โดยน้ําหนกั ตอปริมาตร ปรมิ าณ 0.4 กรมั ตอนาํ้ หนกั เนอ้ื ยางแหง 100 กรัม นาํ้ ยางจบั ตวั อยา งสมบูรณ ภายใน 6 – 8 ช่วั โมง 7. การรดี ยาง รดี กอนยางจับตัวดว ยเครอื่ งรีดเครพ ใหมคี วามหนา 2 – 3 มลิ ลเิ มตร ขณะรดี ใหแผน ยางดว ยนํ้าสะอาด ขอสําคัญสาํ หรบั การรดี ยางเครพ ตอ งไมใหย างเครพท่ีผานเครอื่ งจักรชุดสดุ ทายสมั ผัส หรอื ถูกน้ําอีก แลวผ่ึงแผน ยางใหส ะเดด็ นํา้ 8. การอบยาง ผงึ่ แผน ยางใหแหง ในโรงผึง่ ท่คี วบคมุ อณุ หภูมิประมาณ 27 – 29 องศาเซลเซียส และ ไมควรเกิน 32 องศาเซลเซยี ส เพราะอณุ หภูมเิ ปน สาเหตทุ ีท่ าํ ใหสขี องยางคลํ้าได 9. การบรรจหุ ีบหอ หบี หอดว ยพลาสตกิ หรือ กระดาษสนี า้ํ ตาล การผลิตยางเครพสจี าง มีวิธกี ารและเงื่อนไขในการควบคมุ เรอื่ งสีของยาง จงึ ควรใชย างพนั ธุเดยี วกนั ทําใหเกดิ ความยงุ ยากในการรวบรวมนาํ้ ยางพันธุเดยี วกนั โดยเฉพาะอยา งยงิ่ สวนยางในประเทศไทยกวา 80% เปน สวนขนาดเล็ก ทาํ ใหมวี ัตถดุ บิ ไมเพยี งพอ ดงั นั้น ผูทจ่ี ะผลติ ยางเครพสจี างใหไดคณุ ภาพท่ีดี จึงควร เปน ผูท่ีสามารถรวบรวมนาํ้ ยางพันธุเดยี วกนั ไดใ นปริมาณมากพอสาํ หรบั กาํ ลังการผลติ ปจจุบันผูทีผ่ ลิต ยางเครพสจี างในประเทศมีเพียงแหงเดียวที่ โรงงานขององคก ารสวนยาง กระทรวงเกษตรและสหกรณ

21 น้ํายางสด เศษยางแหง ขย้ี าง รักษาสภาพดวยโซเดียมซัลไฟต เจอื จางน้าํ ยางใหมีปริมาณเนือ้ ยางแหง 25 % กระบวนการขจัดส่งิ สกปรก - หมักแชน ้ํา เตมิ โซเดยี มเมตะไบซลั ไฟต - ผานเครอ่ื งจักตัดลา ง เติมกรดอะซิติกเพ่ือจับตัวเน้ือยางบางสว น เครือ่ งรดี ยางเครพ กรองนํา้ ยาง เพอ่ื แยกสารสเี หลอื งออก เติมสารฟอกสียาง แผน เครพเปย ก ผึง่ สะเด็ดนํ้า เตมิ กรดฟอรมคิ เพ่ือจับตวั เนอื้ ยาง โรงอบแหง เคร่ืองรดี ยางเครพ เครพสนี า้ํ ตาล แผน เครพเปยก ผ่ึงสะเดด็ นํ้า หบี หอ จาํ หนา ย โรงอบแหง อุณหภมู ิ 27 – 29 องศาเซลเซยี ส เครพสีจาง (ขาว) หบี หอ จาํ หนา ย รูปที่ 6 ผังการผลติ ยางเครพสจี าง และยางเครพสนี า้ํ ตาล

22 ยางเครพสนี าํ้ ตาล (Brown Crepe) ยางเครพสีนํ้าตาลมวี ิธกี ารและเงอ่ื นไนในการผลิตไมย ุงยากอยา งยางเครพสจี าง จงึ มปี รมิ าณการ ผลติ เครพสีนาํ้ ตาลมากกวา เครพสจี าง การผลิตยางเครพสีนาํ้ ตาล ตามรปู ท่ี 6 มขี น้ั ตอน ดังนี้ 1. การจดั การวตั ถดุ ิบ วัตถดุ บิ เปนเศษยางแหง หรือ ขยี้ างทช่ี าวสวนนํามาขาย จึงมีสงิ่ สกปรกเจอื ปนอยู ขจดั สิง่ สกปรกออกโดย 1.1 การหมกั หรอื แชว ัตถุดบิ ในบอ ทปี่ ลอ ยใหน าํ้ ไหลชะลา งส่ิงสกปรกและสิ่งปลอมปนตา งๆ ใหต กตะกอนลงกน ถัง 1.2 การใชช ุดเคร่ืองจักรแยกสิ่งสกปรก โดยผา นข้ียางทห่ี มกั ไวแลว ไปยงั เคร่ืองจักร ซ่ึงเปน ลูกกล้ิง 2 ลกู เรยี งขนานกนั และหมนุ เขาหากนั ดวยเคร่ืองยนต ทาํ ใหขยี้ างถูกบดขยี้ แลว ถกู สงผานไปตาม สายพานทมี่ รี ะบบการฉีดพน นา้ํ สะอาด เพอ่ื ชว ยชะลา งส่ิงสกปรกออกจากยาง จาํ นวนคร้ัง หรือ จํานวน เครื่องจักรทใ่ี ชบด ข้ึนอยูกับความสกปรกของวัตถุดิบ 2. การรดี ยาง นําขีย้ างทีข่ จดั สิง่ สกปรกแลว เขา เครื่องรดี เครพ ผง่ึ สะเดด็ น้ํา 3. การอบยางและหีบหอ อบยางใหแ หง และหบี หอ ทาสารละลายยางผสมแปง กนั ยางติดกัน ยางสกมิ (Skim Rubber) การผลิตนํา้ ยางขน โดยวิธีการปน เปนการแยกสว นของนาํ้ ออกจากนาํ้ ยางทาํ ใหไ ดน ้าํ ยางขน กบั สว น ทเ่ี ปน ของเหลวซ่ึงยังมเี นอื้ ยางอยูประมาณ 4% – 8% ขน้ึ อยูกบั ประสทิ ธภิ าพและการปรับเครอื่ งปนน้ํายาง สว นทีเ่ ปน ของเหลวน้ี เรียกวา หางนา้ํ ยาง (skim latex) สามารถนาํ หางนํ้ายางมาแปรรปู เปน ยางแหง ได แบบสกมิ บล็อก (skim block) หรอื แบบสกิมเครพ (skim crepe) การผลิตยางสกมิ ตามรปู ที่ 4 มีขนั้ ตอน ดงั น้ี 1. การระเหยแอมโมเนีย หางนํ้ายางที่ไดจากการปน นํา้ ยางสดซึ่งมีการรักษาสภาพดว ยแอมโมเนยี ทําใหมแี อมโมเนียอยใู นหางนา้ํ ยางดวย ตองระเหยแอมโมเนยี ออกไปใหเ หลือเพยี งประมาณ 0.2% ตอ น้าํ หนกั หางนา้ํ ยาง โดยการปลอยใหหางนาํ้ ยางไหลไปตามรางรองรับซง่ึ มอี ากาศพดั ผา นลงสบู อพักทีอ่ ยูในท่ี โลง 2. การจับตวั เน้ือยาง เตมิ กรดซัลฟรู ิก (sulfuric acid, H2SO4) ลงในหางนาํ้ ยาง ใหจบั เปนกอ นยาง ถาหางนา้ํ ยางมีปรมิ าณเนื้อยางต่ํามาก ทาํ ใหมปี ญหาการจบั ตัวของหางน้ํายาง วธิ ีทอี่ าจชว ยได คือ การผสม นํ้ายางสดทอี่ ยูก น บอพกั กอนปน น้าํ ยางขน หรอื น้าํ ยางสดทมี่ ีคณุ ภาพไมเหมาะสมในการนําไปปน

