ครั้งที่ 15 (สมัยสามัญประจำปีครั้งที่หนึ่ง)

ครัง้ ท่ี ๑๕ วนั พุธท่ี ๑๔ สงิ หาคม ๒๕๖๒ (สมยั สามัญประจาปคี รั้งทห่ี นง่ึ ) กลุ่มงานระเบียบวาระ สานกั การประชุม

9huann -11:it-ilmiavitnn5an-C41,vvruyii_40• n54541ht,A1A71/6 6-)000 VI ?iN 000) /N e FillitnnaJ b&bl9 1,5@1 n-151.1:11.1an-ijuvronct_1,0 65€.154 alniinanlquvruyrt9-0 Sl'vidunkm Lt@lvriant,C.cluctymnianum (b) kgythts-rt.iannqunn-lwo 1414-4111,2117octiwpalli'LLY11.171`n5 \"1171 G)&(a171uanaThjiht41.1 luitarii QeS11111Allindblo Ocn.00 -1Do.00 LLa:-,m11c/i 1DeDlo 62W1 o0.cno - 6.00 in`Rni (tFionnlo)68'u lel oct.rualaiou un-Afraruminuml qSv) nvoinnarwrum '41C5E5aruhlum-ru LLani@viguyi-runniinani:fuvronlolthhTILionaifinvitio -Tuu,azA-onA',InTai-ok ImtihmilEru-nuf-rm.151-1,1nrnAivutar-ivA\"mni taLLammTan:1116@ (tnua5FM1 L1AML-366) Latnn-nanne:juvrinnct9-0' zhil\"nn-1711513.1 V11111017619_11:111 tiwilan-151151: 2.mm nOwannSitru-rit 11/15. o l9f& - b Liar,Ititinaminlihrtra, nm.1511mar1!26av arrup,vro-rn1 1V150'15 0 www.parliament.go.th

5ZIA7JEJIY-I15Z111151htipMf1141,1,11115-11n5 1pSi lo&I.1171 6)& ~9d9N59/I mac'amAini brat) 6601,11i0/101Mni14 M1-14111/11.1119J5 - fl159i5nY1Vn5@VIL6rOCI1PUM5tht,6painCI66Y11-15T60 11.M. 19&&G) (0) n5n2 niU 6).G) (airi) 6).10 n5ztniair-vAtl G).b.G) ooc Lt@l %.,viniililivtrawiwovajil sal gnualroluu 4-16i1@9N1d9N9u (u-maannA thtAllciN5 nJuvonw,vvelL) cooni'prial 115-1*1.1 171 oG)c) 65@l `11,Jy-1'64-itamln-iTtnvoinif-15-minnwlann-15 (Thawil) (LnFJ6t119d 1€U L'1,111i Ci@ Lticup:Lil mr,v,4i,tilL) on' unoniiv umi 115t1,;10-11.1 oG)G)LfrJ' AT-11AUV11.19 11111115t5-16017f1APhAillat tlyruct_lyamiTma.nulatimmtvinlv9ccummalfiztAnu (cunuo-11Au u-InaLonL akureln5tvvtn5i) ununijyytdi (la) 65o4919d5r,s-rtaniilv1oifi9l5r,v., 19.G.) 5U9/I5TU5181-19.dtht4T1 1 .19 5u9i15'ilytJ5r,t-nma,fl669i19onct40 IA@111,[email protected]'nkut-iAlftu.itiftlymikval ri5wInm121LAa ow.4'nly-ivt.JualriiinaPilvou5-Nouvn,oinuvitill etTlEAFt1 b.c.n aunilnannquvronuquItumalAkt,60Lriauvrriuwt1-ril (111.11 1(15'1 G)G)& GdoliNnwpjavilyrd@nt-v-4mixio (GO 51J5o15iN-runi5thrl8.1 (Nii) (4 1:51@[email protected]@LLaq i'114110171PU/I151.15t6t3Lairlesi11,011.15-1140 .... WITI5€Undannin51.15t6tp11166Y1U51`q5 6r171 R '1' 11V11.1) alW1AL brob) atholAISn)

1@lfhti fiTOSNiTLI Ltal Tgl,fannejLt,myr&ohfingin5.55An151allYt-gi@Finwn m5-Aa@1J n-15AnlurnimAni55tilyOrria.d oilAmgnagrunuilu (o@mil@l ,9mtann) Latn'15f111,11W141.1115r,VrJEJ11,11511rNIVW1VIL'51,1@@11 (V1E.111.11,11AnTVITai 1.1t1111 vikt4,iata) l). 4v1Fikri,1 Tetianlquvrinnwooilffiam55antnnla-ditufni@l5nniintll n-i5ALCrunn51fi5ln15noivTaitrritivillnnam,-%@@n (EEC) (tnueiFfettlt 171t-iii755n1.4 fT- ufing', vt)i.Jes:Lau@) Gn. Tgionlc7, wou5nooilmair,rmariBn151o117t-olv-i5nrAnct.4-uat, mT-aa@uNamr,muv-innn5ALCrulmln150.1mTartIALer&nnFwitiu@@n (EEC) frynleildlol Els tn-ialvn..11A5laicAtIntAfiEnii@l (911EA5.ai vialq75t11 t-Twitur, 6t9.dW6219.2) IAN T@Il4`s1?Innq1,6111.1519.4011Rflitil551J-1'Sn-egilf4M-15tIllgf114-1Nyil Nan5r.vrulfmnlihrt.rAmw-nfiomill@onarALailvilLvu-ntrail@lt-Tuilt-iin (1.1181.7t114,71 IM11,1141/14 61av9al3E.J5151 tOILVIIPZ Vf..1146a14@) (1:31@1V1'11.15EISIEJUTISMt@lViM.,11711 c - fiT15f1.116@@nnn-ITU5r,/pJarnquvin G)6)(211Js2111lf0)5:141T1fi5Aiii1) luvit-p;ferAii G)G) nInaifiu lac blD) 6nlibrilijuvitnni4oilRaltmultn151olikfii@n5an Anw-i vr.h.,16um-muriLnwm5n5LLat quiinfi (1.nErnS(1 1.56Elv15 nun tAtiqwitio) b. 401FIVi'n1 Lil@l11,110.11-1C11,011.15114,Q4'1flaltf1552,J111151. alilt-1)61101111.4'1Nafl5VIIU nnt- in5t1- 4-11_15tn-ifiu,atFinA'TtiNAtliti'f11.41FIT11.01111,1,11i16611 Lott-115141611M 61.1@l1;11711111fflIti'f11419TILMULL'IlillY16011.11.110151 (1,nuTJErum5 alnunqa f-Twitut vihijou@) (A@unannilEru'rui,loliTuffi b ii-iuri@nnnw1htvginlej669/19o-rq5 Nofi' iD&T.1Jci 5\"Ln/rill Gn lx l9) del n551.11n15)a-A,L176915-aavuu,aanwn frITti-mwdovitholnunlfliii oionl5teav6lJoiSmt1J9stu6Latiinthtyi9.l5nu ToltIwzrrzru (131A5nq 6i.114,162193@)

Cijal 6n1ii'lairlqu,vn.15-rn5LLaffInzn55LInn5la-lk,LA@Pinv-ILLat Vi'll,LIATIT111,61716041:011Y1WtISJ ClAY1h14,1481.11,16n1q3.1116MV1BVI'llJilinUleJ (unuala01 611t11A'8r&d.1 Acqi:Lau@) e. fiimmo- u L5@lt@sti,cann(iLnitamovilmn.itrimln-15-'aeraYt-id@Sua- 1.141@oil f-15>;ilm5a@trdwibi'nui7a1w155ulfri5n -156fl@5 (1.,noThyr5 alnunqa ii`UMNZ: IbUql,a1.1@) G)o. f1JV1791 65 J'1 GnIv'fanneiLLyitmnwilmtm5LInn5laniktAviminFinbl Lvu -ronln -im -Amlinna -151,4lun -wiLfmmn551.1.t1ti@lv2iCfloan5fLolnA1-11 LN6umlouriLnw9-1n5LLatquilDm (9d 1FJ~S79/IF1 9ivim4vi5IATaan Auellau@) (LS'almnIntLilou-mt,Lt@l -Anti - 6-)c) A-'111.1'N'Innwt)Svpannes:ILLynn-rt_40 of tD&U17'' M'1171 G)o (?11YEall7f1_11h14-1NiAllt11) -71,1115171 6)0 mf-T-wili b&vol9) @-)g). flYVIFW61.1 110,1b1-1-41,61/11.15TdVilfiattmw-iBm5lana!ifeNnw,n0invi IcuLt@linwinvnur-mritiquivin5i('i@lrmum,ii.14-uvrdituNAn5linm@ld-yuci,i@eru ih'@ki5L'vi-inln-ipu [email protected])vil7nmalt,5n -iflyagiltnnlv-CA (1.11FJikTrl 51.1'W111-11.05t11 1:1141)011.2) GAD. A@1 .nlibinejavn,151b.oViiFit-utm5lriBrrileinlYtvifun vra.rimnnm -Juquimlialwifir'inoKNiAltaatein5Imill'unlRuillmn551.1 (trIENnv151 aavowEin Ati(iLau@) Gv-1. 4911v -ru 681 n1v9fainquviuyibvilffutn55LInnlan4_IfivimriFinbl Namt9/19J66at9Xn6Lu7vril66t1- 16ti Nanfrtht,n-wiLLat,4-41maivq5iHt-utill 1.15r,mm66at4-4121 .wlaitinv-wriago9J669ilv1G1 uan%inyiNanuvrthatm-ruonintamolnvanuVii_itutirA looaingil.Tt-vgALLvilTIA viil@vinau-rvinTdi'cuLLfillbaoFIkeicuilm5mALLat, an -rufmaivrimmIN finA@TriivtfAuLLIJaArd eunuancilmi -Afiwu@lam riu(l€lfit, vi_Jue:ioua) fifriFikru 6nIcibiliLvvru5moilatum5LInnlerikvilainb-INanTnriti 21alulErulEJ9i71(19.del9.d n Loti,Namtwu6nleknkiLiluaiwn4wTli-nirt:inffutim_4-1 FYY13.101ULOA111'1Flil b_/1.9&&s91 Lot' bb/i9&&gii (911E.i@rrolA f11.1FINt L'11,41,?11.2) G)&. '1.1@11,1aniu.coti5nnwilflt-ur,m. 51rib'n15l- era7uulnm -Anct9-1 fl-ruLt9il:LU66atm7nau1JNamnf19J6n1n151,41f1€U2rLO669J9u6n1 61- 111thnviFa9/10 61.1ffLit IA9dr911,a`U@) (11.15mAlk)

G)b. fli:V1FlkY1,1 dl 6d@librinql,1,11U51n5ivi'lflna'nuntn-l'ainitufin5t-unclinyi [email protected] eullaTrkivoi 41-Aim114 Nforuo) v 491wi-ati 1:4@1 t@lionnqumuyrt_409i1Rnan55ant'nWlankiAl -i5tunFinvi ilavallagrniTtlurrinmlinvrt:inciViLFIErrkln5611.152nntufignliiniv-imaqt-uvim (9umPu-ni ?mar, 6§14,6a11o) (11@l911 nnl1otri5n5@miTuil G)6-)- G)sql Anunv-inn-i5throiLanlejwinn-rn5 b&aN 0 4 F511 GA9 (MTEgniItyliTeA`111MA YM 1) u 115fV1f11.1 tD&bl9) Lii @l11@li0111,1,1/1.1711n5Av'lF1fUt, f155WItill5lalk,l171 V15 f1.1101111.41 auTtiriln-i5H-nllin-15141?i -m(P1illun-iFiLnwoi5n55m riallihrivial5ftoinA11 6thg1dmnu66r16nwvi5n566atW1J5ll1n. (triuci,LE1 Ernovitifti 1,t114Lau@) G)e. Lt@l Toliarriquvri,mwoRm-utn5u-itn151ana7A-071w-itin Oinwn 6614Tvriln-15fl-11uql.m5liseri7Lmillun -1h16moi5n55L 6uri@l19/iCtioan7AwvinAill vihZumluariLnw91- 5n5u,at,iiiitrim (unuut,l'uv NagnInu viitiqouo) @1 li@lljianlquvru5-inTrAN-15anirinwArvynnwuiv -i5ion-i51.11 (unoqiiml LLarunOamt ?ark vikuqat,i@) o)d - tDo k111.1-1T1nn-m.15nraginnquvruyin5 t9 & G)h15511 Gwn (aiTua-14,1)5t,411\" b&btD) (e &.G.) tgolA 1,101 611@l1'ii?ifILL1115-1.WORlmt11tn551ntnlanilfv,M-15t-ulgrn.41 1,T1 Lau `t3 X161 1~12If1 (unoquaKnA ITTvia-J11-ai Lf)1eivra) (A-illyiTinn-151.15tlagin-iquxrui-n_90 Iv& X11G) b (aaTtia-atii1)5r4-fil \\w M11/11)11.11) 'n..11511 lDb utitnEru b&bt9) &.D 44-1 ttol et.noniFio 1,16 61- 1 Lott u1511/6 fl1daulj5t11 vituPru@) &.en *11 6ilgiOnlq6lYn.I5-n5A4Mitn55111n-15\")ani.ItlfiTi5nnFinVifi5lin5;%11-1 I411 fin '6'1 11111 Li11A151111 111111 Laina@l (11-iuqua1nA L9h421u@)

• 461 65@l TO,iail*L111.15-11_40jilmaitn55Dn'in-151a-aYfu17R -15arqinbi n5n15-Arri5i'm (unuquaFTng viJuCiLau@) &.& 65@1 Toll,fap-4Lann-rnwilmnzmwtnnVjan.ifelv-iftriAnyllmln-17%ctIn 1T1 Lau ti ada 01R5'11.1 cL1'411 Vil@L6f5%,VI'lliE11,1,6f1 (um5iFin5 Viulmt-int viajleru@) &.b Li\"@1 60@ltifarrijulitn-rnwilmfur,n553.ntrmla-ait-plaFinyl VITRa@IJ L6atvriL6`lnvr1566ril.AqviNnwrin@lvtAtilIVIL6Aarri5Pinyi (num.) (un nisal3fnci LOLg:ifyi`Li@) - &.b Al`ll1l'lvn'lnn`151J5v2il1s?{f1'1W66V19,d51q5 A A4 10V1 t9& U A g M1 (a1.0?'llItJ115tVTUR51 141 1) sn b&bl9) &.9c.1 1,5@1 Ta1,1;facnnqu rt.15-lbolilmaitn552An-ilanlYti,ifiTi5n.n viibulumij-diuu es it (1,CIEJfl1.160T 1,6601-milma filJfflJt Aue,:,a1,1@) tpOlmA,5@A1 Toll,ailf4 1,6111,151`q5Al'f lfUtf555118`f 151d'11f711 15f1.11,5@1 - n5t1J@ G1nv7-1 (uls@yri lelau-AF1 &.e Lij@l %@61,1h2 4161,V11,15'11.4011Maitfl5UlfT15'1011Ttlyit1T15WW11114`1IM51M5P% 11'11/11 .aja alm5'13.1 6611116-1''llic,61 (unuflrg fivint4vmATaan fiumwt, vi.1141,a1.1@) &.G)0 461 Lt@l T@IliafrIqL1,111,15-1140171T15arillfilVINVVIfinVid'15LAill:LifrWlfT151.11WV15 (tnutlim 6-6-ru5n1_4 Au(iLau@) &.0-)G) 4m6 Ll'01 Tolct,fmriquvrtn-t9vilmt-utn55LInllan411TimnFinwInnTrmaN 11/11 (Thai Canal) ticu cA (1laml mlnam Vf WfJ5t111 6i.114,16au@) &.G)tD Ci'@1 T@IVfafr1C,1,6111,IT-11_404'19Wtf155a.ritn-Ma-13ifigNittrAnc6-11,1,11,i'al Nan5tvruv-Innn51J5tn-wilimt5761.7fut-Purikfnam_15,nnai*n5 (alcucri b&blD 15t6guinTVi'155f15S1JelTUIi@TV1'I1WAM@IlflA (e-Payment) eouSilAnci 61manaLrinil LtluelLal..2) &.6-)cn 6-OA L5@5 7_1@l1,1aD1i1,1,111,15'11JVII'lHfUn5witimlankfm5anana-rucl-pin 5tuun-15m5-nnunn7thuvnitaln@lvAlatifguLA@nnifin19-1 (num.) (1..nudiu5A vviS@m511/6 S.11.1(1Latl@) athwan)