23 3. การทาํ ยางสกมิ ถาทาํ ยางสกิมบล็อก ใหนาํ กอ นยางไปตดั ยอ ย อบใหแ หง แลว อดั เปนแทง ถาทาํ ยางสกมิ เครพ ใหน ํากอ นยางเขาเครื่องรีดเครพ ผ่ึงแหง แลวอดั กอ น ยางแทง (Technically Specified Rubber, TSR หรือ Block Rubber) ยางแทง เปนยางทผี่ ลิตโดยมวี ธิ กี ารระบคุ ุณภาพมาตรฐาน เพือ่ ปรับปรุงรปู แบบของการผลิตยาง ธรรมชาติ ลดระยะเวลาการผลิตลง ปรบั ปรุงวิธีการหบี หอ ใหทนั สมยั เหมาะกบั การขนสง และการใชง าน และมี วิธีการตรวจสอบสมบตั ิที่จาํ เปนของยางตามวธิ มี าตรฐานสากล (technically grading) และจดั ชั้นของยาง โดยวิธีการในหองปฏิบตั ิการ ประเทศมาเลเซียไดร เิ ร่มิ การผลติ ยางแทง เม่ือประมาณ ป พ.ศ. 2508 สาํ หรบั ประเทศไทยเร่มิ ผลิต ยางแทงมาตั้งแตป  พ.ศ. 2511 โดยใชช ื่อยางแทง วา Thai Tested Rubber, TTR ตอ มาในป พ.ศ. 2539 ไดม ี การปรับปรุงการกําหนดขดี จาํ กดั และจํานวนชน้ั ยาง รวมทัง้ การเรียกชื่อใหเ ปน สากลวา Standard Thai Rubber, STR การเรียกช่อื ยางแทงของแตล ะประเทศ จะมีช่ือเรยี กตางๆ กัน เชน SMR – Standard Malaysian Rubber SIR - Standard Indonesian Rubber แมจ ะเรียกช่ือยางแทง ตา งกัน แตค ณุ ภาพยางแทง ชน้ั (grade) เดยี วกนั จะมีสมบตั เิ หมอื นกนั เพราะ ทกุ ประเทศใชม าตรฐานการจาํ แนกชนั้ และวธิ ีการเดยี วกนั ยางแทงถกู ผลติ มาจากวตั ถดุ ิบท่ีเปนน้าํ ยางสด และ ยางแหง ท่จี ับตวั แลว หลักการสาํ คญั ของวิธกี าร ผลิตยางแทง คอื การตดั ยอ ยกอนยางใหเปน เม็ดหรือชิน้ เลก็ ๆ อยางรวดเรว็ การลาง การอบแหง และการอัด เปนกอนหรอื แทง ส่เี หล่ยี ม

24 การผลิตยางแทง จากนา้ํ ยางสด การผลติ ยางแทง จากน้าํ ยางสด ตามรปู ท่ี 7 มขี น้ั ตอนดังน้ี 1. การรวบรวมนา้ํ ยาง คดั เลอื กนาํ้ ยางทม่ี สี ขี าวสมํ่าเสมอ รกั ษาสภาพดวยสารปอ งกนั นา้ํ ยางจับตัว และใชส ารปอ งกันปฏกิ ริ ยิ าของเอนไซมในนาํ้ ยาง รวบรวมนาํ้ ยางจากที่ตา งๆ ในแหลง พัก เพื่อใหน ํา้ ยางมี ความสมาํ่ เสมอเปน เน้อื เดียวกนั 2. การเจือจางนาํ้ ยาง เติมนํา้ สะอาดลงในนา้ํ ยาง ใหม ีปริมาณเนอื้ ยางแหง 12% 3. การจับตวั เน้ือยาง เติมกรดฟอรมคิ และกวนเบาๆ ใหเ นื้อยางจบั ตวั 4. การตดั ยอยกอ นยาง นาํ กอ นยางท่ีจบั ตวั ใหมๆ ผา นเครอ่ื งรดี เครพ ผา นเคร่ืองจักรตัดยอ ยยางเปน เมด็ หรอื ชิ้นเลก็ ๆ แลว ลา งยางดว ยนํ้าสะอาด 5. การอบยาง ใหค วามรอนทอี่ ุณหภูมิประมาณ 100 องศาเซลเซียส เปน เวลาประมาณ 4 ชัว่ โมง แลว เปาลมเยน็ หรอื ปลอ ยใหยางเยน็ ตวั ประมาณ 60 องศาเซลเซยี ส 6. การอดั ยางแทง อัดยางเปนแทง นํา้ หนกั แทง ละ 33 1/3 กิโลกรัม ขนาด 675 x 330 x 190 มลิ ลิเมตร 7. การบรรจุหบี หอ หอ ดวยพลาสติกพอลเิ อทิลลนี แลว บรรจใุ นลงั ไมเพอ่ื รอจาํ หนาย การผลติ ยางแทง จากยางแหง การผลิตยางแทงจากยางแหง ตามรปู ท่ี 7 มขี นั้ ตอน ดงั น้ี 1. การจัดการวัตถดุ ิบ วตั ถุดิบเปนเศษยางแหง หรอื ข้ียางท่ีชาวสวนนาํ มาขาย จงึ มสี งิ่ สกปรกเจอื ปนอยู ขจัดสิง่ สกปรกออกโดย 1.1 การหมกั หรอื แชวัตถดุ ิบในบอ ทีป่ ลอยใหนาํ้ ไหลชะลางส่ิงสกปรกและสิง่ ปลอมปนตา งๆ ใหต กตะกอนลงกนถัง 1.2 การใชชุดเครือ่ งจกั รแยกสิง่ สกปรก โดยผานขี้ยางทีห่ มักไวแ ลว ไปยงั เครอ่ื งจักร ซงึ่ เปน ลกู กลิง้ 2 ลูก เรียงขนานกนั และหมนุ เขาหากนั ดว ยเครอื่ งยนต ทาํ ใหข ย้ี างถูกบดขย้ี แลว ถกู สงผา นไปตาม สายพานท่ีมรี ะบบการฉีดพน นาํ้ สะอาด เพ่อื ชวยชะลา งส่งิ สกปรกออกจากยาง จาํ นวนคร้งั หรือ จาํ นวน เครอื่ งจักรทีใ่ ชบด ขึ้นอยูก บั ความสกปรกของวัตถดุ ิบ 2. การตัดยอ ยยาง ผานยางเขาเคร่อื งจกั รตัดยอ ยยางเปนเม็ด หรอื ชิ้นเล็กๆ แลว ลา งยางดวยนาํ้ สะอาด 3. การอบยาง ใหค วามรอ นทอ่ี ุณหภมู ปิ ระมาณ 100 องศาเซลเซยี ส เปน เวลาประมาณ 4 ชั่วโมง แลวเปา ลมเยน็ หรือ ปลอยใหยางเยน็ ตัวประมาณ 60 องศาเซลเซยี ส

25 น้ํายางสด เศษยางแหง ขย้ี าง เจอื จางนาํ้ ยาง เติมกรดฟอรมคิ เพ่อื จับตวั เนือ้ ยาง กระบวนการขจดั สิง่ สกปรก - หมกั แชน า้ํ เคร่อื งรีดเครพ - ผานเครื่องจักตดั ลา ง เครอื่ งจกั รตดั ยอยกอน เครอื่ งจกั รตดั ยอ ยยาง อบยาง อบยาง อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซยี ส อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส เวลา 4 ช่วั โมง เวลา 4 ชว่ั โมง อัดยางเปน แทง อดั ยางเปน แทง แทง ละ 33 1/3 กโิ ลกรัม แทงละ 33 1/3 กิโลกรมั บรรจุหบี หอ บรรจหุ บี หอ รปู ท่ี 7 ผงั การผลิตยางแทงจากนาํ้ ยางสด

26 4. การอดั ยางเปน แทง อดั ยางเปน แทง นา้ํ หนักแทง ละ 33 1/3 กิโลกรัม ขนาด 675 x 330 x 190 มลิ ลเิ มตร 5. การบรรจหุ บี หอ หอ ดวยพลาสตกิ พอลเิ อทิลลีน แลว บรรจุในลงั ไมเ พื่อรอจําหนาย การจดั ชน้ั ของยางแทง วิธีด้ังเดิมที่ใชใ นการจัดชนั้ ของยางแหง ใชวิธกี ารตรวจดวยสายตา (visual grading) ซง่ึ ตอ งอาศัย ทักษะ ความชาํ นาญ และประสบการณส งู ทาํ ใหผูท จ่ี ดั ช้ันยางเกดิ ความลังเลในการแยกชนั้ ยางในบางครั้ง หรอื ผูทมี่ ปี ระสบการณใ นการจดั ช้นั ยางไมน านนกั อาจคดั แยกชนั้ ยางผิดพลาดได สาํ หรับการผลติ ยางแทงซงึ่ เปนรปู แบบใหมข องยางแหง ไดป รบั ปรุงวิธีการจดั ชนั้ ยาง โดยการตรวจสอบสมบตั ทิ ี่จาํ เปน ของยางตามวธิ ี มาตรฐานสากล (technically grading) ผผู ลติ ยางแทง ตอ งปฏิบตั ติ ามเงอื่ นไขทก่ี ําหนดไวต ามองคการ มาตรฐานระหวา งประเทศ (International Organization for Standardization, ISO) วธิ กี ารจดั ชัน้ ยางแทง 1. การสุมตัวอยา ง สมุ ตัวอยางจากยางแทงทยี่ งั ไมหอพลาสติก มารอยละ 10 ของชุดผลิต โดยตดั ยางแทง ทม่ี มุ ทแยงของยางแทง 2 มมุ มมุ ละ 1 ชน้ิ แลวนาํ 2 ชนิ้ มาประกบกัน ใหไดน ้าํ หนกั ประมาณ 250 กรัม 1 2 1 2 นํ้าหนกั ของ ชน้ิ ท1ี่ กับ 2 ประกบกนั ไมน อ ยกวา 250 กรัม เขียนปายรายละเอยี ดของตวั อยาง แลว บรรจตุ ัวอยา งกบั ปา ยลงถงุ ปดใหส นทิ เพ่ือปองกนั ความช้นื แลว นาํ ไป ทดสอบสมบตั ขิ องยางแทง 2. การทดสอบสมบตั ิยางแทง กอนนาํ ตวั อยางท่สี มุ มาไปทดสอบ บดตัวอยางใหเ ปน เนอื้ เดยี วกนั ดว ยเครอ่ื งบด 2 ลกู กลงิ้ ท่มี ีนา้ํ หลอ เย็นภายในลูกกลิ้ง โดยบดตวั อยา ง 6 คร้งั แลว นาํ มาทดสอบสมบตั ิ ตอ ไปน้ี