b 1t-1,0611V,1M1.i4,51ll@[email protected],-1v,aqt'4)511I91t5-6L6o 'i1t5nt5Vui■l=ln4 62t1n1-11@5),a91n/1a.1V11A%,1N611-;minvj-uirlniPiAAin2 1y1l'L15tifE,1.tfn1tV-iu1 (nEJF1.) (lnommo lel5L17,105 6t11.462ru@) (LANm-ant L1JEr11'n5nantiLall &sit- A-'11L-1w-inn-151.15t,/parl 1W66m5-rq 71171 tD tlf4 G.) G)c) (eamrafv:L.15r,411fl'i'Aviii1) -Itniscri 6)0 n5%-ini b&bb) &.G)& tlivA LIN 11@liafILLV11,157n5lwitutn551.11n-eani'ffv,S6Fint4nnuuTun151,k1 16 11au-riffreilM1101114.55511V1161.V11511faltlrif171,11E111V1SiaTn5TO 19&bo euntmaio 6iiv@H1 LtluqLaua) &.G.)b fOlai 1:4@1 TOliaillCILLITUT11.5vilfiflan551.11f115'1?1-11741,6116741114-16611)111111@lfill 15.111)ivilionl7iithtvil56i'MnIugunnvl (Inottne5 LLalnunqa fium-ur, v viJuqLau@) &.G)G11 *A' LAN tgian-4LL•mn-rt_looi\\winve,n57a.iln-151aniTt-DITI5tuvuumilLrimfit, (1.11EJIMTEJ 6hm,i1117 LLatunErrol imuLFITiti 6i1U46 1.2) LAN t giall1q6l1/11,151140(altrm.ariSn-nlala:hifi -15fulinwAtipin n5friiitiN-IEJL'elEnriun-15vZolnnvii'vuElAu ifitlwonnic-glitia@ui-nit-iulaiAd-Arumma (tmlnleflm 1-we1u5501ul IlsaiortyriTEradi LtIukiLau@) &.G.)e 6u@llbf11(11.1,11U51W0i19fLiti15511111-1510-liklyillaifIl416LNIAbIN521., 1,11F1 AilufmAnv-ILLaturiltN,14-ILi.whuPrun-1501m4-1(t-murilAtorwriStiN) (tnolliol 141611N Lt1.14(162fuo),, &.t90 f0\"61 LAN 11@1,11011661/11.15-191.40011fi1;Ut,f115L'Itn15101kii@n5tinona-rAuvin frikoonvilut-iuqnviiinutcruLlulici,Thai@n1501n14-1 (num.) (trila-nLyrn(91 LtukiLaua) &ADG) fp:m.6 LAN 11@lianS,vro-rt_loAnt-tain551nBrnfjanalit-v,LiAia,ilI' onl7u,Mtivin nn5litl5tvinutio-mvifiNLLi L6ar,n151in6vd.iN665fie13Nan5vvru01oS1667t1kwat 1/1111116LINUTZTrdti (1.1101151 Ll,@5fe011.1 fitlflfldt Lttle101.1@) &. Dl tiIMA LAN 1211,faryiLLvittyrwoilm-utmulfreginlkfiv-17n,alf-r&nmairm (LJ16aAi Lta) Ltuyall-ruvivaLvivaillawlaLLarAiliti euluerm5 Crio-)i(vN LtluCon..m) &.bsn 4,101A 121,iannqumu5114064-n-utn551.11frifjolirtufiv-i5arignvilmln-ie71,11.11 611E1 nn tl3 II 011 LLar,thu 1,-AARLI oln5d150-rti LLatununnmijil \\„Ja61.17a,rd LtlucjLau@)

&.tD TON9i0fILLIIUTTLIViln=f-mlntrmla-nYtyk-i%-un vriunm5n-15 vini@urilvk,vni#uttnteMalthtv-rni@d-mmTuei-ndu5tcueu Imuot40,1\"AuculF.Junu 715t uviTt i (triunun 711415twiTt..1 6gJl4a12) &.b& nimA 6i'@1 @IIi2fa 4-1 -1 5-rn fl tn55ant nn51 -117t-g, n-mivi-Mmnn5n@lcifirutIONVIJA@m5P inyi (num.) (unua5im 141(1 oluejLava) fi:WA Lt@l Talbrinquvin-rd, ”I'lmaitn55ain`8n-151anf.it-lijANn5ariFint4-1525-\"uinl ls15futd-ruur,mmaltin-i5lAinn5riuqu5lnmuat6o5nMimua-airtnritaultriluii nvvvymvinum5LLatgimffla (9.dnlan-A55(111 Aour,ILact.2) &.ba tlimA 6d1,1\"fainquvicuyin5viimaltn551ntn151a-ditOn5tunAnyvlijvin Nan5tvruaatuu-rolluti-16Apprin-15.1i5tLli4culITul,unO'llAimililannwiloli 1,1alvitt,a1.141.A (1rila-71,14u Li1E11,11755t1i L'11,46d`U@) Lt@l %6Mainquvrt.,15-rdvA:waw,n551ritn-151aVitiivtl@fiv-15arinnItinn5fIrri_41 Nan5tyrAU*5tn@[email protected] 'NurvinnnTlinl.15tm@liiNuna (trus5iv15 1151/ant 6i.11.42iu@) &.tDe tijoA 65@1 Gmlian-iquAiru5-106ilmt-utn553.ritnn5lan51-07Rn5t-u-qinwlaatLoilT . f11111-1filVitnihrrutlatnli'onn5@@nmna-diviN'huriT-114<25 eirlE.1`8111115 1111fpflt ISitiqV(U@) &.cno ImA 65@5 5d,lifainquvru5nbovilmt-utn55Intn-151a-aVincilnn-156rmaNlyiu (viu-Tulpita7mt,[email protected] utvn L6.41,au@) (IANV1`11,15L1:61U1_1715VVilnEll,M1 &.G)& - .c•no P111.1'11fIfil51J5LISIgifl`le:11,l,V11,15.N' 5 'eV A f1511/1 o-)tD (d.lEgini:ItyhtntiM511/1111.0) TUVISYI 1 jn5nTImL b&btD) t9 G) &.GTIG) flJG1G1 1A1 ToWannqi,Lvn.151011mwtn55untn151a-aTt-ijoi6r4m4nuatvini,anvill 1,1,6Thvonn-1511i1J5nn55oloua- loncolnu66atn-15 -1vicum1J -Ionnua15 5olmum5015-15fut (v-innqlvdi 1,01 LticuejLau@) &.crAD 6nlv'fanne66V11i5-rd,ovilmaatn551ntnn52a-IIJi;111N -15arqincd-r1)5u1J51 Iiia'np15n-151,18run-15aaulcintPuqmOinct.4 -111,ia@oma)@ lfi-um -rw'i@ln-15 T@IVIflW1,1,511'1111,VNNI7U (111521/An) (Fr12im5-N-156nun 714m5tco1-11u lAct:oiukal.2)

&sun t06.1 .nlian-iqtann-rnwilmfut,n551.mtnWla-Zt-ufiv-it-Lingni4TNiyin n-a-diunwtialignvril-iffiffidlNanumvi@SytLefinnym@lcd5r,t-rnItcwmviIo tnuamturn'Vi (1.nuf.15-mriu qta3J-ru vritiqatm) tel,1,10n1(1Lan..i5nwoA'lmaitnuntn-egra7QLiCia0iny-im-Anu LLatiimm -a.1 rm4nythin-151n5ln155f11Am -ani-ail6d-A - 1.A55`1/JS1.1 -1 Loni-al W155'166'1.11 - VIU@WIEJ ?185/1EJ ilatunEmpyrdi LtItiqviva) &.Gn& timA 1,1@1 /1@liannr:1LarumoRlmfutn551.ntn -eari.itiogiT-i5funFinwn nn5d-luluut-r11ivillvia-mytruval,fritiol4n151J5vn5d-rohliaM-11 ii-nhtvom (WIE735Z.',115 411.15tno1J 61)14,ii,a12) &.cnb 6n1lbrineiLniuyilloRlmamimartnn5lalikiivi5t-unn150in.t.4-11,t@l [email protected],:'oftmlviu (triuNainilmg LLattr101411111?Thla 1,cituChatlE) &speil 6101 6H61,1A/a111C11,1,111.15`11401T1flflan55untn -15101.1t-v, n151.151.b5m5-115 -immA16'11TuLLaa',n'alyrutha% (111E152:1 1.11FIQL -1oa vi)141Latm) &.Gnd €J 1(1 1,1@1 Tolianlquom.45-114wilmtur,rmLln151a -ii.*inzrAN -15n.rainwi n1511i'irtiviTIALLaoa(invimulu,1@u4-iviTU%,T' omIlYiilannvina-itali (1nu/5e,n5 4-11)5Linv11 6t1146a1do) 1211,1afriejavromvilmaain55aAn251anitii,fiwi5aniinwiLanvril n1T,Ltit5Anorro@leTIMuNan5vviu@lnnn5fgan@ln@lyruCiulqOuvi/l@nn5Fint41 (num.) tou6n6tilmLiiutliVatiinn-m1-15nAii (unu5ll5v1i 111@lml Lethiqi,a1.4@) qmal To1Sifanne,,fLorru5 -11.40ilmtutn5LIn -eaallinjiAlwi5arqinb-int-ii nn55t-ayl66v151.15t6mm1viu Imull5VVIT-J1flLtrW1L1li@l66'15t,l,11.I1 -1111EJVI'186[1191/ 1151 o1. InIna6 (1.15aqv1mi,v1u) 4-1f1m 61...actluLt@lolu-ariuthtluvUnkirmlushAu (uluir15.1,41.44 mSilf-Innm vt.114,1o1.2) &.@) DYm6 Tell;i?Illij6LV19.15 -11flaitn5lintnW)- an.it-Owl5tul AnyuLfitt •ftjvi-iunatiNFlo (11Mfla..10166 itukimma riumna 61)1dP1Len.,1@) &.0D 1:4@1 To11)1KinCiumu5719.011mtian55a.ritnn5lanikfinwunOinwnlm5lnl esivtiln11.10j-ilmtiumn (unsq/nA vnvit Num= Auqvrt.m)

• • til(1f161@1 Gdolalfinamil.riEnnlan17t1- 1,1`017fulOin1.4nwi,ravi -mnnwi-'ivilun-)5 LL?Mtuyil9koitLatioLtnt/[email protected] (inla-nfantsifivin Lotunscuim 66-1.4514 vr.h.4,1Lauo) iiannnwvi@loliErrmunfilSi (colayafiLvVv15-1 liTEJqa ktuf;itau@) /.1@liannquI111511n1119tutt-muln-ilmiinti,M-moilinb.At-uvrii#1,1 vinrruilatn-i5oonLon?mhB (truSivilfi 61flatiaLrimii LLatinusm-Tartl 37-11,11FriaSti Atiejotio) 6nlianlefurtmwoRlmt-utn5wtnn7lanilcu,fiTiwngnyul@lN,vin gtlanfilunllotinnwins15tutALatri@n55Lansn5t-uttml4n5tInm@ld-ruioltiu (Pi 1?IG151~`l5€J~f12V1€J 1N24, 13J LthdW6?i11@) &.69) IV1F1 .ej 6H61.1,91?111 -1ejla11151W,Q5AvilAfIref1551.1 -1Bn151m174111@n5t-ingm_4-inn5wil 1.5@1 n5tvi5-alialh (u-luat-p_4611114 Lflu2iN 6i)14Lau@) timA LINt@li?in-l111115114279lMt flit1151111Bn151a-ikik-im-imymmuut ditulipiraufikviwA, (trluatm67,1114 6f111AN • 401 '6 1:4@1 110. ?i fr1P,s; ti 51 w fi n 571.11Sn151 a aTt-u, L n '&1 n-m°14111,6iivngvanoikr& 1115t51111741,,f):Jiin6unn5gn 1^15t5T6fillniffn5t31,115 516dn-iltiat-ynanl5t119n1:6'u VI M. 1D LLathtn-w225Fgut5f19_4192iagilu 6lVil6 J 1(1 1.110151 '11/1101J-IEJLIMUIYIKW (trunuaOrn(y1 AI-rant Lf_JuejLati@) &.&0 65 e@1 6H11,1arne):61,111.1519.401fitlit11551.11`6n1510-ia7t1M-minclinbla@von iion'hilnwInn5tIodTaInviEn (111mm1141114 LrlEraiN 6i..11.4ma) &.&G) IAN etIbliles,1111111.45-114,[email protected] vri Nan5triluaatutrayriluril.Aajvinnwthtlaritilinultinglviiocliilan-wrinivil4l N litotrtwc ru qa-wit fi`UK11:-.% vihijeu@) &.&19 6nlianijumn-n.40R1Rfutn552,[email protected] (11nokevnAm..1 L'i.luiLe(9uo) (6thomAn)

&.&Gn LA5 a1 Tolian-i(j11111,151110411ffl.iti1551.1111'151MIM4J1LIAAI•@=Ot fr6-11,111111-311'11 lunnar716Atlivrin15A1-116615tvidnalvutp.ml@n-iFinyi (nom.) lAli'@LfilY1111 an will n 151J5`U1J5.95v`U11 21 I -1vi 6ot69oulnn1566-15vvifAil1_150i611 (1.11EMV6 Ajil2Tarl@ACI5 viJu(halm) C4@1 vall,lagiLvtiru5nwOilmtur.n553.14n1TlanaTtiplognwnaNeuqpi IhtnimAinunl5ilinwnt,t,ar,nrin5n.nunmlotiatn-151A7mulfz(nonmAnolmtimo (1.1100CM1 1p1511185 Lcitt4,jau@) &.&& fi1)1 1,t@l TO61,1,2fannefuvromvilfina,n551.ritnn5lanITtuciAlwm-ofilnwrvaLwa conlurillyl-uvimInlvbitaloti4n (unoquaKnA 1.9hvia711-IL 61J1awLaue@) 0,towanaitrty-nuvaiimat - 21 Torii 6,1) b&btD) msn (b) b.G) Lt@l'Llellbfllej11111.15-114Q5R1Haltn51.1-ignWlaniTulTm.niinynt@ln-1541\"1 @l4n51.1nm5old-ytAoliluV661 ufiLmw (From5w1561nIvEl 1N Jll laJ Lt4Lera) b.b 44' Lijol Teliainejamtn-rqAmaginmritn-iTla-ditufw5ancinyrkvr-rochufq, (141081S ijnlvit\" vikuezfouo) (611) [email protected] el - VT1f155antir15)0117f11171@l5t1,110111141N,W151M -11441 6MaY11111151,11WV15V111V1-1 avroi-nyvn.:A-inlal G.) -166141.11 L115-ital@@n (inEn51-J114 iluesan)

VI1J1E11,1/191 a. niltrintnwile - alnilnarnc,:,iainniwoeitlItai4v‘t:[email protected],1g1f11-11.141111 oragralLomanNRait IA@ Raitf155L11-171J5M11111.11^455Fli-d3A-1EA-111 k6i114111f114tilli@lt151:11.1 Olthts-ruti-iyiumnai f-mduLvuu °1 (91511 G.).6) Tor Qb.00 - G)1v.&o trlilfrinw3Lifinvivniablvi WI1.00 1,174M FitaalLivinal osno - 'LIAM TmENZ131.11.1inwivnia IME11,11411-likti'Og1PL171ErilEnniin@ow-liuramaiiitu Lot.inLhd-rtilluTsuia leo Yi111 G:11EJA3113 Leo ViTU nutinlamm - miiiinopiquvrin-NoVuolke,Am2.1011w WIFiruvrt14@vi@the,siunlann-n40 0.00 - (:).gno (niatimlnaivinifilrAtrueilvitio) ??-n.innmkr11.1 In.. 0 1D4& b o WWW.pa rlia ment.go.th

กระทู้ถามสด

ii~nni5dsqa flq~dl~fl58~01~ ln5. 0 bbdd b&do E-mail [email protected]



?ud mdoh&b (dlb ~ l ) 'iud md i a ~ i n ub&b dirin~iu~aui5msani(~~wusiwgs nsz(niud O O R.~ ani(~musiwg,~15 Cad iidMln81 b&b



กระท้ถู ามท่วั ไป

(g'irt,n) e)G)(DAD&'\"ob n5ng1w11l brob ?T-1171-11TULMnSni5aFILLYIL5-11_40 n5qinLil oo0 afr4L1,11115'11_45 1! 11511TW11.1 b 17 NIrli7117 1'61.4/115'11_401/15j171 d g'Iumy-olau 4-16nallui11 nyruCis.0 1.J5t5'111Mfr-311,1,111,A5-1'n5 i'll(11,11241115111:0'111 onutrioniiptoli 6s-r1Jmn11@ti [email protected] ~oVi 1(12{5 11~fa55 191 1)5111 1€11 moo hl5 'AmKuLLat1LJ5tn@v@ATIvi-lenuarlo1n5-1 erru11-16m11-12%Ana-rou iliAtalnyAlifh@nen5Fivino [email protected]. orq_jvniliPu@Eltuvtivrt:JnA:limal vu.m. LLatUiln-i5f-hviuolchiivilvq.1 1d1paollvi5 .d-aLta-ru LLanilliy-)11@t1 6ilivd'12il-naLvi166-16i IneDG) leo 1Nt-i4nluu bend [email protected] unTIJ 1N.Pf. b&cnb iitri719Tin -rthicin -lrhyruoiLtuvowt_lb:thtiu (aAJ.n.) aviiiihruinfuA'lni -Alia -anw@anLana15FroBili vhlitl5t-trirucianKE.aEjltitkii41n6-1-) vtiu 11151Javtalnn-i5EnlaviltI52,-qviml,mu ni56d7F11AS@n561 irmi-)EnvIS@n5n1StAlLmoi5ving-i imiluvitvilutanwm5 Lo:Au 'Vim-m/4 Ithoilnn-rrAvikioVi cil VT1118'011@U ''11,i5oe15-114,flisTri q - nis-rilvrrarign5w,Lati'l-To Tv.m. ln&& LL6VU115tIft111N171,1611,1a1M7-11;g1J1417'161.61J5tirl51,0 ‘i L1E111211.6-1 6). n2i@v, 2in -nArg,i,vr-1 Tom -Iva-um:1 2J e~lVl~v~5o61~111~5vf1151[1 liall5T1 YIE.latC6EJO t9. ad-o15 LiliolvTlangonmAunvanu 121/15-11.171aJaVAE.1

Gn. ift.nailln915n1511A111f1114-111;itht111/11111.11501171;11.11/11TIUWILnAfi-na.,tiliitilliumn-a @d-111,5 Tom-ru5-mant'uo ToViioaulucithelmanl [email protected] (aAD) 1.1uPolvki5 (11luartn(1 1.15tA1I1n) auliinainquvro-rq mwvtl5eAriSmEi (u'1ut-4111114 aviS552.Peria) 5E1721.1 all ALIN qi.'11Plfl.kl,66111*-1111,1f15:1,71f111.1 vnu gl1Y1111151.15:1111

(g-ivt.n) G)G)G-VtD&btD 51,1ii ID& n5nTwai b&bID gm.:11-11-nam-Itiman-leTuvru5nwo flUIP-11.1C1 06)0 aineTun..15-)14,Q5 1.9& 11511a1811 b&blD c ojwi4A'-1141.51n-1561,11Ainii-lyron--159a-in-15 fivillo@sqLvim nyruCiEru liU5-11,1airl71,6V11.15'1140 TvT IAILT1/1@ 1t5 n5tAitym 011J111EnnklIAc5l A-) Eaon5 ciAtywyr45--Iwolvi-Totilull.va.i5-awiA'iuTRAnn5ri@aiH\\q.11..oAin in5Tunl5(1anni5 Fmaqv155d,1111fl 1J367t1J6:thaElel6 rw e1j166v61) b&bo) 6aLiiinnwilflfthtn5lin-15u,fihroLfilivin,Dvi.Juli-na-156@vd@l 61i1oLOaLLatiluilLtV.lcuthT,Lgualh [email protected],1,awrymn5ct -11 i521@6IEJUt-11161 n-iCii'itylaoef551.1_,115nnaliel-ri:TnyroriaNPsuEi-miriv7-1m5Froqvindo-rw) & f115lia-m14tinnlwriaqvisw,In19 & LALLon.7-ruirt-ri-15 -mn-15fi@Ejkitnitnurtl@fiLk-pi-u 61%141 thtlonnurRn-171o6@ltIvi@lli T@VITItlYIEJatIEJVI lam. ?I'llYnywriagPs551giu@ttiTtaTniAm4-rinu cc 116'1 P1dllhif1rmztrif1'4Sia10 tootimuyivanuo Gn. mitonnAutlfilZcuoef551.m.15nricuwInip -la'4-111-n,t G)e Si riAqlmf-naihaanAuci'Avvflitlu/sTrutiha@n611,aiermi5ovliA\" 66SJf15til aat n-15'kulApiln6 -1 -) @EinA51,trrflepRrAlvirtyillvilniai TUVI5TU5-itiat,,6'uo 21 e~66~1(15(Pl'J1~J1i1Jtle~e~E115E13 (aAo) aly-Anarriquvro- 60 1151@triRmlviaj ehanculnkl (V1E1411114 SY15555Lmla) farol 611'677 wru Phr11ton*51r1dn5tipn1J

(ehvo) G)g)b/tDrDiD -TotA n5f-vo1J el-riTnYruoviSfriwiniquvroTt4,25 nuctp-arti; OG)0) ameulvroT&25 n5no1.i &nolD 65@l o-nuguvrt:Tnliilmn -rnfv,Vicheii..,ILLatt15-rutfraJn -151/51incuLLatn -lwn. r,vi-ilitooa Ouflpi'lE1 .... n5- 1u61111.,4 1_15t5'11.1afl'466V1L5-111,25 41-)minvailn5qtylL n-artnunilpnal Lij@4--JEJiiviafksiTtanlA1D6ik -iwoun -Ilm5t5-rditutinalriuu,art.15-rut15-11.1 in5viumaatn-inwitrill'kug ooaejflivi-iu LLatIllesim-mtn-15M -15funi-) 9t-utrmIntnWja-akyiKietv'fiv-muly15t,5-rocCAli,EPV1n -n LLatilivihej-riTe,m5fIV-15fIrrn1 anTr.,6117qi,q,WiLvvil6n6i llolfitaati.J5-imi -min-nmrruun-n-15n5tviilit)ooat-uvriu Ltut1onnufnulm.15vivi 141,Ev, g@ otAt-ovi@Amn -nvi5unALLatn -minl-rilAViann5alivt.4iilvoi -m mi'a@i0\"Q.,ful CAT Lotut4A'tini,-15tm-i-111J5torio-i-A-)unlqilimali.00avInouv-Innlwriva-rtlfti louqm.Y5kim5@@1\"tr ICPPED iplailulm.nuck.d-ucCun151iilinTruil-ruLortIvi5n,nalalliinlmn-ru'LiQ01 11@11d6 ani5-11Jth-11Jn -15m5L -ru66atnnn5n/7-111Nooa?ifuvriEJ LtunvanuVi@bi @Ei111,5 1191/15'11.151Elat1:61 EA ilcu -iailulEru -uAt,41vCun -15L'AuT -rvitIon5@unanii6biLwultInu@cu A'mErrt.%?1-1101,ffitualintn -l@l4n -i5avili5t/n/riFivr-wil@ti-mciaT@I@I4A'ajtiriwo-inlodn'Lvio @d-111,5 T@V15TUY1E1atC6'EJO 21OIXVIMAIAJ5:1.1afr To66a1R7'.rt71J6@oEinli15 @-41- k (u-ma-AA'u ainaLont) AHLIncekl FfiA'nb•dg 1/111.4 (111E.In711A1114 Filit555aAla)

เร่อื งที่ประธานจะแจง้ ตอ่ ที่ประชมุ

I ..!.... ..... . ... .... ooGg).6)P:Isr-) ser'' gliin1TUFIlai1' 555,-.11Q MAIlt.li1\"791J1.1:,' 1111J. &-)olvG)o cn 115/1 -1F13.1 lv&blv &I [email protected],41t1 tyro° Fria55551.11i.ig LiEJ11 AlciallnkM [email protected]_15t4-1 19&bo fal1a515551111Q 4111'111 Q,000 $)'\"-3U1N5t5'11111'QCIPAT1111111.14110T15551.111Q W. l9& t9 1r1915 -1 6)ci t1111 \"Lilaii -rtInlitim -ACiuLdnaulkvilnlIcf15.1qaauTu5@sticuiluar,n -illuvrn.15ttnvro@lna,'910-11m miail55553.111,q1UM11.1111-11.14'1'laiI5551111,T,Ltkalviteuer4dniw@[email protected] g-rlfilliavaLlutu.101tilvivlin-i5o5 -Nefoui'u5aitTnima:-, fruluvrthzinviezia.1 1.9bo fal1a5l15551111Q 3.111,C4aliou@vi@iillAt1LaniCILLT,I,15 11_10 441E11.13-1111:101,1_15G111511J11aZtie'[email protected]'1Gill'ill.ifn5GiAlikg1 of t@l1f1E1;e11 T DLLOGIlfrJ11111Jfia (ultnt-rn.x, lmu.no) t,a/rini wb.TnInwnailss5w1/4iT 151.1-1.11 g 11. r 7, eillY111;1911%15Z1.11_111i1115 i , • :4 .... ..... . . nOl-vIrt.lityurimottimvnami 11/15. o lvo-)o) • .t . '.6kt4 11/5015 0 ln6-)cn ‘'Coo (1134:i2101.71.1111T11fiii4a:317911 ... .... mil).rnottluirrrn, f114 ....... ..... 1110.1?\\?..AID:-/ e29-C7-

ศาลรฐั ธรรมนญู ๒๕๖๐รายงานประจำปี Annual Report 2017 The Constitutional Court of the Kingdom of Thailand www.constitutionalcourt.or.th

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนญู รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญ Annual Report ๒๐๑๗ The Constitutional Court Of The Kingdom Of Thailand ISBN : 978-616-253-509-3 พิมพ์ครง้ั ที่ : ๑ จา� นวนพิมพ์ : ๕,๐๐๐ เล่ม มถิ นุ ายน ๒๕๖๒ จัดพิมพ์โดย : บรษิ ัท วงศ์สวา่ งพับลิชชิง่ แอนด์ พร้นิ ติ้ง จา� กดั ๒ ซอย ๘๖/๑ ถนน จรญั สนิทวงศ์ แขวงบางออ้ เขตบางพลัด กรงุ เทพมหานคร ๑๐๗๐๐ โทรศัพท์ ๐๒ - ๘๘๐ - ๑๘๗๖ โทรสาร ๐๒ - ๘๗๙ - ๑๕๒๖ E-mail : [email protected] 1

ภาพตราสญั ลกั ษณข์ อง ศาลรฐั ธรรมนูญ ลักษณะของสัญลกั ษณ์ เป็นดวงตารปู กลมมีขอบสองช้นั องค์ประกอบของสัญลักษณ์ วงกลมช้ันในตรงกลางมีรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ประดษิ ฐานอยบู่ นพานสองชนั้ เบอื้ งบนมพี ระดลุ พาห์ (ซงึ่ หมายถงึ ความสจุ รติ ยตุ ธิ รรม และความเฉลยี วฉลาดหลกั แหลมในการปฏบิ ตั ิ หนา้ ทรี่ บั ผดิ ชอบ) สถติ อยู่ เบอ้ื งลา่ ง มชี อ่ ชยั พฤกษ์ (ซง่ึ หมายถงึ การบรรลผุ ลส�าเรจ็ อนั ประกอบด้วยเกยี รติศักด์)ิ รองรับ และมี ลายกนกก้านขดประกอบอยสู่ องข้าง วงกลมช้ันนอก ใต้ช่อชัยพฤกษ์ของวงกลมชั้นใน เป็นอักษร ข้อความว่า “ศาลรัฐธรรมนูญ” และค่ันด้วยดอกประจ�ายาม หวั ทา้ ย สี สีแดงชาด ใช้เป็นสีพื้น หมายถึง อ�านาจอันชอบธรรมภายใน พระปรมาภไิ ธยพระมหากษตั รยิ าธริ าช อนั ทรงไวซ้ ง่ึ พระบรมเดชานภุ าพ และทศพิธราชธรรมจรยิ า ตามบทบญั ญตั แิ หง่ รฐั ธรรมนญู สที อง ใชเ้ ปน็ สีส�าหรบั องคป์ ระกอบของสัญลกั ษณ์ หมายถงึ ความรงุ่ เรือง มีศักดิ์ศรี สง่างามสูงส่ง (ไมจ่ า� กัดขนาด) หมายเหตุ : ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา เล่ม ๑๑๕ ตอนพิเศษ ๑๐๓ ง ลงวันท่ี ๑ พฤศจกิ ายน ๒๕๔๑ หน้า ๑ ก