27 1) ปริมาณlส่งิ สกปรก (dirt content) เปนปริมาณสารทไี่ ดจ ากการกรองดวยตัวกรอง ท่ีมแี ผน ตะแกรงกรอง ขนาดรตู ะแกรง 325 เมช หรือ 44 ไมครอน ซึ่งสารทไ่ี ดจากการกรองนั้นประกอบดวยสาร แปลกปลอมอน่ื ๆ เชน เปลือกไม ดนิ ใบไม ปรมิ าณและสง่ิ ชนดิ ของส่ิงแปลกปลอมมคี วามสาํ คญั ตอกระบวนการแปรรปู ยาง เพราะถา มปี รมิ าณส่งิ สกปรกมาก จะมผี ลกระทบตอ กระบวนการแปรรปู และคณุ ภาพของผลติ ภณั ฑ 2) ปรมิ าณเถา (ash content) ในยางธรรมชาติ ประกอบดว ยเกลืออนนิ ทรีย พวกคารบอเนต ออกไซด และฟอสเฟต ของโพแทสเซยี ม แมกนีเซียม แคลเซยี ม โซเดียม และแรธาตุอนื่ ๆ นอกจากนเี้ ถา อาจ เปนพวกซิลิกา หรอื ซลิ ิเกต ท่ีมอี ยูในยางเอง หรือปะปนมาจากขา งนอก ปรมิ าณเถาเปน ตวั บงชี้ปริมาณแรธ าตุที่มอี ยูใ นยางดิบ และชว ยบงช้ีวา มีการเติมสารตัวเตมิ ลงไปชวยเพ่มิ นาํ้ หนกั ยางหรือไม 3) ปริมาณไนโตรเจน (nitrogen content) โดยสวนใหญอ ยูในรปู ของโปรตีน ดังนน้ั ปรมิ าณ ไนโตรเจนจงึ เปน ตวั บงชี้วา ในยางดิบมโี ปรตีนอยูมากนอยเพยี งใด 4) ปริมาณส่งิ ระเหย (volatile matter content) โดยสวนใหญเ ปน ความชนื้ ทม่ี อี ยูในยาง ถา มี ปริมาณความชื้นสงู จะทาํ ใหย างเกดิ ราไดงา ย มกี ลิน่ เหมน็ และเกดิ ปญหาระหวา งกระบวนการแปรรูปเปน ผลิตภณั ฑ โดยทําใหย างลนื่ บดผสมกบั สารเคมีอื่นไดย าก 5) ดชั นีความออ นตวั (plasticity retention index, PRI) แสดงถึงความตานทานของยางดบิ ตอ การแตกหักของโมเลกุลทอี่ ุณหภูมิสูง หรือตอ การออกซิเดช่นั ยางทมี่ ีดชั นีความออ นตัวสูง แสดงวา มคี วาม ตานทานตอการแตกหักของโมเลกุลสูง 6) ความหนดื (Moony viscosity) เปน สมบตั ิท่รี ะบคุ ุณภาพดานการนาํ ยางไปใช ยางทม่ี คี วาม หนดื สูง จะมีนาํ้ หนกั โมเลกุลสูง ซงึ่ ยางมคี วามแขง็ มาก เมอื่ นําไปใช ตอ งใชเ วลานานในการบดยางใหน ิม่ หรือ ใหม ีความหนดื ลดลง เพ่อื ผสมสารเคมีเขา ไปในยางไดงา ยข้ึน 7) สี (colour) เปนสมบตั ิสาํ คญั ของยางแทง ทีผ่ ลติ จากนา้ํ ยาง เม่ือเปรียบเทยี บสีของตวั อยา ง กบั สีมาตรฐาน ตองไมเกินขีดจาํ กัดทกี่ าํ หนดไว เพื่อประโยชนในการนาํ ยางไปทาํ ผลติ ภณั ฑท ตี่ อ งการความ ใส หรอื มสี ตี างๆ คา ทไ่ี ดจ ากการทดสอบสมบตั ยิ างแทง ก็จะนําไปเทียบกบั การกาํ หนดขดี จาํ กัดสมบตั ขิ องยางแทง ตามตารางท่ี 2 แลวจดั ชั้นยางแทง สําหรบั ประเทศไทยมีการผลิตยางแทง 8 ชน้ั คือ ยางแทง เอสทอี าร ชั้น XL, 5L, 5, 10, 20, ยางแทงทม่ี คี วามหนดื คงที่ (CV) ชน้ั 5, 10 และ 20

ตารางท่ี 2 ขดี จาํ กดั สมบัตขิ องยางแทง STR Parameter STR XL STR 5L STR 5 La Dirt retained on 44 µ aperture Latex (max, % wt.) 0.04 Ash (max, % wt.) 0.02 0.04 Nitrogen (max, % wt.) 0.60 Volatile Matter* (max, % wt.) 0.40 0.40 0.60 Initial Plasticity (Po) (min.) 0.50 0.60 0.80 Plasticity Retention Index (PRI) (min) 0.80 0.80 Colour Lovibond Scale 30 (individual value, max) 35 35 60 Mooney Viscosity ML (1+4) 100OC 60 60 Colour Coding Marker 4.0 6.0 - - - - blue Light Light green green Note Provision of Rheograph with basic cure data as consumer or AC * Producer limit is not more than 0.50% ** Producer limit of 70 (+7, - 5), 60 (+7, - 5) and 50 (+7, - 5) for STR

28 STR 5 CV STR 10 STR 10 CV STR 20 STR 20 CV atex/Sheets 0.08 0.16 Lump/Sheets 0.04 0.08 0.16 0.60 0.60 0.60 0.80 0.80 0.60 0.60 0.60 0.60 0.60 0.80 0.80 0.80 0.80 0.80 - 30 - 30 - 60 50 50 40 40 - - - - - ** - ** - ** White on red White on light brown White on red background green brown background background CS 1 based recipe will be offered as additional test. 5 CV; 60 (+7, - 5) for STR 10 CV and 65 (+7, - 5) for STR 20 CV

29 สมบตั ิของยางธรรมชาติ สมบัติของยางดบิ 1. ยางมีสมบัติเปนท้ังพลาสตกิ และอลิ าสตกิ นนั่ คอื ยางสามารถแบนและไหลไดเ มอ่ื ไดรับแรงกด ซึ่งเปนสมบัตขิ องพลาสติก เมอ่ื เอาแรงออกยางสามารถกลบั คืนสูรปู เดิมได ซึง่ สมบตั ขิ องอิลาสติก ดังนั้น เมอ่ื ยางมสี มบัติทงั้ พลาสตกิ และอลิ าสตกิ ทาํ ใหย างแบนหรอื ยืดเม่ือไดร บั แรงกดหรือแรงดงึ แตเมือ่ คลายแรงยาง จะกลับคืนรูป แตไมเ ทา เดมิ 2. ยางเปนเทอรโมพลาสตกิ (Thermoplastic) เมอื่ ยางอยูในสภาวะทอี่ ุณหภมู ิตาํ่ ยางจะแข็ง กระดา ง ถายางอยูในสภาวะทอ่ี ณุ หภูมสิ ูง ยางจะนม่ิ ลักษณะเชน นท้ี ําใหย างใชง านไดใ นชว งอณุ หภมู ทิ ่ีจํากดั 3. ยางมคี วามแขง็ แรงตาํ่ ความตานทานตอ แรงดงึ ต่าํ (Tensile strength) และความตา นทานตอ การสึกหรอตํา่ (Abrasion resistance) 4. ยางไมท นตอตวั ทําละลายหลายชนดิ สามารถละลายไดงายในตวั ทาํ ละลาย สมบัตขิ องยางคงรปู 1. มีความยืดหยนุ สงู 2. มคี วามทนตอ แรงดงึ สงู (Tensile strength) สามารถทนแรงดึงไดม ากกวา 20 เมกะปาสคาล 3. มีการยืดตวั กอ นขาดไดม าก (Elongation) สามารถยืดได 500% – 1,000% 4. มคี วามทนทานตอ การฉกี ขาด (tear) และการสึกหรอ (abrasion) ไดด ี 5. การคืนตัว (compression set resistance) และ การกระดอน (resilience) ดี 6. ใชง านท่อี ณุ หภมู ติ ่าํ ไดด ี 7. มแี รงยดึ หรือตดิ กันระหวางยางกบั เสน ใย และโลหะไดดี 8. มคี วามทนทานตอการบมเรงดวยความรอ น (heat ageing) ไมดี 9. ความทนทานตอการเสื่อมสภาพเน่ืองจากออกซเิ จน และโอโซน ไดน อ ย 10. ไมท นตอ ตัวทาํ ละลายประเภทไฮโดรคารบ อน และนาํ้ มนั ปโตรเลียม 11. อุณหภมู กิ ารใชง าน อยรู ะหวา ง – 40 ถึง 70 องศาเซลเซียส การใชง านของยางธรรมชาติ นํ้ายางขน 1. ผลติ ภัณฑจ มุ เชน ถุงมือผา ตดั ถงุ มือตรวจโรค ถงุ มอื แมบา น ถุงมืออุตสาหกรรม ถงุ ยางอนามยั ลูกโปง จกุ นมยาง ทอสวนปส สาวะ เปน ตน