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนญู คา� นา� รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ เป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรกท่ีบัญญัติให้มีศาลรัฐธรรมนูญ เป็นองค์กรตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมาย โดยมีสถานะเป็นองค์กรศาล ต่อมาเม่ือศาลรัฐธรรมนูญ ไดส้ น้ิ สดุ ลงอนั เนอื่ งมาจากรฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๐ สนิ้ สดุ ลงโดยประกาศคณะปฏริ ปู การปกครอง ในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ฉบับท่ี ๓ เมื่อวันท่ี ๑๙ กันยายน ๒๕๔๙ และได้มีการจัดต้ัง ศาลรัฐธรรมนูญขึ้นใหม่อีกครั้งตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ต่อมาได้มีประกาศคณะรักษา ความสงบแหง่ ชาต ิ ฉบบั ท ่ี ๑๑/๒๕๕๗ ใหร้ ฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๐ สน้ิ สดุ ลง โดยใหศ้ าลทง้ั หลาย ยังคงมีอ�านาจด�าเนินการพิจารณาและพิพากษาอรรถคดีตามบทกฎหมายและประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ และได้มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗ โดยยังคงให้ศาลรัฐธรรมนูญ ท�าหน้าท่ีคุ้มครองหลักความเป็นกฎหมายสูงสุดของรัฐธรรมนูญ สรา้ งบรรทดั ฐานการคมุ้ ครองสทิ ธแิ ละเสรภี าพของประชาชนตามรฐั ธรรมนญู สรา้ งความถกู ตอ้ งเปน็ ธรรมของระบบนติ ริ ฐั และ รกั ษาความชอบธรรมของการเมอื งการปกครองในระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ และไดก้ า� หนด ให้มีส�านักงานศาลรัฐธรรมนูญท�าหน้าท่ีธุรการของศาลรัฐธรรมนูญ มีอิสระในการบริหารงานบุคคล การงบประมาณ และการดา� เนนิ การอ่นื ตามทกี่ ฎหมายบัญญตั ิ ต่อมาเมื่อรัฐธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจักรไทย พทุ ธศักราช ๒๕๖๐ ประกาศใช้ มาตรา ๒๑๐ บญั ญตั ใิ หศ้ าลรฐั ธรรมนญู มหี นา้ ทแ่ี ละอา� นาจในการพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ความชอบดว้ ยรฐั ธรรมนญู ของกฎหมายหรอื ร่างกฎหมาย พิจารณาวินิจฉัยปัญหาเก่ียวกับหน้าที่และอ�านาจของสภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา รัฐสภา คณะรัฐมนตรี หรือ องค์กรอิสระ และหนา้ ทแี่ ละอา� นาจอน่ื ตามท่ีบัญญตั ไิ ว้ในรัฐธรรมนญู การยน่ื ค�ารอ้ งและเง่ือนไขการยืน่ คา� ร้อง การพิจารณา วินิจฉัย การท�าค�าวินิจฉัย และการด�าเนินงานของศาลรัฐธรรมนูญ นอกจากที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแล้ว ให้เป็นไปตาม พระราชบญั ญตั ิประกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ด้วยวิธีพจิ ารณาของศาลรัฐธรรมนญู พระราชบญั ญตั สิ า� นกั งานศาลรฐั ธรรมนญู พ.ศ. ๒๕๔๒ กา� หนดวา่ เมอื่ สา� นกั งานการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ไดท้ า� การตรวจสอบ รบั รองบญั ชแี ละการเงนิ ทกุ ประเภทของคณะตลุ าการศาลรฐั ธรรมนญู และสา� นกั งานศาลรฐั ธรรมนญู แลว้ ใหเ้ สนอผลการสอบบญั ชี ต่อสภาผแู้ ทนราษฎร วฒุ ิสภา และคณะรฐั มนตรี รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ได้รวบรวมผลการด�าเนินงานของศาลรัฐธรรมนูญและส�านักงาน ศาลรฐั ธรรมนญู (ต้ังแต่วนั ที ่ ๑ มกราคม ๒๕๖๐ ถึงวันที่ ๓๐ กันยายน ๒๕๖๐) และรายงานของผู้สอบบัญชีและงบการเงิน ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ เพื่อรายงานต่อสภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา และคณะรัฐมนตรี รวมท้ังเป็นการเผยแพร่ ให้สาธารณชนทราบและนา� ไปใชป้ ระโยชนท์ างด้านวชิ าการตอ่ ไป ศาลรฐั ธรรมนญู 3ข

สารบญั ภาพตราสัญลกั ษณ์ของศาลรฐั ธรรมนญู ก คา� น�า ข สารบญั คณะตุลาการศาลรฐั ธรรมนูญ ค-ง ผบู้ ริหารส�านักงานศาลรัฐธรรมนูญ จ-ช ซ ส่วนท่ี ๑ บทน�า ๑ ส่วนท่ี ๒ ๑. ทม่ี าของรายงาน กฎหมาย กฎ และระเบยี บทีเ่ ก่ยี วขอ้ ง ๒ ค ๒. ศาลรัฐธรรมนญู ๓ ๒.๑ องค์ประกอบของศาลรัฐธรรมนญู ๔ ๒.๒ หน้าทแี่ ละอ�านาจของศาลรฐั ธรรมนญู ๕ ๒๐ ๒.๓ วธิ ีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ ๒๒ ๓. ส�านกั งานศาลรัฐธรรมนูญ ๓.๑ อา� นาจหนา้ ท่ีของสา� นกั งานศาลรัฐธรรมนูญ ๒๒ ๒๒ ๓.๒ พนั ธกิจของสา� นกั งานศาลรัฐธรรมนูญ ๒๓ ๒๙ ๓.๓ โครงสรา้ งสา� นกั งานศาลรัฐธรรมนูญ ๓๒ ๓๔ ๓.๔ แผนยุทธศาสตรศ์ าลรัฐธรรมนูญ ๓.๕ อตั ราก�าลังของสา� นกั งานศาลรฐั ธรรมนญู ๓.๖ งบประมาณรายจา่ ยประจา� ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ ภาพรวมการเปรยี บเทยี บผลการดา� เนินงาน ๓๕ ของสา� นกั งานศาลรฐั ธรรมนูญ ๓๖ ประจา� ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ ๑. การจดั สรรงบประมาณรายจา่ ยประจา� ปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๐

๒. การเปรยี บเทยี บการจัดสรรงบประมาณประจ�าปงี บประมาณ ๓๘ พ.ศ. ๒๕๕๙ - ๒๕๖๐ ๔๐ ๓. การเปรียบเทียบงบประมาณท่ีได้รบั จัดสรรและการใชจ้ ่ายเงนิ งบประมาณ ประจ�าปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ ส่วนท่ี ๓ ผลการดา� เนินงานของศาลรฐั ธรรมนญู ๔๑ และสา� นกั งานศาลรฐั ธรรมนูญ ๔๒ ๕๐ ๑. ผลการดา� เนนิ งานดา้ นคด ี ๕๔ ๒. ผลการดา� เนินงานดา้ นการวจิ ยั ๕๗ ๓. ผลการดา� เนนิ งานด้านเอกสารสงิ่ พมิ พ์เพอ่ื เผยแพร่ประชาสมั พันธ ์ ๕๙ ๔. ผลการดา� เนินงานดา้ นเทคโนโลยีดิจทิ ลั ๖๒ ๕. ผลการดา� เนินงานด้านการพฒั นาบุคลากรของส�านักงานศาลรัฐธรรมนูญ ๖. ผลการดา� เนนิ งานดา้ นความร่วมมอื และประชาสมั พนั ธ์กบั เครอื ข่าย ท้งั ภายในประเทศและตา่ งประเทศ ส่วนที่ ๔ การเขา้ รว่ มพระราชพิธี รฐั พิธี และกจิ กรรมสา� คญั ของประเทศ ๗๓ สว่ นท่ี ๕ รายงานของผสู้ อบบญั ชแี ละงบการเงนิ ปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ ๘๗ รายงานของผสู้ อบบัญชีและงบการเงนิ สา� นกั งานศาลรัฐธรรมนูญ ๘๘ สา� หรับปีสิน้ สุดวนั ที่ ๓๐ กนั ยายน ๒๕๖๐ รายชอื่ คณะทา� งาน ๑๐๗ ง

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ ประธาน ศาลรัฐธรรมนูญ นายนุรกั ษ์ มาประณีต จ

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ ตลุ าการ ศาลรัฐธรรมนญู นายจรัญ ภกั ดีธนากุล นายชัช ชลวร นายทวเี กยี รต ิ มนี ะกนิษฐ นายนครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ฉ

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนญู ตลุ าการ ศาลรัฐธรรมนญู นายบญุ สง่ กุลบุปผา นายปัญญา อดุ ชาชน นายวรวทิ ย์ กังศศิเทยี ม นายอดุ มศักด ์ิ นติ ิมนตรี ช

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญ ผู้บรหิ าร สา� นักงานศาลรัฐธรรมนูญ นายพิมล ธรรมพิทกั ษ์พงษ์ นายเชาวนะ ไตรมาศ เลขาธกิ ารส�านกั งานศาลรัฐธรรมนูญ ทีป่ รึกษาด้านวิชาการ (ดา� รงตา� แหน่งต้งั แต่ ๒๖ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๘ – ๒๘ สงิ หาคม ๒๕๖๐) (ด�ารงต�าแหนง่ เลขาธิการส�านักงานศาลรฐั ธรรมนูญ เมอ่ื วันท่ ี ๒๙ สิงหาคม ๒๕๖๐) นางพรทิภา ไสวสวุ รรณวงศ์ พันโท ภาคภมู ิ ศิลารัตน์ รองเลขาธกิ ารส�านกั งานศาลรัฐธรรมนูญ รองเลขาธิการส�านกั งานศาลรฐั ธรรมนูญ ซ

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ ๑ส่วนท่ี บทน�า 1

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญ ๑.บทนา� ๑. ทม่ี าของรายงาน กฎหมาย กฎ และระเบยี บทเี่ กย่ี วขอ้ ง พระราชบัญญัติส�านักงานศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๔ บัญญัติว่า “เมื่อส�านักงาน การตรวจเงินแผ่นดินได้ท�าการตรวจสอบรับรองบัญชี และการเงินทุกประเภทของคณะตุลาการ ศาลรฐั ธรรมนญู และสา� นกั งานศาลรฐั ธรรมนญู แลว้ เสนอผลการสอบบญั ชตี อ่ สภาผแู้ ทนราษฎร วฒุ สิ ภาและ คณะรัฐมนตรีโดยไม่ชักชา้ ” ซ่งึ สา� นักงานศาลรฐั ธรรมนญู ได้จดั ทา� เป็น “รายงานประจ�าปีศาลรัฐธรรมนญู ” เพ่ือเสนอผลการปฏบิ ตั ิงานและรายงานการสอบบัญชใี นรอบปดี งั กล่าว สา� นกั งานศาลรฐั ธรรมนญู ไดด้ า� เนนิ การจดั ทา� รายงานประจา� ปศี าลรฐั ธรรมนญู โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์ เพ่ือรายงานผลการด�าเนินงานตามยุทธศาสตร์และแผนการปฏิบัติการประจ�าปีและรายงานผล ดา้ นการบรหิ ารจดั การงบประมาณของสา� นกั งานศาลรฐั ธรรมนญู ตอ่ สภาผแู้ ทนราษฎร วฒุ สิ ภาหรอื หนว่ ยงาน ที่ปฏิบัติหน้าท่ีแทน และคณะรัฐมนตรี รวมทั้งประชาชนทั่วไปได้รับทราบเพ่ือเป็นการเผยแพร่ความรู้ ความเข้าใจในบทบาท หน้าท่ีภารกิจและการด�าเนินงานเก่ียวกับการพิจารณาวินิจฉัยคดีตามรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทย ตลอดจนการปฏิบัติหน้าที่ของส�านักงานศาลรัฐธรรมนูญในฐานะหน่วยงาน สนบั สนุนการด�าเนินงานของศาลรฐั ธรรมนูญและคณะตุลาการศาลรฐั ธรรมนญู ในทกุ ๆ ด้านอีกด้วย 2

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนญู ๒. ศาลรฐั ธรรมนญู ศาลรฐั ธรรมนญู เปน็ สถาบนั หลกั ทา� หนา้ ทค่ี มุ้ ครองความเปน็ กฎหมายสงู สดุ ของรฐั ธรรมนญู คมุ้ ครองสทิ ธเิ สรภี าพของประชาชน และรกั ษาความสมดลุ ในระบบการเมอื งตามหลกั นติ ธิ รรม รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๐ เปน็ รฐั ธรรมนญู ฉบบั แรกทบ่ี ญั ญตั ใิ หม้ ศี าลรฐั ธรรมนญู โดยใหม้ อี า� นาจหนา้ ทค่ี มุ้ ครองหลกั ความเปน็ กฎหมายสงู สดุ ของรฐั ธรรมนญู สรา้ งบรรทดั ฐาน การคมุ้ ครองสทิ ธแิ ละเสรภี าพของประชาชนตามรฐั ธรรมนญู โดยมสี ถานะเปน็ องคก์ รศาล ตอ่ มาเมอ่ื ศาลรฐั ธรรมนญู ไดส้ น้ิ สดุ ลง อันเนื่องมาจากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ สิ้นสุดลงโดยประกาศคณะปฏิรูปการปกครอง ในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ฉบับที่ ๓ เมื่อวันที่ ๑๙ กันยายน ๒๕๔๙ และได้มีการจัดต้ัง ศาลรัฐธรรมนูญข้ึนใหม่อีกครั้งตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ซึ่งต่อมาได้มีประกาศ คณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบับท่ี ๑๑/๒๕๕๗ ให้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ส้ินสุดลง โดยใหศ้ าลทง้ั หลายยงั คงมอี า� นาจดา� เนนิ การพจิ ารณาและพพิ ากษาอรรถคดตี ามบทกฎหมายและประกาศคณะรกั ษาความสงบแหง่ ชาติ และได้มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับช่ัวคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ ซ่ึงมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ วันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗ โดยยังคงให้ศาลรัฐธรรมนูญมีอ�านาจหน้าที่ตามท่ีรัฐธรรมนูญบัญญัติไว้ ต่อมาเม่ือรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช ๒๕๖๐ ประกาศใช้ มาตรา ๒๑๐ บัญญัติให้ศาลรัฐธรรมนูญ มีหน้าที่และอ�านาจ ในการพิจารณาวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายหรือร่างกฎหมาย พิจารณาวินิจฉัยปัญหาเกี่ยวกับหน้าท่ีและ อ�านาจของสภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา รัฐสภา คณะรัฐมนตรี หรือองค์กรอิสระ และหน้าท่ีและอ�านาจอ่ืนตามท่ีบัญญัติ ไว้ในรัฐธรรมนูญ การย่ืนค�าร้องและเง่ือนไขการย่ืนค�าร้อง การพิจารณาวินิจฉัย การท�าค�าวินิจฉัย และการด�าเนินงานของ ศาลรฐั ธรรมนญู นอกจากทบี่ ญั ญตั ไิ วใ้ นรฐั ธรรมนญู แลว้ ใหเ้ ปน็ ไปตามพระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยวธิ พี จิ ารณา ของศาลรัฐธรรมนญู 3

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนญู ๒.๑ องคป์ ระกอบของศาลรฐั ธรรมนญู ศาลรัฐธรรมนูญประกอบด้วยตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจ�านวนเก้าคนซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงแต่งต้ังจากบุคคล ดงั ตอ่ ไปน้ี (๑) ผพู้ พิ ากษาในศาลฎกี าซง่ึ ดา� รงตา� แหนง่ ไมต่ า�่ กวา่ ผพู้ พิ ากษาหวั หนา้ คณะในศาลฎกี ามาแลว้ ไมน่ อ้ ยกวา่ สามปี ซ่งึ ได้รับคัดเลอื กโดยท่ปี ระชมุ ใหญ่ศาลฎกี า จ�านวนสามคน (๒) ตลุ าการในศาลปกครองสงู สดุ ซงึ่ ดา� รงตา� แหนง่ ไมต่ า�่ กวา่ ตลุ าการศาลปกครองสงู สดุ มาแลว้ ไมน่ อ้ ยกวา่ หา้ ป ี ซึ่งได้รบั คดั เลอื กโดยทีป่ ระชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสงู สุด จ�านวนสองคน (๓) ผู้ทรงคุณวุฒิสาขานิติศาสตร์ซ่ึงได้รับการสรรหาจากผู้ด�ารงต�าแหน่งหรือเคยด�ารงต�าแหน่งศาสตราจารย์ ของมหาวทิ ยาลัยในประเทศไทยมาแล้วเป็นเวลาไมน่ ้อยกว่าหา้ ปี และยังมผี ลงานทางวิชาการเป็นท่ีประจกั ษ ์ จา� นวนหนึง่ คน (๔) ผู้ทรงคุณวุฒิสาขารัฐศาสตร์หรือรัฐประศาสนศาสตร์ซึ่งได้รับการสรรหาจากผู้ด�ารงต�าแหน่งหรือเคยด�ารง ต�าแหน่งศาสตราจารย์ของมหาวิทยาลัยในประเทศไทยมาแล้วเป็นเวลาไม่น้อยกว่าห้าปีและยังมีผลงานทางวิชาการ เปน็ ท่ีประจกั ษ ์ จ�านวนหนึ่งคน (๕) ผู้ทรงคุณวุฒิซ่ึงได้รับการสรรหาจากผู้รับหรือเคยรับราชการในต�าแหน่งไม่ต�่ากว่าอธิบดีหรือ หัวหน้าสว่ นราชการทเ่ี ทยี บเทา่ หรอื ต�าแหน่งไมต่ า่� กวา่ รองอัยการสูงสดุ มาแล้วไม่น้อยกวา่ ห้าปจี �านวนสองคน รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ บทเฉพาะกาล มาตรา ๒๗๓ ใหต้ ลุ าการศาลรฐั ธรรมนญู ซงึ่ ดา� รงตา� แหนง่ อยใู่ นวนั กอ่ นวนั ประกาศใชร้ ฐั ธรรมนญู นยี้ งั คงอยใู่ นตา� แหนง่ เพอื่ ปฏบิ ตั หิ นา้ ทต่ี อ่ ไป และเมอ่ื พระราชบญั ญตั ิ ประกอบรัฐธรรมนูญที่เกี่ยวข้องที่จัดท�าขึ้นตามมาตรา ๒๖๗ ใช้บังคับแล้ว การด�ารงต�าแหน่งต่อไปเพียงใดให้เป็นไปตาม พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญดังกล่าว ในระหว่างเวลาท่ียังไม่มีพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญท่ีจัดท�าขึ้นตาม มาตรา ๒๖๗ การพน้ จากตา� แหนง่ ของตลุ าการศาลรฐั ธรรมนญู ใหเ้ ปน็ ไปตามรฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๐ และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญหรือกฎหมายทีเ่ กยี่ วข้อง การด�าเนินการของศาลรัฐธรรมนูญให้เป็นไปตามกฎหมายท่ีใช้บังคับอยู่ในวันก่อนวันประกาศใช้รัฐธรรมนูญนี้ เท่าที่ไมข่ ัดหรอื แยง้ ต่อบทบญั ญตั แิ ห่งรัฐธรรมนญู น้ี 4

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ ๒.๒ หนา้ ทแ่ี ละอา� นาจของศาลรฐั ธรรมนญู รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ได้บัญญัติให้ศาลรัฐธรรมนูญมีหน้าที่และอ�านาจ ในการพิจารณาวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายหรือร่างกฎหมาย พิจารณาวินิจฉัยปัญหาเก่ียวกับหน้าท่ี และอ�านาจของสภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา รัฐสภา คณะรัฐมนตรี หรือองค์กรอิสระ และหน้าที่และอ�านาจตามท่ีบัญญัติ ไว้ในรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ อาจแบ่งหน้าที่และอ�านาจของศาลรัฐธรรมนูญตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ได้เปน็ ๘ กลมุ่ ดงั นี้ (๑) การพิจารณาวนิ ิจฉัยความชอบด้วยรฐั ธรรมนญู ของร่างกฎหมายและกฎหมาย (๒) การพจิ ารณาวนิ ิจฉยั ความชอบด้วยรฐั ธรรมนญู ของเงือ่ นไขการตราพระราชก�าหนด (๓) การพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ปญั หาเกยี่ วกบั หนา้ ทแี่ ละอา� นาจของสภาผแู้ ทนราษฎร วฒุ สิ ภา รฐั สภา คณะรฐั มนตรี หรอื องคก์ รอสิ ระ (๔) การคมุ้ ครองสิทธิและเสรภี าพของประชาชน (๕) การพทิ กั ษ์รัฐธรรมนูญ ระบอบการปกครอง และความม่นั คงแห่งรัฐ (๖) การพจิ ารณาวนิ จิ ฉัยหนงั สือสญั ญาระหวา่ งประเทศต้องไดร้ ับความเหน็ ชอบจากรัฐสภาก่อนหรือไม่ (๗) การพจิ ารณาวนิ ิจฉยั คุณสมบตั ิและลักษณะต้องห้ามของผดู้ า� รงต�าแหน่งทางการเมอื ง (๘) การพิจารณาวินจิ ฉัยกรณีอ่ืนทกี่ ฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ หรอื กฎหมายอน่ื ก�าหนดใหอ้ ยู่ในอ�านาจของ ศาลรัฐธรรมนูญ นอกจากน ี้ รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๘๘ และมาตรา ๒๑๐ วรรคสอง ยงั บญั ญตั ใิ หก้ ารพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั คดขี องศาลตอ้ งดา� เนนิ การใหเ้ ปน็ ไปตามกฎหมาย และในพระปรมาภไิ ธยของพระมหากษตั รยิ ์ โดยมอี สิ ระในการพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั คดตี ามรฐั ธรรมนญู และกฎหมาย ใหเ้ ปน็ ไปโดยรวดเรว็ เปน็ ธรรม และปราศจากอคตทิ ง้ั ปวง ตลอดจนการยน่ื คา� รอ้ งและเงอื่ นไขการยนื่ คา� รอ้ ง การพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั การทา� คา� วนิ จิ ฉยั และการดา� เนนิ งานของศาลรฐั ธรรมนญู นอกจากที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแล้ว ให้เป็นไปตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของ ศาลรฐั ธรรมนูญ หน้าทแ่ี ละอ�านาจของศาลรฐั ธรรมนญู ทงั้ ๘ กลุ่ม ดังกลา่ วข้างตน้ มีรายละเอยี ด ดังน้ี ๑. การพจิ ารณาวินจิ ฉยั ความชอบดว้ ยรฐั ธรรมนูญของรา่ งกฎหมายและกฎหมาย ๑.๑ การพิจารณาวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (รัฐธรรมนญู มาตรา ๑๓๒ ประกอบมาตรา ๑๔๘) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๓๐ บัญญัติให้มีพระราชบัญญัติ ประกอบรัฐธรรมนญู จ�านวน ๑๐ ฉบับ คอื (๑) พระราชบัญญัติประกอบรฐั ธรรมนูญว่าดว้ ยการเลอื กตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (๒) พระราชบัญญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยการได้มาซง่ึ สมาชิกวฒุ ิสภา (๓) พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนูญว่าดว้ ยคณะกรรมการการเลอื กตั้ง (๔) พระราชบัญญัติประกอบรฐั ธรรมนูญวา่ ดว้ ยพรรคการเมือง 5

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญ (๕) พระราชบญั ญัตปิ ระกอบรัฐธรรมนญู วา่ ดว้ ยผ้ตู รวจการแผน่ ดิน (๖) พระราชบญั ญัติประกอบรฐั ธรรมนูญว่าดว้ ยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต (๗) พระราชบญั ญตั ิประกอบรฐั ธรรมนูญวา่ ด้วยการตรวจเงินแผ่นดนิ (๘) พระราชบัญญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนูญวา่ ดว้ ยวธิ พี จิ ารณาของศาลรัฐธรรมนูญ (๙) พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยวธิ พี จิ ารณาคดอี าญาของผดู้ า� รงตา� แหนง่ ทางการเมอื ง (๑๐) พระราชบญั ญัติประกอบรัฐธรรมนญู วา่ ด้วยคณะกรรมการสทิ ธิมนษุ ยชนแหง่ ชาติ ในการพจิ ารณารา่ งพระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู นนั้ รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๓๒ ได้บัญญัติให้กระท�าเช่นเดียวกับพระราชบัญญัติ และได้บัญญัติให้ภายใน ๑๕ วัน นับแต่วันที่รัฐสภา ให้ความเห็นชอบร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญข้างต้น ให้รัฐสภาส่งร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ ไปยงั ศาลฎกี า ศาลรฐั ธรรมนญู หรอื องคก์ รอสิ ระทเี่ กยี่ วขอ้ ง เพอ่ื ใหค้ วามเหน็ ซง่ึ หากศาลฎกี า ศาลรฐั ธรรมนญู หรอื องคก์ รอสิ ระ ทเ่ี กยี่ วขอ้ ง แลว้ แตก่ รณ ี ไมม่ ขี อ้ ทกั ทว้ งภายใน ๑๐ วนั นบั แตว่ นั ทไ่ี ดร้ บั รา่ งดงั กลา่ ว กใ็ หร้ ฐั สภาดา� เนนิ การตอ่ ไป แตห่ ากศาลฎกี า ศาลรฐั ธรรมนญู หรอื องคก์ รอสิ ระทเ่ี กยี่ วขอ้ งเหน็ วา่ รา่ งพระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู ทร่ี ฐั สภาใหค้ วามเหน็ ชอบดงั กลา่ ว มขี อ้ ความใดขดั หรอื แยง้ ตอ่ รฐั ธรรมนญู หรอื ทา� ใหไ้ มส่ ามารถปฏบิ ตั หิ นา้ ทใี่ หถ้ กู ตอ้ งตามบทบญั ญตั ขิ องรฐั ธรรมนญู กใ็ หเ้ สนอ ความเห็นนน้ั ไปยงั รฐั สภาและใหร้ ฐั สภาประชมุ รว่ มกันเพ่อื พิจารณาแก้ไขเพมิ่ เตมิ ตามขอ้ เสนอของศาลฎกี า ศาลรัฐธรรมนูญ หรอื องค์กรอสิ ระท่ีเก่ียวขอ้ งตามทเ่ี หน็ สมควรได ้ โดยให้แล้วเสร็จภายใน ๓๐ วันนับแตว่ นั ท่ีไดร้ ับความเห็นดงั กลา่ ว และเมอื่ ดา� เนินการเสร็จแลว้ ใหร้ ฐั สภาดา� เนินการต่อไป อยา่ งไรกด็ ี รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๔๘ บญั ญตั วิ า่ กอ่ นทนี่ ายกรฐั มนตรี จะน�าร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญข้ึนทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายเพื่อพระมหากษัตริย์ทรงลงพระปรมาภิไธย หากสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร สมาชกิ วฒุ สิ ภา หรอื สมาชกิ ของทงั้ สองสภารวมกนั มจี า� นวนไมน่ อ้ ยกวา่ หนงึ่ ในสบิ ของจา� นวนสมาชกิ ท้ังหมด เท่าท่ีมีอยู่ของทั้งสองสภาเสนอความเห็นต่อประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานวุฒิสภา หรือประธานรัฐสภา แลว้ แตก่ รณ ี หรอื นายกรฐั มนตร ี เหน็ วา่ รา่ งพระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู ดงั กลา่ วมขี อ้ ความขดั หรอื แยง้ ตอ่ รฐั ธรรมนญู หรือตราขนึ้ โดยไมถ่ กู ต้องตามบทบัญญตั แิ ห่งรฐั ธรรมนญู ก็ใหส้ ่งความเหน็ เชน่ วา่ นั้นไปยังศาลรัฐธรรมนญู เพ่ือวนิ ิจฉัย ๑.๒ การพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ความชอบดว้ ยรฐั ธรรมนญู ของรา่ งพระราชบญั ญตั ิ (รฐั ธรรมนญู มาตรา ๑๔๘) รา่ งพระราชบญั ญตั ใิ ดทร่ี ฐั สภาใหค้ วามเหน็ ชอบแลว้ กอ่ นทน่ี ายกรฐั มนตรจี ะนา� ขน้ึ ทลู เกลา้ ทลู กระหมอ่ มถวาย เพอื่ พระมหากษตั รยิ ท์ รงลงพระปรมาภไิ ธย หรอื รา่ งพระราชบญั ญตั ใิ ดทร่ี ฐั สภาลงมตเิ หน็ ชอบและกอ่ นทน่ี ายกรฐั มนตรจี ะนา� รา่ งพระราชบญั ญัตดิ งั กลา่ วขนึ้ ทลู เกลา้ ทลู กระหมอ่ มถวายอีกคร้ังหน่งึ นนั้ ถา้ (๑) สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร สมาชกิ วฒุ สิ ภา หรอื สมาชกิ ของทงั้ สองสภารวมกนั มจี า� นวนไมน่ อ้ ยกวา่ หน่ึงในสิบของจ�านวนสมาชิกท้ังหมดเท่าท่ีมีอยู่ของท้ังสองสภา เห็นว่า ร่างพระราชบัญญัติดังกล่าว มีข้อความขัดหรือแย้ง ต่อรัฐธรรมนูญ หรือตราข้ึนโดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ ให้เสนอความเห็นต่อประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานวุฒิสภา หรือประธานรัฐสภา แล้วแต่กรณี แล้วให้ประธานแห่งสภาที่ได้รับความเห็นดังกล่าวส่งความเห็นนั้นไปยัง 6

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ ศาลรฐั ธรรมนญู เพื่อวินิจฉัย และแจ้งให้นายกรัฐมนตรีทราบโดยไมช่ ักชา้ (๒) นายกรัฐมนตร ี เหน็ ว่า ร่างพระราชบัญญตั ิดังกลา่ ว มีขอ้ ความขดั หรอื แย้งตอ่ รัฐธรรมนูญ หรอื ตราขึ้นโดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ ให้ส่งความเห็นเช่นว่านั้นไปยังศาลรัฐธรรมนูญเพื่อวินิจฉัย และแจ้งให้ ประธานสภาผแู้ ทนราษฎรและประธานวุฒิสภาทราบโดยไม่ชักชา้ ถา้ ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉยั วา่ ร่างพระราชบัญญัติน้นั มขี ้อความขัดหรือแยง้ ตอ่ รัฐธรรมนูญ หรือตราขึ้น โดยไม่ถูกตอ้ งตามบทบญั ญตั ิของรัฐธรรมนูญ และข้อความดงั กล่าวเปน็ สาระส�าคัญ ให้รา่ งพระราชบัญญัตนิ ั้นเป็นอนั ตกไป ถ้าศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า ร่างพระราชบัญญัติน้ันมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ แต่ไม่เป็น สาระส�าคัญ ให้ข้อความท่ีขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญนั้นเป็นอันตกไป และร่างพระราชบัญญัตินั้นยังคงสามารถประกาศใช้ บงั คบั ได้ ๑.๓ การพิจารณาวินิจฉัยร่างข้อบังคับการประชุมของฝ่ายนิติบัญญัติไม่ให้ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๑๔๙) รฐั ธรรมนญู บญั ญตั ใิ หศ้ าลรฐั ธรรมนญู มอี า� นาจพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ความชอบรฐั ธรรมนญู ของรา่ งขอ้ บงั คบั การประชมุ สภาผแู้ ทนราษฎร รา่ งขอ้ บงั คบั การประชมุ วฒุ สิ ภา และรา่ งขอ้ บงั คบั การประชมุ รฐั สภาทส่ี ภาผแู้ ทนราษฎร วฒุ สิ ภา หรอื รฐั สภา ไดใ้ หค้ วามเหน็ ชอบแลว้ แตย่ งั มไิ ดป้ ระกาศในราชกจิ จานเุ บกษา วา่ มขี อ้ ความขดั หรอื แยง้ ตอ่ รฐั ธรรมนญู หรอื ตราขน้ึ โดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ โดยผู้มีสิทธิเข้าช่ือเสนอความเห็นให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัย ได้แก่ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร สมาชกิ วฒุ สิ ภา หรอื สมาชกิ ของทง้ั สองสภารวมกนั มจี า� นวนไมน่ อ้ ยกวา่ หนงึ่ ในสบิ ของจา� นวนสมาชกิ ทง้ั หมดเทา่ ทมี่ อี ยขู่ องทงั้ สองสภา เสนอความเหน็ ตอ่ ประธานสภาผแู้ ทนราษฎร ประธานวฒุ สิ ภา หรอื ประธานรฐั สภา แลว้ แต่ กรณี แล้วใหป้ ระธานแหง่ สภาทไ่ี ดร้ บั ความเห็นดงั กล่าวสง่ ความเหน็ นนั้ ไปยงั ศาลรัฐธรรมนญู เพื่อวนิ จิ ฉัย ๑.๔ การพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั รา่ งพระราชบญั ญตั ทิ เี่ สนอตอ่ รฐั สภามหี ลกั การอยา่ งเดยี วกนั หรอื คลา้ ยกนั กบั หลกั การของรา่ งพระราชบัญญัติทีต่ อ้ งยับยง้ั ไว้หรือไม่ (รฐั ธรรมนญู มาตรา ๑๓๙) รฐั ธรรมนญู ไดบ้ ญั ญตั กิ ระบวนการตราพระราชบญั ญตั วิ า่ ตอ้ งเรม่ิ ตน้ เสนอใหส้ ภาผแู้ ทนราษฎรพจิ ารณากอ่ น เม่ือสภาผู้แทนราษฎรลงมติเห็นชอบแล้ว ให้เสนอร่างพระราชบัญญัติน้ันต่อไปยังวุฒิสภาเพื่อพิจารณาให้ความเห็นชอบ อย่างไรก็ดี ในขั้นตอนการพิจารณาของวุฒิสภา หากวุฒิสภาไม่เห็นชอบด้วยกับสภาผู้แทนราษฎรให้ถือว่าวุฒิสภาได้ยับยั้ง ร่างพระราชบัญญัตินั้นไว้ก่อนและส่งร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวคืนไปยังสภาผู้แทนราษฎร หรือหากวุฒิสภาแก้ไขเพ่ิมเติม รา่ งพระราชบญั ญตั นิ นั้ แตส่ ภาผแู้ ทนราษฎรไมเ่ หน็ ดว้ ยกบั การแกไ้ ขและตอ่ มาไดม้ กี ารตงั้ คณะกรรมาธกิ ารรว่ มเพอ่ื พจิ ารณาแลว้ แตส่ ภาใดสภาหนงึ่ ไมเ่ หน็ ชอบดว้ ยกบั รา่ งของคณะกรรมาธกิ ารรว่ มกนั ในกรณนี กี้ ถ็ อื วา่ มกี ารยบั ยง้ั รา่ งพระราชบญั ญตั ไิ วก้ อ่ น เช่นกัน และระหว่างท่ีมีการยับยั้งร่างพระราชบัญญัติดังกล่าว สภาผู้แทนราษฎรจะยกขึ้นพิจารณาได้ก็ต่อเม่ือพ้นระยะเวลา ๑๘๐ วัน เว้นแต่จะเป็นร่างพระราชบัญญัติเกี่ยวกับการเงิน สภาผู้แทนราษฎรสามารถยกขึ้นพิจารณาใหม่ได้ ก็ต่อเม่ือ พน้ ระยะเวลา ๑๐ วนั ดงั นน้ั ในระหวา่ งทมี่ กี ารยบั ยงั้ รา่ งพระราชบญั ญตั ิ หา้ มมใิ หค้ ณะรฐั มนตรหี รอื สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 7