30 2. ผลิตภณั ฑน้ํายางในอตุ สาหกรรมพรม เชน พรม tufted carpet มกี ารใชนํา้ ยางอาบหลังพรมเพื่อ ยึดพรมไว รียกชั้นยางทย่ี ึดวา anchor coat 3. ผลิตภณั ฑย างฟองนา้ํ (latex foam) ใชท าํ ทน่ี อน หมอน เบาะรองนั่ง เปนตน 4. สายยางยืด เชน ยางยดื ขอบกางเกงใน ถุงเทา และเสอื้ ช้ันใน ยางรัดขาไก ยางรัดปา ยติดกระเปา เปนตน 5. ใชน า้ํ ยางเปนตัวยดึ ฟูกใยขนสัตว และกาบมะพรา ว ยางแหง 1. ยางลอรถยนต (ยางรถบรรทกุ และยางรถยนตน งั่ ) 2. ยางลอ เครอื่ งบนิ 3. ยางรองคอสะพาน ยางรองรับแรงสะเทือน หรือแผน ดินไหว 4. ยางช้นิ สว นรถยนต และเฟอรนเิ จอร 5. พ้นื รองเทา 6. กาวยาง 7. ยางรดั ของ 8. รองเทายาง 9. ยางปพู ื้น





ตารางท่ี 3 ผลิตภณั ฑจากยางดบิ ชนิดตา งๆ ชนิดยางดบิ ผลิตภัณฑย ยางแทง STR XL, STR 5L, ADS, RSS1 ผลติ ภณั ฑทางการแพทย เภสัช ยาง STR 20, RSS 2, 3, 4, 5 อาหาร ผลิตภัณฑที่ตอ งการสสี รร ยางสกมิ กาวยาง เทปตดิ พ้ืนรองเทาและสว นา้ํ ยางขน ผลิตภณั ฑยางรถยนต ยางหลอดอ อะไหล ยางใชใ นงานวศิ วกรร อตุ สาหกรรมท่ัวไป ผสมยางสกมิ กับยางชนิดอืน่ ๆ สาํ ทีไ่ มร ะบขุ อ จาํ กดั เชน ยางปพู ื้น กระแทก เปน ตน ผลติ ภณั ฑจุมแบบ เชน ถงุ มอื หวั นมยางสําหรบั ทารก เปนตน ผลติ ภัณฑฟ องนา้ํ เชน ที่นอน หมอ ผลติ ภณั ฑเสนดายยดื แบบกลม เช เปนตน หมายเหตุ STR: Standard Thai Rubber R ADS: Air Dried Sheet

32 ยาง หมายเหตุ ชกรรม และการสมั ผัส ยางชนิดนส้ี ะอาด และมสี จี าง โดยเฉพาะยาง เสน ดา ยยืดแบบเหลยี่ ม วนประกอบ เปน ตน STR XL และ ยาง STR 5L กับ RSS คอนขางแขง็ อก รวมทง้ั ผลิตภัณฑย าง รม และใชใ นโรงงาน มาก มคี วามหนดื สงู ยางมีสีคล้าํ โดยสว นใหญผสมกบั สารตวั เตมิ เขมาดาํ เพือ่ เสรมิ ความแขง็ แรง าหรับผลิตผลติ ภณั ฑย าง เน่อื งจากยางสกิมมสี ีออ น และมสี ารทไ่ี มใ ชยาง น ยางลอรถเขน็ ยางกัน มากกวายางปกติ จงึ ใชผลิตผลติ ภณั ฑย างสจี าง ลกู โปง ถุงยางอนามยั หรือตองการแตง เติมสี อน เปนตน ชน ทอยาง กาวน้ํายาง การออกสตู รผลิตภัณฑน ้าํ ยาง ไมตองเตมิ สาร เสริมความแขง็ แรง กไ็ ดผ ลติ ภัณฑท ี่มคี วาม เหนียวและแขง็ แรงมาก RSS: Ribbed Smoked Sheet

33 บทที่ 3 ยางสังเคราะห ยางสไตรนี บวิ ตะไดอนี (Styrene - Butadiene Rubber, SBR) ยาง SBR เปน ยางสังเคราะหท ่ีสาํ คญั และมีการใชกนั อยางกวา งขวาง ในชว งป ค.ศ. 1920 เริม่ มี ระบบอิมลั ชั่นทใี่ ชตัวเรง แบบฟรเี รดคิ อล (free – radical catalyst) ทําใหไดผลติ ภณั ฑท ีม่ นี ้ําหนกั โมเลกลุ สูง (high molecular weight) และอตั ราการพอลิเมอรไรเซชันสูง (high polymerization) สบิ ปต อมารฐั บาล Nagi German Government ไดก ระตุนใหม กี ารสังเคราะหย างขน้ึ ในป ค.ศ. 1937 ยาง SBR จงึ ถกู ผลิตเปน เชิง การคาจากระบบอมิ ัลช่นั (emulsion system) ในเยอรมนั ช่ือ Buna S ท่ีหองวิจัยของ I.G. Farbenindustrie โดย Block และ Tschunker และตอมาไดผลติ โคพอลเิ มอรข องบิวตะไดอนี อะครโิ ลไนไตรล (Butadiene – acrylonitrile copolymer) ชอ่ื Buna N สมบัตขิ องยางคงรปู SBR (SBR vulcanizate properties) สมบัตขิ องยาง SBR แบง ได 2 กรณี คือ 1. สมบัติที่เหมือนยางธรรมชาติ 1.1 เปน พอลิเมอรเมอรไ ฮโดรคารบ อนทไี่ มอิ่มตัว (unsaturated hydrocarbon polymer) ดังนัน้ ยางคอมปาวดข อง SBR จึงละลายในตวั ทาํ ละลายไฮโดรคารบอน (hydrocarbon solvents) และ ของเหลวอนื่ ๆ ทม่ี พี ารามิเตอรของความสามารถในการละลาย (solubility parameter) เหมอื นกันกับยาง SBR แตย าง SBR ที่คงรปู แลว จะบวมตัวออก 1.2 ยาง SBR ไมท นตอ นา้ํ มนั และไขจากปโ ตรเลยี ม (petroleum – based oils and greases) หรอื เช้ือเพลิงไฮโดรคารบอน (hydrocarbon fuels) 1.3 เกิดปฏกิ ริ ยิ าแบบโอเลฟน (olefinic type reaction) เชน ออกซิเดช่ัน (oxidation) การ ทําลายของโอโซน (ozone attack) เปนตน ทําใหม คี วามตานทานตอ โอโซน (ozone resistance) และ ความ ตานทานตอออกซิเจน (oxygen resistance) ไมดี 1.4 เปน กลุมยางทท่ี นความรอ น 1.5 ยาง SBR ทนตอ nonpetroleum – based automotive brake fluids นํา้ มันและไขซลิ ิโคน (silicone oils and greases) ไกลคอล (glycols) แอลกอฮอล (alcohols) น้ํา (water) และ สารละลายนา้ํ ทไี่ ม ออกซไิ ดสข องกรด ดาง และเกลอื (nonoxidizing aqueous solution of acids, alkalis and salts) 2. สมบัตทิ ่ีตา งจากยางธรรมชาติ