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ เสนอรา่ งพระราชบัญญตั ิทม่ี ีหลกั การอย่างเดียวกันหรือคลา้ ยกันกับหลกั การของร่างพระราชบัญญตั ิท่ีต้องยบั ย้ังไว้ กรณีที่สภาผแู้ ทนราษฎรหรอื วฒุ สิ ภาเหน็ วา่ ร่างพระราชบัญญัติท่เี สนอหรือสง่ ใหพ้ จิ ารณานั้น เปน็ รา่ ง พระราชบัญญัติท่ีมีหลักการอย่างเดียวกันหรือคล้ายกันกับหลักการของร่างพระราชบัญญัติท่ีต้องยับยั้งไว้ ให้ประธาน สภาผแู้ ทนราษฎรหรอื ประธานวฒุ สิ ภาสง่ รา่ งพระราชบญั ญตั ดิ งั กลา่ วใหศ้ าลรฐั ธรรมนญู วนิ จิ ฉยั ถา้ ศาลรฐั ธรรมนญู วนิ จิ ฉยั วา่ เป็นร่างพระราชบัญญัติท่ีมีหลักการอย่างเดียวกันหรือคล้ายกันกับหลักการของร่างพระราชบัญญัติท่ีต้องยับย้ังไว้ ใหร้ า่ งพระราชบัญญัตินัน้ เป็นอนั ตกไป ๑.๕ การพจิ ารณาวินิจฉัยวา่ สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎร สมาชิกวฒุ ิสภา หรอื กรรมาธิการ กระท�าการใด เพ่ือให้ตนมีสว่ นโดยตรงหรอื โดยออ้ มในการใช้งบประมาณรายจ่าย หรือไม่ (รัฐธรรมนญู มาตรา ๑๔๔) รัฐธรรมนูญได้บัญญัติมาตรการเพ่ือตรวจสอบกระบวนการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติงบประมาณ รายจ่ายประจ�าปีงบประมาณ ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายเพ่ิมเติม และร่างพระราชบัญญัติโอนงบประมาณ รายจา่ ยวา่ มกี ารเสนอ การแปรญตั ต ิ หรอื การกระทา� ดว้ ยประการใดๆ ทมี่ ผี ลใหส้ มาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร สมาชกิ วฒุ สิ ภา หรอื กรรมาธกิ าร มีส่วนไม่ว่าโดยทางตรงหรอื ทางอ้อมในการใช้งบประมาณรายจ่ายหรอื ไม่ โดยให้สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร หรอื สมาชิกวุฒิสภา มีจ�านวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสิบของจ�านวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของแต่ละสภา สามารถเสนอความเห็น เพือ่ ให้ศาลรัฐธรรมนญู พิจารณาวนิ ิจฉยั ในกรณที ศี่ าลรฐั ธรรมนญู วนิ จิ ฉยั วา่ มกี ารกระทา� ทฝี่ า่ ฝนื บทบญั ญตั ติ ามรฐั ธรรมนญู ดงั กลา่ ว ใหก้ ารเสนอ การแปรญตั ต ิ หรอื การกระทา� ดงั กลา่ วเปน็ อนั สน้ิ ผล และถา้ ผกู้ ระทา� การดงั กลา่ วเปน็ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรหรอื สมาชกิ วฒุ สิ ภา ให้ผู้กระท�าการน้ันสิ้นสุดสมาชิกภาพและให้เพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งของผู้นั้นนับแต่วันท่ีศาลรัฐธรรมนูญมีค�าวินิจฉัย แต่ถ้าผู้กระท�าการดังกล่าวเป็นคณะรัฐมนตรี หรือคณะรัฐมนตรีอนุมัติให้กระท�าการหรือรู้ว่ามีการกระท�าดังกล่าวแล้ว แตม่ ไิ ดส้ งั่ ยบั ยง้ั ใหค้ ณะรฐั มนตรพี น้ จากตา� แหนง่ ทงั้ คณะ และใหเ้ พกิ ถอนสทิ ธสิ มคั รรบั เลอื กตงั้ ของรฐั มนตรที พี่ น้ จากตา� แหนง่ นนั้ นบั แต่วนั ท่ีศาลรัฐธรรมนญู มคี า� วนิ จิ ฉัย และให้ผู้กระทา� การดังกล่าวต้องรบั ผดิ ชดใชเ้ งนิ น้ันคนื พรอ้ มด้วยดอกเบี้ย นอกจากน ี้ เจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั ผใู้ ดจดั ทา� โครงการ หรอื อนมุ ตั โิ ครงการ หรอื จดั สรรเงนิ งบประมาณโดยรวู้ า่ มกี ารดา� เนนิ การอนั เปน็ การฝา่ ฝนื บทบญั ญตั ขิ องรฐั ธรรมนญู ดงั กลา่ ว ถา้ เจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั ผนู้ น้ั ไดบ้ นั ทกึ ขอ้ โตแ้ ยง้ ไวเ้ ปน็ หนงั สอื หรอื มหี นงั สอื แจง้ ใหค้ ณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ แหง่ ชาตทิ ราบ ใหเ้ จา้ หนา้ ทขี่ องรฐั ผนู้ น้ั พน้ จากความรบั ผดิ ในกรณที ค่ี ณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ แหง่ ชาตไิ ดร้ บั แจง้ เปน็ หนงั สอื จากเจา้ หนา้ ที่ ของรฐั ทรี่ วู้ า่ มกี ารกระทา� อนั เปน็ การฝา่ ฝนื บทบญั ญตั ขิ องรฐั ธรรมนญู ใหค้ ณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ แหง่ ชาติ ดา� เนนิ การสอบสวนในทางลบั โดยพลนั และเมอื่ สอบสวนแลว้ เหน็ วา่ มมี ลู ใหเ้ สนอความเหน็ ตอ่ ศาลรฐั ธรรมนญู โดยเรว็ และให้ ศาลรฐั ธรรมนญู ดา� เนนิ การตอ่ ไปตามบทบญั ญตั แิ หง่ รฐั ธรรมนญู กลา่ วคอื พจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ใหผ้ กู้ ระทา� ความผดิ สนิ้ สดุ สมาชกิ ภาพ และให้เพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งของผู้นั้น กรณีท่ีผู้กระท�าความผิดเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภา ใหผ้ ้กู ระทา� ความผิดนั้นพ้นจากตา� แหนง่ และเพกิ ถอนสิทธสิ มคั รรบั เลอื กตง้ั กรณีทผ่ี นู้ นั้ เปน็ คณะรฐั มนตรี และใหผ้ กู้ ระทา� การ ดังกลา่ วตอ้ งรบั ผดิ ชดใช้เงนิ นัน้ คืนพรอ้ มด้วยดอกเบ้ีย 8

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญ ๑.๖ การพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั วา่ บทบญั ญตั แิ หง่ กฎหมายทศ่ี าลจะใชบ้ งั คบั แกค่ ดใี ดขดั หรอื แยง้ ตอ่ รฐั ธรรมนญู หรือไม่ (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๑๒) การพิจารณาวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ศาลจะใช้บังคับแก่คดี ตามทร่ี ฐั ธรรมนญู มาตรา ๒๑๒ บญั ญตั ไิ ว ้ จะตอ้ งเปน็ กรณที ม่ี คี ดเี กดิ ขนึ้ ในศาลกอ่ น ไมว่ า่ จะเกดิ ขน้ึ ในศาลยตุ ธิ รรม ศาลปกครอง หรือศาลทหาร และไม่ว่าคดีนั้นจะอยู่ระหว่างการพิจารณาในศาลใดก็ตาม หากศาลเห็นเองหรือคู่ความ (โจทก์หรือจ�าเลย) หรอื คกู่ รณ ี (ผฟู้ อ้ งคดหี รอื ผถู้ กู ฟอ้ งคด)ี ในคดนี น้ั โตแ้ ยง้ พรอ้ มดว้ ยเหตผุ ลวา่ บทบญั ญตั แิ หง่ กฎหมายทศ่ี าลจะใชบ้ งั คบั แกค่ ดนี นั้ ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ และยังไม่มีค�าวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญในส่วนที่เกี่ยวกับบทบัญญัตินั้น ให้ศาลส่งความเห็น หรือค�าโต้แย้งพร้อมด้วยเหตุผลดังกล่าวผ่านทางส�านักงานศาลยุติธรรม ส�านักงานศาลปกครอง หรือกรมพระธรรมนูญ แลว้ แตก่ รณ ี เพอ่ื สง่ ไปศาลรฐั ธรรมนญู พจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ซง่ึ กรณนี ศ้ี าลทส่ี ง่ ความเหน็ ไปใหศ้ าลรฐั ธรรมนญู ยงั สามารถพจิ ารณา คดีตอ่ ไปได ้ แต่ต้องใหร้ อการพพิ ากษาคดไี ว้เป็นการช่ัวคราวจนกว่าจะมีคา� วนิ ิจฉัยของศาลรฐั ธรรมนญู นอกจากน้ี ค�าวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญให้ใช้ได้ในคดีท้ังปวง แต่ไม่กระทบต่อค�าพิพากษาของศาล อันถึงท่ีสุดแล้ว เว้นแต่ในคดีอาญาให้ถือว่าผู้ซ่ึงเคยถูกค�าพิพากษาว่ากระท�าความผิดตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ท่ีศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ เป็นผู้ไม่เคยกระท�าความผิดดังกล่าว หรือถ้าผู้น้ันยังรับโทษอยู่ก็ให้ ปล่อยตวั ไป แต่ทงั้ นี ้ ไม่กอ่ ใหเ้ กดิ สิทธิทีจ่ ะเรยี กร้องค่าชดเชยหรือค่าเสียหายใดๆ สา� หรบั บทบญั ญตั ทิ ศี่ าลจะสง่ ใหศ้ าลรฐั ธรรมนญู พจิ ารณาวนิ จิ ฉยั หมายถงึ กฎหมายระดบั พระราชบญั ญตั ิ ซง่ึ ตราขึน้ โดยองค์กรท่ใี ชอ้ า� นาจนติ บิ ัญญัติหรอื รัฐสภา หรอื กฎหมายทใี่ ช้บงั คบั ดงั เช่นพระราชบัญญตั ิ เช่น พระราชก�าหนด ทีไ่ ดร้ บั การพิจารณาอนมุ ตั ิจากรัฐสภาแลว้ เป็นต้น ๑.๗ การพิจารณาวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของบทบัญญัติแห่งกฎหมายท่ีผู้ตรวจการแผ่นดิน เปน็ ผเู้ สนอ (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๓๑ (๑)) การควบคมุ กฎหมายมใิ หข้ ดั หรอื แยง้ ตอ่ รฐั ธรรมนญู โดยผตู้ รวจการแผน่ ดนิ เปน็ ผเู้ สนอใหศ้ าลรฐั ธรรมนญู พิจารณาวินิจฉัยตามรัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๓๑ (๑) ไม่จ�าเป็นต้องเป็นคดีในศาลก่อน อย่างไรก็ดี การเสนอเร่ืองเพ่ือให้ ศาลรฐั ธรรมนญู พจิ ารณาวนิ จิ ฉยั โดยผตู้ รวจการแผน่ ดนิ จะเปน็ กรณที ผ่ี ตู้ รวจการแผน่ ดนิ เหน็ วา่ บทบญั ญตั แิ หง่ กฎหมายใดมปี ญั หา เก่ียวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ ผตู้ รวจการแผน่ ดินอาจเสนอเร่อื งพรอ้ มด้วยความเห็นต่อศาลรัฐธรรมนูญ ท้ังนี้ วธิ ีการใน การด�าเนินการดังกล่าวเปน็ ไปตามทบ่ี ญั ญัตไิ วใ้ นพระราชบัญญตั ิประกอบรฐั ธรรมนญู ว่าด้วยวิธพี จิ ารณาของศาลรฐั ธรรมนญู สา� หรับบทบญั ญัติแห่งกฎหมายที่ผ้ตู รวจการแผ่นดนิ จะเสนอให้ศาลรฐั ธรรมนูญพจิ ารณานนั้ หมายถึง กฎหมายในระดับพระราชบัญญัติซึ่งตราข้ึนโดยองค์กรที่ใช้อ�านาจนิติบัญญัติหรือรัฐสภา หรือกฎหมายท่ีใช้บังคับดังเช่น พระราชบญั ญัต ิ เชน่ พระราชกา� หนดทไี่ ดร้ ับการพิจารณาอนุมัติจากรัฐสภาแล้ว เป็นต้น 9

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญ ๒. การพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ความชอบดว้ ยรฐั ธรรมนญู ของเงอื่ นไขการตราพระราชกา� หนด (รฐั ธรรมนญู มาตรา ๑๗๓) การตราพระราชกา� หนดให้ใชบ้ ังคับดงั เช่นพระราชบัญญตั นิ ั้น รัฐธรรมนญู มาตรา ๑๗๒ ได้บญั ญัติเงอื่ นไข ไวว้ า่ จะตอ้ งเป็นการตราขนึ้ เพ่อื ประโยชนใ์ นอันทจ่ี ะรักษาความปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภยั สาธารณะ ความมั่นคง ในทางเศรษฐกิจของประเทศ หรอื ป้องปดั ภยั พิบตั สิ าธารณะ อยา่ งไรกด็ ี การตราพระราชกา� หนดใหก้ ระทา� ไดเ้ ฉพาะเมอ่ื คณะรฐั มนตรเี หน็ วา่ เปน็ กรณฉี กุ เฉนิ ทมี่ คี วามจา� เปน็ รีบดว่ นอันมอิ าจจะหลกี เล่ยี งได้ เมื่อพระราชก�าหนดมีผลใช้บังคับแล้ว รัฐธรรมนูญบัญญัติให้คณะรัฐมนตรีจะต้องเสนอพระราชก�าหนดนั้น ตอ่ รฐั สภา เพอื่ ใหร้ ฐั สภาอนมุ ตั หิ รอื ไมอ่ นมุ ตั พิ ระราชกา� หนดนนั้ ตอ่ ไป และในระหวา่ งทส่ี ภาผแู้ ทนราษฎรและวฒุ สิ ภายงั ไมไ่ ดอ้ นมุ ตั ิ พระราชก�าหนดนั้น สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรหรอื วุฒิสภา จ�านวนไมน่ ้อยกวา่ หนึ่งในหา้ ของจ�านวนสมาชิกทัง้ หมดเทา่ ที่มอี ยู่ ของแต่ละสภามีสิทธิเข้าช่ือเสนอความเห็นต่อประธานสภาแห่งที่ตนเป็นสมาชิกว่า พระราชก�าหนดนั้นไม่เป็นไปตามเง่ือนไข ว่าเป็นการตราข้ึนเพ่ือประโยชน์ ในอันท่ีจะรักษาความปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ ความมั่นคง ในทางเศรษฐกจิ ของประเทศ หรอื ปอ้ งปดั ภยั พบิ ตั สิ าธารณะ และใหป้ ระธานสภานน้ั สง่ ความเหน็ ไปยงั ศาลรฐั ธรรมนญู ภายใน ๓ วัน นับแตว่ นั ทไ่ี ดร้ ับความเห็นเพอื่ พิจารณาวินจิ ฉัย และใหร้ อการพิจารณาพระราชก�าหนดน้นั ไวก้ อ่ นจนกว่าจะได้รับแจง้ คา� วนิ ิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ทงั้ นี ้ ศาลรัฐธรรมนญู ต้องมคี �าวินิจฉัยภายใน ๖๐ วัน นบั แตว่ นั ทไ่ี ดร้ บั ท่ไี ด้รบั เร่อื ง และใหแ้ จง้ ค�าวินิจฉยั น้ัน ไปยังประธานแห่งสภาท่ีส่งความเห็นนั้นมา ในกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าพระราชก�าหนดใดไม่เป็นไปตามเง่ือนไข ดงั กล่าว ให้พระราชก�าหนดน้ันไม่มผี ลใช้บงั คับมาแตต่ ้น ๓. การพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ปญั หาเกย่ี วกบั หนา้ ทแี่ ละอา� นาจของสภาผแู้ ทนราษฎร วฒุ สิ ภา รฐั สภา คณะรฐั มนตรี หรอื องคก์ รอสิ ระ (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๑๐ วรรคหนึง่ (๒)) นอกจากหนา้ ทแ่ี ละอา� นาจในการพจิ ารณาวนิ จิ ฉยั ความชอบดว้ ยรฐั ธรรมนญู ของกฎหมายหรอื รา่ งกฎหมายแลว้ รัฐธรรมนูญยังบัญญัติให้ศาลรัฐธรรมนูญมีหน้าที่และอ�านาจในการพิจารณาวินิจฉัยปัญหาเก่ียวกับหน้าท่ีและอ�านาจของ สภาผแู้ ทนราษฎร วฒุ สิ ภา รฐั สภา คณะรฐั มนตร ี และองคก์ รอสิ ระดว้ ย ทง้ั น ้ี รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ หมวด ๑๒ ได้บัญญัติให้มี “องค์กรอิสระ” ซ่ึงเป็นองค์กรท่ีจัดตั้งขึ้นให้มีความเป็นอิสระในการปฏิบัติหน้าท่ีโดยสุจริต เท่ียงธรรม ปราศจากอคติในการใช้ดุลพินิจ และเป็นไปตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย ได้แก่ คณะกรรมการการเลือกต้ัง ผู้ตรวจการแผ่นดิน คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน และ คณะกรรมการสทิ ธิมนุษยชนแหง่ ชาต ิ ปัญหาเก่ียวกับหน้าท่ีและอ�านาจดังกล่าวจะต้องเป็นปัญหาท่ีเกิดข้ึนแล้ว และกรณีที่ปัญหาน้ันเกิดข้ึนกับ หนว่ ยงานใดกใ็ หห้ นว่ ยงานนนั้ เปน็ ผมู้ สี ทิ ธยิ น่ื หนงั สอื ขอใหศ้ าลรฐั ธรรมนญู พจิ ารณาวนิ จิ ฉยั แตถ่ า้ เปน็ กรณที เ่ี ปน็ ปญั หาโตแ้ ยง้ ระหวา่ งหนว่ ยงาน ก็ใหห้ นว่ ยงานท่ีเกยี่ วขอ้ งมีสทิ ธิยื่นหนงั สือเพือ่ ขอใหศ้ าลรฐั ธรรมนูญพจิ ารณาวนิ ิจฉยั 10

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนญู ๔. การค้มุ ครองสทิ ธแิ ละเสรภี าพของประชาชน ๔.๑ การพิจารณาวินิจฉัยกรณีท่ีประชาชนหรือชุมชนฟ้องหน่วยงานของรัฐเพื่อให้ได้รับประโยชน์ ตามรฐั ธรรมนูญ หมวด ๕ หนา้ ท่ขี องรฐั (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๕๑) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ หมวด ๕ หน้าท่ีของรัฐ ได้บัญญัติให้รัฐ มีหน้าท่ีต้องด�าเนินการเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ประชาชน และยังให้สิทธิประชาชนและชุมชนในการติดตามและเร่งรัดให้รัฐ ด�าเนินการ รวมทัง้ มีสทิ ธิฟ้องร้องหนว่ ยงานของรฐั ทเ่ี กี่ยวข้อง เพ่อื จดั ให้ประชาชนหรือชมุ ชนไดร้ ับประโยชนน์ ้นั ๔.๒ การพิจารณาวินิจฉัยกรณีท่ีผู้ถูกละเมิดสิทธิหรือเสรีภาพท่ีรัฐธรรมนูญคุ้มครองไว้ร้องขอว่า การกระทา� นน้ั ขดั หรือแยง้ ต่อรัฐธรรมนูญ (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๑๓) รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ ไดบ้ ญั ญตั ใิ หบ้ คุ คลซง่ึ ถกู ละเมดิ สทิ ธหิ รอื เสรภี าพ ทรี่ ัฐธรรมนญู คมุ้ ครองไว้มสี ิทธิย่นื ค�ารอ้ งตอ่ ศาลรฐั ธรรมนญู เพื่อมคี า� วินิจฉยั ว่าการกระทา� นัน้ ขดั หรอื แย้งตอ่ รฐั ธรรมนญู ๕. การพิทักษร์ ัฐธรรมนูญ ระบอบการปกครอง และความมั่นคงแห่งรฐั ๕.๑ การพิจารณาวินิจฉัยการร้องขอให้เลิกการกระท�าอันเป็นการล้มล้างการปกครองระบอบ ประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเป็นประมุข (รัฐธรรมนญู มาตรา ๔๙) รัฐธรรมนูญได้บัญญัติไว้ในหมวด ๓ สิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาวไทย ว่าบุคคลใดจะใช้สิทธิหรือ เสรีภาพเพื่อล้มล้างการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขมิได้ และหากผู้ใดทราบว่ามี การกระท�าดังกล่าว ย่อมมีสิทธิร้องต่ออัยการสูงสุดเพื่อร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยสั่งการให้เลิกการกระท�าดังกล่าวได ้ อย่างไรก็ดี หากอัยการสูงสุดมีค�าส่ังไม่รับด�าเนินการตามท่ีร้องขอ หรือไม่ด�าเนินการภายใน ๑๕ วันนับแต่วันที่ได้รับค�าร้อง ผู้ร้องจะยื่นค�าร้องโดยตรงต่อศาลรัฐธรรมนญู กไ็ ด ้ ท้งั น้ ี การด�าเนินการดังกล่าวไม่กระทบตอ่ การด�าเนนิ คดอี าญาตอ่ ผกู้ ระทา� การล้มล้างการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษตั รยิ ์ทรงเปน็ ประมขุ ๕.๒ การพิจารณาวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติม (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๕๖ (๙)) รัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๕๕ ได้บญั ญตั ใิ ห้การแก้ไขเพิ่มเตมิ รฐั ธรรมนญู ทเ่ี ปน็ การเปลย่ี นแปลงการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ หรอื เปลยี่ นแปลง รปู แบบของรัฐจะกระท�ามิได ้ นอกจากน้ ี หากการแก้ไขเพิ่มเตมิ รัฐธรรมนูญเป็นการแกไ้ ขเพม่ิ เติมหมวด ๑ บททวั่ ไป หมวด ๒ พระมหากษัตริย์ หรือหมวด ๑๕ การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ หรือเร่ืองที่เกี่ยวกับคุณสมบัติหรือลักษณะต้องห้าม ของผดู้ า� รงตา� แหนง่ ตา่ งๆ ตามรฐั ธรรมนญู หรอื เรอ่ื งทเ่ี กยี่ วกบั หนา้ ทหี่ รอื อา� นาจของศาลหรอื องคก์ รอสิ ระ หรอื เรอ่ื งทท่ี า� ใหศ้ าล หรือองคก์ รอิสระไม่อาจปฏิบัติหน้าทห่ี รอื อา� นาจได ้ จะตอ้ งจดั ให้มีการออกเสยี งประชามตติ ามกฎหมายว่าด้วยการออกเสียง ประชามติเสยี ก่อน ทง้ั น ้ี รัฐธรรมนูญยังได้ก�าหนดหลกั เกณฑ์และวิธีการในการแก้ไขเพ่มิ เตมิ รฐั ธรรมนูญไว้อย่างชดั เจนด้วย 11

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนญู อย่างไรก็ดี ก่อนท่ีนายกรัฐมนตรีจะน�าความกราบบังคมทูลเพื่อพระมหากษัตริย์ทรงลงพระปรมาภิไธย รา่ งรฐั ธรรมนญู แกไ้ ขเพมิ่ เตมิ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร หรอื สมาชกิ วฒุ สิ ภา หรอื สมาชกิ ของทงั้ สองสภารวมกนั มจี า� นวนไมน่ อ้ ยกวา่ หนึ่งในสิบของสมาชิกท้ังหมดเท่าที่มีอยู่ของแต่ละสภา หรือของท้ังสองสภารวมกัน แล้วแต่กรณี มีสิทธิเข้าช่ือกัน เสนอความเหน็ ตอ่ ประธานแหง่ สภาทต่ี นเปน็ สมาชกิ หรอื ประธานรฐั สภา แลว้ แตก่ รณ ี วา่ รา่ งรฐั ธรรมนญู แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ ทไ่ี ดร้ บั การลงมติเห็นชอบแล้วเป็นการแก้ไขเพ่ิมเติมที่เป็นการเปลี่ยนแปลงการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุขหรือเปล่ียนแปลงรูปแบบของรัฐ หรือมีลักษณะท่ีเป็นการแก้ไขเพิ่มเติมหมวด ๑ บทท่ัวไป หมวด ๒ พระมหากษัตริย์ หรือหมวด ๑๕ การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ หรือเร่ืองที่เกี่ยวกับคุณสมบัติหรือลักษณะต้องห้ามของ ผดู้ า� รงตา� แหนง่ ตา่ งๆ ตามรฐั ธรรมนญู หรอื เรอื่ งทเี่ กย่ี วกบั หนา้ ทหี่ รอื อา� นาจของศาลหรอื องคก์ รอสิ ระ หรอื เรอื่ งทที่ า� ใหศ้ าลหรอื องคก์ รอสิ ระไมอ่ าจปฏบิ ตั หิ นา้ ทหี่ รอื อา� นาจได ้ และใหป้ ระธานแหง่ สภาทไี่ ดร้ บั เรอ่ื งดงั กลา่ วสง่ ความเหน็ ไปยงั ศาลรฐั ธรรมนญู เพื่อวินิจฉัย และให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยให้แล้วเสร็จภายใน ๓๐ วัน นับแต่วันท่ีได้รับเรื่อง โดยในระหว่างการพิจารณา วินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ นายกรัฐมนตรีจะน�าร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพ่ิมเติมดังกล่าวขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายเพื่อ พระมหากษัตรยิ ์ทรงลงพระปรมาภไิ ธยมไิ ด้ ๖. การวนิ จิ ฉยั หนงั สอื สญั ญาใดตอ้ งไดร้ บั ความเหน็ ชอบจากรฐั สภากอ่ นหรอื ไม่ (รฐั ธรรมนญู มาตรา ๑๗๘) รัฐธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ไดบ้ ัญญตั ิใหห้ นังสือสัญญาใดทปี่ ระเทศไทยทา� กบั นานาประเทศหรอื กับองค์การระหวา่ งประเทศต้องไดร้ บั ความเหน็ ชอบจากรฐั สภา โดยหนงั สอื สญั ญาดังกลา่ ว ได้แก่ (๑) หนังสือสญั ญาทม่ี ีบทเปลยี่ นแปลงอาณาเขตไทย (๒) หนงั สอื สญั ญาทมี่ บี ทเปลย่ี นแปลงเขตพนื้ ทน่ี อกอาณาเขตซง่ึ ประเทศไทยมสี ทิ ธอิ ธปิ ไตยหรอื มเี ขตอา� นาจ ตามหนังสอื สญั ญาหรอื กฎหมายระหว่างประเทศ (๓) หนังสอื สัญญาที่จะตอ้ งออกพระราชบญั ญัตเิ พอ่ื ใหก้ ารเป็นไปตามหนงั สอื สัญญา (๔) หนงั สอื สญั ญาอนื่ ทอี่ าจมผี ลกระทบตอ่ ความมน่ั คงทางเศรษฐกจิ สงั คม หรอื การคา้ หรอื การลงทนุ ของ ประเทศอย่างกว้างขวาง อนั ไดแ้ ก่ หนงั สือสญั ญาเกีย่ วกับการค้าเสรี เขตศลุ กากรรว่ ม หรือการให้ใชท้ รัพยากรธรรมชาติ หรือ ทา� ใหป้ ระเทศต้องสูญเสียสทิ ธิในทรพั ยากรธรรมชาตทิ ั้งหมดหรอื บางส่วน หรือหนงั สือสญั ญาอื่นตามท่กี ฎหมายบญั ญัติ ในกรณีที่มีปัญหาว่า หนังสือสัญญาใดต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภาก่อนหรือไม่ คณะรัฐมนตรี จะขอให้ศาลรัฐธรรมนญู วินิจฉยั กไ็ ด้ ๗. การพจิ ารณาวินจิ ฉยั คณุ สมบัติและลกั ษณะต้องห้ามของผดู้ �ารงตา� แหน่งทางการเมือง ๗.๑ การพิจารณาวินิจฉัยการส้ินสุดสมาชิกภาพหรือคุณสมบัติของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือ สมาชิกวุฒสิ ภา (รัฐธรรมนญู มาตรา ๘๒) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๘๒ ได้บัญญัติเหตุแห่งการสิ้นสุด สมาชกิ ภาพของสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรคนใดคนหน่ึงดังตอ่ ไปนี้ 12