34 2.1 ยาง SBR เปนวัตถดุ บิ ทีม่ ีคณุ ภาพสมํา่ เสมอกวา ยางธรรมชาติ ดงั นัน้ ยางคงรปู ของ SBR มี ความสมา่ํ เสมอกวา ยางธรรมชาติ 2.2 ยาง SBR ไมม คี วามเหนียวติดกัน (tack) และความแขง็ แรงของยางดิบ (green strength) ต่ํา 2.3 ยางธรรมชาตสิ ามารถเกิดการจดั เรียงตัวเปนผลึก (crystalline) แต ยาง SBR เปนอสณั ฐาน (amorphous) คอื ไมม คี วามเปน ผลกึ 2.4 ความตา นทานแรงดึง (tensile strength) ของยาง SBR ทไ่ี มมีการใสส ารเสรมิ ความแขง็ แรง แรง (SBR gum vulcanizate) ตาํ่ มาก ประมาณรอ ยละ 10 – 15 ของยางธรรมชาติ เน่อื งจากไมม กี ารจดั เรียง ตวั เปนผลกึ เมื่อมีการยดื ยาง ดังนั้นจึงตองใสส ารเพ่มิ ความแขง็ แรง (reinforcing filler) ใหกบั ยาง SBR 2.5 ยาง SBR มคี าการกระดอน (resilience) และพฤติกรรมท่อี ณุ หภูมิตา่ํ (low temperature behavior) ดอยกวา ยางธรรมชาติ 2.6 ยาง SBR มลี กั ษณะทถ่ี ูกเรง ใหเ ส่อื มดว ยความรอ น (heat ageing characteristic) ดีกวา ยางธรรมชาติ 2.7 ยาง SBR มคี วามตา นทานตอการสกึ หรอ (abrasion resistance) และความตา นทานตอ การหกั งอ (resistance to flexibility) ไดดี 2.8 ยาง SBR เกิดความรอ นสะสมมากกวา ยางธรรมชาติ ขน้ึ อยูก ับปรมิ าณของสไตรีนในยาง SBR การนาํ ไปใชงาน 1. ยาง SBR นิยมใชในการผลติ ยางรถยนตข นาดเลก็ และขนาดกลาง ในสว นของดอกยางและแกม ยาง 2. สวนประกอบเคร่อื งใชไฟฟา ในครวั เรือน ชนิ้ สว นรถยนต และจกั รยานยนต ซ่งึ ใชงานในชว ง อณุ หภูมิ – 50 ถึง + 80 องศาเซลเซียส ยางสงั เคราะหพ อลไิ อโซพรนี (Synthetic Polyisoprene, IR) ยาง IR เปนพอลิเมอรท ่ปี ระกอบดวยมอนอเมอรชนดิ เดียว คอื ไอโซพรนี (isoprene) ซึง่ ถูกสงั เคราะห ใหม ีโครงสรา งแบบเดียวกับยางธรรมชาติ คือ cis – 1, 4 แตไ มม สี ารท่ีไมใ ชย าง (nonrubber) ซ่งึ มอี ยูใ นยาง ธรรมชาติ ยาง IR มคี วามหนาแนน 0.90

35 สมบัตขิ องยางคงรปู IR (Synthetic IR vulcanizate properties) 1. ความตา นทานตอแรงดงึ (tensile strength) และความตานทานตอ การฉกี ขาด (tear strength) นอ ยกวา ยางธรรมชาตเิ ล็กนอ ย 2. ความสามารถในการกระดอน (resilience) ที่อุณหภมู ิสงู ดมี าก 3. สามารถรักษารปู ทรงไดดีภายใตแ รงกดดกี วายางธรรมชาติ 4. ไมท นทานตอ การเส่อื มสภาพเน่ืองจากความรอ น ออกซเิ จน และโอโซน 5. ไมทนน้าํ มัน และตัวทาํ ละลายประเภทไฮโดรคารบอน 6. ทนทานในตวั ทําละลายทม่ี สี ว นประกอบของออกซิเจน กรด และดา งเจือจาง 7. ใชง านไดใ นชว งอณุ หภูมิ - 50 ถึง + 70 องศาเซลเซยี ส การใชง าน 1. ผลิตยางรถยนต ในสว นดอกยาง และผาใบของรถบรรทกุ รถยนตโ ดยสาร 2. ยางลอ เครอ่ื งบิน 3. รองเทา พืน้ รองเทา 4. ชน้ิ สว นประกอบรถยนต 5. เคลอื บผา ใบกนั นาํ้ 6. ปะเกน็ ตา งๆ 7. กระเบอ้ื งยางปูพืน้ 8. สว นผสมกาว 9. ทอยาง 10. หวั นม และเครอ่ื งมือทางการแพทย ยางบวิ ตะไดอนี (Butadiene Rubber, BR) ยาง BR เปนพอลิเมอรท ปี่ ระกอบดว ยมอนอเมอรชนดิ เดียว คอื บิวตะไดอนี (butadiene) มนี าํ้ หนกั โมเลกลุ อยูระหวา ง 2.5 x 105 – 5 x 105 ไมม สี มบัตคิ วามเหนียวติดกนั (tack) ยาง BR มคี วามหนาแนน 0.90 สมบัตขิ องยางคงรปู BR (BR vulcanizate properties) ยางคงรูปของ BR อยา งเดยี ว มีสมบัติ ดังนี้ 1. ความตา นทานสูงตอการขัดสี

36 2. มีการกระดอนสูงทสี่ ุด ยกเวน ยางคงรูปของซลิ ิโคน 3. ความตานทานแยตอการลนื่ บนพ้ืนเปยก (skid resistance on wet road) 4. ใชง านไดด ที ีอ่ ณุ หภูมติ ่าํ 5. ความตา นทานตอการเสอ่ื มสภาพเหมือนยาง SBR 6. ไมทนนาํ้ มันและตวั ทาํ ละลายท่เี ปนไฮโดรคารบ อน 7. สมบตั ิทางกลดอ ยกวายางธรรมชาติ และยาง SBR ถงึ แมจ ะใสสารเพิ่มความแขง็ แรง (reinforcing filler) แลว ก็ตาม 8. ยาง BR ฉีกขาดไดง าย การใชง าน 1. ใชผสม (blend) กบั ยาง SBR ในการผลติ ดอกยางรถยนต 2. ใชผ สมกบั ยางธรรมชาติ ในการผลติ ลอ รถบรรทุก 3. ใชผสมกบั ยาง SBR ในการทาํ ยางแขง็ ยางไอโซบวิ ทิลนี ไอโซพรนี หรือ ยางบวิ ไทล (Isobutylene Isoprene Rubber, IIR หรอื Butyl Rubber) ยาง IIR หรือ ยางบิวไทล เปนโคพอลิเมอรทีป่ ระกอบดว ยมอนอเมอร 2 ชนิด คอื ไอโซบิวทลิ ีน หรือ ไอ โซบวิ ทนี (isobutylene หรอื isobutene) กบั ไอโซพรีน (isoprene) โดยทัว่ ไปจะมไี อโซบวิ ทลิ นี เปนสวนใหญ กับ ไอโซพรนี ทีม่ ีปริมาณนอ ย ประมาณ 1% – 3% ไวส าํ หรับการเกิดการคงรูปดวยกาํ มะถนั สมบตั ขิ องยางคงรปู IIR (IIR vulcanizate properties) 1. กกั เกบ็ แกสไดด ี 2. ไมด ดู ซึมนํา้ 3. รับแรงสะเทอื นไดดี 4. เปนฉนวนไฟฟา ดมี าก 5. มีความตา นทานตอ โอโซนและออกซเิ จนดี 6. มคี วามทนทานตอ ผลิตภณั ฑพวกอนิ ทรยี แ ละอนนิ ทรยี  เชน นํ้ามนั ซิลโิ คน แอลกอฮอล คโี ตน 7. ไมทนตอสารหลอ ลน่ื ไฮโดรคารบอนสงั เคราะห เชือ้ เพลิงไฮโดรคารบอน 8. สมบตั ิเชงิ กลของยางคงรูป IIR ดอยกวา ยางธรรมชาติ และยาง SBR 9. ชวงอุณหภูมิใชง าน – 40 ถงึ 120 องศาเซลเซยี ส