รายงานประจา� ปี ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญ (๑) ลาออก (มาตรา ๑๐๑ (๓)) (๒) ขาดคณุ สมบตั ิของการมสี ทิ ธสิ มคั รรับเลือกต้งั เป็นสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร (มาตรา ๙๗) (๓) มีลักษณะต้องห้ามมใิ หใ้ ชส้ ิทธสิ มัครรบั เลอื กตัง้ เปน็ สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎร (มาตรา ๙๘) (๔) การกระท�าอนั เป็นการขดั กันแหง่ ผลประโยชน ์ (มาตรา ๑๘๔ หรือมาตรา ๑๘๕) (๕) ลาออกจากพรรคการเมืองท่ตี นเปน็ สมาชิก (มาตรา ๑๐๑ (๘)) (๖) พ้นจากการเป็นสมาชิกของพรรคการเมืองที่ตนเป็นสมาชิกตามมติของพรรคการเมืองน้ัน ดว้ ยคะแนนเสยี งไมน่ อ้ ยกวา่ สามในสข่ี องทปี่ ระชมุ รว่ มของคณะกรรมการบรหิ ารของพรรคการเมอื งและสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร ท่ีสังกัดพรรคการเมืองน้ัน ในกรณีเช่นน้ี ถ้าสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรผู้น้ันมิได้เข้าเป็นสมาชิกของพรรคการเมืองอื่นภายใน ๓๐ วนั นับแตว่ นั ที่พรรคการเมอื งมีมติ ให้ถือวา่ ส้ินสุดสมาชิกภาพนับแตว่ ันทีพ่ น้ ๓๐ วันดงั กลา่ ว (มาตรา ๑๐๑ (๙)) (๗) ขาดจากการเป็นสมาชิกของพรรคการเมือง แต่ในกรณีที่ขาดจากการเป็นสมาชิกของ พรรคการเมอื งเพราะมคี า� สง่ั ยบุ พรรคการเมอื งทสี่ มาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรผนู้ นั้ เปน็ สมาชกิ และสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรผนู้ น้ั ไม่อาจเข้าเป็นสมาชิกของพรรคการเมืองอื่นได้ภายใน ๖๐ วันนับแต่วันท่ีมีค�าสั่งยุบพรรคการเมือง ในกรณีเช่นนี้ ให้ถือว่า สนิ้ สดุ สมาชิกภาพนบั แตว่ นั ถดั จากวนั ทค่ี รบก�าหนด ๖๐ วนั นน้ั (มาตรา ๑๐๑ (๑๐)) (๘) ขาดประชุมเกนิ จ�านวนหนง่ึ ในส่ขี องจา� นวนวนั ประชมุ ในสมัยประชุมทีม่ ีก�าหนดเวลา ไม่นอ้ ยกวา่ ๑๒๐ วันโดยไม่ได้รบั อนุญาตจากประธานสภาผูแ้ ทนราษฎร (มาตรา ๑๐๑ (๑๒)) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๘๒ ได้บัญญัติเหตุแห่งการสิ้นสุด สมาชิกภาพของสมาชกิ วฒุ สิ ภาคนใดคนหน่งึ ดังต่อไปน้ี (๑) ลาออก (มาตรา ๑๑๑ (๓)) (๒) ขาดคุณสมบตั ิหรือมีลักษณะตอ้ งหา้ มของการเป็นสมาชิกวุฒิสภา (มาตรา ๑๐๘) (๓) ขาดประชุมเกินจ�านวนหน่ึงในส่ีของจ�านวนวันประชุมในสมัยประชุมที่มีก�าหนดเวลาไม่น้อยกว่า ๑๒๐ วันโดยไมไ่ ด้รบั อนญุ าตจากประธานวุฒิสภา (มาตรา ๑๑๑ (๕)) (๔) กระทา� การอันเปน็ การฝักใฝห่ รอื ยอมตนอยู่ใตอ้ าณัตขิ องพรรคการเมอื งใดๆ (มาตรา ๑๑๓) หรอื กระทา� การอนั เป็นการขดั กนั แห่งผลประโยชน ์ (มาตรา ๑๘๔ หรือมาตรา ๑๘๕) ในกรณีดังกล่าวข้างต้น สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภา จ�านวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสิบ ของจา� นวนสมาชกิ ท้ังหมดเท่าท่มี ีอย่ขู องแตล่ ะสภา มีสิทธิเขา้ ชอื่ ร้องตอ่ ประธานแหง่ สภาท่ตี นเป็นสมาชกิ วา่ สมาชกิ ภาพของ สมาชิกคนใดคนหน่ึงแห่งสภาน้ันสิ้นสุดลงด้วยเหตุดังกล่าวข้างต้น และให้ประธานแห่งสภาท่ีได้รับค�าร้องส่งค�าร้องนั้นไปยัง ศาลรัฐธรรมนูญเพ่ือวินิจฉัยว่าสมาชิกภาพของสมาชิกผู้น้ันสิ้นสุดลงหรือไม่ นอกจากนี้กรณีที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง เห็นว่า สมาชิกภาพของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภาคนใดคนหน่ึงส้ินสุดลงเพราะเหตุดังกล่าว ให้ส่งเรื่อง ไปยงั ศาลรฐั ธรรมนญู เพ่อื วินิจฉยั ไดด้ ้วย 13

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ ๗.๒ การพจิ ารณาวินจิ ฉัยความเป็นรฐั มนตรสี น้ิ สดุ ลงหรอื ไม่ (รัฐธรรมนูญ มาตรา ๑๗๐) รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๗๐ ไดบ้ ญั ญตั เิ หตทุ คี่ วามเปน็ รฐั มนตรี ส้นิ สุดลงเฉพาะตวั ไวด้ งั ต่อไปนี้ (๑) ลาออก (มาตรา ๑๗๐ (๒)) (๒) ขาดคณุ สมบตั หิ รือมลี กั ษณะตอ้ งห้ามของผู้ดา� รงต�าแหน่งรฐั มนตรี (มาตรา ๑๖๐) (๓) กระท�าการอันเป็นการขัดกันแห่งผลประโยชน์ (มาตรา ๑๘๖) หรือกระท�าการต้องห้ามในการ เปน็ หุน้ ส่วนหรอื ผถู้ ือหนุ้ หรอื ไม่คงไว้ซ่งึ ความเปน็ หนุ้ ส่วนหรอื ผ้ถู ือหนุ้ ในห้างหุ้นส่วนหรอื บริษัทตอ่ ไปตามจ�านวนท่กี ฎหมาย บัญญัติ และเป็นลูกจ้างของบคุ คลใด (มาตรา ๑๘๗) (๔) ความเป็นรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรีส้ินสุดลงเนื่องจากด�ารงต�าแหน่งรวมกันแล้วเกิน ๘ ปี (มาตรา ๑๕๘ วรรคส่)ี ในกรณดี งั กลา่ วขา้ งตน้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรหรอื สมาชกิ วฒุ สิ ภา จา� นวนไมน่ อ้ ยกวา่ หนงึ่ ในสบิ ของ จ�านวนสมาชิกท้ังหมดเท่าท่ีมีอยู่ของแต่ละสภา มีสิทธิเข้าช่ือร้องต่อประธานแห่งสภาท่ีตนเป็นสมาชิกว่าความเป็นรัฐมนตรี ของรัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งส้ินสุดลงด้วยเหตุดังกล่าวข้างต้น และให้ประธานแห่งสภาที่ได้รับค�าร้องส่งค�าร้องน้ันไปยัง ศาลรัฐธรรมนูญเพ่ือวินิจฉัยว่าความเป็นรัฐมนตรีของรัฐมนตรีผู้น้ันส้ินสุดลงหรือไม่ นอกจากนี้รัฐธรรมนูญยังบัญญัติ ใหค้ ณะกรรมการการเลอื กตงั้ สามารถสง่ เรอ่ื งใหศ้ าลรฐั ธรรมนญู วนิ จิ ฉยั กรณคี วามเปน็ รฐั มนตรขี องรฐั มนตรคี นใดคนหนงึ่ สนิ้ สดุ ลง หรอื ไมไ่ ดด้ ว้ ย ๘. การพิจารณาวินิจฉัยกรณีอื่นที่กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ หรือกฎหมายอ่ืนก�าหนดให้อยู่ในอ�านาจ ของศาลรัฐธรรมนูญ ๘.๑ การพจิ ารณาวินจิ ฉัยเกย่ี วกบั คา� รอ้ งคัดค้านมติ คา� ส่งั และประกาศของคณะกรรมการการเลอื กตง้ั และการยบุ พรรคการเมอื ง ตามพระราชบญั ญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. ๒๕๖๐ (๑) การพิจารณาวินิจฉัยค�าร้องคัดค้านมติของคณะกรรมการการเลือกตั้งท่ีไม่รับจดทะเบียนจัดตั้ง พรรคการเมอื ง ตามพระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยพรรคการเมอื ง พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๑๗ วรรคสอง และวรรคสี่ พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยพรรคการเมอื ง พ.ศ. ๒๕๖๐ บญั ญตั ใิ หผ้ ทู้ ไี่ ดร้ บั เลอื ก ใหเ้ ปน็ หวั หนา้ พรรคการเมอื ง เปน็ ผยู้ นื่ คา� ขอจดทะเบยี นจดั ตง้ั พรรคการเมอื งตอ่ นายทะเบยี นพรรคการเมอื ง โดยคา� ขอจดทะเบยี น จดั ต้ังพรรคการเมืองจะตอ้ งประกอบดว้ ยเอกสารและหลกั ฐานตามท่กี ฎหมายกา� หนด อยา่ งไรกด็ ี ภายหลงั จากการย่ืนคา� ขอ จดทะเบยี นจดั ตงั้ พรรคการเมอื งแลว้ หากนายทะเบยี นพรรคการเมอื งเหน็ วา่ คา� ขอจดทะเบยี นจดั ตง้ั พรรคการเมอื งไมถ่ กู ตอ้ ง หรือไม่ครบถ้วนตามที่กฎหมายก�าหนด ให้นายทะเบียนพรรคการเมืองโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการการเลือกตั้ง มีหนังสือแจ้งให้ผู้ย่ืนค�าขอจดทะเบียนจัดตั้งพรรคการเมืองทราบพร้อมด้วยเหตุผลเพื่อแก้ไขให้แล้วเสร็จภายใน ๖๐ วัน นบั แตว่ นั ทไ่ี ดร้ บั หนงั สอื นนั้ และเมอ่ื พน้ กา� หนดระยะเวลาดงั กลา่ วแลว้ ไมม่ กี ารแกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ งหรอื ไมค่ รบถว้ น ใหน้ ายทะเบยี น พรรคการเมืองรายงานคณะกรรมการการเลือกต้ังเพื่อพิจารณาและมีมติไม่รับจดทะเบียนจัดต้ังพรรคการเมือง และให้นายทะเบียนพรรคการเมืองแจ้งมติดังกล่าวให้ผู้ย่ืนค�าขอจัดตั้งพรรคการเมืองทราบภายใน ๗ วันนับแต่วันท่ี คณะกรรมการมมี ต ิ 14

รายงานประจ�าปี ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนูญ ภายหลงั จากทรี่ บั ทราบมตไิ มร่ บั จดทะเบยี นจดั ตง้ั พรรคการเมอื งแลว้ ผยู้ น่ื คา� ขอจดทะเบยี นจดั ตง้ั พรรคการเมอื ง มสี ทิ ธยิ น่ื คา� รอ้ งคดั คา้ นมตขิ องคณะกรรมการการเลอื กตงั้ ตอ่ ศาลรฐั ธรรมนญู ไดภ้ ายใน ๓๐ วนั นบั แตว่ นั ทไ่ี ดร้ บั หนังสอื แจง้ มติของคณะกรรมการการเลอื กต้ัง (๒) การวินิจฉัยค�าร้องคัดค้านมติของคณะกรรมการการเลือกต้ังท่ีมีมติให้เพิกถอนข้อบังคับของ พรรคการเมอื ง ตามพระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยพรรคการเมอื ง พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๑๗ วรรคสาม และวรรคส่ี พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. ๒๕๖๐ บัญญัติให้ข้อบังคับ พรรคการเมืองนอกจากจะต้องมีรายการตามท่ีกฎหมายก�าหนดแล้ว จะต้องมีลักษณะท่ีเป็นปฏิปักษ์ต่อการปกครอง ระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ และตอ้ งไมเ่ ปลยี่ นแปลงรปู แบบของรฐั ไมข่ ดั ตอ่ ความสงบเรยี บรอ้ ย และศลี ธรรมอนั ดขี องประชาชน ไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ความแตกแยกระหวา่ งคนในชาต ิ และไมค่ รอบงา� หรอื เปน็ อปุ สรรคตอ่ การปฏบิ ตั ิ หน้าทีโ่ ดยอิสระของสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรตามรฐั ธรรมนญู อย่างไรก็ดี หากปรากฏภายหลังว่า ข้อบังคับของพรรคการเมืองที่ได้ยื่นต่อนายทะเบียน พรรคการเมอื ง ไมม่ รี ายการตามทก่ี ฎหมายกา� หนดหรอื มลี กั ษณะตอ้ งหา้ มตามกฎหมาย ใหน้ ายทะเบยี นพรรคการเมอื งรายงาน คณะกรรมการการเลือกตั้งเพื่อพิจารณาและมีมติให้เพิกถอนข้อบังคับน้ัน และให้แจ้งมติของคณะกรรมการการเลือกตั้งให้ คณะกรรมการบรหิ ารพรรคการเมอื งทราบภายใน ๗ วนั นับแต่วนั ที่มมี ติ ในการนี ้ คณะกรรมการบรหิ ารพรรคการเมอื งต้อง ดา� เนนิ การแกไ้ ขขอ้ บงั คบั ใหถ้ กู ตอ้ งหรอื ครบถว้ นภายใน ๖๐ วนั นบั แตว่ นั ทไี่ ดร้ บั หนงั สอื แจง้ และเมอ่ื พน้ ระยะเวลาดงั กลา่ วแลว้ หากไม่มีการแก้ไขหรอื ยังแกไ้ ขไม่ถูกต้องหรอื ครบถ้วน ใหพ้ รรคการเมอื งนนั้ ส้นิ สภาพความเปน็ พรรคการเมือง ภายหลังจากที่รับทราบมติดังกล่าวแล้ว หัวหน้าพรรคการเมืองนั้นมีสิทธิยื่นค�าร้องคัดค้านมติ ใหเ้ พกิ ถอนขอ้ บงั คบั พรรคการเมอื งของคณะกรรมการการเลอื กตงั้ ตอ่ ศาลรฐั ธรรมนญู ไดภ้ ายใน ๓๐ วนั นบั แตว่ นั ทไ่ี ดร้ บั หนงั สอื แจ้งมตขิ องคณะกรรมการการเลือกตั้ง (๓) การวินิจฉัยค�าร้องคัดค้านค�าสั่งของคณะกรรมการการเลือกตั้งที่ให้คณะกรรมการบริหาร พรรคการเมืองพ้นจากต�าแหน่งท้ังคณะ ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๒๒ วรรคห้า พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยพรรคการเมอื ง พ.ศ. ๒๕๖๐ บญั ญตั ใิ หค้ ณะกรรมการ บริหารพรรคการเมอื งและกรรมการบริหารพรรคการเมอื งมหี น้าทค่ี วบคมุ และกา� กบั ดูแลไมใ่ หส้ มาชิกกระท�าการอนั เปน็ การ ฝ่าฝืนรัฐธรรมนูญ กฎหมาย ข้อบังคับ รวมทั้งระเบียบ ประกาศ และค�าส่ังของคณะกรรมการการเลือกต้ัง และเม่ือมี พระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือให้มีการเลือกสมาชิกวุฒิสภา คณะกรรมการบริหาร พรรคการเมืองและกรรมการบริหารพรรคการเมือง มีหน้าที่ควบคุมและก�ากับดูแลมิให้สมาชิกหรือผู้ด�ารงต�าแหน่ง ในพรรคการเมืองกระท�าการในลักษณะที่อาจท�าให้การเลือกต้ังหรือการเลือกไม่ได้เป็นไปโดยสุจริตหรือเที่ยงธรรม ไม่ชอบด้วยกฎหมาย หรืออาจเป็นคุณหรือเป็นโทษแก่บุคคลใดซึ่งสมัครเข้ารับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภา ไม่ว่าโดยทางตรง หรือทางอ้อม 15