37 การใชง าน 1. ยางในรถ 2. ยางกนั กระเทือน 3. ฉนวนสายเคเบลิ้ ไฟฟา 4. ทอ ไอน้ํา ยางเอทลิ นี โพรพลิ นี และ ยางเอทิลนี โพรพิลนี ดนี มอนอเมอร (Ethyene – Propylene Rubber, EPM และ Ethylene – Propylene Diene Monomer, EPDM) ยาง EPM มี 2 ชนิด คอื 1. EPM เปน โคพอลิเมอรข องมอนอเมอร 2 ชนดิ คือ เอทิลีน (ethylene) กบั โพรพลิ นี (propylene) เม่ือเกดิ การพอลิเมอรไรเซช่ันแลว ทาํ ใหยาง EPM เปนพวกอม่ิ ตัว นนั่ คือ ไมมพี นั ธะคูเ หลือในสายโซพอลิเมอร ดงั น้นั การทําใหเกดิ การคงรูป จงึ ไมส ามารถใชกํามะถนั (sulphur) ได ตอ งใชเปอรอ อกไซดอนิ ทรยี  (organic peroxide) ยางทีไ่ ดจะมีความทนทานตอ การเสอ่ื มสภาพเนื่องจากโอโซนและความรอ นดมี าก สมบตั ทิ างกลดี เม่อื ใชง านทอ่ี ณุ หภูมิ แตไมท นพวกนาํ้ มนั ไฮโดรคารบอนเชน เดียวกับยางธรรมชาตแิ ละยาง SBR 2. EPDM เปน terpolymer ซ่ึงประกอบดวยมอนอเมอร 3 ชนดิ คือ เอทิลีน (ethylene) โพรพลิ ีน (propylene) และ มอนอเมอรไ มอิ่มตัวซ่ึงมพี นั ธะคู 2 พันธะ เรียกวา ไดอีน (diene) หอยอยกู บั สนั โซโ มเลกลุ ของยาง ดังน้ันการทําใหเกิดการคงรปู สามารถใชก าํ มะถันได เนือ่ งจากเนือ้ ยางไมแ ขง็ แรง จึงตองใชสารเพม่ิ มาชวยเสรมิ ความแข็งแรงเพ่ิมข้นึ และตอ งใชสารบางตวั ชว ยเพื่อเพ่ิมความเหนียวตดิ กัน สาํ หรบั EPDM อาจ ใชเปอรอ อกไซดในการทาํ ใหเ กดิ การคงรปู ได ไดอีนท่ีใชมี 3 ตัว คือ 1) 1, 4 - Hexadiene (1, 4 HD) 2) Dicyclopentadiene (DCPD) 3) 5 – Ethylidene norbornene (ENB) สมบัตยิ างคงรปู ของยาง EPM และ EPDM (EPM and EPDM vulcanizate properties) สมบัติของยางคงรูปจาก EPM และ EPDM เหมอื นกัน 1. มีความตา นทานตอการเส่อื มสภาพเนอื่ งจากโอโซนและอากาศ ดีมาก 2. เปนฉนวนทางไฟฟาดีมาก

38 3. ทนทานตอสารเคมดี มี าก เชน แอลกอฮอล คโี ตน กรดและดางเจือจาง 4. ทนทานตอ สารหลอ ลนื่ ท่ไี มใ ชปโ ตรเลียม 5. ทนทานตอ นาํ้ มนั และไขของซลิ โิ คน 6. ทนทานตอนา้ํ มันพชื น้ํามนั สตั ว และไขมนั ปานกลาง 7. ไมท นทานตอ น้ํามนั และสารละลายประเภทไฮโดรคารบอน การใชง าน 1. ขอบกระจกรถยนต 2. ขอบกระจกหนา ตา งอาคาร 3. สายพานลาํ เลียง 4. แผน กันน้าํ 5. ทอ ยาง ยางอะคริโลไนไตรล บวิ ตะไดอนี หรือ ยางไนไตรล (Acrylonitrile – Butadiene Rubber, NBR หรือ Nitrile Rubber) ยาง NBR หรอื ยาง Nitrile เปน โคพอลิเมอรท ีป่ ระกอบดวยมอนอเมอร 2 ชนดิ คอื อะคริโลไนไตรล (acrylonitrile) กับ บวิ ตะไดอนี (butadiene) สมบตั ิยางคงรปู ของยาง NBR (NBR vulcanizate properties) 1. ไมท นตอการเสอื่ มสภาพเนอื่ งจากโอโซน 2. ยางคงรูปท่ไี มม ีการเตมิ สารเสริมแรง จะมีความแข็งแรงตํ่า ตอ งเตมิ สารเสริมความแขง็ แรง 3. โดยปกตกิ ารซมึ ผานของแกสต่ํา คอ นขา งใกลเคยี งกบั ยาง IIR 4. ทนทานตอไขและของไหลปโ ตรเลยี ม เช้ือเพลงิ ไฮโดรคารบอน น้ํามนั พืชและสตั ว ไขและนา้ํ มนั ซิลโิ คน ของไหลเอสเทอรอินทรยี  พอลอิ ัลคิลลีนไกลคอล นํา้ และสารละลายนํา้ ของสารเคมที ไ่ี มออกซิไดส 5. ไมท นทานตออะโรมาตกิ ไฮโดรคารบ อน เชน เบนซนี โทลอู ีน และไซลนี 6. ไมท นทานตอ สารหลอ ล่ืนทไ่ี มใ ชป โ ตรเลียม 7. ไมท นทานตอ คีโตน เชน อะซิโตน 8. ไมท นทานตอ เอสเทอรทีม่ นี ้ําหนกั โมเลกลุ ต่าํ เชน เอทิลอะซิเตต 9. ไมท นทานตอกรดแก และสารเคมีท่อี อกซิไดสได

39 10. อยา งไรกต็ ามสมบตั ขิ องยางคงรูป NBR หลายอยา ง ขน้ึ อยูก บั ปริมาณอะคริโลไนไตรล เม่ือ ปริมาณอะคริโลไนไตรล เพม่ิ ขึ้น สมบัตขิ องยางคงรูปเปนดงั น้ี 10.1 ทนทานตอของไหลปโ ตรเลียมและเช้อื เพลิงไฮโดรคารบ อน เพม่ิ ขน้ึ 10.2 ความสามารถในการหักงอทอี่ ณุ หภูมิต่าํ (low – temperature flexibility) ลดลง 10.3 สูญเสยี การยบุ ตวั เนื่องจากแรงกด 10.4 การซมึ ผา นของแกสลดลง 10.5 ปรับปรงุ สมบตั คิ วามตานทานตอ โอโซนและความรอ น และ ความตา นทานตอ การขดั สี 10.6 ความตา นทานแรงดงึ จนขาด (tensile strength) เพ่มิ ขน้ึ 10.7 ความแขง็ และความหนาแนน เพ่ิมขน้ึ การใชง าน ใชในผลิตภณั ฑท ่สี มั ผสั นา้ํ มนั และอุตสาหกรรมนาํ้ มนั และงานทท่ี นตอ เชอื้ เพลิง เชน ซลี ปะเก็น ไดอะแฟรม ทอ สงนาํ้ มัน หมุ สายเคเบิล้ ยางคลอโรพรีน (Chloroprene Rubber, CR) ยาง CR เปน พอลิเมอรท ปี่ ระกอบดวยมอนอเมอรชนดิ เดยี ว คือ คลอโรพรนี (chloroprene) หรอื คลอ โรบวิ ตะไดอนี (chlorobutadiene) โดยสายโซโ มเลกลุ สว นใหญมรี ูปแบบเปน trans – 1, 4 ยาง CR สามารถเกิดการเรียงตวั เปน ระเบยี บ หรือ เกดิ ผลึกได เม่ือมีการยืด ดังนนั้ ยางคงรปู ทไี่ มไ ดใส สารเพ่ิม (gum vulcanizate) ของยาง CR จึงมีความแขง็ แรงดึง (tensile strength) สูง คลา ยกบั ยางคงรปู ที่ ไมไ ดใสสารเพ่ิมของยางธรรมชาติ อะตอมคลอรีนในสายโซโมเลกุล ลดการทําปฏิกริ ิยาของพันธะคูกบั สารท่เี ปนตวั ออกซไิ ดส (oxidizing agents) หลายตวั โดยเฉพาะ ออกซเิ จนและโอโซน นอกจากนย้ี ังใหค วามทนทานตอ นาํ้ มันและไฟ แกย างคงรูป สมบตั ิของยางคงรปู CR (CR vulcanizate properties) 1. มีความตา นทานดตี อ การแตกหกั เนอื่ งจากโอโซน (ozone cracking) การเส่ือมจากความรอน (heat ageing) และสารเคมี (chemical attack) 2. การตดิ ไฟตํ่า

40 3. มีความทนทานดี ตอ สารหลอ ลื่นพวกซลิ เิ กทเอสเทอร (silicate ester lubricants) และ ไขกบั น้าํ มนั ของซิลิโคน (silicone oils and greases) 4. มคี วามตา นทานปานกลางถงึ สูง ตอ อะลฟิ าติกไฮโดรคารบอน (aliphatic hydrocarbon) และ ไข (greases) 5. มสี มบตั ิทางกลดมี ากแมไ มม ีสารเสรมิ ความแขง็ แรง ถามสี ารเสริมความแข็งแรงจะมคี วาม ตา นทานตอแรงดึงสูง 6. ไมท นทานตอ เชอ้ื เพลงิ ไฮโดรคารบอน (hydrocarbon fuels) ฟอสเฟตเอสเทอร (phosphate ester) และ อะโรมาตกิ กบั คลอรเิ นเตตไฮโดรคารบอน (aromatic and chlorinated hydrocarbon) 7. ถาออกสูตรยางคอมปาวดเหมาะสม ยางคงรปู มีชวงอณุ หภูมใิ ชง าน – 40 ถึง + 100 องศา เซลเซียส การใชง าน นยิ มใชย าง CR ในการทาํ ผลิตภัณฑท ี่ทนตอ เปลวไฟ ทนทานตอการเสื่อมสภาพ หรืองานท่ีเกี่ยวขอ ง กับน้ํามนั 1. กาว 2. สายพานลาํ เลยี ง 3. สายเคเบลิ้ 4. ทอสงนาํ้ มนั 5. ซีล 6. ปะเกน็ 7. ยางขอบกระจก ยางซลิ ิโคน (Silicone Rubber, Q) ยางซิลโิ คน หรอื ยาง Q เปนยางสงั เคราะหทคี่ อ นขา งตางจากยางสงั เคราะหท ่ัวไป คอื ยางซิลิโคนมี บางสวนเปนอนินทรยี  และบางสวนเปนอินทรยี ใ นธรรมชาติ ยางซิลโิ คนมีสนั โซท ีป่ ระกอบดวยซิลิกอน (silicon, Si) กบั ออกซเิ จน (oxygen, O) เช่ือมตอ กันเปน (- Si - O - Si -) แทนทีจ่ ะเปน พนั ธะของคารก ับคารบอน ( - C - C -) การเชอื่ มตอ กันของ Si กบั O เหมอื นกับ การตอ กันในควอตซและแกว

41 สมบตั ิของยางคงรปู ซลิ โิ คน (Silicone vulcanizate properties) 1. สมบัตเิ ดน มาก คอื ความทนทานตอ อณุ หภูมสิ ูงไดเ ยี่ยม ถงึ 300 องศาเซลเซยี ส 2. ความตานทานตอ โอโซน อากาศ และแสงอาทติ ยดมี าก 3. การหกั งอทอี่ ณุ หภูมติ ํ่าเยีย่ ม 4. เปน ฉนวนไฟฟาเยยี่ ม 5. มสี ว นประกอบท่ที าํ ใหตดิ ไฟต่ํา 6. ยางคงรูปไมม สี ี รส และกล่ิน 7. ไมเ ปนรา 8. ทนทานตอนาํ้ รอน นา้ํ มนั พชื นํา้ มันสตั ว นา้ํ มันพาราฟน 9. ไมท นตอ แนฟทานิก และนาํ้ มนั อะโรมาตกิ เชื้อเพลิงไฮโดรคารบ อน ไขและนา้ํ มนั ซลิ โิ คน คีโตน และของไหลทมี่ คี วามหนดื ตา่ํ 10. เปนสารหลอลน่ื ปอ งกันสารติดกันสมบัติทางกายภาพคอ นขา งแย การใชง าน 1. ฉนวนไฟฟา 2. ignition cable 3. ปะเก็น 4. โอรงิ 5. ซลี 6. หนา กากออกซเิ จน 7. ทอยางสําหรบั อาหารและยา 8. roll covering ยางฟลอู อโรคารบอน (Fluorocarbon Rubber, FPM) ยางฟลูออโรคารบอนเปนพอลิเมอรท มี่ ฟี ลูออรีนสูงมาก ทาํ ใหมคี วามเสถียรมาก และมคี วาม ตา นทานเปนพเิ ศษตอ การเกดิ ออกซเิ ดช่ัน อากาศ ไฟ สารเคมี และการบวมตัว (swelling) ในของเหลว สมบัตขิ องยางคงรปู FPM (FPM vulcazate properties)

42 1. มีความตา นทานเดนตอ ความรอน ออกซเิ จน โอโซน อากาศ ไฟ และสารเคมีทเ่ี ปน ตัวออกซไิ ดส เชน สามารถรกั ษาความยืดหยนุ ไวไดใ นทอ่ี ณุ หภมู ิสูงถงึ 200 องศาเซลเซียส และสามารถใชงานในระยะสนั้ ๆ ไดถงึ 300 องศาเซลเซียส 2. ความตา นทานเยย่ี มตอ การบวมตัว (swelling) ในนํ้ามนั เชอ้ื เพลิง ตัวทาํ ละลาย และสารเคมี เชน นา้ํ มนั ปโ ตรเลียม เชือ้ เพลงิ ไฮโดรคารบอน สารหลอลน่ื พวกเอสเทอรอนิ ทรยี  และซิลเิ กตเอสเทอร ไขและ ของไหลซลิ ิโคน อะโรมาตกิ ไฮโดรคารบ อน (เชน เบนซนี โทลูอีน ไซลีน) และฮาโลจิเนเตตไฮโดรคารบอน (เชน เตตระคลอโรเอทิลลนี ) 3. ไมท นตอ สารเคมบี างตวั เชน ตวั ทาํ ละลายที่มขี ั้ว (เชน คโี ตน และ เอสเทอร) กรดอินทรยี  (เชน กรดฟอรมิค และ กรดอะซติ ิก) เมทานอล นาํ้ รอน และไอนํ้ารอ น 4. ความตา นทานตอ การยุบตวั เนอ่ื งจากแรงอดั ดที ส่ี ดุ ถาคงรูปดว ยระบบบสิ ฟน อล 5. ความเปนฉนวนไฟฟา ไมดี แตเ หมาะสําหรับหมุ วัสดทุ ่ีตองการความทนทานเปน พเิ ศษตอ อุณหภมู สิ ูง โอโซน สารเคมี และไฟ การใชง าน ยาง FPM ถูกใชใ นงานท่ีตอ งการความทนทานตอ นา้ํ มนั เชอื้ เพลิง ไฟ และสารเคมี ทอ่ี ณุ หภมู สิ งู มัก ใชท าํ โอริง ซลี ปะเก็นทอชื้อเพลิง ไดอะแฟรม และหมุ เคเบิ้ล ยางพอลซิ ลั ไฟด หรอื ไทโอคอล เอ (Polysulphide Rubber, T หรอื Thiokol A) ยางพอลซิ ัลไฟดถูกสังเคราะหจ ากการทาํ ปฏิกริ ยิ ากนั ระหวาง ไดคลอไรดเ ชงิ เสน ตรง (aliphatic dichloride) กบั สารละลายทม่ี ีนาํ้ เปน องคป ระกอบของโซเดียมพอลิซลั ไฟด (aqueous solution of sodium polysulphide) ทาํ ใหไดย าง 2 รปู แบบ คอื ของแข็ง (solid rubbers) กบั ของเหลว(liquid rubbers) สมบัตขิ องยางคงรปู พอลซิ ลั ไฟด (Polysulphide vulcanizate properties) สมบัตขิ องยางพอลิซลั ไฟด ถกู กําหนดโดย โครงสรางสายโซ (เปน เชิงเสน หรือ มีสาขาก่งิ ) กับปรมิ าณ กํามะถนั สมบัติพนื้ ฐานของยางพอลิซลั ไฟด คอื 1. ความตา นทานยอดเยีย่ มตอ mineral oils and greases แตมีแนวโนม หดตวั ที่อณุ หภมู เิ กิน 70 องศาเซลเซยี ส

43 2. ความทนทานดีตอ การบวมตัว (swelling) ในตัวทาํ ละลายหลายตวั ซ่ึงข้นึ กบั ปรมิ าณกาํ มะถนั เมอื่ ปริมาณกาํ มะถนั เพ่มิ ขนึ้ ความสามารถในการทนทานตอ ตัวทาํ ละลายดขี นึ้ (ยาง Thiokol A ทนตอ ตวั ทาํ ละลายดที ี่สดุ ) 3. ความทนทานยอดเย่ยี มตอ การออกซิเดชน่ั โอโซน แสงอาทติ ย และอากาศ 4. การซึมผานของไอ (vapor) และแกส (gas) นอย ซึง่ ขนึ้ กบั ปริมาณกํามะถัน เมอื่ ปรมิ าณกาํ มะถนั เพมิ่ ขึ้น จะลดการซึมผานของไอ (vapor) และแกส (gas) ขอเสียของยางพอลิซลั ไฟด คือ 1. มกี ลิ่นเหมน็ 2. ความทนทานตอ ความรอน ตํ่า 3. สมบัตทิ างกายภาพแย 4. การยบุ ตวั เนื่องจากแรงอดั แย ยกเวน ยางชนิด ST การใชง าน 1. ทอ เช้อื เพลิงอะโรมาติก และแกสโซลนี 2. ลูกกลิง้ ยางทส่ี มั ผสั ตัวทาํ ละลาย เชน ลูกกลงิ้ เครอ่ื งพมิ พ 3. โอรงิ 4. ไดอะแฟรมของมิเตอรแ กส 5. ปะเกน็ นาํ้ มัน 6. ฉาบผวิ ดานในของทอยางหรือผา ใบ ยางคลอโรซัลโฟเนเตต พอลิเอทลิ ลนี (Chlorosulphonated Polyethylene Rubber, CSM) ยาง CSM เปนยางพอลเิ อทิลลีนทถ่ี ูกปรบั เปลยี่ น (modification) ทางเคมี โดยการทําปฏกิ ริ ิยาพอลิ เอทลิ ลนี กบั สว นผสมของคลอรนี กับแกสซลั เฟอรไ ดออกไซด (SO2) ในสดั สว นที่เหมาะสม สมบตั ิยางคงรูป CSM (CSM vulcanizate properties) 1. ความตา นทานเยี่ยมตอ โอโซน อากาศ การเปลี่ยนสเี นอ่ื งจากแสงอาทติ ย และแสงอัลตราไวโอ เลต 2. ความตา นทานเยีย่ มตอ สารเคมีที่เปน ตัวออกซิไดส หรอื สารกัดกรอ น

44 3. ความตา นทานดตี อ ความรอ นไดถงึ 125 องศาเซลเซียส สําหรับการใชงานตอเน่ือง และ 150 องศาเซลเซียส สาํ หรับการใชง านในระยะเวลาจาํ กดั 4. ติดไฟยาก 5. ความตานทานปานกลางถงึ ดีตอ mineral oils ถา มีปริมาณคลอรนี มาก กต็ า นทานไดด ี 6. ความตานทานดตี อ ไขและน้าํ มนั ซลิ ิโคน 7. ความตานดีตอ นา้ํ รอ น กรณที ีค่ งรูปยางดว ยเลดออกไซด 8. การซมึ ผา นของแกสตํ่า 9. การยบุ ตวั เนื่องจากแรงอัดไมดี การใชง าน ยาง CSM ถกู ใชมากในงานทางไฟฟาโดยเปนตวั หุม ทที่ นความรอน ไฟ โอโซน อากาศ สารเคมีกดั กรอ น และนาํ้ มนั ดังนี้ 1. ฉนวนไฟฟา 2. ทอ 3. ปะเก็น 4. เคลอื บช้ันผา ใบ 5. เคลือบวสั ดตุ า งๆ เพื่อเปนฉนวนในการขนสงสารเคมี ยางพอลยิ ูรเิ ทน (Polyurethane Rubber, AU/EU) ยางพอลิยูรเิ ทนมีหมพู น้ื ฐานทางเคมี คือ หมไู อโซไซยาเนต (isocycanate group, - N = C = O) ซึ่ง จะทําปฏกิ ริ ยิ ากบั หมูไ ฮดรอกซลิ (hydroxyl group, - OH) เกดิ การเชื่อมกนั เปน หมยู ูรเี ทน (urethane group, - NH – CO – O) การเกดิ พอลยิ รู ีเทน ตองมสี ารตั้งตน ท่ีมหี มูฟง กช นั่ 2 หมู โดยสารต้งั ตนทใี่ ชส งั เคราะห คือ 1. ไดไอโซไซยาเนต (diisocyanate, O = C = N – R – N = C = O) 2. มาโครไกลคอล หรือ พอลิออล (macroglycol หรือ polyol, HO – R’ – OH) มีอิทธิพลมากตอ สมบตั ขิ องผลิตภณั ฑ มีการใชท ้งั พอลิเอสเทอร และ พอลอิ เี ทอร มาโครไกลคอล ดงั นั้นพอลเิ มอรท่ีได เรยี กวา พอลิเอสเทอรยรู ิเทน (polyester urethane, AU) และ อเี ทอรยรู เิ ทน (polyether urethane, EU) สมบัติยางคงรปู ของยางพอลิยรู ิเทน (Polyurethane vulcanizate properties)

45 เนอ่ื งจากยางพอลยิ ูรเิ ทนมหี ลายประเภท และมสี ว นประกอบแตกตางกนั จึงกลาวถึงสมบตั ทิ ว่ั ไปของ ยางพอลิยูรเิ ทน ดงั น้ี 1. ความแขง็ แรงดงึ (tensile strength) ความตานทานการฉีกขาด และความตา นทานการสกึ หรอ เดน และดกี วา ยางตวั อนื่ 2. ความตานทานเย่ียม ตอการเสื่อมสภาพเน่อื งจาก ออกซเิ จนและโอโซน 3. ความตานทานดี ตอนาํ้ มนั และไข 4. ความตา นทานพอใชถ งึ ดี ตอ การบวมตัว (swelling) ในตวั ทาํ ละลายไฮโดรคารบอนเชงิ เสน (aliphatic hydrocarbon solvents) การใชง าน ยางพอลยิ ูริเทน ถูกใชในงานท่ตี อ งการความทนทานสงู ตอการขดั สี หรอื ความทนทานตอนา้ํ มันและ ตัวทาํ ละลาย 1. ไฮดรอลิกซลี 2. ปะเกน็ 3. ไดอะแฟรม 4. ทอ 5. สายพานลาํ เลียง 6. หุมเคเบ้ลิ 7. ลอสาํ หรบั สเก็ต และสเก็ตบอรด 8. พ้นื รองเทาทม่ี คี ณุ ภาพดี

สารเคมสี ําหรับยาง โดย ณพรัตน วชิ ิตชลชัย กลุมอตุ สาหกรรมยาง สถาบนั วิจัยยาง

บทที่ 1 สารเคมสี าํ หรับยาง (Additives for Rubber) สารเคมีสําหรับยาง หมายถึง สารเคมีตาง ๆ ที่ผสมลงไปในยาง เพื่อใหไดผลิตภัณฑยางที่มี สมบัติตามตองการ ยางที่ผสมสารเคมีแลวน้ีไมอาจนําไปใชงานได เวนแตสารเคมีเหลานี้จะทําปฏิกิริยา กับยางกอน การใหสารเคมีเขาทําปฏิกิริยากับยาง สามารถเรงไดดวยการใหความรอน ยางที่ยังไม เกิดปฏิกิริยากับสารเคมี เรียกวา ยางไมคงรูป (Green compound หรือ Uncured compound) สวน ยางท่ีสารเคมีเขาทําปฏิกิริยากับยางแลว เรียกวา ยางคงรูป (Vulcanised rubber หรือ Cured rubber) เหตุผลในการผสมยางกับสารเคมี ความจําเปน ที่ตอ งผสมยางกับสารเคมี เน่อื งจากเหตุผล 4 ประการ คอื 1. เพื่อแกขอ เสียของยาง 2. เพอื่ เปนตวั ชว ยในขบวนการแปรรูปยาง 3. ทําใหย างมีขอบเขตการใชงานกวางขึน้ 4. เพอ่ื เปนการลดตนทุนการผลติ 1. เพื่อแกขอเสยี ของยาง ซงึ่ ขอเสยี ของยางมี 1.1 ยางมีสมบัติเปนทั้งพลาสติค (plastic) และอีลาสติค (elastic) สมบัติเปนพลาสติค คือ ความสามารถทยี่ างจะพยายามรักษารปู รา งท่ีไดเ ปลยี่ นไปตามแรงกระทํา สวนสมบัติเปน อีลาสติค คือ ความสามารถท่ียางพยายามจะรักษารูปรางเดิมกอนท่ีจะทําใหเปล่ียนไป ตามแรงกระทาํ การทีย่ างมสี มบัติเปนท้ังพลาสติคและอีลาสติคนี้ ทําใหไมสามารถนํายาง ไปใชงานไดโ ดยตรง 1.2 ยางเปนเทอรโมพลาสติค (thermoplastic) ที่อุณหภูมิตํ่า ยางจะแข็งกระดาง แตเม่ือ อุณหภูมิสูงขึ้น ยางจะน่ิมหรือเยิ้ม การมีสมบัติเปนเทอรโมพลาสติค ทําใหยางใชงานได ในชว งอณุ หภูมิที่จาํ กัด 1.3 ยางมีความแข็งแรงตํา่ ความตา นทานตอแรงดงึ ตาํ่ และความตานทานตอการสกึ หรอต่ํา 1.4 ยางสามารถละลายไดง า ยในตวั ทําละลายหลายชนดิ 2. เพอ่ื เปน ตวั ชว ยในขบวนการแปรรูปยาง ปกติในยางดิบท่ียังไมไดผสมกับสารอะไร จะมีสมบัติเหนียว และทําใหลําบากในการ นาํ ไปใชเขาขบวนการตาง ๆ เชน การรดี ยางใหเ ปน แผน เรยี บจากเครื่องรดี เรยี บ (Calender) หรือการทาํ ทอยาง , เสน ยาง จากเครือ่ งอัดยางผานได (Extruder) เปนตน ขบวนการเหลาน้ีจะแสดงใหเห็นถึงความ